ธาต 4 พโรธ: โจทยทตองมค าตอบ

ดร. ไสว บญมา

พญ. นภาพร ลมปปยากร

หากงานนมผล เปนกศลอทศได

เรากราบอทศให ครเจรญเจรญสง

ค าน าผเขยน

แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด คลนยกษ ฝนตกหนก ดนพงทลาย น าทวมใหญ พายรายแรง น าแขงขวโลก

ละลาย ทะเลทรายกลนหมบาน ปรากฏการณเหลานดจะเกดถขนและรายแรงยงขนสงผลใหผคนลมตายและ

ทรพยสนเสยหายมากขน ดวยเหตนจงมผตงขอสงเกตวา ธรรมชาตก าลงตอบโตพฤตกรรมจ าพวกท าลาย

ธรรมชาตของมนษย บางคนมองวา ปรากฏการณเหลานเปนสวนหนาของปรากฏการณครงใหญทจะเกดขน

ตามค าท านายของชาวมายาและนอสตราดามสทวาโลกมนษยจะสนสดลงในป 2555

ขอสงเกตเหลานมขอมลสนบสนนนาฟง แตมกหาอานไดในหนงสอฝรงมากกวาในหนงสอไทย

เนองจากเราสองคนอานหนงสอฝรงได มความสนใจในดานความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต พอม

เวลาคนควาหาอานหนงสอฝรงและมความตงใจทจะน าเนอหามาปนกบเพอนคนไทยทไมคอยมเวลา หรอไม

แตกฉานในการอานภาษาฝรง ครงหนงเราจงท าบทคดยอของหนงสอฝรง 17 เลมซงมเนอหาเกยวเนองกนใน

ดานความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาตจากมมมองของธาต 4 อนเปนฐานของชวตมาเสนอในหนงสอชอ

ธาต 4 พโรธ

ตวแปรส าคญของความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาตไดแกความตองการของมนษยซงเพมขน

อยางไมหยดยง มนษยน าสงทอยรอบขางมาใชแลวปลอยเศษ กากและสวนทยอยสลายกลบออกไปใน

สงแวดลอม กระบวนการนมผลกระทบแตไมคอยมใครใสใจเพราะมกไมตระหนกจนกระทงมนสรางปญหา

หนกหนาสาหส หรอความตระหนกและความใสใจยงไมแพรกระจายออกไปอยางกวางขวางจนน าไปสการ

เปลยนพฤตกรรมทจะท าใหมนษยอยกบธรรมชาตไดอยางมสนตสขและยงยน หนงสอแตละเลมทเราเลอกมา

เสนอมเนอหาเกยวกบกระบวนการดงกลาวและผลกระทบของมน สวนใหญเสนอแนะทางแกไขไวคอนขาง

ละเอยดดวย

ธาต 4 พโรธ พมพครงแรกเมอเดอนพฤษภาคม 2551 และขาดตลาดมาเปนเวลานานแมจะมการ

พมพซ าแลวกตาม

ในชวงเวลากวาราวหาปหลงการพมพครงแรก ววฒนาการและเหตการณทางดานสงแวดลอมเกดขน

อยางตอเนอง นอกจากนน การวจยในแงมมตาง ๆ อยางเขมขนกเกดขนดวย เราไดตดตามววฒนาการ

เหตการณและผลการวจยอยางใกลชดตลอดมา เราสรปวาประเดนตาง ๆ ทางดานความสมพนธระหวาง

มนษยกบธรรมชาตยงไมเปลยนไปอยางมนยส าคญ ฉะนน เราจงเหนวาไมจ าเปนตองปรบเปลยนเนอหาซง

ครอบคลมประเดนอยางเปนเอกภาพอยแลว

อยางไรกตาม ในชวงเวลาน มหนงสอใหมพมพออกมาอกจ านวนหนงซงเพมรายละเอยดและมมมอง

ของแตละประเดน เราจงเหนวานาจะน ามาแนะน าสน ๆ เพองายแกการสบคนส าหรบผ ตองการอานเพม

โดยเฉพาะนกศกษาทตองการคนควาตอไป เราไดรวบรวมค าแนะน าของเราไวใน “ปจฉมบท” นอกจากนน

เราตองการย าเนนอกครงวา ปญหาดานความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอมนนมความส าคญเรงดวน

ยงทจะตองแกไข เราจงปรบเปลยนชอเปน “ธาต 4 พโรธ: โจทยทตองมค าตอบ”

ในบรรดาหนงสอใหมทเราน ามาแนะน าน ไมมเลมใดมเนอหาเกยวกบธาตดนโดยเฉพาะ ทงนคงเพราะ

ดนมกถกมองขามทงทการท าลายธาตดนอาจมผลรายไมนอยกวาการท าลายธาตน า ธาตลมและธาตไฟ จาก

มมมองน จงเปนโอกาสดส าหบผ ทสนใจไดดานสงแวดลอมโดยเฉพาะอยางยงนกศกษาในระดบปรญญาโท

และเอกทจะหยบยกเรองธาตดนขนมาศกษาและวจยใหกวางและลกยงขน

เราหวงวาผอานจะได “ความรนด-ความคดหนอย” และ “ความรนด-ความคดหนอย” นนจะสะสมขน

และรวมกบสงอนจนน าไปสจดพลกผนทมความส าคญยงส าหรบอนาคต

ดวยความปรารถนาด

ไสว บญมา

นภาพร ลมปปยากร

แนะน าผเขยน

ดร. ไสว บญมา เปนชาวอ าเภอบานนา จงหวดนครนายก ไดรบการศกษาเบองตนทโรงเรยนวดแหลม

ไมยอยและโรงเรยนบานนา “นายกพทยากร” อ าเภอบานนา การศกษาวชาครทมหาวทยาลยราชภฏเทพสตร

และมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และการศกษาวชาเศรษฐศาสตรท Claremont McKenna College และ

Claremont Graduate University หลงจากสอนหนงสอและท างานดานพฒนาเศรษฐกจและสงคมทธนาคาร

พฒนาเอเซยและธนาคารโลกอย 25 ป ไดเกษยณตวเองกอนก าหนดเวลาเพอออกมาศกษาวชาตาง ๆ รวมทง

วชาเขยนภาษาไทยและมผลงานพมพเปนหนงสอแลวกวา 20 เลม ในปจจบน ดร. ไสว เปนนกเขยนประจ า

ของหนงสอพมพ กรงเทพธรกจ The Bangkok Post ประชาชาตธรกจ เอเอสทวผจดการ ชาวกรง

USA และนตยสาร ครอบครวพอเพยง และ ธรกจกบสงคม พรอมกบเปนผ รวมกอตงและขบเคลอนงานของ

มลนธนกอานบานนา และ GREEEN Initiatives Foundation of Thailand (GREEEN ยอมาจาก Global

Revolution In Education, Economy, Energy and Environment)

พ.ญ. นภาพร ลมปปยากร เปนคนกรงเทพฯ โดยก าเนด ไดรบการศกษาเบองตนทโรงเรยนอสสมชญ

คอนแวนต จบการศกษามธยมปลายจากโรงเรยนเตรยมอดมศกษา แพทยศาสตรบณฑตจาก

มหาวทยาลยเชยงใหม เศรษฐศาสตรบณฑตจากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และการจดการมหาบณฑต

จากมหาวทยาลยมหดล รบราชการทกองทพอากาศ 2 ปกอนทจะยายมาอยในแผนกอายกรรมทโรงพยาบาล

พระนงเกลาจนถงปจจบน ธาต 4 พโรธ: โจทยทตองมค าตอบ เปนหนงในผลงาน 3 เลมท พ.ญ. นภาพร

เขยนรวมกบ ดร. ไสว บญมา ในปจจบน พ.ญ. นภาพร เขยนคอลมน “รอยฝน ปนศลป” และใชนามปากกา

Brainy Kid เขยนคอลมน “แหวกฟาหาฝน” ใหกบหนงสอพมพ แนวหนา คอลมน “หองภาพและมวเซยม”

ใหกบนตยสารรายไตรมาส Art Square และเขยนบทความในเวบไซต www.bookishclub.com

ธาต 4 พโรธ: โจทยทตองมค าตอบ

สารบญ

ค าน าผ เขยน

บทน า: ของฝากจากอดต

1. One with Nineveh / เชนเสยวจนทรอนเคยอดม

ธาต 1: ดน

2. Dirt / ดนฤาของต า

3. Fateful Harvest / เกบเกยวกรรม

ธาต 2: น า

4. The Unnatural History of the Sea / เบงมองทองทะเล

5. When the Rivers Run Dry / เมอน าหยดไหลในสายน า

6. Water Wars / สนธสงคราม

7. Blue Death / ฆาตกรรมสน าเงน

ธาต 3: ลม

8. When Smoke Ran Like Water / เมอควนไหลปานสายน า

9. Breathing Space / ภมแพในกระแสลม

10. Fresh Air for Life / อากาศดเพอชวต

11. The Weather Makers / รอนหนาวเราท าเอง

ธาต 4: ไฟ

12. The Last Oil Shock / เขาสวนน ามนหมด

13. Beyond Oil / หลงน ามนหยดสดทาย

14. The Revenge of Gaia / ถกรงแกยอมแกแคน

15. The Science and Politics of Global Climate Change / น ากบน ามนรวมกนมได

บทสรป: ทอดสายตาสอนาคต

16. The Little Green Handbook / สงคราม 7 ทพกบแนวรบมอ

ปจฉมบท: หนงสอใหมทนาสนใจเปนพเศษ

แนะน าผเขยน

บทน า: ของฝากจากอดต

เสยวจนทรอนอดม (Fertile Crescent) เปนพนทขนาดใหญคลายรปเสยวจนทรในยานตะวนออกกลาง

ซงครอบคลมจากตอนเหนอของอยปตโคงขนไปตามฝงตะวนออกของทะเลเมดเตอรเรเนยนจนถงตอนใตของ

ตรกแลววกกลบลงมาทางตะวนออกเฉยงใตไปถงอาวเปอรเซย ตอนกลางของพนทซงมแมน ายเฟรตสและ

แมน าไทกรสไหลผานเปนแหลงก าเนดของการท าเกษตรกรรมทน าไปสความเปลยนแปลงครงใหญในวถชวต

ของมนษยเปนครงแรก ความเปลยนแปลงนนน าไปสการสรางความกาวหนาในศาสตรตาง ๆ ซงเปนฐานของ

การสรางอารยธรรมของสงคมมนษย เหตการณในชวงนนมกมชอเรยกวาการปฏวตเกษตรกรรมและบางทกม

ผ เรยกวาคลนลกท 1 ดวยเหตปจจยหลายอยางสภาพของพนทไดเปลยนไป อารยธรรมแรก ๆ ลมสลายและม

อารยธรรมใหมเขามาแทนท การศกษาเหตปจจยอาจชวยใหสงคมปจจบนหลกเลยงการกระท าซงจะน าไปส

ภาวะประวตศาสตรซ ารอย

1.

One with Nineveh / เชนเสยวจนทรอนเคยอดม

ค าวา “นเนเวห” อาจไมคนหของผคนสวนใหญ แตยอนไปเมอหลายพนปกอน เมองนเนเวหซงใน

ปจจบนอยทางตอนเหนอของอรกเปนศนยกลางของอารยธรรมแรกทเกดขนหลงจากบรรพบรษของมนษยเรา

เปลยนวถชวตจากการเรรอนหาของปาและลาสตวมาเปนการตงหลกแหลงถาวรและเลยงชพดวยการปลกพช

และเลยงสตวอนเปนฐานของการเกษตร การรจกท าเกษตรกรรมน าไปสความเปลยนแปลงใหญหลวงและการ

สรางความกาวหนาแบบกาวกระโดดเปนครงแรกในประวตศาสตรของมนษยชาต ตอมามผขนานนามความ

เปลยนแปลงครงนนวา “การปฏวตเกษตรกรรม” และยงมผ เรยกมนวา “คลนลกท 1” อกดวย

ปจจยทกระตนใหการปฏวตเกษตรกรรมเกดขนในพนทแถบนนกอนยานอนไดแกแถบนนเคยมความ

อดมสมบรณสงมากจนไดสมญาวา “เสยวจนทรอนอดม” (Fertile Crescent)1 ชาวอสไซเรยนเปนเผาท

กาวหนาอยางรวดเรวและไดสรางอาณาจกรขนพรอมกบเมองหลวงอนวจตตระการตาชอนเนเวห ผ เชยวชาญ

ดานโบราณคดเหนวาความกาวหนาในยคนนกอใหเกด “สวนสวรรคแหงบาบโลน” (The Hanging Gardens of

Babylon) ซงไดรบการยกยองใหเปนหนงในเจดของสงมหศจรรยแหงยคโบราณ ตอมาอาณาจกรนนลมสลาย

ดวยปจจยหลายอยาง เรมจากการบรโภคมากจนเกนไปโดยเฉพาะการใชทรพยากรเพอสรางสงทคอนขางไร

1 หนงสอทรวบรวมขอมลเกยวกบกระบวนการปฏวตเกษตรกรรมและปจจยทท าใหมนเกดขนในยานตะวนออกกลางกอนทอนไวอยางดเยยมไดแก Guns, Germs, and Steel: The Fate of Human Societies ของ Jared Diamond ซงมบทคดยออยในหนงสอเรอง กะลาภวตน (ส านกพมพโอพระเจา 2550)

ประโยชน เชน ปราสาทราชวง วดวาอารามและอนสาวรย การใชทรพยากรธรรมชาตจนขาดสมดลอยาง

รายแรงกอใหเกดความแหงแลงและการเปลยนแปลงทางภมอากาศอยางใหญหลวง ประชาชนตองอพยพหน

ไปอยทอน สงคมออนแอและในทสดกถกศตรท าลาย

ความลมสลายเพราะการท าลายสงแวดลอมของอาณาจกรอสไซเรยนถกน ามาเปนอทาหรณส าหรบ

โลกปจจบนเพราะปราชญจ านวนมากเชอกนวามนษยเราก าลงท าลายสงแวดลอมทวทงโลกเพอการบรโภคเกน

ความจ าเปนจนเขาขนสดโตง เมอป 2547 ปราชญชอ Paul Ehrlich และ Anne Ehrlich พมพหนงสอเพอเตอน

ชาวโลกออกมาโดยตงชอวา One with Nineveh: Politics, Consumption, and the Human Future หนงสอ

ขนาด 460 หนาเลมนมรายละเอยดมากมายและยดเอา 3 ประเดนใหญเปนแกนของการด าเนนเรองไดแก (1)

จ านวนประชากรของโลก (2) การบรโภคของแตละคน และ (3) อ านาจในการแยงชงทรพยากร นอกจากบทน า

แลวผ เขยนแยกเนอหาออกเปน 11 บทและเสรมดวยบทสงทายในการพมพฉบบปกออนเมอตอนกลางป 2548

ผ เขยนใชบทท 1 น าเขาประเดนดวยการทบทวนววฒนาการของความสมพนธระหวางมนษยกบโลก

อนเปนดาวดวงเดยวในระบบเอกภพทมสงมชวตอาศยอย สงมชวตเกดขนบนผวโลกใบนเมอราว 4,500 ลานป

มาแลว แตไมสรางผลกระทบมากมายใหแกระบบนเวศจนกระทงหลงยคน าแขงครงลาสดยตลงเมอราว 16,000

ปทผานมา ในตอนนนโลกเรมมบรรพบรษของมนษยแลว แตพวกเขาซงมอยราว 2-3 ลานคนกไมสราง

ผลกระทบมากมายนกเพราะนอกจากจะมจ านวนนอยแลว พวกเขายงอยกนตามธรรมชาตโดยยดการหาของ

ปาและลาสตวเปนแนวด าเนนชวตอกดวย การด าเนนชวตแบบนนมกมผลกระทบตอสงแวดลอมไมสงนก

มนษยเรมสรางผลกระทบตอระบบนเวศอยางใหญหลวงจรง ๆ เมอ 200 ปกวา ๆ มานเอง นนคอ

หลงจากการคนพบเทคโนโลยใหมซงไดแกเครองจกรกลทมนษยเราประดษฐขนเพอเพมประสทธภาพในการ

ท างานของเรา เทคโนโลยใหมน าไปสความกาวหนาและความเปลยนแปลงในวถชวตของมนษยแบบกาว

กระโดดเปนครงท 2 ความเปลยนแปลงครงนนมผขนานนามวา “ปฏวตอตสาหกรรม” และตอมามผ เรยกวา

คลนลกท 2 ดวย การเปลยนแปลงนนน าไปสการใชทรพยากรเพมขนแบบกาวกระโดดดวยทงนเพราะจ านวน

ประชากรบนผนโลกเพมขนอยางรวดเรวและแตละคนบรโภคมากขน

อยางไรกตามการบรโภคทเพมขนแบบกาวกระโดดนนเปนผลจากคนสวนนอยซงอยในประเทศ

กาวหนาทางอตสาหกรรมและเทคโนโลยเพราะพวกเขามอ านาจและสามารถแยงชงทรพยากรธรรมชาตสวน

ใหญไวในครอบครองได จะเหนวาประเทศทกาวหนาในปจจบนนมประชากรเพยงราว 15% ของประชากรโลก

แตบรโภคราว 80% ของการบรโภคทงหมด ชาวอเมรกนเพยงกลมเดยวซงมจ านวนนอยกวา 5% ของชาวโลก

กลบบรโภคถงราว 29% ของทงหมด สวนประเทศยากจนมคนเกอบ 40% ของประชากรแตบรโภคเพยงราว

3.5% เทานน ในปจจบนความแตกตางระหวางการบรโภคของกลมคนรวยกบกลมคนจนเพมขนทกวนพรอม

กนนนทกคนกพยายามดนรนจะบรโภคใหมากขน กอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศแบบทวคณ

การผลตอาหารเปนกจกรรมส าคญทสดของมนษยชาตและอาจเปนกจกรรมทท าลายสงแวดลอมสง

ทสดดวย ความแตกตางระหวางรายไดของชนกลมตาง ๆ สรางปญหาททาทายสงยง นนคอ จะท าอยางไรให

ทกคนมอาหารพอกนพรอมกบลดผลกระทบของการผลตอาหารตอระบบนเวศเพราะตอนนยงมคนจนอกราว

800 ลานคนทมอาหารไมเพยงพอตอความตองการเบองตนของรางกาย ยอนไปในชวงเวลา 50-60 ปทผานมา

การคนควาทางเกษตรกรรมท าใหการผลตอาหารประสบความส าเรจแบบกาวกระโดดและโลกสามารถผลต

อาหารไดเพยงพอ แตคนจนกยงอดอยากตามเดม ในอนาคตประชากรของโลกจะเพมขนอกราวปละ 77 ลาน

คนและสวนใหญจะเกดขนในประเทศดอยพฒนา ฉะนนปญหาในการแสวงหาอาหารพรอมกบการท าลาย

สงแวดลอมจะเพมขนอยางไมหยดยง

การท าลายสงแวดลอมจากการแสวงหาอาหารอาจแยกมองไดเปนหลายสวน เชน ทดนเพอการเกษตร

ปาไม แหลงน าจด ทรพยากรประมงและพนทชมชน แตละสวนถอวาเปนตนทน หรอ มรดกตกทอดทาง

ธรรมชาตของมวลมนษย ในดานการใชทดนเพอการเกษตรเราไดตดตนไมท าลายปา ไถทงหญาและระบายน า

ออกจากพนทชมชนเพอเอาพนดนมาใชผลตอาหาร เรมจากเมอราว 10,000 ปทผานมาเมอบรรพบรษของ

มนษยรจกเพาะปลกพชและเลยงสตวเปนครงแรกในยานตะวนออกกลาง การตดตนไมท าลายปาขนานใหญ

เปนปจจยทท าใหลมฟาอากาศเปลยนแปลงอยางมนยส าคญซงชาวกรกโบราณตงขอสงเกตไวเมอหลายพนป

มาแลว แตในปจจบนนกยงมการตดไมท าลายปากนอยางตอเนอง ผนดนทไดจากการท าลายปาเสรมดวย

ทดนทไดจากการไถทงหญาและพนทชมชนก าลงถกท าลายจากการใชสารเคม จากการพงทลาย จากความ

แหงแลงจนเปนทะเลทรายและจากการใชสรางชมชนเมอง ทดนเพอการเกษตรลดลงในขณะทความตองการ

อาหารเพมขน

ในดานของน า ทงทน าดจะมอยทวไป แตปราชญจ านวนมากคาดกนวาการขาดแคลนน าจดจะเปน

ปญหาใหญหลวงในครสตศตวรรษท 21 ในปจจบนนประชาชนกวา 2 พนลานคนในประเทศดอยพฒนามน า

ไมพอใชในชวตประจ าวน บางเมองตองปนน ากนโดยเฉพาะในยานตะวนออกกลาง ตอนนพนทตาง ๆ ซงม

ลกษณะเหมาะสมส าหรบสรางเขอนเกบน าไดถกน ามาใชสรางเขอนเกอบหมดแลว แมแตน าซงสะสมอยใตดน

มาเปนเวลานานกถกสบขนมาใชจนหมดไปอยางรวดเรว น าจดสวนใหญถกใชเพอการชลประทาน แตกยงไม

พอเพราะความตองการน าเพอผลตอาหารยงเพมขนเรอย ๆ ในขณะทแหลงน าถกท าลายจากการใชสารเคมทง

ในรปทปลอยลงไปในน าโดยตรงและในรปทปลอยลงในดนแลวถกชะลางลงไปในแหลงน าอกทอดหนง

นอกจากนนคณภาพของน ายงถกท าลายจากการขบถายและการปลอยปฏกลลงไปในสายน าอกดวย

ทะเลเปนแหลงผลตอาหารส าคญยง ในชวงเวลา 10 ปทผานมาเทคโนโลยเออใหเราจบปลาไดปละ

ราว 100 ลานตน แตเทคโนโลยนนท าใหปลาสญพนธไปเรอย ๆ เพราะปลาไมสามารถเพาะพนธไดทนใหเรา

จบ นอกจากนนการเพาะพนธตามธรรมชาตยงถกท าลายเพราะการใชสารเคม การปลกบานตามชายฝง การ

ทงปฏกลลงน า การท าลายแหลงเพาะพนธส าคญ ๆ เชน ปาชายเลนและแนวปะการง การจบปลาไดนอยลง

ไดรบการทดแทนสวนหนงจากปลาเลยงแตการเลยงปลาไมสามารถทดแทนปลาทสญพนธไปไดทงหมด

ยงกวานนการเลยงปลามกท าส าเรจในประเทศทร ารวยอยแลวเปนสวนใหญในขณะทคนยากจนในประเทศ

ดอยพฒนาไมสามารถท าได ฉะนนมนษยชาตจงก าลงเผชญกบปญหาอนหนกหนาสาหสเกยวกบการผลต

อาหารใหพอแกความตองการและเกยวกบการท าลายสงแวดลอม

ทงทมความแตกตางกนมากในดานปรมาณของการใชทรพยากรระหวางสงคมทร ารวยกบสงคมท

ยากจน แตโดยรวมแลวมนษยเรามอ านาจเหนอธรรมชาตในหลายดานจากการใชเทคโนโลยทตนประดษฐขน

ความสามารถในการเอาชนะธรรมชาตเปนปจจยทท าใหเรามกมองขามความส าคญและไมเขาใจความสมพนธ

กนของสงตาง ๆ รอบตวเรา สงเหลานมความส าคญเพราะมนรวมตวกนเปนระบบนเวศทผลต “วตถและ

บรการ” ทเราตองใชในการด ารงชวต ไมวาจะเปนยารกษาโรค วตถดบเพอการอตสาหกรรม สตว ผลผลตจาก

ปาและอาหารจากการเกษตรและจากทะเล หรอการรกษาคณภาพของชนบรรยากาศ ปรบภมอากาศ น าธาต

อาหารกลบมาใชใหม ลดสารพษในน า ฟนฟดน ผสมพนธพชและควบคมสงทมอนตราย

เมอสงเหลานคอย ๆ หมดไป หรอเสอมสภาพลง เราพยายามสรางเทคโนโลยขนมาทดแทน แต

เทคโนโลยชวยไดเปนเพยงบางอยางเทานน ปจจยทท าใหเราใหความส าคญกบระบบนเวศไมเพยงพอเพราะ

ระบบตลาดเสรทเราใชเปนเครองมอในการบรหารจดการเศรษฐกจของเราตงราคาสงทเราไดมาจากธรรมชาต

ต ากวา “คา” ทแทจรงของมน อาท พนทชมชนทเราซอขายกนในราคาต าเพอน าเอาไปท าพนทเกษตรไดรบการ

ตราคาตามคาของผลผลตจากการเกษตร แตพนทจ าพวกนมคาตอสงคมมากกวาการท าเกษตรกรรม เชน

ความสามารถในการกรองของเสย ปองกนน าทวมและใหทอยแกสตว หรอ คาของปาไมไมจ ากดอยทราคาของ

เนอไม หากรวมทงสงทเราไมไดน ามาคดรวมในราคานนดวย เชน การดดซบกาซคารบอนไดออกไซด รกษา

คณภาพของดนและน า และชวยรกษาสภาพของลมฟาอากาศ การตงราคาของสงเหลานนต าน าไปสการใช

อยางไมระมดระวงยงใหเกดผลกระทบในทางลบซงผ เขยนแยกออกเปน 6 อยางดงน

ความเสยหายตอความหลากหลายทางชวภาพ กจกรรมของเรามกท าลายสายพนธสตว พชและ

เชอจลนทรย เปนทยอมรบกนแลววาความหลากหลายทางชวภาพมความส าคญตอการด ารงชวตของเราและ

ประโยชนทเราไดรบอาจมากกวาตนทนในการรกษาความหลากหลายนนไวเปน 100 เทา แตมนษยเรายง

ท าลายความหลากหลายนนตอไปอยางไมหยดยง ผ เขยนมองวาสาเหตใหญไดแกการท าลายชวยใหผท าลาย

ไมกคนร ารวย แตผ เสยประโยชนจ านวนมากอยกนอยางกระจดกระจายและแตละคนเสยประโยชนเพยง

เลกนอยจงไมสามารถรวมตวกนตอตานการกระท าของคนกลมเลก ๆ ได เชน การท าลายปาชายเลนเพอสราง

หมบาน ผ ไดก าไรไดแกผสรางหมบาน สวนผ เสยหายไดแกผ ไดรบประโยชนจากปาชายเลน เชน ชาวประมงซง

จบสตวน าไดนอยลงเพราะแหลงเพาะพนธตามธรรมชาตถกท าลาย อกสาเหตหนงซงกอใหเกดการท าลาย

ความหลากหลายทางชวภาพไดแกการขาดขาวสารขอมลอยางครบถวน ในระบบตลาดเสรทกคนตองมขอมล

เทา ๆ กนจงจะท าใหเกดการตดสนใจทเหมาะสม แตขอมลเกยวกบระบบนเวศมกมไมครบหรอไมแพรหลาย

จนชวยใหผ เกยวของรถงสภาพความเปนจรงอยางถองแท

การเปลยนทศทางของววฒนาการในธรรมชาต เนองจากมนษยเปนสตวทมอ านาจมากทสด การ

กระท าของมนษยจงมผลตอทศทางของววฒนาการอยางใหญหลวง อาท ยอนไปเปนเวลากวาหมนป บรรพ

บรษของเราอพยพไปถงโลกตะวนตกและท าลายสตวขนาดใหญหลายชนดจนสญพนธ ปราศจากสตวกนหญา

เหลานนพชไดววฒนไปในอกทศทางหนง ตอมาเมอเราท าการเกษตรเรากเลอกผสมสายพนธสตวและพชทม

ลกษณะตามความตองการของเราเทานน แนวคดในการคดเลอกสายพนธทเราตองการนววฒนมาเปนการตด

แตงพนธกรรมทเราเรมท ากนอยางแพรหลายทงทเรายงไมรวามนจะมผลกระทบรายแรงหรอไมและเมอไร เรา

น าสตวและพชออกจากถนฐานตามธรรมชาตของมน สตวและพชเหลานนสรางความเสยหายใหแกทองถน

ใหมเพราะพวกมนไมมสตร นอกจากนนเรายงท าใหเชอโรคหลายอยางสรางความตานทานขนจนเราไม

สามารถก าจดมนได สงเหลานลวนมผลกระทบตอทศทางของววฒนาการทงสน

การเปลยนแปลงของภมอากาศ ตอนนเปนทยอมรบกนแลววาโลกก าลงรอนขนและปจจยทท าใหมน

รอนเปนสวนใหญไดแกกาซเรอนกระจกซงเกดจากการเผาผลาญเชอเพลงของเรา การรอนขนของภมอากาศ

น าไปสการละลายของผนน าแขงในยานขวโลกและธารน าแขงในทวปตาง ๆ อนเปนสาเหตทท าให

ระดบน าทะเลขยบสงขนจนสรางความเสยหายใหญหลวง แมจะยงไมสามารถพสจนไดอยางแนนอนวาการ

เปลยนแปลงของภมอากาศจะท าใหเกดอะไรบาง แตนกวทยาศาสตรมองวาสงตาง ๆ ทเกดขนในชวงนมความ

เกยวเนองกบภาวะโลกรอนทงสน เชน พายทเกดบอยขนและรนแรงขน ฝนทตกชกเกนปกตในบางแหงแตกลบ

แลงตดตอกนเปนเวลานานในสวนอนของโลก และอากาศทรอนจดจนถงขนาดมคนลมตายเปนจ านวนมาก

แมเหตการณทผานมาดจะหนกหนาสาหส แตผ เขยนมองวามนจะนอยกวาเมอเทยบกบความเสยหายทจะ

เกดขนในอนาคตโดยเฉพาะจากการเปลยนแปลงทางความหลากหลายทางชวภาพซงจะเกดขนเมอโลกทรอน

แลวเปลยนเปนหนาวโดยทนททนใดดงทเกดขนแลวในอดต

การท าใหโลกเปนพษ ในปจจบนนสงทเราเหนกนอยางแพรหลายทสดอาจเปนพลาสตก โดยเฉพาะถง

บรรจสงของซงกองเปนภเขาเลากาหรอทงอยเกลอนกลาด สงเหลานเปนขยะทจะตองถกก าจด แตอาจม

ผลรายไมมากเทากบสงทเรามกมองไมเปน โดยเฉพาะสารเคมทเราปลอยลงไปในดน ในน าและในอากาศ ยา

ปราบศตรพชอาจเปนสงทเราใชกนอยางกวางขวางทสดทเปนตนตอของการกอใหเกดมะเรง แตเรากยงใชกน

อย แมกระทงดดทกยงมการใชกนในประเทศดอยพฒนา เราปลอยสารเคมจ านวนมากออกไปในอากาศจน

กอใหเกดฝนพษซงมผลกระทบตอสตวน าและคณภาพของน า นอกจากนนยงมสารพษทเกดจากการใชแรธาต

เชน ตะกวและปรอท แลวถกปลอยใหหลงเหลออยในดนและน า สารพวกนมพษตอเราโดยตรงและโดย

ทางออมเมอมนเขาไปแทรกอยในเนอปลาและหอย

การเปดโอกาสใหโรครายท าลายเรา การอยรวมกนอยางแออดโดยเฉพาะในแหลงเสอมโทรม หรอ

สลม และการรกล าเขาไปอยในถนทมเชอโรครายเปดโอกาสใหเชอโรคแพรกระจายไดอยางรวดเรว ยงกวานน

เทคโนโลยทเออใหเราไปมาหาสกนไดงายเปดโอกาสใหโรครายแพรกระจายและกลายพนธไดรวดเรวขนอกทอด

หนง ลาสดอาจเปนไขหวดนก กอนนนไดแกโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนและกอนนนอาจเปนโรคเอดส

กระบวนการเหลานมใชของใหม มนเคยท าลายสงคมมนษยมาแลว เชน ไขหวดใหญ ไขทรพษและกาฬโรค

การมจ านวนคนเกนศกยภาพของโลก นกวทยาศาสตรพยายามศกษาศกยภาพทโลกจะสามารถ

สนบสนนจ านวนประชากรไดอยางยงยนเนองจากทกคนตองการอาหาร การก าจดของเสยและสงอน

การศกษาพบกวาความตองการของเราไดเกนศกยภาพของโลกทจะสนบสนนไดอยางยงยนมากวา 20 ปแลว

และตอนนเรามความตองการเกนถงกวา 40% ของศกยภาพของโลก นกวทยาศาสตรมกใชค าวา “รอยเทา”

ของเราบนระบบนเวศ สงคมทบรโภคมากสรางรอยเทาขนาดใหญ เชน คนอเมรกนสรางรอยเทาเปน 10 เทา

ของชาวบงกลาเทศ

โดยสรปกจกรรมของเราสรางผลกระทบมากมายใหแกระบบนเวศ ผลกระทบสะสมขนเรอย ๆ โดยเรา

ไมรวาเมอไรมนจะกอใหเกดจดพลกผนซงจะเปนวนทโลกเดนเขาสทางแหงความลมสลายอยางไมมทางแก

ผ เขยนมองวาตอนนเราอยกนดวยความประมาทและความหยงยโสเชนเดยวกบชาวอสไซเรยนผสรางเมองนเน

เวห

จ านวนประชากรทมากเกนไปเปนประเดนใหญประเดนหนงซงเปนตนเหตของปญหาอนหนกหนา

สาหสของโลกปจจบน ผ เขยนน าเขาประเดนนดวยการเลาถงการไปทศนศกษากบบรรดาคณาจารยมหาวทยา

ทเกาะคอโมโรสซงตงอยทางแถบตะวนตกของมหาสมทรอนเดย สงทปรากฏแกสายตาของบรรดานกทศน

ศกษาไดแกความเขยวขจของทศนยภาพซงดรมรนปานเมองสวรรค แตนนเปนเพยงภาพลวงตา พนทอนเขยว

ขจยงมหลงเหลออยเพราะมนไมเหมาะส าหรบการน ามาท าเปนพนทเกษตร สวนผนดนทมความเหมาะสมถก

น ามาใชหมดแลว กระนนกตามชาวคอโมโรสยงคงผลตอาหารไดไมเพยงพอแกความตองการเพราะม

ประชาชนจ านวนมากอยบนเกาะ ชาวคอโมโรสจงอดอยากและบางทมเพยงมะพราวเทานนส าหรบเปนอาหาร

ประทงชวต

ผ เขยนมองวาสภาพของเกาะคอโมโรสไมตางกบสภาพในประเทศรวนดาซงมคนหนาแนนจนตอง

เบยดเสยดกนอย สภาพเชนนนน าไปสการฆาลางเผาพนธกนเมอป 2537 เขาเหนวาสงทเกดขนในเกาะคอโม

โรสและในรวนดาเปนเสมอนภาพจ าลองของโลกแหงอนาคตซงจะมประชากรมากเกนไปจนท าใหโลกขาด

ทรพยากรทจะสนบสนนใหเราอยกนไดอยางราบรน เมอถงวนนนสงทเกดขนกบอารยธรรมอสไซเรยนและเมอง

นเนเวหกจะเกดขนกบชาวโลกทงหมด แตชาวโลกในปจจบนตางกบชาวอสไซเรยนในแงทเราไมสามารถอพยพ

ไปอยทอนได

ปญหาการมประชากรมากเกนไปเรมเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางหลงการพมพหนงสอชอ “ระเบด

ประชากร” (The Population Bomb) ในป 2511 ในชวง 40 ปทผานมานโยบายการชะลอการเกดของ

ประชากรยงผลใหอตราการเพมของประชากรโลกลดลง อยางไรกตามประชากรโลกยงเพมขนเรอย ๆ จน

ในขณะนโลกมประชากรเกน 6 พนลานคนแลว นกวทยาศาสตรพยายามมองไปขางหนาเพอจะประเมนวา

ประชากรโลกจะเพมขนอกนานเทาไร เนองจากการท านายขนอยกบปจจยหลายดาน ผ เขยนประเมนวาอก

ประมาณ 40 กวาปประชากรของโลกจะหยดขยายตว ในตอนนนโลกจะมคนราว 9 พนลานคนซงจะตองใช

ทรพยากรจ านวนมากเพยงเพอผลตอาหารใหพอกน ปญหาการขาดอาหารจะหนกหนาสาหสยงขนเพราะการ

เพมของประชากรสวนใหญจะเกดขนในประเทศยากจนซงในปจจบนนกไมมอาหารเพยงพอแกความตองการ

อยแลว ปญหาการเพมของประชากรมกไมคอยไดรบความสนใจเทาไรนกเพราะปจจยหลายอยางซงลวน

ปราศจากเหตผลทดทงสน เชน ปจจยทางดานศาสนาและความเชอทวาถาจ านวนคนหนมสาวลดลงผสงอาย

จะอยไมไดเพราะไมมคนท างาน

นอกจากจ านวนประชากรจะเพมขนแลว แตละคนยงบรโภคเพมขนอกดวย ฉะนนความกดดนทเรา

สรางตอสงแวดลอมจงเพมขนเปนทวคณ ผ เขยนน าเขาประเดนนดวยการเลาถงการไปทศนศกษาในแถบ

อาณาจกรมายาในอเมรกากลาง อาณาจกรมายาลมสลายกอนฝรงเดนทางไปถงทวปอเมรกาและไดทงซาก

ปรกหกพงของสงกอสรางไวมากมายรวมทงสงใหญ ๆ เชน พระมด ดวย การศกษาถงสาเหตของความลม

สลายของอาณาจกรมายามมานานแลวและเปนทแนนอนวาชาวมายามจ านวนเพมขนเรอย ๆ จนสรางความ

จ าเปนทจะตองตดไมท าลายปาเพอน าทดนมาผลตอาหาร เนองจากชาวมายามความกาวหนาหลายดาน

เชนเดยวกบคนในยานตะวนออกกลาง พวกเขาใชทรพยากรจ านวนมากหมดไปกบการสรางสงทไมคอยม

ประโยชนนก เชน พระมด สงเหลานนเปนสวนหนงของการบรโภคแบบสญเปลาอยางสดโตง การใชทรพยากร

เกนศกยภาพของธรรมชาตน าไปสความเปลยนแปลง รวมทงความแหงแลงตดตอกนเปนเวลานานและการ

พงทลายของผนดนตามไหลเขาซงน าไปสการขาดแคลนอาหารและการฆาฟนกนเองในทสด

ผ เขยนมองวาสงทเกดกบอารยธรรมมายาและอารยธรรมทลมสลายไปกอนนนในยานตะวนออกกลาง

ก าลงเกดขนกบโลกของเราเพราะการบรโภคแบบสดโตงอยางแพรหลายในปจจบนโดยเฉพาะในสงคมอเมรกน

ซงเปนบานเกดของเขาเอง ผ เขยนยกตวอยางการบรโภคเกนความจ าเปนแบบสดโตงของชาวอเมรกนมาเสนอ

มากมาย เชน การสรางบานขนาดใหญไวส าหรบพกผอนหรอเลนสกตามภเขา บานเหลานนมกถกสรางขนเพอ

โออวดความมงมของชนชนเศรษฐซงในแตละปจะใชบานเพยงไมกครง สนเปลองทงวสดทใชกอสรางและ

พลงงานทใชท าความรอน/ความเยนตลอดทงป ชาวอเมรกนแขงขนกนมรถยนตราคาแพงและมพลงสงซงใช

น ามนมากเกนความจ าเปน เชน รถยนตขนาดใหญซงดดแปลงจากรถทใชในกจการทหาร พวกเขาใชรถยนต

จ าพวกนนเพยงเพอขบไปท างานในเมอง แมแตการมเตายางเนอในสวนหลงบาน ชาวอเมรกนกยงตองแขงกน

อวดความมงม ฉะนนการมเตาราคา 100 ดอลลารเปนสงทนาอบอาย พวกเขาตองมเตาราคา 5,000 ดอลลาร

ทงทไมมความจ าเปนเลย บางทการยางเนอบนเตาราคาหลายเทาของรายไดตอปของคนในประเทศยากจนนน

ยงแสดงความร ารวยไมพอ พวกเขาจงตองดมเหลาองนราคาขวดละเทา ๆ กบราคาเตายางเนอเพอแขงกนดวย

ปญหาอนเกดจากการบรโภคแบบสดโตงนบวนจะยงหนกหนาสาหสยงขนเพราะชาวโลกตองการ

บรโภคตามแบบชาวอเมรกนซงยงไมมททาวาจะลดการบรโภคสวนเกนลง ในขณะนโลกมทรพยากรไม

เพยงพอตอความตองการท าใหเกดความขดแยงและสงครามแยงชงทรพยากรกนแลวโดยเฉพาะในยาน

ตะวนออกกลางซงแยงชงกนทงน าจดและน ามนปโตรเลยม นอกจากนนยงมการแยงชงสงทไมมความจ าเปน

ส าหรบการด าเนนชวตเบองตนของคนเราอกดวย เชน สงครามกลางเมองในประเทศเซยรราลโอนและอกหลาย

ประเทศในเขตแอฟรกาตะวนตกเพอแยงชงเพชรกน นอกจากจะท าใหคนฆากนแลว เหมองเพชรยงสรางความ

เสยหายจากการท าลายสงแวดลอมอกดวย

เทาทผานมามนษยเราพยายามแกปญหาตาง ๆ ดวยการสรางเทคโนโลยขนมาใหม แตเทคโนโลย

แกปญหาไมไดทงหมด ซ ารายในบางกรณเทคโนโลยเปนตวสรางปญหาอนหนกหนาสาหสเสยเอง เชน การคน

คบสารเคมทใชในการท าความเยนชอ ซเอฟซ (CFC = Chlorofluoroccarbons) สารเคมตวนมประโยชนมาก

และถกน าไปใชอยางแพรหลายกอนทนกวทยาศาสตรจะพบวามนท าลายโอโซนในชนบรรยากาศของโลก

โอโซนในชนนนเปนตวปองกนมใหแสงอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตยสองลงมาถงพนโลกไดจงท าใหสงมชวต

ไมถกท าลายเพราะแสงนน การคนพบผลกระทบของเทคโนโลยท าใหงายแกการหาแพะรบบาปเพราะคนสวน

ใหญมกไมยอมรบวาตนตอของปญหาทแทจรงคอจ านวนคนและการบรโภคเกนพอด ตอนนนกวทยาศาสตร

ยอมรบแลววาเทคโนโลยเปนดาบสองคมทสรางปญหาใหญหลวงดวย

ในปจจบนพลงงานสวนใหญไดมาจากการเผาเชอเพลงจ าพวกน ามน ถานหนและกาซธรรมชาต และ

การเผาผลาญกอใหเกดกาซเรอนกระจกซงก าลงสรางปญหาเกยวกบภาวะโลกรอน ผ เขยนพดถงประเดนนใน

สวนทเกยวกบเทคโนโลยหลายดาน นอกจากการใชพลงงานใหนอยลงแลว ผ เขยนเสนอวาเรามทางออก 2

ทางดวยกนคอ การคนหาเทคโนโลยทใชพลงงานนอยลง และการคนหาพลงงานทดแทนซงมหลากหลาย เชน

แสงอาทตย กระแสลม ชวมวล ความรอนจากใตผวโลกและพลงนวเคลยร อยางไรกตามพลงงานทดแทน

เหลานยงอาจมผลกระทบรายแรงพรอมทงอปสรรคอกมากมายกอนทมนจะสามารถทดแทนน ามน ถานหนและ

กาซธรรมชาตไดอยางแทจรง อปสรรคอาจเปนดานเทคโนโลย ดานสงคม ดานเศรษฐกจและดานการเมอง

ผ เขยนมองวารฐบาลอเมรกนควรจะแสดงความเปนผน าในการสนบสนนการวจยทจะน าไปสการใชพลงงาน

ทดแทนอยางกวางขวาง แตตรงขามรฐบาลน าโดย จอรจ ดบเบลย บช กลบตดงบสงเสรมการวจยสวนใหญ

เพราะเหตผลทางการเมอง

ผ เขยนกลาวถงนโยบายและแนวคดในการแกปญหาเกยวกบประเดนจ านวนประชากรวาตามหลกวชา

โลกของเรามศกยภาพทจะสนบสนนประชากรใหอยกนไดอยางดและยงยนเพยงราว 2 พนลานคนเทานน

เนองจากตอนนโลกมคนเกน 6 พนลานคนแลว จงเปนไปไดวาในวนหนงขางหนาจะเกดเหตการณอะไรสกอยาง

เชน การระบาดของโรคราย ทท าใหอตราการตายของคนเราเพมขนแบบกาวกระโดด เพอหลกเลยงสงนน

ผ เขยนเสนอใหใชนโยบายอยางจรงจงเกยวกบการวางแผนครอบครว การท าแทงและการใชแรงจงใจในดาน

เศรษฐกจใหลดการมลก หลงจากประเมนนโยบายจ าพวกนทก าลงใชกนอยทวโลกและยกตวอยางออสเตรเลย

ซงก าลงเผชญกบปญหาการขาดทรพยากรส าคญ เชน น าจด ผ เขยนสรปโดยทางออมวาโอกาสทเราจะลด

จ านวนประชากรของโลกลงไดตามความสมครใจมนอย

ส าหรบประเดนเกยวกบดานการบรโภค ผ เขยนมองวากระแสบรโภคนยมนนเชยวกรากยงโดยเฉพาะ

ตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 เมอทกฝายในประเทศทกาวหนาทางอตสาหกรรมเหนพองตองกนวาการ

ขยายตวทางเศรษฐกจเปนสงพงปรารถนา เนองจากการผลตกบการบรโภคเปนเสมอนหนาทงสองของเหรยญ

อนเดยวกน ฉะนนการผลกดนใหเกดการผลตจะไดผลกตอเมอมคนบรโภคสงทถกผลตขนมา นนหมายความ

วาจะตองมการผลกดนใหเกดการบรโภคดวยทงโดยทางตรงและทางออม ผ เขยนเหนวาผสนบสนนนโยบายให

เกดการขยายตวทางเศรษฐกจอยางตอเนองเปนผมองทกอยางเพยงในระยะสนโดยเฉพาะนกการเมอง เขา

มองวามนไมนาจะเปนไปไดและไมจ าเปนทเศรษฐกจจะขยายตวตอไปโดยไมมทสนสด

เขายกตวอยางวาถาเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาขยายตวตามอตราทรฐบาลอเมรกนตงเปาไว นนคอ ป

ละประมาณ 3.5 – 4.0% อก 100 ปขางหนาตามสมมตฐานทวาประชากรอเมรกนจะยงคงมราว 300 ลานคน

ชาวอเมรกนแตละคนจะมรายไดตอปคนละราว 1.25 ลานดอลลารตามคาเงนป 2547 นนหมายความวาชาว

อเมรกนแตละคนจะซอบานไดอยางนอยปละ 3 หลง แตเขาจะซอเอาไปท าอะไร ? ไมเฉพาะชาวอเมรกน

เทานนทจะมรายไดสงขน ผ อนกจะมรายไดเพมขนในแนวเดยวกนดวย ผ เขยนมองวานอกจากโลกจะไมม

ทรพยากรพอทจะใหชาวโลกผลตและบรโภคไดในระดบนนแลว มนไมใชสงส าคญอะไรเลย สงส าคญไดแกการ

ผลตในระดบทเพยงพอตอความตองการเบองตนของทกคนในโลก หลงจากนนไมจ าเปนทเศรษฐกจจะตอง

ขยายตวตอไปตราบใดทจ านวนประชากรโลกไมเพมขน

ผ เขยนน าความจรง 2 ขอมาเสนอประกอบวาเพราะอะไรการขยายตวทางเศรษฐกจเพอการบรโภคเกน

ระดบความตองการเบองตนของรางกายจงไมจ าเปน ในเบองแรกผลตภณฑมวลรวมของประเทศ หรอ จดพ

(GDP = Gross Domestic Product) อนเปนตวชวดการผลตและการขยายตวทางเศรษฐกจนนมกมความ

หลอกลวงแฝงอย เชน การลางปาไม ท าลายแหลงน าจดและสบน ามนขนมาใชไมใชการผลต หากเปนการ

น าเอาของเกาหรอมรดกตกทอดของเราออกมาใช เมอสงเหลานนหมดไปคนรนใหมยอมไมมและยากจนลง

อกขอหนงเขาน าผลการศกษาในสหรฐอเมรกา ในยโรปและในญป นมาเสนอซงมใจความวา หลงจากทมรายได

เพยงพอส าหรบสนองความตองการเบองตนคอ ปจจยส และมเหลออกเลกนอยเพอการสนทนาการแลว รายได

ทชวยใหเกดการบรโภคเพมขนไมท าใหคนเรามความพอใจ หรอความสขเพมขนตามไปดวย กลมทมทรพยสน

มากทสดไมใชกลมทมความสขมากทสดเพราะปจจยหลายอยาง เชน การแขงขนกน การเชอการโฆษณาวา

ตองมนนมนแลวจะมความสขและการมองวายงบรโภคมากยงขนจะยงมความสขทงทความจรงหาเปนเชนนน

ไม

มองโดยรวมแลวการบรโภคของชาวโลกในปจจบนไมตางกบการบรโภคของอาณาจกรทลมสลายไปใน

อดต ผ เขยนเสนอนโยบายทจะใหการบรโภคลดลง เชน การเกบภาษการบรโภคแทนภาษเงนได แตเขาดจะ

ประเมนวาความพยายามทจะการลดการบรโภคเกนความจ าเปนไมมโอกาสประสบความส าเรจ

เกยวกบประเดนทสามซงไดแกอ านาจในการครอบครองทรพยากร ผ เขยนดจะยงมความหวงนอยลง

เพราะในปจจบนนสหรฐอเมรกาเปนอภมหาอ านาจแตเพยงผ เดยว แตรฐบาลอเมรกนไมใสใจหรอให

ความส าคญตอปญหาทกลาวมาเลยโดยเฉพาะในชวงทประธานาธบดมาจากพรรคอนรกษนยมเชนในปจจบน

ฉะนน จอรจ ดบเบลย บช จงประกาศออกมาวา “การด าเนนชวตแบบอเมรกนเปนสงทตอรองมได” ดวย

แนวคดพนฐานเชนน รฐบาลของประธานาธบดบชจงพยายามท าทกอยางทจะปดกนขาวสารขอมลเกยวกบ

ภาวะโลกรอนและพยายามปรบแกรายงานของนกวทยาศาสตร นอกจากนนรฐบาลกลางยงพยายามแทรกแซง

หลกสตรในสถาบนการศกษาเพอปดกนขาวสารทจะน าไปสการสรปทตรงขามกบความเหนของพวกหวอนรกษ

นยมอกดวย

สงหนงซงผ เขยนดจะฝากความหวงไวคอ มหาอ านาจไมเคยอยไดค าฟา แมเขาจะไมไดระบวา

สหรฐอเมรกาจะหมดอ านาจลงอยางไร แตสงทเขาเสนอไวเพอเปนทางแกปญหาในปจจบนเปนเสมอนการ

เสนอแนะทางออม นนคอ การเผยแพรผลการศกษาของนกวทยาศาสตรเกยวกบปญหาทโลกก าลงเผชญอย

ดวยภาษางาย ๆ ทคนทวไปสามารถเขาถงใหกระจายออกไปอยางกวางขวาง พรอมกนนนกมการชมนมเพอ

ถกเถยงกนในสถานทตาง ๆ ทวโลก การกระท าเชนนจะน าไปสความเคลอนไหวขนานใหญจนในทสดจะเกด

การปฏวตทโลกตองการ นนคอ การเปลยนฐานความคด หรอ เปลยนกระบวนทศน (Paradigm Shift) การ

เปลยนฐานความคดจะน าไปส(1) ความเปลยนแปลงทางดานการเมองโดยเฉพาะของสหรฐอเมรกา (2) การ

บรหารจดการในดานเศรษฐกจโดยเฉพาะการแกขอบกพรองของระบบตลาดเสร และ (3) การลดอ านาจของ

บรษทใหญ ๆ ทมกใชอ านาจของตนแสวงหาผลประโยชนโดยวธตาง ๆ รวมทงการซอนกการเมองทางออมและ

การปดกนและบดเบอนขาวสารเกยวกบความจรงทางวทยาศาสตรดวย

ขอคดเหน: แมคนไทยสวนใหญจะไมมโอกาสไปทศนศกษาในยานตะวนออกกลาง หรอ ไปดซาก

ของสงคมทลมสลายถงในทวปอเมรกา เชน ซากของอาณาจกรมายา อาณาจกรอนคาและอาณาจกรแอสเทค

แตคนไทยจ านวนมากคงไดไปเหนความอลงการของนครวดแลว นอกจากนนหลายคนอาจไดไปเหนเมอง

พกามซงสะทอนอารยธรรมพมาโบราณอกดวย สงเหลานนคงสรางความประทบใจใหกบทกคน แตจาก

มมมองของหนงสอเลมน สงเหลานนคอสญลกษณแหงการบรโภคเกนพอดจนถงขนสดโตงของผ มอ านาจ

ผ เขยนเอยถงการใชวสดและแรงงานจ านวนมหาศาลในการสรางพระมดในอยปตเพยงเพอใชเปนทฝง

ศพของผ มอ านาจเหนอชวตคน การสรางนครวดเพอบชาพระผ เปนเจากเชนกน สงเหลานนไมใชการใช

ทรพยากรจ านวนมหาศาลเพอการลงทนอนจะน าไปสความเปนอยทดขนของประชาชนสวนใหญ หากเพอการ

บรโภคแบบสดโตงของคนเพยงไมกคน การใชทรพยากรไปในทางสญเปลาจนเกนความสามารถทธรรมชาตจะ

สนบสนนไดเปนปจจยพนฐานทผลกดนใหสงคมเหลานนลมสลาย

ในปจจบนนยงมผ ทไมอานประวตศาสตร หรอผ ทด ารงชวตดวยความประมาทอยทวโลก การบรโภค

แบบสดโตง ไมวาจะเปนการสรางบานอนแสนหรหราขนาดใหญ สรางอนสาวรยใหตนเอง หรอสรางวดวา

อารามแบบอลงการ ลวนเปนปจจยทกอใหเกดปญหาดงทเลามาทงสน ผ ทเขาใจความหมายของแนวคดเรอง

เศรษฐกจพอเพยงยอมตระหนกแลววา ผ เขยนมองวาปญหาทเขาน ามาเลาแกไดดวยการใชหลกเศรษฐกจ

พอเพยงแมเขาจะไมไดกลาวถงค านโดยตรงกตาม หนงสอบางเลม เชน เรอง The Chaos Point ของ Irvin

Laszlo2 มองโลกในแงดและคดวาชาวโลกยงมเวลาแกปญหาไดทน แตเลมนมองวามนษยเราไมนาจะฉลาดถง

ขนาดนน นนเปนค าทาทผ เขยนตองการใหเราพสจนวาเขาผด ทกคนคงเขาใจวาเราตองท าอะไรเพอจะพสจน

วาเขาผด 2 บทคดยอของ The Chaos Point อาจหาไดในหนงสอเรอง กะลาภวตน เชนกน

2.

Dirt / ดนฤาของต า

ในการคนควาหาปจจยทท าใหสงคมรงเรองและลมสลาย ดนมกถกมองขามทงทผ คนควาชาวตะวนตก

จ านวนมากใชวธศกษาสงทไดมาจากการขดดน รายยงวานนในภาษาฝรง ค าวา dirt ยงมความหมายวาเลว

ทรามต าชาอกดวย ทงทดนมนยในแงดทฝงลกอยในฐานความคดของสงคมตะวนตก เชน ตามคมภรของ

ศาสนาหลกของเขา ชอของมนษยคนแรก “อะดม” มรากมาจากภาษาฮบร adama ซงแปลวา “ดน” สวน

“อฟ” ซงบางคมภรบงวาพระเจาสรางขนจากกระดกซโครงของอะดมนนแปลมาจากค าวา hava ค านเปน

ภาษาฮบรเชนกนและมความหมายวา “ชวต” ดนจงเปนตนก าเนดของชวตและทกสงทกอยางบนโลก

นอกจากนนรากของภาษาตะวนตกยงสะทอนความส าคญซงดนมตอชวตอกดวย นนคอ “คน” หรอ homo ใน

ภาษาละตนมรากมาจากค าวา humus ซงแปลวา “ดนทมชวต”

อยางไรกตามศาสตราจารย David R. Montgomery แหงมหาวทยาลยวอชงตนไมมองขาม

ความส าคญของดนและไดศกษาการใชหนาดนของสงคมในอดตและในปจจบนเพอคนหาบทเรยนส าคญ

ส าหรบท านายววฒนาการของสงคมในอนาคต เมอตอนตนป 2550 เขาพมพผลการศกษาลาสดของเขา

ออกมาเปนหนงสอขนาด 285 หนา ชอ Dirt:: The Erosion of Civilizations

ผ เขยนใชบทแรกน าเขาสเรองราวของดนซงถกมองขามทงทมนมความส าคญไมนอยกวาธาตน า ธาต

ลมและธาตไฟวา อนทจรงสงคมตะวนตกเชอวาทกสงทกอยางเกดมาจากดนและในบนปลายจะกลบไปสดนอก

ครง ในการศกษาววฒนาการทน าไปสความลมสลายของสงคมในอดต นกประวตศาสตรศกษาปจจยหลาย

อยาง เชน สงคราม ความขดแยงภายใน โรคราย การท าลายปาและความเปลยนแปลงของภมอากาศ แตไมม

ใครใหความสนใจกบบทบาทของดน ผ เขยนเหนวาจรงอยปจจยเหลานนมความส าคญยง แตหากศกษาลงไป

ใหลกจรง ๆ แลว วธใชดนของสงคมเหลานนมความส าคญไมนอยกวาปจจยอนและมกเปนตวบงบอกวาสงคม

เหลานนจะอยไดนานเทาไร

อารยธรรมโบราณมกววฒนไปในแนวเดยวกน นนคอ เรมดวยการท าเกษตรกรรมบนพนทราบอนอดม

สมบรณ การผลตอาหารไดมากสนบสนนใหประชากรเพมขนอยางรวดเรวและในทสดจะเกนความสามารถใน

การผลตอาหารของพนทราบนน การผลตอาหารจงตองขยายขนไปตามไหลเขาและพนทซงมความลาดชนสง

การตดตนไมและท าลายพชคลมดนในพนทใหมน าไปสการสญเสยผวดนอยางรวดเรวจากการกดเซาะของน า

และลม เมอเวลาผานไปการใชพนดนเพอการเกษตรซ าแลวซ าอกน าไปสการจดของดนพรอม ๆ กบการสญผว

ดนจนปลกพชผลไดนอยลง เมอปราศจากพนดนใหมส าหรบขยายการผลตอาหาร สงคมมความกดดนจากการ

แยงชงกนมากขนเรอย ๆ จนกอใหเกดความออนแอซงน าไปสความลมสลายเมอมภยจากศตรและภยธรรมชาต

เชน ความแหงแลงตดตอกนเปนเวลานานท าใหผลตอาหารไดไมเพยงพอ

ในยคปจจบนคนสวนมากมกเชอกนวาเทคโนโลยจะแกปญหาไดทกอยาง เชน ปญหาดนจดอาจแกได

ดวยการใชป ยเคม และเมอทดนสญหายไปจากการพงทลายหรอการกดเซาะของน าและลมอาจแกไดดวยการ

คนหาพนธพชใหมทใหผลผลตสงขน แตผ เขยนมองวานนเปนการแกปญหาเพยงชวคราวเทานน ทงนเพราะ

หากมนษยเรายงมจ านวนเพมขนอยางไมหยดยงและเรายงไมปกปกรกษาเนอดนทเราใชผลตอาหารอยาง

เหมาะสม ซ ารายยงน าทดนด ๆ ทใชส าหรบผลตอาหารไปใชสรางบานสรางเมองเพมขนเรอย ๆ เทคโนโลยจะ

ไมมวนแกปญหาอนเกดจากการมทดนไมเพยงพอไดตลอดไป

บทท 2 พดถงกระบวนการเกด บทบาทและการสญหายไปของดนผานการเลาเรองราวของ ชารล ดาร

วน ปราชญผกอตงทฤษฎววฒนาการของสงมชวต แตในบรบทของการเกดดนผ เขยนไมไดอางถงทฤษฎอนโดง

ดงนน หากพดถงการศกษาของ ชารล ดารวน เกยวกบบทบาทของไสเดอนในการสรางดนด ๆ ทเหมาะส าหรบ

ปลกพชใหแกองกฤษ นนคอ ไสเดอนจ านวนมากจะยอยดน หนกอนเลก ๆ ทรายและใบไมทมนกนเขาไปแลว

น าขนมาถายไวบนผวดนซ าแลวซ าอก จากการเกบมลของไสเดอนมาชงอยางตอเนองเปนเวลานาน ชารล ดาร

วน พบวาในแตละปบนเนอท 1 เอเคอร หรอ 2.5 ไร ไสเดอนจะยอยสงตาง ๆ แลวน าขนมาถายไวบนผวดนถง

10-20 ตน มลของมนทบถมกนเปนหนาดนซงมทงแรธาตและสารอนทรยทจ าเปนส าหรบการเจรญเตบโตของ

พชทกชนด

นอกจากนน ชารล ดารวน ยงพบดวยวา นอกเหนอจากการสรางหนาดนตามกระบวนการนนแลว

ไสเดอนยงท าใหหนาดนเลอนไหลลงจากทสงไปสทต าเนองจากมลของมนทกองกนอยบนผวดนจะถกชะลาง

และไหลไปกบน าฝน เขาค านวณวาในเวลาหนงป ไสเดอนจะท าใหดนในองกฤษและสกอตแลนดเลอนไหลไป

ราว 500 ลานตน การไหลลงไปสทต าหรอสญหายไปจากทเดมของหนาดนนนน าไปสการลอยตวขนมาของหน

ทอยใตดนตามกระบวนการทางธรณทเปลอกโลกจะตองแสวงหาความสมดล เมอหนนนถกลมฟาอากาศเปน

เวลานานเขา มนกจะคอย ๆ ผกรอนและแตกสลายกลายเปนกรวดทรายและในทสดกเปนดนขนมาแทนดนเกา

ทหายไป กระบวนการนเปนไปอยางเชองชาจนเราไมสามารถสงเกตไดดวยตาเปลา ชนหนาดนจะหนาขนหรอ

บางลงขนอยกบสภาพแวดลอมของแตละสถานท หากดนใหมเกดขนไดรวดเรวกวาดนทหายไป ชนหนาดนตรง

นนยอมจะหนาขน ตรงขามหากดนใหมเกดไดชากวาการหายไปของดนเกา ชนหนาดนตรงนนยอมบางลง

ในกระบวนการดงกลาวนมปฏกรยาทางเคมเกดขนพรอม ๆ กนไปดวย ทงกระบวนการเกดดนและ

ปฏกรยาทางเคมมผลส าคญตอววฒนาการของพชและสตวทองถนซงจะสะทอนลกษณะของดนในแตละทองท

เนองจากดนมแรธาตและจลนทรยทสงมชวตตองการและดดซบสงมชวตเหลานนไวเมอมนตายและเนาเปอยลง

ดนจงมลกษณะของวงจรมงคลอนเปนตวกลางทเชอมตอระหวางสงทไมมชวต เชน หน กบสงทมชวตบนเปลอก

โลก และเปนฐานส าคญยงของการผลตอาหารผานการท าเกษตรกรรมของมนษยเรา แตในขณะเดยวกนวธท า

เกษตรกรรมของเรากมผลตอลกษณะของดนและสงมชวตในแตละทองทดวย เชน การไถและการใชสารเคมฆา

จลนทรยและสงมชวตขนาดเลกจ านวนมากรวมทงไสเดอนดวย การไถท าใหหนาดนถกกดเซาะดวยน าและลม

จนสญหายไปไดงายขนโดยเฉพาะในพนทซงมความลาดเอยง และการปลกพชเชงเดยวซ าแลวซ าอกเปน

เวลานานน าไปสการเกดโรคและศตรพช เปนตน

ผ เขยนเชอวาสงคมจะอยไดนานเทาไรขนอยกบความสามารถในการรกษาทดนและเนอดนใหอยใน

ปรมาณและสภาพทสามารถผลตอาหารไดอยางเพยงพอแกความตองการ แตในปจจบนนปญหาเกยวกบขาด

แคลนทดนมกไมไดรบความสนใจเทาไรนก ทงนเพราะเรายงไมมขอมลทสามารถยนยนไดอยางแนนอนวาหนา

ดนบนผวโลกไดสญศกยภาพในการผลตอาหารไปมากนอยเพยงไร และเทคโนโลยจะสามารถทดแทนสวนท

สญหายไปนนไดทงหมดหรอไม ความไมแนนอนนน าไปสการถกเถยงกนอยางเขมขนวาเราควรจะท าอยางไร

ไมตางกนกบกรณของภาวะโลกรอน นนคอ ในขณะทนกวชาการพยายามคนควาหาความแนนอน ผแสวงหา

ประโยชนฉวยโอกาสอางถงความไมแนนอนเพอเปนฉากก าบงส าหรบท าสงตาง ๆ ซงจะกอใหเกดอนตรายใหญ

หลวงตอไปในอนาคต

บทท 3 และ 4 พดถงววฒนาการของการเกษตรและอารยธรรมใน 4 ภาคของโลกคอ ในยานตะวนนอก

กลาง ในทางตอนเหนอของจน ในยโรปตอนใตและในตอนกลางของทวปอเมรกา

ในยานตะวนออกกลางขอมลบงวาเมอราว 10,000 ปทผานมาชาวพนเมองซงด าเนนชวตดวยการ

อพยพเรรอนไปตามฤดกาลเพอหาเกบของปาและลาสตวมาเปนเวลาชานานเรมคนพบการปลกพช เชน ขาว

สาลและขาวบารเลย และรจกเลยงสตว เชน แกะและวว การคนพบนนน าไปสการตงบานเรอนเปนหลกแหลง

แบบถาวรขนในลมแมน ายเฟรตสชวงทมนไหลผานพนททางตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศซเรยในปจจบน

การรจกปลกพชและเลยงสตวน าไปสความสามารถในการผลตอาหารเพมขนแบบกาวกระโดดเนองจากพชและ

สตวเปนเสมอนหวจกรซงเสรมพลงของกนและกน นนคอ สตวสามารถยอยพช เชนฟางและหญา ใหเปนนม

และเนอ แลวถายสวนทเหลอออกมาเปนป ยใหกบพช ความสามารถในการผลตอาหารจ านวนมากน าไปสการ

เพมของประชากรอยางรวดเรว ในขณะเดยวกนประชากรสวนหนงไมจ าเปนตองผลตอาหารอกตอไป หากใช

เวลาท าอยางอนซงน าไปสการคนพบสงใหม ๆ รวมทงการใชภาษาเขยนดวย สงใหม ๆ เหลานนเปนปจจย

ส าคญของการสรางความกาวหนาและอารยธรรมขนในทองถน

ในขณะเดยวกนประชากรเหลานนจ าเปนตองแยกยายกนออกไปตงหลกแหลงใหมเมอไมสามารถ

ขยายทดนเพอผลตอาหารเพมขนไดในยานเดม กระบวนการนน าไปสการครอบครองพนทอนอดมสมบรณและ

สรางศนยกลางของประชากร หรอเมองตาง ๆ ซงมการบรหารจดการในรปของรฐขนมาในระหวางแมน ายเฟร

ตสและไทกรส หรอในอรกปจจบน รฐเหลานนเปนฐานของการสรางความกาวหนาและการรกรานกนเพอชวง

ชงทรพยากรไวส าหรบสนบสนนประชากรทเพมขนของตน ในบรรดาความกาวหนาทงหลาย มความกาวหนา

ส าคญในดานการเกษตร 2 อยางเกดขนไดแก การประดษฐไถและการรจกใชระบบชลประทาน อยางไรกตาม

ความกาวหนานมทงพรและค าสาป นนคอ มนชวยใหผลตอาหารไดมากขนพรอม ๆ กบกอใหเกดปญหาอน

เนองมาจากการสญเสยหนาดนเรวขนและจากเกลอทเหลอตกคางจากการชลประทาน เมอเวลาผานไปค า

สาปนนคอย ๆ รนแรงขนท าใหศกยภาพในการผลตอาหารลดลงเรอย ๆ จนน าไปสความออนแอของสงคมและ

การลมสลายของอารยธรรมในทสด

จากลมแมน ายเฟรตสความกาวหนาทางดานการเกษตรแพรขยายไปถงลมแมน าไนลอนอดมสมบรณ

ยงและเปนปจจยทท าใหพนทแถบนนผลตอาหารเลยงชาวพนเมองมาไดหลายพนป แตในชวง 200 ปมานเกด

ความเปลยนแปลงใหญหลวงกบแมน าไนล 2 ครงซงสรางปญหามาจนถงปจจบน นนคอ การเรมสรางระบบ

ชลประทานเพอผนน าไปใชปลกฝายเมอประมาณ 200 ปทผานมาน าไปสความเคมของดน และการสรางเขอน

ยกษทอสวนเพอปดกนแมน าเสรจเมอ 2513 นอกจากจะกนน าไวเพอใชในการชลประทานแลว เขอนนนกนเอา

ตมจากตนน าเอาไวดวย ตมนนมความส าคญเพราะมนเปนป ยธรรมชาตและทบถมกนเปนพนดนทงอกออกไป

จากปากแมน าไนล ทดนนนเหมาะส าหรบท าเกษตรกรรมอยางยง ตอนนอยปตจงสญทงป ยชนดและทดนอน

อดมสมบรณ อยปตหนมาใชป ยเคมอยางเขมขน แตกผลตอาหารไดเพยงจ ากดจงตองพงอาหารจาก

ตางประเทศเปนสวนใหญ

ผ เขยนกลาวถงเมองจนเพยงสน ๆ และเนนเพยงผลกระทบของการท าลายหนาดนอนเปนตนตอของ

ความแหงแลงรายแรงและความลมเหลวของเกษตรกรรมจนท าใหคนอดตายทางตอนเหนอของจนกบภาวะน า

ทวมในลมแมน าฮวงโหจนมคนตายครงละเปนลานคน การเพมของประชากรจนทางตอนตนของแมน าฮวงโห

สรางความจ าเปนใหพวกเขาตองใชทดนทกตารางนวเพอผลตอาหารรวมทงทดนตามไหลเขาและในทลาดชน

ดวย การใชทดนอยางเขมขนโดยปราศจากการปรบปรงและปกปองรกษาอยางเพยงพอท าใหน าและลมกด

เซาะหนาดนไดงาย ดนทถกกดเซาะไปกลายเปนตมอนขนขนในแมน าฮวงโหจนแมน านนไดสมญาวา “แม

น าเหลอง” ประชากรเพมขนตอไปในขณะทศกยภาพของดนในการผลตอาหารลดลง เมอเกดความแหงแลง

ตดตอกนการขาดแคลนอาหารจงหนกหนาสาหสถงขนมคนอดตาย สวนตมทละลายอยในสายน ากคอย ๆ จม

ลงเปนตะกอนทกนแมน าท าใหแมน าตนและน าลนฝงไดงาย ชาวจนแกปญหาดวยการสรางพนงขนทงสองฝง

ของแมน า เนองจากตมทจมลงใตน ายงท าใหแมน าสงขนตอไป ชาวจนจงตองเสรมพนงใหสงขนเรอย ๆ

หลงจากเวลาผานไปหลายพนปกระบวนการนท าใหแมน าเหลองอยสงกวาผนดนรอบ ๆ ฝงนบเปนสบเมตร

ฉะนนทกครงทมฝนตกหนกทางตนน าและพนงพงทลายลง ชาวจนจะจมน าตายนบเปนลานคน

บทท 4 พดถงการใชทดนของอารยธรรมกรก โรมนและมายาในทวปอเมรกา ผ เขยนไมไดเลาถง

กระบวนการแพรกระจายของความรทางการเกษตรจากยานตะวนออกกลางไปสแผนดนทางตอนใตของยโรป

หากเลาถงการศกษาหาขอมลจากสงตาง ๆ เพอจะยนยนวาอารยธรรมกรกววฒนไปตามวงจรของอารยธรรม

กอนนน นนคอ ความสามารถในการผลตอาหารจากพนทซงเหมาะแกการเกษตรน าไปสการเพมของประชากร

อยางรวดเรว เมอเวลาผานไปจ านวนประชากรทเพมขนเรอย ๆ สรางความจ าเปนใหชาวกรกตองตดไมท าลาย

ปาเพอน าพนดนมาท าการเกษตร แมชาวกรกจะมความรเรองการปรบปรงและรกษาดนดวยการใชป ยคอกและ

ป ยหมกพรอมทงรจกปลกพชจ าพวกมะกอกและองนซงเหมาะส าหรบพนทตามไหลเขาทมความสมบรณต า แต

ความจ าเปนในการผลตอาหารเพอเลยงประชากรทมจ านวนเพมขนเรอย ๆ จ าเปนตองใชทดนอยางเขมขนขน

จนน าไปสการท าลายเนอดนยงผลใหมนคอย ๆ จดลงบางและพงทลายหายไปบาง ความเสอมของดนน าไปส

ความออนแอของอาณากรกซงในทสดถกอาณาจกรโรมนยดครองไดเมอ 146 ปกอนเกดครสตกาล

เรองราวของอาณาจกรโรมนไมตางกบอาณาจกรกรกมากนกในดานความสมพนธระหวางจ านวน

ประชากรทเพมขนและการใชทดนเขมขนขนเพอผลตอาหาร สงทแตกตางออกไปไดแกชาวโรมนรจกปรบปรง

ดนโดยการใชปนขาวและขเถาผสมลงไปในเนอดนและการปลกพชหมนเวยน นอกจากนนอาณาจกรโรมนยง

แผขยายออกไปถงตะวนออกกลางและทางตอนเหนอของทวปแอฟรกาอกดวย ขอมลบงวาชาวโรมนใชทดน

เพอผลตอาหารเลยงชาวโรมนทเพมขนเรอย ๆ จนดนถกท าลายทงในตวอาณาจกรเองและในเมองขน

ยงกวานนการพงทลายของหนาดนจ านวนมากท าใหแมน าบางสายไหลไมสะดวกน าไปสการเกดแหลงน านง

ตามหบเขา แหลงน าเหลานนกลายเปนทเพาะพนธยงซงเปนพาหะของเชอมาลาเรย ผ เขยนไมไดฟนธงลงไป

วาอะไรท าใหอาณาจกรโรมนลมสลายนอกจากการท าลายตวเองเมอศกยภาพในการผลตอาหารตามไมทนการ

เพมของประชากร

นอกจากยานตะวนออกกลางและจนแลว ชาวมายาในอเมรกากลางสรางอารยธรรมขนหลงจากรจก

ปลกขาวโพดเมอราว 4,000 ปทผานมา อารยธรรมมายารงเรองสงสดในเวลาไลเลยกบอาณาจกรโรมนถงกบม

การสรางพระมดเชนเดยวกบอยปต แตพลเมองทเพมขนอยางไมหยดยงสรางความจ าเปนใหชาวมายาตองตด

ไมท าลายปาเพอน าทดนมาปลกขาวโพดรวมทงการท าไรเลอนลอยบนไหลเขาดวย ความจดและความสญ

หายไปของเนอดนเปนปจจยทน าไปสความลมสลายของอาณาจกรมายากอนทครสโตเฟอร โคลมบส จะ

เดนเรอไปถงทวปอเมรการาว 500 ป

กอนจบบทนผ เขยนกลาววาสงคมอาจไมจ าเปนตองลมสลายเพราะการท าลายดนดงทเขาเลาถง เขา

ยกตวอยางชาวพนเมองในหบเขาโคลคาในเปรมาเลา ชาวพนเมองทนนท าการเกษตรตดตอกนมากวา 1,500

ปบนทดนตามเนนเขา แตทดนนนยงไมจดและไมพงทลายหายไปเพราะพวกเขาปรบพนทใหเปนรปขนบนได

และไมไถดนกอนปลกพช หากใชวธขดหลมเลก ๆ แลวหยอดเมลดพชลงไป พวกเขาปรบปรงและรกษาดนดวย

การปลกพชแบบผสมผสานสลบกบการปลกพชหมนเวยนพรอมกบใชมลสตวและขเถาเปนป ย

เนอหาของบทท 5 พดถงชวงเปลยนผานจากอารยธรรมทลมสลายไปในอดตมาจนถงโลกปจจบน

หลงจากการรจกปลกพชและเลยงสตวไดแพรกระจายออกไปทวยโรป ชาวยโรปตะวนตกเดนเขาสวงจรเดยวกน

กบสงคมทลมสลายไปกอนนนแลว นนคอ การผลตอาหารไดมากท าใหประชากรเพมขนอยางรวดเรว สราง

ความจ าเปนทจะตองหาทดนมาเพมขนเรอย ๆ จนในทสดน าไปสการตดตนไมตามไหลเขาเพอเอาทดนมาผลต

อาหาร ความตองการทดนมสงมากและเปนปจจยกอใหเกดเหตการณใหญ ๆ หลายอยาง เชน การขดแยง

รนแรงในศาสนาครสตซงน าไปสการกอตงนกายโปรเตสแตนต นกายใหมไดรบการสนบสนนจากประชาชนผ

ตองการทดนจ านวนมากจากนกายโรมนคาทอลกซงมทดนมากกวาชนชนขนนางเสยอก แมชาวยโรปตะวนตก

จะพยายามปรบปรงดนดวยวธตาง ๆ รวมทงการเลกใชทดนผนใหญ ๆ เพอเลยงสตวรวมกนและแบงทดนนนให

เปนสมบตสวนตวของเอกชน และชาวฮอลนดาแกปญหาดวยการคนควาหาวธน าแผนดนทอยต ากวา

ระดบน าทะเลมาใชในการเพาะปลก แตการเพมของประชากรอยางไมหยดยงยงท าใหทดนไมเพยงพอ

กอใหเกดความยากจนอยางแพรหลาย ความยากจนเปนปจจยทน าไปสการปฏวตเพอก าจดชนชนขนนางใน

ฝรงเศส การอพยพขนานใหญไปตงหลกแหลงในทวปอเมรกาและการแสวงหาเมองขนหลงจาก ครสโตเฟอร

โคลมบส ไปพบทวปนน

ความยากจนในยโรปเปนแรงจงใจใหปราชญพยายามคนหาสาเหตและทางแกไข นกบวชชอ โธมส

มลธส เชอวาการเพมของประชากรอยางไมหยดยงเปนสาเหตเบองตน ฉะนนการแกปญหาจะตองมาจากการ

จ ากดจ านวนประชากร แตความเชอนนถกตอตานอยางหนกจากศาสนาบางนกายและฝายทเชอวาเทคโนโลย

จะสามารถแกปญหาทกอยางได ทงสองฝายจงถกเถยงกนมาจนทกวนนซงเปนเวลากวา 200 ปแลว ตอมา

คารล มารก และ ฟรดรก เองเกลส เสนอใหแกปญหาดวยระบบคอมมวนสต นนคอ ใหรฐยดทรพยสนสวน

บคคลทงหมดมาเปนของกลางแลวเปนผออกค าสงในดานเศรษฐกจทงหมด ผ เขยนอางวาการปฏวตเพอน า

ระบบคอมมวนสตไปใชในรสเซยและในจนส าเรจไดดวยปจจยส าคญยงอยางเดยวกน นนคอ ผน าสญญาวาจะ

หาทดนมาแจกจายใหคนจนอยางทวถง

แมในยคนจะไมมการแสวงหาอาณานคม แตการแสวงหาทดนเพอผลตอาหารเลยงประชากรทเพมขน

อยางไมหยดยงยงมอยและมผลไมตางกบในอดต นนคอ ประเทศก าลงพฒนาจ านวนมากผลตอาหารจากการ

ท าเกษตรกรรมเพอขายใหกบประเทศทกาวหนาแลว เกษตรกรรมน าไปสการตดไมท าลายปาเพอน าทดนมาใช

เพมขนเรอย ๆ และน าไปสการพงทลายและการสญหายของหนาดนพรอม ๆ กบการจดและเคมของเนอดน

อยางแพรหลาย ในขณะทประเทศกาวหนาสามารถซอหาทกอยางทตนตองการได แตความยากจนอยางแสน

สาหสยงแพรกระจายอยทวไปในประเทศก าลงพฒนาน าไปสการตดไมท าลายปากนตอไปและคนจนพยายาม

กดดนใหรฐบาลหาทดนมาแจก

ผ เขยนเรมบทท 6 ดวยการเลาถงการไปเหนการตดไมท าลายปาดงดบขนานใหญในบราซลเพอน าทดน

มาปลกพชและเลยงสตวซงกอใหเกดการพงทลายและสญหายของหนาดนอยางนาขนหวลก แตการกระท า

เชนนนไมใชของใหม มนเกดขนในสหรฐอเมรกามากอนหากเรายอนไปดประวตศาสตร ชาวยโรปทไปตงหลก

แหลงในอเมรกาเหนอกตดไมท าลายปาเพอสรางอาณานคมและปลกพชเชงเดยวเพอขายใหประเทศเดมของ

ตน พช 2 ชนดทสรางความร ารวยมหาศาลใหแกชาวอาณานคมไดแกยาสบและฝาย การปลกพชสองอยางนม

ทงรางวลและค าสาป นนคอ มนสรางความร ารวยใหเจาของไร แตมนใชธาตอาหารมากกวาพชชนดอนเปนสบ

เทา ฉะนนการปลกพชทงสองนนตดตอกนเพยงไมนานธาตอาหารในดนกหมดท าใหทดนถกละทงและการ

แสวงหาแผนดนใหมด าเนนตอไปอยางไมหยดยง นอกจากนนการปลกพชทงสองชนดตองใชแรงงานจ านวน

มาก เจาของไรมกไดแรงงานมาจากการซอทาสจากแอฟรกา หรอไมกสงเสรมใหทาสสบพนธกนเองใหมลก

มาก ๆ เมอดนจดจนท าใหเจาของไรบางคนไมสามารถท าก าไรจากการปลกฝายและยาสบได พวกเขากหนไป

ใชวธผสมพนธทาสขายใหเจาของไรอน ๆ การมทาสท าใหสงคมอเมรกนขดแยงกนรายแรงจนกลายเปนชนวน

ของสงครามกลางเมอง

ชาวอเมรกนแกปญหาการจด การพงทลายและการสญหายไปของหนาดนดวยการขยายประเทศ

ออกไปทางตะวนตกเรอย ๆ เชนเดยวกบทชาวบราซลขยายเขาไปในดงดบในยานปาอาเมซอนอยในปจจบน

แตนนไมใชทางออกทถาวร ผ เขยนชวาทางออกมอยแลวทงในอดตและปจจบนแตเราไมไดใสใจกนเทานนเอง

เขากลาวถงการศกษาทพบวาชาวพนเมองดงเดมของบราซลมประวตในการบ ารงรกษาดนเปนอยางด เชน การ

ใชป ยหมกและมลสตวและการปลกพชหมนเวยน ชาวพนเมองเหลานนอยไดเปนพนปโดยทดนของเขาไมจด

และพงทลายหายไป นอกจากนนยงมหลกฐานทชบงดวยวาชาวพนเมองในภาคอสานของไทยกเคยมวธ

บ ารงรกษาดนทไดผลด ส าหรบในปจจบน เขากลาวถงตวอยางของชาวอเมรกนในรฐเพนซลเวเนย ซงท า

เกษตรกรรมแบบผสมผสานมานานหลายรอยป แมเขาจะไมเอยชอของคนกลมนโดยตรง แตเขาหมายถงชาว

“อามช” ซงยงไถไรไถนาดวยมาและบ ารงรกษาดนดวยป ยคอกและการปลกพชแบบผสมผสานและพช

หมนเวยน

บทท 7 ครอบคลมเนอหาเกยวกบการสญเสยเนอดนในเกอบทกสวนของโลกเรมดวยในสหรฐอเมรกา

เอง ทราบกลางทวปอเมรกาเหนอเปนดนซยทอดมดวยธาตอาหารส าหรบพช แตความซยนนมขอเสยเพราะ

มนอาจถกฝนชะหรอถกลมพดพาไปไดงายถาไมมพชคลมดนขนอย ตามธรรมดาทดนนนปกคลมดวยหญาทม

รากเหนยวมากจนเกนกวาไถไมธรรมดาจะไถได แตเมอชาวอเมรกนประดษฐไถเหลกส าเรจ พวกเขากแยงชง

ทดนนนมาจากชาวพนเมองแลวเอาไถเหลกไถเพอใชปลกพช เชน ขาวสาลและขาวโพด เนองจากพชเหลานไม

คลมดนไวไดตลอดเวลา การสญเสยหนาดนจงเกดขนอยางรวดเรว รายยงกวานนเมอประมาณ 70 ปกวา ๆ

ทวปอเมรกาเหนอประสบภาวะแหงแลงรายแรงตดตอกนเปนเวลานาน เมอปราศจากพชปกคลม หนาดนกถก

ลมพดพาไปจนบางแหงไมมหนาดนเหลออยเลย ชาวอเมรกนในยานนนตองพากนอดอยาก สวนมากจง

อพยพหนไปอยทอน

ประสบการณในสหรฐอเมรกานาจะเปนตวอยางทด แตกมกไมมใครใสใจท าใหพวกเขาประสบปญหา

หนกหนาสาหสเชนเดยวกน เชน สหภาพโซเวยตพยายามท าการเกษตรอยางเขมขนในยานเอเซยกลางดวยการ

สรางเขอนผนน าขนาดใหญ ๆ ซงกกน าทไหลลงทะเลสาบอาราล เมอไมมน าไหลลงทะเลสาบอาราลตดตอกน

เปนเวลานาน ทะเลสาบนนกเหอดแหงไปเกอบหมด คงเหลอไวเฉพาะทดนทเคมจดและแหงผากเปนทะเลทราย

ระบบนเวศประสบความหายนะ การประมงและการเกษตรในยานนนลมสลายท าใหผคนตองอดอยาก ปญหา

อนเกดจากการสญเสยหนาดนเชนนมเกดขนทวโลก ทงในออสเตรเลย เอเซย ละตนอเมรกาและแอฟรกาซง

ผ เขยนน ารายละเอยดมาเลามากนอยตางกน

กระนนกตามชาวโลกยงหลงผดคดวาการท าไรท านาขนาดใหญดวยการใชเครองจกรจะท าใหผลต

อาหารไดอยางมประสทธภาพมากขน แตผ เขยนยนยนวาความจรงหาเปนเชนนนไมเพราะการศกษาพบวาการ

ใชทดนแบบผสมผสานและการรกษาดนใหอยในสภาพดตามทเขากลาวถงจะสามารถผลตอาหารไดมากกวา

ปญหาของโลกในขณะนกคอ เราไมมทดนจะน ามาใชเพมขนไดอก ตรงขามโลกเรมสญเสยทดนส าหรบใชใน

การเพาะปลกมาหลายสบปแลว การสญเสยเกดจากการพงทลายบาง ถกน ากดเซาะไปบาง ลมพดพาไปบาง

หมดธาตอาหารบาง และถกน าไปใชปลกโรงงานและทอยอาศยบาง ฉะนนเขาเสนอใหรฐบาลเขาไปดแล

ปญหาเรองนอยางจรงจงเพราะหากปลอยใหเอกชนทมงแสวงหาก าไรในระยะสนดแล ปญหาจะเกนแกอยาง

แนนอน

บทท 8 ครอบคลมววฒนาการของการใชดนเพอการเกษตรซงเรมจากวธทอาศยธรรมชาต หรอ เกษตร

อนทรย ววฒนไปสการใชป ยเคมแลววกกลบมาถงการพฒนาเกษตรอนทรยในยคนอกครง ผ เขยนเลาถงการไป

ทเบตซงยงมการเกษตรแบบดงเดมหลงเหลออยใหเหน นนคอ การใชของเสยทกอยางจากพช สตวและคนให

เปนประโยชนแกการผลตอาหาร ฉะนนสถานทขบถายไดแกสนามหลงบานและผ ทมหนาทขจดของเสยไดแก

หม การเกบของเสยไวใชในแนวนเคยมอยทวไปในเมองจนถงขนาดในบางจงหวดมการสรางสวมสาธารณะ

เพอเกบอจาระไปท าป ย การเกษตรเรมขนในเมองจนหลงในตะวนออกกลางดงทกลาวถงในตอนตนเมอชาวจน

รจกปลกขาว แมจนจะคนพบการเกษตรและพฒนาภมปญญาในการถนอมรกษาและใชดนแบบธรรมชาต แต

ชาวจนกหนไมพนความอดอยากแสนสาหสทกครงทเกดฝนแลง ทงนเพราะประชากรจนมมากมายจนท าใหแต

ละคนมทดนเพยงจ ากดจงไมสามารถผลตอาหารเกบไวในยามขาดแคลนได ในปจจบนนจนสามารถผลต

อาหารไดมากขนเพราะความกาวหนาทางวทยาศาสตร แตชาวจนยงมกอดอยากทกครงทฝนแลงเพราะประชา

การเพมขนเรอย ๆ ในขณะทพนดนส าหรบท ากนลดลงจากการสญเสยทดนดงทเกดขนทวโลก

การคนพบวาสารฟอสเฟตในธรรมชาตสามารถกระตนใหพชผลตผลไดมากขนเปนปจจยทท าให

เกษตรอนทรยเรมถกละทง ในตอนแรกฟอสเฟตสวนใหญไดมาจากขนกทสะสมกนบนเกาะนอกฝงของประเทศ

เปรเมอเกอบ 200 ปทผานมา สหรฐอเมรกาซอขนกนนเปนจ านวนมากจนภายในเวลาไมถง 50 ปขนกของเปร

กหมด เกาะนาอรเปนอกแหงหนงซงมขนกเตมเกาะและชาวเกาะขดขนกขายอยเปนเวลาหลายสบป ตอมา

นกวทยาศาสตรสามารถผลตสารฟอสเฟตและสารอนทชวยกระตนการเตบโตของพช เชน แอมโมเนย ไดจาก

กระบวนการทางเคม การใชป ยเคมจงเขามาแทนทป ยคอกและเกษตรอนทรยแบบดงเดม การใชป ยเคมเปน

ปจจยส าคญของ “การปฏวตสเขยว” (Green Revolution) ซงชวยใหมนษยสามารถผลตอาหารบางอยางได

มากขนแบบกาวกระโดด เชน ขาวโพดและขาว

การปฏวตครงนนสรางความหวงใหแกชาวโลกวาจะสามารถผลตอาหารไดอยางเพยงพอแกความ

ตองการ แตความจรงหาเปนเชนนนไม ความหวโหยยงมอยอยางแพรหลายในโลกทงนเพราะจ านวนประชากร

ยงเพมขนและทดนเพอการเกษตรยงสญหายไปเรอย ๆ ยงกวานนเนองจากป ยเคมตองท าจากน ามน

ปโตรเลยมและกาซธรรมชาต ประเทศยากจนทละทงการใชเกษตรอนทรยแบบดงเดมยงตองใชเงนซงหายาก

มากขนเพอซอป ยจากภายนอก ซ ารายพวกเขายงตองใชเงนนนเพอซอเมลดพนธจากตางประเทศอกดวย

เมอผลรายของเกษตรเคมเรมปรากฏอยางแจงชด ชาวโลกบางสวนเรมหนไปศกษาภมปญญาดงเดม

อกครงซงปรากฏวาไดผลดไมแพเกษตรเคมโดยเฉพาะอยางยงถานบตนทนทแทจรงในรปของเงนสนบสนนและ

การท าลายดนของเกษตรเคม ในตอนนหลายแหงในโลกจงเรมสงเสรมใหฟนฟดนและกลบไปใชวธเกษตร

อนทรยอกครง น าโดยสหรฐอเมรกา หลายประเทศในยโรปและนวซแลนด

บทท 9 เลาเรองความลมสลายของสงคมบนเกาะอสเตอรซงเปนปรศนาแกฝรงทเดนทางไปพบเมอ

เกอบ 300 ปมาแลวอยเปนเวลานาน ชาวอสเตอรสามารถสรางอนสาวรยหนขนาดยกษได แตลมสลายไปราว

100 ปกอนทฝรงจะเดนทางไปถง เนองจากผ เขยนศกษาววฒนาการของสงคมจากมมมองของการใชดน เขา

จงเนนความเปนไปในดานนซงไมตางจากสงคมทลมสลายไปกอนนนมากนก นนคอ ประชากรทเพมขนกดดน

ใหชาวอสเตอรหาทดนมาผลตอาหารเพมขนเรอย ๆ การตดตนไมใหญ ๆ จนหมดเกาะท าใหพวกเขาไม

สามารถสรางเรอหาปลาทะเลอนเปนแหลงอาหารส าคญได พวกเขาจงหนมากนนกทท ารงบนเกาะ เมอนก

หมดไปพวกเขากปลกพชไดนอยลงเพราะไมมขนกท าป ย ความขดแยงอนเกดจากการแยงชงอาหารกนจง

เขมขนขนเรอย ๆ จนกระทงชาวเกาะนนเรมกนเนอกนเอง

ววฒนาการในแนวนเกดขนตามเกาะตาง ๆ โดยทวไปในมหาสมทรแปซฟก แตกไมทกเกาะเพราะม

เกาะหนงซงผ เขยนยกมาเปนตวอยางชอ ทโคเปย สงคมบนเกาะเลก ๆ นไมลมสลายไปเชนบนเกาะอนเพราะ

พวกผน ามองเหนความจ าเปนในการรกษาสมดลอยางเครงครดระหวางจ านวนประชากรกบทรพยากรบนเกาะ

ฉะนนพวกเขามมาตรการคมจ านวนประชากรแบบเขมขนดวยวธตาง ๆ เชน การไมมเพศสมพนธ การท าแทง

การท าลายทารกเกดใหมและการบงคบใหประชาชนอพยพออกจากเกาะ นอกจากนนพวกเขายงท าลายสตวท

สรางความเสยหายใหแกสงแวดลอม เชน หม อกดวย ผ เขยนยกความเปนไปในเกาะนมาเปนตวอยางวาโลก

เรานาจะตองท าตามแนวนนหากตองการอยตอไปอยางยงยน

นอกจากเรองของเกาะในมหาสมทรแปซฟกแลว เขายกตวอยางความลมสลายของพวกไวกงบนเกาะ

ไอซแลนดมาเลา สงคมไวกงบนเกาะนลมสลายไปเพราะท าลายดนและสงแวดลอม หลงจากนนผ เขยนจงเลา

ถงเกาะเฮตและควบาในทะเลคารบเบยน เฮตเปนสงคมทลมสลายอยในปจจบนเพราะมประชากรมากเกนไป

และไมสามารถบรหารจดการทดนซงมอยอยางจ ากดไดอยางเหมาะสม สวนควบาเคยปลกออยเพอขายให

สหภาพโซเวยตและซอป ยเคมจากทนน หลงจากสหภาพโซเวยตลมสลาย ชาวควบาหนกลบมาใชการเกษตร

แบบดงเดมเพอผลตอาหารส าหรบตนเองอก ความสามารถในการบรหารจดการดนโดยใชภมปญญาเกาชวย

ใหชาวควบาอยไดโดยไมถงกบอดอยากเชนชาวเฮต

บทท 10 เปนบทสรป ผ เขยนชใหเหนวาทงทประวตศาสตรและเหตการณปจจบนบงวาโลกนาจะม

ประชากรมากเกนไปแลวในขณะน แตกยงมคนบางกลม เชน บาทหลวงของศาสนาโรมนคาทอลกใน

สหรฐอเมรกา ซงเชอวาโลกมทรพยากรมากพอทจะสนบสนนประชากรไดถง 4 หมนลานคน สวนอกทางขว

หนงซงน าโดยนกธรกจชอดง เทด เทอรเนอร เชอวาโลกไมควรมประชากรเกน 400 ลานคน การถกเถยงกน

อยางเขมขนจงยงมตอไป ในขณะทปจจย 3 อยางก าลงคบคลานเขามาพรอม ๆ กนและจะชชะตาวาชาวโลกจะ

อยไดนานอกเทาไร นนคอ ภาวะโลกรอน ทรพยากรน ามนหมดไปท าใหมนษยไมสามารถผลตป ยเคมไดอก และ

การสญเสยทดนเพอการเกษตร ผ เขยนมองวาโลกไมนาจะสนบสนนการเพมของประชากรได นอกจากนนเขา

ยงไมเชอวาเทคโนโลยจะสามารถแกปญหาการขาดแคลนอาหารไดเมอทดนไมเพมขน ฉะนนเขามองวา

นอกจากการจ ากดจ านวนประชากรแลว เราจะตองดแลทดนเพอการเกษตรเปนอยางดโดยเฉพาะอยางยง

จะตองลดการใชสารเคมและการปลกพชเชงเดยวเพอสงขายไปทวโลก แลวพรอมใจกนหนกลบมาใช

การเกษตรแบบผสมผสานและการถนอมรกษาดนดงกบวามนมคาปานทองค า

ขอคดเหน: แมจะมขนาดราวครงหนงของ Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed

ของ Jared Diamond3 หนงสอเลมนมคาไมต ากวาเลมนนในการชใหเหนววฒนาการของสงคมจากจดเรมตน

ไปจนถงวนลมสลาย ผ เขยนพดซ าแลวซ าอกวาความลมสลายของสงคมในอดตนาจะใหบทเรยนแกชาวโลก

แบบปฏเสธไมได แตพวกเรากดจะไมใสใจเทาไรนก จรงอยมผมองเหนความจ าเปนทจะตองลดจ านวน 3มบทคดยออยในหนงสอเรอง กะลาภวตน (ส านกพมพโอพระเจา 2550)

ประชากร ถนอมรกษาทรพยากรส าคญ เชน ดน ไมรงแกระบบนเวศ และกลบไปใชการเกษตรแบบผสมสนาน

มากขน แตววฒนาการทก าลงเกดขนในปจจบนกลบเปนไปในรปตรงกนขาม ฉะนนโลกอาจเดนสจดพลกผน

ไปในทางลมสลายแบบกไมกลบในเวลาไมนานนกดงท Irvin Laszlo เขยนไวในหนงสอเรอง The Chaos Point

ส าหรบผ ทจะไปคนหาตนฉบบมาอาน ขอแนะน าวายงมหนงสออกเลมหนงซงใชชอวา Dirt

เชนเดยวกน เลมนนเขยนโดย William Bryant Logan และมชอเตมวา Dirt: The Ecstatic Skin of the Earth

ซงพมพครงแรกเมอป 2538 เนอหาของมนประกอบดวยบทความเกยวกบดนจากหลากหลายมมมอง เชน

ประวตความเปนมา ปรชญา จตวญญาณและการใชดนท าประโยชน บทความบางเรองมมมมองทคอนขาง

ขบขน ฉะนนการอานเลมนนจะใหความบนเทงและขอคดทอยนอกกรอบของ “ธาต 4 พโรธ”

3.

Fateful Harvest / เกบเกยวกรรม

ยอนไปเมอป 2540 หนงสอพมพ The Seattle Times ไดตพมพบทความเรอง “Fear in the Fields:

How Hazardous Wastes Become Fertilizer” ซงคงแปลวา “ความหวาดกลวในไรนาอนเกดจากการน าขยะ

พษมาท าป ย” ของ Duff Wilson บทความเรองนสรางความสนใจอยางกวางขวางในสหรฐอเมรกา ไดรบรางวล

ดานรายงานแนวสบสวนสอบสวนจากมหาวทยาลยฮารวารดและไดรบการเสนอใหเขาชงรางวลพลตเซอรดาน

บรการสาธารณะ เนอหาของบทความเปนประเดนทมกไมมใครสงสยวาจะเกดขนในประเทศทกาวหนามาก

เชนสหรฐอเมรกา นนคอ การน าขยะจากโรงงานอตสาหกรรมทมสารพษสารพดชนดเจอปนอยมาท าป ย

บทความบทนนมสวนสรางความเคลอนไหวเพอผลกดนใหเกดการควบคมสารพษในป ยอยางเขมงวด

ขนในท านองเดยวกนกบหนงสอเรอง Silent Spring ของ Rachel Carson ทน าไปสการควบคมการใชยาฆา

แมลง เชน ดดท ผ เขยนตดตามความเปนไปในชมชนซงเปนทมาของเรองและความเคลอนไหวทเกยวเนองกน

ตอไปอกระยะหนงหลงจากพมพบทความดงกลาว แลวจงน าเรองราวทงหมดมาพมพไวในหนงสอขนาด 322

หนาชอ Fateful Harvest:: The True Story of a Small Town, a Global Industry, and Toxic Secret เมอป

2544 หนงสอเลมนตอมาไดรบการยกยองใหเปนหนงสอดเดนของมลรฐวอชงตน

ผ เขยนเปนผ สอขาวอาวโสของหนงสอพมพ The Seattle Times ในเมองใหญทสดของมลรฐวอชงตน

ซงตงอยทางตะวนตกเฉยงเหนอของสหรฐอเมรกาและมชอเสยงในการผลตพชผกและผลไมหลายอยาง

โดยเฉพาะมนฝรงและแอปเปล เขาไดรบการตดตอจากนายกเทศมนตรหญงชอ แพตต มารตน ของเมอง “ควน

ซ” (Quincy) ซงมประชากรราว 5,000 คนและอยหางจากกรงซแอตเตลไปทางตะวนออกราว 330 กม.

นายกเทศมนตรเชญใหเขาไปท าขาวเชงสบสวนสอบสวนเกยวกบเรองหนงซงก าลงเกดขนทเมองเลก ๆ นน นน

คอ การตอสกนระหวางชาวไรซงประสบปญหาหนกหนาสาหสถงขนาดลมละลายกบบรษทขนาดใหญทขายป ย

ใหแกพวกเขา

นายกเทศมนตรสนบสนนชาวไรเพราะเธอสงสยวาป ยนนท ามาจากขยะพษซงนอกจากจะท าใหผลผลต

ของไรลดลงมากแลว ยงอาจสรางปญหาสขภาพใหแกชาวไรและผบรโภคผลผลตเขาไปอกดวยโดยเฉพาะอยาง

ยงเดก ๆ ทเซลลในรางกายก าลงขยายตวอยางรวดเรว เธอสงสยดวยวาปญหาดงกลาวอาจไมจ ากดอยแค

เมองควนซเทานน หากเปนประเดนใหญในระดบประเทศทชาวอเมรกนโดยทวไปไมตระหนกและรฐบาลเองก

ไมใสใจ การเขาขางชาวไรเพยงไมกคนท าใหเธอกลายเปนศตรของผ ทมสวนเกยวของกบการผลตป ยและ

สารเคมและชาวเมองควนซสวนใหญซงไมเชอวามนเปนปญหาหนกหนาสาหส เมอผ เขยนสบสาวตอไป

ประเดนซงดเหมอนจะเปนเพยงปญหางาย ๆ ในชนบทคอย ๆ กลายเปนเรองสลบซบซอนและมตวละครเพมขน

เรอย ๆ จากระดบทองถนไปจนถงระดบโลก

ผ เขยนประสบปญหาวาจะน าเสนอเรองนเพยงสน ๆ ในหนาหนงสอพมพรายวนเพยง 2 ตอนไดอยางไร

เพอจะใหผอานจบประเดนไดอยางรวดเรว เนองจากเรองราวทงหมดเกดจากเหตการณอนไมนาจะเปนไปได

และมสวนคลายนวนยายลกลบ เขาจงตดสนใจน าเสนอในแนวนน โดยก าหนดใหนายกเทศมนตรมารตนเปน

ตวละครเอกผ ยนอยเคยงคกบชาวไรซงไมมเงนและอ านาจพอทจะไปตอกรกบบรษทขนาดใหญซงเปนฝาย

อธรรมทมทงก าลงเงนและเครอขายทางการเมอง จากระดบทองถนไปจนถงระดบประเทศ

นายกเทศมนตรเตบโตขนในเมองควนซและเปนนกกฬาชอดงของโรงเรยน เธอออกจากบานไปเรยน

มหาวทยาลยแลวยายไปท างานในเมองอน เธอหวนกลบมาตงหลกแหลงในควนซเพออยใกลแมอกครงหลงพอ

เสยชวตดวยโรคมะเรงเมออาย 65 ป กอนไดรบเลอกเปนนายกเทศมนตรเมอกลางป 2536 เธอเปนแมบานลก

4 และสามท างานอยกบบรษทผลตอาหารขนาดใหญซงมสาขาอยในเมองควนซ ในชวงนนสาขาของบรษท

ดงกลาวผลตมนฝรงสวนใหญทรานอาหารจานดวนแมคโดนลดน าไปขายในรปของมนทอด เนองจากเธอม

การศกษาดและอาสาท างานเพอชมชนจนเปนทเลอมใสชองชาวเมอง พวกเขาจงผลกดนเธอใหเปน

นายกเทศมนตรเมอเธออาย 36 ป งานนายกเทศมนตรของควนซเปนงานนอกเวลาซงจายเงนเดอน ๆ ละเพยง

500 ดอลลารเทานน แตนายกเทศมนตรสาวเปนคนเอาจรงเอาจง เธอจงทมเทท างานอยางเตมท เพยงไมนาน

เธอกประสบปญหาเมอเธอพบความไมชอบมาพากลในการท างานของสภาเทศบาลเมอสภาฯ ตองการซอทดน

นอกเมองราว 4 พนไรดวยราคาสงเกนปกตเพอใชเปนทปลอยน าเสยจากโรงงาน

หลงจากสบหาความเปนมาอยไมนาน นายกเทศมนตรกพบวาประวตของทดนผนนนมความ

สลบซบซอนสงยง มนเปนทดนของชาวไรคนหนงซงประสบปญหาเกอบลมละลายเพราะคางจายหนจ านวน

มากหลงจากเกบเกยวผลผลตไดต ากวาปกต ชาวไรสงสยวาปญหาของเขาคอการใชป ยของบรษท “ซเนกซ”

(Cenex) บรษทลกของบรษทยกษใหญในสหรฐอเมรกาซงขายป ย เมลดพนธ สารเคม น ามน อาหารสตวและ

เครองมอท าไรใหแกเกษตรกร ซเนกซมสระน าขนาดใหญส าหรบใชลางเครองมอหวานป ยและสารเคม แต

ตอมาชาวไรสงสยวาบรษทใชน าในสระนนผสมกบสารเคมซงมพษแลวน าไปขายใหพวกเขาในรปของป ยเหลว

เมอซเนกซรวาชาวไรคนนนรอนเงน บรษทกไปเชาทดนของเขาเพอท าไร แตจดมงหมายทแทจรงของ

บรษทไดแกการใชทดนผนนนรองรบน าเสยจากสระซงบรษทสบไปพนแทนการใสป ย การกระท าเชนนนเปน

การประหยดเงนจ านวนมากเพราะสระนนมทงป ย ยาฆาแมลง ยาฆาวชพช และสารอนตรายอน ๆ ผสมอย เชน

สารหน เหลก ตะกว ไททาเนยมและแคดเมยม หากไมท าเชนนน บรษทจะตองจายเงนถง 1.7 แสนดอลลาร

เพอน าไปทงในบอขยะพษ ความจรงขอนมอยในแฟมขอมลของบรษทแตไมมใครรจนอกนานตอมา หลงจาก

น าน านนไปพนในไรบรษทกใชน าในปรมาณมากรดตอไปอกเพอใหสารพษละลายไปกบน าและซมลงไปในดน

กระนนกตามเพยงไมนานทดนผนนนกเปนพษจนปลกอะไรไมไดยกเวนหญาชนดหนงซงทนและดดสารพษไดด

เมอเจาของคอกมาซอหญานนไปเลยงมา ปรากฏวามาบางตวปวยและบางตวตายไปในเวลาอนสน แตเจาของ

มาไมสามารถพสจนไดวาหญานนคอตนเหต

เมอหมดสญญาเชา เจาของไรไมสามารถผลตอะไรไดมาก เขาจงตกอยในภาวะช าระหนไมไดอกครง

ท าใหเกดการฟองรองกนขน หนงในสองเจาหนใหญของเขาไดแกบรษทซเนกซซงขายป ยใหเขานนเอง การ

ตอสกนในศาลเปนกระบวนการหลายขนตอนซงชาวไรไมมโอกาสสบรษทไดเลยเพราะบรษทมเงนจาง

ทนายความชนน าและผ เชยวชาญดานตาง ๆ รวมทงพวกเมธทบรษทรวาจะเขาขางตนมาเปนพยานดวย

นอกจากนนบรษทยงมเครอขายในระดบประเทศทสามารถน ามาใชกดดนผคนในชมชนเลก ๆ ได อยางไรก

ตามปญหาทกอยางจะหมดไปเมอเทศบาลซอไรนนเสยเองเพราะซเนกซและเจาหนจะไดเงนคนทนท

ยงกวานนซเนกซจะหมดความรบผดชอบตอความเสยหายซงเกดขนในทดนผนนนเมอเทศบาลน ามนไปใชเปน

ทก าจดน าเสย

มองจากแงหนง การเขาขางชาวไรของนายกเทศมนตรเกดขนโดยบงเอญเพราะเธอวตกเกยวกบ

สขภาพของผคนในชมชนซงตอนนนปวยเปนโรคพงผดในปอดและมะเรงกนมากจนผดสงเกต เธอตองการร

ความจรงเกยวกบสารพษและสงสยวาบรษทไมบอกความจรง เธอไมสามารถหาค าตอบเองไดและไดรบ

ค าแนะน าจากผ เชยวชาญดานการบรหารเทศบาลใหตดตอกบผ สอขาวดานการสบสวนสอบสวนของ

หนงสอพมพชอดง ๆ แตการกระท าของเธอยงผลใหเธอกลายเปนศตรของผ ทมสวนไดสวนเสย เธอยงโชคดท

สามสนบสนนเธอตลอดทงทบรษทของเขาเองอาจไดรบผลเสยหายใหญหลวงหากชาวไรสามารถชใหเหนได

อยางแจงชดวา ป ยเคมทมสารพษผสมอยมผลกระทบตอสขภาพและลกคาใหญไมยอมซอมนฝรงจากบรษท

ของเขาอก การตอสกนในศาลยดเยออยหลายปกอนทชาวไรจะพายแพและนายกเทศมนตรมารตนกแพการ

เลอกตงครงท 2 ในเวลาตอมา

เรองการน าขยะพษมาท าป ยอาจเปนเรองเหลอเชอส าหรบชาวอเมรกน แตมนเปนความจรง ครงแรก

ผ เขยนเองกสงสยแตในทสดตองเชอและน าผลของการขดคนขอมลของเขามาเสนอวา การกระท าเชนนนไมผด

กฎหมายและเรมขนตงแตครงหลงสงครามโลกครงท 2 ในตอนนนยงไมมใครสนใจในประเดนเกยวกบ

สงแวดลอม ขยะอตสาหกรรมทถกน ามาใชไดแกของเสยจากอตอเรอเพราะมนมแรสงกะสทเหมาะแกสวน

แอปเปล แตมนไมไดมเพยงสงกะสอยางเดยว หากยงมสารอนทมพษตดอยดวย จากนนการน าขยะ

อตสาหกรรมมาท าป ยกแพรขยายออกไปอยางรวดเรวโดยทไมมใครใหความใสใจจนกระทงเกดความ

เคลอนไหวในดานสงแวดลอมหลงการพมพหนงสอเรอง Silent Spring ของ Rachel Carson เมอป 2505

หนงสอเรองนนกดดนใหรฐบาลใสใจแกสงแวดลอมอยางจรงจงและน าไปสการกอตงองคการปกปอง

สงแวดลอมของสหรฐอเมรกาเมอป 2513

อก 6 ปตอมารฐบาลออกกฎหมายเพอใหองคการดงกลาวใชควบคมขยะพษ กฎหมายฉบบนนมผล

ท าใหคาทงขยะพษในบอขยะทวสหรฐฯ กระโดดขนไปราว 20 เทาภายในเวลาอนสน บรษททเปนเจาของ

โรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ จงหาทางลดคาใชจายโดยการน าขยะนนไปผสมในผลตภณฑอน เชน วสดกอสราง

ปนซเมนต เชอเพลง ยางราดถนน แกวและเชอเพลง ตอมาบรษทเหลานนคนพบชองวางทางกฎหมายวา ถา

ขยะมสารบางอยางซงมประโยชนตอพชผสมอย เชน สงกะส พวกเขาสามารถน ามนไปขายเพอใชท าเปนป ยได

แมวามนจะมสารอนตรายอน ๆ ผสมอยดวยกตาม การกระท าเชนนนนอกจากจะประหยดเงนส าหรบคาทง

ขยะพษแลว ยงท าใหบรษทไดเงนอกดวย การน าขยะพษมาใชท าป ยจงแพรขยายตอไปอยางรวดเรวทงใน

สหรฐอเมรกาและในตางประเทศโดยทชาวนาชาวไรไมสงสยเลยวา สารพษเหลานนจะคอย ๆ สะสมขนในดน

และในบางกรณเมอถกพชดดไปใชอาจเปนอนตรายรายแรงตอคนและสตวทกนมนเขาไปดวย

ผ เขยนพบวาบรษทใหญ ๆ ในอตสาหกรรมเกอบทกชนดตางก าจดขยะพษดวยการน าไปท าป ยกน

ทงสน เชน ผผลตเหลกกลา อลมเนยม ซเมนต เยอกระดาษ สวนประกอบเครองบน รถยนต แบตเตอร ผท า

เหมองแรและแมแตผผลตยาและสารทมกมมนตภาพรงสผสมอย แมการกระท าเชนนนดจะมผลรายทนตาเหน

แตกไมมใครสามารถพสจนไดอยางแจงชดวาขยะพษเปนตนเหต เชน ในรฐโอคลาโฮมาบรษทผลตแรยเรเนยม

น าน าเสยทมกมมนตภาพรงสเจอปนอยปละประมาณ 10 ลานแกลลอนไปฉดในทงหญาซงชาวนาเกบเกยวมา

ไวส าหรบเลยงวว ปรากฏวารอบ ๆ ทงหญานนมสตวแปลก ๆ เกดขน อาท ลกววสองหนาและกบเกาขา เปน

ตน ยงไปกวานนชาวบานยงเปนมะเรงและมลกพการถง 124 คนซงเปนอตราสงกวาปกตมาก

นอกจากจะน าไปท าป ยส าหรบในไรในนาแลว ขยะบางอยางถกน าไปท าป ยส าหรบสวนครวและสนาม

หญารอบบานซงเจาของบานตองสมผสอยางใกลชด เชน ขเถาจากเครองฟอกควนของโรงงานเหลกกลาซงถก

น าไปอดเมดแลวใสซองขายโดยตดปายโฆษณาวามธาตอาหารส าคญยงส าหรบพชรวมทงโบรอน ทองแดง

เหลก สงกะสและแมงกานส แตบรษทไมไดเขยนไวทซองวามนมโลหะธาตซงมพษรายแรงจ านวนมากผสมอย

ดวย เชน ตะกว นกเกล และแคดเมยม ในบางกรณขยะพษถกน าไปท าเปนวตถปรบปรงดนแทนปนขาว เชน

การน าวสดทรอมาจากฝาบานเกา ๆ ไปขายในนามของวตถปรบปรงดนเพราะมนมยปซมปนอย แตในวสดนน

มสารพษอนเจอปนอยดวย เชน แคดเมยม เยอหน สารหนและปรอท

แมสารจ าพวกนจะมโทษสงมากโดยตวของมนเองเมอเขาไปในรางกายโดยตรง แตเมอมนสะสมขนใน

ดนหลงจากถกใสลงไปกบป ย การพสจนอนตรายของมนท าไดยากขน ในกรณเชนนบรษทใหญ ๆ ทมก าลงเงน

สามารถจางผ เชยวชาญใหออกมาโตแยงขอกลาวหาไดงาย เชน ในกรณของแคดเมยมซงท าลายตบ ไต กระดก

เมดเลอดและระบบสบพนธพรอมกบกอใหเกดโรคความดนโลหตสงและมะเรง พชทดดสารนเขาไปไดมาก

ไดแกขาวโพด ผกกาด ถวลนเตาและผกกาดหว โดยเฉพาะถาดนทปลกพชมทรายมากและมกรดสง แตถาดน

เปนดางสงพชจะดดมนเขาไปไดนอย ยงผลใหเกดความไมแนนอนขนในการศกษาหาผลกระทบของมน ฉะนน

บรษทตาง ๆ จงพยายามจางผ เชยวชาญจ าพวกเมธบรกรมาศกษาเพราะรวาคนพวกนจะหาขอโตแยงใหตนได

ในเมองควนซมผ ปวยดวยโรคพงผดในปอดและมะเรงสงกวาอตราปกต แตไมมใครสามารถพสจนได

วาตนเหตคอขยะพษในป ย นกวทยาศาสตรของบรษทซเนกซเองซงคลกคลอยกบป ยของบรษทเปนเวลานาน

และพยายามโตแยงขออางทกอยางทเกยวกบผลเสยของขยะพษในทสดกเสยชวตเมออายเพยง 51 ปดวยโรค

พงผดในปอด แพทยผ เชยวชาญทางดานโรคปอดไมสามารถพสจนไดวามนเกดจากอะไรแตกแปลกใจเพราะ

นกวทยาศาสตรคนนนไมสบบหร ตอมาแพทยพบอกวานายกเทศมนตรคนทชนะการเลอกตงและชงต าแหนง

ไปจากนายกเทศมนตรมารตนกเปนโรคพงผดในปอดเชนกน

แมบทความและหนงสอของผ เขยนจะมสวนผลกดนใหชาวอเมรกนสนใจในสงแวดลอมเพมขน แตใน

ปจจบนนยงไมมการควบคมการน าขยะพษไปท าป ยอยางจรงจง ทเปนเชนนนสวนหนงเพราะองคกรเอกชนซง

มกเปนหวหอกในการเคลอนไหวในดานสงแวดลอมยอมรอมชอบกบบรษททผลตขยะพษและป ยวา ถาบรษท

เหลานนสนบสนนกระบวนการน าของใชแลวมาใชใหม (Recycle) องคกรเอกชนจะไมกดดนเรองขยะพษในป ย

ในกรณนของเกาทน ามาใชใหมไดแกอลมเนยม กระดาษและพลาสตกเปนหลก นอกจากนนในระดบรฐและ

ระดบทองถน เชน เมองควนซ รฐบาลมกไมมทรพยากรมากพอทจะน ามาตอกรกบบรษทใหญ ๆ ซงมทงเงนและ

เครอขายทางการเมองทสามารถน ามาใชปดปากพนกงานของรฐดวยวธตาง ๆ ได

ส าหรบในระดบโลก องคกรเอกชน เชน Green Peace พยายามสรางความกดดนใหเลกการคาขาย

ขยะพษ แตมหาอ านาจทางเศรษฐกจปฏเสธทจะยอมรบโดยสนเชง น าโดยสหรฐอเมรกา ตามดวยแคนาดา

องกฤษ ออสเตรเลย เยอรม ญป นและเนเธอรแลนด ณ วนนการคาขายและการน าขยะพษมาท าป ยจงยง

ด าเนนไปอยางตอเนองโดยทชาวนาชาวไรไมรเลยวาป ยของพวกเขานนมสารพษเจอปนอยหรอไม มอยเทาไร

และจะมผลกระทบตอดนและผลผลตอยางไร สวนผบรโภคเองกไมรวาอาหารของพวกเขานนมสารพษเจอปน

อยเทาไรและในระยะยาวจะมผลตอสขภาพหรอไมอยางไร สรปแลวชาวโลกยงตกอยในหวงของอวชชาเมอพด

ถงสารพษในป ย

ขอคดเหน: หนงสอเลมนจะอานแบบสารคดหรอแบบนวนยายลกลบเชงสบสวนสอบสวนกคงได ถา

อานแบบนวนยายกตองท าใจไดวา ในโลกแหงความเปนจรงนนธรรมอาจไมชนะอธรรมเสมอไป อยางไรกตาม

ถาผอานมความอดทนตดตามความเปนไปของเหตการณซงสลบซบซอนและมตวละครมากมาย ผอานจะได

รายละเอยดอนนาสนใจยงเกยววธการของบรษทตาง ๆ ซงชก าไรไวเหนอคณธรรมและชวตคน ในจ านวนนม

บรษทขามชาตรวมอยดวย นนหมายความวาประเทศดอยพฒนาจ านวนมากอาจเปนจดหมายปลายทางของ

ขยะพษจ านวนมหาศาลซงบรษทเหลานนน าไปหลอกขายในนามของป ย เนองจากประเทศดอยพฒนาเองก

ก าลงพยายามท าอตสาหกรรมตามแบบประเทศทกาวหนาแลว พวกเขาจงผลตขยะพษเพมขนดวยเชนกน

ผลกระทบของขยะพษเหลานนจะไปตกทใครคงไมตองกลาวถง

แมจะพายแพแกอธรรมตามหนงสอเลมน แตอดตนายกเทศมนตรแพตต มารตน ยงเชอมนวาวนหนง

ขางหนาธรรมจะชนะอธรรม ฉะนนเธอยงสตอไปในรปของการกอตงองคกรเอกชนขนในเมองควนซชอ Safe

Food and Fertilizer ผสนใจอาจหาขอมลเกยวกบองคกรของเธอไดจากเวบไซตชอ

info@safefoodandfertilizer.org องคกรนจะมบทบาทมากนอยเพยงไรคงตองรอดไปอกระยะหนง การกอตง

องคเอกชนกบหนงสอเรองนชใหเหนอะไรตอมอะไรหลายอยาง โดยเฉพาะบทบาทขององคกรชนดนนและ

นกขาวเชงสบสวนสอบทสามารถท างานไดโดยไมตองหวาดกลวตออทธพลมดเชนในประเทศดอยพฒนา

ธาต 2: น า

“Water, water, everywhere, [น ามอยทวไป

Nor any drop to drink.” แตไมมอะไรจะดม]

เปนวรรคจบของบทกลอนอนโดงดงท Samuel Taylor Coleridge ประพนธขนมาเปนเวลากวาสอง

ศตวรรษเพอสะทอนค าร าพงของกลาสเรอเมอเรอใหญลอยล าอยในกลางทะเลลก วนนนและวนนไมมความ

แตกตางกน โลกไมไดขาดน า แตปญหาอยทน าสวนใหญไมอยในสภาพทจะน ามาดมและใชในชวตประจ าวน

น ามคณอนนต แตกแฝงโทษมหนตไวดวย

4.

The Unnatural History of the Sea / เบงมองทองทะเล

เรองเรอประมงไทยถกจบในนานน าของประเทศเพอนบานเปนขาวอยเสมอ แรงจงใจทดงดดใหเกด

การลวงล านานน าของเพอนบานไดแกเรอประมงไทยจบปลาในนานน าของไทยจนไมมปลาเหลอพอใหจบอก

ในขณะทนานน าของเพอนบานยงมปลาเหลออยมากมาย อาวไทยซงครงหนงอดมไปดวยปลานานาชนด

ตอนนใกลจะมแตน าใส ๆ แลว แตภาวะเชนนมไดเกดขนเฉพาะในอาวไทยเทานน หากเกดขนทวโลก เหต

ปจจยทผลกดนใหมนเกดขนไดแกการขยายตวของทงจ านวนประชากรโลกและความนยมบรโภคอาหารทะเล

ในขณะเดยวกนเทคโนโลยกมความกาวหนาจนเออใหการจบปลามประสทธภาพสงขนเรอย ๆ

ทะเลซงครอบคลมผวโลกถง 71% เปนแหลงอาหารส าคญยงของชาวโลกมาตงแตครงดกด าบรรพ แต

มนจะเปนตอไปไดมากนอยเพยงไรขนอยกบนโยบายของพวกเราชาวโลกเอง ศาสตราจารย Callum Roberts

แหงมหาวทยาลยยอรกขององกฤษเปนผ เชยวชาญดานทะเลคนหนงซงไดเสนอนโยบายใหพวกเราพจารณา

การเสนอของเขาท าโดยผานการเลาเรองบทบาทของการท าประมงและลาสตวทะเลในหนงสอชอ The

Unnatural History of the Sea หนงสอขนาด 435 หนาเลมนพมพออกมาเมอปลายเดอนกรกฎาคม 2550

และแบงเปน 3 ภาคดวยกน ภาคแรกครอบคลมยคยโรปโบราณจนถงสมยทชาวยโรปออกไปส ารวจและลา

อาณานคมในสวนอนของโลก ภาคสองพดถงยคการท าประมงเชงอตสาหกรรม และภาคสามเปนการมอง

สภาพของทองทะเลและเสนอแนวนโยบาย

ภาคแรกแยกออกเปน 11 บท ซงยอนกลบไปดปจจยทกระตนใหชาวยโรปเรมออกไปท าประมงทะเลกน

อยางจรงจงแทนการจบปลาในแหลงน าจดเมอราว 1 พนปทผานมา เนอหาตอนนเปนเรองราวของชาวยโรป

ตอนเหนอเสยเปนสวนใหญ การคนควาพบวาปจจยเบองตนไดแกการเพมของจ านวนประชากรซงตองการ

อาหารเพมขนเปนเงาตามตว ความตองการอาหารน าไปสการหกลางถางปาและการจบปลาในแมน าล าคลอง

และหนองบงเพมขน การถางปาขนานใหญกอใหเกดการพงทลายและการไหลของหนาดนลงสสายน า ใน

ขณะเดยวกนจ านวนคนและสตวทเพมขนกปลอยมลและปฏกลลงไปในสายน าดวย กจกรรมเหลานนน าไปส

การสญเสยแหลงจบปลาในขณะทการจบปลาก าลงเพมความเขมขน เมอการประมงน าจดไมสามารถสนอง

ความตองการได ผอยตามชายทะเลกหนไปจบปลาทะเล

การเพมของประชากรกดดนใหการประมงทะเลขยายออกไปเรอย ๆ พรอมกนนนวธจบปลากพฒนา

เพมขน เมอปลาตามชายฝงเรมหายาก การประมงกขยายออกไปไกลจากฝงและในทสดขยายไปถงอเมรกา

เหนอเมอชาวยโรปเดนทางไปถงทวปนน

ผ เขยนเลาวากอนทชาวยโรปจะอพยพไปตงถนฐานบานเรอนในอเมรกาอยางจรงจง พวกเขาเดนทาง

ไปเพอจบปลาและสตวน ากนเปนสวนใหญหลงจากผ เดนทางไปถงอเมรการนแรก ๆ กลบไปเลาใหชาวยโรปฟง

ถงความอดมสมบรณของทองทะเลทนน เชน นอกฝงทะเลของประเทศแคนาดาและสหรฐอเมรกาตอนเหนอ

ขอมลบงวาทนนมปลาสารพดชนดโดยเฉพาะปลาคอด ปลาชนดนมมากเสยจนชาวยโรปตงชอคาบสมทรแหง

หนงวา “คาบสมทรคอด” ซงอยในรฐแมสซาชเซตสในปจจบน นอกจากปลาแลว แถวนนยงมสตวอนใหลา

จ านวนมากทงในน าและบนบกอกดวย เชน ก งมงกร นก แมวน าและกวาง ความอดมสมบรณของยานนน

เกดขนเพราะกระแสน าทะเลสองสายไหลมาบรรจบกน นนคอ กระแสน าอนกลฟสตรมและกระแสน าเยนลาบ

ราดอร ซงกอใหเกดจลนทรยทเรยกวาแพลงตอนอยางหนาแนน แพลงตอนเปนโซอาหารขอแรกของปลาและ

สตวทะเล

ไมเฉพาะทางตอนเหนอเทานนทอดมสมบรณไปดวยปลาสารพดชนด นอกฝงทางตอนกลางของทวป

อเมรกาเหนอกเชนกน วากนวาจอรจ วอชงตน เลอกยานนนเปนทตงเมองหลวงของสหรฐอเมรกากเพราะมนม

ปลาอดมสมบรณยง ยานนนมอาวเชซาพคซงเปนอาวขนาดใหญทแมน าหลายสายไหลไปลง มนมปลาทะเล

หลายสายพนธซงมารวมตวกนแลววายทวนน าขนไปวางไขในแหลงน ากรอยและน าจด ปลาขนาดใหญไดแกเส

ตอรเจนซงใหทงเนอและไขทเรยกวาคาเวยร นอกจากนนยงมปลาสายพนธอนอกมาก บางสายพนธชกชมและ

จบงายเสยจนชาวอเมรกนในยคนนจบไปท าป ย นอกจากปลาแลว ยานนยงมเตา หอยนางรมและปอกจ านวน

มาก อยางไรกตามการท าประมงแบบเขมขนตดตอกนเปนเวลานานเพอสนองความตองการของประชากรท

เพมขนยงผลใหปลาบางชนดสญหายไปจากแถบนแลว เชน เสตอรเจน ผ เขยนพดถงอาวนอกครงในภาคตอไป

เพอเปนตวอยางของการท าลายอาวจากการท าประมงเชงอตสาหกรรมขนาดใหญ

เนองจากจดแรกท ครสโตเฟอร โคลมบส เดนเรอไปพบเปนเกาะในทะเลคารบเบยนซงอยตรงกลาง

ระหวางทวปอเมรกาเหนอกบอเมรกาใต ชาวยโรปจงเขาไปหาประโยชนจากยานนนอยางเขมขนไมนอยกวา

จากยานอน นอกจากปลาชนดตาง ๆ แลว ยานนมแมวน า พะยน หรอววทะเล จระเขและเตาทะเลชกชมยง

จระเขและเตามมากเสยจนหมเกาะเคยแมนซงแปลวาจระเขและเปนทรจกกนในปจจบนวาเปนสถานทฟอกเงน

ของอาชญากรขามชาตนนมชอเดมทโคลมบสตงใหวาเตา (Las Tortugas) สตวทกสายพนธถกลาเปนอาหาร

ของชาวยโรปและทาสทพวกเขาน าเขาไปจากแอฟรกา

สตวทกอยางถกลาอยางเขมขนจนลดจ านวนลงอยางรวดเรวโดยเฉพาะเตาซงผ เขยนน ามาเลาอยาง

ละเอยดในภาคน ในสมยกอนทะเลคารบเบยนมเตาขนาดใหญสองสายพนธเปนจ านวนมากคอ กระและเตา

ตะน ทงไขและเนอของเตาสองชนดนเปนทนยมของคนทวโลก ฉะนนการลาจงเปนไปอยางเขมขนจนรฐบาล

ของบางเกาะออกกฎหมายคมครอง แตบางเกาะกยงปลอยใหลาทงทสงคมโลกไดประกาศใหเตาทะเลทกชนด

เปนสตวใกลสญพนธแลวกตาม ผ เขยนน าผลการศกษามาเสนอวา ในสมยกอนยานนนมเตาถงราว 50-100

ลานตว แตในปจจบนนมเหลอเพยงหลกหมน เขาไมไดบอกวายานคารบเบยนมเตาตะนเทาไร เพยงแตบอก

วาทวโลกมตวเมยทวางไขอยราว 2 แสนตว สวนกระเขาไปวางไขในยานทะเลคารบเบยนปละประมาณ 8 พน

ตวเทานน

พะยนเปนสตวทเชองและลางายไมนอยกวาเตา ฉะนนมนจงถกลาจนหมดไปอยางรวดเรว ผ เขยน

ไมไดเลาเรองราวของพะยนในยานทะเลคารบเบยนมากนก นนอาจเปนเพราะมนยงมหลงเหลออยบางใน

ปจจบน ไมเหมอนกบพะยนในยานทะเลเบรงซงสญพนธไปในเวลาอนสนหลงจากฝรงเดนทางไปถง อยางไรก

ตามการสญพนธของพะยนในยานทะเลเบรงซงอยระหวางอะแลสกากบรสเซยมปจจยอนประกอบดวย นนคอ

การลานากทะเล

นอกจากจะลาสตวน าเปนอาหารแลว ฝรงยงลาสตวบางอยางเพอเอาหนงและขนอกดวย นากทะเล

เปนสตวทเคยมอยจ านวนมากในพนทจากทะเลเบรงลงไปตามฝงตะวนตกของทวปอเมรกาเหนอจนถงเมกซโก

หนงของมนเปนทนยมส าหรบท าเสอกนหนาว มนจงถกกระหนาบลาจากสองขาง นนคอ ฝรงทเดนทางไป

อเมรกาโดยผานทางทวปอเมรกาใตจะลานากไปจากทางนน สวนฝรงทเดนทางจากรสเซยจะลานากลงไปจาก

ทางเหนอ การลาเปนไปอยางเขมขนจนจ านวนนากทะเลลดลงอยางรวดเรว เนองจากนากทะเลกนเมนทะเล

และหอยเปาฮอเปนอาหาร เมอไมมนากในจ านวนมากพอ ประชากรเมนทะเลและหอยเปาฮอกเพมขนอยาง

รวดเรว เนองจากสตวสองชนดนกนสาหรายเปนอาหารเชนเดยวกบพะยน สาหรายจงหมดไปอยางรวดเรวดวย

ยงผลใหพะยนสญแหลงอาหารจนอดตายไปหากไมถกลาเสยกอน เรองนเปนหนงในหลายเรองทผ เขยนน ามา

ชใหเหนถงประเดนความสมพนธชนดแยกกนไมออกระหวางสวนประกอบตาง ๆ ของระบบนเวศทางทะเล

หลงจากเลาเรองราวของการลาเตาและพะยนจนบางชนดสญพนธ ผ เขยนจงเลาเรองการลาวาฬ

แมวน าและปลาขนาดเลกจ าพวกเฮอรรง

แมวาฬจะเปนสตวขนาดใหญในทะเลลก แตประวตศาสตรบงวามนษยเราลามนมานบเปนพนปแลว

ภาพเขยนทพบในถ าทเกาหลชวาการลาวาฬอาจเกดขนตงแตเมอ 8,000 ปกอน ส าหรบในยโรป ผ เขยนอางถง

หลกฐานการลาวาฬเมอประมาณ 1,200 ปทแลว การลาวาฬอยางแพรหลายในตอนแรก ๆ ชาวยโรปใชวธ

สรางหอคอยสงไวตามชายฝงทะเลแลวใหคนขนไปเฝาด เมอเหนฝงวาฬวายเขามาใกลฝง พวกเขากสงเรอ

ออกไปตามลาโดยใชฉมวกและหอกขนาดใหญซงมเชอกผกไวกบเรอ เมอฆาวาฬไดกลากมนเขามาทฝงเพอ

ช าแหละ วาฬมไขมนสงมาก มนเปนทงน ามนเชอเพลง น ามนหลอลนและวตถดบส าคญของการท าเทยนไข

และสบ ชาวยโรปลาวาฬอยประมาณ 400 ปกอนทจ านวนวาฬในนานน ายโรปตะวนตกจะคอย ๆ รอยหลอลง

จนบางสายพนธสญหายไปในทสด

หลงจากชาวยโรปไปคนพบทวปอเมรกา การลาวาฬกขยายไปถงทนนดวย เรมจากทางฝงตะวนออก

ของแคนาดาซงมวาฬชกชม ชาวยโรปจากหลายสญชาตสงเรอจ านวนมากไปลาวาฬในอเมรกา กอนท

สหรฐอเมรกาจะประกาศเอกราชราว 50 ป เรอลาวาฬทสงไปจากฮอลแลนดประเทศเดยวมเกอบ 6,000 ล า

เมอวาฬทางตอนเหนอรอยหรอลง นกลากลองลงใตและลาวาฬตอไปจนถงทางตอนใตสดของมหาสมทร

แอตแลนตก เมอถงตอนตนครสตศตวรรษท 19 การลาวาฬไดขยายออกไปทวโลกและไดชอวาเปน

อตสาหกรรมขามชาตระดบโลกอตสาหกรรมแรก เรอลาวาฬสญชาตอเมรกนขนาดใหญบางครงออกลา

ตดตอกนไปเปนเวลาถง 3-4 ปจงจะยอนกลบมาบานสกครง การลาเปนไปอยางเขมขนจนท าใหจ านวนวาฬ

ลดลงอยางรวดเรว ผ เขยนยกตวอยางวา ในตอนกลางครสตศตวรรษท 19 วาฬทวายผานชายฝงแคลฟอรเนย

ลงไปทางใตในฤดหนาวมประมาณวนละพนตว หลงจากทางอพยพของมนถกคนพบและการลาเรมขน เพยง

เวลาไมถง 20 ป วนหนงมวาฬวายน าผานทางนนเพยงประมาณ 40 ตว ดวยการลาในอตราสงขนาดนน วาฬ

จงเปนสตวใกลสญพนธทไดรบการปกปองในทสด

แมวน าเปนสตวทมประโยชนไมต ากวาวาฬและถกลาตดตอกนมาเปนเวลานบพนปเชนกน ชาวเอสก

โมบนเกาะกรนแลนดใชแมวน าเพอท าสารพดอยาง เชน ใชเนอเปนอาหาร ใชไขมนเปนเชอเพลงเพอปรงอาหาร

จดตะเกยงและท าความรอน ใชหนงท าเสอผา ทนอน เชอกและเรอ ใชกระเพาะท าทน และใชกระดกท า

เครองมอตาง ๆ ในตอนแรกชาวยโรปทไปถงอเมรกาจงใจลาวอลรสซงมขนาดใหญกวาแมวน าและมงาซงใช

แทนงาชางไดแมจะไมใหญเทางาชางกตาม นอกจากนนหนงของมนยงใชท าเชอกทมความเหนยวเปนพเศษ

อกดวย เมอลาวอลรสซงมอยในพนทรอบ ๆ ตอนเหนอของมหาสมทรแอตแลนตกจนเกอบหมด พวกชาวยโรป

กหนไปลาแมวน าซงมอยทวไป เนองจากชาวจนตองการหนงแมวน าไมนอยกวาหนงนากทะเล การลาสตวทง

สองชนดนเพอสงหนงไปขายในเมองจนจงเปนไปอยางกวางขวางและเขมขนเพราะตลาดจนมขนาดใหญ เพยง

เวลาไมนานการลาทแพรกระจายไปทวโลกกเรมท าใหจ านวนแมวน าลดลงจนในทสดรฐบาลตองเรมเขามา

ควบคมเมอตนครสตศตวรรษท 20

ผ เขยนเตบโตขนในเมองรมฝงทะเลทางตะวนออกเฉยงเหนอของสกอตแลนดซงเคยเปนศนยกลางของ

อตสาหกรรมท าประมงปลาตวเลก ๆ ในทะเลเหนอโดยเฉพาะปลาเฮอรรงและซารดนทเรามกเหนในรปของปลา

กระปอง แตเขาน าเรองการจบปลาในถนของตวเองมาเลาหลงจากเลาเรองการลาแมวน าแลว ยอนไปเมอ

หลายรอยปกอน ทกปปลาจ าพวกนจะรวมตวกนเปนฝงขนาดมหมาแลววายเขาไปในยานนานน ายโรปตอน

เหนอเพอวางไข ชาวประมงสงเรอออกไปลงขายซงบางรายยาวนบเปนกโลเมตรและจบปลาไดขายละเปนแสน

ตว เมอจบไดกน ามาใสเกลอและบรรจลงถงไมสงเพยงเอวเพอสงไปขายทวประเทศ เนองจากปลาจ าพวกนม

ชกชมมาก ผ เขยนเลาวาเมอประมาณ 135 ปทแลว สกอตแลนดจบไดถงปละประมาณ 8 แสนถง ปลาเฮอรรง

จงเปนอาหารส าคญของคนทวไปในสกอตแลนดในยคนน

อยางไรกตามนนยงนอยเมอเทยบกบการจบปลาชนดนซงมมากอนในทางตอนเหนอของยโรป

โดยเฉพาะในยานสแกนดเนเวย ชาวฮอลแลนดนยมกนปลาจ าพวกนมาเปนเวลานานและกนมากเสยจนเมอง

อมสเตอรดมไดสมญาวาสรางอยบนกองของกางปลาเฮอรรง ขอมลบงวาในฤดจบปลาเฮอรรง ขายท

ชาวประมงลงไวในทะเลเหนอรวมกนยาวถง 8,000 – 10,000 กโลเมตร หลงจากเกดการประดษฐเครองจกรกล

ซงน าไปสการปฏวตอตสาหกรรมและเรอประมงไดเปลยนไปใชเครองจกรกลแทนก าลงคนและก าลงลม การจบ

ปลาจ าพวกนยงทวความเขมขนขนและจบไดมากเสยจนคนบรโภคไมทน ปลาสวนหนงจงถกน าไปป ยและ

อาหารสตว ฉะนนเพยงไมกทศวรรษฝงปลาขนาดมหมากหายไปจากยานทะเลเหนอสรางผลกระทบใหญหลวง

ตอเศรษฐกจการประมงและสตวอนเนองจากปลาจ าพวกนนเปนอาหารส าคญของสตวขนาดใหญกวา เชน

ซาบะ ทนา โลมาและฉลาม

แมการจบปลาดวยขายจะท าไดอยางมประสทธภาพจนท าลายฝงปลาจ าพวกซารดนและเฮอรรงขนาด

มหมาลงไดในเวลาไมนาน แตผ เขยนเลาวาอวนมประสทธภาพเหนอกวานนอก อวนไมท าลายเฉพาะฝงปลา

เทานน หากยงท าลายทกสงทกอยางทอยในทางทมนถกลากผานไปดวย ขอมลบงวาการใชอวนในยโรปเรมขน

อยางนอย 700 ปแลว ในสมยนนอวนยงมขนาดเลกเพราะเรอลากอวนยงใชใบ มนจงลากไดเฉพาะตอนมลม

และในทศลองของลม นอกจากนนมนยงลากไดเฉพาะในทศทางของกระแสน าเทานน อยางไรกตามอวนม

ประสทธภาพเหนอขายและการจบปลาดวยเบดและมผลกระทบตอทกสงทกอยางในทะเลสงมาก ในป พ. ศ.

1919 จงมผถวายฎกาตอพระเจาเอดเวรดท 8 แหงองกฤษใหหามใชอวน พระเจาเอดเวรดทรงตง

คณะกรรมการขนมาศกษาอยชวระยะหนง แตผลสดทายกไมมอะไรเกดขน

เวลาผานไปอกรอยกวาปองกฤษจงเรมมกฎหมายหามใชอวนทมตาถเกนไปและในบางทองถนหามใช

อวนในสถานทซงมสาหรายทะเล หลงจากนนอกราวรอยป ชาวฮอลแลนดจงหามใชอวนลากกงในอาวของตน

ตามดวยฝรงเศสซงหามใชอวนโดยเดดขาด และตอมาอกไมนานองกฤษกหามใชอวนทตดโซเหลกลากไปตาม

พนเพอไลปลาใหเขาอวน ในตอนนนมหลกฐานวาองกฤษบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงถงกบสงลงโทษ

ประหารชวตชาวประมงสองคนทฝาฝน

เมอเวลาผานไปความตองการอาหารทะเลมมากขนเมอรถไฟเดนทางไปถงเมองตาง ๆ ทอยหางจากฝง

ทะเลไดอยางรวดเรว นอกจากนนการท าน าแขงไดเออใหการสงปลาสดไปถงเมองทอยหางไกลไดงายขนดวย

ในขณะเดยวกนเครองจกรกลกยงผลใหเรอลากอวนมขนาดใหญขนและมประสทธภาพมากขนเรอย ๆ การ

ลากอวนไมจ าเปนตองรอกระแสลมและกระแสน าอกตอไปและลากไดแมแตในทะเลลก พรอม ๆ กบการเพม

ประสทธภาพในการจบปลา อวนขนาดใหญกมความสามารถในการท าลายสงตาง ๆ ทอยในทางผานของมน

มากขนดวย นอกจากจะท าลายสงทอยตามพน เชน ปะการง ซงเปนสวนส าคญของระบบนเวศทางทะเลแลว

อวนยงจบสงมชวตทกอยางทอยในทางผาน สงไหนทไมอยในความตองการหรอกนไมไดกตองพลอยตายไป

ดวย

ประสทธภาพในการจบปลาและอานภาพของการท าลายของอวนถกตอตานมาตลอดและเมอ

ประมาณ 150 ปทแลว เกดการฟองรองครงใหญขนในองกฤษอก และดงทเกดขนในสมยพระเจาเอดเวรดท 8

รฐบาลตงคณะกรรมาธการขนมาศกษาซงในทสดกลงความเหนวาทะเลมทรพยากรมากจนใชไมหมด ฉะนน

จงไมควรมการหามใชอวน ขอสรปนนเปนจดพลกผนในฐานความคดของการใชอวนซงววฒนมาจนถงปจจบน

นนคอ ชาวประมงทวโลกตางแขงขนกนอยางเขมขนจนปลาหลายสายพนธสญหายไปจากทองทะเลแลว และ

สภาพของพนทะเลถกลากจนเตยนและเปลยนไปจนไมสามารถเปนแหลงเพาะสตวน าหลายสายพนธไดอก

ภาค 2 ของหนงสอเปนรายละเอยดของผลกระทบของการท าประมงหลงเกดการประดษฐเครองจกรกล

ขนาดใหญในยคปฏวตอตสาหกรรมและบนฐานความคดทวาทรพยากรทางทะเลมไมจ ากด ภาคนม 10 บท

ผ เขยนชวาจรงอยการท าประมงทวโลกจบปลาไดเพมขนเรอย ๆ จนถงปละ 85 ลานตนเมอประมาณ 20 ปท

แลว และการเลยงปลาทะเลแพรขยายออกไปอยางกวางขวาง แตเขาน าขอมลมาเสนอเพอแยงวาการจบปลา

ไดมากขนเกดจากการขยายพนทและจบปลาสายพนธใหมแทนพนทและปลาสายพนธทหมดไป และการเลยง

ปลาท าลายปาโกงกางทวโลกไปแลวถงราว 50%

ผ เขยนยอนกลบไปดการจบปลาและลาสตวบางอยางในบางพนทอกครง เรมดวยเรองของวาฬในทาง

ตอนเหนอของมหาสมทรแปซฟกซงครงหนงมพะยนจ านวนมากแตถกลาจนสญพนธ สวนนากทะเล แมวน า

และวาฬยงมอยเพราะชาตในยานนนตกลงกนหยดลา ในปจจบนยานนนไมมปลาคอดใหจบแลว แตยงม

แซลมอนกบพอลลอกค การท าประมงในยานนนชใหเหนววฒนาการบางอยาง เชน หลงจากมมาตรการหาม

ลา จ านวนนากทะเลและแมวน ากฟนคนมาอยางรวดเรวในขณะทจ านวนวาฬยงไมฟน เมอวาฬขนาดใหญซง

เปนอาหารของวาฬพฆาตมนอย วาฬพฆาตซงอนทจรงไมใชวาฬหากอยในสายพนธของโลมาและไมมใครลาก

หนไปกนนากทะเลและแมวน าแทน วาฬพฆาตจงมจ านวนมากและเปนเจาทะเลอยในขณะน ความไมสมดล

สรางปญหาใหแกนกอนรกษเพราะอาจจะตองเลอกฆาวาฬพฆาตเปนบางสวนเพอรกษานากทะเลและแมวน า

เอาไว

ส าหรบการจบปลาในยานทะเลเหนอ เขาน าขอมลมาเสนอวาเมอจ านวนปลาในยานนนลดลง

ชาวประมงกสงเรอออกไปไกลขนเรอย ๆ เทคโนโลยใหมชวยใหท าเชนนนไดสะดวกโดยเฉพาะการมเรอโรงงาน

ท าปลาและแชแขงเดนทางไปดวย ในขณะเดยวกนชาวเอเซยกมเรอหาปลาซงมเทคโนโลยกาวหนาดงกลาว

มากขน ฉะนนการแขงขนจงเปนไปอยางเขมขนจนปลาหลายชนดหมดไปและท าใหประเทศเลก ๆ เชน

ไอซแลนด ประกาศขยายนานน าของตนจาก 3 ไมลทะเลเปน 12 ไมลเมอป 2501 การประกาศเชนนนน าไปส

การพพาทอยางรนแรงกบองกฤษซงสงเรอรบเขาไปคมครองเรอประมงของตน

อยางไรกตามความเหนของสงคมโลกคอย ๆ เปลยนไปจนในทสดประเทศสวนใหญยอมรบการขยาย

เขตเศรษฐกจออกไปเปน 200 ไมลทะเลดงทเปนอยในปจจบน แตนนไมไดหมายความวาการจบปลาจะลดลง

ตวอยางเชน ทงแคนาดาและสหรฐอเมรกาประกาศเขตเศรษฐกจ 200 ไมลทะเลในป 2520 เมอเรอประมงจาก

ตางประเทศไมสามารถเขาไปจบปลาในเขตนนได เรอประมงของแคนาดาและสหรฐอเมรกากจบปลากนอยาง

เมามน ในเวลาเพยง 15 ป ปลาคอดซงเปนทรพยากรทส าคญทสดของยานนนกรอยหรอลงท าใหรฐบาล

แคนาดาตองประกาศหามจบปลานนเปนเวลา 2 ป แตเนองจากจ านวนปลาไมยอมฟนคนชพขนมาดงทคาด

รฐบาลจงประกาศหามจบปลาคอดมาจนกระทงทกวนนยกเวนในบางกรณเทานน

เมอปราศจากปลาคอดซงชอบกนเมนทะเล ประชากรของเมนทะเลกเพมขนแบบกาวกระโดดทนทและ

กนสาหรายจนเตยน ชาวประมงหนมาจบเมนทะเลเพอเอาไขของมนขายใหแกชาวเอเซย แตพวกเขาไมได

หยดแคนน หากหนไปจบปลาสายพนธอนและสตวน าทกชนดทขายไดโดยเฉพาะกงมงกรและหอยตาง ๆ จนท า

ใหประชากรของสตวจ าพวกนนลดลงอยางรวดเรวดวย

ในภาคแรกผ เขยนไดพดถงเรองอาวเชสซาพคไวเลกนอยโดยเฉพาะในดานทเกยวกบการสญพนธของ

ปลาเสตอรเจนซงใหทงเนอและไขคาเวยร นอกจากปลาสเตอรเจนแลว อาวนยงมทรพยากรอยางอนอกมาก

เชนเดยวกบอาวอน ๆ ทวโลกรวมทงอาวขนาดใหญในเมกซโกตอนชวงตอกบรฐแคลฟอรเนยดวย เขาน ามาเลา

ในภาคนเพอชใหเหนผลกระทบตออาวของการท าประมงอยางไมยงคด อาวนเคยมหอยนางรมอดมสมบรณ

ทสด แตหลงจากชาวประมงน าเรอคราดขนาดใหญซงอาศยเครองจกรพลงสงขดหอยแทนการขดดวยมอ เพยง

ไมนานทอยของมนกถกท าลายจนในปจจบนนมหอยนางรมเหลออยนอยจนรฐตองเขาควบคม นอกจากหอย

นางรมแลวอาวนเคยมปลาขนาดเลกคลายปลาซารดนซงอยกนเปนฝงมหมาเชนเดยวกบปลาในทะเลเหนอ แต

ปลาชนดนก าลงจะสญพนธเชนกนเพราะการจบไปท าปลาปนและป ย เมอขาดปลาขนาดเลก ปลากะพงชนด

หนงซงเปนทนยมของชาวอเมรกนกขาดอาหารและมแนวโนมทจะสญพนธตามไปดวย ซ ารายในปจจบนอาว

เชสซาพคยงถกคกคามดวยสารเคมทใชในการเกษตรและจากโรงงาน อาวซงครงหนงแสนอดมสมบรณจงอย

ในสภาพของคนปวยหนกเชนเดยวกบอาวจ านวนมากทวโลก

ผ เขยนยอนกลบไปดยานทะเลคารบเบยนอกครงหลงจากทเลาเรองการลาเตา กระและพะยนจนเกอบ

สญพนธหลงจากชาวยโรปเขาไปตงหลกแหลง ในตอนนเขาเลาถงการท าลายปะการงซงเปนตวอยางของการ

ท าลายทวโลก เนองจากบางประเทศในเขตน เชน เฮตและจาเมกา มประชากรหนาแนนและยากจนมาก พวก

เขาจงทงจบปลาและท าลายปะการงรอบ ๆ เกาะจนเกอบหมดดวยกจกรรมหลายยาง เชน การตดไมท าลายปา

ท าใหดนถลมทลายและไหลไปลงทะเลจนท าใหปะการงขาดอากาศหายใจ การลาปลาโดยใชระเบด และการ

ลากอวนทท าลายปะการงซงเปนฐานของการสรางแนวหนโสโครกทมความส าคญตอการเพาะพนธของสตว

ทะเล

เนองจากปลารอบ ๆ เกาะจาเมกาหายากขนทกวน ในยคนชาวจาเมกาจงหนไปกนปลาทมเนอนอย

และไมคอยมใครกนมากอนโดยวธใหมทเรยกวา “การดมชาปลา” นนคอ เอาปลาตวเลก ๆ หรอปลาทมแตกาง

ลงตมทงตวในหมอเปนเวลานานจนเนอของมนละลายออกไปอยในน าตม หลงจากนนกตกเอากาง เกลดและ

ครบออก แลวดมน าตมนนเปนน าชา

อยางไรกตามยานคารบเบยนไมไดเปนเชนเฮตและจาเมกาเสยทงหมด บางประเทศไดประกาศเขต

หวงหามจบปลาไวในวงกวาง ประเทศเหลานนยงมปลาในนานน าของตนอยางสมบรณ

กระบวนการทน าไปสความจ าเปนของชาวจาเมกาทตองดมน าตมปลาแทนเนอปลานนมอยทวไปและ

เรมขนตงแตมการจบปลาทะเล นนคอ ประมงและนกลาเลอกจบปลาขนาดใหญกอน หลงจากปลาขนาดใหญ

หมด กจบตวทเลกลงทงปลาในสายพนธเดยวกนและตางสายพนธ ผ เขยนน าขอมลพรอมภาพจ านวนมากมา

เสนอเพอชใหเหนวาในสมยทชาวยโรปอพยพไปตงหลกแหลงในอเมรกาใหม ๆ ปลาบางชนดตวใหญมากและ

หนกเปนรอยกโลกรม แตเมอปลารนนนหมดไป ปลาทจบไดมขนาดเลกลงเพราะมนโตไมทน ยงผลใหคนรน

หลงคดวามาตรฐานของปลาสายพนธนนคอตวขนาดเลกดงทเหน ในท านองเดยวกน คนในยคนคดวาฝงปลา

บางชนดทมอยในทะเลนนมขนาดใหญเพราะพวกเขาไมเคยเหนฝงขนาดมหมาทมอยในอดต และดวยเหตนน

ในปจจบนนจงไมคอยมใครรสกเดอนรอนกบการท าลายทรพยากรทางทะเลเพราะเขาไมเคยเหนความอดม

สมบรณของทองทะเลในอดต

กระบวนการลาจากปลาขนาดใหญไปสปลาขนาดเลกและจากสายพนธหนงไปสอกสายพนธหนงนน

เปนกระบวนลาตอเนองซงเปนมาชานาน ยงเมอการคาเปดกวางขน การลายงเขมขนขนเพราะตลาดใหมมกม

รสนยมตางออกไปจากตลาดทองถน เปดโอกาสใหเกดการลาสตวขนาดทเลกลงหรอคนละสายพนธมากขน

เชน การเปดตลาดของจนน าไปสการลาปลาขนาดใหญสายพนธหนงในอาวของเมกซโกและหอยเปาฮอนอก

ชายฝงแคลฟอรเนยจนหมดเพราะชาวจนชอบกนกระเพาะปลาซงมาจากปลาชนดนนและชอบหอยเปาฮอเปน

ชวตจตใจจนยอมจายแทบไมอน นอกจากนนการลาบางวธท ากนอยางทง ๆ ขวาง ๆ จนกอใหเกดความ

เสยหายใหญหลวง เชน การลาฉลามเพอตดเอาเฉพาะครบแลวโยนตวทง และการลากอวนทตองการเฉพาะ

ปลาทมราคาสง สวนปลาอนทตดมาดวยถกโยนทง

การท าประมงสวนใหญจ ากดอยในทะเลซงอยไมไกลจากชายฝงมาเปนเวลานานยกเวนในกรณของ

การลาวาฬเทานนเพราะวาฬมคาสงคมกบการลาไมวามนจะอยทไหน นอกจากนนทะเลลกมกไมมฝงปลา

ขนาดใหญเชนเดยวกบพนทใกลชายฝง อยางไรกตามบางพนทในกลางทะเลลกมกระแสน าอนทพวยพงขนมา

จากพนทะเลซงกอใหเกดความอดมสมบรณของแพลงตอนอนเปนโซขอแรกของวงจรชวตในทะเล พนท

เหลานนจงอดมสมบรณคลายโอเอซสในกลางทะเลทราย นอกจากนนปลาขนาดใหญยงอพยพเปนระยะ

ทางไกล ๆ จากฝงมหาสมทรหนงไปยงอกฝงหนงโดยผานทะเลลก เมอเทคโนโลยกาวหนาขน การคนหาปลา

จ าพวกนกท าไดงายขน การลาปลาในทะเลลกจงเปนไปอยางกวางขวางและเขมขนในครสตศตวรรษทผานมา

อานภาพของเทคโนโลยเออใหการลามประสทธภาพและคมคา เชน ขายหลงหนงอาจยาวถง 90

กโลเมตร ขายฆาทกอยางทวายผานเขาไปตดไมเฉพาะปลาทตองการเทานน มนจงไดสมญาวาเปนก าแพง

เพชฌฆาต ความสามารถในการฆาสตวโดยไมเลอกนเปนแรงจงใจใหองคการสหประชาชาตหามใชขายในการ

ท าประมงมาตงแตม 2535 อยางไรกตามการเปลยนไปใชวธอน เชน เบดราว กไมไดลดการฆาสตวอนลง

เพราะสายเบดไนลอนทเหนยวและยาวหลายกโลเมตรและมเบดเปนหลกพนหลกหมนกมสตวอนมากนแลว

ตายโดยไมจ าเปนดวย เชน เตาทะเล การจบปลาขยายออกไปสทะเลลกทวโลกและชาวญป นกลายเปนชาตจบ

ปลาทใหญทสดมาตงแตกอนสมยสงครามโลกครงท 2 การจบปลาขนาดใหญในทะเลลกเปนไปอยางเขมขน

จนจ านวนปลาเรมลดลงเชนกน ไมวาจะเปนทนาหลายสายพนธ ปลาดาบ ปลาเลอยหรอปลาฉลาม ทนาบาง

สายพนธ เชน ทนาสน าเงน เปนทนยมของชาวญป นมาก ตวหนงจงอาจมราคาเปนแสนดอลลารท าใหพวกมน

ถกตามลาไมวาจะแฝงอยแหงหนไหนในโลก

ไมเฉพาะขายและเบดราวเทานนทใชกนในทะเลลก ตอนนเทคโนโลยมอานภาพสงมากจนเออใหอวน

สามารถลงไปลากไดในทะเลลกดวย ทงนเพราะในกลางทะเลลกนนไมไดลกมากจนทวไปหมด หากมยานทเปน

เนนราบใตน า พนทเหลานนมกมทงปลา ปะการงและสตวอนอกสารพด แตเมออวนเขาไปลาก สงเหลานนก

ถกท าลายจนเตยนไปเชนเดยวกบทเกดขนในทะเลนอกชายฝง มนจงเปนพนทสดทายทไมรอดพนจากการ

ท าลายของการท าประมง

ในภาค 3 ผ เขยนมองสภาพของทองทะเลและเสนอการแกไขปญหาเพอฟนทองทะเลใหคนกลบมาเปน

แหลงอาหารส าคญเชนเดมอกครง ภาคนมดวยกน 5 บทและเรมดวยการพดถงความกาวหนาทางเทคโนโลยท

ท าใหการจบปลามประสทธภาพสงยง เชน เรอลากอวนมเครองสะทอนเสยงซงท าใหประมงมองเหนภาพพน

ทะเลใตทองเรอ มเรดารเพอคนหาฝงปลา และมระบบบงชต าแหนงบนผวโลกจากดาวเทยม สวนเรอประมงท

ใชเบดกมสายเบดทท าดวยเสนใยไนลอนทแสนเหนยวและใสซงเออใหผกเบดไดนบพนแตปลาไมสามารถมอง

ไมเหนมนได นอกจากนนเทคโนโลยยงท ากลนลอปลาดวยสารเคมและหลอกปลาดวยแสงไฟทตดไวใกล ๆ

เบดไดอก เทคโนโลยจ าพวกนมใชในเรอตกปลาเพอการกฬาดวย แมแตการลาปลาโดยใชวธดงเดม เชน

ฉมวกและไซ กท าไดอยางมประสทธภาพมากขน

โดยสรปในขณะนปลาหาทหลบซอนไมไดอกตอไปแลวแมกระทงในเขตของประเทศดอยพฒนาซงไมม

เรอจบปลาแบบทนสมยของตวเอง ทงนเพราะประเทศเหลานนยอมเซนสญญาใหเรอหาปลาสญชาตอนเขาไป

จบปลาในเขตของตนได ในหลาย ๆ กรณสญญาเหลานนท าใหประเทศดอยพฒนาเสยเปรยบแตผน ายอมเซน

เพราะไดคาตอบแทนใตโตะ

ทงทมเทคโนโลยใหม ๆ ปลาทจบไดกไมเพมขนแลวเพราะปลาในทะเลมนอยลง ผ เชยวชาญดานทอง

ทะเลจงพยายามหาวธแกไข ผ เขยนมองวาวธทตาง ๆ ทท ากนมายงไมไดผลเตมทดวยปจจยหลายอยาง ทงใน

ดานเทคนคและดานการเมอง เขาจงเสนอมาตรการ 7 อยางซงเขาน าขอมลมาสนบสนนวาเพราะอะไรมนจง

จะท าใหทองทะเลฟนคนชพกลบมาเปนแหลงอาหารอนอดมสมบรณเชนเดม มาตรการเหลานมบางประเทศ

น าไปใชจนไดผลแลว แตมนจะตองแพรกระจายออกไปทวโลกจงจะไดผลตามตองการ (1) ลดศกยภาพการ

ประมงลงจากระดบปจจบนซงมมากเกนระดบของทรพยากรแลว เชน ประมงในทะเลเหนอมศกยภาพเกนอยถง

40% (2) หามนกการเมองเขารวมพจารณาการอนญาต หรอหามจบปลาและสตวทะเล (3) ยกเลกวธตง

โควตาแลวใชวธก าหนดจ านวนวนส าหรบจบปลาพรอมทงก าหนดเทคโนโลยทใชดวย (4) หามประมงทงสงท

จบได การก าหนดใหประมงตองเกบทกอยางทจบไดจะกระตนใหเขาเลอกจบเฉพาะปลาทมราคาสง (5)

สนบสนนการใชเทคโนโลยทจบเฉพาะปลาทตองการพรอมกบลดปลาทพลอยตดมาดวย (6) หามใชเครองมอท

สรางความเสยหายสงในบางกรณและบางพนท เชน อวนบางชนด และ (7) ตงเขตสงวนพนธสตวทะเลให

ครอบคลมพนทมากกวาในปจจบน

ในบรรดาขอเสนอทงหมดนเขามรายละเอยดเกยวกบมาตรการท 7 มากทสด อนทจรงแนวคดทจะ

ประกาศเขตสงวนพนธสตวทะเลมมาหลายสบปแลวและหลายสบประเทศไดประกาศเขตดงกลาว แตเขตสงวน

สวนใหญยงมลกษณะของเสอกระดาษ นนคอ ไมมความเครงครดในการดแล ประสบการณบงวาในเขตสงวน

ขนาดเลก ๆ ทมการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ สตวสวนใหญซงครงหนงถกลาจนเกอบสญพนธฟน

คนมาอยางรวดเรว ผ เขยนเขาไปศกษาเขตสงวนพนธปลาหลายแหงซงกระจดกระจายกนอยทวโลกและพบวา

แมชาวประมงจะตองเลกจบปลาในเขตหวงหาม แตหลงจากเวลาผานไปชวระยะหนง พวกเขาสามารถจบปลา

ไดมากขนกวาเดมเพราะปลาทอยในเขตหวงหามมจ านวนมากและทะลกออกไปใหจบนอกเขต ผ เขยนมองวา

แนวคดเรองการสงวนรกษาพนธสตวในทะเลไมนาจะตางกบแนวคดเรองการสงวนรกษาพนธสตวและพชบน

บกดงทเปนอยในปจจบน ในขณะนพนดนทอยในเขตปาสงวนและรกษาพนธสตวทวโลกมรวมกนถง 12% ของ

ผนแผนดนทงหมด แตเขตสงวนพนธสตวทะเลคดไดเปน 0.6% ของทองทะเลเทานน

หลงจากศกษาขอมลตาง ๆ ผ เขยนมองวาถาเราจะรอฟนทะเลใหกลบคนมาเปนแหลงอาหารอนอดม

สมบรณอกครง ชาวโลกจะตองชวยกนขยายเขตสงวนพนธสตวออกไปใหครอบคลมพนทราว 30% ของทอง

ทะเลและใหมนกระจดกระจายกนออกไปในแหลงเพาะพนธส าคญ ๆ ทวโลก เขามองวาสงคมโลกมทนและ

การสนบสนนอยางเพยงพอและจะท าไดส าเรจในทสด

ขอคดเหน: แมหนงสอเลมนจะมขนาดใหญ แตเนอหาไมไดครอบคลมววฒนาการดานการจบปลา

และสตวทะเลทวโลก ผ เขยนยอมรบในขอจ ากดนเพราะเขาบอกวาเขาไมมขอมลเพยงพอโดยเฉพาะขอมล

เกยวกบยานเอเซย อยางไรกตามขอมลทเขาน ามาเสนอเพยงพอส าหรบน าไปสขอสรปทวา มนษยเราก าลงท า

กบทองทะเลเชนเดยวกบเราไดท ากบพนดนดวยการตดตนไมท าลายปาเพอน าพนทมาผลตอาหาร การกระท า

นนน าไปสการเพมตวเลขทมกนยมเรยกกนสน ๆ วาจดพซงชบงความมงคง แตเราหารไมวาเราก าลงรอฝาและ

หลงคาบานมาเผาเพอเอาตวเลขอนดงามหรนน เราคงท าไดไมนานกอนบานของเราจะพง แมขอสรปจะ

ออกมาในรปน แตผ เขยนหนงสอยงมองโลกในแงดทคดวาเรายงมเวลาทจะแกปญหาไดทน ฉะนนการน าเสนอ

ของเขาจงเปนแบบการเลาเรองเบา ๆ พรอมรปภาพสลบกบขอมลหนก ๆ อนเปนการท าใหหนงสอชวนอานขน

อยางไรกตามนนอาจเปนเพยงกลยทธในการน าเสนอเทานน หากผอานและผก านโยบายหลงประเดนและเหน

วาปญหาทเขาน ามาเสนอไมหนกหนาสาหสและเรงดวน มนจะเปนความผดพลาดใหญหลวง

ในการประเมนศกยภาพของทะเลทจะผลตอาหารในอนาคต ผ เขยนพดถงสามประเดนส าคญเพยง

ผาน ๆ เทานน นนคอ จ านวนประชากรทเพมขนอยางไมหยดยงซงจะตองการอาหารทะเลเพมขน การผลต

อาหารทะเลทน าไปสการท าลายปาโกงกางไปประมาณครงหนงแลวซงจะเกดขนตอไปแตผลกระทบจะเปน

อยางไรไมมการพดถง และผลกระทบของการปลอยสารเคมและปฏกลอนเกดจากการเกษตร การอตสาหกรรม

การทองเทยวและความหนาแนนของประชากรโดยทวไปซงจะท าใหน าทะเลสกปรกมากขนกวาระดบปจจบน

ประเดนเหลานลวนมความส าคญยงทงสนและจะตองไดรบการมองดแบบบรณาการส าหรบผก าหนดนโยบาย

ในระดบประเทศและระดบโลก

5.

When the Rivers Run Dry / เมอน าหยดไหลในสายน า

เนองในโอกาส “วนน าโลก” เมอวนท 22 มนาคม 2550 กองทนสตวปาโลกจดพมพรายงานชอ World’s

Top Rivers at Risk ซงสรปวาแมน าสายใหญ ๆ ในโลกก าลงเหอดแหงลงอยางรวดเรว ปรากฏการณนนจะ

น าไปสการขาดแคลนน าอยางสาหส ในความเหนขององคการอนามยโลกการขาดน าส าหรบอปโภคบรโภคจะ

ท าใหชาวโลกตายปละกวาลานคน แมจะเปนเรองทนาวตก แตค าท านายในแนวนมใชของใหม ผ เชยวชาญ

ดานทรพยากรน าไดท านายกนไวนานแลววา ปญหาการขาดแคลนน าจะหนกหนาสาหสถงขนาดเปนวกฤตของ

ครสตศตวรรษท 21 หนงในบรรดาผ เชยวชาญไดแกนกนเวศวทยาและบรรณาธการ Fred Peace ซงพมพ

หนงสอเลมลาสดของเขาออกมาเมอป 2549 ชอ When the Rivers Run Dry: Water – The Defining Crisis

of the Twenty-First Century นอกจากบทน าสน ๆ แลว ผ เขยนแยกการน าเสนอเนอหาของหนงสอขนาด 300

หนากวา ๆ เลมนออกเปน 10 ภาคโดยแยกยอยออกไปถง 34 บท

ในบทน าผ เขยนเทาความไปถงในสมยทเขาเปนเดกวงเลนอยทางตะวนออกเฉยงใตของประเทศ

องกฤษซงเปนถนก าเนดของแมน าเลก ๆ สองสายทแยกกนไหลลงสทะเล เขารสกผกพนกบสายน า จงได

ตดตามความเปนไปของสายน าตาง ๆ มาตลอด หนงสอเลมนเปนเรองราวของแมน าสายส าคญ ๆ และ

ผลกระทบทเกดขนเมอแมน าเหลานนเหอดแหงลง และครอบคลมไปถงตนตอของปญหาอนเกดจากการใชน า

เพอการด ารงชพของเรา แลวเสรมดวยการพจารณาทางเลอกเพอแกปญหาการขาดแคลนน า เขาเชอวาใน

ครสตศตวรรษนจะไมมปญหาอะไรทหนกหนาสาหสเกนกวาการขาดแคลนน า รวมทงการเปลยนแปลงของ

ภมอากาศดวย

ในภาค 1 ผ เขยนพดถงความลมเหลวของการเพาะปลกพชโดยอางถงตวเลขเกยวกบการใชน าใน

ปรมาณทนาตกใจแตไมคอยมใครนกถง เชน การผลตขาว 1 กโลกรมตองใชน าถง 940-2,450 ลตร การผลต

ขาวจงใชน าอยางนอย 2 เทาของการผลตขาวสาลและสงถงราว 10 เทาของการผลตมนฝรง แมการปลกขาวด

จะเปลองน าจนนาตกใจ แตการปลกธญพชเพอขนววและผลตเนอววใชน าเปลองกวานนอก นนคอ การผลต

เนอวว 1 กโลกรมใชน าถงราว 1 แสนลตร ! นอกจากนนการผลตกาแฟและน าตาลอยางละ 1 กโลกรมใชน า

เกน 22,000 ลตรและ 3,400 ลตรตามล าดบ

เขาอางถงตวเลขเหลานเพอจะชใหเหนวาการสงสนคาออกโดยเฉพาะจ าพวกอาหารมคาเทากบการสง

น าออกไปขาย ไทยขายขาวใหชาวตางประเทศปละหลายลานตน จงเปนหนงในผน าของการสงน าออก

มองจากแงนบางประเทศมน าเพยงจ ากด แตกลบพยายามสงน าออก เชน ปากสถาน ทงทมสายน า

ใหญอยสายเดยวคอแมน าสนธ ปากสถานปลกฝายและทอผาฝายมากมายขายใหแกชาวโลก การปลกฝาย

ตองใชน าสงมาก ปากสถานสรางระบบชลประทานจากน าในแมน าสนธจนน าไปสการแยงน ากบอนเดย การ

แยงน ากนนอาจน าไปสสงครามนวเคลยรกได การชลประทานในปากสถานท าใหเกดปญหาดนเคมอยาง

กวางขวางเพราะการระบายน าไมเพยงพอ ตอนนชาวปากสถานตองทงทดนปละประมาณ 2.5 ลานไรและพา

กนอพยพไปหางานท าในเมอง ยงผลใหความแออดและปญหาสงคมตาง ๆ ในเมองรายแรงเพมขน

สหรฐอเมรกาสงสนคาจ าพวกอาหารออกมากกวาไทยและเปนผน าในการสงน าออกไปขายใหแกชาว

ตางประเทศท าใหบางสวนของสหรฐฯ ขาดแคลนน าจนถงขนตองปนกนแลว ผ เขยนเลาเรองความเหอดแหง

ของแมน ารโอแกรนเดซงยาวเปนท 5 ในอเมรกาเหนอ ไหลผานแถบตะวนตกเฉยงใตของสหรฐฯ และเปนเสน

แบงเขตแดนระหวางสหรฐฯ กบเมกซโกกอนไหลไปลงทะเล ชาวอเมรกนกนน าสวนใหญในตอนตนน าไวใชใน

การเกษตร แมน าสายนจงมกแหงขอดจนเดนขามไดในตอนกอนทมนจะไหลออกสทะเล สรางปญหาสารพด

จากการขาดแคลนน ารวมทงการเปลยนแปลงของระบบนเวศและท าใหการเกษตรลมสลายทงในสหรฐฯ และ

ในเมกซโก สหรฐฯ ใชอ านาจบาตรใหญท าสญญาปนน าทมอยอยางจ ากดแบบเอาเปรยบเมกซโกทกดาน ชาว

เมกซกนจ านวนมากทยากจนจงลกลอบเขาไปหางานท าในสหรฐฯ กอใหเกดปญหาอนตามมาอก

ผ เขยนชใหเหนวาปญหาการขาดแคลนน าเกดจากปจจยหลายอยางประกอบกน เรมจากการกระจาย

ของแหลงน าตามธรรมชาตซงไมตรงกบการกระจายของคน บางแหงมน ามากแตไมมคน เชน ในลมน าอะเม

ซอน และบางแหงมคนมาก แตกลบไมมน า เชน ในยานตะวนออกกลาง บางสงคมใชน าอยางฟ มเฟอย

โดยเฉพาะสงคมทกนเนอและบรโภคสง เขาค านวณวา ในฐานะชาวตะวนตกซงชอบกนเนอ ในแตละวนเขาเอง

ใชน าราว 2 เทาของชาวมงสวรต และในแตละปเขาใชน าระหวาง 1.5–2.0 ลานลตรในขณะทโลกมน าจดใหทก

คนใชไดปละประมาณ 1.4 ลานลตรเทานน เนองจากประชากรโลกยงเพมขน เทาทผานมาเราแกปญหาการ

ขาดแคลนอาหารดวยการปลกพชสายพนธทใหผลผลตสง แตพชเหลานนตองการน ามากกวาพชสายพนธเดม

สรางความตองการน าเพมขนในอตราทสงกวาอตราการเพมของคนและเรงใหเกดการขาดแคลนน าเรวขนดวย

ในภาค 2 ผ เขยนกลาวถงการสบน าบาดาลขนมาใชจนมนเหอดแหงไปอยางรวดเรวโดยพดถงอนเดย

เปนประเทศแรก จรงอยในปจจบนอนเดยสามารถผลตอาหารไดเพยงพอแกความตองการของประชากรแลว

แตการผลตนนตองอาศยการชลประทานอยางกวางขวาง รวมทงการสบน าใตดนขนมาใชอยางรวดเรวของ

ชาวนากวา 21 ลานคนดวยเพราะแมน าในอนเดยมน าไมพอ การสบน าขนมาใชปลกพชซงกนน ามาก เชน ขาว

ออย หญาและฝายท าใหขมน าใตดนแหงลงอยางรวดเรวจนบางแหงเรมขาดแคลนน าอยางสาหสแลว แตเรอง

ไมจบแคนน ชาวบานบางแหงเจาะบอบาดาลเพอสบน าไปขายใหแกโรงงานอตสาหกรรมซงเมอใชน าแลวก

ปลอยน าเสยลงล าน าทอยใกล ๆ ท าใหแหลงน าทงบนดนและใตดนเตมไปดวยสารเคมทกอใหเกดโรคตาง ๆ

ชาวบานไดเงนกอนใหญในตอนแรกโดยไมตระหนกเลยวาพวกเขาก าลงฆาตวตายแบบผอนสง

การสบน าบาดาลขนมาใชอยางรวดเรวเกดขนอยางกวางขวางทวทงโลกรวมทงในกรงเทพฯ ดวย เมอ

ระดบน าใตดนลดลงไปชาวโลกกเจาะบอใหลกลงไปอกเนองจากเทคโนโลยใหมเออใหงายแกการเจาะและการ

สบน าบาดาล แตสงทชาวโลกโดยทวไปมกไมคอยรกคอ น านนมกมสารหลากหลายชนดเจอปนอยตาม

ธรรมชาตซงอาจเปนอนตรายในระยะยาวหากน าไปบรโภค ผ เขยนเลาถงความเจบปวยถงตายและพการของ

ชาวบานในหลายประเทศ เชน อนเดย บงกลาเทศและจน อนเกดจากสารฟลออไลดและสารหนทมอยในน า

บาดาลเพราะพวกเขาหลงผดคดวาน านนสะอาดเนองจากมนอยใตดน ในบางทองทน าบาดาลมสารเจอปน

มากถงขนาดสตวยงพการเมอดมมนเขาไป ปญหานก าลงแผกระจายออกไปทวโลกเพราะเมอแมน าเหอดแหง

ลง ชาวโลกโดยทวไปพยายามจะใชน าบาดาลเพมขน

เรองการเจาะและสบน าจากขมน าบาดาลขนมาใชทไดรบความสนใจเปนพเศษไดแกโครงการใน

ประเทศลเบยซงเปนทะเลทรายเกอบทงหมด ลเบยมน ามนปโตรเลยมมากมาย แตใตพนทะเลทรายทางตอน

ใตของประเทศกลบมขมน าจดทใหญทสดในโลก รฐบาลลเบยซงมพนเอก มมมา คดดาฟ เปนผน ามาตงแตป

2512 ร ารวยมากจากการขายน ามนและตองการผลตอาหารแทนการน าเขา ฉะนนรฐบาลจงลงทนจางบรษท

ตางชาตใหขดบอและสรางทอสงน าจากทางตอนใตเพอน าน าไปใชปลกขาวสาลและพชอน ๆ ทางตอนเหนอ

ของประเทศซงอากาศไมรอนจดถงขนาดทอดไขสก โครงการนประกอบดวยบอน าบาดาลหลายรอยบอและ

เครอขายของทอสงน ายาวกวา 4 พนกโลเมตร บางทอใหญถงขนาดรถไฟเขาไปแลนไดสะดวก เทาทผานมา

รฐบาลลเบยลงทนไปแลวกวา 27,000 ลานดอลลารสหรฐ แตกยงไมสามารถปลกขาวสาลทราคาแพงทสดใน

โลกไดพอส าหรบประชาชน ผลสดทายทงเงนจ านวนมหาศาลและน าใตดนนนกจะหมดไปยงผลใหชาวลเบย

ตองซออาหารจากตางประเทศเชนเดม

การสบน าบาดาลขนมาใชอยางสรยสรายมใชเกดขนในลเบยเทานน หากเกดขนในประเทศทร ารวย

จากการขายน ามน เชน ซาอดอาระเบย ดวย ยงผลใหขมน าบาดาลใหญ ๆ ในโลกเหอดแหงลงอยางรวดเรว

เชนเดยวกบแมน าสายตาง ๆ แตการเหอดแหงนไมมใครมองเหนหรอสนใจเพราะมนอยใตดน

โดยสรปการแกปญหาการขาดแคลนอาหารอนเนองมาจากการเพมของประชากรก าลงน าไปสการขาด

แคลนน าและในทสดปญหากจะเวยนกลบมาถงเรองอาหารอกเมอน าส าหรบปลกพชมไมเพยงพอ

ภาค 3 พดถงความสญหายไปของพนทชมน าซงมกระจดกระจายอยทวโลก พนทเหลานมความ

หลากหลายและผลผลตทางชวภาพสงเปนทสองรองลงมาจากปาดงดบเทานน แตราวครงหนงของมนไดสญ

หายไปหมดแลว หลายแหงถกน ามาท าเปนนาขาว บอก ง บอหมกขยะ ถนนและหมบานหลงจากน าถกสบหรอ

ระบายออกไป การศกษาพบวาประโยชนทไดรบจากการน าพนทชมน ามาท าอยางอนต ากวาการปลอยมนไว

ตามธรรมชาต แตมนกยงเกดขนเพยงเพอสรางความมงคงใหแกคนเพยงกลมเลก ๆ การน าพนทชมน ามาท า

อยางอนเกดขนทงในอดต เชน ในองกฤษเมอหลายรอยปกอน และในปจจบนซงผ เขยนน ามาเลาอยางเครา ๆ

เชน การขดคลองผานบงน าตนขนาดมหมาในประเทศซดานเพอชวยใหน าไหลผานอยางรวดเรวไปลงแมน าไนล

ซงเปนเสนเลอดใหญของอยปต และการขดคลองผานเขตปนตะนลในอเมรกาใตซงเปนระบบนเวศในเขตน าจด

ทใหญทสดในโลกเพอใชในการเดนเรอ หลงจากนนเขาน าเรองราวของพนทชมน า 3 แหงมาเลาอยางละเอยด

คอ บงฮาเดเจย-งรและทะเลสาบชาดในแอฟรกา บงฮามนในอฟกานสถานและทะเลสาบใหญในเขมร

บงฮาเดเจย-งร เปนพนทชมน ารปวาวยาวประมาณ 100 กโลเมตรทางตอนเหนอของประเทศไนจเรย

บงนมปลาสารพดชนด น าในบงเปนทพงของชาวบานทท าการเกษตรและจบปลากวาลานคนและเปนเสมอน

ก าแพงทกนมใหทะเลทรายรกรานตอไปในยานนน หลงจากมการสรางเขอนกนแมน าทไหลลงสบงน ความ

หายนะเกดตามมาทนทเมอพนทชมน าลดลงราว 80% ท าใหสวนทแหงไปประสบกบความแลงปานทะเลทราย

สลบกบสภาวะน าทวมฉบพลนเมอมการปลอยน าขนานใหญจากเขอนหลงฝนตกมากทางตนน า การเกษตร

และการจบปลาลมสลายท าใหชาวบานสวนใหญตองอพยพไปหางานท าทอน สวนผ ทยงท าเกษตรกรรมตอไป

ตองเผชญกบความยากจนอยางสาหสเมอผลผลตของทดนโดยเฉลยลดลงถงราว 90% ความเสยหายใน

ท านองเดยวกนแตใหญหลวงกวาเกดขนรอบ ๆ ทะเลสาบชาดซงมขนาดใหญกวาบงนและครอบคลมพนทใน

ประเทศไนจเรย ชาด แคเมอรนและไนเจอร จรงอยเขอนทสรางขนเออใหเกดการชลประทานเพอการเกษตรใน

สวนอนของประเทศ แตผลไดรวมแลวไมเทาผลเสย

บงฮามนครอบคลมพนทราว 4 พนตารางกโลเมตรตรงเขตแดนระหวางอฟกานสถานกบอหรานและ

เปนเสมอนสายเลอดของคนและระบบนเวศในยานนนมานบพนป การสรางเขอนกนสายน าซงไหลลงสบงนเรม

มผลกระทบแตไมถงกบระดบหายนะจนกระทงป 2541 เมอรฐบาลตาลบนของอฟกานสถานสงปดประตเขอน

ท าใหบงสวนใหญเหอดแหง สรางความขดแยงกบอหรานและเปลยนสภาพพนทแถบนนใหเปนทะเลทราย

ประชาชนทอยรอบ ๆ บงราว 3 แสนคนตองอดอยากและกลายเปนผ ลภยแตชาวโลกไมทราบเรองเพราะมน

เกดขนในเขตของสองประเทศซงเปนศตรคอาฆาตของสงคมตะวนตก แมตอนนอฟกานสถานจะมรฐบาลซง

ชาวตะวนตกสนบสนนแลว แตปญหาอนเกดจากการสรางเขอนกนน าจนท าใหบงนนเหอดแหงและความ

ขดแยงกบอหรานยงมตอไป

คนไทยจ านวนมากอาจไดกนปลากรอบจากทะเลสาบใหญในเขมร แตคงมนอยคนทรวาปลาจ านวน

มหาศาลในทะเลสาบนนมวงจรชวตอยางไรและท าไมแมน าสายใหญทไหลลงสทะเลสาบจงไหลกลบในบาง

ฤดกาลซงตรงขามกบค าพงเพยของไทยทวาสายน าไมมวนไหลกลบ เรองปลาทะเลสาบเขมรเกยวพนกบล าน า

โขงอยางแนบแนน แมน าโขงเปนสายน าใหญอนดบท 14 ของโลกแตมความส าคญในดานการจบปลา

รองลงมาจากแมน าอะเมซอนเทานน

ในฤดแลงเมอน าในแมน าโขงมระดบต า น าจะไหลออกจากทะเลสาบใหญไปตามล าน ายาวประมาณ

200 กโลเมตรลงสแมน าโขง แตในฤดฝนเมอน าในแมน าโขงสงเตมตลง มนจะดนใหสายน านนไหลยอนกลบลง

สทะเลสาบเปนเวลาหลายเดอน น านนจะไมอยเพยงในทะเลสาบ หากจะไหลบาออกไปทวมทงนาและปาดง

ดบท าใหพนทสวนใหญกลายเปนบอเพาะเลยงปลาขนาดมหมาขนมาทนท นนคอทมาของปลากรอบ ชาว

เขมรสวนใหญอาศยปลาจากแหลงเดยวกนเปนอาหารหลก แตขณะนวงจรชวตของปลาและวถชวตของคนใน

ลมน าโขงรวมทงคนไทยเรมไดรบผลกระทบอยางใหญหลวงจากการระเบดแกงและสรางเขอนทางตนน าและ

ตามสาขาของแมน าโขงแลว ผลกระทบนนนบวนจะรายแรงยงขนเมอโครงการสรางเขอนจ านวนมากกกน าไว

จนหมดท าใหการไหลกลบของสายน าทเชอมระหวางทะเลสาบใหญกบสายน าโขงไมเกดขนอก

ในภาค 4 ผ เขยนน าเรองน าทวมมาเลาเรมดวยการกลาวถงแมน าเหลองในจนซงมสมญาวาแมน า

วปโยคเพราะในประวตศาสตรทกครงทแมน าสายนลนฝงขนานใหญ ชาวจนนบแสนจะตายจากการจมน าและ

จากโรคระบาด ในระยะหลงนเหตการณน าลนฝงขนานใหญมนอยลงเพราะการสรางเขอน ท านบและพนงกน

ทงสองฝงน า อยางไรกตามผ เชยวชาญพากนท านายวาอกไมชาน าจะทวมครงใหญท าใหชาวจนตายเปนเบอ

อกครงเพราะในปจจบนล าน าสายนอยสงกวาพนทรอบ ๆ ฝงของมนแลว ในบางยานมนสงกวาพนทรอบฝงถง

20 เมตร กระบวนการทท าใหล าน าอยสงกวาพนทรอบ ๆ เกดจากการเสรมพนงใหสงขนอยางตอเนองมาเปน

เวลานาน เนองจากแมน าสายนมโคลนตมไหลมาดวยจนมสเหลองตามชอ โคลนตมนนคอย ๆ ทบถมกนทกน

แมน าท าใหมนสงขนจนน าไหลออกนอกพนงทกครงทฝนตกทางตนน า ชาวจนแกปญหาดวยการเสรมพนงให

สงขน แตพนงดงกลาวกแกปญหาไดเพยงชวคราวเทานนเพราะโคลนตมยงสะสมทกนแมน าอยางไมหยดยง

เนองจากในบางพนทการสรางพนงไมสามารถท าไดอกตอไป เมอฝนตกใหญน าจงจะลนฝงอยางแนนอน

ตอนนพนททางตนน ามความแหงแลงตดตอกนมาเปนเวลานานท าใหปรมาณน าในแมน าต ากวาปกต แตมน

คงไมแลงตลอดไป ฉะนนเมอไรฝนกลบมาตกหนกอก เมอนนแมน าเหลองจะกอความวปโยคใหแกชาวจนทม

ถนฐานอยในยานนนสมตามสมญานามของมนอกครง

ภาวะฝนตกหนกจะตองเกดขนอยางแนนอนเนองจากภาวะโลกรอนท าใหน าบนผวโลกระเหยเรวขน

และละอองน าในบรรยากาศเพมขน ฝนจะตกหนกเมอไรและทไหนยงไมมใครร นกวทยาศาสตรไมสามารถ

ท านายได แตพวกเขาแนใจวาภาวะน าทวมตามแมน าบางสายจะหนกหนาสาหสยงขนสวนหนงเพราะธาร

น าแขงซงตามธรรมดาจะชวยซบน าฝนบางสวนไวไดละลายหายไปหมดแลว ในขณะเดยวกนพนทบางแหงจะ

แหงแลงตดตอกนเปนเวลานาน นนหมายความวาแมน าบางสายจะแหงเหอดลงจนเกดผลกระทบใหญหลวง

ภาค 5 พดถงความพยายามของมนษยทจะควบคมสายน าตาง ๆ ดวยการสรางเขอนขนาดใหญจนใน

ขณะนแทบไมมแมน าสายไหนทไมมเขอนกนเหลออยอก หลงจากเวลาผานไปหลายทศวรรษการศกษาพบวา

การสรางเขอนจ านวนมากไมบรรลเปาหมายและผลไดซงสวนใหญเกดขนในระยะสนนอยกวาผลเสยซงเกดขน

ในระยะยาว แมแตธนาคารโลกเองซงครงหนงเปนผผลกดนใหประเทศดอยพฒนาก เงนไปสรางเขอนไดเปลยน

ใจและไมสนบสนนการสรางเขอนอกตอไปแลว

ดงททราบกนดทกครงทมการสรางเขอน ประชาชนจ านวนมากมกถกบงคบใหละทงบานเรอนทอยใน

เขตอางเกบน าเหนอเขอน สงกอสรางทางวฒนธรรมมกจมน าหายไป และระบบนเวศไดรบผลกระทบอยางหนก

แตเขอนมกไมไดผลตามคาด เชน แทนทจะปองกนน าทวม เขอนมกท าใหน าทวมรายแรงขนอกเพราะตาม

ธรรมดาน าจะถกเกบไวเตมอางเพอผลตกระแสไฟฟาและการชลประทาน นอกจากนนเมอเวลาผานไป อาง

เกบน าเหนอเขอนจะเกบน าไดนอยลงเรอย ๆ เพราะตะกอนทมากบน าตกทบถมอยทกนอาง เมอฝนตกหนก

บางเขอนกพงสรางความเสยหายใหญหลวง ในชวงเวลา 50 ปทผานมา เขอนในจนเพยงประเทศเดยวพงลงถง

322 แหง

อางเกบน าสวนใหญไดกลายเปนแหลงผลตกาซมเทนอนเปนกาซเรอนกระจกทท าใหเกดภาวะโลกรอน

กาซนนเกดจากการเนาเปอยของตนไมทจมอยใตน าเมอตอนสรางเขอนและพชจ านวนมากทเกดขนในอางเกบ

น าในเวลาตอมา นอกจากนนอางเกบน ายงท าใหน าบนผวโลกระเหยมากขนเพราะมนเปนผนน าขนาดใหญท

อยกลางแดด ละอองน าในอากาศเปนสวนหนงของกาซเรอนกระจก ยงไปกวานนการชลประทานจากการ

สรางเขอนมกใหผลต ากวาทคาดเพราะการระบายน าไมเพยงพอกอใหเกดปญหาดนเคมจนปลกอะไรไมได

เรองนมตวอยางปญหาดนเคมในปากสถานซงพดถงในตอนตนแลว

ภาค 6 พดถงสงครามชงน าในสวนตาง ๆ ของโลก เรมดวยเรองราวระหวางชาวอสราเอลกบชาวอาหรบ

ในดนแดนปาเลสไตนซงเปนยานขาดแคลนน าชนดหนกหนาสาหสทสดในโลก สงครามทเกดขนหลายครงใน

ยานนนมการแยงชงน าเปนปจจยส าคญแฝงอยเบองหลงโดยเฉพาะเมอป 2510 หลงสงครามครงนนอสราเอล

เขาครอบครองเนนเขาโกลานและดนแดนฝงตะวนตกของแมน าจอรแดนโดยอางวามนมความส าคญทาง

ยทธศาสตร แตตามความเปนจรงอสราเอลตองการควบคมตนน าของแมน าจอรแดนและขมน าบาดาลทส าคญ

ยงมากกวา

ในขณะเดยวกนความโกรธแคนทชาวปาเลสไตนมตออสราเอลมความไมเปนธรรมในการปนน ารวมอย

ดวย เชน ตามสญญาสงบศกทลงนามกน ณ เมองออสโลเมอป 2538 ชาวปาเลสไตนไดรบปนน าคนละ 15,000

แกลลอนตอป ในขณะทชาวอสราเอลไดรบคนละ 65,000 แกลลอน เนองจากอสราเอลมอ านาจเหนอกวา การ

เอาเปรยบแบบนจะมตอไปท าใหดนแดนแถบนนไมมวนจะพบความสงบสขจนกวาปญหาการขาดแคลนน าจะ

ไดรบการแกไขจนทกฝายรสกเปนธรรม เนองจากประชากรในยานนนเพมขนอยางรวดเรวในขณะทขมน า

บาดาลเหอดแหงไปหรอไมกถกท าลายดวยปฏกลและสารเคม ความขาดแคลนจงนบวนจะหนกหนาสาหสขน

วธการแกไขอาจตองใชการกลนน าทะเลซงมตนทนสงจนเกนก าลงเงนของคนในยานนน มองจากแงนโอกาส

ทดนแดนแถบนนจะสงบสขมนอย

นอกจากเรองราวของชาวอสราเอลกบชาวปาเลสไตนแลว ยงมความขดแยงอนเกดจากการแยงชงน า

อน ๆ ทไมเปนทรกนอยางกวางขวางอกมาก โดยเฉพาะความขดแยงระหวางปากสถานกบอนเดยซงอาจน าไปส

สงครามนวเคลยรกได เนองจากแมน าสนธซงเปรยบเสมอนเสนเลอดใหญสายเดยวของปากสถานถอก าเนดใน

แควนแคชเมยรซงอนเดยปกครองอย อนเดยเคยปดกนน าเมอสงครามระหวางประเทศทงสองเกดขนเมอป

2490 ตอนนอนเดยไดสรางเขอนกนน าตามสายน าตาง ๆ ในแคชเมยรเพมขนซงปากสถานกลาวหาวาม

จดมงหมายเพอปดกนน าเมอเกดความขดแยง วนนตางกบป 2490 เพราะทงสองฝายตางมอาวธนวเคลยร

แมน าสวนใหญไหลผานมากกวาหนงประเทศ เชน แมน าไนลไหลผานถง 10 ประเทศ แมน าดานบ

ไรน ไนเจอรและคองโกไหลผาน 9 ประเทศ และแมน าแซมเบซไหลผาน 8 ประเทศ ดนแดนเหลานนมกไมม

สญญาปนน ากน ยงกวานนในปจจบนนมกวา 20 ประเทศทตองอาศยน าจากเพอนบานมาสนองความตองการ

กวาครงของตน ฉะนนความขดแยงจากการแยงน าเปนสงหลกเลยงไมไดเมอสายน าเหอดแหงลง หรอความ

ตองการเพมขนจนเกนปรมาณทมอย

ภาค 7 พดถงความลมสลายของอารยธรรมซงมน าเปนปจจยส าคญ เชน ยานตะวนออกกลาง เขมร

พนททางตะวนตกเฉยงใตของสหรฐอเมรกาและยานทะเลสาบอาราลในคาซคสถานเชอมตอกบอซเบกสถาน

เปนททราบกนดวายานตะวนออกกลางเปนถนก าเนดของเกษตรกรรมซงน าไปสความกาวหนา

ทางดานอนและการสรางสงคมเมองเมอเกอบหมนปมาแลว แตยานนมความแหงแลงสง ฉะนนการเกษตร

ขนาดใหญตองอาศยการชลประทานซงสวนใหญไดน ามาจากแมน าไทกรสและยเฟรตส ผ เขยนเลาวาการขาด

แคลนน าน าไปสสงครามแยงน ากนเปนครงแรกในประวตศาสตร อยางไรกตามปจจยหลกทท าใหสงคม

เหลานนลมสลายไดแกความไมสามารถทจะปลกพชเพอเลยงประชาชนไดอยางเพยงพอเนองจากขาดความร

เรองผลกระทบของการชลประทาน นนคอ การสะสมของเกลอจนดนเคมเกนความทนทานของพชและคลองสง

น าตนเขนอยางรวดเรวจากตะกอนจนขดลอกไมทน

อยางไรกตามในยานตะวนออกกลางกมตวอยางของการใชน าเพอการเกษตรแบบพอเพยงมาเปนเวลา

เกอบหมนปเชนกน การเกษตรแบบนนไมลมสลายและยงหาดไดในปจจบนทนอกเมองเจรโก ในชวงเวลา

เกอบหมนปชาวบานยงใชวธดงเดม นนคอ ปลอยธารน าซบซงมชอวา “อไลชา” ใหไหลไปลงอางเกบน ากอนท

พวกเขาจะน าน านนไปใชในการเกษตร พนทตรงนนจงมการเกษตรทท าตดตอกนมายาวนานทสดใน

ประวตศาสตรของมนษย

ตอจากนนผ เขยนเลาถงความกาวหนาและความลมสลายของอาณาจกรเขมรแลวตอดวยอาณาจกร

มายาในอเมรกากลาง เขากลาววาชาวเขมรโบราณสรางอารยธรรมส าเรจเพราะความสามารถในการบรหาร

จดการระบบสงน าซงบางสวนยงมเหลอใหดอยจนถงปจจบน แตหมองมกตายเพราะง อาณาจกรเขมรลม

สลายเพราะในทสดชาวเขมรไมสามารถแกปญหาทมากบระบบสงน าได นนคอ เมอล าน าเสยมเรยบสงน ามาก

ขนมนยงกดเซาะกนล าน าใหลกลงเรอย ๆ ในทสดมนลกมากจนไมสามารถสงน าเขาไปในระบบคคลองและ

สระน าไดอยางเพยงพอแกความตองการท าใหคคลองและสระเหลานนแหงลง

สวนชาวมายาสรางอาณาจกรจากความสามารถในการใชน าทมอยตามธรรมชาต แตเมอภมอากาศ

เปลยนไปท าใหพนทแถบนนขาดน า อารยธรรมของชาวมายากลมสลาย ชาวมายาเองอาจมสวนท าให

ภมอากาศเปลยนแปลงดวยเพราะพวกเขาตดไมท าลายปากนขนานใหญเพอน าทดนมาใชในการเกษตรเมอ

ประชากรเพมขน การกระท าเชนนนกอใหเกดการขาดสมดลของระบบนเวศอยางรายแรงจนท าใหอากาศแหง

แลงในทสด

เหนออาณาจกรมายาขนไปเปนพนทกงทะเลทรายซงในปจจบนเปนสวนหนงของสหรฐอเมรกา

ผ เขยนน าเรองราวของพนทรอบ ๆ เมองฟนกซในรฐอารโซนามาเลาเพอชใหเหนประเดนตาง ๆ เกยวกบสงคม

ปจจบนกบการขาดแคลนน า ทงทพนทแถบนนแหงแลงมาก ชาวอเมรกนยงใชน ากนอยางฟ มเฟอยเพอท า

สนามหญา น าพ สระวายน า ทะเลสาบสวนตวและสนามกอลฟ ท าใหฟนกซเปนเมองหนงซงใชน ามากทสดใน

โลกทงทมประชากรเพยง 3 ลานคนเทานน น าทพวกเขาน ามาใชสวนใหญมาจากแมน าโคโลราโดซงเปนแมน า

สายใหญในยานตะวนตกเฉยงใตของสหรฐฯ รฐบาลกลางไดสรางเขอนตาง ๆ ขนบนล าน าสายนนเพอกกน าไว

ใหรฐตาง ๆ ใชตามกฎหมายปนน า อยางไรกตามกฎหมายเหลานนเรมบงคบใชไมไดเพราะความตองการน า

เพมขนเรอย ๆ ในขณะทปรมาณน ามนอยลงเนองจากความแหงแลงอนเปนผลของความเปลยนแปลงของ

ภมอากาศ ตอนนจงมสงครามแยงชงน ากนแลว แตเปนสงครามทใชกองทพทนายความ ยงไมใชกองทพทหาร

ในทสดอนาคตของเมองฟนกซและพนทแถบนนอาจเปนเชนเดยวกนกบอารยธรรมเกาแกชอ “โฮโฮคม” ซง

ครอบคลมพนทตรงนนและลมสลายไปกอนทชาวอเมรกนจะไปถง นกวทยาศาสตรสนนษฐานวาอารยธรรมโฮ

โฮคมขาดน าจงลมสลาย

ตอจากนนผ เขยนเลาถงเรองราวความเหอดแหงของทะเลสาบอาราลซงองคการสหประชาชาตยกให

เปนความหายนะทางสงแวดลอมทใหญทสดของครสตศตวรรษท 20 ทะเลสาบนเคยครอบคลมพนทกวา

64,000 ตารางกโลเมตรซงมชายหาดสวยงาม มน าใส อดมสมบรณไปดวยปลาพรอมดวยเมองอตสาหกรรม

ประมง แตสงเหลานนไดสญหายไปหมดแลวเนองจากตอนนทะเลสาบมน าเหลอเพยงราว 10% และมความ

เคมจด สวนแผนดนอนเกดจากกนทะเลสาบไดกลายเปนทะเลทรายทเตมไปดวยเกลอ

ความหายนะนเกดขนเพราะการผนน าจากแมน าสองสายซงเคยไหลลงสทะเลสาบไปใชในการปลก

ฝายในสมยทสหภาพโซเวยตยงรงเรอง การปลกฝายไดผลดอยระยะหนง แตตอนนประสบปญหาหนกหนา

สาหสเพราะดนเคมเพมขน รายยงกวานนคอ ผคนทอาศยอยในยานนนตองสดอากาศทมสารเคมและเกลอเจอ

ปนอยเขาไปทกวน การส ารวจพบวา 97% ของสตรทอยในยานนนเปนโรคโรหตจางและเดกทเกดใหม 87%

เปนโรคเดยวกน นอกจากนนประชาชนเปนมะเรงทหลอดลมสงทสดในโลกและมอตราการปวยดวยโรคอนสง

รวมทงวณโรค ภมแพ ตบ ไตและระบบการสบพนธ ท าใหอายขยของพวกเขาลดลงจาก 64 ปเหลอเพยง 51 ป

เทานน

ภาค 8 เรมดวยการแสวงหาแหลงน าเพอแกปญหาความขาดแคลนโดยพดถงเมองจนเปนอนดบแรก

จนมโครงการผนน าจากแมน าแยงซซงเปนแมน าสายใหญเปนอนดบ 4 ของโลกไปแทนน าทเหอดแหงไปในแม

น าเหลองดวยเงนลงทน 6 หมนลานดอลลารสหรฐ ชวงแรกของโครงการนซงเปนงานโยธาทใหญทสดในโลกได

เรมขนแลวและอาจใชเวลาถง 20 ปจงจะเสรจ รฐบาลจนมองวามนเปนการตอยอดความกาวหนาของประเทศ

เพราะมนจะท าใหผลผลตทางเกษตรเพมขนและประชาชนจ านวนมากมน ากนน าใชตอไปอกนาน แตใน

ขณะเดยวกนกมผแยงวามนเปนการสรางระเบดเวลามากกวาและเงนทใชลงทนนนอาจไดผลเหนอกวาถา

น าไปใชเพอปรบปรงประสทธภาพการใชน าของจนซงต ามาก เชน โรงงานจนใชน าราว 10 เทาของโรงงานอยาง

เดยวกนในประเทศตะวนตกและการชลประทานใชน าสองเทา แมแตสวมแบบเกาของชาวจนกใชน ามากกวา

ของชาวตะวนตก

อนเดยกมโครงการผนน าขนาดใหญเชนเดยวกบจน แตของอนเดยสลบซบซอนกวาเพราะมนจะ

ประกอบดวยการสรางเขอนขนาดใหญหลายสบเขอนและคลองสงน ายาวหลายรอยกโลเมตรเพอเชอมแมน า

14 สายทางตอนเหนอของประเทศ น าทเกบกกไดจะถกสงไปตามระบบสงน ายาวกวาพนกโลเมตรเพอเชอมตอ

กบแมน า 17 สายและอางเกบน า 300 อางทางตอนใตของประเทศ โครงการนอาจตองใชเงนลงทนถง 2 แสน

ลานดอลลารสหรฐแตมแงดคอ ยงไมไดเรมกอสราง

โครงการผนน าขนาดใหญในจนและอนเดยเปนเพยงตวอยางเทานน ยงมโครงการจ าพวกเดยวกนอก

มาก รวมทงในสเปน กรซ องกฤษ รสเซย สหรฐอเมรกาและแอฟรกา

ในอนดบตอไปผ เขยนน าเรองราวการขาดแคลนน าและการแกปญหาอนนาสยดสยองในอนเดยมาเลา

นนคอ ชาวสวนผกน าน าจากทอระบายน าเสยของโรงงานอตสาหกรรมเคมซงมสารพษสารพดเจอปนอยไปรด

ผกแลวน าผกทไดไปปนกบผกทรดดวยน าธรรมดากอนน าไปขายในตลาด ชาวสวนรวาพวกเขาขายอะไร แต

ชาวเมองไมร ณ วนนยงไมมใครรแนนอนวาผลกระทบทางสขภาพของผบรโภคจะเปนอยางไร แตทแนนอนก

คอ อนเดยไมใชประเทศเดยวทใชน าเสยชนดนนเพอการเกษตร ประเทศดอยพฒนาจ านวนมากกท าและใน

ขณะนพนทกวา 100 ลานไรใชน าเสยจากโรงงานอตสาหกรรมรดพชทใชเปนอาหาร

การแกปญหาการขาดแคลนน าไมจ าเปนจะตองน าไปสวธการอนชวนขนลกดงกลาวเสมอไป ผ เขยน

น าเรองราวของเทคโนโลยใหมและเกามาเลา เชน การสรางบอเกบน าคางในองกฤษ การเกบเกยวหมอกในอาบ

ดาบและในชล การท าฝนเทยมในหลายสวนของโลกรวมทงในเมองไทย และการกลนน าทะเล เทคโนโลย

เหลานอาจมสวนชวยไดบาง แตคงไมเทาการเกบเกยวฝนซงมอยในหลายสวนของโลกและเขาน ามาเลาอยาง

ละเอยดในภาค 9

การเกบเกยวฝนมหลายวธ ชาวจนใชวธสรางถงน าขนาดใหญไวใตพนบานซงพวกเขาท ากนมาราว

สองพนปแลว ตอนนมการน าเทคโนโลยเกาแกนมาประยกตใชโดยการสรางถงน าขนาดใหญไวตามทงนาดวย

สวนในอนเดย การเกบเกยวฝนใชวธทชาวบานรวมกนขดสระน าขนเปนจ านวนมาก พวกเขาจะไมน าน าออก

จากสระไปใชโดยตรง แตจะปลอยใหน าซมลงไปใตดนเพอยกระดบน าใตดนใหสงขนท าใหตาน าในบอมน าไหล

อยเสมอจนตกไมแหง ยงกวานนน าทซมลงไปในดนท าใหดนชมชนและตนไมชนดตาง ๆ งอกงามจนน าไปส

วงจรมงคลในระบบนเวศ การเกบเกยวฝนดวยภมปญญาเกาแกยงมอยทวไปในโลกรวมทงในยานตะวนออก

กลางซงมฝนตกนอยกวาสวนอนของโลกดวย

ภาค 10 พดถงการแกปญหาเกยวกบน าซงไมเนนการเอาชนะธรรมชาตแบบหกดบ เชน การสรางเขอน

และระบบผนน าขนาดใหญ หากอาศยธรรมชาตมากขน ผ เขยนกลาววาชาวยโรปเรมเขาใจแลววาการจะ

เอาชนะธรรมชาตแบบหกดบมกไมไดผลอยางยงยน พวกเขาจงเรมหนไปใชวธทยอมรบธรรมชาตมากขน เชน

สรางตกซงมทรองรบน าฝนไวไดในปรมาณมากและสรางระบบสระเกบน าและพนทสเขยวในเมองมากขน

แมแตชาวฮอลแลนดเองซงประสบความส าเรจสงในการสรางเขอนกนน าทะเลและพนงกนล าน ากเรมหนไปใช

วธทปลอยใหน าเออไหลเขาไปทวมทองทงมากขน พวกเขามแผนทจะปลอยพนทเกอบ 20% ใหน าทวมเพอ

หวงจะรกษาสวนทเหลอเอาไว ในท านองเดยวกนขณะนมโครงการทจะปลอยใหน าจากแมน าไทกรชและยเฟร

ตสไหลกลบเขาไปในอดตพนทชมน าขนาดใหญทางตอนใตของอรกซงถกท าลายในสมยซดดม ฮสเซน

นอกจากความพยายามทจะใชธรรมชาตใหชวยบรหารจดการน าแลว ในปจจบนนมการคนหาวธ

สารพดทจะลดการใชน าลง เชน การชลประทานแบบทอน าหยด และการคนควาหาสายพนธพชซงกนน า

นอยลง รวมทงขาวซงกนน ามากกวาธญพชทกชนดและเปนธญญาหารทส าคญทสดของชาวโลกดวย การ

คนควาหาพชชนดนหากประสบความส าเรจจะประหยดน าไดมากทสด นอกจากนนการประหยดน าอาจท าได

จากการปองกนความรวไหลในระบบประปาซงในปจจบนนมความรวไหลสงถง 30-50% และการใชสวมแบบ

ใหมซงใชน านอยลง

ในบทสดทายผ เขยนพดถงจรรยาบรรณในการใชน าเรมดวยการอางถงขอมลทวาประชากรโลกกวา

หนงพนลานคนไมมน าสะอาดดมและการประชมสดยอดเรองการพฒนาทยงยน ณ เมองโยฮนเนสเบอรกเมอป

2545 ตกลงกนวาจะหาทางชวยอยางนอยครงหนงของคนเหลานนใหมน าสะอาดดมในป 2558 นน

หมายความวาในชวงเวลา 13 ปจะตองมการตอทอน าใหมใหคน 125,000 คนตอวน แมการตอทอมากขนาด

นนจะท าไดแตจะเอาน ามาจากไหนยงเปนปรศนา ยงกวานนโดยเฉลยจะตองใชเงนลงทนถง 100 ดอลลารตอ

คนหากใชเทคโนโลยทชาวตะวนตกใชกนอยในปจจบน เงนนนจะมาจากไหนกยงไมมใครทราบ ฉะนนจงม

การเสนอใหใชเทคโนโลยแบบตนทนต า เชน การเกบเกยวฝนและการใชสวมชนดประหยดน า

ในความเหนของผ เขยนทางออกของชาวโลกตองเรมตนจากการหนกลบไปมองวาน าเปนทรพยากรทม

คาสงยงและธรรมชาตเปนเสมอนแมทใหน าแกเรา ทศนคตแนวนมอยในเกอบทกวฒนธรรมมากอน ไมวาจะ

เปนฮนด พทธ ครสต ชนโต หรอ วฒนธรรมประจ าเผาของชาวพนเมองดงเดมในออสเตรเลยและแอฟรกา

ตอจากนนเราจงหาทางเกยวน าฝนมาเกบไวเพอใชเมอยามจ าเปน ทเกบอาจเปนสระ หนอง บงพนทชมน าและ

สายน าซงมอยแลวตามธรรมชาต การเกยวและเกบน าฝนอยางกวางขวางนจะตองเกดขนกอนทแมน าของโลก

จะเหอดแหงไปจนหมด

ขอคดเหน: หนงสอเลมนเปนหนงในหลายเลมซงพมพออกมาเพอเตอนชาวโลกวาการขาดแคลนน า

จะเปนปญหาหนกหนาสาหสในอนาคตอนใกล4 แนละ บางพนทตกอยในภาวะวกฤตมานานแลว แต

โดยทวไปคนสวนใหญคงยงมองไมเหนปญหา มนจงเปนภาระของชนชนผบรหารประเทศทจะน าประเดน

ออกมาชใหประชาชนเหนอยางแจงชดและหาทางแกไขไวลวงหนาหากปญหายงไมหนกหนาสาหสถงขนวกฤต

อยางไรกตามระบบการเมองสวนใหญโดยเฉพาะในประเทศดอยพฒนาอาจไมมแรงจงใจพอทจะท าให

นกการเมองพจารณาปญหาซงยงไมหนกหนาสาหส ฉะนนภาระคงตกอยกบนกวชาการทจะศกษาและน า

ปญหาออกมาชแจงอยางตอเนอง หนงสอเรองนนอกจากจากจะเหมาะแกนกวชาการดานตาง ๆ แลว ยงนาจะ

เปนหนงสออานประกอบส าหรบบางวชาในระดบมหาวทยาลยอกดวย การน าเสนอแบบตรงไปตรงมาและใช

ภาษางาย ๆ นาจะเออใหผ ทมความรภาษาองกฤษเบองตนตดตามเรองราวไดไมยากนก

ผ เขยนเสนอวธประหยดน าและการแกปญหาไวหลายทาง แตไมไดพดถงทางออกทส าคญยงอก 3 ทาง

นนคอ (1) การจ ากดจ านวนประชากรโลกซงยงเพมขนเรอย ๆ (2) การจ ากดการบรโภคทเกนความจ าเปนของ

4 เรองทมความครอบคลมกวางและลกมากเลมหนงไดแก Water: The Fate of Our Most Precious Resource ของ Marc de

Villiers ซงมบทคดยอใน กะลาภวตน (บทท 18)

แตละคน และ (3) การเปลยนการบรโภคอาหารทใชน ามาก เชน เนอและขาว ไปเปนอาหารจ าพวกมงสวรต มน

ฝรงและถวตาง ๆ ซงใชน านอยกวาในการผลต

6.

Water Wars / สนธสงคราม

เปนททราบกนดวาผวโลกครอบคลมดวยน าเปนสวนใหญและน าไมหายไปไหนนอกจากจะเปลยนไป

อยในตางสถานทหรอในตางสภาพ เชน น าจด น าแขง ไอน าและน าเคม อยางไรกตามเนองจากเพยงราว 2.5%

ของน าทมอยบนผวโลกเปนน าจดในสภาพทจะน ามาใชส าหรบการด ารงชวตของมนษยไดและการกระจายของ

มนไมเปนไปตามการกระจายของมวลมนษย หลายแหงบนผวโลกจงประสบปญหาขาดแคลนน าอยางรายแรง

จนตองแยงชงกน นกวทยาศาสตรและปราชญพากนมองวา ปญหาการขาดแคลนน านบวนจะรายแรงยงขน

เพราะจ านวนประชากรยงเพมขนอยางตอเนองในขณะทแหลงน าและคณภาพของน าถกท าลายจนไมสามารถ

น ามาใชไดอก การแยงน ากนจะน าไปสความขดแยงรนแรงถงขนาดเปนชนวนสงคราม

ในขณะเดยวกนน ากสามารถสรางความเสยหายใหญหลวงตอสงคมมนษยได ตลอดประวตศาสตร

มนษยชาตจงตองตอสกบน า เมอภาวะโลกรอนท าใหน าทะเลสงขนและฝนตกหนกขนในบางภมภาค โอกาสท

น าจะสรางความเสยหายยอมเพมขนตามไปดวย เมอป 2545 มหนงสอ 2 เลมพมพออกมาโดยใชชอเดยวกน

วา “Water Wars” เลมแรกมขนาดกวา 300 หนาเขยนโดย Diane Raines Ward และมชอเตมวา Water

Wars: Drought, Flood, Folly, and the Politics of Thirst สวนเลมทสองมขนาด 150 กวาหนา เขยนโดย

Vandana Shiva และมชอเตมวา Water Wars: Privatization, Pollution, and Profit หนงสอสองเลมนม

ขอบเขตและจดเนนตางกนจงเสรมซงกนและกนใหเรอง “สงครามน า” มความสมบรณยงขน

หลงจากเกรนประเดนปญหาในบทน าแลว ผ เขยน Water Wars: Drought, Flood, Folly, and the

Politics of Thirst พดถงประเทศเนเธอรแลนดเปนสวนใหญในบทแรกและประเดนเปนเรองเกยวกบสงคราม

ระหวางมนษยกบน าทะเล สวนหนงของเนอหาในบทนมกเปนททราบกนดอยแลว นนคอ พนทราว 25% ของ

ประเทศเนเธอรแลนดอยต ากวาระดบน าทะเลและแผนดนสวนใหญในประเทศนนจะถกน าทวมทกวนหากชาว

เนเธอรแลนดไมปองกนดวยระบบท านบและทางระบายน าขนาดมหมา กระนนกตาม เนเธอรแลนดกยงไมวาย

ทจะถกน าทวมใหญจนเกดความเสยหายรายแรงเปนครงคราว ผ เขยนเลาถงโครงการขนาดมหมาลาสดซงม

จดเดนอยทประตกนปากแมน าขนาดใหญซงปดไดเมอน าทะเลหนน โครงการนเรมสรางหลงน าทวมครงใหญ

ซงยงผลใหเกดความเสยหายมหาศาลเมอป 2496 และแลวเสรจเมอป 2540 มนจะสามารถปองกนน าทวมได

อยางด ยกเวนในกรณทน าทะเลหนนสงกวา 5 เมตร คาดกนวาในเวลา 10,000 ปน าทะเลจะขนสงขนาดนนไม

เกนหนงครง

อยางไรกดกอนทโครงการนนจะกอสรางเสรจ เหตปจจยทท าใหน าทะเลหนนไดเปลยนไป นนคอ ภาวะ

โลกรอนเรมท าใหน าแขงบนผวโลกละลายยงผลใหระดบน าทะเลสงขนเรอย ๆ ชาวเนเธอรแลนดเหนวา การ

แกปญหาน าทวมของพวกเขาดวยวธเกา ๆ อนเปนการมงเอาชนะธรรมชาตแบบหกดบจะไมไดผลอกตอไป

ฉะนนพวกเขาจงเสาะหาวธใหมและไดขอสรปวา พวกเขาจ าเปนตองอพยพคนออกจากพนทบางแหงแลวคน

ผนดนใหกบทะเลไป

เนเธอรแลนดมใชประเทศเดยวทพยายามท าสงครามกบน าทะเลโดยอาศยเทคโนโลยและวธหกดบ

หลายประเทศกพยายามท า ไมวาจะเปนรสเซย องกฤษ ญป นหรออตาลซงมเมองเวนสเปนจดรวมความสนใจ

เพราะไดตอสกบน าทะเลมาเปนเวลาชานาน ผ เขยนน าเรองราวของเมองเวนสมาเลาวา น าทะเลทสงขนเรอย ๆ

ประกอบกบการทรดลงอยางตอเนองของพนดนไดสรางความเสยหายใหตกทกหลงในเมองนนแลว ในอดต

จตรสตรงหนาโบสถซานมารโคอนโดงดงเคยถกน าทวมเฉพาะเมอน าทะเลขนสงสดเทานน แตในปจจบนน

พนทตรงนนน าทวมทก ๆ 3 วนแลว เนองจากเมองเวนสมคาทงทางประวตศาสตร เศรษฐกจและวฒนธรรม

รฐบาลอตาลจงพยายามทกวถทางทจะปองกนมใหมนจมลงใตน า รวมทงการสรางประตกนปากอาว

เชนเดยวกบทชาวเนเธอรแลนดท าดวย โครงการซงจะใชเงนถง 2.3 พนลานดอลลารนนไดเรมกอสรางแลว

อยางไรกดผ เชยวชาญของอตาลยอมรบวา ถาน าทะเลสงขนถง 1 เมตรในครสตศตวรรษนตามท

นกวทยาศาสตรหลายคนคาดไว ประตนนกจะไมสามารถรกษาเวนสไวได

บทท 2 พดถงความพยายามของมนษยทจะควบคมกระแสน าดวยการสรางเขอนและโครงการผนน า

โดยเฉพาะเขอนขนาดใหญตามแมน าสายตาง ๆ การสรางเขอนมประวตยาวนานนบพนป แตการสรางจ านวน

มากเกดขนในศตวรรษทผานมานเอง สหรฐอเมรกามเขอนขนาดใหญราว 5,500 เขอนและเขอนขนาดเลกอก

ราว 2 ลานเขอน ในระยะหลง ๆ การกอสรางไดชะลอลงเพราะสถานทซงเหมาะแกการสรางเขอนเหลอนอย

อยางไรกตามการสรางเขอนยงด าเนนตอไปอยางไมหยดยงทงในจน อนเดย สวนอนของเอเซย ละตนอเมรกา

และแอฟรกา ในปจจบนประชากรโลกกวา 1 พนลานคนอาศยน าจากอางเกบน าเหนอเขอนเพอการด ารงชวต

แตการสรางเขอนกมไดเปนสงทคมคาหรอควรกระท าเสมอไป โดยเฉพาะอยางยงในกรณทมเหตผลทาง

การเมองเขามาเกยวของ

ผ เขยนเลาถงการสรางเขอนในอดตโดยเรมจากเขอนแรกในอยปตซงสรางขนเมอประมาณ 5,000 ป

มาแลว ตอดวยการสรางเขอนในเยเมนและในอนเดยในสมยทองกฤษยงปกครองและวนมาจบดวยการสราง

เขอนกนแมน าไนลครงแรกทเมองอสวนในอยปตเมอป 2441

แมจะมการสรางเขอนมาเปนเวลานาน แตเนองจากวศวกรขาดความรและประสบการณ เขอนในสมย

นนจงมกประสบปญหารายแรงทงในดานการออกแบบและการกอสราง วศวกรขาดความรเชงลกเกยวกบการ

สรางเขอนขนาดใหญจนกระทงถงสมยการกอสรางเขอนในสหรฐอเมรกาซงเรมเมอประมาณ 100 ปทแลว

วศวกรชาวอเมรกนไดสรางเขอนทมขนาดใหญขนเรอย ๆ และในป 2475 พวกเขากเรมสรางเขอนขนาดยกษ

จรง ๆ ชอ “ฮเวอร” เพอกนแมน าโคโลราโด เขอนนมความสงถง 726 ฟตซงสงกวาเขอนทสงทสดในสมยนนราว

300 ฟต

จดมงหมายในการสรางเขอนนนกเพอปองกนน าทวมโดยการควบคมกระแสอนเชยวกรากของแมน า

โคโลราโดและกกเกบน าไวใชในภาคพนทกนดารน าอยางรายแรง เขอนนนมอทธพลตอการสรางเมองการพนน

อนโดงดงในกลางทะเลทรายชอ ลาส เวกส เพราะเขอนใหทงน าในปรมาณมหาศาลและพลงงานไฟฟา แตการ

มน าท าใหชาวลาส เวกส ใชน ากนอยางบาคลงทงทควรจะประหยดเพราะตงอยกลางทะเลทราย เชน มน าพ

และสระวายน าขนาดมหมา มทะเลสาบและคลองเทยม มสนามกอลฟจ านวนมากและมสนามหญาอยทวไปใน

หมบานจดสรร

เนองจากประชากรอยปตเพมขนอยางรวดเรว รฐบาลของประเทศนนจงสรางเขอนขนาดยกษบนแมน า

ไนลขนมาใหมทเมองอสวนเพอหวงจะสรางระบบชลประทานส าหรบผลตอาหารเพอเลยงประชาชน เขอน

ดงกลาวสรางเสรจเมอป 2514 ดวยเงนทนจ านวน 1.5 พนลานดอลลารสหรฐ จรงอยมนสามารถควบคมน าใน

แมน าไนลตอนใตไดตามความประสงค แตมนสรางปญหาตามมามากมาย เชน มนกกเอาตมไวในทะเลสาบ

เหนอเขอน ตมนนมความส าคญทงในดานการเปนป ยธรรมชาตส าหรบพนทตามสองฝงแมน า และในดานการ

สรางสนดอนปากแมน าซงมความจ าเปนส าหรบปองกนน าเคมมใหไหลเขาไปในแมน าและส าหรบเปนแหลง

อาหารของปลา เมอปราศจากตมอตสาหกรรมจบปลากลมสลาย และเมอปราศจากน าหลากประจ าปทชะลาง

ความสกปรกออกไป คณภาพของน าในแมน าไนลกลดลงเพราะถกเจอปนดวยป ยเคม ปฏกลและของเสยจาก

โรงงานอตสาหกรรม ในขณะเดยวกนทะเลสาบขนาดใหญเหนอเขอนไดกลายเปนแหลงเพาะเชอโรค เชน

มาลาเรยและโรคตวจด เนองจากประชากรของอยปตยงเพมขนอยางตอเนอง เขอนยกษนนจะสามารถเลยง

ชาวอยปตไดเพยงไมนานในขณะทผลกระทบของมนนบวนจะรายแรงยงขน

หลงจากเลาเรองความพยายามทจะควบคมแมน าบางสายในบทท 2 แลว ผ เขยนพดถงความพยายาม

ทจะควบคมลมน าขนาดใหญดวยจดมงหมายทจะพฒนาพนทในลมน าในบทท 3 ไดแก ลมน าในหบเขา

เทนเนสซของสหรฐอเมรกาและลมน าสนธในปากสถาน

หบเขาเทนเนสซครอบคลมพนทหลายรฐซงรวมกนแลวมขนาดเทา ๆ กบประเทศองกฤษ ในอดต

ประชาชนในหบเขานนยากจนมากเมอเทยบกบภาคอนของสหรฐอเมรกา รฐบาลตองการพฒนาพนทนนดวย

การควบคมลมน าทงหมดเพอผลตและขายกระแสไฟฟา ปลกปา ปองกนน าทวม ผลตป ย ปรบปรงการขนสง

ทางน า ก าจดมาลาเรยและปรบปรงการเกษตร ในตอนเรมตนโครงการถกตอตานอยางหนกจากผผลต

กระแสไฟฟาราคาสงในขณะนน หลงจากศาลตดสนหลายสบคดทผตอตานฟองใหรฐบาลเปนฝายชนะ

โครงการจงด าเนนไปไดและเมอเวลาผานไป 10 กวาปโครงการนกมเขอนนอยใหญถง 58 เขอนและฝายเพอ

ควบคมการพงทลายของดนอกหลายหมนแหง โครงการประสบความส าเรจตามจดมงหมายและเปนตนแบบ

ของการควบคมลมน าในหลายสวนของโลกโดยเฉพาะโครงการบรหารจดการลมแมน าสนธซงผ เขยนน ามาเลา

อยางละเอยด

แมน าสนธเปนสายเลอดเสนเดยวของปากสถานซงแหงแลงมาก เนองจากแมน าสายนนก าเนดใน

แควนแคชเมยรซงอนเดยปกครองและไดน าอกสวนหนงจากแมน าทงหาในดนแดนทมชอวา “ปนจาบ” ของ

อนเดย ฉะนนเมอมการสรางเขอนกกน าในแคชเมยรและปนจาบ ปรมาณน าในแมน าสนธยอมลดลงทนท ดวย

สาเหตนปากสถานกบอนเดยจงขดแยงกนรนแรงถงขนาดจะเกดสงครามเมออนเดยเรมสรางเขอนกนตนน า

ผ เขยนเหนวาถาสงครามเกดขนมนอาจขยายออกไปถงโลกอาหรบซงเปนมสลมเชนเดยวกบปากสถาน แมแต

สหรฐอเมรกาเองกจะหนสงครามนนไมพนเพราะไดตดสนใจเขาไปเกยวของกบประเทศทงสองแลว

สหรฐอเมรกาหาทางออกดวยการเสนอใหใชวชาวศวกรรมเพอบรหารลมน าทงหมดแลวปนน ากนใน

ลกษณะทสองฝายรสกเปนธรรม สองฝายใชเวลาตอรองกนอยถง 9 ปกอนทจะหาขอยตได จากนนมาทงสอง

ฝายตางกมงสรางเขอนขนาดใหญ คลองและฝายในสวนของลมน าทเปนของตนและยงไมมฝายใดละเมด

ขอตกลงนนเพราะทงสองรดวาถามการละเมด สงครามจะเกดขนแนนอน จงกลาวไดวาปากสถานและอนเดย

รวมกนท าสงครามกบลมน าสนธและหลกเลยงการท าสงครามเพอชงน ากนเอง มองจากแงนโครงการประสบ

ความส าเรจเปนสวนใหญ แตในขณะเดยวกนมนกไมสามารถท าสงหนงซงโครงการในหบเขาเทนเนสซท าได

นนคอ การอนรกษดนและน าไวเพอใหประชาชนในลมน าทงหมดไดประโยชนอยางทวถงกน รายยงกวานนใน

การเรงรดพฒนา ทงปากสถานและอนเดยไดละเลยทจะพจารณาผลกระทบทางลบตอสงคมและสงแวดลอม

ในบทท 4 ผ เขยนเลาเรองความส าเรจและปญหาของการน าน าไปใชในการชลประทานของพนท 3

แหงซงแหงแลงจากระดบกงไปจนถงขนเปนทะเลทรายคอ ในรฐไวโอมงของสหรฐอเมรกา ในปากสถานและใน

เขตทะเลทรายธารของอนเดย การชลประทานมความส าคญยง แตประวตอนยาวนานของมนมไดราบรนนก

ผ เขยนเดนทางเขาไปในสถานทเหลานนเพอศกษาปญหาโดยตรง

รฐไวโอมงอยในเขตหนาวจด พนทซงผ เขยนน ามาเลาอยในหบเขาทางตอนเหนอของรฐทมฝนตกนอย

แตมล าน าไหลผานเปนบางสวน ล าน าเหลานนไดน ามาจากการละลายของหมะบนภเขาในชวงฤดรอน ยอน

ไปเมอรอยกวาปพนทตรงนนสวนมากวางเปลา หลงจากเอาชนะชาวพนเมอง หรออนเดยนแดงได คนผวขาวก

เขาไปบกเบกเพอท าเกษตรกรรมและการชลประทาน เนองจากผ ทเขาไปบกเบกรนแรก ๆ ไมมความรเรองการ

ชลประทานมากนกนอกเหนอจากการน าน าเขาไปใชในไรในนา การใชน ามากเกนไปโดยปราศจากการระบาย

ออกอยางเพยงพอท าใหทดนอมน าไวจนกลายเปนพนทชนแฉะ เมอปลกพชไมไดการชลประทานสวนใหญก

ลมเหลว

เนองจากรฐไวโอมงอยในเขตของประเทศทมประชาชนเบาบางและรฐบาลกลางตองการชกจงให

ประชากรเขาไปตงหลกแหลง ฉะนนรฐบาลจงยนมอเขาไปชวย เชน ลงทนสรางเขอนขนาดใหญพรอมกบคลอง

สงและระบายน าใหกอนและใหเงนก โดยไมคดดอกเบย อยางไรกตามความชวยเหลอนนไมไดท าใหเกษตรกร

ทกกลมประสบความส าเรจเสมอไป หลายตอหลายกลมประสบความลมเหลว ผ เขยนมองวากลมทประสบ

ความส าเรจมกมผน าทมความสามารถในการบรหารจดการและมวสยทศนกวางไกล พวกเขาสามารถพฒนา

ไปตามววฒนาการของโลกไดทนทวงท เชน รวมมอกนสรางทอสงน าคอนกรตแทนการใชคลองธรรมดา และลด

รายจายพรอมกบหารายไดเพมขนดวยการตดตงเครองผลตกระแสไฟฟาพลงน าจากทอสงน าเหลานน

ปากสถานตางกบรฐไวโอมงหลายดานโดยเฉพาะการมคนหนาแนนมากซงเพมขนจาก 34 ลานคนเมอ

ป 2494 เปน 152 ลานคนเมอป 2544 และยงเพมขนเรอย ๆ จนในขณะนมคนกวา 200 คนตอเนอท 1 ตาราง

กโลเมตรแลว สวนรฐไวโอมงมคนไมถง 2 คนตอตารางกโลเมตร อก 20 ปขางหนาปากสถานจะมคนราว 325

คนตอตารางกโลเมตร นอกจากนนปากสถานยงแหงแลงกวาไวโอมงอกดวย การผลตอาหารของชาว

ปากสถานเกอบทงหมดตองอาศยการชลประทานในลมแมน าสนธ เนองจากน ามจ ากด ขอพพาทอนเกดจาก

การแยงน าจงเกดขนแทบไมเวนแตละวน ในกรอบกวาง ๆ ปากสถานยงจองมองอนเดยอยตลอดเวลาเพราะ

วตกวาอนเดยจะกกน าไวเกนกวาปรมาณทตกลงกน แตรายยงกวานนคอขอพพาทภายในประเทศซงเกดขนใน

ทกระดบ จากระหวางรฐ จงหวด เมอง หมบาน กลมชาวไรชาวนา และระหวางชาวบานดวยกนเอง บอยครงขอ

พพาทระหวางชาวบานจบลงดวยการฆาตกรรม

ทงทมน าเพยงจ ากดขนาดนน แตการชลประทานในปากสถานยงขาดประสทธภาพ ระบบการสงน า

นอกจากจะไมคอยยตธรรมตอกลมคนตาง ๆ และคคลองยงพง รวไหล เตมไปดวยตะกอนและอดตนดวยวชพช

แลว ในบางพนทน าสญหายไปถง 70% กวาจะไปถงตนพช ยงกวานนระบบการระบายน าขาดประสทธภาพ

ยงผลใหแตละปปากสถานตองเสยพนทนบเปนแสนไรจากปญหาน าขงและดนเคม ในปจจบนนปากสถานตอง

สญเสยทเกษตรไปแลวไมต ากวา 25% และตองการเงนจ านวนมากเพอฟนฟทดนนน แตปากสถานไมม

ฉะนนปญหาของปากสถานนบวนจะหนกหนาสาหสยงขนและเปนไปไดวาในวนหนงขางหนาปากสถานจะเปน

ประเทศทลมสลายคลายโซมาเลยและเอธโอเปยเพราะขาดน า

ตามทชอของมนบงบอก ทะเลทรายธารแหงแลงยงกวาปากสถานเสยอก ในสมยโบราณชอของ

ทะเลทรายแหงนนมความหมายวา “ดนแดนมรณะ” คนจ านวนนอยทอาศยอยในเขตนนเปนพวกเรรอนซงตอน

สตวจ าพวกอฐวนเวยนไปเลยงในแหลงตาง ๆ ทพอมน าอยบางเปนครงคราว หลงจากอนเดยและปากสถานตก

ลงแบงน ากนได อนเดยกเรมสรางคลองสงน าเขาไปในทะเลทรายธารซงอยตดกบปากสถาน การมคลองสงน า

ชกน าใหชาวอนเดยจ านวนมากอพยพเขาไปตงถนฐานและเพยงเวลาไมนานทะเลทรายแหงนนกมคนหนาแนน

ทสดในโลก อนเดยใชเวลากวา 40 ปเพอสรางระบบคคลองสงน า แตกอนทจะสรางเสรจปญหากเรมปรากฏให

เหนทงในดานเทคนค เชน คลองถกทรายทบถม และในดานสงคม เชน การเจาะคคลองเพอขโมยน าและการ

ออกโฉนดทดนซ าซอนโดยพนกงานของรฐ สงเหลานนน าไปสการสญน าจ านวนมากและกอใหเกดขอพพาท

รนแรงอยางตอเนอง โดยทวไปความพยายามทจะเปลยนทะเลทรายใหเปนพนทสเขยวจงลมเหลว

จากขอมลตาง ๆ รวมทงความส าเรจของอสราเอลในการใชน าปรมาณจ ากดเพอการชลประทาน

ผ เขยนสรปวาปญหาทางดานเทคนคนนพอแกได แตในประเทศดอยพฒนาปญหามมากกวานน นอกจากจะม

เงนทนนอยแลว ประเทศเหลานนมความฉอฉลสงท าใหเงนทนสญหาย มองโดยรวม ประเทศเหลานนมฐาน

ทางสงคมไมแขงแกรงพอทจะท าใหการผนน าจากแหลงธรรมชาตไปสการเกษตรกรรมประสบความส าเรจอยาง

ยงยน

บทท 5 พดถงโครงการเกบกกน าขนาดใหญในเขตเทอกเขาสโนวทอยทางตะวนตกเฉยงใตของทวป

ออสเตรเลย และขอดขอเสยของการผลตกระแสฟาฟาพลงน า ทามกลางความแหงแลงเกอบทวทวป

ออสเตรเลย เทอกเขาสโนวสามารถดกความชนทลอยไปจากทางมหาสมทรอนเดยไวไดและความชนนน

กลายเปนฝนและหมะ แตดวยสภาพภมศาสตรทเตมไปดวยภเขาซงยากแกการเขาถง แถบนนจงไมคอยม

ชมชนเกดขน ตอมาในสมยหลงสงครามโลกครงท 2 ชาวออสเตรเลยเหนวาการผลตกระแสไฟฟาจากถานหนท

น าเขามความเสยงสงเพราะอาวเคยถกปดลอมในสมยสงคราม พวกเขาจงคดทจะผลตกระแสไฟฟาพลงน า

จากเทอกเขาสโนว โครงการปดกนสายน าอนคดเคยวและเชยวกรากทไหลออกจากเทอกเขานนจงเกดขน มน

เปนโครงการทประสบความส าเรจสงยงทงในดานการบรหากจดการและดานวศวกรรมเพราะสวนประกอบตาง

ๆ ไมวาจะเปนเขอน อโมงคหรอทอสงน าลวนตองใชความพยายามเปนพเศษทงสน

โครงการนประสบความส าเรจอยางสงในดานการรกษาระบบนเวศไวใหอยในสภาพคลายเดมจนด

เสมอนวาไมมโครงการผนน าขนาดใหญซกซอนอยในเทอกเขา อยางไรกตามการกกเกบน าไวไดในปรมาณ

มากทามกลางแผนดนทมความแหงแลงโดยทวไปกอใหเกดความขดแยงอยางตอเนอง ฝายหนงตองการใชน า

ในอางหลงเขอนเพอการผลตกระแสไฟฟาเนองจากมนเปนพลงงานทสะอาดเพราะปราศจากกาซ

คารบอนไดออกไซด แตการใชน าเชนนนมกขดกบการใชน าของเกษตรกรในเขตชลประทานซงตองการใชน า

มากทสดเมอเกดภาวะแลงจด นอกเหนอจากนนยงมชมชนตาง ๆ ทหวงใชน าในอางหลงเขอนเพอธรกจดาน

สนทนาการ กลมนตองการเกบน าไวใหเตมอางตลอดเวลา

โครงการสโนวเกดขนกอนทปญหาโลกรอนจะเรมปรากฏ ในยคนการผลตกระแสไฟฟาจากพลงน าเชน

โครงการสโนวมความส าคญเรงดวนยงขนเพราะความตองการกระแสไฟฟาทเพมขนอยางไมหยดยงในขณะท

ชาวโลกตองการลดกาซคารบอนไดออกไซดซงเปนปจจยทกอใหเกดภาวะโลกรอน แตการสรางเขอนขนาด

ใหญเพอผลตกระแสไฟฟากกอใหเกดปญหาหลายอยาง เชน ท าลายระบบนเวศและสงกอสรางทางวฒนธรรม

และตองโยกยายประชาชนเปนจ านวนมาก นอกจากนนการสรางเขอนขนาดใหญในเขตรอนซงมพนทเปนปา

อยแลวอาจไมชวยลดผลกระทบของกาซเรอนกระจกมากนกเพราะอางเกบน าท าใหตนไมเปนจ านวนมากเนาผ

อยใตน า การเนาผนนกอใหเกดกาซมเทนสงมาก กาซนมผลกระทบรายแรงกวาคารบอนไดออกไซดหลายสบ

เทา ฉะนนมนษยเราจงตกอยในภาวะทจะตองเลอกระหวางทางเลอกทมปญหาทงค

ในบทท 6 ผ เขยนเลาเรองราวของพนท 3 แหงซงประสบความเสยหายรายแรงสด ๆ ทกครงเมอแมน า

บนดาลโทสะคอ ลมแมน าสามสายทไหลผานบงกลาเทศ ลมแมน ามสซสซปปในสหรฐอเมรกา และลมแม

น าเหลองและแมน าแยงซในจน

บงกลาเทศเปนทบรรจบกนของแมน าส าคญ 3 สายคอ คงคา พรหมบตรและเมขนา แมน าทงสามสาย

นพดพาดนในรปของตมปรมาณมหาศาลมาจากเทอกเขาหมาลย ตมนนทบถมกนเปนพนทและสนดอนปาก

แมน าขนาดใหญทเหมาะแกการปลกธญญาหาร เนองจากบงกลาเทศมประชากรกวา 140 ลานคนในเนอท

เพยงไมถง 1.5 แสนตารางกโลเมตรท าใหประเทศมความแออดทสดในโลกยกเวนเกาะเลก ๆ เชน สงคโปร

ประชาชนจงตองดนรนหาทท ากนอยางตอเนอง พวกเขาจ าเปนตองเขาไปตงบานเรอนในพนทซงมความเสยง

สงจากน าทวมเมอฝนตกหนกและเมอเกดพายใหญท าใหทะเลมคลนสง บอยครงบงกลาเทศตองประสบกบ

โศกนาฏกรรมใหญหลวงจากปญหาน าทวม เชน เมอป 2513 ซงมคนตายถงราว 2.25 แสนคน และเมอป 2534

ซงมคนตายราว 1.38 แสนคน

ทกครงทมโศกนาฏกรรมเชนนน ชาวโลกกจะพากนสงความชวยเหลอไปใหและเพมความพยายามทจะ

หาทางแกไขปญหา ทางหนงซงท ากนมานานไดแกการเสรมพนงและเนนดนเลยบชายฝงแมน าใหสงขน แต

การกระท าเชนนนกลบท าใหเกดความเสยหายรายแรงยงขนเมอเนนดนและพนงพงลงในกรณทมฝนตกหนกจน

ท าใหน าปาไหลหลากเกนปกต อกทางหนงไดแกการยอมรบน าทวมเปนครงคราวและเตรยมการชวยเหลอ

ผประสบภยไวใหพรอม ไมวาจะใชวธใด บงกลาเทศกไมมเงนและความสามารถเพยงพอทจะแกปญหาได

อยางถาวรตราบใดทตนตอของปญหาจรง ๆ คอจ านวนประชากรทยงเพมขนไมไดรบการแกไข ฉะนน

โศกนาฏกรรมขนาดใหญในบงกลาเทศยงจะมตอไป

แมน ามสซสซปปเปนทรวมของแมน าหลายสายและกอใหเกดปญหาน าทวมมากทสดในสหรฐอเมรกา

แนวคดในการแกปญหาของชาวอเมรกนสวนใหญไดแกการใชความพยายามทจะควบคมกระแสน านน วธของ

เขาไดแกการสรางพนงและคนดนขนาดใหญเลยบไปตามชายฝงแมน า เทาทผานมาวธนปองกนน าทวมไดใน

กรณทฝนตกตามปกต แตเมอฝนตกหนกจรง ๆ คนดนและพนงจะพงทลายกอใหเกดน าทวมอยางรนแรง

ผ เขยนอางถงตวอยางทสรางความเสยหายใหญหลวงเมอป 2470 และป 2536 เหตการณน าทวมครงใหญ ๆ ท

ผานมาเรมชกจงใหชาวอเมรกนบางสวนตระหนกวา พวกเขาไมมทางเอาชนะแมน าสายนไดดวยวธควบคมมน

แบบหกดบอยางแนนอน ฉะนนจงเรมมการโยกยายชมชนออกไปจากเขตลมน า อยางไรกตามเทาทผานมา

การกระท าเชนนนยงไมพอทจะปองกนโศกนาฏกรรมใหญ ๆ ซงเหนไดจากความเสยหายทเกดขนกบเมองน

วออรลนสเมอพนงพงทลายดวยแรงของพายแคธรนาเมอป 2548 ผ เขยนไมไดกลาวถงเหตการณครงนนเพราะ

มนเกดขนหลงการพมพหนงสอ นวออรลนสเปนเพยงหนงในเมองใหญ ๆ ซงตงอยรมฝงแมน ามสซสซปป

เมองเหลานนมโอกาสถกน าทวมสง

ชาวอเมรกนนบเหตการณน าลนฝงแมน ามสซสซปปเมอป 2536 ซงมคนตาย 52 คนเปนโศกนาฏกรรม

ครงใหญ พวกเขาคงหาค าพดไมไดหากจะกลาวถงเหตการณซงเกดขนในเมองจนเมอป 2474 ในปนนแม

น าเหลองลนฝงและคราชวตชาวจนไปราว 3.7 ลานคน ในชวงเวลา 2,000 ปทผานมา แมน าเหลองลนฝงราว

1,500 ครงและทกครงมนไดคราชวตชาวจนไปไมมากกนอย แมน าสายนจงมอกชอหนงวา “แมน าวปโยค”

ประเทศจนมแมน าใหญ ๆ หลายสายและตลอดประวตศาสตรชาวจนพยายามทจะควบคมสายน า

เหลานน แตกไดผลเพยงจ ากด โศกนาฏกรรมทเกดจากน าทวมจงยงเกดขนบอย ๆ ในยคนจนมประชากรกวา

1.3 พนลานคน ฉะนนจนตองการใชทงน าและทราบทกตารางนวเพอเปนทอยอาศยและผลตอาหาร

นอกจากนนจนยงตองการผลตกระแสไฟฟาจากพลงน าเพอลดการใชไฟฟาจากถานหนอกดวย จนจงสราง

เขอนขนาดใหญตอไปอยางไมหยดยงรวมทง “เขอนสามโกรก” ซงมผลกระทบรายแรงตอสงแวดลอมและ

ท าลายสงกอสรางทางวฒนธรรมจ านวนมาก นอกจากนนเขอนยงมความเสยงสงตอการพงทลาย ผ เขยนอาง

วาเขอนนอยใหญราว 3,000 แหงทสรางในสมยเหมา เจอ ตง ไดพงไปแลว เมอป 2518 เขอนสองแหงใน

จงหวดเฮอนานพงหลงจากฝนตกตดตอกนอยวนกวา ๆ มนคราชวตชาวจนไปราว 2.5 แสนคน

ดวยจ านวนประชากรกวาพนลานคนทยงเพมขนอยางไมหยดยง จนดจะไมมทางเลอกมากนกนอกจาก

จะตอสกบสายน าโดยการหาทางสรางเขอนเพอผนน าไปใชในการอปโภคบรโภค ในการเกษตร และการผลต

กระแสไฟฟาตอไป ผ เขยนมองวาจนไมนาจะแกปญหาไดดวยวธนน แตจนไมใชประเทศเดยว ประเทศอนกมก

ตกอยในทนงเดยวกนดวย

ใน 6 บทแรกผ เขยนเนนการท าสงครามระหวางมนษยกบสายน าในสวนตาง ๆ ของโลก พอถงบทท 7

เขาหนไปพดถงการท าสงครามชงน าในรปแบบตาง ๆ ระหวางประเทศทขาดแคลนน าทงนเพราะราว 80% ของ

น าจดบนผวโลกไหลไปตามสายน าทผานหลายประเทศ ยานตะวนออกกลางก าลงขดแยงกนรนแรงทสดเพราะ

พนทสวนใหญแหงแลงจนเปนทะเลทราย เขาเรมเลาเรองดวยการกลาวถงเหตการณในตอนปลายป 2532 เมอ

เครองบนรบของซเรยยงเครองบนส ารวจพนทของตรกตกท าใหผอยในเครองบนเสยชวต 5 คน แมทางการจะ

ประกาศวาเหตการณครงนนเปนเพยงอบตเหต แตผตดตามความเปนไปอยางใกลชดตางสรปกนวา ซเรยแสดง

ความไมพอใจทตรกก าลงสรางเขอนขนาดใหญทางตอนใตของตรกเพอกกน าในแมน ายเฟรตสอนเปนแหลงน า

ส าคญของซเรยและอรกซงแหงผากทงค แตนนไมใชครงแรกทซเรยขดแยงอยางรนแรงกบเพอนบานดวยเหต

จากการแยงน าในแมน ายเฟรตสกน ยอนไปเพยงทศวรรษกวา ๆ ชาวซเรยเองกสรางเขอนขนาดใหญในชวงท

แมน าสายนนไหลผานประเทศของตนเพอกกน าไวและปฏเสธทจะเจรจาเพอหาขอตกลงวาจะแบงน าอยางไร

กบชาวอรก หากสหภาพโซเวยตและซาอดอาระเบยไมเขาไปไกลเกลยเสยกอน สองประเทศนนคงสงกองทพ

เขาห าหนกนอยางแนนอนแลว

การแยงน ากนเปนสาเหตส าคญสาเหตหนงของความขดแยงระหวางอสราเอลกบเพอนบานและเปน

ปจจยส าคญของสงครามระหวางสองฝายเมอป 2510 ในสงครามครงนนอสราเอลท าลายโครงการผนน าบน

สาขาของแมน าจอรแดนและแมน ายามก และยดเนนเขาโกลาน ฉนวนกาซาและพนดนฝงตะวนตกของแมน า

จอรแดนไว การกระท าเหลานนมจดมงหมายเพอครอบครองแหลงน าจดไวใตอ านาจของอสราเอลทงสน

ตอจากนนผ เขยนยอนกลบไปพดถงแมน าไนลอนเปนสายน าทยาวทสดในโลกในแงของความขดแยง

ระหวางประเทศเพราะแมน าสายนคอเสนเลอดใหญของอยปตแตมก าเนดในหลายประเทศซงลวนยากจนขน

แคนอยางแสนสาหส ประเทศเหลานนตองการน าเพอผลตอาหารเลยงประชากรซงเพมขนอยางรวดเรวแตไม

สามารถสรางเขอนกกน าไดเพราะอยปตขวาถาท าจะเกดสงครามทนท ผ เขยนยกตวอยางเรองเอธโอเปยซง

เปนตนน าราว 84% ของแมน าไนลและยากจนทสดประเทศหนงในโลก ทกครงทมขาววาเอธโอเปยคดจะกกน า

ไวใช อยปตกจะลนกรองรบ อยปตกลาท าเชนนนเพราะมพลงทางทหารเหนอเอธโอเปย แตในขณะเดยวกน

อยปตกใชน าอยางสรยสราย เชน ขดคลองผนน าไปใชในทะเลทรายทหางไกลเพอจะเปลยนใหมนเปนพนทส

เขยว

ตวอยางเหลานผ เขยนน ามาชใหเหนความจรงขอหนง นนคอ ชาวโลกไมมกฎเกณฑทแนนอนวาจะปน

น ากนอยางไร เทาทผานมาประเทศทมอ านาจเหนอกวาเปนผตงกฎเกณฑไมวาพวกเขาจะอยตนน าหรอปลาย

สายน า เนองจากตะวนออกกลางเปนยานทแหงแลงทสดในโลกและมประชากรจ านวนมากทก าลงเพมขน

อยางรวดเรว ยานนจะไมมทางประสบสนตสขตราบใดทยงไมมขอตกลงปนน าททกฝายเหนวาเปนธรรม

ในบทท 7 ผ เขยนพดถงเรองทางแกปญหาการขาดแคลนน าโดยการหนกลบไปดชาวอนเดยซงบชา

แมน าคงคาและอาบกนในแมน าสายนน แตในขณะเดยวกนพวกเขากท าใหแมน านนสกปรกดวยปฏกลและ

สารเคม ปรากฏการณเชนนมอยทวไปซงท าใหการขาดแคลนน าหนกหนาสาหสยงขน ชาวอนเดยสวนหนง

พยายามแกปญหาดวยการสรางเขอนขนาดใหญอยางจรงจงหลงไดเอกราช วธนแกปญหาไดในระดบหนง แต

มนกสรางปญหาตามมาไมวาจะเปนในดานความปลอดภย หรอดานผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอม

เนองจากเทคโนโลยรวมสมยไมสามารถแกปญหาไดทงหมด ชาวอนเดยสวนหนงจงยอนไปคนหาภม

ปญญาจากอดต พวกเขาพบวาเมอราว 3 พนปทแลวบรรพบรษของเขาใชวธรวมมอกนขดสระน าจ านวนมาก

เพอเกบน าฝนไวใชในยามขาดแคลน พวกเขาจงหวนกลบไปรอฟนเทคโนโลยและวถชวตแบบรวมมอกนนน

และพบวามนยงแกปญหาของพวกเขาไดเปนอยางด ชาวอนเดยเรยกวธเกาแกนนวา “การเกยวฝน” ผ เขยนได

น าเรองราวของการเกยวฝนซงใชไดผลดในอกหลายสวนของโลกมาเลาดวย

ผ เขยนกลาวถงเทคนคใหมทใชในการแกปญหา เชน การท าฝนเทยมและการกลนน าทะเล อยางไรก

ตามเทคนคเหลานมขอจ ากด เชน การท าฝนเทยมท าไดเฉพาะในสถานทซงมเมฆเทานนและการกลนน าทะเล

ตองใชพลงงานสงซงมผลกระทบตอภมอากาศและประเทศยากจนไมสามารถท าได ฉะนนเขาจงหนไปมอง

ดานอน ดานหนงไดแกการปองกนการรวไหลซงท าใหเกดการสญเสยน าในอตราสง จากมมมองของดาน

เทคนคการปองกนการรวไหลนาจะท าไดไมยากนก อกดานหนงไดแกการเกบน าเสยไวและน ากลบมาฟอกใช

อก วธนจะมความส าคญเพมขน นอกจากนนยงมการปองกนการท าใหน าเสยและการท าลายแหลงน าดวย

การท าใหมนสกปรกดวยปฏกลและสารเคม วธนนาจะท าไดไมยาก เขาพดถงการใชน าอยางประหยดซงก

นาจะท าไดไมยากเชนกน

นอกจากนนผ เขยนพดถงบทบาทของรฐ ในสงคมและชมชนทตงราคาน าไวต ากวาตนทนมาก ๆ การ

ใชน ามกเปนไปอยางฟ มเฟอย สหรฐอเมรกาเปนตวอยางทเหนไดงาย ในแถบตะวนตกอนแหงแลงจนเปน

ทะเลทรายในบางสวน รฐสงน าราคาถกไปให พนทนนจงใชน ากนอยางสรยสรายดงทไดกลาวถงแลวใน

ตอนตน นอกจากจะตองตงราคาน าไวใหเหมาะสมแลว รฐยงมบทบาทส าคญในการบรหารจดการทรพยากร

น าอกดวย เกยวกบเรองนผ เขยนยกตวอยางของประเทศชลและโครงการในลมแมน าเมอรเรย-ดารลงของ

ออสเตรเลยมาเลา ชลมกฎหมายทโปรงใสเกยวกบสทธของการเปนเจาของและการใชน าพรอมกบมกฎเกณฑ

แนนอนเกยวกบการใชกลไกตลาดเพอการซอขายน า สวนโครงการในลมแมน าเมอรเรย-ดารลงในทางตะวนตก

เฉยงใตของออสเตรเลยเปนตวอยางทดของการบรหารจดการโดยการรวมมอกนของรฐตาง ๆ ซงแสวงหา

ขอตกลงททกฝายเหนวาเปนธรรมไดและทกฝายกเคารพในขอตกลงนน

ในบทสงทายผ เขยนเลาถงพนทชมน าขนาดยกษชอ Everglades ของรฐฟลอรดาซงอยทางตะวนออก

เฉยงใตของสหรฐอเมรกาเพอแสดงใหเหนถงความสามารถอนสงสงของมนษย แตเมอมนษยเราใช

ความสามารถนนท าอะไรลงไปดวยความหยงผยองหรอความเขลา ความเสยหายใหญหลวงยอมตามมา เรอง

เรมขนเมอราว 100 ปทแลวเมอชาวอเมรกนกลมหนงมองวาพนทชมน านนไมใชระบบนเวศอนสลบซบซอน

หากเปนแผนดนวางเปลาทพวกเขาควรน ามาท าไรออยและทงเลยงวว โครงการระบายน าออกไปทงในทะเลจง

เรมขน โครงการนนใชเวลากอสรางราว 40 ป มนท าใหพนททางสวนเหนอของพนทชมน านนราว 1,000

ตารางไมลกลายเปนพนทแหง

ในระหวางทการกอสรางโครงการนนก าลงด าเนนไป ชาวอเมรกนอกกลมหนงซงเหนความส าคญของ

พนทชมน ากกดดนใหรฐบาลประกาศสวนใตของพนทเปนอทยานแหงชาตซงมขนาดใหญทสดในประเทศ แต

หลงจากเวลาผานไปไมนานชาวอเมรกนจงเรมเรยนรวา ทกอยางในอทยานแหงนนก าลงจะตายลงเพราะขาด

น าอยางแสนสาหสเมอน าจากทางเหนอถกระบายออกไปลงทะเลแทนทจะไหลไปตามธรรมชาตดงทเคยเปนมา

การแกไขจงด าเนนไปพรอม ๆ การท าลายระบบนเวศและการตอสกนอยางเขมขนของทงสองฝาย กวาฝายท

ตองการรกษาพนทนนไวจะชนะ พนทกถกท าลายไปราวครงหนงแลว ตอนนชาวอเมรกนจงตองใชเงนจ านวน

มหาศาลเพอจะฟนฟอทยานแหงนนขนมาใหมโดยรอสงกอสรางทพอจะรอไดทง

ผ เขยนจบหนงสอดวยการอางขอเขยนของสตรชราอาย 101 ปคนหนงซงตอสกบฝายทตองการท าลาย

พนทชมน านนมาเปนเวลายาวนานวา สงทเกดขนกบพนทชมน าของฟลอรดาแสดงใหเหนถงความขดแยงและ

การแสวงหาความสมดลระหวางพลงทางชวรายและพลงทางสรางสรรคของมนษยซงอาจมองไดในอกนยหนง

วา เปนการตอสกนภายในจตใจของมนษยเราเอง นนคอ ระหวางพลงของกเลสและความเขลากบพลงทางการ

เรยนรและความรวมมอกบผ อนเพอแกปญหา เขาสรปวาพลงฝายหลงนคอทางเดยวทจะแกปญหาการขลาด

แคลนน าของชาวโลกได

ส าหรบเรอง Water Wars: Privatization, Pollution, and Profit ของนกคดชาวอนเดยชอ Vandana

Shiva ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการอางค าพดเมอป 2538 ของรองประธานธนาคารโลกทมใจความวา “ถา

สงครามในครสตศตวรรษท 20 เกดขนเพราะการแยงน ามน สงครามในครสตศตวรรษท 21 จะเกดขนเพราะ

การแยงน า” ผ เขยนขยายความตอไปวา สงครามแยงน าในความเหนของเขาไดเกดขนตงแตกอนสน

ครสตศตวรรษท 20 แลวและอาจแยกไดเปน 2 ประเภทคอ สงครามทางวฒนธรรมและสงครามทห าหนกนดวย

อาวธ

สงครามทางวฒนธรรมซงผ เขยนเรยกอกอยางหนงวา “สงครามกระบวนทศน” (Paradigm War) ก าลง

เกดขนทวโลก เขายกรฐราชาสถานอนแหงแลงของอนเดยมาเปนตวอยาง ทนนชาวบานมวฒนธรรมในการน า

ตมน ามาตงไวในโรงเรอนเลก ๆ ตรงหนาบานส าหรบเปนทานแกผ ทเดนผานไปมา ผใหน าเปนทานตองการปน

น าแกผกระหายโดยไมคดคาตอบแทนเพราะเขาเชอวา น าเปนทงสงจ าเปนเบองตนของชวตและสงศกดสทธท

มนษยและสงมชวตอกนบลานสายพนธจะตองแบงปนกนเพอความอยรอด วฒนธรรมนนก าลงถกคกคาม

อยางหนกจากวฒนธรรมรวมสมยซงแสดงออกมาดวยการผลตและจ าหนายน าทบรรจไวในขวดพลาสตก

ผผลตและจ าหนายน าขวดมกเปนบรษทยกษใหญทมองวาน าเปนสนคาทเหมาะแกน ามาซอขายเพอแสวงหา

ก าไรสงสดใหผ ถอหนของบรษท วฒนธรรมรวมสมยไดรบการสนบสนนจากมหาอ านาจและสถาบนชนน าทาง

เศรษฐกจ เชน ธนาคารโลก องคการคาโลกและกองทนการเงนระหวางประเทศ ผ เขยนเหนวาถาชาวอนเดย

กวาพนลานคนหนมาดมน าจากขวดดงกลาว ขวดเปลาจะถกทงเปนภเขาเลากาและท าลายแหลงน าอนแสนหา

ยาก

ในดานสงครามแยงน าทใชอาวธห าหนกนนนเกดขนทงในระดบระหวางประเทศ ภายในประเทศและ

ภายในชมชน ผ เขยนกลาววาสาเหตมลฐานของความรนแรงทางการเมอง ไมวาจะเปนในรฐปนจาบของ

อนเดยหรอในปาเลสไตน ไดแกความขดแยงอนเกดจากการแยงน ากน แตสาเหตนนมกไมเปนทประจกษอยาง

แจงชดแกคนทวไป ไมเหมอนความขดแยงระหวางซเรยกบตรกและระหวางอยปตกบเอธโอเปย ทงทตนเหต

ของปญหามกเปนการแยงน ากน แตผ มอ านาจมกอ าพรางความจรงนนโดยอางวามนเปนความขดแยงทางเชอ

ชาตและทางศาสนา ความขดแยงในรฐปนจาบซงยงผลใหมคนตายเปนเรอนหมนเมอราว 20 ปทผานมาจงถก

อางวาเปนสงครามศาสนาเพราะมประชาชนทนบถอศาสนาสกขเขามาเกยวของทงทความจรงการแยงน ากน

เปนสาเหตเบองตน ความขดแยงระหวางอสราเอลกบชาวปาเลสไตนถกปายสวาเปนสงครามศาสนาระหวาง

ยวกบมสลมทงทความจรงเปนสงครามชงน าเชนกน

ความขดแยงเหลานนไดววฒนมาเปนสงครามจ าพวกคลงศาสนาและการกอการราย การศกษา

ปญหาการแยงน าและทรพยากรธรรมชาตอน ๆ ของผ เขยนน าไปสขอสรปทวา ระบบเศรษฐกจโลกในปจจบน

ซงไมเปนประชาธปไตยน าไปสการสญเสยสทธเหนอทรพยากรและระบบนเวศ อตลกษณทางวฒนธรรมและ

ความมนคงทางเศรษฐกจยงผลใหเกดสภาพทเหมาะแกการเพาะแนวคดและการกระท าแบบตกขอบ เขามอง

วาการกอการรายจะไมมทางหมดไปตราบใดทมลฐานของปญหาไมไดรบการเยยวยาอยางถกตอง ตรงขาม

สงครามกบการกอการรายจะยงกระจายความเกลยดชงใหกวางยงขนและอาวธทใชจะสรางความเสยหาย

ใหแกโลกมากยงขน

นอกจากการกอการรายทมกเขาใจกนโดยทวไปแลว ผ เขยนมองในมมกลบวายงมการกอการรายในอก

รปแบบหนงซงไมคอยมใครมองเหน เชน การท าเหมองแรทมผลกระทบตอชาวบานจ านวนมาก การสรางเขอน

ขนาดใหญทท าใหน าทวมพนทท ามาหากนของผ ทอยในทองถนมากอน การท าปาไมทท าลายตนน า และการ

ปลอยกาซเรอนกระจกออกไปอยางไมหยดยงทงทรวามนสรางปญหาใหแกโลก สงเหลานมความโลภเปนตว

ขบเคลอนและตราบใดทความโลภยงเปนตวขบเคลอนกจกรรมของมนษยตอไป สงครามแยงน าและทรพยากร

ยอมไมมทางสงบ

ปจจยทท าใหเกดการขาดแคลนน าจนถงกบน าไปสสงครามแยงน ากนไดแกการเพมขนของจ านวน

ประชากรพรอมกบการใชน าอยางสรยสรายและการท าลายแหลงน า ผ เขยนน าเรองในอนเดยมาเลาหลายเรอง

เนองจากเขาไดสมผสกบปญหาโดยตรง เชน ในทางตะวนออกเฉยงเหนอของอนเดยซงมฝนตกปหนงมากถง

11 เมตร แตตอนนไมมน าดมเพยงพอหลงจากปาถกท าลายหมดและเมอฝนตกหนกมกเกดน าทวมฉบพลน

และแผนดนพงทลาย แมในบางพนทจะยงมปา แตมนเปนสวนปาทปลกขนดวยไมพนธใหมซงไมสามารถดด

ซบน าฝนไดเชนไมพนธเดม รายยงกวานนในบางพนทมการปลกสวนปาตนยคาลปตสซงผลการวจยทวโลกช

วาเปนตนไมทท าลายแหลงน าแมแตในออสเตรเลยอนเปนถนเดมของมนเอง

การท าเหมองแรกเปนอกกจกรรมหนงซงท าลายแหลงน า ผ เขยนเลาถงแหลงน าในยานบานเกดของ

เขาเองซงถกท าลายดวยอตสาหกรรมท าหน ชาวบานรวมตวกนตอตานกจการดงกลาวอยางหนกและฟองรอง

กนจนถงขนขนศาลฎกา จรงอยในกรณนนศาลตดสนใหฝายชาวบานชนะ แตมนเปนชยชนะทไมมความหมาย

เทาไรนกเพราะตอมารฐบาลอนญาตใหท าเหมองแรเพมอก 14 ชนดทวประเทศ

ผ เขยนเหนวาเทคโนโลยใหมซงคนทวไปมองวาเปนพรสวรรคนนมกมค าสาปตดมาดวยเสมอ เชน

ในชวงเวลาราว 50 ปทผานมา การคนควาและวจยท าใหมนษยเราสามารถผลตธญญาหารเพมขนไดใน

ปรมาณกาวกระโดดทเรยกกนวา “การปฏวตสเขยว” (Green Revolution) การผลตอาหารไดในปรมาณมาก

แกปญหาความอดอยากไดในหลายสวนของโลกโดยเฉพาะในประเทศยากจนขนาดใหญ เชน จนและอนเดย

ผลส าเรจนนท าใหไมคอยมใครมองเหนผลกระทบทมนมตอสงคมและสงแวดลอม เชน การปลกพชสายพนธ

ใหมน าไปสการละทงสายพนธพนเมองซงทนความแหงแลงไดดในขณะทสายพนธใหมตองใชน าสงมาก ผปลก

พชพนธใหมโดยเฉพาะในพนทกนดารน าแกปญหาดวยการเปลยนเทคโนโลยจากชนดทใชแรงงานคนและสตว

ไปสเทคโนโลยใหมทใชเครองจกรพลงสงสบน าจากบอบาดาล การมเครองสบน าพลงสงน าไปสการปลกพชท

กนน ามากยงขน เชน ออย ซงกนน าราว 8 เทาของพชชนดอนทอยในเขตชลประทานของอนเดย ผลสดทาย

เทคโนโลยใหมกลบท าใหแหลงน าแหงเหอดไปอยางรวดเรว

รายยงกวานนการมเทคโนโลยใหมยงน าไปสการท าลายระบบสงคมซงมความส าคญในการรวมกน

บรหารจดการทรพยากรน าอกดวย ในสมยกอนชาวอนเดยถอวาทรพยากรน าเปนของกลางซงสมาชกในสงคม

รวมกนบรหารจดการผานภมปญญาทองถน เชน ขดบอและสระน าจ านวนมากเพอกกเกบน าไวใชในหมบาน

ระบบนนมลกษณะของความเปนประชาธปไตยทใหความทดเทยมกนแกสมาชก เทคโนโลยใหมท าใหชาว

อนเดยละทงการบรหารจดการแบบนนและหนไปสแบบตางคนตางเจาะบอบาดาลและสบน าตามความ

ตองการของตนโดยไมตองปรกษาหารอกบผ อน เพยงไมนานการสบน าดวยเครองจกรกท าใหน าในบอและสระ

ของระบบเกาแหงเหอดไปในขณะทระบบใหมกไมสามารถแกปญหาไดเมอขมน าใตดนเหอดแหงลง

ในขณะทแนวคดของชาวตะวนตกซงสถาบนเชนธนาคารโลกสนบสนนตองการใหใชระบบตลาด

แกปญหา นนคอ ผ ทเสนอใหราคาสงสดควรไดน าไปใช ผ เขยนแยงวาวธนนจะแกปญหาไมไดเพราะคนจนไมม

ก าลงซอและถาน าถกน าไปขายใหผ มเงนมาก ๆ จนหมด คนจนจะตายเพราะกระหายน าเนองจากไมมอะไรจะ

สามารถแทนน าได

ผ เขยนยอนกลบไปดววฒนาการในดานแนวคดเกยวกบน าและน ามาเสนอวา ในสมยโบราณบรรพ

บรษของมนษยเราเลอกตงถนฐานบานเรอนอยใกลแหลงน าเพราะน าเปนสงจ าเปนเบองตนของชวต พวกเขาม

แนวคดวาแหลงน าเปนของกลาง ไมใชของสวนตวของใครและทกคนมสทธทจะใชน าเพอการด ารงชวตตาม

ความจ าเปน การบรหารจดการแหลงน าเปนวธรวมกนท าทงชมชนและทกคนมสทธประโยชนในฐานะทเกดมา

เปนมนษย ตอมาเมอฝรงออกลาอาณานคม พวกเขามอ านาจเหนอคนทองถนจงถอโอกาสนนตงกฎเกณฑ

ขนมาใหมโดยก าหนดใหรฐและเอกชนยดแหลงน ามาเปนของตนได ผ เขยนใหสมญาแนวคดชนดนวา

“วฒนธรรมของคนเลยงวว” มนเปนตนตอของวฒนธรรมรวมสมยซงถอวาน ามเจาของและเปนสนคาททกคน

จะตองซอหา ไมมใครไดสทธประโยชนเพยงเพราะเขาเปนมนษย

อยางไรกตามแนวคดนสรางปญหาตามมาอยางหนงซงเกดกบแหลงน าทวไปทไมมใครเปนเจาของ

โดยตรง นนคอ การปลอยสารพษและปฏกลลงไปในแหลงน าโดยโรงงานอตสาหกรรมจนท าใหน าเสยจนเปน

อนตราย ตอนนรฐจงมกมกฎหมายเพอลดความเนาเสยของน าตามแหลงเหลานน แตรฐกไมไดหามการปลอย

ของเสยออกไปตามสายน าอยางเดดขาด หากยงอนญาตใหท าไดภายในขอบเขตเพราะรฐบาลโดยทวไปมกอย

ในความครอบง าของผท าอตสาหกรรมขนาดใหญซงเปนผ ทไดประโยชนและมเงน ความแตกตางระหวาง

แนวคดสองขวนคอทมาของสงครามทางวฒนธรรมดงทเขากลาวถงในตอนตน

ผ เขยนอยในคายของนกวทยาศาสตรสวนใหญทเชอวาภาวะโลกรอนก าลงเกดขนจรงและเปนผลจาก

การเผาผลาญเชอเพลงของมนษยเราเพอเอาพลงงาน ภาวะโลกรอนเปนตนเหตของความแหงแลงรายแรงใน

หลายสวนของโลกซงสงผลใหการขาดแคลนน าหนกหนาสาหสยงขน นอกจากนนมนยงท าใหลมพายมก าลง

แรงขน ลมพายสรางความเสยหายใหญหลวงตอชวตและทรพยสนของผ ทอยในทางลมซงจะตองท าสงคราม

กบน าในสองรปแบบ นนคอ ผ ทอยรมฝงทะเลจะตองตอสกบน าทะเลทขยบสงขนเรอย ๆ เมอน าแขงบนผวโลก

ละลาย และกบคลนขนาดใหญทถาโถมเขามาเมอเกดลมพาย สวนผ ทอยหางจากฝงทะเลออกไปตองสกบน า

ปรมาณมหาศาลอนเกดจากฝนทลมพายพามาตกมากจนเกนปกต คนจนเปนผ ทไดรบผลกระทบเปนสวนใหญ

โดยเฉพาะในประเทศยากจน เชน อนเดยและบงกลาเทศ

แนวคดทก าหนดใหน าเปนของเอกชนและของรฐววฒนไปสความพยายามทจะบรหารจดการแหลงน า

ดวยการควบคมแมน าสายใหญ ๆ เพอน าน าไปใชในการชลประทานและกจการอน สหรฐอเมรกาเปนผบกเบก

ในดานการพฒนาแหลงน าในยคปจจบนดวยการสรางเขอนจ านวนมากโดยองคกรของรฐบาลกลาง การสราง

เขอนน าไปสความขดแยงสองดาน นนคอ ดานความขดแยงกบระบบนเวศซงถกท าลายดวยการกอสรางเขอน

อางเกบน าและการลดปรมาณของน าทไหลไปตามสายน า และดานความขดแยงระหวางผ เสยหายและผได

ประโยชนกลมตาง ๆ และระหวางสหรฐฯ กบประเทศเพอนบาน

ผ เขยนน าความขดแยงมาแสดงเปนตวอยางจ านวนหนง ในจ านวนนชาวพนเมองดงเดมทเราเรยกวา

อนเดยนแดงแทบไมมบทบาทเพราะพวกเขาไมมอ านาจทจะน ามาตอรอง ส าหรบความขดแยงระหวางคนผว

ขาวดวยกนเอง ในบางครงมความรนแรงถงขนใชการกอการรายเพอท าลายทอสงน าและเขอน เขายกตวอยาง

การวางระเบดเพอท าลายทอสงน าและเขอนในรฐแคลฟอรเนยมาเปนตวอยางวา เมอป 2467 ผตอตานการผน

น าไปใหนครลอสแอนเจลสเรมวางระเบดทอสงน าจากโครงการผนน าชอหบเขาโอเวน หลงจากมการวางระเบด

เพมอก 12 ครงตามมา รฐบาลจงจดเวรยามเฝาทอสงน าดงกลาวพรอมกบอนญาตใหผ เฝาเขอนและทอสงน า

ยงผกอการรายใหถงแกชวตไดหากจ าเปน อกสองปตอมาเมอมการสรางเขอนเพมขน เขอนนนถกท าลายโดย

ผกอการรายท าใหคนตายไปถง 400 คน และหลงจากนนอกสามปเมอพนทแถบนนเกดความแหงแลงจด ทอสง

น ากถกวางระเบดอก

ความขดแยงรายแรงถงชวตเชนนนไมไดท าใหรฐบาลหยดยงการสรางเขอน ตรงขามรฐบาลไดรบการ

สนบสนนอยางเตมทใหสรางเขอนมากขนจากเอกชนทไดรบผลประโยชนโดยเฉพาะบรษทขนาดใหญในรฐ

แคลฟอรเนยซงจงใจท าเกษตรกรรมทงทอากาศแหงแลงจนเปนทะเลทรายในหลายสวน การสรางเขอนเพอกก

น าไวท าใหเมกซโกไมไดรบน าตามทควร การประทวงของเมกซโกน าไปสขอตกลงแบงน ากน แตตอมาไมนาน

น าทไหลไปยงเมกซโกกลบเปนน าทใชแลวซงมเกลอปนอยสงมาก เมอเมกซโกประทวงอก รฐบาลอเมรกนก

แกปญหาดวยการตงโรงงานกลนน าดวยเงนถง 1 พนลานดอลลารเพอเอาเกลอออกกอนปลอยน าไปใหเมกซโก

นนเปนเสมอนการลงทนแบบสญเปลาสองตอ

แนวคดในการควบคมสายน าโดยการสรางเขอนแพรกระจายออกไปถงอนเดยและสวนอนของโลก

การสรางเขอนจ านวนมากไดรบการสนบสนนจากธนาคารโลกหลงจากสถาบนนนกอตงขนมาเมอสงครามโลก

ครงท 2 ยต ทกแหงทมการสรางเขอน ความขดแยงกบระบบนเวศและระหวางกลมผ ไดและผ เสยประโยชนมก

เกดขนทนทโดยเฉพาะกบผ ทตองอพยพออกไปจากถนฐานบานเดมของตนซงมกไมไดรบคาชดเชยอยาง

เพยงพอ ในอนเดยซงเปนวฒนธรรมเกาแก ความขดแยงนนแสดงอาการออกมาในรปของความขดแยงในดาน

ฐานความคด หรอทางวฒนธรรมดงทกลาวถงแลวอกดวย

ยอนไปในสมยทนายกรฐมนตรเนหรยงยงใหญในอนเดย เขาสนบสนนการสรางเขอนขนาดยกษใน

ประเทศนนเพราะคดวามนเปนความทนสมยและจะกอใหเกดการพฒนา แตกอนตายเขายอมรบวาเขาคดผด

ความขดแยงในอนเดยยงด าเนนตอไปและในบางกรณฝายตอตานการสรางเขอนสามารถเอาชนะไดแมจะใชวธ

อหงสาของทานมหาตมะ คานธ กตาม ผ เขยนยกตวอยางแนวคดทจะสรางเขอนขนาดใหญบนแมน านารมาดะ

ซงในตอนเรมตนไดรบการสนบสนนจากธนาคารโลก แตหลงจากชาวอนเดยออกมาตอตานอยางหนก

ธนาคารโลกกถอนตวออกไป

เฉกเชนปราชญทเขยนเกยวกบเรองการขาดแคลนน า ผ เขยนน าความขดแยงรนแรง 3 แหงในยาน

ตะวนออกกลางมาเลาคอ ระหวางตรกซงเปนตนน าของแมน ายเฟรตสและไทกรส กบซเรยและอรกซงอยปลาย

สายน า ระหวางอสราเอลกบชาวปาเลสไตนซงยงท าสงครามกนอยางตอเนองมาจนทกวนน และระหวาง

อยปตซงมแมน าไนลเปนสายเลอดเสนเดยวกบประเทศตนน า 10 ประเทศ ความขดแยงเหลานลวนมประวต

ยาวนานเพราะยานนนแหงแลงจนเปนทะเลทรายเสยเปนสวนใหญ เทาทผานมาประเทศทเกยวของพยายาม

แสวงหาขอตกลงเพอหลกเลยงการใชอาวธเขาตดสน แตขอตกลงมกเอนเอยงไปทางผ ทมก าลงทางทหาร

เหนอกวาท าใหผ เสยเปรยบโวยวายวาไมเปนธรรม

ประเทศตาง ๆ หาขอตกลงกนยากเพราะสทธเหนอสายน าและการปนน าไมมกฎเกณฑทแนนอน ไมวา

จะเปนภายในประเทศหรอระหวางประเทศ ในปจจบนนมแนวคด 4 แนวทมกถกอางถงคอ (1) ผ ทมอธปไตย

เหนอแผนดนทสายน าไหลผานเปนผใชน าไดตามทตนตองการ สหรฐฯ อางแนวคดนจงท าใหเมกซโกไมไดรบ

น าจากแมน าโคโลราโด (2) การไหลของน าตามธรรมชาตบงชวาทกประเทศทสายน าไหลผานควรไดรบน า

ตามปกตโดยไมมการกกกนจากผ ทอยตนน า อยปตอางหลกนเมอตองการสทธเหนอแมน าไนล (3) การปน

อยางเทาเทยมกนซงไดรบการยอมรบมากกวาแนวอน แตกประสบปญหาในดานการตความหมายของค าวา

“เทาเทยมกน” ซงเปลยนไปตามสถานการณท าใหไมมหลกยดแนนอน และ (4) ความตอเนองของผลประโยชน

นนคอ ผ ทเคยไดประโยชนตองไดตอไป โดยสรปแนวคดเหลานยงแกปญหาจนทกฝายพอใจไมได ความ

ขดแยงจงยงจะมตอไป

องคกรทมบทบาทส าคญในการน าแนวคดรวมสมยไปสการปฏบตในประเทศก าลงพฒนาไดแก

องคการระหวางประเทศ เชน ธนาคารโลก องคการคาโลกและกองทนการเงนระหวางประเทศ สงทองคกร

เหลานท าคอ ตงกฎเกณฑขนมาใหมเพอเออใหบรษทเอกชนเขาไปท าธรกจผลตและขายน าแทนรฐวสาหกจ

และองคกรของรฐทมอยแลวในประเทศเหลานน หากประเทศก าลงพฒนาไมยอมท าตามองคการเหลานก

ไมใหก เงน เหตผลทองคกรเหลานน ามาอางไดแกองคกรของรฐไมมประสทธภาพเทากบบรษทเอกชน บรษท

จงมโอกาสเขาไปท ากจการน าประปา น าขวดและระบบก าจดน าเสยในประเทศก าลงพฒนา

ผ เขยนน าตวอยางมาเลามากมายเพอชใหเหนวา ทกแหงทบรษทเอกชนเขาไปใหบรการ ราคาของ

น าประปาจะเพมขนขนานใหญทนท ในบางกรณราคาเพมขนไปจนท าใหผบรโภคซงมรายไดจ ากดจ าเขยอย

แลวไมมเงนเหลอพอส าหรบใชในการซอหาสงจ าเปนเบองตน เชน ในประเทศโคลอมเบย เมอบรษทตางชาต

เขาไปท าสมปทานน าประปา ชาวบานตองใชเงนกวา 20% ของรายไดเพอจายเปนคาน า เมอประชาชนออกมา

ประทวง รฐกใชอ านาจจบกมผานการประกาศกฎอยการศก อยางไรกตามเมอประชาชนยอมตายเพราะไมม

ทางเลอก รฐบาลกถอยและใหบรษทตางชาตถอนตวออกไป

ตอนนทวโลกมกจการท าน าดมบรรจน าขวดพลาสตกกนอยางแพรหลาย มองโดยผวเผนน าขวดนาจะ

สะอาดถกสขอนามย แตผ เขยนน าขอมลของการทดสอบในประเทศตาง ๆ รวมทงในประเทศทกาวหนาแลวมา

เสนอวา สวนใหญไมสะอาดจรง ตรงขามมนกลบมเชอแบคทเรยเจอปนอยจ านวนมาก ในหลายกรณมนเปน

เพยงน าประปาธรรมดาซงบรษทน ามาบรรจขวดหลอกขายเทานน

ทงทน าเปนทรพยากรทหายากมากขน แตการใชน าทวโลกยงเปนไปอยางสรยสรายและคนสวนใหญไม

คดหาวธประหยด การปลกขาวตองใชน าหลายเทาของการปลกธญพชอยางอน เชน ขาวสาล ขาวฟางและพช

ตระกลถวซงมโปรตนสง แตการปลกขาวกยงด าเนนตอไปอยางไมหยดยง แมแตนกวทยาศาสตรเองซง

พยายามแกปญหาการขาดแคลนอาหารดวยการหาทางเพมผลผลตของธญพชกมกไมไดนกถงขอจ ากดของน า

นอกจากจะสงเสรมใหผลตขาวตอไปแลว พวกเขายงสงเสรมขาวสายพนธใหมทใชน ามากกวาสายพนธดงเดม

อกดวย

การลมนกถงความจ ากดของน าน าไปสการพฒนาทไมนาจะท า เชน การผนน าออกจากแมน าซงไหล

ลงไปสทะเลสาบอาราลในยานเอเชยกลาง น าถกผนออกจากแมน าและสงไปตามคลองเปนระยะทางไกลเพอ

ใชในการปลกฝายซงกนน ามาก เมอไมไดรบน าจากแมน า ทะเลสาบอาราลกคอย ๆ แหงเหอดไปจนกลายเปน

หายนะทางระบบนเวศอยในปจจบน

อนเดยกใชน าปรมาณมากเพอปลกฝายเชนกน การใชน าอยางฟ มเฟอยโดยปราศจากการระบายน า

อยางเพยงพอกอใหเกดการสญพนทปละมาก ๆ จากปญหาน าขงและดนเคม อนเดยสญเสยพนทไปแลวกวา

10 ลานเฮกตารเพราะถกน าขงและอก 25 ลานเฮกตารเพราะดนเคม ในบางกรณปญหามมากกวานนเสยอก

ผ เขยนน าเรองทเกดในอนเดยมาเลาหลายเรอง เชน การสงเสรมใหชาวนาปลกพชเศรษฐกจเชงเดยวน าไปส

ปญหาหนสนลนพนตว เมอรฐตองการขนคาน าและชาวนาไมมเงนจาย รฐกลงโทษโดยไมยอมใหลกชาวนาเขา

โรงเรยน การกระท าเชนนนน าไปสการปะทะกนระหวางชาวนากบเจาหนาทของรฐจนชาวนา 40 คนเสยชวต

หรอในอกกรณหนงการสงเสรมการเลยงกงท าใหทนาในยานใกล ๆ ไดผลตผลนอยลงเพราะผลกระทบของน า

เสยจากบอเลยงกง นอกจากอนเดยแลว เขาอางถงตวอยางในเมองไทยและในบงกลาเทศดวย

ในความเหนของผ เขยน ปญหาการขาดแคลนน าไมไดเกดจากธรรมชาต หากเปนการกระท าของ

มนษยเราเอง หากเรารจกบรหารจดการน าทมอยอยางจ ากด เราจะสามารถอยไดอยางไมขาดแคลน เขาน า

การใชภมปญญาเกาแกในอนเดยมาเลาเพอแสดงใหเหนวาแมแตในรฐราชาสถานซงเปนทะเลทราย ชาวบาน

ยงมน าพอใชเพราะพวกเขาเขาใจธรรมชาตเปนอยางดและพยายามใชน าอยางประหยด ไมใชแตรฐราชาสถาน

เทานนทมภมปญญาดงเดมซงยงใชไดดมาจนถงปจจบน ผ เขยนบอกวาชาวอนเดยทวประเทศมวธบรหาร

จดการน าทมอยอยางจ ากดมากกวา 25 วธซงท ากนมานบเปนพนปแลว วธหนงไดแกการขดสระหลายรอยลก

ซงเชอมตอกนเปนลกโซ เขายกตวอยางวาในเขต “ระยาลสมา” แหงเดยว วธนชวยใหมการชลประทานในเนอท

กวา 6 แสนเอเคอร ชาวองกฤษซงไมคนเคยกบระบบชลประทานเมอเขาไปลาอาณานคมในอนเดยยงแสดง

ความประทบใจในระบบดงกลาว

ผ เขยนเนนวาความส าเรจของระบบตาง ๆ ในอนเดยมความเปนประชาธปไตยเปนหวใจของการบรหาร

จดการ นนคอ สมาชกในชมชนมสวนรวมในการตดสนใจ ในหลาย ๆ กรณหลงจากไดหนไปใชเทคโนโลยใหม

และพบวามนไมแกปญหาใหพวกเขา ชาวอนเดยวเรมกลบไปรอฟนภมปญญาดงเดมขนมาใหมและพบวามน

ยงแกปญหาของพวกเขาไดเปนอยางด ฉะนนในขณะนจงมองคกรเอกชนหลายแหงทพยายามรอฟนและ

สงเสรมภมปญญาดงเดม ในจ านวนนมองคกรชอ “ทะรน ภารต สงข” ซงประสบความส าเรจสงมากจนไดรบ

รางวลแมกไซไซในป 2544

ผ เขยนจบเรองดวยการกลบไปพดถงความเชอดงเดมของชาวอนเดยและชาวโลกยคโบราณ ชาว

อนเดยถอวาสายน าเปนสงศกดสทธ โดยเฉพาะแมน าคงคาซงพวกเขาสกการะบชาและลงไปช าระรางกายให

สะอาดทงทางดานกายภาพและดานจตวญญาณ น าในแมน าสายนนมคณลกษณะพเศษคอ มแรจ านวนมาก

ซงฆาเชอแบคทเรย แตในอดตไมเฉพาะชาวอนเดยเทานนทบชาน า สงคมตะวนตกกเชนกน เกยวกบเรองน

ผ เขยนยกตวอยางประชาชนในฝรงเศสและเกาะองกฤษมาเลา การบชาน าทนนเสอมไปหลงจากไดถกหามโดย

ศาสนาครสต อยางไรกตามน ากยงมความส าคญในทางศาสนา เชน การมดน าในพธประกาศตวเปนศาสนก

ชนของชาวครสตบางนกาย

ส าหรบชาวอนเดยแมเวลาจะผานไป น าไมไดลดความศกดสทธลงในความเชอของพวกเขา ผ เขยน

มองวาการแกปญหาการขาดแคลนน าจะท าตามแนวคดของสงคมตะวนตกทวาน าเปนเพยงสนคาชนดหนง

เทานนไมได เนองจากคาของน าสงกวาราคาทซอขายกนในทองตลาด ฉะนนการแกปญหาจะตองมองน าจาก

มมมองนดวย

ขอคดเหน: หนงสอสองเลมนชใหเหนประเดนปญหาหลากหลายยกเวนปจจยส าคญทท าใหเกด

ปญหาซงถกกลาวถงเพยงผาน ๆ เทานน นนคอ การเพมขนของประชากรโลกอยางไมหยดยงจนกระทงขณะน

โลกมกวา 6.5 พนลานคนแลว แตละคนทเพมขนตองการน าเพอการอปโภคบรโภค เพอผลตอาหารและเพอ

การผลตสงจ าเปนอน ๆ นอกเหนอจากนน แตละคนยงตองการบรโภคเกนความจ าเปนส าหรบด าเนนชวตอก

ดวย

ความตองการบรโภคทเพมขนอยางไมหยดยงถกอ าพรางไวในนามของการพฒนาเศรษฐกจ แตการ

ผลตเพอสนองการบรโภคตองใชน า ฉะนนความตองการน าจงเพมขนในอตราสงกวาอตราการขยายตวของ

ประชากร

ไมวาจะถอวาน าเปนสงศกดสทธหรอไม หรอจะใชเทคโนโลยใหมเพอแกปญหา วนหนงขางหนาน า

ยอมจะมไมพอใชนอกจากเราจะสามารถกลนน าทะเลไดโดยไมมผลกระทบตอสงอน กระนนกตามสงคมท

ตงอยในยานทมทงความกนดารน าและความยากจนเปนทนอยแลว ซ ารายประชากรยงขยายตวอยางรวดเรว

ดวย ยอมจะตองเผชญปญหาทหนกหนาสาหสเปนทวคณ

เมอผ เขยนพดถงการเปลยนกระบวนทศน จงจ าเปนทจะตองเนนวา การแกปญหาการขาดแคลนน าจะ

ท าไดส าเรจกตอเมอมการเปลยนกระบวนทศนเกยวกบการจ ากดจ านวนประชากรและการบรโภคของแตละคน

ดวย

7.

The Blue Death /ฆาตกรรมสน าเงน

ในวนท 22 มนาคมของทกป ชาวโลกจะมกจกรรมเฉลมฉลอง “วนน าโลก” หนงในกจกรรมของวนน า

โลก 2550 ไดแกการน าขอมลมาเผยแพรวา ในชวงเวลา 8 วนาททผอานอาจใชส าหรบอานเนอความในอกสาม

สบรรทดขางหนาน ไดมเดกตายไปหนงคนเพราะขาดน าดม หรอไมกตายจากการดมน าทมเชอโรคเจอปนอย

ผคนในสงคมกาวหนาและมน าประปาใชกใชวาจะปลอดภยจากเชอโรคทมากบน า ส าหรบชาวโลกอกนบ

พนลานคนทไมคอยมการศกษาและไมมน าประปาใช โอกาสทจะตายจากโรคจ าพวกนยงสงขนเปนทวคณ

เนองจากมนษยชาตขาดน าไมได โอกาสทน าจะเออใหเกดฆาตกรรมโดยเชอโรคจงมอยตลอดเวลา การท า

น าประปาเปนวธก าจดโอกาสนนไดดวธหนง แตกวาจะววฒนมาเปนระบบประปาดงในปจจบน ผคนกลมตาย

กนไปเปนจ านวนมาก แมแตระบบปจจบนซงไดรบการพฒนามาเปนเวลานบรอยปกยงมอนตรายจากโรคราย

แฝงอย นายแพทย Robert D. Morris นกระบาดวทยาสงแวดลอมและผน าในการท าวจยเกยวกบน าดมและ

สขภาพไดรวบรวมเรองราวของการคนหาสาเหตของโรคตดตอทอาศยน าเปนพาหะ การพฒนาและการ

ปรบปรงระบบประปา และมหนตภยทมากบน าประปามาเลาไวในหนงสอขนาด 310 หนาชอ The Blue

Death: Disease, Disaster, and the Water We Drink ซงพมพออกมาเมอเดอนกรกฎาคม 2550

ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการเลาเรองการระบาดของอหวาหเมอป 2370 ซงเรมตน ณ เมองกลกตตา

ของอนเดยแลวแพรไปยงอฟกานสถานและรสเซย ตอนนนยงไมมใครรวามนคออหวาห แมวาทหารรสเซยจะ

ใชความพยายามอยางเตมทในการก าจดเชอ แตเชออหวาหกยงสามารถเดนทางถงองกฤษไดโดยใชเวลา 2 ป

ผ ปวยมอาการอาเจยนและทองรวงอยางแรงและกอนทเขาจะเสยชวต ปลายมอปลายเทาของเขาไดเปลยนเปน

สน าเงนออน ภายในเวลาเพยงสปดาหเดยวจ านวนผ ปวยเพมขนอยางรวดเรวจนสภาองคมนตรตองออก

มาตรการกกกน แตมาตรการนนกลบไมไดผลและในเดอนธนวาคมเชอกแพรเขาสเมองนวคาสเซล ยงผลให

จอหน สโนว ผ ฝกงานของแพทยประจ าเมองนวคาสเซลมโอกาสตดตามการระบาดของอหวาหอยางใกลชด

ตอมาในเดอนสงหาคม 2375 เกดการระบาดของอหวาหขนอกครงหนงทเหมองถานหนคลลงเวอรธ

แพทยจงสงสโนวไปทนน ในตอนนนแพทยสวนใหญเชอวาเชออหวาหแพรกระจายผานอากาศ แตเมอสโนวได

ศกษาสภาพในเหมอง เขากลบไมเหนดวยเพราะเหมองทเกดโรคระบาดมระบบระบายอากาศทดและเชอกมได

กระจายไปยงเหมองอน ๆ ในยานเดยวกน อยางไรกดแมวาในขณะนนจะยงไมมแพทยคนใดสามารถหาสาเหต

และวธรบมอกบอหวาหไดอยางถกตอง แตอหวาหกละจากองกฤษไปเองหลงจากคราชวตชาวลอนดอนไปถง

8,500 คน ตอมาสโนวไดเขาศกษาตอในโรงเรยนแพทยและไดกลายเปนวสญญแพทยผดมยาสลบพระราชน

วคตอเรยเมอมพระสตกาลเจาชายลโอโปล สงผลใหเขากลายเปนแพทยทมชอเสยงและมฐานะดขนอยาง

รวดเรว

เมอถงฤดรอนป 2388 อหวาหไดกลบมาแพรระบาดอกครงหนงโดยเรมจากเมองคาบล เตหะรานและ

แบกแดด ในทสดเชอกเดนทางไปถงเมองฮอรสลดาวนตรงรมฝงแมน าเทมสในป 2391 ในชวงเวลานนแพทย

สวนใหญยงคงเชอวาโรคอหวาหระบาดจากอากาศทเปนพษ แตสโนวกลบไมเหนดวย เขาเหนวาถาอากาศ

เปนตวกลางในการแพรระบาด รางกายมนษยนาจะตอบสนองตอสารทอาศยอากาศเปนสอเชนเดยวกบการ

ตอบสนองตอการดมยาสลบ แตความจรงทพบกคอผ ปวยทอาศยอยในตกเดยวกนมไดตดเชออหวาหทก

ครอบครวและระดบความรนแรงของโรคทแตละคนเปนกไมเทากน ยงไปกวานนผ ปวยทกรายจะเรมมอาการท

ระบบทางเดนอาหารกอนทพวกเขาจะมอาการหายใจล าบากและปลายมอปลายเทาเปลยนเปนสน าเงนซง

แสดงถงการขาดอากาศ เขาจงตงสมมตฐานวาสาเหตของโรคนาจะมาจากสงมชวตเลก ๆ ทไมสามารถ

มองเหนดวยตาเปลาไดทผคนกนเขาไปและเกดการขยายตวในทางเดนอาหารจนมจ านวนมากขนและท าให

เกดอาการทองเสย สวนตวกลางนาจะเปนน าทปนเปอนอจจาระและน าสกปรกนแพรกระจายไปยงทอสงจงท า

ใหผคนไดรบเชอในวงกวาง

ความเหนเรองน าเปนตวกลางทท าใหเกดการระบาดโรคของสโนวตรงขามอยางสนเชงกบของกลม

นกการเมองทมเอดวน แชดวกค เปนผน า เมอแชดวกคเดนทางไปยงสลมทใหญทสดในเมองกลาสโกว เขา

พบวาผ ทอาศยอยในสลมนนมไดทงของเสยจากการขบถายแตกลบเกบสะสมไวในทพกแลวขายไปเปนป ย

แชดวกคจงสรปวาสาเหตของโรคนาจะมาจากอากาศทมกลนเหมน เขาไดเสนอใหรฐก าจดสวมซมและสราง

หองน าขนแทน สวนน าเสยจากหองน าและบานเรอนใหระบายลงในทอแลวปลอยลงแมน าอกทหนง เขาเชอวา

การท าเชนนนจะท าใหประชาชนตดโรคนอยลง หลงจากทรฐท าตามขอเสนอของแชดวกค การแพรกระจาย

ของอหวาหในลอนดอนยงรนแรงขนไปอกจนท าใหชาวลอนดอนตายสงถง 4.5%

ในชวงเวลานนวธระบายน าเสยของชาวลอนดอนคอการเทปสสาวะทเกบไวในกระโถนลงในแมน า

สวนน าเสยจากการอาบและชะลางจะไหลลงพนแลวระบายสทอน าเสยบนถนน น ากนน าใชจะมาจากบอ ถง

เกบน า ทอประปาหรอน าในแมน าขนอยกบเศรษฐานะของผ ดม การศกษาของสโนวพบวาบรษทผผลต

น าประปาทง 9 แหงอาศยน าจากแมน าเทมสซงเปนแมน าเดยวกนกบทแชดวกคแนะน าใหระบายน าเสยลงไป

กอนป 2396 บรษทท าประปาชอแลมเบธดดน าจากแมน าเทมสกลางกรงลอนดอน บรษทนจงใชแหลงน าดบท

สกปรกทสดในการท าน าประปา แตหลงจากทบรษทสรางทอประปาใหมเสรจ บรษทหนมาใชน าดบเหนอจด

เดมขนไป 10 ไมลจงท าใหบรษทใชแหลงน าดบทสะอาดทสดสงผลใหบรษทชอเซาธวอรคและวอกฮอลล (S&V)

กลายเปนบรษททใชแหลงน าดบทสกปรกทสด บรษททงสองตางแขงขนกนอยางดเดอดในการหาลกคา แมแต

ในตกเชาเดยวกนแตละครอบครวยงใชน าประปาจากบรษททตางกน ขอมลในป 2396 บงวาบานในบรเวณท

ใชน าประปาจากสองบรษทนมอตราการเกดอหวาหต ากวาบานในบรเวณทใชน าจากบรษท S&V เพยงบรษท

เดยว และประชากรทง 15,000 คนจากทงสามต าบลทใชน าจากบรษทแลมเบธเพยงบรษทเดยวไมมผ เสยชวต

เลยทง ๆ ทการระบาดในครงนนมผ เสยชวตมากถง 796 คน สโนวจงออกเคาะประตบานเพอหาขอมลเกยวกบ

น าประปาทผ เสยชวตใช ชาวบานสวนใหญไมสามารถบอกไดวา พวกเขาใชน าประปาจากบรษทไหนกนแน

สโนวจงจ าเปนตองเกบตวอยางน าตามบานมาพสจน เขาพบวาน าจากบรษท S&V ทถกเตมสารซลเวอรไน

เตรตจะมปรมาณเกลอมากกวาน าของบรษทแลมเบธถง 40 เทาและขนกวาดวย เขาจงยงมนใจในสมมตฐาน

ทวาเชออหวาหมาจากน า

ในเดอนกนยายน 2397 เกดการระบาดของอหวาหขนอกครงหนง การระบาดในครงนเกดขนใน

บรเวณบานทอาศยน าจากบรษททใชแหลงน าดบทสะอาดและมาจากแมน าทตางกน สโนวสนนษฐานวาการ

ระบาดนาจะมาจากบอน าทมเชอปนเปอน เมอเขาไปส ารวจน าจากบอตาง ๆ จงพบวาน าจากบอในยานบรอด

สตรตเปนน าทสกปรกทสด เขาไดน าน าจากบอนไปใหนกจลชววทยาผ มชอเสยงทสดในยคนนตรวจสอบและ

พบวาน าจากแหลงตองสงสยมสงมชวตเลก ๆ รปรางเปนวงรอยเปนจ านวนมาก แตกลองทมอยในสมยนนยงไม

ดพอทจะบอกไดวาสงมชวตเลก ๆ นนคออะไรกนแน สโนวจงตองหาหลกฐานผานทางวธการทางระบาดวทยา

อกครงหนง เขาพบวาผ เสยชวตจากอหวาหทงหมดมทอยอาศยใกลบอตองสงสยหรอนยมดมน าจากบอนน

เขาจงรายงานผลการศกษาไปยงรฐบาล ถงแมวาคณะกรรมการผ รบผดชอบทางดานสขาภบาลสวนใหญจะไม

คอยเชอถอขอมลของสโนวมากนก แตพวกเขากสงปดการใชบอทนทซงเทากบเปนการหยดการระบาด

โรคตดตอทอาศยน าเปนสอเปนครงแรกในประวตศาสตร

หลงจากนนรฐไดแตงตงกรรมการขนเพอคนหาสาเหตของอหวาหเพมเตมโดยรวมสโนวและบาทหลวง

ชอเฮนร ไวทเฮดไวดวย บาทหลวงไวทเฮดพบวาครอบครวทดมน าจากบอในยานบรอดสตรตจะเปนอหวาห

มากกวาผ ทดมน าจากแหลงอนถง 9 เทาและกอนการระบาดของโรค 2 วนมทารกเสยชวตจากอาการทองเสย

อยางรนแรงและแมของเดกไดน าผาออมทเปอนอจจาระของเดกไปซกตรงบอนน มนจงนาจะเปนสาเหตทท า

ใหบอมเชอจ านวนมาก ผลการสบคนนนเทากบเปนการยนยนสมมตฐานของสโนวทวาน าเปนตวกลางในการ

ระบาดของอหวาห

ในเดอนตลาคม ป 2399 เบนจะมน รชารดสน ใหความเหนในการประชมของสมาคมแพทย The

British Medical Association in Birmingham วาอหวาหระบาดจากน าทปนเปอน สวนความส าเรจของการ

หาสาเหตการระบาดของอหวาหเปนผลมาจากความพยายามของสโนว คณะกรรมการจงมมตใหยายบอก าจด

น าเสยออกไปจากใจกลางกรงลอนดอน จากนนมากรงลอนดอนกรอดพนจากการระบาดของอหวาห สโนว

เสยชวตเมออายเพยง 45 ปดวยโรคเสนโลหตในสมองแตกในเดอนมถนายน 2401 กอนทใครจะสามารถพสจน

ไดวาอหวาหเกดจากเชออะไรกนแน

ในเดอนตลาคมป 2426 อหวาหไดระบาดเขาสอตาล แพทยชาวเยอรมนชอ โรเบรต คอค ผ คนพบ

วงจรของเชอแบคทเรยและวธเพาะเชอแบคทเรยลงบนวนซงเปนสมาชกกลมนกวจยทมชอเสยงทสดในขณะนน

จงเดนทางจากเยอรมนเพอไปยงอตาล ในชวงเวลาเดยวกนนนคณะแพทยจากฝรงเศสซงมหลยส ปาสเตอร ผ

กอตงวชาจลชววทยาชาวฝรงเศสและผ คนพบวธผลตวคซนไดขาววาอหวาหก าลงระบาดทอยปตจงสงผชวย

ของเขาคอหลยส ธลเลยร แพทยชาวฝรงเศสไปยงอยปต ทงนเพราะปาสเตอรเปนอมพฤกษท าใหไมสะดวกทจะ

เดนทาง เมอคอคทราบขาวนน เขาและคณะจงยายขบวนตามไปอยปตดวย

เมอคอคไปถงอยปตเขาไดผาชนสตรศพผ เสยชวตจากโรคอหวาหและพบวา ภายในชองทองของ

ผ เสยชวตมแบคทเรยอยเปนจ านวนมาก และตามบรเวณผนงล าไสยงพบความผดปกตเปนปนสแดง เขาจงน า

ชนเนอไปตรวจและพบเชอทมรปรางคลายเครองหมายจลภาค เขาพยายามทจะน าเชอนนไปเพาะและฉดเชอ

เขาไปยงสตวชนดอน ๆ แตสตวทกชนดลวนไมส าแดงอาการเชนทปรากฏในคน เขาจงสนนษฐานวาเชอ

ดงกลาวอาจกอโรคเฉพาะแตกบคนเทานน สวนคณะแพทยฝรงเศสซงมธลเลยรเปนผน าสามารถแยกเชอ

รปรางจลภาคไดจากเลอดของผ ปวยและกไมสามารถทจะท าใหเกดโรคในสตวไดเชนกน ซ ารายพวกเขายงตอง

กลบบานมอเปลา เมอตองสญเสยธลเลยรดวยโรคอหวาหอกดวย

ตอมารฐบาลองกฤษในอนเดยไดใหคอคไปสบหาสาเหตการแพรระบาดของอหวาหทกลกตตา คอค

ตรวจพบเชอรปจลภาคทงในตวผ ปวยและบอน าทผ ปวยและผ เสยชวตดมดวยจงเทากบวาเขาสามารถหาเชอ

กอโรคอหวาหไดและเปนผพสจนสมมตฐานของสโนววาอหวาหตดตอทางน า เขาจงกลบไปเยอรมนอยาง

วรบรษและไดรบเงนรางวลถงหนงแสนมารคแมวาเขาจะยงไมสามารถหาทางหยดยงการระบาดของโรคไดก

ตาม

สวนทางฟากสหรฐอเมรกา ในป 2403 เอลลส เชสโบรฮ ผออกแบบระบบประปาของกรงบอสตนไดรบ

การวาจางจากเมองชคาโกใหออกแบบระบบประปาและระบบบ าบดน าเสยใหม เขาออกแบบใหระบบบ าบด

น าเสยปลอยน าเสยลงสแมน า สวนแหลงน าดมคอทะเลสาบมชแกนอยหางจากปากแมน าชคาโกประมาณ 1

ไมล การออกแบบประปาและระบบน าเสยนสามารถใหบรการชาวเมองไดเปนอยางด จนกระทงป 2408 เมอ

รถไฟขนสตวเลยงจ านวนกวาลานตวเขามายงบรเวณหางจากแหลงน าดมประมาณ 5 ไมล ปฏกลและมลสตว

ท าใหแหลงน าดมสกปรกมากเสยจนกระทงชาวเมองตองประสบกบโรคอหวาห รฐจงจ าเปนตองยายทอประปา

และแหลงผลตน าประปาหางไปจากเดมเพอรกษาชอเสยง ถงกระนนกตามชาวเมองชคาโกกลบปลอดจากโรค

ไดไมนาน ทงนเพราะแหลงน าของพวกเขาอยหางจากทงเลยงสตวไมมากนก ในไมชาแหลงน านนกเตมไปดวย

ปฏกลอก จอรจ จอหนสน วศวกรทปรกษาคดวาการกรองคงใชไมไดผลในกรณนน เขาจงคดคนวธแกปญหา

ใหมดวยการเตมสารฆาเชอโรคทเรยกวาคลอรนลงไปในน าซงเทากบเปนการเตมคลอรนลงในน าประปาครง

แรกในประวตศาสตร จากนนมาสถตผ ปวยดวยโรคทองรวงของสหรฐฯ กลดลงจาก 5% ในป 2443 เหลอเพยง

0.00005% ในป 2533

หลงจากนกเคมชาวดชทไดพบวาน าประปามคลอโรฟอรมซงเปนสารกอมะเรงตบในหนมากผดปกต

ทง ๆ ทน าทไหลเขาไปในบอบ าบดเพอใชท าน าประปาไมมสารชนดนปนเปอนอย และสนนษฐานวาคลอรน

นาจะเปนตนเหตของการมสารคลอโรฟอรมทมากผดปกตในน าประปา นกวจยดานบ าบดน าขององคการ

ปกปองสงแวดลอมของสหรฐฯ กไดรบรายงานจากนกวทยาศาสตรวาการเตมคลอรนท าใหเกดสารคลอโรฟอรม

ในน าประปาเชนกน องคการนนปกปดขอมลไดไมนาน เมอสอทราบวาน าประปาทวทงสหรฐฯ เตมไปดวยสาร

ปนเปอนโดยเฉพาะอยางยงคลอโรฟอรม นกระบาดวทยาจงตองใชความพยายามอยางเตมทเพอคนหาค าตอบ

ใหไดวาประชาชนทไดรบสารปนเปอนนนเปนเวลายาวนานเสยงตอการเปนมะเรงหรอไมและมากนอยเพยงใด

ผ เขยนไดค าตอบหลงจากวเคราะหงานวจยในบทความทางวทยาศาสตรอยราว 6 เดอน นนคอ ผ ทดม

น าทมสวนผสมคลอรนตลอดชวตเสยงตอการเกดมะเรงกระเพาะปสสาวะและมะเรงล าไสใหญ บทความของ

เขาถกตอตานจากสถาบนมะเรงแหงชาตและองคการปกปองสงแวดลอม ทงนอาจเปนเพราะมนษยเรายงไม

สามารถหาวธบ าบดน าประปาไดดไปกวาการเตมคลอรนกเปนได นอกจากนนบรษทตาง ๆ ในอตสาหกรรมน า

ดมไมตองการลงทนเพมเตมเพอท าใหน าดมมคณภาพดขนเพราะการท าเชนนมแตเพมตนทนโดยทผ บรโภค

อาจไมยอมจายเงนเพม

น าประปาของสหรฐฯ ไมเพยงจะถกคกคามจากผลพลอยไดจากสารคลอรนเทานน นกจลชววทยา

แหงมหาวทยาลยฟลอรดาใตยงพบวาน าประปาเตมไปดวยโปรโตซวซงเปนสงมชวตเลก ๆ ทอยระหวางสตว

และแบคทเรยอกดวย นนหมายความวา อตสาหกรรมน าประปาของสหรฐฯ ก าลงเผชญหนากบมฤตยอยใน

ปจจบน

ในเดอนเมษายนป 2536 แพทยพบวาโรงพยาบาลชอเวสตแอลลสในเมองมลวอกตองเผชญกบผ ปวยท

มอาการทองเสยอยางรนแรงหลายรายพรอม ๆ กน ซ ารายการตรวจปกตทวไปและการเพาะเชอในผ ปวย

เหลานนกลบไมสามารถอธบายสาเหตของอาการทองเสยได มขอมลดวยวาภายในเวลาเพยงสดสปดาหเดยว

จ านวนผ ปวยทมารบการรกษามจ านวนมากผดปกตจนถอไดวาเปนการระบาดของโรคทองรวง โดยทวไปนน

การระบาดของโรคทองรวงมกเกดจากรานอาหารรานใดรานหนง แตสถานการณในครงน ผอ านวยการ

หองปฏบตการคาดวาสาเหตของโรคไมนาจะมาจากรานอาหารเพยงรานเดยว ทงนเพราะการระบาดเกดขน

อยางรวดเรวและเปนวงกวาง การระบาดโดยผานทางอากาศกไมนาจะเปนไปไดเชนกนเพราะไวรสทอาศย

อากาศเปนพาหะในการระบาดตองท าใหเกดอาการทระบบทางเดนหายใจกอนซงไมเกดขนกบผ ปวยรายใดใน

กรณน มรายงานวาการระบาดไดเรมขนกอนหนานนประมาณ 1 สปดาหและขยายตวอยางชา ๆ จนถงวนหยด

สดสปดาห การระบาดจงเกดขนอยางรวดเรว

บอบ าบดน าประจ าเมองรายงานวาน าจากทะเลสาบมชแกนซงไหลเขาสบอบ าบดและไหลออกจากบอ

บ าบดมความขนและแบคทเรยมากผดปกต แมวาจะไมมากเกนกวาทกฎหมายก าหนดกตาม ทาง

หองปฏบตการจงคดวาตนเหตของการระบาดจงนาจะมาจากน า ทงนเพราะกอนหนาการระบาดของโรค

ทองรวงประมาณ 1 สปดาหเกดฝนตกหนกในบรเวณนน น าทไหลเขาไปยงทะเลสาบจงปนเปอนมลสตวเปน

จ านวนมากท าใหน าในทะเลสาบเตมไปดวยเชอโรค หลงจากสบหาสาเหตอยหลายวน ในทสดแพทยกได

ค าตอบจากชนเนอทไดจากล าไสของผ ปวย เขาพบวาผนงล าไสของผ ปวยเตมไปดวยเชอครปโตสโพรเดยมซง

เปนเชอทมกพบเฉพาะในผ ปวยเอดส ไขของเชอนมความคงทนสงและสามารถอยนอกรางกายสงมชวตไดเปน

เดอน และจ านวนของมนเพยงไมกฟองทปนเปอนในน าดมกสามารถท าใหเกดการระบาดของโรคทองรวงได

แลว

การพบไขของครปโตสโพรเดยมกระตนใหผ เชยวชาญดานโรคตดเชอและแพทยตงขอสงสยวาการ

ระบาดของโรคในครงนนมาจากน าประปา ฉะนนการหยดใหบรการน าประปาเทานนจงจะสามารถหยดยงการ

แพรกระจายของโรคได แตการท าเชนนนจะท าใหประชาชนหมดความเชอมนตอน าประปาของเมอง ซ ายง

ท าลายชอเสยงของอตสาหกรรมอาหารของเมองอกดวย อยางไรกดหาวนหลงจากการระบาดของโรคโรงท า

น าประปาไดปดตวลงแมวาในขณะนนจะยงไมมใครสามารถหาเชอพบจากน าประปากตาม ในทสดคณะ

ส ารวจกสามารถหาน าทมเชอนพบจากน าแขงซงโรงเกบน าแขงเกบน าในชวงทมการระบาดของโรคไว การ

ระบาดในครงนนถอไดวาเปนการระบาดของโรคทองรวงทใหญทสดในประวตศาสตรสหรฐฯ เพราะมผ ปวยมาก

ถง 4 แสนคนโดย 4 พนคนตองเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาลและมผ เสยชวตถง 100 คน

ผ เขยนเหนวาการระบาดของโรคทองรวงทเมองมลวอกนาจะปองกนได หากรฐสภาและองคการ

ปกปองสงแวดลอมออกระเบยบเพอควบคมคณภาพของน าใหมมาตงแตป 2529 การทองคการปกปอง

สงแวดลอมจ าเปนตองออกระเบยบควบคมมาตรฐานน าใหมเพราะ 1) องคการนนทราบดวาผลพลอยไดของ

การเตมคลอรนในน าประปาท าใหประชาชนเสยงตอการเกดมะเรง แทงและเดกโตชา 2) ผผลตทราบดวา

น าประปามการปนเปอนของเชอครปโตสโปเรเดยมซงเปนสาเหตของการระบาดของโรคทองรวงทมลวอก 3)

การประปาพบวาทกครงทน าประปาขนกวาปกตแมจะไมเกนมาตรฐานทรฐก าหนด จ านวนผ ปวยดวยโรค

ทองรวงในเมองจะเพมสงขน 4) นกจลชววทยาชาวแคนาดาพบวาบานของชาวมอนทรออลทมเครองกรองน าใช

สวนตวจะมอตราการเกดโรคอนเกยวเนองกบทางเดนอาหารนอยกวาบานในบรเวณเดยวกนทไมมเครองกรอง

น า แมวาโรงบ าบดน าของเมองจะถอไดวาดกวาโรงบ าบดน าทกแหงทวทงอเมรกาเหนอกตาม

หลงการระบาดของโรคทองรวงทเมองมลวอกในป 2543 การระบาดของโรคทองรวงกเกดขนอกครงท

เมองวอลเคอรตน ในอดตน าทใชท าน าประปาของเมองนนไมเคยมการเตมสารคลอรนเลย จนเมอรฐออก

ระเบยบใหมการประปาของเมองจงตองตดตงเครองเตมคลอรน แตผ มหนาทตดตงเครองกลบละเลยจนกระทง

ผลการตรวจน าจากหองปฏบตการพบเชอแบคทเรยสองชนดคอ คอลฟอรม และ อ. โคไล เจาหนาทจงตดตง

เครองเตมคลอรน แตกสายเกนไปเสยแลว ทงนเพราะเมอวนท 18 พฤษภาคม 2543 โรงพยาบาลเดกในเมอง

ตองรบเดกทปวยดวยโรคทองรวงอยางรนแรงเปนจ านวนมาก หลงจากผชวยผอ านวยการดานสาธารณสขเขา

สอบสวนกพบวาในชวงระหวางกอนการตดตงเครองเตมคลอรน เกดฝนตกหนกท าใหมน ามากกวาปกตไหลลง

บอบ าบดน าประปาทยงมไดตดตงเครองเตมคลอรน เชอ อ. โคไลจงมจ านวนเพมขน เชอนนเปนตนเหตของ

การระบาดของโรคทองรวงรนแรงจนท าใหชาวเมองถง 2,300 คนจากหาพนคนปวยและหลายรอยคนตองเขา

รบการรกษาตวในโรงพยาบาล

หลงจากทประชาชนตองเผชญกบปญหาโรคระบาดรายแรงจากน ามา 2 ครงและตองรอคอยการ

บญญตความหมายของค าวาน าสะอาดใหมนานกวาสบป เมอเดอนธนวาคม 2548 รฐบาลกลางสหรฐฯ กยอม

ออกกฎเพอควบคมจ านวนเชอโรค สารฆาเชอและผลกระทบ รวมทงจ านวนไขของเชอครปโตสโปรเดยมใน

น าประปาใหม จากตวอยางการระบาดของโรคจะเหนวามาตรการก าหนดมาตรฐานมกเกดขนภายหลงมหนต

ภยไดเกดขนแลวเทานน

ผ เขยนเหนวากอนทประชาชนจะสามารถเตรยมการเพอรบมอกบภยคกคาม พวกเขาควรตองทราบถง

องคประกอบทจะไดมาซงน าสะอาดเสยกอน นนคอ 1) แหลงน า ทะเลสาบและแมน าซงเปนแหลงน าของเมอง

ใหญ ๆ ในสหรฐฯ ไดรบน าทบ าบดและมไดบ าบดในสดสวนทไมเทากน เชน น าประปาทชาวนวยอรกใชนนมา

จากน าทไหลออกจากระบบบ าบดน าเสยซงน ามาพกไวในบอพกชวคราวและไดรบการเตมคลอรนแลวเทานน

2) การบ าบดและการจายน า องคการประปาแมสซาชเซตสพบวาสาเหตของการปนเปอนเชออ. โคไล

ในน าประปามาจากมลนกและใชวธท าใหนกตกใจจนไมเขาใกลแหลงพกน าแทนการสรางโรงกรองน าซง

ประหยดกวากพบวากสามารถลดสงปนเปอนจากมลนกลงจนอยในมาตรฐานทรฐก าหนดไดเชนกน เมอ

องคการปกปองสงแวดลอมยอมรบวาการเตมคลอรนอาจท าใหผ ดมเปนมะเรงได องคการประปาของ

แมสซาชเซตสจงเลอกใชการเตมโอโซนเพอบ าบดน าประปาใหกบชาวบอสตนแทน โอโซนมขอดเหนอคลอรน

ตรงทมนสามารถฆาไขของครปโตสโปรเดยมไดดวย ทอประปากมสวนส าคญส าหรบน าประปาทสะอาด ทงน

เพราะหากน าสะอาดไหลเขาทอทสกปรก น าประปาทประชาชนใชยงคงไมปลอดภยอยด องคการปกปอง

สงแวดลอมของสหรฐฯ คาดวารฐตองท าการเปลยนทอประปาใหมทดแทนของเดมถง 1 แสนไมลภายในป

2563 ซงตองใชเงนถงกวา 1 แสนลานดอลลาร และหลงป 2569 รฐตองเปลยนทอถง 6 ลานไมลซงตองใชเงน

อก 1 ลานลานดอลลารซงคงท าไดยาก ทงนเพราะการเปลยนทอนอกจากจะตองใชเงนมหาศาลแลวยงท าให

การจราจรตดขดซงเปนสงทประชาชนไมตองการอกดวย

3) พฤตกรรมของผบรโภค ขอมลบงวาชาวอเมรกนดมน าขวดถงปละกวา 7 พนลานแกลลอน การ

ผลตน าขวดและการเคลอนยายขวดน าไปจนถงผบรโภคกตองใชพลงงานจ านวนมหาศาล แตน าบรรจขวดกลบ

มไดมคณภาพดกวาน าจากกอกประปา 4) การบรหารจดการ ผ เกยวของกบวธบรหารและควบคมคณภาพ

น าประปามไดมมาตรการควบคมและสงเสรมการท างานรวมกนเพอใหพวกเขาสามารถทจะจดการกบปญหา

ไดอยางมประสทธภาพและรวดเรว รฐจงควรใหเงนทนสนบสนนการท าวจยเพอคนหาความเสยงหรอภย

คกคามทอาจเกดขนได 5) ผกอการราย ระบบประปาของสหรฐฯ ตกอยในอนตรายมานานแลวโดยเฉพาะ

อยางยงทอประปาทยาวมากและอยในมมอบจงยากแกการปองกนการถกโจมต ซ ารายวธท าน าประปาของ

สหรฐฯ ซงมแคการเตมสารคลอรนกไมสามารถปองกนแบคทเรยและไมมผลตอสปอรของเชอแอนแทรกซดวย

โรคระบาดทอาศยน าเปนพาหะไมเพยงแตจะเกดกบประเทศพฒนาแลวเทานน มนยงเกดในประเทศ

ก าลงพฒนาอกดวย ขอมลบงวาโรคทองรวงอนเปนผลมาจากการขาดแคลนน าสะอาดคราชวตผคนถงปละ

1.8 ลานคนและในจ านวนนกวารอยละ 90 เปนเดกอายต ากวา 5 ป ผ เขยนไดยกการระบาดของโรคทองรวงใน

เมองโกมา สาธารณรฐคองโกมาเปนตวอยาง ในฤดรอนป 2537 ขณะทนกระบาดวทยาแหงองคการอนามย

โลกชอ เลส โรเบรตส เดนทางไปยงศนยกลางของส านกงานผ ลภยแหงสหประชาชาตเมองโกมาเพอจดหาน า

สะอาดใหกบผอพยพ เขาไดพบศพหลายรอยศพกองอยระหวางทางเขาคายผอพยพนน ศพเหลานนหาไดเปน

ผลจากการสรบไม แตกลบเปนผลจากการระบาดของโรคอหวาห ขอมลบงวาภายในวนท 24 กรกฎาคมเพยง

วนเดยว จ านวนคนกวา 1 ใน 3 ของผอพยพหรอ 6 พนคนตองเสยชวตลง แพทยจากองคกรเอกชนแพทยไร

พรมแดนค านวณวาคายผอพยพนนตองการน าสะอาดกวา 3 ลานแกลลอนเพอลดจ านวนคนตายลงจากทก ๆ

5 นาทเหลอเพยงรอยละ 5 แตคายกลบมแหลงน าเพยงแหงเดยวคอทะเลสาบคว ผอพยพใชแหลงน านทงดม

และชะลางรวมทงทงศพของผ เสยชวตลงไปดวย โรเบรตสจงแกปญหาดวยการเตมคลอรนลงในน าแตละขวดท

ผอพยพกรอกมาใช แทนทจะรอจนกวาจะไดเครองเตมคลอรนมาท างานใหซงกไดผลดเชนกน

น าสะอาดเปนปญหาส าคญยงส าหรบประเทศก าลงพฒนา ในปจจบนประชาชนทวโลกกวา 1.6

พนลานคนก าลงขาดแคลนน าและกวา 2.6 พนลานคนไมสามารถเขาถงระบบสขาภบาล นายโคฟ อนนน

เลขาธการองคการสหประชาชาตกลาววาโลกจะไมสามารถพชตโรคเอดส วณโรค มาลาเรยและโรคตดเชอตาง

ๆ ซงเปนภยคกคามประเทศก าลงพฒนาไดจนกวาโลกจะสามารถจดหาน าสะอาดและระบบสขาภบาลไดอยาง

เพยงพอและทวถง ดงนนประเทศพฒนาแลวจงตองชวยพฒนาระบบสขาภบาลใหกบประเทศก าลงพฒนา

ในบทสรป ผ เขยนแนะน ากลยทธในการปองกนระบบประปาไวดงน 1) รฐควรจดเตรยมเงนทน

นโยบายและเทคนคส าหรบสงเสรมการท าน าใหสะอาดเพอลดการเกดโรคระบาดทางน า 2) สรางระบบปองกน

แหลงน าใหดยงขนไปอกดวยการเพมความรวมมอระหวางองคกรตาง ๆ ทเกยวของกน 3) สงเสรมการใช

เทคโนโลยบ าบดน าทดขนกวาเดม 4) ท าน าสะอาดหลายครงดวยวธตางกนกอนน าไปใช 5) ซอมแซมและ

เปลยนทอใหม 6) เพมระบบการกรองทมประสทธภาพมากกวาเดม 7) หามาตรการในการเพมคณภาพน า

สะอาดแทนทจะท าเพยงแคหาหนทางแกไขปญหา

ขอคดเหน: ผ เขยนหนงสอเลมนเลาเรองราวทงหมดไวอยางสนกสนานซงไมสามารถน ามาถายทอด

ไดในบทคดยอ ฉะนนผ ทไปอานตนฉบบจะไดทงความรและความบนเทงพรอมกนไปดวยแมเรองทผ เขยน

น ามาเลาจะเปนเรองราวของความเปนความตายกตาม

ขอมลทผ เขยนน ามาเสนออาจตความไดวามนษยเรานชางมแรงตานทานโรคสงเสยจรง ทงนเพราะทง

ทเชอโรคมอยทวไปรวมทงในน าขวดทเราจายเงนซอเปนพเศษดวย แตรางกายของเรากทนได เราจงไมปวย

บอยนก ในขณะเดยวกนกอาจตความหมายไดวา เชอโรคนนจองรอเวลาทเราจะเผลอไผลหรอไมมน าดมอยาง

เพยงพออยตลอดเวลา เมอใดเราเผลอ หรอ ตองดมน าทมเชอโรคเพราะขาดน าสะอาด เมอนนมนกโจมตเรา

ทนท ยงในยคนมคนกลมหนงซงตองการใชเชอโรคเปนอาวธดวยแลว โอกาสทน าดมจะแฝงฆาตกรไวยงม

สงขน สวนมนจะเปนฆาตกรสน าเงนเชนอหวาหหรอไมคงไมส าคญนกเพราะโรคระบาดทกอยางสรางความ

เสยหายใหญหลวงทงสน

เมอมองโดยรวมการแกปญหาของเชอโรคทมากบน าไมจ ากดอยทการท าน าใหสะอาดเทานน หากยง

ตองนกถงปจจยทกอใหเกดการขาดแคลนน าอกดวย เชน การขยายตวของจ านวนประชากร โดยเฉพาะในพนท

ซงมน านอยและมความยากจนเปนทนเดมอยแลว

ธาต 3: ลม

“โลกนไมมของเปลา” เปนประโยคทถกยกใหเปนภาษาเศรษฐศาสตรทงทความจรงมนเปนสจธรรม

อยางไรกตามทกคนน าอากาศรอบตวมาหายใจและใชท าอยางอนโดยไมตองน าอะไรมาแลกเปลยนท าใหด

เสมอนวาอากาศเปนของเปลา แตความจรงหาเปนเชนนนไม ฉะนนการใชอยางไมระมดระวงจะท าใหอากาศ

ทใชไดคอย ๆ หมดไปจนกอใหเกดปญหาตามมาสารพดอยาง

9.

When Smoke Ran Like Water / เมอควนไหลปานสายน า

ณ วนนคงเปนททราบกนดแลววาควนพษจากโรงงานในยานมาบตาพดสรางความเดอดรอนใน

ชาวบานในยานนนอยางไร ผ ทอยนอกทองถนอาจไมเขาใจปญหาจนกวาจะมโอกาสผานเขาไปในยานนนและ

มองเหนควนทโรงงานปลอยออกมา รสกแสบตา หรอสมผสกบกลนสารเคมทลอยมาในอากาศ แตพวกเขาอาจ

ไมรเลยวาควนและกลนนนเปนเพยงสวนเดยวของปญหาทสมผสไดทนท ยงมสวนทสมผสไมไดแฝงอยอกมาก

ทงนเพราะทงทธรรมชาตสรางความสามารถใหมนษยเราไดกลนสวนหนงเพอเปนเครองเตอนภย แตธรรมชาต

คงคาดไมถงวาเราจะมความสามารถในการผลตสารอนตรายทไมมกลนแลวปลอยสารนนออกไปในอากาศ มน

จงไมไดสรางเครองเตอนภยในดานนใหแกเรา หรอจากอกมมมองหนงธรรมชาตคาดไมถงวาคนเราจะไร

จรยธรรมถงขนาดสรางโรงงานทผลตสารอนตรายแลวปลอยมนออกไปในอากาศทงทรวามนจะสรางปญหา

รายแรง

อกประการหนง เนองจากอากาศมมากมายและสงทเราปลอยออกไปมกกระจายหายไปอยางรวดเรว

เราจงมกเขาใจวาเราจะปลอยอะไรออกไปกไดโดยไมสรางผลกระทบ แตความจรงหาเปนเชนนนไม อากาศม

ความสามารถในการดดซบของเสยเพยงจ ากด ในยคทโลกยงมประชากรนอยและยงไมมการปลอยควนและ

สารพษจากเครองจกร โรงงานและบานเรอนออกไปในปรมาณสง อากาศสามารถดดซบสงเหลานนไดโดยไม

สรางปญหารายแรง เมอจ านวนประชากรเพมขนและเศรษฐกจขยายตวมากขน สงทเราปลอยออกไปใน

อากาศเรมมผลกระทบรายแรงและสรางความขดแยงระหวางผมงสรางความร ารวยดวยการปลอยสารนน

ออกไปและประชาชนทจ าเปนตองหายใจเอาอากาศทมสารพษเจอปนเขาไปในรางกาย

เรองท านองนมมานานแลวในประเทศทกาวหนากวาเมองไทย แตผควบคมนโยบายของไทยไมสนใจ

ศกษาแลวน ามาเปนแนวปฏบตอยางจรงจง ในระบอบประชาธปไตยประชาชนทวไปตองเขาใจปญหาเพอ

กดดนใหรฐบาลหาทางแกไข การเขาใจปญหาอาจมาจากการอานเรองราวทเกดขนในตางประเทศ เชน

หนงสอเรอง When Smoke Ran Like Water: Tales of Environmental Deception and the Battle

Against Pollution ของนกวทยาศาสตรชอดงผ ไดสมผสเรองตาง ๆ โดยตรงดวยตวเองชอ Devra Davis

หนงสอขนาด 300 กวาหนาเลมนพมพครงแรกเมอป 2545 และน าเสนอแบบงาย ๆ ในแนวเลาความทรงจ าของ

ผ เขยนซงเตบโตขนในครอบครวของชาวยวทรอดชวตจากเงอมมอของฮตเลอรและไปตงถนฐานอยในยาน

ตะวนตกของรฐเพนซลเวเนยอนเปนศนยกลางของอตสาหกรรมการท าเหลกกลา

ในภาคแรก ผ เขยนเลาเรองราวทเกดขนในอดตทตวเองไดสมผสโดยตรงและจากการศกษาประวตของ

อากาศเปนพษโดยเรมบทท 1 ดวยการเลาถงบานเกดของเขาอนเปนเมองเลก ๆ ชอ โดโนรา เมองนนถอก าเนด

เมอราว 100 ปทผานมาและเปนทตงของอตสาหกรรมเหลกกลาและสงกะส ชาวเมองสวนใหญเปนคนงานใน

โรงงานซงเผาถานหนจ านวนมหาศาลเพอเปนพลงงานส าหรบการถลงเหลกและสงกะส ตามประสาของเดกท

โตขนในเมองชนบทซงไมคอยมปญหาดานอาชญากรรม ผ เขยนและนองชายมอสระทจะออกไปเลนไกล ๆ ใน

สถานทตาง ๆ ซงมกเปนทวางเปลาไดตามใจชอบ เมอประมาณ 60 ปทผานมาชาวเมองโดโนราเรมอพยพ

ออกไปอยทอน รวมทงครอบครวของผ เขยนเองซงเพงจะยางเขาวยรนดวย ผ เขยนไมเคยคดวาบานเกดของตน

มอะไรนาสนใจเปนพเศษจนกระทงเขาเรยนในมหาวทยาลยและไดยนเรองของเมองชอเดยวกนซงมปญหา

รายแรงเกยวกบมลพษในอากาศ เมอเขาถามแมจงรวานนเปนบานเกดของเขาเอง ความจรงขอนนเปน

แรงจงใจใหเขาเรยนรเรองมลพษซงพาเขาไปถงหลายสวนของโลกรวมทงเมองจนซงก าลงประสบปญหา

รายแรงอยในปจจบนดวย

ผ เขยนเลารายละเอยดของกระบวนการท าเหลกกลาจากแรเหลกเพอจะชใหเหนถงการใชพลงงานจาก

การเผาถานหนจ านวนมหาศาล นอกจากโรงงานเหลกกลาแลว เมองโดโนรายงมโรงงานสงกะสทใชส าหรบชบ

เหลกเพอกนสนมอกดวย ฉะนนรอบ ๆ เมองนจงมการเผาถานหนทงวนทงคน ควนทลอยออกไปถกกกอย

ภายในบรเวณเปนเวลานานเพราะเมองตงอยในหบเขาซงมลกษณะเปนกนกระทะ แตชาวเมองไมไดใสใจมาก

นกเนองจากในตอนนนยงไมมใครสงสยเกยวกบอนตรายจากการหายใจเอาควนนนเขาไปในปอด นอกจากนน

การอยกบควนเปนวถชวตทพวกเขาคนเคยและควนทลอยอยเตมทองฟาในเวลาเยนท าใหเกดความสวยงาน

ยามอาทตยอสดง พวกเขาจะรสกกงวลกตอเมอควนสะสมกนเปนเวลานานและวนเวยนอยในยานนนจน

บางครงมองอะไรแทบไมเหน นาน ๆ ภาวะเชนนนจะเกดขนครงหนงเมออากาศในระดบยอดเขาเยนลงอยาง

ฉบพลนและปดกนมใหควนลอยขนไปสงเหนอยอดเขาแลวกระจายออกไปจากหบเขา

เหตการณท านองนนเกดขนในวนท 26 ตลาคม 2491 เมอควนนนกลายเปนหมอกหนาจนชาวเมองไม

สามารถมองเหนแมแตมอทตนยนออกไปตรงหนา รถยนตตองหยดวงเพราะคนขบมองไมเหนถนนแมจะเปด

ไฟแลวกตาม ในวนตอ ๆ มาความหนาของหมอกควนคอย ๆ ลดลง แตชาวเมองจ านวนมากเรมปวยและอตรา

คนตายเพมขนเกนปกต เมอหมอกควนนนจางหายไปในอก 5 วนตอมาปรากฏวาเมองโดโนราไมมโลงศพพอ

แกความตองการ อยางไรกตามโรงงานยงเปดท างานตามปกตตอไปในขณะทแพทยบอกชาวเมองวาถาม

โอกาสเมอไรใหรบอพยพออกไปอยทอน

แมเหตการณครงนนจะเปนสงชวนฉงน แตมนมใชสงใหมเพราะมนไดเกดขนแลวเมอ 18 ปกอนใน

ประเทศเบลเยยม ผ เชยวชาญทศกษาความเปนไปในครงนนพบความสมพนธระหวางควนทมกาซฟลโอไรด

ผสมอยกบความตายของชาวเมอง พวกเขาออกค าเตอนวาถาเปนเมองใหญ ๆ จะมคนตายนบพน ทวาไมม

ใครใหความสนใจ ผ เขยนเลาวาทเปนเชนนนสวนหนงเพราะการศกษาหาความสมพนธระหวางสารใน

สงแวดลอมกบปญหาสขภาพมความยากล าบากยงดวยปจจยหลายอยาง แมกระทงผลกระทบของควนบหรท

เรารกนในปจจบนนวามความรายแรงตอสขภาพกตองใชเวลาราว 50 ปจงเปนทยอมรบกนอยางกวางขวาง

ความพยายามทจะศกษาผลกระทบทควนจากโรงงานมตอสขภาพและการเสยชวตในอตราสงกวา

ปรกตของชาวโดโนราประสบกบปญหาหลายอยางทงในดานเทคนคและดานการตอตานจากเจาของโรงงาน

และชาวเมองทกลวจะตกงาน เนองจากในตอนนนปญหาเกยวกบผลกระทบตอสงแวดลอมเปนประเดนใหม ผ

ทตองการศกษายงไมมประสบการณ การท างานจงเปนไปอยางเชองชาและไมครอบคลมปญหามากพอทงใน

ดานความกวางและความลก ยงผลใหถกโตแยงไดงายจากฝายทไมเหนดวยโดยเฉพาะจากเจาของธรกจซงมก

มอทธพลสงในทองถนและมเครอขายกวางกวานกวชาการและแรงงานในเมองชนบท รายยงกวานนมกม

นกวชาการจ าพวกเมธบรกรทยนดรบเงนจากนกธรกจเพอศกษาหาขอโตแยงผ ทอยในวงการเดยวกนเสมอ

ในครอบครวของผ เขยนเอง ยายซงยงแขงแรงมากในตอนทผ เขยนยงเลกเรมเปนโรคหวใจรายแรงและ

ตายดวยโรคนน ลก ๆ ของยายทง 5 คนเปนโรคหวใจกนทกคน อาของผ เขยนคนหนงซงเปนนกกฬาและออก

ก าลงกายไมเวนแตละวนตายดวยโรคหวใจวายเฉยบพลนเมออายเพยง 50 ป ปาของเขาตองผาตดหวใจสอง

ครง สวนแมซงเปนลกคนเลกของครอบครวตองผาตดหวใจถง 3 ครงเมออาย 50 ป ณ จดนผ เขยนไมได

เปดเผยวาตวเขาเองเปนโรคอะไรดวยหรอเปลา แตในตอนกอนจบหนงสอเขาบอกวา พอของเขาซงเรมท างาน

ในโรงงานเหลกกลาเมออาย 15 ปเปนโรคมะเรงกระดกเมออาย 53 ป สวนเขาและนองชายเปนโรคภมแพ

รายแรงเรอรงทงค

เนอหาของบทท 2 เกยวกบหมอกควนทเกดขนในนครลอนดอนซงอาศยการเผาถานหนเปนเชอเพลง

ส าหรบใชในบานมาเปนเวลานานหลายรอยปกอนทจะเกดโรงงานขนาดใหญในยคอตสาหกรรม โรงงานเพม

การเผาถานหนยงผลใหควนทปลอยออกไปหนาแนนยงขน บอยครงเมอควนผสมกบไอน าเยนทระเหยขนมา

จากแมน าเทมส จะกอใหเกดหมอกทลอยออยองอยในระดบต าและมความหนาจนกระทงรถมาและ

รถพยาบาลกตองหยดวงเพราะมองไมเหนถนน สภาพเชนนเปนฉากทดลใจใหจตรกรโคลด โมเนท และ

นกเขยนชารล ดกเคนส สรางผลงานอนโดงดง แตกเปนก าบงอยางดทฆาตกรตอเนอง Jack the Ripper ใชแฝง

ตวเพอฆาโสเภณในทสาธารณะดวยวธอนโหดเหยมเมอป 2431 บางครงฆาตกรนนรอดเงอมมอของต ารวจไป

ไดอยางหวดหวดแบบนาอศจรรยสวนหนงเพราะมหมอกควนชวยบดบง หมอกควนชนดนนสรางความเสยหาย

ใหญหลวงซงยากแกการค านวณ นครลอนดอนซงมบรษทรบประกนสารพดอยางแมกระทงการตายของมา

และการเสยพรหมจารของหญงจงไมมบรษทไหนออกประกนใหกบความเสยหายทเกดจากหมอกควน

แมจะมผพยายามศกษาปญหาของหมอกควนตงแตตอนนนมา แตการศกษายงไมกวางและลกพอจน

ไดผลทกระตนความสนใจของชาวนครลอนดอนจนกระทงถงเหตการณเมอวนท 8 ธนวาคม 2495 ในวนนน

ความหนาวเยนจบใจครอบคลมไปทวนครลอนดอนเปนเวลานาน ชาวเมอง 8 ลานคนแกหนาวดวยการเผา

ถานหนเพมขน ปลองควนราวหนงลานปลองจงพรอมใจกนปลอยควนในปรมาณมากออกไปจนท าใหมนหนา

และเลอนไหลไปชา ๆ ปานสายน า แทนทควนนนจะลอยขนไปมนกลบไหลวนกลบลงต าเมอกระทบกบความ

เยนจดของอากาศทปกคลมเมองอยท าใหเกดหมอกหนาจนไมสามารถมองผานไดยงผลใหทกสงทกอยางตอง

หยดชะงก ทงคนและสตวจ านวนมากลมตายจากหมอกควนนน จงมผใหสมญามนวา “หมอกฆาตกร” (Killer

Fog)

เนองจากนครลอนดอนเปนเมองใหญและมคนตายเพมขนแบบผดปกตนบพนคน เหตการณในวนนน

จงไดรบความสนใจอยางกวางขวางกวาเหตการณอยางเดยวกนทเกดขน ณ เมองโดโนราในอเมรกาเมอ 4 ป

กอน ประชาชนเรยกรองใหรฐบาลหาทางลดการใชถานหนอยางจรงจงแตรฐบาลไมเตมใจจะท าอะไรทนท

เพราะมนจะมผลกระทบตอเศรษฐกจ รฐบาลหาทางถวงเวลาดวยการใหผ เชยวชาญศกษาผลกระทบซงม

จดมงหมายเพยงเพอการประชาสมพนธมากกวาความตองการทจะรความจรง ผท าการศกษาจงถกกดดน

อยางหนกทงจากฝายการเมองและฝายธรกจ นอกจากนนพวกเขายงถกกดดนจากพวกเมธบรกรอกดวย ผล

สดทายพวกเขาไดขอสรปวา สาเหตทท าใหประชาชนตายเพมขนเกนปกตไดแกไขหวดใหญ แตการศกษาใน

เวลาตอมากลบพบวาขอสรปนนผดพลาดอยางนาละอาย

ในบทท 3 ผ เขยนอางถงการตายในป 2512 ของอาของเขาเมออายเพยง 50 ปในขณะทก าลงอยกลาง

สนามกฬาในนครลอสแอนเจลส อาคนนนเตบใหญขนในเมองโดโนรา มลพษในเมองนนจะสรางปญหา

สขภาพใหเขาเทาไรยากแกการพสจน แตการอพยพออกไปอยในนครลอสแอนเจลสมคาเทากบการหนเสอไป

ปะจระเขเพราะลอสแอนเจลสเปนเสมอนศนยกลางของการสรางมลพษจากรถยนต อาของผ เขยนเปนหนงใน

ผ เสยชวตจ านวนมากเกนปกตในตอนนนอนเปนชวงทอากาศมมลพษรายแรง

ปจจยทท าใหนครลอสแอนเจลสเปนศนยของมลพษมดวยกนหลายอยางเรมดวยการตงอยในภม

ประเทศทมลกษณะเปนกนกระทะขนาดใหญซงถกลอมไวสามดานดวยภเขา ควนทรถยนตพนออกมาทางทอ

ไอเสยไมสามารถกระจายออกไปไดอยางรวดเรว ยงเมออากาศสวนบนเยนลงอยางฉบพลนพรอม ๆ กนกบเกด

ภาวะลมสงบ ไอเสยจะถกเกบสะสมไวเปนเวลานานและกลายเปนหมอกควนทท าใหแสบตา คนคอและแนน

หนาอก

ในสมยกอนทจะมปญหามลพษ ชาวนครลอสแอนเจลสใชรถไฟและรถรางเดนทางไปท างานกนเปน

สวนใหญ แตการขนสงสาธารณะจ าพวกนนถกลมเลกไปเพราะความชวรายของบรษทผลตรถยนต ยางรถยนต

และน ามนซงรวมหวกนซอกจการเหลานนแลวยกเลกเพอบงคบชาวบานโดยปรยายใหเดนทางไปไหนมาไหน

ดวยรถยนต การกระท าเชนนนเกดขนทวไปในเมองใหญ ๆ ของสหรฐอเมรกา แมตอมาบรษททขาด

จรรยาบรรณเหลานนจะถกด าเนนคดและถกปรบ แตมนกสายเกนไปทจะน ากจการขนสงสาธารณะกลบคนมา

ใชใหมเพราะรางไดถกรอถอนไปหมดแลว สวนคาปรบกเปนเงนเพยงจบจอยเมอเทยบกบก าไรของบรษท

เหลานน

นอกจากความชวรายในการยกเลกการขนสงสาธารณะแลว บรษทเหลานนยงรวมหวกนตงกจการผลต

สารผสมน ามนรถยนตทมตะกวผสมอย แมตอมาการศกษาของนกวทยาศาสตรจะพบวาสารตะกวเปน

อนตรายรายแรงตอพนกงานในโรงงานและตอทกคนทสดมนเขาไปในปอด แตบรษทเหลานนยงพยายามตอส

ดวยกลวธสารพดอยาง รวมทงการประชาสมพนธทจงใจบดเบอนความจรง สรางความกดดนผานนกการเมอง

ทอยทางขวอนรกษนยม และจางพวกนกวทยาศาสตรซงขาดจรรยาบรรณ หรอ เมธบรกร ใหประณาม

การศกษาทพบวาสารตะกวในน ามนมผลกระทบรายแรงตอสขภาพ การตอส เปนไปหลายทศวรรษกอนท

สหรฐฯ จะหามใชน ามนทมสารตะกวผสมอย อยางไรกตามน ามนจ าพวกนยงมใชอยในประเทศผผลตน ามน

ใหญ ๆ และในประเทศดอยพฒนาจ านวนมาก การตอส ระหวางนกวทยาศาสตรทมความซอสตยตอวชาชพกบ

บรษททผลตสารอนตรายในท านองนมอยตลอดเวลา รวมทงความพยายามทจะพสจนวาควนบหรมอนตรายสง

ตอผ ทไมสบบหรดวย

ในบทนผ เขยนเลาถงการตอสของนกวทยาศาสตรสตรชอ แมร แอมดร ผพยายามคนควาหาผลกระทบ

รายแรงตอสขภาพของมลพษในอากาศซงเกอบทงหมดเกดจากสารเพยง 5 ชนดไดแก ซลเฟอรไดออกไซด

คารบอนมอนออกไซด ไนโตรเจนออกไซด ไฮโดรคารบอนและฝ นละออง แมสารเหลานจะมอยในธรรมชาต แต

สวนใหญเกดจากการเผาไหมของเชอเพลงจ าพวกน ามนปโตรเลยม จากมมมองของการวจย นบไดวา

นกวทยาศาสตรสตรผ นเปนผบกเบกทมผลงานชนดเยยม แตแทนทเธอจะไดรบต าแหนงหนาทซงมเกยรต เธอ

กลบถกไลออกจากงาน แมตอมาเธอจะหางานใหมได แตผลตอบแทนกไมสมกบความรความสามารถของเธอ

ในบทท 4 ผ เขยนเลารายละเอยดของการจดตงองคกรเพอปกปองสงแวดลอมของรฐบาลอเมรกนชอ

The Environment Protection Agency และกระบวนการตอสระหวางนกวทยาศาสตรกบบรษทยกษใหญซงได

ประโยชนจากการขายน ามนซงมสารตะกวผสมอย แมบรษทเหลานนจะมอทธพลตอนกการเมองบางคน แต

การกอตงองคกรดงกลาวกเกดขนเพราะประชาชนเรมเขาใจในผลรายของมลพษและสารเคมทตกคางอยใน

สงแวดลอม พวกเขาจงกดดนใหรฐบาลคนหามาตรการปองกนปญหาสขภาพและการท าลายสงแวดลอม

อยางไรกตามการท างานขององคกรนนเปนไปอยางเชองชาและกวาจะท าอะไรไดสกอยางกตองใช

เวลานานเปน 10 ป ทเปนเชนนนเพราะนอกจากความกดดนจากบรษททขาดจรรยาบรรณทงหลายแลว

การศกษาหาความสมพนธระหวางสารบางอยางในสงแวดลอมกบปญหาสขภาพมกเปนไปอยางเชองชาและ

ยากล าบาก ในบางกรณบทสรปทไดจากการศกษาผลกระทบทสารมตอสตวกไมสามารถยนยนไดจาก

การศกษาในคน ยงกวานนการศกษามกไมสามารถครอบคลมผลกระทบในระยะยาวของสารเคมทมอยใน

ระดบต าซงมนษยเราหายใจเขาไปวนละเพยงเลกนอยตดตอกนเปนเวลานาน และเมอใดทการศกษาไม

สามารถสรปความสมพนธไดแบบดนไมหลด 100% ผ เสยประโยชนจะหาทางโตแยงอยางรนแรงทนท

ภาค 2 ประกอบดวยบทท 5-7 เนอหาของบทท 5 สวนใหญเปนเรองราวของกระบวนการทบทวน

งานวจยของนกวทยาศาสตรโดยผ เชยวชาญในวงการเดยวกนเพอตรวจสอบความถกตองและมาตรฐานของ

การวจย หากมองกนตามทฤษฎแลวกระบวนการนไมนาจะมความสลบซบซอน หรอยอกยอนอะไรมากนก

เพราะผทบทวนงานวจยของเพอนรวมอาชพเดยวกนเปนผ ทมความเชยวชาญในดานนนอยแลวและการ

ทบทวนกเปนไปในทางลบ คณภาพของงานจงเปนฐานของการตดสนโดยผทบทวนไมตองกงวลเรองผลกระทบ

ทอาจตามมาถาเขาเหนวางานไมไดมาตรฐาน แตความจรงหาเปนเชนนนไม บางทกระบวนการนมความ

ยอกยอนซอนเงอนจนยากทจะเขาใจวาอะไรเกดขนเพราะปจจยหลายอยางโดยเฉพาะการแทรกแซงจากดาน

การเมองและความกดดนจากบรษททอาจเสยประโยชนมหาศาลจากการถกหามผลตสนคา

นอกจากเรองราวของนกวทยาศาสตรสตรทถกกลนแกลงซงไดอางถงในบทท 3 แลว ผ เขยนยกตวอยาง

การศกษาทพบวาเดกทมสารตะกวในตวมากมระดบสตปญญาต ากวาเดกโดยทวไป เนองจากขอสรปนจะม

ผลกระทบใหญหลวงตอผผลตน ามนทมสารตะกวผสมอย งานของเขาจงผานกระบวนการทบทวนซ าแลวซ าอก

ตามค าขอรองของหลายฝายรวมทงผ ทไดประโยชนจากบรษทดวย นอกจากนนเขาถกโจมตจากผ ทอยนอกวง

วชาชพของเขา เชน จากนกจตวทยา ซงกลาวหาเขาวาท าผดมาตรฐานของการวจยและไมเวนแมกระทงเรอง

สวนตวดวยจดมงหมายทจะท าลายชอเสยงของเขา ทงทผ โจมตมความเกยวพนกบบรษททอาจเสยประโยชน

แตขอกลาวหาตองใชเวลาสอบสวนโดยองคกรวชาชพซงตองใชเวลานาน ในระหวางนนบรษทผผลตน ามนและ

สารตะกวยงคงท าก าไรอยางงดงามตอไป

อกตวอยางหนงไดแกการศกษาเรองผลกระทบของสารบตาเดยนซงใชในการท ายางเทยม

นกวทยาศาสตรเรมสงสยวาสารนมสวนท าใหเกดมะเรงและเรมศกษาหาขอมลในป 2526 ผ เขยนเองมสวนใน

การศกษาในบางแงและพมพผลการศกษาออกมาในป 2530 เนองจากการศกษาของเขาชบงวาสารนนนาจะ

เปนตวกอมะเรง เขาจงเสนอรฐบาลใหออกกฎระเบยบใหมเพอบงคบใหบรษทผผลตสารลดปรมาณของสารท

คนงานสมผสลง ทนททผลการศกษาของเขาพมพออกมาเขาถกโจมตอยางหนกจากบรษทผผลตยางเทยม

ตอมาเมอนกศกษาปรญญาเอกคนหนงท าการศกษาเชงลกตอไปเพอหวงจะใชผลส าหรบการเขยนวทยานพนธ

ของเขา บรษทเหลานนบอกเขาวาจะฟองเขาตอศาลยตธรรม จรงอยนนเปนเพยงค าขทไมมผลโดยตรงตอมา

แตบรษทผผลตยางเทยมกถอนเงนวจยซงเคยใหแกมหาวทยาลยของเขาแลวน าไปใหแกมหาวทยาลยอน

เพอใหท าวจยในเรองเดมซ าอก ถงแมวาการวจยในทสดจะยนยนผลการวจยเดม แตบรษทกสามารถซอเวลา

เพอท าก าไรตอไดอกหลายป จนกระทงรฐบาลประกาศในป 2544 วาบตาเดยนเปนสารกอมะเรงในมนษย

ในการคลกคลอยในวงการวจยและในองคกรของรฐทมหนาทดแลเรองสงแวดลอม ผ เขยนตองเผชญ

กบวชามารสารพดอยางทบรษทตาง ๆ น าออกมาใชเพอตอสกบนกวจยเรองผลกระทบของสารเคม นอกจาก

สงทกลาวมาแลว บรษทพยายามหาทางหามมใหนกวทยาศาสตรสามารถเขาถงขอมลได เชน เมอบรษทถก

ฟองจากผไดรบผลกระทบจากสารเคมทตนผลต บรษทอาจยนยอมจายคาเสยหายหากศาลยอมใหเกบขอมล

ทกอยางเกยวกบกรณนนไวเปนความลบ

อกทางหนงไดแกการกดดนรฐบาลผานนกการเมองใหเปลยนกฎเกณฑในการรบผลงานของนกวจยมา

ใชเปนแนวนโยบายของรฐโดยเฉพาะการเปดโอกาสใหผอยนอกวงการเขามามสวนใหความเหนอนเปนการเปด

โอกาสใหการเมองแทรกแซงไดงายขน เรองนมผลทนตาเหนตอการวจยดานความสมพนธของมลพษในอากาศ

กบปญหาสขภาพ ทงทการวจยของนกวทยาศาสตรพบความสมพนธอยางแจงชด แตกวาผลการวจยจะ

น าไปสนโยบายของรฐกกนเวลากวา 2 ทศวรรษซงในระหวางนนบรษททเกยวของยงท าก าไรไดตอไปพรอม ๆ

กบมคนตายจากมลพษปละ 60,000 – 120,000 คน

บทท 6 เปนเรองเกยวกบมะเรงเตานมซงเพมขนอยางรวดเรวในชวงศตวรรษทผานมาจนกลายเปน

มะเรงทสตรทวโลกเปนกนมากทสดกวามะเรงชนดอน ในสหรฐอเมรกาเอง ปหนง ๆ จะมสตรเสยชวตดวย

มะเรงเตานมราว 42,000 คนและแตละคนมชวตสนลงประมาณ 20 ป ยงผลใหเกดความเสยหายใหญหลวงทง

ในดานเศรษฐกจและดานสงคม ขอมลบงวาสตรในยโรปกเสยชวตจากโรครายนในจ านวนใกลเคยงกน ขอมล

เหลานนเปนแรงจงใจใหสมาชกรฐสภาสตรคนหนงของสหรฐอเมรกาออกมาเคลอนไหวใหคนหาสาเหตของ

มะเรง แตเนองจากสงแวดลอมมสารเคมหลากหลายชนดเจอปนอย การจะหาความสมพนธของสารใดสาร

หนงกบการเพมของมะเรงเตานมจงเปนประเดนทยากยง

การศกษาของผ เขยนเองพบวาสารทใชในการกระตนสตวเลยงใหโตเรวชอ diethylstilbestrol (DES)

นาจะมสวนท าใหเกดมะเรงเตานม แตกอนทการศกษานนจะไดขอสรปแนนอน รฐบาลไดเปลยนนโยบายไป

ในทางทดขนโดยการสงใหเลกใชสารเคมจ านวนมากนอกจากผผลตจะสามารถพสจนไดกอนวามนจะไม

กอใหเกดปญหาสขภาพ สารเคมนจงถกหามใชไปดวย อยางไรกตามในขณะนยงมการใชสารเคมหลายอยาง

โดยเฉพาะจ าพวกทยในเครองส าอางของสตรทงทการศกษาของนกวทยาศาสตรในสวนตาง ๆ ของโลกไดชวา

มนนาจะมสวนท าใหเกดมะเรงเตานมกตาม

เนอหาของบทท 7 เปนเรองของขอมลตาง ๆ เกยวกบปญหาทเกดขนกบเพศชาย ผ เขยนเปดประเดน

ดวยการอางถงเรองเชงขบขนทมผกลาววาผชายก าลงจะสญพนธแลว แตเรองนไมขบขนเลยแมแตนอยเพราะ

แนวโนมตาง ๆ ทก าลงเกดขนกบเพศชายลวนชไปทปญหาในระยะยาวของมนษยชาตทงสน เชน อตราการเกด

ของทารกเพศชายลดลง ขนาดของอณฑะเลกลง จ านวนตวอสจในน ากามลดลง องคชาตผดปกตมากขน เกด

มะเรงในตอมลกหมากมากขน และเปนหมนกนมากขน สงเหลานมกไมคอยไดรบความสนใจเพราะความเชอ

เดม ๆ ทวาเดกจะเกดเปนเพศหญงหรอชายและมสขภาพอยางไรเปนเรองของโชค หรอพรหมลขต ใน

ขณะเดยวกนหากเดกทเกดมความผดปกต ความสนใจมกพงไปทพฤตกรรมของแมในเชงวาเธอท าอะไรในชวง

กอน หรอก าลงตงครรภ ทงทสขภาพของฝายพอกมความส าคญอยางยงยวด

ผ เขยนเสนอวาในขณะนเราเขาใจผลกระทบทสารเคมในสงแวดลอมมตอระบบสบพนธของชายมาก

ขนทงทไดรบการขดขวางทกวถทางจากบรษทผผลตสารเหลานน เขายกตวอยางมาเสนอมากมาย เชน คนงาน

35 คนทท างานในโรงงานผลตสารเคมชอ dibromochloropropane (DBCP) ซงใชฆาศตรพชในไรกลวยเปน

หมนกนทงหมด บรษททผลตสารนรเรองผลกระทบของมนดมาเปนเวลานาน แตเกบความลบนนไว เมอถกจบ

ไดไลทนและรฐบาลตองการควบคมกระบวนการผลต บรษทกยายไปตงโรงงานในประเทศดอยพฒนา ผล

ปรากฏวาคนงานของไรทใชสารนในประเทศคอสตารกากวา 20,000 คนกลายเปนหมน เมอคนงานเหลานน

ฟองศาลในรฐแคลฟอรเนยและรฐฟลอรดา ปรากฏวาศาลไมยอมรบฟอง พวกเขาจงยายไปฟองศาลในรฐ

เทกซสและชนะคดสงผลใหบรษทผผลต DBCD ตองจายคาชดใชราว 20 ลานดอลลาร อยางไรกตามนนเปน

การแพครงสดทายของบรษทเพราะหลงจากนนรฐเทกซสกเปลยนกฎหมายโดยหามมใหชาวตางชาตฟองบรษท

สญชาตอเมรกน

นอกจาก DBCP แลวผ เขยนเลาถงเรองราวของสารเคมอกหลายอยางทมผลกระทบตอระบบสบพนธ

และท าใหเกดปญหาดงทกลาวถง นอกจาก DDT ทคนสวนใหญมกไดยนกนแลว ยงมสารเคมอกมากมายซง

คนสวนใหญอาจไมเคยไดยนแตกมผลรายไมนอยเชนกน เชน Dioxin, DES, DDE, HCB, HCE, และ PCB เปน

ตน

ภาคสดทายประกอบดวยบทท 8-10 ผ เขยนใชบทท 8 เลาเรองราวของมลพษในประเทศเมกซโกและ

จนโดยเฉพาะจากผลกระทบทเกดกบเดกซงอวยวะก าลงเจรญเตบโตจงไดรบผลกระทบสงกวาผใหญ มหานคร

เมกซโกอนเปนเมองหลวงของประเทศนนเปนเมองทมขนาดใหญทสดในโลกเนองจากมประชากรเกน 20 ลาน

คนซงกวาครงเปนเยาวชนอายต ากวา 15 ป นอกจากนนเมองนเปนเมองทมอากาศสกปรกทสดแหงหนงในโลก

ความเปนไปในมหานครเมกซโกจงนาจะใหบทเรยนอยางดส าหรบประเทศดอยพฒนาเพราะเยาวชนของโลก

กวา 85% อาศยอยในประเทศเหลานนและกวาครงหนงของเดกอาศยอยในเมองซงมกมอากาศทสกปรก

เชนเดยวกน

เมกซโกมนกวทยาศาสตรทมความสามารถหลายคนทไดศกษาผลกระทบรายแรงของมลพษในอากาศ

แตผลการศกษาของพวกเขามกไมไดรบการเปดเผยเพราะเหตผลทางการเมอง นกวทยาศาสตรเหลานนมกถก

กดดนจนไมกลาเผยแพรผลงานของตวเอง เมอผ เขยนน าผลการวจยไปเสนอในมหานครนน เขาถกขอรองจาก

นกวจยทนนวาอยาเปดเผยชอของพวกเขาเพราะพวกเขาอาจไดรบอนตราย สวนสอกมกถกเงนปดปาก

เนองจากพรรคการเมองทมอ านาจมกองทนลบส าหรบจายใหพวกทท างานดานสอโดยเฉพาะ

สภาพเชนนนเรมเปลยนแปลงในป 2543 เมอพรรคการเมองทคมอ านาจตดตอกนมาเปนเวลากวา 70

ปสญเสยอ านาจเพราะชาวเมกซกนทนความฉอฉลไมไดอกตอไป ประธานาธบดคนใหมเรมยอมรบความจรง

และเปดทางใหมการศกษาและพดถงสภาพความเปนจรงอยางกวางขวางขน ประจวบกบตอนนน

นกวทยาศาสตรชาวเมกซกนซงไปตงถนฐานและท างานวจยอยในสหรฐอเมรกาและไดรบรางวลโนเบลเมอป

2538 จากการศกษาผลกระทบทสาร chlorofluorocarbons (CFC) มตอบรรยากาศของโลกหนมาสนใจกบ

ความเปนไปในบานเกดของตน ความสามารถ ชอเสยงและความสนใจของเขาน าไปสการเปดประตของการหา

ทางแกไขใหกวางขนอก

นกวทยาศาสตรและสอมอสระทจะท าการวจยและเสนอเรองความเลวรายของมลพษตอชาวเมกซกน

อยางตรงไปตรงมามากขน นกวทยาศาสตรสามารถเขาถงสอเพอแนะน าวธปฏบตตอพอแมของเดกในวนท

อากาศมสารพษสงเปนพเศษ รฐบาลยกสถานะขององคกรดานการปกปองสงแวดลอมใหเปนกระทรวงและ

พมพแผนเพอตอสกบปญหาสขภาพอนเกดจากสงแวดลอมเปนครงแรกเมอป 2545 อยางไรกตามชาวเมกซกน

สวนหนงยงมองไมเหนความจ าเปนทจะตองรวมกนตอสกบผลรายของมลพษ พวกเขาจงยงพยายามหลกเลยง

เชน เมอรฐบาลออกกฎใหรถยนตทกคนหยดวงสปดาหละ 1 วน ชาวเมกซกนกพากนไปหาซอรถเกา ๆ ทชาว

อเมรกนเลกใชแลวมาเกบไวส าหรบใชในวนนนโดยเฉพาะ รถเกาเหลานนพากนพนควนพษออกมามากกวา

เดมเสยอก

สภาพของมหานครเมกซโกนบวาเลวรายมากแลว แตเมองจนยงเลวรายยงกวา เมองจนเปนประเทศท

อากาศมมลพษสงทสดในโลกประเทศหนง ในบรรดาเมองใหญ ๆ 10 เมองทอากาศเปนพษสงทสดในโลก 9

เมองอยในจน เมองลานซซงมประชากรกวา 2 ลานคนมอากาศสกปรกทสดในโลก โดยเฉลยอากาศของเมอง

นมมลพษสงกวา 100 เทาของระดบทองคการอนามยโลกบอกวาเขาขนอนตราย ท าใหบางครงรฐบาลตองสง

ปดโรงงานชวคราวเมอประชาชนทนไมไหวจรง ๆ

สภาพความเลวรายเชนนมมานาน แตไมเปนทยอมรบของรฐบาลในยคกอนซงยดปรชญาการพฒนาท

เนนเศรษฐกจในชนบท ในปจจบนรฐบาลจนเรมใหอสระตอนกวทยาศาสตรทจะศกษาหาความจรง การศกษา

น าไปสขอสรปทนาสนใจยง 2 ขอเมอไมนานมาน นนคอ ชาวจนตายจากการหายใจอากาศทมมลพษปละ

ประมาณ 1 ลานคน และแตละปความเสยหายตอสงแวดลอมอนเกดจากการท าลายระบบนเวศ แหลงน าและ

อากาศมคาไมต ากวาการขยายตวทางเศรษฐกจของจน ในสภาพเชนนจนจะกาวไปทางไหนยากแกการคาด

เดา ผ เขยนไมไดท านายโดยตรงแตดจะหวงวาจนจะหาทางออกทเหมาะสมไดเพราะในประวตศาสตรชาวจน

เปนผ ทมความคดสรางสรรคสงทสดชาตหนงในโลก

ในบทท 9 ผ เขยนกลาวถงเรองราวของสารสองกลมคอ กลม CFC และกลมกาซเรอนกระจกซงสวน

ใหญเปนกาซคารบอนไดออกไซดและกาซมเทน เขาเลาถงกระบวนการศกษาทน าไปสขอสรปทวา CFC

ท าลายบรรยากาศชนโอโซนของโลกซงจะน าไปสการเกดมะเรงผวหนงอยางกวางขวางเมอแสงอลตราไวโอเลต

สามารถสองลงมาถงผวโลกโดยตรงได เฉกเชนการศกเกยวกบสารเคมชนดอน ๆ การศกษาเกยวกบผลกระทบ

ของ CFC ถกตอตานจากบรษทผผลตซงใชวชามารสารพดอยางดงทผผลตสารเคมอนเคยใช แตชาวโลก

คอนขางโชคดทบรษทนนสามารถคนหาสารเคมทใชทดแทนไดอยางรวดเรวและมองเหนก าไรมหาศาลจากการ

ผลตสารทดแทนนน รฐบาลจงสามารถสงหามใช CFC ไดกอนทความเสยหายใหญหลวงกวาทเปนอยจะ

เกดขน

กาชเรอนกระจกตางกบ CFC ในแงทผลกระทบของมนไมแจงชดเชนของ CFC แมภาวะโลกรอนจะ

เปนปญหาหนกหนาสาหสทสดของโลกปจจบน แตผลกระทบของมนเกดขนชา ๆ และในระยะยาว ฉะนนมน

จงงายตอการเลยงประเดนของพวกนกการเมองทไมตองการแกปญหาอยางจรงจง ยงไปกวานนผ เสย

ประโยชนจากการหยดผลตกาซเรอนกระจกกระจดกระจายกนอยทวโลก ไมเฉพาะบรษทเพยงหยบมอเดยวใน

ประเทศใดประเทศหนงเทานน การจะใชมาตรการลดการผลตจงยากยงเปนทวคณ ยงตอนนรฐบาลอเมรกน

ไมยอมทจะท าตามความเรยกรองของชาวโลกโดยไมยอมลงนามในพธสารเกยวโต โอกาสทโลกจะสามารถลด

การผลตสารเหลานนไดอยางจรงจงยงมนอย

ผ เขยนใชบทท 10 เปนบทสรปและเรมดวยการอางถงอนสาวรยทสรางขนเพอเปนทระลกส าหรบ

ชาวยวทตายดวยน ามอของฮตเลอร อนสาวรยนนเรยบงายแตมความความหมายลก ๆ ถงความไมยอมสยบ

ตออ านาจมด เขามองวานกวทยาศาสตรทพยายามศกษาความเลวรายของมลพษกเชนเดยวกน พวกเขามจต

วญญาณทจะคนหาความจรงตอไปแมจะตองประสบกบอปสรรคและภยทกอขนโดยผ เสยประโยชน แต

นกวทยาศาสตรจะตองไดรบความรวมมอจากประชาชนทวไป การศกษาจงจะไดผลเตมท

จากประสบการณทผานมา ผ เขยนสรปวาโลกนยงมหวงดงเชนประชาชนของเมองโดโนราซงเขา

กลบไปเยยมอกครงหลงจากไดยายออกไปเปนเวลานาน นนคอ แมชาวเมองจ านวนมากจะมอายสนลงเพราะ

ผลกระทบจากสารพษ แตกยงมอกมากทมอายยนไมนอยกวาคนในภาคอนของประเทศ

ขอคดเหน: เรองปจจยทกอใหเกดมลพษในอากาศและผลกระทบของมนเปนประเดนแรก ๆ ในดาน

สงแวดลอมทไดรบความสนใจจากนกวทยาศาสตร ฉะนนการศกษาในดานนจงมมากมายและผลของมน

กลายเปนต าราหนาเตอะทไมมใครหยบอานยกเวนนกศกษาในดานนเทานน แตหนงสอเรองนเปนทสนใจของ

นกอานทวไปเพราะผ เขยนน าเสนอแบบงาย ๆ ในแนวความทรงจ าของตนเอง เนองจากตวเขาและสมาชกใน

ครอบครวของเขาไดรบผลกระทบโดยตรงประกอบกบการเปนนกวทยาศาสตรทมสวนรวมในกระบวนการศกษา

และรางนโยบายของรฐ สงทเขาน ามาบรรยายจงคลายเปนภาพทมชวตเลอดเนอจรง ๆ แตสงทเขาน ามาเสนอ

ไมไดหยอนความส าคญลง ตรงขามมนเปนสงทชาวโลกจะตองใสใจรวมทงคนไทยดวย โดยเฉพาะผ ทอยใน

กรงเทพฯ และรอบ ๆ นคมอตสาหกรรมตาง ๆ เชน มาบตาพด

ขอมลทบงวามลพษท าใหสตปญญาของเดกลดลงนาจะไดรบความใสใจเปนพเศษเพราะตอนนมขาว

บอย ๆ วาสตปญญาของเดกไทยโดยทวไปลดลงเรอย ๆ ในขณะทยคนเทคโนโลยยงมความสลบซบซอนสงขน

และตองการคนงานทมความสามารถทางเทคโนโลยมากขน ในระยะยาวคนไทยจงอาจไมมโอกาสตามทน

ชาวโลกหากไมใสใจตอคณภาพของอากาศรอบดานอยางจรงจง

10.

Breathing Space / ภมแพในกระแสลม

ในปจจบนโรคโรคภมแพและโรคหอบเปนทรจกอยางกวางขวาง แตโรคทงสองมความเปนมาอยางไร

มกไมมใครรยกเวนผ เชยวชาญบางคน เชน Gregg Mitman ศาสตราจารยดานประวตศาสตรวทยาศาสตรและ

ประวตศาสตรการแพทยแหงมหาวทยาลยวสคอนซน การเปนโรคหอบมาตงแตเดกเปนแรงจงใจใหเขาศกษา

ประวตของโรคทงสองและไดพมพหนงสอชอ Breathing Space : How Allergies Shape Our Lives and

Landscapes ออกมาเมอตอนกลางป 2550 หนงสอขนาด 330 หนาเลมนรวมผลของงานวจยทชใหเหนประวต

และการศกษาถงทมาของโรคโดยเฉพาะในดานของความสมพนธระหวางโรคและสงแวดลอมอนเปนผลมาจาก

กจกรรมของเราเอง

ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการพดถงโรคไขละอองฟาง (Hay Fever) ซงมอาการคลายหวดและถกพบ

ครงแรกในกลมแพทยและพระทประเทศองกฤษเมอป 2362 มนจงไดรบสมญาวาเปนโรคของชนชนสง แพทย

สนนษฐานวาสาเหตของโรคมาจากการทผ ปวยยายถนฐานเขาไปอยในเมองท าใหพวกเขาหางไกลจากเกสร

ดอกไมยงผลใหภมตานทานตอสารในเกสรลดลง การไดสมผสกบเกสรดอกไมอกครงหนงจงท าใหรางกายของ

คนกลมดงกลาวมปฏกรยาออกมาในรปของอาการคลายโรคหวด เชน คดจมก น ามกไหล คนตา น าตาไหล

จาม เจบคอและออนเพลย

สวนการพบไขละอองฟางในสหรฐอเมรกาเรมตนเมอป 2423 แพทยชาวอเมรกนคดวาโรคนเกดจาก

ความผดปกตของระบบประสาท ผ ปวยจะเรมมอาการเมอยางเขาสสปดาหสดทายของเดอนพฤษภาคมหรอ

สปดาหแรกของเดอนมถนายนจนถงสปดาหสดทายของเดอนสงหาคม สวนวธรกษามอยทางเดยวคอการหน

ไปอยทอน ดงนนผ ปวยทมฐานะดเทานนจงมโอกาสรกษา ผ ปวยดวยโรคไขละอองฟางมกหลงไหลไปทยาน

ภเขาซงมอากาศบรสทธชอ White Mountains และหมบานเลก ๆ ชอเบทเลเฮม ในมลรฐนวแฮมปเชยร

สถานทเหลานนจงเตมไปดวยชนชนสงของสงคมสงผลใหเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และเบทเลเฮมก

ลายเปนทกอตงสมาคมโรคละอองฟางของสหรฐอเมรกา

ตอมาสภาพแวดลอมของเบทเลเฮมเปลยนไปเพราะปจจยหลายอยาง เชน จ านวนประชากรทเพมขน

อยางรวดเรว ฝ นผงจากรถไฟทพาคนเขาไปในเมอง อากาศทรอนและแหงแลงจนท าใหเกดไฟปาบอยขน และ

จ านวนสารกอภมแพทมมากจากพชตาง ๆ โดยเฉพาะวชพชชอ Ragweed (Ambrosia artemisiifolia) เบทเล

เฮมจงเปนทพกพงของผ ปวยไมไดอกตอไป ตรงขามมนกลบท าใหพวกเขาไดรบความทกขทรมาน เมอ

สหรฐอเมรกาพฒนามากขนไขละอองฟางกแพรกระจายออกไปจนทวทวปและเมอชาวอเมรกนมรถยนตใช

อยางทวถง พวกเขาจงสามารถเดนทางไปพกผอนในสถานทซงปราศจากสารทท าใหเกดไขละอองฟางได

ยงผลใหการหนไขละอองฟางไมจ ากดอยในหมของชนชนสงเทานน

ในป 2449 ไดมผบญญตค าวาโรคภมแพขน โรคนมลกษณะทส าคญคอ ระบบภมคมกนของรางกาย

จะตอบสนองตอสงมชวตเลก ๆ ในปเดยวกนนนแพทยชาวเยอรมนพบวาละอองเกสรดอกไมนาจะเปน

ตวกระตนใหระบบภมคมกนท างานเพมขนอยางทนททนใด ทงนเพราะเขาสามารถท าใหผ ปวยไขละอองฟาง

เกดอาการของโรคไดดวยการหยดสารละลายของเกสรดอกไมลงบนตาของผ ปวย สปตอมาหวหนาหนวย

สรรวทยาและเภสชวทยาแหงสถาบนรอกกเฟลเลอรทกรงนวยอรกกพบวาเมอหนถกท าใหเกดอาการแพอยาง

รนแรง มนจะมอาการเหมอนผ ปวยโรคหอบ หลงจากศกษาตอมาจนราวป 2463 แพทยจงสรปวาโรคไขละออง

ฟางและโรคหอบอยในกลมโรคภมแพเชนเดยวกน และสงทอยในธรรมชาตเปนศตรทส าคญของผ ปวยโรค

ภมแพ

แพทยชาวเยอรมนชอ วลเลยม ดนบาร เปนผ คนพบวา โรคไขละอองฟางเกดจากการทรางกายม

ปฏกรยาตอบสนองตอโปรตนทถกผลตออกมาจากละอองเกสรดอกไม และเปนคนแรกทคนพบวธรกษาโรคไข

ละอองฟางโดยใชเซรมตอตานสารพษ เขาและบรษทชมเมลจงไดรวมกนผลตยาทมสารชอ Pollantin ขนเพอ

บรรเทาอาการ สารชนดนไดจากเซรมทไดมการฉดละอองเกสรดอกไมเขาไปและมทงแบบน า ขผงและผงซง

ใชไดกบเยอบตาและจมก หลงจากนนบรษทยาตาง ๆ กผลตสารทใชกระตนใหรางกายสรางภมคมกนตอสาร

กอภมแพออกมาวางขายอยางกวางขวาง

เมอแพทยสามารถชไดแนนอนวาวชพช Ragweed มสารกอภมแพทส าคญ การศกษาเกยวกบพชชนด

นกเปนไปอยางเขมขน นกพฤกษศาสตรพบวามนมกเจรญงอกงามในชวงเดอนกรกฎาคมถงเดอนกนยายน

ตามสถานทก าจดของเสยหรอสลมตามเมองใหญ ๆ อนเปนทอยของชาวตางชาตอพยพ แพทยอเมรกนชอ ว

ลเลยม เชปปเกรลล ผกอตงคลนกโรคภมแพคนแรกของสหรฐอเมรกาเชอวาหากแพทยใหความสนใจกบ

สภาพแวดลอมรอบ ๆ ทอยอาศยของผ ปวย รวมทงการก าจดวชพชดวยแลว เขาจะสามารถลดจ านวนผ ปวยลง

ไดถง 50% การรณรงคปองกนโรคไขละอองฟางครงแรกดวยการก าจดวชพชจงเกดขนในเมองนวออรลนส

อยางไรกตามมนกวทยาศาสตรบางคนแยงวาโรคไขละอองฟางเปนผลของการท าลายและการใชทรพยากร

อยางไมถกตองของมนษย เชน การท าลายดน ฉะนนการถอนวชพชออกรงแตจะท าใหสภาพดนเหมาะกบการ

เกดใหมของวชพชเพมขน การปลกพชอนทมคณเพอก าจดวชพชจงนาจะเปนทางออกทเหมาะส าหรบการ

แกไขปญหาในระยะยาว และการรกษาสงแวดลอมเปนหนทางเดยวทจะท าใหผ ปวยไขละอองฟางหายจากโรค

ได

แนวคดใหม ๆ มผลท าใหนายกเทศมนตรเมองดทรอยตยกพนทรกรางของเทศบาลทเตมไปดวยวชพช

ใหเปนทท าสวนครวของคนยากจน ชาวบาน 945 ครอบครวจงเปลยนพนท 430 เอเคอรใหกลายเปนทปลกมน

ฝรง ถว ขาวโพดและมะเขอเทศ นกปฏรปเหนวาการท าเชนนนเทากบเปนการสงเสรมทงสขภาพกายและ

สขภาพใจไปในตวดวย ในชวงทเศรษฐกจถดถอยครงใหญเมองนวยอรกจงไดจางชาวบานทตกงานใหก าจด

วชพชออกไปจากเนอทถงกวา 130 ลานตารางฟตซงนอกจากจะท าใหชาวบานทตกงานมงานท าแลวยงเทากบ

เปนการใหความชวยเหลอผ ปวยไขละอองฟางไปในตวดวย ตอมามผ เสนอวาความพยายามของทางการจะ

เสยเปลา หากรฐไมมกฎหมายก าจดวชพชอยางจรงจงทวประเทศ ทงนเพราะวชพชสามารถแพรไปในวงกวาง

ไดอยางงายดาย ดงนนในป 2458 รฐบาลจงออกกฎหมายก าหนดใหกรมทางหลวงรบผดชอบในการก าจด

วชพชฤดกาลละสองครง สวนเจาของบานในเมองกมหนาทก าจดวชพชในพนทของตนเชนกน และในปตอมา

รฐนวยอรกไดออกกฎหมายเพมโทษปรบเจาของบานทละเลยไมก าจดวชพชทกอใหเกดโรคไขละอองฟางดวย

เมอยาก าจดวชพช “2,4-D” ถกผลตขนมา การก าจดวชพชดวยสารเคมชนดนจงเกดขนทวประเทศ แต

ภายหลงนกวทยาศาสตรพบวาสารเคมตวนกลบสรางปญหาสขภาพ ทงนเพราะมนเปนพษ ตอมาชาวอเมรกน

ตนตวเกยวกบพษรายของสารเคมเพมขนเมอหนงสอชอ Silent Spring ของ ราเคล คารสน ออกวางจ าหนายใน

ป 2505 การศกษาทผ เขยนหนงสอเลมนนน ามาเสนอสรปวา การก าจดวชพชดวยสารเคมซงเปนวธหนงของ

การควบคมธรรมชาตเปนสงไมถกตอง ทงนเพราะวธททงผ เชยวชาญทางดานสาธารณสขและวศวกรทางดาน

สขาภบาลเลอกใชในการแกปญหาเปนการมองเฉพาะแตปญหาของตวเอง มไดมองภาพรวม มนจงท าใหการ

แกปญหาหนงกอใหเกดอกปญหาหนงตามมา หนงสอเลมนนถอเปนเลมแรกทกลาวถงโทษของสารเคม มนม

บทบาทส าคญในการชกน าใหรฐบาลและประชาชนมองเหนความสมพนธระหวางสารเคมและธรรมชาตดวย

มมมองใหม

ในป 2466 ประธานสมาคมแพทยโรคภมแพของสหรฐอเมรกาไดวาจางนกพฤกษศาสตรสมครเลนชอ

โอเรน เดอรแฮม ใหเกบตวอยางละอองเกสรดอกไมชนดตาง ๆ ยงผลใหเขากลายเปนผจดท าแผนทละอองเกสร

ดอกไมแหงชาต แผนทชนดนเปนประโยชนกบบรษทยาในการผลตสารสกดจากละอองเกสรเพอใชในการ

รกษาโรคภมแพอยางมากโดยเฉพาะอยางยงเมอจ านวนผ ปวยเพมขนจนถง 1.5-3% ของชาวอเมรกน ตอมาใน

ป 2479 The New York World-Telegram เปนหนงสอพมพฉบบแรกทน าเสนอการวดละอองเกสรดอกไม

ประจ าวนในรายการพยากรณอากาศ และการกระท าเชนนนไดกลายเปนมาตรฐานการน าเสนอขาวมาจนถง

ปจจบน

ในชวงแรกทมการพบโรคหอบและโรคไขละอองฟางนน แพทยมกแนะน าใหผ ปวยยายไปยงบรเวณทม

อากาศแหงหรอบนภเขา เชน เมองทซอนในรฐอารโซนา และเมองเดนเวอรในรฐโคโลราโด แตจ านวนประชากร

ของเมองเดนเวอรทหนาแนนขนอยางรวดเรวท าใหอากาศมมลพษเพมขนดวย ในชวงปลายครสตศตวรรษท

19 สภาพแวดลอมของเมองนนเลวรายลงไปอกเมอบรษทรถไฟวางรางรถไฟเขาไปในกลางเมอง แต

นกการเมองและนกการเงนยงคงพยายามทจะสงเสรมการขายธรรมชาตของเมองเพอใหเปนแหลงทองเทยว

แมวาในชวงเวลานนสภาพแวดลอมของเดนเวอรจะแยลงมากจนไมเหมาะกบการเปนทหลบโรคของผ ปวยแลว

กตาม

เมองทซอนเปนอกเมองหนงทพยายามสงเสรมการทองเทยวกบผ ปวยไขละอองฟางอยางจรงจงถงกบ

มการตงสมาคมชอ The Tucson Sunshine Climate Club ขนในป 2465 ชาวเมองทซอนหวงใหเมองนเปน

จดหมายปลายทางถาวรของผ ปวยและเปนทพกผอนในฤดหนาวของนกทองเทยว การสงเสรมการทองเทยวท า

ใหจ านวนประชากรเพมขนและเศรษฐกจเจรญเตบโตอยางรวดเรว ชอเสยงของเมองทซอนโดงดงมากขนไปอก

เมอนกประพนธชอดง แฮโรลด เบลล ไรท เขยนนวนยายสงเสรมสรรพคณของเมองจนผอานตางหลงไหลเขาไป

อยางไมหยดยง อยางไรกตามความส าเรจนนท าใหสภาพแวดลอมของเมองเลวรายจนไมเหมาะกบสภาพ

รางกายของนกประพนธคนนนเอง เขาจงยายออกจากทซอนไปในป 2479

การทผ ปวยซงมฐานะดหลงไหลเขาไปในเมองทซอนท าใหสถาบนวจยชอ The Desert Sanatorium

and Institute of Research กลายเปนสถาบนทางการแพทยทมชอเสยงในการวนจฉยและรกษาโรคทางเดน

หายใจมากทสดแหงหนงของสหรฐอเมรกา สถาบนนดงดดทงนกเขยน ราชวงศยโรปและดาราใหหลงไหลเขา

ไปมากยงขน นกวจยของสถาบนเชอวาธรรมชาตและสงแวดลอมเปนทรพยากรทส าคญทสด หาก

สภาพแวดลอมของทนนถกท าลาย มนกจะไมสามารถดงดดผ ปวยไดอกตอไปซงจะท าใหเศรษฐกจของเมอง

เสอมถอยลง

แมวาชาวเมองและสถาบนตาง ๆ ในเมองนนจะตระหนกถงภยจากมลพษทางอากาศเปนอยางด แต

พวกเขากไมสามารถท าอะไรไดมากนก และหลงจากป 2513 สภาพบรรยากาศของเมองกเลวรายลงไปจนถง

ระดบต ากวามาตรฐานทางคณภาพของอากาศแหงชาตของสหรฐฯ ความเลวรายนนเปนผลมาจากกาซท

ปลอยออกมาจากรถยนต จ านวนประชากรและปรมาณของละอองเกสรดอกไมซงตางกเพมขน การศกษา

พบวาหญาตระกลเบอรมวดา ตนไมจ าพวกหมอนและมะกอกทมอยเตมเมองลวนมสารกอภมแพทงนน มน

เปนตนเหตทท าใหจ านวนผ ปวยโรคหอบและภมแพในเมองเพมขนถง 9-10 เทา สารนนและมลพษทางอากาศ

ท าใหทซอนไมเหมาะกบผ ปวยอกตอไป แมวาชาวเมองทปวยจะมไดละทงเมองกจรง แตผ ปวยอนกเดนทาง

มายงเมองนนนอยลง

แมวาชาวอเมรกนจ านวนมากจะปวยดวยโรคหอบและไขละอองฟาง แตในชวงแรกโรคเหลานกลบมได

เปนทสนใจของรฐมากนก จนกระทงสถาบนดานโรคหอบสองแหงชอ Tucson’s National Foundation for

Asthmatic Children (NFAC) และ Denver’s Jewish National Home for Asthmatic Children (JNHAC) ได

ผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงขน NFAC เปนองคกรการกศลแรกทสงเสรมการรณรงครกษาผ ปวยดวยโรค

หอบในเดก ผกอตงองคกรนประสงคจะชวยเหลอเดกยากจนทปวยดวยโรคหอบ เขาจงสรางโรงพยาบาลเพอ

เดกขน สวน JNHAC กสรางโรงพยาบาลขนาด 112 เตยงขนดวยวตถประสงคเดยวกน หลงจากนนรฐและ

บรษทยาตางกเหนความส าคญของโรคทงสองและใหทนสนบสนนสถาบนทงสองนนเพอท าวจย จากนนมา

กมารแพทยและจตแพทยกเรมใหความสนใจกบโรคหอบในเดกมากขน พวกเขาพบวาโรคหอบมความสมพนธ

กบระบบภมคมกน ระบบประสาทและขบวนการทางเคมของรางกาย ยาแกโรคภมแพและสเตยรอยดรนแรกจง

ถกพฒนาขน

ในชวงป 2503 โรงพยาบาลตามเมองใหญ ๆ พบวา อตราการเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาลและ

อตราตายของเดกผวด าทปวยดวยโรคหอบสงกวาเดกผวขาวทปวยดวยโรคเดยวกนถง 3-5 เทา แพทย

สนนษฐานวาสาเหตมาจากการทเดกผวด าตองอาศยอยในสภาพแวดลอมทมแตฝ นและมลพษทางอากาศ อก

ทงยงขาดความสามารถในการเขาถงบรการทางดานสาธารณะสขดวย สถานการณเชนนนเกดขนในเมองน

วออรลนสซงมประชากรผวด าเปนจ านวนมากเชนกน ทกปในเดอนตลาคมและพฤศจกายนเมองนวออรลนส

จะมการระบาดของโรคหอบ บางวนหองฉกเฉนของโรงพยาบาลตองรบผ ปวยโรคนถงกวา 200 คน ในทสด

คณะนกวจยกพบวาการระบาดของโรคหอบเกดขนใกล ๆ กบททงขยะซงรองรบขยะมากวา 40 ป นกวจยจง

คาดวาฝ นผงจากขยะนาจะเปนสารทเหนยวน าใหเกดอาการหอบ ดงนนเทศบาลเมองจงตดสนใจยายททงขยะ

ออกไป แตจ านวนผ ปวยกลบมไดลดลง พวกเขาจงตงสมมตฐานขนใหมวาจ านวนละอองเกสรดอกไมท

แตกตางกนในแตละฤดนาจะเปนตนเหตของการระบาดของโรคหอบ

แมวาแพทยสวนใหญจะเชอวาการเปลยนแปลงและมลพษของอากาศมสวนท าใหผ ปวยเกดอาการ

หอบมากขน แตในป 2505 แพทยกลบพบวาโรคหอบทเกดในเมองนวยอรกมไดมความสมพนธระหวางมลพษ

ทางอากาศกบการเขานอนโรงพยาบาลของผ ปวยและโรงพยาบาลทตงอยในแมนฮตตนตอนเหนอเทานนทม

จ านวนผ ปวยมากเปนพเศษโดยเฉพาะคนยากจนผวด า การส ารวจพบวายานทโรงพยาบาลตงอยเปนทอยของ

ชาวอเมรกนผวด าซงมรายไดต ากวาชาวนวยอรกทว ๆ ไปและเปนยานทมความหนาแนนของประชากรสงทสด

ในโลก การศกษาเรองโรคหอบในผ ปวยผวด าจงเรมตนขนอยางจรงจง แมวาจตแพทยจะเคยทราบมาแลววา

เดกทไดรบการปกปองมากเกนไปมกจะมอาการหอบ แตปรากฏการณเชนนกลบไมเกดขนในหมผ ปวยผวด า

การศกษาพบวาโรคหอบในเดกผวด ามความสมพนธอยางลกซงกบความไมมนคงทางอารมณ ความ

กลวถกแมทงและความขดแยงระหวางความรสกอยากพงพงและเปนอสระ นอกจากนนจตแพทยแหง

มหาวทยาลยโคลมเบยยงพบวา ความเกลยดชงตวเองเปนลกษณะเฉพาะของคนผวด า เดกผวด าจะรสกวาพอ

แมของตนเองถกรงเกยจและแบงแยกสผวจากคนผวขาว คนผวด าจงเกลยดชงสงคมคนผวขาว ความรสก

เหลานนาจะเปนตวกระตนใหเดกผวด าปวยดวยโรคหอบ ผ เขยนเหนวาการทนกวจยในชวงเวลานนใชปจจย

ทางดานจตวทยามาชวยในการวนจฉยการระบาดของโรคหอบยอมงายกวาการยอมรบวาสภาพแวดลอมทไม

เทาเทยมกนมสวนในการกระตนใหผ ปวยผวด าหอบ ทง ๆ ทสภาพแวดลอมเชนนนเหนกนอยต าตา อาจเปนไป

ไดวาแพทยและนกนเวศวทยาถกอ านาจของคนขาวบดบงกเปนได

สวนการวจยในเรองสารกระตนทท าใหเกดอาการหอบของคนผวด านน นกวจยสองคนพบวาชาวนโกร

มปฏกรยาตอบสนองตอสารกอภมแพทมาจากแมลงสาบรนแรงทสด สวนผ มเชอสายอตาเลยนและยวกลบม

ปฏกรยาตอบสนองตอสารนนนอยกวา นอกจากนนผ ปวยทมปฏกรยาตอบสนองตอสารกอภมแพมกเปนหอบ

ดวย พวกเขาจงสรปวาเชอชาตนาจะมผลตอการเกดโรคหอบมากกวาระดบชนชน

ผ ทศกษาเกยวกบผลกระทบของสภาพแวดลอมทเลวรายตอการหอบคอ จอหน ซลวากจโอ แพทยจาก

มหาวทยาลยลยเซยนา เขาพบวาความยากจนและสภาพแวดลอมทเสอมทรามของบานท าใหชาวเมองนวออร

ลนสเกดอาการหอบ การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมของบาน การเพมบรการทางดานสาธารณสขให

ครอบคลมกวางขวางยงขนรวมทงการมยาใหม ๆ จะท าใหจ านวนผ ปวยในพนทนนลดลง การทรฐลดคณภาพ

ของบานเอออาทรและลดงบประมาณในการบ ารงรกษาบานท าใหสภาพแวดลอมเลวรายลงไปอก แมแตเมอป

2548 นเองสถานการณกยงคงไมเปลยนแปลง ผ ทอาศยอยในบรเวณคนผวด าของนวยอรกยงคงตองทนทกข

จากนโยบายของรฐทท าใหมลพษทางอากาศของยานนนสงกวายานอน ๆ ทงนเพราะรฐยงคงปลอยใหรถทม

ควนพษจ านวนมากแลนเขาไปในพนท ขอมลจากโรงพยาบาลของยานนนบงวา ในปเดยวกนยงคงมผ ปวย

หอบมากถง 25% ซงมากกวาคาเฉลยของประเทศทมอยเพยง 6% นอกจากนนยงมการพบวาสถานทท างาน

ซงมสภาพแวดลอมไมดกมสวนท าใหผ ปวยหอบไดเชนกน

แมวาผ เชยวชาญแตละสาขายงคงใหความเหนถงสาเหตของอาการหอบแตกตางกน แตพวกเขาตาง

ยอมรบวาโรคหอบเปนผลมาจากหลายปจจยรวมกน มใชปจจยเดยว และยงมขอสงสยดวยวาโรคนมใชโรคของ

บคคลเทานน แตไดกลายเปนปญหาของสงคมไปแลว

เมอสภาพแวดลอมเปนสาเหตใหเกดอาการหอบ ผ ปวยสวนใหญจงพยายามทจะหาทางเปลยน

สภาพแวดลอมในบานของตนเองใหเหมาะกบการด ารงชวต ผ เขยนเลาถงวศวกรจากมหาวทยาลย

บวโนสไอเรสในอารเจนตนาซงมอาการของภมแพและหอบ เมอเขาอพยพไปอยในนวยอรกและแตงงานกบ

แพทยหญงในชวงหลงสงครามโลกครงท 1 ทงสองไดอาศยความรของตนเปลยนรงรกใหเปนบานทเลยนแบบร

สอรทโดยตดตงเครองปรบอากาศทมแผนกรองซงท าใหอากาศทหมนเวยนภายในปราศจากฝ นละออง

หลงจากทดสอบจนประสบความส าเรจ ทงสองกเปดบรษทขายเครองปรบอากาศชนดนนใหกบผ ปวยไขละออง

ฟาง เครองปรบอากาศกลายเปนสนคาขายดแมวาในชวงแรกราคาของมนจะยงสงกตาม อยางไรกตามความ

สบายทผ ปวยไดรบจากมนกลบมไดคงอยนาน ทงนเพราะบานแตละหลงมระบบนเวศตางกนขนอยกบวสดท

น ามาปลกสราง เครองเรอน สถานทตงและพฤตกรรมของผอยอาศย

ในป 2450 เจมส เมอรเรย สแปงเลอร ภารโรงวย 70 ปสงเกตวาอาการหอบของเขาจะก าเรบทกครงท

กวาดบาน เขาจงออกแบบไมกวาดใหมใหมกลองบรรจสบและมอเตอรรวมทงหมอนเพอกกฝ นไวในกลอง

ภายหลงเขาขายเทคโนโลยนนใหกบ วลเลยม ฮเวอร ผจดตงบรษทฮเวอรขนเพอขายเครองดดฝ นซงได

กลายเปนสนคายอดนยมของชาวอเมรกนมาจนถงปจจบน

แมวาเครองดดฝ นจะสามารถแกปญหาใหกบผ ปวยไดบาง แตสาเหตของการเกดอาการจากฝ นผง

ยงคงไมเปนทเขาใจกนมากนก ตอมานกวจยพบวาฝ นละอองในบานเปนสารกอภมแพจรง แตฝ นผงของแตละ

บานและแตละฤดกาลจะมองคประกอบแตกตางกนเพราะมนมาจากเครองใชภายในบานทตางกน เชน ผามาน

หมอน เตยง ผาปทนอน พรมและสตวเลยง ตอมายงมการคนพบอกวาสารกอภมแพมไดมาจากตวไรฝ นแตเกด

จากมลของมน และสารกอภมแพชนดนมความสามารถในการท าใหเกดอาการแพไมเทาเทยมกนดวย ไรฝ นท

พบในบานทมโคลนและน าใตดนมากจะกออาการมาก

หลงสงครามโลกครงท 2 เมอราคาน ามนเพมสงขน ชาวอเมรกนสวนใหญมความจ าเปนตองประหยด

น ามนและคาใชจาย พวกเขาจงหนมานยมใชฟนมากขน นอกจากนนพวกเขายงนยมใชฝาทท าดวยแผน

ฉนวนกนความรอนเพอปองกนมใหความรอนและความเยนรวไหลออกจากหอง แตแผนฉนวนกลบท าให

ความสามารถในการถายเทอากาศระหวางภายในและภายนอกอาคารลดลงถง 4-10 เทา ทงฟนและแผน

ฉนวนกนความรอนท าใหอากาศภายในบานเตมไปดวยสารพษ เชน กาซไนโตรเจนไดออกไซด คารบอนมอน

นอกไซด ฟอรมาดไฮดและเรดอน จนท าใหแตละบานมปรมาณสารเหลานนเกนมาตรฐานทรฐก าหนด มลพษ

ภายในบานจงท าใหจ านวนผ ปวยโรคภมแพและหอบเพมขนจนกลายเปนปญหาสขภาพของประเทศ

สหรฐอเมรกา

นอกจากนนมลพษภายในอาคารยงเกดจากบหรอกดวย ทงนเพราะแพทยโรคทางเดนหายใจพบวา

กลมผสบบหรมอสอง หรอผ ทตองสดควนบหรเขาไปโดยมไดสบเองมกเปนโรคหอบเชนกน รฐจงรณรงคหาม

สบบหรในอาคารจนท าใหในป 2539 อาคารกวา 33% ในสหรฐอเมรกาเปนอาคารปลอดบหร แมวาในปจจบน

วศวกรจะสามารถผลตเครองกรองอากาศทมตวกรองเรยกวา High Efficiency Particulate Absorbing

(HEPA) ซงสามารถกรองทงฝ นผงและแบคทเรยไดแลว แตกมไดหมายความวาผ ปวยทกคนจะมก าลงซอเพราะ

สนคานราคาสงถง 600 ดอลลาร โรคหอบและภมแพจงยงคงเปนปญหาตอไป

เมอประชาชนสวนใหญไมสามารถทจะเปลยนสงแวดลอมรอบตวใหเขากบสภาพรางกายของตนเองได

ทงหมด ยาแกแพจงเปนอกทางเลอกหนง ยอดขายยาแกแพยงเพมขนไปอกเมอแพทยของโรงพยาบาล

กองทพเรอในอลลนอยสพบวายาแกแพท าใหอาการหวดหายไปหากใชภายใน 1-2 ชวโมงหลงเรมปรากฏ

อาการ และเมอองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกาประกาศเมอวนท 2 กนยายน 2492 ใหรานขายยา

สามารถจ าหนายยาแกแพชอ Neohetramine ไดเองโดยไมจ าเปนตองมใบสงยาจากแพทย ยอดขายยาชนดนก

เพมขนเปน 1 ลานดอลลารภายในเวลาเพยงเดอนเดยว แมวาตอมาวารสารของสมาคมแพทยอเมรกนจะ

ประกาศวายงไมมใครทราบผลของการใชยาแกแพในระยะยาว แตชาวอเมรกนยงคงใชยาชนดนตอไปอยางไม

หยดยงเพราะมนท าใหพวกเขาสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพและไมจ าเปนตองหยดงาน

ในป 2499 ยาสดขยายหลอดลมส าหรบผ ปวยโรคหอบถกผลตขนเปนครงแรก ยาชนดนใชงายและพก

ตดตวไปไหนมาไหนไดสะดวกจงเปนยาทแพทยนยมสงและผ ปวยกนยมหาซอไวใชเอง แมวายาแกแพและยา

สดขยายหลอดลมจะสามารถหาซอไดงาย แตจ านวนผ ปวยโรคหอบและความรนแรงของโรคกลบมไดลดลงเลย

ภายหลงนกวจยพบวาสาเหตมาจากการทผ ปวยซอหายาเองทรานขายยาโดยมไดไปพบแพทยจงท าให

ความสามารถในการควบคมโรคเปนไปอยางไมสม าเสมอ คณะกรรมการความปลอดภยของยาแหงสหราช

อาณาจกรเชอมนในงานวจยชนน จงประกาศหามรานขายยาจ าหนายยาโดยไมมใบสงแพทย หลงจากนน

จ านวนผ ปวยโรคหอบกลดลงซงแสดงวาผลการวจยนนถกตอง

สวนขอมลของสหรฐอเมรกากเปนไปในแนวทางเดยวกน นนคอ มนบงวานบจากป 2507 เปนตนมา

ภายในเวลาเพยง 4 ปจ านวนยอดขายยาสดขยายหลอดลมในสหรฐอเมรกาเพมขนจาก 3.3 ลานหลอดเปน 5.1

ลานหลอด นกวจยพบวาผ ปวยดวยโรคหอบจะสดยาขยายหลอดลมเกอบทกครงเมอเรมมอาการ บางรายใช

ยาหมดหลอดภายในเวลาเพยงวนเดยว แพทยอเมรกนจงเสนอใหองคการอาหารและยาของแหงสหรฐอเมรกา

ประกาศหามจ าหนายยานในรานขายยา หลงจากนนเพยงปเดยวยอดขายยากลดลงถงกวา 40% เพราะผ ปวย

จ าเปนตองพบแพทยทกครงเพอรบใบสงยา การทพวกเขาไมสามารถหาซอยาเองได การใชยามากเกนขนาด

จงลดลง

ตอมาบรษท Schering-Plough สามารถผลต Loratadine ยาแกแพทออกฤทธเปนเวลานานตวแรก

ของโลกไดในป 2536 ยาตวนกลายเปนสนคาขายดอยางรวดเรวเพราะผ ปวยไขละอองฟางเชอวายาแกแพ

สามารถเสรมสรางสมรรถนะใหกบพวกเขา ไมเชนนนพวกเขาจะไมสามารถท างานไดตามปกตในชวงเวลาทเขา

มอาการ ชวเวลาเพยง 10 ป Loratadine ท ารายไดใหกบบรษทถงหนงหมนสามพนลานดอลลาร ในปจจบน

ยาสดทมสวนผสมระหวางยาขยายหลอดลมทออกฤทธไดนานและสเตยรอยดทชอวา Advair ของบรษท

GlaxoSmithKline ก าลงเปนทนยม สนคาชนดนท ารายไดใหกบบรษทถงกวา 27% และเปนสนคาทประสบ

ความส าเรจสงทสดในประวตศาสตรของบรษทดวย ในป 2548 Advair และสเตยรอยดชนดสดชอ Flovent

เปนสนคาทท าเงนใหกบบรษทถงสามหมนสองพนลานดอลลาร หรอเทากบ 20% ของยอดขายของบรษท

ในปจจบน ชาวอเมรกนเปนโรคหอบมากถง 35-40 ลานคน แตพวกเขากลบไปพบแพทยนอยลงเรอย ๆ

ทงนอาจเปนเพราะความส าเรจของยาและความสะดวกในการเขาถงยา อกสาเหตหนงอาจมาจากการทผ ปวย

สวนหนงกงขาวาพวกเขาควรไปพบแพทยทกครงเมอมอาการเพอรบยาทใหมทสดและมประสทธภาพดขนแต

ราคาแพงขนดวยหรอไม ทงนเพราะยาเหลานนกลบมไดท าใหอตราปวยและตายจากโรคหอบของชาวอเมรกน

ลดลง แตกลบเพมขน

ผ เขยนสรปวา ในภาวะทยา โรค ธรกจ การบรโภคและสมรรถนะเปนเรองทแยกจากกนไมออก ผ ปวย

โรคหอบผวด าซงเปนกลมคนทมอาการปวยรนแรงทสดจงเปนกลมสดทายทไดรบประโยชน มนษยเราใหความ

สนใจแคการบรรเทาอาการเพอใหตนเองรสกมความสขโดยมไดตระหนกถงความสมพนธระหวางรางกายและ

สถานท ทง ๆ ทรางกายของเรากเปนสวนหนงของสงแวดลอม หากมองยอนกลบไปในอดต เราจะพบวาการ

เปลยนแปลงของสงแวดลอมและสถานทเปนผก าหนดประวตศาสตรโรคภมแพของสหรฐอเมรกา

ขอคดเหน: คนสวนใหญยงอาจคดวาโรคหอบและโรคภมแพเปนผลมาจากธรรมชาต แตหนงสอเลม

นชวาโรคทงสองเปนผลมาจากการกระท าของมนษยเราเสยมากกวา และผลรายทเกดจากการอยอยางท าลาย

สงแวดลอมยอมสะทอนยอนกลบมาหาตวเราเองดวย ในอกนยหนงโรคหอบและโรคภมแพมใชสงใดเลย

นอกจากธรรมชาตของความสมพนธ เมอเราใหความส าคญตอความสมพนธกบสงแวดลอมนอย ผลของ

ความสมพนธนนจงออกมาเปนลบ

ผ ทตองการจะอานตนฉบบของหนงสอเลมนมขอควรระวงคอ ยงมหนงสอชอเดยวกนอกเลมหนง

วางขายอยในตลาดดวย เลมนนมชอเตมวา Breathing Space: Living & Working at a Comfortable Pace

in a Speed-Up Society เขยนโดย Jeff Davidson ซงพมพครงแรกเมอป 2534 และเปนแนวคมอส าหรบตอส

กบความกดดนอนเกดจากโลกปจจบนทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว

11.

Fresh Air for Life / อากาศดเพอชวต

“โลกนไมมของเปลา” เปนสจธรรม มใชค าพดลอย ๆ หรอค าทจ ากดอยในหมของผ เรยนวชา

เศรษฐศาสตรเทานน ความกาวหนาทางดานการอตสาหกรรมในชวงเวลาราว 250 ปทผานมาจงมตนทนซง

สวนหนงคนสวนใหญตองจายในรปของการหายใจทามกลางอากาศทไมบรสทธ ความไมบรสทธนนสวนมาก

เกดจากฝ นละออง ควนและสารเคมทเราปลอยออกไปในอากาศ สงเหลานนไมกอใหเกดปญหาหนกหนา

สาหสจนกระทงเมอราวครงศตวรรษทผานมา ทงนเพราะโดยธรรมชาตแสงอาทตยจะสามารถปรบเปลยนและ

ท าลายฝ นละออง ควน สารเคมและจลนทรยในอากาศไดในระดบหนง แตเมอเราปลอยสงเหลานนออกไปมาก

จนเกนความสามารถของแสงอาทตยจะปรบเปลยนและท าลายได ภาวะมลพษซงเปนอนตรายรายแรงจง

เกดขน ประเทศทกาวหนาพยายามก าจดมลพษดวยวธตาง ๆ รวมทงการยายโรงงานไปตงในประเทศดอย

พฒนาซงอาแขนรบ “ความกาวหนา” โดยไมนกถงของเสยทตดมาดวย ในปจจบนนปญหามลพษในอากาศจง

แพรกระจายออกไปทวโลก

อยางไรกตามนนมกเปนปญหาเกยวกบอากาศทว ๆ ไปทอยภายนอกอาคารและบานเรอน ยงม

ปญหาอกสวนหนงซงไมคอยถกกลาวถงในประเทศดอยพฒนา นนคอ ปญหาเกยวกบอากาศสกปรกภายใน

อาคารและบานเรอนซงเกดจากปจจยหลายอยางรวมทงการลอกเลยนวถชวตของประชาชนในประเทศท

กาวหนากวาดวย เชน การปดประตหนาตางอยางแนนหนาเพอปรบอากาศใหเยนสบายตามใจชอบ การสราง

บานทมหองใตดนและการใชผลตภณฑทมสารเคมเปนสวนประกอบ ไมวาจะเปนเครองส าอาง ยาฆาแมลงหรอ

ยาปรบแตงกลน

ปญหาเกยวกบอากาศในอาคารเปนอนตรายไมคอยไดรบความสนใจนกเพราะสารทเปนอนตรายมก

มองไมเหนและไมมกลน นอกจากนนผลกระทบของมนมกเปนปญหาในระยะยาว ในประเทศกาวหนา เชน

สหรฐอเมรกา ปญหานมกเปนทรกนอยางกวางขวางจากการตดตามขาวสารและจากการอานหนงสอ เมอป

2549 นายแพทย Allan Somersall พมพหนงสอเรอง Fresh Air for Life: How to Win Your Unseen War

Against Indoor Air Pollution ออกมาส าหรบประชาชนในทวปอเมรกาเหนอ แตเนอหาของหนงสอขนาด 300

หนาเลมนมเรองควรรส าหรบคนไทยเนองจากเราไดพยายามเดนตามกนคนในอเมรกาเหนอมาเปนเวลานาน

จนตอนนคนไทยสวนใหญอาศยอยในเมองเชนเดยวกบพวกเขาและเรมมปญหาอากาศภายในอาคารและ

บานเรอนเปนพษคลายของเขาดวย

ผ เขยนแบงการน าเสนอออกเปน 3 ภาคดวยกนคอ ภาคแรกเกยวกบปญหา ภาคสองเกยวกบวธแกไข

และภาคสามเกยวกบการน าไปสการปฏบต

ภาคแรกแบงออกเปน 5 บท เรมดวยการน าเขาสประเดนวา เรามกไมไดนกถงอากาศทงทหากเราไมม

อากาศเพยงไมกนาทเรากตาย ทก ๆ นาทเราตองหายใจหลายครงและสดทกอยางทมอยในอากาศเขาไปใน

ปอด ในโลกปจจบนเราใชชวตสวนใหญอยในอาคาร ฉะนนความสะอาดของอากาศภายในจงส าคญกวา

อากาศภายนอก ขอมลบงวาประชาชนในอเมรกาเหนอใชเวลาสงถงราว 91% อยภายในอาคารโดยแบง

ออกเปนในบาน 63% และในส านกงาน 28% นอกจากนนพวกเขายงใชเวลาอยในทจ ากด เชน รถยนต อกสวน

หนงดวย ในยคนมการออกแบบตกใหมดชดยงขนเพอประหยดพลงงานในการปรบอากาศ ฝ นละออง สารเคม

และจลนทรยจงไมมทไปยกเวนในปอดของเราเทานน

สงทนาวตกกคอ การศกษาขององคการปกปองสงแวดลอมของสหรฐอเมรกาพบวา อากาศภายใน

อาคารมมลพษมากกวาอากาศภายนอกราว 2-10 เทาและมลพษภายในอาคารเปน 1 ใน 5 ของบรรดา

สงแวดลอมทมอนตรายสงสดส าหรบชาวอเมรกน ในระดบโลกองคการอนามยโลกประเมนวาเกอบ 1 ใน 3

ของตกมปญหามลพษ นนหมายความวาตกในประเทศดอยพฒนากมปญหาเชนเดยวกบตกในอเมรกาเหนอ

เชนกน

สมาคมแพทยโรคภมแพของสหรฐอเมรกาชวาราว 50% ของความเจบปวยในอเมรกามสาเหตมาจาก

มลพษภายในอาคาร ในชวง 20 ปทผานมาชาวอเมรกนเปนโรคหอบหดเพมขนกวาสองเทา อตราการตายจาก

โรคนเพมขนกวาสามเทาและราว 6% ของชาวอเมรกนเปนโรคหอบหดซงเปนโรคใหมทมากบความกาวหนา

ทางอตสาหกรรมทท าใหอากาศเปนพษ โดยเฉพาะเดกจะไดรบผลกระทบสงกวาผใหญเพราะเดกใชพลงงาน

มากวาและเซลลของพวกเขาก าลงเตบโตอยางรวดเรว ยงกวานนเดกเลกจะอยใกลพนซงมมลพษหนาแนนกวา

ในอากาศทวไป แตละปความเจบปวยชนดนน าไปสการสญเสยทางเศรษฐกจหลายหมนลานดอลลาร

นอกเหนอจากนนยงมความสญเสยทวดไมไดเพราะความเจบปวยท าใหคณภาพของชวตลดลงอกดวย

เนองจากคณภาพของอากาศทวไปมผลตออากาศภายในอาคาร ผ เขยนจงกลาวถงเรองมลพษใน

อากาศภายนอกอยางคราว ๆ กอนทจะเลาถงอากาศภายในอาคารอยางละเอยดตอไป เขากลาววาเมอราว

40-50 ปทแลวอากาศสกปรกมากเพราะโรงงานและรถยนตปลอยควนกนอยางอสระ อากาศเตมไปดวยหมอก

ควนอนประกอบดวยขเถา ฝ นละอองและสารตาง ๆ จนบางครงฝนทตกลงมามสภาพเปนกรด บางครงอากาศ

เสยมากจนท าใหคนตายเพยงเมอหายใจเอาอากาศเสยเขาไปในปอดเทานน เชน เมอวนขอบคณพระเจาป

2509 ชาวอเมรกนกวา 150 คนในเมองเจอรซซตเสยชวตเพราะหายใจเอา “หมอกมรณะ” เขาไป เหตการณ

เชนนนน าไปสการออกกฎหมายในปตอมาเพอแกปญหาอากาศเปนพษ โรงงานและรถยนตถกบงคบใหตดตง

เครองฟอกควนทมสารพษเจอปนอย

ในชวงเวลา 40 ปทผานมา การใชกฎหมายแนวนนท าใหอากาศสะอาดขนมาก อยางไรกตามใน

ขณะนยงมโรงงานผลตกระแสไฟฟาเกา ๆ อกจ านวนมากทเผาถานหนเปนเชอเพลงและปลอยควนออกไปใน

อากาศไดอยางอสระ การศกษาในป 2547 พบวาควนทโรงผลตไฟฟาเหลานนปลอยออกไปท าใหคนเปนหด

มากกวา 5 แสนครง ปญหาโรคหวใจเกอบ 4 หมนครงและตายราว 24,000 คน ทงทปญหาดงกลาวมใหเหน

อยางต าตา แตสหรฐอเมรกายงไมยอมท าตามขอตกลงระหวางประเทศทรางขน ณ เมองเกยวโตและมอนทร

ออล ซงจะลดการเผาผลาญพลงงานทปลอยควนพษออกไปในอากาศ

สมาคมปอดของสหรฐฯ รายงานเกยวกบคณภาพของอากาศเปนระยะ ๆ ผ เขยนอางถงรายงานลาสด

ซงพมพออกมาเมอป 2548 สมาคมนมองวาสหรฐอเมรกายงมปญหาเรองคณภาพของอากาศโดยเฉพาะจาก

มลพษทเกดจากปจจย 2 อยาง นนคอ ฝ นละอองและหมอกควนเพราะกวาครงหนงของชาวอเมรกนอาศยอยใน

เขตทมปจจยอยางใดอยางหนงในสองอยางน

ฝ นละอองมอนตรายมากเนองจากสวนทละเอยดทสดของมนสามารถแทรกเขาไปในปอดและไหลเวยน

เขาไปในกระแสเลอดได ฝ นละอองชนดนเกดจากกระบวนการทางเคมในอากาศและอาจกอใหเกดมะเรงใน

ปอด โรคหวใจและโรคเกยวกบทางเดนลมหายใจ สวนหมอกควนประกอบดวยโอโซน ไนโตรเจนออกไซด

ออกไซดของก ามะถนและสารอน ๆ ซงรวมกนเปนสน าตาลออน ๆ ปนเหลองลอยอยทวในอากาศเหนอเมอง

ตาง ๆ สงเหลานนถกปลอยออกมาจากรถยนต โรงงานเคม โรงกลนน ามน ปมน ามน และโรงงานอน ๆ มนเปน

อนตรายรายแรงตอสขภาพเชนกน

ทงทอากาศเสยเชนนมอนตรายมากพอแลว แตมนกลบถกท าใหเสยยงขนจากสารตาง ๆ ทอยภายใน

อาคารและบานเรอนซงผ เขยนกลาวถงอยางละเอยดในบทตอ ๆ ไป ส าหรบในตอนนเขาน าเรองราวเกยวกบ

ประเทศดอยพฒนามาเลาวา ทมาของอากาศเสยภายในอาคารสวนใหญมาจากการใชเตาทเผาไม ถานและมล

สตวเปนพลงงาน และการสบบหรในสถานทซงมการถายเทของอากาศไมเพยงพอ องคการอนามยโลกจง

ประเมนวาในประเทศดอยพฒนามลพษจากอากาศภายในอาคารเปนตนเหตของโรคทางเดนลมหายใจ โรค

ปอดและมะเรง ซงท าใหคนตายรวมกนปละประมาณ 2 ลานคน

เนอหาของบทท 3-5 เกยวกบสงเจอปนทเปนตนตอของอากาศเสยในอาคาร ผลกระทบของมนและ

เรองโอโซนซงมทงประโยชนและโทษมหนต ผ เขยนแยกสงเจอปนในอากาศออกเปน 10 ประเภทดวยกนซง

บางอยางเรามองเหนไดดวยตาเปลา แตบางอยางเรามองไมเหน เขากลาวถงเรองอาคารในสหรฐอเมรกา แต

สงทเขากลาวถงสวนใหญมอยในอาคารของประเทศดอยพฒนาดวย

อนดบแรกไดแกควนบหรซงเปนทยอมรบกนแลววาเปนอนตรายทงแกผ ทสบบหรเองและผ ทตองสด

ควนของมนเขาไปโดยไมเจตนาโดยเฉพาะเดกซงเซลลในรางกายก าลงแบงตวและเตบโตอยางรวดเรว แมจะ

ยงมการถกเถยงกนวาควนบหรกอใหเกดมะเรงกบคนทวไปหรอไม แตขอมลในสหรฐอเมรกาบงวาผใหญทไม

สบบหรแตหายใจเอาควนบหรเขาไปตายเพราะควนนนปละประมาณ 46,000 คนซงแยกเปนการตายจาก

โรคมะเรง 12,400 คนและโรคหวใจ 32,000 คน

อนดบสองไดแกสารเคมทมาจากของใชภายในอาคาร เชน ส น าหอม เครองส าอาง ยาดบกลน ยาฆา

แมลง สบ และของใชอน ๆ ขอมลบงวาในสหรฐอเมรกา ในบรรดาสารเคมทมการผลตเกนปละ 1 ลานปอนด

3,000 ชนด ราว 500 ชนดเปนสวนประกอบของเครองอปโภค และหลายชนดเปนตวกอใหเกดมะเรง เชน

เบนซนและไวนลคลอไรด

อนดบสามไดแกสารเคมทใชในการควบคมสตวทสรางปญหา เชน ยาฆาแมลงและยาเบอหน สารเคม

จ าพวกนสวนหนงถกประเมนโดยองคการปกปองสงแวดลอมแลววาเปนตวกอมะเรง

อนดบสไดแกเกสรดอกไมซงพากนบานสะพรงออกมาในเวลาเดยวกนในฤดใบไมผล แมดอกไมจะ

ประดบทศนยภาพใหงามตา ทวาคนสวนหนงแพเกสรของมนและมอาการหอบหด คนตา คนคอ คนจมกจน

น ามกไหล ไอและจาม

อนดบหาไดแกไรฝ นซงเปนสตวตวขนาดเลกจนมองไมเหนดวยตาเปลาแตมจ านวนมากมายภายใน

บาน อาหารของมนคอเซลลผวหนงของเราทตายและรวงลงไปตามพนและสงอนทอยในบาน พวกมนอาศยอย

ในพรม ฝาปทนอนและผามาน และถายไวทวบานจนท าใหบางคนแพและมอาการเชนเดยวกบการแพเกสร

ดอกไม

อนดบหกไดแกควนและสารทเกดจากการใชเตาเผาเชอเพลงในสถานทซงมการถายเทอากาศไม

เพยงพอโดยเฉพาะในประเทศดอยพฒนาทใชเตาเผาไม ถานและมลสตว การเผาไหมของเชอเพลงจ าพวกนม

สารตกคาง เชน คารบอนมอนออกไซด ไนโตรเจนออกไซด ออกไซดของก ามะถน และสารอน ๆ ซงเปนอนตราย

เมอหายใจเขาไปในปอด

อนดบเจดไดแกกาซเรดอนซงเกดในดนและเปนตวกอใหเกดมะเรง ในสหรฐอเมรการาวหนงในสาม

ของผ ทเสยชวตดวยมะเรงในปอดอาศยอยในบานหรออาคารทมสารนเกนระดบปลอดภย บานและอาคารทม

หองใตดนเสยงตอการมกาซนมากทสดเพราะมนสามารถซมผานผนงทมรอยราวได

อนดบแปดไดแกสตวเลยง เชน หมาและแมวซงมขน เซลลผวหนงทตาย น าลายและสงทมนขบถาย

ออกมา สงเหลานมโอกาสท าใหเกดความแพแกผอยในบาน

อนดบเกาไดแกละอองจากเสนใยทใชในการกอสราง กนหอง บฝา พนทอและอน ๆ ซงอาจท าดวยไม

ใยแกว แอสเบสตอสและกระดาษ สงเหลานอาจมสวนผสมทเปนตวท าใหเกดมะเรง แมสหรฐอเมรกาจะหาม

ใชแอสเบสตอสมากวา 20 ปแลวกตาม แตตกเกา ๆ ยงมสารนอย

อนดบสบไดแกจลนทรยทอยรอบ ๆ ตวเรา เชน แบคทเรย ไวรสและเชอเหดราตาง ๆ สงเหลานเปน

ทมาของโรครายหลายอยาง จากไขหวดใหญไปจนถงวณโรค

ส าหรบดานผลกระทบจากอากาศภายในอาคารเปนพษ ผ เขยนแยกไวเปน 10 ชนดเชนกน เรมดวย

ความเจบปวยซงแสดงอาการออกมาโดยทนททนใด เชน ไอ จามและแนนหนาอก หรอ อาการทมตดตอกน

ยดเยอ เชน ปวดหว แตหาตนตอไมได ผ เขยนอางวาอาคารบางหลงอาจมสารตาง ๆ ในอากาศทกอใหเกด

อาการเชนนนตอบางคน โรคนไมมชอ แตมกเรยกกนทว ๆ ไปวา โรคเกยวกบตวอาคาร (Building-related

Illnesses)

อากาศภายในอาคารอาจมเชอโรคหวดและไขหวดใหญกระจายอยทวไปโดยไมมใครร ผ เขยนคาดวา

อกไมชาโลกจะประสบกบการระบาดของไขหวดใหญอกครงเพราะเชอโรคจ าพวกนมความสามารถในการ

กลายพนธไปเรอย ๆ และนาน ๆ มนจะสามารถเอาชนะภมตานทานของเราได ไขหวดนกอาจเปนเชอโรคตวนน

กได

โรคท 4 ทเขากลาวถงไดแกโรคปอดอกเสบชนดหนงซงพบในสหรฐอเมรกาหลงจากมนคราชวตทหาร

ผานศกทเขาประชมเมอป 2519 ไปหลายสบคน หลงจากคนหากนอยนานองคการควบคมโรคพบวาเปน

แบคทเรยทชอบอาศยอยในทชนภายในอาคาร

โรคทมเชอลอยอยในอากาศโรคท 5 ไดแกวณโรคซงเปนโรคตดตอทฆาผใหญมากทสดในโลก ยคน

การขนสงสะดวกและคนเดนทางกนมากขนทกวนท าใหการแพรของโรคนเปนไปไดอยางรวดเรว สวนโรคท 6

เปนโรคใหมซงเกดขนเมอไมกปมาน มความรายแรงสงและแพรขยายไดอยางรวดเรว นนคอ โรคทางเดนลม

หายใจลมเหลวเฉยบพลนซงเรารจกกนในนามของ “ซารส” (SARS = Severe Acute Respiratory Syndrome)

โรคท 7-9 คลายโรคทผ เขยนกลาวถงวาหาตนตอไมพบ โรคเหลานอาจมอาการออกมาในรปของการ

หอบหดและปวดจมกพรอมกบมน ามกไหล คนตา คนจมก คนตามผวหนง ปวดหว ออนเพลย ไอ เวยนหว

ความเจบปวยพวกนบางทเรยกกนวา “โรคอาคารปวย” (Sick Building Syndrome) ในบางกรณผ ปวยแพ

สารเคมทมอยในอากาศหลายอยางและมอาการออนเพลยมาก ปวดหวอยางหนก ปวดกลามเนอ ลมงาย ใจ

ลอย คนตามผวหนง หายใจไมคลองและทองเดน โรคทมอาการเหลานบางทเรยกวา “การแพแกสารเคมหลาย

ชนด” (Multiple Chemical Sensitivity)

สวนโรคสดทายไดแกมะเรงซงเปนทรกนอยางกวางขวางแลววาสารเคมหลายอยางในอาคารอาจท าให

เกดได

ส าหรบกาซทมชอวา “โอโซน” ซงมทงโทษมหนตและคณอนนตนนเปนออกซเจนชนดหนงซงม 3

อะตอมในแตละโมเลกลแทนทจะมเพยง 2 อะตอมดงออกซเจนทวไป กาซนเมอมอยอยางหนาแนนจะปรากฏ

เปนสฟาดงเชนเราเหนทองฟาเนองจากในชนบรรยากาศมโอโซนอยในปรมาณสง แตทแทจรงแลวกาซนไมมส

และถามในปรมาณมากรอบ ๆ รางกายและเราหายใจเขาไปจะเกดอนตรายรายแรง โอโซนอาจเกดขนตาม

ธรรมชาตจากปฏกรยาทแสงอลตราไวโอเลตมตอสารตาง ๆ และจากพายฝนทมฟารองฟาผา หรอจากการเผา

ผลาญพลงงานของเครองยนต เชน รถยนตและเครองตดหญา สหรฐอเมรกาจงตงเกณฑวา อากาศจะเปน

อนตรายตอสขภาพถามนมโอโซนปนอยเกน 0.105 สวนในอากาศลานสวน

อยางไรกตามโอโซนมประโยชนมากเชนกนเพราะมนมประสทธภาพสงในการฆาเชอโรค ชาวยโรปเรม

ใชโอโซนฆาเชอโรคในน ามาเปนเวลากวารอยปในขณะทสหรฐอเมรกานยมใชสารคลอรน ผ เขยนเดาเอาวา

ทงนเพราะอทธพลของบรษทยกษใหญทผลตสารคลอรนทงทเมอมนท าปฏกรยากบสารอนทรยบางอยางผลท

ไดอาจเปนตวท าใหเกดมะเรงกตาม ฉะนนเขาแนะน าวาถาเปนไปได เราควรใชโอโซนแทนคลอรนในการฆา

เชอโรคในน า เนองจากโอโซนสามารถฆาเชอแบคทเรยในอาหาร เชน อ.โคไล และซลโมเนลลา ไดเปนอยางด

องคการอาหารและยาและองคการปกปองสงแวดลอมของสหรฐอเมรกาจงแนะน าใหใชมนฆาเชอโรคในอาหาร

ทวไปและใชส าหรบท าความสะอาดพนผวทสมผสกบอาหารโดยตรง เชน เขยง

ภาค 2 เปนแนวทางในการแกไขปญหาซงผ เขยนแนะน าวามอย 5 วธดวยกนคอ วธแรกเปนการก าจด

ทมาของสงทกอใหเกดมลพษ เนองจากเขาเหนวาในปจจบนควนบหรเปนสารพษทกอใหเกดผลรายสงสด

ฉะนนการเลกสบบหรยอมจะมผลดทสด นอกจากนนผ เขยนแนะน าใหเลกใชเตาผงภายในบาน ใชไมและ

กระเบองปพนแทนพรม แตถาไมสามารถหลกเลยงไดตองท าความสะอาดพรมบอย ๆ เลกเลยงสตวภายใน

บาน หรอถาเลยงตองหามมใหมนเขาไปในหองนอน ยงกวานนเนองจากผลตภณฑทใชภายในบานมกม

สารเคมทอาจเปนอนตรายสารพดชนดผสมอย จากสบตาง ๆ เครองส าอาง ของเลนไปจนถงยาฆาแมลง

ฉะนนถาเปนไปไดตองเลกใช หรอไมกจ ากดปรมาณการใชใหเหลอนอยทสด

วธทสองเปนการถายเทของอากาศ ในปจจบนเนองจากบานและส านกงานมการปรบอากาศมากขน

การเปดหนาตางใหอากาศถายเทจงลดลง ผ เขยนอางถงการศกษาทพบวาปญหาเกยวกบอากาศภายใน

อาคารเปนพษราว 60% เกดจากอากาศถายเทไมพอ อยางไรกตามการเปดหนาตาง ประตหรอบานเกลดอยาง

เดยวกอาจท าใหอากาศถายเทไดไมเพยงพอ ฉะนนนอกจากการออกแบบอาคารจะตองคดถงเรองการถายเท

ของอากาศตามธรรมชาตแลว อาจจะตองเพมเครองชวยถายเทอากาศ เชน พดลม เขาไปอกดวย ยงอาคาร

หรอบานทอยในยานทมการลกขโมยสงจนตองจ ากดการเปดหนาตางดวยแลว การใชเครองชวยมความจ าเปน

ยงขน

วธทสามเปนการกรองอากาศ การท าใหอากาศถายเทเปนการสบเปลยนระหวางอากาศภายในกบ

อากาศภายนอกอาคาร ถาอากาศภายนอกมมลพษมากอยแลว การถายเทยอมไมเกดประโยชน ฉะนนในบาง

กรณอาจมความจ าเปนทจะตองกรองอากาศพรอมกนไปดวย ส าหรบอากาศทมฝ นละอองเจอปนอยมาก

เครองกรองอาจเปนจ าพวกแผงเสนใยส าหรบใหอากาศไหลผาน หรอ เครองอเลกทรอนกสซงท าใหฝ นมประจ

ไฟฟาแลวลอยไปเกาะตดตามฝา พนและสงอนซงมอยในอาคารกได สวนสงเจอปนทอยในรปของไอน า กาซ

และเชอจลนทรย เครองกรองอาจตองเปนจ าพวกผงถานซงผานกรรมวธใหมความสามารถในการดดซบเรยกวา

“ถานกมมนต” (Activated Charcoal)

วธทสเปนการฟอกอากาศใหบรสทธโดยเครองมอทเลยนแบบธรรมชาตซงมอย 3 อยางดวยกนคอ การ

ใชโอโซน หรอ ออกซเจนทมสามอะตอมซงมความสามารถในการท าความสะอาดสงฟอกปฏกลในอากาศ

กระบวนการนเรยกวา Ozonation อกกระบวนการหนงเปนการท าใหเกดประจไฟฟาในฝ นละอองแลวใหมน

รวมกนเปนสารอนทไมมอนตราย กระบวนการนเรยกวา Ionization กระบวนการสดทายไดแกการใชแสง

อลตราไวโอเลตท าลายสงตาง ๆ ทมอนตราย กระบวนการนเรยกวา Irradiation

วธสดทายไดแกการใชเทคโนโลยทมนษยอวกาศใชเมอเขาออกไปอยนอกโลกซงเขาจะตองฟอกอากาศ

ทมอยอยางจ ากดเพอน ากลบมาใชอก กระบวนการฟอกดวยเทคโนโลยใหมนอาจท าไดหลายวธดวยกน แต

ผ เขยนเสนอวาวธทอาจน ามาใชไดผลดทสดในชวตประจ าวนของเราไดแกวธทเรยกวา Radiant Catalytic

Ionization

ภาค 3 เปนแนวคดส าหรบน าไปสการปฏบตในสถานการณตาง ๆ ซงผ เขยนแยกออกเปน 5 อยาง

ดวยกน อนดบแรกเปนการท าอากาศรอบ ๆ ตวเราซงเราตองใชหายใจเขาไปใหสะอาดทสด วธหนงไดแกการ

สวมหนากากทมแผนกรองอากาศปดจมกและปากเมอมความจ าเปน หนากากทดจะชวยกรองของเสยไดใน

ระดบหนง อยางไรกตามเขากลาววาในปจจบนนเทคโนโลยใหม ๆ สามารถน ามาประยกตใชกบเครองฟอก

อากาศขนาดเลกไดแลว ผใชสามารถเอาเครองดงกลาวหอยคอไวได ฉะนนมนจงมประสทธภาพกวาการใช

หนากากธรรมดา

อนดบสองไดแกการหาวธท าอากาศภายในบานใหสะอาดเนองจากการศกษาขององคการปกปอง

สงแวดลอมของสหรฐอเมรกาพบวาอากาศภายในบานเสยมากวาอากาศภายนอก 2-10 เทา ผ เขยนกลาวถง

วธแกไขปญหา 5 วธทเขากลาวถงในภาค 2 ซ าอกครงพรอมกบใหรายละเอยดและตวอยางเพมขนดวย นนคอ

การจ ากดทมาของมลพษ การท าใหอากาศภายในบานถายเทดขน การกรอง และการฟอกดวยเครองมอทท า

ดวยทงเทคโนโลยซงมมานานแลวและเทคโนโลยใหมซงใชในยานอวกาศ สงทผ เขยนชใหเหนเปนพเศษในภาค

นคอ เราอาจจะตองทดสอบดวาในบานมสารหรอกาซทเปนพษปะปนอยมากเกนระดบปลอดภยหรอไม

โดยเฉพาะบานทใชกาซหงตมและปรบอากาศอาจตองมเครองเตอนภยจากกาซคารบอนมอนออกไซด หรอ

บานทมหองใตดนอาจตองวดกาซเรดอนเปนครงคราว

อนดบสามไดแกวธทใชในการเดนทางซงผ เขยนกลาวถงเฉพาะการเดนทางโดยรถยนตสวนตวและโดย

เครองบน แตไมไดพดถงการเดนทางอยางอน เชน รถโดยสารประจ าทาง รถไฟ และการเดนดวยเทา เขาอางวา

การศกษาพบวาอากาศในรถยนตมกมสงเจอปนสงมากจนเปนอนตราย สงเจอปนนนอาจเปนกาซคารบอน

มอนออกไซด เบนซน ไนโตรเจนออกไซดและฝ นละออง รถยนตทใชน ามนดเซลจะผลตสงเจอปนมากกวา

รถยนตทใชน ามนเบนซน ฉะนนจงควรหลกเลยงการขบรถตามรถยนตชนดนน ผ เขยนเสนอใหพจารณาใช

เครองฟอกอากาศสวนตว หรอเครองฟอกอากาศขนาดเลกทพกพาได ส าหรบการเดนทางโดยเครองบนเขา

เสนอใหพกหนากากกรองอากาศขนาดเลกและเครองฟอกอากาศสวนตวไปดวยและน าออกมาใชเมอจ าเปน

อนดบสและหาเกยวกบอาคารสาธารณะซงรวมทงส านกงาน รานคา โรงหนง โรงเรยนและโรงแรมซง

ตามปกตเปนความรบผดชอบของเจาของหรอผบรหารอาคารเหลานนทจะตองท าใหมนมอากาศทสะอาดพอ

อยางไรกดผ ทใชสถานทเหลานน หรอมสวนเกยวของ เชน เปนพอแมของเดกนกเรยน สามารถรวมตวกนสราง

ความกดดนใหเจาของหรอผบรหารท าอากาศดขนได ในปจจบนนจงมโรงแรมบางแหงเสนอหองทมการท า

ความสะอาดอากาศเปนพเศษเปนจดขายแลว แตนนอาจจะยงไมพอ ฉะนนผ ทมอาการแพงายอาจยง

จ าเปนตองปองกนตวดวยการใชเครองฟอกอากาศสวนตวเปนประจ า

ขอคดเหน: หนงสอเลมนมลกษณะของคมอตามทชอของมนบงบอก โดยเฉพาะในภาค 2 และภาค 3

ซงมค าแนะน าหลากหลายวาเราควรจะท าอยางไรกบปญหาอากาศภายในอาคารเปนพษ อยางไรกตามคา

ของหนงสอไมไดอยทค าแนะน าตาง ๆ เพยงอยางเดยว หากอยทการน าขอมลมาชใหเหนถงประเดนปญหาซง

อาจหนกหนาสาหสแตคนทวไปมกไมใสใจหรอตระหนกถง โดยเฉพาะในประเทศดอยพฒนาทพยายาม

เลยนแบบการด าเนนชวตตามประเทศทกาวหนาแลว ผ ทอยในเมองซงมความแออดสง เชน กรงเทพฯ นาจะ

ศกษาและหาทางน าค าชแนะของเขามาใชโดยเฉพาะผ ทมความรบผดชอบตอชวตของเดกซงไดรบผลกระทบ

สงกวาผใหญ ทกคนอาจไมสามารถซอหาเครองฟอกอากาศทใชเทคโนโลยลาสดมาใชได แตควรรวาถาอากาศ

รอบตวดจะมอนตรายแฝงอย ตองไมดดายและหาทางแกไขไมทางใดกทางหนง

ส าหรบเครองฟอกอากาศซงใชเทคโนโลยทเรยกวา Radiant Catalytic Ionization ขณะนยงไมมขาย

ในตลาดทวไปในสหรฐอเมรกา มบรษทขายตรงเทานนทผลตขายในราคาสง ฉะนนเรายงไมควรรบไปซอหามา

ใช ควรรอจนกวามนจะไดผานกระบวนการทดสอบจากผใชในประเทศนนอยางกวางขวางเสยกอน หากมนม

ประสทธภาพสงจรง อกไมกปมนคงมขายอยางดาษดน

12.

The Weather Makers / รอนหนาวเราท าเอง

ภาวะโลกรอนเปนปญหาใหญซงไดรบความสนใจอยางกวางขวางเพมขนทกวน การทคณะกรรมการ

รางวลโนเบลมอบรางวลสาขาสนตภาพประจ าป 2550 ใหแกคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยความเปลยน

ของภมอากาศ รวมกบ อล กอร อดตรองประธานาธบดของสหรฐอเมรกา เปนเครองบงชวาปญหานม

ความส าคญอยางยงยวด เปนททราบกนดวา อล กอร ไดรณรงคใหชาวโลกใสใจกบภาวะโลกรอนมาเปน

เวลานานรวมทงการท าภาพยนตรและพมพหนงสอชอ An Inconvenient Truth5 เมอป 2549 ดวย นอกจาก

อล กอร แลวยงมผสนในในภาวะโลกรอนและความเปลยนแปลงของภมอากาศอกมาก Tim Flannery

นกวทยาศาสตร นกคดและนกเขยนชาวออสเตรเลยเปนผหนงในจ านวนนนและไดพมพผลงานออกมาเปน

จ านวนมากรวมทงหนงสอชอ The Weather Makers: The History and Future Impact of Climate Change

ซงพมพเมอป 2548 ดวย

ผ เขยนตงชอภาคแรกของหนงสอขนาด 341 หนาเลมนวา “กายา” (Gaia) เขาเรมดวยการเลาถง

บรรยากาศของภเขาอลเบอรต เอดเวรด ซงสงทสดแหงหนงในเกาะนวกนเมอเขาเดนทางขนไปในป 2524 การ

ไปในครงนนสรางความประหลาดใจแกเขามากเพราะเขาพบตอของตนเฟรนทามกลางทงหญา ถงแมวาเขาจะ

ทราบมานานแลววาธารน าแขงของนวกนก าลงละลาย แตการพบเฟรนในครงนนยนยนวาโลกไดรอนขน 5 หนงสอเรอง An Inconvenient Truth ไดรบการแปลเปนส านวนไทยชอ โลกรอน: ความจรงทไมมใครอยากฟง (ส านกพมพมตชน) และมบทคดยอในหนงสอเรอง กะลาภวตน (ส านกพมพโอพระเจา)

จนกระทงปาสามารถขนบนยอดเขาแหงนนไดแลว เรองโลกก าลงรอนขนนเปนททราบกนมานานพอสมควร

เพราะเมอป 2518 นกวทยาศาสตรสามารถใชแบบจ าลองท านายไดวา ปรมาณคารบอนไดออกไซดทเพมขนจะ

สงผลใหโลกมอณหภมสงขน แตการท านายนนกลบไมมผก าหนดนโยบายหรอผน าของประเทศใดมองเหน

ความส าคญ โลกตองรออกนานกวารฐบาลของประเทศพฒนาแลวจะเรมตนตวและคนหาวธหยดยงภาวะโลก

รอนซงววฒนไปสการรวมกนรางพธสารเกยวโต ถงกระนนกตามประเทศอตสาหกรรม เชน สหรฐอเมรกาและ

ออสเตรเลยกลบปฏเสธทจะลงนามในพธสารน ประธานาธบดจอรจ ดบเบลย บช อางวาเขาตองการหลกฐาน

ทแนชดกวาทมอยเพอพสจนวาโลกรอนขนจรงและจะสงผลเสยตอประชากรโดยรวมจรง ผ เขยนเหนวาขออาง

นนไรเหตผลสนด ทงนเพราะคงไมมมนษยคนใดรอใหปวยปางตายจงจะลงมอรกษา

เจมส ลฟลอกค (James Lovelock) นกคณตศาสตรไดตงสมมตฐานทชอวา กายา ขนเมอป 2522 (บท

ท 14 มรายละเอยด) เขาเปรยบโลกเสมอนเปนสงมชวตทมระบบรกษาความสมดลระหวางสงมชวตและไมม

ชวตโดยมนจะตอบสนองตอกระบวนการตาง ๆ ทสงมชวตกอใหเกดขน บรรยากาศคออวยวะของกายาทใช

สมผสกบสงอนและควบคมอณหภมใหกบรางกายเหมอนกบขนแมวหรอขนนกทใชปกคลมผว นนหมายความ

วา บรรยากาศเปนสงทมความส าคญยง

นกวทยาศาสตรแบงชนบรรยากาศโลกออกเปน 4 ชนตามอณหภมและปจจยทท าใหเกดความแตกตาง

ของอณหภม สวนต าทสดเรยกวา Troposphere ซงเกบกาซทงหมดทมอยในบรรยากาศไวถง 80% อยหาง

จากพนผวโลก 12 กโลเมตรและสวนทตดกบผวโลก 1 ใน 3 ของชนนบรรจกาซไวถงครงหนงของบรรยากาศ

ทงหมดและเปนอากาศเพยงชนเดยวทมนษยสามารถใชในการหายใจได อณหภมของชนนจะอนทสดทระดบ

ต าสดและจะลดลง 6.5 องศาเซลเซยสทก ๆ 1 กโลเมตรทหางผวโลกออกไป ชนทสองคอ Stratosphere สวน

นอกสดของชนนจะมโอโซนมาก สารนจะจบแสงอลตราไวโอเลตไวจงท าใหสวนนอกรอนกวาสวนใน ชนทสาม

คอ Mesosphere ซงอยหางจากโลก 50 กโลเมตร มอณหภม -90 องศา สวนชนนอกสดคอ Thermosphere

ซงมอากาศเบาบางมาก

คนทวไปมกคดวา บรรยากาศโลกกวางใหญมากเสยจนกระทงกจกรรมของมนษยจะไมสงผลกระทบ

ใด ๆ ตอมนได แตแททจรงแลวอากาศทมนษยสามารถใชหายใจไดนนมไมมากนก นกวทยาศาสตรทราบแลว

วาโลกรอนเปนผลมาจากกาซเรอนกระจกซงมกาซคารบอนไดออกไซดเปนสวนประกอบหลก เมอกาซนม

ปรมาณเพมขนในชนบรรยากาศ โลกจะรอนมากขนดวย ทงนเพราะกาซคารบอนไดออกไซดปองกนการสะทอน

ของความรอนออกสบรรยากาศ ซ ารายเมออณหภมโลกเพมขน ไอน าจะถกกกไวในชนบรรยากาศเพมขน ไอ

น าทมปรมาณมากขนจะรวมตวกนเปนเมฆหนาและกกความรอนไวมากกวาทจะสะทอนเอาแสง

อลตราไวโอเลตออกไปจงท าใหโลกรอนมากยงขนไปอก

กาซคารบอนไดออกไซดคงสภาพอยไดนานหลายรอยปกอนทจะถกก าจด ฉะนนปรมาณของมนจง

สะสมเพมขนเรอย ๆ ขอมลบงวากอนป 2343 โลกมกาซนอยเพยง 280 สวนตออากาศลานสวนซงเทากบ 586

กกะตน (พนลานตน) แตในปจจบนกาซนมปรมาณเพมขนเปน 380 สวนตออากาศลานสวนหรอเทากบ 790 ก

กะตนแลว นกวทยาศาสตรค านวณวาหากมนษยเราตองการลดปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดใหเหลอ

เทากบในชวงป 2343 เราจะตองลดการปลอยกาซนใหเหลอเพยง 600 กกะตนเทานน นนหมายความวากาซ

คารบอนไดออกไซดจะเพมขนเปน 1,100 กกะตนหรอ 550 สวนตออากาศลานสวนในป 2643 และปรมาณกาซ

เพยงเทานกนาจะสงผลกระทบตอมวลมนษยอยางรนแรงแลว

เมอกาซคารบอนไดออกไซดมบทบาทในการก าหนดอณหภมของโลกมากเชนน วงจรของมนจงม

ความส าคญยง กาซคารบอนไดออกไซดประกอบดวยกาซออกซเจนและธาตคารบอนซงเปนสวนประกอบท

ส าคญของสงมชวตทกชนด มนจงมอยมากมายและสามารถเคลอนยายไปมาระหวางรางกายของสงมชวต

และบรรยากาศ ทงนเพราะกาซนเปนของเสยจากการหายใจของสงมชวตแตเปนแหลงอาหารของพช และเมอ

คารบอนแยกตวออกจากอากาศไป มนจะไปรวมกนอยในสถานททเรยกวา “อางคารบอน” (carbon sink) อาง

คารบอนทมขนาดใหญกคอปาและมหาสมทร

มหาสมทรแอตแลนตกตอนเหนอซงมพนทเพยง15% ของมหาสมทรทงหมดสามารถเกบกกคารบอนได

ถง 25% ของปรมาณทมนษยผลตออกมา ปรมาณคารบอนทมอยในมหาสมทรแหงนถกถายเทมาจากทะเล

เหนอซงอยระหวางเกาะองกฤษและประเทศในยโรปตอนเหนอ มนถกเรยกวา “ไตคารบอน” (carbon kidney)

การคนพบไตคารบอนท าใหนกวทยาศาสตรกงวลวาการเปลยนแปลงของการไหลเวยนของมหาสมทรจากภาวะ

โลกรอนจะท าใหประสทธภาพของการถายเทของอากาศเสยไป ทงนเพราะมหาสมทรทเยนจะมความสามารถ

ในการดดซบกาซไดดกวามหาสมทรทรอน ยงไปกวานนความสามารถในการดดซบคารบอนยงขนอยกบระดบ

ความเขมขนของคารบอนในมหาสมทรอกดวย หากความเขมขนของคารบอนในมหาสมทรเพมขน น าจะม

ความเปนกรดเพมขนยงผลใหความสามารถในการดดซบคารบอนลดลง ขอมลบงวาความสามารถในการดด

ซบคารบอนของมหาสมทรไดลดลงจาก 1.8 กกะตนเหลอเพยง 1.6 กกะตนภายในเวลาเพยงแคสบปเทานน

นกวทยาศาสตรค านวณวากอนสนครสตศตวรรษนความสามารถในการดดซบคารบอนของมหาสมทรจะลดลง

อกถง 10%

อางคารบอนอกอยางหนงคอ ฟอสซล หรอซากดกด าบรรพซงเปนสารทเกดจากการดงกาซ

คารบอนไดออกไซดออกจากบรรยากาศโดยสงมชวตเมอหลายลานปกอน เชน น ามนปโตรเลยม ถานหนและ

กาซธรรมชาต การเผาไหมสารเหลานจงเทากบเปนการปลอยคารบอนกลบเขาไปในอากาศอก สถตบงวา ใน

ป 2545 เพยงปเดยวการเผาไหมสารเหลานท าใหเกดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเขาสบรรยากาศสงถง

สองหมนหนงพนลานตนโดยเปนผลจากการเผาถานหนมากทสดคอถง 41% รองลงมาคอน ามนและกาซ

ธรรมชาต 39% และ 20% ตามล าดบ นกวทยาศาสตรคาดวาในป 2593 มนษยจะใชทรพยากรเหลานมากถง

2 เทาของทมอยในโลกหากพวกเขาสามารถหามนมาเพมเตมได และจะท าใหเกดกาซเรอนกระจกเพมมากขน

ตามไปดวยยงผลใหโลกรอนขนจนสรางสถตใหมขนทกป

นอกจากกาซคารบอนไดออกไซดแลว มเทนเปนกาซเรอนกระจกอกชนดหนงทสรางจากสงมชวตเลก ๆ

ในสภาพทไมใชออกซเจน กาซนมความสามารถในการจบพลงงานความรอนมากกวากาซคารบอนไดออกไซด

ถง 60 เทา มนจงเปนสาเหตของโลกรอนถง 15-17% แมวามนจะมปรมาณเพยง 1.5 สวนตออากาศลานสวน

กตาม แตปรมาณของมนกเพมขนถงสองเทาแลวภายในเวลาเพยงไมกรอยป นอกจากน ไนตรสออกไซดเปน

กาซเรอนกระจกอกชนดหนงทมอายนานกวา 150 ปและมความสามารถในการดกความรอนสงกวากาซ

คารบอนไดออกไซดถง 270 เทา กาซนกมปรมาณเพมขนกวา 20% แลวหลงเกดการปฏวตอตสาหกรรมเมอ

ประมาณ 200 กวาปทผานมา

ภาค 2 พดถงการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและการสญพนธ นกวทยาศาสตรอธบายวา ภาวะโลกรอน

เปนการเปลยนแปลงของบรรยากาศแบบกระตกนนคอ เมอความรอนถกสะสมจนถงจดหนงมนจะกอใหเกด

การเปลยนแปลงอยางทนททนใดและขยายวงออกไปอยางรวดเรว จเลย โคล นกภมอากาศวทยาบญญต

ความหมายของจดพลกผนทจดชนวนการเปลยนแปลงแบบกระตกของบรรยากาศนวา “ประตมหศจรรย”

ประตนไดเปดขน 2 ครงแลวในโลกยคปจจบนคอ ในป 2519 และป 2541

เหตการณในป 2519 เกดขนทแนวปะการงของมายานาในมหาสมทรแปซฟกซงเปนจดแรกทเกด

ปรากฏการณเอลนโญ หลงจากประตนเปดอณหภมของกระแสน าในมหาสมทรแปซฟกกเพมขนจาก 19.2

องศาเปน 25 องศาเซลเซยส การเปลยนแปลงนนไมเพยงแตจะมผลกระทบตอเขตอเมรกาเทานน หากยง

สงผลไปถงออสเตรเลยอกดวย นนคอ ในปตอมาเกดความแหงแลงในออสเตรเลยจนท าใหสตวท

นกวทยาศาสตรตดตามศกษาตายลงจาก 1,300 ตวเหลอเพยง 180 ตว ซ ารายตวทเหลออยสวนใหญยงเปน

เพศผซงตองแยงชงกนผสมพนธ

สวนปรากฏการณทเกดขนในชวงป 2541 มทงเอลนโญและลานญาซงกนเวลาราว 2-8 ป ในชวงทเกด

ลานญา ลมไดพดไปทางทศตะวนตกของมหาสมทรแปซฟกท าใหเกดความอบอนในแถบบรเวณชายฝงของ

ออสเตรเลยไปจนถงเกาะทางเหนอ ในชวงทเกดเอลนโญลมทพดใหกระแสน าอนไหลเวยนกลบไปทางทศ

ตะวนออกน าเอาน าไปทวมเปรและน าทเยนกวาไดไหลไปยงบรเวณตะวนตกของมหาสมทรแปซฟกท าใหเกด

ความแหงแลงอยางรนแรงในออสเตรเลยและเอเชยตะวนออกเฉยงใต อกทงยงท าใหเกดไฟปาขนทวทกทวป

โดยเฉพาะอยางยงบรเวณเกาะบอรเนยวไดสญเสยผนปาไปถง 5 ลานเฮกตาร

นอกจากน ผลของโลกรอนยงท าใหเกดความแปรปรวนของธรรมชาตอน ๆ อกมาก การศกษาของ

นกวจยแหงมหาวทยาลยเทกซสพบวาหลงป 2493 สตวตาง ๆ เคลอนยายสงขนไปบนภเขาทศวรรษละ 6.1

เมตรและเกดฤดใบไมผลเรวขนถงทศวรรษละ 2.3 วน ปรากฏการณนท าใหเกดการสญพนธของผเสอฤดหนาว

ทงนเพราะผเสอชนดนตองอาศยใบของตนโอกเปนอาหาร แตผเสอและตนโอกยดตวบงชของฤดกาลทตางกน

เปนหลกวงจรชวต นนคอ การฟกไขของผเสออาศยความอบอนของฤดในขณะทการผลใบของตนโอกอาศยการ

นบจ านวนวนทสนของฤดหนาว เมอฤดใบไมผลอบอนกวาเมอ 25 ปกอน แตจ านวนวนทสนยงคงไม

เปลยนแปลง ผเสอฤดหนาวจงฟกตวออกมาถงสามสปดาหกอนทตนโอกจะผลใบท าใหตวออนตายไปเกอบ

หมดกอนทตนโอกจะผลใบ

ยงไปกวานน นกวทยาศาสตรรายงานเมอป 2547 วา ในบรเวณแอนตารตกาและอารกตกซงเปนขว

โลก สตวชนดหนงทไดรบผลกระทบจากความอบอนทเพมขนคอกวางคารบพนธเลกทพบไดเฉพาะในบรเวณ

กรนแลนดและแคนาดาเทานน ภาวะโลกรอนท าใหสตวเหลานหาอาหารไดยากขนยงผลใหจ านวนของมน

ลดลงจากราว 26,000 ตวเหลอเพยง 1,000 ตวภายในเวลาเพยงแค 15 ป ชาวเอสกโมซงอาศยกวางชนดนเปน

อาหารตองขาดแหลงอาหารส าคญไป ผ เขยนสนนษฐานวาหากอณหภมบรเวณขวโลกทงเหนอและใตยงคง

สงขนเรอย ๆ สตวทเคยอาศยอยในบรเวณเหลานนอาจสญพนธไปหมดกเปนได

มารต ครมพ ผ เชยวชาญทางดานสตวครงบกครงน าเปนบคคลแรกทมโอกาสไดเหนสงมชวตชนดหนง

สญพนธไปตอหนาตอตาจากภาวะโลกรอน เขาบรรยายไวในหนงสอชอ In Search of the Golden Frog วาใน

เดอนเมษายน 2530 เขาไดเปนพยานในเหตการณประวตศาสตร นนคอ การผสมพนธของคางคกทองใน

ประเทศคอสตารกาครงสดทาย คางคกตวเมยหนงตวมตวผถง 3 ตวพยายามทจะผสมพนธกบมน นอกจาก

คางคกตวเมยตวนนแลว รอบ ๆ สระยงมคางคกตวผ อก 42 ตวทไมมตวเมยใหผสม และถงแมวาเขาจะพบไข

ถง 43,000 ฟองในสระ 10 ลกรอบ ๆ บรเวณนน แตจ านวนตวออนทรอดมเพยง 29 ตว ปตอมาเขากลบไปยง

สถานทเดมอกและพบกบตวผ เพยงตวเดยว อกหนงปหลงจากนนเขากพบตวผ เพยงตวเดยวอกเชนเคย เขาจง

สนนษฐานวามนเปนตวเดยวกบตวทเขาพบเมอปกอนและเปนตวสดทายของสตวชนดน

โดยทวไปบรเวณตาง ๆ ของโลกมอณหภมไมเทากน บรเวณขวโลกถงเสนศนยสตรมอณหภมแตกตาง

กนจาก -40 องศาถง 40 องศาเซลเซยส และทก ๆ 1 องศาทเพมขนปรมาณน าฝนจะเพมขน 1% อยางไรกด

การมปรมาณน าฝนเพมขนกลบมใชเรองดเสมอไปโดยเฉพาะอยางยงหากมนเกดผดทผดเวลา เชน ฝนทตกใน

ฤดหนาวในบรเวณขวโลกท าใหเกดน าทวมบอยและเปนวงกวางขน ในขณะเดยวกนความแหงแลงกน าความ

ทกขยากมาสประชาชนเชนกน ผ เขยนไดยกพนทในเขตซาเฮลของแอฟรกามาเปนตวอยาง ดนแดนแหงน

ประสบความแหงแลงยาวนานกวา 4 ทศวรรษ ผคนในพนทสวนใหญคดวาความแหงแลงทเกดขนเปนผลจาก

การเผาไมท าลายปาและการมทงหญาเลยงสตวในบรเวณนนมากเกนไป แตการศกษาของนกอากาศวทยา

แหงศนยการวจยบรรยากาศแหงชาตของสหรฐอเมรกาพบวา ความแหงแลงเกดขนเพราะการเพมขนของ

อณหภมของน าในมหาสมทรอนเดยซงเปนผลมาจากกาซเรอนกระจกท าใหลมมรสมทจะพดไปยงบรเวณเขต

ซาเฮลออนก าลงลงจนท าใหเกดความแหงแลงตามมา

ออสเตรเลยกเปนอกประเทศหนงทพนทสวนใหญแหงแลงยกเวนบรเวณทศตะวนตกเฉยงใตซงม

ปรมาณน าฝนคงท มนจงเปนแหลงเพาะปลกทส าคญ แตหลงป 2519 เปนตนมาปรมาณน าฝนในบรเวณนน

ไดลดลงถง 15% แบบจ าลองของบรรยากาศบงวาสาเหตของปรมาณน าฝนทลดลงมาจากปญหาโลกรอน

ซ ารายการทฝนตกผดฤดกาลซงเปนชวงทไมมการเพาะปลกสงผลใหน าซมลงไปใตดนทงหมดจนท าใหระดบน า

ใตดนสงขนและน าเอาเกลอทสะสมอยใตดนกลบขนมาบนดน ปรากฏการณนท าใหดนทเคยเปนแหลง

เพาะปลกเคมจนไมสามารถใชการไดอกตอไป

นอกจากนผ เขยนยงไดน าตวอยางความเสยหายอนเนองมาจากภาวะโลกรอนอน ๆ มาเสนออกดวย

เชน รายงานทบงวาในเวลาเพยงไมกป Tropopause ซงเปนสวนเชอมตอระหวางบรรยากาศชนต าสดกบชนท

สองและเปนชนดดซบความรอนไดขยายออกไปหลายรอยเมตร การเปลยนแปลงนท าใหบางบรเวณเกดพาย

ลดลง ในขณะทบางบรเวณเกดพายเพมขน เชน อเมรกาเหนอตองประสบกบพายเฮอรเคนเพมขนทงในดาน

จ านวนและความรนแรง นอกจากนการทมน าทวมเพมขนในชวงหลายทศวรรษทผานท าใหความเสยหายจาก

น าทวมเพมสงขนมาก อกทงยงท าใหเกดโรคระบาดตามมาอกดวย เชน อหวาห ไขเลอดออกและไขเหลอง ยง

ไปกวานน นกวทยาศาสตรยงพบวาธารน าแขงทอะแลสกาไดลดลงแลวถง 12 กโลเมตรภายในเวลาเพยง 20 ป

และในฤดรอนป 2545 น าแขงทกรนแลนดและอารกตกไดละลายลงถง 1 ลานตารางกโลเมตร อกสองปตอมา

สถานการณ ยงเลวรายลงไปอกเพราะธารน าแขงทกรนแลนดไดละลายลงเรวกวาปกตถง 10 เทา ถงแมวาการ

ละลายของน าแขงในทะเลเหนอจะมไดเพมปรมาณน าใหกบมหาสมทร แตมนท าใหความสามารถในการ

สะทอนแสงอาทตยกลบสนอกโลกลดลงยงผลใหผวโลกรอนเพมขนไปอก คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวย

การเปลยนแปลงของภมอากาศ (The Intergovernmental Panel on Climate Change หรอ IPCC) คาดวา

มหาสมทรจะสงขนประมาณ 10-100 เซนตเมตรโดยท 10-43 เซนตเมตรมาจากความรอนทแผซานไปทว

มหาสมทร และ 23 เซนตเมตรมาจากการละลายของธารน าแขงนอกขวโลกและบรเวณกรนแลนด

ความเสยหายจากโลกรอนนมไดจ ากดอยเฉพาะแตในทวปออสเตรเลย อเมรกา หรอเอเซยเทานน ใน

ป 2546 ทวปยโรปกไดรบความเสยหายจากคลนความรอนเชนกนโดยมนท าใหชาวยโรปเสยชวตไปกวา

26,000 คน ผ เขยนคดวาการทสหรฐฯ และออสเตรเลยไดรบความเสยหายจากความแปรปรวนของอากาศสง

ทสดในโลกนาจะเปนผลมาจากการทสองประเทศนนตางปลอยกาซคารบอนไดออกไซดมากทสดกเปนได ทงน

เพราะบางพนทกลบมไดรบผลกระทบทกอความเสยหายจากโลกรอน เชน บรเวณอาวเบงกอลมพายไซโคลน

ลดลง และรฐคชราตของอนเดยแหงแลงนอยลง

ภาค 3 เปนเรองของการคาดการณทางวทยาศาสตร การคาดการณเกยวกบบรรยากาศของโลกม

พนฐานมาจากการพยากรณอากาศโดยอาศยการสรางแบบจ าลองเหตการณ นกวทยาศาสตรอาศย

แบบจ าลองเพอตอบค าถามตาง ๆ เชน บรรยากาศโลกจะเปนเชนใดเมอปรมาณคารบอนไดออกไซดบนผวโลก

เพมขนเทาตว

ในป 2518 ซกโระ มานาเบะ และ รชารด เวเธอรลด ไดใชแบบจ าลองเพอท านายบรรยากาศโลกและ

พบวา หากปรมาณคารบอนไดออกไซดบนโลกเพมขน 2 เทา อณหภมของโลกจะเพมขน 2.4 องศาเซลเซยส

ตอมาในป 2522 ดวยเทคโนโลยทดขน คอมพวเตอรสามารถค านวณไดวาหากปรมาณคารบอนไดออกไซดบน

โลกเพมขน 2 เทา อณหภมโลกจะเพมขน 3.5-3.9 องศาเซลเซยส หลงจากนนมาไมวาเทคโนโลยทางดาน

คอมพวเตอรจะดขนมากเทาใด ตวเลขนกยงคงไมเปลยนแปลง

แมวาคอมพวเตอรจะสามารถจ าลองเหตการณไดบาง แตแบบจ าลองกยงคงไมสามารถคาดเดา

หายนะทจะเกดขนกบโลกจากภาวะโลกรอนไดอยางแมนย า ทงนเพราะอณหภมทเพมขนในชน Troposphere

จากการเพมขนของกาซคารบอนไดออกไซดและอณหภมทลดลงในชน Stratosphere จากการลดลงของโอโซน

ไมมความหมายอยางมนยส าคญตอการตความของคอมพวเตอรจงท าใหผลทนกวจยไดรบไขวเขว อยางไรกด

ขอมลจากประวตศาสตรบงวาโลกมไดมแตอณหภมเพมขนเพยงอยางเดยว ในระหวางป 2483-2513 อณหภม

โลกไดลดต าลงบางอนเปนผลมาจากหมอกควนของกาซซลเฟอรไดออกไซดทถกปลอยออกมาจากโรงงาน

อตสาหกรรมและเหมองแรตาง ๆ ทงนเพราะกาซนท าใหแสงอาทตยสะทอนกลบออกไปนอกโลกมากกวาปกต

นอกจากนน นกวทยาศาสตรไดใชคอมพวเตอรจ าลองแบบธรรมชาตเพอท านายอนาคตและสรปวา

หลงจากป 2593 เปนตนไปบรเวณชายฝงองกฤษจะมหมะตกลดลงถง 80% มฝนตกในฤดหนาวเพมขนถง

35% ในขณะทฝนตกในฤดรอนลดลง และอณหภมโลกในชวงเวลานนจะเพมขนเฉลยถง 2 องศาเซลเซยสโดย

อณหภมจะเพมขนทบรเวณยโรป เอเซยและอเมรกามากถง 4.5 องศาจนท าใหบรรยากาศขององกฤษคลาย

บรเวณเมดเตอรเรเนยน และเมอสนครสตศตวรรษนคลนความรอนจะโจมตนครลอสแอนเจลสเพมขน 2-7 เทา

และท าใหหมะตกลดลงถงครงหนงจนท าใหปาของแคลฟอรเนยสญไปถง 50-90% โดยสถานการณจากการ

คาดการณทงหมดจะมาจากฝมอของมนษยลวน ๆ

เลสลย ฮวส นกพฤกษศาสตรชาวออสเตรเลยค านวณวา หากอณหภมโลกเพมขน 2 องศาเซลเซยส

อณหภมของออสเตรเลยจะเพมขนถง 5 องศาเซลเซยสซงจะท าใหยคาลปตส 200 ชนดจาก 819 ชนดสญพนธ

ทงนเพราะยคาลปตสทคาดวาจะสญพนธนนไมสามารถด ารงพนธไดในบรเวณทมอณหภมแตกตางกนมากกวา

1 องศาเซลเซยส นอกจากนสตเวน วลเลยมส แหงมหาวทยาลยเจมสคก ยงพบวา อณหภมทสงขนไดท าให

ปรมาณสารอาหารในพชเกษตรลดนอยลงอกดวย

นกวจยแหงศนยพยากรณและวจยภมอากาศแฮดลยจงเหนวา มนษยตองใชความพยายามทกวถทาง

ทจะลดภาวะโลกรอน ทเปนเชนนเพราะกาซเรอนกระจกไมสามารถถกก าจดไดในระยะเวลาอนสนและ

ผลกระทบทมนษยเราไดรบในปจจบนมาจากการกระท าตงแตในสมยกอน ดงนนหากพวกเราในยคปจจบน

ตองการรกษาอณหภมโลกไวใหได เราจะตองลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงใหเหลอเพยง70% ของท

เคยปลอยในชวงป 2533 ถงกระนนกตามการปลอยกาซดวยอตรานจะยงคงท าใหโลกมคารบอนไดออกไซดสง

ถง 450 สวนตออากาศลานสวนและจะท าใหอณหภมคงทไดในราวป 2643 ซงในชวงเวลานนอณหภมโลกยง

จะสงกวาปจจบนอยประมาณ 1.1 องศาเซลเซยส สงทนกวทยาศาสตรคาดวาจะเกดขนจรงเมอสน

ครสตศตวรรษนกคอ โลกจะมกาซคารบอนไดออกไซดเพมขนเปน 550 สวนตออากาศลานสวนซงเทากบสอง

เทาของเมอเรมยคปฏวตอตสาหกรรม เมอถงเวลานนอณหภมโลกจะสงขนถง 3 องศาเซลเซยส

ในสมยโบราณเมอบรรยากาศของโลกเปลยนแปลงอยางมากและรวดเรว สงมชวตตาง ๆ ยงคง

สามารถอพยพไปยงสวนอนของทวปได แตในปจจบนจ านวนมนษยมกวา 6.3 พนลานคนท าใหสงมชวตไมมท

หนอกตอไปสงผลใหความหลากหลายทางชวภาพทยงคงด ารงอยตองมชวตอยเฉพาะแตในอทยานแหงชาต

หรอในปาเทานน ครส โธมส แหงมหาวทยาลยลดไดพยากรณชะตากรรมของสตวจ านวน 1,103 ชนดจาก

แหลงตาง ๆ ทวโลกลงในนตยสาร Nature เมอป 2547 ไววา หากโลกรอนขน 0.8-1.7 องศาเซลเซยส 18% ของ

กลมนจะสญพนธ หากอณหภมเพมขน 1.8-2.0 องศาเซลเซยสสงมชวตราว 25% จะถกท าลายลาง และหาก

อณหภมเพมขนเกนกวา 2 องศาเซลเซยสสงมชวตกวา 1 ใน 3 จะสญพนธอยางแนนอน การคาดการณนยงให

โอกาสสตวอพยพ หากสตวไมสามารถอพยพไดเลย คาดวาทอณหภมเพมสงกวา 2 องศาเซลเซยส สตวกวา

58% จะสญพนธ นอกจากนน นกวทยาศาสตรยงพบวาการเพมขนของอณหภม 1 องศาเซลเซยสไดท าใหกบ

สายพนธหนงสญพนธไปแลว และหากอณหภมเพมขนถง 3 องศาเซลเซยส สงมชวตอกกวา 65 ชนดจะสญ

พนธซงจ านวนนเปนเพยงแคยอดของภเขาแหงความเสยหายทโผลขนมาใหเหนเทานน

อยางไรกดการทอณหภมโลกเพมขนกมไดท าใหสตวสญพนธไปแตเพยงสถานเดยว บางชนดกลบ

เจรญเตบโตและสามารถแพรพนธเพมขนดวย เชน เชอมาลาเรย

อณหภมโลกทเพมขนไมเพยงแตจะสงผลกระทบตอสตวบกเทานน มนยงสงผลกระทบตอสตวในทะเล

อกดวย นกวทยาศาสตรแบงชนของระดบน าทะเลเปน 3 ระดบตามอณหภมทแตกตางกน ทระดบความลก

100 เมตรแรก น าทะเลจะมอณหภมแตกตางกนมากหรอไมขนอยกบพนท เชน ทขวโลกระดบน าทะเลจะม

อณหภมประมาณ 0 องศาเซลเซยส แตทเสนศนยสตรระดบเดยวกนนน าทะเลจะมอณหภมสงถง 30 องศา

เซลเซยส สวนทระดบระหวาง 100-1,000 เมตรจะเปนรอยตอ และทระดบลกกวา 1 กโลเมตรอณหภมจะอย

ระหวาง -0.5 ถง 4 องศาเซลเซยสซงน าทระดบความลกนมกอยทมหาสมทรแอนตารกตกา

โดยทวไปคนสวนใหญเขาใจวาสงมชวตใตทะเลลกไมสามารถขนมามชวตอยบนบกไดเพราะความดน

ทแตกตางกน แตแทจรงอณหภมทสงขนตางหากทท าใหสตวเหลานนเสยชวต ทงนเพราะเมอนกวทยาศาสตร

จบสตวจากใตทะเลลกไปไวในน าทะเลทเยนจด มนสามารถกลบมามชวตอกครงหนง ดงนนหากอณหภมของ

น าทะเลสงขนโอกาสทสงมชวตใตทะเลลกจะตายลงกมมากขนดวย นกวทยาศาสตรสงสยวาหากน าทะเลม

ปรมาณคารบอนไดออกไซดเพมขน สตวทะเลจะสามารถมชวตอยไดหรอไม รชารด ฟล แหงสถาบน

สงแวดลอมทางน าของมหาสมทรแปซฟกพบวา กาซคารบอนไดออกไซดทเพมขนจะท าใหน าในมหาสมทรเปน

กรดมากขนและมคารบอเนตลดลงจนท าใหสตวทตองใชสารชนดนสรางเปลอกไมสามารถสรางเปลอกได และ

สถานทแรกทมนษยจะไดเหนสงมชวตทมเปลอกไมสามารถสรางเปลอกไดคอสวนเหนอของมหาสมทรแปซฟก

ทเยนจด ทงนเพราะบรเวณนมปรมาณสารคารบอเนตอยต ากวาบรเวณอน ๆ อยางไรกด เขาคาดวาเหตการณ

ทวานจะคงยงไมเกดขนในเรววน แตหากมนษยปลอยใหมนเกดขนมากยากทจะเปลยนแปลง

ดงนนมนษยเราจงมทางเลอกไมมากนก ผ เขยนคาดวาหากเราลงมอกระท าการเพอลดความรอนของ

โลกลงเดยวน เรานาจะสามารถชวยเหลอสตวไดถง 2 ชนดจากทก ๆ หนงชนดทจะสญพนธไป แตหากมนษย

เรายงคงเพกเฉย สงมชวตกวา 3 ใน 5 ชนดจะสญพนธไปกอนสนครสตศตวรรษนอยางแนนอน

คนทวไปมกคดวาอณหภมของโลกจะท าใหเกดการเปลยนแปลงอยางชา ๆ แตความจรงหาเปน

เชนนนไม นกวทยาศาสตรคาดวา การเปลยนแปลงของอณหภมโลกจะท าใหเกดเหตการณแบบทนททนใดได

3 อยางคอ 1) การหยดไหลเวยนของกระแสน าในมหาสมทรแอตแลนตกชอกลฟสตรม 2) การตายลงของ

สงมชวตในปาอะเมซอน และ 3) การปลอยกาซมเทนจากพนทะเล

ปรากฏการณท 1 การหยดไหลเวยนของกระแสน าทะเลกลฟสตรม ในป 2546 แอนดร มารแชลล จาก

กระทรวงกลาโหมอเมรกน ปเตอร ชวอรทซ และ ดก แรนดอลล จากบรษทเอเมอรวลล ผช านาญการในการ

จ าลองสถานการณไดรวมกนเขยนรายงานสงถงองคการความมนคงของสหรฐฯ วา อณหภมของโลกจะเพมขน

อยางชา ๆ จนถงป 2553 หลงจากนนจะเกดการเปลยนแปลงครงใหญ นนคอ จะเกดจดพลกผนซงอณหภม

โลกจะเปลยนแปลงแบบทนททนใด เมอเวลานนมาถงความแหงแลงจะกระจายไปทวโลก อณหภมของ

ออสเตรเลย อเมรกาใตและแอฟรกาใตจะเพมขนถง 2 องศาเซลเซยส สวนอณหภมของทวปยโรปและอเมรกา

เหนอจะเพมขนทนทถง 3 องศาเซลเซยสสงผลใหเกดความอดอยาก ผลผลตทางดานชวภาพในมหาสมทร

แอตแลนตกตอนเหนอจะลดลงถง 50% และผลผลตจากมหาสมทรทงหมดกจะลดลงถง 20% เหตการณ

เหลานจะกระตนใหผคนพยายามอพยพลภยกนขนานใหญจนอาจท าใหเกดสงครามเพอปกปองหรอแยงชง

ทรพยากร

ผ เขยนคาดวาการหยดไหลเวยนของกระแสน าทะเลกลฟสตรมนาจะเกดขนในป 2623 มากกวา ทงน

เพราะในชวงเวลานนกรนแลนดจะมอณหภมสงขนถง 4 องศาเซลเซยสซงจะท าใหน าแขงในบรเวณนนละลาย

จนท าใหระดบน าทะเลเพมขนถง 5 เซนตเมตรยงผลใหกระแสน านนหยดไหลเวยน

ปรากฏการณท 2 การตายลงของสงมชวตในปาดงดบอะเมซอน ในป 2533 นกวทยาศาสตรของศนย

แฮดลยไดสรางแบบจ าลองทใชวงจรคารบอนและพชเพอท านายเหตการณทจะเกดขนกบปาอะเมซอน พวก

เขาพบวาคารบอนในดนเปนแหลงทท าใหเกดกาซคารบอนไดออกไซด ตามปกตการถายเทของคารบอนในดน

และในอากาศจะคอนขางสมดล แตการเปลยนแปลงของอณหภมของดนเพยงเลกนอยจะท าใหดนเปลยน

หนาทจากการดดซบคารบอนไปเปนการปลอยคารบอนไดออกไซดออกสอากาศเพราะแบคทเรยจะท างาน

เพมขน และเมอปรมาณคารบอนในอากาศเพมขน พชกจะมพฤตกรรมเปลยนไป ธรรมชาตของพชนนมกไม

คอยยอมสญเสยน า แตมนตองยอมสญเสยน าเมอมนเปดรหายใจเพอดงเอากาซคารบอนไดออกไซดเขาไปใช

ในการผลตสารอาหาร การทโลกมระดบกาซคารบอนไดออกไซดเพมขนมากจนท าใหพชไมจ าเปนตองเปดร

ดงกลาวนนนานเพอใหมนรบกาซนอยางเพยงพอจะท าใหน าระเหยออกมาลดลง ผลกคออากาศจะมปรมาณ

น าไมมากพอทจะรวมตวกนใหตกลงมาเปนฝนยงผลใหเกดความแหงแลงตามมา

แบบจ าลองนชวา ราวป 2643 ระดบคารบอนไดออกไซดจะเพมสงขนจนท าใหปาดงดบในอะเมซอนม

ฝนตกลดลงจนสภาพปาดบชนหมดไป ดนจงมอณหภมสงขนและถกยอยสลายมากขนจนท าใหเกดการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซดเพมขน นกวทยาศาสตรคาดวา เมอถงตอนนน ปรมาณคารบอนไดออกไซดจะเพมขน

เปน 1,000 สวนตออากาศลานสวนซงมากกวาทเคยคาดการณไวท 710 สวนตออากาศลานสวน และอณหภม

โลกกนาจะเพมขนถง 10 องศาเซลเซยสแทนทจะเปน 5.5 องศาอยางทเคยคาดกนไว ฝนจะตกนอยลงถง 64%

อยางไรกตามผ เขยนกลบคาดวาปรากฏการณดงแบบจ าลองนนาจะเรมตนขนตงแตป 2583 และจะเกดจน

ครบถวนเมอสนป 2643

ปรากฏการณท 3 กาซมเทนถกปลอยออกมาจากพนทะเล กาซมเทนจะเปนของแขงเมอจบกบน า

ภายใตความดนสงและอณหภมทต า มเทนจงแขงและฝงตวอยใตทะเลทระดบความลก 400 เมตร ณ อณหภม

1-2 องศาเซลเซยส มเทนในสภาพของแขงนเปนแหลงอาหารของไสเดอนตามพนทะเลลก เมอความดนลดลง

และอณหภมเพมขนกาซมเทนจะถกปลอยออกมายงผลใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวง ตวอยางมใหเหน

จากประวตศาสตรเมอ 245 ลานปกอนในเหตการณทเรยกวา Permo-Triassic นกวทยาศาสตรเชอวา

เหตการณครงนนเปนผลมาจากการระเบดของภเขาไฟท าใหกาซมเทนถกปลอยออกมาในปรมาณมหาศาลและ

ท าใหสงมชวตถง 90% ทมอยบนโลกในขณะนนสญพนธไป

จากสถานการณจ าลองทง 3 ขางตน ผ เขยนเหนวาปรากฏการณทเลวรายทสดนาจะเปนการหยด

ไหลเวยนของกระแสน าทะเลกลฟสตรม แตมนษยเรายงนาจะหยดยงการเกดของปรากฏการณทงสามไดหาก

เราเรมลดระดบความรอนใหกบโลกตงแตบดน หากเราปลอยใหสถานการณทงสามเรมตนขนกยากทจะ

หยดยงเฉกเชนลกกระสนทออกจากปนยอมเปนไปไมไดทจะหยด

ในปจจบนสงคมมนษยสวนใหญมกอยในเมองจงมการแบงงานกนท าอยางถาวร คนตางอาชพกนมก

ไมสามารถท างานอนได สงคมเมองมสภาพเหมอนปาคอสวนตาง ๆ ตองพงพาอาศยกนในการจดหาน า

อาหารและพลงงาน สตวหลากหลายชนดในปาดบชนกอยในสภาพเชนนน เมอปาดบชนขาดน าและแสงแดด

สงมชวตทท าหนาทเฉพาะเจาะจงบางอยางทไมสามารถมชวตอยไดกสญพนธไป ปรากฏการณแบบนได

เกดขนแลวทคอสตารกาและปาปวนวกน และก าลงจะเกดขนในปาแหงอน ๆ ของโลกดวย นกวทยาศาสตรจง

เรมกงวลวา เมอบรรยากาศทเปลยนแปลงสามารถท าใหสงคมของสตวลมสลายลงได อารยธรรมของมนษยกม

โอกาสทจะลมสลายเชนเดยวกน

ในปจจบน อณหภมทเพมขนท าใหชาวเมองเพรทและซดนยของออสเตรเลยเรมอพยพยายถนฐานกน

บางแลว สถานการณทเกดขนคอ เมอประชาชนตองเผชญกบความแหงแลงเพมขนเรอย ๆ ธรกจทเกยวเนอง

กบพชผลทางการเกษตร เชน คนขายรถไถตองปดกจการลง สวนคนอาชพอน เชน เภสชกรและนายธนาคารก

ถกบบบงคบใหตองยายถนฐานเนองจากเศรษฐานะตกต า และแมวาความแหงแลงจะหมดไป แตคนทยายถน

ฐานไปแลวกจะไมหวนกลบมาอกสงผลใหผคนทยงอาศยอยทเดมตองอยกนอยางยากล าบากมากขนเพราะ

ตองเดนทางไกลไปหาซอสนคาและท าธรกรรมตาง ๆ ในทสดทกคนจ าตองยายถนฐานออกไปดวย

นกวทยาศาสตรจงแนะน าใหชาวออสเตรเลยเรมลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดอยางจรงจง อยางไรก

ตามนกเศรษฐศาสตรชาวออสเตรเลยสวนใหญยงคงแยงวา การเปลยนแปลงพฤตกรรมหรอกระท าการอยาง

หนงอยางใดของประเทศร ารวยเพอลดความรอนใหกบโลกเปนการกระท าทไมคมคา

ถงแมวาในปจจบนจะยงคงไมมใครคาดการณไดวาอณหภมทเทาใดกนแนจะเปนจดเรมตนของการ

เปลยนแปลงอารยธรรมโลก แตผ เขยนสนนษฐานวาอณหภมใดกตามทท าใหความสามารถในการจดหา

ทรพยากรทจ าเปนตอการมชวตของมนษยสนสดลง จดนนจะเปนจดเรมตนของการสนสดของอารยธรรม

ดงนนมนษยเราจงอาจมเวลาไมมากนกทจะเปลยนแปลงพฤตกรรม ทงนเพราะความรอนทเพมขนจากน ามอ

ของพวกเราในปจจบนเรวกวาในอดตถง 30 เทาแลว

ภาค 4 พดถงชาวโลกในเรอนกระจก ป 2540 เปนปทพธสารเกยวโตไดถอก าเนดขนจากความเหน

พองตองกนของประเทศพฒนาแลว พธสารนมเปาหมายในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกเพอชวยปองกนม

ใหอณหภมโลกสงขนไปอก วธด าเนนการตามพธสารนกคอ ประเทศทลงนามจะรวมกนจดตงสกลเงนใหมขน

โดยใหชอวา คารบอนดอลลาร โดยแตละอตสาหกรรมจะไดรบสวนแบงเงนสกลน อตสาหกรรมทมปรมาณ

คารบอนเหลอใชจากโควตาสามารถทจะน ามาขายใหกบอตสาหกรรมทตองการปลอยคารบอนมากกวาทรบมา

อยางไรกดผ เขยนกลบเหนวาการลดการปลอยกาซตามพธสารนคงไดประโยชนนอย ทงนเพราะคาทแตละ

อตสาหกรรมไดรบอนญาตใหปลอยกาซใชตวเลขพนฐานของป 2533 แตหลงปนนเปนตนมาเศรษฐกจของ

ยโรปตะวนออกถดถอยมากเสยจนกระทงปรมาณคารบอนทถกปลอยออกมาลดลงถง 25% ดงนนปรมาณ

คารบอนทซอขายกนในตลาดจงมมากเสยจนกระทงมนไมท าใหการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดโดยรวม

ลดลงแตอยางใด

แมวาประเทศพฒนาแลวสวนใหญจะลงนามในพธสารเกยวโต แตออสเตรเลยซงปลอยกาซเรอน

กระจกตอคนมากทสดในโลกกลบไมยอมลงนามดวย รฐบาลออสเตรเลยอางวาหากออสเตรเลยตองลดการ

ปลอยกาซเรอนกระจกตามพธสารเกยวโต รายไดประชาชาตจะลดลงถงหนงในสซงรฐบาลรบไมได จอหน คว

กกน นกเศรษฐศาสตรแหงมหาวทยาลยออสเตรเลยแยงวาตวเลขทรฐบาลอางนนถกบดเบอน ทงนเพราะ

ออสเตรเลยสามารถทจะลดการใชพลงงานลงจนถงเกณฑของสนธสญญาไดโดยไมสรางความเสยหายใด ๆ

เลย นอกจากนออสเตรเลยยงมยเรเนยมมากถง 28% ของโลกจงเทากบวาออสเตรเลยสามารถทจะสราง

โรงงานไฟฟาจากนวเคลยรไดอยางสบาย ๆ อกทงประเทศนยงมพนทมากเพยงพอทจะตงกงหนลมเพอสราง

โรงงานไฟฟาจากพลงงานลมไดดวย การทออสเตรเลยเลอกสรางโรงผลตไฟฟาจากถานหนมากถง 90% จง

เปนผลจากการเลอกโดยความจงใจ มใชถกจ ากดดวยดานกายภาพหรอทรพยากร

นอกจากออสเตรเลยแลว สหรฐอเมรกากปลอยกาซเรอนกระจกสงมากและไมยอมรวมลงนามในพธ

สารเกยวโต วลเลยม แลช ค านวณวาการลงสตยาบนจะท าใหอตราการขยายตวของคาจางแรงงานลดลงถง 5-

10% ตนทนพลงงานเพมถง 86% รายไดของชาวอเมรกนลดครอบครวละ 2,700 ดอลลารตอป และตนทนใน

การผลตพชผลทางเกษตรเพมขนหนงถงสองหมนลานดอลลารตอป แต อบน กดสไตน กลบพบวาการค านวณ

ทงหมดทแลชอางถงไดถกท าใหสงเกนกวาเหต ถงกระนนกตามในเดอนกรกฎาคม 2540 สภาสงของสหรฐฯ

ยงคงยนยนเปนเอกฉนททจะไมเซนสนธสญญาใด ๆ ทเกยวของกบการลดกาซเรอนกระจกโดยไมมประเทศ

ก าลงพฒนาเขามาเกยวของดวยเพราะพธสารเกยวโตยกเวนประเทศก าลงพฒนาจากการลดกาซเรอนกระจก

ทงทประเทศเหลานกมสวนท าใหโลกรอนขนเชนเดยวกน

แมวาสหรฐฯ และออสเตรเลยจะปฏเสธทจะลงนามในพธสารเกยวโต แตใชวาพวกเขาจะไมมโอกาส

ไดรบความเสยหายจากกาซเรอนกระจก [หลงการพมพหนงสอเลมน ออสเตรเลยเปลยนใจและไดรวมลงนาม

เมอไดรฐบาลใหมในตอนปลายป 2550] บนทกจากศนยขอมลทางบรรยากาศชวา ระหวางป 2541-2545 ม

เหตการณรนแรงในสหรฐฯ อนเนองมาจากภาวะโรครอนถง 17 ครงสงผลเสยหายตอเศรษฐกจหลายพนลาน

ดอลลาร พอล เอพสไตน แหงมหาวทยาลยแพทยฮารวารดเหนวาในป 2541 อนเปนปทเกดเอลนโญเพยงป

เดยว ความเสยหายทเกดจากเหตการณนมากถงแปดหมนเกาพนลานดอลลาร ท าใหคนกวา 300 ลานคนไมม

บานอยและมคนตายถง 32,000 คน นอกจากนขอมลจากบรษทประกนภยยงบงวานบจากทศวรรษทเรมเมอป

2518 เปนตนมาบรษทประกนภยตองจายเงนชดเชยคาเสยหายจากภยธรรมชาตเพมขนถงปละ 10% จนเปน

หนงแสนลานดอลลารแลวในป 2542 และบรษทตาง ๆ ยงคาดวาในป 2608 คาใชจายนจะเพมขนจนเทากบ

ความสามารถในการผลตของมนษยหรอรายไดประชาชาตทวโลกรวมกน

ครสโตเฟอร วอลเกอร ผอ านวยการของบรษทประกนภย Swiss Re กลาวกบหนงสอพมพ The Wall

Street Journal วา การลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเปนเรองทจ าเปนตองท า และรฐตองเปนหวขบวน

ในการแกไขปญหาเพราะคนสวนใหญยงมองไมเหนวาเรองนเปนปญหา ทรายไปกวานนกคอ ประชาชนสวน

หนงยงถกหลอกโดยผ ทไมประสงคจะลดการปลอยกาซนดวยค าลวงทวาความรอนทเพมขนจะท าใหพวกเขาม

ชวตความเปนอยดขนเพราะการไดอยในบรรยากาศทอบอนยอมดกวาการมชวตอยในบรรยากาศทหนาวเหนบ

คณะท างานในรฐบาลสมยท 2 ของ จอรจ ดบเบลย บช รวมทงผสนบสนนเขาลวนเปนกลมคนท

ตอตานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงสน ทงนเพราะคนกลมนเคยท างานในอตสาหกรรมพลงงานมา

กอน พวกเขาพยายามใชอทธพลตอตานการใชพลงงานอยางมประสทธภาพหรอหาพลงงานทดแทนเพราะการ

ท าเชนนนจะท าใหสนคาของบรษทของพวกเขามมลคาลดลงซงเทากบเปนการคกคามความมงคงของบรษท

คนกลมนพยายามหลอกลวงประชาชนดวยวธการตาง ๆ ผานทางสอ เชน รองประธานบรษทผลตถานหนท

ใหญทสดบอกชาวโลกวา การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเขาสบรรยากาศเปนการเพมป ยใหกบโลกซงจะ

เพมผลตผลทางการเกษตรไดถง 30-60%

สวนผ ทควรไดรบเครดตในการชกจงใหผบรหารประเทศเหนความส าคญของปญหานคอ เจมส ลฟ

ลอกค ผ เสนอทฤษฎกายา เขาสามารถโนมนาวใหนายกรฐมนตรมากาเรต แธตเชอรเหนความส าคญของ

ปญหานจนองกฤษสามารถลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงไดถง 14% และนายกรฐมนตรโทน แบลร

ซงเขาบรหารประเทศตอมากใหความส าคญกบปญหานเชนกน แบลรเชอวาองกฤษยงสามารถทจะขยายตว

ทางเศรษฐกจเพมขนไดถง 36% ในขณะทลดการปลดปลอยกาซนลงถง 15%

การปลกปาอาจเปนอกหนทางหนงทจะชวยลดปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดในอากาศ บรษทบพ

ยกษใหญทางดานพลงงานขององกฤษจงสนบสนนใหมการปลกตนสนถง 25,000 เฮกตารในออสเตรเลย

ตะวนตก แตผ เขยนกลบไมเหนดวยกบวธน ทงนเพราะปรมาณคารบอนทสะสมในดนมไดมชวตยนยาว

เชนเดยวกบกาซคารบอนไดออกไซดทถกผลตขนจากการเผาถานหน การปลกปาเชนนนจงเปนเสมอนการน า

พมเสนไปแลกกบเกลอซงยอมไมคมคา

จอหน บอกครส นกเคมไฟฟาชาวออสเตรเลยเหนวาไฮโดรเจนนาจะเปนทางเลอกในการแกปญหาโลก

รอน ทงนเพราะสารทไดจากการเผาไหมไฮโดรเจนมใชกาซคารบอนไดออกไซด อยางไรกดการท าใหเกด

เศรษฐกจไฮโดรเจนคงไมใชเรองงาย ทงนเพราะ 1) การผลตไฮโดรเจนตองใชทองค าขาวซงมราคาแพงจงม

ตนทนสง 2) การผลตเพอน ามาใชขบเคลอนรถยนตตองอาศยกาซธรรมชาต ประสทธภาพของพลงงานจง

เหลอเพยง 35-40% เทานน 3) ถงเกบกาซไฮโดรเจนตองมขนาดใหญกวาถงน ามนธรรมดาถง 10 เทา และ

กาซนยงรวออกจากถงถงอยางนอย 4% ตอวน 4) การสรางปมและทอตองเสยคาใชจายสง ดงนน การใชกาซ

ไฮโดรเจนเปนพลงงานในการขบเคลอนรถยนตจงไมนาจะเปนทางออกส าหรบการแกปญหาโลกรอน ตาม

ทฤษฏแลวกาซไฮโดรเจนนาจะใชผลตกระแสไฟฟาตามบานได แตราคาของกระแสไฟฟาจากพลงงานชนดน

ยงมราคาแพงเพราะตนทนในการท าใหมนบรสทธและน ามาใชการไดยงคงสงมาก นอกจากนสารทถกเผาไหม

จากไฮโดรเจนยงปราศจากกลนและควน อกทงตวมนยงรวจากถงและตดไฟงาย มนจงไมเหมาะกบการใชใน

ครวเรอนเพราะอาจเปนตนเหตใหเกดอบตเหตรายแรงได

ภาค 5 เปนค าแนะน าในการแกไขปญหา ขอถกเถยงหนงทเกดขนในหมนกวทยาศาสตรเกยวกบวธ

แกปญหาโลกรอนคอ เราควรเปลยนพลงงานของการขนสงหรอแหลงก าเนดไฟฟากนแนทงทควรจะเปลยนทง

สองอยางหากมเวลามากพอ แตเนองจากเวลามนอย ผ เขยนจงแนะน าวา เราควรเปลยนแหลงก าเนดพลงงาน

ไฟฟากอน ชาวเดนมารกเลอกพลงงานจากลมเปนแหลงก าเนดพลงงานไฟฟามานานแลวแมวาในชวงแรกท

พวกเขาเรมใชไฟฟาพลงลมมตนทนสงกวาพลงงานจากฟอสซลกตาม ในปจจบนเดนมารกไดกลายเปนผน าใน

การผลตกงหนลมและใชโรงไฟฟาพลงลมถง 21% ของไฟฟาทใชในประเทศ ไฟฟาพลงลมท าใหตนทนของ

อตสาหกรรมของเดนมารกต ากวาประเทศอน จงท าใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจเพมขนถง 22% ตอป

อยางไรกด ปญหาของพลงงานจากลมคอ 1) ลมมไดพดตลอดเวลา 2) กงหนลมอาจฆานกจ านวนมาก และ 3)

กงหนลมท าลายทศนยภาพในสายตาของบางคน

พลงงานอกชนดหนงทนาจะเปนทางเลอกคอ พลงงานจากแสงอาทตย พลงงานแสงอาทตยทเปนท

นยมคอชนดทเรยกวา solar thermal devices ซงสามารถใชในการผลตกระแสไฟฟาทว ๆ ไปได สวนชนด

photovoltaic cells มกถกน ามาใชเมอมความตองการพลงงานมากเกนปกตเปนครงคราวเทานน

พลงงานส าคญอกชนดหนงคอ พลงงานนวเคลยร ผ ทกระตนใหประเทศตาง ๆ หนมาใชพลงงาน

นวเคลยรในการผลตกระแสไฟฟาอกครงหนงคอ เจมส ลฟลอกค ผตงทฤษฎ กายา เขาใหความเหนไวเมอ

เดอนพฤษภาคม 2547 วา ภาวะโลกรอนเกดขนอยางรวดเรว ทางแกไขทเปนไปไดกคอ การใชพลงงาน

นวเคลยร แตขอเสนอของเขาถกคดคานจากองคกรตาง ๆ ทวโลก อยางไรกดหลายประเทศไดใชพลงงาน

นวเคลยรเปนทางเลอกส าหรบโรงไฟฟาใหม ๆ มานานแลว เชน ฝรงเศสใชนวเคลยรถง 80% ของโรงไฟฟา

ทงหมด สวเดนและองกฤษกมโรงไฟฟาพลงงานนถง 50% และ 25% ตามล าดบ

กระนนกตามในปจจบนไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรทวโลกกลบเปนเพยง 18% ของการผลตไฟฟา

ทงหมดเทานน ทงทมนเปนแหลงก าเนดไฟฟาทไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดเลย แตโรงไฟฟานวเคลยร

ยงมขอเสยหลายอยาง 1) ตองสรางเตาปฏกรณปรมาณขนาดใหญจงท าใหคาใชจายในการกอสรางสงถงโรง

ละ 2 พนลานดอลลาร และใชเวลายาวนานในการขออนญาตและกอสราง 2) ปญหาเรองความปลอดภยและ

ของเสย 3) โลกมยเรเนยมจ ากด หากทกประเทศสรางโรงไฟฟาประเภทน ยเรเนยมจะมไมเพยงพอ อยางไรกด

นกวทยาศาสตรไดคนพบปฏกรณชนดใหมแลวชอวา pebble bed reactors ซงใชยเรเนยมนอยกวาและใชได

เฉพาะในโรงงานขนาดเลกเทานน

พลงงานจากความรอนใตผวโลกกอาจใชเปนแหลงก าเนดไฟฟาได ในอดตความรอนชนดนมกไดมา

จากภเขาไฟ แตในปจจบนออสเตรเลยสามารถจะหาพลงงานประเภทนไดโดยขดลงไปลก 4 กโลเมตรซงจะพบ

หนแกรนตทรอนราว 250 องศาเซลเซยส ความรอนนถกสรางขนจากกระบวนการกมมนตภาพรงสของ

หนแกรนตซงถกอาบอยในน ารอนภายใตความดนสง มนจงไมปลอยกาซคารบอนไดออกไซด นกวทยาศาสตร

คาดวาหนประเภทนจะสามารถเปนแหลงพลงงานใหกบออสเตรเลยไดนานถง 75 ป

นอกจากโรงไฟฟาแลว ยานพาหนะกปลอยกาซเรอนกระจกเปนปรมาณมาก อยางไรกตามในปจจบน

บรษทรถยกษใหญในคายญป นทงโตโยตาและฮอนดาตางกสามารถผลตรถทใชเครองยนตผสมระหวางไฟฟา

กบน ามนไดแลว รถจ าพวกนลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงไดถง 70% สวนบรษทในคายยโรปซงม

สญชาตลกเซมเบอรกกสามารถผลตรถยนตทขบเคลอนดวยกาซทอดไวใตความดนสงทเรยกวา MiniCAT ได

แลว รถชนดนไมเพยงแตจะมสมรรถนะสงเทานน มนยงประหยดน ามนไดอกดวย แตรถเหลานยงมราคาแพง

สวนเครองบนยงคงเปนยานพาหนะทยงไมสามารถหาพลงงานทดแทนทปราศจากคารบอนหรอ

ประหยดพลงงานได ซ ารายสถตยงบงวา ในป 2535 เพยงปเดยว เครองบนปลอยกาซคารบอนไดออกไซดใน

สหรฐฯ มากถง 2% ซงในขณะนนชาวอเมรกนยงใชเครองบนเปนยานพานะในการเดนทางเพยงรอยละ 10

เทานน หากระหวางป 2540-2560 ซงนกวทยาศาสตรคาดวาการเดนทางโดยทางอากาศของชาวอเมรกนจะ

เพมขนถงเทาตว การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดกจะเพมขนอยางรวดเรว ซ ารายเครองบนยงปลอยกาซไน

ตรสออกไซดซงท าลายโอโซนของชน Stratosphere จงยงท าใหอณหภมโลกสงขนไปอก

แมวาในปจจบนจะยงไมมอารยธรรมของชนชาตใดตองลมสลายลงจากภาวะโลกรอน แตนนกมได

หมายความวาไมมชนชาตใดไดรบผลกระทบอยางรนแรง ชนชาตแรกทอาจตองยายทอยโดยทพวกเขากยงไม

ทราบวาจะยายไปทใดคอ ชาวเอสกโมกลมหนงในรฐอะแลสกาเพราะบรเวณทอยอาศยของพวกเขาได

เปลยนไปจนไมสามารถด ารงชวตไดอกตอไป แมวาคนกลมนจะมเพยง 600 คนแตพวกเขากอาศยอยใน

บรเวณนนมากวา 4 พนปแลวและการยายออกไปของพวกเขาหมายถงการสนสดของอารยธรรมหนงนนเอง

ชนกลมตอไปทก าลงจะสญเสยความเปนชาตคอ หมเกาะเลก ๆ ในมหาสมทรแปซฟกเพราะพนทซง

อดมไปดวยปะการงของพวกเขาก าลงถกท าลายจากออสเตรเลยซงปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอคนมาก

ทสดในโลก ดร. ไบรอน ฟสเชอร หวหนาทปรกษาทางดานเศรษฐศาสตรของรฐบาลออสเตรเลยกลาวในการ

ประชมทนครลอนดอนวา การเคลอนยายผคนจากเกาะในมหาสมทรแปซฟกยงเปนการแกไขทท าใหเกด

ประสทธผลมากกวาการทจะใหอตสาหกรรมของออสเตรเลยลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด ทงน

เพราะนกเศรษฐศาสตรตมลคาคนจนเพยง 1 ใน 15 ของคนร ารวยเทานน ค ากลาวนแสดงใหเหนถงความเหน

แกตวอยางรายกาจของนกการเมองชาวออสเตรเลยทมตอเพอนบาน แมวาโลกรอนอาจท าใหหลายประเทศ

เสยประโยชนไปมากมาย แตกยงมบางประเทศกลบไดรบผลด นนคอ แคนาดาและรสเซย นกวทยาศาสตร

คาดวา ทงสองประเทศนาจะมผลผลตทางการเกษตรเพมขนถง 90%

ออเบรย ไมเออร นกการเมองของสหราชอาณาจกรไดเสนอวธทเรยกวา Contraction and

Convergence เพอลดปญหาโลกรอน วธนคลายกบพธสารเกยวโต แตมรายละเอยดมากกวาเพราะการให

สทธในการกอมลพษแบงยอยจนถงระดบประชาชน ขอมลบงวาชาวอเมรกนเปนชนชาตทปลอยกาซ

คารบอนไดออกไซดตอคนมากกวาชาวยโรปถง 3 เทาและมากกวาประชาชนของประเทศดอยพฒนากวารอย

เทา ตามแนวคดนคนรวยจะตองซอสทธในการปลอยกาซจากคนจนจงเทากบเปนการกระจายรายไดไปในตว

แตการท าเชนนอาจท าใหประเทศยากจนซงมจ านวนประชากรนอยไมยอมคมก าเนดเพอตองการสวนแบง

เพมขนกเปนได

ผ เขยนสรปวา วธแกปญหาโลกรอนทงายทสดคอ การเรมตนทตวเราแตละคนเปลยนวถชวตเพยง

เลกนอยเพราะมนจะสามารถลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดได เชน 1) เสาะหาแหลงพลงงานไฟฟาท

สะอาด 2) ซออปกรณทเปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนไฟฟาหรอตมน า 3) ซออปกรณไฟฟาทใหประสทธผลสง

และขนาดพอเหมาะกบความตองการใชสอย 4) ใชรถทใชพลงงานผสมหรอรถขนาดเลก

ขอคดเหน: หนงสอเลมนเปนหนงในหลายเลมทเสนอเรองราวเกยวกบการเปลยนแปลงของ

ภมอากาศอนมภาวะโลกรอนเปนประเดนหลกและพมพออกมาอยางตอเนองในชวงน รวมทงเรองของ อล กอร

ทอางถงขางตนดวย การทมหนงสอเกยวกบประเดนเดยวกนพมพออกมาเปนจ านวนมากในชวงเวลาอนสน

ยนยนวาประเดนนมความส าคญยง หนงสอสวนใหญมขอสรปคลายเลมน นนคอ อณหภมของโลกก าลง

เพมขนจรงและเหตปจจยไดแกการกระท าของมนษยเราเอง ขอสรปนสะทอนความเหนของนกวทยาศาสตร

และปราชญสวนใหญทไดศกษาทมาของประเดน สวนผ ทไมเหนดวยกยงมอยบางแตจ านวนไดลดลงเรอย ๆ

ผ เขยนเนนความส าคญของการใชมาตรการเรงดวนเพอปองกนมใหโลกรอนขนไปอกจนถงจดพลกผน

ทโลกจะถกผลกดนใหเดนเขาสความลมสลายแบบกไมกลบเฉกเชนลกปนทยงออกจากล ากลองไปแลว เขา

เปนชาวออสเตรเลยซงไดเรยกรองรฐบาลของเขาใหพยายามเรงแกปญหา ทวารฐบาลนนกลบเลอกเดนตาม

กนรฐบาลอเมรกนโดยไมยอมลงนามในพธสารเกยวโต ขอเสนอของเขาจงเปนหมนมาเปนเวลานานจนกระทง

ออสเตรเลยเปลยนรฐบาลเมอชวงปลายป 2550 และรฐบาลใหมไดรวมลงนามในพธสารนนเมอตนเดอน

ธนวาคม มนจะน าไปสการเปลยนนโยบายและมาตรการแกไขปญหาอยางจรงจงและทนเวลาหรอไมคงไมม

ใครบอกไดในชวเวลาอนสน แตอยางนอยมนกท าใหเกดความหวงขน

ธาต 4: ไฟ

“การรจกการควบคมไฟท าใหมนษยตางกบสตว” เปนขออางทอาจไมเขาขางตวเองเนองจากไมม

หลกฐานทชบงวาสตวสายพนธไหนรจกจดและใชไฟไดตามใจของมน ในชวงเวลาราว 60,000 -100,000 ปท

สนนษฐานกนวามนษยรจกจดไฟไดดงใจตนเอง เชอไฟมหลากหลายขน ในปจจบนการเผาเชอไฟน าไปสการ

สะสมกาซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศโดยเฉพาะเชอไฟทไดจากซากดกด าบรรพ เชน น ามนปโตรเลยม

และถานหน คารบอนไดออกไซดเปนปจจยทกอใหเกดภาวะโลกรอนซงก าลงคกคามความเปนอยของมวล

มนษย

12.

The Last Oil Shock / เขาสวนน ามนหมด

ในชวงเวลาทราคาน ามนทะยานขนสใกล 100 ดอลลารตอบารเรลเมอตอนปลายป 2550 ชาวโลกพา

กนอกสนขวญแขวนเพราะน ามนเปนปจจยส าคญยงของเศรษฐกจโลก นกวเคราะหบางคนโทษนกเกงก าไร

และบางคนโทษสถานการณในยานตะวนออกกลางวาท าใหราคาน ามนพงขนอยางรวดเรว แตส าหรบผ ท

ศกษาปญหาน ามนปโตรเลยมอยางจรงจง สงเหลานนเปนเพยงปจจยประกอบ ปจจยพนฐานคออะไร David

Strahan นกขาวและนกสรางภาพยนตรผ มความเชยวชาญทางดานวทยาศาสตรและธรกจ อธบายไวในหนงสอ

ชอ The Last Oil Shock: A Survival Guide to the Imminent Extinction of Petroleum Man

นอกจากจะตอบค าถามนนแลว หนงสอขนาด 292 หนาซงพมพเมอกลางป 2550 เลมน ยงพยายาม

ตอบค าถามอน ๆ อกดวย เชน เปนไปไดหรอไมวาปรมาณน ามนดบซงยงอยใตดนและมกเรยกกนวาน ามน

ส ารอง (oil reserve) ทเราสามารถน ามาใชไดก าลงลดลงไปเรอย ๆ อยางถาวร ? เหตใดบรษทน ามนและ

ผ เชยวชาญตางเกลยดการพดถงระดบการผลตและปรมาณน ามนดบทมอย ? การบกอรกของสหรฐอเมรกามา

จากการตองการควบคมแหลงน ามนดบจรงหรอไม ? การขาดแคลนน ามนจะท าใหเศรษฐกจถดถอยจรงหรอไม

และจะสงผลใหเกดการเผชญหนากนของมหาอ านาจหรอไม ? แลวมนษยเราจะท าอะไรไดบางหรอไม ?

ผ เขยนน าเขาสประเดนดวยการสารภาพวา เขาไมเคยใหความสนใจกบประเดนปญหาน ามนเลยจน

เมอเขาพบกบ มาเรยน คง ฮบเบอรต (Marion King Hubbert) นกธรณวทยาของบรษทเชลลผท านายไดอยาง

ถกตองวา ความสามารถในการผลตน ามนของสหรฐฯ จะขนถงจดสงสดและเรมลดลงกอนเหตการณเกดขน

จรงถง 15 ป เขาจงเรมกงวลวา โลกก าลงเดนเขาสภาวะวกฤตจากการขาดแคลนน ามนทงนฮบเบอรตท านาย

วา การผลตน ามนทวโลกก าลงจะลดลงเรอย ๆ อยางถาวร ฉะนนเปนไปไดหรอไมวา การตดสนใจบกอรกของ

สหรฐฯ เมอป 2546 กนาทจะมาจากเหตผลเรองน ามนมากกวาอาวธรายแรงดงทรฐบาลสหรฐฯ กลาวอาง ซง

เทากบเปนการยนยนวาโลกก าลงจะเผชญกบการขาดแคลนน ามนอยางสาหสในอนาคตอนใกลจรง ?

ในบทท 1 ผ เขยนพดถงการไปพบกบหลยซ ครสเตยน ผช านาญการท าแผนทตะวนออกกลางและนก

ธรณวทยาทเพงเกษยณมาจากบรษทน ามนทเมองดลลส ครสเตยนเลาใหเขาฟงวา ในฤดใบไมผลป 2541

องคการธรณวทยาของสหรฐฯ หรอ United State Geological Survey (USGS) ไดวาจางเขาท าแผนทอรก

ขอมลท USGS ตองการมใชเพอปทางใหเรอด าน าเขาโจมตกรงแบกแดด แตกลบเปนเรองทางดานธรณวทยา

เชน โครงสรางภายใตพนดน ความหนาและชนดของหนซงเปนขอมลเพอใชในการค านวณปรมาณน ามน

หลงจากทครสเตยนสงมอบแผนทใหมของอรกใหกบ USGS ในตอนกลางเดอนพฤศจกายนป 2542

รองประธานาธบดดกค เชนย ซงตอนนนยงท างานในดานกจการน ามนไดไปกลาวสนทรพจนทนครลอนดอน

ทามกลางตวแทนจากบรษทน ามนกวา 400 บรษททวโลก เชนยใหขอมลวา ความตองการน ามนจะเพมขนถง

รอยละ 2 ตอปจนท าใหความตองการน ามนในป 2553 เพมขนเปนวนละ 50 ลานบารเรล แตก าลงการผลต

น ามนกลบจะลดลงถงรอยละ 3 ตอป แลวน ามนจะมาจากไหน ? ยานทมน ามนมากทสดคอตะวนออกกลาง

แตมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐฯ ตอประเทศในภมภาคนนกลบท าใหตนทนจากแหลงน ามนในยาน

นนเพมขนเรอย ๆ สเดอนหลงปาฐกถา เชนยไดสมครเขาแขงขนเปนรองประธานาธบดและหลงชนะการ

เลอกตงกมหนาทดแลนโยบายการตางประเทศและพลงงาน

ยอนไปในป 2523 เมอซดดม ฮสเซนเผาชาวเครทหาพนคน แทนทสหรฐฯ จะออกมาตรการลงโทษ

สหรฐฯ กลบใหความชวยเหลออรกโดยการใหอาวธซงรวมทงอาวธชวภาพพรอมกบเงนก อกหาพนลานดอลลาร

สงผลใหอรกมก าลงทหารทแขงแกรงขน ในป 2533 เมออรกบกคเวต สหรฐฯ ออกมาตรการลงโทษอรก แต

การท าเชนนนกลบท าใหสหรฐฯ หมดโอกาสเขาถงแหลงน ามนใหญในอรก นบจากนนมาสหรฐฯ จงเรมวางตว

แบบอนธพาล

อรกมน ามนดบมากเปนอนดบสามของโลกรองจากซาอดอาระเบยและอหรานคอ มถง 1.57 แสนลาน

บารเรล แตผลตออกมาขายไดเพยงวนละ 2 ลานบารเรลเทานนทง ๆ ทควรผลตออกมามากกวานนถง 3 เทา

ทงนเพราะอรกถกมาตรการลงโทษของสหรฐฯ จากการบกคเวต มาตรการนนท าใหชาวอรกขาดแคลนอาหาร

อยางสาหสคอ มอาหารยงชพคนละเพยง 1200 แครอลตอวนซงเทากบครงหนงของปรมาณอาหารทคนทวไป

ควรไดรบ สงผลใหเดกอายต ากวา 5 ปจ านวนกวาลานคนขาดอาหารและลมตายลงเปนจ านวนมาก โครงการ

น ามนแลกอาหารจงถอก าเนดขนในป 2540

แมวาอรกจะไดรบความชวยเหลอทางดานมนษยธรรมจากสหรฐฯ แตกเพยงจ ากดจ าเขยยง ซ าราย

ในชวงสงครามระหวางสหรฐฯ กบอรกครงหลงสด สหรฐฯ ยงเนนการท าลายสาธารณปโภค เชน โรงไฟฟา โรง

ก าจดขยะและน าเสย และแหลงน ามน อกทงยงหามการซอมแซมสาธารณปโภคอกดวย การจ ากดการเขาถง

คลอรนเพอบบบงคบใหอรกใชน าจากแมน ายงผลใหประชาชนตองเจบปวยจากอหวาตกโรคและไทฟอยด

ผ เขยนคาดวาจ านวนคนตายดวยน ามอของประธานาธบดบลล คลนตน ประธานาธบดจอรจ ดบเบลย บช

และนายกรฐมนตรโทน แบลรขององกฤษ จากมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจและสงครามจะมากกวาจ านวน

คนตายดวยน ามอของซดดมเองเสยอก

ในป 2541 พอล วด วศวกรน ามนชาวองกฤษไดรบอนมตจากองคการสหประชาชาตใหเขาไปส ารวจ

แหลงน ามนในอรก วดเลาใหผ เขยนฟงวาอปกรณน ามนทงหลายในอรกไดรบความเสยหายจากสงคราม ยงไป

กวานน อรกยงขาดแคลนอะไหลเพอใชในการซอมแซมความเสยหายอกดวย คณะส ารวจสรปวา อรกไมมทาง

ทจะผลตน ามนเพอท ารายไดตามเปาทตงไวไดอยางแนนอน การบบบงคบใหอรกเรงผลตน ามนโดยขาดการ

ท านบ ารงรงแตจะเรงใหเกดความเสยหายตอแหลงน ามนและทอตาง ๆ อรกควรไดรบอะไหลเพมขน แตอรก

กลบมเคยไดรบความชวยเหลอใด ๆ เพมเตมหลงจากการส ารวจครงนน

การทน ามนเปนยทธปจจยทส าคญจงท าใหมนมสวนส าคญยงตอนโยบายของรฐบาลอเมรกน ในสมย

ของจอรจ ดบเบลย บช คณะท างานสวนใหญของเขาเปนกลมคนทเคยท างานใหกบบรษทน ามนใหญ ๆ ทงสน

เชน รฐมนตรกลาโหมโดนลด รมเฟลด เคยท างานใหกบบรษทบรการน ามนขนาดใหญทสดในโลก และรฐมนตร

ตางประเทศคอนโดลซา ไรซ เคยท างานใหกบบรษทเชฟรอน คนเหลานจงนาจะทราบสถานการณน ามนใน

อนาคตอนใกลไดเปนอยางด หลงจากทรมสเฟลดและเชนยเขารวมรฐบาลกบประธานาธบดบช พวกเขาจง

ตดสนใจทจะบกอรกโดยในการประชมมไดมการพดถงเหตผลแตประการใด สาเหตทแทจรงกลบถกคนพบ

หลงจากนนราว 18 เดอนจากเอกสารทมแผนทแหลงน ามนของอรกและขอมลทบงบอกวา บรษทน ามนตางชาต

เชน ฝรงเศสและ นอรเวยก าลงจะไดสมปทานการขดเจาะน ามนในอรกโดยทบรษทน ามนของสหรฐฯ และ

องกฤษตางไมมโอกาสไดแบงปนผลประโยชนแตประการใด

เจดเดอนหลงเหตการณถลมตกเวรดเทรดในนวยอรก โทน แบลร เดนทางไปพบประธานาธบดบชท

สหรฐฯ ผ เขยนทราบมาวา การพบกนในครงนนทงสองไดตกลงกนในหลกการทจะบกอรกอยางแนนอนเพอ

เพมความมนคงทางดานพลงงาน กอนการบกอรกจะเรมขนผ เชยวชาญสวนใหญคาดการณวา ดวยความ

ชวยเหลอของบรษทตางชาต ปรมาณการผลตน ามนในอรกนาจะเพมขนไดถงเทาตวภายในป 2553 แต

หลงจากทสงครามเรมขนกลบไมมบรษทตางชาตใดกลาเขาไปลงทนในอรกอก ทงนเพราะสหรฐฯ มงโจมตโรง

กลนและทอน ามนสงผลใหความสามารถในการผลตน ามนของอรกลดนอยถอยลงไปอก ผลลพธจงตรงกนขาม

กบทรมสเฟลดคาดการณไว แตอยางนอยการบกอรกกกลายเปนหลกฐานทประจกษชดถงความพยายามของ

สหรฐฯ ในการหาแหลงน ามนใหม ๆ อกทงยงสงผลใหหลายประเทศยอมจ านนตอสหรฐฯ ดวยความหวาดกลว

วาอาจตองถกรกรานเปนประเทศตอไปตามแตสหรฐฯ จะสรรหาเหตผลมาอาง

ผ เขยนไดกลบไปหาหลยซ ครสเตยนอกครงในเดอนกนยายน 2548 เพอสอบถามขอมลเพมเตม เขา

พบวา ครสเตยนเพงไดรบการรองขอใหท าแผนทอหราน ค าขอรองนจงนาจะเปนขอพสจนวา ปญหาน ามนเปน

ประเดนจงใจในการบกอรกเหมอนอยางทผ เขยนตงขอสงสยไว

บทท 2 พดถงกราฟอนตรายทฮบเบอรตเขยนไวตงแตป 2499 วาปรมาณน ามนทสหรฐฯ ผลตจะขนถง

จดสงสดภายในป 2513 ฮบเบอรตอธบายวา จรงอยนบจากป 2423-2473 ความสามารถในการผลตน ามน

ของสหรฐฯ เพมขน 8% ตอปยงผลใหกราฟพงขนอยางรวดเรว นนคอ ภายในเวลาประมาณ 9 ป การผลตได

เพมขนเปนสองเทา แตหลกฐานยนยนวาแมการผลตน ามนของสหรฐฯ จะเพมขนแตกเพมในอตราทลดลง

เรอยมาจนกระทงตดลบ เขาจงสรปวาความสามารถในการผลตน ามนนาจะเปนรประฆงคว า ทงนเพราะการ

ก าเนดของน ามนตองใชเวลากวาหารอยลานป มนจงเปนไปไมไดทน ามนจะไมหมดไปจากโลกหากมนษยเรา

ยงสบมนขนมาใชเพมขนอยางไมหยดยง ฮบเบอรตคาดวา การผลตน ามนจะเรมลดลงเมอน ามนทดดขน

มาแลวรวมกนเทากบครงหนงของปรมาณทมอยทงหมด ณ แหลงนน ๆ6

ความจ ากดในการผลตน ามนเกดขนจากวธการผลตทตองอาศยความแตกตางระหวางแรงดนในบอกบ

พนผวเพอดดเอาน ามนออกมาจากหน ความแตกตางของแรงดนจะเรมลดลงเมอน ามนถกสบออกจากบอ

เมอความแตกตางของความดนสนสดลงความสามารถในการสบน ามนออกจากบอกหมดไปดวย วธแกปญหา

ของบรษทน ามนกคอการเจาะบออกบอหนงหางออกไปแลวอดฉดน าหรอกาซเขาไปเพอรกษาความดนให

น ามนไหลผานทอออกมาไดอก แตเมอปรมาณน าทอดฉดเขาไปเทากบความสามารถในการผลตน ามน น าจะ

แทนทน ามนท าใหความสามารถในการผลตน ามนหยดลงอกครงหนง ยงบอเกาเทาไรเงนลงทนยงเพมขน แต

ผลลพธทไดกลบลดลงจนในทสดบรษทตองเคลอนยายไปยงแหลงอน และเมอใดทบรษทหยดเจาะบอใหม

ปรมาณน ามนทผลตไดกจะลดลงไปดวย อยางไรกตามเมอบรษทหยดผลตน ามนจากบอ น ามนดบทเหลออย

รอบ ๆ บอนนยงสงถง 2 ใน 3 ของทเคยมอย

วธแกไขอกวธหนงกคอ หลกเลยงการผลตจนถงระดบสงสดเพอชะลอการลดลงอยางรวดเรว วธนอาจ

ไมถกตองนกตามหลกทางธรกจเพราะเงนในวนนยอมมคามากกวาเงนในอนาคต แตบรษทอาจมความ

จ าเปนตองท าเพอยดระยะเวลาในการผลต นอกจากนนธรรมชาตอกอยางหนงของการขดเจาะน ามนกคอ บอ

ทพบบอแรกจะเปนบอทใหญทสด บอตอ ๆ มาจะเลกลงและมปรมาณน ามนลดลง

ฮบเบอรตสรางความปนปวนใหกบวงการน ามนเปนอยางมาก นกวทยาศาสตรหลายคนพยายามหา

หนทางทจะโตแยง เชน มอรแกน เดวส หวหนานกธรณวทยาและกรรมการของบรษทเอกซอนพยายาม

ค านวณหาปรมาณน ามนดบดวยวธการใหมยงผลใหปรมาณน ามนดบเพมขนถง 3 เทาจากปรมาณน ามนดบท

ฮบเบอรตค านวณไวซงจะท าใหปรมาณน ามนยงคงมมากพอไปอยางนอยอกหนงชวอายคน ผ เชยวชาญบาง 6 เรอง Beyond Oil ซงจะน าเสนอในบทตอไปมรายละเอยดพรอมทงกราฟทสะทอนขอสรปของฮบเบอรต

คนแยงวาปรมาณการผลตสะสมจะเกดขนชากวาปรมาณการคนพบแหลงน ามนใหมซงขอคดนฮบเบอรตเหน

วาเปนไปได เขาจงน าขอมลทไดจากการขดเจาะและการผลตมาพลอตลงบนกราฟ เขาพบวาปรมาณน ามน

เพมขนในอตราเกอบเปนศนยท 1.7 แสนลานบารเรลซงเทากบครงหนงของทเขาค านวณปรมาณน ามนทมอย

ทงหมดจากสมการทเขาคดขนในป 2499 นนหมายความวา ปรมาณน ามนทพบไดขนไปถงจดสงสดแลว การ

ทคนในวงการน ามนสวนใหญไมอาจยอมรบความคดของฮบเบอรตเปนเพราะความคดของเขาคกคามตอความ

มนคงขององคกรและท าลายอตตาของผคนในวงการนนเอง

การค านวณของฮบเบอรตมไดสงผลกระทบใด ๆ กบนโยบายน ามนของสหรฐฯ เพราะการคาดการณ

ของ USGS อาศยสมมตฐานของนกธรณวทยาชอ เอ. ด. แซปป ซงมพนฐานในการตงสมมตฐานตางจากฮบ

เบอรต จนกระทงเกดวกฤตการณน ามนครงท 1 ซงเรมขนในป 2516 เมอกลมผผลตน ามนรายใหญใน

ตะวนออกกลางลดการผลตน ามนลง สหรฐฯ ซงสนบสนนฝายตรงขามกบผผลตน ามนรายใหญกลบไม

สามารถเพมการผลตและใหความชวยเหลอประเทศคสงครามไดจงเทากบเปนการยนยนทฤษฎของฮบเบอรต

นนเอง เหตการณในครงนนท าใหหวหนาผบรหาร USGS ถกไลออก

บทท 3 พดถงลกษณะและปรมาณน ามนทเกบส ารองไวใชในยามฉกเฉน ผ เขยนเรมตนดวย

สถานการณพายแคธรนาซงถลมเมองนวออรลนสเมอเดอนสงหาคม 2548 ทท าใหโลกทงโลกตองตนตะลง

ทงนเพราะนอกจากพายลกนจะท าใหเกดความเสยหายตอบานเรอนและทรพยสนมากมายแลวยงไดท าความ

เสยหายใหกบแหลงผลตน ามนในอาวเมกซโกซงมก าลงการผลตถงวนละ 1.5 ลานบารเรลอกดวย สถานการณ

นจงเปนครงแรกหลงวกฤตการณน ามนซงเกดขนหลงสงครามในตะวนออกกลางเมอป 2516 ทประเทศพฒนา

แลวตองน าน ามนทเกบส ารองไวส าหรบยามฉกเฉนออกมาใช ปญหาทตามมาคอ น ามนเกบส ารองของสหรฐฯ

เปนน ามนดบทไมสามารถน ามาใชไดทนท ซ ารายโรงกลนทถกท าลายยงเปนของสหรฐฯ เองสงผลใหน ามนดบ

ทเกบส ารองของสหรฐฯ กลายเปนของไรคา น ามนเกบส ารองทถกน ามาใชกลายเปนของกลมประเทศยโรปท า

ใหราคาน ามนในยโรปเพมสงขนตามไปดวย

นอกจากนนสถานการณนยงเปนการยนยนวาการผลตของโลกเกอบเทากบความตองการแลว เมอ

แหลงผลตหนงถกท าลายโลกยอมตองการแหลงผลตใหมมาเสรม ซาอดอาระเบยซงมแหลงผลตทน ามาเสรม

ไดกลบผลตน ามนทโลกไมตองการ ทงนเพราะน ามนดบจากแหลงนมก ามะถนและมน าหนกมากเกนไป นน

หมายความวา แหลงน ามนดบทโลกมอยกลายเปนสงไรคาไปโดยปรยาย สถานการณพายแคธรนาจงเทากบ

เปนการยนยนวา ความตองการน ามนเกอบเทากบความสามารถในการผลตแลว

แมวาเฟธ บรอล หวหนานกเศรษฐศาสตรแหงองคการพลงงานระหวางประเทศจะยงคงยนยนวาโลก

จะมปรมาณน ามนเพยงพอไปจนถงป 2573 เชนเดยวความเหนของลอรด บราวน ประธานผบรหารของบพ

บรษทน ามนยกษใหญคายองกฤษ แตผ เขยนกลบไมเหนดวย เขาจงไปสอบถามรชารด ฮารดแมน ประธาน

สมาคมนกธรณวทยาแหงองกฤษ ฮารดแมนใหความเหนวา โอกาสทโลกจะคนพบแหลงน ามนใหญ ๆ ไมนาจะ

เปนไปได ทงนเพราะธรรมชาตของการคนพบแหลงน ามนนนมกเรมตนจากแหลงใหญ ๆ กอน จะเหนไดวา

ขนาดของแหลงทคนพบไดลดลงจาก 1.5 พนลานบารเรลเหลอเพยงแค 45 ลานบารเรลเทานน นนหมายความ

วา แหลงใหญ ๆ นาจะถกคนพบไปหมดแลว ซ ารายปรมาณการบรโภคน ามนยงเพมขนอยางรวดเรวจากวนละ

10 ลานบารเรลในป 2493 เพมขนเปน 2 เทาภายในเวลาหนงทศวรรษและกลายเปน 3 เทาในอกทศวรรษตอมา

ยงเมอประเทศใหญสองประเทศคอ จนและอนเดย พฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางรวดเรว ความตองการน ามน

ยงสงขนในอตราสามเทาของการคนพบ

รายงานจากวารสาร BP Statistic Review เปดเผยวา 18 ประเทศผผลตน ามนนอกกลมโอเปก เชน

นอรเวย โอมาน อารเจนตนา อยปต ออสเตรเลย โคลมเบย สหรฐฯ และองกฤษ ไดผลตจนเลยจดสงสดไปแลว

การผลตน ามนรวมกนของประเทศเหลานไดลดลงจาก 22.8 ลานบารเรลตอวนในป 2539 เหลอเพยง 19 ลาน

บารเรลตอวนในป 2548 หรอลดลงถงปละ 3% สวนประเทศอน ๆ เชน เมกซโก เตรกเมนสถานและบรไน การ

ผลตกก าลงจะขนถงจดสงสดเชนกน แมวาในรายงานเดยวกนนยงมประเทศทการผลตเพมขน เชน

อาเซอรไบจาน ไทยและแอฟรกาตะวนตก แตปรมาณทผลตไดจากประเทศเหลานกลบไมสามารถทดแทน

ปรมาณทลดลงจากประเทศผผลตยกษใหญไดโดยเฉพาะอยางยงเมอการผลตจากรสเซยกเรมคงทนบจากป

2548 เปนตนมา ผ เขยนจงตงขอสงเกตวา วกฤตการณจากพายแคธรนาอาจเปนสญญาณแรกทบงบอกวาโลก

ไดเรมเดนเขาสวนทน ามนเรมหมดลงจรง ๆ แลว

บทท 4 เปนเรองของพลงงานทางเลอก ผ เขยนเรมเรองดวยสถานการณทนกเคลอนไหวทางดาน

สงแวดลอมมาชมนมกนทหนาตลาดคาน ามนในลอนดอนเมอวนท16 กมภาพนธ 2548 ดวยความหวงทจะ

กดดนใหหยดการผลตน ามนเพมเพราะพวกเขาเชอวาน ามนเปนปจจยหลกทท าใหโลกรอนขน สตเฟน ทนเดล

ผอ านวยการองคกรเอกชนกรนพซ (Green Peace) เสนอวาชาวโลกควรเรงหาทางผลตและเพมเชอเพลงทเปน

มตรกบสงแวดลอมซงอาจหมายถง เชอเพลงชวภาพและไฮโดรเจน สวนในสหรฐฯ อารโนลด ชวารเซเนกเกอร

ผวาการรฐแคลฟอรเนยใชความพยายามในการลดกาซคารบอนไดออกไซดดวยการออกนโยบายสงเสรมการม

ปมกาซไฮโดรเจนเพอใหประชาชนทมรถชนดขบเคลอนดวยไฮโดรเจนเขาถงบรการไดงายขน อยางไรกตาม

พลงงานไฮโดรเจนอาจมใชทางเลอกทดนกเพราะแมวารถชนดนจะมความสามารถในการขบเคลอนไดไมนอย

กวารถทวไปและของเสยจากรถจะไมใชกาซคารบอนไดออกไซด แตการทราคารถยงคงสงถงคนละ 1 ลาน

ดอลลารไมสรางแรงจงใจในการซอแตอยางใด นอกจากนนรถประเภทนยงมปญหาเรองความปลอดภย

น าหนกของถงกาซและประสทธภาพในการเผาไหมซงสดทายแลวพลงงานทไดรบยงคงไมมากไปกวาของรถ

จ าพวกลกผสมระหวางน ามนกบไฟฟาทเรยกกนวา “ไฮบรด” (Hybrid) ทมใชอยในปจจบน ทงนเพราะการผลต

กาซไฮโดรเจนยงคงตองอาศยกาซธรรมชาตและน ามนอยด

นอกจากนนการจะผลตกาซไฮโดรเจนใหเพยงพอแกความตองการอาจตองใชกงหนลมซงเทากบการ

ตองใชพนทจ านวนมากจนรกล าเขาไปในพนทส าหรบการเพาะปลก ยงกวานนทศนยภาพจากการมเสากงหน

ลมตงอยทก ๆ 500 เมตรคงไมใชสงทใครจะยอมรบไดงาย ๆ อกประการหนง โจ รอมม ผ เขยนหนงสอเรอง

The Hype About Hydrogen ใหความเหนวา ไฮโดรเจนควรเปนพลงงานทางเลอกสดทาย ทงนเพราะมน

ประหยดพลงงานไดเพยงเลกนอยเทานนจงท าใหการลงทนไมคมคา

เมอเปนเชนนทางเลอกทนาจะเปนไปไดคอ พลงงานชวภาพ ผ เขยนเลาวาบรษทโกลบอลคอมมอดต

สามารถผลตดเซลจากน ามนทผานการหงตมไดแลวถง 350 ลานลตรตอป ปญหาส าหรบการผลตดเซลจาก

น ามนทผานการหงตมแลวคอ การหาน ามนชนดนใหไดเพยงพอ

ดเซลชวภาพกนาทจะเปนทางเลอกทเปนไปไดอกทางหนงเพราะพลงงานชนดนสามารถผลตไดจาก

เมลดพช อยางไรกด การใชพลงงานนยงมปญหาหลายประการคอ 1) ตองมการดดแปลงรถขนานใหญเพราะ

รถในปจจบนสามารถใชพลงงานชนดนผสมไดเพยง 10% เทานน 2) เอธานอลใหพลงงานเพยง 2 ใน 3 ของ

พลงงานจากน ามนปโตรเลยม 3) นกวทยาศาสตรยงไมทราบวาพลงงานชนดนสามารถลดปรมาณกาซเรอน

กระจกไดมากนอยเพยงใด 4) การปลกพชเพอน าไปใชในการผลตพลงงานชวภาพเปนการแยงพนทส าหรบ

ปลกพชทใชท าอาหาร การค านวณพบวาหากตองการผลตพชเพอแทนทพลงงานทใชกนในปจจบนเพยง 5%

ตองใชพนทถง 20% ของพนทปลกพชทใชท าอาหาร และแมวาจะเปลยนพนทปลกอาหารทงหมดมาปลกพช

เพอใชท าพลงงานกยงจะทดแทนพลงงานจากน ามนไดเพยง 25% เทานน การศกษาจากมหาวทยาลย

มนนโซตาพบวา หากเปลยนพนทเพาะปลกอาหารทงหมดของสหรฐฯ มาปลกพชเพอใชท าพลงงานชวภาพจะ

ไดพลงงานเพยง 12% ของปรมาณพลงงานทงหมดทใชกนในสหรฐฯ เทานน

ทางออกใหมทนาจะเปนไปไดคอ การผลตเอธานอลจากฟางซงลอรด ออกซเบอระ อดตประธานบรษท

เชลลไดซอเทคโนโลยไวแลว เขาเหนวา การผลตเอธานอลจากฟางซงเปนของเหลอจากการท านานาจะผลต

เปนอตสาหกรรมไดอยางเพยงพอดวยตนทนทต า แตการหาวตถดบชนดนกลบท าไดไมงายนก การศกษา

พบวาฟางหนงตนสามารถผลตเอธานอลได 300 ลตร แคนาดาซงเปนตนก าเนดของเทคโนโลยผลตฟางไดปละ

17.8 ลานตนจงสามารถน ามาผลตเอธานอลไดเพยง 5.34 พนลานลตรซงมคาเทากบ 3.5 พนลานลตรของ

น ามนปโตรเลยมเทานน หรอนอยกวา 10% ของน ามนทประชาชนแคนาดาใชใน 1 ปเสยอก

บราซลผลตและใชเอธานอลเปนเชอเพลงมากทสดในโลก ทงนเพราะประเทศนเปนแหลงปลกออยท

ใหญทสดในโลกและสามารถผลตพลงงานชนดนไดอยางมประสทธภาพสงทสดจนสามารถทจะใชเปนพลงงาน

ไดในสดสวนสงถง 40% เอธานอลทขายตามทองตลาดกมราคาเพยงลตรละ 55 เซนตสหรฐเทานนโดยทรฐไม

ตองใหการสนบสนนใด ๆ ดวยซ า ชาวบราซลคาดกนวา Flex-Fuel Car ซงเปนรถทสามารถใชไดทงน ามนและ

เอธานอลจะกลายเปนรถทถกใชมากกวาครงหนงของรถทวงอยในป 2548 รฐมนตรวฒนธรรมของบราซล

ถงกบประกาศวา บราซลจะเปนผสงออกเอธานอลรายใหญทสดในโลกเพราะมพนททจะใชปลกออยไดมากถง

90 ลานเฮกตารซงจะท าใหสามารถผลตเอธานอลไดถงวนละ 6 ลานบารเรล

ศาสตราจารยจม แรตเตอร เหนวา หากบราซลท าเชนทประกาศไวจรง ผลกระทบตอบรรยากาศและน า

ทจะเกดขนจะรายแรงมาก แตการปลกออยในพนทจ านวนเทาจ านวนดงกลาวคงท าไดยาก ดร. เปาโล โรเบล

ผ เชยวชาญดานพลงงานค านวณวาการปลกออยใหไดดงทประกาศไวนาจะใชเวลาอยางนอยครงศตวรรษ

เพราะบราซลจะตองสรางสาธารณปโภคอกเปนจ านวนมากเพอรองรบการผลต ผ เขยนค านวณวาโลกอาจตอง

ใชพนทถง 320 ลานเฮกตารเพอผลตออยซงเทากบ 15 เทาของออยทผลตในป 2547 เพอทจะทดแทนพลงงาน

ทใชอยในป 2546

ดร. เจเรม วด แหงวทยาลยอมพเรยลเหนวาประเทศทอยในแถบรอนมพนทมากมายทเหมาะตอการ

ปลกออย แตการปลกออยกลบสรางทงปญหาสงแวดลอมและปญหาสงคม ทงนเพราะการปลกออยยอม

เทากบเปนการแยงพนทปลกธญญาหาร ซ ายงเปนการท าลายพนทปาทเหลออยบนโลกซงจะสงผลกระทบตอ

ระบบนเวศ ความเหนนตรงกบของจอรจ มอนเบยต ผ เชยวชาญทางดานสงแวดลอม นนคอ ตลาดจะ

ตอบสนองตอเงนตรามใชตอความจ าเปน ผ เปนเจาของรถยอมมก าลงซอมากกวาผ ทก าลงจะอดตาย ผชนะ

ในการแขงขนมกเปนผร ารวยกวาเสมอ ตวอยางทเหนไดงายคอ แมวาคนกวา 800 ลานคนทวโลกจะเปน

โรคขาดอาหาร แตผผลตยงคงผลตอาหารสตวตอไปเพอสนองความตองการของคนร ารวยเพราะพวกเขาม

ก าลงซอมากกวา

นอกจากน ปญหาส าคญอกอยางหนงกคอ พลงงานทใชบนทองถนนกวา 50% เปนน ามนดเซล บรษท

ดไอออยขององกฤษจงมแผนทจะผลตตนสบด าซงเปนพชทสามารถผลตดเซลไดบนพนทกวารอยลานเฮกตาร

ทวโลก เชน ในอนเดย จน ไทย กานาและแซมเบย ดวยวธใหค าแนะน าแกเกษตรกรรายยอยเพอปลกสบด าใน

พนทวางเปลาของตนเองและผลตน ามนมาใชเอง สวนทเหลอใชจงสงขาย การท าเชนนนาจะแกปญหาการ

แยงพนทเพาะปลกกบธญพช อกทงยงเปนการเพมรายไดใหกบเกษตรกรอกดวย จงนาจะลดแรงตอตานลงได

ผ เขยนแยงวาหากตองการปลกพชชนดนเพอใชเปนพลงงานทดแทนจรง ๆ จะตองใชพนทถง 370 ลานเฮกตาร

ซงมากกวาพนททจะตองใชในการปลกออยเสยอก

สวนการหาพลงงานทดแทนส าหรบอตสาหกรรมการบนนน การศกษาจากวทยาลยอมพเรยลสรปวา

ในระยะสนมนษยเราคงยงไมสามารถหาพลงงานทดแทนทมประสทธภาพและราคาเหมาะสมส าหรบ

อตสาหกรรมนได

หลงจากศกษาเรองพลงงานทางเลอกทงหมดแลว ผ เขยนสรปวา ไฮโดรเจนและพลงงานชวภาพนาจะ

เปนพลงงานทดแทนเพยงสองอยางทจะแทนทพลงงานในการขบเคลอนรถยนตและลดปญหาเรองโลกรอนได

บทท 5 พดถงผลกระทบของการลดลงอยางถาวรของการผลตน ามน เมอสนคาแทบทกชนดบนโลกถก

ผลตโดยมน ามนเปนสวนประกอบหรอขบเคลอน การขาดแคลนน ามนจงเปนปญหาใหญ นกธรณวทยาคาดวา

หากการผลตน ามนลดลง 3% ตอป ภายในเวลาเพยงสบปปรมาณการผลตจะลดลงถง 25% และลดลงถงเกอบ

ครงหนงภายในเวลาสองทศวรรษ เมอสถานการณเปนเชนนผ เขยนจงคาดวาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

คงยากทจะเกดขนไดในอนาคต ตวอยางมใหเหนจากสถตในป 2516 ซงเปนปทเกดวกฤตการณน ามนครงแรก

ตอนนนราคาน ามนเพมขนถง 4 เทา หลงเกดวกฤตการณ 2 ป เศรษฐกจสหรฐฯ ถดถอยถง 6% และอตราการ

วางงานเพมขน 2 เทา สวนสถานการณในป 2522 และ 2533 ซงเปนปทเกดวกฤตการณน ามนจากการปฏวต

ในอหรานและจากอรกบกคเวต ราคาน ามนทเพมขนกสงผลใหเศรษฐกจโลกถดถอยเชนกน

ศาสตราจารย อะลน คารรธ แหงมหาวทยาลยเคนตและคณะไดศกษาขอมลทางเศรษฐศาสตรและ

พบวา ราคาน ามนและดอกเบยมความสมพนธกบอตราการวางงาน หลงจากราคาน ามนเพมขนประมาณ 18

เดอน อตราการวางงานจะเพมขน เมอราคาน ามนเพมขนผลก าไรของบรษทยอมลดลงสงผลใหมการเลกจาง

งาน ขอสรปนตรงกบผลทไดจากแบบจ าลองของโรเบอรต อายเรส ศาสตราจารยทางดานวศวกรรมศาสตรและ

นโยบายสาธารณะแหงมหาวทยาลยคารเนก-เมลลอนทพบวาการเพมขน 1% ของพลงงานสามารถสรางการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหกบสหรฐฯ ถง 0.7% พลงงานจงมสวนในอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมาก

ดงนน หากก าลงการผลตของน ามนขนไปจนถงจดสงสด อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจกนาจะขนไปถง

จดสงสดดวยเชนกน

นอกจากนนการตราคาน ามนทเปนอยในปจจบนนาจะต าเกนจรง ราคาน ามนควรจะเพมสงขนในไม

ชา และเมอราคาน ามนเพมขนอตราเงนเฟอยอมเพมสงขนพรอมกบการถดถอยของเศรษฐกจ การเกดภาวะ

เงนเฟอพรอมกบเศรษฐกจถดถอย หรอ stagflation ในชวงตอไปนาจะรนแรงมากกวาครงกอน ๆ เพราะตนทน

ทสงขนจะท าใหธรกจลมละลายและเกดการตกงานตามมา ผลกคอความตองการน ามนจะลดลงสงผลใหราคา

น ามนลดลงชวคราวซงจะท าใหอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเพมขนอกครง อยางไรกดการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจจะไมสามารถคงอยไดยาวนานเพราะปรมาณน ามนไมสามารถเพมขนได ผลสดทายเศรษฐกจก

จะถดถอยอก

ผ เขยนเลาวาในขณะทเขาขบรถกลบบาน เขาคดถงการพงพาน ามนของประเทศทพฒนาแลววามน

อาจมผลกระทบรายแรงเพยงใด เชน ชาวอเมรกนเดนทางถงปละ 4 ลานลานไมลหรอเฉลยคนละ 14,500 ไมล

ซงเทากบวนละ 40 ไมล หากราคาน ามนเพมสงขนถงบารเรลละ 200 ดอลลาร คงยากทชาวอเมรกนทกคนจะ

สามารถขบรถไปท างานได เหตการณทวานอาจเกดขนไดในเวลาไมนานนกเพราะในป 2549 ราคาน ามนกเคย

ขนไปถงบารเรลละ 80 ดอลลารมาแลว นอกจากเรองการเดนทางแลว อาหารตาง ๆ ทชาวยโรปและชาว

อเมรกนรบประทานนนถกสงมาจากทตาง ๆ ทวโลก สถตบงวาอาหาร 26 ชนดเดนทางมาแลวถง 241,000

กโลเมตรหรอ 6 เทาของระยะทางรอบโลก เชน ตนหอมจากเมกซโกตองเดนทางโดยเครองบนถง 8,941

กโลเมตร มนฝรงจากซซลตองเดนทางโดยรถบรรทกถง 2,448 กโลเมตร หรอหวหอมจากนวซแลนดตอง

เดนทางโดยเรอถง 18,839 กโลเมตร จรงอยองกฤษสามารถปลกพชผกและเลยงสตวเองไดบาง เชน สามารถ

ปลกมนฝรงไดเองถง 81% แตอาหารสตวจ าพวกขาวโพดและถวเหลองยงคงตองเดนทางมาจากตางประเทศ

การค านวณพบวา การปลกพชไวใชท าอาหารสตวของชาวยโรปตองใชพนทเพาะปลกถง 3 ลานเฮกตาร

การทชาวโลกสามารถพงพงสนคาเกษตรราคาถกจากจนและอนเดยไดนนเปนผลมาจากเงนสนบสนน

ของภาครฐ หากราคาน ามนและป ยเพมขน รฐยอมไมสามารถใหการสนบสนนได ราคาอาหารนาจะเพมขน

สงผลใหประชากรทวโลกขาดแคลนอาหาร สวนการเกษตรของประเทศทพฒนาแลวยงตองพงพาพลงงาน

ดงนน ราคาน ามนทเพมสงขนยอมหมายถงหายนะของภาคการเกษตรทวโลก

บทท 6 พดถงสถานการณทางบญชของบรษทน ามน ในป 2549 บรษทเชลลและเอกซอน สองยกษ

ใหญของวงการน ามนท าก าไรไดสงทสดเปนประวตการณถง 2.3 และ 3.6 หมนลานดอลลารตามล าดบ นน

หมายความวา ปทราคาน ามนขนสงทสดในโลกบรษทน ามนกท าก าไรสงทสดดวยเชนกน สถานการณเชนนจะ

ด ารงอยตลอดไปไดหรอไมยงคงเปนปญหาอย ทงนเพราะบรษทน ามนจะอยไดนานเทาไรขนอยกบอตราท

บรษทคนพบและสบน ามนดบของตนออกมาขาย การสอบสวนของตลาดหลกทรพยพบวาปรมาณน ามนดบท

บรษทเชลลแจงไวไมเปนจรงดงกลาวอาง คาตาง ๆ ทบรษทแจงไวจงเปนการจงใจหลอกลวงใหตลาดและผ ถอ

หนเขาใจผด ทงนเพราะผลประโยชนของฝายบรหารสวนหนงถกประเมนจากเปาหมายของการคนพบน ามนดบ

เมอคณะกรรมการตลาดหลกทรพยจบไดจงบบบงคบใหบรษทเชลลยอมรบวาคาดการณปรมาณน ามนดบสง

เกนจรง บรษทจงตองเสยคาปรบท าใหมลคาหนของบรษทลดลงถง 3 พนลานปอนดภายในวนเดยว

อารต สมธ ประธานผบรหารของบรษทจอหน เอส. แฮโรลด อธบายถงวธการทบรษทน ามนท ากนคอ

การควบรวมกจการซงอาจจะท าใหปรมาณน ามนดบของบรษทของตนเองเพมขนจงเทากบเปนการตกแตง

ตวเลข ทงนเพราะตลอดชวงทศวรรษทผานมาปรมาณน ามนทบรษทยกษใหญตาง ๆ ผลตไดรวมกนมไดเพมขน

เลย สญญาณทเหนไดชดเจนอกอยางคอการจายเงนปนผลทเพมขนและสดสวนของเงนลงทนใหมทลดลงซง

แสดงวาพวกเขาไมมโครงการทแสดงถงโอกาสในอนาคต ถงกระนนกตามบรษทน ามนทงหลายตางยงคง

พยายามหลกเลยงประเดนวกฤตน ามนเพราะมนเปนการแสดงใหตลาดเหนวาธรกจของพวกเขาก าลงเขาสชวง

ถดถอยอยางหนก

บทท 7 พดถงปญหาของโอเปก (OPEC = Organization of Petroleum Exporting Countries) ซงเปน

กลมประเทศผสงออกน ามนใหญทสดในโลก พวกเขาจะท าหนาทปรบปรมาณการผลตน ามนเพอควบคมมให

ปรมาณน ามนมมากเกนไปซงจะท าใหราคาน ามนตกต า อยางไรกดไมมใครทราบวากลมโอเปกมปรมาณ

น ามนดบเทาใดกนแน ผ เขยนยกตวเลขปรมาณน ามนดบของซาอดอาระเบยมาเปนตวอยาง ดร. นานเซน

ซาเลร ผจดการบรษทอารมโคแจงวาซาอฯ มปรมาณน ามนดบทจะท าใหบรษทสามารถผลตไดถงวนละ 15

ลานบารเรลไปไดอก 15 ปขางหนา แตเมอแมตต ซมมอนส นายธนาคารทางดานพลงงานแหงเมองฮสตนไป

ส ารวจแหลงผลตน ามนใหญทสดของซาอฯ ทมก าลงผลตวนละ 5 ลานบารเรลหรอเทากบ 6% ของก าลงการ

ผลตโลก กพบวาการขดเจาะบอคอนไปทางเหนอซงวศวกรอธบายวา เปนการเจาะตามล าดบจากเหนอลงใต

แตหลกฐานทเขาพบคอปรมาณน ามนทางใตมนอยกวาทางเหนอสงผลใหปรมาณน ามนดบทบรษทรายงาน

กลายเปนขอมลทไมนาเชอถอ เปนไปไดวาปรมาณการผลตของซาอ ฯ จะเขาสจดสงสดในไมชาน

การทรฐบาลซาอฯ พยายามใหค ามนสญญาในการคงระดบการผลตนาจะมาจากเหตผลทางการเมอง

มากกวา ทงนเพราะซาอฯ มรฐบาลทมาจากราชวงศซงใหการสนบสนนแบบใหเปลาแกประชาชนทก ๆ เรองทง

สวสดการการศกษา การรกษาพยาบาลและทอยอาศย สวนรายไดของประเทศกวา 3 ใน 4 มาจากน ามนซงได

ลดลงจาก 22,600 ดอลลารตอคนตอปเหลอเพยง 4,600 ดอลลารตอคนตอปภายในเวลาเพยงแค 25 ปเพราะ

ประชากรเพมขนอยางรวดเรวจาก 7 ลานคนเปน 22 ลานคน ขอมลของหนวยขาวกรองของสหรฐฯ บงวา

ประชากรซาอฯ กวา 50% เปนคนอายต ากวา 21 ป และกวา 25% ไมมงานท า คนเหลานจงกลายเปน

ผกอการราย ราชวงศซาอฯ จงเกรงวา พวกตนอาจตองเผชญกบปญหาเชนเดยวกบอหรานจงยงมความ

ตองการการปกปองจากสหรฐฯ การพงพาอาศยกนของสองประเทศนเปนททราบกนดในสงคมโลกมาตงแตป

2488 โดยสหรฐฯ ตองพงพาน ามนจากซาอฯ ในขณะทราชวงศซาอฯ กตองการความคมครองจากสหรฐฯ

ดงนน แมวาซาอฯ จะทราบดวาการผลตน ามนจ านวนมากและรวดเรวเกนไปจะสงผลรายตอบอน ามนของ

ตนเอง แตราชวงศกไมมทางเลอก

ปญหาทส าคญทสดของโลกในปจจบนคอ ไมมใครทราบวาปรมาณน ามนดบทอาจสบขนมาใชไดของ

โอเปกมเทาใดกนแน และแตละวนโอเปกผลตน ามนออกมาขายเทาใด ทงนเพราะแตละประเทศตางมเหตผล

ของตนเองในการใหขอมลผด ๆ กบตลาด เปนไปไดวาปรมาณการผลตของกลมโอเปกจะขนถงจดสงสดแลว

ลดลงจนสงผลใหโลกตองเผชญหนากบวกฤตน ามนในเรววนน

ผ เขยนตงชอบทท 8 วา “เวลาทนาสนใจ” เขาอางวาวกฤตการณน ามนครงสดทายคงเกดขนเมอวนท

24 กมภาพนธ 2549 หากยามไมสามารถหยดยงรถของผกอการรายทจะเขาไปยดบอน ามนทใหญทสดในโลก

ของซาอดอาระเบยได ผ ทจะเขาโจมตคอ กลมอลกออดะซงแมวาจะลมเหลวในครงนนกคงยนยนทจะใชความ

พยายามตอไปดวยขออางทวาจะปกปองทรพยสมบตอนแสดงถงความมงคงของชาวมสลม ผ เขยนย าวา การท

เขาเรยกมนวาวกฤตการณน ามนครงสดทายกเนองจากมนจะกอใหเกดวกฤตการณดานอน ๆ ตามมาทง

ทางดานเศรษฐกจ การเงนและภมศาสตรการเมอง ทงนเพราะพายแคธรนาซงท าลายโรงกลนน ามนในสหรฐฯ

ไปจ านวนมากไดพสจนใหโลกทราบแลววาก าลงผลตน ามนของโลกไมสามารถเพมขนไดอยางรวดเรวและอาจ

ไมสามารถเพมขนไดอกตอไปแลว หากโลกขาดแคลนน ามนขนอยางทนททนใด เศรษฐกจนาทจะเขาสภาวะ

ถดถอยในทนทเชนกน การทโลกไมมก าลงการผลตส ารองเหลออยมากพอหากประเทศใดประเทศหนงหรอ

แหลงใดแหลงหนงหยดการผลตทนททนใดอาจกลายเปนจดเรมตนของวกฤตการณน ามนครงสดทายกเปนได

ในเดอนเมษายน 2549 ซมวร เฮอรช นกขาวอเมรกนรายงานวา ท าเนยบขาวก าลงใชความพยายามให

เกดการเปลยนแปลงระบบการปกครองของโลกอสลามโดยไมค านงถงวธการทางการทต ทงนเพราะกอนหนาน

หนงสปดาหอหรานทดลองตอรปโดใหมซงสหรฐฯ ถอเปนการคกคามผลประโยชนของตนในยานตะวนออก

กลาง อยางไรกด อหรานมไดกระท าการโดยล าพงเพราะหลงจากทอหรานถกโดดเดยวจากวกฤตการณน ามน

ครงท 2 อหรานกไดจนเปนมหามตร ในป 2547 จนและอหรานสรางความสมพนธทแนนแฟนมากขนผาน

สญญา 7 หมนลานดอลลารโดยจนจะชวยเหลออหรานพฒนาแหลงน ามนและซอกาซธรรมชาตจากอหราน

250 ลานตนภายใน 25 ปขางหนา นอกจากนทงสองประเทศยงมแผนทจะสรางทอสงน ามนระหวางกนผาน

ทางทะเลแคสเปยนและคาซคสถาน เนองจากอหรานเปนแหลงปอนน ามนใหกบจน การรกรานอหรานของ

สหรฐฯ จงเทากบเปนการทาทายจน

เมอเปนเชนนสหรฐฯ จงมองจนวาเปนภยคกคามตอความมนคงทางดานพลงงานและตงองคกรขนเพอ

สงเกตความเคลอนไหวของจนอยางใกลชดโดยเฉพาะอยางยงเมอจนปรบปรงกองทพใหทนสมย การทจนม

ความจ าเปนทจะตองหาแหลงพลงงานกเพราะจนกลายเปนประเทศทใชพลงงานมากเปนอนดบสองของโลก

และความตองการพลงงานทเพมขนถง 40% ของโลกกมาจากจนนเอง ยงไปกวานนจนยงมอตราความ

ตองการพลงงานเพมถง 6% ตอปเพอใหด ารงศกยภาพทางเศรษฐกจเชนทเปนอย ซ ารายนโยบายพลงงานของ

จนยงมใชการแขงขนกนซอสนคาในตลาด หากเปนการซอแหลงผลตเลยทเดยว เชน ซอแหลงผลตใน

ออสเตรเลย อาเซอรไบจาน พมา เอกวาดอร หรอแมแตประเทศใกล ๆ กบสหรฐฯ คอ เวเนซเอลา และแคนาดา

รชารด ดมาโต กลาววามนเปนการยากทจะชกจงใหจนเปลยนวธซอ และเปนการยากอกเชนกนทจะใหทงสอง

ประเทศหนมาใหความรวมมอกนอยางสรางสรรคหากนโยบายของสหรฐฯ ตอความมนคงทางดานน ามนยงคง

เปนไปอยางกาวราวเชนทเปนอยอยางทกวนน

สหรฐฯ ถกคกคามมากทสดเมอจนเขาไปมอทธพลในตะวนออกกลาง ขอมลบงวา ซาอฯ กลายเปน

แหลงน ามนทใหญทสดของจนและบรษทน ามนอารมโคของซาอฯ มหนอยในโรงกลนของจนถง 25%

นอกจากนนจนยงไดรบสทธในการส ารวจแหลงน ามนของซาอฯ อกดวย จนหวงจะเปนพนธมตรทเหนยวแนน

กบซาอฯ แทนสหรฐฯ ทรายไปกวานนคอสหรฐฯ เหนวาจนปดหนทางการเขาถงแหลงน ามนและกาซในอหราน

และอรกของสหรฐฯ ทงนเพราะความสมพนธของจนกบอหรานใกลชดกวาความสมพนธทฝรงเศสและ

พนธมตรมกบอรกกอนสหรฐฯ จะบกอรกเสยอก ศาสตราจารยไมเคล แคลร ผ เขยนเรอง Blood and Oil: How

America’s Thirst for Petrol is Killing Us เหนวาจากมมมองของจอรจ ดบเบลย บช และคณะ หนทางเดยวท

จะเปลยนดนแดนในยานนนคอการเปลยนระบบการปกครองและสนบสนนใหผ ทเปนมตรกบสหรฐฯ มอ านาจ

ซงอาจตองใชวธทไมเปนมตร การแยงชงแหลงพลงงานของทงสองประเทศจงนาจะรนแรงขนและมสวนท าให

การผลตขนถงจดสงสดรวดเรวขน และทนาแปลกคอทง ๆ ทสหรฐฯ ตองการความมนคงทางดานพลงงานแต

ตนเองกลบเปนฝายท าใหสถานการณของตนเองและโลกเขาสจดอบและนาจะกระตนใหเกดวกฤตการณเรว

ยงขนไปอก

ไมวาวกฤตการณน ามนจะเกดจากการเผชญหนากนระหวางมหาอ านาจทงสองในกรณของอหราน

หรอไมกตาม ผลกระทบตอระบบเศรษฐกจยอมสงยง โรเบอรต เฮอรช เหนวา สงทจะเกดขนเปนสงทเลวราย

ทสดในประวตศาสตรเพราะมนไมใชเศรษฐกจถดถอยธรรมดา แตมนจะเกดขนทามกลางอตราเงนเฟอรนแรงท

เรยกวา stagflation สงทท าใหสถานการณรนแรงยงขนกคอเงนดอลลารททวโลกถอเอาไว ในปจจบนรฐบาล

สหรฐฯ สรางหนเพมขนจาก 5 แสนลานดอลลารในป 2513 เปน 8 ลานลานดอลลารในป 2548 และทแยไป

กวานนบรษทสหรฐฯ กเปนหนจ าพวกอนพนธถง 100 ลานลานดอลลาร นนหมายความวา ในป 2548 สงคม

อเมรกนโดยรวมเปนหนถง 39 ลานลานดอลลารหรอมากกวาสามเทาของรายไดประชาชาตของตน หากคา

ของดอลลารออนลงมากจะสงผลไมเพยงแคท าใหสนคาน าเขามราคาสงขนเทานน การสงออกของประเทศตาง

ๆ ทวโลกกจะไดรบผลกระทบไปดวยจากก าลงซอของสหรฐฯ ทลดลง แตหากสหรฐฯ ยงคงน าเขาสนคาจ านวน

มากยอมกดดนใหเกดเงนเฟอจนท าใหตองเพมอตราดอกเบยซงยงจะเปนการท าใหเศรษฐกจเลวรายลงไปอก

การทสหรฐฯ ใชดอลลารซอน ามนท าใหทกประเทศทวโลกถอและใชดอลลารตามไปดวยโดยเฉพาะ

ประเทศผผลตน ามน พวกเขาตองน าเงนนนมาหาผลประโยชนดวยการซอพนธบตรของสหรฐฯ อนเปนการ

สรางความกดดนใหดอกเบยในสหรฐฯ ต าลงซงเทากบเปนการเออใหทงรฐบาลและชาวอเมรกนมเงนก ราคาถก

มาไวใช ยงไปกวานนการทสหรฐฯ สงออกลดลงและน าเขาเพมขนเรอย ๆ ท าใหขาดดลการคาเพมขนถง 7.24

แสนลานดอลลารในป 2548 และเปนหนตางประเทศถง 5.25 ลานลานดอลลาร เมอสหรฐเปนหนมากเชนน

ประเทศตาง ๆ ทถอเงนสกลดอลลารไวในมอมากมายจงเรมกงวล

สงทผ เขยนกงวลมากทสดคอ ปรมาณการใชน ามนของชาวอเมรกน หากชาวโลกหนมาใชน ามน

เชนเดยวกบทชาวอเมรกนใช โลกตองมก าลงการผลตถง 450 ลานบารเรลตอวนแทนทจะเปน 81 ลานบารเรล

เชนทกวนน และปรมาณน ามนดบทมอยนาจะหมดลงภายในเวลาเพยง 7 ปเทานน แตหากชาวโลกใชน ามน

เชนทชาวองกฤษ จนหรออนเดยใช ปรมาณน ามนดบนาจะหมดภายในเวลา 17 ป 96 ปและ 226 ปตามล าดบ

ความไมเทาเทยมกนนสะทอนใหเหนวา ชาวอเมรกนไมเพยงแตโลภเทานน พวกเขายงนาจะถกต าหนอกดวย

อตสาหกรรมรถยนตเปนตวอยางทดของการกระท าทไมเขาทาของชาวอเมรกน แทนทพวกเขาจะ

ปรบปรงประสทธภาพรถใหทดเทยมกบบรษทสญชาตอนกลบใชการโฆษณามาสรางมายาภาพใหชาวอเมรกน

หลงผดคดวา รถจ าพวกใชงานไดหลายอยางทเรยกวา SUV (Sport Utility Vehicles) ซงเปนรถขนาดใหญและ

เปลองน ามนเปนสญลกษณของอ านาจ สถานะและอสรภาพ พวกเขายงคงพงพานโยบายการกดกนทาง

การคาสงผลใหบรษทขาดความสามารถในการแขงขนในระยะยาวและสญเสยตลาดใหกบบรษทรถญป นไปใน

ทสด

บรษทวอลมารทซงเปนบรษทคาปลกทใหญทสดในสหรฐฯ กเปนอกบรษทหนงซงจะถกคกคามจาก

ราคาน ามนเพราะสถานทตงของรานคามกอยหางไกลออกไปจากชมชน และสนคาตาง ๆ ของบรษทกน าเขา

จากประเทศจนซงตองเดนทางไกลหลายพนไมล หากเทยบวอลมารทเปนประเทศ บรษทนกเปนคคาใหญ

อนดบแปดของจนโดยมสดสวนการสงสนคาจากจนถง 1.8 หมนลานดอลลารในป 2547 หรอเทากบหนงในสบ

ของการขาดดลการคาของสหรฐฯ ตอจนเลยทเดยว

ผ เขยนสรปวา เมอปรมาณน ามนดบลดลง ประเทศตาง ๆ นาจะหนมาใชกาซธรรมชาตแทน แมวาใน

ปจจบนราคาของกาซมไดขนอยกบน ามนกตาม แตในสถานการณขาดแคลนน ามน ราคากาซนาจะเพมสงขน

เพราะความสมพนธทแนนแฟนระหวางกนของผลตภณฑทงสองในตลาดการเงน และความตองการกาซทเพม

สงขนยอมสงผลใหราคาเพมขนดวย

ในบทท 9 ผ เขยนพดถงความเหนของมอลคอลม วคส รฐมนตรพลงงานขององกฤษ วคสใหสมภาษณ

เมอเดอนมนาคม 2548 วาเขาไมเหนดวยกบเรองน ามนจะหมดไปจากโลกในระยะเวลาอนใกลหรอในชวชวต

ของคนในยคปจจบน ผ เขยนเหนวาการใหสมภาษณของรฐมนตรคนนเปนการบดเบอนอยางสนเชงเพราะสงท

ทกคนก าลงพดกนคอ การทการผลตจะขนถงจดสงสด มไดพดถงการทน ามนจะหมดไปจากโลก แมวาแตละ

สถาบนจะท านายวาการผลตน ามนจะขนถงจดสงสดในระยะเวลาตางกนซงขนอยกบมมมองและวธค านวณ

และการคาดการณปรมาณน ามนดบทมอยในแหลงตาง ๆ แตการคาดการณสวนใหญจะบงวาจดสงสดอย

ระหวางป 2553-2573 ไมเคล สมธ เหนวาการทการลตน ามนจะขนถงจดสงสดอยระหวางป 2551-2563 นน

เปนเพราะเมอราคาน ามนเพมขนจะสงผลใหความตองการพลงงานลดลงจงท าใหปรมาณการผลตขนถง

จดสงสดชาลงซงอาจกลายเปนป 2559 แทนทจะเปนป 2551 กเปนได ถงกระนนกตามมนษยเรายงคงมเวลา

ไมมากนกทจะเตรยมตว

ตามปกตนกการเมองสวนใหญคงเลอกทจะท าสงครามนอกประเทศเพอยดเวลาการเกดวกฤตพลงงาน

มากกวาทจะพยายามเปลยนแปลงวถชวตของประชาชนของตนโดยการขอรองใหพวกเขาชะลอการใชพลงงาน

ทงนเพราะทางเลอกหลงไมมวนทจะท าใหนกการเมองชนะการเลอกตงอยางแนนอน และนคอตนเหตทท าให

ชาวอเมรกนและองกฤษตดสนใจบกอรก ผ เขยนจงคาดวาการทนกการเมองสวนใหญพยายามทจะปฏเสธเรอง

นอาจมไดเปนเพราะพวกเขาไมเหนดวยวาเหตการณจะเกดขนจรง ๆ แตอาจเปนเพราะพวกเขาถกท าใหเปน

อมพาตจากความยากล าบากมากกวา

ในบทท 10 ผ เขยนแสดงความมนใจวา วกฤตการณน ามนคงเกดขนในไมชาแตมนคงไมถงกบท าให

อารยธรรมสนสดลงเพราะเทคโนโลยทมอยในปจจบนสามารถทจะรบมอกบวกฤตการณไดอยแลว เพยงแตตอง

อาศยความรวมมอระหวางรฐและประชาชนซงคงตองเรมตนจากการหยดปฏเสธวามหนตภยนจะไมเกดขน

และรวมกนรบมออยางจรงจง

สงทรฐบาลของประเทศตาง ๆ กระท าไดกคอ การเรมตนใชพลงงานอยางมประสทธภาพดวยการม

ยทธศาสตรทแนนอนเพอใหประชาชนมโอกาสรวมมอกนลดการใชพลงงาน หากขาดยทธศาสตรทดปญหาน

คงยากทจะแกอนจะสงผลใหเกดวกฤตการณททก ๆ สวนเปนอมพาต สวนผ ทมยทธศาสตรทดและเรมเคยชน

กบการลดการใชพลงงานหรอใชมนอยางมประสทธภาพยอมมโอกาสทจะอยรอดไดมากกวา แมวาคนกลมน

อาจตองยากล าบากกอนผ อนกตาม ผ เขยนเหนวา รฐบาลประเทศทงหลายควรเรงออกมาตรการลดการใช

พลงงานเพอชะลอชองวางระหวางความตองการพลงงานและพลงงานทผลตได อกทงยงเปนการลดการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซดไดอกทางหนงดวย

การทรฐบาลองกฤษในสมยของนายกรฐมนตรโทน แบลร ไมใสใจเปนการน าประเทศองกฤษเขาไป

เสยงกบสถานการณการขาดแคลนพลงงานและเศรษฐกจถดถอยเพราะประเทศอน ๆ ในภาคพนยโรปได

เตรยมการอยางเปนรปธรรมจนเปนทประจกษแลว การทองกฤษยงไมปรบตวโดยมความเชอแบบหลงผดวาจะ

สามารถแกไขสถานการณไดทนทวงทจงไมนาจะสมเหตสมผลเพราะการหาแหลงพลงงานทดแทนเปนเรองท

เปนไปไดยาก และการสรางโรงงานไฟฟาใหมจากพลงงานนวเคลยรตองอาศยเวลานาน อกทงการปรบปรง

โรงงานผลตไฟฟาทมอยในปจจบนกมความจ าเปนตองใชงบประมาณจ านวนมหาศาลและระยะเวลาหลายป

จงจะประสบผลส าเรจ หากองกฤษยงคงมทาทตอปญหาพลงงานเชนนประชาชนคงตองประสบกบ

สถานการณเลวรายอยางแสนสาหสเพราะกาซทองกฤษหวงพงพาจากรสเซยกก าลงถกทาทายจากจน

นอกจากน การทองกฤษตงความหวงไววาการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเพมขนจะชะลอหรอยด

ระยะเวลาการขนถงจดสงสดของการผลตน ามนกเปนเรองทไมนาจะถกตอง จากการศกษาของวลเลยม

สแตนลย เจวอน นกเศรษฐศาสตรในศตวรรษท 19 จะเหนวาหลงการผลตเครองจกรไอน าของเจมส วตต ซงท า

ใหการใชพลงงานมประสทธภาพเพมขน การใชพลงงานกลบมไดลดลงเลย ซ ายงเปนการกระตนใหเกดความ

ตองการในการใชพลงงานเพมขนไปอก ดงนน หนทางเดยวทนาจะแกไขไดคอการบรโภคใหนอยลง

สวนมาตรการการคากาซเสยทเรยกวา EU Emission Trading Scheme ซงสหภาพยโรปหวงวาบรษท

ตาง ๆ จะลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกมาซงเทากบเปนการลดการใชพลงงานไปในตว ไมคอย

ไดผลมากนกเพราะบรษทตาง ๆ กลบสามารถปรบปรงประสทธภาพจนสามารถปลอยกาซนไดตามโควตา

ปรมาณกาซทถกปลอยออกมาจงมไดลดลงเทาทควร ซ ารายโควตาทก าหนดขนในอนาคตยงมากกกวา

ปรมาณทคาดวาจะถกปลอยออกมาอยแลว มาตรการนจงไมนาทจะเปนประโยชนในระยะยาว

เดวด เฟลมมง นกเขยนดานสงแวดลอมไดคดวธการใหมขนมาเรยกวา Tradable Energy Quotas

(TEQ) ซงผ เขยนเหนวานาสนใจและสามารถน าไปปฏบตเพอใหเกดประสทธภาพในการลดการใชพลงงานและ

ปลอยกาซไดด การน ามาตรการนไปปฏบตกคอ ก าหนดใหทกคนทเกดมามบตรโควตาของการปลอยกาซ

เรยกวา “งบประมาณการปลอยคารบอน” (carbon budget) ทก ๆ ครงทมการใชพลงงาน บตรทวานจะถกคด

ค านวณเปนราคาของกาซทจะปลดปลอยซงจะเปนการควบคมและเพมแรงจงใจใหผคนใชพลงงานใหนอยลง

หากรฐบาล บรษท หรอประชาชนตองการปลอยกาซนมากกวาโควตาทก าหนด พวกเขาจะตองซอโควตาเพม

แตปรมาณสดสวนในปตอ ๆ ไปของพวกเขาจะลดลง หากใชเกนโควตาของผ อนจะถกคดราคาแพงขน

มาตรการนจะกระตนใหทกคนพยายามหาทางใชพลงงานทไมท าใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดซงจะท าให

ปญหาการเปลยนแปลงของบรรยากาศไดรบการแกไขไปในตวดวย อยางไรกดวธนยงคงไมยตธรรมกบประเทศ

ยากจนมากนกเพราะชาวอเมรกนยงคงมโอกาสเขาถงทรพยากรมากกวาอยดและโควตาทพวกเขาไดรบในตอน

แรกกยงมากกวาผ อน แตอยางนอยพวกเขาตองปรบตวเพอทจะไมบรโภคเพมขน

ผ เขยนคาดวา หากวกฤตการณพลงงานเกดขนและการผลตน ามนลดลงอยางตอเนองจรง วกฤต

เศรษฐกจยอมจะเกดขนตามมาแนนอน นนยอมหมายความวา หลายอาชพจะไดรบผลกระทบ เชน การ

ทองเทยวและสายการบน เขาจงแนะน าวา 1) ผคนควรเนนใหลกหลานเรยนทางดานวทยาศาสตรเพราะ

ชวงเวลานนโลกคงตองการนกวทยาศาสตรเพมขนมากเพอคนคดวธส าหรบการประหยดพลงงานและท างานใน

ดานพลงงานและเทคโนโลย 2) ลงทนในกลมพลงงานเพราะแมวาจะเกดวกฤตแตหนในกลมนนาจะมราคาพง

สงขนในระยะแรกเพราะราคาสนคาทพวกเขาจะขายมราคาสงขน 3) ประเมนวธขบรถของตนเองใหมโดย

พยายามใชพลงงานใหนอยลงดวยการเปลยนเปนรถเลกหรอรถประหยดพลงงาน ขบใหชาลงและนอยลง ใช

จกรยานบนเสนทางทสามารถท าไดอยางปลอดภย 4) ประเมนกจกรรมการซอของ เชน สถานททไปซอหางไกล

จากบานและทท างานหรอไม สนคาทซอแตละครงมาจากแหลงทหางไกลหรอไม ความถในการไปซอของ

รวมทงของทซอมการใชถงพลาสตก ขวดพลาสตก และสนคานอกฤดกาลหรอไม 5) ประเมนการใชพลงงานใน

บานเรอน ประสทธภาพของการใชพลงงานของอปกรณไฟฟาตาง ๆ มการเปดเครองใชไฟฟาทงไวโดยไมจ าเปน

หรอไม 6) สถานทตงบานเรอนหางไกลจากทท างานหรอไมและมการใชรถสาธารณะเดนทางไปท างานหรอไม

ขอคดเหน: ขอมลในหนงสอเลมชชดวา การผลตน ามนจะขนถงจดสงสดในไมชานและผลของมน

นาจะเปนความถดถอยทางเศรษฐกจอยางรนแรง การเลอกเมนเฉยกบขอมลจงไมนาจะถกตอง นน

หมายความวา ถงเวลาแลวทรฐบาลและประชาชนตองมทงแผนระยะยาวและเรมปฏบตตามมาตรการในระยะ

สนทนทเกยวกบพลงงานทใชกนอยในปจจบน พลงงานทางเลอกและแผนเศรษฐกจส าหรบเผชญกบวกฤตอน

หนกหนาสาหสทก าลงจะมาถง จรงอยเนอหาทผ เขยนน ามาเสนอเปนเรองหนก แตการน าเสนอเปนไปในรป

ของการเลาเรองเบา ๆ เสยเปนสวนใหญพรอมกบมเกรดตาง ๆ แทรกอยมากมายซงท าใหการอานไมชวนงวง

นอน การน าเสนอเรองหนกใหเปนเรองเบาไดเชนนนคงเนองมาจากการเปนนกขาวและนกสรางภาพยนตรของ

ผ เขยน

13.

Beyond Oil / หลงน ามนหยดสดทาย

น ามนปโตรเลยมก าลงจะหมดลงหรอไม จะหมดลงเมอไร และชาวโลกจะหาอะไรมาทดแทนเมอวนนน

มาถงเปนประเดนทถกเถยงกนมาเปนเวลานานเปนทศวรรษแลว ประเดนเหลานเรมมความเรงดวนยงขนเมอ

ราคาน ามนทะยานขนไปจนใกลบารเรลละ 100 ดอลลารสหรฐเมอตอนปลายป 2550 ส าหรบผ ทตองการร

ขอมลตาง ๆ เพอสรางความเขาใจในประเดนดงกลาว ศาสตราจารย Kenneth S. Deffeyes แหง

มหาวทยาลยพรนซตนไดเตรยมไวใหในหนงสอขนาดกะทดรดยาว 202 หนาชอ Beyond Oil: The

View from Hubbert’s Peak ซงพมพออกมาเมอป 2548

ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการพดถงปญหาหนกหนาสาหสทมนษยเราก าลงจะตองเผชญเมอการผลต

น ามนจะหยดเพมขนแลวเรมลดลงเปนครงแรกนบจากยคปฏวตอตสาหกรรมตามค าท านายของ มาเรยน คง

ฮบเบอรต นกธรณวทยาชาวอเมรกนผ ไดคาดการณไววาปรมาณน ามนดบของโลกนาจะอยท 2.1 ลานลาน

บารเรลและการผลตจะขนถงจดสงสดในป 2543 สวนการผลตของสหรฐฯ จะขนถงจดสงสดในป 2513

ส าหรบตวเขาเองเรมใหความสนใจตอปญหาการคนหาน ามนตงแตป 2501 เมอเขาเรมท างานกบหองวจย

ของบรษทเชลลในเมองฮสตน ทงนเพราะเขาสงเกตวาบรษทตาง ๆ ในวงการน ามนดเหมอนจะเกบสะสมเงนสด

ไวมากผดปกตและพยายามซอหนคน ทง ๆ ทราคาน ามนและความตองการกเพมสงขน มนจงอาจเปนไปไดวา

มนษยเราไดคนพบน ามนดบหมดแลว หรอไมการขดเจาะเพมขนกคงไมท าใหไดผลผลตและก าไรเพมขน หาก

เปนเชนนนจรงมนษยเรากนาทจะหาแหลงพลงงานทดแทนอยางจรงจงมาตงนานแลวและโอกาสนนอาจได

หลดลอยไปแลวกได

บทท 1 พดถงเหตทท าใหเราตองมองไปใหไกลกวาแคปญหาน ามนหมด ผ เขยนคาดวา วนท 24

พฤศจกายน 2548 อนเปนวนขอบคณพระเจาของชาวอเมรกนนาจะเปนวนทการผลตน ามนขนถงจดสงสด

หลงจากนนการผลตจะลดลงเรอย ๆ โดยลดลงทละนอยในระยะแรกและลดลงอยางรวดเรวในภายหลง สาเหต

ทเขาคาดการณไวเชนนนเพราะการผลตน ามนในป 2546 เพมขนเพยง 3% เมอเทยบกบป 2541 หรอ

เพมขนเพยง 0.6% ตอปเทานน ยงเมอเขาใชสมการซงฮบเบอรตเสนอไวเมอป 2499 คาดการณการผลต

น ามนในสหรฐฯ ดวยแลว เขายงพบวามนแตกตางอยางสนเชงจากของกลมผมองโลกในแงดทค านวณดวยวธ

ของส านกงานธรณวทยาของสหรฐฯ ซงคาดวาการผลตจะไมขนถงจดสงสดจนถงป 2579

เขายอนไปเลาถงประวตของน ามนในยคนวา เรมขนในป 2453 เมอบอน ามนชอ Spindle Top

ในรฐเทกซสของสหรฐอเมรกาถกสบขนมาใชเปนครงแรกและนบเปนจดเรมตนของอตสาหกรรมปโตรเลยมโลก

เพราะจากวนนนมาวถชวตของมนษยเรากเปลยนไป ไมวาจะเปนการเดนทางหรอสงของตาง ๆ ทเราผลตขน

ลวนตองพงพาน ามนทงสน เมอนกวทยาศาสตรสวนใหญคาดวาการผลตน ามนของโลกเรมหยดเพมขนและจะ

ลดลง มนจงเปนขาวราย ธรรมชาตของมนษยเรามกไมชอบฟงขาวรายและหวงวาขาวรายนนจะหายไปในเรว

วน แตขาวรายเกยวกบการผลตน ามนนคงจะไมมทางหายไปแน ทงนเพราะเมอใดทเราสามารถปรบตวไดจน

รสกคนกบการผลตทลดลงถงจดหนง ระดบของการผลตกจะลดลงไปอก

บทท 2 พดถงกระบวนการก าเนดน ามนตามอาวดานในบรเวณไหลของมหาสมทร เชน ทะเลแดงและ

ทะเลด า ทการไหลวนของน าน าเอาน าทะเลจากบรเวณทตนซงมสารอาหารมากออกไปยงสวนลกของ

มหาสมทร เมอเหตการณเชนนเกดซ าไปซ ามาเปนพน ๆ ป ใตมหาสมทรจงมสารอนทรยตกตะกอนอยเปน

จ านวนมาก สารอนทรยทถกฝงอยในหนทระดบเกนกวา 7,500 ฟตเกดการแตกตวของโมเลกลขนาดใหญ

สวนทกลายเปนโมเลกลคารบอนขนาด 5-20 อะตอมเปนของเหลวทเรยกวาน ามนดบ และสวนทกลายเปน

โมเลกลคารบอนขนาดเลกกวา 5 อะตอมเปนกาซธรรมชาต น ามนถกกกอยในหน 3 ชนดดวยกนคอ หนทราย

ซงมน ามนถงครงหนง สวนอกครงอยในหนปนและหนทมแรแคลเซยมแมกนเซยมคารบอเนตโดยมนจะไหล

ผานไปมาระหวางรทเชอมกนอยในหน น ามนหนงหยดใชเวลากวารอยลานปในการกอตว

โดยทวไปการสบน ามนดบออกมาจากแหลงในรอบแรกจะไดน ามนออกมานอยกวาหนงในสของทมอย

ในแหลงนน ๆ หลงจากการสบรอบทสองแลวน ามนกวาครงกยงคงเหลออย เทคนคทชวยใหสบน ามนออกมา

ไดเพมขนคอ การฉดน า หรอการอดกาซคารบอนไดออกไซดลงไปในบอขาง ๆ เพอใหน ามนทเหลออยในแหลง

กลบไหลขนมาสปากบออกครง แตนนกยงคงสบน ามนขนมาไดเพยงอกสวนหนงเทานน ทงนเพราะการสราง

แหลงผลตกาซคารบอนไดออกไซดขาง ๆ บอน ามนยงมตนทนสง อกทงยงกอใหเกดมลพษสงมากเพราะตอง

เผาถานหนเพอผลตกาซ ถงแมวานกวทยาศาสตรจะสามารถคดคนหวเจาะทแขงกวาเดม หรอใชทอทม

คณสมบตทดกวาเดม แตเทคนคทงหมดนกลบไมสามารถทจะท าใหสามารถสบเอาน ามนออกจากแหลงจน

หยดสดทายได ดงนนหลงป 2543 บอน ามนหลายแหงจงตองปดตวลง ผ เขยนคาดวาน ามนทยงเหลออยใน

แหลงตาง ๆ ซงมอยนอยลงเรอย ๆ อาจนบรวมเขาไปเปนปรมาณน ามนดบส ารองได แตมนกจะไมชวยเพม

ปรมาณการผลตเพราะเราไมสามารถน าขนมาใชไดจนหมดดวยเทคโนโลยทเรามอยในปจจบน

สวนสทธในการขดเจาะน ามนนน แตละประเทศมนโยบายไมเหมอนกน ในปจจบนสทธในการขดเจาะ

ของประเทศสวนใหญมกเปนของรฐ เชน เวเนซเอลา อหราน อรกและซาอดอาระเบย รฐบาลของประเทศ

เหลานมกตงบรษทของตนเองขนเพอบรหารผลประโยชนทไดจากน ามน ยกเวนสหรฐอเมรกาซงสทธในการขด

เจาะกลบเปนของเอกชนหากเอกชนเปนเจาของพนท อยางไรกดหากแหลงน ามนอยในทะเล สทธยงคงเปน

ของรฐบาลทองถนและของรฐบาลกลางโดยใชระยะหางจากฝงเปนจดแบง

ปกตราคาของสนคาจะถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานซงในกรณของน ามนกเชนเดยวกน แตใน

อดตอทธพลดานอปสงคจะมผลตอราคาน ามนมากกวา ทงนเพราะราคาน ามนถกก าหนดโดยกลมประเทศ

ผผลตน ามนรายใหญของโลก (โอเปก) โอเปกจะรกษาระดบราคาน ามนใหอยท 22-28 ดอลลารตอบารเรล

ดวยการปรบก าลงการผลต หากราคาน ามนสงกวาบารเรลละ 28 ดอลลาร โอเปกมกจะผลตเพมเพอใหราคา

น ามนลดลง แตเมอการผลตของกลมโอเปกซงไดขนไปถงจดสงสดแลวตงแตป 2545 ท าใหราคาน ามนขนไป

ถงบารเรลละ 33 ดอลลารเมอป 2547 โอเปกกลบลดการผลตลง นนหมายความวา โอเปกไมสามารถทจะ

ควบคมราคาน ามนดวยการผลตของตนเองไดอกตอไปแลว ผ เชยวชาญจงเหนตรงกนวานบจากนไปประเทศ

ตาง ๆ ทวโลกจะตองเผชญกบราคาน ามนทเปลยนแปลงอยางรนแรงและรวดเรวอนเปนการเปลยนไปตาม

อทธพลดานอปสงคนนเอง

บทท 3 พดถงวธค านวณการผลตน ามนของฮบเบอรต นกวเคราะหหลายคนเหนตรงกนวาตองมอะไร

ซอนอยในสมการทางคณตศาสตรของฮบเบอรตอยางแนนอน หลงจากผ เขยนศกษางานของฮบเบอรตอยาง

ละเอยดกเขาใจทมาของสมการนนและทราบวา เขาน าขอมลการผลตน ามนของสหรฐอเมรกามาเปนฐานใน

การคดสมการ ผ เขยนไดน าขอมลของปรมาณการผลตน ามนสะสมกบสดสวนระหวางการผลตรายปตอการ

ผลตสะสมมาบรรจลงบนกราฟและพบวามนเปนเสนตรงหลงจากป 2501 ทเปนเชนนนเพราะการผลตสะสม

ยอมเพมขนเมอเวลาผานไป เสนตรงเสนนจะตดกบเสนตามแนวนอนท 2.28 แสนลานบารเรลอนเปนจดท

น ามนหยดสดทายของสหรฐอเมรกาถกสบขนมาใชนนเอง ผลของการค านวณนแตกตางจากทส านกงาน

ทรพยากรธรณอเมรกนค านวณไวซงไดแกสหรฐฯ มน ามนดบสงถง 3.62 แสนลานบารเรล นนหมายความวา

เสนตรงเสนนมการหนหวกลบ หรอไมสหรฐฯ กไดนบเอาน ามนดบของอรกเปนของตวแลว

นอกจากสมการของฮบเบอรตแลวการใชวธทมชอวา Logistic Curve ของปแอร แวรฮลต ชาว

เบลเยยมซงเปนกราฟเชนกนกเปนการค านวณปรมาณการผลตทส าคญอกแบบหนง กราฟนจะเปนรประฆง

คว าซงสมมาตรกนทงสองขางโดยมพนทใตกราฟเปนปรมาณ (ภาพ) ปทผลตไดปรมาณสงสดเกดขนเมอพนท

ใตกราฟขนถงครงหนงของพนททงหมด กราฟนค านวณไดวาปรมาณการผลตของสหรฐอเมรกาจะขนถง

จดสงสดในป 2519 แตเหตการณทเกดขนจรงคอ ปรมาณการผลตของสหรฐฯ ขนไปถงจดสงสดแลวตงแตป

2513 การค านวณโดยกราฟนชวาปรมาณการผลตน ามนของโลกจะขนถงจดสงสดในป 2548

นอกจากนนผลการวเคราะหจากการใชกราฟพบวา ราคาน ามนมผลตอการผลตบางแตไมมากนก

เปนททราบกนดวา การผลตน ามนเปนขนตอนสดทายของหวงโซอปทานซงเรมจากการคนหาแหลง

น ามน หลงการเรมขดเจาะหลมแรกอาจมหลมอน ๆ ใหญนอยตามมาจนกระทงยานนนกลายเปนแหลงน ามน

ขนาดใหญ ปรมาณน ามนดบจากแหลงตาง ๆ จะถกรวมเขาดวยกนเปนปรมาณน ามนดบส ารอง (oil

reserves) ของประเทศและของโลก บทความของฮบเบอรตในป 2505 ใชค าวา “คนพบ”

(discovery) ซงหมายถงปรมาณน ามนดบสะสมทพบในแตละปรวมกบปรมาณน ามนดบของปนน ๆ

วธการวเคราะหการคนพบเปนเชนเดยวกนกบการผลตคอ การบรรจขอมลของการคนพบสะสมตามแนวนอน

และการคนพบในแตละปหารดวยการคนพบสะสมในแนวตง ผลจากการค านวณดวยคอมพวเตอรจะพบวา

โลกไดผานจดสงสดของการคนพบไปแลวตงแตป 2520

วธการนบจ านวนบารเรลทคาดวาจะคนพบจากแหลงน ามนใหม ๆ คอ การสรางกราฟระหวางจ านวน

น ามนสะสมในแนวนอนกบสดสวนของจ านวนทพบตอจ านวนสะสมในแนวตง จากกราฟนจะพบวา ปรมาณ

น ามนทคาดวาจะพบคอ 2.013 ลานลานบารเรล แตในป 2508 โลกไดคนพบแหลงน ามนไปแลวถง

94% ดงนน หากดตวเลขทงหมดจะเหนวา ปรมาณน ามนทพบและทผลตจะเทากนท 2.013 ลานลาน

บารเรลโดยการคนพบแหลงใหม ๆ จะขนถงสดสงสดทป 2507 สวนปรมาณน ามนทพบจะขนถงจดสงสดทป

2521 และปรมาณการผลตจะขนถงจดสงสดในป 2548

บทท 4 เปนเรองเกยวกบกาซธรรมชาต การคนหากาซธรรมชาตกเปนเชนเดยวกนกบการคนพบ

น ามนดบ กาซธรรมชาตจะพบทระดบความลกมากกวา 15,000 ฟต และมขนาดเพยง 1 อะตอมเทานน

หรอทมชอทางวทยาศาสตรวามเทน (CH4) แตการผลตกาซธรรมชาตและน ามนดบมความตางกนบางคอ

การผลตกาซไมจ าเปนตองมปม มเพยงทอและลนปดเปดเทานน ตนทนของการวางทอจงเปนตนทนทส าคญ

ทสด หากแหลงใดมปรมาณกาซเพยงเลกนอย คาใชจายในการวางทอจะสงกวาปรมาณกาซทดงออกมาใชได

โดยทวไปกาซเปนผลพลอยไดจากการผลตน ามน ยงผลตน ามนมากเทาใดกยงไดกาซธรรมชาตมากขนเทานน

สงผลใหราคาของกาซลดลงเหลอเพยง 3-7 เซนตสหรฐตอ 1 พนลกบาศกฟตเทานน แหลงน ามนบางแหงม

ปรมาณกาซธรรมชาตมากกวาน ามน แหลงนน ๆ จงสามารถแยกกนผลตระหวางน ามนและกาซไดโดยอาจท า

การเจาะลงไปเฉพาะระดบทมน ามนเทานน

แหลงกาซธรรมชาตทพบมากของสหรฐอเมรกาคอ ทางตะวนตกของรฐนวยอรกและรฐเพนซลวาเนย

ซงเปนแนวขนานไปกบชายฝงทะเลจากทศตะวนออกเฉยงเหนอไปถงทศตะวนตกเฉยงใต การขดเจาะกาซจาก

แหลงแบบนไมยากนกหากสามารถก าหนดต าแหนงทถกตองได อยางไรกด เมอความตองการกาซเพมขน การ

คนหาแหลงกาซทมใชแหลงแบบเดม ๆ กเพมขนตามไปดวย กาซทเปนทนยมคอ กาซในบง (Swamp

Gas) ซงเปนแหลงทมกาซมเทนทเกดจากการผลตของแบคทเรย ณ อณหภมปกตโดยอาศยรากหญา แหลง

กาซชนดนทไดรบการศกษามากทสดอยทรฐมอนทานาและในจงหวดแอลเบอรตาของแคนาดา แตปรมาณ

ของกาซกลบมไมมากพอทจะดงดดการลงทน อยางไรกด การทแหลงกาซประเภทนอยตนและมตนทนต าใน

การดงออกมาใชก าลงท าใหมนเปนทสนใจของประเทศก าลงพฒนา

นอกจากนนยงมกาซในอาง (Basin-Center Gas) ซงอยในรระหวางหนบางชน แหลงทพบหน

เหลานคอ รฐนวยอรก เพนซลวาเนย เทนเนสซ ทางตะวนตกเฉยงใตของรฐไวโอมงและทศตะวนตกเฉยงเหนอ

ของรฐนวเมกซโก แตแหลงเหลานกลบเปนแหลงทไมนาสนใจเพราะการดงกาซออกมาใชท าไดคอนขางยาก

รฐจงตองใหความชวยเหลอดวยการเพมแรงจงใจทางดานภาษกบแหลงทผลตไดนอยกวา 9,000 ลกบาศก

ฟตตอวนเพอใหนกลงทนยอมลงทนดงกาซจากแหลงเหลานออกมาใชเพราะความตองการเพมสงขน ความ

ตองการผลตอบแทนในการลงทนส าหรบการขดเจาะหาแหลงใหม ๆ มกอยท 10-15% โดยทวไป 75%

ของการคนหาจะพบหลมเปลา ราว 18% พบหนงพนลานลกบาศกฟต อก 5% พบสบลานลกบาศกฟต และ

เพยง 2% เทานนทมโอกาสพบกวาแสนลานลกบาศกฟต แหลงกาซประเภทนใหปรมาณกาซเพยงเลกนอยจง

ไมเหมาะกบการผลตในเชงการคาและไมนาจะเปนหนทางในการแกปญหาในสถานการณทโลกก าลงขาด

แคลนพลงงาน ยงไปกวานนผลตอบแทนในการลงทนยงต าใกลเคยงกบการลงทนในพนธบตรรฐบาลเทานน

แตการลงทนในพนธบตรรฐบาลไมมความเสยง

ในอดตการผลตไฟฟาโดยใชกาซธรรมชาตเปนเรองผดกฎหมาย แตหลงจากการระเบดของโรงงาน

ไฟฟาพลงงานนวเคลยรและเมอตนทนในการผลตกาซลดลงมาก สหรฐอเมรกาใชกาซในการผลตกระแสไฟฟา

ถง 24% ใชในอตสาหกรรม 35% ใชในการท าความรอนใหกบอาคารและทอยอาศย 16% และ 25%

ตามล าดบ ท าใหการบรโภคกาซเฉลยถงวนละ 6 หมนลานลกบาศกฟตแลวในปจจบน

กาซธรรมชาตเปนทนยมส าหรบผขบขรถยนตเพราะมนเกดคารบอนไดออกไซดนอยกวาน ามน แต

ปญหากคอ ไมมปมกาซธรรมชาต บรษทฮอนดาจงผลตเครองอดกาซตามบานขน สนคานเปนทนยมมากอย

ระยะหนงเพราะมนมตนทนต าและท าใหชาวอเมรกนสามารถเลยงภาษน ามนไดไปในตว ปญหาเกดขนเมอ

ความตองการกาซเพมสงขนมากในฤดหนาวของป 2545-2546 สงผลใหปรมาณกาซส ารองของสหรฐฯ ลด

ต าลง ผ เขยนสรปวากาซธรรมชาตจะเปนทตองการมากขน หากสหรฐฯ ตองการรกษาระดบการผลตกาซเชนท

เปนอยในปจจบน จ านวนบอทจะตองขดเจาะจะตองเพมขนทก ๆ ป ทงนเพราะบอในปจจบนจะมอายใชงาน

ลดลงเรอย ๆ

บทท 5 เปนเรองของถานหนซงเปนแหลงพลงงานทส าคญทสดในแงของปรมาณและราคาเพราะมนม

ปรมาณมากและราคาถกจนนกวทยาศาสตรคาดวามนสามารถทจะเปนแหลงพลงงานไดอกหลายรอยป แต

มนกลบเปนแหลงพลงงานทเลวในแงสงแวดลอมเพราะมนกอใหเกดมลพษ ฝนกรด กาซคารบอนไดออกไซด

และสารปรอท ยงเมอถานหนทถกเผาไหมผสมรวมกบไอน ามนดวยแลว มนจะท าใหเกดสวนผสมระหวางน า

และกาซคารบอนมอนอกไซดซงเปนอนตรายตอสขภาพมาก

คาใชจายในการขนยายถานหนทถกทสดคอการขนทางน า อยางไรกดการขนยายดวยวธนยงคงม

ตนทน ฉะนนจงเกดการตงโรงไฟฟา ณ เหมองถานหนขนเพอลดตนทน แตมนกท าใหปรมาณมลพษในบรเวณ

นนเพมสงขนจนกอใหเกดขอถกเถยงกนวา ควรใหมมลพษกระจายอยทวไปแหงละเลกละนอย หรอใหมมลพษ

กระจกตวอยเพยงทใดทหนงแตมปรมาณมากกนแน ผ เขยนเหนวาเมอโลกมปรมาณน ามนดบลดลง เราจงควร

สงวนน ามนไวเพอใชในการบนเพยงอยางเดยว ใชกาซธรรมชาตในการขบเคลอนรถยนต แลวหนมาใชพลงงาน

ไฟฟาจากถานหนแทนทกาซธรรมชาตแมวาปญหาเรองมลพษจากถานหนยงคงเปนทถกเถยงกนและยงไม

สามารถแกไขไดกตาม

บทท 6 เปนเรองของทรายยางมะตอย (Tar Sand) ซงเปนสงทรจกกนมาแตครงโบราณเพราะมน

เปนสารทใชยาเรอของโนอาหในพระคมภรไบเบล และใชในการท ามมมของชาวอยปต แมวาทรายยางมะตอย

จะพบไดใน 30 กวาประเทศทวโลก แตแหลงใหญมเพยงสองแหงเทานนคอ ในจงหวดแอลเบอรตาของแคนาดา

และทางเหนอของแมน าโอรโนโคในเวเนซเอลา อยางไรกด น ามนจากแหลงประเภทนมความหนดสงเกนกวาท

จะไหลไปตามทอได ทางแกไขไดแกการผสมน ามนนกบน ามนทเบากวา แตน ามนทเบากวากลบมแหลงก าเนด

ทหางไกล ฉะนนหากตองการจะผลตน ามนจากทรายยางมะตอยกจะตองตงโรงกลน ณ แหลงก าเนดของมน

เพอท าใหมนไหลไปตามทอได การผลตน ามนจากแหลงนใชเทคนคทเรยกวา Cyclic Steam

Stimulation นนคอ อดไอน าลงไปในบอประมาณ 1 สปดาหเพอใหไอน านนบมน ามนกอนเปนเวลา 1

สปดาหแลวสบน ามนขนมาจากบอ แมวาบอชนดนจะใหน ามนเพยง 20% แตยงคงคมคาเพราะบอมขนาด

ใหญมากและสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอย

บอทรายยางมะตอยแรกอยในบรเวณแมน าเอธาบาสกาในแคนาดา น ามนจากบอนอย ณ ระดบความ

ลกเพยงแค 200 ฟตเทานน การน าออกมาใชจงคลายกบบอน ามนทขดกนอยทวไป ในปจจบนบรษทเชลลได

เขาไปลงทนผลตน ามนจากแหลงนแลว ในป 2547 น ามนทผลตขนจากแหลงประเภทนคดเปน 33% ของ

น ามนทผลตขนทงหมดในแคนาดา นกวทยาศาสตรคาดวาแหลงประเภทนจะมน ามนมากถง 1 ลานลาน

บารเรล อยางไรกตามการผลตในปรมาณมากขนไปอกคงยากทจะท าไดเพราะ 1) การผลตจากแหลงประเภทน

ตองอาศยกาซธรรมชาตเปนปจจยในการผลต 2) น าซงเปนปจจยส าคญในการผลตอกชนดหนงไมสามารถหา

ไดในปรมาณมากในบรเวณใกล ๆ 3) แตละบอตองใชเงนลงทนถง 2-5 พนลานดอลลารซงมากเสยจนกระทง

เกนก าลงของบรษทเลก ๆ และท าใหบรษทยกษใหญสองแหงชะลอการลงทนไปแลว และ 4) แหลงนขาดแคลน

ปจจยพนฐานทงทางดานกายภาพและบคลากรโดยเฉพาะอยางยงวศวกร

แหลงน ามนประเภทนทแมน าโอรโนโคในประเทศเวเนซเอลามน ามนประมาณ 1.2 ลานลานบารเรล

ทวาในป 2542 ผลตไดเพยง 54,000 บารเรลตอวนเทานน บอทนงายตอการขดเจาะเพราะอากาศท

อบอนกวาบอในแคนาดาจงมโครงการทจะเพมก าลงการผลตเปน 5 แสนบารเรลตอวน แตกยงตดขดเรอง

ปญหาการเมองภายในประเทศ น ามนทไดจากแหลงนมสภาพเหมอนน ามนจากแหลงในแคนาดา นนคอ เปน

น ามนหนกจงตองผานกระบวนการท าใหมนกลายเปนน ามนเบา แมวาการผลตน ามนจากทรายยางมะตอย

จะตองอาศยพลงงานชนดอน ๆ แตผ เขยนสรปวาแหลงนยงนาจะเปนความหวงส าหรบอนาคตได

บทท 7 พดถงหนน ามน (Oil Shale) ซงเปนหนทไมมความเกาแกพอทจะเปนน ามนปโตรเลยมได

เนองจากหนชนดน 1 ตนสามารถผลตน ามนไดถง 1 บารเรล จงท าใหบรษทหลายแหงพยายามทจะผลต

น ามนจากแหลงประเภทน อยางไรกตามความพยายามกลบลมเหลว แหลงใหญของหนน ามนอยทเอสโตเนย

และแมน าเขยวในรฐไวโอมงและยทาหของสหรฐอเมรกา อนทจรงแหลงประเภทนเคยเปนทผลตน ามนมากอน

แตเมอมนษยเราพบแหลงน ามนอนทสามารถผลตไดงายกวา แหลงเหลานจงถกละทงไป

เมอโลกตองเผชญกบการขาดแคลนน ามน แหลงประเภทนจงกลบมาไดรบความสนใจอกค ารบหนง

โดยเฉพาะอยางยงแหลงทแมน าเขยวซงมขนาดใหญมากและมปรมาณถง 60% ของหนน ามนของโลก หาก

แหลงนไดรบความรอน ปรมาณน ามนทผลตขนอาจมากกวาปรมาณน ามนทผลตขนจากตะวนออกกลางเสยอก

ยงกวานนแมน าสายนยงมสารเคมถง 9 ชนดทไมพบในบรเวณอนใดของโลกเลย บรเวณนจงนาจะมลกษณะ

พเศษแตกตางจากบรเวณอน ๆ ของโลก

โดยทวไปแลว แหลงหนน ามนมกมตนก าเนดมาจากสงแวดลอมทเคยเปนมหาสมทรมากอน น ามนท

พบจะมเปอรเซนตของโมเลกลไฮโดรคารบอนขนาดใหญมากกวาและเปนเสนตรง โมเลกลประเภทนจะท าให

เกดการตกผลกทอณหภมหองยงผลใหการขนสงยากเยน แมการค านวณจะพบวาแหลงนนาจะมน ามนถง

1.5 ลานลานบารเรลซงมากกวาน ามนดบของตะวนออกกลางถง 4 แสนลานบารเรล แตแหลงนยงไม

สามารถผลตน ามนในเชงการคาได มนจงมคาเทากบศนยในปจจบน

นอกจากปญหาเรองผลกแลว ปรมาณหนทเหลอหลงการผลตน ามนยงเพมขนถง 20% ซงท าใหเกด

ปญหาในการก าจดตามมา ซ ารายในปจจบนนกวทยาศาสตรยงไมสามารถทจะคดคนวธน าหนนกลบมาใช

ผลตสงใดหรอดงผลผลตใดออกมาไดอกดวยไมวาพวกเขาจะใชความพยายามมากเทาใดแลวกตาม ยงไปกวา

นนน ามนทไดจากแหลงประเภทนยงเปนน ามนเกรดต าจงท าใหมนตองผานกระบวนการเพมไฮโดรเจนซงมา

จากน าหรอมเทน แตการน าน ามาเปนแหลงในการเพมไฮโดรเจนใหกบน ามนยากทจะเกดขนไดเพราะผคนใน

บรเวณใกลเคยงมความจ าเปนตองใชน าเชนกนจงเทากบเปนการละเมดสทธของพวกเขา

บทท 8 เปนเรองเกยวกบยเรเนยม เปนททราบกนดวา พลงงานนวเคลยรมาจากการท าปฏกรยา

รวมตวหรอแตกตวของสารเคมโดยทสารตงตนจะตองมพลงงานมากกวาสารทเกดขนหลงสนสดการท า

ปฏกรยา กอนสงครามโลกครงท 2 นกวทยาศาสตรทราบแลววา หากเพมนวตรอนเขาไปในธาตยเรเนยมจะ

สงผลใหมนแตกตวเปน 2 นวเคลยสทมขนาดพอ ๆ กน ในระหวางสงครามโลกครงท 2 ลโอ ไซลารด และ ย

จน วกเนอร จงน าสมการของไอสไตนมาใชผลตอาวธนวเคลยรดวยกรรมวธแยกยเรเนยม 235 และสรางสาร

ใหมขนไดแกพลโตเนยม ยงผลใหไดระเบดททง ณ เมองฮโรชมาและเมองนางาซากของญป น

ถงแมวาธาตยเรเนยมจะมปรมาณมากและราคาถก แตตนทนในการสรางโรงงานกลบมราคาสงเพราะ

เตาปฏกรณนวเคลยรมราคาสงมาก อยางไรกดผ เขยนเหนดวยกบบทความของฮบเบอรตทเขยนขนตงแตป

2499 วา พลงงานนวเคลยรนาจะเปนพลงงานทน ามาทดแทนพลงงานจากซากดกด าบรรพ แตหลงการ

ระเบดของโรงงานนวเคลยรในป 2529 ความกลวภยนตรายท าใหผคนตางไมตองการใชพลงงานจากแหลง

ประเภทนสงผลใหสหรฐอเมรกาเลกตงโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรตงแตนนมา นนหมายความวา สหรฐฯ คง

ตองรออกนานกวาประชาชนจะยอมรบการสรางโรงไฟฟาจากนวเคลยรอกถงแมวาวฒสภาจะไดผานกฎหมาย

เพอสรางโรงไฟฟาชนดนแลวตงแตป 2546 กตาม ฉะนนอาจเปนไปไดวา ชาวอเมรกนตองเผชญกบการขาด

แคลนพลงงานเสยกอนถงจะยอมใหมการสรางโรงไฟฟาจากแหลงพลงงานชนดน

บทท 9 เปนเรองของไฮโดรเจน มนษยเราสามารถใชกระแสไฟฟาแยกน าเปนไฮโดรเจนและออกซเจน

มากวา 70 ปกอนทจลส เวอรน จะเขยนถงมนในป 2417 เสยอก วธผลตไฮโดรเจนกคอ ใชกาซธรรมชาตหรอ

ถานหนเผาไหมในอากาศและไอน าซงท าใหอณหภมสงขน 1,000 องศาเซลเซยส อกวธหนงไดแกการใช

กระแสไฟฟาผานโลหะในน าจะไดไฮโดรเจนทขวลบ ปญหาใหญของการผลตไฮโดรเจนจากกระแสไฟฟากคอ

มนใหพลงงานเพยง 40% ของพลงงานทใชในการผลตจงท าใหไมเหมาะทจะผลตมาใชงาน นนหมายความวา

ปญหาของพลงงานชนดนม 2 ขอใหญคอ 1) ไฮโดรเจนจะสามารถแกปญหาการขาดแคลนพลงงานไดอยางม

ประสทธภาพจรงหรอไม และ 2) บรษทจะผลตรถทใชพลงงานไฮโดรเจนกตอเมอมปมเตมกาซชนดนกระจาย

อยอยางเพยงพอ และการทจะมปมชนดนไดกตอเมอมปรมาณรถทตองใชกาซชนดนอยางเพยงพอเชนกน นน

จงเทากบวาปญหาของรถและปมเปนเสมอนกบเรองไกกบไขทอะไรเกดกอนกน

แมวามนษยเราจะสามารถท าใหไฮโดรเจนกลายเปนไฮโดรเจนเหลวได แตไฮโดรเจนเหลวจะตองอยใน

อณหภมทต ามาก ๆ มนจงตองอยในฉนวนอยางด ฉนวนทมอยในปจจบนกยงคงไมสามารถท างานไดอยาง

สมบรณ กาซทบรรจอยในถงจงรวซมออกมา การศกษาพบวาหากจอดรถทใชพลงงานจากกาซไฮโดรเจนเหลว

ทงไวในโรงรถ 1 สปดาห กาซในถงจะรวออกมาจนท าความเสยหายใหกบโรงรถจนลามไปถงเพอนบานเปน

บรเวณกวาง ความหวงส าหรบการใชกาซชนดนเปนเชอเพลงในอนาคตกคอ นกวทยาศาสตรจะตองหาวธท

สามารถท าใหไฮโดรเจนถกปลอยออกมาโดยไมจ าเปนทจะตองถกเกบดวยความดนทสงและอณหภมทต าใหได

เสยกอน

ในปจจบนจนประสบความส าเรจในการผลตไฮโดรเจนจากถานหนแลว แตสารพษทเกดจากการผลต

ยงคงเปนปญหาตอสงแวดลอม หากการผลตนไดผลและปลอดจากมลพษ มนยอมเปนความหวงของประเทศ

อน ๆ ดวยเพราะปรมาณถานหนทมอยบนโลกนาจะสามารถใชไดอกนานนบศตวรรษ

บทท 10 กลาวถงภาพรวมวา แททจรงแลวน ามนไมใชทรพยากรชนดแรกบนโลกทเรมลดลง แตปญหา

ทเกดขนในปจจบนคอ ผคนไมเชอวาการขาดแคลนพลงงานก าลงจะเปนปญหาใหญเพราะพวกเขามกไดยนขอ

โตแยงจากนกวทยาศาสตรบางกลมอยเสมอ เชน การผลตน ามนยงด าเนนตอไปไดอกหลายสบปจงจะขนถง

จดสงสด หรอในปจจบนเศรษฐกจของสหรฐอเมรกา 92% อยในสาขาบรการ การขาดแคลนน ามนจงไมนาจะ

สงผลกระทบรนแรงตอระบบเศรษฐกจของเขา แตแททจรงแลวเงนทสหรฐฯ ไดรบจากการขายบรการนนตอง

น ามาใชแลกกบน ามนของคนอน สหรฐฯ ใชน ามนมากถง 25% ของน ามนทมอยบนโลก ผลกระทบตอสหรฐฯ

จงนาจะเกดกบประเทศตาง ๆ ทวโลกเชนกน

สวนการใชแอลกอฮอลเปนพลงงานทดแทนอาจไมคมคานอกจากจะไดรบการสนบสนนจากรฐเพราะ

ปรมาณพลงงานจากการเผาไหมทไดจากแอลกอฮอลซงผลตจากขาวโพดนอยกวาปรมาณพลงงานจากซากดก

ด าบรรพ และไมวาปรมาณการผลตน ามนจะขนถงจดสงสดทป 2546 หรอ 2548 กไมมความหมายเพราะ

มนคงไมแตกตางกนมากนก

ผ เขยนเหนวา การลดลงของปรมาณทรพยากรบนโลกคงเปนเรองทไมนาจะหลกเลยงได วธรบมอของ

รฐในระดบนโยบายนาจะเปน 1) ควบคมจ านวนประชากรโลก การผลตน ามนตอจ านวนประชากรหนงคนได

ขนถงจดสงสดไปแลวตงแตป 2522 หลงจากนนมาจ านวนประชากรโลกเพมขนมากกวาปรมาณการผลต

น ามน เมอเปนเชนน สงทมนษยเราควรท าคอ ควบคมจ านวนประชากรใหสมดลกบทรพยากรทมอย 2) เพม

ราคาพลงงานใหสงขน 3) เพมการใชรถดเซลทมประสทธภาพสง 4) เพมการสรางโรงไฟฟานวเคลยร 5) ตง

โรงงานทมผลผลตหรอผลพลอยไดทสามารถน ามาใชคกน เชน การสรางโรงไฟฟาถานหนใกลกบแหลงผลต

น ามนซงกาซคารบอนไดออกไซดจากโรงไฟฟาจะไดน ามาใชในการผลตน ามน หรอการสรางโรงไฟฟานวเคลยร

เพอใหพลงงานความรอนและกระบวนการผานกระแสไฟฟาเขาไปในอเลกทรอไลตของไฮโดรเจนใน

กระบวนการผลตน ามนหนกจากทรายยางมะตอย

สวนประชากรโลกแตละคนอาจชวยแกปญหาไดดวยมาตรการมากมาย เชน เตรยมเงนไวซอรถไฮบรด

ซงใชทงน ามนและไฟฟาจากแบตเตอร พยายามหาบานใกลทท างาน รบประทานอาหารทองถนและตาม

ฤดกาล ปดไฟเมอไมใช ใชหลอดไฟฟาประหยดไฟ พยายามใชเครองปรบอากาศใหนอยทสด ใชหลงคากน

ความรอน และหนมาใชจกรยานแทนรถยนต

ขอคดเหน: หนงสอเลมนหนกไปทางวทยาศาสตรจงอาจจะอานคอนขางยากส าหรบผ ทไมคนเคยกบ

เรองราวทางวทยาศาสตร สตรเคม กราฟและสมการมากนก แตมนกใหความรเบองตนเกยวกบเรองของน ามน

และพลงงานทางเลอกคอนขางละเอยด อกทงยงท าใหผอานทราบวา นบจากนเปนตนไปเราคงไมมโอกาสใช

น ามนราคาถกกนอกแลว

14.

The Revenge of Gaia / ถกรงแกยอมแกแคน

ภาวะโลกรอนเปนขาวพาดหวบอยครงหลงจากนกการเมองชอดงเชนอดตรองประธานาธบด อล กอร

ของสหรฐอเมรกาไดรบรางวลโนเบลสาขาสนตภาพประจ าป 2550 จากการรณรงคใหชาวโลกตระหนกถงปจจยท

ท าใหโลกรอน โดยเฉพาะการเผาเชอเพลง เชน น ามนและถานหน และการพมพรายงานของคณะกรรมการ

ระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงของภมอากาศ (Intergovernmental Panel for Climate Change หรอ

IPCC) ซงประกอบดวยนกวทยาศาสตรชนน าจากทกภาคของโลก การเปนขาวพาดหวอาจสรางความตนตว

ใหกบชาวโลกมากขน แตการตนตวนนอาจไมเพยงพอส าหรบการแกปญหาเพราะปจจยหลายอยางรวมทงระบบ

การคดในการมองปญหาดวย ในบรรดานกวทยาศาสตรทเนนระบบการคดใหมไดแกนกวทยาศาสตรรนลาย

ครามชาวองกฤษชอ James Lovelock เขาเสนอแนะใหเรามองโลกวาเปนเสมอนสงมชวตทมระบบการท างาน

สลบซบซอนสงและตงชอแนวคดของเขาวา “ทฤษฏกายา” (Gaia Theory) พรอมกบเสนอการแกปญหาโลกรอน

ไวในหนงสอขนาด 170 หนาของเขาชอ The Revenge of Gaia: Earth’s Climate in Crisis and the Fate of

Humanity ซงพมพเมอป 2549

ผ เขยนเรมบทแรกดวยการกลาวถงความเสยหายทเกดจากคลนยกษในมหาสมทรอนเดยเมอปลายป

2547 และจากมหาพายแคธรนาทถลมเมองนวออรลนสเมอเดอนสงหาคม 2548 แมภยใหญหลวงทงสองนนจะ

ฆาคนเปนเรอนแสน แตผ เขยนบอกวาเหตการณในวนขางหนาจะคราชวตคนมากกวานนหลายเทานกหากเรายง

มพฤตกรรมในแนวกระท าช าเราโลกตอไปอยางไมหยดยง ทเปนเชนนนเพราะขณะนโลกมอายมากขนและอยใน

สภาพออนแอกวาแตกอน มนจงไมสามารถทจะรบภาระจากการกระท าของเราไดเทาเดม ไมวาจะเปนการใช

ทดนท าการเกษตร ใชสารเคมทกอใหเกดพษตาง ๆ หรอแมกระทงการกระท าทเราคดวานาจะน าไปสการพฒนาท

ยงยนซงผ เขยนมองวาเปนเพยงการเสนอใหรกษามะเรงปอดดวยการหยดสบบหรเทานน เขาเหนวาแมเราจะ

หยดกจกรรมตาง ๆ ซงสรางความเสยหายตอโลก ณ วนน เชน หยดน าทดนใหมมาใชเพอการเกษตรและหยด

ปลอยควนพษออกไปในอากาศ โลกกจะตองใชเวลากวาพนปจงจะฟนคนกลบสสภาพกอนทมนษยจะสรางความ

เสยหายใหญหลวง รายยงกวานนเขาเสนอวาความเสยหายทเราไดสรางขนแลวนนก าลงผลกดนใหโลกเดนเขาส

จดผกผนขนานใหญทจะยงผลใหการกระท าของเราตอไปเกดความเสยหายแบบทวคณ และ ณ จดนนการ

ตอบสนองของโลกจะไดแกการท าลายผ ทกอความเสยหายไมตางกบการแกแคน

ตามมมมองผ เขยน “โลก” มความหมายกวางกวาทเรามกเขาใจกนและเขาตงชอมนวา “กายา” ตามชอ

เทพเจาในเทพนยายกรก ในความหมายของเขาซงเขาสาธยายไวในบทท 2-3 “โลก/กายา” รวมทกสงทกอยางท

อยบนเปลอกโลกซงมความหนาประมาณ 200 ไมลโดยวดจากจดเชอมตอระหวางสวนทเปนของแขงกบสวนท

เปนของเหลวในใจกลางของลกโลกซงอยลกจากผวโลกลงไปประมาณ 100 ไมล ออกไปจนถงจดเชอมตอระหวาง

ชนบรรยากาศกบหวงอวกาศซงอยนอกผวโลกออกไปประมาณ 100 ไมล โลก/กายานมลกษณะเหมอนสงมชวต

นนคอ เปนระบบทมการปรบตวของสวนประกอบตาง ๆ ซงรวมทงสวนทไมมชวต สวนทเปนสารเคมและสวนทม

ชวตเพอใหเกดสภาพทเหมาะแกการคงอยของตวมนเอง การมองโลกแบบนจะแกขอบกพรองอนเกดจากการ

มองแบบแยกสวนของนกวทยาศาสตรดานตาง ๆ เพราะพวกเขามกศกษามาเพยงดานเดยว

โลก/กายามความสามารถทจะปรบตวตามความจ าเปนเชนเดยวกบสตวบางชนด เชน อฐ นนคอ ในตอน

กลางวนเมออากาศในทะเลทรายรอนจด อฐจะปรบอณหภมภายในรางกายของมนใหขนไปอยท 40 องศา

เซลเซยสเพอปองกนมใหเหงอไหลและสญเสยน าซงแสนหายาก พอตกกลางคนอณหภมภายนอกลดลง อฐกจะ

ลดอณหภมภายในรางกายของมนใหเหลอแค 34 องศาเซลเซยส มฉะนนมนจะรสกหนาวมากเนองจากรางกาย

ตองเสยความรอน การท างานของโลก/กายามความสลบซบซอนสงมากจนยากแกการถายทอดออกมาเปน

ภาษาของเรา ในปจจบนนสงทเราคดวาเราเขาใจนนเปนเพยงสวนนอยเทา ๆ กบระดบทปลาไหลเขาใจในการ

ท างานของทะเลทมนอาศยอย

ยอนไปกอนครสตศตวรรษท 20 อณหภมของโลกอยในระดบคงทตดตอกนมาเปนเวลาหลายพนป แต

ตอนนโลกก าลงจะปรบอณหภมใหขนไปอยในอกระดบหนงซงเคยเกดขนครงสดทายเมอ 55 ลานปทแลว

เนองจากกจกรรมของมนษยไดสรางผลกระทบสะสมมาเปนเวลานาน เชน การเผาผลาญเชอเพลงเพอเอา

พลงงานทกอใหเกดกาซเรอนกระจกและการตดไมท าลายปาเพอน าทดนมาใชท าการเกษตร ในครงนนอณหภม

บนผวโลกสงกวาในระดบปจจบนราว 8 องศาเซลเซยสในเขตหนาวและ 5 องศาเซลเซยสในเขตรอน โลก/กายา

ตองใชเวลาราว 2 แสนปกอนทมนจะปรบอณหภมใหเยนลงได นนหมายความวาเมอโลก/กายาปรบอณหภมขน

ไปอยในระดบนนอกครง สงมชวตทงหลายอาจจะตายไปเกอบหมดเพราะน าแขงในแถบขวโลกจะละลายท าให

น าทะเลสงขนถง 14 เมตรยงผลใหศนยกลางของประชากรขนาดใหญ ๆ จมลงอยใตน าเกอบทงหมด

ในบทท 4 ผ เขยนพดถงค าพยากรณส าหรบครสตศตวรรษท 21 ซงเรมเมอป พ. ศ. 2543 เขาอางถงค า

พยากรณทมอยในรายงานครงท 3 ของ IPCC ซงพมพออกมาเมอป 2544 (IPCC พมพรายงานครงท 4 ออกมา

เมอป 2550 รายงานครงท 4 ไมมอะไรขดแยงกบรายงานครงท 3) ในหนงสอเรอง Global Warming ของเซอร

จอหน ฮบตน ซงพมพครงท 3 เมอป 2547 และในหนงสอชอเดยวกนของสตเฟน ชไนเดอร ซงพมพเมอป 2532

นกวทยาศาสตรรนกอนพยากรณไวในรปของชวงอณหภมระหวางสงกบต า หากอณหภมจรงขนไปใกลกบระดบ

ต าของค าพยากรณ เราอาจไมตองเผชญกบปญหาหนกหนาสาหสนก หากอณหภมจรงขนไปใกลระดบสง โลก

ก าลงจะเดนเขาสจดเปลยนชนดกไมกลบ ผ เขยนน าค าท านายเหลานนมาเสนอพรอมกบชวาในขณะนโลกม

อณหภมจรงใกลกบระดบสงทปราชญเหลานนไดท านายไวแลว ฉะนนการเพมขนของอณหภมตอไปจะสราง

ความเสยหายใหญหลวงอยางแนนอน แตทรายยงกวานนกคอ การเพมขนของมนจะไมเปนแบบทละนอย ๆ และ

คอยเปนคอยไปอยางตอเนอง หากจะเปนในรปของแบบทนททนใดและไมตอเนองกน และการพงขนแบบนนจะ

เปนชนวนใหเกดความเปลยนแปลงทสรางความเสยหายตอไปแบบทวคณ ผ เขยนน าการศกษามาเสนอ 3 อยาง

ดวยกนคอ

1) เมออณหภมของผวโลกเพมขนมากกวา 2.7 องศาเซลเซยส การละลายของธารน าแขงบนเกาะ

กรนแลนดจะเขาสจดเปลยนส าคญ นนคอ มนจะละลายตอไปอยางตอเนองจนหมดแมอณหภมจะลดลงมาต า

กวานนกตาม เมอธารน าแขงหมดไป โลกจะขาดกลไกในดานการท าความเยนตวส าคญยงผลใหอณหภมเพมขน

อยางรวดเรว

2) เมออณหภมของผวโลกเพมขนไปถง 4 องศาเซลเซยส ปาดงดบในเขตรอนจะสญหายไป ท าใหพนท

กลายเปนทะเลทราย หรอไมกมเพยงตนไมจ าพวกพมเตย ๆ ขนอย นนหมายความวาโลกจะสญกลไกในการท า

ความเยนส าคญยงอกตวหนง ยงผลใหอณหภมเพมขนตอไปในอตราเรง

3) ในระหวางทอณหภมบนผวโลกรอนขนไปนน น าทะเลกจะรอนขนดวย น าทะเลทรอนขนจะท าให

สาหรายในทะเลตาย สาหรายท าหนาทส าคญในดานท าใหโลกเยนคอ ดดซบกาซคารบอนไดออกไซด เมอ

สาหรายไมสามารถดดซบได กาซคารบอนไดออกไซดกจะเพมขนเรอย ๆ จนถง 500 สวนตออากาศลานสวน นน

จะเปนจดทสาหรายตายหมดและธารน าแขงบนเกาะกรนแลนดละลายตอไปจนหมด

ณ วนนอากาศมกาซคารบอนไดออกไซดใกล 500 สวนแลว

ในบทท 5 ผ เขยนพดถงทมาของพลงงานโดยเฉพาะในการผลตกระแสไฟฟาซงเปนปจจยส าคญทโลก

ปจจบนขาดไมไดโดยแบงออกเปน 4 กลม มมมองของเขามกตางจากแนวคดกระแสหลกของนกวทยาศาสตร

เปนสวนใหญ

กลมแรกไดแกพลงงานจากฟอสซลอนเกดจากซากสตวและพชซงตายทบถมกนไวตงแตสมยดกด าบรรพ

อนประกอบดวยน ามนปโตรเลยม ถานหนและกาซธรรมชาต ผ เขยนมองวาเนองจากฟอสซลเกดจากสงมชวต

ฉะนนมนจงเกดขนใหมไดเชนเดยวกบทมาของพลงงานชนดอน เชน ตนไม และการเผาฟอสซลเพอเอาพลงงาน

ไมตางจากการเผาทอนไม ความจรงขอนคนสวนใหญมองขามท าใหพากนคดกนวาฟอสซลจะหมดไปโดยไมม

การเกดขนใหมมาแทน นนอาจเปนความจรงหากเรามองในกรอบเวลาเพยงสน ๆ แตอายของโลกตองนบกน

เปนพนลานป

เราผลตกระแสไฟฟาจากการเผาน ามนและถานหน ในกระบวนการเผานเราเกบพลงงานไดเพยงราว

40% สวนอก 60% สญเสยไปในในรปตาง ๆ เชน กาซคารบอนไดออกไซดและไอน า เทาทผานมาเราไมสามารถ

เกบพลงงานไดมากกวานเพราะเทคโนโลยมขอจ ากด ในขณะนเทคโนโลยใหมเรมเกดขนซงจะเออใหเกบ

พลงงานไดมากขนพรอมกบฟอกควนใหสะอาดกอนทมนจะถกปลอยออกไป อยางไรกตามในปจจบนเราผลต

กาซคารบอนไดออกไซดออกมาถงปละ 27,000 ลานตน หากเราท าใหมนเยนลงถงลบ 80 องศาเซลเซยส มนจะ

แขงเปนภเขาสงขนาด 1 ไมลและมเสนรอบฐานยาว 12 ไมล เราจะไปเกบมนไวทไหนยงเปนปรศนา ฉะนน

ผ เขยนจงมองวายงอกนานกวาเทคโนโลยใหมจะถกน าไปใชอยางกวางขวาง

สวนกาซธรรมชาตซงใชในการผลตกระแสไฟฟาและในบานเพอการหงตมและท าความรอนกมปญหา

มากเชนกน จรงอยการเผาผลาญกาซธรรมชาตจะสะอาดกวาการเผาถานหน แตกาซธรรมชาตมกรวไหลไดงาย

ซงไมคอยมใครร กาซทรวออกไปเปนมเทนซงมผลรายในการสรางกาซเรอนกระสงถง 12 เทาของ

คารบอนไดออกไซด ฉะนนการมองเพยงดานเดยวจงไมพอ

กลมท 2 เปนกาซไฮโดรเจนซงเราตองผลตขนมาจากสงอน เชน น ามน ถานหน กาซธรรมชาตและน า

จรงอยกาซไฮโดรเจนผลตไมยาก แตผ เขยนมองวาโอกาสทมนจะถกน ามาใชอยางกวางขวางในอนาคตอนใกลม

นอยเพราะขอจ ากดตาง ๆ เชน ราคาแพงและยากแกการเกบ นอกจากนนมนยงระเบดงายอกดวย

กลมท 3 เปนพลงงานหมนเวยนซงไมหมดไป หรอผลตขนมาทดแทนไดเมอน ามาใช ประกอบดวยลม

คลน น า ชวมวลและแสงแดด ผ เขยนไมเหนดวยกบแนวคดทวาถามนษยเราสามารถใชพลงงานกลมนแทนการ

เผาผลาญฟอสซลไดแลวเราจะท าใหเศรษฐกจขยายตวตอไปโดยไมสรางปญหาใหแกโลก เขาเหนวานนอาจเปน

ความจรงถาเรามประชากรต ากวาในปจจบน ณ วนนโลกมประชากรมากถงกวา 6 พนลานคนและทกคน

ตองการบรโภคเพมขน พลงงานจากกลมนจงไมสามารถทจะสนบสนนระดบการบรโภคนนไดโดยไมสรางปญหา

ตอโลก

ประเทศในทวปยโรปตงความหวงทจะใชพลงงานจากลมไวสงมาก แตผ เขยนชใหเหนวาความหวงนน

อาจเปนความฝนลม ๆ แลง ๆ ดวยเหตปจจยหลายประการ เชน (1) การผลตกระแสไฟฟาจากกงหนลมมตนทน

สง 2.5-3 เทาของการผลตจากกาซธรรมชาตและจากพลงนวเคลยร (2) ลมพดในเพยงบางเวลา มนจงผลต

กระแสไฟฟาได 16-25% ของเวลาทงมดเทานน ในชวงเวลาทเหลอเราตองใชพลงงานทเกบไวหรอใชจากแหลง

อน แตการเกบพลงงานในปรมาณมหาศาลยงท าไมได ยงกวานนในชวงเวลาทมลมพดกจะตองสรางกงหนลม

จ านวนมากจงจะผลตกระแสไฟฟาไดพอใช เชน องกฤษจะตองสรางกงหนลมถง 276,000 ตว หรอ 3 ตวตอเนอท

1 ตารางไมลซงจะท าใหเนอททงประเทศเตมไปดวยกงหนลม และ (3) กระแสลมทเราเขาใจในปจจบนวาจะ

เกดขนนนอาจไมเกดอกตอไปเมอผวโลกรอนขน ยงผลใหเขตรอนขยายออกไปจนครอบคลมเขตอบอนในปจจบน

ในดานการใชพลงงานจากคลนในมหาสมทร ผ เขยนมองวาการคนควาเพงเรมตนและคงตองใชเวลาอก

ราว 20-40 ปกวาจะน ามาใชไดอยางกวางขวาง สวนพลงงานจากกระแสน านนมอนตรายนอยกวาจากฟอสซล

จรง แตกระแสน ามนอยเกนไปเมอเทยบกบจ านวนคนบนผวโลก ตอนนมการพดถงพลงงานจากชวมวลกนมาก

แตผ เขยนชใหเหนวาการผลตชวมวลจ านวนมากแฝงไวดวยอนตรายทไมคอยมใครนกถง นนคอ มนตองการทดน

ซงโลกใบนไมมใหอกแลว ฉะนนพลงงานจากแหลงนจ ากดอยทการเผาผลพลอยไดจากการเกษตร เชน ฟางและ

แกลบ สวนพลงงานจากแสงอาทตยยงมขอจ ากดทงทมการพฒนามาหลายสบปแลว เชน ราคายงแพงมาก

แสงแดดไมมตลอดเวลาและยงไมสามารถเกบพลงงานทผลตไดไวใชในยามทไมมแดด

กลมท 4 เปนพลงงานจากปฏกรยานวเคลยรซงผ เขยนมองวานาจะเปนแหลงทถกน ามาใชใหกวางขวาง

ยงขน ความเหนของเขาตางจากของนกวทยาศาสตรและคนสวนใหญซงเชอวาพลงงานนวเคลยรมอนตรายสง

เขาน าขอมลมากมายมาเสนอเพอแยงวา ความเชอนนไมไดวางอยบนฐานของขอมลทแทจรงและเพอแสดงวา

อนตรายทอาจเกดจากการผลตไฟฟาพลงนวเคลยรนนต ากวาอนตรายทเกดจากการเผาผลาญฟอสซล อยางไรก

ตามเขาไมเสนอใหใชพลงงานนวเคลยรตลอดไป เขามองวาในระหวางทเราแสวงหาแหลงทมาของพลงงานใหม

ทจะไมสรางอนตรายตอโลก นวเคลยรเปนพลงงานส าหรบใชในชวงเปลยนผานทเหมาะสมทสด มฉะนนเรา

จะตองเปลยนแนวการด ารงชวตกนขนานใหญเพอจ ากดการใชพลงงาน แตคนสวนใหญยงไมเตมใจทจะท า

ในบทท 6 ผ เขยนพดถงสงทเรากระท าในนามของการปกปองสงแวดลอมหลงจากถกราเคล คารสน

ปลกใหตนจากภวงคดวยหนงสอชอ Silent Spring ซงคงแปลวา “เมอโลกนไมมเสยงนก” เมอป 2505 หนงสอ

เรองนชใหเหนอนตรายของการใชสารเคมเพอฆาวชพชและแมลงทท าลายพชผกผลไมในนา ในไรและในสวนเมอ

นกตายจากการกนแมลงทมสารเคมตกคางอย อนตรายนนน าไปสการหามใชสารเคมตาง ๆ รวมทงดดทซงม

ประโยชนสงมากในการก าจดยงทมชอมาลาเรย เมอปราศจากดดทประชาชนจ านวนมากตองเสยชวตจากโรค

นนทงทปญหาไมไดเกดจากการใชสารเคมเพอควบคมโรคราย หากเกดจากการใชสารเคมมากเกนไปเพอผลต

อาหารเลยงประชากรทเพมขนอยางไมหยดยง การหามใชสารเคมซงมประโยชนจงเปนการมองแบบแยกสวน

แทนทจะมองภาพรวมทงหมด เชนเดยวกบการใชป ยคอกแทนป ยเคมทมสารไนเตรดซงเราเขากนใจวาเปน

อนตราย การใชป ยคอกเพยงเลกนอยไมสรางปญหาหนกหนาสาหส แตการใชในปรมาณมากจะท าใหสวนหนง

ไหลลงสสายน ายงผลใหน าสกปรกจนปลาและสตวน าอน ๆ อยไมได ยงไปกวานนผลการวจยซงลงพมพใน

วารสาร Scientific American เมอเดอนกนยายน 2547 ชใหเหนวา สารไนเตรดในอาหารและน าไมเปนอนตราย

ตอรางกายของคน ตรงขามมนชวยในการยอยอาหารและฆาแบคทเรยในรางกาย

การกระท าดวยความตงใจดแตมองปญหาแบบแยกสวนและไมศกษาตนตอของปญหาอยางแทจรง

น าไปสความผดพลาดไดงาย เชน การก าจดฝนพษ เนองจากหมอกควนสวนหนงซงกอใหเกดฝนพษเปนละออง

ของก ามะถนจากการพนแอโรโซล หมอกควนนมประโยชนเพราะมนชวยสะทอนแสงอาทตยกลบไปท าใหผวโลก

เยนลงหลายองศา การก าจดหมอกควนจงท าใหปญหาโลกรอนรายแรงยงขน

ในยคนสงทเรากลวกนมากทสดอยางหนงไดแกโรคมะเรง เราพยายามจ ากดสารเคมตาง ๆ เพราะคดวา

มนเปนตนตอของโรค แตผ เขยนชใหเหนวาปจจยทกอเกดโรคมะเรงมากทสดมอยแลวในธรรมชาต เชน กาซ

ออกซเจนทเราหายใจเขาไปทกวนนนเปนตวกอใหเกดอนมลอสระซงมสวนท าใหเกดมะเรง เชนเดยวกบ

กมมนตภาพรงสซงมอยทวไปในดน ในอากาศและในบานของเราเอง ยงไปกวานนพชทเราคดวาเกดขนมาเพอ

เปนอาหารของเรานนอนทจรงแลวไมชอบใหเรากนมนเลย มนจงพยายามผลตสารพษขนมาตอตานเรา อาหาร

จงเปนตนตอของโรคมะเรงดวย

ในบทท 7 ผ เขยนพดถงขอเสนอทจะปองกนมใหโลกรอนขนไปกวาในปจจบนอก ขอเสนอแรกไดแกการ

สรางแผงกนแดด หรอ รมขนาดมหมาขนในอวกาศของนกวทยาศาสตรชาวอเมรกน รมซงท าดวยวตถสะทอน

แสงขนาดเสนผาศนยกลางราว 7 ไมลนจะถกสงขนไปไวในอวกาศ ณ ต าแหนงทโลกและดวงอาทตยมแรงดงดด

เทากน นอกจากนนนกวทยากลมนยงเสนอทางเลอกอกหนงทางดวย นนคอ สงลกโปงขนาดเลกจ านวนมากขน

ไปไวในอวกาศเพอใหมนสะทอนแสงอาทตยกลบไป สวนนกวทยาศาสตรอเมรกนอกกลมหนงเสนอใหสราง

เครองมอตผวน าทะเลใหเปนละอองในพนทขนาดใหญ ละอองน านจะชวยท าใหผวโลกเยนลงเชนเดยวกบท

สาหรายทะเลปลอยกาซดเมธลซลไฟดออกมา จรงอยขอเสนอเหลานมทางเปนไปได แตมนกวทยาศาสตรแยงวา

มนเปนการแกปญหาเพยงดานเดยวคอ ปองกนความรอนจากแสงอาทตย ฉะนนปจจยทกอใหเกดปญหาโลก

รอนส าคญอกดานหนงจงจะยงคงมอยตอไป นนคอ กาซคารบอนไดออกไซดทมนษยเราปลอยออกไปอยางไม

หยดยง ปจจบนนมขอเสนอทจะก าจดคารบอนไดออกไซดหลายอยาง แตยงไมมใครน าไปปฏบตยางจรงจง ราย

ยงกวานนขอเสนอตาง ๆ มกตองใชพลงงานจากการเผาผลาญฟอสซล ฉะนนมนจงเปนการสรางปจจยทท าให

เกดปญหาเพอจะขจดปญหาทมนกอใหเกดขน

ผ เขยนมองวาในวนหนงขางหนาเราอาจสรางพลงงานไดอยางไมจ ากดจากปฏกรยารวมตวกนของ

ปรมาณ (Fusion) แตโลกเรากยงมปญหาจากจ านวนประชากรทเพมขน นนคอ เราจะตองผลตอาหารจากการ

รบกวนโลกตอไปในรปของการเกษตรและการประมง ฉะนนจงถงเวลาแลวทเราจะตองคดคนหาเทคโนโลยทจะ

สงเคราะหอาหารจากสารเคมทมอยแลวในธรรมชาตแทนวธผลตอาหารในปจจบน นอกจากนนผ เขยนยงเสนอ

ใหศกษาความเปนไปไดในการแยกประเทศออกเปน 3 สวนคอ สวนทเปนเมอง สวนทเปนพนทเพอการผลต

อาหาร และสวนทปลอยไวใหเปนไปตามธรรมชาต การอยรวมกนอยางหนาแนนจะลดความจ าเปนในการใช

พลงงานเพอการเดนทาง สวนการตดตอระหวางประเทศเขาเสนอใหกลบไปใชเรอเดนสมทรขนาดใหญซงอาศย

กระแสลมเปนพลงขบเคลอนเนองจากตอนนเรามเทคโนโลยทท าใหเราตดตอกนไดอยางฉบพลนไมวาจะอยใน

สวนไหนของโลกแลว เชน โทรศพทมอถอ ตามขอเสนอของเขาสงคมในอนาคตจะเปนสงคมทใชเทคโนโลยสงแต

ใชพลงงานต า

ในบทท 8 ผ เขยนพดถงเรองความเหนสวนตวของเขาเกยวกบกระบวนการตาง ๆ ทรวมเรยกวา

สงแวดลอมนยม (Environmentalism) เขาเหนวาจดออนของกระบวนการเหลานนไดแกฐานของความคดซงวาง

อยบนความเชอทวา โลกเปนเสมอนสนทรพยซงมไวส าหรบใหมนษยแสวงหาประโยชน ความเชอนท าใหเรา

พยายามแสวงหาประโยชนตอไปในนามของการพฒนาซงกคอการขยายตวทางเศรษฐกจและการบรโภคเพมขน

ความเชอนถกหลอหลอมตอเนองกนมาเปนเวลานานจนกลายเปนเสมอนสญชาตญาณของมนษยไปแลว ค า

สอนของศาสนามสวนในการหลอหลอมน ในสมยทศาสดาตงศาสนาใหญ ๆ ขน โลกมประชากรเพยง 100-200

ลานคน ทานจงไมไดคดถงปญหาซงก าลงเกดขนในยคปจจบน แตความเชอนนอาจเปลยนแปลงไดดวยการเรม

ปลกฝงความเชอใหม ๆ ใหแกเดก เรองนศาสนาครสตนกายเยซอทไดพสจนแลววาท าได

ฉะนนถาเราตองการจะรกษาโลกใบนไวใหอยในสภาพด เราจะตองปลกฝงแนวคดกนใหมโดยใหมองวา

โลกเปนเสมอนสงมชวตตามค าจ ากดความทเขาใหไวในตอนตน นอกจากนนเราจะตองยอมรบวาโลกใบนมสง

ตาง ๆ ทเราไมรอกมากมายและบางอยางเราอาจไมมทางหยงรไดอยางกระจางชดเลย เชน จต ชวตและการจด

ระเบยบในตวเองของสงตาง ๆ

ผ เขยนเหนวาตนตอพนฐานของปญหาทงหมดของเราไดแกจ านวนประชากรทเพมขนจนเกน

ความสามารถทโลกจะสนบสนนใหเราอยกนไดโดยไมท าลายโลก จรงอยการค านวณหาจ านวนประชากรท

เหมาะสมขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน การด าเนนชวตของเรา แตเขาเสนอวาจ านวนประชากรตามอดมการณ

ไมนาจะเกน 1 พนลานคน นอกจากนนเราอาจตองอยกนแบบเรยบงายโดยใชทรพยากรใหนอยทสดตามแนว

ของมหาตมะ คานธ เนองจากเรามความสามารถในการแสวงหาเทคโนโลยทมประโยชน เขาจงเชอวาถาเรา

เปลยนความเชอจากแนวแยกสวน ไปสแนวทเขาเสนอแนะ เราจะสามารถหาเทคโนโลยทเออใหเราอยไดโดยไม

ท าลายโลกไดอยางแนนอน

ในบทสดทายผ เขยนยอนไปกลาวถงทมาของมมมองของเขาซงเกดขนเมอราว 40 ปทผานมา ในชวง

เวลาหลงจากนนเขาไดศกษาหาความรจนคดวาเขารจกโลก/กายาเปนอยางด แตขณะนเขารแลววาเขาคดผด

ถนด เขาคดไมถงวาโลกจะโกรธและท าโทษเราอยางรนแรงถงขนาดจะไลเราใหออกไปใหพน เขาเปรยบ

พฤตกรรมของมนษยชาตในขณะนวาไมตางกบตอนทกองทพของนโปเลยนเขายดครองเมองมอสโกในตอน

ปลายป 2355 โดยไมไดตระหนกเลยวากองทพของเขาไดรกไปไกลเกนแกการสงก าลงบ ารงและฤดหนาวทใกล

เขามานนเปนพนธมตรส าคญยงของรสเซย ทางเดยวทเขาจะหลกเหลยงความพายแพไดแกการถอยทพอยาง

เปนระเบยบเชนเดยวกบเมอองกฤษถอยทพกลบออกไปจากฝรงเศสทเมองดนเคอรกเมอป 2483

ในปจจบนนเรามประชากรมากเกนไปในขณะททรพยากรก าลงรอยหรอลง เราจะตองถอยทพอยางเปน

ระเบยบ และเฉกเชนการลาทพขององกฤษเมอป 2483 ซงส าเรจไดดวยความชวยเหลอของอาสาสมครจ านวน

มากทพากนลงแรงและเสยงชวตน าเรอเลกใหญออกไปรบกองทพ เราตองการคนจ านวนมากอาสาทจะด าเนน

ชวตแบบใหมโดยไมรงแกโลก

ตอค าถามทวาสงคมมนษยจะลมสลายภายในครสตศตวรรษนหรอไมดงทใครตอใครคาดกน ผ เขยนไม

ตอบโดยตรงแตหวงวามนคงไมถงขนาดนนโดยเฉพาะในกรณทประเทศกาวหนาพากนตระหนกถงความเสยหาย

ทก าลงจะเกดขนแลวพากนแกปญหา เราอาจจะสามารถใชเทคโนโลยใหม เชน รมขนาดมหมาทกางไวในหวง

อวกาศ หรอเทคโนโลยใหมทจะท าใหโลกเปลยนอณหภม อยางไรกตามการแกปญหาแบบนจะเปนเพยงการซอ

เวลาชวคราวจนกวาเราจะหาวธทอยกบโลกไดอยางกลมกลนเทานน

เพอความไมประมาทเขาเสนอใหรฐบาลตาง ๆ เตรยมตวใหพรอมไวส าหรบรบมอกบสงทจะเกดขนตอไป

ในศตวรรษน นนคอ อณหภมของโลกจะรอนขนมากและเหตการณจ าพวกทมคนตายเปนเรอนหมนเชนทเกดขน

ในยโรปเมอป 2546 จะเกดบอยขนเรอย ๆ ระดบน าทะเลจะสงขน และลมพายจะรนแรงยงขน นอกจากนนยง

จะมเหตการณรายแรงซงเราคาดเดาไมไดเกดขนอกดวย เชน การระเบดของภเขาไฟขนาดยกษทจะท าใหควนบด

บงแสงแดดเปนเวลานานในท านองเดยวกนกบภเขาไปตมประในอนโดนเซยระเบดเมอป 2357

เขาเสนอดวยวาเราอาจพจารณาเขยนคมอส าหรบสรางอารยธรรมไวส าหรบใหผ ทจะรอดชวตใชเปน

แนวทางสรางอารยธรรมขนมาใหมเพอพวกเขาจะไดไมท าประวตศาสตรใหเกดซ ารอย

ขอคดเหน: ผ เขยนหนงสอเลมนนอกจากจะเปนนกวทยาศาสตรชนบรมครแลว ยงเปนหนงในบรรดา

นกวทยาศาสตรกลมเลก ๆ ทมความเชยวชาญหลายดานเชนเดยวกบ Jared Diamond ผ เขยนเรอง Guns,

Germs, and Steel และเรอง Collapse อนโดงดง (มบทคดยอในหนงสอเรอง “กะลาภวตน”) ฉะนนการทเขา

เสนอแนะใหเรามองสงตาง ๆ รอบตวเราแบบองครวมแทนการมองแบบแยกสวนและเราจะไมสามารถเขาใจทก

สงทกอยางไดไมวาเราจะพยายามสกแคไหนจงเปนค าแนะน าทนาจะไดรบการพจารณาอยางจรงจง จรงอย

ความเหนบางอยางของเขาอาจจะดตกขอบไปบาง เชน การเสนอใหใชพลงงานนวเคลยรอยางกวางขวางและการ

เสนอใหลดประชากรโลกลงเหลอเพยงราว 1 พนลานคน แตผอานไมควรจะใชขออางนเพอหยดพจารณาขอเสนอ

ของเขาทงหมด โดยเฉพาะขอเสนอกอนสดทายทเขาแนะใหประเทศตาง ๆ เตรยมตวใหพรอมเพอรบมอกบ

ระดบน าทะเลทจะสงขนอยางแนนอน แนละ กรงเทพฯ เปนหนงในเมองใหญ ๆ ทจะตองเตรยมตวใหพรอมไว

ตงแตบดน

15.

The Science and Politics of Global Climate Change /

น ากบน ามนรวมกนมได

ณ วนนรายงานครงท 4 ของคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยความเปลยนแปลงของภมอากาศ

(Intergovernmental Panel on Climate Change หรอ IPCC) ไดกระจายออกไปอยางกวางขวางแลว เนอหา

ของรายงานนอกจากจะยนยนผลของการศกษาทผานมาแลวยงตอกย าดวยวา ภมอากาศของโลกรอนขนอยาง

รวดเรวและปจจยทท าใหมนรอนคอกาซเรอนกระจกอนเกดจากการเผาผลาญเชอเพลงพวกเรา IPCC กอตงขน

เมอป 2531 โดยองคการสหประชาชาตรวมกบองคการอตนยมวทยาโลกและองคการสงแวดลอมแหง

สหประชาชาต เพอประเมนการเปลยนแปลงของภมอากาศซงอาจเกดจากกจกรรมของมนษย คณะกรรมการชด

นมสมาชกเปนนกวทยาศาสตรจากกวา 100 ประเทศและไดพมพรายงานผลการศกษาออกมาเปนระยะ ๆ

รวมทงครงท 4 ซงพมพเมอป 2550

เนอหาของรายงานกอใหเกดการวจารณและโตเถยงกนอยางกวางขวางทวทงโลกอกครง ความสนใจพง

ไปทสหรฐอเมรกาเพราะเทาทผานมาทาทของรฐบาลอเมรกนเปนจ าพวกมอไมพายแตเอาเทาราน าเนองจาก

สหรฐฯ ไมยอมรวมลงนามในพธสารเกยวโตอนเปนขอตกลงระหวางประเทศเพอลดกาซเรอนกระจก ตอนนจงม

การขดแยงกนทงภายในกลมประเทศทมความกาวหนาทางการอตสาหกรรมและระหวางกลมนกบกลมประเทศ

ก าลงพฒนาซงพธสารเกยวโตไมก าหนดใหตองลดกาซเรอนกระจก ทกครงทคณะกรรมการฯ พมพรายงาน

ออกมา สอกจะน ามาเสนออยางกวางขวางชวระยะหนงแลวกเงยบไป อยางไรกตามเนองจากภาวะโลกรอนเปน

ประเดนสลบซบซอนทงในดานของฐานทางวทยาศาสตรและในดานการเมองซงเกยวเนองกบนโยบายของ

ประเทศตาง ๆ สอมกไมสามารถน าความสลบซบซอนนนมาแจงไดทกครงและทงหมด เมอป 2549 อาจารยมหา

วทยาชาวอเมรกนชอ Andrew E. Dessler และ Edward A. Parson ไดพมพหนงสอแนวแนะน าความเปนมาของ

ประเดนนส าหรบผ ทตองการจะรภมหลงใหกวางยงขนชอ The Science and Politics of Global Climate

Change: A Guide to the Debate

หนงสอขนาดใหญแตหนาเพยง 190 หนาเลมนชแจงเกยวกบการใชหลกและขนตอนทางวทยาศาสตรใน

การศกษาภาวะโลกรอนและอรรถาธบายถงผลทไดรบ ประเมนความเปลยนแปลงและผลกระทบทนาจะเกดขน

ในอนาคต และกลาวถงมาตรการตาง ๆ ทเราอาจใชแกปญหา ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการฟนธงทนทวาความ

เปลยนแปลงของภมอากาศเปนปญหาทางดานสงแวดลอมทหนกหนาสาหสทสดในยคนเพราะมนอาจกอใหเกด

ความเสยหายรายแรงทสดและยากแกการปองกนและแกไขเนองจากความยากล าบากทางเทคนคและปญหา

ทางดานเศรษฐกจการเมอง ในปจจบนการโตเถยงกนเปนไปอยางเขมขนกอใหเกดความสบสนยงขนกวาทควร

จะเปนเพราะการบดเบอนหรอพดเกนความจรงของผ เกยวของรวมทงบรรดานกวทยาศาสตรเองดวย

กอนเขยนตอไปผ เขยนอธบายถงความหมายของภมอากาศวาเปนคาเฉลยของของภาวะทาง

อตนยมวทยาในชวงเวลานาน ณ สถานทหนง ๆ ซงรวมตวแปรหลายตว เชน ความรอน ความเยน ความแหงแลง

และความชน ละอองน าในอากาศและกาซคารบอนไดออกไซดเปนกาซเรอนกระจกทมอทธพลสงตอการ

เปลยนแปลงของอณหภมบนผวโลกเพราะมนเปนตวดดซบและปลอยความรอนจากดวงอาทตยทสองลงมา

กจกรรมของเราแทบไมมผลตอปรมาณของละอองน าในอากาศซงเกดจากการระเหยของน าทะเลเปนสวนใหญ

แตมผลตอปรมาณของกาซคารบอนไดออกไซดสงมาก โดยเฉพาะจากการเผาผลาญเชอเพลง เชน น ามน

ปโตรเลยม กาซธรรมชาตและถานหน ในชวงพนปทผานมา ปรมาณคารบอนไดออกไซดในอากาศอยในระดบคง

ทมาจนถงยคการปฏวตอตสาหกรรมเมอมนเรมเพมขนอยางรวดเรวแบบกาวกระโดดควบคไปกบการเผาผลาญ

เชอเพลงและการรอนขนของภมอากาศ

แมนกวทยาศาสตรจะพยายามชใหเหนมาเปนเวลานานแลววา กจกรรมของเรามสวนท าใหผวโลกรอน

ขนและภาวะโลกรอนจะมผลเสยหายใหญหลวง แตนกการเมองสวนใหญไมยอมรบจนเมอราวสบกวาปมานเอง

การยอมรบนนน าไปสการกอตง IPCC และการยกรางขอตกลงระหวางประเทศเพอลดกาซเรอนกระจกซงววฒน

มาเปนพธสารเกยวโตเมอป 2540 พธสารนมผลบงคบใชเมอตนป 2548 หลงจากสมาชกใหสตยาบรรณครบ

ตามขอก าหนด อยางไรกตาม ณ วนนสหรฐฯ ซงปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดยงไมยอมรวมลงนาม นน

หมายความวาสหรฐอเมรกาจะดอแพงตอไปและไมยอมลดการปลอยกาซเรอนกระจกตามทประเทศกาวหนาทาง

อตสาหกรรมทงหลายก าลงท ากนอย

ผ เขยนเสนอวาปจจยพนฐานทท าใหเกดการถกเถยงกนไดแกเรองแนวนโยบาย นนคอ เราจ าเปนจะตอง

ท าอะไรหรอไม ซงน าไปสค าถามจ าพวกทวา ภมอากาศเปลยนแปลงจรง ๆ หรอและเปลยนอยางไร กจกรรมของ

มนษยท าใหมนเปลยนหรอไม มนจะเปลยนไปอยางไรในอนาคต มนจะมผลกระทบอยางไร และมาตรการตาง

ๆ จะมผลอยางไรและเราท าไดจรงหรอไม ปจจยหนงซงท าใหการถกเถยงกนเขมขนกวาทนาจะเปนคอ ความ

แตกตางระหวางกระบวนการทางวทยาศาสตรกบกระบวนการทางการเมอง กระบวนการทางวทยาศาสตรม

ขนตอนทแนนอน เรมจากการตงสมมตฐานและจบลงดวยการทดสอบวาเรามขอมลสนบสนนสมมตฐานนน

หรอไม งานของนกวทยาศาสตรจะตองไดรบการตรวจสอบจากนกวทยาศาสตรดวยกนจนไดรบการยอมรบใน

วงการของผ เชยวชาญ ฉะนนกอนทนกวทยาศาสตรจะแถลงออกมาวาภมอากาศของโลกรอนขน งานของเขา

จะตองไดรบการยนยนจากขอมลอยางแนนหนาจนหาทผดมไดหลงไดรบการตรวจสอบโดยนกวทยาศาสตร

ดวยกนแลว กระบวนการนตางกบกระบวนการทางการเมองซงไมคอยสนใจในฐานของความจรงมากนก หาก

มงเนนไปทประเดนเกยวกบนโยบายซงมกมทงผ ไดและผ เสยประโยชน การถกเถยงกนเกดขนเพราะผ เสยตอง

ปกปองผลประโยชนของตน

ผ เขยนน าผลการศกษาทางวทยาศาสตรจ านวนมากมาเสนอและสรปวา ณ วนนเรามขอมลเพยง

พอทจะยนยนไดอยางแนนอนแลววา

ภมอากาศของโลกก าลงเปลยนไปอยางมนยส าคญ ขอมลจากทกแหลงยนยนวาผวโลกรอนขนอยางรวดเรวในชวงเวลารอยปทผานมา และรอนขนในอตราเรงในชวงปหลง ๆ นดวย

เปนทแนนอนเกอบ 100% วากจกรรมของมนษยเปนปจจยส าคญทสดในการท าใหผวโลกรอนขนโดยเฉพาะกจกรรมทท าใหเกดกาซเรอนกระจก

ผวโลกจะรอนเพมขนตอไปในอนาคตเพราะกจกรรมจ าพวกสรางกาซเรอนกระจกของมนษยจะยงเพมขน ในชวงครสตศตวรรษท 21 ผวโลกจะรอนขนระหวาง 1.4 องศาเซลเซยส ถง 5.8 องศาเซลเซยส หรอจะเปนอยางนอยสองเทาของอตราทมนเพมขนในระหวางครสตศตวรรษท 20

การรอนขนของผวโลกจะมผลกระทบมากมายทยงไมสามารถท านายชนดเฉพาะเจาะจงลงไปไดถง 100% อยางไรกตามการรอนขนเพยง 1.4 องศาเซลเซยสกจะสรางปญหาใหญหลวงใหกบประเทศยากจนแลว และถามนรอนขนใกล 5.8 องศาเซลเซยส ทกประเทศจะประสบปญหาหนกหนาสาหสจนประเทศร ารวยกอาจไมสามารถแกได นนอาจหมายถงความลมสลายของสงคมมนษย

เนองจากขอมลทางวทยาศาสตรใหการยนยนแลววาผวโลกรอนขนอยางรวดเรวและปจจยทท าใหมน

รอนขนคอกจกรรมทท าใหเกดกาซเรอนกระจกของพวกเรา การโตเถยงกนไดเปลยนจากเวททางวทยาศาสตรไปส

เวททางการเมองเปนสวนใหญเพราะในล าดบตอไปประเทศตาง ๆ จะตองรางนโยบายขนมาเพอแกปญหา

รวมกน การถกเถยงกนเปนไปอยางเขมขนเพราะนโยบายมกมทงผ ไดและผ เสยประโยชน ยงกวานนเราไม

สามารถท านายไดอยางแนนอนแบบ 100% วาในอนาคตผวโลกจะรอนขนเทาไร ผลกระทบจะเปนอยางไร และ

ประสทธผลและตนทนของนโยบายตาง ๆ จะมากนอยแคไหน ฉะนนเราจะท าอยางไรในภาวะทมความไม

แนนอนเชนน

ผ เขยนเสนอวานโยบายและมาตรการทเราจะใชเผชญกบภาวะโลกรอนอาจแยกออกไดเปน 3 ประเภท

คอ ประเภทแรกเกยวกบการปรบตวของเราเพอรบมอกบผลกระทบทจะเกดขน เชน การสรางพนงตามชายฝง

ทะเลเพอกนน าทวม หรอการปลกพชททนแลงในเขตทมความแหงแลงเพมขน ประเภทท 2 เกยวกบการคนหาวธ

ท าใหอากาศเปลยนแปลงไปในทศทางทเราตองการพรอมกบพยายามลดอทธพลทกาซเรอนกระจกมตออณหภม

ของโลก การวจยในดานนอยในขนเรมตนซงจะใชเวลาอกระยะหนงจงจะรผลแนนอน ประเภทท 3 เกยวกบการ

คนหาสาเหตของภาวะโลกรอนและก าจดสาเหตนน ซงในปจจบนมงไปทการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของ

เรา

แมวานโยบายในการแกปญหาโลกรอนจะท าไดหลายแนว แตการถกเถยงกนพงไปทมาตรการลดการ

ปลอยกาซเรอนกระจกทงนเพราะรฐบาลตองตดสนใจในเรววนและมาตรการจะตองเกยวของกบการควบคม

กจกรรมของภาคเอกชน ณ วนนประเทศและภาคเอกชนมจดยนแตกตางกนคอ สหรฐอเมรกายงไมเปลยนทาท

มากนกหลงจากประธานาธบดจอรจ ดบเบลย บช ตดสนใจเมอป 2544 ทจะไมลงนามในพธสารเกยวโต

นโยบายของรฐบาลอเมรกนยงมงเนนการวจยและการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยความสมครใจของ

ภาคเอกชนโดยทรฐตงเปาหมายไววาเมอถงป 2555 ปรมาณการปลอยกาซดงกลาวตอหนวยของผลตภณฑมวล

รวมของชาตจะตองลดลง 18% เนองจากเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาจะยงขยายตวตอไป ฉะนนการบรรล

เปาหมายดงกลาวจะไมท าใหการปลอยกาซเรอนกระจกโดยรวมลดลง ตรงขามมนจะเพมขนถง 12% อยางไรก

ตามภายในสหรฐอเมรกาเองเรมมความแตกแยก นนคอ แมรฐบาลกลางจะยงมททาวาจะไมท าอะไรมากนก แต

รฐบาลของรฐสวนใหญมความเคลอนไหวไปในทางลดการปลอยกาซเรอนกระจกอยางจรงจงน าโดยรฐ

แคลฟอรเนยซงตงเปาหมายใหลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดของรถยนตถง 30% ภายในป 2557

ในบรรดาประเทศทกาวหนาทางอตสาหกรรมอน ๆ กลมตลาดรวมยโรปเหนดวยกบการลดการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซดตามเปาหมายของพธสารเกยวโต นอกจากนนประเทศในกลมนยงตงเปาหมายของ

สมาชกขนเองพรอมทงกอตงระบบการแลกเปลยนปรมาณในการปลอยกาซนนดวย สวนญป นกไดออกมาตรการ

ตาง ๆ เพอหวงจะบรรลเปาหมายของขอตกลงเชนกน ในบรรดาประเทศเหลานมเพยงแคนาดาเทานนทยงไมได

ท าอะไรมากนก ผ เขยนประเมนวาแมประเทศในกลมนจะพยายามปรบเปลยนนโยบายและตงเปาหมายของตน

ขนเองกตาม แตโดยรวมแลวพวกเขาจะสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดเพยงประมาณ 1 ใน 3 ของ

เปาหมายทตงไวในพธสารเกยวโตเทานน

เนองจากพธสารเกยวโตตงเปาหมายในดานเวลาไวแคป 2555 และไมรวมเปาหมายทจะใหประเทศ

ก าลงพฒนาลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดของตน ฉะนนการแสวงหาขอตกลงระหวางประเทศทจะขยาย

เวลาออกไปและรวมเอาประเทศก าลงพฒนาไวในเปาหมายดวยมความส าคญยงส าหรบอนาคต

นอกจากในระดบประเทศแลว จดยนของบรษทใหญ ๆ มความส าคญตอการลดกาซเรอนกระจกเพราะ

พวกเขาเปนผ เกยวของในการเผาผลาญพลงงานโดยตรง ในบรรดาบรษทใหญ ๆ บรษททมธรกจเกยวกบการ

ผลตน ามนปโตรเลยม กาซธรรมชาตและถานหนและผผลตไฟฟาทใชพลงงานเหลานนตอตานมาตรการลดกาซ

เรอนกระจกเพราะมนมผลกระทบตอการท าก าไรของพวกเขาโดยตรง สวนบรษททมธรกจอยางอนสวนใหญจะ

ไมตอตานมาตรการดงกลาว แตกมเพยงสวนนอยทแสดงความสนบสนนออกมาโดยตรง โดยรวมแลวผ เขยน

ประเมนวาภาคเอกชนคงจะไมสามารถท าอะไรตามความสมครใจไดมากนก จงเปนหนาทของรฐทจะตองแสดง

ความเปนผน าในการแกปญหาอนหนกหนาสาหสน

ในกระบวนการถกเถยงกนผตอตานมาตรการลดกาซเรอนกระจกมขออางมากมายซงอาจแยกไดเปน 3

หมวดหมดวยกนคอ หมวดหมแรกเปนการโจมตขอตกลงในพธสารเกยวโตโดยตรงวามขอบกพรองรายแรงและ

ควรยกเลกดวยเหตหลายประการโดยเฉพาะอยางยงเพราะประเทศดอยพฒนาไดรบการยกเวนจากเปาหมายใน

การลดกาซเรอนกระจก และมนไมมฐานทางวทยาศาสตร ผ เขยนน ารายละเอยดของการโตเถยงกนมาเสนอและ

สรปวาแมจะมขอบกพรองอยบาง ขอตกลงนเปนสงทดทสดทชมชนโลกสามารถตกลงกนไดในภาวะปจจบน

ฉะนนมนจงควรไดรบการยอมรบและน าไปปฏบตตอไป

หมวดหมท 2 ผตอตานปฏเสธหลกฐานทางวทยาศาสตรทชบงถงความเปลยนแปลงของภมอากาศโดย

แยกการโจมตออกเปนสองดานดวยกนคอ โจมตหลกฐานทางวทยาศาสตรเกอบทกอยางทนกวทยาศาสตรน ามา

เสนอ และอางถงความไมแนนอนของการเปลยนแปลงของภมอากาศ ฉะนนเราควรรอจนกระทงเรารอยาง

แนนอนเสยกอนจงตดสนใจวาจะท าอยางไร ผ เขยนน าหลกฐานดานตาง ๆ มาเสนอแลวสรปวาการโตแยง

ทงหมดปราศจากหลกฐานเพยงพอ

หมวดหมท 3 ผตอตานอางวาการลดกาซเรอนกระจกตองใชตนทนสงจนเกนศกยภาพของสงคมโลก

ผ เขยนมองวาการไมท าอะไรเลยจะมตนทนสงกวาเพราะเรารคอนขางแนนอนแลววาความเสยหายใหญหลวงจะ

เกดขนเมอผวโลกรอนขนไปอก

กอนจบผ เขยนเสนอแนวคดของตนเองในดานการลดภาวะโลกรอนใหผ ทจะมบทบาทในการรางนโยบาย

ในอนาคตน าไปพจารณาซงประกอบดวย 4 สวนคอ

(1) ตงเปาหมายในระยะยาวบนฐานของความรทเรามอยในปจจบน เปาหมายนนจะตองเพยงพอแก

การปองกนมใหโลกรอนเพมขนไปจนท าใหเกดความลมสลายอยางกวางขวาง ตามความเหนของเขาอณหภม

โลกจะตองไมเพมขนเกน 3 องศาเซลเซยส นนหมายถงการจ ากดกาซคารบอนไดออกไซดซงในปจจบนมอย 380

สวนในอากาศลานสวนมใหเพมขนไปจนเกน 400 สวน หรอ ถาชาวโลกสามารถลดกาซเรอนกระจกอยางอนได

บาง คารบอนไดออกไซดอาจเพมขนไดอกแตไมเกน 450 สวนในอากาศลานสวน

(2) ภายในกรอบของเปาหมายระยะยาวนตองมมาตรการระยะสนตาง ๆ ซงปรบเปลยนไปตาม

สถานการณและความรทเพมขน เขาเหนวาจะตองมการวจยและพฒนาทเขมขนกวาในปจจบนซงรฐจะตองให

เงนสนบสนนอยางเตมท นอกจากนนรฐจะตองเลกรอเอกชนใหจ ากดการปลอยกาซตามความสมครใจ

(3) เปลยนวธแสวงหาขอตกลงระหวางประเทศจากความพยายามทจะใหประเทศทงหมดเขารวมกอนท

จะออกมาตรการดงในกรณรางพธสารเกยวโต ไปเปนการหาขอตกลงในสองระดบกอน นนคอ ในระดบทวภาค

ระหวางประเทศใหญ ๆ เชน สหรฐฯ กบจน และในระดบกลมเลก ๆ ของประเทศทสมครใจทจะจ ากดการปลอย

กาซอยางรวดเรว เชน ในกลมสหภาพยโรป แลวจงพฒนาขอตกลงเหลานนไปสขอตกลงระดบโลก และ

(4) ออกกลไกทแนนอนส าหรบปรบเปลยนเปาหมายและมาตรการเมอมความร ประสบการณและ

ความสามารถเพมขน

ขอคดเหน: หนงสอเลมนน าเสนออยางตรงไปตรงมาตามแบบฉบบของนกวทยาศาสตร อยางไรกตาม

ผ เขยนใชภาษาธรรมดา ๆ จงท าใหงายตอการเขาใจประเดนตาง ๆ กอนทจะเสนอประเดนผ เขยนบอกเลยวาจะ

เสนออะไรตอไป และเมอจบประเดนกสรปอกครง ท าใหงายตอการตดตามเนอหายงขน วธน าเสนอแบบนนบวา

ดเยยม ในฐานะนกวทยาศาสตรผ เขยนน าเสนอประเดนตาง ๆ ทงหมดแบบปราศจากการชน าไปในทางใดทาง

หนงจนกระทงถงตอนทายเลมเขาจงแสดงความเหนสวนตวออกมา นนเปนขอดอกขอหนงของหนงสอเลมน

เนองจากภาวะโลกรอนจะเปนปญหาใหญทชาวโลกจะถกเถยงกนตอไปอกนาน ฉะนนหนงสอเลมนจงม

ทงกรอบของประเดนและเนอหาทจะไมลาสมยตอไปอกนานดวย เนอหานาจะเหมาะส าหรบผ ทสนใจในปญหา

อนเนองมาจากภาวะโลกรอนโดยทวไป อาจารยและนกศกษาในระดบมหาวทยาลยและผ ทตองน าเสนอประเดน

นในสอตาง ๆ นอกจากนนนกศกษายงนาจะไดประโยชนเปนพเศษจากการอธบายกระบวนการทางวทยาศาสตร

และกระบวนการทางการเมองแบบเขาใจงายอกดวย

บทสรป: ทอดสายตาสอนาคต

วากนวาการเหนโลกจากแสนไกลดงทปรากฏในภาพทมนษยถายในขณะยานอวกาศก าลงโคจรอย

ทามกลางความเวงวางของหวงอวกาศ กระตนใหมนษยอวกาศรกโลกเปนชวตจตใจและพากนตงปณธานวาจะ

ไมท าอะไรทจะเปนอนตรายตอโลกเนองจากไดตระหนกวา ในจกรวาลอนแสนใหญซงเตมไปดวยดาวนบลาน

ลานลานดวงน โลกมความพเศษยงแตกเปราะบางไมตางกบลกปดขนาดจว

16.

The Little Green Handbook / สงคราม 7 ทพกบแนวรบมอ

ภาวะโลกรอนเปนปญหาใหญทก าลงไดรบความสนใจสงยง แตการทปญหานเปนขาวพาดหวอยาง

ตอเนองท าใหความสนใจตอปญหาสงแวดลอมอน ๆ ดจะลดลงไปทงทผลกระทบของมนยงมความหนกหนา

สาหสตอมนษยชาตเชนเดม ไมวาจะเปนเรองเกยวกบดน น า หรออากาศ นอกจากปญหาทางดานสงแวดลอม

แลว มนษยชาตยงก าลงเผชญกบปญหาทางดานอนทมผลกระทบสงไมนอยกวากนอกดวย Ron Nielsen

นกวจยดานนวเคลยรฟสกสในมหาวทยาลยแหงชาตของออสเตรเลย ผจดรายการวทยและนกเขยนไดรวบรวม

ขอมลเกยวกบปญหาใหญ ๆ 7 ดานและแนวทางแกไขไวในหนงสอขนาด 365 หนาซงตพมพเมอป 2548 ชอ

The Little Green Handbook: Seven Trends Shaping the Future of Our Planet

ผ เขยนน าเขาประเดนดวยการตงขอสงเกตวา แมในปจจบนมนษยเราจะร ารวยขน แตความร ารวยนมา

จากการใชทรพยากรโลกจงท าใหโลกยากจนลง ปจจยทกอใหเกดปญหามหลายอยาง เชน 1) จ านวน

ประชากรทเพมขนอยางรวดเรว 2) การใชพลงงานสงมากจนสงผลกระทบตอสงแวดลอมและเศรษฐกจในระยะ

ยาว และ 3) การท าเหมองแรปลอยกากแรซงมซลไฟดจ านวนมากลงไปในทะเลจนสงผลกระทบตอระบบนเวศ

แมวาคนสวนหนงจะคดวาปญหาสวนใหญเกดจากการทจ านวนประชากรโลกเพมขน แตกมผแยงวา

แททจรงแลวจ านวนประชากรมใชปญหา ตวปญหากลบอยทโลกไมมพนทมากพอใหกบประชากรและความ

จ ากดของทรพยากร ทงนเพราะไมมใครทราบวาความสามารถในการรองรบประชากรของโลกมเทาใดเพราะมน

ขนอยกบระดบการใชทรพยากรและขดความสามารถของระบบนเวศ

กอนครสตศตวรรษท 16 จ านวนประชากรโลกมเพยงแครอยลานคนและเพมขนอยางชา ๆ กระทงถง

ตนครสตศตวรรษท 18 กเพมเปน 600 ลานคน และภายในเวลาเพยง 130 ป เพมขน 3 เทาเปน 2,000 ลานคน

และหลงจากนนอกเพยง 70 ปกเพมขนเปน 6,000 ลานคน การเพมของประชากรจงมลกษณะคลายระเบด

แตก มใชแบบทวคณดงทคนสวนใหญเขาใจกนจงท าใหชาวโลกไมมเวลาทจะวเคราะหและไมสามารถปรบตว

เขากบสถานการณได

นอกจากน เรายงมความเขาใจผดในเรองเกยวกบอตราการเพมประชากรคอ 1) การเพมเปนไป อยาง

ชา ๆ และสม าเสมอ 2) การเกดเหตการณพเศษ เชน สงครามโลกหรอโรคระบาดจะท าใหจ านวนประชากร

ลดลงอยางมนยส าคญ และ 3) การเพมของประชากรอยางรวดเรวเปนผลมาจากสขภาพทดขน แตความจรงก

คอ 1) การเพมของประชากรเปนผลมาจากความแตกตางระหวางอตราการเกดและอตราการตาย ประเทศทม

ระบบสาธารณสขดกวาจะมอตราการเพมประชากรนอยกวา ทงนเพราะอตราการเกดของประเทศพฒนาแลวม

เพยง 11 คนตอ1,000 คน สวนอตราการเกดของประเทศก าลงพฒนามสงถง 24 คนตอ1,000 คน 2) อตราการ

เกดมความสมพนธกบอตราการเจรญพนธ อตราการเจรญพนธในประเทศก าลงพฒนาสงถง 3.1 ในขณะท

อตราการเจรญพนธของประเทศพฒนาแลวเพยงแค 1.6 เทานน และ 3) ประเทศทพฒนาแลวกมอตราการตาย

สงถง 10 คนตอ 1,000 คนในขณะทประเทศก าลงพฒนามอตราการตายอยท 8 คนตอ 1,000 คนเทานน ทง ๆ

ทประเทศพฒนาแลวมระบบสาธารณสขทดกวามาก

ขอมลบงดวยวา อตราการตายไมมความสมพนธกบความกาวหนาทางดานสาธารณสขแตอยางใด ท

แปลกไปกวานนคอ ความสมพนธระหวางสาธารณสขและการเพมของประชากรจะเปนไปอยางผกผน นนคอ

ยงระบบสาธารณสขดเทาใด อตราการเพมของประชากรยงต าเทานน แตความสมพนธระหวางระบบ

สาธารณสขกบอตราการตายของทารกแรกเกดกลบมความสมพนธกนอยางใกลชด นนคอ ยงระบบ

สาธารณสขดเทาใด อตราการตายของทารกแรกเกดยงต าเทานน ประเทศร ารวยจงมอตราการตายของทารก

เพยงแค 5-6.6 คนตอ 1,000 คน ในขณะทประเทศก าลงพฒนาจะมอตราตายของทารกสงถง 31-88 คนตอ

1,000 คน ในปจจบนจ านวนเดกเกดทวโลกนาทละ 250 คนหรอเทากบ 130 ลานคนตอป ในขณะทอตราตาย

เพยงนาทละ 100 คนหรอเทากบ 50 ลานคนตอปเทานน จ านวนประชากรโลกจงเพมขนเรอย ๆ

ผ เขยนเสนอการคาดการณจ านวนประชากรโลกในอนาคตไว 3 ระดบคอ 1) ระดบต า ประชากรโลกจะ

เพมขนเปน 9.35 พนลานคนในป 2606 และจะคอย ๆ ลดลงเหลอ 8 พนลานคนในศตวรรษตอไป 2)

ระดบกลาง ประชากรโลกจะเพมขนถง 1 หมนลานคนในป 2602 และจะขนถงจดสงสดท 1.05 หมนลานคนใน

ป 2625 และคอย ๆ ลดลงเหลอ 1.03 หมนลานคนเมอสนครสตศตวรรษท 22 3) ระดบสง ประชากรโลกจะ

เพมขนเกน 1 หมนลานคนในป 2600 และเพมขนถง 1.2 หมนลานคนในป 2638 โดยประชากรสวนใหญของ

โลกถงกวา 3 ใน 4 อาศยอยในเพยง 2 ทวปคอ เอเซยและแอฟรกา และระหวางป 2545-2593 นนจ านวน

ประชากรทเพมขน 1 ใน 3 จะอยในแอฟรกาและครงหนงจะอยในเอเซย แตละปจ านวนประชากรของเอเซย

และแอฟรกาเพมขน 49 และ 20 ลานคนตามล าดบ สวนจ านวนประชากรยโรปลดลงปละ 0.7 ลานคน

ในปจจบนประชากร 6 พนลานคนกระจายอยใน 175 ประเทศทวโลก แตประชากร 3 พนลานคนอาศย

อยใน 6 ประเทศเทานนคอ จน อนเดย สหรฐฯ อนโดนเซย บราซลและรสเซย และในป 2593 จ านวนประชากร

3 พนลานคนจะอาศยอยในเพยง 2 ประเทศคอ จนและอนเดยเทานน ประเทศทมจ านวนประชากรเพมมาก

ทสดมอยเพยง 6 ประเทศคอ อนเดย จน อนโดนเซย ไนจเรย ปากสถานและบงกลาเทศโดยหนงในสามมาจาก

เพยง 2 ประเทศคอ อนเดยและจน ถงแมวาอตราการเพมประชากรของจนจะต าเทา ๆ กบสหรฐฯ แตจนยงคง

มคนเพมถงปละ 9 ลานคนในขณะทสหรฐฯ มประชากรเพมขนปละ 2 ลานคน

การทโลกมจ านวนประชากรเพมขนไมเพยงเปนผลจากมการเกดสทธเพมขนเทานน อายขยของมนษย

เรายงเพมขนดวย เชน ชวงระหวางป 2518-2543 นน คาเฉลยของอายขยประชากรในประเทศดอยพฒนา

เพมขนจาก 46 ปเปน 53 ป ในขณะทประเทศพฒนาแลวเพมขนจาก 72 ปเปน 78 ป และในป 2593 คาดวา

ประชากรทวโลกจะมอายขยมากพอ ๆ กนคอมากกวา 80 ป แมแตชาวแอฟรกาทางตอนใตของทะเลทรายซา

ฮารากจะมอายขยถง 70 ปเชนกน จงท าใหสดสวนของผ ทตองอาศยผ อนเพมขนทวโลกโดยเฉพาะอยางยงใน

ประเทศร ารวยซงจะมคนชรามากขนโดยเพมขนจาก 29% ในป 2553 เปน 77% ในป 2593 สวนประเทศใน

กลมทางตอนใตทะเลทรายซาฮาราจะมอตราของผ ทตองอาศยผ อนลดลงในชวงตนครสตศตวรรษน แต

เนองจากประเทศเหลานนยากจน อตราทลดลงกจะไมสงผลอนใดในทางบวก

จ านวนประชากรโลกทเพมขนอยางรวดเรวจ าเปนตองใชทรพยากรมากขนเปนเงาตามตวเพอผลตสง

ตาง ๆ ส าหรบสนองความตองการ ความตองการทเพมขนยงผลใหเกดภาวะขาดแคลน เชน ในดานของ

ทรพยากรดนซงเปนปจจยหลกส าหรบผลตอาหารและการเพาะปลกพชอน ๆ แมวาโลกจะมพนทมากมาย แตก

อาจไมเพยงพอเพราะปจจยหลายอยาง โดยทวไปความเพยงพอของพนทเพาะปลกขนอยกบ 1) สวนประกอบ

ของอาหารทนยมรบประทาน 2) ความสามารถในการผลตของดน 3) ปรมาณน าทสามารถหาได และ 4) การ

ใชสารเคมในการเพาะปลก

โลกมทรพยากรดนส าหรบการเพาะปลก เลยงสตวและเปนผนปาเทากบ 1.5, 3.4 และ 3.9 พนลาน

เฮกตารตามล าดบซงเทากบพนทรวมเพยง 8.8 พนลานเฮกตารหรอ 68% ของพนททงหมดบนผนโลก อยางไร

กดมนษยเราไมสามารถทจะน าพนททงหมดบนโลกมาใชได ในปจจบนโลกจงมพนทเพยงพอทจะเลยงด

ประชากรไดเพยง 3 พนลานคนเทานนหากทกคนใชทรพยากรเชนเดยวกบประชากรในประเทศอตสาหกรรมใน

ปจจบนซงใชคนละประมาณ 0.5 เฮกตาร จ านวนประชากรอาจเพมขนเปน 7.5 พนลานคนไดหากทกคนใช

ทรพยากรในระดบของประเทศทมประชากรบรโภคอาหารงาย ๆ ซงสวนใหญเปนจ าพวกมงสวรต แตอาจเพม

เปน 2 หมนลานคนไดหากทกคนใชทรพยากรเพยงจ ากด หรอ เทา ๆ กบประชากรของโลกทยากจนในขณะน

ผ เขยนค านวณตอไปและสรปวา ถาชาวโลกบรโภคเชนเดยวกบกลมประเทศทร ารวยทสดในปจจบน

โลกจะมประชากรไดเพยงแค 1 พนลานคนเทานน หากทกคนใชทรพยากรเทากบชาวยโรปตะวนตก โลกจะม

ประชากรได 2 พนลานคน และถาทกคนบรโภคเทา ๆ กบชาวเอธโอเปยและอนเดย โลกจะมประชากรไดถง 1

หมน 1 พนลานคน ในความเหนของวคลฟ สมล นกธรณวทยาชาวแคนาดา ประเทศทเรมมพนทไมเพยงพอแก

การเพาะปลกเพอเลยงประชากร หรอ มต ากวาคนละ 0.07 เฮกตารซงเทากบ 175 ตารางวา (1 เฮกตาร

=10,000 ตารางเมตร) ตอคนในขณะน คอ อสราเอล บงกลาเทศ สาธารณรฐคองโก สวตเซอรแลนด

เนเธอรแลนด จอรแดน อยปต เกาหลใต สหรฐอาหรบเอมเรตส กาตาร โอมาน บรไน คเวตและสงคโปร

เพอใหเกดความเขาใจตรงกน นกวทยาศาสตรเสนอแนวคดหนงเพอวดระดบการบรโภคของมนษย

เรยกวา รอยเทาทางนเวศ (Ecological Footprint) ซงคดเปนเฮกตารตอคน ในปจจบนประชากรโลกสราง

รอยเทาเฉลยคนละ 2.3 เฮกตารในขณะทความสามารถในการผลตของโลกมใหเพยง 1.8 เฮกตารตอคนเทานน

หากคดตามการใชทรพยากรในระดบปจจบน ตามการค านวณนการผลตและการบรโภคจะอยในภาวะสมดล

หากโลกมประชากรแค 4.8 พนลานคน โดยทวไปประเทศร ารวยมกสรางรอยเทามากกวาประเทศยากจนซง

เทากบพวกเขาขาดแคลนทรพยากร พวกเขาจงจ าเปนตองหยบยมจากประเทศทสามารถผลตไดมากกวา

บรโภค แตการหยบยมจะตองไมมากเกนกวาความสามารถของโลกโดยรวมทจะรองรบรอยเทาทางนเวศ

การค านวณจ านวนประชากรจากมมมองของการใชทรพยากร หรอ การสรางรอยเทาทางนเวศ จะ

น าไปสขอสรปทวา แมประเทศก าลงพฒนาซงมจ านวนประชากรมากกวาและอตราการเพมของประชากรสง

กวาประเทศพฒนาแลว แตยงคงมจ านวนรอยเทานอยกวาประเทศพฒนาแลว ทงนเพราะประชากรของ

ประเทศก าลงพฒนามวถชวตทงายกวาจงสรางรอยเทานอยกวา เชน ชาวอนเดยสรางรอยเทาเพยงคนละ 0.1

เฮกตารเทานน สวนชาวอเมรกนสรางรอยเทาถงคนละ 9.7 เฮกตาร แตสหรฐฯ มความสามารถในการผลต

เพยง 5.3 เฮกตารตอคน นนหมายความวา ชาวอเมรกนตองหยบยมรอยเทาจ านวนมากจากประเทศอน การ

หยบยมนอาจท าไดไมนานในอนาคต ทงนเพราะประชาชนในกลมประเทศก าลงพฒนากก าลงสรางรอยเทา

เพมขนอยางรวดเรวเชนกน หากชาวจนปรบวถชวตตามชาวอเมรกน ชาวจนทงประเทศจะสรางรอยเทาถง 1.3

หมนลานเฮกตารซงมากกวาพนทบนโลกถง 17%

นบจากอดตมาไมเพยงแตจ านวนประชากรจะเพมขนเทานน การบรโภคของแตละคนยงเพมขนดวย

สถตบงวาในป 2503 ระบบนเวศของโลกมพอทจะสรางผลผลตไดเปน 2 เทาของรอยเทาทก าลงเกดขน แต

ภายในเวลาเพยง 25 ปตอมา รอยเทาไดเพมขนอยางรวดเรวจนเทากบศกยภาพของระบบนเวศ หลงจากนน

รอยเทาทเพมขนกเกนศกยภาพของระบบนเวศเรอยมาจนเมอสนครสตศตวรรษท 20 รอยเทาของมนษยเราก

มากกวาศกยภาพของระบบนเวศถง 25% นนหมายความวาประชากรไดลนโลกแลว

การเพมขนของประชากรไมเพยงแตจะกอปญหากบเพอนมนษยกนเองเพราะตองแยงทรพยากรกน

เทานน หากยงรกรานสงมชวตอนซงเทากบเปนการท าลายความหลากหลายทางชวภาพดวย เชน การท าลาย

ปาดงดบซงเปนทอยของสงมชวตถงกวา 50% ท าใหสงมชวตสญพนธไปถงปละ 140,000 ชนด ดวยอตราการ

ท าลายลางเทาทเปนอยน มนษยเราอาจท าใหสงมชวตสญพนธไปสงถงครงหนงภายในเวลาเพยง 70 ปเทานน

ฉะนนมนจงเปนไปไมไดทเราจะสามารถฟนฟระบบนเวศใหกลบมาดงเดมไดอก

ปาเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญยง ทงนเพราะปาท าหนาทปกปองดน เปนทอยอาศยของ

สงมชวต ควบคมการหมนเวยนของน าและดดซบคารบอน แตเพยง 10 ประเทศในโลกเทานนทครอบครองผน

ปาถง 70% นนคอ รสเซย บราซล แคนาดา สหรฐฯ จน ออสเตรเลย สาธารณรฐคองโก อนโดนเซย แองโกลา

และเปร ในปจจบนนแตละปมการท าลายผนปาถง 13-15 ลานเฮกตารโดยผนปาของแอฟรกาและละตน

อเมรกาจะถกท าลายสงสดถง 70% ของทผนปาทถกท าลายทวโลก พนททถกท าลายสงสดคอ มาดากสการ

รองลงมาคอ นวซแลนดและออสเตรเลย นกวทยาศาสตรคาดวามนษยไดท าลายปาไปแลวถงกวา 50% ของ

ผนปาทเคยมอยบนโลกโดยน าไปใชเปนพนทเพาะปลก เลยงสตว สรางเขอน เหมอง เมองและโรงงาน

อตสาหกรรม เมอปาถกท าลายโลกจงรอนขนเพราะการท าลายปาเทากบเปนการปลอยคารบอนเขาส

บรรยากาศ

ในป 2540 นกวทยาศาสตรกลมหนงไดพยายามค านวณตนทนทางสงแวดลอมจากการท าธรกจและ

พบวา แตละปสงแวดลอมทถกท าลายไปมคาเทากบ 18-61 ลานลานดอลลารซงเทากบรายไดของคนทงโลก

รวมกน นนหมายความวา สงทสรางรายไดใหกบประชากรกคอคาของทรพยากรธรรมชาตนนเอง ซ ารายใน

บางครงการท าลายสงแวดลอมเพอการท าธรกจยงใหผลประโยชนโดยรวมตอประเทศนอยกวาคาของ

สงแวดลอมทถกท าลายไปอกดวย เชน การตดตนโกงกางของประเทศไทยเพอเปลยนเปนเกษตรทางน าท าให

ไทยขาดทนถง 70% เมอน าผลประโยชนทไดมาเทยบกบทเสยไปในดานความสามารถในการดดซบคารบอน

ในอนาคตพนทเพาะปลกตอคนจะลดลงโดยเฉพาะอยางยงในประเทศก าลงพฒนาอนเปนผลจากการ

เพมประชากรและความเสอมของดน แมวาผลผลตทางการเกษตรตอพนท1 เฮกตารจะเพมขนจาก 1.2 ตนใน

ป 2493 เปน 3 ตนเมอสนป 2543 แลวกตาม แตผลผลตทเพมกเปนผลจากการใชสารเคม การพฒนาเชนน

ยอมไมสามารถด าเนนตอไปไดในระยะยาว นอกจากนนภาวะโลกรอนจะยงกดดนใหผลผลตของหลาย

ประเทศลดลง เชน กลมแอฟรกา เอเซย ยโรปตอนใตและตะวนออก ผลผลตโดยรวมของโลกทเพมขนจงไมนา

เพยงพอทจะรองรบจ านวนประชากรทเพมขนไดโดยเฉพาะประชากรในประเทศยากจนซงมปญหาการขาด

ก าลงซอ ผ เขยนเหนวาประเทศเหลานควรไดรบการชวยเหลอใหสามารถผลตสงทพวกเขาจ าเปนตองใช แทนท

จะใหสงทพวกเขาไมตองการหรอไมมความจ าเปนซงรงแตจะเพมภาระใหกบประเทศทมฐานะดกวาในอนาคต

ผ เขยนคาดวาความรวมมอระหวางประเทศอยางจรงจงจะสามารถลดจ านวนผหวโหยจาก 829 ลานคนเหลอ

เพยง 200 ลานคนภายในเวลา 30 ป แตหากมนษยเรายงคงท าธรกจในแนวปจจบน จ านวนผหวโหยจะเพมขน

เปน 1 พนลานคนภายในป 2573 อยางแนนอน

นอกจากดนแลว มนษยเราตองใชน าเพอการเพาะปลกและด ารงชวต ปรมาณน าทงหมดบนโลกมอย

1,386 ลานลกบาศกกโลเมตร แตเปนน าจดทสามารถน ามาใชไดเพยง 2.53% หรอราว 35 ลานลกบาศก

กโลเมตรเทานน น าจดนแบงเปนน าแขง 68.7% น าบาดาล 30% ดงนนน าจดทสามารถน ามาใชไดทนทคอน า

ในแมน าและทะเลสาบซงมเพยง 0.26% เทานน น าในแมน ามวงจรหมนเวยน 16 วน ในขณะทน าในทะเลสาบ

มวงจรหมนเวยนนานถง 17 ป และน าบาดาลมวงจรหมนเวยนถง 1,500 ปซงเทากบเปนน าทไมสามารถน า

กลบมาใชใหมไดภายในชวชวตของมนษยแตละคน ปรมาณน าทมนษยเราน ามาใชไดจรง ๆ จงเหลอเพยงปละ

9,000 ลกบาศกกโลเมตรเทานน อยางไรกดเรายงสามารถเพมปรมาณน าทน ามาใชไดผานทางเขอนอกปละ

3,500 ลกบาศกกโลเมตร

ผ เชยวชาญค านวณวาปรมาณน าทผคนทวโลกจะเขาถงไดปละ 6,900 ลกบาศกเมตรนนเพยงพอตอ

การใชสอย แตเนองจากน ามไดกระจายอยางเทาเทยมกนทวโลก คนสวนหนงจงมไดรบน าอยางเพยงพอ

บรเวณทมปรมาณน าสงสดคอเอเซยและอเมรกาใต สองทวปนมน ารวมกนถง 30% ของทมอยบนผนโลก แต

เอเซยมประชากรหนาแนนกวาอเมรกาใต ชาวเอเซยจงมน าตอคนในปรมาณทต ากวาชาวอเมรกาใตมาก ยโรป

และแอฟรกามปรมาณน าต า แตเนองจากประชากรในยโรปก าลงลดลง ความสามารถในการเขาถงน าของชาว

ยโรปจงเพมขน ในขณะทประชากรของแอฟรกาเพมขน ความสามารถในการเขาถงน าของชาวแอฟรกนจงยง

ยากเยนขน ในปจจบนประชากรโลก 75% ไดรบน าไมเพยงพออยแลว นกวทยาศาสตรคาดวาในป 2568

บรเวณทมประชากรหนาแนนจะขาดแคลนน ารนแรงยงขนไปอก

การใชน าของชาวโลกเพมขนจาก 580 ลกบาศกกโลเมตรตอปเมอตนครสตศตวรรษท 20 เปน 3,800

ลกบาศกกโลเมตรตอปเมอสนศตวรรษ นกวทยาศาสตรคาดวาปรมาณน าทถกน ามาใชในป 2593 นาจะ

เทากบ 6,580 ลกบาศกกโลเมตรตอป สวนการใชน ารายบคคลนนกเพมขนจากคนละ 380 ลกบาศกเมตรตอป

เมอตนครสตศตวรรษท 20 เปน 650 ลกบาศกเมตรตอปเมอสนศตวรรษ อยางไรกตามปรมาณการใชน ายง

ขนอยกบเศรษฐานะดวย นนคอ ประชาชนในประเทศทมฐานะด หรอในกลมองคการเพอความรวมมอและ

พฒนา (OECD) ใชน าถงคนละ 1,000 ลกบาศกเมตรตอป ในขณะทประชาชนในประเทศก าลงพฒนามโอกาส

ใชน าคนละเพยง 500 ลกบาศกเมตรตอปเทานน เชน ชาวอเมรกนเหนอใชน าถงคนละ 1,500 ลกบาศกเมตร

ในขณะทชาวแอฟรกนมโอกาสใชน าเพยงคนละ 350 ลกบาศกเมตรเทานน

น าทถกน ามาใชถกแบงเปนเพอการเกษตร 69% และการอตสาหกรรม 21% ประเทศยากจนใชน าไป

ในการเกษตรมากถง 90% ในขณะทประเทศทมเศรษฐานะดจะใชน าในการเกษตรเพยง 40% เทานน สวนการ

ใชน าทางดานอตสาหกรรมและดมกนนน ประเทศร ารวยจะมสดสวนการใชน าใน 2 ดานนมากกวาประเทศ

ยากจนโดยใชน าในดานอตสาหกรรมมากถง 45% และดมกนถง 15% ในขณะทประเทศยากจนใชน าใน

อตสาหกรรมเพยง 4% และดมกนเพยง 3% เทานน ประชากรของประเทศพฒนาแลวจงใชน าสงถงเฉลยคนละ

130 ลตรตอวน ในขณะทประเทศก าลงพฒนามโอกาสไดใชน าเพยงคนละ 58 ลตรตอวนเทานน

เนองจากหลายประเทศไมมน าใชอยางเพยงพอ พวกเขาจงจ าเปนตองหยบยมจากประเทศอนผาน

ทางการน าเขาผลผลตทางการเกษตร ส าหรบประเทศทจ าเปนตองหยบยมน าจากประเทศอน ๆ เชน กลม

ประเทศในตะวนออกกลาง ปรมาณอาหารทพวกเขาซอไดเพมขนอยางรวดเรวจากปละ 7.5 ลานตนในป 2503

เปนปละ 40 ลานตนภายในเวลาเพยง 30 ป

เขอนขนาดใหญกเปนอกหนทางหนงทมนษยเราใชในการแกปญหาการเขาถงน า เขอนใหญ ๆ ทวโลก

จงเพมจ านวนขนอยางรวดเรวจากไมกพนเปน 47,455 แหง สามในสของเขอนใหญทวโลกอยใน 4 ประเทศคอ

จน สหรฐฯ อนเดยและญป นโดย 50% อยในประเทศจนเพยงประเทศเดยว เมอสนครสตศตวรรษทแลวทวโลก

สรางเขอนทกขนาดเพมขนถง 8 แสนแหงไวใชในการชลประทาน ปองกนน าทวม และผลตกระแสไฟฟา การ

สรางเขอนไมเพยงเพมความสามารถในการเขาถงน าเทานน หากยงสงผลกระทบทงในดานนเวศ สงคมและ

การเมองดวย ทงนเพราะประชาชนทอยใตเขอนไมสามารถจบปลาได สญเสยทดนและความอดมสมบรณ

สวนประชาชนทอยเหนอเขอนสวนหนงจะถกไลทเพอสรางเขอนจนท าใหเกดการอพยพขนานใหญ ผ เขยนเหน

วาการสรางเขอนไมนาจะเปนหนทางในการแกปญหาทถกตอง การบรหารจดการน าและการลดการสญเสย

นาจะเปนวธการทถกตองมากกวา

นอกจากเขอนแลว น าบาดาลกมสวนส าคญส าหรบการชลประทานโดยเฉพาะอยางยงในประเทศ

อนเดย ซาอดอาระเบย บงกลาเทศ ตนเซย ซเรย อหรานและปากสถาน ประเทศทใชน าบาดาลมากทสด 3

ประเทศคอ อนเดย สหรฐฯ และจน การใชน าบาดาลไมเพยงแตจะเกดขนแตในชนบทเทานน หากเมองใหญ ๆ

ทวโลกกยงตองอาศยน าบาดาลดวย เชน ปกกง เซยงไฮ มะนลา กรงเทพฯ จาการตาและดาการ แตการใชน า

บาดาลกกอผลเสยกบประชาชนเชนกน ขอมลบงวาพนดนของกรงเทพฯ ทรดลงจากการใชน าบาดาลถงปละ

5-10 เซนตเมตร นอกจากนนการสบน าขนมาไปใชมากเกนไปยงเปดโอกาสใหน าทะเลซมเขามามากจนท าให

น าในบอบาดาลเคมจนใชไมไดอกดวย

นกวทยาศาสตรคาดวาในป 2568 ตะวนออกกลาง เอเซยกลางและเอเซยใตจะเขาสจดขาดแคลนน า

อยางรนแรงเชนเดยวกบแอฟรกาตอนเหนอ สวนประเทศในกลมอตสาหกรรมจะมไดรบผลกระทบแตอยางใด

แมวาความสามารถในการเขาถงน าจะลดลงเหลอเพยง 60% ของทเคยไดรบเมอป 2493 แลวกตาม ทงนเพราะ

ประชากรในบรเวณนนไดเรมลดลงแลว

ในป 2543 ประชากรโลกกวา 2,640 ลานคนหรอ 44% ไมสามารถเขาถงระบบสขาภบาลไดและ

ประชากรกวา 1,140 ลานคนหรอ 19% ไมมน าสะอาดใชโดยในจ านวนนเกอบทงหมดเปนประชากรของ

ประเทศก าลงพฒนา เชน ชาวเอเซยถง 1,800 ลานคนหรอ 50% ไมมระบบสขาภบาลและ 730 ลานคนหรอ

20% ไมมน าสะอาดใช ชาวแอฟรกาถง 730 ลานคนหรอ 40% ไมมระบบสขาภบาลและ 304 ลานคนหรอ

38% ไมมน าสะอาดใช การทประชาชนในประเทศเหลานไมสามารถเขาถงน าสะอาดไดท าใหอตรารอดของ

ทารกแรกคลอดเหลอเพยง 80% เทานน

ความสามารถในการเขาถงน าไมเทาเทยมกนกอใหเกดความขดแยงขนทงในระดบประเทศและ

ระหวางประเทศ ความขดแยงในระดบประเทศเกดจากการแยงชงกนระหวางอตสาหกรรมตาง ๆ สวนความ

ขดแยงระหวางประเทศเกดจากการทแตละประเทศตองการกกน าไวใชมากทสด เชน ตรกขดแยงกบซเรยและ

อรกจากโครงการชอ Grand Anatolia ทงนเพราะโครงการนจะสรางเขอนถง 22 แหงกนแมน ายเฟรตส หาก

โครงการนเสรจสนลงตามแผน น าทไหลผานซเรยและอรกจะลดลงถงกวา 40% และ 80% ตามล าดบ เมอ

สถานการณการขาดน าเรมรนแรงขน ความขดแยงจงเปนเรองทยากจะหลกเลยงโดยเฉพาะอยางยงในกลม

ประเทศก าลงพฒนา ทงนเพราะประเทศเหลานมประชากรเพมขนอยางรวดเรว อกทงระบบบรหารจดการน ายง

ขาดประสทธภาพมากกวาประเทศพฒนาแลวดวย

ทางแกทเปนไปไดคอการน าน าทะเลมาใช แตเนองจากกลนน าทะเลตองใชพลงงานสง มนจงไม

เหมาะกบประเทศยากจนอกเพราะประเทศเหลานไมมเงนจายคาพลงงาน

ผ เชยวชาญคาดวาในป 2568 ประชากรถง 2,600 ลานคนจาก 48 ประเทศทวโลกจะขาดแคลนน า

อยางรนแรง ผ เขยนเหนวาแมประเทศตาง ๆ ทวโลกจะใหความรวมมอกนอยางจรงจงในการแกปญหา การ

ขาดแคลนน ากยงคงไมนาทจะลดลงได ฉะนนประชากรทขาดน าจะเพมขนจาก 2,400 ลานคนในป 2545 เปน

3,200 ลานคนในป 2575

ภาวะโลกรอนเปนปญหาทก าลงไดรบความสนใจสงในปจจบน ตามธรรมชาตพลงงานทโลกไดรบจะ

ขนอยกบความสามารถในการดดซบแสงอาทตย ปรมาณ ชวงชวตและความสามารถในการเปลยนแปลงสมดล

ของพลงงานบนโลกของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศ กาซคารบอนไดออกไซดมความสามารถในการ

เปลยนแปลงสมดลของพลงงานบนโลกสงทสดและเปนกาซเรอนกระจกทเราปลอยออกมาสงสด อกทงยงมชวง

ชวตยาวนานถง 100 ป นนคอ หลงจากลอยอย 100 ป มนจะถกท าลายไป 63% เทานนและยงคงเหลออยใน

บรรยากาศถง 37% สวนกาซเรอนกระจกอน ๆ จะมชวงชวตยาวกวานนอก เชน กาซไนตรสออกไซด กาซ

ไฮโดรฟลออโรคารบอนและกาซซลเฟอรเฮกซะฟลออไรด มชวงชวต 120; 1,700 และ 3,200 ปตามล าดบจงยง

ตองใชเวลายาวนานกวามนจะถกท าลายไปหมด อยางไรกตามมนมปรมาณนอยกวาคารบอนไดออกไซด

ประชากรโลกปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเฉลยคนละ 1.1 ตนตอป โดยประชากรของประเทศ

อตสาหกรรมปลอยออกมากถงคนละ 3.4 ตนตอป ในขณะทประชากรของประเทศก าลงพฒนาปลอยออกมา

เพยงคนละ 0.5 ตนตอป คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงภมอากาศ (IPCC) พบวา

รายไดทก ๆ พนเหรยญทเพมขนจะท าใหเกดการปลอยคารบอนไดออกไซดเพมขนคนละ 0.16 ตนตอป

ระหวางป 2393-2543 มนษยเราไดปลอยคารบอนไดออกไซดออกมา 2.8 แสนลานตนโดยเพมขนจาก 6

พนลานตนตอทศวรรษในชวงตนครสตศตวรรษท 19 เปน 6.7 หมนลานตนตอทศวรรษเมอสนศตวรรษท 20

สหรฐฯ ปลอยคารบอนไดออกไซดสงทสดคอสงถงหนงในสของปรมาณกาซทถกปลอยออกมา สวนจนซงม

ประชากรมากทสดในโลกกลบปลอยกาซนเพยง 15% เทานน นกวจยคาดวาในระหวางป 2543-2563 สหรฐฯ

จะยงคงปลอยคารบอนไดออกไซดเพมขนอก 27% สวนจนจะปลอยเพมขนมากถง 118% และในป 2563 จะ

เปนปทประเทศอตสาหกรรมและประเทศก าลงพฒนาปลอยคารบอนไดออกไซดออกมาเทา ๆ กน

นอกจากกาซคารบอนไดออกไซดจะถกปลอยออกมาจากการเผาผลาญเชอเพลงแลว การใชผนดนซง

เปนแหลงกกเกบคารบอนกเทากบเปนการปลอยคารบอนเขาสชนบรรยากาศดวยเชนกน แมวาการเพาะปลก

จะท าใหเกดการดดซบกาซคารบอนไดออกไซดกลบสดนไดบางโดยผานการหายใจของพช แตคารบอนทถก

ปลอยออกมายงคงมากกวาอยด นกวทยาศาสตรคาดวาคารบอนทจะถกปลอยจากการใชผนดนในป 2563 จะ

เทากบ 7 พนลานตนตอป

เมอปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศเพมขนเรอย ๆ IPCC จงคาดวา เมอสน

ครสตศตวรรษท 21 อณหภมโลกจะเพมขนถง 1.4-5.8 องศาเซลเซยส โลกทรอนขนจะสงผลใหระดบน าทะเล

สงขนถง 30 เซนตเมตรเมอสนป 2593 และเพมขนเปน 90 เซนตเมตรเมอสนครสตศตวรรษท 22 ซงจะกระทบ

ตอเมองตามรมฝงทะเล เชน บงกลาเทศ อนโดนเซย เวยดนาม มาเลเซยและฟลปปนส สวนเกาะมลดฟสและ

เกาะในมหาสมทรแปซฟกอาจจมหายไป

เมอประเทศสวนใหญตางตระหนกถงผลกระทบจากกาซเรอนกระจก ในป 2540 จงไดรวมกนรางพธ

สารเกยวโตเพอลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด แตการตอรองกลบลมเหลวเพราะสหรฐฯ ปฏเสธทจะ

รวมลงนาม ตอมาเมอเดอนกรกฎาคม 2544 พธสารเกยวโตไดรบการปรบปรงใหเปนขอตกลงบอนนโดยม

สาระส าคญเพมเตมคอ ใหโควตาปลอยกาซเพมขนกบประเทศทปลกปาเพมขน หรอชวยประเทศก าลงพฒนา

ปรบปรงเทคโนโลย และประเทศทปลอยกาซนอยกวาโควตาทไดรบสามารถขายสทธใหกบประเทศทตองการ

ปลอยกาซมากกวาโควตา

พธสารเกยวโตวางอยบนฐานของการค านวณทสรปวา หากชาวโลกตองการใหปรมาณ

คารบอนไดออกไซดคงทอยทระดบ 450 สวนตออากาศลานสวนเชนในปจจบน ประเทศอตสาหกรรมจะตองลด

การปลอยกาซลงต ากวาทเคยปลอยในป 2533 ถง 30% ภายในป 2553 บรษทประกนภย Munich Re คาดวา

ความสญเสยดานเศรษฐกจจากปญหาโลกรอนไดเพมขนจากปละ 3 พนลานดอลลารในป 2523 เปนปละ 8

หมนลานดอลลารภายในเวลาเพยงแค 20 ป ผ เขยนวเคราะหวาเมออตราการเจรญเตบโตของผลผลตโลก

เพมขนเพยง 33% ในขณะทอตราการสญเสยจากภาวะโลกรอนเพมขน 450% ในป 2588 ผลผลตโลกจะ

เทากบความสญเสยทเกดจากภาวะโลกรอนพอด นนหมายความวา ในป 2588 โลกจะเขาสภาวะลมละลาย

ปญหาพลงงานเปนปญหาทางดานทรพยากรอกอยางหนงทมนษยเราตองเผชญเพราะความกาวหนา

ขนอยกบพลงงาน ขอมลบงวาเราบรโภคพลงงานเพมขนจาก 30 เอกซาจลสในป 2443 เปน 413 เอกซาจลส

ภายในเวลาเพยงศตวรรษเดยว นกวทยาศาสตรคาดวาในครสตศตวรรษท 21 น เราจะบรโภคเพมขนถง 14

เทาของชวงป 2493

การบรโภคพลงงานของเราอาศยพลงงานจากซากดกด าบรรพ หรอ ฟอสซล ถง 50% ขอมลบงวาในป

2543 ประเทศพฒนาแลวบรโภคพลงงานถง 68% โดยบรโภคมากกวาประเทศก าลงพฒนาถง 9 เทาและ

สหรฐฯ ใชพลงงานสงทสดในโลกคดเปนสดสวนถง 25% ทงทสหรฐฯ มจ านวนประชากรเพยงแคไมถง 5% ของ

ประชากรโลกเทานนและคาดวาจะบรโภคเพมขนอก 33% เมอสนป 2563 สวนจนซงมประชากรมากทสดใน

โลกบรโภคพลงงานเพยง 9% แตคาดวาจะบรโภคเพมขน 150% เมอสนป 2563 คาดวาการบรโภคพลงงานใน

การขนสงจะเพมเปนราวสองเทาระหวางป 2533-2563 ทงนเพราะนกวทยาศาสตรคาดวายานพาหนะจะ

เพมขนจาก 53 ลานคนในป 2493 เปน 1 พนลานคนในป 2573

ยานตะวนออกกลางมน ามนดบมากทสดโดยมอยมากถง 78% สวนประเทศอตสาหกรรมในกลม

OECD ใชน ามนสงทสดในโลกโดยบรโภคน ามนสงถง 63% สหรฐฯ บรโภคสงสดคอถง 11% ปญหาทเกดขน

คอปรมาณน ามนดบทโลกสามารถผลตไดใกลถงจดสงสดแลวและคาดวาจะลดลงในอนาคตซงตรงขามกบ

ปรมาณความตองการ น ามนดบจงไมนาจะเปนพลงงานส าหรบอนาคตไดอกนานนก สวนกาซธรรมชาตและ

ถานหนซงเปนแหลงพลงงานส าหรบอตสาหกรรมและการผลตไฟฟายงคงพบเพมขนและมอยเปนจ านวนมาก

จงนาจะสามารถเปนพลงงานใหกบโลกไดอกหลายรอยป อยางไรกดพลงงานทงสองชนดนยงคงมขอจ ากดใน

การใชสอยมากกวาพลงงานจากน ามน

นอกจากพลงงานจากซากดกด าบรรพแลว อตสาหกรรมยงตองใชพลงงานจากไฟฟาอกดวย ประชากร

ในกลมประเทศพฒนาแลวบรโภคพลงงานชนดนมากกวาประชาชนในกลมประเทศก าลงพฒนาถง 9 เทาโดย

สหรฐฯ เปนประเทศทมเครองก าเนดไฟฟามากทสดในโลกโดยมถง 25% ของทงหมด พลงงานส าหรบเครอง

ก าเนดไฟฟาในปจจบนมาจากซากดกด าบรรพ พลงงานน า นวเคลยร ลม แสงอาทตยและความรอนใตผวโลก

แหลงก าเนดพลงงานเหลานมสมรรถนะแตกตางกนและไดรบความนยมไมเทากน พลงงานทคาดวาจะเปน

แหลงก าเนดไฟฟาส าหรบอนาคตไดดคอ พลงงานน า ลมและความรอน

ผ เขยนเหนวาปญหาของพลงงานทเกดขนในปจจบนมไดเกดจากการทมนษยเราไมมทางเลอก แตเปน

เพราะพวกเราลงเลทจะเลอกใชพลงงานทางเลอกอนซงอาจมความยงยากมากกวาการใชพลงงานจากซากดก

ด าบรรพ การเปลยนแปลงจะเกดขนไดหรอไมนนขนอยกบสภาพทางการเมอง เศรษฐกจ และทศนคตของ

สงคมมากกวาขอจ ากดทางดานกายภาพหรอเทคนคเพราะการพฒนาพลงงานของอนาคตขนอยกบก าไรเปน

ส าคญ

ถงแมวาโลกจะมความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพมขน จ านวนประชากรทสามารถ

เขาถงการศกษามมากขน ผคนสวนใหญมชวตความเปนอยดขนและมชวตยนยาวขน แตสภาพทางสงคมกลบ

เสอมทรามลง ทงนอาจเปนเพราะรายไดประชาชาตซงเปนตวชวดและใชบงบอกความกาวหนาทางเศรษฐกจ

และความมงคงของประเทศมไดบงบอกถงความยากจนภายในประเทศและระดบคณภาพชวตทแทจรง รวมทง

มไดสะทอนถงตนทนทางดานสงแวดลอมดวย

เมอการใชรายไดประชาชาตไมสามารถบงบอกสภาวะทางเศรษฐกจทแทจรงได นกเศรษฐศาสตรจงได

คดตวชวดใหมขนมาเรยกวา “ดชนความกาวหนาทแทจรง” หรอ Genuine Progress Indicator (GPI) ตวชวด

นประกอบดวยรายไดประชาชาตบวกกบการบรการฟรจากองคกรการกศลและหกดวยตนทนทางสงแวดลอมท

สญเสยไปจากกจกรรมทางเศรษฐกจ ขอมลบงวารายไดประชาชาตตอคนของสหรฐฯ เพมขนจาก 11,000

ดอลลารในป 2493 เปน 33,000 ดอลลารในป 2543 แตดชนความกาวหนาทแทจรงของสหรฐฯ กลบเพมขน

จาก 5,000 ดอลลารเปน 9,000 ดอลลารเทานน ความแตกตางระหวางสองดชนซงสงถง 26,000 ดอลลารนคอ

คาความเสยหายของสงแวดลอม

สวนดชนจน (GINI index) ซงเปนคาทนกเศรษฐศาสตรใชวดการกระจายรายไดชวา ประเทศมงคงม

การกระจายความมงคงทไมเลวรายมากนกจงท าใหคนยากจนในประเทศเหลานนสามารถด ารงชวตอยได

สวนการกระจายความมงคงของประเทศยากจนกลบยงไมดเทาทควร แมวาตามทฤษฎยงโลกมความซบซอน

ความเจรญเตบโต ความมงคงและเครอขายมากขนเทาใด การกระจายรายไดจะยงเทาเทยมกนเพมขนเทานน

แตความเทาเทยมกนยงเปนผลมาจากนโยบายและประวตศาสตรของแตละประเทศดวย การกดกนการคา

ระหวางประเทศหรอนโยบายภาษทเออใหกบคนกลมใดกลมหนงโดยเฉพาะของประเทศก าลงพฒนาจงมก

สงผลใหเงนหลงไหลไปยงคนเพยงกลมเดยว ดงนน แมวาธรกจตาง ๆ จะเตบโตขนมากในชวงครงหลงของ

ครสตศตวรรษท 20 แตความเทาเทยมกนทางไดรายไดกมไดเพมขนแตอยางใด ในชวงสนครสตศตวรรษท 20

ประชาชนในกลมประเทศอตสาหกรรมซงมสดสวนเทากบ 20% ของประชากรโลกครอบครองสนทรพยของโลก

ทงหมดถง 86% ในขณะทประชาชนในประเทศยากจนทสดซงมประชากรรวมกนเปน 20% ของประชากรโลก

ครอบครองสนทรพยของโลกเพยง 1% เทานน

ความร ารวยไมเพยงกระจกตวอยแตในบางประเทศเทานน ยงกระจกตวอยในคนเพยงไมกคนดวย

ขอมลในป 2541 บงวา คนรวยทสด 200 คนแรกของโลกอาศยอยในอเมรกาเหนอถง 65 คน อยในยโรป 55 คน

และแตละปคนเหลานกร ารวยเพมขนมากดวย ชวเวลาเพยงแค 4 ปคอระหวางป 2537-2541 พวกเขามเงน

รวมกนเพมขนจากสแสนสหมนลานดอลลารเปนกวาหนงลานลานดอลลาร ในปเดยวกนนนทรพยสนของคน

เหลานเทากบผลผลตมวลรวมของประเทศยากจนทสดรวมกนถง 48 ประเทศ แคคนร ารวยทสด 3 คนแรกกม

เงนเทากบรายไดประชาชาตของคนในประเทศยากจนทสด 600 ลานคนรวมกนแลว

ในปจจบนผ มรายไดตอวนนอยกวา 1 ดอลลารยงมอยถง 1.2 พนลานคนหรอ 22.7% ของประชากร

โลก คนเหลานอยในเอเซยใต แอฟรกาทางตอนใตของทะเลทรายซาฮาราและเอเซยตะวนออก สวนกลมคนท

มรายไดนอยกวาวนละ 2 ดอลลารยงมมากถง 3 พนลานคนหรอเทากบครงหนงของประชากรโลก ประเทศท

ย าแยทสดคอเอธโอเปยเพราะประชากรกวา 98% อยในกลมน ชาวจนทเขาขายยากจน หรอมรายไดนอยกวา

2 ดอลลารตอวนกมถง 47.3% ความไมเทาเทยมกนของการกระจายความมงคงนสงผลใหมาตรฐานการครอง

ชพของแตละประเทศแตกตางกน บางประเทศขาดแคลนน าดมและอาหารจนมคนตายดวยโรคขาดอาหารถงป

ละ 3 ลานคน และมทารกแรกเกดน าหนกตวนอยกวามาตรฐานถงกวา 60% ในขณะทกลมประเทศร ารวยมคน

อวนถงกวา 1 พนลานคนโดยอวนจนเขาขนอนตรายถง 300 ลานคนและทารกน าหนกตวนอยกวามาตรฐาน

เพยง 1% เทานน นอกจากน อตราตายของเดกอายต ากวา 5 ปของประเทศก าลงพฒนาในป 2541 ยงคงสงถง

95 คนตอพนคนซงเทากบปละ 11 ลานคน

ดชนพฒนามนษย หรอ Human Development Index (HDI) กเปนอกวธหนงทนกพฒนาคดขนมาเพอ

ใชวดความกาวหนาดานคณภาพของชวต ดชนนประกอบดวยคาเฉลยอายขย ระดบความรและสถานะทาง

เศรษฐกจของประเทศ คาเฉลยอายขยของประชากรโลกเรมตงแต 47 ปถง 78 ป กลมประเทศทมคาเฉลย

อายขยต าสดอยในทวปแอฟรกาทางตอนใต สงสดคอกลมประเทศอตสาหกรรมในกลม OECD สวนระดบ

ความรหรอการอานออกเขยนไดของผใหญอยระหวาง 56-99% ประเทศในกลมเอเชยใตมสดสวนคนอานออก

เขยนไดต าสด สวนรายไดประชาชาตอยระหวาง 500-54,000 ดอลลารตอคนตอป ดชนนบงวากลมประเทศท

มการพฒนาคณภาพมนษยเพมขนสงสดอยในเอเซยใต สวนกลมแอฟรกาทางตอนใตมการพฒนาต าและม

รายไดประชาชาตลดลงดวย นอกจากนกลมประเทศยากจนยงมรายไดประชาชาตเกอบคงทมาเปนเวลา 30 ป

แลว นกพฒนาคาดวาประเทศในกลม OECD จะพฒนาจนมคาดชนคณภาพมนษยสงสดในป 2567 ในขณะท

กลมประเทศละตนอเมรกา เอเซยใต อาหรบและแอฟรกาทางตอนใตทะเลทรายซาฮาราจะพฒนาจนมคาดชน

นสงสดในป 2593, 2608, 2683 และ 2733 ตามล าดบ

นอกจากนนยงมดชนความยากจนทเรยกวา Human Poverty Index (HPI) ซงใชวดมาตรฐานการ

ครองชพของแตละประเทศโดยแบงเปน 2 กลมคอ HPI-1 ใชส าหรบประเทศก าลงพฒนาและ HPI-2 ใชส าหรบ

ประเทศพฒนาแลวอกดวย HPI-1 ประกอบดวย ความเปนไปไดทจะคนเสยชวตกอนอาย 40 ป อตราการอาน

ออกเขยนไดของผใหญ จ านวนประชากรทสามารถเขาถงน าสะอาด และสดสวนของทารกน าหนกนอย ไนเจอร

เปนประเทศทยากจนทสดและบารบาโดสเปนประเทศทร ารวยทสดตามการวดจากดชนน สวน HPI-2

ประกอบดวย ความเปนไปไดทคนจะเสยชวตกอนอาย 60 ป สดสวนของประชาชนทท างานแตไมสามารถอาน

ออกเขยนได สดสวนของประชาชนทด ารงชวตต ากวาเสนความยากจนโดยมรายไดต ากวาครงหนงของคาเฉลย

รายไดและการไมมงานท าเปนระยะเวลานาน ในกลมนมทงหมด 51 ประเทศ สวเดนเปนประเทศทมดชนนด

ทสดและสหรฐฯ เปนประเทศทมดชนนแยทสดโดยมคนยากจนตามการวดโดยดชนนอยถง 45 ลานคน

ในชวงป 2518-2543 รายไดประชาชาตเพมขนทวโลกโดยของกลมประเทศเอเซยตะวนออกเพมสงสด

จากคนละ 1,000 ดอลลารเปน 4,500 ดอลลาร หรอเฉลยปละ 140 ดอลลาร อยางไรกดความไมเทาเทยมกน

ทางดานรายไดไมลดลง แตกลบเพมมากขน

ชองวางทางรายไดประชาชาตระหวางประเทศร ารวยและยากจนไดเพมขนจาก 30:1 ในป 2503 เปน

74:1 ในป 2540 ผ เขยนเหนวาการลดความไมเทาเทยมกนทางเศรษฐกจและการกระจายความมงคงเปน

สงจ าเปนเพอปองกนความขดแยงและสรางความสงบสขใหกบสงคมโลก วธทประเทศพฒนาแลวควรท าคอ

การลดการบรโภคทงในระดบรฐและประชาชน อกทงยงตองเพมความรวมมอและสนบสนนการพฒนาประเทศ

ใหกบประเทศยากจนดวย

ในป 2543 สมาชกองคการสหประชาชาตไดรวมกนรางเปาหมายส าหรบศตวรรษใหมทเรยกวา The

Millennium Development Goals (MDG) ขนเพอใหประเทศพฒนาแลวใหความชวยเหลอประเทศก าลง

พฒนาในการยกระดบมาตรฐานการครองชพใหส าเรจลลวงภายในป 2558 เปาหมายนประกอบดวย 1) ก าจด

ความยากจนและหวโหย 2) จดเตรยมการศกษาระดบตนอยางทวถง 3) ก าจดความไมเทาเทยมกนทางเพศ 4)

ลดอตราตายในเดก 5) ตอสกบโรคเอดส มาลาเรยและโรคอน ๆ 6) สรางสงแวดลอมทมนคงและ 7) สราง

พนธมตรในการพฒนา ความส าเรจตามเปาหมายทงหมดนจะเกดขนไดจากเงนสนบสนนของประเทศพฒนา

แลว

นอกจากความไมเทาเทยมกนทางดานรายไดแลว ปญหาทางสงคมทส าคญอกอยางหนงคอ การ

เพมขนของประชากรทอาศยอยในเมอง ขอมลบงวาในป 2493 ประชากรเมองมเพยง 30% ของประชากร

ทงหมดและเพมขนเปน 47% เมอสนครสตศตวรรษท 20 หรอเพมขนเปน 2 พนลานคนแลวและคาดวาเมอสนป

2571 จ านวนคนเมองจะเพมขนเปน 5 พนลานคนหรอเทากบ 61% ของประชากรโลก นอกจากนนนก

ประชากรศาสตรยงคาดวาในป 2558 เมองทมประชากรเกน 10 ลานคนจะมถง 26 เมองรวมทงกรงเทพฯ ดวย

และจ านวนเมองทมประชากรเกน 1 ลานคนจะเพมขนเปน 622 เมอง

การทผคนหลงไหลเขามาอยในเมองเปนเพราะคนเมองไดรบประโยชนมากกวาคนชนบทหลายอยาง

เชน มน าสะอาดและระบบสขาภบาลทดกวา มแหลงบรการทางการแพทย สงคม การศกษาและบนเทง

มากกวา อยางไรกดการอยในเมองกท าใหตองเผชญกบปญหาหลายอยาง เชน สลม อากาศเปนพษ จราจร

หนาแนน อบตเหตรถยนตและอาชญากรรมซงสวนหนงเกยวของกบยาเสพตด ขอมลบงวาเมอสน

ครสตศตวรรษท 20 จ านวนผตดยาเสพตดทวโลกมถง 200 ลานคน มผประเมนวาเฉพาะป 2538 เพยงปเดยว

ยอดขายยาเสพตดสงถงสแสนลานดอลลารหรอเทากบยอดขายน ามนและกาซธรรมชาตของโลกรวมกน

อาชญากรรมเปนอตสาหกรรมทโตเรวทสดในโลก การทผคนหลงไหลเขามาอยในเมองจงกลายเปนปญหา

ใหญของสงคมโลก

เชอโรคเปนอกปญหาหนงทเราตองเผชญ โรคตดเชอเปนสาเหตการตายอนดบสองของโลก ในแตละป

โรคตดเชอเปนสาเหตการตายถง 13 ลานคนหรอเทากบชวโมงละ 1,500 คน โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ

เปนสาเหตการตายอนดบหนงซงคราชวตคนถงปละ 3.5 ลานคน สวนผ เปนโรคเอดสกเพมจ านวนขนอยาง

รวดเรวจาก 1 แสนคนในป 2523 เปน 58 ลานคนภายในเวลาเพยง 20 ป และคาดวาภายในป 2553 จ านวน

ผ ปวยจะเพมขนอก 59 ลานคนโดยมผ ปวยใหมถงวนละ 28,500 คนหรอเทากบปละ 10.4 ลานคน และม

จ านวนผ ปวยเสยชวตถงวนละ 12,800 คนหรอเทากบปละ 4.8 ลานคน เมอสนป 2563 จ านวนผ ปวยใหมจะ

เพมขนถงปละ 14.3 ลานคนและจ านวนผ ปวยเอดสตายสะสมจะเพมขนเปน 116 ลานคน วณโรคเปนคแฝด

กบโรคเอดส ในแตละปมผตดเชอวณโรคถง 8.4 ลานคนและคราชวตคนถงปละ 2-3 ลานคน สวนโรคทองรวง

ซงเปนโรคตดเชอทสมพนธกบการขาดแคลนน าสะอาดและระบบสขาภบาลคราชวตเดกวยต ากวา 5 ปถงปละ

1.8 ลานคน โรคมาลาเรยซงมกเกดในเขตรอนกคราชวตผคนถงปละ 1.5 ลานคนจากจ านวนผตดเชอปละ

300-400 ลานคน

ขอมลบงวาการทประชาชนตองปวยและเสยชวตจากโรคตดตอเปนเพราะรฐบาลทวโลกใหเงน

สนบสนนทางดานสาธารณสขนอยคอ เพยง 5% ของรายไดประชาชาตเทานน เมอเปนเชนนตนทนในการ

รบมอกบการระบาดของโรคจงสงมาก ยงไปกวานนโรคตดเชอยงท าใหเกดการสญเสยชวงชวตในการผลตดวย

เชน ในป 2541 โรคตดเชอทางเดนหายใจท าใหเกดการสญเสยการผลตซงคดแลวมคาเทากบปรมาณการผลต

ตลอดชวตของคน 83 ลานคน ทองรวงและเอดสสญเสยเทากบ 73 และ 71 ลานคนตามล าดบ ซ ารายเชอโรค

เหลานมความสามารถในการปรบตวตอสงแวดลอมมากขนจงดอยาไดมากขนและเรวขน แตความสามารถใน

การผลตยาฆาเชอใหม ๆ กลบตองอาศยเวลานานถง 15-20 ปจนท าใหมนษยเราไมอาจสามารถผลตยาฆาเชอ

มารบมอกบการดอยาไดทนกาล และในวนหนงขางหนาผคนทวโลกอาจตองเสยชวตดวยโรคตดเชอเหมอน

อยางในอดตกเปนได

ผ เขยนเหนวาทง ๆ ทมนษยเราอาศยอยบนโลกทอดมสมบรณ แตเรากลบมไดบรหารจดการทรพยากร

อยางถกตอง คนยากจนอาจสามารถทนกบความไมเทาเทยมกนทางดานรายไดในระดบหนงเทานน เมอพวก

เขาทนไมไหวและจดแตกหกมาถง ความเกลยดชงและความสนหวงจะท าใหเกดความเสยหายรายแรงตามมา

ในปจจบนสงครามจงเกดขนประปรายทวโลก สงครามเหลานเกดขนจากความขดแยงทงภายในและระหวาง

ประเทศสงผลใหประชาชนเสยชวตไปแลวกวา 2 แสน 2 หมนคน และยงท าใหผคนตองอพยพหลบหนจนท าให

ผ ลภยเพมขนเปน 11.7 ลานคนแลวเมอสนครสตศตวรรษท 20 โลกจงกลายเปนสถานทอนตรายโดยเฉพาะ

อยางยงเมอประเทศสวนใหญเพมก าลงทหารและเรงสะสมอาวธ ในป 2547 สหรฐฯ เพยงประเทศเดยวใช

งบประมาณทหารถง 3.92 แสนลานดอลลาร หรอกวา 40% ของโลก นอกจากนสหรฐฯ ยงเปนผสงออกอาวธท

ใหญทสดในโลกดวย ในชวงป 2529-39 มลคาสงออกอาวธของสหรฐฯ อยระหวาง 2.22-3.36 หมนลาน

ดอลลาร

นอกจากประเทศตาง ๆ จะสะสมอาวธเพมขนแลว สมรรถนะของอาวธใหมกสงขนดวย ขอมลบงวา

ระหวางป 2488-2543 ประเทศทมหวรบนวเคลยร 5 ประเทศมหวรบถง 14,968 หวรบ เมอรวมความสามารถ

ในการท าลายลางของหวรบเหลานเขากบของประเทศทเพงมอาวธนวเคลยร อ านาจในการท าลายลางทงหมด

จะเทากบ 250,000 เทาของหวรบทใชกบเมองฮโรชมา อยางไรกดหวรบเหลานกลบไมเหมาะกบการสรบใน

สมรภมในปจจบน พวกเขาจงหนมาพฒนาอาวธอยางอนขน เชน อาวธเคม อาวธชวภาพและอาวธเบา

อาวธเชอโรคเปนสงทผลตงาย ราคาถกและสามารถน ามาปนเปอนลงในน าดมหรออาหารไดอยาง

งายดายเพราะไมมกลนและไมมสจงอาจเหมาะแกการใชของผกอการราย สวนในสงครามเลก ๆ อาวธทใชกน

มกเปนอาวธเบา เชน 1) ปนซงหาซองาย ทนทาน เคลอนยายงายและราคาถก มนจงถกผลตขนปละหลายลาน

ชนและมคนตายเพราะมนถงปละ 550,000 คน 2) กบระเบดซงราคาถกและมอานภาพสงยงผลใหมนคราชวต

คนถงปละ 2 หมนคน อยปตมกบระเบดมากทสดในโลกโดยมถง 23 ลานลก รองลงมาคอ อหราน แองโกรา

อฟกานสถาน เขมร จนและอรก นอกจากอาวธเหลานแลว ในยคหนาระเบดคลนแมเหลกไฟฟาเปนอกชนด

หนงทใชงาย ราคาถกและสามารถท าลายคอมพวเตอรจนท าใหอาวธอน ๆ ทมอานภาพสงกลายเปนอมพาต

ผกอการรายทพรอมจะสละชวตเปนอาวธทรายแรงทสดอกอยางหนงเพราะคนเหลานมความสามารถในการ

ผลตอาวธซงสรางความตนตระหนกและคกคามความเปนอยของประชาชน อกทงยงยากทรฐบาลจะหาแหลง

มวสมและหลกฐานส าหรบการเอาผดดวย

ไมเพยงแตประเทศร ารวยเทานนทเรงสะสมอาวธ ประเทศก าลงพฒนากนยมสะสมอาวธดวย ทงนอาจ

เปนเพราะอาวธท าใหรฐบาลของประเทศก าลงพฒนารสกปลอดภยจากการถกรกราน แตมนกอาจกระตนให

สรางความขดแยงเพมมากขนไปอก นอกจากนประเทศยากจนมกมความไมมนคงทางการเมองสง ขอมลบง

วาประเทศทมรายไดประชาชาตต ากวาคนละ 1 พนดอลลารตอปมกมรฐบาลเผดจการ การศกษาพบวา

ประเทศจะมความมนคงทางการเมองไดกตอเมอประชาชนมรายไดประชาชาตระหวาง 7-8 พนดอลลารตอคน

ตอปหรอเทากบ 25-30% ของรายไดประชาชาตของประเทศร ารวยในปจจบน แตแทนทรฐบาลของประเทศ

ก าลงพฒนาจะเพมงบประมาณทางดานการศกษาและสาธารณสขเพอสงเสรมความมงคงและความเปนอยทด

ของประชาชน พวกเขากลบจดสรรเงนไปใหกบกจการทหาร เชน เอธโอเปยใชงบประมาณทางทหารถง 9%

ของรายไดประชาชาต แตกลบใชเงนเพยง 1.2% และ 4% ไปกบการศกษาและสาธารณสข

กอนทจะเสนอแนวคดในการแกไข ผ เขยนน าปญหาตาง ๆ มาสรปอกครงวามอย 7 อยางดวยกนคอ:

ประชากรโลกทยงเพมขนอยางไมหยดยง

ทรพยากรดนทก าลงลดลง

ทรพยากรน าทก าลงลดลง

การท าลายสภาพภมอากาศ

การขาดแคลนพลงงานถงขนวกฤตทก าลงคบคลานเขามา

สภาพทางสงคมทก าลงเสอมทรามลง

ความขดแยงและอานภาพของอาวธทก าลงเพมขน

ปญหาเหลานมความสมพนธกนสง เขาเสนอแนวทางแกไขไว 6 แนวซงมแกนอยทความรวมมอกน

ของทกประเทศและทกคนคอ:

ก าจดความแตกตางทางรายไดของประเทศร ารวยกบประเทศยากจนโดยมจดมงหมายใหประเทศยากจนมรายไดตอคนไมต ากวา 25% ของประเทศร ารวย

เรมลดการใชพลงงานจากซากดกด าบรรพและพฒนาพลงงานทางเลอกโดยเฉพาะเทคโนโลยนวเคลยรดานการรวมตวกนของปรมาณ (Fusion)

จ ากดพลงทางดานการท าลายของกระบวนการโลกาภวตน

เลกจดลขสทธสงมชวต

เพมการลงทนในการฟนฟ อนรกษและปกปองสงแวดลอม

ลดการบรโภคและการปลอยสารพษโดยเฉพาะในประเทศทมการบรโภคในระดบสดโตง

ขอคดเหน: แมผ เขยนจะตงชอหนงสอวา “คมอดานสงแวดลอมขนาดเลก” แตนนเปนเพยงการถอม

ตวของเขาเทานนเพราะหนงสอเลมนมขอมลจ านวนมหาศาลในดานตาง ๆ ซงครอบคลมแนวโนมส าคญ ๆ ทก

อยางของโลกปจจบน มนจงเปนแหลงอางองไดอกหลายปส าหรบผ ทมเวลาอานหนงสอเพยงจ ากด ขอมลท

เขาน ามาเสนอบงชอยางแจงชดถงความหนกหนาสาหสของปญหาทชาวโลกก าลงเผชญอย แตการน าเสนอ

ของเขามใชเปนไปในท านองขใหเกดความกลว หากเปนแบบตรงไปตรงมาของนกวทยาศาสตร สวนเขาจะ

สามารถปลกชาวโลกใหตนขนมาใสใจกบปญหาเพมขนไดหรอไมนนยากแกการประเมน ตรงขามกบการ

น าเสนอปญหา 7 ดานซงมขอมลสนบสนนสารพดอยาง การเสนอแนวทางแกไข 6 ดานเปนการเสนอเพยงสน ๆ

ทเปนเชนนนคงเพราะแตละดานตองใชหนากระดาษเปนเลมหนงสอจงจะอธบายไดละเอยดซงผ ทมความ

รบผดชอบทางนโยบายจ าเปนทจะตองไปศกษาอยแลว ส าหรบผอานทวไปทตองการน าขอเสนอของเขามาใช

ในชวตประจ าวน การลดการบรโภค ซงหมายถงการใชทรพยากรทกอยางเกนความจ าเปน และการปกปกรกษา

สงแวดลอม สามารถน ามาปฏบตไดทนทเพราะมนมความกระจางพอแลว

ปจฉมบท

หนงสอใหมทนาสนใจเปนพเศษ

ในชวงเวลาราวหาปทผานมา การศกษาและวจยยงผลใหเกดหนงสออกจ านวนหนงซงเสรมประเดนท

เปนเนอหาของ ธาต 4 พโรธ ในจ านวนหนงสอใหม เลมตอไปนมความนาสนใจเปนพเศษ

Barlow, Maude. Blue Covenant: The Global Water Crisis and the Coming Battle for the

Right to Water. (New Press, June 2009).

หนงสอเลมนมเนอหาตอจากเรอง Blue Gold ของผ เขยนซงพมพเมอป 2002 และพดถงภาวะวกฤต

ดานการขาดแคลนน าของโลก เรองนเนนดานนโยบายตาง ๆ และผลกระทบทเกดขนเมอสทธของการเขาถงน า

ดมน าใชถกโอนไปเปนของบรษทเอกชน ผ เขยนเปนผ เชยวชาญและนกเคลอนไหวชาวแคนาดาซงมความสนใจ

ในดานสงแวดลอมมานานโดยเฉพาะสวนทเกยวกบน าและอนาคตของโลก

Black, Maggie and King, Jannet. The Atlas of Water: Mapping the World’s Most

Critical Resource. Second Edition. (University of California Press,

October 2009)

เสนอเรองความสมพนธระหวางมนษยชาตกบน าขามหวงเวลาและในสถานทตาง ๆ โดยใชแผนท ภาพ

และแผนภมจ านวนมากเปนสวนประกอบส าคญโดยแบงการน าเสนอเปน 7 ภาคซงครอบคลมหลายประเดน

เชน ผลกระทบจากการสรางเขอน การใชน าเกนความจ าเปน การท าแหลงน าใหเปนพษ การเขาครอบครอง

แหลงน าโดยเอกชน การบรหารจดการน า และการแนะน าดานนโยบายและมาตรการส าหรบการบรหารจดการ

ทรพยากรส าคญทก าลงจะขาดแคลนแสนสาหสน

Clover, Charles. The End of the Line: How Overfishing Is Changing the World and

What We Eat. (University of California Press, March 2008).

พดถงการใชเทคโนโลยทมอานภาพสงจบปลาในสวนตาง ๆ ของโลกซงสรางผลกระทบตอระบบนเวศ

ทางทะเลอยางใหญหลวงจนเปนภาวะวกฤต และผ ทมสวนรบผดชอบในววฒนาการเชนนน

Fagan, Brian. Elixir: A History of Water and Mankind (Bloomsbury Press, June 2011)

ครอบคลมเรองราวในชวงเวลา 5 พนปจากในสมยทลมแมน าไทกรสกบยเฟรตสยงรงเรองมาจนถง

ปจจบน ในชวงเวลานน น ามบทบาทส าคญในววฒนาการของสงคมมนษยทวโลกรวมทงในอาณาจกรเขมร

โบราณ เปนเวลาหลายพนป มนษยมองวาน ามคาและหายากยงจงเหนวาน ามความศกสทธทควรบชา พอ

มาถงในสมยอตสาหกรรม เทคโนโลยใหมสามารถเกบกก สบจากแหลงใตดนและสงน าไปในทตาง ๆ ไดอยาง

งายดายยงผลใหเราใชน ากนอยางฟ มเฟอย ยคอตสาหกรรมด าเนนมาเปนเวลาเพยงสน ๆ ความจรงกกลบมา

ปรากฏอกครงวาน ามคาและหายากยง ฉะนน เราอาจตองกลบไปมองวาน ามความศกดสทธอกครงหากเรา

หวงจะแกปญหาการขาดแคลนน า

Fishman, Charles. The Big Thirst: The Secret Life and Turbulent Future of Water

(Free Press, April 2011)

ครอบคลมเรองราวของน าและความสมพนธระหวางมนษยกบน าโดยน าเขาประเดนเปนแบบการ

ทองเทยวไปในสวนตาง ๆ ของโลกซงก าลงประสบปญหาเรองการขาดแคลนน าและวธแกปญหาของบคคล

ชมชน บรษทหางรานและกจการตาง ๆ การน าเสนอแบบนท าใหเนอหามสสนและอานออกรสตลอด 10 บท

ของหนงสอ

Flannery, Tim. Now or Never: Why We Must Act Now to End Climate Change and

Create a Sustainable Future. (Atlantic Monthly Press, September 2009).

ผ เขยนคนนเขยนเรอง The Weather Makers (บทท 11) ในเลมนเขายอนกลบไปดสาเหตเบองตนท

ท าใหคนเราท าลายสงแวดลอม นนคอ เรามองวาโลกนมไวเพอมวลมนษยซงน าไปสการใชทรพยากรอยางไม

บนยะบนยง เขามองวามนษยเกดมาเพอชวยหาทางพาโลกใหผานพนวกฤตตาง ๆ พรอมกบสนบสนนใหระบบ

นเวศท างานอยางมประสทธภาพมากขนตางหาก เขาประเมนนโยบายและมาตรการตาง ๆ ทชาวโลกมอยเพอ

แกปญหาโลกรอนพรอมกบเสนอแนวคดทางเลอกทเขามองวาจะแกปญหาได

Greenberg, Paul. Four Fish: The Future of the Last Wild Food. (Penguin Press,

July 2010).

เลาเรองราวของความสมพนธระหวางมนษยกบทะเลโดยใชปลา 4 ชนดเปนแกนน าเรองคอ แซลมอน

กะพง ทนาและคอด ปลาเหลานมลกษณะตางกนและมบทบาทในประวตศาสตรของการจบปลาทะเลและการ

เลยงปลาอนนาสนใจเปนพเศษ เมอทรพยากรในทะเลลดลง มนษยเราหาทางออกดวยการเลยงปลาขนมา

แทน แตการเลยงปลากมปญหาและผลกระทบซงเราอาจนกไมถงดวย

Hernan, Robert Emmet. This Borrowed Earth: Lessons from the Fifteen Worst

Environmental Disasters around the World (Macsci). (Palgrave Macmillan,

February 2010).

เลาเรองราวของอบตเหตทางสงแวดลอมขนาดใหญในชวงหลายสบปทผานมา ไมวาจะเปนการลมของ

เรอบรรทกน ามนในอะแลสกา การระเบดของโรงงานเคมทอนเดย หรอการละลายของโรงงไฟฟานวเคลยรใน

ยโรปตะวนออก แมสาเหตของอบตเหตเหลานนดเผน ๆ แลวจะตางกน แตผ เขยนสาวลกลงไปเพอชใหเหนวา

ตนตอของปญหาทแทจรงนนไมตางกน ฉะนน มนใหบทเรยนทเราสามารถน ามาใชไดในการปองกนและ

แกปญหาทจะเกดขนในอนาคต

Lovelock, James. The Vanishing Face of Gaia: A Final Warning. (Basic Books,

April 2010).

ผ เขยนเปนนกวทยาศาสตรรนลายครามทเขยนเกยวกบเรอง “กายา” (Gaia) มานาน “กายา” เปนการ

มองโลกทงโลกวาเปนระบบทมชวตซงตองอยในความสมดล แมแตสงทเรามองวาไมมชวตเชนกอนหนและ

อากาศกเปนสวนประกอบทมความส าคญยง ในเลมนเขามองวา ปญหาโลกรอนนนในปจจบนเกนแกแลว นน

คอ ไมวาเราจะท าอยางไร อณหภมกจะไมหยดเพมขน ฉะนน การแกปญหาคอตองคนใหพบวาเราจะท า

อยางไรจงจะอยรอดไดตอไปในอนาคต

Lynas, Mark. Six Degrees: Our Future on a Hotter Planet. (National Geographic,

October 2008).

เสนอความเปลยนแปลงทการเพมขนของอณหภมโลกจะท าใหเกดในดานตาง ๆ ทงในทางธรรมชาต

และทางสงคมมนษย โดยการแยกเสนอตามการเพมขนทละองศาเซลเซยส จากหนงถงหกองศา เมออณหภม

เพมขนถงหกองศา สงมชวตบนผวโลกเกอบทงหมดจะตายรวมทงมนษย นอกจากนนยงเสนอทางปองกนมให

วนนนเกดขนอกดวย

McKibben, Bill. Eaarth: Making a Life on a Tough New Planet. (Times Book,

April 2010).

ผ เขยนเปนผ เชยวชาญดานสงแวดลอมซงอธบายวาเพราะอะไรโลกจงไดเดนผานจดพลกผนส าคญยง

ไปแลว นนคอ ตอไปนไมวาเราจะท าอะไร ภาวะโลกรอนยงจะด าเนนตอไปยงผลใหเกดวกฤตตาง ๆ เชน ความ

แหงแลงรายแรง พายใหญ น าแขงขวโลกละลายและฝนตกหนกมากเกนปกต เขาเสนอวธทมนษยเราจะเอาตว

รอดไดในภาวะเชนนน

Prud’homme, Alex. The Ripple Effect: The Fate of Freshwater in the Twenty-First

Century (Scribner, June 2011)

ชใหเหนถงปญหาทมาจากความตองการน าซงเพมขนอยางไมหยดยงในขณะทปรมาณน ามไดเพม

ตามขนไปดวย และตงประเดนหลายอยางซงครอบคลมทงในระดบปฏบตและในระดบปรชญา เชน การหา

แหลงน าเพมขนจากการใชเทคโนโลยใหม การปองกนแหลงน ากนน าใชจากภยธรรมชาตและจากผกอการราย

มนษยทกคนควรมสทธเขาถงน าเชนเดยวกบทเขาถงอากาศหายใจหรอไม ใครควรเปนเจาของแหลงน า และ

ความขดแยงตามแหลงตาง ๆ

Ruppert, Michael. Confronting Collapse: The Crisis of Energy and Money in a Post

Peak Oil World. (Chelsea Green Publishing, December 2009).

พดถงการรอยหรอลงของน ามนปโตรเลยมและผลกระทบตาง ๆ ทจะเกดขนตามมาไมวาจะเปนเรอง

การเมอง การทหารและดานเศรษฐกจ และเสนอทางเผชญกบปญหาทจะตามมากบการขาดพลงงานน ามน

ผ เขยนเปนนกหนงสอพมพดานสอบสวนสบสวนและเปนผกอตงหนงสอขาวสารดานสงแวดลอมชอ From the

Wilderness

Solomon, Steven. Water: The Epic Struggle for Wealth, Power, and Civilization.

(Harper, January 2010).

หนงสอขนาดยกษซงหนากวา 600 หนาเลมนพดถงน าทมอยบนพนโลกและบทบาทของน าในการสราง

ความมงคง ฐานอ านาจและอารยธรรมตาง ๆ ของโลกตงแตโบราณกาลมาจนถงปจจบน พรอมกบประเมน

สถานการณและผลพวงของการมและการขาดน าทจะเกดขนในอนาคต