มือ เราจะทำาอะไรก็มักมีมือ...
Transcript of มือ เราจะทำาอะไรก็มักมีมือ...
มอ เปนอวยวะทเราใชงานเกอบตลอดเวลาและทงชวต ไมวาเราจะทำาอะไรกมกมมอเปนองคประกอบรวมเสมอ ซงการใชงานมอดวยลกษณะทาทางทแตกตางกนไปบางทานน อาจเปนปจจยททำาใหเราเกดอาการเคลด ตดขด ตง ปวดมอจนนำาไปสโรคทางมอ อยางเชน โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ (โรคพงผดขอมอ) และโรคนวลอค อนเปน
โรคฮอตฮตในหมวยทำางานไปจนถงวยชรา
เสนประสาทมเดยนคออะไร เสนประสาทมเดยน (Median Nerve) เปนเสนประสาททวงลงมาตามแขนและตามปลายแขน เปนเสนประสาทเพยงเสนเดยวทผานเขามาในอโมงคขอมอ (Carpal Tunnel) โดยทำาหนาทนำากระแสประสาทมาเลยงกลามเนอบรเวณมอและนวมอตามภาพ
หรอทคนทวไปรจกกนวา โรคเสนประสาทขอมอถกกดทบ หรอโรคพงผดขอมอ เกดจากการใชงานขอมอซำาๆ หรอกระดกขอมอคางไวนานๆ ทำาใหเกดความดนในชองกระดกหรออโมงคขอมอเพมขน ซงผนงตรงชองกระดกขอมอคอ พงผด เมอเสนประสาทมเดยนทวงผานชองกระดกขอมอถกกดทบ ทำาใหขาดเลอดไปเลยง เสนประสาทจะบวมและถกทำาลาย เกดการหนาตวของพงผด ระยะแรกจะมอาการชาทปลายนว และระยะตอมาจะมอาการกลามเนอออนแรง
เรมแรกลองสงเกตกนดวา...
คณกำาลงมอาการเหลานหรอเปลามอชา ปวดมอ ขอนวเคลด นวเหยยดไมสด! ถาใช มอของคณอาจกำาลงเสยงกบการเปน...
โรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
ร สกชาหรอปวดทบร เวณนวหวแมมอ นวช นวกลาง และครงหนงของนวนาง บางขณะอาจปวดราวไปททอนแขน และมกเปนตอนกลางคนขณะหลบ บางครงปวดจนตองตนขนกลางดก หรอมอาการตอนเชาหลงตนนอน พอไดขยบมอจะเรมอาการดขน ถามอาการเรอรงเปนเวลานานจะทำาใหกลามเนอบรเวณนวหวแมมอออนแรง จนการใชงานของมอลดลง
ลองเอาหลงมอชนกนโดยใหปลายนวชลงทพน ถามอาการชา หรอปวดทปลายนวหวแมมอ นวช นวกลาง หรอครงหนงของนวนางภายในเวลา 1 นาท ใหสงสยวาอาจมภาวะพงผดกดทบเสนประสาทมเดยน ควรไปพบแพทยเพอทำาการตรวจวดกระแสไฟฟาของเสนประสาทมเดยน จะชวยยนยนการวนจฉยและบอกความรนแรงของโรคได
รไดอยางไร วาเปนโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนทขอมอ
ลกษณะอาการ
คนเปนโรคเบาหวาน หรอโรคขออกเสบรมาตอยด หรอไทรอยด เปนตน
ใครสามารถเปนโรคนไดบาง
ทกคนทมการทำางานทตองเคลอนไหวขอมอซำาๆ เชน การจบเมาสทาเดมนานๆ เลนสมารทโฟนหรอแทบเลตตลอดเวลา จบกรรไกร หรอการทำางานบาน เขาครว ทำาสวน เชน การจบไมกวาด จบมด รวมกบการเกรงขอมอขณะกำาสงของจะทำาใหเกดภาวะพงผดกดทบเสนประสาทไดมากขน
ผทมภาวะอวน
เพศหญงมโอกาสเปนโรคนมากกวาเพศชาย
เคยประสบอบตเหตกระดกหกบรเวณขอมอ
คนทมอาการขอมอเสอม
ทานอนกสามารถทำาใหเปนโรคพงพดขอมอได
• การทขอมอเราอยในทาทไมเหมาะสมไมวาจะตอนใชงานหรอไมไดใชงาน เชน เวลานอนหลบมการกระดกขอมอมากเกน 32.7 องศา หรอกระดกขอมอลงมากเกน 48.6 องศา เปนเวลานานเกน 2 ชวโมง ทำาใหเสนประสาทมเดยนถกกดทบมากขน
• การนอนตะแคงมผลกบการเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาทมเดยนในขางนนๆ ดวยเชนกน เพราะการนอนตะแคงจะทำาใหขอมองอหรอเอยงมากกวาปกต ไปเพมความดนในชองขอมอทเสนประสาทมากขน
มเพศสมพนธผดทาทำาใหเกดโรคพงผดขอมอ หากมเพศสมพนธกนในทากระดกขอมอขนเปนเวลานาน รวมกบการทตองแบกรบนำาหนกของรางกายสวนบนนน มความสมพนธกบการเกดโรคพงผดกดทบเสนประสาททขอมอได
โรคนวลอคเปนโรคทางมอทเกดจากการกำามอแนน งอนวมอนานหรอซำาๆ ทำาใหเสนเอนและปลอกหมเสนเอนทฝามอมแรงกระทำาตอกนมากจนเสนเอนและปลอกหมเสนเอนหนาตวขน มกพบบอยในกลมผสงอายทใชมอทำากจกรรมหยบจบสงของอยตลอดเวลา เชน หวของหนก บดผาดวยมอเปลาจำานวนมากๆ หรอผสงอายทเปนโรคเบาหวาน โรคในกลมรมาตอยด เปนตน แตเปนโรคทสามารถปองกนและรกษาใหหายได ถาดแลตนเองอยางถกวธ
ผหญงเปนโรคนวลอคมากกวาผชาย 2-6 เทา
ชวงอายทพบมากทสดคอ อาย 50-60 ปและผปวยโรคเบาหวานเปนโรคนวลอคมากกวาคนปกตถง 4 เทา! โดยรอยละ 4 เปนมากกวาหนงนว
เปนภาวะทนวมอลอคตดอยในทางอ เวลาเหยยดนวจะตดขดและสะดด อาการนสามารถเกดขนไดกบทกนว และเกดพรอมกนไดหลายนว สวนใหญพบในนวหวแมมอมากทสด รองลงมาคอ นวนาง นวกลาง นวกอย และนวช ตามลำาดบ และผปวยมกมอาการนวลอคมากขนในชวงหลงตนนอน โดยเฉพาะตอนทเรมขยบนวงอเหยยด จะมอาการปวดจากการสะดดลอคของเสนเอนและปลอกหมเสนเอน แตพองอเหยยดไปสกระยะหนงอาการกจะดขน
ลกษณะอาการ
ปวดนวลอคของคณอยระดบไหนอาการของโรคนวลอคมอย 4 ระดบ ไดแก
ระดบหนง ปวด และกดเจบทปลอกหมเสนเอนตำาแหนง ฝามอ เคยงอเหยยดนวแลวสะดด แตตรวจ รางกายอาจไมพบวาสะดดระดบสอง ตรวจพบการสะดดเวลางอเหยยดนว ยง สามารถเหยยดนวเองไดสดระดบสาม นวตดลอคตองใชมอชวยเหยยด หรองอจงจะสด ระดบส นวตดลอคไมสามารถเหยยดนวใหสดได
ใครสามารถเปนโรคนไดบาง
ควรระมดระวงในการทำากจกรรมงานอดเรก อาท งานหตถกรรม เชน การทำาดอกไมประดษฐ การเยบปกถกรอย หรอการเขยนหนงสอทตองมการเหยยดงอหรอกดนวซำาๆ หากทำาเปนงานอดเรกระยะสนๆ จะมโอกาสเกดโรคนวลอคตำา แตหากทำาเปนกจวตรประจำาวนหรอเปนอาชพจะมความเสยงในการเปนโรคนวลอคสงขน
งานอดเรกเพมความเสยงตอการเกดโรคนวลอค
คนทใชงานมอซำาๆ หรอทำากจกรรมทตองกำามอแนนและเกรงขอมอ เชน การทำาความสะอาดบาน (ซกผา, กวาดบาน เปนตน) ทำาครว ทำาสวน การใชงานโทรศพทสมารทโฟนหรอคอมพวเตอรตลอดวน หวของหนกๆ ใชกรรไกร
ผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวาน โรคไต โรคของตอมไทรอยด และโรคในกลมรมาตอยด เปนตน
ทำาอยางไรใหหางไกลโรคทางมอ
1. หลกเลยงการทำางานโดยการงอขอมอ กำามอ หรอเกรงขอมอตดตอกนนานๆ โดยควร หยดพกการใชงานมอทก 15-25 นาทใน 1 ชวโมง2. ฝกการใชมอทถกตอง เชน • การเขยนหนงสอ ควรใชปากกาดามใหญและ หมกไหลลน เพอหลกเลยงการใชนวจบปากกาแรง และกดกระดาษแรง• การใชเมาสคอมพวเตอร ควรหาแผนรองเมาส ทมสวนรองรบขอมอ• การใชแปนพมพคอมพวเตอร ควรพยายามยก ขอมอใหอยระดบขอศอก หรอตำากวาขอศอก เลกนอย เปนตน3. ควบคมนำาหนกตวและโรคเรอรงทเปนอย4. ผอนคลายอรยาบถดวยการบรหารมอและ ขอมอตามน
ทาดดนวดนลงยกแขนขนระดบไหล ใชมอขางหนงดนขอมอ นวมอเหยยดลงสด คางไว 5-10 วนาท ทำาซำา 5-10 ครง / เซต สลบทำาอกขางหนง วนละ 2-3 เซต
ทากระดกขอมอเรมจากควำามอลง มอถอขวดนำาหรอวตถทมนำาหนกพอเหมาะ จากนนคอยๆ กระดกขอมอขนใหมมากทสดเทาททำาได นงคางไว 2 วนาท แลวคอยกระดกขอมอลงในทศทางตรงกนขาม ทำาซำา 10-15 ครง / เซต สลบทำาอกขางหนง วนละ 2-3 เซต
ทางอนวกำามอเรมจากแบมอ คอยๆ งมปลายนวทงสลงจนอยในทากำามอ หลงจากนนใหเหยยดปลายนวทงสออกในขณะทมอยงงมอย แลวงอนวทงสกลบมาอยในทากำามออกครง โดยนวหวแมมอเหยยดตรง ทำาซำาๆ 10-15 ครง / เซต สลบทำาอกขางหนงวนละ 2-3 เซต
ทาบบลกบอลถอลกเทนนสไวในมอ คอยๆ ออกแรงบบมากเทาททำาไดแลวคลายออก ทำาซำา 10-15 ครง / เซต สลบทำาอกขางหนงวนละ 2-3 เซต
ทากางงางนวมอใชยางยดคลองปลายนวมอในลกษณะหอนว จากนนคอยๆ กางนวทงหาออกในลกษณะแบมอเตมท แลวคอยๆ ปลอยกลบสทาเรมตน ทำาซำา 10-15 ครง / เซต แลวสลบทำาอกขางหนง วนละ 2-3 เซต
1 2
2
2
3 4 5
1
1
สามารถสบคนขอมลและหนงสอเพมเตมไดทหองสรางปญญาศนยเรยนรสขภาวะ สำานกงานกองทนสนบสนนการสงเสรมสขภาพ (สสส.)
หรอดาวนโหลดไดท resource.thaihealth.or.th โทร. 02-343-1500 กด 2
เรยบเรยงขอมลบางสวนจาก หนงสอวถชวตกบโรคทางมอ โดย อ.นพ.เทพรตน กาญจนเทพศกดคมอภาวะโรคทางกระดกและขอกบการออกกำาลงกายในผสงอาย กรมพลศกษาเวบไซตหมอชาวบาน www.doctor.or.th