కల ద్ం వయ్ త్తవ్ జయ ల...“ఉ త ల దయ ష ” వ వ , య...

కల దం - వయతతవ స జయల

ఉత ల దయ ంష www.freegurukul.org

https://www.freegurukul.org

“ఉత ల దయ ంష” వ వ, యల న దయ ఉతం + లభం + ఆకరషయం +

ణయత అంం రయమం గం ఈ సతన హ పలషస ం కం

అంతన. ఇం కృతజఞత యంన.

వల సతరణ గం ఈ ంష థంచబన. ఈ సవచచంద సంసథ వ అన వ

అంంచబ. ఇవం సత నటల (క) కత యయం. యధ

ఉతం అం త, తవ ఉననత వ, య కన యధల మన అంంచవచ.

క నవ రత మణ రయమం పట, గవమయం అట ఆసత ఉం సంంచగల.

ఈ ంల ఉతం ఆ చట, మ(ల) ట గల గ:

1) హ పలషస : www.mohanpublications.com

2) ఉత ల దయ ంష : www.freegurukul.org

3) : https://sites.google.com/site/sairealattitudemanagement

4) ఆ: Free Gurukul

గమక: భత,ఞన,ధరమ రధం ఉతం eBook పం హ పలషస సయం ఇవవడం జం.

ఇ రజన దృట ఉత వ. ఈ వ అంతజలం(ఇంటన) స / అభయంత అనన

సతల ంచటం జన. అం ఏ అభయంతరకరన ఉనన ప మన,

లంచగల అ మన ంన.

Website: www.freegurukul.org Mobile App: Free Gurukul email: [email protected]

Facebook: www.facebook.com/freegurukul Helpline/Whatsapp: 9042020123

“ మన లకషం: వ, యల న దయ అ ఉతం + లభం + ఆకరషయం + ణయత అంద అంంచబ “

ఉత ల దయ ంష – Free Gurukul Education Foundation

సరవం పరతమ ద సమరపణమత

http://www.mohanpublications.com/

https://www.freegurukul.org/

https://sites.google.com/site/sairealattitudemanagement

https://www.freegurukul.org/

mailto:[email protected]

https://www.facebook.com/freegurukul

http://www.mohanpublications.com/

ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ Lz « ≥Å∞QÆ∞W – „QÆO èŒ=ÚÅ‰õΩ

gH˜∆OK«O_ç...WWW. MOHAN

PUBLICATIONS.COM

P^è•ºu‡Hõ, *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº,=∞O„`«âß¢™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅ‰õΩ

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡H+¨<£û,

HÀ@QÆ∞=∞‡O,J[O`åÇ¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,

~å[=∞O„_ç – 533 101.«∂~°∞ÊQÀ^•=ilÖÏ¡

PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò – WO_çÜ«∂.

1HõÅã≤ rq^•ÌO HõÅã≤ rq^•ÌO

P^è•ºu‡Hõ *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº, =∞O„`«âß„™êÎk „QÆO^äŒ=ÚÅH˘~°‰õΩ....

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM

HõÅã≤ rq^•ÌO(=ºHÎ «fiqHÍã¨ q[Ü«∞=∂Å)

~°K«#

"≥∞ÿ„`ÕÜ«∞

J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞~°∞QÍ,HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç –1

HÍÑ‘Ô~·\ò 2012 "≥Å : 60–00

„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞ : H 246 2565

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û

ssssssssssssssssssssssssss

ssssssssssssssssssssssssss

sssssssssssssssssssssssssssssssssssssss

sssssssssssssssssssssssssssssssssssssss

„Ñ¨ èŒ=∞ =Ú„ Œ : E<£ 1994

Ô~O_»= =Ú„ Œ : U„Ñ≤Öò 2006

~°K«~Ú «

"≥∞ÿ„`ÕÜ«∞

(NQÆ∞~°∞Ñ¨ Œ ˆH∆„ «)áê¡\ò<≥O. 101, ÅH˜; Ô~ã≤_≥hû=∂~°∞u #QÆ~ü, =∞øÖÏe, ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ÃãÖò : 94402 05180, 98851 38117á¶È<£ : (040) 27134225

ã¨~°fi Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ „Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅq

=Ú„ Œ :=∞¿ÇÏâ◊fi~° PÑ¶πÃã\ò,

~å[=∞O„_ç.

„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞ :"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û

J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞~°∞QÍ, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç – 533 101.

HõÅã≤ rq^•ÌO(=ºHÎ «fiqHÍã¨ q[Ü«∞=∂Å)



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


WO^Œ∞Ö’ q+¨Ü«∂Å∞

1. =∂@Å`À "≥∞Ñ≤ÊOK«O_ç :ã‘™êÖ’¡ =∞#∞+¨µÅ∞ – ~°=∞º"≥∞ÿ# ~°ÃãûÖò Hõ äŒ–=∂\Ï¡_»∞,

q#∞ – J~°÷"≥∞ÿ Õ „Ñ¨tflOK«∞HÀO_ç –

Wn ["å|∞–á⁄QÆ_»ÎÅ∞, F^•~°∞ÊÅ∞ –

W+ìÑ¨_» å~°∞– W+ìÑ¨_»xk. 10

2. =∂\Ï¡_»_»O XHõ Hõà◊ :"åiH˜ J~°÷OHÍ=_»O =ÚYºO – JO Œ∞‰õΩ HÍ~°ÏÅ∞ –

J~Ú Õ UO KÕÜ«∂e – =ÚYºOQÍ "ÕQÆOQÍ =∂\Ï¡_Õ"åi H˘~°‰õΩ.15

3. q#_»O ‰õÄ_® XHõ Hõàı =∞i !ZÖÏ qO@∞<åfl~°∞? ãïQÍæ q#_»O=Å¡ g∞ˆ~O á⁄O ŒQÆÅ~°∞?

(Z) =HõÎ q∞=∞‡efl W+ìÑ¨_» å~°∞.

(a) g∞~°∞ <Õ~°∞ÛHÀ=K«∞Û

(ã≤) =HõÎ QÆ∞iOz ≥Å∞ã¨∞ HÀ=K«∞Û

(_ç) g∞‰õΩ ã¨$[#jÅ « HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok Z=i #∞O_ç q<åe?

ZÖÏ q<åe UO KÕÜ«∞‰õÄ_» Œ∞. 20

4. "åQÆ‰õΩO_» =∂\Ï¡_»_»O ‰õÄ_® XHõ Hõàı !XHõ™êi "≥#‰õΩ¯ uiy K«∂ã¨∞HÀO_ç –

áêÑÖ XHõ™êi q<Õ "åi =ÚMÏÅ∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç –

Z Œ∞~°∞ =∂\Ï¡_»~°∞ – T «Ñ¨ •Å∞ – HÀ<£ (KOAN) -

T. V. Ö’ "åQÆ∞_»∞ – =∞i D "åQÆ∞_»∞ «yæOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?

=Ú ŒÌO>Ë <åH˜+ìO – Ô~O_çO «Å #+ìÑïÇ¨~°O –

Py Õ áêÑÖ – Ãã<åû~ü XˆH q+¨Ü«∞O – „|uH˜áÈÜ«∂O. 23

5. HÀH˜ÅÅ∞ – HÍ‰õΩÅ∞ : 28â◊√Éè’ ŒÜ«∞O – H˘ «Î Ñ¨ •Å∞ – ŒÜ«∞KÕã≤, èŒ#º"å^•Å∞,

<å H˜+ìO– «Ñ¨C XÑ¨C‰õΩ<Õ è≥·~°ºO, XÑ¨C#∞ ã‘fiHõi™êÎ~å ?

P «‡qâßfiãÖ – Z=ik ÉÏ èŒº « – Jaè„áêÜ«∂Å∞,

„Ñ¨â◊flÅ ~°∂ÑÖÖ’ <å‰õΩ ‰õÄ_® Z Œ∞Ô~·Ok ‰õΩÇ¨ï–‰õΩÇ¨ï, HÍ"£ – HÍ"£.

6. Jxfl\˜H© J=Ù#<åÖÏ ?ã¨∂\˜QÍ ™êyáÈ – <Õ~°∞ÛHÀO_ç –

«Ñ¨CHÀO_ç – *Ï„QÆ «Î. 33

7. JO`å LÖÏì :rq «O, =∞$ «∞º=Ù, ÉèíÜ«∞O ÖË Œ∞ – ã¨Ê+ìOQÍ K≥Ñ¨ÊO_ç

"≥∂ãÖ – =∞ èŒºÖ’ 36

8. Wn ! g∞ „Ñ¨ÑÖK«OU#∞QÆ∞, ZÅHõ – HõÑ¨@O, qâßfiãÖ, g∞~°∂, Ö’áêÅ∞,

Œ∞óYO, ZÖÏ =∂~åe? PÖ’K«#, Œ∂~°O, q_»nã¨∞ÎOk. 39

9. #=Ùfi – #qfiOK«∞â◊„ «∞=ÙÅ∞ ÖË~°∞ – Ç¨ã¨º q è•#O – Ãã·_£ ZÃÑ¶H±ì –

*Ï„QÆ «Î – #=fiO_ç 42

10. áÈ\© ÖË^Œ∞J_»¡Öò JÅ¡i – L„HÀ+Ö, Ç‘Ï# « Jx"å~°º=∂?

|Ç¨ï^˘_»¤ ÖÏ"À üû – =ÚO Œ∂, "≥#∞Hõ – P Õâ◊O,

LÑ¨ Õâ◊O ãÖ Õâ◊O, ã¨fi Õ[O, „¿Ñ=∞, |~°∞=Ù, h_»Å∞, Ñ¶∞~°¬. 44

11. Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O XHõ Hõà◊ :Ñ¨x, ã≤ •úO «O 49



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


12. `«~åÅ∞ – JO`«~åÅ∞ :q*Ï˝#O–Ñ¶∞~°¬, «Ö’^•i – ã¨=∞#fiÜ«∞O –

"åºáê~° ã¨~°o – ZÖÏ #=∞‡_»O/™êyáÈO_ç. 50

13. Z,a,ã≤,Å∞.....Ñ¨#∞Å∞, „Ñ¨=~°Î#, Ñ¶e`åÅ∞, QÆ∞_ç¤"å_»∞, tHõ∆,

„Ñ¨=~°Î#, "≥#∞fl «@ì_»O, p"å@∞¡ ÃÑ>Ëì Hõà◊, Wk h WÅ∞¡,

K«~°Û, "å^•Å∞, Ñ¨, „Ñ¨, Ñ¶¨ ÖË^• Z,a,ã≤Å∞, 52

14. Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ z\Ï¯Å∞ :^Àëê~ÀÑ¨ KÕÜ«∞HõO_ç – "å_»HõO_ç – =ºuˆ~Hõ «–

q=∞~°≈ |∞~° Œ, áê¡+π Ö·@¡=ÚO Œ∞–áÈ\Ï¡@–

Hõeã≤ XHõ Ñ¨x KÕÜ«∂ÅO>Ë |Å=O «O,

Ñ¨@∞ì ŒÅ, ÕxÖ’ ^À+Ö? L„ ÕHõO = Œ∞Ì, JQÍ èŒO,

gÑ¨Ù «@ì_»O, =∂~°∞Ê, áêºH± K≥Ü«∞ºHõO_ç–ÉÏ èŒº «,

JkèHÍ~°O, ~°Ç¨Ïã¨ºO, «~°∞"å « Ö’ÑÖ,

z=i™êiQÍ D =∂@ q#O_ç. 57

15. ã¨=∞ã¨ºÅ∞, Œ∞óMÏÅ |~°∞=Ù :Ñ¨~°ã¨Ê~°O, «ÖÏ_çOKåe, UO [~°∞QÆ∞ «∞Ok,

=∂#_»O ZÖÏ? („Ñ¨tflOK«∞ HÀO_ç, kQÆ∞ÖˇO Œ∞‰õΩ?

TÑ≤i ã¨ÅÑ¨#O « Ñ¨xÖ’ =ÚQÆO_ç,

Pâß"å^• xH˜ PÇ¨fi#O Ñ¨ÅHõO_ç)

WÖÏ PÖ’zOK«O_ç–„"åã≤ ÃÑ@∞ìHÀO_ç. 62

16. q„â◊q∞OK«O_ç :W~°∞‰õΩÑ¨_»¤ Ç¨Ï∫_çh. 66

Jaè#O Œ# K«O Œ#O

ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ =º‰õΩÎÖË QÍx ãÖÑ¶∞O HÍ Œ∞ J<Õ q=∞~°≈ L#flk. Z=iH˜"å~°∞ ''<Õ#∞—— ‰õΩ J„QÆ™ê÷#q∞™êÎ~°∞ =∞#=Ú J<Õ=∂@ q#|_» Œ∞ Hõ#|_» Œ∞KÕ¿ã Ñ#∞Å∞ "≥·Ü«∞HÎHõ=ÚÖË «ÑÊ ãq∞+≤ì PÖ’K«#QÍx, ãq∞+≤ì Hõ$+≤QÍx JO «QÍHõxÑ≤OK«^Œ∞.

D Àëêxfl ˘ÅyOK«∞HÀ_®xH˜ N =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ QÍ~°∞ ~°zOz#''HõÅã≤ rq^•ÌO—— ZO ≥·<å LÑHõiã∞ÎOk, "≥Å∞QÆ∞ÉÏ@Å∞ K«∂ÑÙ «∞Ok. q+Ü«∂xflL^•ÇÏ~°Å`À, LÑ=∂<åÅ`À, Œ$ëêìO`åÅ`À q_»=∞~°z K≥ÑÊ_»OÖ’ ~°K«~Ú «ã≤^ŒúÇ¨Ïã¨∞ÎÅ∞.

=∂@ÖË q∞„ «∞Å#∞QÍx â◊„ «∞=ÙÅ#∞QÍx ã¨=∞‰õÄiÛ ÃÑ_» å~Ú. '<À~ågÑ¨Ù‰õΩ ÕH— J#fl ™ê"≥∞ « LO_»<Õ LOk. ''=∞Oz =∂@‰õΩ Y~°∞ÛÖË Œ∞, qÅ∞=JkèHõO—— Jx ÃÑ ŒÌÅ∞ K≥áêÊ~°∞. JO Œ∞KÕ « =∞ èŒ∞ã∂ Œ<å#O ŒQÍ~°∞ D ÑÙãÎHõOÖ’=∞#‰õΩ "≥Ú Œ@ =∂\Ï¡_»@O ZÖÏQÀ <Õ~°∞Ê`å~°∞. ''#∞=Ùfi =∂\Ï¡_Õ =∂@#∞=Ùfi q#∞—— Jx ã¨∂K«#KÕâß~°∞. g∞=∂@Å∞ J=`«e"åà◊§‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞#J=QÍÇÏ# Hõeyã∞Î<åflÜ≥∂, Œ∞~°aè„áêÜ«∞O Hõeyã∞Î<åflÜ≥∂ ÑijeOK«∞‰õΩO@∂LO_®e. ''g∞~°∞ =∂\Ï¡_» ŒÅz#Ñ¨C_»∞ „Ñ¨[Å ™ê÷~ÚH˜ ky~°O_ç. ÖÁ_»ÖÁ_»"åQÆ‰õΩO_® =∂\Ï¡_Õ "ÕQÍxfl `«yæOK«O_ç....=∂\Ï¡_»@O ZO`« =ÚYº"≥∂,W «~°∞Å∞ K≥¿ÑÊk q#_»O ‰õÄ_® JO «HõO>Ë =ÚYºO.....q#_»O J<Õ Hõà◊ =Å¡=∂#= ãO|O èŒ ÉÏO èŒ"åºÅ∞ ÉÏQÆ∞Ñ_ç#O «QÍ =∞i Õx=Å¡ JO « LÑÜ≥∂QÆOLO_» Œ∞—— JO\Ï~°∞ g~°∞.

K≥Ñ¨Ê ŒÅz# q+¨Ü«∂xfl Pã¨HÎHõO~°QÍ, áê~î°‰õΩÅ∞ QÆ∞~°∞ÎOK«∞‰õΩ<Õ suÖ’K≥Ñ¨Ê_»OÖ’ gik JO ≥"Õã≤# KÕ~Ú. „¿Ñ=∞ L#flKÀ@ Ñ¨x |~°∞=xÑ≤OK« ŒxK≥Ñ¨Ù «∂ WÖÏ J<åfl~°∞.

N~å=∞f~°÷™êfiq∞ XHõ™êi J~°ºOÖ’x Ñ¨~°fi «O Z‰õΩ¯ «∞#flÑ¨C_»∞, PHÍeÉÏ@Ö’<Õ <åÅ∞ˆQà◊§ Ñ≤Å¡"å‚ gÑ¨Ù# ZH˜ OK«∞H˘x =ÚO Œ∞‰õΩ áÈ «∞#flZxq∞k ãO= «û~åÅ áêÑ HõxÑ≤OzOk. =∂=¸Å∞QÍ XHõ=ºHÎ P HÍeÉÏ@Ö’H˘O_» ZH˜ "≥à◊§_»"Õ∞ Hõ+ì"≥∞ÿ Õ, ˆH=ÅO Zxq∞ ÕO_»¡ =Ü«∞ã¨∞QÆÅ P áêÑ¨ PÑ≤Å¡"å‚ Z «∞ÎH˘x H˘O_» <≥Hõ _»O PÜ«∞#‰õΩ Pâ◊Û~åºxfl HõeyOz ''áêáê! P



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ñ≤Å¡"å_»∞ h‰õΩ |~°∞=Ù HÍ=_»O ÖË •?—— J<åfl_»∞. P áêÑ¨ ''g_»∞ <å «=Ú‡_»∞,=∞i <åÔHÖÏ |~°∞==Ù`å_»∞!—— J#fl Œ@.

rq «OÖ’ =∞~˘Hõi`À áÈ\© Ñ¨_»‰õΩO_® «#‰õΩ `å#∞QÍ rqOKåÅxK≥Ñ¨Ù`«∂ ''JÇ¨ÏOHÍ~°O Ñ¶¨∞~°¬‰õΩ, Ñ¶¨∞~°¬ áÈ\©H˜ ^•ifã¨∞ÎOk. D áÈ\©HÍ~°OQÍ<Õ „Ñ¨[Å∞ Hõeã≤ „| «HõÖË~°∞—— JO\Ï~°∞ ~°K«~Ú «.

g~°∞ "≥Å¡_çOz# qÅ∞"≥·# =∂@Å`À =∞iH˘xfl ~ÚÖÏ L<åfl~Ú.

P ÕâßÅ∞, LÑ¨ ÕâßÅ∞, ãÖ ÕâßÅ∞ Z=iH©#K«Û=Ù. „Ñ¨[Å∞ q∞=∞‡efl„âı+¨µªÅ∞QÍ XÑ¨C‰õΩO>Ë Hõ • g∞ #∞O_ç W=hfl ã‘fiHõiOK«_®xH˜, „Ñü=ºHÎJÇ¨ÏOHÍ~°O J<Õ |∞~° Œ Ñ¨Ó#∞H˘x «<Õ „âı+¨µª_»##∞‰õΩO\Ï~°∞. Hõ#∞Hõ Hõeã≤rqOÑ¨ ŒÅz#"å_»∞ P ÕâßÅ∞, ãÖ ÕâßÅ∞, LÑ¨ ÕâßÅ∞ W=fi_»O =∂<åe.g∞Ö’ Õ[ã¨∞û ÃÑiy#"å_»∞ g∞~°∞ «=∞Hõ<åfl „âı+¨µªÅ<Õ q+¨Ü«∞O "åiH˜ J~°÷OHÍQÆÅ Œ∞. JÑ¨C_»∞ "åˆ~ q∞=∞‡efl ãÖ Õâ◊ q∞=fi=∞x J_»∞QÆ∞`å~°∞. Hõ#∞HõáÈ\© Ñ¨_»@O =∂x Õ[ã¨∞û#∞ ÃÑOK«∞HÀ=_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ@ìO_ç.

''q+¨Ü«∞O Ñ¨ÓiÎQÍ „Ñ¨=∂ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ x~°∂Ñ≤OK«|_»#O « =~°‰õΩZ=iÃÑ·<å ^Àëê~ÀÑ¨ KÕÜ«∞HõO_ç——.

™ê èŒº"≥∞ÿ#O « =~°‰õΩ Z=ih q=∞i≈OK«HõO_ç. J=ã~°"≥∞ÿ Õ UHÍO «OÖ’<ÕP Ñ¨xKÕÜ«∞O_ç.

W`«~°∞Å g∞^Œ |∞~°^Œ K«Å¡HõO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë =ÚO^Œ∞ g∞ KÕ`«∞Å∞|∞~° Œ J=Ù`å~Ú.——

WÖÏ D „QÆO äŒOÖ’ =∞#∞+¨µÅ∞ Hõeã≤ "≥∞eã≤ rqOK«_®xH˜ LÑ¨HõiOKÕPÖ’K«#Å#∞ ~°K«~Ú « JOkOKå~°∞. Wq PK«~° Ü≥∂QÆºOQÍ#∞, ¿ÇÏ «∞| ŒúOQÍ#∂ L<åfl~Ú. g\˜x „QÆÇ≤ÏOz áê~î°‰õΩÅ∞ «=∞ rq`åÅ#∞ „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥Ú#~°∞Û ‰õΩO\Ï~°x Ptã∞Î<åfl#∞. WO « qâı¡+Ï «‡Hõ=ÚQÍ#∞, „ÑÉ’ è• «‡Hõ=ÚQÍ#∞ ~°zOz# "≥∞ÿ„ ÕÜ«∞ =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ QÍiH˜ Jaè#O Œ# K«O Œ#=Úã¨=∞iÊã¨∞Î <åfl#∞.

–=∞#fl= yi èŒ~°~å=Ù

=∂r ZO.ZÖò.ã≤

Hõ$+‚#QÆ~ü ãÖáê Œ‰õΩ_»∞

QÆ∞O@∂~°∞. ''ÉèÏ~°fÜ«∞=∂~°æ=Ú——=∂ã¨Ñ¨„uHõ

=ÚO^Œ∞=∂@

J ŒO Õ...

''ÉèÏëê„áœ_èç=∞ HõO>Ë, ÉèÏ="åºÑ≤Î ã¨=∂*ÏxH˜ =ÚYº=∞x <å #=∞‡HõO.qq èŒ ~°OQÍÅÖ’ JÑïq∞ «"≥∞ÿ# q*Ï˝<åxfl J#∞Éèí"åhfl, =º=Ç¨~° ŒHõ∆ «#∞,x~°fiÇ¨Ï <≥·Ñ¨ÙÏºxfl ã¨=Úáêi˚Oz# "Õ∞ è•=ÙÅ∞, „Ñ¨*Ï˝=O «∞Å∞ ≥Å∞QÆ∞"å~°∞ZO Œ~À L<åfl~°∞. «=∞ ÉèÏëê ™œ+ì=O ÃÑ·# ãÖHÀK«O =∂x, ™ê=∂lHõK≥·`«<åºxÔH· "å~°O^Œ~°∂ `≥Å∞QÆ∞Ö’ PÜ«∂ q+¨Ü«∞ qt+¨ì`«Å g∞^Œ ~°K«<å"åºã¨~°OQÆO KÕÑ¨\ÏìÅx <å q[˝Ñ≤Î—— J#fl ÔH. ~åq∞Ô~_ç¤ QÍi =∂@Å∞ ã¨∂ÊùiÎx=fiQÍ D „QÆO äŒ ~°K«# ™êyOk.

''q[Ü«∞Og∞k—— „"åã≤# «~°∞"å « q[Ü«∞O ÅaèOz<å P#O ŒO á⁄O ŒÖËHõáÈ~Ú# "åi H˘~°‰õΩ ''q[Ü«∞Og∞k—— „"åÜ«∞_»O [iyOk. Hõeã≤ rqOKÕHõà◊ <Õ~°∞Û‰õΩO>Ë<Õ P#O ŒO Åaèã∞ÎOk. Hõ#∞Hõ ''q[Ü«∞Og∞k—— Ö’ Hõeã≤ rqOKÕHõà◊#∞ QÆ∂iÛ ‰õÄ_® KåÖÏKÀ@¡ K«iÛOK«_»O [iyOk. HÍh JHõ _» q+¨Ü«∞Oã¨=∞„QÆOQÍ ÖË^Õ"≥∂ J<Õ ãÖ^ÕÇ¨ÏO HõÅQÆ_»O`À ''Hõeã≤ rq^•ÌO—— ~°K«#"≥Ú ŒÖ·Ok.

=∞#O W «~°∞Å`À ãO|O èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õk <À~°∞, K≥=ÙÅ`À<Õ. D Ô~O\h(™ês.. Ô~O_»∞ K≥=ÙÅ∞, XHõ<À~°∞ "≥~°ã≤ =¸_»∞) ãiQÍæ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀQÆey Õ<Õ=∂#= ãÖ|O^è•Å∞ ™êÑ¶‘QÍ LO\Ï~Ú Jx ÉèÏqOz "≥Ú^Œ\˜ J~Ú^Œ∞J è•ºÜ«∂ÅÖ’#∂, W «~°∞Å`À ãiQÍ =∂\Ï¡_»@O, *Ï„QÆ «ÎQÍ W «~°∞Å∞ K≥Ñ≤ÊOkq#_»O J<Õ q+¨Ü«∂xfl K«iÛOKå#∞.

P~°= "åºãOÖ’ ÉèÏ=„áê è•#º « HõxÑ≤ã∞ÎOk. Hõeã≤ rqOK«_®xH KÕ¿ã„Ñ¨Ü«∞ «flO =∞Oz Õ HÍx ^•x H˘~°‰õΩ =ºHÎ QÆ « ¿ãfiK«Ûù#∞ = Œ∞Å∞HÀ=Åã≤#Ñ¨xÖË Œ∞. "The only sin is limitation". ¿ãfiKåÛù ~åÇ≤Ï`åºxfl q∞Oz# áêÑÖÖË Œ∞. „¿Ñ=∞#∞ q∞Oz „âı+ª"≥∞ÿ#k D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞~˘Hõ\˜ ÖË Œ∞. HÍh „¿Ñ=∞=Úã¨∞QÆ∞Ö’ H˘#™êˆQ =∞=∞ «fiO, ÉèíÜ«∞O, Ö’ÉèíO =ºHÎ ¿ãfiK«Ûù#∞ Hõ|o™êÎ~Ú.J@∞=O\ ã=∞Ü«∞OÖ’ ¿ãfiK«Ûù H˘~°‰õΩ ã=∞™êÎxfl = Œ∞Å∞HÀ=_®xH ã≤ ŒúÑ_®e.„¿Ñ=∞ Ñ¨Ù<å^Œ∞Å g∞^Œ ã¨Ç¨Ïr=#=∞<Õ Éèí=Ou xÅ"åe QÍh ¿ãfiKåÛùÑÙ<å Œ∞Åg∞ Œ ãÇÏr=#=∞<Õ Éèí=Ou xÅ"åe QÍh ¿ãfiKåÛù ~åÇ≤Ï «ºO g∞ ŒHÍ Œ∞J<Õ q+¨Ü«∂xfl WO Œ∞Ö’ q=iOKå#∞.



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


D ã¨$+≤ìÖ’ H˘xfl =∞øeHõ ã¨ åºÅ∞<åfl~Ú. J~Ú Õ "å\˜x PK«~°Ö’H˜Õ=_»O KåÖÏ Hõ+ìO J=Ù «∞Ok PK«iOKåÅ#∞‰õΩ#fl "å_çH˜. J~Ú<å ã¨~

ˆH=ÅO =∞#‰õΩ HõxÑ≤OKÕ ã¨∂÷Å „Ñ¨ÑÖK«O =∂„ «"Õ∞ ã¨ «ºOHÍ Œ∞ WOHÍ KåÖÏLOk. =∞#O K«∂¿ã "å\˜H˜ Jk (P HõO\˜H˜ HõxÑ≤OK«xk) =ºuˆ~HõOQÍ‰õÄ_® HõxÑ≤OK«=K«∞Û.Jk «~å¯xH˜ JO ŒHõáÈ=K«∞Û. J~Ú<å J Õ ã¨ «ºO.è≥·~°ºOQÍ ^•xfl PK«iOz#"å_»∞, JO Œi =∞ èŒº LO@∂ Z=iH© J~°úOHÍx

=∞~À „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ rqã¨∂Î ‰õÄ_® Hõeã≤ rqOK«_»"Õ∞ HÍ^Œ∞ W`«~°∞Å‰õΩ=∂~°æ Œ~°≈#O ‰õÄ_® KÕÜ«∞QÆÅO. J@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å∞ K≥¿ÑÊ Õ U_»= "åºãÖ.JO Œ∞ˆH ^•xfl ÉèÏ"åf «O J<åfl#∞.

Ü«∞^•~°úOQÍ =∞# ÔH Œ∞~°ÜÕ∞º ™êOÑ¶≤∞Hõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, =$uÎ L^ÀºQÍÖ’¡LO_Õ ™ê èŒHõ ÉÏ èŒHÍÅ "≥Ú ŒÖ·# "å\˜x QÆ∂iÛ 8 #∞O_ç 14 "åº™êÅÖ’K«iÛOKå#∞.

=∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨ºÅ #∞O_ç É·@Ñ¨_Õ ã¨~°à◊ =∂~åæÅ∞ K«∂Ñ≤OK«_®xH˜KÕã≤# „Ñ¨Ü«∞ «flO 15,16 "åº™êÅ∞. WHõ _ç À „"å « ^•fi~å K≥áêÊeû# ŒO`åK≥áêÊ#∞. =ÚYº"≥∞ÿ# WO„kÜ«∂Ö·# K≥=ÙÅ∞, <À~°∞, =∞#ã∞û, |∞kúx LÑÜ≥∂yã∂ÎHõeã≤ rqOKÕ q è•<åeq.

" You can learn a lot just by watching" (K«∂ã≤ KåÖÏ <Õ~°∞ÛHÀ=K«∞Û)

D Ñ¨ÙãÎHÍxfl ˆH=ÅO K« Œ=_»"Õ∞ HÍHõ g∞~°∞ PK«~°Ö’ ÃÑ_» •=∞xK«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ Wk H˘O «~Ú<å LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞O ŒxÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞

"≥∞ÿ„ ÕÜ«∞

13.6.1994.

" I hear, I forget, I see, I remember. I do, I understand

-CHINESE PROVERB.

1. =∂@Å`À "≥∞Ñ≤ÊOK«O_ç

" SEMANTIC APHASIA "" You will get along better if you learn to say your piece

with clarity "



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã‘™êÖ’¡ =∞#∞+¨µÅ∞ :XHõ =ºHÎ WOH˘Hõ =ºHÎ À Hõeã≤ rqOKåÅO>Ë W «~°∞Å #∞O_ç å<Õq∞

HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl_À, W «~°∞Å‰õΩ `å<Õq∞ W=fiQÆÅ_À (W=fi ŒeKå_À) ã¨Ê+ìOQÍK≥ÑÊQÆÅQÍe. WÖÏ ãO|O è•Å∞ <≥ÅH˘ÅÊ_®xH ÉèÏ+ U~°Ê_çOk. HÍh „Ñã∞Î «OXHõ~°∞ K≥¿ÑÊk =∞~˘HõiH˜ J~°úO HÍ‰õΩO_® LOk. ÖË • q#‰õΩO_®#∂ L<åfl~°∞.nx=ÖË¡ =∂#= ãÖ|O è•Å∞ ≥|ƒuO@∞<åfl~Ú. n<Õfl >ÿ"£∞ J<Õ Ñ¨„uHõ "Semantic Aphasia" JO@∞Ok. ''„Ñ¨ã¨∞Î «O Ñ¨ •Å∞ J~å÷ÅHõ<åfl J#~åúÅ#∞HõÅ∞QÆ*Ëã∂Î, „Ñ[Å#∞ q_»nã≤ XO@i"åà◊§#∞ KÕã∞Î<åfl~Ú—— JO@∞O^• Ñ„uHõ." It is as if some power had dropped around transparent cylinder

about us so that words trying to reach us hit the cylinder and bounce

away"

''J Õ À â◊HÎ XH˘¯Hõ i K«∞@∂ì J^•ÌÅ Hõ=Kåxfl U~°Ê~°z#@∞¡, JO Œ∞ˆHKÕ~°=KÕÛ â◊ÉÏúÅ∞ "å\˜x «ye =∞#ã¨∞‰õΩ KÕ~°‰õΩO_®<Õ "≥#∞k~°∞QÆ∞ «∞#fl@∞ìJxÑ≤ã¨∞ÎOk——.

~°=∞º"≥∞ÿ# ~°ÃãûÖò Hõ äŒ :WÖÏ J~°úO HÍx =∂@Å#∞QÆ∂iÛ '~°ÃãûÖò— XHõ K«Hõ x Hõ äŒ K≥|∞`å~°∞....

L^ÀºQÆO #∞O_ç i>ÿÔ~·# XHõ XO@i =ºHÎH˜ Ug∞ `ÀK«>Ë Œ@. PÜ«∞# «#=∞<À~°O[#O H˘~°‰õΩ =ã∞Î=ÙÅ ¿Ñ~°∞¡ =∂iÛ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O "≥Ú ŒÖ\Ïì_»∞. J<åflxfl‰õΩsÛJx, ‰õΩsÛx J#flO Jx J<åfl_»∞. ''Ç¨! Ç¨! D~ÀA <Õ#∞ ‰õΩsÛxu<åfl#∞, J#flOÖ’ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞—— J#∞‰õΩ<åfl_»∞. JÖÏˆQ Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ ¿Ñ~°∞¡=∂iÛ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. XHõ eã¨∞ì «Ü«∂~°∞KÕã≤ =ã¨∞Î=ÙÅ ¿Ñ~°∞¡ Jã¨Å∞ ¿Ñ~°¡‰õΩZ Œ∞~°∞QÍ `å#∞ =∂iÛ# ¿Ñ~°∞ „"åâß_»∞. H˘ «Î¿Ñ~°∞¡ JÅ"å@ÜÕ∞º =~°‰õΩ PHÍy`åxfl LOz «~°∞"å « zOz"Õâß_»∞. D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ PÜ«∞# Jã¨Å∞|Ü«∞\˜H˜ "≥à◊§ÖË Œ∞. Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_»ÖË Œ∞. WÑ¨C_»∞ PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍH˘ «Î =∂@ÖË JÅ=_®¤~Ú áê « "å\˜x Ñ¨ÓiÎQÍ =∞izáÈÜ«∂_»∞. WO «Ö’PÜ«∞# [|∞ƒ KÕÜ«∞_»O`À =∞OKå# Ñ¨_®¤_»∞. =Úã¨ÖÏÜ«∞#‰õΩ U"≥∞ÿOnK«∂^•Ì=∞x Ö’ÑëH˜ =zÛ# =º‰õΩÎÅ‰õΩ PÜ«∞# UO K≥|∞ «∞<åfl_À XHõ =ÚHõ‰õÄ_® J~°úO HÍÖË Œ∞. DÜ«∞#‰õΩ Ñ≤zÛ WHõ ÖÏÉèíOÖË ŒO@∂ "å~°O`å PÜ«∞#∞flq_çz "≥o§áÈÜ«∂~°∞.

„Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞#O^Œi Ñïã≤÷u WÖÏˆQ LOk. PÑ¶‘ã¨~ü K≥¿ÑÊk „HÕkÑ¨x"åiH˜ J~°úO HÍ Œ∞–"åik PÑ¶‘ã¨~°∞‰õΩ, ÉèÏ~°ºk Éèí~°Î‰õΩ, Éèí~°Îk ÉèÏ~°º‰õΩJ~°úOHÍ Œ∞. WHõ Hõeã≤ rqOK«_»O ZÖÏ? LH˜ iaH˜ i KÕã¨∞Î#fl [#ã¨=¸Ç¨Å=∞ èŒº‰õÄ_® =ºHÎ XO@i"å_≥· q∞yeáÈ «∞<åfl_»∞. ##fl~°úO KÕã∞‰õΩ<Õ "å~ ÖË~å!J<Õ ÉèÏ=O =ÚYOÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎO_»QÍ k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞.

=∞i D Ñïã≤÷uÖ’ =∞#O UO KÕÜ«∂e?

=∂\Ï¡_»∞ – q#∞ :''#∞=Ùfi =∂\Ï¡_Õ=∂@ #∞=Ùfi q#∞——. KåÖÏ=∞Ok =∂\Ï¡_»∞ «∂ áÈ`å~°∞.

"å~°∞ K≥Ñ≤ÊO Õ =∞~À™êi K≥Ñ¨Ê=∞O>Ë "åiH˜ Jk ™ê èŒºO HÍ Œ∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ"å~°∞ K≥¿ÑÊk "å~°∞ q#Hõ áÈ=_»O =Å¡ WÖÏ [~°∞QÆ∞`ÀOk.

''#∞=Ùfi "å_ç# Ñ^•xfl =ÚO Œ∞ #∞=Ùfi ≥Å∞ã∞HÀ—— XHõ =ºHÎ 'ã≤OÑÙÖò@<£——J<Õ Ñ^•xfl 'J=∂Ü«∞‰õΩ_»∞— Jx J~°úO =KÕÛKÀ@ "å_®_»∞. x*ÏxH P Ñ^•xH'=¸~°∞ö_»∞— Jx J~°úO. Pq+¨Ü«∞O „Ñ¨™êÎq¿ãÎ PÜ«∞# «#HÍ Ñ¨ ŒO Ü≥ÚHõJ~°úO ≥eÜ«∞ Œ∞ J<åfl_»∞. (J~Ú<å ã¨~ PÜ«∞# P Ñ¨ ŒO "å_®_»∞)

''#∞=Ùfi "å_ç# =∂@Ö’ #∞=Ùfi á⁄O^Œ∞Ñ¨~°K«^ŒÅK«∞‰õΩ#fl J~°úO„ÑüaOaOKÕÖÏ K≥~Úº——. ≥ÅOQÍÏ „áê «OÖ’ 'ÉÁO Œ—#∞ 'QÆ∞O@— JO\Ï~°∞.LÉèíÜ«∞QÀ^•=i lÖÏ¡ÅÖ’ LÑ¨<åºã¨q∞ã¨∂Î <Õ<å Ñ¨ ŒO "å_ç Õ JO`å #"åfi~°∞.JHõ _» QÆ∞O@ JO>Ë J=∂‡~Ú Jx J~°úO. ''`˘Ü«∞º_»O, ^˘|ƒ@O, #∂Hõ@O<≥@ì_»O—— "≥Ú ŒÖ·#q Ñ¨~åºÜ«∞ Ñ¨ •Å∞, PO„ èŒ„Ñ¨ ÕâòÖ’ WO Œ∞Ö’x XH˘¯HõÑ¨ ŒO XH˘¯Hõ „áê «OÖ’ |∂ «∞Ñ¨ ŒOQÍ =º=Ç¨ÏiOK«|_»∞ «∞Ok. Wq Ziy=∂\Ï¡_®e ÖË^• =∞#O =∂\Ï¡_»^ŒÅzOk XHõ>ˇÿ`Õ "åiH˜ =∞~˘Hõ\ ˜J~°ú=∞ø`«∞Ok.

J~°ú=∞ø Õ :D q èŒOQÍ x#∞fl W «~°∞Å∞ J~°úO KÕã¨∞‰õΩO>Ë U=∞ø «∞Ok? #∞=Ùfi

`≥eqQÆÅ"å_ç=x „Ñ¨[Å∞ QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. #∞=Ùfi =∂\Ï¡_Õ q+¨Ü«∞O #∞=ÙfiZ~°∞QÆ∞ Œ∞=x "å~°∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. (D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ KåÖÏ=∞Ok å=Ú Z~°∞QÆxq+Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz QÆO@ÅH˘nÌ "åQÆ_»O Hõ Œ∞Ì). JÑC_»∞ D Ô~O_»∞ q+Ü«∂Å∞„Ñ¨QÆuH˜ ÉÏ@Å∞ "Õ™êÎ~Ú.

11 12



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„Ñ¨tflOK«∞HÀO_ç :q∞=∞‡efl g∞~°∞ „Ñ¨tflOK«∞HÀO_ç....

1. g∞ PÑ¶‘ã¨~ü q∞=∞‡efl J~°úO KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl_®?

2. g∞ „HÕ « Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞ q∞=∞‡efl J~°úO KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~å?

3. g∞ WO\’¡"å~°∞ q∞=∞‡efl J~°úO KÕã¨∞‰õΩ<ÕÖÏ „Ñ¨=iÎã¨∞Î<åfl~å?

4. JÖÏˆQ g∞~°∞ g∞ ÃÑ· PÑ¶‘ã¨~°∞#∞, „HÕ « Ñ¨xKÕ¿ã "åix, g∞ WO\’¡"åixZO «=~°‰õΩ J~°úO KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞?

PÖ’zOK«O_ç.... ''JO>Ë Uq∞\˜?—— Jx "å~°∞ „Ñ¨tflã¨∞Î<åfl~°O>Ë g∞~°∞K≥Ñ¨Ê ŒÅK«∞‰õΩ#flk ãïQÍæ =∂@Ö’¡ ÃÑ@ìÖËHõ áÈ «∞<åfl~°#fl=∂@. JÖÏˆQ "å~°∞ZÖÏ, UÜÕ∞ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»@O =Å¡ "åi ÉèÏ"åxfl g∞=ÚO Œ∞ „ÑHõ\OK«QÆÅ~Àg∞~°∞ "åiH˜ q=iOz K≥Ñ¨ÊQÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl~å?

U Ñ ŒúuÖ’ =∂\Ï¡_ç Õ g∞~°∞ Ñ~°ãÊ~°O XHõi<˘Hõ~°∞ J~°úO KÕã∞HÀQÆÅ~À≥eã≤ ‰õÄ_® g∞~åÑ¨ Œúux LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O ÖË •! XHõ"Õà◊ J Õ x["≥∞ÿ Õ =∞i

ZO Œ∞Hõx P Ñ Œúux LÑÜ≥∂yO_»O ÖË Œ∞? Jx q∞=∞‡efl g∞~°∞ „ÑtflOK«∞HÀO_ç.

Wn ["å|∞ :g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê# ŒO`å q#fl"åà◊§#∞ =∞m§ uiy P q+Ü«∞O K≥ÑÊ=∞#O_ç.

JÑC_»∞ g∞~°∞ ZHõ _» ãÊ+ìOQÍ K≥ÑÊÖË À, ZHõ _» "å~°∞ JãÖË J~°úO KÕã∞HÀÖË Àg∞‰õΩ ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

á⁄QÆ_»ÎÅ∞ – F^•~°∞ÊÅ∞ :" Is it people who produce good results feel good about

themselves? Or people who feel good about themselves producegood results"

L#fl`«"≥∞ ÿ# Ñ¶ ¨ÖÏxfl á⁄O^ŒQÆey#"å~°∞ `«=∞#∞ L#fl`«OQÍÉèÏqOK«∞‰õΩO\Ï~å? ÖËHõ «=∞#∞ L#fl «OQÍ ÉèÏqOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ =∞Oz Ñ¶e`åÅx™êÎ~å? J<Õq „Ñ¨â◊flÅ∞.

«=∞#∞ L#fl «∞Å∞QÍ ÉèÏqOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ JO «\˜ À «$Ñ≤Î á⁄Ok UL#fl`« HÍ~åºÅ∞ KÕÜ«∞Hõ, ã¨=∂*ÏxH˜ U L#fl`« Ñ¶ë`åÅ∞ JOk=fiHõ

LO_çáÈ=K«∞Û. Hõ#∞Hõ XHõ™êi L#fl « HÍ~åºÅ∞ KÕã≤#"å~°∞ «=∞#∞ L#fl «∞Å∞QÍÉèÏqOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. J#_»"Õ∞ ã¨||∞.

HÍh J@∞=O\˜"å~°∞ =∞m§ =∞m§ L#fl « HÍ~åºÅ∞ KÕã¨∂Î ã¨=∂*ÏxH˜LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»@O H˘~°‰õΩ "åix á⁄QÆ_®e. Jk "åiH˜ ã¨∂ÊùiÎ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆQÆÅ~°∞. L#fl`« HÍ~°ºO KÕã≤#Ñ¨Ê\ ˜H© H˘O^ŒiH˜ Ñ¶ë`«OÅaèOK«HõáÈ=K«∞Û. J~Ú<å J@∞=O\˜ "åix ‰õÄ_® F^•~åÛe.

"Succcess has hundred fathers but failure is on orphan"

q[Ü«∞O á⁄Ok#"å˜ ‚ JO`åã¨<å‡x™êÎ~°∞. HÍh JÑ¨[Ü«∞Oá⁄Ok#"å‚ "≥e"Õ™êÎ~°∞. á⁄QÆ_»ÎÅ∞, F^•~°∞ÊÅ J<Õ PÜ«Ú è•Å`À „Ñ¨ÑÖKå<Õfl[~ÚOK«=K«∞Û. HÍh PÇÏOHÍ~°∞Ö· LO_ç H=ÅO «=∞#∞ L#fl «∞Å∞QÍ ÉèÏqã∂Î,ã¨=∂*ÏxH˜ U q èŒOQÍ#∂ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x "åi ŒQÆæ~° =∂„ «O D Ô~O_»∂LÑ¨Ü≥∂yOK« ‰õÄ_» Œ∞.

W+ìÑ¨_» å~°∞ :''<åˆH ≥·<å Ñ¨x K≥|∞`å~å!——

''<Õ#∞ KÕÜ«∞ ŒQÆæ Ñ¨<Õ ≥·<å LO^•!——

'' <Õ#∞ MÏmQÍ ‰õÄ~ÀÛÖË#∞ ÉÏ|∞!—— <åˆH"≥∞ÿ# Ñ¨x K≥Ñ¨ÊO_ç——.....

"≥Ú ŒÖ·# =∂@Å#∞ JO`å W+ìÑ¨_» å~°∞. Ñ¨xKÕ¿ã "åiHõ<åfl „¿Ñ=∞QÍKÕ™êÎ=∞<Õ "åˆ~ Z‰õΩ¯=QÍ Q“~°qOK«|_»`å~°∞. (JÖÏJx Ñ¨x`«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩu~°∞QÆ∞ «∂ ˆH=ÅO =∂@Å∞ K≥Ñ¨Ê=∞xHÍ Œ∞)

W+ìÑ¨_»xk :g∞ "≥#∞Hõ [iQ „ÑKå~åxfl Ñ\˜ìOK«∞HÀÉ’HõO_ç. J Õ=∞x J_»QÆÉ’HõO_ç.

WÖÏ J_»QÆ|_»\Ïxfl Z=~°∂ W+ìÑ¨_»~°∞.

"It is Royal to be good and to be abused"

''=∞Oz KÕã≤ q=∞i≈OÑ¨|_»@O Q“~°=„Ñ¨ ŒO.——

XHõ"Õà◊ g∞~°∞ J^Õ=∞x "åix „Ñ¨tfl¿ãÎ `å=∞ÖÏ J#ÖË^ŒO\Ï~°∞.JO ÕHÍ Œ∞ Éèíq+º «∞ÎÖ’ "åi •fi~å [~°QÍeû# Ñ#∞Å∞ PyáÈ`å~Ú. JO Œ∞=Å¡Z=iH© LÑ¨Ü≥∂QÆO LO_» Œ∞.

Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ Wk "≥Ú Œ\˜ "≥∞@∞ì

13 14



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


2. =∂\Ï¡_»@O XHõ Hõà◊

By words the mind is excited and the spirit elatedAristophanes (5th centuty B.C. dramatist)

"åiH˜ J~°úOHÍ=_»O =ÚMºO :Hõeã≤ rqOKåÅO>Ë g∞~°∞ «H˜ #"å~°O ŒiH© J~°úO HÍ"åe. Hõ#∞Hõ

g∞~°∞ =∂\Ï¡_Õ =∂@Å∞ g∞ áêO_ç åºxfl, ÉèÏëê „áêgÏºxfl x~°∂Ñ≤OKÕkQÍHÍHõ g∞ ÉèÏ"åÅ#∞ JO ŒiH© J~°úO JÜÕ∞ºÖÏ K«∂Ñ¨QÆÅQÍe.

KåÖÏ Ñ¨ÙãÎHÍÖ’¡ Z<Àfl LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞#flÑ¨Ê\˜H© ÉèÏëêHÍiî#º`«=ÖË¡ Jq K«^Œ=|_»@O ÖË^Œ∞. =∞#‰õΩ `≥eã≤# Ñ¨^•ÅxflO\˜hLÑ¨Ü≥∂yã¨∂Î „"åÜ«∞=K«∞Û. HÍh =∂\Ï¡_»ÖË=Ú. (=∂\Ï¡_»‰õÄ_» Œ∞)

JO Œ∞‰õΩ HÍ~°ÏÅ∞ :g∞ ÉèÏ+¨ Z@∞ ^•ifã¨∞ÎO^À D „HÕk P~°∞ HÍ~°ÏÅ∞ K«∂¿ãÎ J~°úO

J=Ù`«∞Ok.

1. J~°úO ≥eÜ«∞ Œ∞ :q<Õ"åiH g∞~°∞ "å_ç# Ñ ŒO Ü≥ÚHõ J~°úO ≥eÜ«∞Hõ áÈ=K«∞Û. XHõ=ºHÎ

=∂\Ï¡_»∞ «∂ ' «∞ëê~°O— J#fl Ñ ŒO "å_®_»∞.^•x J~°ú"Õ∞q∞\’ JHõ _» ‰õÄ~°∞Û#fl"åiÖ’ KåÖÏ=∞OkH ≥eÜ«∞ Œ∞. ≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# QÆ_ç¤g∞ Œ HõxÑ≤OKÕ ãfiK«Ûù"≥∞ÿ#=∞OK«∞ aO Œ∞=Ù JO>Ë JO ŒiH˜ J~°úO J=Ù «∞Ok. J Õ •xJ~°úO ‰õÄ_®.Hõ#∞Hõ ™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ ™ê è•~° =∂#=Ù_çH˜ J~°ú=∞ÜÕ∞º Ñ¨ •ÖË "å_»O_ç.

2. q#~°∞ :\˜.q. K«∂ã¨∞Î#fl W ŒÌiÖ’ XHõ_»∞ Ñ¨Hõ "å‚ WO «‰õÄ WÑ¨C_» «_»∞ U"≥∂

K≥Ñ≤Ê#@∞ì<åfl_»∞ Uq∞@kJO\Ï_»∞. g∞~°∞ K≥¿ÑÊ Œ~Ú<å JO Õ. HÍ|\ì "åiH˜L`åûÇ¨ÏO Hõey q<Õ@@∞¡QÍ =∂\Ï¡_»O_ç.

3. =∞~À J~°úO :q<Õ"å~°∞ g∞~°∞ "å_ç# Ñ^•xH =∞~À J~°úO TÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ™êi

XHõ =ºH˜ÎH˜ `ÕÅ∞ ‰õΩ\˜ìOk. PÜ«∞# "≥·^Œ∞º_ç ^ŒQÆæiH˜ "≥o`Õ "≥·^Œ∞º_»∞ =∞OkzÛ''‰õΩ\ì#KÀ@ ÃÑ@ìO_ç—— J<åfl_»∞. P ÃÑ ŒÌ=∞x+≤ P =∞O Œ∞ fã¨∞‰õΩ"≥o§ QÆkÖ’«##∞ ÕÅ∞ U =¸Å# ‰õΩ\ìO^À JHõ _» ÃÑ\Ïì_»@. J\Ï¡ LO@∞Ok J~°úO

KÕã¨∞HÀ=_»O.XHõ q∞„bì PÑ¶‘ã¨~ü ã≤áê~ÚÅ ÃÑˆ~_£ K«∂_»\ÏxH˜ =KåÛ_»∞. XHõ

ã¨~°à◊~YÖ’ xÅ∞K«∞x L#fl ã≤áê~ÚÅ#∞ K«∂ã¨∂Î =ÚO Œ∞‰õΩ "≥o§# PÜ«∞#XHõ ã≤áê~Ú =ÚO Œ∞ PyáÈ~Ú ''Xˆ~Üü∞ =¸~°∞ö_® áêºO@∞ lÑ¨C ÃÑ@∞ì——J<åfl_®_»∞ P ã≤áê~Ú. ''WHõ _Õ JO Œi=ÚO Œ∞ ÃÑ@ì=∞O\Ï~åO_ç J<åfl_»∞——T! J=Ù#∞! WHõ _Õ J<åfl_®Ü«∞#. "≥O@<Õ P ã≤áê~Ú „HÕkH˜ =Oy PÑ¶‘ã¨~üáêºO@∞ lÑ¨C ÃÑ\Ïì_»∞.

P q∞„bì PÑ¶‘ã¨~ü‰õΩ ã≤áê~Ú áêºO@∞ lÑπ ≥~°∞K«∞H˘x HõxÑ≤™ÈÎOk.JO Œ∞H lÑπ ÃÑ@ì=∞<åfl_»∞. ã≤áê~ÚH"≥∂ PÑ¶‘ã~ü lÑπ ≥~°∞K«∞‰õΩx HõxÑ≤OzOk.Hõ#∞Hõ lÑπ ÃÑ@∞ì J#fl Ñ¨ •xH˜ PÑ¶‘ã¨~ü lÑπ ÃÑ\ÏìÅx J~°ú=∞~ÚºOk. HÍ|\ì=∞# Œ$+≤ì ÕxÃÑ·# Uq èŒOQÍ LO@∞Ok. J<Õ •xÃÑ·# =∞#O q<Õ Ñ ŒOÜ≥ÚHõJ~°úO =∂~°∞ «∞Ok. Hõ#∞Hõ =∞#O JOkOK« ŒÅz# J~°úO "åiH˜ JOkO^•ÖË • K«∂K«∞HÀO_ç.

4. TÇ≤ÏOK«~°∞ :q<Õ"å~°∞ g∞~°∞ "å_Õ Ñ¨ •xfl TÇ≤ÏOK«HõáÈ=K«∞Û. g∞~°∞, g∞ QÆ∞OÑ¨Ù,

g∞~°∞ g∞ =∞#∞+¨µÅ∞, g∞ Ç≤Ï ≥·+¨µÅ∞, g∞ |O èŒ∞=ÙÅ∞, g∞ q∞„ «∞Å∞, g∞áêiì,g∞`À Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞ Jx "å_Õ Hõ<åfl, g∞~°∞ g∞"åà◊√§ JO>Ë ÉÏQÍ #Ñ¨C «∞Ok.„â’ «Å‰õΩ #K«Ûx Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨ •Å∞ g∞~°∞ "å_ç#Ñ¨C_»∞, P «~°∞"å « WHõ g∞ˆ~OK≥|∞ «∞<åfl~À "å~°∞ q#_®xH˜ ã≤ ŒúÑ¨_»~°∞. Hõ#∞Hõ P „áêOfÜ«ÚÅ‰õΩ U Ñ¨ •Å∞#K«∞Û`åÜ≥∂ „QÆÇ≤ÏOz "å\˜<Õ ZOK«∞H˘x *Ï„QÆ «ÎQÍ =∂\Ï¡_»O_ç.

5. ™ê÷~Ú kOK«O_ç :g∞~°∞ =∂\Ï¡_» ŒÅz#Ñ¨C_»∞ „Ñ¨[Å ™ê÷~ÚH˜ ky~°O_ç. Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ <˘Ñ≤Ê

=ã∞Î#fl XHÍq_» _®Hõì~ü ŒQÆæ~°ÔHo Õ Jxfl >ã∞ìÅ∞ KÕã≤ =∞O Œ∞Å∞ „"åã≤ WzÛOk.Jã¨Å∞ [ÉËƒq∞\˜ _®Hõì~ü Jx J_çy Õ Pq_» ''ã≤ãπì WO Œ F=sãπ——JOk. ÉÏQÍWOw¡+¨µ =zÛ# "åiH˜ ‰õÄ_® PÑ¨ ŒO Ü≥ÚHõ J~°úO ≥eÜ«∞ Œ∞. P Ñ¨ •Å∞

15 16



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ˆH=ÅO "≥∞_çHõÖò _çHõ∆¬#sÖ’ Åaè™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ ÑïÉèÏ+≤Hõ Ñ¨ •Å∞ _®Hõì~°∞¡¿Ñ+Ö@¡ = ŒÌ KåÖÏ "å_»∞ «∞O\Ï~°∞. P Z Œ∞\˜ "å~°∞ _®Hõì~°∞¡ HÍ~°x "åiH˜qJ~°úO HÍ=x "å~°∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞. "åi ™ê÷~ÚH˜ ky~åÖË~°∞.

#∂º„\Ï<£ ™êì~üû ÉÏ¡H±, Ç¨ÏŸÖòû#∞ q=iOK«=∞O>Ë Ü«∞O_»=¸i gˆ~O„ Œ<å ä£ ''Ñ¨ÓsÅ Ñ≤O_çx QÆ\ìQÍ Ô~O_»∞ KÕ «∞Å`À = «∞Î «∂ áÈ Õ >ˇxflãπ ÉÏÖòÃã·A #∞O_ç >Ë|∞Öò >ˇxflãπ Ãã·A‰õΩ ‰õΩkOK«∞‰õΩ áÈ «∞Ok. K«∂_»O_ç JÖÏˆQ#∂º„\Ï<£ ™êì~ü JO>Ë J∞=ÙÅ∞ #∂H¡Ü«∞ãπ ™ê÷~ÚH ‰õΩkOK«|_»QÍ ‰õΩOzOK«∞‰õΩáÈ~Ú# #Hõ∆„ «O Jx J~°úO.

Ñ≤O_ç =_çÜ«∂Å∞ #∂<≥Ö’ "Õ~Ú¿ãÎ ÃÑ ŒÌQÍ qK«∞Û‰õΩO\Ï~Ú. "Õ_ç=Å¡"åºHÀzOK«_»O [~°∞QÆ∞ «∞Ok. Éèí∂q∞, ã¨∂~°∞º_»∞, #Hõ∆„`åÅ HO„ ŒOÖ’ PHõ~°¬â◊HÎ «# K«@∂ì L#fl J∞=ÙÅ#∞ «#"≥·Ñ¨Ù ÖÏ‰õΩ¯O@∂ ãÖHÀzOÑ¨ KÕÜ«∂ÅxK«∂ã¨∞ÎOk. P QÀà◊OÖ’x "Õ_ç, J∞=ÙÅ#∞ "åºHÀzOÑ¨ KÕ •Ì=∞x K«∂ã¨∞ÎOk.H˘O «HÍÖÏxH˜ D "Õ_ç K«ÖÏ¡iáÈQÍ "≥O@<Õ PHõ~°¬â◊HÎ q[$OaèOz J∞=ÙÅxflO\˜h ‰õΩkOK«∞‰õΩO@∞Ok. „Hõ=∞OQÍ QÆ∞~°∞`åfiHõ~°¬ â◊HÎ ÃÑ~°QÆQÍ JHõ _»QÀà◊O LO_»‰õΩO_® ˆH=ÅO PHõ~°¬ â◊H˜Î q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. n<Õfl ÉÏ¡H±Ç¨ÏŸÖòJO\Ï~°∞. Jk «#"≥·ÑÙ‰õΩ =KÕÛ HÍOux ‰õÄ_® PHõi¬OK«∞H˘x pHõ\x =∂„ «"Õ∞q∞QÆ∞Å∞Û «∞Ok. Hõ#∞Hõ •xfl 'ÉÏ¡H± Ç¨ÏŸÖò— JO\Ï~°∞. JO@∂ q=i™êÎ~°∞. Wn„Ñ¨[Å∞ ™ê÷~ÚH˜ ky=zÛ q+¨Ü«∂xfl q=iOK«_»=∞O>Ë.

6. "ÕQÆOQÍ :"ÕQÆOQÍ =∂\Ï¡_»@O =Å¡ D J#~åúÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú –

1. q<Õ"å_çH˜ J~°úOHÍ Œ∞

2. ˆH=ÅO g∞‰õΩ =∂\Ï¡_Õ JÅ"å@∞ LOk Hõ#∞Hõ =∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl~å ÖËHõx[OQÍ `å#∞ J~°úO KÕã¨∞HÀ=_»O W+ìOÖËHõ JÖÏ =∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl~åJ#∞‰õΩO\Ï_»∞ g∞ „â’ «.

3. g∞~°∞ K≥Ñ¨Ê^ŒÅzO^ŒO`å "ÕQÆOQÍ K≥áêÊeû# Ñ¨xÖË^Œ∞. H˘#fl~Ú<åJ~°ú=∞ÜÕ∞º@∞¡QÍ K≥a Õ KåÅ∞.

4. g∞~°∞ "ÕQÆOQÍ K≥Ñ¨Ê_»O =Å¡ g∞~°∞ K≥Ñ≤ÊOk Uq∞\’ J~°úOHÍHõ, g∞`˘O Œ~° K«∂ã≤ Ñ¨x J~°O\ò Jx ÉèÏqOz, `å#∞ ‰õÄ_® PÑ¨x "ÕQÆOQÍÖ’Ñ¨Éèí∂~Ú+ìOQÍ ã¨QÆ"Õ∞ KÕã≤ =™êÎ_»∞ g∞¿ã=‰õΩ_»∞. ÖË • Ñ¨x «Ñ≤ÊOK«∞

HÀ=_®xH˜ g∞~°∞ K≥Ñ≤ÊOk ãïQÍ J~°úO HÍÖË ŒO\Ï_»∞ ÖË • «# Ñ¨xÖ’Ö’áêxfl g∞q è•#OÖ’ HÀÑÖQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï_»∞. J~Ú Õ UO KÕÜ«∂e?

g∞ =∂@Å#∞ >ËÑ¨ÙÖ’ iHÍ~°∞¤ KÕã≤ q#O_ç, g∞~°∞ ZÖÏ =∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl~À g∞‰õΩ J=QÆ «O J=Ù «∞Ok. P «~°∞"å « ^•xfl g∞~°∞ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û.

g∞~°∞ =∂\Ï¡_Õ@Ñ¨C_»∞ 1800 ÅÖ’ g∞~°∞ g∞ «Å#∞ uÑ¨C «∂ JO Œi=ÚMÏÅÖ’H˜ `˘Oy K«∂ã¨∂Î =∂\Ï¡_»O_ç. „ÑüXHõ¯iH© g∞~°∞ "åi`À<Õ=∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl~°xÑ≤OKÕÖÏ „Ñ¨=iÎOK«O_ç. („Ñü=ºHÎ «#‰õΩ „áê è•#º « (At-tention) W=fi|_®Åx HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞).

=∞m§ =∞m§ ''g∞‰õΩ J~°ÌO J=Ù`ÀO^•?—— Jx „Ñ¨tflã¨∂Î "≥à◊§O_ç.XHõq+¨Ü«∞O K≥Ñ≤Ê# «~°∞"å « Ô~O_»= q+¨Ü«∞O *Ï˝Ñ¨HõO ~åHõáÈ Õ ''XHõ QÍ¡Ãã_»∞=∞Ozhà◊√§ W=fiO_ç—— JxQÍh ''QÍe Z‰õΩ¯=QÍ =™ÈÎOk P H\H© =¸Ü«∞O_ç——JxQÍh J#O_ç. ^•x`À g∞~°∞ «~°∞"åu q+¨Ü«∞O PÖ’zOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÅaèã¨∞ÎOk.

K≥|∞ «∂ K≥|∞ «∂ ''WO Œ∞Ö’ P~°∞ q+¨Ü«∂Å∞<åfl~Ú—— J#HõO_ç – P«~°∞"å « g∞‰õΩ H=ÅO J~Ú Õ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =¿ãÎ „Ñ=∂ ŒO. WÖÏHÍHõ P~°∞ áê~ÚO

\òû K≥Ñ≤Ê# «~°∞"å « ''Dq èŒOQÍ WO Œ∞Ö’ P~°∞ q+¨Ü«∂Å∞<åfl~Ú—— J#O_ç.

=ÚMºOQÍ "ÕQÆOQÍ =∂\Ï¡_Õ"åi H˘~°‰õΩ :P~°∞ ~°HÍÅ∞QÍ g∞~°∞ =∂\Ï¡_Õ "ÕQÍxfl «yæOK«∞H˘#K«∞Û.

1. XHõ PÖ’K«##∞ g∞~°∞ H˘xfl "åHÍºÅÖ’ q=iOz# «~°∞"å « HÍãÎPQÆO_ç (Give pause) .... Pq+¨Ü«∞O "å~°∞ J~°úO KÕã¨∞HÀ=_®xH˜H˘O « ã¨=∞Ü«∞q∞=fiO_ç.

2. „Ñ¨tflOK«O_ç.... HÍãÎ PQÆO_ç! „â’ «Å∞ ["å|∞ H˘~°‰õΩ g∞~°∞ Z Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl~°#∞‰õΩ<Õ@@∞¡QÍ „Ñ¨=iÎOK«O_ç.

3. "åi#∞O_ç ["å|∞ =¿ãÎ "åiH˜ q+¨Ü«∞O J~°ú=∞ø`ÀOk Jx ≥Å∞ã¨∞ÎOk.D q èŒOQÍ‰õÄ_® g∞ =∂\Ï¡_Õ "ÕQÍxH˜ XHõ „ÉË‰õΩ Ñ¨_»∞ «∞Ok.

4. "ÕQÆO «yæOKÕ LáêÜ«∂ÅÖ’ Ju=ÚYº"≥∞ÿ#k... K≥¿ÑÊ q+¨Ü«∂xfl =∞m§=∞m§ (Repeatedly) "Õ~°∞ "Õ~°∞ =∂@ÅÖ’ K≥Ñ¨ÊO_ç JO Œ∞=Å¡ XˆHq+Ü«∂xH J<ÕHõ Ñ^•Å∞ "≥ «Hõ_»O =Å¡ g∞~°∞ =∂\Ï¡_Õ "ÕQÆO «QÆæ_»"Õ∞QÍHõXHõ™êi HÍHõáÈ~Ú<å =∞~˘Hõ ™ê~°~Ú<å "åiH q+Ü«∞O J~°ú=∞ø «∞Ok.

17 18



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


5. g∞‰õΩ \˜.q. J<Ò#û~üû, #∂ºãπs_»~üû =∂@Å∞ J~°ú=∞ø «∞<åfl~Ú Hõ •!ZO^Œ∞‰õΩ? *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨sH˜∆OK«O_ç "åi =∂@Å#∞ >ËÑ¨ÙÖ’ iHÍ~°∞¤KÕÜ«∞O_ç. g∞~°∞ ‰õÄ_® J"Õ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»∞ «∂ >ËÑ¨Ù KÕÜ«∞O_ç.Ô~O_»∞ iHÍ~°∞¤Å#∞ q#O_ç g∞‰õΩ ÉèË ŒO ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

6. g∞‰õΩ =zÛ# Ñ¨ÙãÎHõO #∞O_ç 20 Ñ¨ •Å∞#fl XHõ ¿Ñ~å„QÍÑ¶Ù#∞ g∞~°∞=∂=¸Å∞QÍ =∂\Ï¡_Õ "ÕQÆO`À K« Œ=O_ç. Q˘O «∞#∞ ÃÑOK«∞ «∂, "ÕQÍxfl«yæã¨∂Î =∞~˘Hõ™êi K« Œ=O_ç. =¸_»=™êi =∞iHÍãÎ "ÕQÍxfl «yæã¨∂Î

K« Œ=O_ç. D =¸_çO\h >ËÑÙ KÕã≤ q#O_ç. "ÕQÆO ZÖÏ «yæOK«∞HÀ"åÖ’JO Œ∞=Å¡ HõeˆQ ÖÏÉèí"Õ∞q∞\’ g∞‰õΩ ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

3. q#_»O ‰õÄ_® XHõ Hõàı =∞i !

" He's my friend, the man said "he listens to me"

FÑ≤HõQÍ g∞ =∂@ q<Õ"å_çÖ’ Zxfl Ö’áêÅ∞<åfl J «_»∞ g∞‰õΩ q∞„ «∞_çÖÏHõxÑ≤™êÎ_»∞. HÍx q#x"å_»∞ ZO « =∞Oz "å_≥·<å Œ∞~å‡~°∞æ_çÖÏ HõxÑ≤™êÎ_»∞.

ZÖÏ qO@∞<åfl~°∞ ?g∞~°∞ q<Õ@Ñ¨C_»∞....''qã¨∞QÆ∞ ŒÅ`À qO@∞<åfl~å?——''U=∂„ «O q+¨Ü«∞OÖ’ „â◊ Œú K«∂Ñ¨_»OÖË •?——''=∞ èŒº=∞ èŒº U^À ~°HõOQÍ qÑ¶∂ «O Hõeyã¨∞Î<åfl~å?——D q^èŒOQÍ q#_»O,<Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ g∞‰õΩQÍh, =∂\Ï¡_Õ =ºH˜ÎÖ’

L`åûÇ¨ÏO xOÑ¨_®xH˜QÍx LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_» Œ∞.

ãïQÍæ q#_»O=Å¡ g∞ˆ~O á⁄O ŒQÆÅ~°∞?=∂#= ãÖ|O è•ÅÖ’ Ju|Å"≥∞ÿ# =O ≥# q#_»O.

1. =HõÎ q∞=∞‡efl W+ìÑ¨_» å_»∞ :q<Õ"å_ç =ÚYOÖ’x „â◊ Œú ''F =HÍÎ! #∞=Ùfi KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#"å_çq——

J<Õ ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ J «_ç =∂@#∞ J «_ç ÉèÏ~°ºQÍx,Ñ≤Å¡Å∞QÍh, q∞„ «∞Å∞QÍh, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ Hõeã≤ Ñ¨xKÕ¿ã"å~°∞QÍx Z=~°∂ q#~°∞.g∞~°∞ qO@∞<åfl~°∞ Hõ#∞Hõ q∞=∞‡efl qâ◊fitOK«=K«∞Û#x, g∞ g∞ Œ P è•~°Ñ¨_»=K«∞Û#x J «_»#∞‰õΩO\Ï_»∞.

2. g∞~°∞ <Õ~°∞ÛHÀ=K«∞Û :"Who learns by finding out has seven fold the skill of him

who learns by being told."

19 20

QÀ¡ÉòÖ’ U=ÚOk?



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


«#O « å#∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ =KÕÛ ™ê=∞~°úºO, q#_»O =Å¡=zÛ#^•xH˜ U_çO « Öˇ‰õΩ¯=ÙO@∞Ok——. J<Õ =∂@ x["≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© rq`åÅ∞QÆ_çzáÈ`å~ÚQÍx U_»∞ =O^ŒÅ =∞OkÖ’ XHõ¯_»∞QÆ∂_® q+¨Ü«∂xfl«#O «@`å#∞ <Õ~°∞ÛHÀÖË_»∞. =∞#‰õΩ ≥eã≤# •xÖ’ #∂\H 99 âß «O q#_»O

K«∂_»@O=ÖË¡ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl=∞#_»OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO ÖË Œ∞.3. =HõÎ QÆ∞iOz ≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û :

«#‰õΩ JOkã¨∞Î#fl P q+¨Ü«∂xfl <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ PÜ«∞# rq «OÖ’Zxfl HõëêìÅ∞Ñ_®¤~À, Z=Ô~=ix ¿ãqOKå_À, Zxfl „QÆO ä•Å∞ J èŒºÜ«∞#O KÕâß_À≥Å∞ã¨∞ÎOk. •x`À g∞‰õΩ PÜ«∞#ÃÑ· Q“~°=O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. J «_ç JÅ"å@∞¡,

™ê=∞~°úºO, jÅO "≥Ú ŒÖ·#q "≥∞K«∞ÛHÀ=_»O "≥Ú ŒÖˇ_» å~°∞.

4. g∞‰õΩ ã¨$[#jÅ « HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok :=∞#O q<ÕÑ¨C_»∞ ˆH=ÅO q#_»O =∂„ «"Õ∞ [~°QÆ Œ∞ =∞# =∞#ã¨∞û

‰õÄ_® PÖ’zã∂Î LO@∞Ok. =HõÎ Ü≥ÚHõ PÖ’K«#Å∞, =∞# PÖ’K«<å =∂~°æOÖ’H˘ «Î ^•fi~åÅ#∞ ≥~°==K«∞Û. XH˘¯Hõ ™êi J «_»∞ K≥|∞ «∞#fl ^•xH˜ =∞#‰õΩ=zÛ# PÖ’K«#‰õΩ Z@∞=O\ ãO|O èŒO LO_»HõáÈ=K«∞Û‰õÄ_®. J~Ú<å J «_ç"åˆH¯ g∞ DH˘ «Î PÖ’K«#‰õΩ <åOk ÑëHÕk J#_»OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO U=∂„ «OÖË^Œ∞.5. Z=i#∞O_ç q<åe?

=∞#ÔHÑ¨C_»∂ ÃÑ·"åà◊√§ JO>Ë `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, PÑ¶‘ã¨~°∞¡, J#flÅ∞"≥Ú ŒÖ·#"åà◊√§ K≥a Õ q#_»O JÖ"å@∞. HÍh „HÕk "åà◊√§ Ñ≤Å¡Å∞, g∞ „HÕ ŒÑ¨xKÕ¿ã"å~°∞, «=Ú‡Å∞ "≥Ú ŒÖ·# "åi#∞O_ç ‰õÄ_® q#_»O "≥Ú ŒÖˇ@ìO_ç.

ZÖÏ q<åe ?1. H\H©Ö’ #∞O_ç WOÔH\’ K«∂ã∂Î ‰õÄ_® =∞#O J «_»∞ K≥Ñ≤ÊOk q#=K«∞Û.

HÍh PÜ«∞#<Õ K«∂ã∂Î q#_»O=Å¡ =∞#O „â◊ Œú K«∂ÑÙ «∞<åfl=∞x „QÆÇ≤ÏOz,K≥Ñ¨Ê_»OÖ’ PÜ«∞# =∞iO « L`åûÇ¨ÏO K«∂Ñ¨QÆÅ_»∞.

2. =∞ èŒº=∞ èŒº ''W Õ<å g∞~°∞ K≥Ñ≤ÊOk?—— ''W Õ##∞‰õΩO\Ï g∞ L ÕÌâ◊O——''J~! D q+Ü«∂Åhfl g∞~°∞ ZÖÏ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl~°∞?—— JO@∂ „ÑtflOK«O_ç.JÑ¨C _®Ü«∞# =∞iO « è≥·~°ºOQÍ L`åûÇ¨ÏOQÍ H=ÅO q+¨Ü«∂<Õfl QÍHõ^•xfl ¿ãHõiOz# «# =ºHÎQÆ « rq « q è•<åxfl ‰õÄQÍ g∞ =ÚO Œ∞OK«QÆÅ_»∞. J «_»∞ K≥Ñ≤ÊOk g∞‰õΩ J~°úO HÍÖË Œ#∞‰õΩO>Ë ''JkHÍ Œ∞ <Õ#∞K≥Ñ≤ÊOk—— JO@∂ =∞m§ „áê~°OaèOK«QÆÅ_»∞.

3. JO ÕHÍ Œ∞ =∞m§ =∞m§ ''Wk x[OQÍ KåÖÏ K«Hõ \˜ q+¨Ü«∞O!—— 'Jˆ~!WO « =~°‰õΩ D q+Ü«∞O <Õ#∞ ZHõ _® q#ÖË Œ∞!—— ''„Ñã∞Î «O ã=∂*ÏxHHÍ=Åã≤Ok W Õ!—— ''D q+¨Ü«∞O JO ŒiH© K≥Ñ¨ÊQÆey Õ ZO « =∂~°∞Ê=ã¨∞ÎO^À `≥Å∞™ê!—— J#_»O =Å¡ g∞~°∞ WOHÍ q#_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍL<åfl~°<Õ q+Ü«∞O =HõÎ‰õΩ J~°ú=∞ø «∞Ok. JO ÕHÍ Œ∞ =HõÎ ÑÓiÎQÍ K≥ÑÊ_»OJ~Ú# «~°∞"å « ‰õÄ_® ''WO Õ<å! WOHÍ U"≥∞ÿ<å K≥|∞`å~å——J#O_ç.PÜ«∞# QÆ#∞Hõ =∞Oz =HõÎ J~Ú Õ J Õ q+¨Ü«∂xfl =∞~˘Hõ HÀO#∞O_ç „áê~°Oaè™êÎ_»∞.

4. J «_»∞ K≥Ñ≤Ê# q+Ü«∞O g∞‰õΩ H˘ «Îk HÍ‰õΩ<åfl, ÃÑ ŒÌ qÅ∞"≥·#k HÍ‰õΩ<åfl,q+¨Ü«∞O «Ñ¨Ê~Ú<å J «_çH˜ èŒ#º"å^•Å∞ ≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç. ^•x`ÀD™êi PÜ«∞# «Ñ¨ÊHõ g∞‰õΩ ≥eÜ«∞x q+¨Ü«∞O, Ñ¨xH˜=KÕÛ q+¨Ü«∞O,qÅ∞"≥·# q+¨Ü«∞O K≥Ñ¨ÊQÆÅ_»∞.

UO KÕÜ«∞QÆ∂_» Œ∞?J «_»∞ K≥Ñ≤Ê# =ºHÎ ¿Ñ~À, =ã∞Î=Ù¿Ñ~À, gk¿Ñ~À «ÑÊ~Ú<å ã~ ''J «_»∞

QÍOkè HÍ_»∞–<≥áÈeÜ«∞<£—— Jx J#É’HõO_ç. å#∞ «ÑC K≥áêÊ#x ≥eÜ«∞QÍ<ÕPÜ«∞# J==∂#OQÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û. «~°∞"å « K≥Ñ¨Ê=Åã≤Ok =∞izáÈ=K«∞ÛÖË • K≥¿ÑÊk K≥Ñ¨Ê_»OPÑ ≤g∞`À "åkOK«_®xH˜ ã≤ ŒúÑ¨_»=K«∞Û.

''<å‰õΩ ≥Å∞ã¨∞—— J#É’HõO_ç. J «_»∞ K≥¿ÑÊk Ñ¨ÓiÎQÍ q#Hõ=ÚO ÕPÜ«∞# Ñ¶ÖÏ<åk K≥Ñ¨ÊÉ’ «∞<åfl_»x, Jk g∞Ô~~°∞QÆ∞ Œ∞~°x g∞ÔHÖÏ ≥eã≤Ok?Hõ#∞Hõ ãïQÍæ q#_»O <Õ~°∞ÛHÀO_ç.

¿+H±ûÊÜ«∞~ü J#fl@∞ì "The disease of not listening" ''q#x ~ÀQÆO——(q#HõáÈ=_»"Õ∞ ~ÀQÆO) QÆ∞iOz K≥Ñ¨Ê_®xH˜ KåÖÏ LOk. POQÆ¡OÖ’ g\˜g∞ ŒKåÖÏ Ñ¨ÙãÎHÍÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. g∞~°∞ K«kq WOHÍ <Õ~°∞ÛHÀ=K«∞Û.

XHõ\˜=∂„ «O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç. q#_»O J<Õ Hõà◊=Å¡ =∂#= ãÖ|O èŒÉÏO èŒ"åºÅ∞ ÉÏQÆ∞Ñ¨_ç#O «QÍ =∞i Õx=Å¡ JO « LÑ¨Ü≥∂QÆO LO_» Œ∞. Hõ#∞HõãïQÍæ q#O_ç – Hõeã≤ rqOK«O_ç!

K≥¿ÑÊ"å_»∞ Kå Œã¨∞Î_≥·<å HõhãÖ q<Õ"å_»∞ q=~°O QÆÅ"å_≥· LO_®e

21 22



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.

MOHANPUBLICATIONS.COM4. "åQÆ‰õΩO_® =∂\Ï¡_»@O ‰õÄ_® XHõ Hõàı

" The less men think more they talk"

XHõ™êi "≥#‰õΩ¯ uiy K«∂ã¨∞HÀO_ç :''g∞Ö’ Z=~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_» å~°∞?—— D „Ñ¨â◊fl "Õã¨∞HÀO_ç. g∞~å?

g∞ÉèÏ~åº? g∞ Ñ≤Å¡ÅÖ’ Z=~°<åfl<å? g∞ q∞„ «∞ÅÖ’ Z=~°<åfl<å? g∞ PÑ¶‘ã∞Ö’Z=~°<åfl<å?

XHõ™êi "≥#‰õΩ¯ uiy g∞~°∞ QÆ_çÑ≤# ~ÀA#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ ≥K«∞ÛHÀO_ç.L ŒÜ«∞O PÑ¶‘ã¨∞‰õΩ ÖË • ëêÑ¨Ù‰õΩ "≥à◊§Hõ=ÚO Œ∞ g∞ WO\’¡ PÑ¶‘ã¨∞‰õΩ "≥àÏ¡HõJHõ¯_», Éè’[# ã¨=∞Ü«∞OÖ’, =∞m§ PÑ¶‘ã¨∞Ö’, q∞„`«∞Å`Àáê@∞ Ç¨ÏŸ@Ö’¡,Hõ¡ÉòÖ’.... Z=~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_®~°∞?

g@xflO\ ˜Ö’#∞ g∞~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_ç#@∞¡ ["å|∞ =¿ãÎ=∂\Ï¡_»@OÖË Œ∞. "åQÆ∞ «∞<åfl~°∞ Jx J~°ÌO KÕã¨∞HÀO_ç.WHõ g∞~°∞ „Hõ=∞OQÍq∞„`«∞Å#∞ HÀÖ’Ê`å~°∞. g∞ WO\˜ ã¨Éèí∞ºÖË q∞=∞‡efl Jã¨Ç≤ÏºOK«∞HÀ=_»O"≥Ú ŒÖˇ_» å~°∞.

áêÑÖ XHõ™êi q<Õ"åi =ÚMÏÅ∞ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç :g∞~°∞ =∂\Ï¡_ÕÑ¨C_»∞ Z=~°<åfl q#HõáÈ=_»O g∞ Œ$+≤ìH˜ =¿ãÎ "≥O@<Õ

=∂\Ï¡_»@O PÑÖ_ç. "≥∞e¡QÍ J «_»∞ g∞"≥·Ñ¨Ù K«∂™êÎ_»∞. JÑ¨Ê\˜H g∞~°∞ Pq+¨Ü«∞O ÃÑ·# ZHõ =QÍ =∂\Ï¡_®ˆ~"≥∂..... P q+¨Ü«∞O ≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜''WOHÍ qO\Ï~å?—— JxJ_»QÆO_ç.

"≥ÚÇÏ=∂\ÏxH P=ºHÎ K≥ÑÊ=∞#=K«∞Û ‰õÄ_®. HÍh =ÚYOÖ’ L`åûÇÏOÖËHõ HõO~î°O h~°ãÖQÍ ÑëH˜ Õ g∞~°∞ WÑ¨Ê\˜H KåÖÏ "åQÍ~°x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç.

Z Œ∞~°∞ =∂\Ï¡_»~°∞ :<Õ#∞ =∂\Ï¡_ÕÑ¨C_»∞ Z=~°∂ Z Œ∞~°∞ =∂\Ï¡_»~°∞. JO`å xâ◊≈|úOQÍ

qO\Ï~°∞ Hõ#∞Hõ <Õ#∞ =∞Oz =HõÎ#∞ J#∞‰õΩO>Ë Jká⁄~°áê>Ë.Jã¨Å∞ g∞~°∞g∞ =∂@Å`À Z Œ∞\ "åiH =∂\Ï¡_Õ J=HÍâ◊"Õ∞ W=fi_»O ÖË Õ"≥∂ PÖ’zOK«O_ç!g∞ =∂@Å∞ ZO « =¸~°öOQÍ L<åflÜ«∞O>Ë, g∞`À "åkOK«_»O ‰õÄ_® =º~°ú"Õ∞#x"å~°∞ =∞ø#OQÍ L<åflˆ~"≥∂ ‰õÄ_® K«∂_»O_ç.

T «Ñ¨ •Å∞ :XHõ™êi <Õ#∞ XHõ ÃÑ ŒÌ=∞x+≤ ''QÆ∞~°∞ ŒH∆ Ü≥ÚHõ Q˘Ñ¨Ê «#O—— J<Õ

q+¨Ü«∞OÃÑ·# =∂\Ï¡_»@O q<åfl#∞. PÜ«∞# 45 x=ÚëêÅ LÑ¨<åºãÖÖ’142™ê~°∞¡ ''PÜ≥ÚHõ –D Ü≥ÚHõ —— J<Õ Ñ¨ •Å∞ "å_®_»∞. JO ÕHÍ Œ∞ "åºã¨∞_»∞"Õ •Å#∞ ≥xyOKå_»x J<åfl_»∞. =∞~ÀKÀ@ WOH˘Hõ ÃÑ ŒÌ=∞x+≤ ~å=∂Ü«∞O"åºã¨∞_»∞ „"åâß_»<åfl_»∞. P "≥Ú Œ\˜ =ºHÎH˜ «~°∞"å « q=~°OQÍ J «_ç Ö’áêÅQÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#Ñ¨C_»∞ ''T`« Ñ¨^•Å "å_»HõO QÆ∞iOz <å‰õΩKåÖÏ=∞OkK≥áêÊ~°O_ç HÍh ZO Œ∞HÀ ##flq q_»=_»O ÖË Œ∞—— J<åfl_»∞. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞''KåÖÏ=∞Ok P =∂@ K≥Ñ¨ÊQÍ g∞~°∞ q<åflˆ~ QÍx, #=∞‡ÖË Œ∞† #q∞‡LO>ËZÑ¨C_À =∂~°∞Û‰õΩ<Õ "å~°∞—— J<åfl#∞. JÑ¨C_®Ü«∞# ''=∞i WO Œ∞Ö’ #∞O_çÉ·@Ñ¨_Õ =∂~°æ"Õ∞q∞\˜?—— J<åfl_»∞ <Õ#∞ PÜ«∞# LÑ¨<åº™êÅ#∞ >ËÑ¨Ù KÕã¨∞H˘xã¨fiÜ«∞OQÍ «# Ö’áêÅ#∞ q#_»O •fi~å "å\˜#∞O_ç É·@Ñ¨_»=K«Ûx K≥áêÊ#∞.

J~Ú Õ WHõ Ô~O_»= q+Ü«∞O «ÑCÅ∞ =∂\Ï¡_»@O, =∞#O ŒiH© «ÑCÅ∞áÈ`å~Ú J#_»OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO U=∂„ «O ÖË Œ∞. HÍHõáÈ Õ "å\˜x «yæOK«_®xH˜=∞#O ÉÏQÍ Ç¨ÏŸ"£∞=~ü KÕã¨∞HÀ"åe. JO>Ë WO\˜ ŒQÆæ~° q+¨Ü«∂xfl K«Hõ QÍJ èŒºÜ«∞#O KÕã¨∞‰õΩ~å"åe.

HÀ<£ (KOAN) :

"≥Ú «ÎO „Ñ¨ÑÖK« =∞ «, « «fi ãÖ„Ñ¨ •Ü«∂ÅxflO\˜Ö’#∞ ‰õÄ_® *ˇ<£(ZEN) KåÖÏ qz„ «"≥∞ÿ# « «fiâß„ãÎO. Jxfl =∞`åÅ‰õΩ =∞ « „QÆO ä•Å∞<åfl~ÚQÍx nxH˜ ÖË Œ∞. *ˇ<£ LÑ¨ ÕâßÅ#∞ HÀ<£Å∞ (Koans) JO\Ï~°∞. «~° | ŒúOHÍx XHõ Ñ≤zÛHõ^äŒ ÖË^• qz„`« Ñ¨^Œq<åºãÖ, ÖË^• =∂@ÅHõO^Œx H˘xflQÆ=∞‡ «Î~Ú# Ãã·QÆÅ#∞ HÀ<£ JO\Ï~°∞. D HÀ<£Å ^•fi~å P « «fi"Õ «ÎÅ∞ «=∞t+¨µºÅ#∞ |∞kú#∞O_ç ^•x `«~°¯Ñïkè #∞O_ç ÖËÑ≤ J#O`« =∞<À~°Ç≤Ï`«â◊¥#ºOÖ’H˜ <≥\˜ì"Õ™êÎ~°∞. L^•Ç¨Ï~°‰õΩ ......

23 24



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ÉÏQÍ „Ñ¨MÏºuQÍOz# *ˇ<£=∂ãì~ü XHõ~°∞ Éèí∞*Ï# QÆ∞_»¤Å =¸@ XHõ\˜ÃÑ@∞ìH˘x XHõ z#fl #QÆ~°OÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOKå_»∞. W ŒÌ~°∞ q^•º~°∞úÅ∞ PÜ«∞##∞QÆ∞iÎOz, ŒQÆæiH˜ "≥àÏ§~°∞. JO Œ∞Ö’ XHõ_»∞ *ˇ<£ Ü≥ÚHõ J~°úO Uq∞\˜. (Whatis the significance of Zen?) Jx J_çQÍ_»∞. "≥O@<Õ P =∂ãì~ü Éèí∞*Ï#L#fl QÆ∞_»¤Å =¸@ fã≤ <ÕÅ‰õΩ qã≤iH˘\Ïì_»∞. «~°∞"å « Ô~O_»="å_»∞ ''=∞i*<£#∞ ™êH∆Í « iOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ? (What is the actualization?) J<åfl_»∞."≥O@<Õ P =∞Ç¨ «∞‡_»∞ QÆ∞_»¤Å=¸@#∞ Éèí∞*Ï# "Õã¨∞H˘x «# ^•i# `å#∞"≥àÏ§_»∞.

=∞#ã¨∞ J<Õ |~°∞=Ù#∞ fã≤ áê~°"Õã≤ J=∞#ã¨∞¯Å∞ (=∞#ã¨∞û ÖËx"å~°∞)QÍ =∂~°_»"Õ∞ *ˇ<£ JO>Ë. D ã≤÷uH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl"å~°∞ [#r=# „ã¨=OuÖ’Hõeã≤áÈ~Ú, JÇÏOHÍ~° ~°Ç≤Ï «∞Ö· ™ê è•~° =∂#=ÙÅ∞QÍ Ü«∞ è•qkèQÍ Ñ#∞Å∞KÕã¨∞H˘x áÈ=_»"Õ∞ '*ˇ<£—#∞ ™êH∆Í « iOÑ¨KÕã¨∞HÀ=_»O. D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å#∞P =∂ãì~ü |@ìÅ=¸@#∞ áê~°"Õã≤, =∞m§ Z «∞ÎHÀ=_»=∞<Õ HÀ<£ (Koan) •fi~åã¨∂zOKå_»∞.

"åQÆ_»O =∂x =∂\Ï¡_»@=∞O>Ë Wk. q+Ü«∂xfl K≥ÑÊ_®xH Ñk=∂@Å∞J=ã¨~°O ÖË Œ∞ XHõ \˜ KåÅ∞.

T.V Ö’ "åQÆ∞_»∞g∞~°∞ \˜.qÖ’ ãÖÉèÏ+¨Å∞ (Interviews) K«∂¿ã LO\Ï~°∞. Ñ¨k

=∂@ÅÖ’ J_»QÆQÆÅ „Ñâ◊fl#∞ 50 =∂@ÅÖ’ ™êQÆn™êÎ~°∞ „ÑtflOKÕ"å~°∞. ÔH"Õ∞~åJO «¿ãÑ¨Ù «=∞"≥·Ñ¨Ùuiy LO_®e. `å#∞ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ \˜.qÖ’HõxÑ≤OKåe J<Õ HÀiHõ «Ñ¨Ê =∞~˘Hõ>Ën HõxÑ≤OK« Œ∞ "åi „Ñ¨â◊flÖ’.

=∞i D "å_»∞QÆ∞ «yæOK«∞HÀ=_»O ZÖÏ?''<Õ#∞ Z‰õΩ¯=QÍ "åQÆ∞ «∞<åfl<å (=∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl<å)—— Jx W «~°∞Å#∞

J_»QÆO_ç. "å~°∞ J=Ù#O>Ë (J=Ù##HõáÈ~Ú<å JÖÏO\˜ ã¨∂K«# JOk Õ) D„HÕk LáêÜ«∂Å`À "åQÆ∞_»∞ «yæOK«∞HÀ=_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç.

=Ú ŒÌO>Ë <åH˜+ìO :XHõ =∞O„uQÍ~°∞ LÑ¨<åº™êÅ‰õΩ ZHõ _çH˜ "≥o§<å PÜ«∞# ÉèÏ~°º "≥O@

LO_Õk. PÜ«∞# LÑ¨<åºãÖ H˘O « H˘#™êy# «~°∞"å « Pq_» XHõ HÍy «O

g∞ Œ ''=Ú Œ∞Ì—— (Kiss) Jx „"åã≤ ¿ãìlg∞kH˜ ÑÖ¿Ñk. "≥O@<Õ PÜ«∞# «#LÑ¨<åº™êxfl 5–6 xq∞ëêÅÖ’ =ÚyOKÕ"å~°∞. KåÖÏ ~ÀAÅ∞ D =º=Ç¨~°O#_çz# «~°∞"å « =∞O„uQÍi ÃãHõÔ~@s '=Ú Œ∞Ì— ‰õΩ J~°ú"Õ∞q∞\x J_çy Õ=ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ «Ñ¨Ê =∞s"Õ∞ = Œ∞Ì (keep it simple stupid) Jx''=Ú.... Œ∞Ì—— JHõ∆~åÅ =∞ èŒº 13 JHõ∆~åÅ∞ L<åflÜ«∞x K≥áêÊ~°@.

Hõ#∞Hõ g∞‰õΩ ≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ g∞‰õΩ L„ ÕHõO Z‰õΩ¯=~Úº "åQÆ∞ «∂ LO>Ë,Z=i<≥·<å QÆ_çÜ«∂~°O TÑ_»O •fi~åQÍh, ÖËHõ XHõ "ÕÅ∞ ÃÑ·H ÖËÑ≤ K«∂Ñ≤OK«_»O^•fi~åQÍh, "åQÆ∞_»∞ «yæOK«=∞x ÃÇÏK«ÛiOKÕÖÏ K≥Ñ≤ÊÃÑ@ìO_ç. "≥O@<Õ g∞<åeHõ‰õΩ Ñ¨QÍæÅ∞"Õã≤ *’~°∞<åÑÖ_ç.

Ô~O_çO «Å #+ìÑïÇ¨~°O :g∞~°∞ ZO «¿ãÑ¨Ù =∂\Ï¡_ç Õ JO «‰õΩ Ô~O_çO «Å ã¨=∞Ü«∞O (Double)

Z Œ∞\˜"åix =∂\Ï¡_»x"åfie. WHõg∞~°∞ W<åflà◊¥§ „Ñ¨[Å#∞ g∞ "åQÆ∞_»∞`ÀZO « ÉÏkèOKå~À ≥Å∞ã¨∞ÎOk. „Hõ=∞OQÍ g∞ˆ~ =∂\Ï¡_»@O «yæOK«QÆÅ~°∞.

Py Õ áêÑÖ :g∞ "åQÆ∞_»∞ =∞ èŒº# g∞~°∞ TÑ≤i Ñ‘Å∞ÛHÀ=_®xH˜ XHõ Hõ∆O Py Õ

(Pause) KåÅ∞, "≥O@<Õ Z Œ∞\"åix "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ@ì=∞x =ÚO ÕK≥Ñ≤Ê LOK«O_ç.^•x`À Z Œ∞\˜"å~°∞ ‰õÄ_® =∂\Ï¡_»=Åã≤Ok L#flk J<Õ q+¨Ü«∞O g∞‰õΩQÆ∞~°∞Î‰õΩ =ã¨∞ÎOk. g∞ "åQÆ∞_»∞‰õΩ Ñ¨QÍæÅ∞Ñ¨_» å~Ú.

Ãã<åû~ü :„Ñ¨â◊flÅ#∞, ["å|∞Å#∞ ‰õÄ_® ™ê èŒº"≥∞ÿ#O «QÍ ‰õΩkOK«_»O JÅ"å@∞

KÕã¨∞HÀO_ç. „áê~°OÉèíOÖ’ Jk JO « ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O HÍ‰õΩ<åfl g∞Hõk„Hõ=∞OQÍ JÅ=_»QÆÅ Œ∞.

XˆH q+¨Ü«∞O :J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å∞ (Point) H˘kÌ =∂@ÅÖ’ WiHÕzQÍh, ÖËHõ XˆH

q+¨Ü«∂xfl J<ÕHõ =∂@Å`À ™êQÆnã≤ QÍh „Ñ¨[Å#∞ ÉÏkèOK«‰õΩO_®, ã¨Ê+ìOQÍXH q+Ü«∂xfl H˘kÌ =∂@ÅÖ’ K≥Ñ≤Ê ã=∂[OÖ’x W «~°∞Å`À g∞ ãO|O è•xfl,¿ãflÇ¨xfl èŒ$_è»O KÕã¨∞H˘x, P#O ŒOQÍ rqOK«O_ç.

25 26



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„|uH˜áÈÜ«∂O :XHõ Ñ¶¨Ù\òÉÏÖò =∂ºKü >ˇeHÍãπì J=Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ P_çÜ≥∂ (â◊|úO)

PyáÈ~Ú H˘xfl x=ÚëêÅ =~°‰õΩ ˆH=ÅO Œ$â◊ºO =∂„ «"Õ∞ q∞yeOk. =∞m§â◊|úO ~å=_»O "≥Ú ŒÅ∞HÍQÍ<Õ J<Ò#û~ü ("åºMÏºxOKÕ"å_»∞) g∞‰õΩ H˘xfl x=ÚëêÅ =~°‰õΩ q„âßOu ÅaèOzO Œ#∞‰õΩO\Ï#∞ J<åfl_»∞. Z<Àfl "ÕÅ=∞Ok ''x["Õ∞J<Ò#û~ü QÀÅ ÖË‰õΩO_® „ÑâßO «OQÍ P@ K«∂_»QÆey#O Œ∞‰õΩ P#Okã∞Î<åflO——JO@∂ \˜.q. ¿ãì+¨<£‰õΩ L «Î~åÅ∞ „"åâß~°∞.

HÍ|\ì U"å‰õΩ¯<≥· Õ „¿Ñ=∞Ö’ =ÚOz LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O =Å¡ JO ŒihPeOQÆ#O KÕã¨∞HÀQÆÅ"≥∂, J Õ "å‰õΩ¯#∞ qÑ¨s «OQÍ LÑ¨Ü≥∂yOz JO ŒihŒ∂~°O KÕã¨∞HÀÉ’HõO_ç.

5. HÀH˜ÅÅ∞ – HÍ‰õΩÅ∞

None but a fool thiks he is always right

- A poet

"≥Ú#fl XHõ Ñ¨„uHõÖ’ <Õ#∞ H˘xfl uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ K«k"å#∞. g∞~°∞‰õÄ_® K« Œ=O_ç =∞i...

XHõ uÜ«∞º\˜ =∂@ '' ŒÜ«∞KÕã≤—— (PLEASE)

Ô~O_»∞ uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ ''g∞‰õΩ èŒ#º"å^•Å∞—— (THANK YOU)

=¸_»∞ uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ ''#∞=fiO>Ë <å‰õΩ W+ìO—— (I LIKE YOU)

<åÅ∞QÆ∞ uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ ''|Ç¨ïâ◊ h Õ XÑ¨C HÍ=K«∞Û——

(PERHAPS YOU ARE RIGHT)

J~Ú Œ∞ uÜ«∞º\˜=∂@Å∞ ''x#∞fl K«∂z <Õ#∞ QÆ~°fiÑ¨_»∞ «∞<åfl#∞——

( I AM PROUD OF YOU)

P~°∞ uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ ''<Õ#∞ «Ñ¨C KÕâß#x JOwHõiã¨∞Î<åfl#∞——

(I ADMIT I MADE A MISTAKE)

â◊√Éè’ ŒÜ«∞O :More common a person, the more familiar the person, the

less noticeable he becomes.

XˆH PÑ¶‘ã¨∞Ö’ H˘xfl ã¨O= «û~åÅ∞QÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl =ºHÎH˜ «#K«∞@∂ìLO_Õ =º‰õΩÎÅ∞ HõxÑ≤OK«_»O =∂<Õ™êÎ~°∞. Ju ÑiK«Ü«∞O =Å¡=ºHÎQÍh =ã∞Î=ÙQÍh=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ=_»O ã¨Ç¨Ï["Õ∞. Hõ#∞Hõ XHõKÀ@ Ñ¨xKÕ¿ã =∞#∞+¨µÅO`åÜ«∞O„`åÅ∞QÍ =∂iáÈ`å~°∞. ≥Å¡"åi Ñ¨xH˜ "≥à◊§QÍ<Õ Ñ¨~°ã¨Ê~°O, „¿Ñ=∞QÍ,uÜ«∞ºQÍ Ñ¨ÅHõiOK«∞HÀ"åÅ<Õ "åiH˜ QÆ∞~°∞ÎO_» Œ∞.

27 28

Wk U"≥∞ÿLO@∞O^À K≥Ñ¨ÊO_ç?



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


HÍh g∞~°∞ PÑ¶‘ã¨∞ ÔHà◊§QÍ<Õ =~°∞ã¨QÍ HõxÑ≤Oz# "å~°O^Œi`À''â◊√Éè’ ŒÜ«∞O——(Good Morning) JO@∂ =ÚO Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂~°#∞HÀO_çg∞~°O@∂ XHõ =ºHÎ L<åfl~°x, WOHÍ „|uˆH L<åfl~°x, L`åûÇ¨ÏOQÍ L<åfl~°xJO`å QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. JO ÕHÍ Œ∞ á⁄ Œ∞Ì<Õfl uÜ«∞ºQÍ Ñ¨ÅHõiOÑ¨|_»\Ïxfl Z=~°∞=∂„ «O W+ìÑ¨_»~°∞?

JÖÏˆQ WO\˜H˜ "≥àı§Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_® uÜ«∞ºQÍ g_À¯Å∞ K≥Ñ¨ÊO_ç. g∞~°∞Ü«∞O„`åÅ∞ HÍ Œ∞ =∞#∞+µÅ=∞x QÆ∞iÎOK«O_ç. Ü«∞O„`åÅ∞ "Õ\Hõq ÑxKÕÜ«∞QÆÅ=ÙQÍh =∞#∞+¨µÅ∞ =∂„ «O „¿Ñ=∞`À Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∂e. JO Œ∞‰õΩ uÜ«∞ºQÍ=∂\Ï¡_®e WÖÏ =∂\Ï¡_Õ "åˆ~ HÀH˜ÅÅ∞.

H˘ «Î Ñ¨ •Å∞ :XHõ"Õà◊ g∞~°∞ L^ŒÜ«∞O PÑ¶‘ã¨∞‰õΩ ~åQÍ<Õ JO^Œih Ñ¨Å∞HõiOKÕ

JÅ"å@∞Ö’ L<åfl PÑ¨ ŒO ‰õÄ_® Ü«∂O„uHõOQÍ =∂iáÈ~Ú LO@∞Ok. PÑ ŒO "å_»@O =Å¡ „Ñ[Å #∞O_ç Z@∞=O\ ãÊO Œ# ~å Œ∞. Hõ#∞Hõ P ™ê÷#OÖ’H˘ «Î Ñ¨ •Å∞ "å_»@O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ@ìO_ç. (P"≥∞¡\ò =∂iflOQ∑ Jx ÖË • "å~°∞âßMÏÇ¨~°∞Ö· Õ K« ŒÌ#flO =∂iflOQ∑ Jx J#=K«∞Û).

ŒÜ«∞KÕã≤ – èŒ#º"å^•Å∞ :U^≥·<å Ñ¨xKÕã≤ ÃÑ@ì=∞x HÀˆ~Ñ¨C_»∞ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨, =Ü≥∂, ™êOÑ¶≤∞Hõ

™ê÷~¸ ÉèË •Å∞ ÖË‰õΩO_® '' ŒÜ«∞KÕã≤ D Ñ¨x KÕã≤ ÃÑ@ìO_ç—— Jx HÀ~°O_ç.KÕÜ«∞|_ç# Ñ¨x ZO « z#fl Œ~Ú<å ã¨~ èŒ#º"å^•Å∞ ≥eÜ«∞*ËÜ«∞O_ç. Dq+¨Ü«∞O g∞ WO\’¡ ÉèÏ~åºÑ≤Å¡‰õΩ, PÑ¶‘ã¨∞Ö’ g∞`À Ñ¨xKÕ¿ã "åiH˜ ‰õÄ_®=iÎã¨∞ÎOk.

<å H˜+ìO :g∞~°∞ XHõ =ºH˜Îx W+¨ìÑ¨_ç#O`« =∂„`å# ãïáÈ^Œ∞ P q+¨Ü«∞O

≥eÜ«∞*ËÜ«∂eû# J=ã¨~°O ‰õÄ_® LOk. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O`À Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O =∂@Å^•fi~å<Õ =Ú_çÑ¨_»∞ «∞Ok.

«Ñ¨C XÑ¨C‰õΩ<Õ è≥·~°ºO – XÑ¨C#∞ ã‘fiHõiOK«QÆÅ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ "≥·âßÅºO†

" It is said best men are moulded by their faults"

''L#fl « =∂#=ÙÅO`å "åi á⁄~°áê@¡ =ÖË¡ =∞ÅK«|_®¤~°∞—— =∂#=Ù_»#fl„Ñü"å_»∂ á⁄~°áê@∞ KÕ™êÎ_»∞. HÍh Q˘Ñ¨Ê"åà◊§‰õΩ «=∞ «Ñ¨C#∞ XÑ¨C‰õΩ<Õ

^è≥ ·~°ºO LO@∞Ok. ZO`« =∞Ok =ÚO^≥·<å ã¨ˆ~ ''<Õ#∞ `«Ñ¨C KÕâß#xJOwHõiã¨∞Î<åfl#∞—— J#QÆÅ_» «#∞.ˆH=ÅO JÇ¨ÏOHÍ~°O KÕ «, è≥·~°ºOÖËHõ «Ñ¨CXÑ¨CHÀHõ áÈ=_»O =Å¡<Õ =∂#= ãÖ|O è•Å∞ KåÖÏ =~°‰õΩ ≥|ƒuO\Ï~Ú.`«=∞=Å¡ `«Ñ¨C [~°QÆQÍ<Õ =∂@Å ^•fi~å ^•xfl HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞Û^•=∞x„Ñ¨Ü«∞uflOK«_»"≥∂ ÖËHõ ™êH∆ÍºÅ∞ ã¨$+≤ìOz ^•xx XÑ¨CQÍ x~°∂Ñ≤OK«_»"≥∂,ÖË • P á⁄~°áê@∞ [iy# ã÷ÅOÖ’#∂ ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂ `å#∞ ÖË#x (Alibi)|∞∞A=Ù KÕÜ«∞_»"≥∂ KÕ™êÎ~°∞ H˘O Œ~°∞. "The alibi is just an attempt toprove that you weren't wrong" å#∞ «Ñ¨C HÍ#x x~°∂Ñ≤OK«_®xH˜ KÕ¿ã„Ñ¨Ü«∞`«fl"Õ∞ 'Zec— HÍ|\˜ì `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ =∞#O qxÜ≥∂yOKÕ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ''Jã¨Å∞ P «Ñ¨C ZÖÏ [iyOk? •xH˜ ÀÇ¨Ï ŒÑ¨_ç# Ñïã≤÷ «∞Å∞Uq∞\˜?—— J<Õ q+¨Ü«∂Å#∞ qKåiOK«_»OÖ’ qxÜ≥∂y¿ãÎ, =∞~˘Hõ™êi P«Ñ¨C [~°QÆ‰õΩO_® PÑ¨=K«∞Û.

ã¨ÅÇ¨Å∞, q=∞~°≈Å∞ ã‘fiHõiã¨∞Î<åfl~å?HÍ‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú D ã¨=∂[OÖ’. Jq ''HÍ=Ù–HÍ=Ù——– ''h=Ù

KÕ¿ãq ãïJ~Ú#q HÍ=Ù—— JO@∂ q=∞i≈OK«_»O "å\˜H˜ JÅ"å@∞. "å\˜J~°∞Ñ¨ÙÅ∞ Hõ~°‚Hõ~îÀ~°OQÍ LO\Ï~Ú. J~Ú<å "å\˜`À ‰õÄ_® ã¨=∂*ÏxH˜Ñ¨xLOk. ã¨=∂*Ïxfl â◊√„ÉèíOQÍ LOK«_®xH˜ (áêH© Ñ¨xH˜) HÍ‰õΩÅ∞ KåÖÏJ=ã¨~°O. q=∞i≈OKÕ"åˆ~ ÖËHõáÈ`Õ „Ñü"å~°∞ `å=Ú Ö’Ñ¨~°Ç≤Ï`«∞Å=∞<ÕJ#∞‰õΩO\Ï~°∞. "åiÖ’áêÅ∞ (K≥ «Î) "åiH˜ HõxÑ≤OK«=Ù. g∞~°∞ HÀH˜ÅÖ·<å ã¨~HÍ‰õΩÅ`À Hõeã≤ rqOK«Hõ «Ñ¨Ê Œ∞. ÖË • nxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ g∞~°∞ HÍ‰õΩÖ·Z Œ∞\˜"å~°∞ HÀH˜ÅÖ·<å Hõeã≤ rqOKåeûO Õ.

ã¨ÅÇ¨Å#∞, q=∞~°≈Å#∞ g∞~°∞ FÑ≤QÍæ q#QÆey Õ g∞~°∞ =∞Oz"å~°∞†P q=∞~°≈#∞ QÆ∞iOz „Ñ¨tflã¨∂Î Z Œ∞\˜"å~°∞ ^•xfl WOHÍ q=~°OQÍ K≥¿ÑÊJ=HÍâßxfl g∞~°∞ HõeÊ¿ãÎ g∞~°∞ L «Î=ÚÅ∞† g∞‰õΩ ÅaèOz# "åi ã¨ÅÇ¨ ÖË •q=∞~°≈‰õΩ g∞~°∞ èŒ#º"å^•Å∞ ≥eÜ«∞*Ë¿ãÎ g∞Hõ<åfl L «Î"≥∂ «Î=ÚÅ∞ DÖ’HõOÖ’<ÕÖË~°∞ J#=K«∞Û.

" Advice is an uncertain gift"

ã¨ÅÇ¨ J<Õk JO^Õk ÖËxk `≥eÜ«∞x |Ç¨ï=∞u. Hõ#∞Hõ "å\˜xã‘fiHõiOK«_®xH „ÑÜ«∞uflOK«O_ç. XHõ"Õà◊ Jk LÑÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# Œ~Ú Õ, H=ÅO<Õ#∞ "≥àı§ =∂~åæ<Õfl J#∞ãï™êÎ#∞ J<Õ =¸~°ö åfixfl q_çzÃÑ\ì nxfl PK«iOK«

ÉèíÖË...ÉèíÖË....

29 30



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


„Ñ¨Ü«∞uflO_»O_ç. ÖË^• W`«~°∞Å∞ g∞‰õΩ KÕ¿ã ã¨Ç¨Ü«∂xfl HÍÅ^Œ#∞fl‰õΩ#fl>ËìJ=Ù «∞Ok. Z=iH˜ ≥Å∞ã¨∞! "å~°∞ K≥¿ÑÊ Õ XÑ¨C HÍ=K«∞ÛHõ •!

P «‡ qâßfiãÖ :KåÖÏ=∞Ok P «‡ qâßfiãÖ ¿Ñ~°∞`À å=Ú KÕ¿ã «Ñ¨CÅ#∞ XÑ¨CHÀ~°∞.

„ÑüHõ∆O `å#∞ «Ñ¨C KÕã¨∞Î<åfl<Õ"≥∂ Jx =∞ èŒ#Ñ¨_Õ #∂º#`å ÉèÏ=O Hõ<åflP «‡qâßfiãÖ "≥~ÚºÔ~@∞¡ Q˘Ñ¨Êk J#_»OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO U=∂„ «O ÖË Œ∞† HÍhP «‡ qâßfiãÖ ¿Ñ~°∞`À q=∞~°≈Å#∞, ã¨ÅÇ¨Å#∞ ã‘fiHõiOK«HõáÈ=_»O, ‰õÄ_®Ö’Ñ"Õ∞. ãÅÇ ã‘fiHõiOz èŒ#º"å^•Å∞ K≥ÑÊO_ç. q=∞~°≈Å #∞O_ç UO KÕÜ«∂Ö’,UO KÕÜ«∞QÆ∂_» À <Õ~°∞ÛHÀO_ç.

Z=ik ÉÏ èŒº « :XHõ Ñxx =∞#O Hõeã≤ KÕã∞Î#flÑC_»∞, Z=i Pnè#OÖ’#<åflÑx K≥_çáÈ Õ

P=ºHÎx ''#∞=Ùfi ZHõ _» «ÑC KÕ¿ãÎ WÖÏQÆ~ÚºOk!—— Jx „ÑtflOK«HõO_ç. ''=∞#OZHõ _» á⁄~°áê@∞ Ñ¨_»@O =Å¡ D «Ñ¨C [iyOk? Jx J_»QÆO_ç. JO Œ~°∂Hõeã≤ ™êkèOK«=Åã≤# Ñ¨xÖ’ «Ñ¨C [iy Õ, ÉÏ èŒº « JO`å Hõeã≤ fã¨∞HÀO_ç.JÑ¨C_»∞ =º‰õΩÎÅ∞ è≥·~°ºOQÍ =ÚO Œ∞‰õΩ ™êQÆQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

Jaè„áêÜ«∂Å∞ – „Ñ¨â◊flÅ ~°∂ÑÖÖ’ :Z=Ô~·<å XHõ Ñ¨xx QÆ∞iOz q=iOz#Ñ¨C_»∞ ã¨∂\˜QÍ....''F! ^•xH˜ KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_»∞ «∞Ok——''H˘xfl "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°Û=Ù «∞Ok——''h áê¡<Õg∞ ÉÏQÍÖË Œ∞——.....J#É’HõO_ç''DÑx ÑÓiÎHÍ=_®xH ZO « ã=∞Ü«∞O Ñ_»∞ «∞O Œ#∞ ‰õΩO@∞<åfl=Ù?——''ZO « Y~°Û=Ù «∞O Œ#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù?——

''h PÖ’K«# h‰õΩ Ö’Ñ¨~°Ç≤Ï`«OQÍ HõxÑ≤™ÈÎO^•? =∞m§ XHõ™êiPÖ’zOK«∞—— J#HõO_ç. D q èŒOQÍ Jaè„áêÜ«∂Å∞ „Ñ¨â◊flÅ ~°∂ÑÖÖ’ J~Ú ÕÉÏQÆ∞O\Ï~Ú† Z=ih ÉÏkèOK«=Ù.

<å‰õΩ ‰õÄ_® Z Œ∞Ô~·Ok :ZÑ¨C_»∂ W «~°∞Å Ö’áêÅ∞ ã¨∂\˜QÍ ZuÎ K«∂Ñ¨HõO_ç. Z=Ô~·<å`å=Ú

Z Œ∞~˘¯O@∞#fl ã¨=∞ã¨º QÆ∞iOz g∞‰õΩ K≥a Õ ''<å‰õΩ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ ã¨=∞¿ãº

Z^Œ∞Ô~·Ok—— JO@∂ „áê~°OaèOK«O_ç. ''JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ P Ö’áêxfl WÖÏ„QÆÇ≤ÏOKå#∞† WÖÏ •xfl ãik Œ∞Ì «∞<åfl#∞† WÖÏ P ã=∞ãº#∞ JkèQÆq∞OKå#∞——Jx K≥Ñ≤Ê =ÚyOK«O_ç. Z=~°∂ LÑ¨ ÕâßÅ∞ q#_®xH˜ ã≤ ŒúOQÍ LO_»~°∞ HÍhJ"Õ W «~°∞Å J#∞Éèí"åÅ∞QÍ q#_®xH˜ „Ñü"å~°∂ ã≤ ŒúÑ¨_» å~°∞.

‰õΩÇ¨ ñ – ‰õΩÇ¨ ñ – HÍ"£ – HÍ"£ :„áê~°OÉèíOÖ’ K≥Ñ≤Ê# P~°∞ uÜ«∞º\˜ =∂@Å∞ <Õ~°∞ÛH˘x HÀH˜ÅÅ∞QÍ

=∂~°O_ç. J~Ú<å ã~ HÍ‰õΩÅ`À Hõeã≤ LO_»\ÏxH ã≤ ŒúÑ_»O_ç. "åi q=∞~°≈Å∞,ãÅÇÅ∞ FÑ≤HõQÍ q#O_ç. ãÅÇÅ‰õΩ èŒ#º"å^•Å∞ K≥ÑÊO_ç. q=∞~°≈Å #∞O_ç<Õ~°∞ÛHÀO_ç.

WÖÏ Hõeã≤ rqOK«_»O L «Î=∞O

31 32

WO_®¡? =∞#∞+¨µÖÏ?



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñ¨a¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã¨∂\˜QÍ ™êyáÈ :=ºHÎ åfiÅ#∞ ÑOQÍ ÃÑ\ì å#∞™êQ Ñ ä•xfl q_çzÃÑ\ì, å#∞ #q∞‡#

qkè q è•<åxfl |eÃÑ\ì Z Œ∞\˜ "åi =∂@ q#HõáÈ Õ "åˆ~O KÕ™êÎ~À J<ÕÉèíÜ«∞O KÕ`«<À ÖËHõ, <Õ#∞ "åi #∞O_ç á⁄O^Œ∞`«∞#fl ™œHõ~åºxfl ¿ã=#∞HÀÖ’Ê`å<Õ"≥∂ J<Õ Ö’ÉèíO KÕ « "åiH ÖÁOyáÈÜÕ∞ r=# q è•#O ãi J~Ú#kHÍ Œ∞. „Ñ¨ã¨∞Î «O rq «OÖ’ D q è•#O =Å¡ rq «O ã¨∞Y=O «"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H©Jk ã¨∞n~°… HÍÅOÖ’ ÉÏxã¨ „|`«∞‰õΩQÍ =∂i =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# Jã≤÷~°`åfixflHõeyã¨∞ÎOk.

'' è≥·~°ºOQÍ L#fl"å_»∞ èŒ#=O «∞_»∞, è≥·~°ºOÖËx"å_»∞ c Œ"å_»∞—— JO@∞OkJ=∞‡. èŒ#=O «∞Å∞QÍ „| «HõO_ç.

<Õ~°∞ÛHÀO_ç :KåÖÏ=∞Ok <å‰õΩ <Õ~°Ê_®xH <å ŒQÆæiH =ã∞ÎO\Ï~°∞QÍx <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH

HÍ Œ∞. (ÃÑ·H˜ =∂„ «O <Õ~°∞ÛHÀ=_®xˆH =ã¨∞Î#fl@∞¡ K≥|∞`å~°#∞HÀO_ç). ZO`ÀŒ∂~°O#∞O_ç „â◊=∞HÀiÛ, _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ@∞ìH˘x =zÛ =∞#‰õΩ <Õ~Ê"å~°∞ ZO «

Hõ~°∞Ï=∞Ü«ÚÅ∞. "å~°∞ ‰õÄ_® XHõ rq «O QÆ_çáê~°∞. "åiH© J#∞Éèí"åÅ∞<åfl~Ú†"å~° J#∞Éèí=™ê~åxfl z#fl =∂@Ö’¡ =∞#‰õΩ JOkOK«_®xH˜ =KåÛ~°∞. QÍe"≥Å∞ «∞~°∞ HÍ"åe Jx HÀ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞ WO\H «Å∞ÑÙÅ∞ H\H©Å∞ ≥iz LOKåe†JÖÏQ #Å∞QÆ∞iÖ’ Hõeã≤ rqOK« ŒÅz# "å_»∞ W «~°∞Å #∞O_ç <Õ~°∞ÛHÀ ŒÅz#"å_»∞, W «~°∞Å∞ K≥¿ÑÊk FÑ≤HõQÍ q#_®xH˜ ã≤ ŒúOQÍ LO_®e.

«Ñ¨CHÀO_ç :XH˘¯Hõ ™êi P K≥¿ÑÊ"åi =∂@Ö’ "åi ŒOÉèÏÇ¨ÏOHÍ~° „Ñ¨ Œ~°≈#,

ã¨fi™ê=∞~°úº „Ñ¨ Œ~°≈# =∂„ «"Õ∞ LO_ç Ñ¨xH˜ =KÕÛk. Ug∞ ÖËHõáÈ~Ú<å ÖËHõ«ÖÏ`ÀHõ ÖËx "åQÆ∞_»∞ L<åfl ‰õÄ_®, "åi`À Hõeã≤ rqOK« ŒÅz#"å~°∞ FÑ≤HõQÍ

"åi =∂@#∞ q<åe. "åi Q˘O «∞ Ü≥ÚHõ ™ê÷~Ú, L„ ÕHõ=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞<åfl~ÚJ#∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ =∂„ «O "≥∞e¡QÍ JHõ _» #∞O_ç ÖËz "≥o§ áÈ=_»O =∞Ozk.ÖË^• JÖÏ "≥o§áÈ=_»O J<Õ HÍ~°ºO "åix J==∂xOz #@¡=Ù`«∞OkJ#∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞, =∞#ã¨∞û#∞ JHõ _ç#∞O_ç «Ñ≤ÊOz =∞~À"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞o§OKÕ Hõà◊<Õ~°∞ÛHÀO_ç.

6. Jxfl\˜H© J=Ù#<åÖÏ?

=∞O„`«∞Å∞,"Õ∞Ü«∞~°∞¡,Ñ‘~îåkèÑ¨`«∞ÖË

<Õ#∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ qO\Ï~°O_ô.....

ÉèíÖË...ÉèíÖË..

''JO Œi`À Hõeã≤ rqOKåÅO>Ë Jxfl\H© J=Ù#<åÖÏ? «ÑÊ^•? J<Õk„Ñ¨â◊fl. HÍ Œ∞... JÖÏ J=ã¨~°O ÖË Œ∞. ''_≥ã≤_≥~å\Ï—— U=∞O\’O^À q#O_ç....

"As far as possible without surrender, be on good termswith all persons. Speak your truth quietly and clearly; and listen toothers, even to the dull and the ignorant; they too have their storyAvoid loud and aggressive persons; they are vexations to the spirit"

™ê èŒº"≥∞ÿ#O « =~°‰õΩ Z=iH© ÖÁOQÆ‰õΩO_®, JO Œi`À =∞Oz ã¨O|Oè•Å∞ Hõey LO_»O_ç. g∞Ô~iy# ã¨ åºxfl „Ñ¨âßO «OQÍ, ã¨Ê+ìOQÍ K≥Ñ¨ÊO_ç.

J*Ï˝#∞Å, =¸~°∞öÅ =∂@Å∞ ‰õÄ_® q#O_ç. "å~°∞ K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ Hõ äŒÅ∞ ‰õÄ_®LO\Ï~Ú. ÃÑ ŒÌ Q˘O «∞`À L„ ÕHõOQÍ "åkOKÕ"åix Œ∂~°OQÍ LOK«O_ç."å~°∞ g∞ =∞#ã¨∞û#∞ K≥ Œ~°Q˘@ìQÆÅ~°∞.

33 34



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


''Z@∞=O\˜ „Ñ¨[˝ ÖËx"å_ç =ÚYº ÅHõ∆O Uq∞\’ ≥Å∞™ê?.... „Ñüq+¨Ü«∂xfl YO_çOK«_»O—— JO\Ï_»∞ ''ÉÏ~À+πëÈHÍÖòì——. =º‰õΩÎÅ∞ =∂\Ï¡_ÕÑ¨C_»∞"åix *Ï„QÆ «ÎQÍ Ñ¨sH∆OK«O_ç. "å~°∞ U™ê÷~ÚH˜ K≥Ok#"å~À "åi#∞O_ç g∞~°∞Uq∞ <Õ~°∞ÛHÀ=KÀÛ g∞‰õΩ W>Ëì ≥eã≤áÈ «∞Ok.

*Ï„QÆ «Î :Wxfl\˜ =∞^èŒº "Better to keep your mouth shut and appear

stupid than to open it and remove all doubt" <À~°∞=¸ã¨∞H˘x‰õÄ~ÀÛ=_»O =Å¡ g∞~°∞ =¸~°∞öÅ∞QÍ HõxÑ≤Oz<å ã¨~QÍx,<À~°∞ ≥iz "åiãÖ^ÕÇ¨Åhfl f~°ÛHõO_ç. HÍh Ñïã≤÷u q∞=∞‡efl ÉÏxã¨`«fiO "≥·Ñ¨Ù <≥@∞ì‰õΩ"≥à◊√ «∞#flÑC_»∞ ÖË • Z Œ∞\ "åi "åQÆ∞_»∞, =¸~°ö «fiO å~°™ê÷~ÚH KÕ~°∞‰õΩO@∞#flÑ¨C_»∞ =∂„ «O, L„ ÕHõÑ¨_»‰õΩO_® "åix Ñ¨Hõ ‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥o§ „Ñ¨âßO «OQÍã¨Ê+ìOQÍ g∞Ô~iy# ã¨ åºxfl K≥Ñ¨ÊO_ç. ^•x=Å¡ JHõ _ç ã¨=∞ã¨º fiáÈ=_»"Õ∞QÍHõ, Éèíq+¨º «∞ÎÖ’ H˘#™êQÆ=Åã≤# ã¨ «ûO|O è•Å∞ ≥|ƒu#=Ù.

We promise according our hopes and perfrom ac-cording to our fears

- FRANCOIS

7. JO`å LÖÏì

While livinf be a dead man, Be Thorovghly deadand then behave as you like because then all is well.

- BUNAND „ÑÖÑÖK«O JO`å «Å¡„HÕ Œ∞Å∞QÍ L#flk J<Õ ãÖQÆu è•º#O

KÕã≤# "åiH ≥Å∞ã∞ÎOk. XHõ™êi Jk „QÆÇ≤ÏOz#"å~°∞ «=∞ W+ìO =zÛ#@∞¡QÍ=º=Ç¨ÏiOz#@∞¡ „Ñ¨[Å‰õΩ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. x*ÏxH˜ "åà◊√§ ãïQÍæ<Õ „==iÎ™êÎ~°∞HÍh «=∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ L#fl"åi =º=Ç¨~°O «Å¡„HÕ Œ∞Å∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

rq «O – =∞$ «∞º=Ù :rq`åxfl QÆ∞iOz ≥Å∞ã¨∞HÀ"åeû# Ñ¨xÖË Œ∞ =∞$ «∞º=Ù#∞ QÆ∞iOz

≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë rq «O J=QÆ «=∞ø «∞Ok. =∞$ «∞º=Ù JO>Ë =∂~°∞Ê† „ÑüHõ∆OJk „Ñ¨ÑÖK«OÖ’#∂ =∞# â◊s~°OÖ’#∂, =∞#ã¨∞ûÖ’#∂, |∞kúÖ’#∂,HõÅ∞QÆ∞ «∂<Õ L#flk. nxfl r=`åxH =ºu~HõOQÍ ÉèÏqOK«Hõ, ã‘fiHõiOK«QÆÅ∞QÆ∞ «∂LO>Ë „ÑuHõ∆O „Ñu =∂~°∞Ê Éèí∂ «HÍÅOÖ’H *ÏiáÈ «∂ HõxÑ≤ã∞ÎOk. JÑC_»∞„ÑüHõ∆O =∞#‰õΩ =∞#"Õ∞ x «º #∂ «#∞Å=ÚQÍ HõxÑ≤™êÎ=Ú. D „ÑüHõ∆x «º #∂ «# «fiOÖ’<Õ r=#O L\ì Ñ¨_»∞ «∞Ok.

ÉèíÜ«∞O ÖË Œ∞ :rq «OÖ’ JO`å Éèí„ Œ « HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. W^˘Hõ Ñ≤zÛ „ÑÑOK«O. Éèí„ Œ «

Hõey# rq`«OÖ’ ™ê~°OÖË^Œ∞. JO^Œ∞Ö’H˜ qã¨∞QÆ∞ „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. ã≤÷~°"≥∞ÿ#L^ÀºQÆO, ™⁄O « WÅ∞¡, ÉÏºOH± ÉÏÖˇ<£û Ü«∂O„uHõ r=<åxH˜, ÉèÏ=^•™êºxH˜,=∞<À~°∞QÆ‡ «Å‰õΩ •if™êÎ~Ú JÉèí„ Œ «Ö’ xez#"å_»∞ „ÑüHõ∆O *ÏQÆ~°∂‰õΩ_≥·LO_®e. P‰õΩÖÏQÍ U Hõ∆=Ú<≥·<å QÍeH˜ ZQÆ~°QÆey# "å‚ HõkeOK«_®xH˜„Ñü"å_»∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_» å_»∞.

35 36



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


ã¨Ê+ìOQÍ K≥Ñ¨ÊO_ç :D «Å¡„HÕ Œ∞Å∞ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞~À qz„ «O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J Õ... «#

Ö’áêÅ#∞, «ÑCÅ#∞ •zÃÑ@ì_»O† HõÑ@O`À «#‰õΩÖËx Q˘ÑÊ «<åxfl „ÑHõ\OK«„Ñ¨Ü«∞uflOK«_»O. nxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ „Ñ¨=iÎOz K«∂_»O_ç. ˆH=ÅO J|^•úÖË„Ñ¨Kå~°=∞ÜÕ∞º D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ã¨Ê+ìOQÍ «# <À\˜ À<Õ «# |ÅÇ‘Ï# «Å∞,Ö’áêÅ∞, `«Ñ¨CÅ∞ Z=_»<åfl K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï_»O>Ë Z=~°∂ #=∞‡~°∞. #∞=ÙfiK≥|∞ «∞#flk *’H± J~Ú<å J~Ú LO@∞Ok. ÖË • U^À „Ñ¨Ü≥∂[<åxfl PtOzK≥|∞ «∞#fl Jã¨ «º"≥∞ÿ<å J~ÚLO@∞Ok J#∞‰õΩO\Ï~°∞ JO`å.

"≥∂ãÖ :„Ñü"å~°∂ D [QÆ`«∞ÎÖ’ `å#∞ "≥∂ãÖyOÑ¨ |_»‰õÄ_»^Œx, gÖˇ·`Õ

W`«~°∞Å#∞ "≥∂ãÿOKåÅx „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. g∞~°∞ WO^Œ∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ„Ñ=iÎOK«_»O_ç. Ñ¶ÖÏ<å "å_çH _»|∞ƒe¿ãÎ uiy ~å=x, "å_çKÕÛ ã~°∞‰õΩ HõbÎ Œx≥eã≤ ‰õÄ_® "åà◊§‰õΩ D =∂@Å∞ K≥|∞ «∂ _»|∞ƒ W=fiO_ç. ã¨~°∞‰õΩ H˘#O_ç.

g∞‰õΩ J=HÍâ◊O =zÛ<å ã¨~ W «~°∞Å#∞ "≥∂ãÖ KÕÜ«∞É’HõO_ç. qz„ «"≥∞ÿ# g∞Ñ¨ ŒúuH˜ =ÚOn [QÆ «∞Î Pâ◊Û~°ºáÈ «∞Ok. „Hõ=∞OQÍ g∞ˆ~ ãïQÍæ L<åfl~°x å"Õ∞«Å¡„HO Œ∞Åx „QÆÇ≤Ïã∞ÎOk. (XHõ"Õà◊ „QÆÇ≤ÏOK«HõáÈ~Ú<å g∞‰õΩ =KÕÛ W|ƒO Õg∞

ÖË^Œ∞)

=∞ èŒºÖ’ :" Man is not the end only the means"

=∞x+≤ QÆ=∞ºO HÍ_»∞ =∂~°æO =∂„ «"Õ∞. JO Œ∞ˆH «# g∞ Œ «#‰õΩ «$Ñ≤ÎÖË Œ∞. QÆ=∞ºO KÕi# "å_çH «$Ñ≤Î LO@∞Ok. ÖË • WOHÍ „ÑÜ«∂O „áê~°OaèOK«x"å_çH˜ âßOu LO@∞Ok. `å<Õ =∂~°æ"≥∞ÿ Õ, JÅã¨@, JâßOu, qã¨∞QÆ∞ «Ñ¨Ê=∞ˆ~=ÚO\Ï~Ú. JO Œ∞ˆH «<Õ «#‰õΩ Jf «OQÍ Z Œ∞QÆ∞^•=∞x K«∂™êÎ_»∞=∞x+≤ J~Ú Õ `å#∞ ÃÑ·Hõ<åfl Z ŒQÆ QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. ÖË • „HÕ Œ Ñ¨_çáÈ`å_»∞.„HÕ^ŒÑ¨_ç [O`«∞=ÙÖÏ „|`«HõQÆeæ# "å_»∂ P#O^ŒOQÍ LO_»QÆÅ_»∞. ÃÑ·H˜Z ŒQÆQÆey# "å_»∞ ‰õÄ_® P#O ŒOQÍ LO_»QÆÅ_»∞.HÍh =∞ èŒºÖ’ xez#"å_çH˜ =∂„ «O Œ∞óYO «Ñ¨Ê Œ∞.

D «Å¡„HÕ Œ∞Å „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ =∞#∞+¨µÅO`å «Å¡HÕ Œ∞Å∞QÍ KÕ «∞Åg∞ Œ #_»∞ã∞ÎO>Ë, D =∂~°æO #∞O_ç „ÑHõ ‰õΩ [iy «# HÍà◊§g∞ Œ xÅ∞K«∞#fl"å_»∞JO ŒiH© Œ∂~°"≥∞ÿ#@∞¡ HõxÑ≤Oz<å JO Œi`À Hõeã≤, JO ŒiH© =∂~°æ Œ~°≈#OKÕÜ«∞QÆÅ_»∞.

I contradict my self. I am laege I conrain multitudes.-WALT WHITMAN

37 38

lOHõ–J_»q



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


8. Wn g∞ „Ñ¨ÑÖK«O

Be your self, Especially do not feign affection Neither becynical about love.

h=Ù h=ÙQÍ LO_çáÈ, =∞~À =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O..... PáêºÜ«∞`«#\ÕK«‰õΩ.

– _≥ã≤_≥~å\Ïì

U#∞QÆ∞ – ZÅHõ :XHõ™êi XHõ U#∞QÆ∞ P‰õΩÅ∞ uO@∂ LO>Ë ^•xH˜ ŒQÆæ~°Ö’ J@∂

W@∂ u~°∞QÆ∞ «∞#fl ZÅHõ XHõ\˜ HõxÑ≤OzOk. "≥O@<Õ U#∞QÆ∞ ''UÜü∞! WHõ _»#∞O_ç "≥o§áÈ J~°ƒùHõÑ¨Ù „áê˜! <Õ#∞ K«∂_»Hõ h g∞^Œ HÍÅ∞ "Õâß#O>Ë#eyáÈ`å=Ù—— JOk. ZÅHõ kQÆ∞Å∞QÍ =ÚYOÃÑ\ì ''z#flÑ¨C_»∞ <Õ#∞ [|∞ƒÑ¨_®¤#∞ ÖË • <Õ#∞ ‰õÄ_® h JO « LO_Õ •xfl—— J#flk.

HõÑ¨@O :WÖÏ LO@∞Ok „Ñ¨[Åsu. ã¨ åºxfl XÑ¨CH˘<Õ è≥·~°ºOÖË Œ∞. „Ñü"å_»∂

U^À XHõ\˜ J=Ù^•=∞x K«∂¿ã"å_ÕQÍx, `å#∞ `å#∞QÍ<Õ xezáÈ=_®xH˜QÍh. «##∞`å#∞ XÑCHÀ=_®xHQÍh ã≤ ŒúOQÍÖË_»∞. JO`å HõÑ@O`À #\OKÕD „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ XHõix XHõ~°∞ "≥∂ãÿOK«∞‰õΩO^•=∞x K«∂ã¨∂Î<åflˆ~QÍx Hõeã≤LO_»ÖËHõ áÈ «∞<åfl~°∞.

rq «O JO>Ë XHõifl =∞~˘Hõ~°∞ #q∞‡Oz "≥∂ãÿOK«_»O, JO Œ~°∂JO Œsfl "≥∂ãÿOK«_»O JO\Ï_»∞ ¿+H±ÊûÜ«∞~ü.

qâßfiãÖ :=º‰õΩÎÅ∞ |*Ï~À¡ HõxÑ≤¿ãÎ KåÅ∞ H“yeOK«∞H˘x U_»∞™êÎ~°∞. HÍh =∂=¸

Å∞QÍ K«KåÛ~À „|uHÍ~À ‰õÄ_® Hõ#∞HÀ¯~°∞. #Å∞QÆ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ZHõ _»ÖËx P¿ÑHõ∆ K«∂Ñ≤™êÎ~°∞. Kå@∞QÍ "åi Q˘O «∞ #∞Å=∞_®xÔH·<å "≥#∞HÍ_»~°∞.

D =~°Î#OP è•ºu‡Hõ «, ÉèíHÎ ¿Ñ~°∞`À P„â◊=∂Ö’¡ KÕi# "åiÖ’ ‰õÄ_® HõxÑ≤ã¨∂ÎLO@∞Ok. "We cannot teach old dog new tricks" Ziy D HõÑ¨@=~°Î#OÖ’ L#fl =Úãë [O «∞=ÙÅ‰õΩ =∞#O H˘ «Îh «∞Å∞ <Õ~°ÊÖË=Ú. "åixK«∂ã≤ =∞#O Dq+¨Ü«∂Å∞ <Õ~°∞ÛHÀ‰õΩO_® LO>ËKåÅ∞. ÖË • „Ñ¨ÑÖK«OÖ’KåÖÏ=∞Ok D HõÑ¨@ =~°Î#O Ö’<Õ QÆ#∞Hõ =Ú˜y LO>Ë Jã¨Å∞ „¿Ñ=∞PáêºÜ«∞`«ÅÃÑ·# Z=iH© qâßfiã¨"Õ∞ ÖË‰õΩO_® áÈ~Ú Hõeã≤ rqOK«_»OJãÖÉèí==∞ø`«∞Ok.

g∞~°∂ – Ö’áêÅ∞ :JO Œ∞H ....."With all its shame" drudgery and broken dreams

it is still a beautiful world be cheerful" Å*Ï˚~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#, Ç‘Ï#=$`«∞ÎÅ∞Hõey#, f~°x HÀiHõÅ`À xO_ç L#fl ≥·#ÑÊ\H© Wk XHõ ~°HõOQÍ KåÖÏ JO Œ"≥∞ÿ#„Ñ¨ÑÖK«O. Hõ#∞Hõ P#O ŒOQÍ LO_»O_ç. JO@∞Ok _≥ã≤_≥~å\Ï.

D ã¨$+≤ì #∞O_ç «##∞ "Õ~°∞QÍ K«∂z# "åiˆH „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Ö’áêÅ∞HõxÑ≤™êÎ~Ú.U=ºH©Î «#Ö’ å#∞ Ö’áêÅ∞ "≥ «HõÖË_»∞. «# HõO_»¡‰õΩ å<≥Ñ¨C_»∂JO^ŒOQÍ<Õ =∞Oz"å_çQÍ<Õ HõxÑ≤™êÎ_»∞. =∞i Dã¨$+≤ì #∞O_ç `å#∞ "Õ~°∞HÍ#Ñ¨C_»∞ nxÖ’ Z=Ô~·<å Ö’áêÅ∞ K«∂_»QÆÅ~å?

Œ∞óYO :Jã¨b „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ "≥∂ãÖ, Œ∞óYO "≥Ú ŒÖ·#q ÖË=Ù ˆH=ÅO Jq

K«∂KÕ "åiÖ’<Õ L<åfl~Ú. "≥Ú «ÎO ã$+≤ìÖ’ Jxfl „áê∞Å∞ P#O ŒOQÍ L<åfl~Ú.XHõ =∞#∞+¨µº_»∞ «Ñ¨Ê L#fl Œ∞#fl@∞ìQÍ D „Ñ¨ÑÖK«O r=~åã¨∞Åxfl\˜H© XHõ=~°O. «H˜ # „áê∞Å‰õΩ WHõ _» WÖÏ LO_»@"Õ∞ P#O ŒO. âßfiã≤OK«_»"Õ∞P#O ŒO. HÍh D „ÑÑOKåxfl K«∂KÕ =∂#=Ù_çÖ’ Œ∞óYO LOk. ãOã¯ $ «OÖ’Œ∞óMÏxfl '"Õ Œ#— JO\Ï~°∞. "Õ ŒO JO>Ë *Ï˝#O. '#— JO>Ë Jk ÖËHõáÈ=_»O.

JO>Ë *Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ Œ∞óYO. ã¨$+≤ìÖ’ W «~° „áê∞Å‰õΩ Z Œ∞\˜ „áê∞ÅÜ≥ÚHõ *Ï˝#OÖË Œ∞† H=ÅO «=∞‰õΩ å=ÚQÍ „| «∞‰õΩ`åÜ«∞q. D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’„Ñü"å_»∂ «# „| «∞‰õΩ å#∞ „|uH˜ Õ Œ∞óY"Õ∞ ÖË Œ∞† D *Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»"Õ∞Œ∞óMÏxH˜ ^•ifã¨∞ÎOk.

ZÖÏ =∂ie?=∞# K«∞@∂ì LO_Õ „ÑÑOK«O Ü≥ÚHõ *Ï#O =∞#‰õΩ =∞<À=$uÎ (PÖ’K«#)

~°∂ÑÖÖ’ LO@∞Ok. D PÖ’K«# HÍ~°OQÍ «# K«∞@∂ì L#fl =º‰õΩÎÅ#∞,

39 40



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ JÖÏˆQ ã‘fiHõiOK«ÖË_»∞. «#‰õΩ #zÛ# q èŒOQÍ "å\˜Ö’ =∂~°∞Ê#∞HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. WÖÏ HÀ~°∞HÀ|_Õ „Ñu =ºHÎ HÀiHõ W «~°∞Å HÀiHõ‰õΩ =ºu~HõOQÍLO>Ë U HÀiHõ ##∞ãïOz D „Ñ¨ÑÖK«O =∂~åe?

PÖ’K«# :JO ÕHÍ Œ∞ „Ñu PÖ’K«# PÖ’zOK«|_Õ =ºHÎH, PÖ’zOKÕ"åiH =∞ èŒº

JQÍ è•xfl ( Œ∂~åxfl) ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. Œ∂~°O ÖË‰õΩO_® PÖ’zOK«_»O ™ê èŒºOHÍ Œ∞. D Œ∂~°O ZO « «yæ Õ JO «QÍ PÖ’K«#Å∞ «QÆ∞æ å~Ú.

Œ∂~°O :XHõ "≥∞l„¿+ì\ò =ÚO Œ∞‰õΩ =Ú^•Ì~ÚQÍ PÜ«∞# H˘_»∞‰õΩ#∞ fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ

<åºÜ«∞x~°‚Ü«∞O KÕÜ«∞_»O KåÖÏ Hõ+ì=∞ø «∞Ok† "åi =∞ èŒº Œ∂~°O «‰õΩ¯=,JO Œ∞=Å¡ PÖ’K«#Å∞ PyáÈ`å~Ú. ZO « ¿Ñ~°∞ "≥∂ã≤# ã¨~°#~Ú<å «#ÉèÏ~°º‰õΩ QÍh, H˘_»∞‰õΩ‰õΩQÍhPÑ¨~+¨<£ KÕÜ«∞ÖË_»∞. JO Œ∞‰õΩ WOH˘Hõ _®Hõì~üJ=ã¨~°=∞ø`å_»∞† "åi =∞ èŒº‰õÄ_® Œ∂~°O «‰õΩ¯"Õ.

WOÔH=~°<åfl Œ∞óYOÖ’#∂ HõëêìÅÖ’#∂ LO>Ë =∞#O ãÅÇ K≥ÑÊQÆÅOHÍh ã¨fiÜ«∞OQÍ =∞#"Õ∞ HõëêìÅÖ’ LO>Ë =∞#ˆHg∞ `ÀK« Œ∞ JHõ _» Œ∂~°OJã¨ÖË ÖË Œ∞. JHõ _» =∞#ã¨∞û Ñ¨ÓiÎQÍ â◊¥#º"≥∞ÿ áÈ «∞Ok.

q_»nã¨∞ÎOk :Hõ#∞Hõ PÖ’K«# =∞##∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕã≤, „Ñ¨ÑÖK«O #∞O_ç

q_»nã≤,„ÑÑOK«O *Ï#O HõeQÖÏ KÕã≤, JO Œ∞Ö’ Ö’áêÅ#∞ K«∂¿ãÖÏ KÕã∞ÎOk.PÖ’K«#, P#O^•xfl Z~°∞QÆ Œ∞. H=ÅO Œ∞óMÏ<Õfl Z~°∞QÆ∞#∞. DPÖ’K«<Õ ''"Õ Œ#——( Œ∞óYO). ãfi~°∂Ñ*Ï<åxfl fã≤"Õã≤ „ÑÑOK« *Ï<åxfl HõeyOz "≥∂ãO KÕã∞ÎOkD PÖ’K«#.

HÍ|\ì Wk g∞ „Ñ¨ÑÖK«O Jx „QÆÇ≤ÏOz–PÖ’zOK«‰õΩO_®, «i¯OK«‰õΩO_®– L#fl^Œ∞#fl@∞ìQÍ nxfl ã‘fiHõiOK«_»O <Õ~°∞ÛHÀO_ç. JÑ¨C_»∞ Hõeã≤rqOK«_»O ™ê èŒº=∞ø «∞Ok.

All men plume themselves on the improvement of society

and no man improves.

- RALPH WALDO EMERSON

9. #=Ùfi – #qfiOK«∞

There are some things that are so serious that you haveto laugh at them.

- NIELSBOHR (Physicist)

#=Ùfi «∂ «∞à◊√§ «∂LO_Õ "å~°O`å QÆ∞OÑÙQÍ XHõKÀ@HõxÑ≤™êÎ~°∞ g∞‰õΩ.JO>Ë! #=Ùfi =º‰õΩ ÎÅ#∞ ^ŒQÆ æiH˜ `≥ã¨∞ ÎO^Œ#fl =∂@ D„Ñ¨ÑÖK«OÖ’QÆOcè~°"≥∞ÿ# ŒO@∂ UnÖË Œ∞. K«∂_»QÆÅHõO_»∞¡ L#fl"å_çH „Ñu •xÖ’#∂ ÇãºOHõxÑ≤ã∞ÎOk. H˘O ŒiH =∂@Å#∞ z„ «OQÍ "å_»@OÖ’#∂, =º‰õΩÎÅ#∞, ãOÑ¶∞@#Å#∞ =ºOQÆºO, Ç¨ã¨ºO J<Õ HÀÏÅÖ’ K«∂_»@Ö’#∂ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# „Ñ¨[˝LO@∞Ok. J~Ú Õ =∞#=∞O`å P Œ$HÀ¯ÏÅ #∞O_ç rq`åxfl K«∂_»@OJÉèíºã≤OK«=K«∞Û.

â◊„ «∞=ÙÅ∞ ÖË~°∞ :WÖÏ #qfiOKÕ"å~°∞ JO^ŒiH˜ ^ŒQÆæ~“`å~°∞. "å~°∞ J*Ï`«â◊`«$=ÙÅ∞

(â◊ «$=ÙÅ∞ÖËx"å~°∞) J=Ù`å~°#_»OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO ÖË Œ∞. J@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ#∞<Õ<≥~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. ZÑ¨C_»∂ QÆOcè~°OQÍ#∞ HÀÑ¨"≥ÚzÛ#Ñ¨C_»∞ =∞O_çÑ¨_»∞`«∞PÑ¶‘ã¨∞Ö’ ™êìÑ¶π#O`å QÆ_»QÆ_» ÖÏ_çOKÕ Ü«∞=Ú_çÖÏO\˜ PÑ¶‘ã¨~°∞¡, "Õ∞<Õ[~°∞¡,_≥·Ô~Hõì~°∞¡ ã¨Ç≤Ï «O «=∞ PÑ¶‘ã¨∞Ö’<Õ Hõ¡~°∞¯QÍ Ñ¨xKÕ¿ã P=ºHÎx Hõ¡Éò‰õΩ fã¨∞‰õΩx"≥à◊§_»O, Ñ≤H˜flH±‰õΩ fã¨∞ÔHà◊§_»O, «=∞ WO\’¡ «=∞ |O èŒ∞=ÙÅ =∞ èŒº [iˆQáêsìÅ‰õΩ PÇ¨fixOK«_»O [iˆQk. z#fl Ñ≤Å¡Å ŒQÆæi #∞O_ç =Úãë"åi =~°‰õΩJO`å ZÑC_»∂ PÜ«∞# K«∞@∂ì QÆ∞OÑÙQÍ LO_Õ"å~°∞. WÖÏ JO Œih PHõi¬OK«QÆÅQÆ_®xH HÍ~°"Õ∞q∞\’ PÜ«∞# =∂@Å∞ H˘xfl g∞‰õΩ K≥a Õ J~°ú=∞=Ù «∞Ok.

Ç¨ã¨º q è•#O :"≥Ú Œ\˜ Ããì<À „QÍÑ¶~ü Z=~À ≥Å∞™ê! ''QÆÑü—— ''ëê~üìÇÖ_£‰õΩ P¿Ñ~°∞

~å=_®xH˜ HÍ~°O QÆÑü KÕ «∞Å∞ á⁄\ìQÍ LO_»@"Õ∞——. ''ÅOHÍ q[Ü«∞O`«~°∞"å`« ~å=ÚÅ"å~°∞ Ñ¨Ù+¨ÊHõ q=∂<åxfl H˜+≤¯O^èŒÖ’ kOÑ≤# `«~°∞"å`«,

41 42



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


H˜+≤ O èŒÖ’ P_»"åà◊§O`å ã‘ «=∞‡"åix K«∂_»\ÏxH˜ =KåÛ~°∞. XHõ~åug∞ ŒPq_» ‰õÄ~˘Ûx LO>Ë =ÚO^Œ∞ =ÚMÏxfl K«∂ã≤ Pq_»#∞ K«∂ã≤ ÉÏ^èŒÑ¨_ç"≥o§áÈ «∂ WO « JO ŒOQÍ LOk "≥#HÍÅ XHõ `ÀHõ‰õÄ_® LO>Ë WOÔHO «ÉÏQÆ∞O_Õk J#∞‰õΩ<åfl~°@——. ''"≥Ú#fl áêH˜™ê÷<£ #∞O_ç XHõ =ºHÎ =zÛ _èçb¡Ö’XHõ ÑO_»¡ _®Hõì~°∞ ŒQÆæ~° Ñ≤Ñ≤ÊÑ#∞fl Ñ‘HOK«∞‰õΩ<åfl_»@ JÑC_® _®Hõì~ü U=∞Ü«∂º!g∞‰õΩ JHõ¯_» áêH˜™ê÷<£Ö’ ÑÖ_»¡ _®Hõì~°∞¡ ÖË~å? JO>Ë JO^Œ∞HÍ ¿ÑÃ+O\ò''ZO Œ∞‰õΩÖË~°∞, L<åfl~°∞– HÍh =∂ Õâ◊OÖ’ Z=_»∂ <À~°∞ ≥~°=‰õÄ_» Œ∞ Hõ •!J<åfl_»@——. WÖÏ ™êQÆ∞`å~Ú PÜ«∞# "åºMÏº<åÅ∞.

Ãã·_£ ZÃÑ¶H±ì :J~Ú Õ D èÀ~°˜Ö’ ™êˆQ "åiH˜ HõëêìÅ∞ ÖË=#∞HÀÉ’HõO_ç. JÖ’¡Ñü

=∞O Œ∞Å‰õΩ =∞ÖË¡ nxH˜ ‰õÄ_® Ãã·_£ZÃÑ¶H±ì LOk. WÖÏ #=Ùfi «∂ «∞à◊√§ «∂LO_Õ =ºHÎ L#fl « ™ê÷<åxH˜ Ñ¨xH˜~å_»x, QÆOcè~°OQÍ LO_Õ"åˆ~ HÍ~°º Œ‰õ∆ΩÅ<ÕJáÈÇ¨Ï XHõ\˜ „Ñ¨[ÅÖ’ LOk. HÍ|\ì D q èŒOQÍ g∞~°∞ LO_» Œe¿ãÎ H˘xflÑ¨ Œ=ÙÅ∞, Q˘Ñ¨Ê"å~°<Õ QÆ∞iÎOÑ¨Ù áÈQ˘@∞ìHÀ=Åã≤ ~å=K«∞Û. g∞~°∞ #Å∞QÆ∞i`ÀHõeã≤ rqOK«_»O =ÚYº=∂, ÖËHõ JÇ¨ÏOHÍ~° Ñ¨Ù+≤ìxKÕÛ Ñ¨ Œ=ÙÅ∞, QÆ∞iÎOÑ¨Ù=ÚYº=∂! g∞ˆ~ Z#∞flHÀO_ç.

*Ï„QÆ «Î :g∞ Ç¨ã¨º, =ºOQÆº ãÖÉèÏ+¨Å =Å¡ g∞~°∞ =∞~˘Hõ ã¨=∞ã¨º#∞ ‰õÄ_®

Z^Œ∞~À¯QÆÅ~°∞. g∞ =∂@Å#∞ Z^Œ∞\˜"å~°∞ `«Ñ¨CQÍ J~°úO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.ã∞xfl «"≥∞ÿ# "åi ÉèÏ"åÅ∞ ≥|ƒu#=K«∞Û, g∞~°∞ "åix q=∞i≈ã∞Î<åfl~°#∞HÀ=K«∞Û.ÖË • =∞s QÆOcè~°OQÍ LO_»@O JÅ"å@~Ú# ~åuãfi~°∂ÑÙÅ‰õΩ g∞ q è•#OÖ’JãÉèíº « HõxÑ≤OK«=K«∞Û. Hõ#∞Hõ =ÚO Œ∞ =º‰õΩÎÅ ãfiÉèÏ"åÅ#∞ J~°ÌO KÕã∞‰õΩO@∂ã¨ÉèÏ#∞QÆ∞OQÍ, =º‰õΩÎÅ Hõ#∞QÆ∞OQÍ g∞ Ç¨ã¨ºãÖÉèÏ+¨#∞ H˘#™êyã¨∂ÎHõeã≤ rqOK«O_ç.

#=fiO_ç :JÖÏ K«=∞`å¯~°OQÍ =∂\Ï¡_»QÆÅ Ñ¨\˜=∞ g∞Ö’ ÖËHõáÈ~Ú<å ã¨~ Hõeã≤

#=fi_»O =∂„ «O <Õ~°∞ÛHÀO_ç. g∞ Wëêì~ÚëêìÅ#∞ „ÑHõ ‰õΩÉ\ì g∞â◊„ «∞=Ù #qfiOz<å #=fi_®xH ã≤ ŒúOQÍ LO_»O_ç. JÑC_»∞ Hõeã≤ rqOK«_»O ã∞ÅÉèí=∞ø «∞Ok.

10. áÈ\© ÖË^Œ∞

"Desire of greatness is a God like sin"

J_»¡~ü JÅ¡i :J_»¡~ü "≥·Ü«∞HÎHõ =∞<Àq*Ï#O (Individual Psycology) JkèHÍ~° "åOKèå

„Ñ¨ è•#"≥∞ÿ#k. PÜ«∞# =∞#∞+¨µÅO`å Ç‘Ï#`å „QÆOkè (Inferiority Complex)H Ö’<≥· L<åfl~°O\Ï_»∞. =ºHÎ rq «OÖ’ ZHõ _», Uq èŒOQÍ, Uã≤÷uÖ’ L#flÑÊ\H©<åHõ<åfl «H˜ #"å~°∞ L#fl «OQÍ L<åfl~°x, =ÚO Œ∞<åfl~°x, Z‰õΩ¯=QÍ Hõey(^èŒ#O, JO^ŒO, ¿Ñ~°∞ „Ñü+¨ìÅ∞ "≥ÚII) L<åfl~°<Õ =∂#ã≤Hõ =º^èŒ "åixq_»∞=‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ Ç‘Ï#`å ÖË • #∂º#`å „QÆOkè JO>Ë.

L„HÀ+Ö :=∞x+≤ «#Ö’ L#fl Ö’áêxfl ãïk Œ∞ÌHÀ=_»O, ÖË • HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞ÛHÀ=_»O

H˘~°‰õΩ =∞ÇÏ «fiHÍOHõ∆ À =ÚxyáÈ`å~°x ã≤ •úOf HõiOKå_»∞ J_»¡~ü. z#fl «#OÖ’U Ñ≤Å¡Å~Ú Õ «fi~°QÍ #_»Hõ <Õ~°∞ÛHÀ~À "åˆ~ Ñ¨~°∞QÆ∞ÑÖ^•ÅÖ’ ÔQÅ∞á⁄O ÕQ˘ÑÊ P@QÍà◊√§QÍ =<≥flÔH‰õΩ¯`å~°x, XO\Hõ#∞fl"å~°∞ =∂=¸Å∞QÍ Ô~O_»∞ HõO_»∞¡L#fl"åiHõ<åfl `≥eqQÆÅ"å~°=Ù`å~°x J<Õ"å_®Ü«∞#. Jk Ô~O_»∞ HõO_»¡`ÀKÕÜ«∞QÆÅ Ñxx XH Hõ#∞fl`À ™êkè •Ì=∞x „ÑÜ«∞uflOK«_»O =Å¡ =zÛ# HõÑ@=∞x,JÖÏQ "Õ∞=Ú W «~°∞ÅÖÏQÆ #_»=ÖË=∞<åfl~°∞ Hõ • K«∂_»O_ç "Õ∞=Ú JO ŒiHõ<åfl"ÕQÆOQÍ ÑïÔQ «ÎQÆÅO Jx K≥Ñ≤Ê# L„HÀ+¨=∞x J<Õ"å_®Ü«∞#.

43 44



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


Ç‘Ï# « Jx"å~°º=∂ :J~Ú Õ «=∞Ö’x Ö’áêÅ =Å¡ Ç‘Ï#`å„QÆOkä, nx=Å¡ JkèHÍ~°"åOKè«

„Ñü"åiH˜ Jx"å~°º=∞x, nx=Å¡ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å „Ñ¨[Å =∞ èŒºáÈ\© «Ñ¨Ê Œx, ã¨Ê~°ú «Ñ¨Ê Œx nx=ÖË¡ „Ñ¨[ÅÖ’ HõÅÇ¨ÏO ã¨Ç¨Ï[=∞x nxÖ’#∞O_ç É·@Ñ_»\ÏxH JkèHÍ~° "åOKè«#∞ HÍãÎ «yæOK«∞HÀ"åÅx PÜ«∞# JO\Ï~°∞.HÍh P «yæOK«∞HÀ=_»O ZHõ _ç=~°‰õΩ? J<Õk „Ñ¨â◊fl "åOKè«J<Õk L#flÑ¨C_»∞Jk U™ê÷~ÚÖ’#<åfl «$Ñ≤ÎÑ_»∞ «∞O^•? É∫kúHõOQÍ D q+Ü«∞O JO Œi J=QÍÇÏ#‰õΩ =¿ãÎ, JkèHÍ~° "åOKè« J<Õ D Ñ~°∞QÆ∞ÑO ≥O PyáÈ «∞O Œ<åfl_»∞ J_»¡~ü.HÍh WO « qâı¡+¨ xzÛ# PÜ«∞<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ D áÈ\©#∞O_ç «Ñ¨CHÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞. å#∞ QÆ∞~°∞=Ù#"åfie, =∂~°æ Œ~°≈‰õΩ‚"åfie J<Õ "åOKè« À «# QÆ∞~°∞"≥·#_®II „á¶ê~Ú_£ #∞O_ç «Ñ¨CH˘x, «# H˘ «Î ã≤ •úO`åxfl „ÑüáêkOKå_»∞.

|Ç¨ï^˘_»¤ ÖÏF ÕûD áÈ\©Ö’ #∞O_ç É·@Ñ¨_ç JO`å Hõeã≤ rqOKÕ q è•#O XHõ\˜

L#fl ŒO\Ï_»∞ ''ÖÏF Õû—— JkèHÍ~° "åOKè« (Will to power) J<Õk ~ÀQÆO† JkZ‰õΩ¯= L<åfl «‰õΩ¯= L<åfl L#fl>Ë¡ QÍx ~ÀQÆ~°Ç≤Ï «∞Å∞QÍ Z=~°∂ ÖË~°∞. D~ÀQÆO áÈ#O «=~°‰õΩ JO`å ã¨Ê~åú~°Ç≤Ï «OQÍ rqOK«_»O ™ê èŒºOHÍ Œ∞. =∞iWk ZÖÏ áÈ «∞Ok? =∂~°æ"Õ∞q∞\˜?

''=∞Ç¨#^Œ∞Å∞, ã¨=Ú„^•Å∞ Hõ#∞=∞Å‰õΩ Uq^èŒOQÍ ™êfiq∞`«fiO=Ç≤ÏOK«QÆeQÍ~Ú? «=∞#∞ hK«™ê÷#OÖ’ xÅ∞ÑÙHÀ=_»O =Å¡, „HOkH X~°QÆ_»O=ÖË¡ Jq Hõ#∞=∞Å‰õΩ ™êfiq∞ «fiO =Ç≤ÏOK«QÆeQÍ~Ú. Hõ#∞Hõ „Ñ¨[Å‰õΩ ™êfiq∞QÍ=∂~° ŒÅz# "å_»∞, "åix J#∞ãïOKÕ"å_çÖÏQÍ =∂\Ï¡_®e. "åi "≥#∞Hõ#_»"åe. WÖÏ LO_»@O =ÖË¡ ™ê èŒ∞=Ù JO ŒiHõ<åfl L#fl « ™ê÷#OÖ’ LO\Ï_»∞†„Ñ[Å‰õΩ PÜ«∞# |~°∞=ÙHÍ_»∞. PÜ«∞# JO ŒiHõ<åfl =ÚO Œ∞ #_»∞™êÎ_»∞. „Ñ[Å∞PÜ«∞#‰õΩ Ç¨x «ÅÃÑ@ì~°∞——. JO\Ï_»∞ ÖÏF Õû '' «# `å"À ≥Ç¨ÏHÕQ∑—— J<Õ„QÆO èŒOÖ’.

=ÚO^• ! "≥#∞Hõ? :JÇ¨ÏOHÍ~°O, Ñ¶¨∞~°¬‰õΩ, Ñ¶¨∞~°¬ áÈ\©H˜ ^•ifã¨∞ÎOk. D áÈ\©

HÍ~°OQÍ<Õ „Ñ¨[Å∞ Hõeã≤ „| «HõÖË~°∞. JO ŒiHõ<åfl =ÚO Œ∞‰õΩ "≥àÏ§e Jx„Ñ¨Ü«∞uflOKÕ"å_»∞ U <å\ÔH·<å F_çáÈ`å_»∞. `å\˜x «<Õfl "å_»∞O>Ë "å_ç

«Å Œ<Õfl "å_»∞O_»@O ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï["Õ∞ Hõ •! Hõ#∞Hõ rq «OÖ’ DÑ≤zÛ Ñ¨~°∞QÆ∞=º~°ú=∞x „QÆÇ≤ÏOz "≥#∞Hõ xÅ|_Õ"å_»∞ ZÑ¨C_»∂ q[Ü«Ú_çQÍ<Õ LO\Ï_»∞.=ÚO Œ∞‰õΩ "≥à◊ •=∞x „Ñ¨Ü«∞uflOKÕ"å_Õ x=Úfl_»∞QÍ q∞yeáÈ`å_»∞. áÈ\©Ö’áêÖÁæ#x "å_ç À áÈÅÛ_®xH Z=~°∞<åfl~°∞? áÈÅÛ|_»x"å_»∞ ZÑC_»∂ „âı+µª_Õ†#∞=Ùfi ZÖÏQÆ∞O>Ë JÖÏQ „âı+µª_ç"≥· áÈ`å=Ù. # Œ∞Å∞ x=∞fl ™ê÷<åxH "≥à◊§_®xH,„HÕkH˜ X~°QÆ_®xH˜ ã≤ ŒúÑ¨_» å~Ú. Hõ#∞ˆH Jq Q˘Ñ¨Ê"≥·<å~Ú.

Ñ≤Å¡ÖË #Ü«∞O :D XiyáÈQÆÅ Hõà◊Å∞ Ñ≤Å¡Å∞ ÉÏQÍ Z~°∞QÆ∞ Œ∞~°∞. "åi â◊s~°OÖ’x

HõO_»~åÅ∞, Z=ÚHõÅ∞ Jhfl KåÖÏ "≥∞`«ÎQÍ LO\Ï~Ú. =$^Œ∞úÅ∞ â◊s~åÅ∞ÃÑà◊√ã¨∞ÉÏiáÈ`å~Ú. x*ÏxH˜ J Õ =∞$ «∞º=Ù Ü≥ÚHõ ÅHõ∆O #k ã¨=Ú„ ŒO"≥·Ñ¨Ù‰õΩ X~°∞QÆ∞ «∞Ok. JO Œ∞=ÖË¡ Jk x~°O «~°O „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ =ºHÎ‰õÄ_® JÇ¨ÏOHÍ~° ~°Ç≤Ï «∞_≥· q#Ü«∞OQÍ X~°QÆQÆey Õ #kÖÏQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î(rqã∂Î) LO_»QÆÅ_»∞. Wk H=ÅO âßsiHõ q+Ü«∞"Õ∞HÍ Œ∞ =∂#ã≤Hõ q+Ü«∞O‰õÄ_®. =∂#ã≤HõOQÍ «=∞‰õΩ å=Ú x=∞fl™ê÷#OÖ’ xÅ∞ÑÙHÀQÆÅ"å~ ÃÑ·™ê÷#O#∞O_ç =KÕÛ *Ï˝# QÆOQÆ#∞ JO Œ∞HÀQÆÅ~°∞. WÖÏ =∂#ã≤HõOQÍ X~°QÆ_»O ~åx=$ Œ∞ÌÅ∞ (D ™ê÷~ÚÖ’ L#fl"å~°∞ U =Ü«∞ã¨∞ "åÔ~·<å ã¨~ "å~°∞ =$ Œ∞úÖË)<Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ Jã¨=∞~°∞úÅ∞. JÇ¨ÏOHÍ~°∞ÅO`å z=iH˜ rq`«OÖ’ qiy=ÚHõ¯Ö∫`å~°∞.

F_»@"Õ∞ P#O ŒO :Z=Ô~·<å q∞=∞‡efl =OK«_®xH˜ =¿ãÎ g∞~°∞ =ÚO^Õ Xiyá⁄O_ç.

=OKÕ"åiH˜ P =∂„ «O „â◊=∞ ‰õÄ_® ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∞O_ç. z#fl Ñ≤Å¡"å_çH˜P_»∞HÀ=_®xH Z=~°∂ ÖËHõáÈ Õ «O„_ç À ‰õΩã‘Î Ñ_» å_»∞. «O„_ç "å_ç P#O ŒOH˘~°‰õΩ „HO Œ Ñ_çáÈ~Ú å#∞ F_ç#@∞ìQÍ #\™êÎ_»∞. WÖÏ J «_çH F_»@OÖ’<ÕP#O ŒO, Q“~°==Ú L<åfl~Ú. ÖË • Ñ≤Å¡Å`À áÈ\© Ñ_Õ ã≤QÆ∞æ ÖËx "å_»=Ù`å_»∞.

ÔQÅ= ŒÅ∞K«∞#fl "å~°O`å =¸~°∞öÖË, J*Ï˝#∞ÖË, D ÔQÅ∞Ñ¨Ù U <å\˜H©âßâ◊fi «O HÍ Œx "åiH˜ ≥eÜ«∞ Œ∞. H=ÅO ÔQÅ∞K«∞‰õΩ#fl JÇ¨ÏOHÍ~° ãÖ «$Ñ≤ÎÖ’„| «∞‰õΩ`å~°∞ g~°∞. P Ñ≤Å¡"å_»∞ U <å\ÔH·<å ÃÑ ŒÌ"å_»=Ù`å_»∞ (Z Œ∞QÆ∞`å_»∞)P<å_»∞ F_çOk «O„_çHÍ Œ∞ å<Õ#x ≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. q"ÕHõ=O «∞_»∞ „Ñ¨Hõ$u„Ñ¨"åÇ¨xH˜ Z Œ∞s Œ_»∞. P „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ `å#∂ XHõ_Ò`å_»∞.

45 46



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=ÚO Œ∂ – "≥#∞Hõ :g∞~°∞ JO ŒiHõ<åfl =ÚO Œ∞ #_»∞^•Ì=∞x „Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ „Ñ¨[Å∞ q∞=∞‡efl

"≥#‰õΩ¯ `À¿ã™êÎ~°∞. HÍh Z=Ô~·<å D Ñ≤zÛ áÈ\©Ö’ áêÖÁæ#Hõ „Ñ¨âßO «OQÍ"≥#∞Hõ xÅ|_ç Õ KåÅ∞ q∞=∞‡efl <≥uÎ# ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. =ÚO Œ∞ #_»==∞x„|uq∞ÖÏ_» å~°∞. WHõ _» "åi JÇÏOHÍ~åÅ∞ ≥|ƒu#=Ù QÆ#∞Hõ "å~°∞ g∞‰õΩÇx«ÅÃÑ@ì~°∞.~å[H©Ü«∂ÅÖ’<≥· Õ ã≤OÇã#Og∞ Œ ‰õÄ~°∞Û<Õ "åix «H¯# "å~°O`å

„HOkH ÖÏQÆ∞^•=∞x, Çx «ÅÃÑ_» •=∞x K«∂™êÎ~°∞. "åiH #∞=Ùfi „Ñu ŒfiOkfiqHÍ=Ù J<Õ q+¨Ü«∞O ≥eã≤#Ñ¨C_»∞ "å~°∞ g∞‰õΩ U Ç¨h KÕÜ«∞~°∞.

HÍh XHõ"Õà◊ JO ŒiHõ<åfl =ÚO Œ∞ LO_»@O H˘~°H g∞~°∞ „Ñ[Å "≥#∞Hõ#_»∞^•Ì=∞x K«∂¿ãÎ =∂„ «O JO ŒiHõ<åfl „âı+¨µª_çQÍ QÆ∞iÎOÑ¨|_®Å<Õ JÇ¨ÏOHÍ~°O`À "≥#∞Hõ xÅ|_»@O J<Õ ™ê èŒ##∞ P„â◊~Ú¿ãÎ =∂„ «O "≥#∞ˆH LO_çáÈQÆÅ~°∞. «#Ö’ å#∞ ãÖ «∞+¨µì_≥· QÆ∞iÎOÑ¨Ù HÀ~°Hõ "≥#∞Hõ #_çz# "åiH˜ =∂„ «O„âı+ª «fiO ÑïÏ=∞OQÍ ã≤kúã¨∞ÎOk.

P Õâ◊O–LÑ¨ Õâ◊O–ãÖ Õâ◊O–ã¨fi Õ[O :P ÕâßÅ∞, LÑ¨ ÕâßÅ∞, ãÖ ÕâßÅ∞ Z=iH© #K«Û=Ù. „Ñ¨[Å∞ q∞=∞‡efl

„âı+¨µªÅ∞QÍ XÑ¨C‰õΩO>Ë Hõ^• g∞#∞O_ç W=hfl ã‘fiHõiOK«_®xH˜, „Ñü=ºH˜ÎJÇ¨ÏOHÍ~°O J<Õ |∞~° Œ Ñ¨Óã¨∞H˘x «<Õ „âı+¨µª_çx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. Hõ#∞Hõ Hõeã≤rqOK« ŒÅz#"å_»∞ P ÕâßÅ∞, ãÖ ÕâßÅ∞, LÑ¨ ÕâßÅ∞ W=fi_»O =∂<åe.g∞Ö’ Õ[ã¨∞û ÃÑiy#<å_»∞ g∞~°∞ «=∞Hõ<åfl „âı+¨µªÅ<Õ q+¨Ü«∞O "åiH˜ J~°úOHÍQÆÅ Œ∞. JÑ¨C_»∞ "åˆ~ q∞=∞‡efl ãÖ Õâ◊O W=fi=∞x J_»∞QÆ∞`å~°∞. Hõ#∞HõáÈ\© Ñ¨_»@O =∂x Õ[ã¨∞û#∞ ÃÑOK«∞HÀ=_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ@ìO_ç.

„¿Ñ=∞ – |~°∞=Ù :N ~å=∞f~°ú ™êfiq∞ XHõ™êi XHõ J~°ºOÖ’x Ñ~°fi «O Z‰õΩ¯ «∞#flÑC_»∞,

P HÍeÉÏ@Ö’<Õ <åÅ∞Qà◊§ Ñ≤Å¡"å‚ gÑÙ# ZH¯OK«∞H˘x =ÚO Œ∞‰õΩ ™êyáÈ «∞#flZxq∞k ãO= «û~åÅ áêÑ HõxÑ≤OzOk. =∂=¸Å∞QÍ XHõ =ºHÎ P HÍeÉÏ@Ö’H˘O_»<≥H˜ "≥à◊§_»"Õ∞ Hõ+ì"≥∞ÿ Õ, ˆH=ÅO Zxq∞ ÕO_»¡ =Ü«∞ã¨∞ QÆÅ P áêÑ¨ PÑ≤Å¡"å‚ Z «∞ÎH˘x H˘O_» ZHõ _»O PÜ«∞#‰õΩ Pâ◊Û~åºx HõeyOzOk. ''áêáê!P Ñ≤Å¡"å_»∞ h‰õΩ |~°∞=Ù HÍ=_»O ÖË •?—— J<åfl_»∞. P áêÑ¨ ''g_»∞ <å«=Ú‡_»∞, =∞i <åÔHÖÏ |~°∞==Ù`å_»∞!——J#fl Œ@.

«Ñ¨Êx Ñïã≤÷uÖ’ U ≥·<å =ã¨∞Î=Ù#∞ <≥uÎ <≥ «∞ÎHÀ"åeû =¿ãÎ Jk =∞#‰õΩKåÖÏ |~°∞==Ù «∞Ok. HÍh J Õ =∞#O W+ìÑ¨_ç „¿Ñ=∞`À P |~°∞"≥ «∞Î‰õΩO>ËJk =∞#‰õΩ ÉèÏ~°OHÍ^Œ∞. JÖÏˆQ =∞#O`«@ =∞#O Z=i <≥uÎ#<åfl ZH˜¯‰õÄ~°∞ÛO>Ë "åiH˜ |~°∞==Ù`å=Ú. HÍh J Õ "å~°∞ „¿Ñ=∞`À <≥uÎ <≥ «∞Î‰õΩO>Ë( «=∞Hõ<åfl L#fl « ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~ÀÛÉˇ@∞ì‰õΩO>Ë) |~°∞=ÜÕ∞º „Ñ¨ã¨HÎ ÖË Œ∞. Hõ#∞Hõ„¿Ñ=∞ ÃÑOK«∞HÀO_ç? Z=iH© |~°∞=Ù HÍ‰õΩO_® JO Œi`À Hõeã≤ „| «Hõ=K«∞Û.

h_»Å∞ – Ñ¶∞~°¬ :"Then the people of the world are glad

No one in the world can contend against him"

''P `«~°∞"å`« „Ñ¨ÑÖK« „Ñ¨[Å∞ P#O^ŒOQÍ LO\Ï~°∞, PÜ«∞#‰õΩ=ºuˆ~HõOQÍ Z=~°∂ ãÖÑ¶∞~°¬ KÕÜ«∞ÖË~°∞——.

– å"À ≥Ç¨ÏHÕQ∑

i<£ Ñ¶∂~¸ J<Õ *ˇ<£ « «fi"Õ «Î h_»Å#∞QÆ∞iOz XHõ áê@ „"åâß~°∞.''"≥∞@¡ g∞k K≥@∞ì h_» z=Ú‡`ÀOk. (T_»∞™ÈÎOk) J~Ú<å Œ∞=Ú‡ ÖË=_»OÖË Œ∞† ã¨~°ã¨∞û g∞ Œ H˘OQÆÅ∞ ZQÆ∞~°∞ «∞<åfl~Ú "å\˜H˜ «=∞ „ÑüaO|O hà◊§Ö’HõxÑ≤OKåÅx ÖË Œ∞† ã¨~°ã¨∞û‰õΩ "å\˜H˜ „ÑüaOaOKåÅx ÖË Œ∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©„ÑüaOÉÏÅ∞ «Ü«∂~°=Ù «∂ =∞m§ JO «=∞=Ù «∂ LO\Ï~Ú——.

WÖÏ rqOK«_»O <Õ~°∞ÛHÀO_ç. PHÍâ◊OÖ’ Zyˆ~ Ñ¨H∆H˜ Ñ¨ ŒzÇ¨flÅ∞=Ú„kOK«|_»=Ù. JÖÏZ=i`À#∂ Ñ¶∞i¬OK«x h_»ÅÖÏQÍ =iÎOz#ÑC_»∞, ã∂Hõ∆ ‡"≥∞ÿ# Ç≤ÏO™ê =$ «∞ÎÅ#∞ ‰õÄ_® q_çz ÃÑ\ì#Ñ¨C_»∞ áÈ\© LO_» Œ∞ JÑ¨C_»∞Hõeã≤ rqOK«_»O ã¨∞ÅÉèí=∞ø «∞Ok.

47 48

11. Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O XHõ Hõà◊

'' «~°∞"å « KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ HÍ~°º"Õ∞q∞\’ ≥Å∞ã∞HÀ=_»"Õ∞ q"ÕHõO† •xxãïQÍ KÕÜ«∞_»O <≥·Ñ¨ÙºO† ^•xH˜ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞_»O ã¨ Œ∞æO——.

Ñ¨x :|~°∞"≥·# XHõ |Å¡ XHõ =ºHÎ ÖËÑ¨QÆÅ_®? ÖËÑ¨ÖË_»∞ JO Œ∞‰õΩ HõhãÖ

#Å∞QÆ∞~°∞ HÍ"åe.=∞i P #Å∞QÆ∞~°∞ XH ÑHõ # Ñ\˜ì ÖËÑ≤ Õ P |Å¡ ÖËã∞ÎO^•?...ÖË= Œ∞, #Å∞QÆ∞~°∞ <åÅ∞QÆ∞"≥·ÑÙÖÏ Ñ\Ïìe. #Å∞QÆ∞~°∂ <åÅ∞QÆ∞"≥·ÑÙÖÏ Ñ\˜ì#ÑÊ\H©JO`å XˆH™êi Ñ¨\ì ÖËÑ¨HõáÈ Õ Jk ÖËã¨∞ÎO^•? ÖË= Œ∞. JO>Ë nx =Å¡#Å∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ XˆH™êi <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÖÏÑ¨\ì XˆH™êi P |Å¡#∞ JHõ _ç #∞O_çÖËÑ≤ J=ã¨~°"≥∞ÿ# =∞~ÀKÀ\ ˜H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ ÃÑ\Ïìe J<Õ ãÖHõÅÊO`ÀÑ¨xKÕã≤#Ñ¨C_Õ Ñ¨x J=Ù «∞O Œ#fl=∂@.

#Å∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ ÑxKÕÜ«∞_®xfl ''ãÇÏHÍ~°O—— (Co-operation) JO\Ï~°∞.#Å∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∂Å<Õ PÖ’K«# Hõey LO_»\Ïxfl ''ÉèÏ= ã¨Ç¨ÏHÍ~°O——(Thought Co-operation) JO\Ï~°∞. #Å∞QÆ∞~°∞ Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∞_®xH˜ã≤ ŒúÑ¨_»\Ïxfl ''™ê=∂lHõ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O—— (Social Co-operation) JO\Ï~°∞.#Å∞QÆ∞ix <åÅ∞QÆ∞"≥·ÑÙÅ |Å¡ ÖËÑ_®xH xÜ«∞q∞OK«_®xfl ''ã=∞#fiÜ«∞O——(Co-ordination) JO\Ï~°∞. #Å∞QÆ∞~°∞ <åÅ∞QÆ∞ "≥·Ñ¨ÙÅ Ñ¨\ ˜ì ÖËÑ¨_®xfl ''^Õâ◊ã¨=∞#fiÜ«∞O—— (Spacial Co-ordination) JO\Ï~°∞.#Å∞QÆ∞~°∞ <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÅÑ\˜ì XH™êi ÖËÑ_®xfl ''HÍÅã=∞#fiÜ«∞O—— (Timely Co-ordination) JO\Ï~°∞

Wn Hõeã≤ Ñ¨xKÕ¿ã Hõà◊

12. `«~åÅ∞ – JO`«~åÅ∞

H˘ «Î ã¨ åºÅ#∞ „ÑüáêkOK«_»O Hõ+ìOHÍ Œ∞. áê « Œ∞~°Å"å@¡#∞`˘ÅyOK«_»"Õ∞ Œ∞~°¡ÉèíO. =∞#∞+¨µÅ∞ ™êfiÉèÏqHõOQÍ H˘ «Î"å\˜H˜ ™êfiQÆ «OK≥|∞`å~°∞. HÍh áê «"å\˜x = Œ∞Å∞HÀ~°∞.——

q*Ï˝#O :Wk q*Ï˝# q™ÈÊù@#Ü«ÚQÆO. Ãã·<£û "ÕQÆOQÍ Jaè=$kú K≥O Œ∞ «∞#fl

«~°O Wk. XHõÑ¨C_»∞ QÆ∞é]Og∞ Œ QÆO@‰õΩ 25 H˜.g∞ "ÕQÆO`À „Ñ¨Ü«∂Õz#=∂#=Ù_»∞, WÑ¨C_»∞ 30 "ÕÅ H˜.g∞ ÃÑ·|_ç# "ÕQÆO`À ~À Œã≤Ö’ LÑ¨„QÆÇ¨Å#∞uÑ¨C`«∞<åfl_»∞. "å~°Î#∞ XHõ „áêO`«O #∞O_ç"Õ~˘Hõ „áêO`åxH˜ KÕ~°Û_®xH˜H˘xfl <≥ÅÅ∞ Ñ¨>Ëì~ÀAÅ∞ "≥o§áÈ~Ú, Éèí∂q∞g∞ Œ ZHõ _À "ÕÅ"≥∞ÿà◊§ Œ∂~°OÖ’[iˆQ q+¨Ü«∂xfl Ãã@Ö·@¡ ^•fi~å „Ñ¨ «ºHõ∆ „Ñ¨™ê~åÅ∞ K«∂¿ã ~ÀAÅ∞ =KåÛ~Ú

Ñ¶∞~°¬ :=$ Œ∞úÅ‰õΩ D „ÑÖK«OÖ’ qÅ∞=Åhfl J_»∞QÆO\˜áÈ «∂ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~Ú†

=∞ èŒº=Ü«∞ã¨∞¯Å∞ H˘ «Îáê «Å =∞ èŒº Tyã¨ ÖÏ_»∞ «∞<åfl~°∞.Ü«Ú= «~åxH˜ «H˜ #"å~°∞ Kèå Œã¨∞ÎÅ∞, J_»q =∞#∞+¨µÅ∞QÍ HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞.

«Ö’^•i :=$ Œ∞úÅ∞, =∂~°∞ÊÅ#∞ „ÑuÑ¶∞\™êÎ~°∞, Ü«Ú=‰õΩÅ∞ H˘ «Î =∂~°∞ÊÅ H˘~°‰õΩ

Ñï «Ñ≤™êÎ~°∞. =$ Œ∞úÅ∞ L=∞‡_ç ‰õΩO@∞O| =º=ã÷ tkèÅ"≥∞ÿáÈ`ÀO Œx Ñï «Ñ≤ã∞ÎO>Ë, Ü«Ú=‰õΩÅ∞ XO@i «#O ÅaèOK«_»OÖË Œx ÉÏ èŒÑ_» å~°∞. D =∂~°∞Ê#∞ri‚OK«∞H˘x Ü«Ú= «~åxH˜ ŒQÆæ~°"åfiÖ’ ÖËHõ ã¨<å «# =º=ã÷‰õΩ Ñ¨@ìOQÆ\ì ÃÑ·«~åxfl Q“~°qOKåÖ’ ≥eÜ«∞Hõ #eyáÈ`å~°∞ =∞ èŒº =Ü«∞ã¨∞¯Å∞.

ã¨=∞#fiÜ«∞O :ÑÖ¡ÅÖ’ „|uH#"å~°∞ =∞Ç#QÆ~åÅÖ’ LH¯iaH¯~°=_»O ãÇÏ[O."åi

#~°úO KÕã∞H˘x "≥∞ÅQÆ_®xH Ü«Ú= «~°O „ÑÜ«∞uflOKåe. å=Ú =∂~°HõáÈ~Ú<åÑ¶~°"åÖË Œ∞ QÍx Ü«Ú= «~åxH˜ „ÑüHõ∆O J_»∞¤Ñ¨_»∞ «∂, `å=Ú „|uH˜#>Ë¡"åix „| «Hõ=∞#‰õΩO_® LO_®e ÃÑ ŒÌ «~°O.

49 50



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=∂~°∞ÊÅ#∞ J=ã¨~åxfl QÆ∞iÎOz,"å\˜ ã¨fiÉèÏ"åxfl J~°úO KÕã¨∞H˘x,"åà◊§ PÖ’K«#Å#∞,„Ñ=~°Î##∂ PÜ«∂ Ñiã≤÷ «∞Å‰õΩ J#∞QÆ∞OQÍ ã=∞#fiÜ«∞OKÕã¨∞HÀQÆÅQÍe =∞ èŒº «~°O.

"åºáê~° ã¨~°o :ˆH=ÅO #q∞‡#O « =∂„`å# WO «‰õΩ =Ú#∞Ñ¨Ù KÕÜ«∞x Ñ¨#∞Å∞ H˘ «ÎQÍ

KÕÜ«∞_»O Hõ+ì=∞O\Ï~°∞ QÍ#∞ÔQ Œ∞ÌÖÏO\˜ =∞#∞+¨µÅ∞. =∂~° ŒÅK«∞‰õΩ#fl"å_»∞=ÚO Œ∞ áê « JÅ"å@¡#∞ = Œ∞Å∞HÀ=_®xH˜ ã≤ ŒúÑ¨_®e. =∞#=∞O`å H˘ «Îr=# ã¨∂„`åÅ#∞ "≥`«∞‰õΩ`«∂ |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`å"Õ∞ QÍx `≥eã≤#"å\ ˜xPK«iOK«_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOK«O. D |ÅÇ‘Ï#`«#∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩ<Õáê «ã|∞ƒÅ∞, ¿Ñã∞ìÅ‰õΩ H˘ «Îk (New)Jx „"åã≤ J=Ú‡‰õΩO\Ï~°∞ "åºáê~°"Õ «ÎÅ∞.

ZÖÏ #=∞‡_»O :XHõ™êi XHõ=ºHÎ HÍÅ∞*Ïi XHõ Ö’Ü«∞Ö’ Ñ¨_çáÈ «∂ KÕuH˜ ^˘iH˜#

XHõ T_»#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. „HÕkH˜ K«∂¿ãÎ JQÍ èŒO ÃÑ·H˜ K«∂¿ãÎ PHÍâ◊O. UOKÕÜ«∂Ö’ k‰õΩ¯`ÀK«‰õΩO_® L#fl J «_»∞ ''Z=~°<åfl ##∞fl ~°H∆OKÕ"å~°∞<åfl~å——J<åfl_»∞. WO «Ö’ ''<å ÃÑ·# h‰õΩ qâßfiãÖ LO>Ë Ñ¨@∞ì‰õΩ#fl P T_»#∞q_çzÃÑ@∞ì—— J<Õ QÆOcè~°"≥∞ÿ# "å˜ P Ö’Ü«∞Ö’ „Ñü èŒfixOzOk. "≥O@<Õ P=ºHÎ ''WOÔH=~°<åfl L<åfl~å—— J<åfl_»∞.

™êyáÈO_ç :JO Œ∞H Éèí∂ «HÍÅÑÙ qÅ∞=Å<Õ qâ◊fiã≤OKåÖÏ! ÖËHõ =~°Î=∂#ÑÙ qÅ∞=ÃÑ·

P è•~°Ñ¨_®ÖÏ? ÖËHõ H˘ «Î áê «ÅÖ’ Uk L «Î=∞O JxQÍh PÖ’zOK«Hõ Z Œ∞\˜«~°O™ê÷#OÖ’ xez "åi ã≤÷uQÆ «∞Å#∞ J~°úO KÕã¨∞H˘x Uk J=ã¨~°"≥∂, Uk

J#=ã¨~°"≥∂ „QÆÇ≤ÏOz, J#=ã¨~°"≥∞ÿ# ^•xfl q_çzÃÑ\ì J=ã¨~°"≥∞ÿ# ^•xflã‘fiHõiã¨∂Î JO Œi`À Hõeã≤ „| «Hõ=K«∞Û.

Science and faith should be resolved not in terms

either of elimination or duality but in terms of synthesis.

- Teithard de chardin

13. A,B,C Å∞

" To live is to have problems and to solve problems is togrow intellectually"

- J.P Guild ford (psycologist

'A' JO>Ë Activities (Ñ¨#∞Å∞), 'B' JO>Ë Behaviour („Ñ¨=~°Î#),'C'JO>Ë Consequences (Ñ¶ë`åÅ∞). Wq =¸_»∞ãïQÍæ LO>Ë Hõeã≤Ñ¨xKÕÜ«∞_»O ã¨∞ÅÉèí=∞ø «∞Ok.

Ñ¨#∞Å∞ :Ñ¨#∞Å∞ (Activities), KÕ~ÚOKÕ "å_ç (Activator) g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç

LO\Ï~Ú. JO Œi`À ÑxKÕ~ÚOK«_»O Hõ<åfl =ÚO Œ∞ J «_»∞ (ÑxKÕ~ÚOKÕ"å_»∞)Ñ¨xKÕÜ«∂e. J`«_»∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ =~°∞ã¨QÍ 1. QÆ=∂ºxflx~°‚~ÚOK«_»O,2. Ñ¨xKÕ¿ã ã÷ÖÏxfl, ã¨=∞Ü«∂xfl x~°‚~ÚOK«_»O, 3. Ñ¨xKÕ¿ãqkè q è•<åxfl x~°‚~ÚOK«_»O.

„Ñ¨=~°Î# :Ñ¨xKÕ¿ã "åi PÖ’K«#Å∞ ÉèÏ"åÅ∞, „Ñ¨=~°Î# (Behaviour) QÍ ¿Ñ~˘¯#

|_»=Ù. „Ñ¨=~°Î#‰õΩ Wq =¸Å"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© KÕ¿ã Ñ¨#∞ÖË „Ñ¨=~°Î#QÍ K≥Ñ¨CHÀ|_» å~Ú. nxx Ñ¨xKÕ~ÚOKÕ "å_»∞ 1. PtOK« Œy#k,2. PtOK«‰õÄ_» xk JxÔ~O_»∞QÍ qÉèílOK«∞HÀ"åe. „Ñ¨=~°Î# (Behaviour) Ñ¨xKÕ~ÚOKÕ"å_ç(Activator) qkèq è•#OÃÑ·# =∞iÜ«Ú ÑxKÕ¿ã =ºHÎ (Worker) ÃÑ·# P è•~°Ñ_ç

51 52



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


LO\Ï~Ú. KåÖÏ=∞Ok QÆ=∂ºxfl x~°‚~ÚOz, =~° ~°¡‰õΩ Ñ¨#∞Å∞ =Ñ¨ÊK≥Ñ≤ÊÑ¶ë`åÅ#∞ Ptã¨∂Î ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. `«# qkè q^è•#O ãïÜ≥ÿ∞#k J=Ù<ÀHÍ^À ≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xÔH·<å ÖËHõ Ñ¨x"å_»∞ãïQÍæ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl_À ÖË À K«∂_»\ÏxHõ~Ú<å J «_»∞ Ñ¨xx Ñ¨~°º"ÕH∆OKåe P Ñ¨~°º"ÕHõ∆Ö’ ˆH=ÅO =~°Î=∂#OÖ’Ñx ãiQÍæ[iyO^• ÖË • K«∂_»@"Õ∞ (Observe) HÍ Œ∞, WÖÏ™êy Õ JO «=~°‰õΩPtOz# QÆ=∞ºO KÕ~°QÆÅ=∂ ÖË • J<Õ q+¨Ü«∂xfl ÖˇH˜ OKåe (measure)‰õÄ_®.

Ñ¶e`åÅ∞ :D Ô~O_»∞ ''K«∂_»@O, ÖH¯OK«_»O—— (observe and measure) ãiQÍ

KÕã≤# "åiH ZÖÏ „ÑuãÊOkOKåÖ’ (Respond) ≥Å∞ã∞ÎOk. D „ÑuãÊO Œ#<ÕWHõ _» Ñ¶e «O (consequence) QÍ K≥áêÊ~°∞. Wq P Ñx"å~°∞ á⁄O Õ Ñ¶e`åÅ∞.PtOK« Œy# „Ñ¨=~°Î# L#flKÀ@ á⁄QÆ_»Î (praising) #∞,PtOK«QÆ∂_»x „Ñ¨=~°Î#L#flKÀ@ p"å@¡ (Reprimands) #∞ Ñ¶e`åÅ∞QÍ W"åfie.

QÆ∞_ç¤"å_»∞ :D „Ñüã¨ÊO Œ# q+¨Ü«∞OÖ’ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_»O KåÖÏ Hõ+ìO.

„Ñ¨=~°Î##∞ Ñ¨xx |\˜ì á⁄QÆ_»ÎÅ∞,p"å@∞¡ Jx HÍ‰õΩO_® =∂<Õ[~°∞¡ `«=∞=¸_£#∞|\ì JO ŒiH© p"å@∞¡ "ÕÜ«∞_»"≥∂, á⁄QÆ_»_»"≥∂ KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞ WkQÆ∞_ç¤"å_ç Hõ^äŒÖÏO\˜k...XHõ QÆ∞_ç¤"å_»∞ `«# ÃÑOÑ¨Ù_»∞ ‰õΩHõ¯#∞ fã¨∞H˘x"≥à◊√ «∞<åfl_»∞. "å~°∞ ~À_»∞¤ ^•>Ë KÀ@ „\ÏÑ¶≤H± Z‰õΩ¯=QÍ LO_»@O`À PyáÈÜ«∂~°∞. ‰õΩHõ HÍÅ∞ ÖËÑ≤ QÆ∞_ç¤"å_ç HÍÅ∞g∞ Œ =¸„ «O KÕã≤Ok. "≥O@<Õ QÆ∞_ç¤"å_»∞ *Ë|∞Ö’Oz XHõ aã¯\ò fã≤ •xH JOkOK«É’Ü«∂_»∞. W ŒO`å K«∂ã∞Î#flXHõ =ºHÎ J «_ç ŒQÆæiH˜ =zÛ ''g∞ g∞ Œ =¸„ «O KÕã≤# ‰õΩHõ g∞~°∞ aÃã¯\òuxÑ≤OK«É’=_»O <å‰õΩ Pâ◊Û~åºx Hõey™ÈÎOk.—— J<åfl_»∞. QÆ∞_ç¤"å_»∞ #=Ùfi «∂,''Jk aÃã¯\ò JO Œ∞HÀ=_®xH˜ =¿ãÎ QÍx Jk ZHõ _»∞O^À <å‰õΩ ≥eÜ«∞ Œ∞Hõ •? JÖÏ ŒQÆæiH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ «O^•=∞x J<åfl_»∞. JK«ÛO PQÆ∞_ç¤"å_»∞KÕã≤# Ñ¨xÖÏˆQ LO@∞Ok. H˘O Œ~°∞ "Õ∞<Õ[~°¡ =º=Ç¨~°O.

tHõ∆ – „Ñ¨=~°Î# :Ñ¨xKÕ¿ã"åiÖ’ PtOK« ŒQÆx „Ñ¨=~°Î# HõxÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞ JO>Ë "åi

Ñ¨xÖ’ Ö’áêÅ∞ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞, "å~°∞ x[OQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞ÖËHõáÈ «∞<åfl~å

(Can't do) ÖËHõ KÕÜ«∞_»O ÖË • (Won't do) J<Õk „QÆÇ≤ÏOKåe. K≥Ü«∞ºÖËHõáÈ «∞<åfl~°∞ JO>Ë Jk tHõ∆Ö’ Ö’ÑÖ, „Ñ¨=~°Î# #∞O_ç =∞m§ Ñ¨#∞ÅÖ’H˜JO>Ë QÆ=∞º x~åú~°Ö’H˜, tHõ∆Ï"åºãÖQÆOÖ’H˜ "≥àÏ§e. K≥Ü«∞ºQÆey LO_çK≥Ü«∞º@O ÖË Œx „QÆÇ≤Ï¿ãÎ p"å@∞¡ "ÕÜ«∂e. Ñx <Õ~°∞Û‰õΩO@∞#fl "åi=Å¡ Ö’áêÅ∞[iy Õ "åix QÆ∞kÌOK«= Œ∞Ì† QÆkÌOz#@¡~Ú Õ "å~°∞ «=∞ÃÑ·#∞##fl #=∞‡HÍxfl,g∞ÃÑ· qâßfi™êxfl HÀÖ’Ê~Ú JÉèí„^Œ`å ÉèÏ=#‰õΩ(Insecurity feeling)Ö’#=Ù`å~°∞. "åi tHõ∆Ö’ =ÚYº"≥∞ÿ#q.

1. UO KÕÜ«∂Ö’ K≥Ñ¨ÊO_ç (Tell what to do)

2. ZÖÏ KÕÜ«∂Ö’ K«∂ÑÖ_ç (Show how to do)

3. J «_çH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOKÕ J=HÍâ◊O W=fiO_ç.(Let the person try)

4. J «_ç Ñ¨xx gH∆OK«O_ç (Observe the performance)

5. „Ñ¨QÆux "≥∞K«∞ÛHÀO_ç ÖË • =∞~°Å =∂~°æ Œ~°≈#O KÕÜ«∞O_ç. (Praise the progress or Redirect)

XHõ"Õà◊ =∞m§ =∞m§ tHõ∆ WzÛ#ÑÊ\H© P Ñx"å_»∞ á⁄~°áê@∞¡ KÕã∞ÎO>ËP ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨xKÕÜ«∞_®xH˜ J «_»∞ ã¨=∞~°∞ú_»∞ HÍ_»x „QÆÇ≤ÏOK«O_ç. "åiH˜ "Õ~~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨x =Ñ¨ÊK≥Ñ¨ÊO_ç.

"≥#∞fl «@ì_»O :"Only positive consequences encourage good future

performance"

=∞#ãÎ «fiâß„ãÎO "≥#∞fl «@ìQÍxH˜ ZO`À „áê è•#º «xã¨∞ÎOk. Ñ¨ã≤ «#O#∞O_ç "≥Ú ŒÅ∞H˘x =$^•úÑºO =~°‰õΩ =Ü≥∂ÉèË ŒOÖË‰õΩO_® JO Œix "≥#∞fl «\ÏìeÖË • "åi „Ñ¨QÆu PyáÈ «∞Ok JO@∞Ok =∞#ãÎ «fiâß„ãÎO.

`å#∞ KÕã≤# Ñ¨xH˜ «# ÃÑ· JkèHÍi #O_ç Z@∞=O\˜ ã¨ÊO Œ# ~åHõáÈ Õ„Hõ=∞OQÍ P=ºH˜ÎH˜ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O Hõ+¨ì=∞ø`«∞Ok. WÖÏˆQ KåÖÏ™ê~°∞¡ [iy`ÕJ «_»∞ «# Hõ~°‡ H“â◊ÖÏºxfl q_çzÃÑ@ìQÆÅ_»∞. J «_»∞ `å#∞ KÕã¨∞Î#fl Ñ¨xx„¿Ñq∞OK«#O « =~°‰õΩ† Hõ~°‡#∞ W+ìÑ¨_ç P@QÍ ã‘fiHõiOz JO Œ∞Ö’ P#OkOK«#O «=~°‰õΩ† å#∞ KÕã≤# ÑxH Ñ¶e «OQÍ =∞Oz r «O`À ÉÏ@∞QÍ á⁄QÆ_»ÎÅ#∞,ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å #∞O_ç QÆ∞iÎOÑÙ#∞,„ÑuHõ∆O gÑÙ x=∞~°|_»\Ïxfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.

53 54



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


85 âß «O ã¨∂ÊùiÎ Ñ¨x"åi #∞O_ç Ñ¶e`åÅ #∞O_ç QÍHõ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å#∞O_Õ =ã¨∞ÎOk. JO Œ∞ˆH Ñ¨x"åi tHõ∆‰õΩ qxÜ≥∂yOKÕ ã¨=∞Ü«∂xHõ<åflÑkÔ~@¡ Z‰õΩ¯= ã=∞Ü«∞O "åi "≥O@ LO_ç "åiH ã∂ÊùiÎx=fi_®xH "≥zÛOKåe.

" As a Manager the important thing is not what happens

when you are there but what happnes when you are not there"

''Ü«∞[=∂xQÍ h ã=∞Hõ∆OÖ’ UO [~°∞QÆ∞ «∞O Œ<Õk =ÚYºO HÍ Œ∞,#∞=ÙfiÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ UO [~°∞QÆ∞ «∞Ok J<Õk =ÚYºO——.

g∞~°∞ ÖËx ã=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® g∞ „ÑÉèÏ=O JO «QÍ "åiÃÑ· LO_®ÅO>Ëg∞~°∞ WzÛ# ã¨∂ÊùiÎ À "å~°∞ LH˜ i aH˜ ~°"åfie.

p"å@∞¡ ÃÑ>Ëì Hõà◊ :When you end a reprimand with a praising people think about

their behaviour not your behaviour

x["≥∞ÿ# Ñ¨x=∞O «∞Å∞ «Ñ¨CKÕÜ«∞~°∞ KÕã≤<å W «~°∞Å Œ$+≤ì ^•xg∞ ŒÑ_»Hõ=ÚO Õ •xfl ãik Œ∞Ì‰õΩO\Ï~°∞. XHõ"Õà◊ "å~°∞ «=∞ «ÑC#∞ „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ Õ HÀÑ¨Ê_»@O J=ã¨~°"Õ∞ HÍx P QÆkÌOK«_»O J «_ç =∞#ã¨∞û#∞ «# Ö’ÑÖ"≥·ÑÙ‰õΩ uÑ≤Ê •xfl ãiKÕã∞‰õΩ<ÕkQÍ KÕÜ«∂e QÍx, HÀÑÊ_ç#"åi HÀÑO QÆ∞iOzPÖ’zOKÕkQÍ LO_»‰õÄ_» Œ∞. ''#∞=Ùfi KåÖÏ ÉÏQÍ ÑxKÕÜ«∞QÆÅ=Ù QÍh, WÖÏO\˜«ÑCÅ∞ ~å‰õΩO_® K«∂ã∞‰õΩO>Ë WOHÍ ÉÏQÆ∞O@∞Ok—— J<åe. XHõ"Õà◊ «#™ê\˜

Ñ¨x"åi`À "Õ∞<Õ[~ü HÀáêxfl QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_» •=∞x K«∂ã≤<å†"å~°∞ ''PÜ«∞#h Ñ¨x ÉÏQÆ∞#fl^Œ<Õ J<åfl_»∞, HÍHõáÈ`Õ =∞m§ P á⁄~°áê@∞ [~°QÆ‰õΩO_®LO_®Å<åfl_»∞ ^•xHÕ « ÉÏ èŒÑ¨_» å"≥O Œ∞‰õΩ!—— JO\Ï~°∞

Wk h WÅ∞¡ :=∂ q∞„ «∞_»∞ 15 ãÖII Ñ≤Å¡"å_»∞ «O„_ç *Ë|∞Ö’ #∞O_ç _»|∞ƒÅ∞ fã¨∂Î

Ñ@∞ì|_®¤_»∞. ¿ãflÇ≤Ï «∞Å`À Hõeã≤ ã≤x=∂‰õΩ "≥à◊§_®xH "å_® „ÑÜ«∞ «flO KÕã≤#@∞ì≥eã≤Ok. PÜ«∞# H˘_»∞‰õΩ`À ''Wk hWÅ∞¡, D _»|∞ƒ hk, nxHÀãÖ #∞=Ùfi

^˘OQÆ «#O KÕÜ«∂eû# ÑxÖË Œ∞. HÍh _»|∞ƒ#∞ *Ï„QÆ «ÎQÍ Y~°∞Û ÃÑ@ì_»O <Õ~°∞ÛHÀ†U q∞„ «∞Å HÀãO h WO\’¡<Õ #∞=Ùfi ˘OQÆ «#O KÕ •Ì=∞#∞‰õΩ<åfl"À,P q∞„ «∞Å∞h H˘~°‰õΩ UO KÕÜ«∞QÆÅ~À Ñ¨sH∆OK«∞—— JO@∂ P_»|∞ƒ WzÛ H˘_»∞‰õΩ#∞ ÑÖÑ≤OKå_»∞ PÜ«∞#,H˘_»∞‰õΩ P «~°∞"å « ˘OQÆ «#O KÕÜ«∞ÖË Œ∞ q"ÕHõO`ÀY~°∞ÛÃÑ@ì_»O

<Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. P<å_Õ Hõ#∞Hõ «O„_ç H˘_»∞‰õΩ#∞ u\ì<å, ŒO_çOz<å, Ñ≤Å¡"å_»∞=∞#ã¨∞Ö’ `«O„_çÃÑ· HÀÑÖ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï_Õ QÍx `«#`«Ñ¨C `≥Å∞ã¨∞H˘xWÖÏ=∂~°_»∞.

K«~åÛ – "å^•Å∞ :"åi Ö’áêxfl QÆ∂iÛ q=iOKÕÑC_»∞, Ñx"å~°∞ ÖË • H˘_»∞‰õΩÅ∞ "åkOK«

_»O "≥Ú ŒÅ∞Éˇ_ç Õ ''#∞=Ùfi nxflQÆ∂iÛ K«iÛOK« ŒÅK«∞‰õΩO>Ë «~°∞"å « fiHõQÍ=∞#O W ŒÌ~°O ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_» •=Ú „Ñ¨ã¨∞Î «O <Õ#∞ K≥|∞ «∞#flk q#∞—— JxK≥Ñ¨ÊO_ç

"Õ∞<Õ[~°∞ x~°‚~ÚOz# QÆ=∞ºO (Ñ¨#∞Å∞) tHõ∆, Ñ¨x KÕ¿ã"åi ãïÜ≥ÿ∞#„Ñ¨=~°Î#‰õΩ Jk ãïÜ≥ÿ∞# Ñ¶e`åÅ‰õΩ ^•i fã¨∞ÎOk. =∞m§ Ñ¶e`åÅ∞ L «Î=∞ÅHõ∆ º x~°‚Ü«∂xH˜ (Ñ¨#∞Å∞) ^•ifã¨∞ÎOk. XH˘¯Hõ¯™êi PtOz# „Ñ¨=~°Î#HõxÑ≤OK«#ÑC_»∞ B („Ñ=~°Î#) #∞O_ç A (Ñ#∞Å∞) ‰õΩ "≥o§ =∞m§ tHõ∆ x=fi=Åã≤LO@∞Ok. ÖË • 'C' JO>Ë á⁄QÆ_»@O, QÆkÌOK«@O •fi~å A.B Ñ#∞Å∞ „Ñ=~°Î#Å"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥à◊§=K«∞Û. Dq èŒOQÍ A.B,C Å#∞ K«Hõ QÍ J~°úO KÕã¨∞H˘x =ÚO Œ∞‰õΩ™êQÆ_»O=Å¡ Hõeã≤ rqOKÕ Hõà◊ J|∞ƒ «∞Ok.

Activities(Ñ¨#∞Å∞)

A

BCConsequences

(Ñ¶e`åÅ∞)Behaviour(„Ñ¨=~°Î#)

Ñ¨, „Ñ¨, Ñ¶

55 56



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


14. Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ z\Ï¯Å∞

1. ^Àëê~ÀÑ¨ KÕÜ«∞HõO_ç :q+¨Ü«∞O Ñ¨ÓiÎQÍ „Ñ¨=∂Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ x~°∂Ñ≤OK«|_»#O`« =~°‰õΩ

Z=iÃÑ·<å ^Àëê~ÀÑ¨ KÕÜ«∞HõO_ç.

Judge not according to the appearence

ÃÑ·# HõxÑ≤OKÕ Õ ã¨ «ºO HÍ Œ∞.

2. "å_»HõO_ç :''h "≥ÚÇ¨ÏO K«∂Ñ≤OK«‰õΩ!—— ''h "≥ÚÇ¨ÏO K«∂_» ŒÅK«∞HÀÖË Œ∞!—— ''#∞=Ùfi

W\Ï¡ KÕ™êÎ=#∞HÀÖË Œ∞!—— ''x#∞fl K«∂¿ãÎ <å‰õΩ Jã¨Ç¨ÏºO Ñ¨Ù_»∞`ÀOk!—— ÖÏO\˜Ñ¨ •Å∞ Z\ì Ñïã≤÷uÖ’#∂ "å_»HõO_ç.

Man is a stream whose source is hidden

U Ñ¨Ù@ìÖ’ U âı+¨µ_»∞<åfl_À Z=iÔH~°∞Hõ.

3. =ºuˆ~HõO :„Ñü"å_»∞ «# PÖ’K«# Q˘Ñ¨Ê Œ<Õ J#∞‰õΩO\Ï_»∞. U^À XHõ~°HõOQÍ

^•<Õfl Q˘Ñ¨ÊkQÍ x~°∂Ñ≤OK«_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. Hõ#∞Hõ g∞ Jaè„áêÜ«∂xflJO Œ∞‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ZÑ¨C_»∂ xÅÑ¨HõO_ç. J «_ç PÖ’K«#Ö’ ã¨ åÎ ÖËHõáÈ ÕJ Õ ã¨Ç¨Ï[OQÍ JO «O HÍQÆÅ Œ∞.

4. q=∞~°≈ :™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ Z=ih q=∞i≈OK«HõO_ç. J=ã~°"≥∞ÿ Õ UHÍO «OÖ’<Õ

P Ñ¨xKÕÜ«∞O_ç.

5. |∞~° Œ :The fellow that throws mud always ends up with a pair of

dirty hands

W «~°∞Å ÃÑ·H |∞~° ŒK«ÖË¡ =ºHÎ KÕ «∞Å‰õΩ =ÚO Œ∞ "≥∞ÿÅ JO@∞‰õΩO@∞O Œx„QÆÇ≤ÏOK«O_ç. J Õ "≥#H˜ uiy~å=K«∞Û ‰õÄ_®.

6. á¶ê¡+π Ö·@¡ =ÚO Œ∞ :™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ Ñ¶ë`«O Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl WOH˘Hõi g∞kH˜

`˘Ü«∞ºO_ç. Z «Î~Ú# "ÕkHõ<≥H˜ #Å∞QÆ∞i Œ$+≤ìÖ’ Ñ¨_»HõO_ç. P Hõ∆OÖ’ Pã¨<å‡#O ZO`À P#O^•xfl WzÛ<å, Éèíq+¨º «∞ÎÖ’ W|ƒO Œ∞Å∞ HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞ÎOk.

7. áÈ\Ï¡@ :™ê èŒº"≥∞ÿ#O «=~°‰õΩ áÈ\©Å∞, áÈ\Ï¡@Å∞ =∂#O_ç. ™ê=∂#ºOQÍ g\Ö’

Z=~°∂ ÔQÅ=_»OQÍh F_»@OQÍh [~°∞QÆ Œ∞. HÍãÎ g∞ JÇ¨xfl kQÆq∞OQÆ\ÏxH˜„Ñ¨Ü«∞uflOK«O_ç. HÍãÎ Z Œ∞\˜ "å_ç"≥·Ñ¨Ù #∞O_ç ‰õÄ_® PÖ’zOK«O_ç. J «_çã¨=∞ã¨ºÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® J~°úO KÕã¨∞HÀO_ç. "≥Ú Œ\’¡ J «_»∞ g∞ B^•~åºxflJ~°úO KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ=K«∞Û. HÍh „Hõ=∞OQÍ J «_»∞ ‰õÄ_® ^•iH˜ ~åQÆÅ_»∞.

8. Hõeã≤ XHõ Ñ¨xx ™êkèOKåÅO>Ë :1. Jã¨Å∞ g∞ QÆ=∞ºO Uq∞\’, JO ŒiH© ã¨Ê+ìOQÍ K≥Ñ¨ÊO_ç. QÆ=∞ºO Ü≥ÚHõ

ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# J=QÍÇ¨Ï# ÖËH KåÖÏ Ñ¨#∞Å∞ ≥|ƒuO\Ï~Ú.

2. "≥Ú «ÎO Ñ¨xx qÉèílOz UÜÕ∞ qÉèÏQÆOÖ’ Ñ¨x U suÖ’ LO@∞Ok†JO Œ∞Ö’ U Ñ¨xHõ<åfl Uk Hõiî#"≥∞ÿO^À q=iOK«O_ç. ãÖã≤ Œú « =Å¡"åiH˜ "åiÃÑ·# qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

3. JO ŒiH© =∞m§ XHõ™êi "≥Ú Œ\˜ qÉèÏQÆÑ¨ÙÑ¨xx q=iOK«O_ç. („ÑüqÉèÏQÆÑ¨Ù Ñ¨x „áê~°OÉèíOÖ’#∂ D q=~° LO_®e) Ñ¨xx qÉèílOz"å~°O ŒiH© =Ñ¨ÊyOK«O_ç.

4. Z=~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨x Ü≥ÚHõ ÉÏ èŒº «#∞ "åiH˜ =Ñ¨ÊyOK«O_ç. ÖË •"å~°∞ W «~°∞Å Ñ¨xÖ’ HõeyOK«∞HÀ=_»"≥∂ ÖËHõ «=∞ ÉÏ èŒº`å~åÇ≤Ï`åºxfl«=∞ Ñ¨xÖ’ Ö’áêxfl W «~°∞Å <≥uÎ# ~°∞ ŒÌ@"≥∂ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

57 58



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


5. Ñ¨xH˜ HÍ=Åã≤ =ã¨∞Î=ÙÅ∞, LÑ¨Hõ~°ÏÅ∞ J=ã¨~°"≥∞ÿ# KÀ@ ãïÌÃÑ@ìO_ç."å\˜H˜ Pã÷ÖÏÅ∞ xˆ~ÌtOz JO ŒiH© K≥Ñ¨ÊO_ç. Z=~°∞ "å\˜x "å_ç<å=∞m§ â◊√„ÉèíOQÍ Éèí„ ŒOQÍ "å\x "å\ ™ê÷<åÅÖ’ ÃÑ>Ëì q èŒOQÍ „Hõ=∞tHõ∆<Õ~°ÊO_ç.

6. g∞ =ÚYOÖ’ z~°∞#=Ùfi, qâßfiã¨=Ú K≥iyáÈ‰õΩO_® LOK«O_ç.«H˜ #"åiH˜ Jk ã¨∂ÊùiÎxã¨∞ÎOk. WHõ g∞~°O`å Hõeã≤KÕ¿ã PÑ¨x «Ñ¨ÊHõ

ãÖÑ¨Ó~°‚O HÍQÆÅ Œ∞

g∞~°∞ áê\ÕK«x xÜ«∞=∂Å#∞ W «~°∞Å <≥uÎg∞ Œ ~°∞ ŒÌHõO_ç. Z=~°∂xÜ«∞=∂Å‰õΩ Jf`«OHÍ^Œ∞ J<Õ q+¨Ü«∞O JO^ŒiH© J~°ú"≥∞ÿ`Õ, Z=~°∂K≥Ñ¨Ê‰õΩO_®<Õ P xÜ«∞=∂Å∞ PK«~°Ö’H˜ =™êÎ~Ú. JO ÕHÍx |Å=O «OQÍU xÜ«∞=∂Å#∞ W «~°∞ÅKÕ « PK«~°Ö’ ÃÑ\ìOK«ÖË=Ú.

10. Ñ¨@∞ì ŒÅ :g∞~°∞ Zxfl HõëêÅì =∞ èŒº L<åflã¨~,ZO « J<å~ÀQÆºã≤÷uÖ’ L<åflã¨~

WzÛ# =∂@ xÅÉˇ@∞ìHÀO_ç. «H˜ #"å~°∞ JÖÏ g∞H˜zÛ# =∂@ xÅÉˇ@∞ìHÀHõáÈ=K«∞Û QÍh g∞ „Ñ¨=~°Î##∞ |\ì „Hõ=∞OQÍ "å~°∂ =∂~°QÆÅ~°∞.

11. ÕxÖ’ ^À+Ö ?JO`å Hõeã≤ KÕã≤#Ñ¨xÖ’ ZHõ _»~Ú<å Ö’áêÅ∞ =¿ãÎ, #ëêìÅ∞ =¿ãÎ,

W|ƒO Œ∞Å∞ Hõey Õ, Ö’ÑO ZHõ _» LO^À (Ñ ŒÌuÖ’, "å_ç# Ñ^•~åúÅ∞, =ã∞Î=ÙÅÖ’, xÜ«∞=∂ÅÖ’,JO ŒiH© JOk# ã¨∂K«#ÅÖ’ "≥Ú ŒÖ·#) K«∂_»O_çQÍxZ=iÖ’ (U=ºHÎÖ’) LOk Jx K«∂_»HõO_ç. JÖÏ K«∂_»@O=Å¡ Éèíq+¨º «∞ÎÖ’P=ºHÎ ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõáÈ=K«∞Û.

12. L„ ÕHõO = Œ∞Ì :Hõ+ìO #+ìO "å\e¡#ÑC_»∞ „ÑâßO «OQÍ LO_»O_ç. ÖË • P Œ∞óYÑÓi «,

L„ ÕHõÑÓi « "å`å=~°O g∞ L„ ÕHõ HÀÑ`åáêÅKÕ « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞O Õ QÍx «QÆæ Œ∞.

13. JQÍ èŒO :=º‰õΩÎÅ =∞ èŒº ãO|O è•Å∞ XH™êi ≥|ƒu#=Ù Jq ã∂Hõ∆ ‡OQÍ „áê~°O

Éèí"≥∞ÿ „Hõ=∞OQÍ Jaè=$kú K≥O Œ∞`å~Ú. "å\x "≥Ú Œ\#∞O_ç QÆ∞iÎOK«_»O <Õ~°∞Û

HÀO_ç ÖË • XHõ â◊√Éè’ ŒÜ«∂# g∞‰õÄ g∞ K«∞@∂ì L#fl"åiH˜ =∞ èŒº XˆH™êiÃÑ ŒÌ JQÍ èŒO HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

14. gÑ¨Ù «@ì_»O :JO`å K«Hõ QÍ QÆ_çzáÈ «∂ LO>Ë ZÑC_»∂ WÖÏQ LO@∞O Œ#∞HÀHõO_ç.

U ã=∞ãºÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú<å Ü«∂O„uHõ"≥∞ÿ# rq «O`À qã∞QÆ∞K≥O Œ@O=Å¡ ‰õÄ_®W|ƒO Œ∞Å∞ „áê~°OÉèí=∞ø`å~Ú HÍ|\ì „Ñ¨[Å#∞ "≥#∞fl «@ì_»O =∞~°∞=HõO_ç.

15. =∂~°∞Ê :"≥#flÖÏQÍ Hõ~°QÆ_»O (Be flexible) <Õ~°∞ÛHÀO_ç. „Ñ¨[Å Ñ¨^Œú`«∞Å∞,

PÖ’K«#Å∞,JÅ"å@∞¡ "å`å=~°O Jhfl =∂~°∞ «∞<åfl~Ú. Hõeã≤ LO_» Œe¿ãÎg∞~°∞ ‰õÄ_® "å\˜ Àáê@∞QÍ =∂~°_»O <Õ~°∞ÛHÀO_ç.

16. áêºH± K≥Ü«∞ºHõO_ç :Z=iH˜ "åiH˜ "åi "åiH˜ K≥Ok# q+¨Ü«∂Å∞ =∂„ «"Õ∞ K≥Ñ≤Ê Z=i

QÆ Œ∞ÅÖ’ "åix |OkèOK«_»O Hõ<åfl JO`å Hõeã≤ ™êkèOKåeû# QÆ=∞ºO QÆ∞iOzJO ŒiH© ãÊ+ì"≥∞ÿ# J=QÍÇÏ##∞ HõeyOz P «~°∞"å « "åiH "åi ÉÏ èŒº «Å#∞=Ñ¨Ê*ˇÑ¨Ê_»O =∞Ozk.

17.ÉÏ èŒº « – JkèHÍ~°O :Ü≥∂QÆ∞ºÅ‰õΩ ÉÏ èŒº «Å`À ÉÏ@∞ JkèHÍ~åÅ∞ ‰õÄ_® ÑÖz W=fiO_ç

(De-Centralise) ÖË^• "å~°∞ `«=∞ ™ê=∞~åúºxfl K«∂Ñ¨ÖË~°∞.

18. ~°Ç¨Ïã¨ºO :KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ q=iOz K≥Ñ¨Ê_»O =Å¡ Hõeã≤ Ñ¨x KÕÜ«∞_»O

™ê èŒº=∞ø «∞Ok. HÍh XH˘¯Hõ ™êi H˘xfl •zÃÑ@ì_»O ‰õÄ_® J=ã~°=∞ø «∞Ok.

19. «~°∞"å « Ö’ÑÖ :Z Œ∞\˜"å~°∞ K≥¿ÑÊk å#∞ J~°úO KÕã¨∞HÀQÆÅ#x K≥Ñ¨ÊO_ç. "åi HÀO

#∞O_ç å#∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl#x q=iOK«O_ç. =ÚO Œ∞ "åi`À UH©ÉèíqOz#

59 60



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


q+¨Ü«∞O Uq∞\’K≥Ñ¨ÊO_ç† «~°∞"å « ã¨Ç¨Ï#O`À "åiH˜ Ö’ÑÖ ZHõ _»∞O^Àq=iO K«O_ç. XˆH™êi "åi Ö’ÑÖ K≥a Õ "å~°∞ q#~°∞, g∞`À ã¨Ç¨ÏHõiOK«~°∞.

20. z=i™êiQÍ D =∂@ q#O_ç :g∞‰õΩ D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ã¨~°fiã¨ Œ∞æ ãÖÑ¨#∞flÖ·# =º‰õΩÎÅ∞ ÅaèOK«~°∞–

g∞~°∞ ‰õÄ_® JO`« Q˘Ñ¨Ê"å~°∞ HÍ~°∞. H˘O^Œ~°∞ =¸~°∞öÅ∞, H˘O^Œ~°∞#=∞‡^ŒQÆx"å~°∞, =∞iH˘O^Œ~°∞ "≥∂ã¨HÍ~°∞Å∞, H˘O^Œ~°∞ =∂@ WzÛxÅ∞Ñ¨ÙHÀx"å~°∞ g∞‰õΩ Åaè™êÎ~°∞.ã¨Ç¨Ï#O`À "åi`À Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ã≤ ŒúÑ¨_»O_ç. P ãÖã≤ Œú Õ q∞=∞‡efl =ÚO Œ∞‰õΩ #_»∞Ñ¨Ù «∞Ok.

15. ã¨=∞ã¨ºÅ∞ Œ∞óMÏÅ |~°∞=Ù

''ã¨=∞ã¨ºÅ∞ J~°∞=Ù ≥K«∞Û‰õΩ<Õ "å~°∞ K≥e¡OKÕ =_ô¤ Œ∞óYO—— – *Ï~ü "å+≤OQ∑@<£.

Ñ¨~°ã¨Ê~°O^Œ∞óYÑ¨Ói`«"≥∞ÿ# g∞K≥_»∞ k<åxfl QÆ∂iÛ ZÑ¨C_»∂ K≥Ñ¨ÊHõO_ç. g∞

ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ W «~°∞Å‰õΩ UHõ~°∞=Ù ÃÑ@ìHõO_ç. g∞~°∞ Z Œ∞\˜"å_çH˜ J=HÍâ◊OWzÛ# "å~°=Ù`å~°∞. „Ñü"å_»∞ «# =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# |~°∞=Ù#∞ WOH˘Hõ_ç <≥ «Îg∞kH˜ =∂~°∞^•Ì=∞x K«∂™êÎ_»∞.

\© `åyOKåe :g∞Ö’ Z=~°∞ «# ã¨=∞ã¨ºÅ∞, Œ∞óMÏÅ q+¨Ü«∞O =∂\Ï¡_» å_À J «_»∞

«H˜ # "åiH˜ \© `åyOKåe. J<Õ xÜ«∞=∞O XHõ\˜ ÃÑ@ìO_ç. ^•x`À Z=~°∂<ÀÔ~ «Î~°∞. (J=ã¨~åxfl |\ì xÜ«∞=∞OÃÑOK«∞ «∂ "≥à◊§O_ç)

UO [~°∞QÆ∞ «∞Ok ?g∞~°∞ g∞ HõëêìÅ#∞, Œ∞óMÏÅ#∞ QÆ∂iÛ PÖ’z¿ãÎ,=∂\Ï¡_ç Õ...

PÖ’zOK«_»O =Å¡ :

1. g∞ P~ÀQÆºO K≥_çáÈ «∞Ok

2. g∞ÃÑ· g∞~°∞ qâßfiãÖ HÀÖ’Ê`å~°∞

D Ñ¨Ùã¨ÎHõ ~°K«#Ö’ <å‰õΩ ã¨∂ÊùiÎ xzÛ# „QÆO^ä•Å∞

(gÖ· Õ g∞~°∂ K« Œ=O_ç)

1. How to get to the top. (Edward J. Hegarty)

2. How to get to the top.

( C. Northote Parkinson - M.K. Rustomji)

3. How to read a person like a book

(Gerald I. Nierensberg and Henry H. Calero)

4. Putting the one Minute Manager to work.

(Kenneth Blanchard & Robert Lorber)

5. =∂~°∞ «∞#fl ã¨=∂[OÖ’ Z=~°∞ ZO Œ∞‰õΩ ZÖÏ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞?

(ÔH.~åq∞Ô~_ç¤)

61 62



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


=∂\Ï¡_»@O =Å¡ :1. `å#∞ «# ã¨=∞Ü«∂xfl,W «~°∞Å ã¨=∞Ü«∂xfl =º~°úO KÕ™êÎ_»∞2. x~åâß"åkQÍ =∂~° å_»∞.3. «##∞ K«∂_»QÍ<Õ JO`å áêiáÈ`å~°∞.=∂#_»O ZÖÏ :

HõëêìÅ∞, Œ∞óMÏÅ#∞ QÆ∂iÛ PÖ’zOK«_»O,=∂\Ï¡_»@O, =∂#_»O ZÖÏ?

1. „Ñ¨tflOK«∞HÀO_ç :'QÆÅ <≥Å W Õ ~ÀA HõëêìÅ∞, Œ∞óMÏÅ#∞ QÆ∂iÛ PÖ’zã¨∞Î<åfl<å?——

Jx „Ñ¨tflOK«∞HÀO_ç. WÑ¨C_Õ"≥∞ÿ<å~Ú P HõëêìÅ∞? "å\˜x ^•\˜ áÈQÆeQÍ~åÖË •? =∞i Jk q∞=∞‡efl UO KÕÜ«∞QÆeyOk? P~ÀQÍº<Õfl"≥∞ÿ<å K≥_»Q˘\ìO^•?g∞ x «º HÍ~°º„Hõ=∂ÖË"≥∞ÿ<å ≥|ƒu<åflÜ«∂? Jxfl\˜H© ÖË Œ<Õ ["å|∞ =ã¨∞ÎOk.=∞i D ã=∞ãºÖ·<å JO Õ. HÍ|\ì WHõ P Œ∞óMÏxfl =∞izáÈO_ç. P#O ŒOQÍ™êyáÈO_ç.

2. kQÆ∞ÖˇO Œ∞‰õΩ?g∞ KÕuÖ’ ÖËx ^•xfl QÆ∞iOz g∞‰õΩ kQÆ∞ÖˇO Œ∞‰õΩ?g∞ QÆ_çÜ«∂~°O

K≥_çáÈ Õ i¿Ñ~°∞ KÕ •Ì=∞x qÑ≤Ê ‰õÄ~ÀÛÉ’HõO_ç. ŒQÆ∞æ =ã¨∞ÎO>Ë [Å∞|∞ =Å¡Jx g∞ˆ~ x~°‚~ÚOK«∞HÀHõO_ç. QÆ_çÜ«∂~åxfl i¿Ñ~°~ü ŒQÆæiH˜ fã¨∞‰õΩ "≥à◊§O_ç.g∞~°∞ _®Hõì~ü ŒQÆæiH˜ "≥à◊§O_ç... g∞ KÕuÖ’ ÖËx ^•xfl QÆ∂iÛ PÖ’zOzÉÏ^èŒÑ¨_»HõO_ç, Kå`«HÍHõ áÈ~Ú<å g∞ „Ñ¨Ü«∞`«flO ^•fi~å ^•@^•=∞x„Ñ¨Ü«∞uflOK«É’HõO_ç. g∞~°∞ qâ◊fiã≤OKÕ ã¨=∞~°∞úÅ‰õΩ P Ñ¨#∞Å∞ =Ñ¨ÊK≥Ñ¨ÊO_ç.ÖË • P ã¨=∞ã¨º#∞ HÍÖÏxH˜ q_çz ÃÑ@ìO_ç.

3. TÑ≤i ã¨Å∞Ñ¨#O « Ñ¨xÖ’ =ÚQÆO_ç :Œ∞óMÏxH˜ q~°∞QÆ∞_»∞ Ñ¨x. x~°O «~°O Ñ¨xÖ’ =Ú˜y LO_Õ "å_çH˜

kQÆ∞Å∞Ñ¨_Õ fiˆH LO_» Œ∞. kQÆ∞Å∞ Ñ¨_»\ÏxH˜ U ã¨=∞ã¨ºÅ∞ ÖËHõ ÉÏ èŒÑ¨_Õ"å~°∞,UÑ¨xÖËHõ qã¨∞QÆ∞ K≥O Õ"åˆ~ KåÖÏ=∞Ok L<åfls „Ñ¨ÑÖK«OÖ’.

4. Pâß"å^•xH˜ PÇ¨fi#O Ñ¨ÅHõO_ç :g∞ K«∞@∂ì L#fl kQÆ∞Å∞#∞ QÆ∂iÛ=∞iÛáÈO_ç. ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ, Œ∞óMÏÅ‰õΩ

\Ï\Ï K≥¿ÑÊÜ«∞O_ç. g∞ K«∞@∂ì L#fl =∞Ozx K«∂_»O_ç.

XHõ~ÀA HÍÖËrÖ’ K«^Œ∞=Ù`«∞#fl Ñ≤Å¡"å_ç ã¨∂¯@~ü#∞ Z=~ÀZ «∞Î‰õΩáÈÜ«∂~°∞. WO\˜H˘zÛ «O„_ç À ''XHõ K≥_»∞"å~°Î <å<åfl! <å ã¨∂¯@~üáÈ~ÚOk—— J<åfl_»∞. JÜ«∞# #=Ùfi`«∂ ''Uk =∞OKÀ, Uk K≥_À Z=iH˜≥Å∞ã∞ÎOk?—— J<åfl_»∞. H˘_»∞‰õΩ «O„_ç"≥·ÑÙ Pâ◊Û~°ºOQÍ K«∂âß_»∞. Jk =∞Oz"å~°Î

ZÖÏ J=Ù «∞O^À J «_çH˜ ≥eÜ«∞ÖË Œ∞. J «_»∞ ã¨∂¯@~ü#∞ "≥ «∞‰õΩ «∂ "≥à◊§QÍ,Jk XHõ, KÀ@ áê~°∞¯KÕã≤ Hõ#Ñ¨_çOk. •x @∂ÖòÉÏ‰õΩûÖ’ 2 H˜Ö’Å |OQÍ~°OHõxÑ≤OzOk. D =∞Oz"å~°Î#∞ «O„_ç À K≥a Õ PÜ«∞# =∞m§ ''Uk =∞OKÀUk K≥_À Z=iH˜ ≥Å∞ã¨∞ÎOk?—— J<åfl_»∞.Jk K≥_»¤"å~°Î ZÖÏ J=Ù «∞O^ÀZO «PÖ’zOz<å H˘_»∞H˜ ≥eÜ«∞ÖË Œ∞. XHõ~ÀA J «#∞ Ô~O_»=P@ ã≤x=∂ K«∂ã≤WO\˜H˜ =ã¨∞ÎO>Ë H˘O Œ~°∞ Œ∞O_»QÆ∞Å∞ ã¨∂¯@~üPÑ≤ =∂ |OQÍ~°O UO KÕâß"ÀK≥Ñ¨Ê=∞O@∂ H˘\Ïì~°∞. WO «Ö’ J@∞QÍ Z=~À ~å=_»O`À „áêÇ¨x «Ñ≤ÊOkQÍh XO\˜xO_® QÍÜ«∂Å`À qiy# HÍe`À Ç¨ã≤Ê@Ö’¡ KÕ~°Û|_®¤_»∞. «##∞K«∂_»_®xH˜ "≥· ŒºâßÅH˜ =zÛ# «O„_ç À H˘_»∞‰õΩ [iyO ŒO`å K≥a Õ PÜ«∞#ZÑ¨Ê\˜ÖÏˆQ =∞m§ ''Uk=∞OKÀ, Uk K≥_À Z=iH˜ ≥Å∞ã¨∞ÎOk?—— J<åfl_»∞. WkU q èŒOQÍ =∞OKÀ =∞m§ H˘_»∞H˜ J~°úO HÍÖË Œ∞. Ô~O_»=~ÀA P Ñ≤Å¡"å_»∞K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ HÍÖËl ÔHq∞„ã‘ì ÖÏÉòÖ’ „Ñ¨=∂ ŒO [iy H˘xfl q+¨"åÜ«Ú=ÙÅ∞"åºÑ≤Oz •^•Ñ¨Ù P~ÀA HÍÖËlH˜ =zÛ# q^•º~°∞úÅ∞, ÖˇHõÛ~°~°∞¡, ™êìÑ¶Ù JO`åK«xáÈÜ«∂~°∞. Ç¨ã≤Ê@Ö’¡ L#fl D Ñ≤Å¡"å_»∞=∂„ «O „|uH˜áÈÜ«∂_»∞.

U ãOÑ¶∞@# Z@∞ •ifã∞ÎO^À =∞#‰õΩ ≥eÜ«∞ Œ∞. Hõ#∞Hõ Pâß"å^•xflq_»=HõO_ç. D <å\ D Œ∞óYO ~ÑÙ ã∞YO "≥·ÑÙ‰õΩ fã∞‰õΩ "≥à◊§=K«∞Û.JO Œ∞‰õΩã≤ ŒúÑ_»O_ç. Œ∞óMÏÅ∞,ã=∞ãºÅ#∞ QÆ∂iÛ zOuã∂Î g∞~°∞ g∞ HÍÖÏxfl P~ÀQÍºxfl=º~°úO KÕã¨∞HÀÉ’HõO_ç. ^•xfl QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_ç WOH˘Hõi HÍÖÏxfl =º~°úOKÕÜ«∞HõO_ç."åiH˜ `«ÅHÍÜ«∞<˘Ñ≤Êx `≥zÛÃÑ@ìHõO_ç. "åi ã¨=∞ã¨ºÅ∞"åi‰õΩ<åfl~Ú. "åiH˜ g∞q q<Õ fiˆHk.

5. WÖÏ PÖ’zO_»O_ç :<Õ#∞ kQÆ∞Å∞Ñ¨_ç Õ <å Ñ¨~°=∂ «‡#∞ J==∂xOz#>Ë¡. PÜ«∞# â◊HÎx

HÕK«Ñïz, x#∞fl ~°H∆™êÎ##fl PÜ«∞# =∂@#∞ #=∞‡Hõ ã¨fi «O„uOz Dã¨$+≤ì#∞O_ç q∞=∞‡efl g∞~°∞ "Õ~°∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl>Ë¡ J=Ù «∞Ok.

63 64



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


6. „"åã≤ ÃÑ@∞ìHÀO_ç :g∞ „"å «=Å¡ |Å¡ ÃÑ·#∞#fl J ŒÌO „HÕ ŒQÍh, QÀ_»g∞ ŒQÍh WÖÏ „"åã≤

ÃÑ@∞ìHÀO_ç.....

<Õ<≥O Œ∞‰õΩ ÉÏ èŒÑ¨_®e? <Õ<≥O Œ∞‰õΩ kQÆ∞Å∞Ñ¨_®e?

^•x=Å¡ <Õ#∞ á⁄OkO Õq∞\˜?——

''"å~åxH˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ <Õ#∞ kQÆ∞Å∞ Ñ¨_»#∞.

XHõ\˜ x#fl Ô~O_»=k ˆ~Ñ¨Ù.——

g∞‰õΩ Œ∞óYO Hõey#ÑC_»ÖÏ¡ Wq HõxÑ≤¿ãÎ KåÅ∞ g∞ Œ∞óYO =∞@∞=∂Ü«∞=∞=Ù «∞Ok. g∞ HõëêìÅ#∞ QÆ∂iÛ g∞~°∞ =∂\Ï¡_»#O « =~°‰õΩ W «~°∞Å`À Hõeã≤rqOK«=K«∞Û.

We only think when we are confrinted with a problem

- John Dewey

16. q„â◊q∞OK«O_ç

"Don't just do something sit there."

W~°∞‰õΩ# Ñ¨_»¤ Ç¨Ï∫_çh :ÇÏ∫_çh (HOUDINI) ã∞„Ñã≤ Œú WO„ Œ*Ïe‰õΩ_»∞.ZO « QÆ\˜ì ãOÔHà◊§~Ú<å

W>Ëì q¿ÑÊã¨∞HÀQÆÅ_»∞. Z@∞=O\˜ `åàÏÅ <≥·<å Juã¨∞ÅÉèíOQÍ ≥~°∞K«∞H˘xPÜ«∞# "≥o§áÈÜÕ∞"å_»∞. „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x Jxfl ÕâßÅ áÈbã¨∞Å∞ PÜ«∞##∞|OkèOK«ÖËHõ F_çáÈÜ«∂~°∞. XHõ WOQÍ¡O_»∞ *·Å∞ "åÔ~¤<£ =∂„ «O ÔQeKå_»∞

ZO`À Ñ¨Hõ_»ƒOnQÍ LO_Õ J"≥∞iHÍ *ˇ·à◊§Ö’ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ#fl`«#‰õΩ WOQÍ¡O_»∞ *ˇ·à◊√§ Uáê\˜ J#∞‰õΩO@∂ Ç¨Ï∫_çh ÑÖ^≥O HÍâß_»∞.™ê è•~°OQÍ 30 ÃãHõO_»¡Ö’ Z@∞=O\˜ `åà◊"≥∞ÿ<å fÜ«∞QÆÅ PÜ«∞# Ô~O_»∞QÆO@Å∞ „Ñ¨Ü«∞uflOz<å ‰õÄ_® P „a\©+π *·Å∞ `åà◊O ≥~°∞=ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.ZO`À "ÕQÆOQÍ „Ñ¨Ü«∞uflOz qÑ¶Å∞_≥·<å_»∞. =ÚK≥Û=∞@Å∞ áÈâß~Ú.

z=iH qã∞ÔQuÎ PÜ«∂ãÑ_»∞ «∂ «Å∞ÑÙÅ‰õΩP#∞H˘x q„âßOu fã∞‰õΩ<åfl_»∞. Pâ◊Û~°ºO! L#fl@∞ìO_ç «Å∞Ñ¨Ù ≥~°∞K«∞‰õΩOk. ^•xH˜ Jã¨Å∞ `åà◊"Õ∞"ÕÜ«∞ÖË^Œ∞.

rq «O JO>Ë ! Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ ZO`À „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎO, ZO`À„â◊=∞ Ñ¨_» å=Ú. J<ÕHõ ãÖ ÕÇ¨Å∞, ãÖâ◊Ü«∂Å∞, ÉèíÜ«∂Å =∞ èŒº# =∞##∞=∞#"Õ∞ |OkèOK«∞‰õΩO\ÏO. =∞m§ UO KÕ¿ãÎ JO Œi`À Hõeã≤ rqOK«QÆÅ=∞xJ_»∞QÆ∞ `å=Ú. Hõeã≤ rqOK«_»O ZO`À ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#, r=O «"≥∞ÿ# „Ñ¨„H˜Ü«∞.JO Œ∞H˘~°‰õΩ U^À KÕ •Ì=∞<Õ „Ñ¨Ü«∞ «flO =∂<ÕH˘x q„â◊q∞OK«O_ç† ã¨Ç¨Ï[OQÍLO_»O_ç g∞~°∞ Hõeã≤ rqOK«QÆÅ~°∞.

"When Sitting, just sit.

When Standing, just stand.

Above all don't Wobble."

- Ancient Chinese Saying

1. q[Ü«∞Og∞k !...

2. P#O ŒOQÍ rq^•ÌO!

3. P è•ºu‡Hõ «~°Oy˜

4. x„+≤ Ü«∂ Ü≥∂QÆO

5. <å^Œ„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨#

6. Hõeã≤ rqO^•ÌO....!

7. â◊s~°ÉèÏ+¨ (Body Language)

WqHÍHõ =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ "åi «O„ « ~°K«#Å∞

1. N QÆËâ◊ Láêã¨#

2. "Õ Œã¨∂‰õΩÎÅ∞ (J#∞"å Œã¨Ç≤Ï «O)

3. J äŒ~°fi©Ü«∞

65 66



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.


z=i=∂@

WkO Õ ....

„ã‘Î QÆ∞ÏÅ∞ ã¨fiÉèÏ=OKÕ « Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, Ñ¨Ù~°∞+¨µ_ç QÆ∞ÏÅ∞ ã¨fiÉèÏ=OKÕ «„ã‘Î „Ñ¨ÉèÏq «∞Ö∫`å~°∞. =∞#Ö’ ÖËx QÆ∞ÏÖË =∞# g∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.HÍ|\ì =∞#Ö’ÖËx JÅ"å@∞¡, QÆ∞ÏÅ∞, ã¨fiÉèÏ=O W «~°∞ÅÖ’ HõxÑ≤OK«_»O`À=∞#O "åi"≥·Ñ¨Ù PHõi¬ «∞Å"≥∞ÿ "åi „¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_» å=Ú. =∞#Ö’ L#fl QÆ∞ÏÅ∞W «~°∞ÅÖ’ LO>Ë Jq =∞##∞ PHõi¬OK«ÖË=Ù. ''Jq ZÖÏQÆ∂ =∞#Ö’ L<åfl~Ú=∞m§ "å\˜x "≥ «∞‰õΩ «∂ "≥à◊§_»O ZO Œ∞‰õΩ? JO@∞Ok =∞# =∞#ã¨∞.

≥eqQÆÅ"å_≥·# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ HÍãÎ ≥eq «‰õΩ¯= „ã‘Î „¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_» å_»∞.JÖÏQ ≥e"≥·# „ã‘Î ≥eq «‰õΩ¯= ÑÙ~°∞+µ‚ Z#∞fl‰õΩO@∞Ok. q~°∞ Œú QÆ∞ÏÅÖ’<Õ„¿Ñ=∞ [xã∞ÎOk. "å~°∞ ŒQÆæÔ~· q"åÇÏO KÕã∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍh U qÑs «QÆ∞ÏÅ∞PHõ~°¬‰õΩ,J@∞#∞O_ç ÃÑO_ç¡H˜ ^•ifã≤#Ü≥∂º J"Õ =∞m§ HõÅÇ¨xH˜ ‰õÄ_®=¸ÖÏ è•~°=∞ø`å~Ú. JO Œ∞H„¿Ñ=∞ q"åÇÅ∞ qzÛù#fl"≥∞ÿ#O « «fi~°QÍ «H¯#qHÍ=Ù. JO Œ∞ˆH ''„¿Ñq∞Oz# Ü«Ú=uH˜ „áêO WKÕÛÜ«∞_»O ÕeˆHQÍx P"≥∞`ÀHõeã≤ rqOK«_»O =∂„ «O Hõ+ìO—— JO\Ï_»∞ ''~À=∂~ÀÖÏ—— JO Œ∞ˆH XHõi`À„¿Ñ=∞ =∞~˘Hõi`À q"åÇ¨ÏO =∞Oz Œ<åfl~°∞ ≥eqQÆÅ =∞# Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞. ''Hõeã≤LO_»QÆÅ"åix q"åÇ¨Ï=∂_»∞, „Ñ¨ÉèÏq «∞Ö·# "åix „¿Ñq∞OK«∞—— J<åfl~°∞=∞iH˘O^Œ~°∞.

D „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨ "≥·"åÇ≤ÏHõ ãÖ|O è•ÅÖÏO\˜"Õ. =∞#‰õΩ ã¨=∂[OÖ’W «~°∞Å`À LO_Õ ãO|O è•Å∞ ‰õÄ_®. ã=∞~°∞úÅ∞ ãOã÷Å∞ ™ê÷Ñ≤™êÎ~°∞. Jã=∞~°∞úÅ∞PÜ«∞# K«∞@∂ìKÕi "å\ ˜x H˘#™êy™êÎ~°∞. ã¨=∞~°∞ úÅ∞ ã¨=∞~°∞ úÅ#∞P„â◊~ÚOK«~°∞†Jk Ñ¨Ù~°∞+¨µ_çx q"åÇ¨Ï=∂_ç#@∞¡QÍ LO@∞Ok. P ã¨=∞~°∞úÅ∞=∞~À ãÖã÷#∞ ™ê÷Ñ≤OK«_®xH˜ "≥o§áÈ`å~°∞.

J~Ú`Õ D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ „¿Ñ=∞ ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å=|_Õ^ŒO`å PHõ~°¬=∂„ «"Õ∞.PHõ~°¬#∞ „¿Ñ=∞QÍ á⁄~°|_ç „Ñ[Å∞ ŒQÆæ~“`å~°∞. U QÆ∞ÏÅ∞, JÅ"å@∞¡PHõ~°¬#∞ HõÅ∞QÆ*Ëã≤#Ü≥∂º J"Õ ã¨Ê~°ú‰õΩ HÍ~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ Jk „¿Ñ=∞HÍ Œ∞.PHõ~°¬ Jx ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

ã=∂[OÖ’ „Ñ[Å∞ Hõeã≤ LO_»ÖËHõáÈ=_®xH, Hõeã≤<å =∞m§ q_çáÈ «∂LO_»\ÏxH˜ HÍ~°O W Õ. x*ÏxH˜ ''„¿Ñ=∞ HõuÎ ÖË‰õΩO_® áêeã¨∞ÎOk. K«@ìOÖË‰õΩO_® |Okèã∞ÎOk, Ñ~°ãÊ~°O „¿Ñ=∞ÖËx „Ñ[Å#∞ Hõeã≤ LOK«@O U K«\ÏìxH,xÜ«∞=∂Å‰õΩ ™ê èŒºOHÍ Œ∞. Hõ#∞Hõ <Õ#∞ Hõeã≤ rqOK«_®xH˜ Zxfl ã¨∂„`åÅ∞K≥Ñ≤Ê<å Ç¨Ï$ ŒÜ«∞OÖ’ „¿Ñ=∞ xO_»#O « =~°‰õΩ Hõeã≤ rqOK«_»O ™ê èŒºOHÍ Œ∞.D =∞øeHõ ã¨ åºxfl QÆ∞iÎOKåÅx HÀ~°∞ «∂.....

ˆHâ◊=Ñ¨@flO

=∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ

If you Made a list of reasons why any couple get married,

and another list of the reasons for their divorce, you'd have a lot

of over lapping

- MIGNON

67 68

ZO «=∞Ok =∞#∞+¨µÖ’ K≥Ñ¨ÊO_ç?

„QÆO^äŒ ÑïK«Ü«∞O

x„+≤ Ü«∂ Ü≥∂QÆO

('P#O Œ |$O Œ—† _çÃãO|~ü 1993)

N Ñ¨ «O[e =∞Ç¨Ïi¬ «# Ü≥∂QÆ ã¨∂„`åÅÖ’ '' «Ñ¨™êûº è•ºÜÕ∞â◊fi~°„Ñ è•<åx „HÜ«∂Ü≥∂QÆó—— ãfiÜ«∞O J èŒºÜ«∞#O, "Õ • èŒºÜ«∞#O, «Ñã∞û, Dâ◊fi~°â◊~°ÏQÆ «∞Å#∞ „H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO J<åfl~°∞. ''â∫K« ãÖ`À+¨ «Ñ¨™êûº è•ºÜÕ∞â◊fi~°„Ñ¨˜ è•#O xÜ«∞=∂Åx, =∞~ÀKÀ@ Dâ◊fi~° „Ñ¨˜ è•<å^•fi–ã¨=∂kè ã≤kúsâ◊fi~°„Ñ¨˜^è•<å`ü—— Dâ◊fi~° K«~°ÏÅ Ü≥Ú^ŒÌ â◊~°ÏQÆu <˘Ok# "åiH˜ ã¨=∂kèã≤kúã¨∞ÎO Œx ~ÚOH˘Hõ KÀ@ K≥áêÊ~°∞. U"≥· Õ xÜ«∞=∂Å<åfl~À JqÜÕ∞ „H˜Ü«∞Å∞‰õÄ_®. xÜ«∞=∂Å #xflO\˜h g_ç XHõ¯ Dâ◊fi~° â◊~°ÏQÆu xÜ«∞=∂xfláê\Õz<å ÖËHõ Dâ◊fi~° „Ñ¨˜ è•<åxfl PK«iOz<å ã¨=∂kè ã≤kúã¨∞ÎOk. Dâ◊fi~°â◊~°ÏQÆu q<å "Õ ˆ~ „H˜Ü«∞`À ~°K«~Ú`«‰õΩ Ü≥∂QÆO ã≤kúOK«#O^Œ∞#''x„+≤ Ü«∂Ü≥∂QÆO—— J<åfl~°∞. (¿Ñ–42)

1985Ö’ „|Ç¨Ï‡Kåi „Ñ¨nÑπ K≥· «#ºQÍ, 1990Ö’ N~å"£∞ â◊~°ü #∞O_çnHõ∆ ÑÙK«∞ÛH˘xfl J#O «~°O =∞#óH¡âßÅ#∞ xsƒùu`À =ÚO Œ∞=∂@Ö’ "≥Å¡_çOz#~°K«~Ú « z «Îâ◊√kú Jaè#OkOK« «QÆæk. QÆ åxfl ã¨‡iOz =~°Î=∂#OÖ’ ãÔ~·#Œ$+≤ìx ~°∂á⁄OkOK«∞H˘x Éèíq+¨º «∞ÎÖ’ L «Î=∞„âı˜ Ñ¶e`åÅ#∞ JO Œ∞HÀ"åÅx

™êyáÈÜÕ∞ «Ñ¨#ÜÕ∞ Ü≥∂QÆOHÍQÍ =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ ã¨∂Ñ¶‘Ç¨ HÍ~° è•º#O,+¨@Û„Hõ „áêÏÜ«∂=∞ è•º#O FOHÍ~° Láêã¨# É∫ Œú qÑ¨ã¨û# ÖÏO\˜ è•º#„Ñ¨„H˜Ü«∞ÅÖ’ ™ê èŒ#Å∞ ‰õΩO_»eh Ü≥∂QÍÅ J#∞Éèí"åÅ#∞ q=iã¨∂Î ã¨∞n~°…è•º#OÖ’H˜ "≥o§# "åiH˜ XHõ JÑ¨™ê‡~°Hõ ÖËHõ JKÕ «# ã≤÷u QÀK«iOKÕ Pã≤÷ux

|∞ Œ∞ú_»∞ QÆu J<åfl_»x ^•x`À ™ê èŒ‰õΩ_»∞ á⁄O Õ ã≤÷uÜÕ∞ Ü≥∂QÆO Jx,JkJáê~°O JÖ∫HHõO Jx «~° ™ê èŒºO HÍ=Ù#<Õ JKÕ «<å ã≤÷ux x„+≤ Ü«∂Ü≥∂QÆOQÍ¿Ñ~˘¯<åfl#x J^˘Hõ #∂ «<å#∞Éèí∂ux HõeyOKÕ „Ñ„HÜ«∞Ü«∞x ¿Ñ~˘¯#fl q èŒ=Ú„Ñâ◊Oâ◊hÜ«∞=Ú. Wk Ü≥∂QÆ™ê èŒ‰õΩÅHk ZO`À „ÑÜ≥∂[#HÍi. ÔQ@Ñπ, =Ú„ Œ,PHõ~°¬©Ü«∞=∞QÆ∞ z„`åÅ∞ ZO`À =ÚK«Û@ Q˘Å∞Ê «∞<åfl~Ú.


P è•ºu‡Hõ «~°Oy˜

„QÆO äŒ ÑïK«Ü«∞O

(ÉèÏ~°fÜ«∞ =∂~°æO, Ñ¶≤„|=i 1992)

=∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ PO„ èŒ, POQÆ¡, ãÖã¨ $ «, Ç≤ÏOn ÉèÏ+¨ÅÖ’ xëêª«∞Å∞, J#∞Éèí==ÚHõÅ ™ê èŒ‰õΩÅ∞, g~˘Hõ q*Ï#Yx. ã∂~ü •ãπ #∞O_ç HÍm^•ã∞

=~°‰õΩ,Éˇ~åfl~ü¤ëê #∞O_ç ~°gO„ Œ∞x =~°‰õΩ, LÑ¨x+¨ «∞ÎÅ "≥Ú ŒÅ∞ `åºQÆ~å[Hõ$ «∞Å =~°‰õΩ giH Hõ~° «ÖÏ=∞ÅHõ=ÚÅ∞. z#flz#fl Hõ äŒÅ`À, „Ñ=K«# =ÚÅ`ÀK«Hõ x J#∞Éèí"åÅ`À g~°∞ K≥¿ÑÊ ãÖQÆ «∞Å∞ Ç¨Ï$ ŒÜ«∂xfl Ç¨Ï «∞Î‰õΩ<Õ q èŒOQÍLO\Ï~Ú. f„=OQÍ PÖ’zOÑ¨KÕ™êÎ~Ú.33ãÖ= «û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ g~°∞WO «\˜ *Ï˝#ÉèÏO_®QÍ~°=Ú#∞ ZÖÏ â’kèOKå~å J<Õ qã¨‡Ü«∞O áê~î°‰õΩÅ‰õΩHõÅ∞QÆHõ=∂#^Œ∞.

Ñ¨xH˜~åx "å_»∞ Z=_»∂ÖË_»∞. Õ=Ù_»∞ #∞"≥fi=~°∞? Ãã·#∞û =∞ «=Ú,ÉÁ>ìO Œ∞‰õΩ ÃÑ@∞ìHÀ"åe, =∞x+≤ K«∞@∂ì LO_Õ HÍOu Ñ¨ÙO[O "≥Ú ŒÅQÆ∞101 ~°K«#Å∞ D „QÆO äŒOÖ’ L<åfl~Ú. Jhfl =∂#=Ù‚ ≥·= «fiO "≥·ÑÙ Q˘xáÈÜÕ∞@O Œ∞‰õΩ L ÕÌtOz#"Õ. =∞K«∞Û‰õΩ gi "åHÍºÅ∞ q~°l"Õ∞‡ "≥Å∞QÆ∞Å∞ WÖÏL<åfl~Ú.

''ÉèíHÎ JO>Ë Ñ¨~°=∂ «‡Ö’ SHõº «——. Jk å#∞ JO «"≥∞ÿ Õ<ÕQÍx ™ê èŒºOHÍ Œ∞. JO Œ∞ˆH ÉèíHÎx <Õ#∞ '=∞~°ÕKÕ Hõà◊— JO\Ï#∞.

J «ºO « QÆ∞ÇÏº"≥∞ÿ# P è•ºu‡Hõ *Ï<åxfl ã~°à◊"≥∞ÿ# suÖ’ '=∞ èŒ∞ã∂ Œ<å#O Œ— WO Œ∞ q=iOKå~°∞. "åi Hõ$+≤ Jaè#O ŒhÜ«∞O. "åi *Ï˝#O J= èŒ∞Å∞ÖËxk.

– ™œq∞„u

Once More ; Speak clearly if you speak Atall,curve every word before you let it fall

-OLIVER HOLMES

69 70



"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡H+¨<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç –1.



ã¨Ñ¶Å « H˘~°‰õΩ UO K≥Ü«∂ºe?

(N ~å=∞Hõ$+‚ „Ñ¨Éèí, [#=i 1993

''q∞„`å~°<å q è•#O—— (How to win friends), ã¨^•ƒù=# ^•xâ◊H˜Î(The power of positive thinking) "≥Ú ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ „QÆO ä•Å∞ POQÆ¡OÖ’|Ç¨ïà◊ „Ñ¨*Ï Œ~° á⁄O^•~Ú. ÉèÏ~°fÜ«∞ «#∞ Œ$+≤ìÖ’ x_»∞H˘x D POQÆ¡„QÆO äŒ=ÚÅ â‹·ex J#∞ãïã¨∂Î ~°K«~Ú « KÕã≤# „Ñ¨Ü«∞`åflÑ¶Å"Õ∞ ''q[Ü«∞Og∞k!...——

x[ rq`«OÖ’ ãïÜ≥ÿ∞# ã¨=∞Ü«∂xH˜ =∂~°æ ^Œ~°≈Hõ`«fiO ÅaèOÑ¨HõW|ƒO Œ∞Å‰õΩ Ö’#~Ú, ÉèÏq «~åÅ "åiH˜ J\ìÖ’@∞ HõÅ∞QÆQÆ∂_» Œ#fl ~°K«~Ú «ãÖHõÖÏÊxH˜ „Ñü~°∂Ñ¨"Õ∞ ''q[Ü«∞Og∞k !...——

„Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°OQÍ, P#O^Œ^•Ü«∞HõOQÍ, q[Ü«∞=O`«OQÍ rq`åxflQÆ_»Ñ¨_®xH˜ HÍ=Åã≤# J<ÕHõ z\Ï¯Å∞ ™È^•Ç¨Ï~°OQÍ D z#fl Ñ¨ÙãÎHõOÖ’W=∞_»Û|_®¤~Ú.

'D Hõ$u PHõ$uÖ’ z#fl Œ~Ú—#ÑÊ\H© rq « ã=∞ãºÅ#∞ è≥·~Àº¿Ñ «OQÍZ Œ∞~À¯=_®xH˜ K« Œ∞=~°∞Å‰õΩ =∂~°æ Œi≈x HÍQÆÅ Œ∞.

[O è•ºÅ "åi Hõ~°∞ 'N— "å˜ À NHÍ~°=Ú K«∞@ì|_ç# D Ñ¨ÙãÎHõOJO ŒOQÍ fiÛk ŒÌ|_ç#k. JHõ _»Hõ _® ˘i¡# JK«∞Û «Ñ¨CÅ∞ =∞e =Ú„ ŒÖ’ã=iOÑ|_ç =∞iH˘O « #∂ «#`åfixfl PHõ~°¬#∂ ÑÙOAH˘x Jâı+ „Ñ*Ï Œ~°á⁄O ŒQÆÅ Œx Pt^•ÌO.

If you wish to converse with me, define your terms

- VOLTAIRE

ã¨=∞ã¨ºÖÏ ?

1. Ñ≤Å¡Å∞ g∞ =∂@ q#_»OÖË •!

2. g∞ Pq_» g∞`À ã¨Ç¨ÏHõiOK«_»O ÖË •!

3. U^À ≥eÜ«∞x ÉÏ èŒ q∞=∞‡efl "≥<åfl_»∞`ÀO^•!

4. ~ÀA ~ÀA‰õΩ rq «O qã¨∞ÔQuÎáÈ`ÀO^•!

5. U „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕã≤<å Ñ¶eOK«_»OÖË •!

6. PHõe, x„ Œ =∞O Œyã¨∞Î<åflÜ«∂!

7. g∞"å~°∞ WÅ∞¡ Ñ¨@ì‰õΩO_® u~°∞QÆ∞ «∂, J Õ=∞O>Ë qã¨∞‰õΩ¯O@∞<åfl~å!

8. WOHÍ J<ÕHõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ q∞=∞‡efl "Õkèã¨∞Î<åfl~Ú!

J=Ù#∞ – J=Ù#∞ – J=Ù#∞

J~Ú Õ g∞‰õΩ è≥·~åºxfl #∂iáÈã≤, g∞ ã=∞ãºÅ‰õΩ ã~°à◊"≥∞ÿ# ["å|∞Å#∞K«∂Ñ≤ "≥#∞fl «\ì =ÚO Œ∞‰õΩ #_ç¿Ñ D „HÕk =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ<å#O Œ~°K«#Å∞K« Œ=O_ç

71 72

1=∂= ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO äŒ=ÚÅ∞..."≥∂ÇÏ<£ Ña¡H+<£û, HÀ@QÆ∞=∞‡O,~å[=∞O„_ç–533 101.A.P.India

D èŒ~°Å∞ xHõ~°=ÚHÍ Œ∞, ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ =∂~°∞K«∞O_»=K«∞Û#∞.

=∂=^ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO^äŒ=ÚÅ∞1. „=`«Hõ^äŒÅ∞ – Ñ¨Ó[Å∞

N q<åÜ«∞Hõ „=`«O "≥Å ~°∂.5N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó*Ï–Ñ¨ÙÏºÇ¨Ï"åK«#O 20N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó[ (HÍ˜áêHõˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO`À) 9ÅH©;QÆÑü Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO ...=~°ÅH©; „=`«O 5ˆH^•ˆ~â◊fi~° „=`«O 5„u<å^èŒ „=`«O(HõÅ~ü) 5„u<å^èŒ„=`«O(™ê^•) 3H©∆~åaú „=`«O 5=∞OQÆà◊ Q“s„=`«O 9"≥·Éèí=ÅH©; „=`«O á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À 15NÅH©; ‰õΩÉË~° „=`«O (á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À) 15Hõ#Hõ=∞Ç¨ÅH©; „=`«O (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 15ãÖ`À+‘=∂`å „=`«O 15U_»∞ â◊x"å~åÅ „=`«O 15ã¨`«º<å~åÜ«∞„=`«O 15N ã¨∞=~°ÛÖÏÇ¨Ï#∞=∞nÌHõ∆ 15t=nHõ∆ 9=∂~°æt~° ÅH©;"å~åÅ„=`«O ...N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° (nHõ∆) QÀqO Œ=∂Å ...HÍ`åºÜ«∞h „=`«O 15™œÉèÏQÆº Q“s„=`«O 15u~°∞áêÊ"≥· (^èŒ#∞~å‡ã¨„=`«O) 30„ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 25„ã‘ÎÅ„= «Hõ äŒÅ∞ã∂÷ÖÏHõ∆i(<Õ Œ∞#∂iQÆOQÍ èŒ~°~å=ÙQÍi)45„ã‘ÎÅáê@Å∞ (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 27ã¨~°fi^Õ=`å Ñ¨Ó*Ïq^è•#O 15P~°∞„=`åÅ∞ 25^èŒ#fiO`«s „=`«HõÅÊO 9~åÇ¨ïHÍÅOÖ’ Œ∞~åæ ÕgÑ¨Ó*Ï 9áê~°fif x`«ºÑ¨Ó[ 9`«∞Åã≤ x`«ºÑ¨Ó[, `«∞Åã‘LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 9N K«„HõÑ¨Ó[ 9N K«„Hõ ~°Ç¨Ïã¨º q*Ï˝#"£∞ 30NK«„Hõ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O(ÃÑ^ŒÌk) 30ÅH©; – Q“s x`«ºÑ¨Ó[ 9NÅe`å x «ºÑ¨Ó[(Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«O`À) 9N QÍÜ«∞„f x`«ºÑ¨Ó[ 9J#flÑ¨Ó~°‚ x`«ºÑ¨Ó[ 9N ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~°ã¨∞O^Œs x`«ºÑ¨Ó[ 9N ã¨~°ã¨fif x`«ºÑ¨Ó[ 9=∞Ç≤Ïëêã¨∞~° =∞~°÷hÑ¨Ó[ 9~å[~å*Ëâ◊fis x`«ºÑ¨Ó[ 9N ^Œ∞~åæx`«ºÑ¨Ó[ 9HÍÅÉèˇ·~°= x`«ºÑ¨Ó[ 9t=Ñ¨Ó[ 9g~°Éèí„^Œ Ñ¨Ó[ 9PO[<ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ 9

<åˆQO„^Œ ™êfiq∞ Ñ¨Ó[ 9ã¨∞„|Ç¨Ï‡º x`«ºÑ¨Ó[ 9~å=∞^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9t=^Õ=Ùx Hõ^äŒ 9q+¨µ‚Ñ¨Ó[ (q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«ã¨Ç≤Ï`«O) 9NHõ$+¨‚ Ñ¨Ó[, QÀÑ¨Ó[ 9ÅH©;#~°ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ó[ 9~åÑ¶∞"ÕO„ ŒÑ¨Ó[ 9qâ◊fiHõ~°‡Ñ¨Ó[ 9â◊<≥·â◊Û~°Ñ¨Ó[ 9"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°Ñ¨Ó[ 9„|Ç¨Ï‡OQÍi x`«ºÑ¨Ó[ 9ã¨∂~°º x`«ºÑ¨Ó[ 9#=„QÆÇ¨Ï x`«ºÑ¨Ó[ 9ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∂=mÑ¨Ó[ 9ÑÖKåÜ«∞`«# Ñ¨Ó[ 45~°∞H˜‡© HõÖÏºO 15J+¨ì<åQÆÑ¨Ó[ 30U ^Õ=ÙxH˜ UÑ¨ÙëêÊÅ`À Ñ¨ÓlOKåe? 30U ^Õ=ÙxH˜ U„Ñ¨™ê^ŒO <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ\Ïìe? 30U^Õ=ÙxH˜ Uq^èŒ=ÚQÍnáê~å^èŒ#K≥Ü«∂ºe? 30U^Õ=ÙxH˜ Zxfl „Ñ¨^ŒH˜∆Å∞KÕÜ«∂e ? 30ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°K«`«∞i÷ N=∞Ç¨QÆÑü „=`«O 20ÑÖK«=ÚY PO[<ÕÜ«∞x`«ºÑ¨Ó[ 15Ç¨Ï#∞=∞^£ „=`«O 3028 „=`«=ÚÅ∞ 99Ñ¨Ó[Å∞ ZO^Œ∞‰õΩKÕÜ«∂e ? 30HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (9XˆH™êi) 150HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (q_çq_çQÍ) 150L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~° „=`«O 30

2. ™ÈÎ„`åÅ∞–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞N Åe`å q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 31ã¨~°fi^Õ=`å ™ÈÎ„`«=∞O[i 99ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=oó (63) 20q+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ („H“<£) 20Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™ÈÎ„`«"£∞(„H“<£) 30Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ÅH©; ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18^Œ∞~åæ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18PO[<ÕÜ«∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18t= ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18QÆÑü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨∞„|Ç¨Ï‡º ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18QÍÜ«∞„u ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 18N~å=∂ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ÅH©;#$ã≤OÇ¨Ïã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨~°ã¨fiu ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18



ÅH©;QÆÑü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18ã¨∂~°ºã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ Pk «ºÇ¨Ï$ ŒÜ«∞O 18N"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 18=∞ñfiÑ¨=~°‚# (ÃÑ^ŒÌk) 18ãÖ^•º=O^Œ#O 18=∞O„`«Ñ¨Ù+¨Ê"£∞ 18Ç¨Ï#∞=∂<£ Kåb™ê 7(áêÔH\ò) =∞ñfiÑ¨=~°‚# 7P~°∞ Kåb™êÅ∞ 9t"å~å^èŒ# (t=™ÈÎ„`åÅ∞) 7"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O (áêÔH\ò) 7P~°∞ ŒO_»HÍÅ∞ 5"ÕOHõ>Ëâ◊fi~° QÀqO^Œ<å=∞=ÚÅ∞ 5J+¨ìÅH©; ™ÈÎ„`«"£∞ Hõ#Hõ^è•~å™ÈÎ„`«"£∞ 7^ÕgY_»æ =∂ÖÏ™ÈÎ„`«"£∞(=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞~°Ìh ™ÈÎ„`«O`À)7#=∞t≈"åÜ«∞ QÜ«∂=∞$`«O 5ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~° ã¨∞O^Œs ™ÈÎ„`«Hõ^ŒO|O 81ã¨∞O^Œ~°HÍO_» (áêÔH\ò) 9ÉèíQÆ=næ`« =¸ÅO 18~å=∞~°H∆Í™ÈÎ„ «"£∞ 18™ÈÎ„`« ~°`åfl=o 30Ñ¨Ù~åÑÖ_»Åe`å–q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ (q∞h) 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ 8Ñ¨Ù~åÑÖ_» Pk`«º Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O 8=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO (q∞h) 8t"å#O ŒÅÇ¨Ïi–™œO Œ~°ºÅÇ¨Ïi 30‰õΩ[^À+O 9HÍÅã¨~°Ê ^À+Ö 9g∞ JÑ¨CÅ∞ f~åÖÏ? 9^Œ$+≤ì^ÀëêÅ∞ x"å~° 9ã¨~°fi^Õ=`å ^è•º#â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9ÑÖK«ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 9ãÖ è•º=O Œ#O 9N~å=∞^Œ∂`«Ot~°™ê#=∂q∞(`å «Ê~°ºO`À) 9~°∞„ Œ#=∞Hõ"£∞–K«=∞Hõ"£∞ 9=∞#∞ºã¨∂HõÎ–=∞O„ «áê~åÜ«∞O 9QÍÜ«∞„f=∞O„`åÅ∞ 9ÑÖK«~°`«fl ™ÈÎ„`åÅ∞ 9Hõ~å=ÅO| ™ÈÎ„`åÅ∞ 9^Œâß=`å~° ™ÈÎ„`åÅ∞ 9JëÈì`«Î~° â◊`«<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9Éèí∞[OQÆ ™ÈÎ„`åÅ∞ 9„áê «óã¨‡~°ÏÅ∞ 9[Ñ¨=∞O„`åÅ∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ 9^•fi^Œâ◊ <å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 9‰õΩ=∂~°™êfiq∞ ™ÈÎ„`«=∂Å 9ã¨∞^Œ~°≈# ™ÈÎ„`«=∂Å 9

Ç¨ÏÜ«∞„w= ™ÈÎ„`«=∂Å 9^ŒH˜∆Ï=¸iÎ ™ÈÎ„`«=∂Å 9ÑÖK«=ÚYPO[<ÕÜ«∞™ÈÎ„ «"£∞ 9^ŒO_»Hõ ~°`åflÅ∞ 9^•fi^Œâ◊ *’ºui¡OQÍÅ∞–ÑÖKå~å=∂Å`À 9Nã¨∂HõÎO Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨∂HõÎO 9ÑÖK« J^èŒ~°fi j~°¬=ÚÅ∞ 9„áê~°÷<å â’¡Hõ=ÚÅ∞ 9QÆÑü ™ÈÎ„`«=∂Å 9N QÆ∞~°∞w`« 9ã¨~°fi^Õ=`å Hõ=K«=ÚÅ∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å J+¨ìHõ=ÚÅ∞ 9Ç≤ÏO^Œ∂ ãÖã¨¯ $uãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞ 9q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=∂Å 9^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 9t=™ÈÎ„`«=∂Å 9q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ 9Éèí~°Î $ÅÇ¨Ïi ã¨∞ÉèÏ+≤`åÅ∞ 9#=q^èŒ ÉèíH˜Î=∂~åæÅ∞ 9#= Œ∞~°æÅ∞ 9Œâ◊=∞Çq ŒºÅ∞ 9

u~°∞Ñü "≥à◊^•O 9#=„QÆÇ¨Ï™ÈÎ„`«=∂Å 30=∞Ç¨<åºã¨"£∞ 30ã¨∞O^Œ~°HÍO_» QÍ<å=∞$`«O 30ãÖ^è•º =O^Œ#O (ÃÑ^ŒÌk) 30Ñ¨Ù~åÑÖ_» ~å^è•Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi ãÖHõÅ#OÅe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ (Ç≤ÏOn) ,, 36Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„ «=ÚÅ∞ (WOw¡+¨µ) ,, 36ã¨∂÷ÖÏHõ∆iÅe`åq+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞(Ñ¨„uHõÃã·*ò)81=¸HõÑÖK«â◊f 81Ñ¨Ù~åÑÖ_»"åi ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (â’¡Hõ`å`«Ê~°ºã¨Ç≤Ï`« qÑ¨ÙÅ"åºYº`À) 108QÀ=∂`«Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú 7P#O^Œã≤kú – N^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 108

3. N ™ê~Ú Œ «Î „QÆO äŒ=ÚÅ∞N ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨K«Ûùi„`« 99ãÖÑ¨Ó~°‚ N QÆ∞~°∞ K«i„`« 99ÉÁ=∞‡Å QÆ∞~°∞K«i„`« ...ÉÁ=∞‡Å ™ê~ÚK«i„`« ...ÉÏÅÅÉÏÉÏ N ™ê~ÚK«i`«O 9N ™ê~ÚP~å^èŒ#–+≤i¤"≥·Éèí=O 99N™ê~¸ã¨xflkè^•fi~°HÍ=∂~ÚbÅÅ∞ ....N ™ê~ÚÉÏÉÏ rq`« K«i„`« („H“<£) 50N QÆ∞~°∞K«i„`« („H“<£) 50^•ã¨QÆHõ$`« N™ê~Ú K«i„`« 30#=<å^èŒ K«i„`« 90N ™ê~ÚK«i„ «(É·O_»∞)„Ñ¨Ü«∂Ñ¨Ùáê~åÜ«∞„QÆO äŒO50N QÆ∞~°∞K«i„`« (Éˇ·O_»∞) „Ñ¨Ü«∂Ñ¨Ùáê~åÜ«∞„QÆO^äŒO50



ã¨`«º^Œ`«Î„=`«O Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO,ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À 15J#Ñ¶¨∂^Õg „=`«O 15N ™ê~Úã¨K«Ûi„`« QÍ<å=∞$`«O 15N QÆ∞~°∞K«i„`« QÍ<å=∞$`«O 45Éèí‰õΩÎÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ÉÏÉÏ ["å|∞Å∞ 25=∞#ã¨∞Ö’x„Ñ¨â◊fl‰õΩN™ê~ÚÉÏÉÏ["å|∞Å∞ 25JHõ∆~°„Hõ=∞=ÚÖ’ N™ê~Úã¨∂‰õΩÎÅ∞ 25N™ê~Ú JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=m=∂Ç¨`«‡ºO 25N ™ê~ÚÑ¨Ó*ÏHõÅÊO (ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À) 15N ™ê~ÚÉèí[#=∂Å 15N ™ê~Ú Éèí[<£û 15N ™ê~ÚÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15ti_çÇ¨~°`«∞Å∞ (ÉèÏ=O`À) 15„ÑüQÆ∞~°∞"å~°O™ê~Úx «ºÑ¨Ó[ 8''N™ê~Ú——HÀ\˜ 15''N™ê~Ú~å"£∞——HÀ\˜ 12^•fi~°HÍ=∂~Ú ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 9N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9NÅH©; ™ê~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9N ^•fi~°HÍ=∂~ÚÉèíH˜Î=∂Å 9N ts¤ÉèíH˜Î=∂Å 9N ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèíH˜Î=∂Å 9N ™ê~Ú<å^äŒ ™ÈÎ„`«=∞O[i 9N ™ê~Ú"Õ~Ú<å=∂Å∞ 4N ™ê~Ú ã¨Ç¨Ï„ã¨ <å=∂=o 9N ™ê~Ú Kåb™ê–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O 9N ™ê~Ú<å^èŒ Kåb™ê 9N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ (áêÔH\ò) 9N ™ê~Ú x`«ºÑ¨Ó[ (áêÔH\ò) 9N ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ F 9N ™ê~Ú ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 9N ™ê~Ú ã¨Î=#=∞O[i 9N™ê~Ú #Hõ∆„`«=∂eHõ 9Ç≤ÏOn N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ 10Éèí‰õΩÎÅ ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩÉÏÉÏ ã¨=∂^è•<åÅ∞ 45â◊x ã≤OQÆÏÑ¨Ó~ü H∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO 45N +≤s¤™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O (VG) 25WOw¡+¨µ N ™ê~ÚÇ¨~°`«∞Å∞ 10+≤i_ç ^Œ~°≈#O–N™ê~Ú "≥·Éèí=O 90™ê~ÚÑ¨Ó*Ïqkè 30™ê~Ú=∞Ç≤Ï=∞ ....™ê~Úã¨`«º„=`«O 15™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨Ï"£∞ 116#=QÆ∞~°∞"å~åÅ „=`«HõÅÊ=Ú 12N^Œ`«ÎbÖÏ=∞$`«=Ú 72Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ™ê~Ú 12N+≤i_ô™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O(Nã¨K«Ûùi„`«) 81

4. *’ºuëêÅ∞'â◊√Éèíã¨=∞Ü«∞— QÆO@Å ÑÖKåOQÆO 30ã¨<å`«# "≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡ ÑÖKåOQÆO(=OyÑ¨Ù~°Ñ¨Ù"åi Ñ¨„uHõÃã·*òÑÖKåOQÆO) 69'HÍÅK«„HõO— QÆO@ÅÑÖKåOQÆO (QÍˆ~æÜ«∞) 50z„`åÅQÆ∞~°∞=¸iÎQÆ∞áêÎÑÖKåOQÆ=Ú 50„QÆÇ¨ÏÉèí∂q∞ ÑÖKåOQÆ=Ú (QÍˆ~æÜ«∞) 116NK«„Hõ ÑÖKåOQÆ=Ú(~åR`˘e=∞Ç≤Ïà◊ÑÖKåOQÆHõ~°Î) 30"ÕOHõ„\Ï=∂ HÀ ã≤^•úO`«∞Åˆ~ÅOy`«Oy~åÅ"åi QÆO@ÅÑÖKåOQÆ=Ú 30`«Oy~åÅ ÃÑ^ŒÌÑÖKåOQÆO 39HÍÅK«„HõO *’ºu+¨ HÍºÅO_»~ü 20„QÆÇ¨Ï|ÅO HÍºÅO_»~ ü(Nx"åã¨QÍˆ~æÜ«∞–ÉèíH˜Î\ ˜q)20â◊√ÉèíÅQÆflO (`«Oy~åÅ) HÍºÅO_»~ü 20â◊√Éèí=∞ã¨∞Î (Ñ≤_»ÑïÎ) HÍºÅO_»~ü 20™ê^• HÍºÅO_»~ü 5áêÔH\ò HÍºÅO_»~ü 10`å[HõhÅHõOsîÜ«∞"£∞ 10040 ~ÀAÖ’¡ *’ºu+Ö<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 20740 ~ÀAÖ’¡ ™ê=Ú„kHõO<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 150ˆH~°à◊ *’ºu+¨ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150*’ºu+¨ „|Ç¨Ï‡ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150=∂#¨™êQÆi *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150=~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~° *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150=^èŒ∂=~° q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ„u^•fi^Œâ◊‰õÄ@=ÚÅ∞ 81ã≤OÑ¨ÙÖò Ô~q∞_ôãπ ....Ç¨ÏŸ~å™ê~° .....â◊OÉèí∞ Ç¨ÏŸ~°„Ñ¨HÍtHõ .....Ñ¨Ó~°fi Ñ¨~åâ◊i 100Ñ¨~åâ◊~° *’ºu+¨q*Ï˝# ã¨~°fiã¨fiO 2001940–60=~°‰õΩ áê`«ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞ 225„Ñ¨â◊fl ã≤O^èŒ∞ 90#Hõ∆„`« qâı+¨ Ñ¶ë`åÅ∞ 36ã¨~åfi~°÷ Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 90ã¨∂~°ºã≤^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ˜`«OKÕÜ«∞_»OZÖÏ?150^Œ$H˜û^•úO`« ÑÖKåOQÆQÆ˜`«O KÕÜ«∞_»OZÖÏ?150PÜ«Ú~åÌÜ«∞ x~°‚Ü«∞O 36ÑÖK«„áêp# *’ºuëêÅ∞ 36*Ï`«Hõ QÆ˜`« „Ñ¨"ÕtHõ 30Éèí$QÆ∞ ã¨∂„`åÅ∞ 36*’ºu+¨=∞~°‡É’kèx 45*’ºu+¨ „Ñ¨â’fl`«Î~°=∂Å 45=ÚÇ¨˙~°ÎO x~°‚~ÚOK«_»OZÖÏ? 45*Ï`«Hõ =∞Hõ~°O^ŒO 30*’ºu+¨ ã¨~°ã¨fiu 30g∞[##HÍÅ qâıëêÅ∞ 30=ÚÇ¨˙~°Î q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~°O 30*’ºu+¨ ã¨fiÜ«∞OÉ’kèx 30â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î t~À=∞˜ 30



#Hõ∆„`« Ñ¶¨Å=∞O[i 30ÑÖKåOQÆO K«∂¿ã q^è•#O 30ã¨~åfi~°÷ *’ºu+Ö 30„áê^äŒq∞Hõ *’ºu+Ö 30#=~°`«fl=ÚÅ∞ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 30*’ºu+¨ÉèÏ=Ñ¶ÅK«O„kHõ–1 ...â◊√Éèíâ◊‰õΩ<åÅ∞ 20Ç¨ÏãÎ~MÏÑ¶e`åÅ∞ 30ãÖYºÖ’¡ Éèíq+¨º`ü 30=ÚÇ¨˙~°Î nÑ≤Hõ 81Ñ¨Ù@∞ì=∞K«ÛÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20HõÅÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 20x`«ºrq`«OÖ’ J^Œ$+¨ì ãÖYºÅ∞ 9x`«ºrq`«OÖ’ #Hõ∆„`åÅ∞ 9*Ï`«Hõ K«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 30=∂#™êQÆi(„áêp#*’ºu+¨„QÆO^äŒO) –Ñ¨ÙKåÛNx"åã¨~å=Ù 250*’ºu+¨âßG z\Ï¯Å∞ 90QÆ∞áêÎ â◊`åaú ÑÖKåOQÆO(1940–2050) 900„Ñ¨â◊flK«O_Õâ◊fi~°"£∞ 45*Ï`«HÍÅOHÍ~°O 36*’ºu+¨ "≥·^Œº ~°`åfl=o 36^•fi^Œâ◊ÉèÏ= Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 250*Ï`«HõK«„HõO g∞ˆ~ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û 30*’ºu+¨ â◊`«Ü≥∂QÆ~°`åfl=o (#∂~°∞Ü≥∂QÍÅÑ¶ë`åÅ∞) 90JOQÆ™ê=Ú„kHõO 30Ç¨Ïã¨Î ™ê=Ú„kHõO 40=^èŒ∂=~° QÆ∞ ã¨"Õ∞‡à◊#O ....ÖÏÖò H˜`åÉò 81*Ï`«Hõ~å[=Ú 36â◊‰õΩ#âßGO 36P^èŒ∞xHõ„Ñ¨â◊flâßGO 100Ñ¨~åâ◊~°*’ºu+¨ „Ñ¨â◊fl*’ºu+Ö 150J+ìHõ=~°∞æ 45|$Ç¨Ï`ü*Ï`«HõO(„áêp#„ÑüH˜Ñ¨Ù#~°∞‡„ Œ) 200ÅQÆfl~°`åflHõ~°O 36+¨@ÊOKåtHõ 12040 ~ÀAÖ’¡ ãÖMÏºâßGO 15040 ~ÀAÖ’¡ #Hõ∆„`« (<å_ô) Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ 207ÔH.Ñ≤.*’ºu+Ö (ÑïK«Ü«∞O) 45=ÚÇ¨˙~°ÎzO`å=∞˜ 81ã¨∂~°ºK«O„^Œ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ 45„Ñ¨ã≤^Œú=º‰õΩÎÅ *Ï`«HÍÅ∞ ("Õˆ~H˘O_»Ñ¨Ê) 150J Œ$+ìÔ~"≥∞_ôãπ 99=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶e`åÅ∞(12~åâ◊√Å∞"åiH˜) 36=ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞ q_çq_çQÍXH˘¯Hõ¯\˜ 10„QÆÇ¨ÏãÖKå~° Ñ¶¨Åx~°‚Ü«∞nÑ≤Hõ 36*’ºu+¨ Ô~q∞_ôãπ 300

*Ï`«Hõ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 250*Ï`«Hõ=∂~åÎO_»O (H˘O_»Ñë¡) 250*’ºu+¨q^•º„Ñ¨HÍtHõ (H˘O_»Ñë¡) 250QÆ∞~°∞â◊√„Hõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú K«O„^ŒHõàÏ<å_ô 90â◊x„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ 90*Ï «Hõã¨∞ è•™ê~°=Ú–*Ï «Hõ"≥∂Hõ∆„Ñ¨ •~Úx 90<å_ô*’ºu+Ö 45q"åÇ¨Ï*’ºu+¨=∞O[i 45QÍˆ~æÜ«∞O g∞ „QÆÇ¨Ï|ÅO Ô~q∞_ôãπ ....g∞ Ñ¨Ù\˜ì#`Õnx|\˜ì g∞ rq`«~°Ç¨Ï™êºÅ∞ (#∂º=∞~åÅr Öˇ·Ñ¶πÔQ·_£) 81#Hõ∆„`«áêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45ÅQÆfláêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 45Q“`«=∞ãÖÇ≤Ï`« 45Ç¨ÏŸ~°~°`«fl=∂Å 45

a.q.~å=∞<£ QÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞*’ºu+¨ q^•º~°OÉèíO 50„QÆÇ¨ÏÉèÏ= |Å=ÚÅ∞ 50HÍÅK«„Hõ^Œâ◊ 50J#∞Éèí= „Ñ¨âßfl*’ºu+Ö 50*’ºu+¨âßGOÖ’ "å`å=~° Éèí∂HõOáêÅ∞ 50Ñ¨Ù~ÀQÍq∞ *Ï`«HõO 50ÉèÏ"å~°ú~° åflHõ~°O 75ÉèÏ~°fÜ«∞*’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO 75J+¨ìHõ=~°æ Ñ¨^Œúuó 75*’ºu+¨âßGOÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Å∞,ã¨=∂^è•<åÅ∞ 75„Ñ¨â◊fl «O„ « 75=ÚÇ¨ ~°ÎO 75qt+¨ì *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ 125ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¶e «*’ºu+Ö 125300 =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 125*Ï`«HõOÑïjeOK«_»OZÖÏ ? 250

~åRÑü J"å~°∞¤„QÆÇ‘Ï`«, =∞Ç¨=∞Ç¨ÏŸáê^è•ºÜ«∞, "åK«ã¨ÊuN =∞^èŒ∞~°Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞

|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–1 ~°∂.200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–2 200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–3 200|$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–4 200ÉèÏ"å~°÷~° åflHõ~°=Ú 75=ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞˜ 150ã¨fiÑ¨fl âßG=Ú 30â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i 75„=`«x~°‚Ü«∞HõÅÊ=e¡ 250"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–1 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–2 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–3 150"åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–4 150J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 1 75J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 2 125



5. "åã¨∞ÎÅ∞40 ~ÀAÖ’¡ ''"åã¨∞Îq^Œº—— <Õ~°∞ÛH˘#O_ ç 180"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ (Éˇ·O_»∞) 108"åã¨∞Î#∞|\˜ì g∞ WÅ∞¡ 30g∞~°∂ g∞ "åã¨∞Î 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î z\Ï¯Å∞ 30"åã¨∞Î Ñ¨Ó[ 30"åã¨∞Î ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 30"åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30"åã¨∞Î ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 10QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =~°∞æÅ∞ 90_ÀÅ#q^Œº LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ (_ÒlOQ∑) 36qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO\˜ áê¡#∞Å∞ 45qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO_»¡ PÜ«∞=ÚÅ∞81qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGO(z„`åÅ) ....„áêp# "åã¨∞ÎâßG=ÚÅ∞ 36P^èŒ∞xHõ QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î 81â◊√Éèí"åã¨∞Î 207â◊√Éèí"åã¨∞Î ã¨ÅÇ¨Å∞ 36"åã¨∞ÎÜ«∞O„`« ~°`åfl=o 90"åã¨∞ÎâßGO 45Ç¨Ï∫ãπ áê¡#∞¡ 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î™ê~°O 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ 30QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î ^Œ~°ÊO 30*’ºu+¨ – QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ ...."åã¨∞Î~°`åflHõ~°O (H˘O_»Ñë¡) ..."åã¨∞Î t~À=∞˜ ,, ...NHõ$+¨‚"åã¨∞Î ,, ....ÑÖK«"åã¨∞Î áêi*Ï`«O ,, 90"åã¨∞Î_çO_ç=∞"£∞ ,, 45"åã¨∞Î^Œ∞Okaè ,, 90qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞ÎâßG=Ú ,, ...Hõ$+¨‚"åã¨∞ÎâßG=Ú 45â◊Åº"åã¨∞Î,[Å"åã¨∞Î( ŒO «∂iÑÖ_»s<å ä£) 81=∞Ü«∞"åã¨∞Î (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 120

6. =∞O„`«âß„™êÎÅ∞N ÅH©; `«O„`«"£∞ 360N QÆ∞~°∞ `«O„`«O 108ã¨~°Ê (<åQÆ)`«O„`«O 250=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè („ã‘Î^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè (Ñ¨Ù~°∞+¨^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360N ^Œ∞~°æ `«O„`«"£∞ 200=∞O„`«ã≤kú 90=∞O„`«™ê^èŒ# 45«O„ «*ÏÅO 45

Ü«∞H˜∆© «O„`«O 45áêâ◊√Ñ¨`« `«O„`«O 90=∞O„`å#∞ëêª# K«O„kHõ 45

ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«Hõ=K«=ÚÅ∞ 45=∞O„`åHõ∆~åÅ~°Ç¨Ïã¨ºO(c*ÏHõ∆~°xÑ¶∞O@∞=Ù) 45ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«~°`åfl=o 45^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ =¸eHÍ`«O„`«"£∞ 45ã¨^•Kå~° nÑ≤Hõ 45QÍÜ«∞„f `«O„`«"£∞ 108QÆ∞Ñ¨Î ™ê^èŒ# `«O„`«O 45Ü«∞O„ «ã≤kú 333=∞O„`«â◊H˜Î 45^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ «O„`«q^Œº 45=∞O„`«âßGO („QÆO^äŒ=Ú) 250`åO„uHõ ÑÖKåOQÆO 45Ç¨Ï=# `«O„`«O 250ÑÖK«^Œâ◊ =∞ÇŸ_»æ `«O„`«O 90=∞Ç¨â◊H˜Î =∞O„`« `«O„`« ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150„Ñ¨ «ºOy~åHõ$`åº «O„ «O 360ëÈ_»â◊x`«º`«O„`«O 250âßˆHÎÜ«∞`«O„`«O 250Ü≥∂yh–"å=∞ˆHâ◊fi~° «O„ «O 45~°∞„ ŒÜ«∂=∞à◊ «O„ «O 250„Ñ¨ÑÖK«™ê~° «O„ «O 45|^ŒxHõ `«O„`«"£∞ 45LzÛù+¨ì QÆÑü `«O„`«"£∞ 45~°∞„^•ëêª^è•ºÜ«∞ó 90Ñ¨~°â◊√~å=∞`«O„`«"£∞ 108ÅH©;„Ñ¨`«ºOy~å «O„`«"£∞ 250QÆO^èŒ~°fi «O„`«"£∞ 45Ç≤Ï~°ºâ◊¥eh `«O„`«"£∞ 250=∂Ü«∂„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250N qâ◊fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250HÍ=∞^èÕ#∞=Ù `«O„`«O 360â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O 360™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (=∞O„`«Ü«∞O„`«~°`åfl=o) 45=∞Ç¨=∞O„ «âßGãÖ„QÆÇ¨Ïó 150Ü«∞O„`« =∞O„`« `«O„`« 45â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O (z#flk) 100

7. „QÆO^ä•Å∞ – P~å^èŒ#Å∞ÉèíQÆ=næ`« â’¡Hõ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O 45QÆËâ◊ P~å^èŒ# 1 90QÆËâ’áêã¨# 2 90#=„QÆÇ¨~å^èŒ# 144#=„QÆÇ¨Ï"≥·Éèí=O 90#=„QÆÇ¨Ï Ô~"≥∞_ôãπ 90#=„QÆÇ¨Ï "Õ^ŒO 90â◊x„QÆÇ¨~å^èŒ# 90Pk`åº~å^èŒ# 90ã¨∞„|Ç¨‡Ïº~å èŒ# 90N t= P~å^èŒ# 90ÅH©; P~å^èŒ# 90



Ç¨Ï#∞=∞^•~å^èŒ# 90Åe`å~å^èŒ# 90N K«„HÍ~å^èŒ# ...QÍÜ«∞„f P~å^èŒ# 90g~°Éèí„^•~å èŒ# 90HÍÅã¨~°Ê Ü≥∂QÆO 90x`«º rq`«=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞ 90x`«º rq`«=ÚÖ’ #=~°`åflÅ∞ 90ã¨∞O^Œ~°HÍO_» =K«#O 90"Õ^Œã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 90Jëêì Œâ◊Ñ¨Ù~å=ÚÅ∞ ..."Õ=∞# Ñ¨^Œº™ê~å=∞$`«O 90ÑÖ_»QÆÅ∞ Ñ¨~°fik<åÅ∞ 90‰õΩ[„QÆÇ¨~å èŒ# 90Éè·~°"å~å èŒ# 90ã¨∂H˜Î~°`åflÅ∞ 90=∞#∞^èŒ~°‡ âßGO (=K«#OÖ’...) 144Ñ¨Ù~åÑÖ_» ~å=∂Ü«∞O 90Ñ¨Ù~åÑÖ_» ÉèÏ~°`«O 90Ñ¨Ù~åÑÖ_» ÉèÏQÆ=`«O 90N ÅH©;ã¨xflkè 90ã¨~°fi^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ "Õ≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞_»∞ 90Ç¨Ï#∞=∞K«Ûùi„`« 90ÑÖK«=ÚY Ç¨Ï#∞=∞`ü "≥·Éèí=O 45N ^Õg ã¨Ñ¨Îâ◊u 90=∂#=^èŒ~å‡Å∞ .....QÆ~°∞_»Ñ¨Ù~åO 36=∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~åO 30t=Ñ¨Ù~åO 30"≥·âßYÑ¨Ù~åO 30ã¨∂÷ÖÏHõ∆i =∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~åO 45ã¨∂÷ÖÏHõ∆i t=Ñ¨Ù~åO 45ã¨∂÷ÖÏHõ∆i "≥·âßYÑ¨Ù~åO 45HÍsÎHõ Ñ¨Ù~åO 25ã¨~°fiHÍ~°ºã≤kúH ˜ ~å=∂Ü«∞áê~åÜ«∞ 45=∞Ç¨=∞$ «∞ºO[Ü«∞J=∞$ «áêâ◊√Ñ¨ «"£∞ 150ÃÑ ŒÌÉÏÅtHõ∆ 36QÍÜ«∞„f =∞Ç≤Ï=∞ 30=∞`«ûº Ü«∞O„`« =∞Ç≤Ï=∞ 45Ñ¨Ù~å<å=∞ K«O„kHõ ......"Õ^Œ=∞O„`« ãÖÇ≤Ï`« 108=$Hõ∆^Õ=`«Å∞ 36ÇÏ#∞=∞kfi[Ü«∞O 30ÇÏ#∞=∞ ≥· fiÉèí="£∞ 30Ü«∂A+¨ ™ê‡~°Î ãÖ™ê¯~° K«O„kHõ 150ã¨<å`«#"≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡™ê‡~åÎQÆ=∞HõÅÊ"£∞ 150#=„QÆÇ¨Ï ^Œ~°≈#"£∞ 90x`«ºrq`«OÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞ 90™êÅ„QÍ=∞=ÚÅ∞ 90

K« «∞ˆ~fi Œ=ÚÅ∞ 108ã¨Ç¨Ï„ãëOQÍ~°Û# 120|$Ç¨Ï`ü t= ™ÈÎ„`« ~°`åflHõ~°=Ú 200|$Ç¨Ï`ü ^Õg ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200|$Ç¨Ï ü q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 200ˆH^•~°<å^è£ |^Œs<å^è£ Ü«∂„`åÔQ·_»∞ 36ÑÖK«=∞"Õ^ŒO =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O 81^Õ=Ùà◊√§ _®\ò HÍ"£∞ 81`åà◊Ñ¨„`« ã¨=∂Ç¨~° QÀÑ¨Ù~°O 144N Ç¨ÏÜ«∞„w= P~å^èŒ# 90NÅH©;#~°ã≤OÇ¨Ï P~å^èŒ# 90≥·"å~å èŒ# 90

(ã¨∂i) "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞O 90QÆÑüÉèÏ+¨ºO 90^ŒH˜∆Ï=$`« â◊OY=ÚÅ∞ 45108 k=º^ÕâßÅ q+¨µ‚ˆH∆„`«^Œ~°≈x 30èŒ~°‡ã≤O èŒ∞=Ù(ˆHãπÉ·O_çOQ∑) 240

w`å~å^èŒ# 90Ü«∞Aˆ~fi^Œ LÑ¨#Ü«∞#q"åÇ¨Ï„Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞O[i 90N t=w`« 108ÉèÏ~°fÜ«∞ â‹·=ˆH∆„`«Ü«∂„`å^Œi≈x 100zÅ∞‰õÄi ÉÏÖÏrK«i„`« 30#=Ü≥∂QÆ∞Å∞ 90PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’x^Œi≈OK«=Åã≤# „Ñ¨=ÚY^Œ~åæÅ∞ 90ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=o(ÃÑ^ŒÌk) –(108 JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=à◊√Å`À) 90ÉèíQÆ= üã¨∞Îu 90ã¨∂~Àºáêã¨# 30

8. "≥· Œº „QÆO ä•Å∞PÇ¨~°O P~ÀQÆºO 30=¸eHÍ"≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 30PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 20PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºO 30QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 30PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºzO`å=∞˜ – Ãã\ò ...QÆ$Ç¨Ï"≥· Œº™ê~°O 30Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO (^•fi^Œâ◊Å=zH˜`«û) 45„Ñ¨Hõ$u"≥· ŒºO 30PÇ¨~°O–"≥· ŒºO 81ãÖÑ¨Ó~°‚ PÜ«Úˆ~fi^Œ–z\Ï¯ "≥·^ŒºO 81PÜ«Ú~fi Œ"£∞ 30J#∞áê# «~°Oy˜ ....PÜ«Úˆ~fi^Œ =¸eHÍ"≥·^ŒºnÑ≤Hõ 90^Œ∞OÑ¨‰õÄ~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞"åHõ_»O – LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 90P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ ...=#=¸eHÍ"≥·^ŒºO 300UHõ=¸eHÍ"≥·^ŒºO 90JëêìOQÆ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O(4ÉèÏQÍÅ∞) 1200



~°Ç¨Ïã¨ºã≤ ŒúÜ≥∂QÆ"≥· Œº™ê~°"£∞ 90„áê^äŒq∞H õ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO 90XÉˇã≤\˜ 90ÃÇÏÖòÎÔQ·_£ 90PÜ«Úˆ~fi ŒO–r=#"Õ ŒO 90Ñ¶Ù_£ ä≥~°Ñ≤ 90<åºK«∞~°Öò^ä≥~°Ñ≤ 90ãÖÑ¨Ó~°‚P~ÀQÍºxH˜ 20xII 90H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ g∞ ã¨=∞ã¨ºÖˇ·`Õ... 90Ü≥∂QÍ=∞O„`« 90Ü≥∂QÍ ãÖ_Õ @∞ =∞O_Õ 90ÃÇÏ~°ƒÖò "≥∞_çã≤<£–ÃÇÏÖòÎ@∞_Õ 90ÃÇÏÖòÎÃÑ¶·Öò 108

9. JÜ«∞ºÑ¨Ê – Éèí"åh ~°HÍÅ∞N JÜ«∞ºÑ¨Ê bÖÏ=∞$`«O 25N JÜ«∞ºÑ¨Ê P~å^èŒ# 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ü«∂„`å qt+¨ì`« 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#áê@Å∞ 45N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15N JÜ«∞ºÑ¨Ê ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 15N JÜ«∞ºÑ¨Ê nHõ∆ F 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#=∂Å F 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[ P 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºxÜ«∞=∂=o P 6N Éèí"åh bÖÏ=∞$`«O(^Œ∞~åæÉèí"åhnHõ∆) 25^ÕgbÖÏ=∞$`«O 81N ^Õg Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 15^Õg ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 15*ˇ· Éèí"åhnHõ∆ F 9Éèí"åhnHõ∆ P 6^Õg ÉèíH˜Î=∂Å 9N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[<å=o 99JÜ«∞ºÑ¨ÊÑ¨Ó*Ïqkè (*Ëã¨∞^•ã¨∞™êOQ∑û`À) 15

10. Éèí[#Å∞ – H©~°Î#Å∞J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ (z#flq) 9N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞ (aQ∑) 15N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞(z#flq) 9`åºQÆÜ«∞º H©~°Î#Å∞ 9ã¨~°fi^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 20=ã¨∞O^èŒ~° =∞OQÆà◊ Ç¨~°`«∞Å∞ 20ã¨~°fi^Õ=`å Éèí[#Å∞ 30*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞ 20z\˜ì á⁄\˜ì áê@Å∞ 9*ÏfÜ«∞ w`åÅ∞ 9t=ÉèíH˜Î =∂Å 9q+¨µ‚ ÉèíH˜Î=∂Å 9^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 30™œÉèÏQÆº ^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 30

ÑÖ_»∞QÆÅ∞–Ñ¨ÙºˆH∆„`åÅ∞ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 30Q˘aƒà◊§áê@Å∞,ÖÏeáê@Å∞,HÀÖÏ@áê@Å∞ 30QÍ#q^•ºÉ’kèx 90J#fl=∞Ü«∞º ãÖH©~°Î#Å∞ 90ÃÑo§áê@Å∞–„ã‘ÎÅáê@Å∞ 30ÉèíHÍÎ#O^Œ Éèí[#H©~°Î#Å∞(FÖò¤ã≤hÃãìÂÖò) 30ã¨~°fi Õ=`åÉèíHÎ=∞˜=∂Å 30|`«∞Hõ=∞‡ LÜ«∂ºÅ áê@Å∞(*Ï#Ñ¨^Œw`åÅ∞) 30

11. Ç≤Ï\òû ™êOQ∑ûÑ¶¨∞O@™êÅ ÉèíQÆ=næ`« 15Ñ¶¨∞O@™êÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Ñ≤. ã¨∞jÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Zãπ.Ñ≤. ÉÏÅ∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90Zãπ.*Ï#H˜ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 90"Õ@∂i ã¨∞O^Œ~°~å=∞=¸iÎÇ≤Ï\òû 90ã≤i"≥<≥flÅ ã‘`å~å=∞âß„ã≤Î Ç≤Ï\òû ....ã≤hÉèíH˜Îw`åÅ∞ 90

12. „ã‘ÎÅ‰õΩ LÑ¨Ü«ÚHõÎ Ñ¨ÙãÎHõ=ÚÅ∞NHÍO`å=∞˜ =O@Å∞ ("≥*ò) 45âßHÍÇ¨~° =O@Å∞ 20=∂O™êÇ¨~°=O@Å∞ 20z\˜ìz\Ï¯Å∞ 20JO^•xH˜ z\Ï¯Å∞ 20Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (ÃÑ^ŒÌk) 20Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (z#flk) 9ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s âßsÉ’~°¤~üû 30ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s _ç*ˇ·<£û 30z<åfl~°∞Å‰õΩ z~°∞uà◊√§ 20Ñ¨ãÖ^≥·# á¶êãπìÑ¶¨Ù_£ =O@Å∞ 20Ñ¨ÖÏ"£Å∞, „ÃÑ¶·_£ Ô~·ãπÅ∞, "≥Ô~·\©Ô~·ãπÅ∞ 20"ÕÑ¨Ùà◊√§–WQÆ∞~°∞¡ 20NHÍO`å=∞˜ =O@Å∞ (<å<£"≥*ò) 45WOw¡+¨µÖ’P_»Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36WOw¡+¨µÖ’ =∞QÆÑ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 36„ÉËH±á¶êãπì =O@Å∞ 20ÑÖ_»∞QÆÅÖ’ KÕã¨∞H˘<Õ Ñ≤O_ç=O@Å∞ 20"≥∞ÿ„HÀ"À"≥<£ =O@Å∞ 81ã¨~°fi Õ=`åÉèíHÎ=∂Å 30Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (ÉÏ|∞) 30Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (áêÑ¨) 30"≥∂„_»<£ "≥∞Ç¨ÏOk (QÀiO\Ï‰õΩ _ç*ˇ·<£û) 30

qq èŒ ~°HÍÅ∞ZO Œ~À=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ 150Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ 30ã¨∂~°º#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ 30á⁄_»∞Ñ¨ÙHõ^äŒÅ∞ (ÃÑ^ŒÌk) 20á⁄_»∞Ñ¨Ù Hõ^äŒÅ∞ (z#flq) 5HÍÅ*Ï˝# `«`åÎ fiÅ∞ 20Ç≤ÏOn– ≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15



WOw¡+¨µ– ≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 15[#~°Öò <åÖˇ_£˚ 15#∂~°∞ ZHÍ¯Å∞ 71–100 >Ë|∞Öò |∞H± 7N~å=∞HÀ\˜ 25Nt=HÀ\˜ 25"Õ∞lH± 20JOÔHÅ`À QÍ~°_ô 20„¿Ñ=∞Hõ äŒÅ∞ 20Ü«Ú=`«~°OQÍÅ∞ (Ü«Ú=`«~°OHÀãÖ) 20„¿Ñ=∂ h‰õΩ *’Ç¨~°∞¡ (Å"£_çHõ∆#s) 20Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã¨ÊO^Œ# (Hõq`«Å∞) 20"å`«ûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 30Z.Ñ≤.@∂iãπì ÔQ·_»∞ 30WO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25=∞¿ÇÏO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25q[Ü«∞O g∞^Õ 30Hõeã≤ rq^•ÌO 30<å^Œ„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨# (^è•º#OãÖw`«O"Õ∞Å∞ HõÅ~ÚHõ) 90â◊s~°ÉèÏ+¨ (ÉÏ_ô ÖÏOˆQfi*ò) 90„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO 30P#O^ŒOQÍ rq^•ÌO 81Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO 45=∂ºlH±ÔQ·_£–„\˜‰õΩ¯Å∞,`«=∂ëêÅ∞–HõÑ¨\˜„Ñ¨ÑÖK«O 90K« Œ~°OQÆO 90"å`åûÜ«∞#HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 90ÑÖK«™êÜ«∞HõO 90~°u~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 90J#OQÆ~°OQÆO (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90â◊$OQÍ~°ˆHo (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 90=∂~°¬ÖòP~üì û (Hõ~å>Ë,‰õΩOQ∑Ñ¶¨Ó<Õ~°∞ÛHÀO_ç) 90=∞O„ «âßG=∞Ç¨ÏŸ Œkè 90Jã¨`À=∞Ü«∞ ã¨^Œæ=∞Ü«∞ 36QÍÜ«∞„fq*Ï˝<£ 90zO`å=∞˜ (<å@HõO) 50áêO_»= L^ÀºQÆO (<å@HõO) 45ÉÏÅ<åQÆ=∞‡ (<å@HõO) 50HÍà◊Ç¨Ïã≤Î „ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 30HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î ~å=∂O[<ÕÜ«∞ Ü«Ú^ŒúO(|kÔ~_ç¤) 45HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î QÀqO^Œ <å=∂Å ÉèíQÆ=næ`« 25HÍà◊Ç¨Ïã ≤ Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î zO`å=∞˜ 90HÍà◊Ç¨Ïã≤ Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =∞~å‡Å∞ (Éˇ·O_»∞) 45HÍà◊Ç¨Ïã ≤ Î t=Ñ¨Ù~åO 90

HÍà◊Ç¨Ïã ≤Î ^ÕgÉèÏQÆ=`«O 90‰õΩÖÏ~°‚= `«O„`«"£∞ 150PKå~°º ã≤^Œú <åQÍ~°∞˚#`«O„`«O(Xi[#Öò) 250Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ (VG/TNL) 30~å=∞~åÜ«∞ "åã¨∞ÎâßGO (=Ú„^ŒQÆ_» ~å=∂~å=Ù)90ZO.Zãπ.P~ü.Ç¨Ï#∞=∂<£Kåb™ê 9ZO.Zãπ.P~ü.ã¨∞O Œ~°HÍO_» 70J+¨ì=ÚY QÆO_»ÉèË~°∞O_»`«O„`«O 75„|Ç¨Ï‡OQÍirq`«K«i„`« ([=OQÆ∞Å) 75«iQ˘O_»"≥OQÆ=∂O|qiz «–N"ÕOHõ\ÏK«Å=∂Ç «‡ºO150

N Pkâ◊OHõ~åKå~°º k=ºK«i`å=∞$`«O 36w`åO[e (~°gO„^Œ<å^ä£~îåQÆ∂~ü) 45HÍj~å"Õ∞â◊fi~° =∞lb Hõ^äŒÅ∞ 75NÅe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=Ú(ÉèÏã¨¯~°ÉèÏ+¨ºO) 500N^ÕgÉèÏQÆ=`«O Éˇ·O_»∞ 261Nt=Ñ¨Ù~åO Éˇ·O_»∞ 260„Ñ¨Hõ$uã≤ •úO «=ÚÅ∞–"Õ Œq*Ï˝#=Ú –Ñ¶ë`«*Ï`«Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 595qâ◊fiHõ~°‡ „Ñ¨HÍâ◊=Ú 106„áêp#"åã¨∞Îâß„™êÎÅ∞–P^èŒ∞xHõ"åã¨∞ÎÑïjÅ#250QÆ∞Ñ¨Î"åã¨∞Î "åã¨∞Îq*Ï˝#*’ºu 150<å~°^Œ ãÖÇ≤Ï`« 150~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ∞ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ==ÚÅ∞ 100JOQÍ~°‰õΩ_»∞ (‰õΩA_»∞) 45Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« ^Œ~°≈x (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 150qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Îq^•º~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ ,, 225"åã¨∞Î q*Ï˝# K«O„kHõ ,,100=∞Ç¨^Œâß áêi*Ï`«O ,,10025ãÖII ÑÖKåOQÆO (2000–2025) ,,250Latitude - Longitude (English) ,, 50*Ï`«Hõ <å~åÜ«∞©Ü«∞O("å„_Õ=Ù"åiq) ~°∂.150"åã¨∞Î <å~åÜ«∞©Ü«∞O ,, 120Ü≥∂QÍ=mYO_»O ,, 120=ÚÇ¨ ~°Î ã≤O èŒ∞=Ù ,, 150[Ü«∞ÉèÏ~°u (Ñ¨Ù~åÑÖ_»Nx"åãπ) 21[Ü«∞¿ÇÏ...[Ü«∞¿ÇÏ... ,, 27[Ü«∞ «∞...[Ü«∞ «∞... ,, 27™ê~Ú... ,, 45N=∂eHõ ,, 20P~°u™ê~ÚÉÏÉÏ ,, 25JOQÍ~°‰õΩ_»∞ 45â◊√„‰õΩ_»∞ 45~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ 100

«=∞‰õΩ U |∞H±û HÍ=Åã≤#, =∞xÜ«∂~°¤~üx, _ç._ç.QÍx „HÕk J„_»ãπ‰õΩ ÑÖÑ¨QÆÅ~°∞.

"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û, J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z Œ∞@,HÀ@QÆ∞=∞‡O, ~å[=∞O„_ç.WWW.MOHANPUBLICATIONS.COM

á¶È<£ : 2462565 (0883)

ã¨Ç¨Ï„™êkèHõ `≥Å∞QÆ∞ „Ñ¶‘ W–„QÆO^äŒ=ÚÅÔH· gH˜∆OK«O_ç....

కల ద్ం వయ్ త్తవ్ జయ ల...“ఉ త ల దయ ష ” వ వ , య...

Documents

Transcript of కల ద్ం వయ్ త్తవ్ జయ ల...“ఉ త ల దయ ష ” వ వ , య...