บุคคลตนแบบ จักรมณฑ ผาสุกวนิช

ศิลปศาสตรดษุฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส วิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก

ประจําป ๒๕๕๒

แบบอยางของนักบริหารในการบริหารเพื่อพัฒนาองคกรและประเทศชาต ิ

คําประกาศเกยีรติคุณ นายจักรมณฑ ผาสุกวนชิ ศิลปศาสตรดษุฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส พุทธศักราช ๒๕๕๒ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ด วยสภาวิทยา ลัย เซาธ อีสทบางกอก ในการประ ชุมค ร้ั ง ท่ี ๔๑ /๒๕๕๒ เ ม่ื อ วันศุกรท่ี ๑๘ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๕๒ ไดพิจารณาเห็นวา นายจักมณฑ ผาสุกวนิช เปนผูทรงคุณวุฒิ เปนแบบอยางของนักบริหารในการบริหารงานเพื่อพัฒนาองคกรและประเทศชาติ

นายจักรมณฑ ผาสุกวนิช สําเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาวิชาเศรษฐศาสตรจากจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ปริญญาโท สาขาวิชาเศรษฐศาสตรจาก California States University in Northridge ประกาศนียบัตรนักบริหาร รุน ๑๒ ประกาศนียบัตรวิทยาลัยปองกันราชอาณาจักร รุน ๓๙ เม่ือสําเร็จการศึกษาแลวไดรับราชการเปนหัวหนาฝายการเงินระหวางประเทศ กองวางแผนเ ศ ร ษ ฐ กิ จ สํ า นั ก ง า น คณ ะ ก ร ร ม ก า ร พั ฒ น า ก า ร เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ สั ง ค ม แ ห ง ช า ติ หัวหนาฝายอุตสาหกรรม กองโครงการเศรษฐกิจ สภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ผูอํานวยการกองประสาน ความรวมมือภาครัฐและเอกชนสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ เลขาธิการสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ เลขาธิการคณะกรรมการสงเสริมการลงทุน (บีโอไอ) และปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม ตามลําดับ

นายจักรมณฑ ผาสุกวนิช เปนผู ท่ี ใหความสนใจและมีบทบาทในการผลักดัน ใหรัฐบาลหันมาสนใจเร่ือง การจัดการและพัฒนาระบบโลจิสติกสของประเทศ ตั้งแตเม่ือเร่ิมทํางานใน สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติจนไดรับตําแหนงผูบริหารสูงสุด คือ เลขาธิการสภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติโดยมีบทบาทในการผลักดันใหเกิดแผนยุทธศาสตรการพัฒนาโลจิสติกสของประเทศไทย(พ.ศ.๒๕๔๙–๒๕๕๓) ซ่ึงประกาศใชหลังจากพนจากตําแหนงเลขาธิการฯ และไดรับ แตงต้ังเปนปลัดกระทรวงอุตสาหกรรมแลว ซ่ึงในแผนยุทธศาสตรดังกลาวมีการกําหนดยุทธศาสตรการพัฒนากําลังคนและกลไกการขับเคล่ือนยุทธศาสตร โดยมีวัตถุประสงคท่ีจะสรางบุคลากรท่ีมีความรูความสามารถ ดานโลจิสติกส ท้ังในภาคการผลิตและในอุตสาหกรรมใหบริการโลจิสติกสเพียงพอกับความตองการ จึงทําใหสถาบันหลักๆของสังคมเขามารวมในการพัฒนาและผลิตบุคลากรดานโลจิสติกสอยางมาก ท้ังกระทรวง แรงงาน กระทรวงศึกษาธิการกระทรวงอุตสากรรม กระทรวงพาณิชยและสมาพันธ โลจิสติกสไทย เปนตน

นอกจากนี้ เม่ือทานไดรับแตงต้ังใหเปน ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม ในระหวางป พ.ศ.๒๕๔๗–๒๕๕๑ ทานไดมีผลงานในดานพัฒนาโลจิสติกสหลายเร่ือง เชน มีการกําหนด

ยุทธศาสตรการพัฒนาโลจิสติกสแบบบูรณาการในระยะ ๑๐ ป เพื่อสรางขีดความสามารถดาน การจัดการโลจิสติกสใหแกภาคอุตสากรรม รวมท้ังปรับปรุงข้ันตอน การทําธุรกรรมของหนวยงานภายในกระทรวงอุตสาหกรรม ใหเอ้ือตอการประกอบอุตสาหกรรมของผูประกอบการ และสนับสนุนการสรางเครือขายโลจิสติกสท้ังในและระหวางประเทศ นอกจากนี้ยังกําหนดใหสํานักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรมและสถาบัน เพิ่มผลผลิตแหงชาติ ศึกษาหามาตรการและแนวทางลดตนทุนระบบในอุตสาหกรรม แตละประเภท ตลอดจนกระตุนใหภาคเอกชนเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเพื่อความอยูรอดและเพื่อการแขงขันโดยการเพิ่มประสิทธิภาพในเร่ืองโลจิสติกส เชน การเปนคลัชเตอรเปนตน

จากกรอบการพัฒนาโลจิสติกสภาคอุตสาหกรรมของประเทศ ดังกลาวมานี้เม่ือดําเนินการไดครบถวนตามแบบแผนแลว คาดวา จะชวยประหยัดตนทุนดานโลจิสติกสไดถึงปละ ๖ แสนลานบาท และยังเปนการเสริมสรางความสามารถในการแขงขัน ท้ังดานการผลิตและการคาของประเทศดวย

โดยเหตุท่ี นายจักรมณฑ ผาสุกวนิช เปนผูท่ีมีความเชี่ยวชาญ และไดนําความรูประสบการณดานโลจิสติกสมาใชใหเกิดประโยชนแกการพัฒนาประเทศ ไดอยางชัดเจน สภาวิทยาลัยเซาธอีสทบางกอกจึงมีมติเปนเอกฉันท มอบปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการโลจิสติกส เพื่อเปนเกียรติสืบไป.

Indepth Interview จักรมณฑ ผาสุกวนิช

คมซอนเงียบ กอนจะเปนคนตนแบบ ---------------------

ในการอบรมปลูกฝงคติธรรมแกเยาวชน ส่ิงสําคัญคือ ตัวอยางท่ีดี ผูเปนแรงบันดาลใจใหคนรุนใหมไดถือปฏิบัติตาม ตองมีการเรียบเรียงชีวประวัติของปูชนียบุคคลในแตละสาขาวิชาชีพ เพื่อกระตุนเยาวชนใหไดรูอุดมการณ และเรียนวิธีการทํางานและการดํารงชีวิตของบุคคลเหลานั้นดวย เพื่อจักไดเปนแบบฉบับในการดําเนินชีวิตในทางชอบธรรมตอไป

แบบอยางการดําเนินชีวิตของ คุณจักรมณฑ ผาสุกวนิช มีความสําเร็จสูงกวาลมเหลว ประเด็นความสําเร็จอยูท่ี ความเปนนักอาน มีความรอบรูสูง ทํางานหนักเปนท่ีประจักษใน ความสุจริต ทุกหนวยงานอยากได รักครอบครัว เปนแบบที่ดีของลูก ผลคือ เกียรตินิยมท้ังครอบครัว ประจักษพยานไดจากตัวอยาง คําใหสัมภาษณเชิงลึกของทานตอไปนี้

“คมในฝก” เปนสุภาษิตไทยใชเตือนสติกันมานับรอยป บอกคุณลักษณะของผูฉลาด แตนิ่งเงียบ ไมแสดงความฉลาดนั้นออกมาโดยไมจําเปน มีความรูความสามารถ แตเม่ือยังไมถึงเวลาก็ไมแสดงออกใหปรากฏ

ลักษณะดังกลาว เปนบุคลิกของ นายจักรมณฑ ผาสุกวนิช บุคคลอันเปนแบบอยางของบัณฑิตและมหาบัณฑิตของวิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก ประจําป พุทธศักราช ๒๕๕๒

ทานผูนี้ ผานงานบริหารระดับชาติโดยเปนขาราชการชั้นสูงสุดรับผิดชอบดานเศรษฐกิจการลงทุนของประเทศ ดํารงตําแหนงเลขาธิการสภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ, เลขาธิการคณะกรรมการสงเสริมการลงทุน (BOI) และปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม ไดรับพระราชทานเคร่ืองราชอิสริยาภรณชั้นสูงสุด

สภาวิทยาลัยเซาธอีสทบางกอก ในการประชุมคร้ังท่ี ๔ เม่ือวันท่ี ๑๘ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๕๒ มีมติเปนเอกฉันท มอบปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการ โลจิสติกส เพื่อเปนเกียรติสืบไป

เปนแบบอยางแกผูประพฤติดี ปฏิบัติชอบ สําหรับผูแสวงหาความกาวหนา และตองการประสบความสําเร็จในชีวิต

บนทองถนนของกรุงเทพมหานคร ปจจุบันนี้ คุณอาจพบเจอคนท่ีมีบุคลิก เงียบขรึม วางตัว ไมชอบสุงสิงกับใคร ละเมียดละไมในการพูดจา บอกลักษณะนาจะเปนคนเยอหยิ่ง ถือเนื้อถือตัว เปนชนช้ันศักดินา เปนคนประเภท “น้ําเต็มแกว”

คนประเภทนี้เร่ิมมีใหเห็นอยูกลาดเกล่ือนในสังคมบานเรา แขงกับคนประเภท ฉลาดเปนกรด คุยฟุงรูทุกเร่ือง ล่ืนไหลไปกับกระบวนการขาวลือ ขาวปลอย ขาวอางใกลชิดแหลงขาว บอกเปนนัยใหรูวาคูสนทนาลาหลังไมทันโลก

แตสําหรับคนคนหนึ่ง มีชีวิตอยูกับความเงียบมาต้ังแตเด็ก เม่ือโตข้ึนก็พูดนอยเปนผูใหญก็เงียบขรึม จะพูดจาแสดงความเห็นเม่ือเหมาะกับกาลเทศะเปนสําคัญ ทานผูนี้คือ นายจักรมณฑ ผาสุกวนิช อดีตปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม อดีตเลขาธิการสํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ (สศช.) หรือเรียกกันติดปากวา “สภาพัฒน” และอดีตเลขาธิการคณะกรรมการสงเสริมการลงทุน (BOI)

“จักรมณฑ” เปนคนเงียบ แตคมกริบดวยความรูและภูมิปญญา ความเปนคนเงียบของเขามีท่ีมาและมีคําตอบ “ผมคอนขางซน แตเปนคนเงียบๆ ไมคอยพูดมาตั้งแตเด็ก ผมมีช่ือเลนวา “ติ๊” เปนลูก

นักปกครอง พอเปนนายอําเภอ แมเปนครู เกิดเม่ือวันท่ี ๑๕ กุมภาพันธ ๒๔๙๑ท่ีโรงพยาบาลจังหวัดนครปฐม มีพี่สาว ๒ คน แตเสียชีวิต ๑ คน

พอผมยายไปยายมา เคยเปนนายอําเภอปราณบุรี ถวายอารักขาเจานายในรัชกาลที่ ๘ ตอนผมเกิดพอผมเปนนายอําเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ตอมาแมก็ลาออกจากครูมาเปนแมบานอยางเดียว

ในวัยเด็ก ผมเปนคนพูดชามาก จนพอแมนึกวาเปนใบ หรือไมก็ปญญาออน จึงพาไปใหหมอตรวจดูอาการ เม่ือหมอตรวจหมดทุกอยาง ก็เห็นวาปกติ

แลวอยูมาวันหนึ่ง ตอนอายุ ๓ ขวบ ก็พูดข้ึนมาเฉย ๆ อาจเพราะเปนเด็กไมคอยพูด อีกอยางสมัยกอนไมมีทีวีใหดู ทําใหผมชอบอานหนังสือ

ตั้งแตเด็กและอานอยูคนเดียวเงียบ ๆ ” หนังสือท่ี “จักรมณฑ” ชอบอานไดแก หนังสือแนวพงศาวดาร ประวัติศาสตร ประเภท

สามกก ราชาธิราช อานหลายรอบจนทะลุปรุโปรง รูและจดจําบุคลิกเฉพาะ ของตัวละครแตละตัวไดแมนยํา

แทท่ีจริงบิดาของจักรมณฑเองสงเสริมทางออม เพราะทานก็เปนคนชอบอานหนังสืออานมากกวาลูกเสียอีก และพอใจท่ีเห็นลูกชอบอานหนังสือ หนังสือไมเคยขาดมือ

ทุกคร้ังท่ีจักรมณฑกลับไปบานท่ีหัวหิน บิดาจะยืมหนังสือจากหองสมุดมาใหลูกอานเปนตั้งๆ เพาะนิสัยรักการอานสงเสริมการอานใหลูกมาตั้งแตเด็กๆ นี้เอง ทําใหซาบซ้ึงในประวัติพระมหากษัตริยไทย มีกี่พระองค แตละพระองคมีวีรกรรมอะไรจําไดหมด

ในดานการศึกษา เขาเรียนคร้ังแรกท่ีโรงเรียนอนุบาล “เลิศบุศย” อยูยานสามเสน แตเรียนอยูไมนานทานบิดาก็พาไปฝากเขาเรียนท่ี “กรุงเทพคริสเตียน”

โรงเ รียนกรุงเทพคริสเ ตียนนั้น ขอเลาประวัติ สัก เ ล็กนอย เพราะเปนโรงเ รียน แหงแรกของประเทศไทยกอนโรงเรียนใดท้ังหมด ตั้งข้ึนเม่ือ พ.ศ.๒๓๙๕ เดิมช่ือกรุงเทพ คริสเตียนสําเหรบอยสกูล รัชกาลที่ ๔ อนุญาตให มิชชันนารีคณะอเมริกันเพรสไบทีเร่ียน ซ้ือท่ีดินหลังกุฎีจีนตําบลสําเหรตั้งโรงเรียน ใหสอนเฉพาะลูกขุนนาง เช้ือพระวงศแตมิชชันนารีเปดรับท่ัวไป คร้ังแรกตองจางเด็กมาเรียน วันละเฟอง เด็กไทยเรียนรุนแรก เลขประจําตัว ๑ ตอมาคือ พระยาอุดรกิจฯ เลขประจําตัว ๒ หลวงวิจิตรฯ เลขท่ี ๘ หลวงขบวน เลขท่ี ๒๔ ครูญวน เตียงหยก เลขท่ี ๓๑ นายเทียนสู กีระนันทน ตอมารัชกาลท่ี๕ ทรงเห็นความเจริญและประโยชนของการศึกษา จึงพระราชทานเงิน ๒๐ ช่ังใหมาซ้ือท่ีดิน ท่ีตําบลสีลม อําเภอบางรัก เม่ือ พ.ศ.๒๔๔๓ สรางโรงเรียนในเนื้อท่ีปจจุบันถนนประมวญ กรุงเทพคริสเตียนสอนทุกวิชาเปนภาษาอังกฤษ ยกเวนภาษาไทย นักเรียนตองพูดภาษาอังกฤษเม่ืออยูในโรงเรียน เด็กจึงเกง

“ตอนยายเขามาเขานึกวาอายุไมถึง พอบอกวาฝากเรียนไวกอนแลวกัน ทางโรงเรียนก็แปะไวท่ีช้ัน ป.๑ อาจารยนึกวาตกแนๆ เพราะผมอายุนอย พอกะวาใหเรียน ป.๑ ซํ้าช้ันก็ยังได บังเอิญผมสอบได”

“จักรมณฑ” เลยไดเรียนท่ีกรุงเทพคริสเตียน ครูประจําช้ันคนแรก เปนครูฝกสอนจําทานไดดีช่ือ สุมน สุดบรรทัด

เ รียนอยูกรุงเทพคริสเตียนวนเวียนอยู ในช้ันโหลๆ ไมวา ช้ันนั้นจะมีกี่หองก็ตาม ก็ไดอยูหองทายสุดมาตลอด อยางดีท่ีสุดก็ไดอยูหอง ข. ตอนอยู ม.๖ จากท้ังหมด ๗-๘ หอง โดยสอบไดเลขท่ี ๔๕ จากเด็ก ๓๐๐ กวาคน

“เหตุผลก็เพราะตอนนั้นมาก็เรียนๆ เลนๆ เวลาเพ่ือนเขาเรียนกันผมก็แอบลงไปเท่ียวเลน เรียนไมคอยจะรูเร่ือง แตอาศัยตอนสอบมันผานทุกที” จักรมณฑ ไมใชจอมเกเรจะมีก็อยากดื้อบางขัดระเบียบวินัยเปนคร้ังคราวบาง

“ผมเคยถูกครูตีคร้ังหนึ่งเพราะซนชอบปนโนนปนนี่ไปเร่ือยๆ และเคยถูกครูใหญจับกลอนผมดวยตอนอยู ม. ๔ เพราะอยากเปนหนุมไวผมยาวผิดระเบียบ”

ครูใหญท่ีหวดกนจักรมณฑ ช่ือ “อารี เสมประสาท” เปนครูท่ีดุมาก แตเปนครูท่ีนักเรียนรักมากท่ีสุดคนหนึ่ง มีความเปนครูสูง รูจักการวางตัวและใหเกียรติคน

“พวกเราเรียกทานวา “ปา” ทานมีวิธีสอนใหทุกคนเช่ือฟงและรัก ตอนเปนนักเรียนท้ังรัก ท้ังกลัว คนท่ีถูก “ปา” ลงโทษจะรูสึกเจ็บปวด แตพอจบมาแลวรูสึกรักทานอยางเดียว ผมรูสึกโชคดีท่ีปาลงโทษนาบกนเพราะรูสึกวามันไดรับเกียรติ”

แมวาทานเสียชีวิตไปนานแลว ถามเด็กกรุงเทพคริสเตียนจะรูจักทานหมดพูดถึงดวยความสํานึกคุณไมเรียว

คุณจักรมณฑ มีเพื่อนกรุงเทพคริสเตียนท่ีเรียนรุนเดียวกันเจริญเติบใหญในราชการเปนท่ีรูจักกันท่ัวไป ไดแก บรรพต หงสทอง ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ สามารถ โชคณาพิทักษ อธิบดีกรมชลประทาน อิรวัชร จันทรประเสริฐ ปลัดกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม ฐิระวัตร กุลละวณิชย, พล.ต.ท.อุกฤษฏ ปจฉิมสวัสดิ์ เปนตน

เมื่อจบ ม.๖ “จักรมณฑ” ไปสอบเขาโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาแตไมไดเลยไปเรียนตอที่โรงเรียนมัธยม

สาธิตวิทยาลัยวิชาการศึกษาหรือสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตประสานมิตรในปจจุบันซึ่งนับเปนโรงเรียนอันดับ ๒ โรงเรียนที่เพ่ิงเริ่มตนไดไมนาน อาคารเรียนหลังคายังมุงจากเปนโรงเรียนรัฐบาลที่หลังคามุงจากแหงเดียวในกรุงเทพฯ

โรงเรียนสาธิต เปนโรงเรียนสหศึกษา เรียนรวมกันท้ังหญิงชาย เวลาเรียนตองนั่งสลับกันกับเพื่อนผูหญิง ทําใหตองปรับตัวกับเพื่อนใหมท่ีเปนผูหญิงมาก

“แตผมโชคดี ไดเจออาจารยเต็มสิริ บุณยสิงห ทานเปนครูท่ีมีบุคลิกดี พูดจานาฟงแลวนักเรียนไมเยอะมี ๓ หอง ทุกวันศุกรจะมีสวดมนตทานก็จะเขามาสอนเร่ืองการใชชีวิตรวมกัน การประพฤติตัว การใหเกียรติซ่ึงกันและกันระหวางเพศ เหมือนแมสอนลูกพวกเราคอยๆ ซึมซับในส่ิงท่ีทานสอนมาเร่ือยๆ”

“จักรมณฑ” เรียนอยูสายวิทยฯ หอง ก. เพ่ือนรวมรุนสายวิทยฯ อาทิ จินตนา สนิทวงศ ณ อยุธยา, วัลลภา หนุนภักดี, สุพล ฉันปญญารัตน, สมชาย สุรพัฒน, กุณฑีรา ศุภมงคล ฯลฯ

สายศิลปฯ ท่ีเปนเพื่อนรุนเดียวกันก็มี เชน สมศักดิ์ โลหะชาละ, ไชยยศ เหมะรัชตะ, รัตนาวดี ศรีไกรวิน เปนตน มีผลการเรียนอยูในระดับพอใช วิชาท่ีถนัดมากท่ีสุดคือ คณิตศาสตรวิชาท่ีแยท่ีสุดคือ เคมี

“วิชาเคมีผมหวยท่ีสุดเลยต้ังแตเด็ก ผมมีขอเสียอยางหน่ึงคือ ถาไมชอบอะไร สมองผม ไมรับเลยจําไมไดเลยตัวธาตุอะไรท้ังหลายท่ีผสมกันมาแลวเปนตัวนั้นตัวนี้ ผมเคยเบ้ียวแกลง ไมสบาย ไมเขาหองสอบวิชานี้ แตอาจารยก็พยายามชวยจนถึงท่ีสุดนี่แหละครับอาจารยแท”

ฉะนั้น ตอนสอบ ม.ศ.๕ คะแนนรวมจึงออกมาไมดี ไดประมาณ ๖๗ เปอรเซ็นตเทานั้น

จุฬาฯ-ธรรมศาสตร หักอก พกความตั้งใจเขาสภาพัฒน

ความท่ีไมชอบวิชาเคมีมากอนมีผลทําใหความต้ังใจในชีวิตเปล่ียนแปลงไปตอนสอบเขามหาวิทยาลัย “จักรมณฑ” เลือกคณะ ”วิศวกรรมศาสตร” เปนอันดับหนึ่งเลือก“วนศาสตร” วิชาวาดวยปาไมของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรเปนอันดับสอง

“วิศวะฯ ผมก็เลือกไปอยางนั้นเองแหละ ซ่ึงก็รูแลววาเขาไมได เพราะมีวิชาเคมีอยูดวยซ่ึงผมออนมาก สวนวนศาสตรผมก็เลือกเพราะชอบสีเขียวรักปารักไม แตมันก็มีวิชาเคมีอีกนั่นแหละ”

เพราะฉะน้ันจึงตองเลือกสอบในสายศิลป “พี่สาวผมเขาเขาคณะวิทยาศาสตร จุฬาฯ เราก็อยากไปทางเดียวกันก็เลือกบัญชีจุฬาฯ

เนื่องจากวิชาคณิตศาสตรและภาษาไทยผมเยี่ยมผมชัวรวาเขาไดแน” ผลเปนไปตามคาด จักรมณฑ สอบติดบัญชีจุฬาฯ ท่ีจุฬาฯ อุดมศึกษาเปนชีวิตท่ีเปนอิสระ มีสํานึกของความรับผิดชอบตัวเองพนความเปน

นักเรียนอยูในกรอบวินัย “ผมเร่ิมมีอิสระในการศึกษา เรียนรู แตกอนอยูในหองแลวครูเดินเขามาสอน คุณหนีไป

ไมได คุณหนีมีปญหา แตท่ีนี่อุดมศึกษาคุณอาจไมเขาเรียนก็ได อาจมีเช็คช่ือ แตคุณก็มีอิสระ คุณอาจไปเท่ียวขางนอก ไปดูหนังกอนก็ได คุณไมเรียนก็เปนสิทธ์ิของคุณเวลาเช็คช่ือคุณก็กะเวลาไมใหขาดได” “จักรมณฑ”มีอิสระสูงในการเรียน ชอบงานกิจกรรม งานสโมสร ปท่ี ๑-๒ แมจะสนใจวิชาท่ีเรียนนอยกวาคนอ่ืน แตมีความรับผิดชอบ ทํางานสงอาจารยครบถวน มาเรียนทุกวันเขาเรียนบางไมเขาบางไมใหผิดระเบียบ ถึงกระนั้นผลการเรียนท่ีออกมา ปท่ี ๑-๒ ผลการเรียนอยูในระดับเกียรตินิยม “อาจเปนเพราะวา ผมเร่ิมปรับตัวได รูสึกวาไมตองไปเรียนวิชาท่ีไมชอนมันก็เลยไปได” แตส่ิงท่ีบิดาปลูกฝงไวคือนิสัยรักการอานหนังสือมาก จักรมณฑ อานมากกวาพูด นิ่งเงียบ ชอบฟงเพลง ท้ังไทยและสากล ฟงแลววิเคราะหเคร่ืองมือ จังหวะ การประสานเสียง เนื้อหาของเพลง เพลงตองการบอกอะไรเราบาง เพลงคลาสสิกเปนเพลงของคนเจริญแลว เพลงและหนังสือ ผลักดันใหจักรมณฑเขาสูอาณาจักรแหงความเงียบ สุงสิงกับเพื่อนนอย และในท่ีสุด ดวยคุณสมบัติราชาแหงความเงียบชอบคณิตศาสตร จักรมณฑ ไดรับเลือกเปนประธานชมรมหมากรุกกับบริดจของสโมสรนิสิตจุฬาฯ ท้ังหมากรุกและบริดจเปนกีฬาท่ีใชสมองมากใชปากจํากัดคํา

เรียนวิชาพื้นฐานอยู ๒ ป พอปท่ี ๓ เลือกแผนก จักรมณฑ เลือกเรียนแผนกเศรษฐศาสตร “เขาใหเลือก ๔ แผนก “บัญชี” ผมไมคอยชอบ เพราะมันไมคอยไดใชวิชาคํานวณสัก

เทาไหร “พาณิชย” เรียนทางการคา การบริหาร ก็ไมใชอีก “สถิติ” ใชคํานวณก็จริงแตรูสึกวาคุณอยู

ในกฎเกณฑไมสามารถท่ีจะหลีกเล่ียงได พอถึง “เศรษฐศาสตร” ก็ไมเลว เพราะมีอิสระท่ีจะคิดท่ี จะวินิจฉัยเคยเรียนเคยอานมาต้ังแตปหนึ่ง ปสอง”

แมผลการเรียนในสองปแรกจะอยูในระดับเกียรตินิยมก็ไมคอยไดสนใจนักเพราะคานิยมของยุคนั้นสมัยนั้นเม่ือ ๓๐ ปท่ีแลวเรียนมหาวิทยาลัยเอาปริญญาไมสนใจเกรด จักรมณฑจึงไมขวนขวายตอ ถือวาเกงแลว เอาตัวรอดไดก็พอซ่ึงมารูวาผิดก็สายเกินไปแลว

“เขาป ๓ ผมเขาชมรมทํากิจกรรมก็บริดจกับหมากรุกนั่นแหละเลยไมคอยได เขาเรียน ไปติดอยูวิชาหน่ึงเปนวิชาพิมพดีดก็เลยหมดสิทธ์ิเกียรตินิยมแตก็เอาตัวรอดมาจนได”

จักรมณฑ เรียนจบเศรษฐศาสตรจุฬาฯ ป ๒๕๑๑ จากน้ัน บินไปเรียนตอปริญญาโท ดานเศรษฐศาสตรท่ี Callifornia State University เมือง Northridge ท่ีสหรัฐอเมริกาทันทีโดยไมไดอยูรับปริญญาบัตร

“เหตุผลท่ีผมไปเรียนอเมริกาเพราะมีคุณปาอยูท่ีแคลิฟอรเนียอีกอยางคือผมเปนลูกชาย คนเดียว คุณแมตั้งใจไวจะใหไดเรียนสูงๆ ถึงขนาดขายท่ีดินสงเสียใหไดเรียนเมืองนอกก็ยอม เชนเดียวกับคุณพอซ่ึงตอนน้ันมาเปนผูอํานวยการของรัฐวิสาหกิจ”

ชีวิตเมืองนอกหลอหลอมจักรมณฑ ใหเปล่ียนไป จากความเปนคุณชาย คุณหนูมีคนคอยชวยงานทุกอยางท่ีเมืองนอกตองชวยตัวเองทุกอยางเหมือนกัน

“ผมตองซักผา ทํากับขาว ตองทําอะไรเองท้ังหมดทําใหชีวิตเปล่ียนไป ชวงหนึ่งผมไปอยูกับครอบครัวยิวไดเรียนรูอะไรจากเขาเยอะ ในแงความนึกคิด ในแงประวัติศาสตรทําไมเขาเปนอยางนี้”

เม่ือวางจากเรียนก็ไปหางานทําหารายไดชวยทางบานไปสมัครทํางานในศูนยเล้ียงเด็กปญญาออน

“เขาเปดรับสมัครคนเล้ียงเด็กปญญาออน ตองสอบ ผมไปสมัครสอบ และไดทํา ไดคาจาง

คอนขางแพง นอกจากรายไดดีแลว ผลพลอยไดคือทําใหผมเขาใจชีวิตมนุษยหลายๆ ดาน หลาย

รูปแบบ ไดท้ังความรักและความรูสึกท่ีดีตอเพื่อนมนุษย” ท่ีแคลิฟอร เนี ย มี เพื่ อนคนไทยอยู ด วยกัน ๓ คน ถ า มี เวลาว างก็ จะชักชวนกัน

ไปเท่ียวบางสวนใหญจะเปน “ลาสเวกัส” ผลการเรียนก็ไปไดอยูในข้ันชวยตัวเองไดไมถึงกับเลวรายอะไรส่ิงท่ีไดมากกวาวิชาความรู

คือ “โลกทัศน” “ผมไมไดไปเพื่อเรียนใหจบ แตไปเพื่อเปล่ียนชีวิต ไดเรียนรู เพราะฉะน้ันพอไดกลับมา

ทุกคนมีความรูสึกวาผมเปล่ียนไปมันเปล่ียนไปจากที่เฉยๆ หมกมุนแตเร่ืองของตัวเอง ไมยุงสุงสิงกับใคร รูสึกมันเร่ิมเปล่ียนไป มีปฏิสัมพันธมากข้ึน รับรูในเร่ืองตางๆ มากข้ึน”

จักรมณฑ ไดส่ิงท่ีภูมิใจอยางหนึ่งคือ ผูวาการรัฐแคลิฟอรเนีย ขณะนั้นเปนประธานสภามหาวิทยาลัยแหงรัฐแคลิฟอรเนีย เปนผูเซ็นช่ือในใบปริญญาบัตรตอมาไดเปนประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา คือ ทานโรนัลด เรแกน

จักรมณฑบินกลับประเทศไทย ป ๒๕๑๕ หิ้วดีกรีปริญญาโทไปสมัครเปนอาจารยท่ีจุฬาฯ และธรรมศาสตร เนื่องจากครอบครัวอยากใหรับราชการ

ท้ังสองมหาวิทยาลัยปฏิเสธ จึงตองบายหนามาท่ีสภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ “บังเอิญคุณแมผมกับทานอาจารยเสนาะ อูนากูล รูจักกัน บารมีของแม ผมไดพบ

ทานเสนาะ ทานดูหนวยกานแลวเห็นวาคงพอใชไดก็รับเขาทํางาน” ตอนนั้นสภาพัฒนฯ จะรับ ธงชัย อนันตกูล เขาทํางานเพียงคนเดียว แตเม่ือ จักรมณฑ โผล

เขาไปสมัครดวยก็เลยรับเพิ่มเปนสองคน จักรมณฑเร่ิมงานท่ีสภาพัฒน ฯ ตอมาคุณธงชัย อนันตกูล ไดยายไปกระทรวงมหาดไทย

อันเปนแดนท่ีญาติของทานเปนใหญอยู วันแรกท่ีเขาทํางาน จักรมณฑ ถูกสงไปนั่งอยูหนาหองเกษม สนิทวงศ ณ อยุธยา ตอมาคือ

ปลัดกระทรวงวิทยาศาสตร เทคโนโลยีและส่ิงแวดลอม จากนั้นก็มาอยูกับ ภาณุพล หรยางกูร รุนพี่คณะบัญชี จุฬาฯ ซ่ึงจักรมณฑยกใหเปนผูบังคับบัญชาคนแรก

“ผมทํางานกับคุณเกษม ชวงส้ันๆ ถูกใชใหอานหนังสือเก็บใจความแลวก็ไปบอกคุณเกษมวามีอะไรบาง จากนั้นก็ถูกใชใหจดรายงานการประชุมกระท่ังไดรับความไววางใจใหเขาประชุมแทนนาย”

ป ๒๕๒๑ ภาณุพล หรยางกูร ยายไปทํางานกับธนาคารเพื่อการพัฒนาเอเซีย(ADB) ทําใหจักรมณฑไดเล่ือนข้ึนเปนหัวหนาฝายการเงินระหวางประเทศ กองวางแผนเศรษฐกิจดูเร่ืองเงินกูตางประเทศและเร่ืองการชวยเหลือจากตางประเทศเปนหลัก

หลังจากนั้น ในป ๒๕๒๔ ก็ยายมาสังกัดงานอุตสาหกรรมกองโครงการเศรษฐกิจ มี “สถาพร กวิตานนท” เปนผูอํานวยการกอง

ตอนนั้นคุณพิสิฎฐ ภัคเกษม เปนผูชวยเลขาฯ เปนผูเสนอใหผมมาอยูกองนี้เพราะเห็นวาเหมาะสม แตคุณสถาพรรูจักมากอนเลยไมมีปญหาอะไร”

จากน้ันเสนทางชีวิตของจักรมณฑเติบโตข้ึนตามลําดับกระท่ังไดเปนผูอํานวยการกองประสานความรวมมือภาครัฐและเอกชน ในป ๒๕๒๙

ยุคนั้นเปนยุค “ปาเปรม” พลเอกเปรม ติณสูลานนท เปนนายกรัฐมนตรี มีการจัดต้ังคณะกรรมการรวมภาครัฐและเอกชนเพื่อแกไขปญหาเศรษฐกิจ (กรอ) “เสนาะ อูนางกูร” เปน เลขาฯ สถาพร กวิตานนท เปนผูชวยเลขาฯ มีทีมงานจากสภาพัฒนฯ เปน “แบกรูมบอย” ชวยเขียนงานกันถึงเท่ียงคืน

คร้ันสถาพร ยายจากสภาพัฒนฯ ไปเปนรองเลขาธิการสํานักงานสงเสริมการลงทุน (บีโอไอ) ตอมาในยุค รสช. อานันท ปนยารชุน เปนนายกรัฐมนตรี ในป ๒๕๓๔ สถาพรถูกดึงตัวไปเปนเลขาธิการนายกฯ มีจักรมณฑตามไปชวยงานท่ีทําเนียบดวย

“ทานเลขาฯ สถาพร ใหผมดูงานทางดานเศรษฐกิจท่ีเสนอมาถึงทําเนียบ คือ ดูเร่ืองวามีอะไรบาง มีความเห็นอะไรปะหนาก็วากันไป กอนเร่ืองถึงมือนายกฯ”

และเม่ือ อานันท กลับมาเปนนายกฯ รอบสอง สถาพร กวิตานนท ไดข้ึนเปนเลขาธิการ BOI จักรมณฑถูกชักชวนใหออกจากสภาพัฒนฯ ไปอยู BOI

“ผมครุนคิดอยูนานเพราะเกิดและเติบโตอยูสภาพัฒนฯ มาถึง ๑๘ ป ประกอบกับมีปญหาจุกจิกกวนใจเร่ืองท่ีจอดรถ ผมเลยตัดสินใจไปอยู BOI”

ตอนแรก สถาพรจะใหจักรมณฑ ข้ึนไปกิน ซี10 ในตําแหนงรองเลขาฯ แตติดระเบียบราชการก็เลยได ซี 9 เปนผูชวยเลขาธิการ

“ทานอานันทจะมาทํางานสาย แตอยูดึก ตอนรับประทานอาหารค่ํา ทานจะมีเร่ืองสนุกมาเลาใหฟงทุกวัน มีท้ังเร่ืองโจก เร่ืองท่ีเกียวกับ รสช. เชน เร่ืองโทรศัพทถูกกดดันจากนายทหารระดับบ๊ิกคนหนึ่งชนิดจะเอาอะไรก็ตองได เปนตน”

การไดเขาไปทํางานในศูนยอํานาจรัฐทําใหไดประสบการณและไดรูไดเห็นเร่ืองตาง ๆ มาก แมกระท่ัง เร่ืองจัดท่ีนั่งของรัฐมนตรี บางคร้ังยังมีทะเลาะกันเร่ืองท่ีนั่งรัฐมนตรีในหองประชุม ครม. เลย วาใครควรนั่งตรงไหนอยางไร

จักรมณฑทํางานอยูเบ้ืองหลังสถาพร อยูถึง ๑๑ ป จนถึงป ๒๕๔๔ ก็ไดข้ึนเปนเลขาธิการ BOI

“ตอนท่ีผมข้ึน ผมไมเคยไปว่ิงเตนกับใคร ผมคิดวาผมควรจะได เปนไปตามข้ันตอน แตถาคุณไปขอ หรือสัญญา ก็ตองมีของแลกผมโชคดีผมไมตองไปแลกอะไรกับใคร”

“ผมช่ืนชมอยางหนึ่งคือวาคนท่ีผมเคยปฏิเสธเร่ืองตาง ๆ ตั้งแตสมัยเปนรองเลขาฯ พอผมจะข้ึนเปนเลขาฯ คนพวกนี้กลับสนับสนุนผมเขามีคอนเน็คช่ันกับระดับสูง นายกฯ ก็รู พวกนี้เปนคนบอกวา คนนี้แหละควรเปนเลขาธิการ BOI”

งานของ BOI. เปนงานบริการสาธารณะใหขอมูลนักลงทุน มีอํานาจมากในเร่ืองใหสิทธิประโยชนทางดานภาษีปละเปนแสนลานบาททําใหเอกชนตองมาพินอบพิเทาโดยเฉพาะในชวงเทศกาลปใหม

“ใน BOI. ผลประโยชนเยอะ สมัยผม มี ๒-๓ เร่ือง ท่ีมีการรองขอ แตไมไดมันชวยไมไดจริงๆ เพราะตองวากันไปตามกฎเกณฑ สวนมากจะไมมีใครมาตอแยผมหรอก เพราะเขารูวาผมเปนคนอยางไร” ประกอบกับกอนหนานี้ สถาพร ไดจัดวางระบบตาง ๆ ไวดีหมด จักรมณฑ แทบไมตองไปร้ือไปแตะอะไรเลยจึงทํางานอยางสบายใจ

“ใบส่ังก็มีครับตามประสาราชการไทย ถาเปนเร่ืองฝากเด็กใหม ถาคุณสมบัติถึงยังพอรับได แตถาส่ังใหตั้งคนนั้นคนนี้ในตําแหนงสําคัญอยางนี้ผมรับไมได”

เพราะระบบคุณธรรมมันตองมี ไมอยางนั้นปกครองคนไมได และจะมี ผลกระทบไปถึงระดับชาติดวย

“สมคิด ดันหลังสูอํานาจ ไมสรางอาณาจักรกอนไป”

จักรมณฑ เปนเลขาธิการ BOI. ไดเพียง ๖ เดือนเศษ วันท่ี ๒๙ มกราคม ๒๕๔๕ ก็ไดรับแตงต้ังเปนเลขาธิการสภาพัฒน ฯ ตอจากสรรเสริญ วงศชะอุม

เปนการรับตําแหนงทามกลางกระแสขาวสะพัดวาเปนเพราะ “ลมการเมือง” สําหรับจักรมณฑ ไมคิดอยางนั้น “ไมไดคิดวาข้ึนมาโดยบังเอิญ แตคิดวาควรจะไดเปน”

แมวาจะไดรับการผลักดันจาก “สมคิด จาตุศรีพิทักษ” รองนายกรัฐมนตรีก็ตาม “กอนข้ึนปใหม ๒๕๔๕ ทานสมคิดโทรศัพทมาหาผมและเรียกไปพบที่ทําเนียบรัฐบาล

บอกวาอยากใหมาชวยงานท่ีสภาพัฒนฯ” คร้ังแรกผมปฏิเสธ แตทานสมคิดทานฉลาดเปนมารเก็ตต้ิงแมน ทานรีบบอกวา “คุณอยา

เพิ่งปฏิเสธ มีเวลาใหหยุดคิดในชวงปใหมหลายวัน กลับมาแลวคอยใหคําตอบผมก็แลวกัน” “พอปใหมผานไป ผมไปงานหน่ึงเจอทานสมคิด ผมก็เลาวาอดีตผูใหญท่ีผมนับถือบอกวา

ผมควรกลับมาเปน คุณสมคิดบอกวาอยางไรก็แลวแต คนท่ีจะมาอยู ท่ีนี่ไมใชคนขางในแน คุณสมคิดถามผมวาเกิดท่ีนี่ไมใชหรือ ถาอยางนั้นนาจะกลับมาไมดีกวาหรือ”

ตอนนั้น จักรมณฑ ยังสับสน ใจหนึ่งคิดวาอยู BOI ก็สบายดีอยูแลว “ผมกลับมานั่งคิดนอนคิดวาผมเกิดจากสภาพัฒนฯ กลยุทธท้ังหลายก็เรียนจากที่นี่หมด

ฉะนั้นก็ควรมาตอบแทนบุญคุณผมก็เลยตัดสินใจมาชวยงานสภาพัฒนฯ” กับความสัมพันธกับ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีนั้น จักรมณฑ รูจักตามตําแหนง

หนาท่ีการงานไมไดรูจักเปนการสวนตัว “ทานนายกฯ รูจักผมดีตั้งแตทานเปนรองนายกฯ ตอนน้ันคุณสมคิดเปนเลขาฯทานสมคิด

จึงรูจักผมดี และมีโอกาสพบกันบางตามภาระหนาท่ี ซ่ึงทานรูวาผมอยู BOI” ตอนท่ีไดรับแตงต้ังภาพท่ีออกมาอาจดูวาขลุกขลักบาง แตเปนเร่ืองของฝายบริหาร ซ่ึงก็เปน

เหมือนกันทุกตําแหนง จะวาไปแลวตําแหนงเลขาฯ สภาพัฒนฯ อาจจะราบร่ืนกวาคนอ่ืนเสียดวยซํ้าไป เพราะ

ตําแหนงนี้ไมมีอะไรมากถาเทียบกับเลขาธิการ BOI. ซ่ึงมีอํานาจตามกฎหมาย มากกวา

“พอมาอยู ไมมีปญหาอะไรเพราะรูจักกันแทบท้ังนั้น รุนเดียวกันเกือบหมดสวนใหญจะเกษียณอายุกอนผม มีคุณพรชัย รุจิประภาคนเดียวที่เกษียณหลังผม แมแตคุณพรรณราย ขันธกิจ ท่ีไปอยูสภาท่ีปรึกษาเศรษฐกิจฯ ก็เกษียณพรอมกัน”

ขอดีอยางหนึ่งของการอยูขางนอกแลวกลับมาอยูสภาพัฒนฯ คือ สามารถเอาโลกทัศนขางนอกมาปรับใชกับองคกรได หากอยูขางในแลวไมไดออกไปอยูขางนอกก็จะมองเห็นเฉพาะขางใน

“ตอนผมไปอยู BOI ผมตองตระเวนตางจังหวัด ไปช้ีแจงกับหอการคาเร่ืองการลงทุน หรือไปตางประเทศเพ่ือเชิญชวนเขามา ฉะนั้นผมจะตองรูเร่ืองเศรษฐกิจภาคแมคโคร เทา ๆ กับท่ีผมอยูในนี้เลยท่ีเดียว”

ตอนน้ีคิดวาตําแหนงนี้ถือเปนจุดสูงสุดของชีวิต เดินไปไกลมากกวานี้ไมไดแลวสําหรับอาชีพขาราชการ

“ถามวาสูงสุดหรือยัง ก็ตองตอบวา สูงสุดแลว ถาคุณเรียนจบเศรษฐศาสตรมาเปนเลขาธิการสภาพัฒนฯ เปน ซี ๑๑ ก็ตองถือวาคุณไดประสบความสําเร็จสูงสุดแลว เรียกวาในแงของราชการมันก็เทานี้” “จักรมณฑ” ยังไมไดคิดวาพนจากตําแหนงนี้แลวจะไปเปนอะไรเพราะอายุราชการยังเหลืออยูอีกนานถึง ๕ ป หรือเกษียณอายุในป ๒๕๕๑ แตตั้งใจวา อยางนอยอยากอยูในตําแหนงนี้จนถึงกันยายน ป ๒๕๔๗

“ถาสมมติจะตองออก เดี๋ยวนี้ก็ได เพราะผมไมติดยึด เงินเดือนผมก็เต็มเพดาน สายสะพายก็เต็มหมดแลว ถาออกตอนน้ีก็ไมเสียหายอะไร”

เม่ือยังมีแรงอยู ก็ทําตอไปใหดีท่ีสุด “เปนเร่ืองแปลก ชีวิตผมมีคนเสนอตําแหนงงานเยอะมากท่ีสุดเลย ตั้งแตเขามาทํางานไมกีป่

แมแตคุณนิพัทธ พุกกะณะสุต ก็เคยชวนไปอยูกระทรวงการคลัง แตผมปฏิเสธหมด และจงรักภักดีกับสํานักงานนี้มาโดยตลอด จนกระท่ังยายไปอยู BOI. อยูกับคุณสถาพร กวิตานนท พูดงาย ๆ วาไปอยูกับนายท่ีผมนับถือคนหนึ่งก็ถือวาโอเค. ไมไดคิดจะออกจากราชการ”

แตถาจําเปนตองออก ก็อาจไปอยูองคกรอิสระแหงใดแหงหนึ่ง หรือไมก็ไปเปนท่ีปรึกษา เชนเดียวกับ สถาพร กะวิตานนท, พิสิฏฐ ภัคเกษม และเสนาะ อูนากูล หากคนอ่ืนยังเห็นวาทําประโยชนได

แนนอนท่ีสุดคงไมกลับไปอยูกับบานนอนฟงเพลงอยางเดียว ความตั้งใจของจักรมณฑ อยากสานตอการพัฒนาขีดความสามารถในการแขงขันและใน

เร่ืองการทําสภาพัฒนฯ ใหเล็กลง “จริง ๆ แลวสภาพัฒนฯ ควรเปนองคกรท่ีไมใหญเทาไรและเปนศูนยกลางของคนเกง มี

ความคลองตัวสูง จาก ๗๐๐ คน อาจเหลือ ๑๐๐–๒๐๐ คนก็ยังได แตขอใหเกงจริงสวนงานตาง ๆ ก็กระจายลงไปใหกระทรวงทํา สภาพัฒนฯ ทําแตเชิงมหภาค อยางเดียว”

จักรมณฑคิดวาคงตองใชเวลาพอสมควรทีเดียว ในการจัดการเร่ืองนี้ใหลุลวง แตถาเรงทําจริงๆ คงใชเวลาไมกี่ป อาจเร่ิมจากไมรับคนใหมและอาจถายบุคลากรไปท่ีอ่ืนบาง

ภายใตปรัชญาท่ีวา จะไมสรางอาณาจักรท้ิงไว หรือบอกวาถาเปนราชการแลวมันตองตายไมได

ส่ังสมวิธีคิด “ผูใหญ” นํามาใชกับการบริหาร

บนถนนสายราชการ จักรมณฑ ไดมีโอกาสใกลชิดผูบังคับบัญชาท่ีดีหลายคน ไมวาจะเปน เสนาะ อูนางกูร, พิสิฏฐ ภัคเกษม สนิทวงศ ณ อยุธยา, โฆษิต ปนเปยมรัฐ แมกระท่ัง สถาพร กะวิตานนท

ประสบการณและวิธีการบริหารของแตละทาน เปนแหลงซึมซับช้ันยอด ดังนั้น ระหวางท่ีอยูสภาพัฒนฯ และBOI. จักรมณฑ ไดเรียนรูวิธีคิด วิธีทํางาน วิธีบริหาร

และจุดแข็งของผูบังคับบัญชาเหลานี้ เก็บไวในความคิดเงียบ ๆ เพียงคนเดียว จักรมณฑ ไดความสุขุม ลุมลึกจาก “เสนาะ อูนางกูร” “ส่ิงท่ีอาจารยเสนาะพูดมักจะมีท่ีอางอิง มีการลําดับเร่ืองใหเห็นเสมอ สวนทานเลขาฯ

พิสิฏฐ เปนคนวองไว โผงผาง ชอบแสดงความคิดเห็นที่แหลมคม” “จักรมณฑ” ไดความละเมียดละไมในการพูดจาโนมนาวคนจาก “โฆษิต” ไดแบบอยาง

การมีน้ําใจ รักผูใตบังคับบัญชาจาก “เกษม” “ผมจําคุณเกษมไปตลอดชีวิต ผมเขาทํางานท่ีสภาพัฒนฯ วันแรกในวันท่ี ๑ ตุลาคม ระบบ

ราชการเขาทํางานขามวันเพียงวันเดียว มันมีผลทําใหไมไดรับการพิจารณาข้ึนเงินเดือนประจําป แตคุณเกษมทานกรุณาใหผมยอนหลังไปหนึ่งวัน เปนเขาทํางาน วันท่ี ๓๐ กันยายน “

และไดความมีปฏิภาณไหวพริบจาก สถาพร ในความคิดของจักรมณฑ สถาพร เปนมากกวาความสุขุม เปนคนฉลาด มีลูกลอลูกชน มี

ปฏิภาณไวมากสอนคนโดยไมตองบอกวนี่คือการสอน “ตอนทานทํางานกับปาเปรม พอทานเปรมแสดงสีหนา ขมวดค้ิวปุบ ก็รูเลยวาทานตองการ

อะไรพอทานเปรมเกาศีรษะรูทันทีวาจะเอาอะไร” เพราะฉะน้ัน จักรมนฑ จึงนําส่ิงท่ีดี ๆ ของผูบังคับบัญชามาใชประโยชนกับตัวเอง “ท้ังหมดมีอิทธิพลตอผมในการสรางตรรกะtในการคิด ในการพูด แตส่ิงท่ีผมสังเกตและ

เรียนรูเองคือวิธีการส่ือสารอันนี้เรียนรูจากการไดไปตางประเทศ เร่ืองการส่ือสารสําคัญมาก ถาพูดกันไมรูเร่ือง มันก็ไปกันคนละทิศคนละทางเลย”

ปรัชญาในการทํางานของจักรมณฑ คือ ๑.ขยันและทุมเทในการทํางาน ๒.ทํางานอยางฉลาด เลือกใชวิธีและทรัพยากรไดเหมาะแกงาน และ ๓.ส่ือสารกับผูใตบังคับบัญชาไดอยางชัดเจนและเขาอกเขาใจ

“สวนการดําเนินชีวิต ชีวิตผมดําเนินอยูบนความสมดุล พอมีพอกินมีความพอใจกับชีวิตของ

ตนเอง และถือวาความสุขท่ีแทจริงไมไดมาจากวัตถุตางๆ “ ท้ังนี้ หลักการดําเนินชีวิตของจักรมณฑ มาจากประสบการณท่ีเคยไปบวชอยูท่ี “สวน

โมกข” เปนเวลา ๓ เดือน ไดจําพรรษาอยูในปา ไดเรียนรูวา คนเราไมไดเกลียด รัก หรือหลงอะไรอยางจริงจัง หากแตส่ิงเหลานั้นเกิดข้ึนเพราะ จริต

“จริต” เปนปจจัยภายนอกท่ีมากระตุน จริตภายในของเราเอง “สมมติวาผมเจอผูหญิงคนหนึ่ง พอเจอปุบก็รูสึกวา ทําไมผูหญิงคนน้ีดีจังเลย ซ่ึงจริงๆ

แลวอาจเปนจริตในตัวเราท่ีเราชอบความเรียบรอย ความมีสงา เขาเรียกวาเปนจริต ก็จะมากระตุนจริตท่ีเราชอบ ในทางกลับกัน บางคนเห็นหนาก็ไมชอบแลว เพราะคนคนน้ันมากระตุนจริตท่ีเราไมชอบ อันนี้เปนส่ิงท่ีพุทธทาสทานสอน”

ดังนั้นในการปกครองคนถาตัดจริตออกไปไดก็จะไมโกรธ ไมรักหรือหลงใคร เกินไป จะมองเฉพาะในเร่ืองท่ีเปนตัวเขาจริง ๆ

ขณะเดียวกันการใชชีวิตอยูในสังคม ถามีจริตมาก มีโมหะมาก ก็จะมองไมเห็นตัวเอง จะมองเห็นแตจริตของตัวเอง

ไมเทานั้น จักรมณฑ ยังไดเห็นการใชชีวิตของนักโทษในเรือนจําสุราษฎรธานีรูวาสาเหตุแหงการติดคุกสวนมากเกิดจากอบายมุขประเภทเหลาและการพนัน

“ผมไดเรียนรูอะไรอีกหลายอยาง คืนหนึ่งผมเดินจากกุฏิในปา ลงมาทําวัตรในโบสถ ปรากฏวาไฟฉายมันหลนแตกกระจาย ตอนนั้นท้ังปอดท้ังกลัว เพราะมืดมาก ถามีงูมีสัตวมากัดเราคงไมรอดแคเดินเหยียบรากไมก็สะดุงแลว

พอข้ึนไปถึง ตอนเชาเดินกลับทางเกา คราวนี้กลับไมรูสึกกลัวเหมือนตอนแรก รูสึกวาปลอดโปรง”

ทําใหไดคิดวา คนเราเม่ือมีวิชชาก็เหมือนมีปญญาหรือแสงสวาง จะมองเห็นอะไรดวยความ

เขาใจ แตถามีอวิชชาคือความไมรูเม่ือไหรมันก็เหมือนอยูในความมืด

ก็.. จะรูสึกหวาดหว่ันตลอดเวลา”

ครอบครัวลงตัว ความเขาใจนําความรัก

ความลงตัวในชีวิตอีกประการหนึ่งของจักรมณฑคือ มีครอบครัวท่ีอบอุน จักรมณฑกับ “นภาสิริ” ผูภรรยา รูจักกันมาต้ังแตสมัยเรียนอนุบาล เนื่องจากครอบครัวท้ัง

สองฝายอยูในแวดวงราชการเหมือนกัน มาเจอกันอีกคร้ังหลังจากฝายแรกสําเร็จการศึกษาจากตางประเทศแตเปนการเจอในลักษณะ

ของกลุมเพื่อนและเม่ือออกงานสังคมก็เจอกันบาง คุณนภาสิริเปนคนนาประทับใจ นารักและลายมือสวยมาก เธอจบจากธรรมศาสตร แลวไปเรียนตอท่ีฝร่ังเศส เคยทํางานท่ีธนาคารฝร่ังเศส องคการ

กาชาดสากล แลวกลับมาทํางานท่ีธนาคารฝร่ังเศส เม่ือธนาคารปดกิจการก็ออกมาทําหนาท่ีแมบานอยางเดียว”

จักรมณฑมีหลักการของการครองเรือนวา ความรักเปนเร่ืองรอง ความเขาใจซ่ึงกันและกันเปนเร่ืองหลักตอใหรักกันมากมายขนาดไหนก็ตาม แตไม เขาใจกัน สุดทายก็ไปดวยกันไมได

“ผมถือวาความเขาใจกันเปนส่ิงสําคัญกวาความรัก สําคัญวาคุณส่ือสารกันไดหรือเปลา เพราะคุณตองมีลูก คุณรักกันแทบตาย แตวาคุณเขากันไมได ในท่ีสุดคุณก็จะตองเลิกกัน แตถาคุณเขาใจกัน ยิ่งอยูดวยกันก็ยิ่งรักกันมากข้ึน เพราะความเขาใจ อันนี้ผมถือวาเปนเร่ืองสําคัญ”

ฉะนั้น ชีวิตรักของจักรมณฑ จึงไมใชรักโรแมนติก “เหนือส่ิงอ่ืนใดหนาท่ีสําคัญกวาเร่ืองความรัก ถาคุณปฏิบัติหนาท่ีท่ีถูกตอง ปฏิบัติหนาท่ี

พอบาน ปฏิบัติหนาท่ีของสามีท่ีถูกตอง ความรักจะตามมาเอง โดยไมตองมานั่งอธิบายหรือพูดไอเลิฟยูทุกวันทุกคืน”

แตความรักจะชวยปรุงรสชาติในชีวิตคูใหลงตัวมากข้ึนมันสามารถตามมาเองได ถาเขาใจกันก็จะพัฒนาเปนความรักท่ียั่งยืน

จะวาไปแลวในสมัยหนุม ๆ จักรมณฑก็ไดช่ือวาเจาชูดวยเหมือนกันแตเปนแบบเงียบ ๆ ประเภทแอบเก็บความพึงพอใจอยูขางในไมไดแสดงออกมาทางคําพูดหรือทาทาง

“อาจเปนเพราะวาผมเปนคนไมคอยพูด แตก็ไมมีประโยชนอะไรถาคุณชอบเขาแลวมองเฉย ๆ อันนั้นเขาเรียกวาเจาชูในใจ เจาชูมันตองการการพูดการจา ทาทางตองออกไปหมด ถาคุณนึกชอบเฉย ๆ อยากจะไปจีบคิดไดแคนั้นก็ไมมีประโยชน”

จักรมณฑ มีลูก ๒ คน ชายช่ือ “นภจักร” หญิงช่ือ ”นภิศิริ” นภจักร ปจจุบันอายุ ๒๕ ป ตอนเด็กเกงคณิตศาสตร เหมือนพอ สอบไดท่ีหนึ่งของประเทศ

ไทย สอบชิงทุนรางวัลไดทุนการศึกษา ๑ แสนบาท ไดทุนจากจุฬาฯ ไปสอบโอลิมปกคณิตศาสตร และไดทุนของซีพี ปละ ๖๐,๐๐๐ บาท

เรียนจบวิศวกรรมศาสตร จุฬาฯ และจบปริญญาโทจากสแตนฟอรด ตอนนี้ ทํางานอยูธนาคารกรุงเทพ

นภิศิริ บุตรสาว ปจจุบันอายุ ๒๓ จบบัญชีจุฬาฯ ภาคภาษาอังกฤษ ไดเกียรตินิยมอันดับ ๑ มีเปาหมายจะไปเรียนตอปริญญาโทในตางประเทศ เปนความภาคภูมิใจของพอแม ความสําเร็จท่ียิ่งใหญในชีวิตของพอแมก็คือ สอนลูกใหเปนเด็กดี และไดดีตามท่ีสอน เวลาเรียนก็ตั้งใจเรียน ไมเกเร ความสําเร็จของลูกคือความสุขของพอแม

“ครอบครัวผม ไดรับเกียรตินิยมกันหมด รวมทั้งภรรยา ยกเวนผมคนเดียวท่ีไมไดเกียรตินิยม ตอนเรียนลูกผมไมเคยเสียเงิน เขาเรียนโรงเรียนรัฐบาลมาตลอด ไมเคยเสีย คาแปะเจี๊ยะ”

จักรมณฑ ใหเวลากับลูกมากท่ีสุดเทาท่ีจะทําได เพราะถือวาลูกมีความสําคัญตอชีวิตมาก “ผมโชคดี ท่ี มีครอบครัวดี มี ลูกไมติดยาเสพติด ไม เกเร แคนี้ก็ไมตองการอะไร

อีกแลวในชีวิต ถาคุณรํ่ารวยเงินทองแลวลูกแย ก็ไมมีประโยชน” “เพราะฉะน้ันเวลาผมไปงานแตงงาน ผมจะกลาวอวยพรแกคูบาวสาววา ขอใหมีลูกเปน

อภิชาติบุตร ส่ิงนี้คือส่ิงท่ีชีวิตครอบครัวของคนแตงงานตองการคือการมีลูกดี” ดานการพักผอนครอบครัวของจักรมณฑจะพากันไปดูหนัง เสาร อาทิตย ไมติดงาน

ตางจังหวัด หลาย ๆ คนจะเห็นครอบครัวจักรมณฑตามโรงหนังมีช่ือตาง ๆ เสมอ” “สมัยเ รียนอยู อ เมริกาผมเคยดูหนังฮอลลีวู ดติดตอกัน ๔ -๕ เ ร่ืองรวด ดู ซํ้ าอยู

นั่นแหละเหตุเพราะชอบ” สวนการเดินทางไปตางจังหวัดนานๆ คร้ัง เดี๋ยวนี้ไมคอยไดไปดวยกันเพราะสมาชิกใน

ครอบครัวมีเวลาวางไมตรงกัน ถาไดอยูบาน เวลาวางคือ อานหนังสือ ดูเคเบิลทีวี ดูรายการขาวตางประเทศ โดยเฉพาะขาว

เศรษฐกิจ ซ่ึงจําเปนตองตามใหทันตามกระแสโลก “เปนเลขาธิการสภาพัฒนฯ ถาไมอานหนังสือหรือไมตามขาวคุณตายเลย การจะบอกให

ลูกนองไปอานแลวมาสรุปส้ันๆ ใหฟง ทําอยางนั้นไมได กอนนอนผมจะอานหนังสือ ๒ ช่ัวโมง หนังสือพิมพ ๕-๖ ฉบับทุกวัน แลวก็แมกกาซีน หนังสือตางๆ เปนคนชอบอาน” และเปนคนออกกําลังกายดวยเหมือนกัน

แตกอนจักรมณฑ ตีแบดกับนักขาวบางไปกันเปนกลุมๆ แตตอนหลังไมไดทําไปวายน้ําบาง ตอนนี้ก็วิ่งเคร่ืองวิ่งจอกกิ้งอยูกับบาน

“การวิ่งเคร่ืองวิ่งมันดีอยางเพราะสามารถกําหนดแคลลอร่ีได แลวก็กําหนดเวลาได” ทุกเชาวันเสาร ขณะวิ่ง จักรมณฑ จะเปดวิทยุฟงรายการ นายกฯทักษิณ คุยกับประชาชน

ไปดวย เพราะอยูในตําแหนงนี้พลาดไมได “แทนท่ีจะนั่งฟง นอนฟง ตอน ๘ โมงเชา ผมมาวิ่งท่ีเคร่ืองวิ่งก็ได ประโยชน ท้ังสองทาง

วาทานพาดพิงถึงเศรษฐกิจหรือเปลา เพราะผมตองนั่งอยูใน ครม. วันอังคาร เดี๋ยวทานหันมาถาม”

ตอนหลังจึงตองเตรียมขอมูลดานเศรษฐกิจไวเลย เพราะนายกฯ ทานน้ีเปนคนขวนขวายหาความรูมากเราตองตามใหทัน ท้ังหมดนี้ คือเ ร่ืองราวของ จักรมณฑ ผาสุกวนิช อดีตเลขาสภาพัฒนฯ และอดีตปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม

นอกจากคุณสมบัติโดดเดนในเร่ืองของการทํางานแลว จะเห็นไดวา จักรมณฑเปนคนนิ่งเงียบท่ีอยูตรงขามกับความแข็งกระดางอยางส้ินเชิง

เปนคนน่ิงเงียบแบบออนนอมถอมตน ถาเปนตนขาวก็ตองบอกวาเปนตนขาวท่ีรวงสุกเหลืองอรามเต็มท่ี ดูออนชอยงาม ดุจโคงคํานับใหแกผูคนทั่วไปที่พบเห็น เปนคนนิ่งเงียบ แบบมีสมอง หรือมีองคความรู ซอนอยูในความเงียบนั้นดวย และเปนคนนิ่งเงียบท่ีมี “จุดยืน” หรือ “จุดแข็ง” อยูในตัวของตัวเอง เปนคนซอนเงียบ “คมในฝก” เปนความมหัศจรรยแหงความเงียบโดยแท นี่คือคนท่ีเปนแบบอยางความประพฤติและการใชชีวิตแกคนท้ังหลาย

ผูสัมภาษณ เสนาะ สุขเจริญ ป ๒๕๔๗ สํานักพิมพมติชน กรุงเทพฯ คนซอนเงียบ “คมในฝก” จักรมณฑ ผาสุกวนิช