A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

36
Kur’ân Kırâatinde Tecvid İncelikleri GİRİŞ, MAHREÇ VE SIFATLAR Yard. Doç Dr. Rahim TUĞRAL

Transcript of A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Page 1: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Kur’ân Kırâatinde

Tecvid İncelikleri

GİRİŞ, MAHREÇ VE SIFATLAR

Yard. Doç Dr. Rahim TUĞRAL

Page 2: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Dikkat Bu sunumdaki Arapça karakterleri

iyi görüntüleyebilmek ve

Rahat okuyabilmek için

bilgisayarınıza

önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;

sonra da bu CD’de verdiğim

“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.

Bunu yapabilmek için

DENEME MASASI’ndan

Yazı Tiplerini bulun

Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.

Page 3: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Tecvid

Tarifi Konusu

? ?

Gâyesi

?

Page 4: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Tecvid

Tarifi Konusu

Kur’ân harflerinin ?

doğru düzgün ve

güzel bir şekilde

okunmasıdır.

Gâyesi

?

Page 5: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Tecvid

Tarifi Konusu

Kur’ân harflerinin Hece harfleridir.

doğru düzgün ve (Kur’ân harfleri)

güzel bir şekilde

okunmasıdır.

Gâyesi

?

Page 6: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Tecvid

Tarifi Konusu

Kur’ân harflerinin Hece harfleridir.

doğru düzgün ve (Kur’ân harfleri)

güzel bir şekilde

okunmasıdır.

Gâyesi

Kur’ân-ı kerîmin

en güzel bir şekilde

okunmasını sağlayarak

Allah’ın rızasını kazandırmaktır.

Page 7: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

ükmüH

Tecvid ilmini Harfleri Harfleriöğrenmek ve öğretmek mahreçlerinden birbirleri ? çıkararak arasındaki

dikkatlice okumak kurallara göre

? okumak

?

derecesindedir.

Page 8: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

ükmüH

Tecvid ilmini Harfleri Harfleriöğrenmek ve öğretmek mahreçlerinden birbirleri farz-ı kifâye çıkararak arasındaki

dikkatlice okumak kurallara göre

? okumak

?

derecesindedir.

Page 9: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

ükmüH

Tecvid ilmini Harfleri Harfleriöğrenmek ve öğretmek mahreçlerinden birbirleri farz-ı kifâye çıkararak arasındaki

dikkatlice okumak kurallara göre

farz-ı ayın okumak

?

derecesindedir.

Page 10: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

ükmüH

Tecvid ilmini Harfleri Harfleriöğrenmek ve öğretmek mahreçlerinden birbirleri farz-ı kifâye çıkararak arasındaki

dikkatlice okumak kurallara göre

farz-ı ayın okumak

vâcib

derecesindedir.

Page 11: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mahreç ?

Küllî Mahreç Cüz’î Mahreç ? ?

Mukadder Muhakkak Mahreç Mahreç

? ?

Page 12: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mahreç Harflerin çıktığı yer

Küllî Mahreç Cüz’î Mahreç

? ?

Mukadder Muhakkak Mahreç Mahreç

? ?

Page 13: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mahreç Harflerin çıktığı yer

Küllî Mahreç Cüz’î Mahreç Gruplar halinde harflerin Her bir bölge içinde harflerin çıktığı bölgeler çıktığı noktalar

Mukadder Muhakkak Mahreç Mahreç

? ?

Page 14: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mahreç Harflerin çıktığı yer

Küllî Mahreç Cüz’î Mahreç Gruplar halinde harflerin Her bir bölge içinde harflerin çıktığı bölgeler çıktığı noktalar

Mukadder Muhakkak Mahreç Mahreç

Cüz’î mahreci Cüz’î mahreci

belli olmayan bölgeler belli olan bölgeler

Page 15: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mahreç Bölgeleri

1- Boğaz

2- Dil

3- Dudaklar

4- Boğaz-Ağız Boşluğu

5- Geniz

Page 16: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Küllî Mahreç Cüz’î Mahreç

. . . . . . . . . .

. . .

.

..

Mukadder Muhakkak Mahreç Mahreç

Page 17: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mukadder Mahreçler Muhakkak Mahreçler

Boğaz-ağız boşluğu Geniz Boğaz Dil Dudak

? ? ? ? ?

Page 18: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Mukadder Mahreçler Muhakkak Mahreçler

Boğaz-ağız boşluğu Geniz Boğaz Dil Dudak Med harfleri Gunneler ف غ خ

ق

ب م ع ح ك- و

ج ش ى أ هـ

ض ر ل ن ت د ط

ز س ص

ث ذ ظ

Page 19: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Sıfatlar

Lâzımî Sıfatlar Ârızî sıfatlar

? ?

Page 20: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Sıfatlar

Lâzımî Sıfatlar Ârızî sıfatlar Harflerin ? aslında var olan, ve hiç değişmeyen sıfatlardır.

Page 21: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Sıfatlar

Lâzımî Sıfatlar Ârızî sıfarlar Harflerin Harflerin aslında var olan aslında var olmayan, ve hiç değişmeyen iki harfin sıfatlardır. yan yana gelmesi ile sonradan ârız olan

sıfatlardır.

Page 22: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Önemli lâzımî sıfatlar?

Page 23: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Önemli lâzımî sıfatlar

Cehr – Hems

Şiddet – Rihvet – Beyniyye Zıtları ile kaim olanlar

İstîlâ – İstifâl

İtbâk – İnfitâh

İnhirâf

İstitâle

Bazı harflere özel olanlar Safîr

Tefeşşî

Gunne

Kalkale

Page 24: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Cehr : Nefesin yavaş ve cılız çıkması ..Harflerine dikkat ... ق ط

Hems : Nefesin hızlı ve kuvvetli çıkması

ك�ت� خ�ص� س� ث!ه� ش� ح� ف�

Page 25: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Şiddet : Sesin akmaması, donuk olması

د� ق�ط& ب�ك�ت� ا�ج*

Rihvet : Sesin akması ض ............ harfine dikkat…

Beyniyye : Sesin, akıcılıkla donukluk arası olması, (rihvete yakın)

ر� ل*ن� ع�م�

Page 26: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

İstîlâ : Dil yanları ya da gerisinin üst damağa yükselmesi (kalın sesliler)

غ�ط4 ق*ظ� خ�ص! ض6

İstifâl : Dil yanları ya da gerisinin alt çenede kalması (ince sesliler)

Page 27: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

İtbâk : Dil yanlarının üst damağa yapışması

ص ض ط ظ

İnfitâh : Dil yanlarının üst damakla arasının açık olması: Dört harfin dışında kalanlar

Page 28: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Cehr : Nefesin yavaş ve cılız çıkmasıق ط .... harflerine dikkat..

Hems : Nefesin hızlı ve kuvvetli çıkması خ�ص� ث!ه� ش� ح� ف�ك�ت� س�

Şiddet : Sesin akmaması, donuk olması د� ق�ط& ب�ك�ت� ا�ج*

Rihvet : Sesin akması ض ................. harfine dikkat…

Beyniyye : Sesin, akıcılıkla donukluk arası olması, (rihvete yakın) ر� ل*ن� ع�م�

İstîlâ : Dil yanları ya da gerisinin üst damağa yükselmesi (kalın sesliler) غ�ط4 ق*ظ� خ�ص! ض6

İstifâl : Dil yanları ya da gerisinin alt çenede kalması (ince sesliler)

İtbâk : Dil yanlarının üst damağa yapışmasıص ض ط ظ

İnfitâh : Dil yanlarının üst damakla arasının açık olması: Dört harfin dışında kalanlar

Page 29: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

İnhirâf : Harf çıkarılırken, dil ucu ve yanlarının

üst damağa değmesi : ل ر

Page 30: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

İstitâle : Harf çıkarılırken

mahrecinin uzatılması : ض

Page 31: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Safîr: Harfin keskin olarak telâffuz edilmesi :

ز س ص

Page 32: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Tefeşşî : Harfin sesinin ağız içinde yayılması :

ش

Page 33: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Gunne: Genizden çıkarılan ses :

م ن

Page 34: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Kalkale: Harf sâkin olduğunda

mahrecin oynatılması:

ق ط ب ج د

Page 35: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

İnhirâf : Harf çıkarılırken, dil ucu ve yanlarının üst damağa

değmesi : ل ر

İstitâle : Harf çıkarılırken mahrecinin uzatılması : ض

Safîr: Harfin keskin olarak telâffuz edilmesi : ز س ص

Tefeşşî : Harfin sesinin ağız içinde yayılması : ش

Gunne: Genizden çıkarılan ses :م ن

Kalkale: Harf sâkin olduğunda mahrecin oynatılması:

ق ط ب ج د

Page 36: A tecvid - giriş, mahreç ve sıfatlar slayt

Harflerin Mukayesesi

ض ظ ط ت د ق ك

Hems Cehr Cehr Hems Cehr Cehr Cehr

Şiddet Şiddet Şiddet Şiddet Şiddet Rihvet Rihvet

İstifâl istîlâ İstifâl İstifâl istîlâ istîlâ istîlâ İnce Kalın İnce İnce Kalın Kalın Kalın sesli sesli sesli sesli sesli sesli sesli

“Bu harf, ince sesli bir harfin kalın seslisidir” diyebilmek için:

Her iki harfte de Cehr, hems / şiddet, rihvet sıfatlarından ikisi ortak olarakbulunması gerekir: Her ikisi de cehr-şiddet ya da cehr-rihvet olması gerekir.

Bu duruma göre :

;harfinde cehr-şiddet var ط :harfinin kalın seslisi olamaz ت harfi ط

.harfinde ise hems-şiddet var. Öyle ise sertçe TA denmez ت

;harfinde cehr-rihvet var ض :harfinin kalın seslisi olamaz د harfi ض

.harfinde ise cehr-şiddet var. Öyle ise DA denmez د

;harfinde cehr-şiddet var ق :harfinin kalın seslisi olamaz ك harfi ق

.harfinde ise hems-şiddet var. Öyle ise sertçe KA denmez ك