VERİMLİLİK ÇALIŞTAYITÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF)

30 Kasım 2012, Cuma - Sabancı Üniversitesi, Karaköy İletişim Merkezi, İSTANBUL

Türkiye’de Bölgesel Ücret ve Verimlilik Farklılıkları

A. Suut DOGRUEL Marmara Universitesi, İstanbulsuut.dogruel@marmara.edu.tr

Fatma DOGRUEL Marmara Universitesi, İstanbul

fatma.dogruel@marmara.edu.tr

Motivasyon ve amaç

İktisadi faaliyetlerin bölgesel dağılımındaki farklılıklar bölgelerin özellikleri öne çıkarılarak inceleniyor (NEG ve UE).

Teknolojik özellikler sektörlerin bölgesel dağılımı üzerinde etkili olamaz mı?

Amaç: Seçilmiş basit teknoloji göstergeleri kullanılarak bu göstergeler ile bölgesel farklılıklar arasındaki ilişkiyi gözlemek.

Teknoloji göstergeleri: Sektör – bölge ayrımında ortalama ücret;

verimlilik; ortalama firma büyüklüğü.

Sunuş Planı

Kavramsal arka plan

Veri ve göstergeler

Seçilmiş göstergeler arasındaki ilişki

Kavramsal Arka Plan

Mekandaki dışsallıkların ilk oluşumundan söz eden Alfred Marshall (1890)

Mekan tartışmasının ilk başlangıcı Von Thünen (1826)

Ancak, neoklasik iktisadın kısıtlayıcı varsayımları (artan getirinin Krugman (1991) tarafindan modellenmesine kadar) bu dışsallıkların dikkate alınmasını engelliyor

Bu dışsallıkların yarattığı mekandaki çekici ve itici güçlerin (“centripetal forces” ve “centrifugal forces”) tanımlanması ve iktisadi modellerdeki yeri ise yeni cografya ekonomisi (New Economic Geography-NEG) ve Kent ekonomisi (Urban economics-UE) olarak iki farklı tartışma alanına ayrılıyor.

Kavramsal Arka Plan

Yeni coğrafya yaklaşımında (NEG) piyasa potansiyeli, kent ekonomisi yaklaşımında (UE) sektörel ilişkiler öne çıkıyor.

Belli bir üretim faaliyetinin özellikleri (teknolojik) bölgesel dağılımı üzerinde etkili olmaz mı?

I. Durum: Bölgelerarası verimlilik farklılaşmıyorsa sektör herhangi bir yere gidebilir – Mekan önemli değil. Bu durumda bölgesel özellikler (çekici – itici güçler) bu tür faaliyetlerin mekan seçiminde önemli olabilir.

II. Durum: Verimlilik farklılaşıyorsa mekan önemli. Mekanın önemli olması durumunda UE önemli

Veri ve Göstergeler

İmalat sektörü yıllık veriler: 2003-2004 + 2006-2008NACE 1 ; 2 basamak sektör ayrımı

Bölgesel farklılıklar için kullanılan ölçüt:Dağılma oranı = varyans / ortalama

(büyük dağılma oranı => bölgeler arası farklılık yüksek)

Göstergeler:Bölgesel dağılım: sektörlerin bölgesel işgücü sayısıOrtalama ücret: sektör – bölge ; (maaş ve ücretler) / (çalışanlar sayısı)Verimlilik: sektör – bölge ; (ciro) / (çalışanlar sayısı)Firma büyüklüğü: sektör – bölge ; (çalışanlar sayısı) / (yerel birim sayısı)

Karşılaştırmalarda 2003-2004 + 2006-2008 dağılma oranlarının ortalaması kullanıldı.

Bölgesel Dağılım 2 – Ortalama Ücret

Bölgesel Dağılım 1 – Ortalama Ücret

Bölgesel Dağılım 2 – Verimlilik

Bölgesel Dağılım 1 – Verimlilik

Bölgesel Dağılım 2 – Firma Büyüklüğü

Bölgesel Dağılım 1 – Firma Büyüklüğü

Dağılma Oranları

Bolgesel Dağılım A

Bolgesel Dağılım B

Ortalama ücret Verimlilik

Firma büyüklüğü

15 Gıda ürünleri ve içecek 0.85 0.85 0.36 0.43 0.45

17 Tekstil ürünleri 1.78 1.75 0.43 0.53 1.33

18 Giyim eşyası 2.83 2.83 0.41 0.62 1.04

19 Deri ve ayakkabı 2.75 2.57 0.36 0.60 1.33

20 Ağaç ve mantar ürünleri 0.85 0.85 0.59 0.73 0.42

21 Kağıt ve kağıt ürünleri 2.44 1.96 0.53 0.43 0.72

22 Basım ve yayım 2.66 2.66 0.49 0.69 0.37

23 Kok kömürü, diğer yakıtlar 2.96 1.40 1.06 0.95 1.51

24 Kimya 2.39 2.34 0.51 0.62 0.71

25 Plastik ve kauçuk ürünleri 1.95 1.95 0.58 0.55 0.63

26 Metalik dışı mineral ürünleri 1.06 1.06 0.48 0.45 0.47

27 Ana metal sanayi 1.51 1.24 0.51 0.67 1.29

28 Metal eşya 1.64 1.64 0.63 0.65 0.63

29 Makina ve teçhizat 1.74 1.74 0.57 0.70 0.68

31 Elektrikli makina 2.44 2.40 0.61 0.77 1.21

32 Radyo, televizyon 2.90 1.48 0.80 0.79 1.66

33 Tıbbi aletler, vs 2.23 1.90 0.65 0.71 0.93

34 Kara taşıtı 1.99 1.79 0.64 0.90 1.27

35 Diğer taşıt araçları 3.68 2.51 0.57 0.60 1.69

36 Mobilya ve diğer 1.82 1.82 0.56 0.63 0.64

Sektor

16 Tütün ürünleri30 Büro ve bilgi işleme makinaları37 Yeniden değerlendirme

Korelasyon katsayıları

Bolgesel Dağılım 2 Ortalama ücret 0.302

Bolgesel Dağılım 2 Verimlilik 0.309

Bolgesel Dağılım 2 Firma büyüklüğü 0.649

Bolgesel Dağılım 1 Ortalama ücret -0.227

Bolgesel Dağılım 1 Verimlilik 0.032

Bolgesel Dağılım 1 Firma büyüklüğü 0.226

Bölgesel Dağılım 2 – Ortalama Ücret