A Study of Biographies and Works of Phanu Phithakphao ... · Wiyada Tangtiangtam ... 2 ภานุ...

ศกษาชวประวตและผลงานของภาน พทกษเผา A Study of Biographies and Works of Phanu Phithakphao

วยะดา ตงเทยงธรรม Wiyada Tangtiangtam

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนามนษยและสงคม

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts in Human and Social Development

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(1)

ศกษาชวประวตและผลงานของภาน พทกษเผา A Study of Biographies and Works of Phanu Phithakphao

วยะดา ตงเทยงธรรม Wiyada Tangtiangtam

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนามนษยและสงคม

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts in Human and Social Development

Prince of Songkla University 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ศกษาชวประวตและผลงานของ ภาน พทกษเผา ผเขยน นางสาววยะดา ตงเทยงธรรม สาขาวชา พฒนามนษยและสงคม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนามนษยและสงคม

..…………....……………………..…….…………. (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

………………………………….……........….…….... (รองศาสตราจารย ดร.วนชย ธรรมสจการ)

คณะกรรมการสอบ

……………………............….……....ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.รพพรรณ สวรรณณฐโชต) ………………………....................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรสพร ปยรตนวงศ) ………………………………….……........….…..กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.วนชย ธรรมสจการ)

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และขอแสดงความขอบคณบคคล ทมสวนเกยวของ

ลงชอ………………………………………………….. (รองศาสตราจารย ดร.วนชย ธรรมสจการ) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ลงชอ………………………………………………….. (นางสาววยะดา ตงเทยงธรรม) นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ………………………………………………….. (นางสาววยะดา ตงเทยงธรรม) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ศกษาชวประวตและผลงานของภาน พทกษเผา ผเขยน นางสาววยะดา ตงเทยงธรรม สาขาวชา พฒนามนษยและสงคม ปการศกษา 2558

บทคดยอ การศกษา ชวประวตและผลงานของภาน พทกษเผา เพอเผยใหเหนถงเรองราว เหตการณส าคญซงสะทอนแงมมตาง ๆ ในสงคม สามารถน ามาสรางเปนกระบวนการพฒนาทกษะชวตใหกบเกษตรกรและประชาชนทสนใจ อกทงผลงานในแงของการพฒนาคนและสงคมอนมประโยชนตอภาครฐและภาคเอกชน เพอน าไปปรบใชในการบรหารสงคม องคกร และชมชน โดยใชวธการศกษาแบบอตชวประวต (autobiography) เปนการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) จากภาน พทกษเผา และผมสวนเกยวของ จ านวนทงสน 12 คน ประกอบกบการสงเกต และรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของ น ามาวเคราะหขอมลดวยวธพรรณนาวเคราะห ผลการศกษาพบวา ชวประวตของภาน พทกษเผา มจดเปลยนในชวต 4 ชวงดวยกนคอ วยเดกทเกดมรสมชวตครอบครวลมละลาย ชวงวยท างานรบราชการครทตองชวยแกปญหาชวตของนกเรยน นกศกษา และชาวบานทเผชญกบปญหาความยากจน และเปนหนสน ชวงวยท างานทางการเมอง ไดมโอกาสท างานเปนผชวยเลขานการ พลตรจ าลอง ศรเมอง และชวงบนปลายชวต ไดหนมาท าอาชพเกษตรกรรม และไดสรางศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงและรานครวเพอนสขภาพ นอกจากนยงมผลงานดานอน ๆ ทชวยเหลอสงคมเชน การเปนนายกสมาคมเกษตรอนทรยวถไท การเปนประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา และการเปนกรรมการของตลาดนดเกษตรกร เปนตน ภาน พทกษ เผา ไดพฒนาพลกฟนดานเศรษฐกจ สงคม ตลอดจนความเปนอยของชมชน โดยมวสยทศนทกาวไกล น าความรทไดศกษาและประสบการณทผานมา ทมเททกสงทกอยางเพอพฒนาสงคมและชมชน จนกลายเปนปราชญชาวบานทเปนแบบยางทดใหแกสงคม อกทง ไดสรางเครอขายเพอสงเสรมและการรวมมอกนขบเคลอนสงคม โดยการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการด าเนนชวต

(6)

Thesis Title A study of biographies and works of Phanu Phithakphao Author Miss Wiyada Tangtiangtam Major Program Human and Social Development Academic Year 2015

ABSTRACT

The study on the biographies and works of Phanu Phithakphao reveals important stories and events that reflect various aspects of society which can be built into the process of developing skills for farmers and people who are interested. In addition, his contributions in terms of human and social development that are beneficial to both public and private sectors were examined to be applied in the management of society, organizations and communities. This study examined his autobiography and used an in-depth interview with him and other stakeholders with a total of 12 people as well as an observation and collection of data from relevant documents. Data obtained were analyzed with a descriptive analysis technique. The study found that his biography had four turning points. Firstly, his family experienced a bankruptcy when he was a child. Secondly, during working as a teacher, he must help solve the problems of his students and local people who faced poverty and liability. Thirdly, during his political career, has served as the assistant secretary for Major General Chamlong Srimuang. Finally, during his late life, he turned to agriculture and established a center of moral learning for sufficient economy and Krua Purn Sukkapab Restaurant. In addition, he had other areas of social assistance, such as serving as the present of the Kasetthaiway Association, the chairman of the Moral Assembly Committee in Songkhla, and a committeeman of the Farmer Market. He revived the economy, society and well-being of the community. He had a forwarding vision and brought his knowledge, past experience and everything dedicated to social and community development until becoming a local scholar who is a good model for the society. Moreover, he created a network of encouragement and collaboration to drive the society by applying the sufficient economy principle in everyday life.

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยความกรณาจากผมพระคณหลายฝาย ผวจยรสกซาบซง และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.วนชย ธรรมสจการ อาจารยทปรกษาวทยานพนธฉบบน ทไดกรณาถายทอดความร แนวคดเกยวกบการวจย ตลอดจนค าแนะน า แกผวจยดวยดตลอดมา ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.รพพรรณ สวรรณณฐโชต ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรสพร ปยรตนวงศ และรองศาสตราจารย ดร.วนชย ธรรมสจการ กรรมการสอบวทยานพนธ ทไดใหค าปรกษา ชแนะ และสละเวลาตรวจสอบ ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆ จนท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจเรยบรอยดวยด ขอกราบขอบพระคณ คณภาน พทกษเผา ทไดกรณาใหขอมลอนมคาแกผวจยดวยความเตมใจตลอดมา จนท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด ขอกราบขอบพระคณผมสวนเกยวของกบคณภาน พทกษเผา ทไดกรณาใหความรวมมอในการสมภาษณและเออเฟอเอกสารตาง ๆ เปนอยางด ในการเกบขอมลภาคสนามจนสามารถน ามาเขยนวทยานพนธไดสมบรณยงขน นอกจากน ผวจยขอขอบคณเจาหนาทประจ าหลกสตรฯ ทกทานทมสวนชวยเหลอใหงานวจยนส าเรจลงดวยด คณคาของวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนกตญญกตเวทตาแด บดา มารดา ของผวจย ตลอดจนครบาอาจารย และผมพระคณทกคน

วยะดา ตงเทยงธรรม

(8)

สารบญ

หนา

บทคดยอ (5)

ABSTRACT (6)

กตตกรรมประกาศ (7)

สารบญ (8)

สารบญตาราง (12)

สารบญภาพประกอบ (13)

รายงานผลงานทตพมพ (15)

ส าเนาตนฉบบทไดรบการยอมรบใหตพมพจากผพมพผลงาน (16)

บทน า 1

ภมหลง 1

ค าถามในการศกษา 5

วตถประสงคของการศกษา 5

ประโยชนของการศกษา 5

กรอบแนวคดในการศกษา 5

วธการด าเนนการศกษา 8

ขอบเขตของการศกษา 11

นยามศพทเฉพาะ 12

(9)

สารบญ (ตอ)

หนา

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 13

แนวคดเกยวกบการบรหาร 13

แนวคด ทฤษฎเกยวกบบทบาท 15

แนวคด ทฤษฎเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลง 18

แนวคดเกยวกบเครอขายทางสงคม 22

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวทางการศกษาชวประวต 24

ชวประวตของภาน พทกษเผา 27

เสนทางชวตวยเดก 27

มรสมชวต 28

เดกจบใหมวยท างาน 31

ตะกอนจากอาชพคร 32

การเปลยนแปลงททาทาย 35

คณคาจากการท างานท าใหไดเรยนรและเตบโต 40

ความรกคอการให 47

เกยรตคณและรางวลทไดรบ 49

ภาวะผน ากบการท างาน 51

ผลงานของภาน พทกษเผา 55

บทบาทในการพฒนาคนและสงคม 55

นายกสมาคมเกษตรอนทรยวถไท 56

(10)


หนา

ผประสานงานสภาความรวมมออาหารปลอดภย จงหวดสงขลา 57

ผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวดสงขลา 58

ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา 58

กรรมการของตลาดนดเกษตรกร 59

รเรมยทธศาสตรสงขลาพอเพยง 62

บทบาทในการบรหารงานของศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง 62

การสรางเครอขายเพอพฒนาคนและสงคม 69

เครอขายผน าชมชน 69

เครอขายภาครฐ 73

เครอขายเกษตรกร 74

กจกรรมและขนตอนการฝกอบรมของศนยฯ 80

กจกรรมดานการเกษตร 80

กจกรรมการดทอกสารพษ 94

จตสาธารณะ 96

เปาหมายในอนาคต 100

บทสรป อภปรายผล ของประสบการณชวตภาน พทกษเผา และขอเสนอแนะ 107

สรป 108

อภปรายผล 116

ขอเสนอแนะ 119

(11)


หนา

บรรณานกรม 121

บคลานกรม 126

ภาคผนวก 127

ภาคผนวก ก ตารางกจกรรมและขนตอนการฝกอบรม 128

ภาคผนวก ข ส าเนาตนฉบบบทความตพมพ 162

ประวตผเขยน 173

(12)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 กจกรรมในวนท 17 พฤศจกายน 2557 129

จากหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย



3 ปรมาณแคลเซยมในอาหาร 140



5 กจกรรมในวนท 13 กมภาพนธ 2558 150

ส านกงานเกษตรและสหกรณ จงหวดสงขลา





(13)

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา

1 ภาน พทกษเผา เปนผชวยเลขานการ พลตรจ าลอง ศรเมอง 35

ในป พ.ศ.2530

2 ภาน พทกษเผา เปนประธานสหกรณกสกรรมไรสารพษ จ ากด 38


3 ศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 40

ต าบลบานหาร อ าเภอบางกล า จงหวดสงขลา

4 รานครวเพอนสขภาพ” ตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร 42

ถนนศภสารรงสรรค อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

5 ภาน พทกษเผา ไปรวมงานเทศกาล SLOW food 43

ประเทศอตาล ในป พ.ศ.2550

6 ภาน พทกษเผา ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม 45


7 ภาน พทกษเผา เปนอาจารยพเศษของมหาลยวลยลกษณ 45

8 ภาน พทกษเผา และภรรยา ทอ าเภอรตภม 47

9 ภาน พทกษเผา รบโลชเกยรตเปนเกษตรกรตวอยาง ในป พ.ศ.2542 49

10 ภาน พทกษเผา รบโลชเกยรตเปน “คนดศรสงขลา” ในป พ.ศ.2551 49

11 เกษตรกรกบโรงพยาบาล 57

12 ตลาดนดเกษตรกร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 59

(14)

สารบญภาพประกอบ (ตอ)

ภาพท หนา

13 บธของศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง 61

14 เจาหนาทส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวดสงขลา 61

15 การวางรองเทาอยางเปนระเบยบ 67

16 สน บญประการ 71

17 ภาน พทกษเผาอบรมหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย 80

18 ผเขาอบรมชาวเกษตรกร 87

19 ผเขาอบรมน าภาชนะไปลาง 88

20 สวนย หนยง 90

21 แตงโมของโตะอหมามรอฮม 92

22 คะนง ฤทธรตน 95

23 พล.ต.ต.อมพร ภยล และเครอขายชมรมคนรกสขภาพ 104

24 สบสมนไพร 132

25 น าหมกเศษอาหาร น าหมกปลา น าหมกผลไม 132

26 เตาผลต 137

27 น าธญพช 139

28 อาหารกลางวน 143

29 ถวเหลองท าน าเตาห 145

30 อจจาระเดกทชอบกนไก KFC 158

31 กอนเซลลมะเรงสด าในอจจาระ 158

(15)

รายงานผลงานทตพมพ

วยะดา ตงเทยงธรรม และวนชย ธรรมสจการ. (2558). บทบาทการด าเนนชวตเพอการพฒนาคนและสงคมของภาน พทกษเผา. วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต ปท 3 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2558 หนา 369-375.

(16)

ส าเนาตนฉบบทไดรบการยอมรบใหตพมพจากผพมพผลงาน

1

บทน า ภมหลง

การศกษาชวประวตและผลงานของบคคลสาคญของไทยในระยะแรก ๆ นนสวนใหญมกจะศกษาเกยวกบพระมหากษตรย๑ เชอพระวงศ๑ ขนนางหรอชนชนสง หรอผทสรางผลงานมประโยชน๑ระดบประเทศ บคคลทมความสาคญระดบทองถนยงไมไดรบการสนใจเทาทควร ดงท พรศกด พรหมแกว (2534) ไดกลาวไววา “…ในระยะแรก ๆ มกเนนไปทศนย๑กลางอานาจของสงคมคอ มกเปน เรองเกยวกบพระราชา การสรางบานแปงเมอง การศกษาสงคราม แหงราชอาณาจกร การเมอง และการปกครองของรฐ วฒนธรรมนคร หลวง เปนตน เรองเกยวกบความคด ความเชอ และวถชวตของ ประชาชน ซงเปนชนสวนใหญของรฐประเทศยงไมคอยไดรบความ สนใจเทาทควร หากจะมการกลาวถงบางมกเปนเพยงขอสงเกต พนผวทนาเขามา เพอเสรมภาพบางดานของศนย๑กลางแหงอานาจ เทานน…”

นอกจากนน สทธลกษณ๑ อาพนวงศ๑ (2534) ไดกลาวถงการศกษาชวประวตและผลงานของบคคลไวสรปไดวา การเขยนชวประวตและผลงานบคคลสาคญจะครอบคลมถงพระมหากษตรย๑ พระสงฆ๑ ขาราชการ และคนธรรมดาสามญ ทงทเปนนกรบ วรสตร ราชฑต นกการเกษตร นกกฎหมาย นกพฒนาบานเมอง นกปราชญ๑ ศลปนและกว การศกษาสวนใหญจะเนนผลงานดเดนหรอคณงามความดบางประการของเจาของประวต อนเปนทชนชมยกยองนบถอมาจนถงป๓จจบน เพอเพมพนคณภาพชวตแกผทสนใจเรองราวของชวตทมคณคาในอดต และเปนแนวทางใหเกดกาลงใจ สรางสรรค๑ผลงานของตนเองใหดเดนยงขน

การศกษาชวประวตและผลงานของบคคลสาคญในอดตลวนแลวแตสรางคณงามความดไวมากมายใหเปนมรดกตกทอดแกอนชนรนหลงไดรบรและนาไปประพฤตปฏบตใหเกดการสอดรบกบสถานการณ๑บานเมองในป๓จจบนไดอยางรเทาทน สอดคลองกบท ป๓ทมน กอตระกลสน (2550) ไดกลาวไววา ชวตของคนคนหนงเปรยบเสมอนหองสมดชวตขนาดใหญทเกบเรองราวตาง ๆ ไวมากมาย แตละคนไดพบพานสงทแตกตาง บคคลทอยตางยคตางสมยกมเรองราวในวถชวตทแตกตางกน บางคนตองดนรนตอสกบอปสรรคขวากหนามนานปการ บางคราวประสบความสาเรจมความเจรญกาวหนาทงในหนาทการงานและชวตสวนตว บางคราวกลมเหลว ชวตตองพบกบความยากลาบาก บางคนอาจมชวตราบเรยบ แตมใชไรคาไรความหมาย อยางไรกตามประสบการณ๑ชวตของคนหนงอาจเปนประโยชน๑ตอชวตของบคคลอนไดเปนอยางด การ “อานชวต” ของผอนจากสารคดอตชวประวตจงมคณคาเพราะ จะไดรบทงความร แรงบนดาลใจ และแนวคดใหม ๆ ทอาจนามาใชกบการดาเนนชวตของตนเอง โดยผานทางความคด ความเหน ประสบการณ๑ของผเขยนโดยตรง นอกจากนงานเขยนแนวอตชวประวตของคนไทยย งเปนงานบนทกชวตทสะทอนสภาพสงคม วฒนธรรม ประเพณไทย ในยคสมยนน ๆ ไวดวย

2

อยางไรกตามป๓จจบนนเรองชวประวตและผลงานของบคคลในทองถนไดรบความสนใจมากขน เนองจากเหตผลหลายประการ เหตผลทสาคญประการหนงคอ การทนกวชาการสนใจศกษาวฒนธรรมพนบานกนมากขน โดยมการศกษากนมากในหลายแงหลายมมทงทเกยวกบประวตศาสตร๑ เศรษฐกจ ตลอดจนการศกษาเกยวกบชวประวตของบคคลในทองถน ซงมหนวยงานของรฐและเอกชนใหการสงเสรม เชน สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมของชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ มลนธตาง ๆ เปนตน ดงทเรอง เจรญชย (2529) อดตเลขาธการคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ไดกลาวไวสรปวา เมอป พ.ศ.2523 สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต มเจตนารมณ๑ทจะสงเสรมใหผทประกอบคณงามความดและอทศตน เพออนรกษ๑และเผยแพรวฒนธรรมแหงชาต จงดาเนนการกาหนดกฎเกณฑ๑เพอสรรหาและคดเลอกเฉพาะบคคลทมความดเลศกอน โดยการคดเลอกบคคลดเดนภาคละ 1 คน และกรมสงเสรมการเกษตร (2543) ไดกลาวถงการคดเลอกเกษตรกรดเดนไวโดยสรปดงน กระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ไดรวมกบกรมตาง ๆ ในสงกด จดใหมการคดเลอกเกษตรกรทมผลงานดเดน เพอประกาศเกยรตคณและเผยแพรผลงานใหปรากฏแกสาธารณชนและเปนแบบอยางในแนวทางการปฏบตงานของบคคลอน ๆ ตอไป

นอกจากน ส านกงานเสรมสร าง เอกลกษณ๑ของชาต ( 2533) กล าวไว ว า ความเจรญรงเรองของประเทศนน ขนอยกบคณภาพของคนในชาตเปนสาคญ ในป๓จจบนไดมบคคลและหนวยงานทไดประกอบคณงามความดและผลงานอนเปนคณประโยชน๑แกประเทศชาตเปนจานวนมาก ถงแมวาจะมหนวยงาน มลนธ สมาคม หรอองค๑กรตาง ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชนไดประกาศเกยรตคณ มอบรางวล และสดดผลงานของบคคลหรอหนวยงานทมผลงานดเดนสาขาตาง ๆ แตละสาขาอยเปนประจา แตการประกาศเกยรตคณดงกลาวยงอยในวงจากดเฉพาะสาขาใดสาขาหนงเทานนไมถงกบเปนการเผยแพรผลงานดเดนในระดบชาต ทง ๆ ทบคคลและหนวยงานทมผลงานดเดนเหลานนไดอทศตวเพองาน ทางานดวยอดมการณ๑โดยไมหวงบาเหนจรางวลหรอสงตอบแทน ใด ๆ

การทางานโดยไมหวงผลตอบแทน ดงสานวนไทย “ปดทองหลงพระ” หมายถง ประกอบคณงามความด โดยไมไดมงหวงจะใหใครรหรอไมไดปาวประกาศใหผอนรบรหรอตองการชอเสยงและคาสรรเสรญจากผอน โดยสอดคลองกบคากลาวของ เอกวทย๑ ณ ถลาง (2523) ป๓ จ จ บ นน ป ร ะ เทศชาต บ า น เ ม อ ง ขอ ง เ ร า ย ง ม บ ค คลท ป ร ะกอบคณ ง ามคว ามด ด ว ย ความเสยสละ ทมเทกาลงกาย กาลงใจ กาลงความคด และทรพย๑สนเงนทองเพอจรรโลงสงคมสวนรวมใหอยเยนเปนสข พฒนาชาตบานเมองใหมความเจรญกาวหนา อนรกษ๑ศลปวฒนธรรม ของชาต และทองถนไวเปนมรดกแกลกหลาน ดงนน จงจาเปนตองยกยองสรรเสรญ ใหเกยรต ใหกาลงใจ และสนบสนนเผยแพรประชาสมพนธ๑ประวตชวต ผลงาน และคณงามความดของทานเหลานใหแพรหลายเปนแบบอยางทดแกสงคมสบไป

ภาคใตเปนภมภาคหนงทมบคคลสาคญในทองถนไดสรางผลงานเปนทยอมรบของสงคมในหลายสาขา เชน ศลปนพนบาน ชางพนเมอง นกพฒนาชมชน เกษตรกร นกธ รกจ นกปกครอง พระสงฆ๑ เปนตน บคคลเหลานไดสรางคณประโยชน๑ไวใหแกทองถนและประเทศชาตจานวนมาก ในบรรดาบคคลสาคญของทองถนดงกลาว มภาน พทกษ๑เผ า เปนบคคลสาคญใน

3

จงหวดสงขลา มหนาททตองรบผดชอบหลายอยาง กลาวคอ เปนเจาของรานครวเพอนสขภาพ อาเภอหาดใหญ ดารงตาแหนงนายกสมคมเกษตรอนทรย๑วถไท ผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา ผประสานงานสภาความรวมมออาหารปลอดภย จงหวดสงขลา และเปนผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวดสงขลา เปนตน ทาใหเหนถงความมานะ อตสาหะ ในการพฒนาประชาชนและสงคมอยางมาก

ภาน พท กษ๑ เผ า เดม เคยรบราชการคร ตอมาไดถกทาบทามใหมา เปนผชวยเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ทายทสดแลวไดผนชวตมาเปนเกษตรกร เนองจากเหนถงป๓ญหาสงคมตาง ๆมากมาย และทนรบไมไดกบป๓ญหาทถกปลอยทงโดยไมไดรบการชวยเหลอและแกไขจากองค๑กรใด จงไดลาออกจากราชการ เพอพสจน๑ตวเองใหแกเกษตรกรคนอน ๆ ไดเหนวาจากคนทไมไดมฐานะรารวยมากอน และไมมความรทางดานการทาอาชพเกษตรกรรม แตมความมงมน มานะ บากบนไมยอทอตอป๓ญหา อปสรรคตาง ๆ กสามารถประสบความสาเรจได ทาใหคนอน ๆ ไดดเปนแบบอยางวาเราทาได คณกตองทาได เรมตงแตไปขอทดนอาเภอรตภมจากสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4-01) ซงเปนทดนทใหสทธแกเกษตรกรผไมมทดนเปนของตนเองหรอเกษตรกรทมทดนเลกนอยไมเพยงพอแกการครองชพไดนาไปใชทาประโยชน๑ทางดานเกษตรกรรมเทานน ภาน พทกษ๑เผา ไดใชหลกการทาเกษตรแบบเกษตรอนทรย๑ บนพนฐานเศรษฐกจพอเพยง รจกพงพาตนเอง ปลกผกสวนครวลดรายจายดานอาหารในครอบครว สงสมประสบการณ๑จนตกผลก กไดนาความรไปเผยแพรโดยการไปสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา เพอใหเปนสถานทจดกจกรรมในการเรยนรตามหลกสตรของทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง กจกรรมแบงเปน 3 ดาน ดงน

1. ดานการทาเกษตรอนทรย๑ 2. ดานสขภาพ การรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ การดมนาสมนไพร

การดทอกลาไสและผวหนา การออกกาลงกาย และนวดแผนไทยเพอสขภาพ เปนตน 3. ดานคณธรรม การเรยนรศาสนา การทาจตใจใหดงาม การใชชวตบนพนฐานของ

คณธรรม ความด และทาประโยชน๑เพอสวนรวม การทาเกษตรอนทรย๑ต งอยบนกระบวนการแหงการเรยนรและภมป๓ญญา

เพราะเกษตรกรจะตองรจกสงเกต ศกษา วเคราะห๑-สงเคราะห๑ และสรปบทเรยนเกยวกบการทาการเกษตรของสวนตนเอง ซงจะมเงอนไขทงทางกายภาพ (เชน ลกษณะของดน ภมอากาศ และภมนเวศ) รวมถงเศรษฐกจ-สงคมทแตกตางจากพนทอน เพอคดสรรและพฒนาแนวทางเกษตรอนทรย๑ทเฉพาะและเหมาะสมกบสวนของตวเองอยางแทจรง หากเกษตรกรสามารถนาไปปรบใชใหเกดประโยชน๑ไดนนกจะเปนการอนรกษ๑ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศการเกษตร โดยเฉพาะอยางยงการฟนฟความอดมสมบรณ๑ของดน การรกษาแหลงนาใหสะอาด และการฟนฟความหลากหลายทางชวภาพ เมอธรรมชาตเกอกลกนเองไดแลวนน เกษตรกรไทยกสามารถพงพาตนเองได ไมมหนสน ไรความทกข๑

นอกจากน การทาเกษตรอนทรย๑ไดปฏเสธการใชสารเคมทางการเกษตร เชน ปยเคม สารเคมกาจดศตรพช สารเรงการเจรญเตบโต หรอแมแตสารกนบด และสารแตงส รส กลน ทตกคาง

4

ปนเปอนในผลผลตอาหารทผลตจากเกษตรกรทวไป มมากกวา 1000 ชนด นอกจากสารเคมทางการเกษตรเหลานมผลกระทบตอกลไกและกระบวนการของระบบนเวศแลว ยงสงผลกระทบตอสขภาพอกดวย เวลาทเกษตรกรฉดพนสารเคมเหลานทกวน สารเคมกจะไปตกคางในตวของเกษตรกรเอง และตกคางอยในพชผกทเกษตรกรฉดพนอกดวย เมอนาไปวางจาหนายสารพษเหลานนกจะไปตกคางอยในรางกายของผบรโภคอกทอดหนง เกษตรกรคอครวของชาต เปนผผลตวตถดบพช ผก ผลไม ใหแกผบรโภคทวประเทศ ทวโลกไดนาไปรบประทาน ดงนนเกษตรกรเองจะตองคานงถงคณภาพของสนคาใหมากกวาคานงถงปรมาณในการผลตเพอตอบสนองความตองการของตลาด ตองสรางผลผลตทด มคณภาพ และลดการใชสารเคมทกอใหเกดผลกระทบตอตวเกษตรกรเอง ตอผบรโภค และทายทสดยงสงผลกระทบตอกลไกในกระบวนการของระบบนเวศดวย

กจกรรมทง 3 ดานทภาน พทกษ๑เผา ไดคดขนอยางเปนองค๑รวม เปนแนวความคดทเนนการเรยนรเพอการเปลยนแปลง โดยการหลอมรวมหรอบรณาการความรทเปนทงศาสตร๑และศลป เชอมโยงและการสอดประสานกนในทก ๆ สวนขององค๑ประกอบนน กจกรรมเหลานมความแตกตางในการทาหนาทอยางมระเบยบ โดยสวนประกอบหรอป๓จจยตาง ๆ ของระบบทมความสมพนธ๑ซงกนแ ล ะ ก น เ พ อ ใ ห ก า ร ด า เ น น ง า น บ ร ร ล ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค๑ ท ก า ห น ด ไ ว ภ า น พ ท ก ษ๑ เ ผ า จงมการพฒนาทตองคานงถงความเปนองค๑รวมของทก ๆ ดานอยางสมดลบนพนฐานของทรพยากรธรรมชาต ภมป๓ญญา และวฒนธรรม ดวยการมสวนรวมของประชาชนทกกลมดวยความเอออาทรเคารพซงกนและกน เพอความสามารถในการพงตนเอง และคณภาพชวตทดอยางเทาเทยม กจกรรมจงสรางขนเพอใหผ เขาอบรมไดมโอกาสเขามาศกษา และพฒนากระบวนการเรยนร อยางสมดล โดยมการฝกฝนปฏบตกนอยางเปนระบบ และมแบบแผนดวยศาสตร๑ เปนการขยายศกยภาพของการเรยนร การฝกทกษะ การปฏสมพนธ๑แหงการเรยนรจากผอน และสรรพสงอยางเปนกลยาณมตร และการเขาถงคณคาของสาระตาง ๆ ดวยป๓ญญา ในทสดจงสามารถจดการความร (knowledge management) ใหเกดประโยชน๑ตอชวตอยางมความสข และพอเพยง หลกสตรมความครอบคลมตงแตการเรยนรจกตนเองอยางลกซง ผสมผสานเชอมโยงกบความรเฉพาะทางของแตละคนทแตกตางหลากหลาย พรอมทงไดแลกเปลยนประสบการณ๑รวมกน ซงจะเปนประโยชน๑แกผเขาอบรม และเปนประโยชน๑ในการสรางเครอขายทมความรสามารถแผขยายกวางขวางขนอกทางหนง

ภาน พทกษ๑เผา ยงไดสรางรานครวเพอนสขภาพตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เพอรองรบผลผลตจากเครอขายหลายอาเภอ หลายจงหวดทมาอบรม เปนเหมอนตลาดทสรางอาชพและรายไดแกเครอขาย ซงเครอขายกมทงเกษตรกรและประชาชนทวไปทสนใจมาเขารวมอบรมและนาความรเหลานนไปปฏบตจรง จากคากลาวของภาน พทกษ๑เผา “…เกษตรกรตองเรมจากกนทกอยางทปลก และปลกทกอยางทกน ทเหลอคอยขาย จะเรมจากตวเองกอน เรมจากครอบครว ทาแลวครอบครวตวเองจะตองมความสข มอาหารทด ปลอดภย ทเหลอกคอยนาไปขาย...” แตเกษตรกรตองพงพาตนเองใหไดกอน แลวจงคอยเปนทพงใหแกคนอน ๆ รานครวเพอนสขภาพแหงนมสนคาจากเกษตรกรมากมาย ทงคาปลกและคาสง ราคาทตงขายจะไมเอาเปรยบผบรโภค แตเปนราคาทเกษตรกรสามารถอยได พงพาอาศยกนระหวางผผลตกบผบรโภค จงกลายเปนการตลาดทเปนธรรมและยงยน

5

การทาเกษตรของภาน พทกษ๑เผา จงกลายเปนกระแสการทาเกษตรอนทรย๑ แบบพอเพยงทไดรบความสนใจเปนอยางมาก ไมวาจะเปนขาราชการ พนกงานของรฐ พนกงานบรษทเอกชน รวมทงเกษตรกร ทกคนตางนอมนาแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาปฏบตจนประสบความสาเรจ และเปนทยอมรบอยางกวางขวาง

ค าถามในการศกษา การวจยครงนผวจยไดตงประเดนคาถามทสาคญไววา ภาน พทกษ๑เผา มประวตความเปนมาอยางไร สามารถสะทอนแงมมตาง ๆ ในสงคมได อยางไร และผลงานของ ภาน พทกษ๑เผา สามารถนาไปพฒนาคนและสงคมไดอยางไร วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาชวประวตของภาน พทกษ๑เผา ทสามารถสะทอนแงมมตาง ๆ ในสงคม 2. เพอศกษาผลงานของภาน พทกษ๑เผา ในแงของการพฒนาคนและสงคม

ประโยชนของการศกษา

ผลการศกษาคนควาครงนมประโยชน๑ดงตอไปน 1. สามารถเกบรวบรวมขอมลเกยวกบชวประวตและผลงานดานการเกษตรของ ภาน พทกษ๑เผา ทสะทอนแงมมตาง ๆ ในสงคมซงจะเปนประโยชน๑ตอหนวยงานภาครฐและเอกชนทสามารถนาไปปรบใชในการพฒนาชมชนตอไป 2. เปนการชวยเผยแพรเกยรตประวตของภาน พทกษ๑เผา ใหเปนทรจกอยางกวางขวางยงขน ในฐานะทเปนผมความรดานการเกษตรในทองถนภาคใต ตลอดจนในฐานะเปนผสรางผลงานดานเกษตร และเปนแนวปฏบตแกคนรนหลงตอไป 3. เปนแบบอยางใหแกเกษตรกรและประชาชนทวไปสามารถนาไปปฏบตตาม และเปนแรงบนดาลใจในการตอส แกไขป๓ญหา อปสรรคในชวตได กรอบแนวคดในการศกษา การจะกาวไปสการตอบคาถามเกยวกบประสบการณ๑ชวตและการสรางผลงานของภาน พทกษ๑เผาไดนน อยางไรกตามในการศกษาถงประเดนป๓ญหาตาง ๆ กอนทจะศกษาถงปรากฏการณ๑ทเกดขนนน ผวจยไดศกษาแนวคด และทฤษฎ โดยการแยกเปนประเดนการศกษาวเคราะห๑ทครอบคลมปรากฏการณ๑ทสนใจจะศกษา ดงตอไปน 1. แนวคดเกยวกบการบรหาร การศกษาถงกระบวนการบรหาร (administration) เปนศลปะในการทางานใหบรรลเปาหมายรวมกบผอน กาหนดโดยใชกระบวนการอยางมระบบและใชทรพยากร ตลอดจนเทคนคตาง ๆ อยางเหมาะสม เพอพฒนาสมาชกของสงคมในทกดาน ตงแตบคลกภาพ ความร ความสามารถ เจตคต พฤตกรรม คณธรรม เพอพฒนาบคคลใหตรงตามเปาหมายของสงคมทตน

6

ดาเนนชวต (ภาวดา ธาราศรสทธ, 2542) ซงกระบวนการดงกลาวมผบรหารเปนผรบผดชอบทจะทาใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล การบรหารจงเปนสงทนามาศกษาเลาเรยนกนไดโดยนาไปประยกต๑ใชสการปฏบตใหเหมาะสมกบสถานการณ๑และสงแวดลอม ซงขนอยกบความสามารถ ประสบการณ๑และบคลกภาพสวนตวของผบรหารแตละคน (จกรกรช หมอประกอบ, 2547) ดงนน ผบรหารจงจาเปนตองมความร ความเขาใจเกยวกบการแสดงบทบาท ทกษะ และการกระทาหนาทการบรหารไดเปนอยางด เพอจะไดนาความรไปประยกต๑ใชใหเหมาะสมกบการทางานตามสถานการณ๑และสงแวดลอมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา การบรหาร เปนทงศาสตร๑และศลป เปนศาสตร๑ (science) เพราะเปนองค๑ความรทเกดจากการสบคน หาความรใหม ๆ ดวยวธการเชงวทยาศาสตร๑ มการรวบรวมขอมล วเคราะห๑และประมวลผลขอมล มการตงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐาน เปนศลป (art) เพราะบคคลตองใชทกษะและความรทางการบรหารทไดรบการพฒนามาเปนอยางด จากการทางานรวมกนกบบคคลอนเพอใหบรรลจดหมายทตงไว (วโรจน๑ สารรตนะ, 2545) เปนการผสมผสานคนและงานใหเขากนไดดภายใตสถานการณ๑ทเปนอย ดงนนผบรหารทงหลายจาเปนตองประยกต๑ใชความรและทกษะของตน เพอกอใหเกดพลงทางความคดเหนอกลมบคคล ใหมงมนสเปาหมายเดยวกน การบรหารงานรานครวเพอนสขภาพ และศนย๑เรยนร คณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงของภาน พทกษ๑เผา ใหมประสทธภาพจะตองอาศยกลยทธ๑และยทธศาสตร๑หลาย ๆ อยางเพอแกไขและพฒนาใหเกดความสาเรจ ซงไดอาศยความร ความสามารถทมอยในการสรางสมาชก เพราะการบรหารเปนศลปะในการทางานใหบรรลเปาหมายรวมกบผอน จงตองสรางฐานการตลาดทมนคง และกวางขวาง โดยการสรางความรวมมอกบชาวเกษตรกรและประชาชนในเครอขายเพอรวมกนสรางตลาดและผลกดนใหเกดความเจรญกาวหนา และประสบความสาเรจ จนสามารถสรางชอเสยงเปนทรจกอยางแพรหลาย 2. แนวคด ทฤษฎเกยวกบบทบาท เมอกลาวถงบทบาทตองคานงถงหนาท เพราะวาหนาทและบทบาทจะมาดวยกนเสมอ แตแลวในสภาพความเปนจรงไมไดมาดวยกนเสมอไป เพราะสาเหตการขดแยงกนระหวางบทบาทกบหนาท อนเนองมาจากเจตคตทตางกน คานยม หรอพนฐานทางสงคมทตางกน บางครงในคนเดยวกนมทงบทบาทและหนาทในขณะเดยวกน หรออาจมหลายบทบาทและหนาทในขณะเดยวกนกได ตวเชอมมนษย๑กบสงคมคอ บทบาทสงคม มนษย๑คอ โรงละคร มนษย๑แตละคนคอ ตวแสดงทมบทบาทชดเจนสาหรบการแสดง มตาแหนงตาง ๆ ชดเจนทตองดารง ผเรมแสดงเปนการสราง และกาหนดการมสวนรวมในกระบวนการทมการกระทารวมกน เปนคณลกษณะของผแสดงในสงคมนน ๆ ตามปกตเมอบคคลมสถานภาพใดยอมแสดงบทบาทใหสอดคลองกบทสงคมคาดหวง บทบาทจงเปนการกระทาหรอพฤตกรรมตามตาแหนงหรอสถานภาพซงเปนไปตามความคาดหวงของสงคมหรอตามลกษณะของการรบร ตองอาศยความรความชานาญชวยในการแสดง อาศยศกยภาพของตนและทกษะในการแสดงบทบาทเขาชวย ซงเปนทตองใชในการตดตอสอสารสมพนธ๑กบผอน (พระครสงห๑แกว วชรธมโม, 2554)

7

ภาน พทกษ๑เผา เปนผมความสามารถในการทางานไดหลายบทบาท หนาท ทงการเปนคร เปนผชวยเลขาธการผวาราชการกรงเทพมหานคร เปนเกษตรกร และอนๆอกมากมาย จะเหนไดวามหลากหลายบทบาท หนาททตองรบผดชอบ แตไมวาภาน พทกษ๑เผา จะอยในบทบาทประเภทไหนกตามจะมความรบผดชอบตอหนาทนน ๆ และทมเทเตมความสามารถทมเพอใหงานนนออกมาดทสดตามความคาดหวงของสงคม จนเปนแบบอยางทดแกบคคลอน ๆ ได 3. แนวคด ทฤษฎเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลง การเปนผนาการเปลยนแปลงเปนกระบวนการทมอทธพลตอผรวมงาน โดยพฒนาความสามารถของผรวมงานใหสงขนกวาความคาดหวงของผรวมงาน ไปสระดบทสงขนและมศกยภาพมากขน ทาใหเกดการตระหนกรในภารกจ และวสยทศน๑ขององค๑กร โดยผนาตองจงใจใหผรวมงานมองใหไกลเกนกวาความสามารถของพวกเขาเพอไปสประโยชน๑ของกลม องค๑กร และสงคม สงทสาคญทสดของการเปนผนาการเปลยนแปลงคอ การถายทอดวสยทศน๑ การสรางวฒนธรรมการทางานใหม ๆ และแนวทางใหม ๆ โดยผนาจะเปนผตดสนใจเลอกทาในสงทควรทา กอใหเกดการเปลยนแปลงและจดประกายสรางแรงบนดาลใจใหแกผตามเกดการเรมตน และยนหยด มงมน ทมเทความพยายามปฏบตงานอยางเหนอชน ผนาจงถอเปนหนงในกญแจสาคญทจะทาใหองค๑กรดาเนนการอยางมจรยธรรม หรอไมมจรยธรรม เนองจากผนามหนาทในการตดสนใจเปนสวนใหญ เพราะฉะนนผนาจงมโอกาสมากกวาคนอนในการทจะกอใหเกดแนวคดทางดานจรยธรรมขนในองค๑กร คณคาและเหตผลทาง ดานจรยธรรมของผ น า จะเปนแบบอยางใหแกบคคลอน ๆ ในองค๑กรยดถอปฏบตตาม (อภรฐ ตงกระจาง, 2546) ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ไดกาหนดวสยทศน๑ของสงคมไทยทพงประสงค๑ในอนาคต โดยมงพฒนาสงคมไทยสสงคมทเขมแขงและมดลยภาพ 3 ดาน คอ “สงคมคณภาพ” ทยดหลกความสมดล ความพอด และพงตนเองได ดวยการสรางคนทกคนใหเปนคนด คนเกง มวนย เคารพกฎหมายและมความรบผดชอบ ถงพรอมดวยคณธรรม จรยธรรม “สงคมแหงป๓ญญาและการเรยนร” โดยพฒนาคนใหคดเปน ทาเปน เรยนร ตลอดชวต มเหตผล และพรอมรบการเปลยนแปลง และ “สงคมสมานฉนท๑และเอออาทร” ทมการดารงไวซงคณธรรมและคณคาของสงคมไทยทพงพาเกอกลกน รรกสามคค มจารตประเพณ ดงาม มความเอออาทร รกภมใจในชาตและทองถน มสถาบนครอบครวทเขมแขง ภาน พทกษ๑เผา ไดพฒนาตนเองเพอเปนแบบอยางใหกบบคคลอน ๆ ไดเหน และปฏบตตาม และไดถายทอดความรเพอพฒนาคนและสงคม โดยการสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางกระบวนการเรยนรดานการเกษตร การพฒนาตนเอง การพฒนาจตสานก เพอเปนทรพยากรทจะเปนพลงในการสรางสรรค๑สงคมตอไป แตการจะใหบรรลผลในการพฒนาคนเพอใหมภาวะผนาทสมบรณ๑ไดนน ตองอาศยการฝกฝนตนเอง และกระบวนการของสถานบนทางสงคมในการฝกฝนขดเกลาดวย เชน สถาบนครอบครว สถาบนศาสนา สถาบนการศกษา และสถาบนการเมองการปกครอง เพอยกระดบจตใจใหสงขนพรอมทจะทาหนาทปฏบตงาน หรอบรหารงาน และอยรวมกนในสงคมดวยระบบคณธรรม สรางความเจรญรงเรอง กาวหนา มนคงใหกบองค๑กรและสงคมอยางแทจรง

8

4. แนวคดเกยวกบเครอขายทางสงคม เครอขายทางสงคม (social network) หมายถง รปแบบความสมพนธ๑ทางสงคม ของป๓จเจกบคคล กลม และองค๑กร ผานรปแบบของปฏสมพนธ๑ทางสงคม ในรปแบบตางๆ เชน กจกรรม การสอสาร ความรวมมอ การพงพาอาศย การแลกเปลยน การเรยนร ซงเปนปฏสมพนธ๑ทมโครงสรางและรปแบบทหลากหลาย ตลอดจนมเปาหมายรวมกน ความสมพนธ๑ระหวางบคคลในเครอขายทางสงคม บางครงอาจเปนไปตามทฤษฎการแลกเปลยน (exchange theory) เนองจากบคคลไมเพยงแตทาตามบทบาทหนาททคาดหวงในสงคม หรอตามปทสถาน ทไดรบการถายทอดมาเทานน แตความสมพนธ๑ระหวางบคคลยงขนอยบนพนฐานของการรบรและการตดสนใจในการแลกเปลยนซงกนและกน ระหวางคความสมพนธ๑ ทงในดานวตถและทางดานจตใจ สามารถกอใหเกดความสมพนธ๑ในลกษณะรวมมอกน ซงอาจกอใหเกดการแลกเปลยนทสมดล การไดรบผลประโยชน๑จากกนและกน (พระมหาสทตย๑ อาภากโร, 2547) ในเครอขายสงคม จะประกอบไปดวยบคคลหรอตวแสดง ทมความสมพน ธ๑ ซงกนและกน ตามบทบาทหนาททแตละคนมอย ความสมพนธ๑อนหลากหลาย ดวยบทบาททมในสงคม สามารถอธบายไดดวยทฤษฎบทบาท (role theory) เนองจากในเครอขายทางสงคมนน จะประกอบไปดวยบคคลทมความสมพนธ๑ซงกนและกนตามบทบาทหรอหนาท ทแตละคนหรอคความสมพนธ๑มอย การเชอมโยงระหวางบคคล กลม และองค๑กร เปนการกระทาใหลกษณะของความสมพนธ๑ระดบบคคลขนไป บทบาทในการเชอมโยงโครงสรางทางสงคมอยภายใตป๓จเจกบคคลหรอกลมคน ขนอยกบความสามารถในการเขาถงทรพยากรทมคณคา ทงทรพย๑สน อานาจ และขอมลทแตกตางกน ดงนนการแลกเปลยน แบงป๓นในเครอขายจงเกดขน โดยใชความร แนวคด ของเครอขายมาสรางตวตนของเครอขายรวมกน (ภทรภร พลพนาธรรม, 2553) ภาน พทกษ๑เผา ไดรวมกลมเครอขายขนมาเพอชวยเหลอสงคม พฒนาชมชน และสรางคณภาพชวตของเกษตรกรใหดขน ภายในเครอขายจะมการชวยเหลอกนตามบทบาทหนาททตนเองไดรบ โดยเรมจากปรากฏการณ๑จรงในพนทของชมชน นามาวเคราะห๑ สงเคราะห๑เพอใหเหนแบบแผน และกระบวนการทางาน เหนผลกระทบ ป๓ญหาตาง ๆ ทเกดขนในแตละพนท เพอหาแนวทางแกไขรวมกนในรปแบบของเครอขาย วธการด าเนนการศกษา การดาเนนการศกษาครงนใชวธการวจยเชงคณภาพ (qualitative approach) โดยศกษาในรปแบบอตชวประวต ใหความสาคญกบขอมลในภาคสนามโดยมเทคนควธเพอ การเกบขอมลและวธการวเคราะห๑ขอมลการวจย ดงรายละเอยดตอไปน 1. รปแบบการศกษา

การศกษาชวประวตและผลงานของภาน พทกษ๑ เผา ผ วจยได เลอกศกษาอตชวประวต ทผวจยเลอกการศกษาครงน ไมใชการศกษาอตชวประวตในรปแบบเดมแตเปนวธการศกษาอตชวประวตผานเรองเลาประสบการณ๑ชวต (life history) ไดเขามาเปนสวนหนงของ การศกษาวจยแบบหลงสมยใหม เพราะการศกษาชวประวต (biography) ในรปแบบเดม มกมงเนน

9

การนาเสนอเรองราวชวตมนษย๑ตามแบบอยางทควรจะเปน (exemplar) ชวประวตแบบนจงเปนชวประวตทกาหนดใหมนษย๑ตองมตวตน (self identities) ไปตามการกอรปของสงคม เพราะแมวา ผเลาเรอง (story teller) จะเปนเจาของเรองราวประสบการณ๑ชวตตนเอง แตกเปนเจาของทถกกาหนดใหเลาเรองเกยวกบตวตนของตนเอง ไปตามขอบเขตทผวจยหรอผเขยนประวต (writer) ตองการใหเปนไปเทานน (Yow, 1994: 169) แตการศกษาอตชวประวตแบบหลงสมยใหม(autobiography) จงไมไดมงเนนทจะนาเสนอสงทปรากฏอยในเรองเลากระแสหลก (grand narrative) แตหวใจสาคญของการศกษาอตชวประวตอยทการพยายามเขาไปศกษาเรองเลาประสบการณ๑ชวต โดยมวตถประสงค๑ทจะดงความทรงจาทางประสบการณ๑โดยผานเรองเลาประสบการณ๑ชวตออกมารวบรวมไว ว ธ การด งกลาวจ ง ใหความสาคญกบความหมาย และประสบการณ๑ของมนษย๑ โดยมองความจร งท เ ก ดข น ในช ว ตประจ าวนของมนษย๑ เกดจากการตความและการใหความหมายท เชอมโยงกบบรบทของบคคลนน ๆ ความคดหรอการตระหนกรโดยการคาดการณ๑ของมนษย๑ จงเปนสงทเกดขนจากการสรางความจรงทางสงคมของบคคลนน ๆ รวมกบคนอน ๆ (intersubjective world) (Gergen, 1985 อางถงใน นภาภรณ๑ หะวานนท๑, 2550: 3) จงเปนการตความประสบการณ๑ชวตผานภาพสะทอนของกระบวนการสนทนาพดคย (reflexive communication process) ระหวางผวจยกบผเปนเจาของประสบการณ๑ ความหมาย (meaning) จงถกสรางขนจากการแลกเปลยนประสบการณ๑ทงทางสวนตวและทางสงคมระหวางผวจยกบผเปนเจาของประสบการณ๑ ภายใตบรบททบคคลทงสองฝายตางพฒนาความสมพนธ๑ของตนเองขนมาในสนามวจย เรองเลา (narrative) ทเกดขนจากการใชเวลารวมกนในการสนทนาพดคยระหวางผวจยกบผเปนเจาของประสบการณ๑ จงเกดขนในฐานะทเปนผลผลตจากการแลกเปลยน ความเขาใจรวมกนของบคคลทงสองฝาย (Ellis, Kiesinger & Tillmann – Healy, 1997; citing Dan Mahoney, 2007: 581) ดงนน เรองเลาจากประสบการณ๑ชวต เปนสงทผวจยกบผเปนเจาของประสบการณ๑สามารถแลกเปลยนอารมณ๑ ความรสก และประสบการณ๑ตาง ๆ รวมกนได ทาใหเรองเลาทเกดขนไมไดเปนเพยงการบรรยายเรองราวเกยวกบตวเอง แตเปนปฏสมพนธ๑ซงกนและกนระหวางผวจยกบผเปนเจาของประสบการณ๑ จนทาใหความหมายของเรองเลาทเกดขนไมเปนไปตามเรองเลากระแสหลก (grand narrative) แตเปนความหมายใหมทมพลง (powerful) ตามวถทางท ทงสองฝายรวมกนสรางขนมา (Josselson, 1995; citing Dan Mahoney, 2007: 581)

ผวจยอยในฐานะของบคคลทเขาไปรวมเปนสวนหนงในการเขยนหรอเลาประวตชวต (life history) ของผทเปนเจาของประสบการณ๑ และอยในฐานะของบคคลทตองเขยนและตความประวตชวตของเขาออกมา ตวตนจงเปนสงทกอรปขนจากเรองเลาผานการมองเขาไปในประสบการณ๑ชวตของเขาทผวจยจะตองตความออกมาใหได (Stanley and Morgan, 1993; citing Roberts, 2002: 85-86) เนองจากเรองเลาแตละเรองมความเชอมโยงกบบรบททางสงคม การใหความหมาย กบการกระทา ความรสก และทศนะตาง ๆ ทประกอบกนเปนเรองเลาสะทอนเสยงของผเลา และวฒนธรรมทผเลาอาศยอย เรองเลาจงเปนสงทแสดงใหเหนวาบคคลมองตนเองในวฒนธรรมนน ๆ อยางไร ตาง ๆ จะไดรบการทบทวนและนามาเลาใหมอกครง บคคลจงถกหลอหลอมโดยเรองเลาทเกดขนในชวตของแตละบคคลหรอสงคมนน ๆ วธการศกษาเรองเลาจงชวยใหผวจยเขาถงความ

10

ซบซอนของการใหความหมายกบสงตาง ๆ ของผเลา การศกษาเรองเลาจงเปนความพยายามเขาถงความทรงจาทเปนการผสมผสานระหวางสงทผเลาเชอวาเกดขน (fact) และผเลามองวาสงนน มความหมายอยางไรกบบคคลทเกยวของ(facilities) และตวเรองซงเปนความจรงสาหรบผเลา (narrative truth) เรองเลาจงสามารถสะทอนทงขอเทจจรง และความหมายทเกยวของกบผอน (นภาภรณ๑ หะวานนท๑, 2552) ดงนนการเขาไปสมภาษณ๑พดคยกบผทเปนเจาของประสบการณ๑ แนวคาถามทสรางขนตองมลกษณะไมเปนทางการ ซงเปนคาถามแบบโครงสรางทเปนปลายเปดซง มความยดหยน เพอใหไดเรองราวทมรายละเอยดครอบคลมปรากฏการณ๑ทศกษา จงไมจาเปนตองใชแนวคาถาม (guideline) เพอเขามาเปนตวควบคมการเลาเรอง เพราะมนจะทาใหผเลาเรอง ไมสามารถแสดงรายละเอยดของเรองเลาไดอยางอสระตามความตองการของเขา แตผวจยควรเขาไปสนทนาพดคยกบเจาของประสบการณ๑ ในฐานะของเพอนทพ รอมจะรวมแบงป๓นอารมณ๑ และความรสกของพวกเขา เพอทาใหผวจยสามารถทจะมองและเขาถงประสบการณ๑ชวตของพวกเขาไดอยางชดเจน ในแงนการสนทนาพดคยจงควรเปนไปอยางอสระ ยดหยน และเปนไปในสองทศทาง กลาวคอ นอกจากผวจยจะเปนผรบฟ๓งเรองเลาทเกดขนจากความปรารถนาของผเลา เพอตความและหาความหมายของเรองเลาในขณะทรบฟ๓งแลว ในบางชวงเวลาผวจยสามารถเปนผเลาเรองไดดวย หากผเลาตองการซกถามผวจยในบางเรองเพอเปนการแลกเปลยนประสบการณ๑ ทงน เพอทาใหปฏสมพนธ๑ระหวางผวจย (researcher) กบผเลา (narrator) ดาเนนไปในลกษณะของการสนทนาพดคยระหวางเพอน (friendship) ทแลกเปลยนประสบการณ๑ชวตซงกนและกนนนเอง

2. วธการเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชวธการในการศกษาและเกบรวบรวมขอมล โดยวธการดาเนนการวจย

ในรปแบบอตชวประวตและใชวธการเกบขอมลจากการศกษา 4 วธการหลก ดงตอไปน 2.1 การสมภาษณ๑ระดบลก (in-depth interview) กบกลมผใหขอมลหลก

เปนการสมภาษณ๑ทไมมการกาหนดกฎเกณฑ๑เกยวกบคาถามและลาดบขนตอนของการสมภาษณ๑ไวลวงหนา เปนการพดคยสนทนาตามธรรมชาต และการกาหนดผใหขอมลหลกนอกจากภาน พทกษ๑เผา ผวจยไดใชการคดเลอกผใหขอมลหลกบคคลอน ๆ ม 2 วธ ดงตอไปน

วธแรกคอ วธการคดเลอกแบบมจดประสงค๑/เฉพาะเจาะจง (purposive selection) เปนการเลอกกลมตวอยางโดยพจารณาจากการตดสนใจของผวจยเอง โดยคดเลอกกลมตวอยางทเลอกเปนไปตามวตถประสงค๑ของการวจย ใหมความสอดคลองกบป๓ญหาการวจย/จดประสงค๑นน ๆ

วธทสองคอ วธการคดเลอกแบบลกโซ (snowball selection) เปนการคดเลอกกลมผใหขอมลหลกทมคณสมบตทตองการแลว โดยใชการแนะนาของกลมผใหขอมลหลก ทระบกลมผใหขอมลหลกทมลกษณะทใกลเคยงกบตนเองสาหรบเกบรวบรวมขอมลไดอยางครบถวนและเพยงพอจงจะยตการเกบรวบรวมขอมล นอกจากผวจยจะสมภาษณ๑ภาน พทกษ๑เผา โดยตรงแลว ผวจยไดสมภาษณ๑กลมบคคลตาง ๆ ทเกยวของกบภาน พทกษ๑เผา โดยกาหนดคณสมบตของกลมบคคลไวอยางกวาง ๆ

11

2 กลมคอ กลมแรกเปนเครอขายเกษตรกรทเปนสมาชก ผเขาอบรม รวมทงสน 4 คน กลมทสองคอ บคคลทเกยวของกบภาน พทกษ๑เผา สามารถแบงออกเปนสองกลม ซงไดแก กลมทหนงคอ กลมทางชมชนไดแก ผนาชมชน ปราชญ๑ชาวบาน คนในชมชนทองถน รวมทงสน 5 คน กลมทสองคอ กลมทางสงคมไดแก เจาหนาทภาครฐและภาคเอกชน รวมทงสน 2 คน

2.2 การสงเกต (observation) ผวจยเขาไปศกษาขอมลดวยการสงเกต โดยเลอกใชวธการสงเกตทงแบบมสวนรวม และแบบไมมสวนรวม ตามสภาพของปรากฏการณ๑ ทเลอกศกษา

2.3 การเกบรวบรวมเอกสารและการวเคราะห๑ขอมล การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารท เกยวของกบชวประวตและผลงานของ

ภาน พทกษ๑เผา ไดแก ภาพถาย เอกสารทเขยนและตพมพ๑เผยแพรโดยหนวยงานสาธารณะ ทงภาครฐ และเอกชน เปนตน

ขนตอนในการวเคราะห๑ขอมลนน เพอทผวจยจะไดสามารถนาเอาขอมลเหลานนมาใชในการสรางเกณฑ๑หรอวางระบบทจะใชในการวเคราะห๑ได ผวจยจงไดเลอกใช วธการตความ และใหความหมายกบขอมล ประกอบไปดวยการวเคราะห๑ตวบทจากขอมลเชงเอกสาร และวเคราะห๑ตวบทจากการสนทนาเลาเรอง ควบค ไปกบการสรางความเขาใจรวมกบภาน พทกษ๑ เผา และบคคลทเกยวของ โดยนามาเชอมโยงกบแนวคดทฤษฎทกาหนดไวตามกรอบความคดในการวจย ผวจยยงไดขออนญาตผ เลาเรองทงภาน พทกษ๑เผา และบคคลทเกยวของทาการบนทกเสยง การสนทนาไว จากนนจงนามาถอดความแบบคาตอคา และนามาใชเปนตวบทในการตความเพอ ใหสามารถสะทอนภาพในแงของการพฒนาคนและสงคม

3. วธการน าเสนอผลการศกษา ผวจยเสนอผลการศกษาดวยวธพรรณนาวเคราะห๑และภาพประกอบบางตอน

ขอบเขตของการศกษา ศกษาชวประวตและผลงานของภาน พทกษ๑เผา ในดานประสบการณ๑ชวตความเปนมาโดยเรมจากการเลาเรองยอนอดตกลบไปยงประสบการณ๑ชวตทไดผานเรองราวมากมาย จนสามารถผนตวเองจากหลากหลายอาชพมาสการเปนเกษตรกร ไดนาความรมาเผยแพรสสงคม กลายเปนคนทมบทบาทผนาในการชวยสนบสนนและสงเสรมใหประชาชนเกดการตนตวเรองเศรษฐกจพอเพยง และกระทาตนเปนแบบอยางแกเกษตรกรและประชาชนทวไปในทางทถกตอง สามารถสรางกลมเครอขายแบบพงพง ในการเปนสวนหนงของการพฒนาชมชน และสงคมตอไปอยางมประสทธภาพและประสทธภาพผล

12

นยามศพทเฉพาะ ชวประวต หมายถง ประวตชวตของภาน พทกษ๑เผา ซงไดจากการศกษาคนควาจากเอกสารและการสมภาษณ๑ ซงจะมเนอหาเกยวกบความเปนมาตงแตชวตวยเดก ชวตวยทางานชวง การเปนคร รบราชการทางการเมอง และการเปนเกษตรกร ดานความรก เกยรตคณและรางวล ทไดรบ ภาวะผนากบการทางาน

ผลงาน หมายถง ผลการดาเนนงานดานตาง ๆ ของภาน พทกษ๑เผา ทกอใหเกดคณประโยชน๑ตอชมชนและสงคม ในดานการบรหารจดการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จาแนกออกเปนดานตาง ๆ ไดแก การบรหารงานของศนย๑ฯ กจกรรม และขนตอนการฝกอบรม ของศนย๑ฯ ผลจากการดาเนนงานของศนย๑ฯ การอทศตนเพอสงคม การสรางเครอขาย เปาหมายในอนาคตของการทางาน การทาเกษตรทสรางคณคาแกเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

เครอขาย หมายถง การมารวมตวกนประสานเชอมโยง สรางสรรค๑กจกรรมบนพนฐานของความเอออาทร เกดพลงในการทางานใหบรรล เปาหมายขององค๑การ และใหชมชนเขมแขง และยงสามารถเกดการขยายเครอขายออกไปส หลายอาเภอ หลายจงหวด เพอขยายวตถประสงค๑ของเครอขายออกไปใหกวางมากขน

13

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรอง “ชวประวตและผลงานของภาน พทกษ๑เผา” ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ในประเดนดงตอไปน

1. แนวคดเกยวกบการบรหาร 2. แนวคด ทฤษฎเกยวกบบทบาท 3. แนวคด ทฤษฎเกยวกบภาวะผนาการเปลยนแปลง 4. แนวคดเกยวกบเครอขายทางสงคม 5. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวทางการศกษาชวประวต

1. แนวคดเกยวกบการบรหาร การบรหารเปนสงทมความจาเปนและสาคญอยางยง เพราะวาในการดาเนนงาน ใด ๆ กตามหากไมมการบรหาร โอกาสทจะประสบผลสาเรจมนอยมาก หรอหากวาสามารถดาเนนงานจนประสบผลสาเรจแตจะพบวาการดาเนนงานนนไมมประสทธภาพ กลาวคอ มการใชทรพยากรตาง ๆ มากมาย อาท คน วสดอปกรณ๑ งบประมาณและเงนลงทน และเทคนควธการเปนจานวนมากและอาจใชเวลายาวนาน การบรหารสามารถชวยขจดป๓ญหาเหลานได เพราะการบรหารจะมการวางแผนไวลวงหนาอยางเปนระบบวาจะทาอะไร (กาหนดวตถประสงค๑) อยางไร (ระบกจกรรมและกาหนดทรพยากรทใช) ทไหน (ระบสถานท) เมอใด (กาหนดวนเวลา) และโดยใคร (ระบบคคลทรบผดชอบ) ในขนตอนการดาเนนงานตามแผนจะมการประสานความรวมมอกบผทเกยวของการตดตามและกากบเพอดความกาวหนาของงาน คณภาพของงาน ป๓ญหาอปสรรคในการดาเนนงานและหาแนวทางแกไขป๓ญหา นอกจากนนยงมการประเมนผลและรายงานผลการดาเนนงานใหผเกยวของไดทราบ (ประภาพรรณ รกเลยง, 2556) 1.1 ทมาของค าวาบรหาร สรชาต ณ หนองคาย (2552) กลาววา บรหารเปนคาผสมของคาวา "บร" อนหมายถง โดยรอบหรอทวถง กบคาวา "หาร" อนหมายถง จดสรร แบงป๓นเมอรวมความแลวจงหมายถงพฤตกรรม ทสาคญคอ การจดสรรทรพยากรอยางทวถงซงสอดคลองกบทมาของคาวา administration ในภาษาองกฤษ ซงสามารถแยกการสรางคาหลายแบบโดยหนงแบบในการสรางคาดงกลาวมาจากการนาคาตอไปนมารวมกน โดยขออธบายเปนสองแบบคอ แบบท 1 ad+mini+strata = administration หรออกนยหนงคอ แบบท 2 ad+minister ad หมายถง toward หรอการมงส mini หมายถง เลก ๆ ในกรณนหมายถง คนทไมมอานาจหรอผทอยใตปกครองของ ผมอานาจ strata หมายถง class หรอชนชน minister หมายถง ผรบใช (หวหนาผรบใชประชาชนคอ prime minister)

14

นาทมาของคาทงสองแบบมาประมวลแลวจงหมายถงการกระทาการเพอมงรบใชหรอกอใหเกดผลแกชนชนผถกปกครอง โดยอาจใชไดทงองค๑กรภาครฐและเอกชน การกระทาทผบรหารกระทาตอประชาชน หรอผใตบงคบบญชา หรอผปฏบตงานในองค๑กรคอ การจดส รรทรพยากร (resource allocation) ใหอยางทวถงเสมอภาพและเปนธรรม (equality and equity) 1.2 ความหมายของการบรหาร นกการบรหารและนกการศกษาหลายคนไดใหความหมายของการบรหารไวหลากหลาย สรปไดดงน เกษม จนทร๑แกว (2540) ไดใหความหมายวา การบรหารหมายถง ศลปะการดาเนนการนาวตถดบสระบบดวยระบบกระบวนการผลตจนไดผลผลตตามทกาหนดไว การบรหารจงเปนการดาเนนการใหทกโครงการทาหนาทสมพนธ๑กน เปนเรองยากทจะทาใหเกดการผสมผสานกนถาไมวางแผนการดาเนนการทด ซงขนอยกบผบรหารทวางแผนบรหารอยางไร อยางไรกดผบรหาร มหนาทอานวยการ (directing) ตามอานาจหนาทจากหนวยงาน (organizing) ทเปนผรบผดชอบควบคม (controlling) ในการนาแผนงาน (planning) ทไดกาหนดไวแลวไปดาเนนการรวมกนทรพยากร (assembling resource) ทาใหการผลตหรอการใชป๓จจยการบรหาร (ไดแก คน งบประมาณ เครองมอ อปกรณ๑ สวสดการ ฯลฯ) กอใหเกดผลผลตขนสดทาย ศรวรรณ เสรรตน๑ และคณะ (2545) ไดรวบรวมความหมายของคาวา “การบรหารจดการ” ไวดงนการบรหาร (administration) จะใชในการบรหารระดบสงโดยเนนทการกาหนดนโยบายทสาคญและการกาหนดแผนของผบรหารระดบสงเปนคาทนยมใชในการบรหารรฐกจ (public administration) หรอใชในหนวยงานราชการและคาวา “ผบรหาร” (administrator) หมายถง ผบรหารททางานอยในองค๑กรของรฐหรอองค๑กรทไมมงหวงกาไร (schermerhorn, 1999) การบรหารคอ กลมของกจกรรม ประกอบดวย การวางแผน (planning) การจดองค๑กร (organizing) การสงการ (leading/directing) หรออานวยการ และการควบคม (controlling) ซงจะมความสมพนธ๑โดยตรงกบทรพยากรขององค๑กร (6M’s) เพอนาไปใชใหเกดประโยชน๑และดวยจดมงหมายสาคญในการบรรลความสาเรจตามเปาหมายขององค๑กรอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลครบถวน จากความหมายดงกลาวขางตน พอสรปไดวา การบรหารเปนกลมของกจกรรม ประกอบดวย การวางแผน การจดองค๑การ การส งการหรออานวยการและการควบคม ซงมความสมพนธ๑กบทรพยากรองค๑กร (6 M's) เปนการดาเนนกจกรรมของกลมบคคลทมจดมงหมายรวมกนเพอใหบรรลสงทตองการอยางมประสทธภาพ โดยมผบรหารเปนผประสานความรวมมอเพอใหการดาเนนกจกรรมนน ๆ เปนไปตามกระบวนการบรหารใหบรรลวตถประสงค๑ไปสเปาหมาย ขององค๑การ 1.3 ขนตอนของกระบวนการบรหาร Fayol (1961 อางถงใน ธงชย สนตวงษ๑, 2540) ไดกลาวถงกระบวนการบรหารประกอบดวยหนาททางการจดการ 5 ประการคอ

15

1. การวางแผน (planning) หมายถง ภาระหนาทของผบรหารทจะตองทาการคาดการณ๑ลวงหนาหรอเหตการณ๑ตาง ๆ ทจะมผลกระทบตอการดาเนนงาน และกาหนดขนเปนแผนการปฏบตงานหรอวถทางทจะปฏบตเอาไว เพอสาหรบเปนแนวทางของการทางานในอนาคต 2. การจดองค๑การ (organizing) หมายถง ภาระหนาททผบรหารจะตองจดใหมโครงสรางของงานตาง ๆ และอานาจหนาททงน เพอใหเครองจกร สงของและตวคนอย ในสวนประกอบทเหมาะสมในอนทจะชวยใหงานขององค๑การบรรลผลสาเรจได 3. การบงคบบญชาสงการ (commanding) หมายถง หนาทในการสงงานตาง ๆ ของผใตบงคบบญชา ซงกระทาใหงานสาเรจผลดวยด โดยทผบรหารจะตองกระทาตนเปนตวอยางทดจะตองเขาใจผใตบงคบบญชา 4. การประสานงาน (coordinating) หมายถง ภาระหนาททจะตองเชอมโยงงานของทกคนใหเขากนไดและกากบใหไปสจดมงหมายเดยวกน 5. การควบคม (controlling) หมายถง ภาระหนาทในการทจะตองกากบใหสามารถประกนไดวากจกรรมตาง ๆ ททาไปนนสามารถเขากนไดกบแผนทไดวางไวแลว สรปวา กระบวนการบรหาร เปนการชวยใหบรรลจดหมายขององค๑การ โดยอาศยหนาทหลกทางการบรหารดงน การวางแผน การจดองค๑การ การบงคบบญชาสงการ การประสานงาน และการควบคม ซงกระบวนการดงกลาวมผบรหารเปนผรบผดชอบทจะใหมการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลทมการเปลยนแปลงไปเรอย ๆ ตามสภาพแวดลอมขององค๑การ ดงนน ผบรหารจะตองเปนผทมความพรอมอยเสมอ เพอทจะทาใหการบรหารงานขององค๑การเปนไปอยางราบรนและบรรลเปาหมายขององค๑การ ก า ร บ ร ห า ร ง าน ภ า ย ใ น ศ น ย๑ เ ร ย น ร ค ณ ธ ร ร ม เ พ อ เ ศ ร ษ ฐ ก จ พอ เ พ ย ง โดยภาน พทกษ๑เผา ไดใชความร ความเขาใจในเรองของการบรหารมาสรางระบบการบรหารทผานการวางแผน การวเคราะห๑อยางเปนขนตอนตงแตเตรยมงาน ลงมอปฏบต และมการประเมนผลการปฏบตงานอยเสมอ โดยอาศยความรวมมอจากทกฝายททางานภายในศนย๑ฯ ซงมการแบงงานกนอยางเปนระบบ ทกคนในศนย๑ฯ จะมหนาทของตนเองทรบผดชอบอยางชดเจน อกทงภาน พทกษ๑เผา ไดมการบรหารทรพยากรตาง ๆ ในองค๑การอยางรคณคา อยบนพนฐานของเศรษฐกจพอเพยง แตสงสาคญทสดในการบรหารองค๑การใหประสบความสาเรจไดนนคอ ลกษณะภาวะความเปนผนาของภาน พทกษ๑เผา ทพรอมดาเนนกจกรรม และพรอมพฒนาองค๑การใหเจรญกาวหนา โดยนาความรไปประยกต๑ใชใหเหมาะสมกบการทางานตามสถานการณ๑และสงแวดลอม ทมการเปลยนแปลงเกดขนอยางรวดเรวและตลอดเวลา จงตองมการปรบเปลยนตามสภาพแวดลอมทเขามาเกยวของ เชน การแขงขน การเมอง สภาพเศรษฐกจ สงคมทเปลยนไป ลวนสงผลตอการปรบตวเพอใหสอดคลองกบภาวะดงกลาว ดงนนการบรหารเปนตวชวยใหองค๑การรจกการปรบตวเพอความอยรอด 2.แนวคด ทฤษฎเกยวกบบทบาท เมอกลาวถงบทบาทตองคานงถงหนาท เพราะวาหนาทกบบทบาทจะมาดวยกนเสมอแตแลวในสภาพความเปนจรงไมไดมาดวยกนเสมอไป เพราะสาเหตการขดแยงกนระหวาง

16

บทบาทกบหนาทอนเนองมาจากเจตคตทตางกน คานยม หรอพนฐานทางสงคมทตางกน บางครงในคนเดยวกมทงบทบาทและหนาทในขณะเดยวกน หรออาจมหลายบทบาทและหนาทในขณะเดยวกนกได ทฤษฎกมทงบทบาทมองบคคลในฐานะเปนสมาชกของสงคมทอาศยบทบาทเปนตวเชอมในการมปฏสมพนธ๑กบ บคคลอน ๆ ความเขาใจบทบาทและความสามารถในการแสดงบทบาทจะเปนอทาหรณ๑กรณชวดความสาเรจหรอลมเหลวของบคคลของผดารงสถานภาพตาง ๆ ในสงคมได ทฤษฎบทบาทเปนทฤษฎยอยในทฤษฎการกระทาระหวางกนดวยสญลกษณ๑ (symbolic interaction theory) โดยกลาวถงลกษณะของสงคมมนษย๑และลกษณะของป๓จเจกบคคลแลวยาใหเหนวาตวเชอมระหวางมนษย๑กบสงคมนนกคอ บทบาทสงคมมนษย๑คอ โรงละคร มนษย๑แตละคนคอ ตวแสดงทมบทบาทชดเจนสาหรบแสดง มบทละครเปนตวกากบมนษย๑แตละคนมตาแหนงตาง ๆ ชดเจนทจะตองดารง มบรรทดฐานสงคมควบคมพฤตกรรมตวละครตองเชอฟ๓งผกากบ มนษย๑ทกคนตองปรบตวเขากบผชม ตองสวมบทบาทผชมประเภทตาง ๆ (generalized others) และประการสดทายตองอาศยความรความชานาญตนชวยในการแสดงอาศยศกยภาพของตน และทกษะในการแสดงบทบาทเขาชวย ซงเปนทจะตองใชในการตดตอสมพนธ๑กบผอน 2.1 ความหมายของบทบาท ยงและแมค (อางถงในชชพ พงษ๑ไชย, 2541) บทบาท หมายถง หนาท ฐานะ และตาแหนง ซงบคคลนน จะตองมการปะทะสงสรรค๑ (interactive) กบบคคลทดารงตาแหนงอน ๆ ทงทสงกวาและตากวาภายในกลม สงทตามมากบตาแหนงอนเปนเครองกาหนดการดารงตาแหนง นน ๆ เรยกวา บทบาท Linton (1936 อางถงใน รงทวา แสงหรญ, 2541) ไดใหแนวคดในเรองสถานภาพ (status) และบทบาท (role) เขาเหนวาสถานภาพเปนนามธรรม หมายถง ฐานะหรอตาแหนงจะเปนเครองกาหนดบทบาทของตาแหนงนน ๆ วาตาแหนงนนจะมภารกจอยางไรบาง ดงนนเมอมตาแหนงขนสงทควบคดวยกคอบทบาท ไมสามารถแยกออกจากกนได จนกลาวไดวา ไมอาจมตาแหนงไดโดยปราศจากบทบาท Parson & Shils (1951 อางถงใน รงทวา แสงหรญ, 2541) กลาววาสถานภาพ และบทบาทเปนหนวยของระบบสงคม โดยยอมรบวาสถานภาพและบทบาทเปนคณลกษณะของ ผแสดงในสงคมนน ๆ บทบาทคอ การจดระเบยบของผเรมแสดง เปนการสรางและกาหนดการมสวนรวมของเขาในกระบวนการทมการกระทารวม ซงเปนการรวมความคาดหวงทเกยวกบตนเอง และบคคลอนทเขามความสมพนธ๑ดวย สวนสถานภาพคอ ตาแหนงของผแสดงภายในสถาบน เปนตาแหนงของผแสดงภายในระบบสงคม ซงอาศยกลไกของสงคมเปนตวกาหนด Krech, et al (1962 อางถงใน รงทวา แสงหรญ, 2541) บทบาท เปนแบบแผน ความตองการ เปาประสงค๑ ความเชอ ทศนคต คานยม และการกระทาของสมาชกทชมชนคาดหวงวาจะตองเปนไปตามลกษณะของตาแหนงนน ๆ หรออาจกลาวสน ๆ วาบทบาทคอ สทธหนาทในการกระทาของบคคลหนงทมตอบคคลอนในสงคมตามสถานภาพของตนเอง จากการศกษาแนวคดเกยวกบบทบาทสามารถสรปไดวา บทบาท หมายถง แบบแผนของพฤตกรรมหรอการกระทาตาง ๆ ท เกยวเนองกบอานาจหนาท ฐานะตาแหนง

17

หรอสถานภาพของแตละบคคล โดยทสงคมจะกาหนดหรอคาดหวงบทบาทของแตละบคคลในแตละฐานะตาแหนงหรอสถานภาพ ซงจะเปนตวกาหนดใหบคคลนน ๆ ยดเปนแนวทางปฏบต หรออาจจะกลาวไดวาบทบาทคอ การกระทาจรงของบคคลในแตละฐานะ ตาแหนง หรอสถานภาพ ในสถานการณ๑ ภายใตวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณของสงคมนน 2.2 ประเภทของบทบาท ในการศกษาประเภทของบทบาท ไดมผจาแนกประเภทของบทบาทไวอยางหลากหลาย ดงน Broom and Selznick (1973 อางถงใน จารพร เพงสกล, 2545) ไดจาแนกบทบาทออกเปน 1. บทบาทตามอดมคต (ideal role) เปนบทบาทในอดมคตทมการกาหนดสทธหนาทระบเปนลายลกษณ๑อกษรหรอมตวบทกฎหมาย ระเบยบ กาหนดใหกระทากจกรรมในตาแหนงหนาทนน ๆ 2. บทบาททเปนจรง (performed role) เปนบทบาททบคคลไดกระทาจรงซงจะขนกบการสงเคราะห๑จากความเชอความหวงการรบรและประสบการณ๑ของผทเขามาดารงตาแหนง ทงยงตองพจารณาถงความกดดน ขดจากดและโอกาสในแตละสงคม ในระยะเวลานน ๆ ดวย 3. บทบาททควรปฏบต (perceived role) เปนบทบาททผดารงตาแหนง เชอหรอหวงวาควรกระทาตามตาแหนงทไดรบ แตยงไมไดกระทา ซงอาจจะไมเหมอนกบบทบาทในอดมคต (ไมมอยในระเบยบ, กฎหมาย) และบทบาททกระทาจรง นอกจากนบทบาททควรกระทายงขนอยกบความแตกตางขององค๑กรความคดนก ประสบการณ๑และการรบรของผดารงตาแหนงแตละคนดวย 2.3 ทฤษฎเกยวกบบทบาท ทฤษฎบทบาทเปนความสมพนธ๑ระหวางสงคมกบป๓จเจกบคคล เปนเครอขายของสถานภาพและความคาดหวง สวนป๓จเจกบคคลผครองสถานภาพและแสดงบทบาทตามสถานทครอบครอง จะมลกษณะทสาคญ 2 อยาง (สญญา สญญาววฒน๑, 2542) คอ 1. ลกษณะเกยวกบตน (self - related characteristics) ไดแกลกษณะตาง ๆ ของบคคลตามทเขาคดวาเปน หรอมลกษณะเชนนน (self - conception) ลกษณะจะมผลตอ การประพฤตตามสถานภาพทเขาดารง และจะเปนฐานในการเลอกความคาดหวงประเภทตาง ๆ มาเปนแนวในการประพฤตตามสถานภาพ 2. ความสามารถและทกษะในการแสดงบทบาท (role playing skills and capacities) ความสามารถเปนสงทตดตวมาแตกาเนดของแตละบคคล สวนทกษะเปนสงเรยนรภายหลง แตทงสองสงมความสมพนธ๑กน หากไมมความสามารถเปนทน ทกษะกไมอาจเกดขนได ดงนนทกษะและความสามารถในการแสดงเปนสงททาใหบคคลแสดงบทบาทไดแตกตางกน ระเบยบ คาเขยน (2546) ไดใหแนวคดทฤษฎของบทบาทไววา บทบาทตามตาแหนงหนงนนไดถกคาดหวงจากสงคมรอบดาน เชน จากผทอยในตาแหนงอน ๆ รอบตวเรารวมทงตวของเราเองดวย ถาความคาดหวงของทกฝายไมตรงกน ผดารงบทบาทไมสามารถปรบใหมความพอดจะเกดป๓ญหาความขดแยงในบทบาทหรอความลมเหลวในงานและการแสดงบทบาทของบคคลใน

18

ตาแหนงทตนตองแสดงหรอตองปฏบต ประสบการณ๑ของผทจะตองแสดงบทบาทและบคลกภาพของผทจะตองแสดงบทบาทดวย จากแนวความคดและทฤษฎเกยวกบบทบาท จงสรปไดวาบทบาทเปนพฤตกรรมหรอการกระทาของบคคล ซงอยในฐานะหรอตาแหนงหรอมสถานภาพอยางใดอยางหนง ซงสงคมไดกาหนดใหมหนาทตองปฏบต บทบาท และสถานภาพเปนสงทควบคกนนนคอสถานภาพจะกาหนดวาบคคลนน ๆ มหนาทตองปฏบตตอผอนอยางไร สวนบทบาทเปนการปฏบตตามหนาทสงคมไดกาหนดไวในแตละสถานภาพ การแสดงบทบาทจะสอดคลองกบบรรทดฐานของสงคม ในสถานภาพหนง ๆ บคคลอาจจะตองแสดงบทบาทมากมาย บทบาทของภาน พทกษ๑เผา มความสาคญและมอทธพลตอการบรหารชมชน เนองจากบทบาทความเปนผนาของภาน พทกษ๑เผา นนมผลตอพฤตกรรมของบคคลในชมชนทงในดานการสรางพฤตกรรม การควบคมพฤตกรรม เพอใหมลกษณะทสามารถอยรวมกบสงคม ไมกอใหเกดการขดแยงขนได กลาตดสนใจในสงทถกตอง เมอบคคลตองอยในสงคมทกวางขนอาจทาใหเกดการขดแยงเนองจากมพนฐานความตองการ ความเชอ คานยม ขอมล เปาหมายวถชวต วฒนธรรม ศาสนาทแตกตางกน ทาใหภาน พทกษ๑เผา ตองคานงถงโครงสรางความสมพนธ๑และกระบวนการจดการความขดแยงตาง ๆ ทเกดขน เพอนาไปสการปรบใชเปนแนวทางในการสรางความสมานฉนท๑ในชมชน ดงนนบทบาทความเปนผนาชมชนของภาน พทกษ๑เผา จงเปนผรกษาหรอประสานใหสมาชกของชมชนอยรวมกน และสามารถปฏบตภารกจใหบรรลวตถประสงค๑ กอใหเกดความสมพนธ๑ทดในชมชน 3. แนวคด ทฤษฎเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลง ทฤษฎภาวะผนาการเปลยนแปลง (transformation leadership theory) เปนแนวคดของการศกษาภาวะผนาแนวใหมหรอกระบวนทศน๑ใหมทมงยกระดบความตองการ ความเชอ ทศนคต คณธรรมของผตามใหสงขน เพอใหมผลตอการพฒนาการเปลยนแปลงกลมองค๑การใหมประสทธผล เนองจากผนาคอผททาใหเกดการสรางนวตกรรมโดยการตดสนใจเลอกสงทควรทา กอใหเกดการเปลยนแปลงและจดประกายสรางแรงบนดาลใจใหแกผตามใหเกดการเรมตนและยนหยดมงทมเทความพยายามปฏบตงาน โดยมนกวชาการไดกลาวถงภาวะผนาการเปลยนแปลงไวดงตอไปน กนกวรรณ วเชยรเขต (2551) ไดสรปและใหความหมายของภาวะผนา การเปลยนแปลงไววา หมายถง ระดบพฤตกรรมของผบรหารทแสดงใหเหนในการจดการหรอ การทางานทเปนกระบวนการเปลยนแปลงความพยายามของผรวมงาน ใหสงขนกวาความพยายาม ทคาดหวง เปนผลใหการปฏบตงานเกดความคาดหวง พฒนาความสามารถและศกยภาพไปสระดบ ทสงขน โดยผบรหารแสดงบทบาททาใหผรวมงานรสกไววางใจ ตระหนกรภารกจ และวสยทศน๑ ความจงรกภกด และจงใจใหผรวมงานมองไกลกวาความสนใจของตนเอง ซงนาไปสการบรรลประสทธผลขององค๑การ

19

วลรตน๑ ตณฑลเศรษฐ๑ (2552) ไดใหความหมาย ภาวะผนาการเปลยนแปลงวา หมายถง ผนาทใชการปฏสมพนธ๑กบผรวมงานในการสรางความรวมมอ สรางแรงจงใจใหสงขน จนสงผลใหผรวมงานอยากเปลยนแปลงและยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขน เปนรปแบบพฤตกรรมทมความสามารถใชคณลกษณะของตนในการบรหารงาน ไดแก การสรางบารม การสรางบนดาลใจ การกระตนเชาว๑ป๓ญญาหรอการใชป๓ญญา และการคานงถงความเปนป๓จเจกบคคล เพอใหเกดความรวมมอรวมใจระหวางผรวมงานหรอผตาม ใหการปฏบตงานเปนไปในทศทางทผนาหรอผบรหารตองการใหบรรลวตถประสงค๑ตามเปาหมาย สพาน สฤษฎ๑วานช (2552) ไดใหความหมายผนาการเปลยนแปลงไววา หมายถง ผนาทใชบารมเพอกอใหเกดการเปลยนแปลงยงใหญแกองค๑กร สามารถพลกฟนองค๑กรทมป๓ญหานนใหประสบความสาเรจ สรปความหมายของภาวะผนาการเปลยนแปลง หมายถง ผนาการเปลยนแปลง มความเกยวของกบองค๑กรในป๓จจบนเปนอยางมาก ซงคณลกษณะของผนาตองมความยดหยน และรจกนานวตกรรมโดยการตดสนใจเลอกในสงทควรทา และใหความสาคญทมงเนนในเรองงาน และเรองความสมพนธ๑เปนหลก ผนาสามารถเปลยนแปลงองค๑กรใหดขนกวาเดมประกอบดวย การมอทธพลอยางมอดมการณ๑ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยป๓ญญา และการคานงถง ความเปนป๓จเจกบคคล 3.1 ทฤษฎเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลง รตตกรณ๑ จงวศาล (2545) ไดกลาววาทฤษฎเกยวกบภาวะผนาการเปลยนแปลง (transformation leadership theory) เปนแนวคดของการศกษาภาวะผนาแนวใหมหรอ กระบวนทศน๑ใหม (new paradigm) ของภาวะผนาโดยม เบอร๑น และบาส เปนสองทานแรกทไดกลาวถงภาวะผนาการเปลยนแปลง โดยแสดงใหเหนเปนทฤษฎของการศกษาภาวะผนาแนวใหมเนองจากภาวะผนาการเปลยนแปลงเปนการเปลยนแปลงกระบวนทศน๑ ไปสความเปนผนาทมวสยทศน๑ (visionary) และมการกระจายอานาจ หรอเสรมสรางพลงจงใจ (empowering) และเปน ผมคณธรรม (moral agents) และกระตนผตามใหมความเปนผนา กอนจะมาเปนแนวคดทฤษฎเกยวกบภาวะผนาการเปลยนแปลง ภาวะผนาการเปลยนแปลงทเรมตนมากอนคอ ทฤษฎผนาแบบบารม (charismatic leadership) โดยมแมกซ๑ เวเบอร๑ (Max Weber) ในทศวรรษท 1920 ไดเสนอภาวะผนาแบบมบารม เมอผลงานของเขาไดแปลเปนภาษาองกฤษในป ค.ศ.1947 ไดกระตนความสนใจของนกสงคมวทยา และนกรฐศาสตร๑ทศกษาดานภาวะผนา พฤตกรรมของผนาแบบบารม จะประกอบดวย 1. การสรางภาพประทบใจใหผตามมความมนใจในตวผนา 2. ประกาศอยางชดเจนถงเปาหมายทางอดมการณ๑ 3. สอสารใหผตามทราบถงความคาดหวงอยางสงทผนามตอผตาม 4. แสดงความมนใจแกผตาม เบอร๑น (Burns, 1978 อางถงใน สทศา ศรตงนนท๑, 2547) เปนผเสนอแนวคดภาวะผนาการเปลยนแปลงในหนงสอ "ภาวะผนา" (leadership) เขามความเหนวาการศกษาภาวะผนาจะตองนาความคดเกยวกบผนาและผตามกลายเปนมโนทศน๑รวมคอ เปนปฏสมพนธ๑รวมกนของผนากบผตาม และใหความหมายของผนาวา การใหผตามปฏบตเพอใหบรรลจดมงหมายทแสดงออกถง

20

คานยม แรงจงใจ ความตองการ ความจาเปน ความคาดหวงของทงผนาและผตาม และมความเหนวา ภาวะผนาเปนปฏสมพนธ๑ของบคคลทมความแตกตางกนดานอานาจ ระดบแรงจงใจ และทกษะ เพอไปสจดมงหมายรวมกน ซงเกดขนได 3 ลกษณะ คอ 1. ภาวะผนาการแลกเปลยน (transactional leadership) เปนปฏสมพนธ๑ทผนารเรมตดตอกบผตาม เพอแลกเปลยนผลประโยชน๑ซงกนและกน โดยใชกระบวนการตอรอง โดยผนาการเปลยนแปลงจะใชรางวลสนองความตองการของผตาม เพอแลกเปลยนกบการทมเทความพยายามเพอทางานไดประสบความสาเรจ ซงถอวาทงผนาและผตามมความตองการอยในระดบแรกของระดบความตองการของมาสโลว๑ 2. ภาวะผนาการเปลยนแปลง ผนาการเปลยนแปลง ตระหนกถงความตองการของ ผตาม คนหาแรงจงใจของผตามผลของผนาการเปลยนแปลงคอ ผนาและผตามมความสมพนธ๑กน ในการยกระดบความตองการซงกนและกน กอใหเกดการเปลยนแปลงทงสองฝายคอ เปลยนผตาม ไปเปนผ น าการ เปล ยนแปลง และเปล ยนผ น าการ เปล ยนแปลง ไปเปนผ น าจรยธรรม ผนาการเปลยนแปลงตระหนกถงความตองการของผตามโดยการกระตนใหผตามเกดสานก (conscious) ของความตองการ ยกระดบความตองการของผตามใหสงขนตามความตองการของ มาสโลว๑ และทาใหผตามเกดจตสานกของอดมการณ๑อนสงสง และยดถอคานยมเชงจรยธรรม เปนคานยมจดมงหมาย (end values) ความยตธรรม ความเสมอภาค สนตภาพและสทธมนษยชน เปนตน ทงนเพอไมใหผตามถกครอบงาดวยอานาจฝายตา เชน ความกลว ความโลภ ความอจฉารษยา เปนตน 3. ภาวะผนาจรยธรรม (moral leadership) ผนาการเปลยนแปลงจะกลายเปนผนาจรยธรรมอยางแทจรง ตอเมอเขาไดยกระดบความประพฤตของมนษย๑ และความปรารถนาเชงจรยธรรมของทง 2 ฝาย ใหสงขน และกอใหเกดการเปลยนแปลงทงสองฝาย สาระสาคญของผนาจะเกดขนเมอผนาทาใหผตามเกดความไมพอใจตอสภาพเกด นาใหผตามเกดความขดแยงระหวางคานยมกบวธปฏบต สรางจตสานกใหผตามรสกเกดความตองการอยางแรงกลา และเปนความตองการทสงกวาเดม ตามระดบความตองการของมาสโลว๑ หรอระดบการพฒนาจรยธรรมของ Kohlberg แลวจงดาเนนการเปลยนแปลง ซงจะทาใหผตามรวมกนเคลอนไหวไปสจดทสงสงทจะยงประโยชน๑แกผนาและผตาม ภาวะผนาดงกลาวมลกษณะเปนเกมตอเนอง ภาวะผนาการเปลยนแปลงอยปลายสดของแกนตรงกนขามกบภาวะผนาการเปลยนแปลง ภาวะผนาการเปลยนแปลงมงเปลยนแปลงไปสภาวะผนาจรยธรรม Bass (1985 อางถงใน ธวชชย หอมยามเยน, 2548) ไดเสนอทฤษฎภาวะผนา การเปลยนแปลงทขยายแนวคดของ Burn (1978) โดยใชทฤษฎแรงจงใจมาอธบาย มโนทศน๑ของผนาการเปลยนแปลงใหชดเจน และอธบายไววาผตามของผนาการเปลยนแปลงจะชนชมไววางใจ จงรกภกดตอผนา และผนาจะกระตนใหผตามทาไดมากกวาทคดไวตงแตตน เมอกระทาการเปลยนแปลง ผนาจะจงใจผตามโดย 1. ทาใหผตามตระหนกถงความตองการใหสานกถงความสาคญ และคณคาของจดมงหมาย วธการบรรลจดมงหมาย

21

2. ทาใหผตามไมคานงถงประโยชน๑สวนตน แตอทศตนเพอทมงานและองค๑กร 3. ยกระดบความตองการของผตามใหสงขน ตามทฤษฎความตองการตามลาดบชนของ Maslow ซงแรกเรมเสนอทฤษฎใหม Bass ไดระบองค๑ประกอบของผนาการเปลยนแปลงไว 3 ประการ คอ 3.1 ความเสนหา หรอเรยกอกอยางวา อทธพลเชงอดมการณ๑ ( idealized influence: II) คอพฤตกรรมทสามารถกระตนความรสกดานอารมณ๑ของผตามใหสงขน กอใหเกด การเลยนแบบและผกพนตอตวผนา 3.2 การกระตนทางป๓ญญา (intellectual stimulation: IS) คอพฤตกรรมของผนาในการทาความเขาใจกบป๓ญหาไดด จนสามารถทาใหผตามมองเหนป๓ญหาดงกลาวจากมมมองใหมของตนเองไดเอง 3.3 การคานงถงความเปนป๓จเจกบคคล (individualized consideration: IC) คอพฤตกรรมทผนาแสดงใหเหนในการจดการหรอการทางานโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคลมการเอาใจใสเรา มการตดตอสอสารแบบสองทาง และเปนรายบคคล สนใจและเอาใจใสผรวมงานหรอผตามเปนรายบคคล มการวเคราะห๑ความตองการและความสามารถของแตละบคคลเปนพเลยงคอยใหคาแนะนา และสงเสรมพฒนาผรวมงานใหพฒนาตนเอง ตอมาทฤษฎของ Bass ไดปรบปรงใหม (Bass & Avolio, 1990) จงเพมพฤตกรรมผนาการเปลยนแปลงอก 1 องค๑ประกอบคอ ดานการสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation: IM) ซงเปนพฤตกรรมของผนาทเกยวกบการสอสาร เพอดงดดใจสวสยทศน๑ โดยการใชสญลกษณ๑เพอใหเกดการใชความพยายามของ ผตามใหสงขน และการทผนาแสดงแบบอยางของพฤตกรรมแกผตาม เปนตน จากแนวคดทฤษฎภาวะผนาการเปลยนแปลง สรปไดวา ภาวะผนาการเปลยนแปลง หมายถง ระดบพฤตกรรมทผนาแสดงใหเหนในการจดการหรอการทางานเปนกระบวนการทผนา มอทธพลตอผรวมงาน โดยการเปลยนแปลงความพยายามของผรวมงานใหสงขนกวาความพยายาม ทคาดหวง พฒนาความสามารถของผ ร วมงานไปส ระดบท ส งขนและมศกยภาพมากขน ซงกระบวนการทผนามอทธพลตอผรวมงานจะกระทาโดยผานองค๑ประกอบพฤตกรรม 4 ประการ คอ การมอทธพลเชงอดมการณ๑ การกระตนทางป๓ญญา การคานงถงความเปนป๓จเจกบคคล และการสรางแรงบนดาลใจ การทภาน พทกษ๑เผา จะกลายเปนผนาการเปลยนแปลงไดนน เรมตนจากการลงมอปฏบตดวยตนเองกอน เพอหาวธทดทสดในการนาไปเผยแพรแกบคคลอน จนเกดแนวทางทถกตอง กลายเปนองค๑ความรทมศกยภาพ สามารถจดการฝกอบรมใหกลายเปนกจกรรมการเรยนการสอนขน แกผเขาอบรมไดเรยนรและปฏบต เพอใหผเขาอบรมไดนาความรไปใชใหเกดประโยชน๑สงสดและ เกดการเปลยนแปลงแกตนเองและชมชนได ซงภาน พทกษ๑เผา ไดวางแผนและเตรยมการ ออกแบบการอบรมโดยใหความสาคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มโอกาสเขาถงความร เทคโนโลย นวตกรรม และความคดสรางสรรค๑ บนพนฐานการผลตและการบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ฝกใหรจกบรหารชวตตนเอง ฝกใหเรยนรการทางานในชมชน และฝกใหเรยนรธรรมชาตของชมชนวาเปนอยางไร โดยตองเรมจากการสงเกต จดบนทก และนาป๓ญหามาวเคราะห๑เพอหา

22

ทางแกไข ทาใหภาน พทกษ๑เผา เปนเสมอนผจดประกาย สรางแรงบนดาลใจใหแกผตามเกดการเปลยนแปลงและเรมตนมงมนทมเทความพยายามปฏบตงานอยางเหนอชน 4. แนวคดเกยวกบเครอขายทางสงคม แนวคดเครอขายทางสงคม (social network concept) มพฒนาการมาจากพนฐานของทฤษฎการแลกเปลยน (exchange theory) โดยมนกคดคนสาคญ คอ Richard Emerson ซงตอยอดความคดมาจาก George C. Homans โดยมฐานคต (assumption) คอ ในเครอขายสงคม จะประกอบไปดวยบคคลหรอตวแสดง (actor) ทมความสมพนธ๑ (relation) ซงกนและกนตามบทบาทหรอหนาททแตละคนหรอคความสมพนธ๑มอย ซงแตละคนนนมไดมเพยงบทบาทเดยว หากแตมหลายบทบาททจะตองสวมในชวตประจาวน ความสมพนธ๑ระหวางบคคลในเครอขายสงคม บางครงอาจเปนไปตามทฤษฎของการแลกเปลยน เพราะบคคลไมเพยงแตทาตามบทบาทหนาททคาดหวงในสงคม หรอตามบรรทดฐานทไดรบการถายทอดมาเทานน แตความสมพนธ๑ระหวางบคคลยงขนอยบนพนฐานของการรบรและการตดสนใจในการแลกเปลยนซงกนและกนระหวางคความสมพนธ๑ ทงในดานวตถและทางดานจตใจ (ธนพฤกษ๑ ชามะรตน๑, ดษฎ อายวฒน๑, และอรนดดา ชณศร, 2556) อนเปนพนฐานในการกอกาเนดโครงสรางทเกยวเนองกบการผสมผสาน การรวมหมผคน หรอการจาแนกแยกแยะผคนเปนกลมหรอประเภท ในขณะเดยวกนจะชวยบมเพาะใหสมาชกของกลมมความสมพนธ๑ซงกนและกน และชวยพฒนาความสมพนธ๑ดงกลาวใหแนนแฟน มากยงขน 4.1 ความหมายของเครอขายทางสงคม มผใหนยามของคาวา เครอขายทางสงคม ไวหลายความหมาย โดยผวจยขอนาเสนอโดยสงเขป ดงตอไปน พระมหาสทตย๑ อาภากโร (2547) ใหนยามของเครอขายทางสงคม วาหมายถง ความสมพนธ๑ในสงคมมนษย๑ ทงในระดบป๓จเจกบคคล ป๓จเจกบคคลกบกลม กลมกบกลม และกลมกบเครอขาย โดยเปนการอธบายถงพฤตกรรมและความสมพนธ๑ทเกยวของกบสงตาง ๆ เชน กจกรรม การสอสาร ความรวมมอ การพงพาอาศย การแลกเปลยนเรยนร ซงเปนความสมพนธ๑ทมโครงสรางและรปแบบทหลากหลาย ปาน กมป (อางถงใน รงโรจน๑ เพชระบรณน, 2546) ไดใหความหมายของเครอขายคอ เปนความสมพนธ๑ทางสงคมระหวางบคคลหรอกลมบคคล จนเกดการปฏสมพนธ๑ ใน การแลกเปลยนสงของหรอขอมลขาวสารขน ซงจะมวงกวางมากนอยเพยงใดขนอยกบการปฏสมพนธ๑ และการเชอมโยงของบคคลหรอกลมบคคล สรป เครอขายหมายถงกลมของคนหรอกลม หรอองค๑กรทมความสมครใจใน การเรยนรแลกเปลยนขอมล ขาวสาร ความร ประสบการณ๑ระหวางกน หรอลงมอทากจกรรมรวมกนมความสมพนธ๑ระหวางกนในดานเศรษฐกจ ดานสงคมและอน ๆ โดยมการจดรปแบบการจดการใหเปนกลไกขบเคลอนเชอมโยงกจกรรมร วมกน กจกรรมเครอขายตองมลกษณะเทาเทยมก น และมความเหนตระหนกรวมกนในเปาหมายและแผนงานทจะทา

23

4.2 องคประกอบของเครอขาย รงโรจน๑ เพชระบรณน (2546) องค๑ประกอบของเครอขายมดงตอไปน 1. สมาชก เครอขายจะตองเรมตนจากสมาชก ซงหากเครอขายมสมาชกมากตองมการจดแบงหนาทเปนคณะกรรมการเพอทาหนาทในการจดการ การประสานงาน 2. กรรมการ ผประสานงาน เพอใหเกดการนาเครอขายจาเปนตองมผประสานงานเพอใหเกดการจดการทดตอกระบวนการ ททาใหสมาชกสามารถนาพาเครอขายขบเคลอนไปดวยพลงรวม 3. เปาหมายหรอวตถประสงค๑ ตองมความชดเจนของเปาหมายเพราะมความสาคญตอการเขารวมและคงอยของสมาชก ตลอดจนสามารถสนองตอบความตองการหรอภารกจของตนเองหรอองค๑กร 4. กจกรรมเครอขายตองมกจกรรมตอเนองและเนนการมสวนรวมของสมาชก 4.3 รปแบบและประเภทเครอขายทางสงคม ประพจน๑ ชวงภศร (อางในรงโรจน๑ เพชระณน, 2546) รปแบบของเครอขายทพจารณาจากลกษณะความสมพนธ๑ของสมาชกและแกนกลางประสานเครอขายม 3 รปแบบ คอ 1. รปแบบรวมศนย๑ จะเปนเครอขายทองค๑การหรอกลมบคคลทเปนสมาชก มความรวมมอประสานงานและมความสมพนธ๑กบกลมแกนกลางสง ความเปนเครอขายกนระหวางสมาชก มนอยมากหรอไมมเลย 2. รปแบบกระจาย เปนเครอขายองค๑กรแกนหรอกลมแกนกลางประสาน ตลอดจนสมาชกมการตดตอสอสาร ประสานงานรวมมอซงกนและกน กระจายการประสานงานเชอมประสานสมพนธ๑กนในระหวางสมาชกดวยกนและกบกลมแกน ซงกลมแกนจะคอยทาหนาทเอออานวย ความสะดวกตาง ๆ ใหแกสมาชก 3. รปแบบกระจายเชงซอน เปนเครอขายกระจายทสมาชกเครอขาย สามารถตดตอประสานงานความรวมมอซงกนและกน และขยายการตดตอไปยงกลมหรอองค๑กรอน ๆ ซงกลมหรอองค๑กรตาง ๆ เหลานนเปนเครอขายซงกนและกนมลกษณะเปนเครอขายเซงซอน โดยกลมแกนหรอองค๑กรแกนจะมผประสานงานหรอเลขานการเครอขายหลายคน การสรางเครอขายตามแบบภาน พทกษ๑เผา นนเปนกลยทธ๑สาคญทนาไปสการสรางพลงในการบรหาร อนเกดขนบนพนฐานทางการเรยนรรวมกนของเครอขาย ทเปนรปแบบของ ความรวมมอ ชวยเหลอ และหนนเสรมกนในการขบเคลอนงานดานการพฒนาคณภาพชวต โดยการใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณ๑ท เกดขนเปนป๓จจยหลกในการ สรางเครอขาย โดยภาน พทกษ๑เผา ไดมงเนนการจดการในประเดนกจกรรมเชน เรองสขภาพ เรองการทาเกษตร และเรองคณภาพชวต เปนตน เพอพฒนาใหเกดความรวมมอกบเครอขาย สามารถแบงลกษณะและโครงสรางของเครอขายไดอยางมากมาย ตามประเดนกจกรรมและความสนใจทเกดขนของแตละฝาย ซงสวนใหญเกดขนจากประเดนป๓ญหา และความสนใจผททางานในกจกรรมนน ๆ แลวหาแนวรวมกนและพฒนาเครอขายขนมา ดงนนกจกรรมความสมพนธ๑ของเครอขายทภาน พทกษ๑เผา ไดสรางขนมานนจงเกดขนจากการรวมตวกนของหลาย ๆ ฝายทตองการจะแกไขประเดนป๓ญหาเหลานนและใช

24

ความเปนเครอขายนนเปนเครองมอในการพฒนากจกรรม โดยใชวธทหลากหลายในการสรางโอกาสและการแกไขป๓ญหา เปนการสรางเครอขายททาใหบคคลเกดความสมพนธ๑กนในเรองเกยวกบชมชนเพอการเรยนร แลกเปลยนและไดประสบการณ๑เพอไปพฒนาในพนทตวเองใหเกดประโยชน๑ และเหมาะสมสอดคลองกบสภาพแวดลอมและขนบธรรมเนยมประเพณของแตละพนท 5. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวทางการศกษาชวประวต ผวจยไดศกษาเอกสารท เปนผลการศกษาประวตชวตของบคคลอกสวนหนง เพอนามาเปนแนวทางในการศกษาครงน ซงพอจะประมวลไดดงตอไปน

คณษา เธยรสาธต (2544) ไดศกษาเรอง “ศกษาชวประวตและผลงานของ สมพร แซโคว” ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตภม ปฐมวย การศกษา ครอบครว อปนสยและบคลกภาพ และผลงานในดานการเปดวทยาลยฝกลงเพอการเกษตร

สรปไดวา สมพร แซโคว เปนคนจงหวดสราษฎร๑ธาน มอาชพหลกทาสวนมะพราว ซงอดตเคยใชคนในการเกบมะพราว ทาใหเกดป๓ญหาคนตกตนไม และเสยชวตเปนจานวนมาก จงเปลยนจากคนเกบมะพราว เปนลงเกบมะพราวแทน และชาวสวนในอดตสวนใหญจะใชวธเฆยนตลง สมพร แซโคว เหนพฤตกรรมเชนนตงแตเดก ๆ จงทาใหเกดแรงบนดาลใจ โดยการฝกลงดวยหลกเมตตา ใชความรกในการฝกลง ความเขาใจตอสตว๑ โดยใชแนวคดวาไมจาเปนตองใชลงในการฝกฝนลงใหทางาน เหตนจงทาใหสมพร แซโคว ประสบความสาเรจในการฝกลง จนไดเปดสอนวทยาลยฝกลงเพอการเกษตร และเปนทรจกของชาวไทยและชาวตางประเทศ การทองเทยวแหงประเทศไทยจงไดจดใหวทยาลยฝกลงเพอการเกษตรเปนสถานททองเทยวอกแหงหนงของจงหวดสราษฎร๑ธาน

จามจร โอภาสภานเมศ (2546) ไดศกษาเรอง “ศกษาประวตชวตและผลงาน ดานการแพทย๑แผนไทยของประกอบ อบลขาว” ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตภม ปฐมวยและการศกษา อปนสยและบคลกภาพ ชวตครอบครว เกยรตคณทไดรบ และผลงานดานการแพทย๑แผนไทย

สรปไดวา ผลงานดานการแพทย๑แผนไทยของประกอบ อบลขาว ไดศกษา 2 ดานคอ 1.ดานประกอบยาสมนไพรและการบาบดรกษาโรคโดยใชยาสมนไพร โดยเปน ผประกอบยาสมนไพรเพอใชในการบาบดรกษาผปวยดวยตนเอง เพราะจะตองตรวจรกษาอยางละเอยด โดยสมผสกบผชวยโดยตรงและรกษาอยางตอเนองจนอาการคอย ๆ ดขนอยางตอเน อง และหายจากอาการปวยในทสด 2.การอนรกษ๑สมนไพรและการเผยแพรการแพทย๑แผนไทย ทาการอนรกษ๑โดยการปลกพชสมนไพร สงเสรมใหมการปลกเพอจาหนายพนธ๑พชสมนไพร สงเสรมใหมการใชสมนไพร รกษาโรค และเผยแพร โดยเข าไปมสวนรวมในก ารสรางหลกสตรดานการแพทย๑ ใหก บมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ เปนอาจารย๑พเศษมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ วทยาเขตหาดใหญ วทยาลยสมเดจพระบรมราชชนนจงหวดสงขลา และโรงเรยนเวชศาสตร๑ จงหวดสงขลา

25

ประกอบ อบลขาวจงเปนทยอมรบดานการแพทย๑อยางกวางขวาง เปนทพงหวงของสาธารณะชนในดานการแพทย๑และแพทย๑ทางเลอก ซงเปนการสบสานภมป๓ญญาตามแนวทางของบรรพชน อนจะกอประโยชน๑ตอสงคมและประเทศชาตไดอยางยงยน

ชมพนท ชอบล (2546) ไดศกษาเรอง “ศกษาชวประวตและผลงานของ เคลา แกวเพชร” ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตภม ปฐมวย การศกษา ชวตครอบครว แนวคดในการทางาน อปนสยและบคลกภาพผนา และเกยรตคณ ทไดรบ ผลงานดานการบรหารจดการกองทนสวสดการชมชนและดานอน ๆ

สรปไดวา ผลงานของเคลา แกวเพชร จาแนกได 2 ดานคอ ดานการบรหารจดการกองทนสวสดการชมชนและดานอน ๆ ดานการบรหารจดการกองทนสวสดการชมชนไดกอตงกลมออมทรพย๑เพอการผลตบานนาหวา เมอป พ.ศ.2522 และบรหารงานใหกลมกาวหนาตามลาดบจนป๓จจบนมสมาชก 1,780 ราย มเงนทนหมนเวยน 34,172,883 บาท เปนผรเรมกอตงกองทนสวสดการชมชน ตามหลกเกด แก เจบ ตาย จาแนกได 8 กลม จานวน 83 กองทน สวนผลงานดานอน ๆ นนไดรเรมจดตงธรกจชมชน มจานวน 6 ธรกจ ไดรเรมกอตงสภาชมชนซงประกอบดวยคณะกรรมการ 7 ชดขน เพอแกป๓ญหาตาง ๆ ของชมชนจนประสบความสาเรจ ใหการศกษาดานการพฒนาชมชนทงคนภายในชมชนและนอกชมชน จนประสบความสาเรจเปนททราบกนโดยทว

นรสา แซโคว (2544) ไดศกษาเรอง “ประวตและผลงานของเครง สวรรณวงศ๑” ไดศกษาเรอง "ประวตชวตและผลงานของ เครง สวรรณวงศ๑" ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตภม ปฐมวย การศกษา ครอบครว อาชพและการงาน นสยและบคลกภาพ เกยรตคณทไดรบ และผลงานดานเศรษฐกจ ดานการเมองการปกครอง ดานสงคมและวฒนธรรม

สรปไดวา เครง สวรรณวงศ๑ เปนชาวหาดใหญโดยกาเนด ตอมาในป พ.ศ.2500 ไดรบการทาบทามใหลงเลนการเมองทองถนในนามทมเกา และประสบความสาเรจไดรบเลอกใหเปนสมาชกสภาเทศบาลและไดรบแตงตงใหเปนเทศมนตร ตอมาป พ.ศ.2516 ไดรบการแตงตงใหดารงตาแหนงนายกเทศมนตร ตลอดระยะเวลาทดารงตาแหนงนายกเทศมนตร เครง สวรรณวงศ๑ ไดสรางผลงานตาง ๆ มากมาย โดยการศกษาและวเคราะห๑ความตองการของประชาชนนามาดาเนนการบรหารจดการโครงการตาง ๆ เพอสนองความตองการของประชาชน ผลงานทเครง สวรรณวงศ๑ ไดดาเนนจนประสบความสาเรจเปนทยอมรบในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา ประกอบดวยผลงานดานเศรษฐกจ ผลงานดานการเมองการปกครอง และผลงานดานสงคม และวฒนธรรม

นฤมล สขเนารตน๑ (2543) ไดศกษาเรอง “ศกษาชวประวตและผลงานดานเกษตรของนอม พฤกษากร” ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตกาเนด การศกษา ชวตครอบครว อาชพและผลงานดานการเกษตร เกยรตคณทไดรบ

สรปไดวา นอม พฤกษากร เปนเกษตรกรดเดนของภาคใต ไดเรมประกอบอาชพเกษตรแบบไรนาสวนผสมเมอป พ.ศ.2529 จนไดรบเกยรตคณจากหนวยงานตาง ๆ เชน ป พ.ศ.2539 ไดรบโลผนาผนาอาชพกาวหนาระดบภาค จากกระทรวงมหาดไทย ไดรบโลแปลงจดไรนาตามทฤษฎ

26

ใหมเกยวกบนาเพอการเกษตรตามแนวพระราชดารจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร และไดรบโลแปลงไรนาสวนผสมดเดนระดบภาคของภาคใต จากกรมสงเสรมการเกษตร ป พ.ศ.2540 ไดรบโลเกษตรกรดเดน สาขาอาชพไรนาสวนผสม จากกรมสงเสรมการเกษตร เปนตน นอกจากนนอม พฤกษากร ยงไดอทศเวลาเพอสวนรวมอกมากมาย เชน เปนวทยากรบรรยายใหแกเกษตรกรผมาดงานอยางเปนประจา และไดรบเชญเปนวทยากรบรรยายตามสถานทศกษาตาง ๆ เปนผรเรมจดตงกองทนสงเคราะห๑ประชาหมบาน เปนตน ตลอดระยะเวลาทประกอบอาชพดานการเกษตรแบบไรนาสวนผสมนอม พฤกษากร ไดสรางผลงานไวมากมาย จาแนกไดเปน 3 ประเภทคอ ปลกพชผล ปลกพชผก และการเลยงปลา

สมพร ปานดา (2544) ไดศกษาเรอง “ศกษาชวประวตและผลงานของปลม ชคง” ในสวนของการศกษาชวประวตไดกาหนดประเดนการศกษาไวสรปไดดงน ชาตภม การศกษา ชวตครอบครว อาชพและผลงานบคลกภาพและการเปนผนาในทองถน เกยรตคณและรางวลทไดรบ ผลงานดานหตถกรรมและผลงานดานอทศตนเพอสงคม

สรปไดวา ปลม ชคง เปนผไดรบรางวลคนดศรสงคม ประจาป พ.ศ.2543 ประกอบอาชพทานาควบคกบการทาหตถกรรม จนป พ.ศ.2535 ไดตงกลมหตถกรรมกะลามะพราวขนจนประสบความสาเรจเปนอยางสง ไดรบรางวลจากหนวยงานตาง ๆ มากมาย เชน ไดรบพระราชทานรางวลท 1 ประเภทผลตภณฑ๑เสนใยพช จากมลนธสงเสรมศลปาชพพเศษ ศนย๑ศลปาชพพเศษ บางไทร ไดรบรางวลท 1 ในการประกวดผลตภณฑ๑อตสาหกรรม ประเภทผลตภณฑ๑หตถกรรมของใช ของทระลก ททาจากกะลามะพราว เปนตน นอกจากนปลม ชคง มผลงานดานการอทศตนเพอสงคม ไดแก การรเรมตงกลมหตถกรรมกะลามะพราว การเปนวทยากรคอยใหคาแนะนาการชวยเหลอแกสมาชก และการบรการสงคมดวยการทาหนาทเปนคณะกรรมการฝายตาง ๆ ทงระดบหมบาน ตาบล อาเภอ และจงหวด จนเปนทยอมรบของบรรดาสมาชกและบคคลอน ๆ ในสงคมอยางกวางขวาง

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบประวตชวตของบคคลตาง ๆ ทกลาวมาขางตนจะพบวา มแนวทางทแตกตางกน แตในความตางกมลกษณะรวมกนอย เชน ชาตภม ปฐมวย และการศกษา อปนสยและบคลกภาพ ชวตครอบครว เกยรตคณทไดรบ สาหรบผลงานไดเลอกเอาผลงานทเดน ๆ ของแตละทานเหลานมาศกษา

สาหรบการศกษาในครงน ผวจยไดสนใจศกษาเกยวกบชวประวตและผลงานของ ภาน พทกษ๑เผา เนองจากผวจยไดพบวาภาน พทกษ๑เผา เปนผทมความอดทนคอ ความเขมแขง และหนกแนนทางจตใจ ความขยนหมนเพยรคอ ความพยายามในการทางานอยางสมาเสมอ ความสขมรอบคอบคอ ความประณตในการทางาน ความเออเฟอเผอแผคอ มจตใจทดงามทงภายในและภายนอก มความออนโยนโอบออมอารย๑ตอผอน ความเมตตากรณาคอ อยากใหผอนมความสขโดยไมหวงผลตอบแทน ทาใหเปนทรกและเปนทนาเชอถอแกคนรอบขาง อกทงไดสรางผลงานทเปนประโยชน๑ในการพฒนาคนและสงคมไวอยางมากมาย ผวจยจงสนใจทจะศกษาและเผยแพรเกยรตประวตของภาน พทกษ๑เผา เพอใหเปนแบบอยางทดแกผทสนใจ เกษตร และอนชนรนหลงไดศกษาและปฏบตตอไปได

27

ชวประวตของภาน พทกษเผา ชวประวตทผ วจยศกษาเปนการเขาไปทาความเขาใจเรองราว ความคด

และความรสกของชวตภาน พทกษ๑เผา ทมเสนทางชวตไปสจดเปลยน (turning point) สาคญ จนนาไปสชวงของการเปลยนผานชวต (life transition) เพอสรางชวตใหมนน เปนเรองราวทมรายละเอยดมากมายและมความแตกตางกนออกไปในแตละเรองราว โดยมาจากเรองเลา ประสบการณ๑ของชวตในชวงตาง ๆ ทงทเปนอดต ป๓จจบน และในอนาคตขางหนา ซงแตละเรองมความเชอมโยงกบบรบททางสงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรม การใหความหมายกบการกระทา ความรสก และทศนะตาง ๆ ทประกอบกนเปนเรองเลาสะทอนเสยงของผเลาและวฒนธรรมทผเลาอาศยอย บอกถงความซบซอนของการกระทาของบคคลทเกดขนในลกษณะของเหตการณ๑ทถกนามาเชอมโยงกนของลาดบเหตการณ๑ โอกาสทจะเกดขน และเปลยนแปลงของปฏสมพนธ๑ระหวางบคคลกบบรบทของสงแวดลอม มจดเปลยนผานทสาคญของชวตทนาภาน พทกษ๑เผา ไปสเสนทางชวตใหมนนอยทใด มสงใดท เกดขนหรอนาไปสความตองการหรอความคดของการเปลยนแปลงชวต และภาน พทกษ๑เผา ใชอะไรบางเปนสงขบเคลอนใหเกดการเปลยนผานชวตไปสการสรางชวตใหม เสนทางชวตวยเดก ภาน พทกษ๑เผาถอกาเนดเมอวนท 19 กรกฎาคม พ.ศ.2500 ซงตรงกบประกา ป๓จจบน (ป พ.ศ.2559) อาย 59 ป เปนคนตาบลมะกอกเหนอ อาเภอควนขนน จงหวดพทลง บดาคอ นายเรวต พทกษ๑เผา และมารดาคอ นางอารย๑ พทกษ๑เผา ภาน พทกษ๑เผา มพนอง 3 คน ตนเองเปนบตรคนท 3 ของครอบครว พชายคนโต ชอนายเชลง พทกษ๑เผา คนท2 ชอนายสมชาย พทกษ๑เผา และนองสาวคนสดทอง ชอนางสาวอารยา พทกษ๑เผา ทางบานประกอบอาชพธรกจสวนตว มหลากหลายธรกจไมวาจะเปนธรกจรบซอขาวสารจากเกษตรกร ธรกจโรงสขาว ธรกจป๓มนามน ธรกจรถโดยสารทวงระหวางอาเภอกบจงหวด ธรกจอซอมรถ ทางครอบครวจงมฐานะรารวย สมยเดกภาน พทกษ๑เผา มกจะอยแตทบานจงไมไดมเพอนมากมาย เวลาทพอแมไปทางานทโรงสขาว ตนกมกจะตามไปดวยเสมอเพอจะไดไปเจอเพอน ซงเปนลก ๆ ของลกคาทเอาขาวมาขาย ซงโรงสขาวตงอยใกล ทานา การขนสงสนคาเกษตรจาพวกขาวสารจากชาวบานในละแวกสวนใหญจะมาทางเรอ ในหลาย ๆ โอกาสทชาวบานพายเรอเอาขาวสารมาสงทโรงส ภาน พทกษ๑เผา กมกจะขอตดเรอไปดวยเพอไปเทยวไรนาสวน ไปเลนกบลกของชาวบาน ทาใหเหนวถชวตของคนทมฐานะยากจนวาเปนอยางไร เพราะมเพอนทเปนลกเกษตรกรทมาสงขาวใหทโรงส ม ทอยอาศยท ภาน พทกษ๑เผา เองยงคดไมถงวานเรยกไดวาทอยอาศยไดอยางไร เพราะคาวาบานในความคดตองเปนสงปลกสรางทสรางดวยปนหรอไมทแขงแรงคงทน ทนแดด ทนฝน ทนลมได ตกแตงภายในดวยเฟอร๑นเจอร๑ แตจากสภาพทเหนคอ เปนกระต๏อบไมเรอนเลก ๆ ทดไมคอยมนคงพรอมจะถกโคนลมดวยสภาพอากาศรนแรงไดเสมอ หลงคามงจาก ยกสง ชนเดยว ซงเหมาะกบการเปนทพกผอนหยอนใจมากกวาเปนทอยอาศยถาวร แตดวยความเปนเดกจงไมไดคดเรองของฐานะมาเปนทตงในการคบ

28

เพอน กเลนกนไปตามประสาเดก ๆ เขาเลนอะไรกเลนตามกน ทาใหไดเรยนรชวตของเกษตรกรในชวงนน ธรกจทางครอบครวมหลายธรกจและเจรญรงเรองขนเรอย ๆ ทาใหระบบการเงนในครอบครวกสะพดตาม ซงบคคลภายนอกอาจจะคดวา คนรวยมเงนแลวดมความสข เพราะเงนสามารถซ อ ไดทกส งทกอยางตามท ต ว เองตองการ อาจจะจร งส าหรบใครหลาย ๆ คน แตสาหรบภาน พทกษ๑เผา เงนไมสามารถซอความสข ความรก ความอบอนในครอบครวได เนองจากพอและแมเปนนกธรกจทงค มกจการมากมายใหตองบรหาร ตองเดนทางไปตางประเทศ ตางจงหวดอยเสมอเพอตดตอสมพนธ๑กบลกคา ทาใหไมมเวลาในการเลยงด ใหความรก ความอบอนแกลกไดเทาทควร สงทสามารถทดแทนการแสดงความรก ความอบอน คอ การซอของใหลก ตามทลกตองการ ซงเปนความสขทางกายภาพชวครงชวคราวเทานน พอรสกเบอกตองการของเลนใหมเรอย ๆ ไมมทสนสด ทาใหมของเลนเตมบาน ภาน พทกษ๑เผารวมทงพนองจงมกเกดความรสกนอยใจอยเสมอ การทพอแมมงหวงจะใหการศกษา วตถเงนทอง แตไมเคยมเวลาให ไมเคยคดทจะใสใจหรอสนใจทจะถามวาลกตองการ หรอลกสนใจสงใด มวแตมงจะทาความตองการของตนเองจนละเลยความรสกของลก จนบางครงทาใหลกรสกวาตนไมไดรบความรก เพราะพอแมไมเคยถามหรอสนใจความรสกของลกเลย และทกครงทมการตดตอหรอพดคยกนกเปนการสนทนาผานสายโทรศพท๑ ทาใหไมมการแสดงออกถงความรกทมการสมผส เชน การโอบกอด ทาใหเดกเขาใจผดวาพอแมไมรก ทง ๆ ทพอแมนนรกลกมาก ทางานหาเงนมาเพอหวงจะใหลกไดเรยนโรงเรยนทด มความเปนอยทสขสบาย เพยงแตพอแมเลอกทจะแสดงความรก โดยการทมเทวตถ เงนทองและความคาดหวงของตนใหกบลก ๆ แทนการแสดงความรกดวยวธการสมผสหรอใชเวลารวมกนกบลกเทานน มรสมชวต ชวงวยประถม (ป พ.ศ.2513) ภาน พทกษ๑เผา ตองจากบานมาอยหอพกเพอศกษาระดบชนประถมศกษาทโรงเรยนแสงทองวทยา อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เนองจากพอและแมตองการใหลกไดศกษาตอในโรงเรยนทมชอเสยงและดสาหรบลกตอไปในอนาคต เวลาภาน พทกษ๑เผา ไปโรงเรยนไดเงนตดตววนละ 1,000 บาท ถาหากเทยบกบอายแลวเงนประมาณนนดจะไมเหมาะกบอาย เรยกไดวา “ใชเงนเกนตว” เพราะทางบานมฐานะรารวย กใหลกไดใชซอของไดตามทลกตองการอยางเตมท แตสวนใหญเงนทพกไปโรงเรยนมกจะหาย เนองจากโรงเรยนแสงทองวทยา เปนโรงเรยนผชายลวน เวลาผชายเลนกนมกจะแกลงกนในลกษณะทรนแรง โดนเพอนขโมยเงนไปตอนถอดกางเกงเปลยนเปนกางเกงกฬาเพอไปเลนบอลบาง แตภาน พทกษ๑เผา กไมไดสนใจวาเพอนจะขโมยเงนไป เพราะเงนทไดมานนงาย กคดวาใหเพอนไปใชบาง จงมกจะโดนเพอนขโมยอยบอยครง เวลาทไปโรงเรยนเรยนหนงสอคอ จนทร๑-ศกร๑ พอวนหยดเสาร๑-อาทตย๑หากไมมกจกรรมในโรงเรยน ภาน พทกษ๑เผามกจะนงรถตเดนทางกลบบานจากหาดใหญไปพทลงอยเสมอ ทกครงทกลบบานกไมเคยเจอหนาพอและแมเลย กนขาวกตองกนคนเดยว ไมสามารถเลาเรองราวของการไปโรงเรยน

29

หรอป๓ญหาชวตใหกบใครฟ๓งได กตองเกบไวคนเดยว ซงกเปนเหตการณ๑ปกตทเกดขนภายในครอบครวอยเสมอ จนทาใหเกดความรสกเคยชน มอยวนหนงทกลบมาบานวนเสาร๑-อาทตย๑ปกต แตครงนไมเหมอนครงไหน ๆ เพราะกลบมาบานแลวเจอหนาแมทากบขาวใหกน พอและพนองนงทโต๏ะเพอรอรบประทานอาหารกนอยางพรอมหนาพรอมตากน มการสนทนากนระหวางมออาหาร ความรสกตอนนนมความสขมาก และอยากใหเกดเหตการณ๑แบบนขนทกวน แตภาน พทกษ๑เผา มารทหลงวาตอนนธรกจทางครอบครวไดลมละลาย เนองจากไวใจการบรหารงานของลกนองมากเกนไป ทาใหครอบครวตองขายทกอยางภายในบานเพอเอาไปชาระหนสน เปนชวงทภาน พทกษ๑เผา เรยนจบระดบชนประถมศกษา (ป พ.ศ.2516) พอด จงไดยายครอบครวไปอยกรงเทพมหานคร พอไดไปประกอบอาชพรบจางเปนคนขบรถเมล๑ แมประกอบอาชพคาขายเปดรานขายของชา สวนภาน พทกษ๑เผา ไดไปศกษาตอชนมธยมศกษาตอนตนทกรงเทพมหานคร โรงเรยนดอนเมอง (ทหารอากาศบารง) เขตบางเขน กรงเทพมหานคร “…พอนเจบปวด แตแมจะสชวตมากไมเคยบนเลยสกครง แมกให กาลงใจพอบางวา อยาไปคดถงอดต มนแลวไปแลว เรามาเรมตน ชวตใหมกนเถอะนะ...” กอนไปโรงเรยนทกเชากจะตนตงแตตสองไปขนผกทตลาดสด เพอชวยแมยกเขงทใสผกขนรถเมล๑เพอนามาขายหนาราน แลวจงไดไปโรงเรยน กอนหนานสมยทยงอยพทลงไมเคยมชวตทลาบากมากอน นอนตนสายทกวน ทาใหไดเขาใจถงความลาบาก จงเกดความสงสารทแมตองมาทางานเหนอย เพอเลยงดลก และทาใหภาน พทกษ๑เผา เขาใจวาชวตเราตองสตอไป ทาเพอพอและแม จากนนป พ.ศ.2518 ไดเขาศกษาตอชนมธยมศกษาตอนปลาย ท โรงเรยน อาชวศลปศกษา เขตดสต กรงเทพมหานคร ซงเปนชวงทใกลจบม.ปลาย และตองไปสอบแขงขนเพอศกษาตอมหาวทยาลย ครอบครวกไมไดมฐานะรารวยเหมอนแตกอน ทาใหภาน พทกษ๑เผา ตองพยายามเรยนใหสงทสด เพอจะไดทางานมเงนมาชวยเหลอครอบครว แตแมกไมสามารถสงเสยไดเตมทจงตองใหภาน พทกษ๑เผา รจกดแลตวเอง รจกใชจายประหยด แมไดกลาวตอภาน พทกษ๑เผา วา “ตอไปนชวตลก ลกตองดแลตวเองแลวนะ แมไมมเหมอนเดมแลวนะ” ในป พ.ศ.2522 มหาวทยาลยทภาน พทกษ๑เผา สอบไดคอ มหาวทยาลยศลปากร คณะมณฑนศลป เปนการเรยนเกยวกบศลปะ และการออกแบบ เวลาเรยนจะชอบทากจกรรมชวยเหลอสงคม กจกรรมทบาเพญประโยชน๑ เรองของการสอนหนงสอ การชวยพฒนาสลมในกรงเทพมหานคร การออกคายพฒนา การชวยเหลอชาวเขา เปนตน เวลาททากจกรรมพวกน ภาน พทกษ๑เผา จะมความสขมาก เพราะไดไปสมผสชวตอกรปแบบหนงทเราอาจจะยงไมเคยรบร มากอน เรยกไดวาภาน พทกษ๑เผา เปนเดกกจกรรมเดน การเรยนดคนหนง ททาทงสองอยางควบคกนไปไดโดยไมบกพรอง มการบรหารจดการเวลาของตวเองเปนอยางด มจตใจทเมตตา แมชวตของตนเองอาจพบเจอป๓ญหาชวตมากมายมากอน แตกไมไดหมายความวาจะไมสามารถเปนตวอยางทดใหแกบคคลอนทดอยโอกาสกวา

30

ชวตคนเราเกดมาทกคน ไดผานบทเรยนแหงชวตมานบไมถวน ทงบทเรยนแหงความผดหวง บทเรยนแหงความทอแท แพชวต บทเรยนแหงความสาเรจ ไมวาจะเปนบทเรยนใด กตาม เราตองพยายามปรบใจ วางใจใหถก โลกกคอ ทกข๑ ป๓ญหาอปสรรคเปนเรองปกตธรรมดาของโลกและของทก ๆ คน ป๓ญหาทกข๑ไมไดมไวใหแบก ไมไดมไวใหกลม แตมไวใหศกษากาหนดรเทาทน และแกไข ป๓ญหาอปสรรคตาง ๆ เปนบทเรยน บททดสอบ แบบฝกหด เปนครบาอาจารย๑ทมาสอน แนะนา ทาใหเราศกษาเรยนร และมสตป๓ญญา พฒนาจตใจของตนเองใหกาวหนาขนไปเรอย ๆ เวลาเรามป๓ญหาชวตประเดประดงเขามา หรอเวลาเราประสบกบความผดหวงอยาง รนแรง ทกข๑หนกหนาสาหส เวลาถงคราวอบจนหนทาง แกไขป๓ญหาไมตก ไมรจะหนไปหาใคร หรอตดสนใจเลอกทางชวตไปทางไหนด จะเลยวซายหรอจะหนไปทางขวา จงอยาเพงรบดวนตดสนใจ ทาอะไรลงไป อยาแกไขป๓ญหาแบบมทะล ไรสต ทางทดเวลามเรองราวคบขนเกดขน ใหหยด และหนหลงกลบมานงสารวมจตใจ เหมอนอยางภาน พทกษ๑เผา กไดเขาใจถงสจธรรมแหงชวต การเกดขน ตงอย และดบไป จากคนทเคยมฐานะรารวย กลบกลายเปนคนทมฐานะยากจน จงอยากจะใชชวตทเหลออยทาตนเองใหมคณคา ทาประโยชน๑เพอสงคมใหไดมากทสด แนนอนวาจดเปลยนสาคญยอมไดแก จดเปลยนครงแรกในชวตทจะนาไปสความเปลยนแปลงทสาคญอกหลายครง จดเปลยนในชวตของภาน พทกษ๑เผา กเชนกนไดเรมขนจากครอบครวลมละลาย ซงเปนเรองบบคนโศกนาฏกรรมในชวต เมอชวตหกเหถงจดตกอบ ทาใหมโอกาสไดรจกความเขมแขงของตวเอง ไมจมปลกอยกบป๓ญหา ความทกข๑ ไมปลอยใหชวตเกดความรสกท อแท หมดหว ง แต ภ าน พ ท กษ๑ เ ผ า ไ ด เ ปล ย นความทรงจ า อ น เ จ บปวด ความกล ว หรอความเชอทอยในจตสานก มาเปนแรงขบเคลอนในชวต ชวงชวตในวยเรยนภาน พทกษ๑เผา จงไดมงมนทมเทความสามารถใหกบการเรยน เกดความรสกทเปลยนแปลงไปหลงจากเกดเหตการณ๑ททาใหครอบครวลมละลาย จากคาถามทวา เราเรยนเพออะไร ? กอนหนานนอาจจะเพอใหไดคะแนนสอบทด หรอเพอการแขงขน เปนตน แตภาน พทกษ๑เผา ไดมความคดเปลยนไป โดยเรยนเพอเอาความร ความคดเชนนทาใหมจดหมายในการเรยน และมความสขกบการเรยนมากขน กระตอรอรนกบการอานหนงสอเรยน และใหความสนใจในการอานหนงสอนอกหองเรยนดวย นบเปนการขยายขอบเขตหรอนยามของ “ความร” ใหกวางกวาทเคยคดวามอยแตในหนงสอเทานน ประสบการณ๑ดงกลาวประกอบกบการเรยนทมจดหมายแปรเปลยนไปดงไดกลาวขางตน ชวยใหชวตในวยเรยนของ ภาน พทกษ๑เผา นบแตนนมามความสขมากขน ใหประสบการณ๑ทมชวตชวา และไมนาเบอดงแตกอน ขณะเดยวกนภาน พทกษ๑เผา กไดเอาจรงเอาจงกบการทากจกรรมนอกหองเรยนดวย และยงรวมถงงานอาสาพฒนาและสงคม ไดเปดหเปดตาเกยวกบป๓ญหาบานเมองในเวลานน ซงมมากมายหลายประการ ทาใหเกดความหวงใยในบานเมองและหลอหลอมใหเกดสานกทางการเมองขนมาในทสด ทาใหเสนทางชวตของภาน พทกษ๑เผา ไดเบนไปสการเปนนกกจกรรม ไมใชแคกจกรรมในโรงเรยน แตขยายไปสกจกรรมนอกโรงเรยน ทาทงคายอาสาพฒนา ความสนใจในทางสงคมศาสตร๑แรงกลาขน เมอจบมหาวทยาลยภาน พทกษ๑เผา จงคดไววาอยากทางานอทศตนเพอสวนรวม

31

เดกจบใหมวยท างาน สมยทภาน พทกษ๑เผา เปนนกศกษาจะชอบทากจกรรมเกยวกบการบาเพญประโยชน๑อยแลว จงเปนการบมเพาะใหรจกมความรก ความเหนใจแกผอน ทาใหตงปณธานในตนวาหากจบปรญญาตรแลวตองเลอกงานทาดานรบใชสงคม ทคดไวแตแรกกอนจะจบหางานทานน เนองจากวา เวลาใกลจบป 4 ทางบรษทจดหางานจะเขามาเลอกตวเดกนกศกษารนใหมไฟแรง การศกษาด กจกรรมเดน เพอเขาไปพฒนาองค๑การของตนเองอยทกป ซงเพอน พ นอง คนอน ๆ อาจจะตองรสกตนเตน และกระตอรอรนทจะสรางโปรไฟล๑ ใหม โอกาสไดงานมากทสด แตภาน พทกษ๑เผา ไมขอเลอกสายอาชพอยางนน ไมอยากทางานบรษท ทมแตการแขงขน เปนอะไรทดฝนตวเองเกนไป จงไปสอบบรรจคร เพออยากนาความรทไดเรยนมาไปถายถอดใหกบเดกทไมมโอกาสทางการศกษาไดสามารถเขาถงโอกาสนไดอยางเดกคนอน ๆ ปรากฏวาสอบไดอนดบ 1 ซงหมายความวา ภาน พทกษ๑เผาสามารถเลอกไดวาตนจะไปบรรจสอนทไหนกไดในประเทศ ซงตอนนนไมไดลงเลใจทจะขอเลอกเปนททรกนดาร ททลาบากทสด ทไหนกไปไดทกท ไดตดสนใจเลอกไปอยแถบชนบทของกรงเทพมหานคร ซงหางไกลความเจรญ ตองนงเรอไปสอน ทาใหเหนบรรยากาศของธรรมชาต ทองทงนา ความเปนมตรไมตรจตแบบชาวบาน ความสมพนธ๑ทอบอนระหวางครกบนกเรยน เพราะเวลานงเรอไปจะมเหลานกเรยนมารอครอยททาเรอดวยความตนเตน ดใจ ทจะไดเรยนหนงสอ วนนมครคนใหมมาสอนหนงสอ และคาพดทมกไดยนอยเสมอคอ “อาว! ครมาแลว” ดวยนาเสยงทบงบอกถงความดใจ และเรยกใหเพอน ๆ พรอมเขาเรยนกน สวนขอตกลงในเรองคาจางนน เงนเดอนเรมตนท 2,000 บาท เนองจากโรงเรยนทภาน พทกษ๑เผา เลอกนนเปนโรงเรยนชนบททรบครทมคณวฒไมถงระดบปรญญา หากสมครใจทจะสอนกตองรบเงนเดอนเทากบวฒครคนอน ๆ ทจบระดบตากวา แตเรองเงนกไมใชป๓ญหาทจะมาเปนอปสรรคทาลายความตงใจทจะเปนครของภาน พทกษ๑เผา ตอนทสอนหนงสออยทกรงเทพมหานครนนก ไดพาเดก ๆ ไปทากจกรรม พาไปประกวดแขงขนวาดภาพศลปะ และไดชวยเสรมสรางความมนใจใหกบเดกไดรจกกลาแสดงออก เพราะเดกชนบทจะไมคอยไปพบปะพดคย หรอแสดงความสามารถในสงคมวงกวาง เพยงแคชวโมงเรยนใหออกมานาเสนอผลงานหนากระดานเดกยงรสกเขนอาย ยนบดไปมา ไมกลาทจะพดอะไร จงตองพาเดกไปเรยนรโลกกวาง พาไปเปดหเปดตาใหเหนถงสงคมเมองทแตกตางจากสงคมชนบท นาเดกไปประกวดแขงขนวาดภาพระบายส ใหขนเวทจนรสกถงความกลา ไมอายตอการทตองไปยนพดใหคนนบรอยฟ๓ง หรอไดออกรายการโทรทศน๑บาง ทกครงทไปประกวดกจะมรางวลเลก ๆ นอย ๆ กลบมาอยเสมอจนสามารถสรางชอเสยงใหแกโรงเรยนเปนทรจกมากขน นอกจากสอนหนงสอในโรงเรยน ภาน พทกษ๑เผา ไมเคยปลอยใหเวลาวางสญเสยไปโดยเปลาประโยชน๑ ยงไดลงพนทเพอไปเยยมครอบครวนกเรยน เยยมชาวบาน ไปสอนหนงสอใหกบประชาชนในหมบาน ในชมชนดวย ทาใหประชาชนไดมโอกาสมาปรกษาป๓ญหาเรองการทาเกษตร ภาน พทกษ๑เผา จงไดรบรถงป๓ญหา ความทกข๑ และการเปนหนสนของชาวบาน ไดพบเจอป๓ญหาเดกยากจนไรโอกาสศกษาเลาเรยน เชน พอแมทาอาชพเกบขยะสงลกเรยนหนงสอ ตองตนเชาตงแตต 1 อมลกคนเลกอกคนไปเกบขยะในกรงเทพมหานคร เดกบางคนตองสลบชดนกเรยนใสเพอผลดกนไป

32

เรยนหนงสอ ทาใหเดกตองขาดเรยนอยบอยครง เนองจากมชดนกเรยนอยชดเดยว เปนตน จากเหตการณ๑ทไดประสบมาทาใหนกถงตอนทตนเองไดไปออกคายพฒนาชนบทตอนสมยเรยนมหาวทยาลยอยนน ไดเหนเดก ๆ ถอขวดไปคนละใบแลวกถอจอบไปดวย จงตามไปดวาเดก ๆ วาไปทาอะไรกน ไดไปเหนวาเดกเหลานนขดแมงกดจมาใสขวด ภาน พทกษ๑เผา กไดเขาไปสอบถามวาจะเอาไปทาอะไร เดกกรสกอายไมกลาบอก พอถงชวงตอนเทยงทตองกนขาวในโรงเรยน เดกกลมนนกถอหอขาวทหมดวยใบไมใบใหญ ๆ ในหอนนมขาวสวยทหงมาจากบานเพอนามากนทโรงเรยน สวนกบขาวกกนกบแมงกดจทหามาได เอามาตากบพรกและใสเกลอเลกนอยเพอเพมรสชาตทลงตว จากนนกนามาคลกขาวกน ซงชวตทภาน พทกษ๑เผา ประสบมาถอวาลาบากทสดในชวตแลว แตยงสชวตททรหดของเดกและชาวบานเหลานแทบไมไดเลย เพราะตนยงมขาวกน มทอย มพอแม มโอกาสไดศกษาเลาเรยนระดบสง ดแลวทกอยางลวนมโอกาสมากกวาเขาเหลานทงสน ทาใหภาน พทกษ๑เผา รสกสะเทอนใจกบเหตการณ๑ตาง ๆ จงพยายามชวยเหลอเทาททาได เปนครสอนหนงสอในกรงเทพมหานครอย 5 ป รสกอมตวกบการทางาน ณ จดน และคดวาตนเองไดชวยเหลอแกไขป๓ญหาไปพอสมควรแลว จงอยากจะไปสอนหนงสอทอนดบาง อยากไปรบรวาโรงเรยนอนนนมป๓ญหาทแตกตางออกไปอกหรอไม อยางไร จงไดลาออกจากการเปนครในกรงเทพมหานคร

ประโยชน๑ของชวตทถกขบเคลอนไปดวยวตถประสงค๑ กอใหเกดการเปลยนแปลงทด การรวตถประสงค๑ทาใหชวตดาเนนไดเรยบงายขน ชวยกาหนดสงทเราตองการทาหรอไมตองการทา วตถ๑ประสงค๑เหลานกลายเปนมาตรฐานทเราสามารถใชประเมนวากจกรรมใดสาคญและไมสาคญ ซงการทภาน พทกษ๑ เผา ไดวางแผนชวตไวแลววา ตนเองตองการทางานชวยเหลอสงคม จงไดเลอกทาอาชพคร ซงไมไดเปนครสอนหนงสอในเมอง แตเปนครบานนอก ทาใหเหนถงความแตกตางของความเปนเดกบานนอกซ งจะไดรบ โอกาสในการศกษาต า กว า เดก ในเมอง เนองจากครอบครวประกอบอาชพเกษตรกรรมเสยสวนใหญจงไมมทนทรพย๑ในการสงลกเรยนสง เมอเดกมโอกาสไดเรยนหนงสอจงมความตงใจเรยนมาก ทาใหภาน พทกษ๑เผา เกดคณคาในความเปนครมากยงขน ไดถายทอดวชาความรดานศลปะ และพาเดกไปประกวดจนทาใหโรงเรยนไดรบชอเสยง การเปนครนนสอนใหภาน พทกษ๑เผา ไดเรยนรจกการเปนผให รจกการเสยสละ และอดทนตอป๓ญหาทเกดขน แตในขณะเดยวกนกเปนผรบดวย ไดเขาไปใชชวตอยรวมกบครอบครวของเดก ๆ ไดเหนถงป๓ญหาชวต ความเปนอยของแตละครอบครว ไดรวมกนแกไขป๓ญหา แมจะเปนเรองทกข๑แตกมความสขปะปนอยทกครง ไดกน ไดนอน ไดเรยนรวถชมชน วฒนธรรม ประเพณ สงเหลานทาให ภาน พทกษ๑เผา ไดเหนถงศกยภาพในการเรยนรไดดวยตนเอง และรจกปรบตวใหเหมาะสมกบสถานการณ๑ทเกดขน รวาอะไรเหมาะสมกบตนเอง ไดเรยนรและเขาใจตวเองมากขน เปนการเรยนรดวยการรบรทางความคด และฝกฝนพฒนาความรตนเองอยางตอเนอง ทาใหเขาใจถงเปาหมายของตนเองมากขน

ตะกอนจากอาชพคร หลงจากออกจากโรงเรยนชนบทในกรงเทพ ในป พ.ศ.2526 ไดไปเปนอาจารย๑สอนหนงสอนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เนองจาก

33

อยากจะไปสอนหนงสอเดกโตบาง ซงภาน พทกษ๑เผา มความศรทธาในอาชพครมาก มอดมคตวา “เราจะตองเปนครทด เปนตวอยางทดแกลกศษย๑” จงอยากใชศกยภาพของตนเองใหเตมเปยม เตมพลง เมอไดประกอบอาชพคร ภาน พทกษ๑เผา จงทาหนาทอยางเตมความสามารถ ใชเวลาวางใหเกดประโยชน๑อยเสมอ ไมไปรบงานเสรมเพมเตมหลงจากการสอน แตจะเอาเวลาวางไปเรยนรชวตชาวบาน นกเรยน นกศกษา เพอชวยเหลอและพฒนาใหบคคลนนมโอกาสทดขน เมอไดมาสอนเดกมหาวทยาลย ภาน พทกษ๑เผา กไดไปเหนความแตกตางและ ความเหมอนของชวตเดกสลมกบชวตเดกมหาวทยาลย ในความเหมอนกยงคงเปนเรองของป๓ญหาความยากจน เปนหนสน การขาดโอกาสศกษาเลาเรยนของเดก สวนในความตางนนกจะเปนเรองของป๓ญหาชวตวยเรยน เชน ยาเสพตด การตงทองในวยเรยน เปนตน ป๓ญหาเหลานถงจะไดรบการแกไขอยางไร กยงคงมเกดขนเรอย ๆ อยเสมอ เนองจากป๓จจยสภาพแวดลอมโดยรวมหลายอยาง ทมผลกระทบ ภาน พทกษ๑เผา มตาแหนงเพมนอกจากการเปนอาจารย๑คอ เปนอาจารย๑ทปรกษา สโมสรนกศกษา และไดทางานฝายกจการนกศกษาไปดวย เนองจากวา เวลาสอนหนงสอจะมคาบทวางไมไดสอนหนงสอ ภาน พทกษ๑เผา กจะมานงรอทลานหนาคณะคนเดยว ในชวงแรกมนกศกษา 2-3 คน ไดเขามาหา พดคย และเรมสนทสนมจนกลายเปนเชอใจและกลาปรกษาป๓ญหาตาง ๆ จนมการบอกปากตอปากวาอาจารย๑ภาน พทกษ๑เผา สามารถใหคาปรกษา พดคยไดทกเรอง นกศกษาคนอนททราบกพากนมาหาจนลานหนาคณะเตมไปดวยนกศกษามานงรายลอมมากมาย ไมใชเพยงแคคณะทภาน พทกษ๑เผา ไดสอนเทานน แตยงมคณะอน ๆ ใหความสนใจรวมดวย นกศกษาคนหนงกลาววา “ไมคอยมครคนไหนทมเวลาใหกบเขาแบบน” เนองจากอาจารย๑กตองมธระของตนเองบาง มงานทตองรบผดชอบ หรอมอาชพเสรมนอกจากการเปนคร แตภาน พทกษ๑เผา ไมรบงานนอกอยางอนเลย ถงแมจะมคนทรจกเอางานมาใหเพอหารายไดพเศษเพมเตมกตาม แตกจะปฏเสธเพราะคดวาอยากทมเทเวลาใหกบอาชพตรงนใหมากทสด จนภาน พทกษ๑เผา กลายเปนอาจารย๑ทมแตนกศกษายกยอง และรกใครมากมาย เพราะทกป๓ญหาทนกศกษานามาปรกษานน ภาน พทกษ๑เผา รสกยนดมากทนกศกษาไดใหความไววางใจตนเองในการเปนผรบฟ๓ง และเชอใจวาสามารถหาทางออกใหกบเขาได ทกครงทรบฟ๓งจะไมเคยรสกเบอหนาย หรอรสกรงเกยจในตวนกศกษาคนนน เพราะทกคนยอมมขอดขอเสย ยอมเคยทาอะไรทผดพลาดมาดวยกนทงสน ทงทตงใจหรอไมไดตงใจกตาม แตขอใหรจกใหอภยสงทผอนทา และเปดโอกาสใหเขาไดกลบตวกลบใจ เวลาใหคาปรกษาภาน พทกษ๑เผา กมกจะแทรกหลกธรรมคาสอนของพระพทธเจา เพอเตอนสตนกศกษาใหรจกมธรรมะในจตใจ หากเราดาเนนชวตดวยความมสต กจะทาใหเกดขอผดพลาดในชวตนอยทสด ภาน พทกษ๑เผา ไดชวนนกศกษาทมป๓ญหาชวตตาง ๆ มาเขารวมกจกรรมทาประโยชน๑ ทกวนหยดของการเรยน ในการสรางความด และหารายไดเสรมเพอมาเปนทนการศกษาของตนเอง โดยใชพนทนอกเมอง เปนพนทของเพอนทรจกแตทงทดนนนวางเปลาไมไดนาไปใชประโยชน๑อะไร จงขอทดนตรงนนทาประโยชน๑โดยเรมจากการใหนกศกษารจกปลกผกสวนครวไรสารพษเพอไวนามารบประทานเองได และสวนทเหลอกนาไปจาหนายเพอสรางรายได สอนเรองมารยาท เพราะเดกบางคนเวลาเจออาจารย๑มกจะไมยกมอไหวทาหไปนาตาไปไร เดนผานเหมอนคน

34

ไมรจก หรอเวลาอาจารย๑เดนผานกไมหยดรอใหอาจารย๑เดนไปกอน กฝกใหรจกมสมมาคารวะ ออนนอมถอมตน ใหเกยรตผมทอายมากกวา มการออกกาลงกายเพอสขภาพ โดยการตนเชามาป๓นจกรยานเพราะอากาศตางจงหวดยามเชามหมอกบาง ๆ ลมเยน ๆ ชวยใหสมองปลอดโปรง มการสอนธรรมะ ใหนกศกษารจกสวดมนต๑ไหวพระ และการเลกพฤตกรรมตดยาเสพตด เปนตน กจกรรมเหลานสรางสงด ๆ ใหแกนกศกษาไดเรยนร และนาไปใชประโยชน๑ตอยอดไดด มนกศกษาหญงรายหนงทเปนแรงบนดาลใจใหภาน พทกษ๑เผา ตดสนใจลาออกจากการรบราชการ เรองมอยวา วนนนภาน พทกษ๑เผา ไดยนเสยงเดกผหญงรองไห จงเดนไปหาตนตอของเสยงแลวกไดพบนกศกษาหญงดงกลาว แลวเขาไปถามวารองไหทาไม นกศกษาจงบอกวา “แมเปนชาวนา เปนหน ขอใหลกลาออกในขณะทเรยนมหาลย เพราะพอแมไมมเงน สงใหเรยนตอ” ภาน พทกษ๑เผาจงตดสนใจอาสาเปนผออกเงนคาเทอมเพอแบงเบาภาระทางครอบครวและใหโอกาสนกศกษาหญงไดศกษาตอไปจนจบ แตนกศกษาหญงรสกเกรงใจ พอกลบบานไปกไดผกคอตายใตถนบานตวเอง และไดเขยนจดหมาย ลาตายสงมาใหภาน พทกษ๑เผา เขยนประมาณวา “...ขณะทอาจารย๑ได อานจดหมาย นหนไดตายไปแลว ถาหนไดไป เกดอก หนไมอยากเกดเปนลกชาวนายากจน หนไมมความสข ในชวตเลย อยากเรยนกไมไดเรยน ขอบคณทอาจารย๑ ลงทะเบยนให หน แตหนเกรงใจ...” ภาน พทกษ๑เผา รสกตกใจ และสงสยกบเหตการณ๑วาทาไม เกดอะไรขน จงไดเขาไปในหมบานตามทอยทจาหนาซองมา พอไปเหนงานศพของนกศกษากรสกสะเทอนใจมาก และไดเกบจดหมายฉบบนนมาโดยตลอด ในทสดกถงจดอมตวของการเปนคร จงตองการลาออกจากราชการ เหตผลทออกนนภาน พทกษ๑เผา ไดตระหนกแลววาเกษตรกรเปนหนกนเยอะ และยากจน ตนเองแคสอนหนงสออยนนคงไมพอ ตองไปทาอะไรทเปนประโยชน๑ใหกบชาวไร ชาวนา ในทสดกทาเรองเพอขอลาออก ไดยนใบลาออกถง 3 ครง แตผบงคบบญชาไมยอมสงใหกบกระทรวงศกษาธการ เนองจากเหนผลงานของภาน พทกษ๑เผา เปนบคลากรทมคณคา ทาประโยชน๑ตอโรงเรยนและชมชน แตภาน พทกษ๑เผา มความมงมนทจะไปทาหนาททตนเองอยากทามากกวาเปนอาจารย๑สอนหนงสอ โดยมความตงใจไวแลววาจะไปตงศนย๑ชวยเหลอเกษตรกร จงไดยนใบลาออกฉบบสดทายโดยไมรออนมตจากกระทรวงศกษาธการ จงเปนทมาททาใหลาออกจากราชการ โดยไมรอรบบาเหนจ และบานาญตงแตป พ.ศ.2530 เกษตรกรทเคยไดรบการยกยองวาเปนกระดกสนหลงของชาต มาวนนดเหมอนวากระดกเรมผพงไมมนคง อาชพเกษตรกรรมกลายเปนอาชพทยากลาบาก ยากจน เปนหนสน ไมมความสข มแตป๓ญหาตาง ๆ ทสาคญคอ ลกหลาน เยาวชนคนหนมสาว ตางไดรบผลกระทบดวย ภาน พทกษ๑เผา ไดเหนถงป๓ญหาเหลานตงแตสมยเรยน เปนป๓ญหาทฝ๓กรากลกมานาน แมตนเองจะพยายามหาทางแกไขแลว แตกยงตดตรงทมหนาทอนตองรบผดชอบ ทาใหชวยเหลอเกษตรกรไดไมเตมท จงตดสนใจลาออกเพอทจะไดชวยเหลอเกษตรกรอยางจรงจง จะเหนไดวาถงแมชวตของ ภาน พทกษ๑เผา จะเคยประสบป๓ญหาดานหนสน ความยากจนมากอน แตกไมเคยทอแทสนหวง เพราะความลมเหลวไมใชสงทจะมาตดสนชวตเราไดเสมอไป แตเปนสงททาใหเราไดเขาใจถงเทคนค

35

และกลวธของการใชชวตมากขน นามาเปนบทเรยนสอนเตอนตวเองและเปนแรงขบเคลอน ในการดาเนนชวตตอไป เมอภาน พทกษ๑เผา ไดเหนชวตของบคคลอนทลาบากกวาตนเองมาก ทาใหรสกวาป๓ญหาของตนเองนนเลกนอย จงเกดมมมองสะทอนทตองหนกลบไปมองสงคมโลกกวาง ทยงมอะไรรอใหเราไปชวยเหลออก การเปลยนแปลงททาทาย

ภาพท 1 ภาน พทกษ๑เผา เปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง ในป พ.ศ.2530 ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

หลงจากทภาน พทกษ๑เผา ไดลาออกจากการเปนอาจารย๑ และวางแผนไวกอนหนานแลววาตนเองจะไปทาศนย๑ชวยเหลอเกษตรกร แตถกดงตวไปทางานทางการเมองเสยกอน เนองจากวา ไดรบการตดตอใหไปเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง ซงดารงตาแหนงเปนผวาราชการกรงเทพมหานครในสมยนน ซงการถกทาบทามมาทางานทางการเมองนไมใชเรองบงเอญแตอยางใด เกดขนในชวงทภาน พทกษ๑เผา รบราชการครในกรงเทพมหานคร ในขณะนนเอง พ ล ต ร จ า ล อ ง ศ ร เ ม อ ง ย ง ด า ร ง ต า แ ห น ง เ ป น เ ล ข า ธ ก า ร ข อ ง น า ย ก ร ฐ ม น ต ร ส ม ย พลเอกเปรม ตณสลานนท๑ ทานเปนเลขาธการทเอาจรงเอาจงมาก และชวงนนไดมการยนขอแกกฎหมายเรองการทาแทง ใหมความเสร ไมผดกฎหมาย และขอกฎหมายนนกาลงจะเขาสสภา เหมอนมแนวโนมวาจะผานสภาอกดวย พลตรจาลอง ศรเมอง จงไดมาเดนสายประทวงเพอขอยกเลกกฎหมายแบบนน ภาน พทกษ๑เผา เหนวาเรองการทาแทงเสรเปนสงทไมถกตอง ไมควรมกฎหมายแบบนเกดขน จงไดชวยเดนสายชวยรณรงค๑ประทวงการทาแทงเสร และเชญชวนใหประชาชนทวประเทศเขยนไปรษณยบตรสงไปทสภาใหมากทสด เพอผลในการทจะมอทธพลตอการกาหนดนโยบายของรฐ จนกระทงสมาชกสภาผแทนราษฎร (สส.) ทงหลายไมกลาทจะผลกดนเรองน เหตการณ๑นจงทาใหภาน พทกษ๑เผากบพลตรจาลอง ศรเมอง ไดรจกกน และรสกไดวามความตองการในสงทถกตองเหมอนกน มความคดทตรงกน จงทาใหภาน พทกษ๑เผา ไดรบเลอกใหมาทาหนาทเปน

36

ผชวยเลขานการ ในชวงทพลตรจาลอง ศรเมอง ไดรบตาแหนงทางการเมองเปนผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงตอนทภาน พทกษ๑เผา ไดรบการตดตอมานน ตนเองกยงสองจตสองใจวาจะไปทาดหรอไมทาด เพราะเพงจะลาออกจากราชการแตตองมาเปนขาราชการการเมองอก ใจจรงอยากไปทาศนย๑ของตนเองมากกวา ในทสดกตดสนใจไปทางานกบพลตรจาลอง ศรเมอง เพราะคดวาถาไดลองทาอะไรใหม ๆ กอาจจะเปนการเปดโลกทศน๑ใหม อกมมมองหน งของคนทมอานาจก เปนได การเปนผชวยเลขานการ ตองทาทกอยาง ทกหนาทไดเปนอยางด กไดไปชวยวางแผนใหสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร โดยภาน พทกษ๑เผา คดวาประชาชนในกรงเทพมหานครมผคนมากมายกอใหเกดป๓ญหาชวตทแตกตางกนไป จงอยากจะชวยเหลอ บรรเทาความทกข๑ยากของผคนทเดอดรอนเหลานน โดยการคดวาจะตองมการตงศนย๑รบเรองรองทกข๑ขนมา ภาน พทกษ๑เผา ไดแสดงความสามารถในการชวยจดการป๓ญหาตาง ๆ ไดอยางด จงไดรบหนาท เปนผ อานวยการศนย๑รบเรองรองทกข๑ สานกงานเลขานการผ ว าราชการกรงเทพมหานครในป พ.ศ.2533 วนหนง ๆ มผคนในกรงเทพมหานครมารองทกข๑กนมากกวา 100 คน ภาน พทกษ๑เผา ไดรวมอาสาสมครหนวยเคลอนทเรวเพอลงพนทไปดสถานการณ๑ตาง ๆ ทไดรบเรองรองเรยนจากประชาชน เชน ภาน พทกษ๑ เผา ไดมโอกาสไปพบประธานชมชนแออด หรอสลมเปนจานวนหลายพนชมชนททงสวนไรนาของตวเองแลวเลอกทจะไปใชชวตอยในกรงเทพมหานคร กไดมโอกาสไปเรยนรความจรงจากชวตของเขาดวย วาทาไมเขาถงทงบานนอก เขาบอกวาชวตเกษตรกรไมมความหวงเลย ปยยาราคาแพง แตผลผลตขายไดในราคาถก เพราะฉะนนขอมาตายเอาดาบหนาดกวา แลวกไปบกรกทดนของรฐและเอกชน ไปอยตามใตสะพานลอย หรอตามทตาง ๆ ทสามารถอาศยหลบแดด หลบฝนแทนบานได มนเปนการตอกยาใหภาน พทกษ๑เผา เหนวาป๓ญหาทแทจรงมนอยทชนบท รฐบาลไมสามารถแกป๓ญหาชนบทและเกษตรกรใหมทดนทากนแบบพอเพยงได อกเรองหนงคอ มโรงงานทปลอยควนพษอยในพนทเขตยานนาวา นกเรยนทเรยนหนงสออยเปนลมทงโรงเรยน เรองนเกดขนมานานมากแลว แตเพงมคนมารองเรยน ภาน พทกษ๑เผา จงไดสงคนไปสบเรองเพอหาความจรง ปรากฏวาเปนเรองจรง เพราะเจาหนาทไมสนใจ โรงงานแหงนจายเงนผดกฎหมายใหกบผอานวยการเขต เมอภาน พทกษ๑เผา รบเรองจงไดวทยตดตอใหทมงานสงรายงานความคนหนามากอน และภาน พทกษ๑เผากไดตดตอผวาราชการกรงเทพมหานครทนท เมอมการลงมตวาสมควรปดโรงงานแหงนหรอไม ภาน พทกษ๑ เผา กลาวทนทวา “สมควรปด” ผวาราชการกรงเทพมหานครกไดสงปดทนท ทาใหเรองนเปนทถกใจประชาชนเปนอยางมาก ซงเปนสงทประชาชนตองการมานานแตไมมใครกลาตดสนใจทาเพอพวกเขา สวนผอานวยการเขตไดถกตงกรรมการสอบสวนเกยวกบเรองผลประโยชน๑ทไดรบ ประสบการณ๑ในชวงท ไดทางานทางการเมอง ทาให ไดเรยนรและนามาเปนประสบการณ๑ชวตไดอยางมากมาย คอ ใชหลกศาสนาในการดารงชวต เพราะทางานทางการเมองถาไมมหลกศาสนา ทกอยางกคอเรองเงนทอง เกยรตยศ ไมมความพอ ไดรจกการใชศลปะในการพดคยเจรจา ใชในการบรหารจดการเรองของการชวยเหลอ แกไขป๓ญหา การรบมอกบสถานการณ๑ตาง ๆ ใหสามารถคลคลายไปได อยางเชน คนทศนย๑รบเรองรองทกข๑เคยชวยเหลอเขาไวได มตงแตแมคาสมตาถกเทศกจรดไถเงน ไปจนกระทงนกธรกจ ซงนกธรกจรายหนงไดทาโครงการหมบานจดสรร

37

ไดยนแบบเพอขออนมตสรางโครงการหมบานจดสรรจากผอานวยการเขต แลวถกรดไถเงนเปนลาน จงมาขอความชวยเหลอทางศนย๑รบเรองรองทกข๑ เมอชวยเหลอดาเนนการใหเขาได นกธรกจรายนนจงไดตอบแทนนาใจโดยนาเงนใสกระเปาเหมอนในหนงแบบเจมส๑บอนด๑ทเปนกระเปาสเหลยมแลวมเงนจานวนมากเปนฟอนใสจนเตมกระเปา แตภาน พทกษ๑เผา ไมขอรบไว และทชวยเหลอเพราะอยากใหนกธรกจรายนไปชวยเหลอคนอนตอ โดยการสรางบานใหถกตองตามแบบ สรางบานใหด ขายราคาไมแพงเพอใหคนยากจนสามารถซอเพออยอาศยได เพยงเทานกคอการตอบแทนนาใจไดแลว ทาใหนกธรกจรสกตกใจวาเงนทใหนนอาจจะนอยไปหรอเปลา แตเงนมากหรอเงนนอยไมใชประเดนของภาน พทกษ๑เผา แตประสบการณ๑ชวตมคามากกวาเงนทอง จงทาใหเกดมตรภาพทดตอกนมาโดยตลอด อกเรองหนงทเปนประสบการณ๑ชวตชวงทางานเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง นนกคอตอนทไปปราบทจรตในกรงเทพมหานคร ทาใหไปขดผลประโยชน๑ของคนบางกลม คนกลมนนกพยายามหาว ธ การมาขมข ท าง เ รา ให กล ว โดยการโทรศพท๑มาข ว า “เคยตายไหม” ตอนนนภาน พทกษ๑เผา กตอบไปทนทวา “กยงไมเคยตายสกทหนง อยากลองดเหมอนกน” ตอนนนเองไมไดรสกกลวการขมขนนแตอยางใด เพราะคดวาถงอยางไรตนเองกทาในสงทถกตอง หากมอะไรเกดขนในชวตกไมเสยดาย การเปนคนดนนยอมเปนผทตกนาไมไหล ตกไฟไมไหม แตหลงจากตอบไปแบบนนกไมไดมเหตการณ๑ราย ๆ เกดขนแตอยางใด “อานาจทางการเมอง” (political power) ทาใหผทครอบครองสามารถกระทา หรอตดสนใจทาอะไรกได แตหากทาไปโดยไมศรทธาในอาชพ ขาดหลกของการรบผดชอบ กจะนามาซงผลกระทบตอสงคม เศรษฐกจ ประเทศชาตได จงทาใหเราตองคานงถงความรบผดชอบในหนาท ความถกตอง ความชอบธรรม ใชหลกคณธรรมในการดาเนนการ เนองจากภาน พทกษ๑เผา เคยทางานรบราชการครธรรมดาสอนหนงสอ จงไดเหนถงความแตกตางของผมอานาจกบผทตกอยภายใตอานาจนนแตกตางกนอยางไร ซงเปนประสบการณ๑ชวตตรงทวาเวลาเรามอานาจอยาหลงในอานาจ เพราะมนษย๑ทกคนมกเลสตณหา ดงนน ผททางานโดยไมศรทธาในอาชพในทสดจะหนเขมไปมงทการทางานเพอประโยชน๑สวนตน คนสวนใหญจงมกจะหลงอานาจ ใชอานาจในทางทไมเปนธรรม อกทง ชวงททางานกบพลตรจาลอง ศรเมอง ไดซาบซงหลายอยางในตวทาน เนองจากสมยทรบราชการครไดเหนถงนสยใจคอของคนทางานราชการ แลวรสกไมดกบระบบราชการสกเทาไหร แตพอตนเองไดมาทางานทางการเมองก ไดพบคนด คนท เสยสละ คนทมคณธรรมจรง ๆ จงเปนประสบการณ๑ชวตในชวงเวลานน เพราะฉะนนเมอเราไดรบประโยชน๑จากประสบการณ๑ตรงนกนาเอามาปรบใชในชวตโดยเสมอมา ไดไปศกษาดงานดานสหกรณ๑เกษตรอนทรย๑ ประเทศญปน ในป พ .ศ .2535 ก บพลตร จ า ล อ ง ศ ร เ ม อ ง พอท า นล งจ าก เ ค ร อ งบ น ม ช า วญ ป น ม ากม ายม าย น ร อ ถอปายยาวกวา 10 เมตร เขยนวา “สมาคมสนบสนนพลตรจาลอง ศรเมอง in japan” แลวชาวญปนกไดเรยกรองใหพลตรจาลอง ศรเมอง ไปลงสมคร สมาชกสภาผแทนราษฎร (ส.ส.) ในญป น ซงในความเปนจรงแลวมนเปนไปไมได เพราะไมใชคนในประเทศนน ชอของพลตรจาลอง ศรเมอง ทชาวญปนตงใหวา “Mr. clean” มาจากคาวาผสะอาด สะอาดในทางการกระทา ความคด จตใจ

38

อกทงทานยงไดรบรางวล Magsaysay สาขาบรการของรฐบาล ในป พ.ศ.2535 ไดเขารบรางวล เมอวนท 3 กนยายน พ.ศ.2535 ไดไปศกษาดงานดานการพฒนาคนท canaan farmer school ประเทศเกาหลใต ในป พ.ศ.2536 กบพลตรจาลอง ศรเมอง อกเชนกน ทานกไดรบรางวลอลกา สาขาสวสดการสงคมและประชาชน จากประเทศเกาหลใต เพราะวาทานเปนคนทมอสะอาด ซงทานกสมควรไดรบรางวลนเปนอยางยง เหนไดจากตอนทภาน พทกษ๑เผา ไปเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง ไดอาศยอยในบานทาน เพราะจะไดชวยเหลอไดอยางใกลชด และไดเหนพลตรจาลอง ศรเมอง เซนชอรบเงนเดอน เงนเดอนเปนแสนแตทานไมเคยเอามาใชเองเลย มแตเอาไปเขามลนธ ไปทาประกนชวตใหกบคนกวาดถนน ทกวนเวลาออกจากบานพลตรจาลอง ศรเมอง มกจะนาถงยงชพทมขาวสาร และของใชตาง ๆ ทจาเปน นาไปแจกจายใหกบคนกวาดถนนตามทางทขบผาน ทาใหเปนทรกของคนกวาดถนนมาก จะเหนไดวาพลตรจาลอง ศรเมอง นาเงนเดอนทไดรบไปใชเพอประโยชน๑สขของสงคมมากกวาเพอประโยชน๑สขตวทานเอง ทาใหไดประสบการณ๑จากการทางานกบนกการเมอง เหนถงความซอสตย๑ สะอาด อย ไดดวยเงนบานาญทตวเองเคยเปนทหาร ภาน พทกษ๑เผา จงไดแบบอยางด ๆ จากพลตรจาลอง ศรเมอง ภาน พทกษ๑เผา กลาววา

“...หากถาพลตรจาลอง ศรเมองไดเปนนายกสกครง ประเทศจะ เปลยนโฉมเลย เพราะกลาทา กลาตดสนใจมากเลย มความกลาหาญ ชาญชย...”

ภาพท 2 ภาน พทกษ๑เผา เปนประธานสหกรณ๑กสกรรมไรสารพษ จากด ในป พ.ศ.2536 ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

ในท ส ดภาน พ ท กษ๑ เ ผ า ก ท าหน าท เ ป นผ ช ว ย เลขาน การ ผ ว า ร าชการกรงเทพมหานครอย 3 สมยดวยกน และเรมเตมอมกบหนาทตรงนแลว และอยากจะไปทาหนาทของตนเองใหส า เรจ เสยท กอนทภาน พทกษ๑ เผ า จะลาออกจากการเปนผ ช วยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง กไดไปทาหนาทเปนประธานสหกรณ๑กสกรรมไรสารพษ จากด (ในป พ.ศ.2536) ไดช วยสรางพนทท คนรวยมาบรจาคท ดนใหแกพลตรจ าลอง ศร เมอง จ านวน 300 ไร

39

ทจงหวดกาญจนบร ทานคดไมออกวาจะทาอะไรกบทดนผนนด ภาน พทกษ๑เผา จงคดวาควรแบงพนทออกเปนสดสวนเพอประโยชน๑ในการใชสอย โดยสวนหนงสรางเปนโรงเรยนผนา เปนหลกสตรทมการสอนการเปนผนา ไดสรางสหกรณ๑เกษตรไรสารพษ พลตรจาลอง ศรเมอง ทตองพวงชอของ พลตรจาลอง ศรเมอง เนองจากชอนจะทาใหขายได อกทงทานกดารงตาแหนงผวาอย ณ ตอนนนดวย โดยปายไมทมการสลกชอกไดถกเขยนโดยใชศลปะทไดเรยนมาของภาน พทกษ๑เผา อกสวนหนงกเปนฟาร๑มเลยงสนข มสนขหลายพนตว ซ งสนขเหลานม าจากในสมยทท านเปนผ ว าราชการกรงเทพมหานคร ทานไมฆาสนขจรจด ซงในความเปนจรงตามหนาทนนจะตองฆาสนขเหลาน เพราะสนขจรจดอาจจะไปทาอนตรายแกประชาชนได แตพลตรจาลอง ศรเมอง เปนคนทมศลธรรมไมฆาสตว๑ตดชวต ทานอาหารกเปนมงสวรต ทานเลยใชวธหาทอยใหสนขจรจดไดมทอยเปนหลกแหลง มคนเลยงคอยเลยงด ใหอาหาร และไดสรางบานใหคนไรบาน ไรทอย คนไมมเงน โดยแบงพนทสวนหนงออกเปนชวง ชวงละ 5 ไร สรางบานพรอมเขาอย ใหคนจนทวประเทศสามารถมาอยทนได แตตองทางานเพอแลกทอยฟรดวย ซงกทางานในพนททไดจดสรรไวให มการสอนใหรจกทาเกษตรเพอสรางรายได ไมกอหน อยอยางพอเพยง ทาเกษตรโดยไมใชสารเคม มการปลกพชในแตละไรจะไมซากนเพอใหมความหลากหลาย อกหน าท หน งนอกจาก เปนประธานสหกรณ๑กส กรรมไร ส ารพษ จ าก ด ภาน พทกษ๑เผา ยงทาหนาทเปนผจดการ คอยสมภาษณ๑คนทมป๓ญหาตาง ๆ แลวรบคนเหลานนเขามาอยอาศยในพนททจดสรรไวเมอคนเหลานนเขามาอย ไดสอนใหมอาชพ ทาตลาดหาชองทางรายไดให จากเดมเปนคนทไมมเงน มแตหนสนตดตวมา กสามารถสรางรายได หาเงนไปใชหนไดอกดวย ซงภาน พทกษ๑เผา ไดพาคนเหลานนไปปลดหนทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ๑การเกษตร (ธ.ก.ส.) ชวตความเปนอยคนเหลานนดขน ในทสดภาน พทกษ๑เผา ไดเสนอใหไปเปดรานสหกรณ๑ พลตรจาลอง ศรเมอง ทกรงเทพมหานคร เพอจะไดมรานคาของตนเอง ไมตองไปฝากขายสนคาใหกบพอคาแมคาทตลาด จะไดไมถกกดขราคา อกทงยงเปนการทากาไรใหกบสหกรณ๑เพมขนดวย หากไดไปเปดรานสหกรณ๑กสกรรมไรสารพษ จากด ทกรงเทพมหานคร ภาน พทกษ๑เผา กไดคดระบบบรหารจดการงานตาง ๆ ใหทกอยาง โดยจะมรถขนผก ขนสนคาเกษตรของสมาชกเขาตลาดกรงเทพมหานครทกเชามด แตพลตรจาลอง ศรเมอง คดหนกวาจะคมทนหรอไมเพราะทานกลวจะขาดทน ซงภาน พทกษ๑เผา รบประกนเลยวาทาอยางนจะไมมวนขาดทนเดดขาด ซงกเปนจรงตามทวาไว ทากาไรไดเปนแสน อกทงยงสามารถนาเงนไปป๓นผลใหกบสมาชกไดอกดวย เมอรายไดดกไดคดโปรโมชนตอบแทนลกคาประจา หากซอสนคาของเรา 10 ครงขนไป จะใหพกฟรทรสอร๑ทของ พลตรจาลอง ศรเมอง มบรการรถตบรการรบสงถงท เพราะพนท 300 ไรกเปนรสอร๑ททม บรรยากาศด มลาธาร มถา ในทสดงานทกอยางดลงตว กไดขอพลตรจาลอง ศรเมอง ลาออก บางครงสงทคนเราตงใจทาอาจจะไมใชเปาหมายทแทจรงของเรากได คนเรามกจะนกไดวาเวลาทาอะไรตองมความตงใจ แตความตงใจไมใชเปาหมายของชวต ความตงใจคอการทเราตกลงใจวาจะกระทาสงหนงสงใด แตเปาหมายในชวตจะเปนการตงทศทางทมงไปสบางสงทคนเราเหนวาสาคญหรอมความหมายตอชวตเรา ซงเปาหมายในชวตทชดเจนจะเปนตวกาหนดทศทางการเลอกความเปนไปได และนาไปสการกระทากจกรรมตาง ๆ ในชวต การทภาน พทกษ๑เผา ไดเลอกมา

40

ทาหนาททางการเมอง แทนทจะทาตามเปาหมายของตนเองนน เนองจากเลงเหนแลววาการไดมาทาหนาททางการเมองนนจะเปนการเพมประสบการณ๑ชวต สามารถเขาใจจดด จดดอยของสงคมและนามาเปนแนวทางหาวธการแกไขไดตรงจด เมอเกดขอผดพลาดกยงมสงคมคอยใหคาแนะนา ชวยเหลอได หากวาภาน พทกษ๑ เผ า เลอกเสนทางทมาทาศนย๑ชวยเหลอเกษตรกรเลย จากประสบการณ๑การทางานทเหนสงคมในมมมองทยงไมกวางพอ ทาใหไมสามารถรบรแนวทางแกไขไดตรงจด ทาใหภาน พทกษ๑เผา ตดสนใจมาทางานทางการเมองเพอเพมประสบการณ๑ชวตใหมากขน ซงเกดผลดอยางมากตอตวภาน พทกษ๑เผา เพอเปนพนฐานตอยอดการทางานตามเปาหมายทตงไวไดเปนอยางด ไดมเครอขายสงคมทกระดบ ไดเรยนรการทางานดานเกษตรกรรรม รจกแกป๓ญหาเฉพาะหนาไดอยางมไหวพรบ สงเหลานทาใหภาน พทกษ๑เผา เตบโตขนจากการทางาน

คณคาจากการท างานท าใหไดเรยนรและเตบโต

ภาพท 3 ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา

ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 9 มนาคม 2557

คนเราควรรวาเวลาไหนควรวางมอ และเวลาไหนควรไปจากสถานททดเหมอนสามารถทาเงนไดแตไมมความเจรญกาวหนา คนเราควรปลกความกลาหาญ เรยนรอยางตอเนอง และออกไปสรางจดทสงสดของชวต ตอนนชวตอาจจะราบรนไรอปสรรค อาจจมองเหนโอกาสใหม ๆ ทจะนาไปสความสาเรจทยงใหญกวา และยงยนมากยงขน ถงตอนนนกไมเกดอาการหลงปลมปตกบความสาเรจเลก ๆ นอย ๆ ทไดรบอยตอนนนอกตอไป หลงจากออกจากการเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง กเรมเดนตามเสนทางความฝ๓น เพอสานฝ๓นใหเปนจรง ในการทจะตงศนย๑ชวยเหลอเกษตรกรนน กอนอนเลยทเราจะตองทาคอ เราตองเขาใจและเรยนรในสงทเกษตรกรเดอดรอน โดยการลงมอทาและเปนเกษตรกรเสยเอง แตเราตองมพนทเพอทจะสรางสวนทาเกษตร กคดวาอยากจะลงมาพฒนาในภาคใต เพราะเปนบานเกดของเรา และตลอดเวลาทไดทางานมา

41

กไดไปชวยพฒนามาทกภาคแลว ยกเวนเสยแตภาคใตนเอง จงไดเลอกมาทาสวนอยทอาเภอรตภม ซงเปนทดนสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4-01) ไดมาทงหมด 10 ไร ซงทดนนไดใหสทธแกเกษตรกรไดเขาทาประโยชน๑ในเขตปฏรปทดน ทดนในเขตปฏรปนนใชทาเกษตรกรรมไดอยางเดยวเทานน ทาประโยชน๑อยางอนไมไดและไมอนญาตใหทาการซอขายทดน ทดนนจดใหแกเกษตรกรผไมมทดนของตนเองหรอเกษตรกรทมทดนเลกนอยไมเพยงพอแกการครองชพไดเขามาทาประโยชน๑ โดยรฐใหความชวยเหลอในการพฒนาอาชพเกษตรกรรม และฐานะตอนนนของ ภาน พทกษ๑เผา หลงจากออกจากงานมาชวตไมไดมเงนทองตดตวมากมายเลย จงมสทธในการขอทดนทากนตรงน และจะมาทาอาชพเกษตรกรจากพนทแหงนดวย แตความรการทาเกษตรกไมม จงเรมบกปาฝาฟ๓นอปสรรค สรางทกสงทกอยาง ตนตงแตต 3 พรอมดวยภรรยา มาชวยกนพรวนดน หาบนา ปลกพช ใสปย ทาทกสงทกอยางดวยกน เดมททดนแหงนไดมเกษตรกรรายอนมาทาเกษตรกอนอยแลว แตปลกตนยางพาราโดยใชสารเคม แตภาน พทกษ๑เผา อยากทาเกษตรโดยไมใชสารเคม และตองการปลกพชผกสวนครว จงไดโคนตนยางพาราทงจนหมด และบารงดนเพอใหสามารถกลบมาอดมสมบรณ๑ตามเดม โดยการดาเนนชวตตามรอยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงพระราชทานแนวพระราชดารในการดแลและรกษาดนอกทางหนง นนคอ “การหมดน” เพอใหดนมความชมชน จลนทรย๑ทางานไดด อนจะสงผลใหดนบรเวณนนทาการเกษตรไดอยางมประสทธภาพ ปองกนการชะลางพงทลายของดนและพฒนาทรพยากรดนใหเกดแรธาต โดยการนาเศษใบไม เศษฟาง เศษหญา มาคลมดน นอกจากนยงนาเอาเทคนค และวธการในการทาการเกษตรอน ๆ มาใชในสวนแหงนดวย เชน การทาปยหมกชวภาพไวใชเองเพอลดตนทน การทาจลนทรย๑ในการปลกพชเพอเพมผลผลตและลดตนทนในการทาการเกษตร รวมทงการใชวธธรรมชาตในการจดการกบโรค แมลง เพอความสมดล เมอภาน พทกษ๑เผา ไดมาทาเกษตรกรตรงพนทตรงนกไดพฒนาใหทดนมความอดมสมบรณ๑ มความชมชน ผนปาปกคลมไปดวยตนไมสงใหญ มตนพชผกสวนครวทสามารถเกบมารบประทานเปนมออาหารได ทาใหไดเรยนรวาถาหากไมไดผานมาดวยตนเองกไมรเลยวามนยากแคไหน ความสาเรจไดมาไมยาก แตตองกลาคดกลาทา ใหความสาคญกบรายละเอยดทกขนตอน แลวกตองเดนเขาใกลจดหมายทละกาว ทละกาว กจะพบความสาเรจไดไมยาก ภาน พทกษ๑เผา คดวา “หากเราจะตงศนย๑เพอชวยเหลอเกษตรกร เรากตองเปนตวอยางแกคนอน ไมใชสอนเพยงทฤษฎเทานน แตปฏบตไมถก” และไดเกบเกยวประสบการณ๑ ในส งท เปนประโยชน๑ และเร ยนร ข อผดพลาดเพ อน ามาปรบใช ให ถ กว ธ เมอความรตกผลก จงนาความรตรงนไปเผยแพรใหแกเกษตรกรและประชาชนทสนใจไดนาไปใชประโยชน๑ ทาให ในป พ.ศ.2542 เปนทมาทท าใหภาน พทกษ๑ เผ า ไดรบ โล เชดช เกยรต เกษตรกรตวอยาง ทงทไมไดเปนเกษตรกรตวจรง สมครเลนดวยซาไป แตเปนคนเอาจรง ทาจรง แมไมมเงน ไมมบาเหนจบานาญ กสามารถสรางงาน สรางรายไดดวยตนเองจากนาพกนาแรง เปนตวอยางแกเกษตรกรรายอน ๆ ไดนาไปปรบใช ในชวงแรกกทาศนย๑อบรมเกษตรกรอยทสวน อาเภอรตภม โดยใชบานทพกอาศยของตนเองทาเปนศนย๑ฝกอบรมเลก ๆ อาจจะไมพยงพอตอจานวนผคนทตองการเขามาฝกอบรมแตกเรมมคนรจกเขามาหา และใหความสนใจมากขน จนสามารถสรางฐานะขนมาไดระดบหนง และนามาสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77

42

หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา มจานวนพนททงหมด 5 ไร เพอรองรบเกษตรกรและประชาชนทสนใจไดเขามาฝกอบรมไดมากขน ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงเปนสถานทฝกอบรม เปนการเปลยนความคด จตใจคน ดวยกระบวนการฝกอบรม โดยมเปาหมายในการชวยใหเกษตรกรไมเปนหน ไมตดอบายมข ไมเปนทกข๑เพราะสารเคม ชวอยเยนเปนสข และสนกกบการชวยเพอน ดวยอดมการณ๑และเปาหมายทแรงกลาของภาน พทกษ๑เผา ทาใหศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงแหงนมเกษตรกรและผคนใหความสนใจเขารวมกจกรรมเปนจานวนมากขน จนสรางชอเสยงเปนทยอมรบและนาเชอถอ เกดเปนเครอขายผผลตทมาจากเกษตรกร และเครอขายผบรโภคทมาจากผบรโภคทวไปรวมกลมกนเปนจานวนมากขน เครอขายเหลานไดนาความรทไดจากการเขารวมกจกรรมกบศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชทงในไร นา สวน และชวตประจาวนกอใหเกดผลดตามมา แตเกษตรกรไทยทาการตลาดไมเปน มกขายผานพอคาคนกลาง แลวถกเอาเปรยบ ดานราคาอยเสมอ จนทาใหภาน พทกษ๑เผา เขามาชวยจดการดานการตลาด โดยการสรางรานคาขนมาเพอเปนตวกลางในการเชอมโยงไปสผบรโภคคนอน ๆ

ภาพท 4 รานครวเพอนสขภาพ” ตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 27 ตลาคม 2557

ภาน พทกษ๑เผา ไดมาสรางรานคาทเปรยบเสมอนเปนตลาดขนในป พ.ศ.2540 สรางฐานตลาดทเปนศนย๑กลางขนเพอกระจายสนคาของเกษตรกร อยทอาเภอหาดใหญมชอวา “รานครวเพอนสขภาพ” ตงอย เลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทเลอกเปนอาเภอหาดใหญ เพราะวาเปนเมองศนย๑กลางทางการคาของภาคใต เปนยานเศรษฐกจ ดานการคาขาย การคมนาคมขนสงสะดวก เนองจากมเครอขายอยหลายจงหวด หลายอาเภอ และตองการสรางชอเสยง สรางความไววางใจ ความเชอใจ ใหเปนทรจกของคนทวไปมากยงขน รานนเปนศนย๑กลางในการรบ-สง สนคาเกษตรจากสมาชกเครอขายของ ภาน พทกษ๑เผา เพอจะไดมสถานทจาหนายผลผลตโดยไมตองเสยคาเชาท และไมถกแบงเปอร๑เซนจากการขายทกดขผผลตมากเกนไป ซงรานครวเพอนสขภาพจะได 20% จากสนคาทนามา

43

วางจาหนาย อก 80% ใหกบผผลตทงหมด หากผทนามาวางขายเปนคนทยากจนกจะใหเงนเตมจานวนไมแบงเปอร๑เซนจากการขาย ในสวนของการตงราคาขายนน สมาชกเครอขายสามารถตงราคาผลผลตไดเองแตตองไมเอาเปรยบผบรโภคจนเกนไป และสมาชกสามารถอยได โดยไมเดอดรอน และขาดทน จงทาใหรานครวเพอนสขภาพ กลายเปนตลาดทเปนธรรมทงสองฝายระหวางผผลต และผบรโภค ในชวงทภาน พทกษ๑เผา ทาศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไมไดบรหารจดการเรองศนย๑แคเพยงอยางเดยว แตไดไปทาหนาทหลายบทบาทดวยกนดงตอไปน 2544 - รวมกอตงตลาดนดเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ 2548 - ทปรกษาดานสงแวดลอม และสาธารณสข เทศบาลนครหาดใหญ ชวงสมยทนายไพร พฒโน อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดสงขลา ไดใหภาน พทกษ๑เผา เปนทปรกษาเวลาประชม เพอ เสนอความคดเหนเก ยวกบการจดการ การแก ไขป๓ญหา ในจงหวดสงขลา เชน ดานการจดการขยะ ทางเทศบาลกไดสงคนมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ในการน า เปลอกผลไมมาท า เปนน ายาล างจาน หรอน ายาซกผ า ได - เปดศนย๑รวมนาใจชวยภยนาทวม รวมกบอาสาสมครภาคประชาชน นาขาวสาร อาหารแหง ไปชวยเหลอชาวสงขลาและจงหวดใกลเคยงทประสบภยนาทวม

ภาพท 5 ภาน พทกษ๑เผา ไปรวมงานเทศกาล SLOW food ประเทศอตาล ในป พ.ศ.2550

ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

2550 - ไดรบเชญไปรวมงานเทศกาล SLOW food ประเทศอตาลในฐานะรานอาหารครวเพอนสขภาพทนาผลผลตจากเครอขายเกษตรอนทรย๑มาปรงอาหารเพอผบรโภค 2550 – ป๓จจบน (พ.ศ.2558) (1) คณะกรรมการวทยาลยการจดการทางสงคม จะมการเลอกตวแทนปราชญ๑ชาวบานของแตละภาคมาประชม เพ อแสดงความคดเหนในดานการจดการทางส งคม

44

และชมชน เพอนาประสบการณ๑ของแตละบคคลมาชวยแกไข พฒนาบานเมอง และไดลงพนททกภาคเพอไปดป๓ญหาทเกดขน ตวแทนปราชญ๑ชาวบานทางภาคใตคอ ภาน พทกษ๑เผา ตอนนไดลาออกจากตาแหนงการเปนกรรมการแลวเนองจากมหนาททตองรบผดชอบหลายอยาง (2) ผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวดสงขลา โดยมภาน พทกษ๑เผา เปนผประสานใหเครอขายคนรกสขภาพ จงหวดสงขลา ไดมารวมตวกนเพอพดคย แลกเปลยนในเรองของสขภาพ เพราะเรองสขภาพเปนเรองทกวาง ทงในดานสขภาพกาย สขภาพใจ และสขภาพจต (3) เจาของรานครวเพอนสขภาพ หาดใหญ โดยภาน พทกษ๑เผา ไดสรางรานครวเพอนสขภาพขนเพอใหเปนตลาดแกเกษตรกรและเครอขาย สามารถนาผลผลตมาวางจาหนายทรานไดโดยไมตองเสยคาทและไมตองผานพอคาคนกลาง เพราะรานครวเพอนสขภาพไดทาตลาดใหกบเกษตรอกทางหน ง เปนท งร านคาคาปลกและคาส ง ในเร องความปลอดภยของผลผลต ดานการเกษตร (4) เกษตรกรต วอย า ง เจ าของสวน เกษตรอนทร ย๑ ว ถ ไ ท อ า เภอร ตภ ม จงหวดสงขลา เนองจากภาน พทกษ๑เผา ไดขอพนททาเกษตรจากสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4-01) และทาเกษตรแบบอนทรย๑โดยใชหลกเศรษฐกจพอเพยง รวมทง ภมป๓ญญาทองถน จนประสบความสาเรจ และนาประสบการณ๑มาถายทอดใหกบเกษตรกรรายอน ๆ ไดนาไปปฏบต จนเปนทนาเชอถอ และไดรบการยอมรบในสงคม ทาใหไดรบเลอกใหเปนเกษตรกรตวอยางจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ (5) ผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา เนองจากภาน พทกษ๑เผา เปนผสราง และผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จดตงขนเพอชวยเหลอป๓ญหา กลมเกษตรกร และกลมผบรโภค (6) นายกสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท ภาน พทกษ๑เผา ไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการ 14 จงหวดภาคใตใหเปนนายกสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท ทาหนาทฝกอบรม และใหความร แกเกษตรกรและประชาชนทวไป อกทงยงชวยการสรางตลาดใหแกเกษตรกรอกดวย

45

ภาพท 6 ภาน พทกษ๑เผา ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม ในป พ.ศ.2550 ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

(7) ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา เนองจาก ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดรบการสนบสนนจากศนย๑สงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม สานกงานบรหารและพฒนาองค๑ความร (องค๑การมหาชน) ไดรบการเลอกใหเปนประธานสมชชาคณธรรม 14 จงหวดภาคใต ทาหนาทในการใหความรและหาตลาดใหกบเกษตรกร เพอใหเกษตรกรสามารถพงตนเองได (8) วทยากรบรรยายเรอง “กนอยอยางไรใหสขภาพด” “เกษตรวถธรรม นาชวตพอเพยง” “คณธรรมนาชวตพอเพยง” และ “เศรษฐกจพอพยง” ขนอยกบวาจะไดรบเชญไปบรรยายเรองอะไร

ภาพท 7 ภาน พทกษ๑เผา เปนอาจารย๑พเศษของมหาลยวลยลกษณ๑ ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

46

(9) อาจารย๑พเศษมหาลยวลยลกษณ๑และมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ (10) ผ ด า เน นการ เสวนาสม ชชาคณธรรม ในรายการป๓ กษ๑ ใ ต บ าน เ ร า ทางสถานวทยกระจายเสยง แหงประเทศไทย จ.สงขลา (90.5 MHz) ทกวนอาทตย๑ ตงแตเวลา 18.00 – 19.00 น. แตป๓จจบนนไมไดทาแลว แตยงคงไดรบเชญไปพดในรายการวทยตาง ๆ เชน สถานวทย ม.อ. FM88 MHz สถานวทย อสมท. สงขลา FM 96.5 MHz และ สถานวทยอน ๆ ไดพดคยกนในประเดนตาง ๆ เชน การทาเกษตรอนทรย๑ เรองเศรษฐกจพอเพยง และเรองทเกยวกบ ความเปนมาของภาน พทกษ๑เผา (11) รวมกอตง “สภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา” เปนกจกรรมทไดรบเชญจาก พลเอก สรยทธ๑ จลานนท๑ ใหไปประชมทสานกงานทาเนยบรฐบาล ใหตวแทนแตละจงหวดทาหนาทโดยการพาผผลต (เกษตรกร) และผบรโภคมารจกกน โดยไมผานพอคาคนกลาง ใหไดเหนถงแหลงทมาทไปของผลผลต นอกจากนภาน พทกษ๑เผา เปนผประสานงานและกอตงสภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ในทกวนท 5 ธนวาคมของทกป จะมการจดเลยงอาหารฟร เพอถวายในหลวง จะมการประชมคณะกรรมการ 14 จงหวด อกทงมการพดคยกบเครอขายถงทมาทไปหลงจากฝกอบรมและผลทไดจากการนาวธการทไดอบรมกลบไปใช ในพนทของแตละบคคล และมการจดเลยงโรงบญใหประชาชนทวไปสามารถมารบประทานอาหารฟรกนไดทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา พอรบประทานอาหารเสรจกไดรวมกนถวายพระพรแดในหลวง (12) เปนผนาแผนเกษตรและอาหารเพอสขภาพ จงหวดสงขลา เนองจากมประเดนป๓ ญ ห า ใ น ด า น เ ด ก ผ ส ง อ า ย ผ พ ก า ร ด า น อ า ห า ร แ ล ะ ด า น อ น ๆ ห ล า ย ป ร ะ เ ด น ทาใหเกดการรวมตวกนในกลมภาคประชาชน 16 อาเภอในจงหวดสงขลา กลายเปน “ยทธศาสตร๑สงขลาพอเพยง” และภาน พทกษ๑เผา ไดรบมอบหมายใหรบผดชอบในดานผนาแผนเกษตรและอาหารเพอสขภาพ เครอขายทง 16 เครอขายในจงหวดสงขลา จะตองสงคนมาอบรมดานการทาเกษตรและการทาอาหารเพอสขภาพ การทไดเหนจดเปลยนทเปนจดใหญเดน ๆ หลายจด เหมอนเปนคลนทหกเหหลายครง มหลาย ๆ จดทผดโผลขนมาเรอย ๆ จนถงวาระทพอเหมาะถงคอย ๆ มาตอกน จนคลออกมาเปนเสนทางทพาใหภาน พทกษ๑เผา มาอยตรงนได เกดจากความพยายามทตองการสความสาเรจในเปาหมายทตงไว ทาใหตองฝกฝน มความพยายาม จงจะไดพบหนทางทจะไปสเปาหมาย การทตองฝกฝนกเพอทจะทาใหเราไปสความสมบรณ๑ การทภาน พทกษ๑เผา ตงศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงและรานครวเพอนสขภาพ กเปนเปาหมายทภาน พทกษ๑เผา ไดวางแผนไวอยแลววาตองการทางานชวยเหลอสงคม ชวยเหลอเกษตรกร และประชาชนทวไปใหหลดพนความยากจนโดยเนนการสรางกระบวนการเรยนร เพอใหเกษตรกรไดเขาถงขอมล ขาวสาร ความร ป๓ญญา โดยใชหลกเศรษฐกจพอเพยง นอกเหนอจากการทางานตรงนแลว ยงไดสรางเครอขาย สรางกลมทมอดมคต

47

เดยวกน เพอไปชวยเหลอสงคม จะเหนไดวาภาน พทกษ๑เผา ไดทมเทหวใจใหกบการทางานอยางสดความสามารถ และเตมศกยภาพทตนเองมอย เพราะเมอเราสรางงาน งานจะยอนกลบมาสรางคน งานคอเวทแสดงออกซงศกยภาพในการทางานของเราทกครงทเราทางานอยางเตมทและอยางดทสด เมอบคคลอนไดเหนคณคาในงานของเรา กจะนาไปปฏบตตาม เมอทาใหบคคลนนเกดการพฒนาไปในทางทดขนกยอมสงผลใหเกดกาลงใจแกตนเองดวยเชนกน ทาใหการทางานของภาน พทกษ๑เผา มความสขทกครง และอยากพบเหนสงใหม ๆ ทจะเขามาในชวต นบวาเปนการไดเรยนรจากการทางาน ความรกคอการให

ภาพท 8 ภาน พทกษ๑เผา และภรรยา ทอาเภอรตภม ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

ภาน พทกษ๑เผา มคสมรสชอ นางกรณา พทกษ๑เผา ไดพบกบภรรยา ในชวงท

ภาน พทกษ๑เผา เปนอาจารย๑สอนหนงสออยทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขต ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทางครอบครวภรรยามอาชพเกษตรกรรม ทาใหตลอดเวลาทเรยนรชวตกนมานนมแตความเขาใจและชวยเหลอซงกนและกนมาโดยตลอด ไมวาภาน พทกษ๑เผา จะทางานทไหน ทาอะไร กจะมภรรยาเคยงบาเคยงไหลอย เสมอ จนกระทงไดมาทาอาชพเกษตรกรรมอยท อาเภอรตภม เปนทดนสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4 -01) ซงทาใหเปนแบบอยางแกเกษตรกรไดรวาหากไมมทดนทากนเปนของตนเอง กสามารถใชทดนสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4-01) ในการสรางอาชพ ภาน พทกษ๑เผา และภรรยาเปนกาลงสาคญทชวยเหลอกนทาเกษตรกรรม สรางผนดนแหงนจากหยาดเหงอแรงกาย จนสามารถเกบเงนมาสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา และสรางรานครวเพอนสขภาพตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ซงภาน พทกษ๑เผา ไดสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เพอวตถประสงค๑ตรงตามชอคอ เปนแหลงเรยนร วชาการและทกษะตาง ๆ

48

เพอใหสามารถรเทาทนการเปลยนแปลงในสงคม พรอมทงเสรมสรางหลกคณธรรม จนมความเขาใจและตระหนกถงคณคาของการอยรวมกนของคนในสงคม และอยรวมกบระบบนเวศน๑อยางสมดล รจกการเปนผให เกอกล และแบงป๓น มสตในการใชชวต คดพจารณาอยางรอบคอบ กอนทจะตดสนใจ หรอกระทาการใด ๆ จนกระทงเกดเปนภมคมกนทดในการดารงชวต โดยสามารถคดและกระทาบนพนฐานของความมเหตมผล พอเหมาะ พอประมาณกบสถานภาพ บทบาทและหนาทของแตละบคคล ในแตละสถานการณ๑ และมความเพยรพยายามฝกปฏบต จนสามารถทาตนใหเปนพง ของตนเองได และเปนทพงของผอนไดในทสด

ภาน พทกษ๑เผา และภรรยา ไดบรหารชวตครอบครวโดยการนาเอาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการดาเนนชวตประจาวนของตนเอง เนองจากทางครอบครวของทงสองมไดมฐานะทรารวย ทาใหตองรจกการทามาหากน ขยน และอยอยางพอเพยง ทาใหทงสองมความเขาใจ และดาเนนชวตอยางเขาใจกน การทภาน พทกษ๑เผา ลาออกจากการทาราชการแลวผนตวเองมาทาอาชพเกษตรกรรรมนนจงมใชเรองใหญโต หากสงททาเปนการไดสรางสรรค๑สงคมใหดขน ทางภรรยากพรอมเคยงบาเคยงไหลชวยเหลออยเคยงขางเสมอ เมอเจอป๓ญหาหรอวกฤตในชวต ยงคงมครอบครวทคอยใหกาลงใจกนตลอด ชวยใหผานพนวกฤตตาง ๆ ไปไดอยางราบรน

การใชชวตของภาน พทกษ๑เผาและภรรยา ไดตกลงอนาคตบนปลายชวตทมกนอย 2 คน โดยมการวางแผนไวแลววาจะใชชวตทเหลออยนนทาอะไร อะไรคอประโยชน๑ทแทจรงของชวต และเมอเราตายไปแลว สามารถเอาอะไรตดตวไปไดบาง สามารถทาสงทยงใหญเปนประโยชน๑ แกคนจานวนมากไดอยางไร และสรางความภาคภมใจในทางทดใหตวเองมากพอทจะเลาขานไปไดตลอดชวตไดหรอยง ทกอยางเหนไดจากผลงานและการปฏบตตวของภาน พทกษ๑เผา ทงสน เนองจาก วถชวตของคนเรานนสนเกนไป จงไมอาจเสยเวลาไปกบเรองไรสาระ เมอเรามโอกาสไดใชชวต จงตองรจกวางแผน ภาน พทกษ๑เผา กเชนกนไดวางแผนชวตในอนาคตของตนเองไวแลว หากวนหนงทหมดยคของเราไป สงทเราสรางมาคอ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงและรานครวเพอนสขภาพจะถกถายโอนไปใหกบมลนธธรรมสนต แหงกองทพธรรมมลนธ ทมอดมคตแบบเดยวกน เนองจากครอบครวภาน พทกษ๑เผา มไดมบตรสบทอด จงไดยกสมบตใหกบมลนธธรรมสนตไดนาไปสานตอ ทาใหชอเสยงและผลงานของภาน พทกษ๑เผา กยงคงมไวใหอนชนรนหลงไดนาไปเรยนรตอยอดตอไป

ดงนน รปแบบความรกของแตละคนอาจจะแตกตางกนไป เนองจากแตละคนกเกดมาตางครอบครว ถกเลยงมาคนละรปแบบ แตสงททาใหความรกของทงสองสามารถอยรอดไดนนอาจมาจากความรกทคลายคลงกน เชน ทศนคต คานยม ศาสนา ภมหลง เปนตน หากสรางความรกดวยความเขาใจ และใหอภยซงกนและกน กจะทาใหประสบความสาเรจในชวตค จะเหนไดวาชวตครอบครวจงมสวนสงเสรม ทจะสนบสนนใหสามารถดแลและจดการกบภาวะวกฤตทเกดขนได เมอพบป๓ญหา อปสรรค ความทกข๑ หากคนในครอบครวมความเขาใจกเปนกาลงใจทสาคญใหตอสวกฤตป๓ญหาตาง ๆ ไปได

49

เกยรตคณและรางวลทไดรบ จากการประกอบอาชพดานการเกษตรของภาน พทกษ๑เผา เปนการทาเกษตรอนทรย๑ โดยการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงและภมป๓ญญาชาวบานจนประสบความสาเรจตงแตป พ.ศ.2540 เปนตนมา ทาใหเปนแบบอยางชวตแกผประกอบอาชพเกษตรไดดเปนแบบอยาง นอกจากนยงเปนทนาสนใจของประชาชนทวไป ทงภาครฐและเอกชน ทาใหเปนทรจกทงในประเทศและตางประเทศ จนไดรบเกยรตคณจากหนวยงานตาง ๆ มากมาย ดงตอไปน

ภาพท 9 ภาน พทกษ๑เผา รบโลชเกยรตเปนเกษตรกรตวอยาง ในป พ.ศ.2542 ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

1. ในป พ.ศ.2542 ไดรบการคดเลอกใหเปนเกษตรกรตวอยาง รางวลชนะเลศ

ระดบประเทศ ของสานกงานปฏรปทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ 2. ในป พ.ศ.2542ไดรบการแตงตงจาก ฯพณฯ นายกฯชวน หลกภย ใหเปน

คณะกรรมการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม กระทรวงเกษตรและสหกรณ๑

ภาพท 10 ภาน พทกษ๑เผา รบโลชเกยรตเปน “คนดศรสงขลา” ในป พ.ศ.2551 ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

50

3. ในป พ.ศ.2551 ไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรสงขลา” เนองในวนมลนธพลเอกเปรม ตณสลานนท๑ เมอวนท 26 สงหาคม 2551

4. ในป พ.ศ.2552 ไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรเกษตรอนทรย๑” จากมลนธเกษตรอนทรย๑แหงประเทศไทย

51

ภาวะผน ากบการท างาน การสรางภาวะความเปนผนา (leadership) เปนสงททกคนสามารถสรางได ในการเปนผนาทางการเกษตรนนตองใหความสาคญและใสใจกนทกขนตอนของกระบวนการถายทอดความร เรมตงแตป๓จจยนาเขา (input) กระบวนการเปลยนแปลง (process) ผลลพธ๑ (output) ขอมลยอนกลบ (feed back) และสภาพแวดลอม การถายทอดความรแบบภาน พทกษ๑เผาคอ ไดทาตนเองใหเปนแบบอยางทด มการดารงชวตและประกอบอาชพทางการเกษตรโดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สรางหลกคดทถกตอง และมหลกวชาทครบถวน และมหลกปฏบตทงาย ประหยดเวลาและประหยดคาใชจาย พงพงป๓จจยการผลตในทองถนและชมชนเปนหลก สามารถพฒนาเทคโนโลยการเกษตรทเหมาะสมกบภมสงคมของชมชนทองถน พรอมทจะเสยสละโดยเฉพาะเวลา เพราะตองทาหนาทเปนกลไกหลก ในการถายทอดหลกคด หลกวชา และหลกปฏบตเหลานนไปสเกษตรกรรายอน ๆ อยางตอเนอง เพราะผนาจะตองคอยชนาผตามใหไปสจดหมายปลายทาง ความหมายโดยนยคอ ผนาเปนผรวบรวมสมาชกเครอขายทมเปาหมาย มความตองการในเรองใดเรองหนงเหมอนกนหรอคลายกนใหมาอยรวมกนเปนกลม แลวเดนทางไปสจดหมายรวมกน จงทาใหภาน พทกษ๑เผา เปนคนทมจตใจทคดถงผอนกอนเสมอ มความเสยสละอดทนอยางเปนอยางสง และตองมจตใจทด มความอสระในการชวยเหลออยางเตมท ไมผกตดกบผลประโยชน๑ การใหบรการทไมเลอกปฏบต ไมวาผนนจะยากดมจน จะมผวสใด มเชอชาตใด มวฒความรระดบใด หรอเพศใด อายใด หรอมความเชอใด ถามความทกข๑ยากลาบากใจ ผนากตองพรอมทจะเขาไปชวยเหลอเสมอ ดงนนผนาคอ ผขายความหวง ถงแมในยามทผตามกาลงเผชญกบป๓ญหา ผนาจะเปนแสงสวางททาใหผตามขามผานอปสรรคป๓ญหาไปได ภาน พทกษ๑เผา ถอไดวาเปนนกสงเสรมเกษตรคนหนง เปนผนาทางวชาการทชวยใหเกษตรกรมความรใหม ๆ ทางดานการเกษตร เปนผแกป๓ญหาของชมชน และเปนผทกอใหเกด การเปลยนแปลง ซงการทางานกบชมชนตองใชความอดทนดานจตใจในการดงเกษตรกรทอยในสภาพของการถกครอบงาจากความรความเขาใจทผดใหเกษตรกรหลดพน เนองจากความเปนผนาจาเปนตองม การเปลยนแปลงความเชอ แนวคด ความเคยชน ของเกษตรกร ซงลวนแตเปนสงทเกษตรกรผกพน และไมอยากเปลยนแปลง ผนาจงตองเปนผทสามารถทจะกระตนใหผตามตระหนกในความจาเปนทจะตองเปลยนแปลงโดยไมถกเมนเฉย หรอตอตานเปนปฏป๓กษ๑ โดยภาน พทกษ๑เผา ไดสรางแรงจงใจใหเกดการยอมรบโดยใชกระบวนการทางจตใจของเกษตรกร แตเขาจะยอมรบ หรอไมนนเปนการตดสนใจดวยตวเขาเอง ป๓ญหาจงมอยวาทาอยางไรทจะจงใจใหเขายอมรบและนาไปปฏบตตามทมงหวง หากพจารณาโดยถองแทจะเหนไดวา การจงใจใหเขายอมรบและปฏบตตามนนมไดขนอยกบเทคนคและศลปะในการจงใจเพยงอยางเดยว แตยงขนอยกบแนวความคด หรอวธการ ตลอดจนป๓จจยอน ๆ ดวย ตองสรางความคนเคยและสรางงานใหชาวบานยอมรบโดยตองศกษาหาความรเกยวกบชมชนนน ๆ และชมชนใกลเคยง ตองสรางความสมพนธ๑อนดกบบคคล ทกกลมทกระดบในชมชน มงสงเสรมชวยเหลอแนะนาเฉพาะบคคลแตละรายในดานเทคนค

52

และรายละเอยดเฉพาะอยาง เมอเกษตรกรตดสนใจรบวธการใหม ๆ ไปปฏบต กตองชวยเหลอตดตามแนะนาเพอใหงานเปนไปอยางถกวธและแกป๓ญหาตาง ๆ ทอาจเกดขน ภาน พทกษ๑เผา ไดใชความร ความสามารถ และประสบการณ๑ จากทตนเองไดปฏบตมาสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงของชมชน เพอเปนสถานทฝกทกษะความชานาญดานการเกษตรทสอดคลองกบความตองการของชมชน เพอใหเกษตรกรสามารถเรยนร และฝกทกษะความชานาญทเหมาะสมกบศกยภาพของตนเอง ควบคไปกบการทาความเขาใจในแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ไดใชกจกรรมในการสงเสรมการเกษตร โดยมงเนนใหเกษตรกรมความรความสามารถในการทาการเกษตรไดอยางมประสทธภาพ บนพนฐานการพงตนเองเพอพฒนาคณภาพชวตของตนเองและชมชนเกษตรอยางยงยน ซงการทจะไปถง เปาหมายตามหลกการดงกลาวไดจาเปนตองสงเสรมใหเกษตรกรมความร ความเขาใจทถกตอง เหมาะสมกบสถานการณ๑และป๓ญหาของตนเอง และชมชนและสามารถประยกต๑ใชความรนนใหเกดประสทธภาพสงสด หลกการสงเสรมดงกลาวไดแก การถายทอดเทคโนโลยการเกษตรในรปแบบและวธการตาง ๆ เชน การฝกอบรม การสอน การสาธตวธการปฏบต การทดสอบความร รวมถงการใหคาแนะนา และการเผยแพรผานสอตาง ๆ ซงเปนสงสาคญอยางยงในการสรางความเขาใจ ทกษะ และความเชอมนใหเกษตรกร เพอใชในการพฒนาการเกษตรกรและชมชน ดงคาสมภาษณ๑จากผเกยวของตอไปน “…แนวคดแบบภาน พทกษ๑เผา เปนแนวคดทสมถะ คดวาถา ชาวบานไดเอาความรตรงนไปใชทกครวเรอนกจะอยไดดวย ความสข เพราะอยดวยความพอ ใชคณธรรมในการดารงชวต และสอนถงขนการดารงชวต วธการครองตว วธการคด สอนถง กระบวนการคด…” (เจตน๑ธนช กลนล, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558) “…ภาน พทกษ๑เผา เปนคนทชอบชวยเหลอ ถาพดเปนภาษาของ ทางอสลามคอ ชอบเปนมอบน มอบนคอคนทชอบให มอลางคอคน ทคอยจะเอาอยางเดยว แตอสลามบอกวาใหเปนมอบนมากกวามอ ล าง เพราะตองการใหคนร จ ก เปนผ ให มากกว า เปนผ ร บ ภาน พทกษ๑เผา เปนคนชอบให ใหกาลงใจ ใหความชวยเหลอ เปนนกพฒนากลาคด กลาทา…” (สญมาญ ลเฮม, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558) นอกจากการเปนผใหแลว ภาน พทกษ๑เผา กยงเปนผรบอกดวย คอรบฟ๓งโดยการเขาไปพดคยกบชาวบานเพอสรางกระบวนการเรยนร สรางจตสานก อดมการณ๑ ทาความเขาใจเปาหมายรวมของชมชน และใชหลกความเชอ ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม ภมป๓ญญา เปนตวเชอมโยงใหคนเขามาอยรวมกนเปนเครอขาย เปนครอบครวเดยวกนอยางสนต

53

“…มนมาจากฐานของชวต ความเขาใจชวต ศาสนาสอนใหเราอทศ ตนใหเปนประโยชน๑ตอคนอน เพราะฉะนนเราจะเหนทกเรองเปน งานทนาทาไปหมดและสนก มนษย๑ควรจะอยในทศนะแบบน แลว เรากจะมเพอนทเดนอยในเสนทางเดยวกน…” จากคากลาวของภาน พทกษ๑เผา ทวามาจากฐานของชวต เนองจากชวตเคยประสบป๓ญหาชวตทางดานการเงน แตกสามารถตอสมาไดเพราะใชหลกธรรมทางศาสนาเปนเครองยดเหนยวจตใจ “…เพราะธรรมะในทางศาสนาทาใหเราเปนคนทมความทนสมยอย ตลอด เราไมเคยเชย หรอคราคร เพราะธรรมะสามารถอธบายทก ปรากฏการณ๑ของชวตได…” ศาสนาชวยใหเขาใจเหตและผลของการเกดทกข๑ และมสตในการแกไขป๓ญหาทเกดขนได และศาสนาสอนใหทกคนเปนคนดและทาประโยชน๑เพอผอน โดยไมเหนแกตว เมอเราคดในเชงบวกกจะมแตเรองด ๆ เขามาหาในชวต มเพอนรวมงานทด มสงคมทด และมโอกาสทด จงทาใหภาน พทกษ๑เผา ไดรบการยกยองจากเครอขายวา เปนผมพฤตกรรมด มคณธรรม มความมานะ อตสาหะ ใหความสาคญในการพฒนาคน สงคม และสงแวดลอม สามารถสรางศรทธาใหผคนยอมรบได และปฏบตหนาทดวยความเตมใจใหประสบความสาเรจ ดงนนจะเหนไดวาภาน พทกษ๑เผา เปนบคคลทรเรมพฒนาและสงเสรมสรางสรรค๑ตงแตพฒนาตวเอง พฒนาชมชน และพฒนาสงคม ตามลาดบ โดยนาวธการใหม ๆ มาใชในการปฏบตงานเพอชวยเหลอชมชน เพอใหชมชนในทองถนเจรญโดยอาศยความร ความสามารถ และประสบการณ๑ ในการชกนาประชาชนมาเขารวมเปนสวนหนงของการสรางความเจรญในทองถนของตนเอง เพอใหประชาชนสามารถยนดวยลาแขงของตนเองได เมอทาใหชมชนมความเขมแขงแลวคนในชมชนจงคอยออกสสงคมภายนอก กลายเปนบทเรยนใหแกชมชนอนไดนาไปปฏบต เพอใหเกดเครอขายองค๑กรชมชนมารวมกนคด มารวมกนทา เกดการนาสเครองไมเครองมอในการแกป๓ญหา และการพฒนาสงคมในดานตาง ๆ ทาใหเกดเครอขายสงคมทมความเขมแขงมากขน ภาวะผนาในการทางานของภาน พทกษ๑เผา จงเปนการตดสนใจเลอกในสงทควรทา และกอใหเกดการเปลยนแปลง และจดประกายสรางแรงบนดาลใจแกผตามใหเกดการเรมตน และยนหยดมงมนทมเทความพยายามปฏบตงาน (ไพโรจน๑ กลนกหลาบ, 2551) เปนเสมอนพเลยงทคอยเอาใจใส ใหคาแนะนา และสงเสรมพฒนาสมาชกเครอขายใหรจกพฒนาตนเอง คอยกระตนใหรจกคดและแกไขป๓ญหาอยางเปนระบบ ใหสมาชกมการแสดงความคดเหนอยางมเหตมผล ไมวพากษ๑วจารณ๑ถงแมแนวคดของแตละคนอาจจะแตกตางกนไป เพอใหเกดการเรยนรในการแกไขป๓ญหาดวยตนเอง ถงแมในบางคร งป๓ญหาจะมอปสรรคมากมายแต ทาใหภาน พทกษ๑ เผา

54

ไดพสจน๑ความสามารถใหเหนวาอปสรรคทกอยางเอาชนะไดดวยความรวมมอรวมใจในการแกไขป๓ญหาของทกคน สงผลใหสมาชกเกดการเปลยนแปลงในการพยายามพฒนาศกยภาพของตนเองใหสงขน จากทแกไขป๓ญหาของตนเองได กเรมนาประสบการณ๑ไปชวยสอนใหชมชน และเปนวทยาทานใหแกสงคม ดงบทเพลงทภาน พทกษ๑เผา และเครอขายแตงไวดงตอไปน “…ผนาคอ ผรบใช จตใจเทดทนคณธรรม ซอสตย๑เสยสละประจา ทาตนใหเปนตวอยาง ผนาตองไมยอทอ กอบญหนนธรรมนาทาง ยมสอปสรรคขดขวาง ถากถางเสนทางทาด รบใชดวยใจเบกบาน เจอจานนาใจไมตร เออเฟอเมตตาอาร ผนาตองมจตใจกลาหาญ ผนาคอ ผรบใช ไมกลวหนกเบาเอางาน คอผมจตวญญาณ เชอม ประสานชวยกนทาด…” การเปนผนาทดไดนนตองประพฤตตนเปนแบบอยางเพอเปนโมเดลทดใหแกผตาม และมความรสกเปนสมาชกทดในสงคม พรอมทจะผกพนตนเองกบความตองการของบคคลอน มจตทมงเนนใหบรการทเหนประโยชน๑หรอความตองการของบคคลอนเปนหลก และพรอมชวยเหลอใหเขาประสบความสาเรจตามทตองการ สามารถพงพาตนเองและเปนทพงใหแกสงคมได

55

ผลงานของภาน พทกษเผา

ภาน พทกษ๑เผา ไดประกอบอาชพดานการเกษตรกรรมมามากกวา 10 ป โดยมหลกคดจากประสบการณ๑ทางานและการดาเนนชวต นามาแกไขป๓ญหาใหแกเกษตรกรและประชาชน มหลกวชาการจากการศกษาหาความรจนเกดความเขาใจ จงนาประสบการณ๑และความรทไดศกษามาเปนหลกปฏบต จนกลายเปนศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนศนย๑กลางในการเชอมโยงเกษตรกร และประชาชนทสนใจ ใหเขามาเปนสวนหนงของกระบวนการปรบเปลยนความคด จตใจ และพฤตกรรม โดยมวตถประสงค๑ทจะพฒนาคนใหเปนบคคลทมความพอเพยง มคณธรรม และมสขภาพด โดยมการสาธตวธการปฏบตพรอมประกอบการบรรยายรวมดวย เพอใหผเขารวมอบรมสามารถนาความรทไดไปปฏบตไดจรง และนามาดาเนนชวตตนเองตอไปในอนาคต ดงนน จงสามารถใชกบผเขารบการอบรมไดทกระดบ ไมวาจะเปนเกษตรกร ประชาชนทวไป นกเรยน นกศกษา ขาราชการ ลกจางเอกชน นกธรกจ พยาบาล แพทย๑ เปนตน อกทงยงไดสรางผลงานดานการเกษตรเปนทยอมรบของสงคมทวไป และไดรบการยกยองใหเปนเกษตรกรตวอยางระดบภาคใต และยงมผลงานอน ๆ ดานการเกษตรอกมากมาย จนเปนแบบอยางชวตทดแกเกษตรกร และบคคลอน ๆ ทจะไดเรยนรและนาไปเปนแบบอยางในการพฒนาคณภาพชวต นอกจากน ภาน พทกษ๑เผา ยงใชเวลาวางทาตนใหเปนประโยชน๑แกสงคม และไดอทศตนเพอชวยเหลอสงคมทาใหเปนทเคารพ รกใคร และไดรบการยอมรบจากสงคม จากผลการศกษาปรากฏผลรายละเอยด ดงตอไปน

บทบาทในการพฒนาคนและสงคม การพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตองอาศยป๓จจยตาง ๆ มากมาย แตหนงป๓จจยสาคญตอการพฒนาคอ ป๓จจยดานทรพยากรคน คนจะพฒนาไดกตองมความร ดงนนการศกษาจงเปนกระบวนการทมงพฒนาคนใหเปนมนษย๑ทมคณภาพมความสามารถเตมศกยภาพ มการพฒนาทสมดลทงสตป๓ญญา จตใจ รางกาย และสงคม เพอเสรมสรางการพฒนา และการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ การศกษาเปนกระบวนการถายทอดและเรยนรในการทจะสรางสรรค๑ และพฒนาคนทงในแงความร ความคด ตลอดจนคณธรรมและจรยธรรมเพอใหสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข หากตองการความกาวหนาควรใหความสาคญกบการพฒนาคนโดยอาศยการศกษาเปนเครองมอ ภาน พทกษ๑ เผา มตาแหนงหนาท ในการปฏบต งานหลายตาแหนงดวยกน นอกเหนอจากการเปนผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงแลวยงทาหนาทเปนนายกสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท เปนผประสานงานสภาความรวมมออาหารปลอดภย จงหวดสงขลา เปนผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวด ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม

56

จงหวดสงขลา และงานอน ๆ ซงในหนาทการงานตรงนคอ การไปพฒนาสงคม แตการจะพฒนาคนและสงคมโดยคนหนงคนนนเปนเรองทเกนกาลง เนองจากสงคมไทยนนมป๓ญหาจานวนมากทรอคอยการแกไข แมวาไดมหนวยงานทกอตงขนเพอชวยเหลอสงคมในดานตาง ๆ หนวยงานเหลานตองใชบคคลากรจานวนมากในการดาเนนการเพอใหการแกป๓ญหาในสงคมนนสาเรจ แตเนองดวยขอบเขตและความตองการความชวยเหลอกวางขวาง จงทาใหหนวยงาน และบคคลากรในการดาเนนโครงการเพอชวยเหลอสงคมยงไมเพยงพอ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงจงอยากใหผทมนาใจ เพอสงคมสวนรวมไดมารวมมอรวมใจกนพฒนาสงคมกนมากขน เพอเปนชองทางใหคนทมความรความสามารถ หรอคนทมโอกาสมากกวาในสงคม ไดมสวนชวยเหลอคนดอยโอกาส หรอมสวนชวยเหลอกจกรรมสาธารณประโยชน๑ตาง ๆ และเพอลดภาระพงพงไวกบภาครฐเพยงฝายเดยว

นายกสมาคมเกษตรอนทรยวถไท ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดมการรวมกลมเกษตรกรขนเมอ ป พ .ศ . 2540 และ ได จดทะ เบ ยน เป นสมาคม เกษตรอ นทร ย๑ ว ถ ไท เม อป พ .ศ . 2549 โดยมภาน พทกษ๑เผา เปนนายกสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท ซงไดรบเลอกจากเกษตรกรใหเปนนายก เนองจากมผลงานดเดนดานการเกษตรทเปนแบบอยางทดแกเกษตรกร ซงทางสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทมการทางาน 2 ดานคอ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง และสภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ในสวนของการทาศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดทาตามนโยบายของทางสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท ในเรองการแกไขป๓ญหาชวต เรองความทกข๑ เรองเศรษฐกจ เรองสขภาพ เปนตน เพราะฉะนนศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงนมนโยบายทจะสรางหลกสตร สรางกระบวนการอบรม เพอใหคนอยเยนเปนสข สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมชวตตวเอง ทงเรองสขภาพ คณธรรม อบายมข เปนหนสน เปนตน เมอผทมาอบรมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมไดกสามารถมคณภาพชวตทดขน ซงจะวดผลจากผทมาอบรมโดยการลงไปเยยมถงบานของแตละคน สมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทมคณะกรรมการทงหมด 10 คน เปนทงวทยากร และเกษตรกร ไดมาสมครโดยเปนจตอาสาอยากชวยเหลองานทางสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท เนองจากงานของสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทเปนงานทชวยเหลอ พฒนาสงคมและประชาชน อยากใหคนในสงคมมคณภาพชวตทดขน สงคมกจะมความนาอยมากยงขน ในการทางานของสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทไดแบงหนาทกนอยางชดเจนตามความถนดของแตละบคคล ซงจะมฝายตาง ๆ ดงตอไปน ฝายสถานท กจะดแลสถานทเวลามการจดอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงกตองเตรยมสถานทใหพรอม ฝายประชาสมพนธ๑ กจะมหนาทคอยประชาสมพนธ๑ขาวสารของทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงวาไดทากจกรรมอะไรบาง เพอเปนการบอกให

57

เกษตรกรและประชาชนทสนใจไดทราบความคบหนา ฝายประสานงาน จะมหนาทประสานงานกบ ทกฝายเพอดความพรอม ฝายดแลเรองหลกสตร จะมหนาทปรบปรงหลกสตรใหมความทนสมยอยเสมอ ซงคณะกรรมการสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทจะมการเปลยนปละครง เนองจากบคลากรบางทานอาจจะมธรกจตดขดทไมสามารถทาหนาทไดอยางเตมความสามารถ หรอบางทานอาจจะมศกยภาพทไมพรอมตอหนาททไดรบมอบหมาย หากมการประชมจะมการจดประชมทกวนท 5 ธนวาคม ของทกป เนองจากสมาชกของสมาคมเกษตรอนทรย๑วถมหลายจงหวด หลายอาเภอ หากจะนดประชมเดอนละครงคงเปนเรองทลาบาก จงไดถอโอกาสในวนพอเปนทนดประชม พบปะพดคยกนปละ 1 ครง และในวนท 5 ธนวาคม ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดจดเลยงอาหารฟรใหกบประชาชนทกทาน และรวมกนถวายพระพรพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเพอแสดงออกถงความจงรกภกด ผประสานงานสภาความรวมมออาหารปลอดภย จงหวดสงขลา

ภาพท 11 เกษตรกรกบโรงพยาบาล ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

ภาน พทกษ๑ เผา เปนผประสานงานสภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ซงเปนอกงานของสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไทเชนกน ไดทางานรวมกบทางโรงพยาบาลทงในอาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และระดบอาเภออน ๆ เพราะทางโรงพยาบาลนนมนโยบาย “โรงพยาบาลอาหารปลอดสารพษ” เพอแกป๓ญหาผปวยทไดรบอาหารมสารปนเปอน และนากลมเกษตรกรในเครอขายสมาคมเกษตรอนทรย๑ใหมาพบกบทางโรงพยาบาล มการประชมกนเพอใหเกดความเขาใจถงป๓ญหาตาง ๆ โดยมภาน พทกษ๑เผา เปนผประสานความรวมมอของทง 2 กลม ใหมการตกลงการคาซงกนและกนโดยไมผานพอคาคนกลาง และไดพาพนกงานของทางโรงพยาบาล ผปวยไปลงพนทเยยมชมสวนของเกษตรกร ใหเหนถงกรรมวธการผลตตงแตตนทาง จนถงปลายทางท

58

ขนสงไปยงผรบ ใหเหนวาทกขนตอนมความปลอดภย สะอาด ไมใชสารเคมในการปลกพชผกผลไม อกทงเกษตรกรยงรบฟ๓งความตองการของทางโรงพยาบาลอกดวย หากตองการผลผลตทแตกตางออกไปจากทสวนของเกษตรกรมปลก เชน ทางโรงพยาบาลตองการใหผปวยทานทเรยน เกษตรกรกจะไปหามาปลกให เปนตน เปนการสรางโอกาสใหเกษตรกรไดมสถานทจาหนายสนคา หากเกษตรกรอยใกลโรงพยาบาลไหนกสามารถนาผลผลตไปสงทโรงพยาบาลนนได ดงทในหลวงทานสอนไววา “ตลาดทพอเพยงคอ ตลาดทไมตองขนสงไกล ไมตองเสยคาขนสงมากนก” ผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวดสงขลา เครอขายสรางเสรมสขภาพ ในจงหวดสงขลา เปนเครอขายทประสานความรวมมอจากประชาชนทง 16 อาเภอในจงหวดสงขลา เพอรวมกนสรางสขภาพทดแกคนในชมชนของตนเอง ประกอบดวยกลมหลายกลม หลายอาชพ ดงตอไปน เกษตรกร ผพการ ผสงอาย เปนตน ไดมการจดกจกรรมพดคยเรองสขภาพขนทงสขภาพกาย สขภาพใจ และสขภาพจต เชน ในเรองอาหาร อากาศ อารมณ๑ การออกกาลงกาย เวลาตนนอนตอนเชา ตองรจกหมนออกกาลงกายรวมกนในหมบาน เรองอาหารถาเปนไปไดควรปลกผกทานเองบรเวณบาน เรองอากาศ รจกดแลไมใหมการเผาขยะทกอใหเกดมลพษในหมบาน และในสงแวดลอม เรองอารมณ๑ รจกระงบความเครยด ซงเปนสาเหตททาใหเกดโรคมะเรงได ซ งจะมวทยากรมาพดในหวขอประเดนตาง ๆ เชน เรองแนวทางการเยยวยาผปวยมะเรง เรองการปลกผกกนเอง หรอเรองการใชชวตใหเปนประโยชน๑ตอสาธารณะ เปนตน ประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา ภาน พทกษ๑เผา เปนประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา ซงสมชชาคณธรรม มทงระดบจงหวดและระดบภาคใต ซงภาน พทกษ๑เผา ไดเปนประธานทงระดบจงหวดและระดบภาคดวย หนาทการทางานระดบจงหวดนน จะมการนดประชมในแตละอาเภอ วาอยากทากจกรรมเกยวกบการจดการดานคณธรรมอยางไร เชน บางพนทอยากทาเรองการสรางเสรมคณธรรมใหกบเดกเยาวชน จงไดจดคายเยาวชนเพอปลกฝ๓งเรองคณธรรม สรางจรยธรรมให กบเดก รณรงค๑ใหคนไทยรรกสามคค เปนตน จากนนนาแผนการจดการของแตละอาเภอมารวมกนเปนแผนระดบจงหวด กลายเปนสมชชาคณธรรมจงหวดขน สวนในระดบภาค มการทาหนาทโดยการจดประชมทกจงหวด เพอนาเสนอผลงานของจงหวดตนเอง วาแตละจงหวดมขอดขอเดนอยางไร และเรองอะไรบาง เชน จงหวดสงขลา ทาเรองสงเสรมคนดทไมมคนรจก ใหเปนทรจกในสงคม ไดทาการสมภาษณ๑เพอดงองค๑ความดของเขาออกมาเปนตวอยางแกคนอน

59

กรรมการของตลาดนดเกษตรกร

ภาพท 12 ตลาดนดเกษตรกร มหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 31 ตลาคม 2557

เวลา 13.00 น. ของวนท 31 ตลาคม 2557 ภาน พทกษ๑เผาไดไปตลาดนดเกษตรกร ในมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ ซงตงอยตรงขามกบตลาดเกษตร มอ. เพอเตรยมการกอนงานเปด ก ไดน าน ากระเจ ยบไปแจกใหกบผคนทมาเดนในตลาดนดเกษตรกรไดด มใหคลายรอน ซงภาน พทกษ๑เผาเปนกรรมการของตลาดนดเกษตรกร จงไดมาตรวจดความเรยบรอย และชวยเหลอภายในงานตาง ๆ เนองจากวนนเปนวนแรกทเปดขาย ผประกอบการทงหลายอาจจะยงวนวาย และไมเขาใจการปฏบตตว นอกจากนยงมเจาหนาทของมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ทเปนคนทาหนาทดแลตลาดทงหมด และมเจาหนาทสานกงานเกษตรและสหกรณ๑ จงหวดสงขลา เปนผจดโครงการตามนโยบายของนายกรฐมนตร (พลเอกประยทธ๑ จนทร๑โอชา) จดทาตลาดเพอชวยเหลอเกษตรกรและผประกอบการรายยอย เปนชองทางใหเกษตรกรและผประกอบการรายยอยนาสนคา มาวางจาหนายดวยตนเอง เพอชวยเหลอเกษตรกรทไมมแหลงระบายผลผลต ซงตลาดนดเกษตรกรมบธทงหมด 15 บธ เปดทกวนจนทร๑ พธ ศกร๑ เวลา 16.00 น.เปนตนไป แตในชวงแรกนนใหผประกอบการมาวางขายเพยงวนพธวนเดยวกอน เพราะทกอยางยงไมลงตว ซงเจาหนาทของมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ จะเปนผดแลสถานททงหมด หากมขอสงสยในกฎระเบยบกสามารถสอบถามได ในขณะทผประกอบการกาลงวนวายในการจดบธของตนเองอยนน เจาหนาทของมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑กจะประกาศกฎระเบยบการคาใหผประกอบการไดเขาใจไปดวยวา “...พนฐานแรกททกทานจะตองปฏบตตามกฎระเบยบคอ ไมใหใส เครองประดบ เชน แหวน กาไล ในการขาย สนคาในตลาดเกษตรกร กระเปาทนามากรณาพกตดตวไว หรอวางไวขางลางใตโต๏ะกตอง หมนดเอง เพราะคนทนมากหนาหลายตา บางทเราอาจจะดแลไม

60

ทวถงในตรงน กตองใหทานคอยระมดระวงเองดวย ตอไปในสวนท เนนหนกกคอ หมวกและผากนเปอน ทกทานตองสวมหมวกและ ผากนเปอนใหเรยบรอยเวลาจาหนายสนคา แลวกตลาดของเราจะ ปลอดแม๏คและโฟม ในสวนของปายราคา ทกสงทเรานามาจาหนาย กตองมปายราคาบอกลกคาชดเจนวาสนคาของทานมราคาเทาไหร ถากลมในตลาดเกษตรกรทถกหลกโภชนาการ ผกและโภชนาการ ทไดไฟเขยว อกประมาณเดอนหนาเราจะมการตดไฟ โ ภ ช น า ก า ร อาหารประเภทไหนทถกหลกโภชนาการเราจะตดไฟสเขยวให สวน ไฟสแดงจะตดใหสาหรบอาหารทยงไมถกตองตามโภชนาการ สวน ของอาหารประเภททตองหยบจบ รบประทานไดโดยตรง ไมอนญาต ใหใชมอหยบจบ ทานตองใชภาชนะหยบจบหรอถงมอ และเรองถง ขยะ สงเกตวาทางถนนจะไมมวางถงขยะรองรบ ผประกอบการ จะตองเกบขยะกลบบาน แลวไปแยกขยะทบานกนเอาเอง เดอน หนงเราจะเปดธนาคารขยะ แลวกเอาขยะมาขายกนได เพราะฉะนน ถาทานทงเอาไวกจะเปนหนาทของเจาหนาทเรา และถาทานทง บอย ๆ เรากคงจะไมมความสขทจะใหทานไดมาขายตอทน และ กรณอาหารทเปนแกงถาไมมตกระจกกใหใสภาชนะทมฝาปดได แตถากรณทไมมฝาปดกใหใชพลาสตก Wrap กได แตขอใหมภาชนะ ปกปดจะมาตงปนเปอนนนไมได กอนจะขายผประกอบการลอง สงเกตวาจะมตใหเซนชอกอน และมอางลางมอ เพราะฉะนนทานใด ทยงไมไดลางมอมาเราจะมอางลางมอ และนายาลางมอเตรยมให ทานเรยบรอย และครงหนาจะไมมโต๏ะเตรยมไวให ทกทานจะตอง นาโต๏ะมาเองขนาดไมเกน 1 เมตร 20 เซนตเมตร เราจะมทเกบให เพราะฉะนนตลาดทนคอนขางแตกตางกบตลาดทอน ตลาดทนนายา ลางมอเรากหมกเอง หมกจากผลสมเปน Em ผกทเหลอกเอามาทา Em ลางตลาด ทกศกร๑สดทายของเดอนเราจะชวยกนลางตลาด ทกคนทนกจะชวยกนหมด เปนตลาดแหงการพงพาอาศยกน แลวก สาธารณะสขกมาตรวจตลาด ขอใหทกทานวนนคาขายกลบไป รารวย ขอบคณคะ...”

61

ภาพท 13 บธของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 31 ตลาคม 2557

ตลาดนดเกษตรกร ไดจดตงขนโดยมวตถประสงค๑เพอเพมชองทางการตลาดสาหรบเกษตรกรผผลตสนคาคณภาพและไดมาตรฐาน สามารถจาหนายใหแกผบรโภคโดยตรง เนองจากป๓ญหาหลก ๆ ของเกษตรกร และผผลตสนคาดานการเกษตรคอ ป๓ญหาการตลาด เกษตรกรหาตลาดไมเปน ภาน พทกษ๑เผา จงไดจดหาตลาดเพอรองรบผลผลต และตดวงจรของพอคาคนกลาง เพอใหเกษตรกรมกาไร ไมเปนหน และไมยากจน “…ผมจะตองทาหนาทคอ ทงสอนวธการผลต คอวธการผลตแบบไร สารพษวาทาอยางไร ในขณะเดยวกนผมกตองชวยเขาในเรองของ การตลาดอก คอจดเดนของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจ พอเพยงคอ นอกจากเราสอนใหเกษตรกรปลกพช ผก ผลไม โดยไม ใชสารเคมทาอยางไรแลว แตเรากยงชวยครบวงจร อยางมตลาด ไหนเรากสนบสนนใหเขามทขาย...”

ภาพท 14 เจาหนาทสานกงานเกษตรและสหกรณ๑จงหวดสงขลา ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 31 ตลาคม 2557

62

ผวจยไดสงเกต การทางานอยของบคคลทใสเสอสฟา บางคนคอยตรวจแตละบธทขายแลวจดรายงานบางอยางลงในกระดาษ ผวจยไดมโอกาสสมภาษณ๑บคคลเสอสฟาทานหนงทไดรบการแนะนาจากภาน พทกษ๑เผา ผวจยจงไดสอบถามเกยวกบหนาทในการทางานภายในตลาดนดเกษตรกรแหงนวามดาเนนการอยางไร

“…พอดรจกทาน (ภาน พทกษ๑เผา) มาเปน 10 ปแลว ทางกระทรวง เกษตรและสหกรณ๑อยากจะชวยเกษตรกร ทมป๓ญหาเรองของการ จาหนายผลผลต เรองของตลาด กเลยมนโยบายใหทางกระทรวง โดยสานกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ พอลงมาในระดบ พนทกเปนสานกงานเกษตรและสหกรณ๑จงหวดสงขลา เปนการชวย ใหชาวบานนาผลผลตมาขายใหกบผบรโภคโดยตรง โดยทางหนวย ชวยในเรองของการจดเตรยมสถานทให สนคาสวนใหญทจาหนาย คอ สนคาปลอดสารพษ แลวกเครอขายทมาขายในตลาดนด เกษตรกรกทางานกบกระทรวงเกษตร รานคาทมาสวนใหญเปน สงกดของกระทรวงเกษตรเปนหลก ทงปศสตว๑ ประมง เกษตร เปนอกแนวทางหนงในการแกไขป๓ญหาตลาดของเกษตรกร เปนการ ฝกใหเกษตรกรไดขายของเปนดวย เพราะโดยสวนใหญเกษตรกรจะ ขายของไมเปน ทนไดตดพอคาคนกลางออก…”

(วรรณา, สมภาษณ๑วนท 31 ตลาคม 2557) รเรมยทธศาสตรสงขลาพอเพยง ยทธศาสตร๑สงขลาพอเพยง จดตงขนเพอใหประชาชนในจงหวดสงขลาไดเรยนรความพอเพยง โดยภาน พทกษ๑เผา ไดใหเครอขายทงหมด 16 อาเภอ ในจงหวดสงขลา สงคนมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เพอใหบคคลเหลานไดเรยนรการปฏบตตนใหม โดยการถายทอดองค๑ความรทสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดจรง เพอใหพงพาตนเองได โดยไมเปนภาระของสงคม มความเปนอยทพอเพยงเลยงชพตนเองไดอยางมความสข สขภาพแขงแรง มอาหารกนทปลอดภย

บทบาทในการบรหารงานของศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ภาน พทกษ๑เผา มบทบาทเปนผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทาหนาทในการบรหารกจกรรมในองค๑กรใหบรรลตามวตถประสงค๑ทวางไว การทองค๑กร

63

จะประสบความสาเรจได สวนหนงยอมขนอยกบความสามารถของบคลากรในการปฏบตหนาท ของตนเอง ดงนนผบรหารยอมตองการบคลากรทมความร ความสามารถ และประสบการณ๑ เปนพนฐาน เพอสามารถควบคมการดาเนนงานใหทนกบการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ไมวาจะเปน ดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และเทคโนโลย ในฐานะผอานวยการศนย๑ฯ ภาน พทกษ๑เผา จงตองทาหนาทสรางขวญกาลงใจรวมทงแรงจงใจในการปฏบตงานใหกบบคลากรในองค๑กร พรอมทงเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนในการปฏบตงาน เพอสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรไดใชความร ความสามารถอยางเตมท นอกจากน ยงตองคานงถงคานยม วฒนธรรม จรยธรรม และวนยในการปฏบตงานขององค๑การเปนสาคญ โดยแนวทางในการบรหารศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงของภาน พทกษ๑เผา ไดอาศยหนาทหลกทางการดงตอไปน การวางแผนงาน การทางานในยคป๓จจบนมลกษณะการทางานเปนทม มการแลกเปลยนเรยนรซ งกนและกน เครองมอทชวยใหการทางานเปนทมสมฤทธผลคอ วธการประชมอยางมประสทธผล ภาน พทกษ๑เผา จะมการประชมคณะทางาน ประชมเจาหนาท ประชมวทยากรอยเสมอ ไมวาจะเปนเรองการทางาน เชน การปรบปรงหลกสตร การพฒนา ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง การไดรบเชญไปรวมกจกรรมตาง ๆ บางครงมสถานโทรทศน๑มาถายรายการ กจะมการเตรยมการ การวางแผน เรองของการลางพษ เรองของการอบรมเพอสขภาพ เรองของเศรษฐกจพอเพยง เพอเปนการสอนเรองของเทคนค วธการคดวา จะตองปรบปรงแกไขในรายละเอยดตาง ๆ ซงภาน พทกษ๑เผา จะเปนผดแลภาพรวมขององค๑กรทงหมด บางครงภาน พทกษ๑เผา กจะตนขนมาตอน 03.00 น. กอนทจะมการอบรม มานงทางาน เขยนเปน mind map เกยวป๓ญหาทางสงคมทไดรบรทางขาวสารบานเมอง เพอนามาเปนกจกรรมการสอนใหกบผเขาอบรม นามาเปนขอคดใหผเขาอบรมไดแสดงความคดเหนวาควรแกไขป๓ญหาสงคมอยางไร ซงเปนการถอดองค๑ความรออกมาวเคราะห๑เพอดสวนทตองปรบปรง องค๑ความรสวนนยงสามารถนาไปประยกต๑ใชไดจรงในสถานการณ๑อน ๆ ซงจะเปนไปตามนโยบายของศนย๑ฯ ทมหนาท ภารกจ สรางกระบวนการอบรม เปลยนพฤตกรรมของคน เพอใหคนในสงคมอยเยนเปนสข ทาใหผเขาอบรมไดเรยนร ปรบเปลยนชวตตวเอง ทงเรองสขภาพ คณธรรม อบายมข การเปนหนสนตาง ๆ การจดบคลากรปฏบตงาน การทางานของคนในองค๑กร จดเปนทรพยากรบคคลทมคณคาขององค๑กร ทาอยางไรจะใหทรพยากรบคคลเหลานนทางานเตมท เตมความสามารถเพอใหไดงานทมคณภาพดทสด ซงการรบสมครพนกงานของภาน พทกษ๑เผา ไมไดพเศษอะไร ไมจาเปนตองจบการศกษาระดบสง หรอมความสามารถพเศษดานใดดานหนงมากอน หากพนกงานทาหนาทไหน ไมเปน กจะสอนใหเขากอนโดยการทาใหดเปนแบบอยาง ใชหลกเมตตาธรรมใหอยกนไดดวยความรกความเขาใจเชน สอนการปรงอาหาร ปรงอยางไรใหอรอย สอนการลางหองนา ไดสาธตวธการ

64

ขดหองนาใหดวาขดอยางไรใหสะอาด พรอมยกตวอยาง พระเจาอยหวของเราสอนลก ๆ เรองการ ลางหองนา แมจะเปนกษตรย๑กยงเหนถงความสาคญของการมวนย ดงนน พนกงานท ทางานกบ ภาน พทกษ๑เผา เพยงแคเปนคนทมความซอสตย๑ ความสะอาดกายและใจ ความขยน ความประหยด ความเสยสละ ความสามคค ความมวนย ใจกตญ๒ ถายงไมมในสวนนกตองรจกสรางขนมา สวสดการสาหรบพนกงานททางานในศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงและรานครวเพอนสขภาพสามารถลางพษฟรตลอดชพ ดงคาสมภาษณ๑ตอไปน “…กอนหนานอยบานเปนแมบาน แตวาบานอยแถวนใกล ๆ ศนย๑ฯ เลยมาสมครงานทศนย๑ฯ แหงน ทเลอกมาทาเพราะสะดวกและ เหมาะกบอายของเรา ทรวาทศนย๑ฯ รบสมครแมบาน เพราะมเดก มาทางานแลวไปบอกวามการรบสมครแมบานเพม เลยมาสมครเปน แมบานทศนย๑ฯ เดนมาทางานทกคร งทมการอบรมทศนย๑ฯ มาทางานเวลา 7.00-17.00 น. เมนสวนใหญททานนอาจารย๑ภานจะ เปนคนสง ซงอาจารย๑ภานเปนคนด ชอบชวยเหลอ ใจบญ อยางคน ในหมบานถาตกงานกมงานใหทา คนแถวนรก เคารพอาจารย๑ภาน ทกคน เวลาทเรามาทางานกไดความร เวลาใชจายอะไรกรจก ประหยด เพราะมการสอนเรองเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ในบางสงบางอยางทเรยนรมากจะนาความรไปใชบาง...”

(อมยะ หมดอาดม, สมภาษณ๑วนท 18 พฤศจกายน 2557)

“…กอนหนานทาอาชพรบจางงานบรษท ทเลอกมาทางานทนเพราะ อยในหมบานน อายมากแลวอยากหางานทาใกลบาน และอยาก มาหาความรดวย เพราะไดยนชอเสยงของอาจารย๑ดงมาก จากการท ไดมาฟ๓งเวลาอาจารย๑สอนผเขาอบรม กไดนากลบไปทาเองบาง ทมา ทางานในศนย๑ฯ นสวนใหญเปนญาตกนหมด การทไดมาทางานกบ อาจารย๑ภาน กรสกด เหมอนเปนครกบลกศษย๑ มอะไรกสอน เ ว ล า ไมเขาใจกนกสอน มอะไรไมดกคอยเตอนเรา เตอนเวลาทาอะไรไม เรยบรอย จะบอกทกอยาง แตไมถงกบไลออก ซงเรากอยทนมา 4-5 ปแลว ถาใครออกกตองหาคนเขา ถาไมมคนมาเพมกทาเทาททา ได เราไมรสกวาลาบาก แตกมรสกเหนอยบางเวลาคนมาเยอะ ๆ บางทเจอคนทป๓ญหาเยอะกจะไมสนใจ เพราะเปนผใหญกน หมดแลว ถาเปนเดก ๆ เรากจะเตอน แตการไดมาทางานตรงนดกวา

65

ไปทางานขางนอก เพราะอยใกลบาน ไดความรเยอะ สบายใจ อาจารย๑ภาน กใหเงนเยอะ ใหด ไมไดใหนอยเกนไป แ ต ก ย ง น อ ย กวาบรษททเคยทาในบางเดอนเทานนทไมพอใช แตกไมเปนไร อาจารย๑ภาน กจะพยายามหางานมาใหอยเสมอ เพอใหพวกเราอย กนได อาจารย๑ภาน อยไดเรากอยได เนองจากทศนย๑ฯ ไมไดมงาน ทกวน จะทาเฉพาะวนทมการจดกจกรรมฝกอบรม แตกอยไดถาเรา อยอยางพอเพยง อกทงกยงมสวนของตนเองกใชเกษตรอนทรย๑ และ นาไปขายในเมอง มแมคารบซอประจาอยแลว และมลกคาประจา ถาอยแบบพอเพยงเงนนอยกอยได เงนนอยกไมไดเครยด อดออม ลกกไดเรยน เราไมไดหาคนเดยว แฟนกชวยหาดวย กเลยอยได คนมอายแลวอยาไปทางานขางนอกเลย อยแถวนเหละ…”

(อารยา หมดอาดม, สมภาษณ๑วนท 18 พฤศจกายน 2557)

“…พอมาทางานกบอาจารย๑ อาจารย๑เปนคนด พอเราอยใกลกบคนด เรากซมซบสงทดไปดวย จากทเปนคนใจรอน ฉนเฉยว กใจเยนลง ตอนแรกเราไมรตว แตคนทบานมาบอกวาเราเปลยนไป พอไดมา ทางานกบอาจารย๑กไปกนได เพราะเรามทศนคต มมมมองไปใน ทศทางเดยวกน แนวเดยวกน แตกมบางทตางกน แตกไปในแนว เดยวกนได เวลาททางานมนเลยราบรน ทบานเมอกอนเราไมเคยลาง จานเองเลย ตอนนกลางเอง ทาความสะอาดบานเอง เนองจากเหน อาจารย๑ลางหองนา เราเหนเราเลยตองทา แกไมไดสอนอะไรหรอก แตเราเหนเราตองทา…”

(วราวรรณ สวรรณรตน๑, สมภาษณ๑วนท 14 เมษายน 2558)

การสรางความสขในททางานถอวาเปนป๓จจยทสาคญอยางยงททาใหการบรหารองค๑กรเปนไปไดดวยความราบรน เนองจากการทคนในองค๑กรมความสขจะเปนการเพมทงปรมาณและคณภาพของผลผลต การพฒนาบคลากรในการทางานอยางมประสทธภาพนน จงถอวาเปนสงทสาคญและจาเปนมากในการพฒนาองค๑กร หรอหนวยงานนน ๆ ทงในดานความร ความสามารถ คณธรรม จรยธรรม รวมถงศลปะของการเปนผนา ในการปฏบตงานอยางมความสข หากคนททางานมความสาราญ งานกสาเรจลลวงไปดวยด

66

การงบประมาณ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เปนสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท กอตงโดยภาน พทกษ๑เผา ชวงทมการสรางศนย๑ฯ นขนมานนดวยงบประมาณทงสน 10 ลานบาท และไดรบการสนบสนนงบประมาณจากศนย๑สงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรมจานวน 1 ลานบาท จงเปนทมาของปายหนาทางเขาศนย๑ฯ ทตองเขยนชอเพอใหเกยรตศนย๑สงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรมทไดสนบสนน ศนย๑ฯ แหงนพงพาตนเอง อยอยางพอเพยง รายไดสวนใหญมาจากกจกรรมทศนย๑ฯ จดขน เพอสรางงาน สรางรายได สรางองค๑กร เชน หากมผมาอบรมกจะคดคาอาหารคนละ 80 บาทตอมอ อาหารวาง 10-20 บาทตอมอ ทพกคนละ 300 บาทตอคน มคาวทยากรจะคดคาชวโมง ชวโมงละ 600 บาท คาจางพนกงานวนละ 400 บาท หากมการจดกจกรรมลางพษจะเกบคนละ 3 ,000 บาท เปนตน รายไดทงหมดจะนามาหกคาใชจายตาง ๆ เมอเหลอกจะนามาเขากองบญสงเสรมชวตพอเพยง กองบญนจะนาไปชวยเหลอผยากไร ทตองการมาอบรมทศนย๑แตขาดทนทรพย๑ จงนาเงนสวนนมาชวยเหลอ หรอบางคร งภาน พทกษ๑ เผา ไปเปนวทยากรในสถานทตาง ๆ กจะนาเงนคาวทยากรทไดมาเขากองบญน เพราะคดวาตนเองไมไดมลกหลาน หรอภาระในชวต เงนกไมไดจาเปนมากมาย อาหารกมใหทานทกมอ เงนจานวนนจงมคณคาสาหรบผอนมากกวา ในสวนของรานครวเพอนสขภาพนนเปดเมอป พ.ศ.2540 เปนกจการสวนบคคลของ ภาน พทกษ๑เผา จงตองบรหารรายไดอยางรอบคอบเพอใหรานคาอยได และเปนทพงใหกบเกษตรกรสมาชกในเครอขาย รายไดของรานสวนหนงมาจากสนคาของเกษตรกรสมาชกในเครอขายทนาสนคา มาวางจาหนายทราน ภาน พทกษ๑เผา ไดหกเปอร๑เซนจานวน 20% ของรายไดจากการจาหนายสนคา และรายไดจากการจาหนายอาหารมงสวรต รายได เหลานจะนามาจายคาภาษ คาใชจาย คาจางพนกงานในราน ดงนนรายไดทงหมดจากการหกคาใชจายจะเปนรายไดสวนตวของภาน พทกษ๑เผา แตถงอยางไรรานครวเพอนสขภาพกยงดาเนนกจการเพอชวยเหลอสงคมอกทางหนง เชน หากผทไมมรายได หรอมรายไดนอย แตอยากนาสนคามาวางจาหนาย กสามารถนามาฝากวางจาหนายไดฟร ทางรานครวเพอนสขภาพไมหกเปอร๑เซน การตลาด เปนการบอกปากตอปาก ไมมการโฆษณา ไมมใบปลวแจก ไมยงสปอตโฆษณาวทย เนองจากการบอกปากตอปากนนเปนรปแบบในการทาการตลาดทไดผลในวงกวางอยแลว และอยากใหผทมาอบรมเปนเหมอนตวแทนของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงทมาอบรมแลวไดผลลพธ๑ทดขนจรง จงไปบอกตอเพอใหคนทใสใจสขภาพไดรบรขอมลท เปนจรง ไมบดเบอน หากทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงพยายามโฆษณาทกวถทางแตคนทมาอบรมไมประทบใจ กเปนการทาลายชอเสยงอกทางหนง อกทงยงเปนการเพมภาระเรองคาใชจายอกดวย หากสงนนเปนสงทดอยแลว กไมตองไปแสดงอะไรหรอทาอะไรมาก คนกยอมมองเหนสงทด ๆ ดงนนเมอมคนมาอบรมแลวเหนผลทดขนกยอมไปบอกตอกนเอง กลายเปนทรจกในวงกวาง

67

นอกจากนยงมเฟสบ๏คชอ “ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จ.สงขลา” ไดโพสลงเฟสบ๏คเกยวกบกจกรรมททาในแตละวนวาทาอะไร เพอใหคนอน ๆ ไดเหนเมอเขามาด จะไดแนวคดทสามารถนาไปปฏบตตามได ทสาคญภาน พทกษ๑เผา เปนคนทมจตใจด มคณธรรม ทาเพอประโยชน๑สวนรวมอยเสมอ กเปนการทาใหคนอนอยากรจกและเขามาหา เชน ตอนนาทวมเมอป พ.ศ.2553 ภาน พทกษ๑เผา ไดไปขายอาหารในราคา 1 บาท ทขางบกซ เอกซ๑ตรา อาเภอหาดใหญ ลงทนซอของทาอาหารไป 5 ,000 บาท ขายได 2 ,000 บาท ทาอยหลายวน ซ งในความเปนจรงชวงนน ภาน พทกษ๑เผา ไมไดมเงนมากมาย เพราะรานครวเพอนสขภาพกถกนาทวมเชนกน ขาวของในรานกจมนาเสยหายไปหลายแสน แตภาน พทกษ๑เผา คดวาของทเสยไปแลวกใหเสยไป ยงไงกสามารถสรางขนมาใหมได ถาเรายงมชวตอย ไมทอแท ไมหมดหวง ซงททาเชนนภาน พทกษ๑เผา ไมไดหวงผลอะไรเลย คดแคอยางเดยวคอ ทาแลวเรามความสข คนทไดรบกมความสข ภาน พทกษ๑เผาเชอวา Our loss is our gain หมายความวา ดเหมอนจะขาดทน แตทจรงแลวกาไร เพราะวามนเปนอรยทรพย๑ คอ ทรพย๑สนในใจหรอคณธรรมอนประเสรฐทอยกบตวเรา ยงมความดอ กมากมายท ภาน พทกษ๑เผา ไดสรางชอเสยงไวจนเปนทรจกถงคณงามความดตาง ๆ ทาใหกลายเปนสงทผคน พดถง และทาใหศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงและรานครวเพอนสขภาพมผคนแวะเวยนเขามาหา และอดหนนเรอย ๆ จนเกดเครอขายสมาชกทเปนกลยาณมตรทดตอกนมา

ภาพท 15 การวางรองเทาอยางเปนระเบยบ ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

การอานวยการ เปนภารกจในการใชศลปะในการบรหารงาน ทภาน พทกษ๑เผา เปนผมอานาจในการสงการตามหนาทความรบผดชอบ ชแนะบคคล การนเทศงาน และการตดตามผล เพอใหงานดาเนนไปตามแผนหรอเปาหมายทกาหนดไว การทคนในองค๑กร หรอสมาชกเครอขายตองเขาสงคมคนหมมาก จะตองมการปรบพฤตกรรมบางอยางใหเปนไปตามกรอบกตกาในสงคม

68

เพอจะไดไมทาความเดอดรอนแกคนอน ดงนน สงทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดถายทอดแกผเขามาอบรมคอ การใหความรและพฒนาผเขาอบรมใหทราบถงวธการเปนคนดในสงคม และทาอยางไรทจะสามารถทาใหตนเองเปนคนดในสงคมได เชน กจกรรมทมการอบรมใน ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงนนจะเปนการปพนฐานเกยวกบ ความคด จตใจ พฤตกรรม ใหมคณธรรม พงพาตนเองใหได เวลากนอาหารวาง หรอกนอาหารในแตละมอ กตองรจกเกบลางเอง เวลาถอดรองเทากตองถอดใหเปนระเบยบ เกาอเวลานงทากจกรรมกตองวางใหเปนระเบยบ นมนวล เมอเสรจกจกรรมกตองเกบเอง รจกรกษาของสาธารณะ เพอจะไดใชตอไปในรนอน ๆ เปนตน ทาใหเวลาทมงานทตองไปออกบธขายของ เชน ทตลาดนดเกษตรกร ทมหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ สมาชกกนาสนคาของตนเองไปวางจาหนาย นาโต๏ะไปเองเพอวางสนคา ทาตามกฎระเบยบของเจาหนาททกประการ หลงจากขายของเสรจกเกบกวาดสถานทใหสะอาด ทาใหสมาชกของ ภาน พทกษ๑เผา ถกชนชมเสมอ วามระเบยบ ภาน พทกษ๑เผา เมอไดฟ๓งกรสกตนตนใจทคนของตนไมไปเปนภาระของสงคม การจดองค๑การ โครงสร างศนย๑ เ ร ยนร คณธรรมเพ อ เศรษฐกจ พอเพยง เปนสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท โดยมภาน พทกษ๑เผา เปนผอานวยการและเปนนายกสมาคม และมคณะกรรมการทมาเปนวทยากรใหทางศนย๑ เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ท งหมด 10 คน มการแบง เปนหลายฝายดวยกนด งน ฝ ายสถานท ฝ ายประชาสมพนธ๑ ฝายประสานงาน ฝายดแลเรองหลกสตร คณะกรรมการจะมการผลดเปลยนกนทาหนาทปละ 1 ครง บางคนอาจจะมป๓ญหาเรองสขภาพ จะมการพบปะพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนตลอด และมการประชมใหญทกวนท 5 ธนวาคมของทกป ซงตรงกบวนเฉลมพระชนพรรษาพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ทเลอกใชวนท 5 ธนวาคม เปนวนพบปะสมาชก เนองจากศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมสมาชกเครอขายอยหลายอาเภอ หลายจงหวดในจงหวดสงขลา ไดแก พทลง ตรง นครศรธรรมราช สตล ในหาดใหญมเครอขายทงหมด 16 อาเภอ ไดแก จะนะ เทพา นาทว รตภม สะเดา สงหนคร บางกลา คลองหอยโขง เปนตน ทาใหการเดนทางมารวมตวกนบอยครงนนเปนเรองทลาบาก ซงจะมการจดเลยงอาหารเลยงฟรในชวงบายใหกบคณะกรรมการ สมาชกเครอขาย และประชาชนทวไปไดรวมรบประทานอาหารกน ซงจะมการประชมคณะกรรมการ สมาชกเครอขาย และพดคยกบประชาชน ในชวงตอนเยนจะรวมจดเทยนชยเพอถวายเปนพระราชกศล และรองเพลงสดดมหาราชาพรอมกน

69

การสรางเครอขายเพอพฒนาคนและสงคม การพฒนาแบบมสวนรวมของประชาชนนนมความสาคญ และสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนได เนองจากงานพฒนาสงคมเปนงานทตองทากบคนหรอมนษย๑ และเอามนษย๑เชอมตอกบมนษย๑เปนตวตงในการดาเนนงานเพอใหบรรลตามวตถประสงค๑ และเปาหมาย เครอขายจงมความสาคญมากขน ไมวาจะเปนระดบทองถน ระดบชาต และระดบนานาชาต ซงเปนเครองมอทมคณคาในการพฒนา การสรางเครอขายเปนการเชอมโยงฝายตาง ๆ เขาดวยกนอยางเปนระบบและอยางเปนรปธรรมเพอปฏบตภารกจอยางใดอยางหนงรวมกนโดยท แตละฝายยงคงปฏบตภารกจหลกของตนตอไป กจกรรมสาคญทสดทเครอขายทารวมกนคอ การแลกเปลยนเรยนร แลกเปลยนขอมลขาวสาร ประสบการณ๑ ตองมการตดตอสมพนธ๑สอสารกนอยางสมาเสมอระหวางสมาชก เพอนาไปสการวางแผนรวมกน ภาน พทกษ๑เผา สรางเครอขายขนมาโดยเรมจากการเปนตนแบบในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยนาองค๑ความรมาสรางความเขาใจในการบรหารจดการและใชทรพยากรธรรมชาตจากภมป๓ญญาและประสบการณ๑จากการปฏบตจรงมาถายทอดใหกบเกษตรกรและประชาชนทสนใจเพอใหเกดภมความร จนสามารถคดวเคราะห๑ จากการเรยนรในแหลงตนแบบ และสามารถนาไปปรบใชเพอประโยชน๑แกตนเอง และสงคมตอไป เนองจาก ภาน พทกษ๑เผา ไดตระหนกถงการทเกษตรกรไทยยงมป๓ญหาตาง ๆ เชน ป๓ญหาทางการเกษตร ป๓ญหาครอบครว ป๓ญหาการเงน เปนตน และตองการแกไขป๓ญหา แตยงขาดองค๑ความร จงเกดการรวมตวเปนกลมเครอขายขน เพอศกษาหาความร แลกเปลยนขอมลขาวสาร ชวยเหลอซงกนและกนเพอใชสาหรบแกไขป๓ญหาหรอพฒนาขดความสามารถ ตงแตระดบพนฐานไปจนถงระดบกาวหนาคอ มความรและทกษะทงดานการรวมกลม และดานการใชเทคโนโลยการเกษตรแกไขป๓ญหาหรอพฒนาอาชพของสมาชกกลม โดยมวตถประสงค๑ในการสรางเครอขายขนมาเพอรวมกนแกไขป๓ญหาหรอพฒนาอาชพการเกษตรทเกษตรกรแตละคนหรอแตละครวเรอนดาเนนการเองโดยลาพงไมได กลมจงเปนกลไกสาคญในการบรหารงานสงเสรมและพฒนาการเกษตร ทจะชวยเสรมพลงใหเกษตรกรมความเขมแขง สามารถแกไขป๓ญหาหรอพฒนาขดความสามารถในการปรบตวใหทนกบ การเปลยนแปลง ผานกระบวนการวเคราะห๑ป๓ญหาและการวางเปาหมายการพฒนารวมกน สความแขงแกรงทางเศรษฐกจรวมกน เครอขายผน าชมชน เครอขายสมาชกของภาน พทกษ๑เผา ไมวาจะเปนราชการ เกษตรกร หรอประชาชนทวไป ไดมารวมกลมกนโดยมงความสาเรจของชมชนเปนสาคญ ชวยเหลอประสานงานซงกนและกน บนพนฐานของความจรงของแตละคน โดยอาศยทนคอ ภมป๓ญญาทมอยมาใชใหเกดประโยชน๑

70

และนาความรทไดรบการอบรมจาก ภาน พทกษ๑เผา มาประยกต๑ใชเพอนามาขยายผลสชมชน และสงคมตอไป ทาใหจากเครอขายเลก ๆ ทภาน พทกษ๑เผา กอตงขน ไดขยายผลสสงคมกลายเปนเครอขายสงคมขนมา ซงในแตละกลมเครอขายจะตองมผนากลมทจะมอานาจหรออทธพลสามารถ ชกจง และนาพาคนในชมชนไปสการพฒนาทมความเหมาะสมกบทองถนของตนและการเชอมโยงไปสการพฒนาในระดบประเทศ หากผนาไมมประสทธภาพในการดาเนนการพฒนาตาง ๆ ใหมความสาเรจได และไมสามารถโนมนาวใหคนในชมชนมความรวมมอรวมใจกนพฒนาชมชน เพราะไมมการลงพนทเพอไปพบปะสอบถามป๓ญหาความเปนอย ทกข๑สขกบชาวบาน เปนการสรางความไมนาเชอถอในตวของผนาใหกบชาวบาน นามาซงการไมใหความรวมมอ การพฒนาจงดาเนนการไมสาเรจ ในความเปนจรงนนการพฒนาชมชนคอ การสรางความเจรญใหเกดขนแกชมชนในทกดาน ซงหมายถงการทคนในชมชนจะตองรวมกบผนา หนวยงานในชมชน หนวยงานจากภาครฐ หรอองค๑กรตาง ๆ ในการทจะจดการกบทรพยากรทมในชมชนไมวาจะเปนทรพยากรธรรมชาต บคคล เปนตน ใหมความสอดคลองเพอเปนการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ ตองทาใหคนในชมชนเชอมนในตวผนา เขามารวมมอใหการมสวนรวมในการพฒนาชมชนไปพรอม ๆ กน จงจะสามารถแกป๓ญหาของคนในชมชนไดอยางตรงจดตรงตามความตองการของคนในชมชนเอง ดงจะเหนไดจากการสมภาษณ๑ตอไปน “…ผมเคยมาอบรมทน 1 ครงเมอป พ.ศ.2554 เพราะเราเหนถง ป๓ญหาของหมบานอนดบแรกคอ การพนน อนดบสองคอยาเสพตด ผมดารงตาแหนงผใหญบานมาตงแตป พ.ศ.2553 ป๓ญหาเหลานมน เกดขนมากอนหนานแลว จงตองมาคดวาเกดสาเหตจากอะไร เลยเกบขอมลในหมบาน นามาวเคราะห๑ตลอด ถอดผลออกมา ไดมาเปนป๓ญหา พอเรารป๓ญหากตองมาหาทางแก แตเราไมรวาจะ แกยงไง กเลยมาหาผร จงไดมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ไดนาความรทงหมดทไดจากการอบรมไปเปด อทยานศนย๑เรยนรเพอการศกษาทบานของตนเอง...”

(เจตน๑ธนช กลนล, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558) เจตน๑ธนช ถอไดวาเปนผนารนใหมทมแนวความคดใหมในการพฒนาชมชน เพราะกอนหนานชมชนมแตเรองของหนสน ยาเสพตด ทาใหมแตป๓ญหามากมาย ทาใหเจตน๑ธนช ซงดารงตาแหนงเปนผ ใหญบานขณะนน ตองพยายามหาแนวทางการแกไขป๓ญหาในชมชน จนทาใหคนในชมชนมอาชพและรายไดจากการทาเกษตรกรรม เชน ปลกผกสวนครว เลยงไกไข

71

ทาฟาร๑มเหด เปนตน สอนใหคนในชมชนอยอยางพอเพยง ซงรายไดของชมชนสวนใหญมาจากการ ทาเกษตรกรรม ถาคดเปนครวเรอน รายไดตอปประมาณ 230,000 บาท/ครวเรอน รายไดหมบานตอป 425,000/หมบาน ซงเปนตวเลขทเจตน๑ธนช ไดตรวจสอบมาจากบญชครวเรอนในหมบานของตนเองโดยใหคนในชมชนทาบญชรายรบรายจาย เปนผลใหคนในชมชนไดเหนถงคณคาของเงน ควรใชจายอยางประหยด และเทาทจาเปนเทานน หากนาเงนไปใชจายกบการพนน และสารเสพตด มนจะมประโยชน๑มากกวานาเงนไปลงทนกบการเลยงไกไข ปลกพชผกสวนครวไวกนเองหรอไม เปนการกระตนใหคนในชมชนไดคดและเปรยบเทยบ เพอเปนกลอบายหลอกลอใหหนมาทาในสงทเปนประโยชน๑มากกวาเอาเวลาไปใชสญเปลากบการเลนการพนน แลวผลสดทายกไมเหลออะไรเลย จะเหนไดวาเจตน๑ธนช มศกยภาพในการเปนผนาททาใหคนในชมชนชวยกน รวมมอกนพฒนา โดยการสรางความเชอมนและแสดงใหเหนถงศกยภาพของตนเองวาสามารถพฒนาชมชนไดอยางแทจรง มการพฒนาความรและทกษะของตนเองโดยการแสวงหาความรจากศนย๑การเรยนร และบคคลทมความรความสามารถ เพราะเปนการชวยทาใหเจตน๑ธนช มโลกทศน๑ใหมตองานพฒนา

ภาพท 16 สน บญประการ ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

"...ผมมกจะมาชวยทศนย๑นบอย ๆ มาซอมบารง บางทขจกรยาน ตอนเชา กแวะมา พดคยกบคนทมาอบรมบาง มารวมฟ๓ง มารวม แบงป๓นความร และพาชาวบานในหมบานผมมาอบรมทนบอย เพอใหเขาใจแนวทาง เพราะทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจ

72

พอเพยงคอ แหลงเรยนรในเรองชวตประจาวนของเรา ไดบอกให ชาวบานรวาในบางสงบางอยางทเราดารงชวต หรอการใชชวตอยมน ผดทาง ไมวาจะเปนเรองนม เรองกาแฟ ทกสงทกอยางทเราตาม กระแสสงคมทกอยางนน มนไมใช เราไปดถงบรรพบรษของเราวา ทาไมถงอายยนโดยทเขาไมไดดมนม ไมทานกาแฟ ยงอายยน เ ป น 100 ป แลวพอมาดเราตอนน เราดมนม เราทานกาแฟอายแค 40-50 ป กเปนมะเรงเปนโรคเยอะแยะไปเสยแลว ถาเรารจกมอง ยอนกลบมาได กจะอยสขสบายขน ชวตดขน นเหละคอสงทเราบอก เขาแลวเราตองทาใหเขาเหนดวย ดวยความทเราไดความรตรงน เรากเอาไปพฒนา ไปปรบ ไปบอกใหชาวบานไดร เรากไดไปดความ เปนอยของชาวบาน ไปดวาทไปอบรมมาเขาเอามาใชจรงหรอเปลา เหมอนนาหมก ปยชวภาพ มนชวยลดตนทน ทาตามหลกเศรษฐกจ พอเพยง อยไดโดยไมตอง พงอะไร เราพอกนพอใช เมอกอนเราอย กนอยางแรนแคน มแตหนสน มการพนน แตตอนนเรามเงน 10 บาท เราอยได ขาวเรามกน ผกเรามปลก ปลาเราหาได เราพงตนเองได โดยไมตองไปพงคนอน เราใหชาวบานเขาคดไดวา รอบ ๆ ตวเรา ทกสงทกอยางมประโยชน๑หมดเลย...” (สน บญประการ, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558)

สน บญประการ เปนผใหญบานทเปนทรกของทกคน รกในการบรหารชมชน โดยเรมตงแตการพฒนาตวเอง พฒนาครอบครว เพอเปนตนแบบทดใหชมชนไดยดถอ ปฏบตตาม การพฒนาชมชนจะทาใหเกดผลสาเรจและมประสทธภาพไดนน ตองอาศยองค๑ประกอบหลายดานในการรวมมอกนทางานพฒนาเพอใหบรรลวตถประสงค๑ตามทไดวางไว ผนากเปนองค๑ประกอบทสาคญสวนหนง เปนผมอานาจหรออทธพลสามารถชกจงคนในชมชน และผลกดนความสาเรจใหเกดขนกบชมชนได ถาชมชนใดมผนาทมความรมประสทธภาพในการทางานพฒนากจะทาใหชมชนเกดการเปลยนแปลงหรอพฒนาไดเรวยงขน สามารถนาชมชน นาคน ใหไปสเปาหมายทกาหนดไวได ดงนน ผนาของชมชนจงมความสาคญในงานพฒนาชมชน สามารถทาใหชมชนนน ๆ ขบเคลอนงานพฒนาไดตามเปาหมายทตงไวอยางมประสทธภาพ และสงสาคญอกอยางหนงในการพฒนาชมชนคอ การวมมอกนของคนในชมชน คนในชมชนตองมสวนรวมและรวมมอกนในทก ๆ การพฒนาดวย ตอใหมผนาทดขนาดไหนถาขาดองค๑ประกอบสวนนไป การพฒนาชมชนกเกดขนไดยาก

73

เครอขายภาครฐ ภาคเกษตร ของประเทศไทยไดใหความสาคญตอการพฒนาภาคเกษตรไรสารพษมากขนเรอย ๆ เมอพจารณาการกาหนดนโยบายภาคเกษตรในป๓จจบน ภาครฐไดใหเงนชวยเหลอเกษตรกร เพอกระตนเศรษฐกจชมชน เชน โครงการพฒนาเกษตรอนทรย๑ หรอเกษตรปลอดสารพษ แมรฐบาลจะกาหนดนโยบายทชดเจน และเปนรปธรรมมากขน เพอสงเสรมและสนบสนนกระบวนการพฒนาภาคเกษตรอนทรย๑และเกษตรปลอดสารพษ แตในทางปฏบตเกษตรกรสวนใหญ ยงขาดประสบการณ๑ ขาดความเขาใจ และขาดความเชอมนเกยวกบกระบวนการพฒนาเกษตร ปลอดสารพษและเกษตรอนทรย๑อยมาก เกษตรกรยงคงตดยดอยกบพฤตกรรมการใชปยเคม และสารเคมกาจดโรคพช และศตรพชกนอย ดงนนภาครฐจะตองแกไขวกฤตนโดยการมงเนนทการปฏรปทดน ปฏรปการเกษตร และปฏรปเศรษฐกจ การเมอง สงคม ในทกดาน เพอกระจายทรพย๑สนและรายได ความร ขอมลขาวสาร สทธทางการเมองและทางสงคมไปสคนสวนใหญอยางทวถง “…เคยมารวมอบรม สมมนา และพาคณะมาดงาน กไดนาความรท ไดจากการอบรมกลบไปใชเยอะเลย ไปปรบเปลยนพฤตกรรมตวเอง การใชประจาวน จากทเราเคยกนเยอะ เทยวเยอะ นอนเยอะ กกลบมาเปลยนเปน รจกความพอเพยง และไดนาไปพฒนา ประชาชนใหมจตสานก รจกชวยเหลอตวเอง ไมเปนภาระในสงคม สอนใหเขามภาวะ ผมกไดชวยเหลอใหศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ไดเปนทรจกโดยการนาขอมลไปใสไวในเวบไซต๑ เทศบาล ไลน๑ของกลมบาง เวลาคนทจะมาด งานทอาจารย๑ภาน ผมก จะรบหนาทตดตอให และพามาหาทศนย๑ฯ ทเลอกพาคนมาอบรมท ศนย๑ฯ แหงน เพราะคนทมาอบรมแลว สามารถกลบไปปรบเปลยน พฤตกรรมไดจรง ประสบความสาเรจขน เลยรสกมแรงจงใจใหนา คณะมาดงานทน…”

(สญมาญ ลเฮม, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558)

การตลาดและการเมองจะไปดวยกนไดด ถานกการเมองจะเปนคนทด มความจรงใจ มจรยธรรม และนกถงประโยชน๑สวนรวมมากกวาประโยชน๑สวนตน โดยนายทธวธทางการตลาดมาใชในการใหขอมลขาวสาร เผยแพรความรและประสบการณ๑ทดใหกบประชาชน อยางเชนสญมาญ ทเปนนกการเมองทองถน ไดชวยประชาสมพนธ๑ใหกบศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง โดยใชชอเสยงทางการเมองชวยกระจายความรทไดมาอบรม และนาผทสนใจเกยวกบสขภาพมารจก

74

กบทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ถงแมจะไมไดเปนผเขาอบรมทมานอนคางแตกมความพยายามในการเรยนร นาสงทดมาปรบใชในชวตประจาวน และชวยเหลอคนในชมชน สงคมใหรจกพอเพยง พงพาตนเองได เครอขายเกษตรกร ป๓ญหาสาคญในภาคการเกษตรทถกสงเสรมใหเนนการผลตเชงเดยว เนองจากเกษตรกรจาเปนตองลงทนในการผลตเพมขน เพราะตองใชป๓จจยการผลตจากภายนอกเชน ปยเคม สารเคมกาจดศตรพช เครองจกรกลการเกษตร เชอเพลง คาจางแรงาน เปนตน ป๓จจยดานการจาหนาย ซงสนคาเกษตรเนาเสยงายไมเหมาะกบการสะสมสนคาคงคลง และตนทนขนสงสนคาสง เมอเทยบกบสนคาชนดอน เหตผลเหลานทาใหเกษตรกรมรายไดไมสมาเสมอ และยงคงยาอยกบวงจรของความเสอมโทรมของดนและนา ป๓ญหาหนสน ความยากจน สขภาพเสอมโทรม กนตอไป ป๓ญหาเหลานยงมใหเหนแทบทกจงหวด ในป๓จจบน โดยเฉพาะในพนท ๆ ทาการเกษตรตอเนองตลอดทงป และในอนาคตขางหนากจะเกดป๓ญหาตาง ๆ มากยงขน ดงนนการสงเสรม และพฒนาภาคเกษตรใหยงยนอยางแทจรง จงตองตระหนก และรบรถงวกฤตของป๓ญหาภาคเกษตร จาเปนอยางยงทหนวยงานทกฝายทเกยวของทกระดบ จะตองเปดใจกวางรวมดวยชวยกน พฒนาเครอขายความรวมมอแบบองค๑รวม หรอพหภาค เพอใ หเกดกระบวนการพฒนา และสงเสรมภาคเกษตรใหครบวงจรอยางตอเนอง โดยจดสาคญของการพฒนาเครอขายความรวมมอ ทกฝายตองมความตงใจ ประสานความรวมมอ ใหเปนหนงเดยว เพอใหเปาหมายในการพฒนาภาคเกษตรใหบรรลผลสาเรจคอ สามารถลด ละ เลกสารเคมทเปนพษตอมนษย๑ พช สตว๑ และสงแวดลอม โดยมเหตผลสาคญในการพจารณาขบวนการผลตเพอลดตนทนการผลต พฒนาคณภาพผลผลต พฒนาคณภาพชวต เพมผลผลต ปรบปรงบารงคณภาพดนใหสมดล ผลจากการเหนถงป๓ญหา ทาใหเกดการรวมกลมพฒนา และไดมาพบกนหรอรวมตวของกลมชาวบาน กอเกดกลมคนทมความคดเหมอนกน ไดรวมกลมทากจกรรมเคลอนไหว แลกเปลยนเรยนรรวมกนทงเรองการสรางอาชพ การอนรกษ๑ ฟนฟทรพยากร ทาใหศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงกลายเปนพนทพบปะชมนมของคนในชมชนไดเขามาพบกน เกดเปนพลงชมชนและการพฒนาขน “...เดมผมเคยทางานบรษทนามนของตางประเทศมากอน อาหาร ของชาวตะวนตก สวนใหญจะเนนเนอ นม ไข ผมจงมนาหนกตวถง 103 กโลกรม และทาใหมโรคมากมายตามมา จงไดยายกลบมาอย ไทยเพอรกษาตวเอง ไดไปเขารวมกจกรรมกบทางศนย๑เรยนร คณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ถง 3 ครง ครงท1 เรยนรเรอง

75

เศรษฐกจพอเพยงการทาเกษตรอนทรย๑ ครงท 2กบครงท 3 เปนเรองของอาหารทางศนย๑ฯ กไดชวยบาบดโรค พรอมกบให คาแนะนาใหทางดานอาชพ เพราะอยอาเภอสทงพระกขนชอเรอง การทาเกษตรแบบ “โหลด-นา-เล” ผมจงได หนมาทาเกษตรอนทรย๑ โดยการปลกตาลโตนด ทานาโยน ทาสวนปาล๑ม และผมกได นาสงทไดเรยนรจากทางศนย๑ฯ แหงนมาปฏบตเรองของการทา เกษตรแบบพอเพยง จนประสบความสาเรจ และสขภาพของผมดขน สามารถนาความรทตนเองไดปฏบตจนประสบความสาเรจไดไปเปน วทยากรเผยแพรความรแกเกษตรกรและประชาชนทสนใจไดนาไป ปฏบตตาม เชน ตาลโตนดนามาแปรรปเปนลกตาลไซเดอร๑ ไซรปลกตาล ครมลกตาล นาดางอลคาไลน๑จากลกตาล เปนตน นอกจากนผมกยงเปนวทยากรใหกบศนย๑ฯ แหงนในการเผยแพร ความร ใหกบเครอขายและประชาชนทสนใจใหเขาใจถงชวต และการ ทาเกษตรจนประสบความสาเรจไดอยางไร...”

(สวนย หนยง, สมภาษณ๑วนท 18 พฤศจกายน 2557)

สวนย เคยทางานบรษทนามนในตางประเทศมากอน ตองปรบตวใหเขากบวฒนธรรมการอยอาศย การรบประทานอาหาร ทาใหสวนยมนาหนกตวถง 103 กโลกรม การทมนาหนกมากกจะทาใหเกดโรคภยตามมา จงไดกลบมาดแลรกษาตวทเมองไทย อาเภอสทงพระ จงหวดสงขลาบานเกดของตนเอง หนมาทาอาชพประมงเลยงกง และไดสงออกกงไปตางประเทศ ดงนนเพอใหทนตอความตองการของทองตลาด สวนยจงเลอกใชสารเคมในการเลยงกง โดยลมนกถงสขภาพของผบรโภค สารเคมทใชในระยะแรกจะทาใหกงเจรญเตบโตด แตเมอใชไปในระยะยาว จะเกดแตผลเสยคอ มผลเสยตอคณภาพนาและระบบนเวศน๑ทาใหผลผลตลดลง กงมความออนแอ ไมทนทานตอสภาพดนฟาอากาศ อกทงยาหรอสารเคมในเนอกงทาใหเปนป๓ญหาทสงผลกระทบตอการสงออกกงเชนกน สงเหลานเปนผลพวงใหสวนยตองทางานหนกขนเพอหาเงนมาจายคาตนทนการผลตทแพงมากขน หากมองในภาพรวมผประกอบอาชพการทาประมง ทยงคงใชสารเคมสาเหตสาคญเพราะ ยงคงฝ๓งใจอยกบระบบการใชสารเคมทดเหมอนจะแกป๓ญหาไดรวดเรว ทนใจ แตสงททาใหสวนยเปลยนจากการใชสารเคม หนมาทาเกษตรอนทรย๑ เนองจากไดรบผลกระทบในเรองของสขภาพจากการใชสารเคม จงไดหนมารกษาสขภาพตวเองทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดประสบการณ๑การดารงชวตแบบใหมทพอเพยง ไมพงสารเคม มคณธรรมในการดารงชวต เมอสวนยมสขภาพทดขนจากการทไดมาเขารวมอบรมแลว ยงไดอาชพกลบไปเพอพฒนาตนเองโดยการใช

76

ทรพยากรในทองถนใหเกดมลคาเพม คอ โหนด นา เล เปนวถชวตชมชน ของอาเภอสทงพระโดยการปลกตนตาลโตนด นบ เปนอ า เภอท ม ตนตาลโตนดมากท ส ด ในประเทศไทย ท านาโยน และทาสวนปาล๑ม ไดแปรรปผลตภณฑ๑ตาลโตนดเปนทงลกตาลไซเดอร๑ ไซรปลกตาล ครมลกตาล และนาดางอลคาไลน๑ ทาใหมหนวยงานและมหาวทยาลยไดนาตาลโตนดของสวนคณสวนยไปทดลองเพอนาไปตอยอดในการเรยนรเพมเตม มนกขาวมาทาการสมภาษณ๑ชวตและการทาสวนของคณสวนยวาประสบความสาเรจไดอยางไร จนทาใหคณสวนยเปนทรจกมากขน จนกลายเปนวทยากรถายทอดความรอกหนงอาชพเสรม ทางเลอกททาใหชวตสวนย มความมนคงในการทามาหากนดขน เกดจากการไดมาเปนเครอขายศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เนองจากมความตงใจทจะพฒนาคณภาพชวตของตนเองและครอบครวใหดขน และหาชองทางการสรางอาชพดานการเกษตรทใชทรพยากรในทองถนใหเกดคณคา โดยไดเรยนรการพฒนาระบบการผลตและการตลาดการเกษตรปลอดสารพษ รวมทงกระบวนการและเทคโนโลยการผลตดวยต วเองรวมกบภาน พทกษ๑เผา นกวชาการ และผเชยวชาญอยางตอเนอง จนสามารถนาไปพฒนาตนเอง พฒนาชมชนใหเจรญกาวหนา เปนบคคลทมคณภาพ และเปนคนดของสงคม เหตใดเกษตรกรสวนใหญยงคงใชสารเคมกาจดศตรพช แมจะทราบถงผลกระทบ ตาง ๆ แลวกตาม เนองจากความสามารถในการเพมปรมาณและคณภาพของผลผลต รวมถงการลดความเสยงจากความไมแนนอนของรายไดทาใหเกษตรกรทไมใชสารเคมมโอกาสเสยเปรยบทางการคาเพราะตองแบกรบความเสยงจากผลผลตทไดนอยและรายไดทไมคงททาใหเกษตรกรถกผกมดใหอยภายใตระบบเกษตรกรรมทใชสารเคมเปนป๓จจยหลกในการผลต การพงพาสารเคมทาใหเกษตรกรตดอยในวงจรเกษตรเคม หาทางออกไมได สงผลใหการทจะปรบเปลยนระบบการผลตของเกษตรกรมาเปนเกษตรอนทรย๑นนไมใชเรองงาย ดงนนการจะใหเกษตรกรเลกใชสารเคมจงตองใชทงความตงใจ เวลาและความร หนวยงานทอบรมเกษตรกรจงตองปฏบตเปนแบบอยางเสยกอน เพอนาไปสอน และเปนตวอยางใหกบเกษตรกรอน ๆ ไดปฏบตตาม “…ปยยเรยมนทนใจจรง เพราะเปนปยทางวทยาศาสตร๑ ถาเราใชปย อนทรย๑เราจะเหนอยชวงแรก ๆ แตถาเราใชปยเคมเราจะเหนอย ตลอดไป เพราะวาพอดนมนแขงเรากตองขด ตองใชแรงตลอด แตน เราสามารถขดกบมอกไดอย เรากไมตองเหนอย ตนไมทเราปลกไว เรากไมตองไปดแลมนมาก เพราะมไสเดอนมาอย มนชวยพรวนดน แตทดนของลงยงไมไดใชการทาเกษตรอนทรย๑อยางเตมท เพราะวา

77

ภรรยายงทาเกษตรเคมอย ลงกพยายามทาใหเขาด แลวคอย ๆ ดง เขาเขามาทางน…”

(พน ศรสทธ, สมภาษณ๑วนท 27 ตลาคม 2557)

คานยม (value) ของเกษตรกรสวนใหญ มงเนนการผลตแบบทางายทสด ใชเวลานอยทสด ใหไดผลผลตสงสด ดงนนการทาเกษตรอนทรย๑จงไมตอบโจทย๑เพราะตองใช ความเพยรมาก เวลากตองเปนไปตามกฎเกณฑ๑ธรรมชาต ผลผลตไมมากนก แตจะเกดผลดใน ระยะยาว การทจะเปลยนทศนะคตของเกษตรกรใหหนมาทาเกษตรอนทรย๑จงทาไดคอนขางยาก แตสามารถเปล ยนได โดยการใชความต ง ใจ เวลา และความร ถ ายทอดแก เกษตรกร เมอทาใหเขาเปลยนมมมองใหมได เหมอนอยางพนทสามารถกลบตวกลบใจหนมารกสขภาพของตนเองและผบรโภค เลอกทาเกษตรอนทรย๑ ถงแมวาทางภรรยาของพนจะไมเหนดวยกบวธการน แตพนกยงมงมนทาในสงทคดวาถกตองตอไป เพอหวงวาวนหนงภรรยาจะเหนถงสงด ๆ ทพนไดทา และเปลยนความคดมาทาเกษตรอนทรย๑แบบตนบาง ดงนนการทพนไดมาเปนสมาชกเครอขายกบ ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เพอแสวงหาทางออกของป๓ญหาท เกดจากสภาพแวดลอมทเสอมโทรม โดยหนมาปลกผกปลอดสารพษและปรบวถการผลต เพอสรางทางเลอกใหแกตนเอง จนนามาสการพงตนเอง ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง นอกจากจะสอนเรองการทาเกษตรอนทรย๑แลวยงสอนการดารงชวตใหเกดประโยชน๑ตอตอครอบครว ตอชมขน และต อสงคม โดยการสอนใหมการวางแผนในการการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ในชวต และขณะเดยวกนไดเสรมสรางพนฐานคณธรรมทางดานจตใจแกผอบรมใหมสานกในคณธรรม มความซอสตย๑สจรต รจกดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต และพงตนเองได “...ผมไดมาเปนวทยากรทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง อย 5-6 ปแลว พดเรองจากมายาชวต...สเศรษฐกจพอเพยง ไมเคย มาอบรมสกครงเดยว ทมาเปนวทยากรทนไดเพราะใชประสบการณ๑ ชวต บทเรยนชวต มาเปนอาจารย๑ใหกบตวเอง จากคนทมฐานะก กลายมาเปนคนทเกอบหมดตว เพราะใชชวตทลมเหลว หลงใน อ บ า ย ม ข จ น ห ม ด ท ร พ ย๑ ส น ไ ป เ พ ร า ะ ก เ ล ส ม า ย า แตเรามหลกศาสนาเปนตวกากบกเลสใหจมลง เรากตองนกถงเรอง บาป ทกศาสนาก สอนเรองบาปบญคณโทษทงนน บงไมไดเรยน หนงสอไทย บงเรยนศาสนาอยทฝ๓ง มาเลย๑ บงเปนอหมามดแลชมชน

78

ในเรองการแตง การหยาราง กฎหมายชารอะห๑ แตสงทผมไดความร จากศนย๑คอ เราไดแลกเปลยนความคดกบอาจารย๑ (ภาน พทกษ๑เผา) ไดแนวความคดใหม และผมไดนาความรตรงนเอาไปใชปรบเปลยน พฤตกรรมของเรา และได เปดศนย๑ เรยนรทบานตวเองดวย เราไดสาธตวธการทาดวย ไดนาไปถายทอดใหกบเกษตรกร...”

(เฟาซ เบญหยหมาน, สมภาษณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558)

เฟาซ เปนวทยากรใหกบศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงถงแมไมเคยไดเขารวมอบรม แตมความรจากประสบการณ๑ชวตทสามารถนามาถายทอดเรองราวใหเปนแงคดแก ผเขาอบรมเพอไมใหหลงผดแบบเฟาซ ประสบการณ๑ตรงนกทาใหเฟาซกลบตวกลบใจใชชวต แบบพอเพยง เปนแบบอยางทดใหกบคนในสงคม เปนอหมามทพฒนาชาวมสลมใหอยในกรอบ หรอประพฤตทาความด รบผดชอบ อบรมสงสอนจรยธรรมตามหลกธรรมทางศาสนาอสลามใหแกเยาวชน นอกจากนยงเปดศนย๑เรยนรเกยวกบการทาเกษตรกรรม เพอแนะนา และเปนแหลงเรยนรใหแกคนในชมชน ดงนนในการพฒนาจงควรเรมตนจากการพงพาตนเองใหไดกอน แลวจงพฒนา เปนการรวมกลมชวยเหลอกน จนนาไปสการรวมมออยางเปนขนตอน จากทผวจยไดแบงเครอขายไว 3 เครอขายคอ เครอขายผนาชมชน มการสงเสรมและพฒนาศกยภาพคนในชมชน ทาใหคนในชมชนมความร ความเขาใจถงเทคโนโลยการเพมประสทธภาพการผลตทางการเกษตรทเพมขน สรางหลกสตรเพอถายทอดใหกบเกษตรกรและประชาชน เพอนาความรทไดรบไปพฒนาการผลตและสามารถแกป๓ญหาทางการเกษตรในพนท ของตนเองได อกทงสามารถนาความรไปพฒนาอาชพ สรางรายได เพมความมนคง ยงยนใหกบตนเอง และสงคม เครอขายภาครฐมการเขาไปสงเสรม และแนะนาตลอดจนรวมพฒนากระบวนการเรยนรรวมกบเกษตรกรอยางใกลชด จรงจง จรงใจ และตอเนอง และเครอขายเกษตรกร ไดรวมตวกนเพอแกไขป๓ญหาท เปนขอจากดของเกษตรกรรายยอย หรอเพอพฒนาสภาพการประกอบอาชพ และชวตความเปนอยของสมาชก ในความเปนเครอขายจะมการประสานงาน ชวยเหลอซงกน ทาใหเกดความเขมแขง สามารถบรหารจดการการผลตและการตลาดไดอยางยงยน จะเหนไดวาสมาชกเครอขายทง 3 เครอขาย ไดมการสรางความสมพนธ๑กน เพอสามารถระดมองค๑ความรจากประสบการณ๑จรง สการแกไขป๓ญหาตาง ๆ ไดอยางตรงประเดน ทาใหเครอขายสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ จะเหนไดวาเครอขายของภาน พทกษ๑เผา ไมมการแบงชนวรรณะ ตาแหนง หรอศาสนา ทกคนสามารถอยรวมกนอยางสนต เปนเสมอนฟ๓นเฟองตวสาคญ ททาใหกลไกทางดานการพฒนาทองถนขบเคลอนไดอยางตอเนอง

79

การใหความสาคญของพนทการจดการดน นา ปา อาชพ ทนชมชน เศรษฐกจชมชน เกษตรกรรมชมชน การศกษาชมชน เปนตน การเปลยนแปลงของชมชนจากฐานรากทงหมดนจะทาไดกตอเมอคนในองค๑กรชมชน มผนาทเขมแขง และเครอขายทด ดวยความเปนอนหนงอนเ ด ย ว ก น จ ะ เ ป น พล ง ภ า ย ใ นท จ ะท า ใ ห ช ม ชนส าม า รถจ ด ก า ร ก บป๓ ญห า ต า ง ๆ ไ ด และพฒนาชมชนของตนไปในทศทางทคนในชมชนมงหวงรวมกน ทศทางในการพฒนาชมชนจงมสวนในการสรางความเขมแขงใหแกกลม องค๑กร และเครอขาย เชนเดยวกบเครอขายของภาน พทกษ๑เผา ทไดถายทอดองค๑ความรใหแกสมาชกเครอขายทไดมาอบรม ประกอบดวยการสรางจตสานกในวถชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ใชหลกคณธรรมเพอแกไขป๓ญหาชวตและสงคม การสรางพลงชมชน เครอขาย โดยใชหลกการบรหารจดการทนทางสงคม และทรพยากรธรรมชาตของแตละชมชน สรางเทคนควธการผลตปยอนทรย๑ นาหมกชวภาพ สอนใหรจกการออมเงน เปนการสรางความรใหแกเกษตรกรและประชาชนทงหลกทฤษฎและหลกปฏบต องค๑ความรทสอนนนสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสมกบวถชวตของเกษตรกรหรอชมชนในแตละพนทเพอมงหวงในการรวมจดการป๓ญหาทางการเกษตร โดยใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เมอเกดเครอขายทาใหเกดการเพมประสทธภาพในการใหการบรการแกเกษตรกรชมชนอน ๆ เปนการเชอมโยงเครอขายในระดบทองถนสสงคม ผานเกษตรกร ผานภาครฐ และผานผนาชมชนทมการจดตงศนย๑บรการทางการเกษตรของชมชนตนเองขนเพอถายทอดเทคนค วธการตาง ๆ ชวยสงเสรมให เกษตรกรมสวนรวมแลกเปลยนขอมลขาวสารกบชมชนอน เกดการพฒนาและขยายตวอยางเปนระบบ เปนการสรางเครอขายในการพฒนาการเกษตรแบบยงยน ดงนนหากตองการสรางกระบวนการเรยนรรวมกน ในการเรยนร ทาความเขาใจในสาเหตของป๓ญหา การวเคราะห๑สถานการณ๑ ผนาควรสรางแรงบนดาลใจให เกษตรกรเกดความเชอมน ศรทธา วาการทาเกษตรอนทรย๑ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงนนสามารถทาไดจรง ตนทนการผลตลดลงกวาการทาเกษตรเคมหลายเทาตว สขภาพรางกายดขน ผบรโภคไดบรโภคสนคาทมความปลอดภย สภาพแวดลอมกดขน โดยการสรางจดยนทางความคด วธการ ททาใหเหนคณคาและพลงในการพฒนาชมชน ตระหนกสรางจตสานกใหชมชนรจกพงพาตนเอง ลดการพงพงจากภายนอก การทาใหชมชนมความเขมแขงกอน แลวจงคอยออกสสงคมภายนอก ซงการสรางชมชนใหเขมแขงจะเปนการผนกพลงผนาและชมชน เพอใหคนในชมชนและบคคลภายนอกไดศกษาดงานและนาไปเปนแบบอยางในการเรยนร ทาใหเหนคณคา นามาสการเขาใจป๓ญหา และสามารถกาหนดอนาคตของชมชนตนเองใหอยรอดได

80

กจกรรมและขนตอนการฝกอบรมของศนยฯ กจกรรมดานการเกษตร ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จะมการจดอบรมเปนคอร๑ส ขนอยกบผทตองการมาอบรมอยากไดแบบไหน สามารถจดขนมาไดตามทตองการ หรอจะเปนแบบทางหลกสตรจดไวอยแลว โดยจะมใหเลอกวาจะอบรม 1 วน และ2 วน 1 คน และ3 วน 2 คน และ4 วน 3 คน และ5 วน 4 คน การอบรมทมากขนกจกรรมกจะเขมขนขนตามไปดวย ยงอบรมมากกยงมความรแนน มผลตอการเปลยนแปลงชวตมากตามไปดวย กจกรรมในแตละวนกมหลากหลาย มทงฟ๓งบรรยายจากภาน พทกษ๑เผา และวทยากรทานอน ๆ ทไดเชญมาบรรยาย และยงมใหทากจกรรมรวมดวย เพอใหผเขาอบรมสามารถเขาถง เขาใจ ในเนอหามากขน สามารถจดจา นากลบไปประยกต๑ และปฏบตไดเองทบาน และชมชน ผวจยจะอธบายกจกรรมในภาพรวมโดยไมเจาะลก หากผอานตองการทราบวธการปฏบตเปนขนตอนสามารถดไดทภาคผนวก ก ซงจะมตารางกจกรรมแยกไวชดเจน พรอมทงอธบายวธการปฏบตไวโดยละเอยด

ภาพท 17 ภาน พทกษ๑เผาอบรมหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย

สถาบนพระบรมราชชนก ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557

จากทผวจยไดลงพนทไปสารวจกจกรรมในวนท 18 พฤศจกายน 2557 ซงใชวธการสงเกตและจดบนทกจากเหตการณ๑ตาง ๆ ทดาเนนไปตลอดกจกรรม มบางสวนของขอมลทไดจากการสมภาษณ๑ภาน พทกษ๑เผา เนองจากผวจยไมไดอยดการทากจกรรมตลอดทงวน เปนการเดนทางไปเพอสารวจและเกบขอมล ซงโครงการทไปสารวจคอ โครงการพฒนาบคลากรหลกสตรการดาเนนชวต

81

ดวยจตอาสา ถวายพอหลวงฯ ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หลกสตรวถชวต ปงบประมาณ 2558 ไดมคณะทวร๑จากหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข ไดมาอบรม 3 วน 2 คน ตงแตวนท 17–19 พฤศจกายน 2557 มสมาชกทงหมด 100 คน เปนบคลากรสาธารณสขทปฏบตงานอยในสานกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล อาสาสมครสาธารณสข และจตอาสา 3 จงหวดชายแดนภาคใต มยะลา ป๓ตตาน นราธวาส และ อาจารย๑จากวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา แกวกลยาสกขาลย สถาบนพระบรมราชชนก มหนาทหลกในดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม ของบคลากรกระทรวงสาธารณสข ซงผอานวยการสถาบนพระบรมราชชนกมนโยบายใหสรางการมสวนรวมในการดาเนนการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และขยายเครอขายลงสชมชน ตรงกบแนวคดของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จงไดมาจดอบรมตอเนองทกปตดตอกนเปนเวลา 3 ป ตงแตป พ.ศ.2555-ป พ.ศ.2557 และป พ.ศ.2558 จงเปนอกปหนงทไดนาบคลากรมาพฒนาความร คณธรรม และสขภาพ ตารางกจกรรมทภาน พทกษ๑เผา ไดคดขนเพอใหเกดความเหมาะสมกบหนวยงานสามารถนาไปปฏบตจรง และสามารถนาไปพฒนาสงคมไดอกทอดหนง จะแบงกจกรรมออกเปนชวง ๆ ใหทกคนไดทารวมกน ตามความเหมาะสมของสถาบนทตองการฝกอบรมสมาชกใหเปนไปตามวตถประสงค๑ ดงตอไปน 1.เพอพฒนาบคลากรสาธารณสขใหเรยนรหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการดาเนนชวต 2.เพอปลกฝ๓งปรบเปลยนกระบวนทศน๑ในการดารงชวตใหอยบนพนฐานของเศรษฐกจพอเพยง 3.เพอตดตามประเมนผลการดาเนนงานสการปฏบตเปนรปธรรม ตอเนองและยงยน ทางเจาหนาทของแกวกลยาสกขาลยจะมการแจกเอกสารรายละเอยดใหผเขารวมไดรบรขนตอนการฝกอบรมในแตละวนวามกจกรรมอะไรบาง ซงมรายละเอยดดงตอไปน วนท 1 วนแรกทคณะผเขาอบรมมาถงทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงเปนเวลา 09.00 น. ไดใหไปเกบสมภาระใหเรยบรอยกอน แลวจงมากรอกแบบสอบถาม จากนนมารายงานตวเพอแนะนาใหทกคนไดรจกกน เพอใหผ เขาอบรมรสกวาเปนการตอนรบทอบอน เปนกนเอง เปนเสมอนโรงเรยนอกแหงทสอนแตสงด ๆ ปลกฝ๓งใหสมาชกสามารถพงพาตนเองได เมอมารบความรกอยากใหนาความรนนกลบไปใชจรง ไมใชแคมาเรยนเพอรบรเพยงทฤษฎ แตปฏบตไมไดเลย ถาเปนอยางนนจะไปเผยแพร หรอเปนแบบอยางทดแกบคคลอน ๆ ไดอยางไร ภาน พทกษ๑เผา จงไดจดกจกรรมทสอดคลองกบวตถประสงค๑ของแตละกลม เพอใหมความสอดคลองกบชวตประจาวนของ แตละบคคล หรอกลมคน โดยมกจกรรมดงน

82

กจกรรมปฏบตการ...เพาะถวงอกไรสารพษ โดยภาน พทกษ๑เผา จะอธบายขนตอนและปฏบตใหดเปนแบบอยาง จากนนใหผเขาอบรมสอบถามขอสงสย แลวจงเรมจบกลมและแบงกนไปแตละกลมเพอไปทาตามขนตอนทไดฟ๓ง ทมการสอนเรองการเพาะถวงอกนน เนองจากทกวนนถวงอกทจาหนายตามทองตลาดใชสารฟอกขาว ใสฟอร๑มาลน เพอทาใหผกดขาวสะอาด สดใหม ไมเหยว กรอบ เตงตง แตถาหากเรารจกการเพาะถวงอกไวรบประทานเองทบาน เปนการใชชวตแบบรกสขภาพตวเองมากยงขน เพราะเรากนเอง เรากจะปลกแตส งทดตอสขภาพของตนเอง ไมใชสารอนตราย กจกรรมการทานามนมะพราวสกดเยน มคณสมบตเปนนามนอมตวทดตอสขภาพ มกรดลอรกแบบเดยวทอยในนานมแม แตมากกวานานมแมถง 53% นามนมะพราวเปนนามนจากพชชนดเดยวในโลกทมกรดลอรก กรดชนดนเองททาใหนามนมะพราวมคณสมบตทดเดน ดกวายาปฏชวนะทใชอยในป๓จจบน ทสามารถฆาเชอแบคทเรย เชอรา ยสต๑ โปรโตซว และไวรส เชอโรคทยาปฏชวนะทวไปทาลายไมได เนองจากมเกราะทเปนไขมนหอหมเยอของเซลล๑ นามนมะพราวจะทาลายเกราะนลงได เพอเปดโอกาสใหกรดลอรกเขาไปฆาทหลง นามนมะพราวสกดเยนไมเพมการดอยาของเชอโรค ดงเชน ยาปฏชวนะทวไป ซงมกจะเกดป๓ญหาทตองใชยาในอตราทสงขนเรอย ๆ จนในทสดกใชยานนไมไดอก สารปฏชวนะในนามนมะพราวไมเปนพษตอมนษย๑ และจะถกสรางขนในรางกายของมนษย๑ เมอบรโภคอาหารทมกรดลอรก อกทงไมเปนอนตรายตอแบคทเรยทเปนประโยชน๑ในลาไสอกดวย ประโยชน๑ของนามนมะพราวสกดเยนนนมมากมาย เชน นามาปรงอาหารได ใชอมนามนมะพราวแบบ oil pulling therapy เพอกาจดแบคทเรยในชองปาก ชวยเรองผวพรรณ ลางสารพษในรางกาย ชวยเสรมสรางภมคมกนใหกบรางกาย ดวยการชวยเพมไขมนชนดด (HDL) และไปชวยลดไขมนชนดไมด (LDL) ซงเปนสาเหตของการเกดโรคหวใจ ปองกนโรคบางชนด เปนตน กจกรรมการทาจลนทรย๑พนบาน จะมสตรนาพอกบนาแม นาแมคอ นาหมกจากพชสเขยว ทาจากหนอกลวย หนอไม ผกบง เอามาหมกกบนาตาลเปนเวลา 15 วน กระบวนการหมกจะฝกจตใจใหออนโยนคอ เกษตรธรรมชาตจะทาใหเราไดสมผสกบธรรมชาต ตองไปเกบผกกอน พระอาทตย๑ขน ประมาณ 06.00 น. เพราะถาเกบชวงทพระอาทตย๑ขนแลวนน พชจะสงเคราะห๑แสง ทาใหพชออนแรง ขาดพลง เปนการทาใหเกษตรกรเรยนรวถธรรมชาต สวนนาพอทาจากกลวยนาวา ฟ๓กทอง มะละกอ ใชนาพอหลงจากทพชกาลงโตและกาลงจะออกดอก หรอกาลงจะใหผลผลต เพอไปกระตนใหดอก ตดลก จากดอกกลายเปนผล ทาใหโตเตมท มคณภาพ รสชาตด สสวย ถาเกษตรกรมความรอยางน จะไมมวนยากจนและเปนหน ซงภาน พทกษ๑เผา ไดพสจน๑ใหเหนเปนแบบอยางแลววาไมมวนท เราจะยากจน ภายใตการนาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช ซงองค๑ความร ภมป๓ญญา ททาใหเกษตรกรไมตกเปนทาสของเกษตรเคม อกทงเรองวธการจดการหญา หากเกษตรกรไมมองค๑ความรกจะหนไปใชยาฆาหญา ซงกเปนตนทนทตองเสย วธจดการหญาโดย

83

ไมตองเสยเงนคอ การเอาหญามาทาเปนปย โดยการตดหญามาคลมดน ชวยใหดนนม เปนการหมดน ไสเดอนจะมาอย แมลงทเปนประโยชน๑จะมาอาศย แตถาเกษตรกรใชยาฆาหญาดนจะแขง เปนการใชเงนมากแตผลทไดกลบไมดขน เกษตรอนทรย๑จงเปนทางเลอกททาใหเกษตรกรใชเงนนอยและผลทไดกลบมาดขน เพราะฉะนนเกษตรกรทมาอบรม จะกลบไปพลกฟนผนดนใหม รจกเปลยนแปลงความคด ทาใหเศรษฐกจ สขภาพ คณภาพชวต สงแวดลอม ดขน กจกรรมบรรยาย...กนอยอยางไรใหสขภาพด (ชวตราไห/ปอดถกตดเพราะอดบหร) ภาน พทกษ๑เผา ไดพดในเรองของ อนตรายจากการสบบหร และผทอยใกลคนสบบหร บหรเปนสารเสพตดชนดหนงและเปนสาเหตของโรคหลายชนดเชน มะเรงปอด มะเรงกลองเสยง มะเรงชองปากเปนตน แตสามารถปองกนไดโดยการเลกสบบหร ซงผทสบบหรจะมความเสยงตอการเกดโรคมะเรงปอดมากกวาผทไมสบบหร แตขนอยกบจานวนและระยะเวลาทสบบหร สงทนาเปนหวงคอ ผทไมไดสบบหร แตจาเปนตองสดควนบหรจากผทอยใกลชด หรอในบรเวณอบทมควนบหรอยกมความเสยงตอการเกดโรคมะเรงปอดไดเชนกน ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จงจดแบงโซนสาหรบสบบหรใหกบผเขาอบรมทยงไมสามารถเลกบหรเพอไมเปนการรบกวนผอน แตถาผเขาอบรมฝาฝนกฎระเบยบไมสบในททจดไวให จะถกเชญออกจากการศนย๑ฯ ทนทโดยไมมขอแมใด ๆ เพอจะไดไมเปนเยยงอยางแกบคคลอน ทางศนย๑ฯ เลงเหนวาเราจะอยรวมกนอยางสนตสขไดกตอเมอทกคนตางเคารพสทธของกนและกน และใหความเอาใจใสตอสทธของผไมสบบหรดวยเชนกน วนท 2 กจกรรมภาพรวมในวนท 2 จะใหผเขาอบรมตนตงแต 4.30 น. ทากจกรรมธรรมะ รบอรณ แบงระหวางพนองไทยพทธ กบไทยมสลม ไปสวดมนต๑ตามแตละศาสนา เรยนรหลกธรรม คาสอนของศาสนา เสวนาเรองหลกธรรมกบผเขาอบรมเพอเปนการแลกเปลยนเรยนรความคดซงกนและกน กจกรรมกายบรหารเพอสขภาพ กอนทจะใหผเขาอบรมออกกาลงกายนนไดใหผเขาอบรมอมนามนมะพราวสกดเยนคนละ 1 ชอนโต๏ะ โดยใชเวลาประมาณ 15-20 นาท ระหวางทรอเวลา ผเขาอบรมสามารถออกกาลงกายเดนตามความเหมาะสมของสภาพรางกายแตละคน เมอครบกาหนดแลวจงบวนนามนมะพราวทง กจกรรมเรยนร...การทาเตาผลตและถานนาสมควนไม ภาน พทกษ๑เผา ไดสาธตการผลตเตาเผาถาน ทมวธการทาและขนตอนการใชงานทไมซบซอน เมอผเขาอบรมรวธการทาเตาเผาถานแลวจงสามารถทานาสมควนไมได ทไดจากการนาเศษใบไม ถานแกลบ กงไมตาง ๆ มาเผาจากนนกลนออกมาไดเปนนาสมควนไม สามารถใชนาควนไมเพอลดปรมาณการใชสารเคมใหนอยลง ซงนาควนไมสามารถปองกนและไลแมลงศตรพชได ชวยใหตดดอกออกผล เพมผลผลต ลดโรคพช เชอรา ดนจะมสขภาพดขน และชวยฟนฟดนเสอม

84

กจกรรมจากมายาชวต...สเศรษฐกจพอเพยง เปนการเลาเรองประสบการณ๑จาก เฟาซ เบญหยหมาน มอาย 55 ป ทาอาชพเกษตรกร เปนผนาศาสนาอสลาม เคยลมเหลวในชวตเพราะหลงในอบายมขจนหมดทรพย๑สนไป เพราะกเลส มายาตาง ๆ กอนหนานมฐานะ ถงจะหมดทรพย๑สน แตกลบตวกลบใจทน เพราะอยอยางพอเพยง ทาใหสามารถกลบมาตงตนชวตใหมได จงนาประสบการณ๑ไปพฒนาสงคมโดยการเปนวทยากร และไดเปดศนย๑เรยนรทบานตนเอง ภาน พทกษ๑เผา ไดบรรยายเรองโทษจากนมวว เราถกทาใหเชอวานมววเปนแหลงแคลเซยมทดทสด แตความจรงแลวนมธญพชมแคลเซยมสงกวานมวว ซงนมเปนสาเหตทกอใหเกดโรคกระดกพรน เพราะอาหารทมแคลเซยมตอฟอสฟอรสในอตราสวน 2:1 หรอมากกวานนจะเปนแหลงแคลเซยมทด ในนมแมมแคลเซยมตอฟอสฟอรส 2.35:1 ถอวาดกบทารก สวนนมววมแคลเซยมตอฟอสฟอรส 1.27:1 จงไมใชแหลงแคลเซยมทด มหนาซาฟอสฟอรสทสงเกนจะกระตนใหตอม พาราไทรอยด๑หลงฮอร๑โมน ดงเอาแคลเซยมจากกระดกไปสมดลกบฟอสฟอรส ดงนนหากคนไทยอยากมสขภาพทด กใหหนมาบรโภคนมธญพช ทานผก ทานผลไม ทานปลา และควรบรโภคอาหาร แตพอด กนแลวกตองรจกออกกาลงกาย เพอใหสขภาพดจากภายในสภายนอก กจกรรมเรยนรทาบญชครวเรอน ในระยะเรมตนของการทาบญชครวเรอน ประชาชนสวนใหญมกจะเหนวาคาใชจายมากกวารายได ทาใหเกดการทอแทในการจดทาบญชครวเรอน จงไมตองการทจะบนทกตอไป ดงนน ภาน พทกษ๑เผา จงพยายามกระตนสรางแรงจงใจให ผเขาอบรมสนกกบการบนทกบญชครวเรอน เนองจากการบนทกบญชครวเรอน ไมสามารถเหนการลดลงของคาใชจายไดภายใน 1 เดอน จะตองทาไปอยางสมาเสมออยางตอเนอง เพอจะไดเหนภาพรวมวาตนเองและครอบครวทรายรบเทาใด รายจายเทาใด คงเหลอเทาใด หรอ เงนไมพอใชเทาใดสามารถลดคาใชจายทไมจาเปน ทาใหเกดการประหยดและการออม และในทสดจะสามารถแกไขป๓ญหาหนสนไดอยางยงยน กจกรรมการปฏบตการ...ปยอนทรย๑ชวภาพ ภาน พทกษ๑เผา ไดอธบายใหผเขาอบรมฟ๓งเกยวกบการทาปยอนทรย๑วา สมยนเกษตรกรพงตนเองไมได เพราะเกษตรกรไมเขมแขง จงถกชกนาความคดไปในทางทผด มการโฆษณา จงใจถงผลดตาง ๆ ปยเคมมประสทธภาพดเหนผลเรวทนใจ สามารถใหผลผลตไดมากทนตอความตองการของทองตลาด ทาใหเกษตรกรมความตองการใชสารเคม ไมสามารถปรบเปลยนการผลต และลดการใชสารเคมลงได พษภยจงตกอยกบผบรโภค สอดคลองกบอตราการเจบปวยของคนไทยทปวยดวยโรคมะเรงสงขน ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงจงอยากจะชวยใหเกษตรกรไดเหนถงความจรง อยากจะชวยเหลอใหเกษตรกรมความรทถกตอง ไมเปนหน ไมยากจน พงตนเองได มสขภาพทด และมสงแวดลอมทด จงตองการสอนใหเกษตรกรไดรถงวธการทาปยอนทรย๑ชวภาพใชเอง

85

ภาน พทกษ๑เผา ไดยกตวอยางทสวนของตนเองทอาเภอรตภมวาสมยกอนทมาเรมตงตนทาสวนใหม ๆ เดมเปนสวนยางใชเคม อนดบแรกททาคอ โคนตนยางออกหมด 10 ไร แลวเอาใบไม เอาฟางขาวมาคลม ทปกคลมผวดนกเปนการคลมผวหนาดนไว ปองกนการสญเสยความชนภายในดนทาใหหนาดนออนนมสะดวกตอการชอนไชของรากพช แถวนนชาวนาปลกขาว กไปขอฟางขาวเขามา ซงทาตามพระราชดารของในหลวง “อยาเปลอยดน ใหหมดน” คอย ๆ ปรบปรงดน หยดการใชเคม ใชกระบวนการของเกษตรอนทรย๑ เกษตรธรรมชาต ในทสดจากดนทไมมไสเดอนเลย ตอนนมไสเดอนเตมไปหมด ตนไมงอกงามด ออกลกออกผลเตมตน จนชาวบานเหนถงผลลพธ๑ทดจงไดเขามาหา มาขอคาแนะนา ภาน พทกษ๑เผา มกจะพดกบเกษตรกรเสมอวา “การทคณใชสารเคม ปยเคม คณจะมอบมรดกทไมดใหแกลกหลานกนวาเราได แตหากทาเกษตรอนทรย๑ เหมอนกบดนในปาทมความอดมสมบรณ๑ตามธรรมชาต ลกหลานกจะสขสบาย” กจกรรมเกษตรพอเพยงเลยงตนได ภาน พทกษ๑เผาไดฉายภาพทาง powerpoint ใหผเขาอบรมดตวอยางสวนของตวเองทอาเภอรตภม ใหเขาใจวาหากเกษตรกรรจกทาสวนโดยใชเกษตรอนทรย๑ สามารถมเงนเกบเลยงตนเองได เราจะตองกนทกอยางทปลก ปลกทกอยางทกน ทเหลอกนาไปขาย เกษตรกรกจะมรายไดเลยงตนได ไมยากจน ไมเปนหน แตเกษตรกรจะตองทาเกษตรแบบอนทรย๑ ตนทนตา ไดประสทธภาพทสง ไมใชยาฆาแมลงไมทารายสขภาพเกษตรกรเองและผบรโภค ไมทาลายสงแวดลอมดวย นอกจากนยงมภาพเกยวกบเครอขายสมาชกเกษตรอนทรย๑หลายทาน มตงแตวยรน วยทางาน ไปจนถงวยสงอาย ทไดมาอบรมแลวนาวธการไปปฏบตจรง จนประสบผลสาเรจ กจกรรมเกษตรอนทรย๑วถไท...ทางเลอกใหมเพอการพงพาตนเอง (มาร๑ตนฝรงทานาไร/อาร๑เจนตนาสนชาต) ภาน พทกษ๑เผา ไดยกตวอยางคนตางชาตทสนใจทาไรนาสวนอยาง มาร๑ตน วนเลอร๑ (Martin Wheeler) เปนคนองกฤษ เปนเครอขายเกษตรกรอนทรย๑อยทภาคอสาน ไดใชชวตตามแนวทางพระเจาอยหว เขาไดพดถงประเทศองกฤษวา คนจนในองกฤษไมมทดน ถกขนนางยดทดนไปหมด สวนคนรวยในองกฤษสามารถมทดนไดไมเกน 1 ไร เพราะทดนองกฤษตองเสยภาษแพง ดงนนหลกเศรษฐกจพอเพยงทาไดเฉพาะเมองไทย ทาใหคนจนในเมองไทยมทดน ซงเปนบญของคนไทยทไดอยในเมองไทย จงอยากใหผเขาอบรมไดสานกในพระกรณาธคณของในหลวง สานกรกแผนดนไทยใหมาก อยากใหนอมนาหลกคาสอนของในหลวงมาใชในการดาเนนชวต ชวตจะไดมความพอเพยง และมความสข สวนเรอง อาร๑เจนตนาสนชาต เปนการใหดภาพทาง powerpoint และเปดสารคดใหด เรองราวของประเทศอาร๑เจนตนาซงเคยเปนประเทศแถวหนาในการสงออก มอตราการเตบโตทางเศรษฐกจสง แตในทสดกลบตองประสบกบวกฤตเศรษฐกจจากภาวะหนตางประเทศ สงผลใหพลเมองของอาร๑เจนตนามชวตอยตากวาเสนความยากจน รฐบาลจงจาเปนตองปฏรปเศรษฐกจเพอ

86

ความอยรอด เรมจากการการแปรรปรฐวสาหกจโดยรฐบาลใชจายเงนมหาศาลเพออมรฐวสาหกจ และนโยบายประชานยม การเปดเสรการคา การใหสทธตางชาตซอแผนดน การปฏรประบบราชการ การยกเลกแกไขกฎหมายทปกปองผลประโยชน๑ของประชาชนในชาต เปนตน จงเปนสาเหตหลกของความตกตาในประเทศอาร๑เจนตนา ภาน พทกษ๑เผาจงอยากใหผเขาอบรมไดเรยนร และเปรยบเทยบกบประเทศไทยทเราไดอยอาศย นามาคดทบทวนถงสงทดในประเทศไทยซงเปนเมองอขาวอนา ตอใหเศรษฐกจของประเทศไทยจะตกตา ทาใหไมมเงนพอใชจาย แตพลเมองในประเทศไทยยงมกน ในทางกลบกนนนประเทศอาร๑เจนตนา เวลาเศรษฐกจตกตา พลเมองในประเทศไมมกนไมมใชเลย ภาน พทกษ๑เผาจงอยากใหผเขาอบรมไดเรยนร และเกดความนกคดจากการไดชมสารคดเรองนวาไดขอคดอยางไร และควรแกไขอยางไรถาหากมเหตการณ๑เชนนเกดขนในประเทศไทย ดงนนคนไทยตองรจกหวงแหนประเทศ สานกรกประเทศไทยใหมากขน รจกพงพาตนเอง อยอยางพอเพยง หากวาอาร๑เจนตนาไดตระหนกถงการดาเนนนโยบายทางการเงนทมความสมดลและพอเพยง เชนเดยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยงของประเทศไทย เชอวาภาวะวกฤตความลมสลายทเกดขน อาร๑เจนตนาคงจะไมเกดขนแน เรองอาร๑เจนตนาสนชาตเปนการใหผเขาอบรมไดหวนคดถงประเทศของเราเอง เปนการปลกสรางจตสานกคนใหรกประเทศชาตบานเมอง วนท 3 กจกรรมวางแผนชวตและการผลตพอเพยง เปนกจกรรมทใหผเขาอบรม ออกแบบชวต จากทไดมาอบรมทงหมด คดวาจะนาไปปรบใชกบชวตของตวเองอยางไร เชน บางกลมวางแผนวาจะกลบไปเลกใชสารเคม จะกลบไปปลกผกกนเอง ทาสบใชเอง ทานายาลางจาน เปนตน หลงจากอบรมเสรจ 2-3 เดอน ภาน พทกษ๑เผา จะลงไปตดตามผล ไปเยยมเยยนถงบานแตละกลมหลงจากรบประทานอาหารเชา จงไดมาเลอกคณะกรรมการประจารน จากนนภาน พทกษ๑เผา ไดใหผเขาอบรมมาทากจกรรมเปดใจกอนจาก เปนการเปดโอกาสใหผเขาอบรมทกคนไดพดถงความรสกทไดมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เมอเสรจแลวกพกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ กอนจะแยกยายกนกลบไดรวมกนปดพธดวยการรองเพลงคามนสญญาและถายรป พรอมเพรยงกนเปนการจบพธโดยสมบรณ๑

87

ภาพท 18 ผเขาอบรมชาวเกษตรกร ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

อกกจกรรมหนงเปนโครงการเกษตรทฤษฎใหม โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หลกสตรเกษตรอนทรย๑วถไท อบรมตงแตวนท 13-15 กมภาพนธ๑ 2558 สนบสนนโดยสานกงานเกษตรและสหกรณ๑ จงหวดสงขลา ผทมาอบรมสวนใหญคอ เกษตรกร มาอบรมทงหมด 21 คน ผวจยไดไปสงเกตการณ๑วนท 14 กมภาพนธ๑ 2558 โดยกจกรรมมความคลายคลงกบหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย สถาบนพระบรมราชชนก แตมบางกจกรรมทมการปรบเปลยนใหเหมาะสมกบผเขาอบรมบางชวงบางตอน ผวจยจะอธบายรายละเอยดกจกรรมทมความแตกตางกนอยางคราว ๆ เพอไมเปนการอธบายซา (ผอานสามารถดรายละเอยดเพมไดทภาคผนวก ก) โดยกจกรรมมดงตอไปน วนท1

กจกรรมกนทกอยางทปลก ปลกทกอยางทกน (สาธตการปลกผกไรสารพษหลากหลายวธ) เปนกจกรรมทสาธตการปลกผกไวกนเองทบาน ดวยวธงาย ๆ ถงแมผเขาอบรมจะ ไมมทดนในการปลกผกไวกนเอง กสามารถปลกไดในภาชนะเหลอใชทบาน เชน ขวดนามนพช ตะกราเกา ๆ กลองโฟม เปนตน พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ ดมนาขาวกลองงอก “ขาวกลองงอก” เปนขาวทผานกรรมวธการสเพยงครงเดยวเพอใหเปลอก (แกลบ) หลดออกไป ดงนนจงยงมจมกขาวและเยอหมเมลดขาวทเปนสนาตาลและสแดง (รา) เหลออย เมอนามาแชนาจงทาใหเกดการงอกจากเมลดขาวกลอง ซงสวนทงอกขนมานเขาเรยกวา กาบา (GABA) หรอ garmma amino butyric acid คามากกวาขาวกลองตามปกตถง 15 เทา กรดนจดอยในกลมโปรตนทชวยบารงเซลล๑ประสาท อกทงยงทาใหสมองเกดการผอนคลายและนอนหลบสบาย กจกรรมการทานาอลคาไลน๑ (alkalline water) เปนนาดมทสะอาดมสภาพนาคาความเปนดาง และมแรธาตสารอาหารทรางกายตองการ ไมวาจะเปน แคลเซยม โซเดยม แมกนเซยม

88

และโปรแทสเซยม ผสมอยในนา นาอลคาไลน๑มคา PH ตงแต 7 ขนไป ของทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมคา PH อยท 13 สาหรบผทไดดมนาอลคาไลค๑เปนประจาจะชวยปรบสมดลในรางกาย ลางลาไส บรรเทาอาการกรดไหลยอน นาอลคาไลน๑มทงแบบทผสมนาเปลาพรอมดม และมแบบทยงไมผสมเปนนาอลคาไลน๑เขมขน ดงนนเวลาดมจะตองนาไปผสมนาเปลาเพอใหเจอจางตามอตราสวนขางขวดระบไวกอน เพราะอาจจะเปนอนตรายตอระบบรางกายได วนท 2 กจกรรมกายบรหารเพอสขภาพ (การฝกโยคะอาสนะ) โยคะอาสนะเปนการสรางความสมดลของรางกาย-จตใจ และจตวญญาณ ซงเปนการฝกโยคะทางกายบรหาร ทากายบรหารทดาเนนอยางนมนวลและละเอยดออน เพอเพมความยดหยน ทาใหกลามเนอผอนคลาย และทาใหระบบกระดกสนหลงแขงแรง มประสทธภาพในทางสรรศาสตร๑จะถกทาใหมความสมดล กลมกลนซงกนและกน และพษในรางกายจะถกขบออกไป เชน ทาเรอ เรมดวยการนงบนพน คอย ๆ ยกขาขน พรอมกบเอนตวไปดานหลง และยกขาขนทามมกบพนประมาณ 45 องศา โดยใหปลายเทาอยเหนอศรษะ และยกแขนขนเหยยดตรงขนานกบพนใหอยแนวเดยวกบระดบหวไหล โดยหนฝามอเขาหาตว พรอมกบเหยยดหลงตรงทงนาหนกลงบนกน ทานชวยชวยลดความเครยด ระบบยอยอาหารทางานไดดขน กระตนอวยวะภายใน และชวยใหกลามเนอบรเวณหนาทอง สะโพกและหลงแขงแรง ทาง เรมจากใหนอนราบกบพน โดยควาหนา แลวยกตวขนโคงไปดานหลงใหสด ตนแขนและมอวางชดลาตวดานขาง ขาชดกน หรอจะแยกขาออกประมาณหนงชวงไหลกได ทานชวยชวยลดอาการ ปวดหลง เปนตน

ภาพท 19 ผเขาอบรมนาภาชนะไปลาง ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

89

ชวงพกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ จะใหผ เขาอบรมดมนาคลอโรฟลล๑ พอดมเสรจ ผเขาอบรมจะนาภาชนะไปลาง อยางมระเบยบจากนนกลบมานงทเดม เพอฟ๓งการอบรม ซงจะสอนวธการทานาดมนาคลอโรฟลล๑ใหผ เขาอบรมฟ๓ง สรรพคณของนาคลอโรฟลล๑วามประโยชน๑ ในการชาระลาง ขจดสารพษ และสงสกปรกออกจากรางกาย รกษาสมดลเพมปรมาณออกซเจน และเมดเลอดแดง ชวยทาใหผวพรรณมสขภาพด ตนกลาขาวสาลคอ สดยอดของคลอโรฟลล๑ 98% หากเปรยบเทยบการดมนาคลอโรฟลล๑ 1 ออนซ๑ เทากบกนผก 1.5 กโลกรม กจกรรมการทาบญชถวายพอหลวง เนองจากภาวะสงคมป๓จจบนทเตมไปดวยกระแสวตถนยมและความฟมเฟอย ฟงเฟอ จนทาใหคนไทยหลงผดไปตามกระแสนยมจนกลาย เปนป๓ญหา โดยเฉพาะป๓ญหาหนสนทไมมวนจบสน ทางออกในการดารงชวตใหอยรอดภายใตสงคมในป๓จจบนแนวทางหนงทประชาชนควรยดถอคอ การพงตนเอง รจกความพอประมาณ และไมประมาท ตามแนวปรชญา “เศรษฐกจพอเพยง” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงมองเหนถงความสาคญของการสรางภมคมกนใหกบตวเอง รจกความพอมพอกน พอมพอใช คานงถงหลกเหตผลและประมาณตนเอง ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จงไดนอมนาคาสอนมาถายทอดใหกบผเขาอบรมไดปฏบตตาม ฉะนนการจะนาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจาวน ส งแรกทตองท าคอ ตองจดบญชรายรบจ ายรายครวเรอนของตนเอง เพ อตรวจสอบวา มรายรบ-รายจาย ในชวตประจาวนของครวเรอนตนเองเหมาะสมหรอไม การทาบญชครวเรอนคอ การจดบนทกขอมลเกยวกบการดารงชวตของตวเอง ภายในครอบครว ขอมลทไดจากการบนทกจะเปนตวบงชอดต ป๓จจบนและอนาคตของชวตตนเอง สามารถนาขอมลอดตมาบอกป๓จจบน และอนาคตได ขอมลทไดบนทกไวจะเปนประโยชน๑ตอการวางแผนชวต และกจกรรมตาง ๆ ในชวตครอบครว

90

ภาพท 20 สวนย หนยง ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557

กจกรรมสนคาเกษตรแปรรปและผลตภณฑ๑เพอสขภาพ คณสวนยอยอาเภอสทงพระ มทรพยากรทด ขนชอเรองการทาเกษตรแบบ “โหนด-นา-เล”ได จงไดใชประโยชน๑จากทรพยากรในทองถนของตนเอง โดยการปลกตาลโตนด ทานาโยน ทาสวนปาล๑ม โดยใชวธเกษตรอนทรย๑ ผลจากตาลโตนดนามาแปรรปเปนลกตาลไซเดอร๑ ไซรปลกตาล ครมลกตาล นาดางอลคาไลน๑ จากผลตาล ซงผลตภณฑ๑เหลานดตอสขภาพอกดวย เชน อยางเชน ลกตาลไซเดอร๑มคา PH2 ซงมความเปนกรดสงมาก ความเปนกรดนไดจากธรรมชาตของผลลกตาลทเกดจากการหมกดวยกรรมวธทางธรรมชาต ลกตาลไซเดอร๑เมอรบประทานเขาไปจะช วยในเรองของการลดระดบไขมนคอเลสเตอรอล กรดตามธรรมชาตตางจากกรดเคมคอ กรดธรรมชาตไมกดกระเพาะแตเปนการชวยยอยอาหาร แตกรดเคมจะกดกระเพาะ และไมชวยในเรองการยอยอาหาร สวนนาดางอลคาไลน๑มคา PH14 ซงในนาดางทวไปถกบรรจขวดพลาสตกคา PH จะอยแคไมเกน 12 ขวดพลาสตกบางจาพวกนนเวลาบรรจนาดางคาความดางมนตางกนทาใหเกดเปนตะกอนแยกชนขน อกทงขวดพลาสตก บางชนดมสารอนตรายตกคางดวย เวลาเลอกใชกตองระวงใหด แตคณสวนยเลอกใชขวดแกว ในการบรรจนาดาง กอนทจะบรรจกตองลางทาความสะอาดขวดเสยกอน การลางกตองลางดวยดาง หากขวดทตองบรรจความเปนกรดกตองลางดวยกรด เพอเวลาบรรจนาท เปนกรดหรอดาง จะไดไมแยกชนตะกอนขน ทาใหนาดางของคณสวนยทบรรจในขวดแกวมคา PH สงถง 14 ทาใหสามารถเกบไดนาน ไมตกตะกอน และสรรพคณกยงดอย ชวยในเรองของการรกษาสมดลความเปนกรด-ดาง ในรางกาย เปนตน

91

กจกรรมเกษตรอนทรย๑วถไท...ทางเลอกใหมเพอสขภาพ เดมภาน พทกษ๑เผา เปนผสอน และไดถายทอดใหกบอนวต ลภกตโรเปนผสอนแทน ซงอนวต ลภกตโร อาย 30 ป เปนวศวกร ไดเงนเดอนประมาณ 40,000 บาท ไดวางแผนเตรยมลาออกจากงาน เพราะเขาไดปลกผกกนเองรอบบานประมาณ 1 ไร เรมจากการทปลกกนเองเพอใหลก 2 คน ทาใหสขภาพของคนในครอบครวดมาก เนองจากไดกนผกทปลอดภย ตอนแรกอนวต ลภกตโร คดวาแคปลกไวกนเองทบาน แตปรากฏวาผกเหลอจากการบรโภคในครวเรอนมากมาย เลยนามาวางขายหนารานครวเพอนสขภาพของภาน พทกษ๑เผา ขายเปนรายไดเสรมแตปรากฏวาไดเดอนหนง 4-5 หมนบาท ทงทราคาผกทตงขายเพยง 20 บาทเทานน จงนาไปสการวางแผนทจะลาออกจากงาน เพราะเงนเดอนทบรษทจาง

40 ,000 บาท แตถกใชงานจนคมคาจาง อกท งยงตองถกยายงานไปตางจงหวดทกเดอน อนวต ลภกตโร จงคดวาเอาทเวลาเหลอมาอยกบครอบครวดกวา วนท 3 กจกรรมตอบป๓ญหาสารพน เปนชวงทผ เขาอบรมสามารถสอบถามป๓ญหาทกเรอง ไมวาจะเปนเรองชวต เรองครอบครว เรองหนสน หรอเรองป๓ญหาทยงไมเขาใจในการเรยน มขอสงสย สามารถถามไดหมด เชน บางคนอยากฆาตวตาย พอไดมาอบรมกรสกดขน ภาน พทกษ๑เผาไดนาเอาหลกธรรมคาสอนของศาสนามาเปนแนวทางชนาชวต ถาเปนศาสนาพทธนน พระพทธเจาไดบอกไววาการฆาตวตาย เปนการทารายตวเองซงบาปกวาการทารายคนอน เพราะการทารายคนอนนนเราไมสามารถรบรไดวาร เขาเจบแคไหน แตการทารายตนเองเราสามารถรบรไดวาเรากาลงเจบอย และการฆาตวตายทาใหไมสามารถไปผดไปเกดอก วญญาณจะรอนเร พเนจร เปนสมภเวส เพราะฉะนนการฆาตวตายเปนบาปใหญยงเรามาแกกนททกข๑ดกวา ป๓ญหาททกคนกาลงทกข๑อย จงมองใหเปนบวก ดงนนการตอบป๓ญหาตาง ๆ จงตองอาศยหลกธรรมทางศาสนา ศาสนาจงเปนสงจาเปนสาหรบในการใชประกอบการดารงชวตประจาวน เพราะศาสนามคณคามากมายตอมนษย๑ในดานจตใจ เปนทพงทางใจ ทาใหมนษย๑ไมอางวางเวลาประสบป๓ญหาในชวต ผทมป๓ญหาตาง ๆ ยอมสามารถนาหลกธรรมคาสอนของศาสนาทตนนบถอ และเลอมใสศรทธาชวยนาพาชวตใหไปสเปาหมายทตนตงไวได ศาสนกชนทกศาสนาจะไมตกเปนเครองมอของอานาจใฝตา เมอทกคนยดมนในหลกธรรมทางศาสนาแลว ป๓ญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนกจะแกไขได ป๓ญหาตาง ๆ จะลดนอยลงและไมเกดขน ไมวาจะเปนการขดแยงจนลกลามเปนสงครามหรอขอพพาทระหวางสงคม ไมเกดการเอาเปรยบในสงคม ไมเกดการทารายรางกายจตใจซงกนและกน และไมมป๓ญหาการทาลายสภาพแวดลอมหรอกฎเกณฑ๑ตาง ๆ จนทาใหสงคมทตนอยออนแอลง

กจกรรมการตลาดทเปนธรรมและยงยน (รปแบบการจดการตลาดทหลากหลาย) ตลาดทเปนธรรม เกดจากตลาดทเอาเปรยบผผลตและผบรโภค ผบรโภคถกมดมอชกใหซอสนคาในราคาทแพงเกนไป เนองจาก สนคาอปโภคบรโภคนนจาเปนตองกนตองใชอยทกวน ทาใหหลกเลยง

92

ราคาทพอคาแมคาตงสงขนเรอย ๆ ไมได สวนผผลตกถกกดราคาจากพอคาคนกลางทาใหไมไดกาไรเลย อกทงยงเพมภาระหนสนมากขนอกดวย ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงจงเลงเหนป๓ญหาเหลานทตองไดรบการแกไข จงไดสรางตลาดทเปนธรรมและยงยนขน เปนรานคาครวเพอนสขภาพ รานคาแหงนเปนแหลงคาสงและคาปลกสนคาเกษตรตาง ๆ ทใหสมาชกเครอขายสามารถ นาสนคาของตนเองมาวางจาหนายได และสนคาทกชนตองเปนสนคาทปลอดภย ไมมสารเคม ไมใชสนคาทมาจากสตว๑ หากสมาชกในเครอขายคนใดสนใจอยากนาสนคามาวางจาหนายสามารถตงราคาผลผลตไดเอง เพอใหเกษตรกรสามารถมกาไรจากการทตวเองตองลงมอ ลงแรงทา เกษตร และราคาตองไมสงจนเอาเปรยบผบรโภคเกนไป เมอจาหนายสนคาไดจะตองแบงใหรานครวเพอนสขภาพ 20% เกษตรกรสามารถได 80% เนองจากภาน พทกษ๑เผา คดวาผจาหนายถอวาเปนคนกลางควรจะไดนอยกวาผผลตทเปนคนลงมอปลก ยกตวอยางเชน

ภาพท 21 แตงโมของโต๏ะอหมามรอฮม ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

โต๏ะอหมามรอฮม อาเภอจะนะ ไดทาสวนแตงโมโดยวธเกษตรอนทรย๑ ตงราคาขายอยท กโลกรมละ 20 บาท ภาน พทกษ๑เผา ไดบวกกาไรเพมอก 5 บาท เนองจากตองไปขนสนคาจากอาเภอจะนะมาวางจาหนายหนารานครวเพอนสขภาพดวยตนเอง จะเหนไดวาภาน พทกษ๑เผา ไดบวกกาไรนอยมาก แตมความเชอในประโยคทวา “our loss is our gain” ขาดทนของเราคอ กาไรของเรา ยงใหไปกยงไดคนมา สงนนคอ อรยทรพย๑ ซงทรพย๑สนในใจหรอคณธรรมอนประเสรฐทอยกบตวเรา มนจะตดตวเราไป อกทงในขณะทภาวะเศรษฐกจเมองไทยตกตา ภาน พทกษ๑เผา จงอยากใหผบรโภคไดกนของด ๆ นอกจากนามาวางจาหนายทหนารานครวเพอนสขภาพแลว ยงนาไปสงใหโรงพยาบาลหาดใหญอกดวย

93

กจกรรมผใหญบานรนใหมหวใจพอเพยง เจตน๑ธนส กลนล อาย 35 ป อาชพผใหญบานและเปนเกษตรกร อยทหม 2 บานแมทอมตก ทเลอกเขามาอบรมเพราะเหนถงป๓ญหาของหมบาน ป๓ญหาอนดบแรกคอ การพนน การเลนหวยสตว๑ จะเปนการทายชอสตว๑ทงหมด 36 ตว ซงจะมกลอนมาใหเพอใชเปนคาใบ ชาวบานกจะตองมานงถอดรห สกนวา คาใบนคอ สตว๑ตวอะไร จะเลนทายหวยสตว๑วนละ 2 รอบ คอ รอบเชากบรอบเยน ทาใหวนหนง ๆ ชาวบานไมตองออกทามาหากนอะไร รอเวลาเลนการพนนอยางเดยว จงนามาซงป๓ญหาครอบครวแตกแยก เปนหนสน ยากจน เจตน๑ธนช กลนล ดารงตาแหนงเปนผใหญบานมาตงแตป พ.ศ.2553 ป๓ญหาเหลานไดเกดขนมากอนหนานนานมากแลว เมอไดมาเปนผใหญบานจงไดจดการป๓ญหาเหลาน อนดบแรก โดยดตนเหตของป๓ญหาวาเกดจากสาเหตอะไรททาใหชาวบานมหนสนมากมาย เพราะชอบกหน ยมหนนอกระบบ ซงเปนการกทคดดอกเบยโหดมาก เวลาใหชาวบานมาประชมเพอปรกษาหารอกไมไดรบความรวมมอ เวลาพฒนาหมบาน กไมมชาวบานออกมาเลยสกคน มแค อบต. ผชวยผใหญบาน แคเพยง 5-6 คน ททากนอยตลอด จงทาใหไมรสาเหตของป๓ญหาชมชนวาเกดจากอะไร เจตน๑ธนช กลนล จงตองใชวธเกบขอมลในหมบาน ทาขอมลตงแตป พ.ศ.2553-ป พ.ศ.2554 โดยการจดขอมลพนฐานจาพวก ชอ ทอย รายรบ รายจาย แลวนามาวเคราะห๑ เพอสรปผลออกมา จงไดมาเปนคาตอบของป๓ญหา และทา SWOT เพมเตมจงไดมารวาป๓ญหาเกดขนจากอะไร เมอรถงป๓ญหากตองมาหาทางแกไข แตเจตน๑ธนช กลนล ไมรวาจะแกยงไง จงไปปรกษาผทมความรดานการเกษตร หาปราชญ๑ชาวบาน เพราะเจตน๑ธนช กลนล จบดานวศวกรรมศาสตร๑ซงคนละสายกบเกษตรกรรมโดยสนเชง กไดเขาหาผทรเรองการเกษตร พดคยกบคนทรเรอง และไดมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง 1 ครงเมอป พ.ศ.2554 จงนาความรทงหมดทไดจากการอบรมไปเปดอทยานศนย๑เรยนรเพอการศกษาทบานของตนเอง เรมจากนากลบไปปฏบตเองกอน จนสามารถเปนทพงใหแกชาวบานในชมชนได ซงอทยานศนย๑เรยนรเพอการศกษามสอน เรองพลงงานทดแทน เผาถาน ทาถาน ทาสบ ทานายาเอนกประสงค๑ เลยงไกไขแบบชวภาพ เพาะเหด ทาปยชวภาพตาง ๆ ทงแบบนา และแบบแหง การขยายพนธ๑พช เปนตน เพอใหชาวบานและผทมาอบรมไดเหนถงกรรมวธการปฏบต ซงจะทาใหผเขาอบรมนาไปใชในชวตประจาวนไดจรง และจะไดจาไดวาทาอยางไร แตกวาจะทาใหชาวบานยอมรบไดนน ในชวงแรกชาวบานใชสารเคม 100% เชน ยาปราบศตรพช ยาฆาหญา เปนตน เจตน๑ธนช กลนล จงพยายามเขาหาชาวบานแทนโดยการลงไปเยยมบานชาวบานทกเดอนทงหมด 58 ครวเรอน เพอตรวจสขภาพ ตรวจสารเสพตดในเยาวชนหากพบป๓สสาวะสมวงจะตองมารายงานตวกบเจตน๑ธนช กลนล ทกสปดาห๑เปนเวลา 2 เดอน แตถายงมป๓สสาวะสมวงอกเมอไหร กจะใชมาตรการขนเดดขาดคอ จบสงโรงเรยนบาบด ตรวจความสะอาดบรเวณบานเรองลกนายงลาย ตรวจแปลงผก เพราะทกบานจะมการปลกผกไวกนเอง ซงมโครงการ ใชลอยางปลกไวกนเองทบาน สรางอาชพใหชาวบาน เชน เจตน๑ธนส กลนล ไดลงทนซอไกไข 400 ตว มาแจกใหชาวบาน

94

ทกครวเรอน โดยทไมตองลงทนอะไรทงสน คอกกมาชวยกนทา ใชวสดเหลอใชในบานมาทา อาหารไกกไมตองซอแคใหชาวบานชวยเลยงไกอยางเดยว แตเอาผลผลตคอ ไข จะตองนากลบมาให เจตน๑ธนส กลนล ไขไกนนจะตองใหชาวบานเกบไวกนเองดวย เหลอแลวจงนามาฝากธนาคารไขทบานเจตน๑ธนส กลนล แลวกไดเงนกลบไปบาน โดยมสมดบญชธนาคารไขใหดวย จากนนเจตน๑ธนส กลนล กนาไขทชาวบานนามาฝากเอาไปขาย แลวนาเงนไปซออาหารไกพลกกลบไปใหชาวบานอกครง เจตน๑ธนส กลนล มฟาร๑มเหดจงไดจางชาวบานในชมชนมาผลตกอนเชอเหดกอนละ 1 บาท มจดบรการนาหมก เพอใหชาวบานสามารถตกไปใชไดฟร มจดบรการปยหมกแหง เนองจากมฟาร๑มเหดซงจะตองใชขเลอยในการเพาะเหด ขเลอยทหมดเชอในการเพาะเหดตรงนจะเอาไปทาปยหมกได เปนตน ทาใหทกวนนคนในชมชนปลอดการพนน ไมเปนหน อยอยางพอเพยง กจกรรมการดทอกสารพษ การดท๏อกสารพษ เปนกระบวนการนาเอาของเสยหรอสารพษออกจากรางกาย หากรางกายของคนเรามการรบประทานโภชนาการทเหมาะสมในปรมาณทเพยงพอตอสขภาพทด และถาอวยวะททาหนาทในการกาจดและลางสารพษทางานอยในระดบทมประสทธภาพดทสด นนหมายถงรางกายสามารถกาจดสารทไมพงประสงค๑ไดอยางปลอดภย และมประสทธภาพผานกระบวนการกาจดของเสยโดยอวยวะททาหนาทในการขบของเสยออกจากรางกาย เชน ผวหนง ลาไส ตบ ไต และ ปอด โดยการทางานของรางกาย สารพษจะถกขบออกผานทางเหงอ , ผานทางลาไส (การขบอจจาระ), ผานทางป๓สสาวะ และการหายใจ อยางไรกตามหากรางกายมการรบสารพษตาง ๆ เขามาอยางตอเนองยาวนาน และในปรมาณมากเกนกวาทระบบการกาจดของเสย และสารพษของรางกายจะสามารถขบออกไดหมดอยางปลอดภย รางกายกจะเกดสภาวะเสยสมดล ทาใหเกดสารพษสะสมอยในรางกาย เปนสาเหตของอาการเจบปวยเรอรง หรอในทางตรงกนขาม สาเหตอาจมาจากการขาดสารอาหารทจาเปนตอรางกายเปนระยะเวลายาวนาน เมอรางกายไดรบสารพษหรอสะสมของเสยตาง ๆ ไวเปนเวลานาน ๆ รางกายกจะยงสญเสยความสามารถในการกาจดสารพษหรอของเสยออกจากรางกายตามธรรมชาต และนนยงทาใหอวยวะตาง ๆ ออนแอลงไปเรอย ๆ การดท๏อก จงทาใหรางกายสามารถกลบไปสสภาวะสมดล และสามารถกาจดของเสยหรอสารพษภายในรางกายไดอยางเปนปกต อกนยหนงการดท๏อกจะชวยเพมประสทธภาพความสามารถของรางกายในการจดการกบสารพษตาง ๆ ในความเปนจรงแลวแทบเปนไปไมไดเลยทสารพษจะถกกาจดออกจากรางกายอยางหมดจดโดยสนเชงดวยกระบวนการปกตของอวยวะในรางกาย กระบวนการดท๏อกจงมความจาเปนในการชวยเสรมการทางานดงกลาว การดท๏อกจะสงผลใหความเจบปวย หรออาการผดปกตเรอรงบางชนดดขน หรออาจหายไปเลย เนองจากการดท๏อกสงผลในทางบวกกบระบบตาง ๆ ของรางกายเกอบทกสวน เชน ระบบหวใจและหลอดเลอด

95

ระบบประสาท ระบบภมคมกน ระบบทางเดนหายใจ ระบบสบพนธ๑ ระบบขบถาย กลามเนอ และตอมไรทอ ผวพรรณโดยรวม การดท๏อก เปนอกหนงกจกรรมของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทมอกชอวา ศนย๑สงเสรมสขภาพประชาชน มการอบรม 3 วน 2 คน ตามหลกวชาการ การลางพษตองทาใหได 15 ครง สขภาพจะดอยางยงยน เนองจากการลางพษ 1 ครงจะทาใหอายของตบออนเยาว๑ลง 2 ป หมายความวาสขภาพเราจะด เมอตบเราสะอาดกจะสงผลตอหวใจ สงผลตอการทางานของไต สงผลตออวยวะภายในรางกาย จากการสมภาษณ๑แมครวของรานครวเพอนสขภาพ

ภาพท 22 คะนง ฤทธรตน๑ ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 22 เมษายน 2558

“…เคยลางพษทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมาแลว และไดกลบมาทา ดท๏อกเองทบานพอไดทากหนาตาสดใส ผวดขน ฝาจางหาย หนากจะใชนามนมะพราวทาทกวนเชา-เยน กอนหนา นเคยใชครมของวฒศกด คลนก ชวงทใชอยหนากขาวใสด แตพอ เลกใชหนากกลบมาดาเหมอนเดมอก แตตอนนทานามนมะพราว ทกวน เชา-กอนนอน หนาเกลยงเนยน แตการดท๏อกนนกไดทาท บานอยเปนประจาเวลาวาง ๆ โดยการใชเครองมออปกรณ๑การ ดท๏อก และเตรยมวสด เชน นากากกาแฟทผานกรรมวธเพอใชใน การดท๏อก เตรยมนาอนมาผสม แลวคนใหละลายเขากน กนามา

96

ใชได หรอใชนาอลคาไลน๑ หรอใชนาสะเดา จะชวยในเรองการ ขบถายงายขน หรอสมนไพรอน…” (คะนง ฤทธรตน๑, สมภาษณ๑วนท 22 เมษายน 2558)

จะเหนวาการทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จดหลกสตรอบรมทงในเรองการทาเกษตรกร เรองสขภาพ และเรองวถชวตความเปนอย เนองจากสงคมมป๓ญหามากมาย ทตองการกลมพลงทางสงคมมารวมกนแกป๓ญหา มใชรอฝายใดฝายหนงรบผดชอบ แตเราตองเรยนรทจะยนหยดดวยขาของเราเองใหไดกอน และเปนทพงพ งใหแกผอนไดดวย ซงเปนงานของทาง ศนย๑ เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยงท ไดชวยพฒนาคน เพอใหคนทพฒนาดแลว มาเปนสวนรวมทรวมกาลงกนสรางสรรค๑สงคมใหเจรญงอกงาม จตสาธารณะ ความเจรญทางดานวตถป๓จจบน ทาใหสงคมมคานยม ใหความสาคญและแสวงหาเงนทองอานาจมากกวาใหความสาคญดานจตใจ สงคมจงกลบเสอมโทรมลง การปลกฝ๓งจตใจใหบคคลมความรบผดชอบตอตนเองและสงคมจงควรเกดขนในสงคม โดยการสรางคณธรรม จรยธรรมซงเปนเรองทเกดจากภายใน "จตสาธารณะ" เปนสงหนงทมความสาคญในการปลกจตสานกใหคนรจกเสยสละ รวมแรงรวมใจ มความรวมมอในการทาประโยชน๑เพอสวนรวม ชวยลดป๓ญหาทเกดขนในสงคม ชวยกนพฒนาคณภาพชวต เพอเปนหลกการในการดาเนนชวต ชวยแกป๓ญหาและสรางสรรค๑ใหเกดประโยชน๑สขแกสงคม ภาน พทกษ๑เผา จงเปนบคคลหนงทสละเวลาสวนตนเพอประโยชน๑สวนรวม ในการชวยเหลอผทกข๑ไดยาก หรอผทเดอดรอน มป๓ญหาชวต เพอใหป๓ญหาในสงคมเกดขนนอยทสด แตถาหากแกป๓ญหาสงคมเพยงคนเดยว กคงจะยากทจะชวยเหลอไดหมด จงตองปลกฝ๓งจตสานกของคนในสงคมในรจกเสยสละ มนาใจ แกเพอนมนษย๑ รวมมอกนทาประโยชน๑เพอสวนรวมเทาทตนเองจะสามารถทาได กจะนามาสสงคมทพฒนาขน การรบบรจาคสงของเครองใช ทางศนย๑ เรยนร คณธรรมเพ อ เศรษฐกจพอเพยง มการรบบรจาค เส อผ า เวลาทผเขาอบรมมาอบรมทศนย๑ฯ กจะถอโอกาสบอกบญใหทราบในเรองน โดยการยกเพลงขนมารองชอวา เพลงอยากใหความรกแกคนทงโลก โดยเนอหาของเพลงจะสอถงเรองการแบงป๓นความรกใหเพอนมนษย๑โลก ดงน “…อยากใหความรก เพอคนทงโลก อยากจะใหโชค เพอคนทงหลา อยากใหรอยยมลบคราบนาตา อยากใหชวา แดคนทงปวง อยากให

97

คนทกข๑ พนทกข๑ลาเคญ ความเคองเขญ แคนยากลาบากใหญหลวง ใหหมดทกข๑ สรางสขในใจทกดวง อยากใหปวงชนทกข๑เปนสขสนต๑ อยากอ ท ศ ช ว ตท ง หมดน เ พ อ ส ร า ง ค ว ามด ไ ม เ ค ยหว น จะเรงสรางทงคนและทงวน เพอชวตอนสนนนมราคา…”

เปนเพลงทสอถงความรสกวาเราไมไดอยตวคนเดยวในโลก อยาเปนคนทเหนแกตว ยงมอกหลายชวตทเกดมามชวตทยากลาบาก หากเราเกดมาโชคดกวาเขากควรทาประโยชน๑แกผอนบาง มนาใจบรจาคเสอผาเหลอใช เพอนาไปแจกใหกบผยากไรตาง ๆ เนองจาก ภาน พทกษ๑เผา เหนวาเสอผาคนเราทมอยในตนน มมากมายหลายชดเกนความจาเปน หากเรานาเสอผาทเราไมไดสวมใสแลว มาบรจาคสก 1-2 ชด หรอมากกวานน เพราะถอวาเรามโอกาสซอใหมไดเสมอ แตถาเรามองกลบไปยงผทยากไร ไมมเงนแมแตจะหาขาวกน เขาจะหาเงนทไหนมาซอเสอผาใส มเสอผาตดตวมา 1 ชด กใสจนเนอตวมอมแมม ไมมโอกาสเปลยนชดด ๆ ใส แบบคนอนเขา ใสจนขาด สกปรก ใสเปนเดอน เปนป กมแค 1 ชด อากาศจะหนาวกคงตองทนหนาว นอนตามขางทาง ไมมแมแตผาทคมกนความหนาวเยนได ภาน พทกษ๑เผา จงอยากใหคนทมเสอผาเหลอใชทบาน ผาหม ผาพนคอ หรอขาวของเครองใชอน ๆ ทจาเปน อาจจะเปนขาวของเครองใชทซอใหมกได เมอของใชตาง ๆ มมากพอ ภาน พทกษ๑เผา กจะนาเสอผาท เปนของมอ 2 มาแยกเปนกองเพอตรวจดสภาพ และนามาซกใหมอกครง กอนนาไปบรจาคใหกบผอน ไดไปบรจาคใหกบคนจรจดทนอนขางถนน บรจาคใหคนภาคเหนอชวงอากาศหนาวเยน เปนการบรจาคใหกบคนทกภมภาคในประเทศไทย ซงเปนการสรางคณธรรมในจตใจของคนทรวมบรจาค ทาใหเกดการเหนอกเหนใจ มจตใจเมตากรณาตอเพอนมนษย๑ดวยกน รจกการแบงป๓นสงของทเกนจาเปนของเราใหกบคนทดอยโอกาสกวาไดนาไปใชประโยชน๑ การเลยงอาหารทกวนท 5 ธนวาคม ของทกป ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดจดเลยงอาหารฟร ทกวนท 5 ธนวาคม ของทกป เพอเปนการพบปะสมาชกไดมารวมประชม พดคย แลกเปลยนขาวสาร ไดเหนถงการพฒนาคณภาพชวตของแตละคนวาเปนไปอยางไรกนบาง นอกจากสมาชกในเครอขายแลวประชาชนทวไปกสามารถมารวมงานได เปนการเปดโอกาสใหทกคนไดมารวมงานเลยงและถวายพระพรแดในหลวงพรอมกน พธการจะเรมตงแต 13.00 น.-18.00 น. เมอทกคนกนอาหารเยนเสรจเรยบรอย 18.00 น. จะเรมจดเทยนชยถวายพระพร และรองเพลงสรรเสรญพระบารม และเพลงสดดมหาราชาอยางพรอมเพยงกน แลวจงแยกยายกนกลบบานโดยสวสดภาพเมอเสรจสนพธ

98

คนทไมมเงนสามารถมาอบรมทศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดฟร ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมนโยบายอบรมใหฟร สาหรบบคคลท ไมมเงน ไดมการตงกองบญสงเสรมชวตพอเพยงใหคนจนทไมมเงนสามารถมาอบรมไดฟร เพราะวาศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงเปนองค๑กรทไมไดรบงบประมาณจากรฐบาล ดงนนคนทพอมเงนกสามารถรวมบรจาคเพอชวยเหลอคนยากจน สวนคนทางานกบภาน พทกษ๑เผา สามารถลางพษฟรตลอดชวต ทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงยงเปนอกทางเลอกหนงสาหรบผปวยทเปนโรคตาง ๆ ไดมโอกาสมาบาบดโรคได เชน โรคมะเรง โรคนว โรคตบ เปนตน เนองจากมลภาวะ และการใชชวตประจาวนของคนเราไดเปลยนไป มหลายป๓จจยทกอใหเกดโรคไดงาย เชน อาหาร อากาศ การหายใจ การออกกาลงกาย การอจจาระ การนอน รวมทงเกดจากผลของอารมณ๑ในเชงลบ ความโกรธ ความเกลยด ความเครยด เมอสะสมเปนเวลานาน จะกอใหเกดการเสอมของอวยวะตาง ๆ ในรางกาย และเปนสาเหตของการเกดโรคตาง ๆ ไดมากมาย เมอรางกายของเราเกดอาการผดปกต เกดสญญาณการขอความชวยเหลอของรางกายผานการทางานของระบบประสาท บอกความรสกใหเรารตววาเรากาลงปวย ทาใหเกดการเสยสมดลของระบบการทางานของรางกาย ทางเลอกของเรากคอ ไปหาหมอรกษาอาการ หมอจะใหยามาเพอบรรเทาแตไมไดหายขาด หากเจอป๓จจยเดม ๆ ทกอใหเกดความเสยงตอโรคกจะกลบมาเปนไดอก อกทงเมอกนยามากขนกจะเกดการตกคางอยภายในรางกาย ทาใหเกดการสะสมสารพษอยในรางกาย จนกระทงสงผลใหระบบประสาท ตบ ไต เสอมลงอยางรวดเรว อกทางเลอกของการรกษาคอ การแพทย๑ทางเลอก (alternative medicine) โดยไมใชยาหรอสารเคมใด ๆ เชน การนวด การลางพษ การใชสมนไพร การรบประทานอาหารทดตอสขภาพ การทาสมาธ การออกกาลงกาย การพดคย เปนตน เมอรางกายมการขบพษตามแนวธรรมชาตบาบด รางกายกจะกลบมาอยในสภาพสมดลปกต ซงภาน พทกษ๑เผา ไมไดจบสายการแพทย๑ แตมความรจกการสงสมประสบการณ๑ทเกดจากการเรยนร อานหนงสอตาราเพอเพมพนวชาการ และการปฏบตจรงจนเกดผลสาเรจ และนาความรนนมาชวยเหลอเพอนมนษย๑และสงคม อบรมท าอาหารฟร ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมการเปดหลกสตรอบรมสอนการทาอาหารใหผทสนใจไดมาเรยนรฟร หลกสตรนเปดขนเพอชวยเหลอใหคนไมตองปวย และคนปวยจะไดหายจากโรค อาหารทนามาสอนจะเปน อาหารแมคโครไบโอตกส๑ และอาหารมงสวรต สอนใหผเขาอบรมทาอาหารโดยไมตองฆาสตว๑ตดชวต กสามารถทาอาหารทอมทอง ไดประโยชน๑ ดตอสขภาพ และมชวตยนยาว ผทมาอบรมสามารถนาหลกการการรบประทานอาหารแบบแมคโครไบโอตกส๑ และอาหารมงสวรต ไปปรบใชได เพราะวามนปรบเปลยน ยดหยนไดตามความเหมาะสม ตามสภาพอากาศ ตามสงแวดลอม ตามสภาวะของรางกายและจตใจ เพศ อาย และรปแบบการดาเนนชวต ผปวยบางรายอาจจาเปนจะตองเครงครดเรองการรบประทานอาหาร แตคนปกตทวไปรบประทานได

99

ตามปกต สามารถนาไปปรบใชใหเหมาะสมของแตละบคคล เพอจะไดไมทาใหสญเสยสมดลในรางกาย หลกสตรนเกดขนมาจากศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไดมผมาอบรมและไดรบประทานอาหารททางศนย๑ไดจดเตรยมไวแตละชวงมออาหาร ผมาอบรมเกดถกใจในรสชาตและประโยชน๑ของอาหาร จงอยากให ภาน พทกษ๑เผา สอนการทาอาหารเพอจะไดนากลบไปทากนเองทบานได เมอมผคนสนใจมากขนจงเกดการรวมกลม จงไดเปดหลกสตรการทาอาหารขนมา ไดสอนการทา แกงเขยวหวาน แกงสม ผดกะเพรา สกนา เยนตาโฟราดหนา และอกหลายเมนดวยกน นอกจากน ภาน พทกษ๑เผา ยงอาสารบจดปนโตใหผปวยมะเรงอกดวย เนองจากเหนวา คนหาดใหญปวยเปนมะเรงกนมาก เลยเปนทมาในการทาโครงการอบรมทาอาหารเพอฟนฟสขภาพผปวย เพราะผบรโภคไววางใจวาภาน พทกษ๑เผา สามารถทาอาหารด ๆ ใหเขารบประทานได เมนอาหารในแตละวน ภาน พทกษ๑เผา จะเปนคนคดให เพราะผปวยมะเรงตองการอาหารทปลอดภย ไมมเนอสตว๑ เพราะฉะนนการจดปนโตใหผปวยมะเรงจงตองมความรในการทาอาหาร การปรงอาหาร เชน วธการผดผก คนสวนใหญจะผดผกโดยการตงกระทะใหรอนแลวใสนามนลงไป เมอนามนรอนกนากระเทยมใสลงไป ทาอยางนจะกอใหเกดสารอนมลอสระขน ซงเปนสารกอมะเรง ผปวยมะเรงไมสามารถรบประทานได แตวธผดผกทถกวธคอ จะตองผดผกกบนาซป หรอมโซะ จากนนปรงรสชาตใหกลมกลอมแลวจงปดไฟ ตามดวยการราดนามนมะพราวสกดเยนหรอนามนมะกอกสดทาย หากบางคนไมมเวลาทาอาหาร และไมใชผปวยมะเรง แตอยากให ภาน พทกษ๑เผา จดปนโตใหกทาไดหรอสามารถมาซอกบขาวทรานครวเพอนสขภาพทมจาหนายหนาราน ปรงสกใหมทกวน เมนละ 30 บาท ไดเชนกน เพราะ ภาน พทกษ๑เผา อยากใหทกคนหนมาทานอาหารท ไดรบการปรงอยาง ถกสขอนามย ใชวตถดบจากธรรมชาต หรอปลกเองไดยงด การปลกผกสวนครวบรเวณบานโดยไมใชสารเคมกจะทาใหประหยดเงน สขภาพด ไดออกกาลงกาย มอาหารทปลอดภย หรอถามเหลอจากการทากนกสามารถนาไปจาหนายเพอสรางรายไดอกทางหนง

100

เปาหมายในอนาคต

เปาหมาย เปนสงสาคญตอความสาเรจ เพราะเมอมเปาหมาย จงเกดการวางแผน และเมอเกดการวางแผน แลวจงเกดการลงมอทา และเมอลงมอทาแลวกจะพบกบป๓ญหาและอปสรรค๑ตาง ๆ ดงนน ถาไมม เปาหมายกจะไม เกดการวางแผน และลงมอทาตามแผนงานท วาง ดงนน เปาหมายในชวตคอ ส งท เราใหความสาคญ และปรารถนาจะให เกดขนในอนาคต และเปนแรงจงใจใหคนเรามพลงมงไปสอนาคต การมเปาหมายในชวต จะชวยใหคนเราใชชวตอยางมความหมาย มความหวง และมทศทางมงสอนาคต เพราะการมเปาหมายจะเปนตวบงชวา เขาตองการอะไรบาง เขาจะมชวตอยเพออะไร เพอใคร และเพอทจะทาอะไร และไมมงานใดสาเรจได โดยไมมเปาหมาย จงชดเจนในสงททา และเตรยมตวใหพรอมอยเสมอเพอรอโอกาสไปถงเปาหมายของเรา ภาน พทกษ๑เผา กเปนคนหนงทมเปาหมายชวตในการทางาน นอกเหนอจากการทมเทชวตในการทาศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงแลว ยงไดวางเปาหมายงานในอนาคตทอยากจะทาคอ การสรางศนย๑สงเสรมสขภาพองค๑รวม เพอสรางเครอขายผบรโภคทรกสขภาพ โดยภาน พทกษ๑เผา ไดวางโครงรางแผนงานไววา จะจดทาเปนโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพเมองหาดใหญ โครงการนมวตถประสงค๑เพอเปดโอกาสใหเกษตรกรไดมชองทางนาผลผลตมาวางจาหนายดวยตวเอง และเปนการเพมทางเลอกใหประชาชนผบรโภคทวไปไดซอสนคาเกษตรทปลอดภ ย ไ ร ส า รพ ษ อ กท ง ย ง ส ามารถช วย ให เ กษตรกรร จ ก ว เ ค ร าะห๑ ตลาด เป น ว า ตลาดตองการอะไร ผบรโภคตองการสนคาแบบไหน การทเกษตรกรไดมาขายของในตลาดดวยตวเอง จะทาใหเกษตรกรนาไปคดตอยอดกบวธการเพาะปลก จะตองผลตอะไร และจะตองปลกแบบไหนถงจะขายได ซงผลผลตทงหมดจะมการตรวจสอบคณภาพจากภาน พทกษ๑เผา กอน เพอความปลอดภยของผบรโภคเปนสาคญ สนคาทวางจาหนายมทง พชผก ผลไม และอาหาร ทเนนคณภาพ และราคาไมแพง เพอใหเขาถงผบรโภคตงแตระดบฐานลางไปจนถงระดบฐานบน จะเหนไดวาการทาโครงการเชนนจาเปนตองใชพนทจานวนมากในการสรางขน ซงภาน พทกษ๑เผา ไดคดไววา อยากไดพนทประมาณ 1 ไร แตยงดาเนนตามเปาหมายไมไดเนองจากมอปสรรคอยางเดยวคอ เรองพนท เพราะอยากไดพนทในตวเมองอาเภอหาดใหญ ผบรโภคสวนใหญจะอยในเมอง และการเดนทางจะไดสะดวก สามารถเปนสถานททองเทยวได ใหคณะทวร๑ชาวตางชาตมาลงได แตถงอยางไรโครงการน กยงคงรอโอกาสเสมอ ขณะทรอนนกไมไดนงนอนใจ ไดมการเตรยมความพรอมมาโดยตลอด ภาน พทกษ๑เผา ไดเรมจากการบรหารดานการเงน โดยมการเปดใหประชาชนจองหนในราคาหนละ 100 บาท ประชาชนทจองหนจะไดรบเงนป๓นผลตามกาไร และตามจานวนหนทจอง จากนนจะนาเงนทไดจากการจองหนของสมาชกมาบรหารจดการโครงการในคาใชจายตาง ๆ และมการแบงสนป๓นสวนออกเปนบธใหเกษตรกรทสนใจไดเขามาเชาพนท หรอคนทจองหนกสามารถนา

101

สนคามาวางจาหนายได ในแตละบธจะมการสาธตวธการผลตสนคาทตนเองจาหนายอยใหกบนกทองเทยว หรอผทสนใจไดเขามาเรยนรและปฏบตจรง เชน การทาสบ การทานามนมะพราว สกดเยน การเพาะตนออนทานตะวน การทานาหมกชวภาพ การนวดแผนไทย เปนตน เมอประชาชนทเขามาหาซอ หรอรบประทานอาหารกสามารถไดความรตดตวกลบไปบานได และมหองประชม มลานกจกรรมใหสาหรบพอแมทพาเดกเลกมา กเอามาฝากใหพเลยงจตอาสาใหดแลลกแทนได พเลยงกจะมการสอน วาดรป ระบายส เลนดนตร เปนตน เดกกไดมสงคมกบเดกคนอน ๆ พรอมทงไดทากจกรรมพฒนาทกษะความรควบคไปดวย ดานการอานวยการ โครงการนภาน พทกษ๑เผา ไมอยากใหเปนขอครหาสาหรบสมาชก จงไมลงทนในหนน จะไดไมมสวนไดสวนเสยในเงนของโครงการ แตอยากเปนคนทชวยเหลอใหโครงการนสาเรจเทานนเอง โดยภาน พทกษ๑เผา ไดแสดงความเปนผนากลมในการคดโครงการ ใชความร ความสามารถ ประสบการณ๑ นามาสรางแรงจงใจ แรงผลกดน ใหสมาชกปฏบตตาม เพอพฒนาตอยอดใหโครงการนขบเคลอนไปได ดานการบรหารบคคล ภาน พทกษ๑เผา ไดเตรยมสมาชกบางสวนมาฝกฝนเพอเตรยมตวในการไปจาหนายอาหารทอทยานอาหารเพอสขภาพ โดยตงเปนเครอขายชมรมคนรกสขภาพ ไดมการจดประชมสมาชกผบรโภคทกวนศกร๑สดทายของสนเดอน เดอนละ 1 ครง ทเทศบาลนครหาดใหญ หองประชมชน 3 สานกการสาธารณสขและสงแวดลอม กฎคอ ทกคนจะตองนาอาหาร ททาเองมาคนละ 1 เมน ไมซากน ซงบคคลเหลานไดผานการอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงเพอใหเขาใจเรองสขภาพ เขาใจความสาคญของการปลกผกสวนครวไวทานเอง ทบาน ซงภาน พทกษ๑เผา จะเปนคนรวมกลมคนเหลานใหมาพบกน และมการแลกเปลยนสงด ๆ เกยวกบสขภาพใหทกคนไดเรยนร เพราะเรองสขภาพเปนเรองทกวางใหญ ทงสขภาพกาย สขภาพใจ และสขภาพจต ผ ว จ ย ไดลงพ นท ไปส ารวจการสร าง เครอข ายชมรมคนรกสขภาพของ ภาน พทกษ๑เผา วามการบรหารงานอยางไร และสมาชกมความรวมมออยางไร โดยผวจยไดอธบายและมภาพประกอบ ดงตอไปน ผวจยไดลงพนทไปเกบขอมลทเทศบาลนครหาดใหญ หองประชมชน 3 สานกการสาธารณสขและสงแวดลอม วนท 31 ตลาคม 2557 เวลา 11.00 น. ภาน พทกษ๑เผา ไดเชญ พล.ต.ต.อมพร ภยล ตาแหนงทปรกษาของนายกเทศมนตร เปนนายกสมาคมเกดมาตองตอบแทน บญคณแผนดน มาพดคยแลกเปลยนเรองของอาหาร ทานไดกลาวทกทายผเขารวมถงสขภาพของผคนทมาประชมวนนวามหนาตาทเอบอมปรดา เนองมาจากการไดรบประทานอาหารทด มประโยชน๑ ไรสารพษ และยงไดใหความรเกยวกบศาสนาในเรองของจต กลาววา “...จตเราทพระพทธเจาบอกวา ตองทา 5 อยางคอ 1.ปราโมทย๑คอ ราเรง สดชน เบกบานอยเสมอ ไมโกรธใครงาย ทานกสดลมหายใจ

102

เขาไปลก ๆ แลวบอกวา วนนเราปราโมทย๑ พดไปคนเดยวในใจ เรา จะปราโมทย๑ ยงทาได 5 ครงยงด สดลมหายใจเขาไปมนจะได เกยวกบ รางกาย อาหาร จต ไดทง 3 อยาง 2.ปตคอ มความปลมใจ จรงใจ ในการกระทาความดทเราทามาตงแตอดตจนถงป๓จจบน อยางเชน ณ วนนททานไดมาพบปะสงสรรค๑ แลกเปลยนความ คดเหน น กคอทานกาลงสรางความดอย ซงปตกบสขคลายกน แตปตนนเกดกอนสข เชน ถาสมมตเราเดนในทะเลทรายรอน ๆ แลวเรารสกหวนา เมอเราเดนไปเหนนา และมตนไมแตไกล เราจงเกดปตขนกอน และพอเราไดดมนา ลางหนาแลว เรากจะม ความสข 3.ป๓สสทธ ตวนสาคญคอ คนสมยนเครยดกนมาก คดอยาง เดยวเรองการหาเงนหาทอง จนไมมเวลาดลกหลานเทาไหร เครยด เรองการงาน เรองอะไรตาง ๆ เรากตองรจกป๓สสทธ คลายเครยด โดยการเดนเรว ๆ ออกกาลงกายวนละ 20 นาทเปนอยางนอย อยางพลเอกเปรม ตณสลานนท๑ ทานเดนรอบบาน 4 เสา 10 รอบ ทานใชเวลาเกอบชวโมง ซงการเดนออกกาลงกายเกน 20 นาทขนไป จะยงด แตไมจาเปนตองเกนชวโมง ถาคนไหนใหม ๆ เอาแค 30 นาทกพอแลว เดนแลวใหเหงอมนซม ๆ ออกมา อยางนเรยกวา ป๓สสทธคอ ผอนคลายใจ สงบเยอก เ ย น อ ย า ง ใ น ต ว ค น เ ร า ม สารเอนดอร๑ฟน ถาสารเอนดอร๑ฟนหลงออกมา มนจะรสกวาสบาย และไดคลายเครยด 4.สข สขเกดขนเองโดยธรรมชาตคอ สขไมม อะไรมาบบคน ไมมอะไรทกข๑ใจ ไมมอะไรขดของตดขด โลง สงสดทายคอ 5.สมาธ ถา คณไมสข สมาธคณกไมเกด เพราะถาคณ มวแตคดฟงซาน ทกข๑อยเชนนน หากคณมสข คณจะมจตทแนวแน สมาธกเกด สมาธคอ จตทแนวแน ควรแกงาน เราจะทางานอะไรก ไดถาจตเรานง เรากไดในสงทตองการนน จงเรยก สมาธ แตสมาธคอ ตวขเกยจ วรยะคอ ตองรจกเอามาปรบใหสมดลกนในชวต เชน ถาเรานงสมาธอยางเดยวกจะเกดแคความสข แตเรากไมไดทาอะไรท มประโยชน๑ตอชวต งานการกตดคางยงไปหมด เพราะฉะนนสมาธ ตองพอด ตองเอาวรยะมาชวยใหเกดการอยากทางานขนมา จะไดไม ตองไปนงทงวนทงคนเพอใหเกดความสข ใหเกดความนง นงสมาธ เพอทจะใหเกดการอยากทางาน ถาเอาทง 5 อยางนมาประกอบกบ

103

ททานกาลงกนอาหารเปน การเสรมสขภาพทาใหอายยน นอกจากม อาหาร อารมณ๑ อากาศ อจจาระ และนอกจากนอยาลมเอาจตเขาไป ดวยพฒนาจต สวนเรองพฒนากายไวมโอกาสไดคยกนนะครบ…”

ทพล.ต.ต.อมพร ภยล มความรเรองศาสนาไดดขนาดน เนองจากทานเคยสอบนกธรรมตร ไดอนดบ 1 ของประเทศ และไดไปบวชอยทวดมหาธาต และทานเปนคนทชอบอานหนงสอ ซงทานกไดยกตวอยางหนงสอของทานเจาคณพระพรหมคณาภรณ๑ (ประยทธ๑ ปยตโต) เกยวกบเรองโยนโสมนสการ

“…เปนเรองการพฒนาป๓ญญาโดยเฉพาะ โยนโสคอ รจกคด ทาให แยบคาย มนสการคอ ทาไวในใจ แตคนโบราณบอกวา 10 ปากวาไม เทา10 ตาเหน 10 ตาเหนไมเทา 1 มอคลา 10 มอ คลาไมเทา 1 ทา ไวในใจ โยนโสมนสการคอ คนททาไวในใจได แยบคายได ซงนอยคนนกทจะทาได คนเราตองรจกพฒนาคอ ฝก เรยนร เพอพฒนาขนมา เราจะหยดพฒนาไมได ถาหยดพฒนากไปไหนไม รอด คนเราทกคนมความแตกตางกนในเรองของการพฒนา เรองของความสนใจ เรองป๓ญญา และในหลาย ๆ ดาน ซงดานการ พฒนากมความแตกตางกนในหลายระดบ ใ น ด า น จ ต ก ต า ง ก น บางคนกเลสหนา บางคนกเลสบาง มนอยทการพฒนา เพราะฉะนน เราเกดมาเปนสตว๑ทเรยนร เราเปนสตว๑พเศษ พระพทธเจาบอกวา เราเหมอนสตว๑พเศษ ไมใชสตว๑เดยรจฉาน เพราะวาสตว๑เดยรจฉาน เหมอนเปดคลอดลก ลกของมนกสามารถลงนาไดเลย ซงเปนไปตาม สญชาตญาณของมน แตมนษย๑เรานนตองไดรบการเลยง มคนคอย ดแลเอาใจใส มเชนนนเดกอาจจะตายได ดงนน มนษย๑เราตอง ฝกหด พฒนาขนไปเรอย ๆ เพราะมนษย๑เราเกงกวาสตว๑หลายรอยเทา...”

104

ภาพท 23 พล.ต.ต.อมพร ภยล และเครอขายชมรมคนรกสขภาพ ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 31 ตลาคม 2557

เมอพล.ต.ต.อมพร ภยล กลาวจบ ภาน พทกษ๑ เผาก ได เรมกลาวขอบคณ พล.ต.ต.อมพร ภยลและกลาวทกทายผทมาประชมในวนน และไดเชญใหทกคนรวมรบประทานอาหารพรอมกน ไดมการเตรยมจดโต๏ะเพอจะไดนาอาหารทแตละคนเอามานนมาวางเรยงกน เมอจดวางเสรจเรยบรอยกไดให พล.ต.ต.อมพร ภยล เปนคนนาขบวนตกอาหาร ชมทกอยาง เพอใหความสาคญกบทกเมนททกคนตงใจทามา ผวจยไดสงเกตหนาตาของทกคนทมาในวนน มความเบกบานใจเปนอยางมาก ทกคนดเอบอม ปรดา ยมแยมแจมใส ตนเตนกบเมนททกคนเอาออกมาจากปนโต วาใครเอาอะไรมาบาง ซงอาหารทงหมดทวางเรยงรายอยบนโต๏ะมหลากหลายไมซากนเลยและนากนมาก เชน แกงสม ผดวนเสน ผดเหด ผกทอด นาพรก ผกเหนาะ และมผลไมตบทายคอ ชมพพลาสตกแดง เปนตน ทกคนตางกตกอาหารทกเมนเพอมาชม ถาเมนไหนอรอยถกปากกจะมการบอกเพอน ๆ ใหชมด แตทกคนกมนาใจไมทาลายนาใจกน ตกทกอยางทเพอน ๆ ทามา อยางละนดอยางละหนอย จนลนจาน บางคนกบอกวา “ตกกบขาวจนลนกระบะแลว” ซงอาหารทกอยางปราศจากเนอสตว๑ ผวจยไดตกอาหารชมดเชนกน แตในความเปนจรงแลวผวจยไมชอบกนผกเลย เพราะมทศนะคตทวา ผกจะเหมนเขยว เมอผวจยไดเหนถงความพยายามททคนตางทาเมนมาดวยความใสใจ และนารบประทาน กรสกอยากลองทานขนมาทนท เมอไดลองทานเมนทกอยางพรอมขาวกลองรอน ๆ กรสกเปลยนทศนะคตไปโดยทนท เพราะอาหารมอรอยลงตว รสชาตกลมกลอม มความหวานของผก จนผวจยลมไปเลยวานคอ อาหารมงสวรต ในขณะทเราทกคนกาลงรบประทานอาหารกนดวยความเอรดอรอย และพดคยกนไปดวยนน ภาน พทกษ๑เผา กจะมการประชมไปดวย เพราะเวลาของแตละคนนนมคา เมอกนเสรจกมงานทตนเองตองไปรบผดชอบตอ จงไดใชเวลา ทกวนาทใหมคา “...ทกวนศกร๑สดทายของเดอนเราจะไดมาพบกนแบบน อยางทม พวกเราบางคนบอกวาการทไดมากนอาหารรวมกนเปนความสมพนธ๑

105

เสมอนเปนพนอง เปนญาตกน ขอบคณทกทานทสละเวลา เสยสละ ทาเมนอาหารมาคนละ 1 เมนมารวมกน บดนกขอใหเปนอยาง นตลอดไป โอกาสทเราไดทาอาหารกนอยางนเดอนละครง ถอโอกาส ไดฝกฝมอไปดวย ไดพฒนาฝมอและปรบตว เหมอนกนการวง วงครงท 1 ครงท 10 ครงท 50 ครงท 100 มนจะเรวขน อาหารก เชนกน ความกลมกลอมทเราบอกวาไมหวาน ไมมน ไมเคม เปนศลปะในการปรง คนทเชยวชาญในการปรงอาหาร เกดจาก การทไดลงมอปฏบตจรง ทาจรง ฝกฝนฝมออยเรอย ๆ จะทาใหเรา เปนผทมประสบการณ๑ อาจจะยงไมเชยวชาญ แตถามความมงมน รจกเรยนร กจะประสบความสาเรจอยางแนนอน…”

พอทกคนทานขาวและฟ๓งการประชมไปดวยจนเสรจเรยบรอย ตางกชวยกนเกบอปกรณ๑กวาดสถานทใหเรยบรอย และไดนดกนวาจะเจอกนอกครงในวนท 28 พฤศจกายน 2557 ทสานกการสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนครหาดใหญ 11.00 -12.00 น. และใครจะทาเมนอะไรมาเพอไมใหซากน กจกรรมในครงหนาอาจจะตองมการเพมการรองเพลง ใหทกคนเตรยมเพลงมาคนละ 1 เพลง เพอเปนการสรางบรรยากาศในการประชมใหดคกคกขน ผวจยไดสงเกตสหนาของทกคนตางกมความสข และตนเตนกบการรอทจะไดมาพบกนเดอนละครง พรอมกบกจกรรมใหม ๆ เมนอาหารทหลากหลาย ทาใหดบรรยากาศอบอวลไปดวยเสยงหวเราะ ความเปนมตรภาพ และความสข

เปาหมายในชวตของแตละคนตางกน เปาหมายคอ สงทยงมาไมถง แตการวางแผนเปนการชวยใหเราสามารถกาวไปถงเปาหมายทวางไวได โครงการอทยานอาหารเพอสขภาพ กเปนเปาหมายของภาน พทกษ๑เผา เปนการสรางพนทขายใหแกเกษตรกรสามารถนาผลผลตทางการเกษตรและผลผลตแปรรปมาวางจาหนายใหกบผบรโภค เปนการสรางโอกาสใหเกษตรกรมชองทางการตลาดเปนของตนเอง รวมทงผบรโภคมแหลงทสามารถซอสนคาทมคณภาพ และปลอดภย แตดวยอปสรรคทาใหโครงการนยงไมสามารถดาเนนการได แตภาน พทกษ๑เผา มความพยายาม และความอดทนตออปสรรคทผานเขามา ถงแมวนนอาจจะยงกาวไปไมถงเปาหมาย แตกไดทาในสงทเปนหนทางไปสเปาหมายคอ การสรางเครอขายชมรมคนรกสขภาพขนมากอน เครอขายนเปนการนาสมาชกเครอขายทเคยผานการอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง และมความสนใจทจะรวมสรางเปาหมายเดยวกนมารวมตวกน จดอบรมเรองของการทาอาหาร และรวมฟ๓งบรรยายเกยวกบป๓ญหาสขภาพ พรอมทงมการแลกเปลยนความร ความเขาใจ และใหแนวทางในการนาความรไปปฏบต เพอยกระดบและปรบปรงการปฏบตตวของแตละบคคล เมอมการปฏบตทถกตองกสามารถ

106

เปนตนแบบใหกบบคคลอน ๆ ได ซงสงเหลาน ภาน พทกษ๑เผา ไดสอนแกสมาชกเครอขายอยเสมอ หากอนาคตสามารถสรางโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพสาเรจ กสามารถนาสมาชกลงไปปฏบตในพนทจรงไดอยางถกตอง ซงการเตรยมความพรอมตอโอกาส เมอโอกาสมาถงจะทาใหเราเกดขอผดพลาดในการปฏบตนอยทสดเพราะไดเตรยมการไวเปนอยางดแลว นนคอสงท ภาน พทกษ๑เผา ไดกระทามาโดยตลอดเพอเปนแบบอยางและเปนแนวทางปฏบตใหแกบคคลอน ๆ

107

บทสรป อภปรายผล ของประสบการณชวตภาน พทกษเผา และขอเสนอแนะ

มนษย๑เปนสงมชวตชนดหนงของระบบนเวศน๑ธรรมชาตไดมววฒนาการของการตอสดนรนเพอคงอยในสภาพแวดลอมตามธรรมชาตมาตลอด ได รจกการประกอบอาชพการเกษตร ปลกพช เลยงสตว๑ จนกระทงมนษย๑ไดปรบตวเขากบยคของอตสาหกรรม หลงจากนนกไดมการนาเครองจกรมาใชในการผลตอยางกวางขวาง ระบบเศรษฐกจเปลยนจากการผลตเพอยงชพมาเปน การผลตเพอการคาและการสงออกมากขน เชนเดยวกนการเกษตรของประเทศไทยไดถกผลกดนเขาสระบบเกษตรกรรมแผนใหม ซงเนนเปาหมายไปทระบบธรกจการคาสนบสนนการปลกพชเศรษฐกจเชงเดยวเปนหลก มการนาเอาเทคโนโลยทางการเกษตรใหม ๆ เขามาใชแทนแรงงานคน และแรงงานสตว๑ อกทงมการนาเขาปยเคมและสารเคมปองกนกาจดศตรพชเขามาใชอยางแพรหลาย เพอเปาหมายในการเพมผลผลตตอบสนองความตองการของตลาด และเพมรายไดจากการสงออกสนคาเกษตร ในขณะเดยวกนไดกอใหเกดป๓ญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ดงเชน มการสญเสยพนทปาไมเปนจานวนมาก ซงนาใหเกดป๓ญหาฝนแลง นาทวม แผนดนถลม เกดป๓ญหาการเสอมโทรมของความอดมสมบรณ๑ของดน ป๓ญหาสารเคมตกคางในสงแวดลอม เกดผลกระทบตอระบบนเวศน๑ป๓ญหาความยากจนและหนสน ป๓ญหาความลมเหลว ของชมชนและระบบวฒนธรรม รวมทงเกดผลกระทบตอสขภาพอนามยของเกษตรกรและผบรโภค ภาน พทกษ๑เผา เหนถงป๓ญหาในภาคการเกษตรของประเทศไทยทใชสารเคมทางการเกษตรอยางขาดความรความเขาใจ มความโลภ ทาการเกษตรแบบมกงาย เนนทาเกษตร แบบรวดเรว โดยไมสนใจผลกระทบทจะเกดกบมนษย๑หรอธรรมชาต เนองจากเกษตรกรไมสนใจ หลกเศรษฐกจพอเพยง ขาดความมนใจวาการทาเกษตรกรรมจะสามารถเลยงตนเองใหอยรอดได ดงนนภาน พทกษ๑เผา จงอยากเปนสวนหนงททาใหคนในสงคมมองเหนหนทางทถกตอง การทเราจะพฒนาสงคมใหมความเจรญกาวหนาจาเปนตองฝกตนเองใหเปนคนดกอน เพราะการพฒนาตนเองมเปาหมายเพอใหเปนคนดทสงคมตองการ จงเรมจากตนเองกอนเพอสามารถเปนแบบอยางแก บคคลอนได โดยการประกอบอาชพเกษตรเพอเรยนรวถชวต และความเปนอยของเกษตรกรทประสบกบป๓ญหาอะไรบาง และควรไดรบการแกไขอยางไร ซงหนทางทภาน พทกษ๑เผ า นามาแกป๓ญหาคอ การใชชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง มความพอประมาณ ความมเหตมผล และสรางภมคมกนทด จากนนจงนาประสบการณ๑ทตนเองไดปฏบตจรงมาถายทอดใหแกผอนเพอตนแบบ (role model) ทด ทาใหมอทธพลและความสาคญอยางยงตอการพฒนาบคลากรในองค๑การและสงคมดวยการเปนแบบอยางทสงผลเชงบวกตอองค๑การ ตามทฤษฎการเรยนรทางป๓ญญาเชงสงคม (social cognitive theory) ของ อลเบร๑ต แบนดรา (ทศนา แขมมณ, 2541) วาเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทงภายในและภายนอกดวยการสงเกตและเลยนแบบ (copy) จากตนแบบ และตามทฤษฎเซลล๑

108

กระจกเงา (mirror neuron theory) ทกลาววาเซลล๑กระจกเงาเปนเซลล๑ชนดหนงของมนษย๑ททาหนาทเลยนแบบพฤตกรรมตาง ๆ ของผอนมาเปนของตนเอง (สายฤด วรกจโภคาทร, 2552) ดงนน จะเหนไดวาเกษตรกรในระบบเกษตรเคมไดเผชญกบแรงกดดนหลายเรอง ผวจยอยากใหเกษตรกรหนมาใหความสาคญกบเกษตรอนทรย๑ ซงเปนการเกษตรแบบองค๑รวม ทมคานยมทางวฒนธรรมทเนนความพอเพยง โดยดแบบอยางจากชวประวตและผลงานของ ภาน พทกษ๑เผา ทไดสะทอนภาพชวตการทางานททมเทใหกบการชวยเหลอเกษตรกรและประชาชนทเดอดรอน และเพอกระตนใหหนวยงานทเกยวของเหนถงความสาคญในการพฒนาการเรยนรการทาเกษตรกรรรมแบบธรรมชาตและมการบรหารจดการพนททางการเกษตรเพมขน โดยใชกระบวนการเรยนรและภมป๓ญญาทองถน ทเกดจากการสงเกต ศกษา วเคราะห๑-สงเคราะห๑ และสรปผลเกยวกบการทาการเกษตรของพนทตนเอง เพอเปนแนวทางเฉพาะและเหมาะสมกบพนทตนเองอยางแทจรง นอกจากนยงไดสอนหลกในการดาเนนชวตโดยนาหลกศาสนามาเชอมโยง เพอใหมคณธรรมนาใจ จงกลายเปนพนทในการเรยนร ทสามารถขยายใหแกชมชนอน ๆ เขามาเรยนรได โดยพฒนาองค๑ความร ขยายองค๑ความร จากเครอขายชมชนสเครอขายสงคม โดยผวจยไดสรปภาพรวมทงหมดของภาน พทกษ๑เผา ไวดงตอไปน

สรป 1.ชวประวตของภาน พทกษเผา เสนทางชวตวยเดกของภาน พทกษ๑เผา ไดถอกาเนดขนเมอวนท 19 กรกฎาคม พ.ศ.2500 ป๓จจบน (ป พ.ศ.2559) อาย 59 ป บานเกดอยตาบลมะกอกเหนอ อาเภอควนขนน จงหวดพทลง มพนอง 4 คน เปนบตรคนท 3 ของครอบครว ทางบานประกอบธรกจสวนตวหลายดาน จงทาใหมฐานะรารวย แตขาดความอบอน เนองจากพอแมทางานหนกไมคอยมเวลาใหกบลก อกทงชวงวยประถม (ป พ.ศ.2513) ภาน พทกษ๑เผา ไดเรยนโรงเรยนแสงทองวทยา อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ยงทาใหไมคอยไดเจอพอแม จงไมสามารถรบรถงป๓ญหาทางบานไดวาธรกจทางบานในชวงนนเกดลมละลาย เมอภาน พทกษ๑เผาเรยนจบระดบชนประถมศกษา (ป พ.ศ.2516) ครอบครวจงตดสนใจยายไปอยกรงเทพมหานครฯ ภาน พทกษ๑เผาไดศกษาตอชนมธยมศกษาตอนตนทโรงเรยนดอนเมอง (ทหารอากาศบารง) เขตบางเขน กรงเทพมหานคร และป พ.ศ.2518 ไดเขาศกษาตอชนมธยมศกษาตอนปลาย ท โรงเรยนอาชวศลปศกษา เขตดสต กรงเทพมหานคร จากนนในป พ.ศ.2522 ภาน พทกษ๑ เผา สอบเขามหาวทยาลยศลปากร คณะมณฑนศลป ชอบทากจกรรมในมหาลยเกยวกบการบาเพญประโยชน๑เพอสงคม เมอศกษาจบภาน พทกษ๑เผา จงไดคนพบวาตนเองชอบทางานดานชวยเหลอสงคม จงไปสอบบรรจคร เพอจะไดนาความรทไดเรยนมาไปถายทอดใหกบเดกทดอยโอกาส ปรากฏวาสอบไดอนดบ 1 ซงหมายความวา ภาน พทกษ๑เผาสามารถ

109

เลอกไดวาตนจะไปบรรจสอนทไหนกไดในประเทศ ไดตดสนใจเลอกบรรจสอนในแถบชนบทของกรงเทพมหานคร ซงหางไกลความเจรญ นอกจากสอนหนงสอในโรงเรยนแลว ภาน พทกษ๑เผา ยงไดลงพนทเพอไปเยยมครอบครวนกเรยน เยยมชาวบาน ไปสอนหนงสอใหกบประชาชนในหมบาน ในชมชน จงไดเหนถงสภาพความเปนอยของแตละครอบครวทลวนแลวแตมป๓ญหาทางดานการเงน เปนหนสน จงไดชวยจดการป๓ญหาเทาทตนเองมความสามารถ ทางานอย 5 ป จงไดยนใบลาออก ในป พ .ศ .2526 ไดมา เปนอาจารย๑ท มหาวทยาลย เทคโนโลย ราชมงคล วทยาเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ขณะเดยวกนกได พบคนรกซ ง เปนภรรยาในป๓จจบน ชอนางกรณา พทกษ๑เผา ชวงทภาน พทกษ๑เผา เปนอาจารย๑กทาหนาทอยางเตมความสามารถ นอกจากสอนหนงสอแลวยงชวยจดการป๓ญหาใหกบนกศกษาดวย เชน ป๓ญหายาเสพตด ป๓ญหาการตงครรภ๑ในวยเรยน เปนตน ทาใหเกดจดเปลยนสาคญในชวตภาน พทกษ๑เผา ททาใหตองลาออกจากอาชพครเปนครงทสองคอ นกศกษาหญงรายหนงผกคอตาย เนองจากครอบครวไมมเงนสงใหเรยน ทาใหภาน พทกษ๑เผา รสกถงความบกพรองในสงคมทไมสามารถแกไขป๓ญหาความยากจนได จงอยากชวยเหลอสงคมมากขน ในป พ.ศ.2530 ไดลาออก และเตรยมการไววาจะไปตงศนย๑ชวยเหลอเกษตรกร แตถกทาบทามใหมาเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง ทาใหไดเปดประสบการณ๑ใหมในชวตการทางานดานการเมอง เจอทงคนดและคนไมด คนทดอยกวากตองถกคนทเหนอกวาเอาเปรยบเปนธรรมดา ในป พ.ศ.2533 จงไดตงศนย๑รบเรองรองทกข๑ ทาหนาทเปนผอานวยการศนย๑ฯ สานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานคร ในแตละวนจะมชาวบานเขามารองทกข๑มากมาย ภาน พทกษ๑เผากไมเคยละเลยทกป๓ญหาทเขามารองเรยน พยายามชวยจดการแกไขป๓ญหาอยางเตมความสามารถ จนในท สดกอยากจะกลบไปทาตามเป าหมายของตนเอง จ งขอลาออ ก แตกอนทจะลาออก พลตรจาลอง ศรเมอง ไดฝากใหภาน พทกษ๑เผา ชวยจดการพนททคนนามาบรจาคจานวน 300 ไร จงหวดกาญจนบร ใหเปนพนททใชประโยชน๑เพอสงคม ในป พ.ศ.2536 ภาน พทกษ๑เผา เปนประธานสหกรณ๑กสกรรมไรสารพษ จากด จงไดแบงพนทออกเปนสดสวนเพอประโยชน๑ในการใชสอย ไดสรางเปนโรงเรยนผนา มหลกสตรทสอนการเปนผนา สรางสหกรณ๑เกษตรไรสารพษ พลตรจาลอง ศรเมอง สรางฟาร๑มเลยงสนขจรจด สรางบานใหคนไรบาน ไรทอย คนไมมเงน ไดมาอาศย พรอมทงมพนทเพาะปลกทามาหากนได เมอบรหารจดการทกอยางลงตวจงไดลาออก ภาน พทกษ๑เผา เลอกมาสรางเนอสรางตวกบภรรยาทอาเภอรตภม ไดขอทดนทากนจากสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4-01) เรมจากเรยนรการทาเกษตร ลงมอปฏบต จนเกดผลสาเรจ สามารถพงพาตนเองได จงอยากเปนทพงใหแกคนอน จงไดนาความรไปขยายผลสสงคม มผคนใหความสนใจมากขน ภาน พทกษ๑เผา จงเลอกมาสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง 77 หม1 ต.บานหาร อ.บางกลา จ.สงขลา เพอขยายแหลงเรยนร โดยมเปาหมายใน

110

การชวยใหเกษตรกรไมเปนหน ไมตดอบายมข ไมเปนทกข๑เพราะสารเคม ชวอย เยนเปนสข และสนกกบการชวยเพอน อกทงยงไดสราง “รานครวเพอนสขภาพ” ตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เพอเปนตลาดศนย๑กลางในการกระจายสนคาของเกษตรกร เกดเปนเครอขายเกษตรกร ผลงานการทางานของภาน พทกษ๑เผา เปนประโยชน๑แกสงคมทาใหไดรบรางวลมากมายเชน เปนเกษตรกรตวอยาง รางวลชนะเลศระดบประเทศ ของสานกงานปฏรปทดนกระทรวงเกษตรในป 2542 ไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรสงขลา” เนองในวนมลนธพลเอกเปรม ตณสลานนท๑ เมอ 26 สงหาคม 2551 และไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรเกษตรอนทรย๑” จากมลนธเกษตรอนทรย๑แหงประเทศไทย ในป 2552 เปนตน 2.ภาวะผน ากบการท างาน ภาน พทกษ๑เผา ถอไดวาเปนนกสงเสรมเกษตรคนหนง เปนผนาทางวชาการทชวยใหเกษตรกรมความรใหม ๆ ทางดานการเกษตร เปนผแกป๓ญหาของชมชน และเปนผทกอใหเกดการเปลยนแปลง จงตองเปนผทสามารถทจะกระตนใหผตามตระหนกในความจาเปนทจะตองเปลยนแปลงโดยไมถกเมนเฉย หรอตอตานเปนปฏป๓กษ๑ โดยภาน พทกษ๑เผา ไดสรางแรงจงใจใหเกดการยอมรบโดยใชกระบวนการทางจตใจของเกษตรกร การจงใจใหเขายอมรบและปฏบตตามนนมไดขนอยกบเทคนคและศลปะในการจงใจเพยงอยางเดยว แตยงขนอยกบแนวความคด หรอวธการ ตลอดจนป๓จจยอน ๆ ดวย ตองปฏบตตนเปนแบบอยาง ตองสรางความคนเคยและสรางงานใหชาวบานยอมรบโดยตองศกษาหาความร เกยวกบชมชนนน ๆ และชมชนใกลเคยง ตองสรางความสมพนธ๑อนดกบบคคลทกกลมทกระดบในชมชน โดยการเขาไปพดคยกบชาวบานเพอสรางกระบวนการเรยนร สรางจตสานก อดมการณ๑ ทาความเขาใจเปาหมายรวมของชมชน เพอใหเกดการยอมรบซงกนและกน เมอเกดการยอมรบและตดสนใจรบวธการใหม ๆ ไปปฏบต ภาน พทกษ๑เผา กจะคอยชวยเหลอตดตามแนะนาเพอใหงานเปนไปอยางถกวธและแกป๓ญหาตาง ๆ ทอาจเกดขน ดงนนจะเหนไดวา ภาน พทกษ๑เผา เปนผนามทงใหและรบ การใหคอการใหความร การสอนเทคนคตาง ๆ การรบคอ รบฟ๓งความคดเหนของผอน เพอไดมองยอนกลบมาดตวเองวามขอผดพลาดตรงไหนทควรแกไข หรอนาไปพฒนาตอยอดสอนาคตได 3.ผลงานของภาน พทกษเผา

บทบาทในการพฒนาคนและสงคม การเปนนายกสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท มการทางาน 2 ดานคอ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง และสภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง มหนาทเปนผอานวยการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดทาตามนโยบายของทางสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท ในเรองการแกไขป๓ญหาชวต เรองความทกข๑

111

เรองเศรษฐกจ เรองสขภาพ เปนตน โดยสรางหลกสตร สรางกระบวนการอบรม เพอใหคนอยเยนเปนสข สามารถปรบเปลยนชวตพฤตกรรมตวเอง ทงเรองสขภาพ คณธรรม อบายมข เปนหนสน เปนตน เมอผทมาอบรมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมไดกสามารถอยเยนเปนสข ในสวนของงานดาน สภาความรวมมอดานอาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ภาน พทกษ๑เผา เปนผประสานงาน สภาความรวมมออาหารปลอดภย จงหวดสงขลา ไดทางานรวมกบทางโรงพยาบาลท งใน อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และระดบอาเภออน ๆ เพอแกป๓ญหาผปวยทไดรบอาหารม สารปนเปอน และนากลมเกษตรกรในเครอขายสมาคมเกษตรอนทรย๑ใหมาพบกบทางโรงพยาบาล เพอเกดการคาระหวางทางโรงพยาบาลกบเกษตรกรโดยไมผานพอคาคนกลาง สามารถรบรองคณภาพวาปลอดภย ไรสารเคม และสารอนตรายตาง ๆ เนองจากมการพาพนกงานของทางโรงพยาบาลลงพนทชมสวนของเกษตรกร เพอทจะไดรถงกรรมวธตงแตปลกจนกลายเปนผลผลตสงถงโรงพยาบาล และทางโรงพยาบาลสามารถบอกความตองการวาอยากไดสนคาเกษตรแบบไหนเพอใหเกษตรกรผลตตามความตองการไดอกดวย การเปนผทรงคณวฒเครอขายสรางเสรมสขภาพ จงหวดสงขลา ซงเปนเครอขายทประสานความรวมมอจากประชาชนทง 16 อาเภอในจงหวดสงขลา เพอรวมกนสรางสขภาพทดแกคนในชมชนของตนเอง โดยมการจดกจกรรมพดคยเรองสขภาพขน ทงเรองสขภาพกาย สขภาพใจ และสขภาพจต การเปนประธานคณะกรรมการสมชชาคณธรรม จงหวดสงขลา ภาน พทกษ๑เผา ไดเปนประธานทงระดบจงหวดและระดบภาคดวย หนาทการทางานระดบจงหวดนน จะมการนดประชมในแตละอาเภอ วาอยากทากจกรรมเกยวกบการจดการดานคณธรรมอยางไร จากนนนาแผนการจดการของแตละอาเภอมารวมกนเปนแผนระดบจงหวด กลายเปนสมชชาคณธรรมจงหวดขน สวนในระดบภาค มการทาหนาทโดยการจดประชมทกจงหวด เพอนาเสนอผลงานของจงหวดตนเอง วาแตละจงหวดมขอดขอเดนอยางไร เรองอะไรบาง เพอดงองค๑ความดของเขาออกมาเปนตวอยางแกบคคลอน การเปนกรรมการของตลาดนดเกษตรกร เปนโครงการของทางกระทรวงเกษตร และสหกรณ๑ ทมนโยบายสนบสนนการจดตลาดนดเกษตรสเขยวเพอใหมชองทางการตลาด หรอมสถานทจาหนายผลผลตสนคาเกษตรทดมคณภาพ และกาหนดใหเกษตรกรผผลตเปนผจาหนายสนคาเอง เพอเปดโอกาสใหเกษตรกรไดพบปะกบผบรโภคโดยตรง ไดแลกเปลยนเรยนรระหวางกน ทาใหเกษตรกรปรบเปลยนพฤตกรรมการผลต ใหสนคามคณลกษณะและปรมาณสอดคลองกบความตองการของผบรโภค ในขณะทผบรโภคเกดความมนใจในคณภาพ และความปลอดภยของสนคา สงผลใหเกษตรกรสามารถชวยเหลอตนเองไดแบบคอยเปนคอยไป เปนวถดาเนนการทเสรมสรางความแขงแรงใหแกเกษตรกรในการผลตสนคาเกษตรทด และเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได

112

ตลาดน ด เกษตรกร ได เป ด ให บร ก ารท กว นจ นทร๑ พ ธ ศ ก ร๑ เ วลา 16.00 น . เป นตน ไป บรเวณตลาดเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ การททางกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ ไดใหภาน พทกษ๑เผา เปนกรรมการดแลตลาดนดแหงน เนองจากมคณสมบตทตรงตามความตองการ และเหนถงผลงานทเกยวของกบการชวยเหลอเกษตรกร และภาน พทกษ๑เผา ไดนาเกษตรกรในเครอขายมารวมขายของดวย ยทธศาสตร๑สงขลาพอเพยง จดตงขนเพอใหประชาชนในจงหวดสงขลาไดเรยนรความพอเพยง โดยภาน พทกษ๑เผา ไดใหเครอขายทงหมด 16 อาเภอ ในจงหวดสงขลา สงคนมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง บทบาทในการบรหารงานของศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง เปนสวนหนงของสมาคมเกษตรอนทรย๑วถไท โดยมภาน พทกษ๑เผา เปนผอานวยการและเปนนายกสมาคม และมคณะกรรมการทมาเปนวทยากรใหทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทงหมด 10 คน มการแบงเปนฝาย ๆ ไดแก ฝายสถานท ฝายประชาสมพนธ๑ ฝายประสานงาน ฝายดแลเรองหลกสตร คณะกรรมการจะมการผลดเปลยนหนาทกนปละ 1 ครง โดยมการพบปะพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนตลอด และมการประชมใหญทกวนท 5 ธนวาคมของทกป การบรหารจดการศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ภาน พทกษ๑เผา ไดบรหารงานดวยความเปนครอบครว ใชใจประสานใจ เกดเปนความรก ความเอาใจใสใหแกคนทรวมงานดวย ทาใหพนกงานทกคนรก และเคารพ ภาน พทกษ๑เผา อกทงยงไดชวยเหลอคนทไมมงานทา สามารถมาสมครงานไดแตตองมใจรกในการทางานเพอสงคม รจกรบผดชอบในหนาท เปนคนด ซอสตย๑ ในทกวนจะมการประชมคณะทางาน ประชมเจาหนาท ประชมวทยากรอยเสมอ เพอเสนอแนวทางแกไข พฒนา ปรบปรงคณภาพการทางานใหดยงขน รายไดในการนามาบรหารงานในศนย๑ฯไดมาจากการจดกจกรรม เชน การฝกอบรม การลางสารพษ จะนารายไดมาหกคาใชจายทงหมดแลวนาเงนทเหลอเขากองบญสงเสรมชวตพอเพยง เพอชวยเหลอผยากไร ทอยากจะมาอบรมทศนย๑แตขาดทนทรพย๑ ซงภาน พทกษ๑เผา ไมไดเอาเงนตรงสวนนเลยเนองจากยงมรายไดหลกของจากการเปดรานครวเพอนสขภาพ ทนาสนคาเกษตรในสวนไปวางจาหนาย รายไดจากการขายอาหาร และรายไดจากการหกจากเครอขายทนาสนคามาวางจาหนาย 20% ของราคาสนคา ซงการตลาดของภาน พทกษ๑เผา ไมไดตองจายคาโฆษณาแพงแตอยางใด เปนการบอกปากตอปากจากผมาเขาอบรม ทาใหมชอเสยงขน การสรางเครอขายเพอพฒนาคนและสงคม ภาน พทกษ๑เผา สรางเครอขายขนมาโดยเรมจากการเปนตนแบบในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยนาองค๑ความรมาสรางความเข าใจในการบรหารจดการและใชทรพยากรธรรมชาตจากภมป๓ญญาและประสบการณ๑จากการปฏบตจรงมาถายทอด

113

ใหกบเกษตรกรและประชาชนทสนใจเพอใหเกดภมความร จนสามารถคดวเคราะห๑ จากการเรยนรในแหลงตนแบบ และสามารถนาไปปรบใชเพอประโยชน๑แกตนเอง และสงคมตอไป เมอเกดเครอขายขนกไดมการถายทอดความรจากบคคลหนงไปยงสวนรวม จากสวนรวมเมอไดความรจนเกดการเหนแจง กนาไปสรางศนย๑เพอถายทอดตอ ๆ กนไป จนสามารถกลายเปนเครอขายทกวางขวางขนได ซงโครงสรางเชนนจะทาใหเกดการพฒนาอาชพการเกษตรใหม การรวมกลมทมความเขมแขง สามารถแกไขป๓ญหาหรอพฒนาขดความสามารถในการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลง ผานกระบวนการวเคราะห๑ป๓ญหาและการวางเปาหมายการพฒนารวมกน สความแขงแกรงทางเศรษฐกจรวมกนได เครอขายของภาน พทกษ๑เผา ผวจยไดแบงออกเปน 3 กลมดวยกนดงน เครอขายผนาชมชน จะชวยในเรองของการพฒนาศกยภาพของชมชน ใหมความเขมแขง มจตสานก ใหเกษตรกรมความรความสามารถพฒนาตนเองสการเปนผนาในชมชนตอไปได โดยผนาชมชนจะตองมการวางแผนเปนแนวทางในการปองกนและแกไขของชมชน อยางเหมาะสม พรอมทงเปนตนแบบทดใหคนในชมชนรสกเคารพยกยอง และเปนแบบอยางใน การดาเนนชวต เครอขายภาครฐ ตองกาหนดนโยบาย ทชดเจน และเปนรปธรรมมากขน เพอสงเสรม และสนบสนนกระบวนการพฒนาภาคเกษตรอนทรย๑ และเกษตรปลอดสารพษ มการชวยบรหารจดการอาชพเกษตรกร เชน หาพนทตลาดใหเกษตรกร ชวยเหลอเงนลงทนทาง การเกษตร ใหทดนทากน เปนตน และการใหขอมลขาวสารตาง ๆ เกยวกบการเกษตรททนสมย เครอขายเกษตรกร ป๓จจบนการเปนเกษตรกรรายยอยในสงคมเกษตรกรรมโอกาสจะแขงขนเพอการตอสใหมอานาจการตอรองมกจะมนอย เนองจากตองตอสทกอยางดวยตนเองไมวาจะเปนการลงทนในการประกอบอาชพ การหาตลาดเพอจาหนายผลผลต การขาดขอมลทนามาวเคราะห๑ในการวางแผนการผลตใหสอดคลองกบการตลาด เพราะขาดทปรกษาใหคาแนะนาทงในดานการผลต และการตลาด ดงนนเครอขายจงเปนตวชวยในการแลกเปลยนขอมลขาวสาร แบงป๓นประสบการณ๑ การทางานระหวางสมาชกในเครอขาย และแลกเปลยนเครองมอการดาเนนงานระหวางเครอขาย โดยมงเนนกลไกความรวมมอเพอบรรลวตถประสงค๑ เปาหมายของตนเอง และการสรางความสามารถในการพงพาตนเองได ซงประโยชน๑ของการรวมกลม สามารถแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชก เพอรองรบป๓ญหาทจะตามมาไดอยางทนทวงท และมศกยภาพในกระบวนการผลตทจะสามารถสนองความตองการของผบรโภค และทศทางของตลาด และการเชอมโยงหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของเพอเพมศกยภาพของเครอขายใหกวางไกลขน

114

กจกรรมและขนตอนการฝกอบรมของศนยฯ กจกรรมดานการเกษตร ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงจะมการจดอบรมเปนคอร๑ส ขนอยกบผทตองการมาอบรมอยากไดแบบไหน สามารถจดขนมาไดตามทตองการ หรอจะเปนแบบทางหลกสตรจดไวอยแลว โดยจะมใหเลอกวาจะอบรม 1 วน และ2 วน 1 คน และ3 วน 2 คน และ4 วน 3 คน และ5 วน 4 คน กจกรรมในหลกสตรจะประกอบดวย กจกรรมการ เพาะถ ว งอกไร สารพษ การท าน ามนมะพร าวสกด เยน การท าสบ และแชมพสมนไพร การทานายาอเนกประสงค๑ การกนอยอยางไรใหสขภาพด สอนธรรมะกอนนอน สอนธรรมะรบอรณ กายบรหารเพอสขภาพ การทาเตาผลตถานและนาสมควนไม การนวดแผนไทยเพอสขภาพ การทาบญชครวเรอน การทาปยอนทรย๑ชวภาพ การทานาสมนไพร สอนการทาเกษตรอนทรย๑วถไท การทาจลนทรย๑ทองถน การทาแก๏สชวภาพ เปนตน กจกรรมเหลานจดทาขนเพอใหผเขาอบรมสามารถนากลบไปประยกต๑ใชไดจรง และสามารถปฏบตนาไปปรบใชในชมชนแตละพนทไดอยางเหมาะสม กจกรรมการดท๏อกสารพษ เปนกระบวนการนาเอาของเสยหรอสารพษออกจากรางกาย เนองจากสารพษจากทงภายนอกและภายในรางกายไดสะสมเพมขนทกวน จากการหายใจเขาไป จากการกน และจากการสมผส ทาใหระบบในรางกายไมสามารถกาจดของเสยออกมาไดหมด การดท๏อกจงเปนอกหนงตวชวยททาใหรางกายสามารถกลบสสภาวะสมดล และชวยเพมประสทธภาพความสามารถของรางกายในการจดการกบสารพษตาง ๆ ไดเปนอยางด ทางศนย๑เรยนรคณธรรม เพอเศรษฐกจพอเพยงจะใชระยะเวลาในการเขาอบรม 3 วน 2 คน ซงกระบวนการและขนตอน การปฏบตจะอยในความปลอดภยภายใตการดแลของภาน พทกษ๑เผา จตสาธารณะ ภาน พทกษ๑เผา ไดรบบรจาคสงของเครองใชทแตละคนไมไดใชประโยชน๑แลว แต ย งค งม ประ โยชน๑ ส าหร บผ อ น สามารถน ามาบร จ าค ได ท กอย า ง ภาน พท กษ๑ เ ผ า จะนาไปบรจาคใหคนดอยโอกาสทวประเทศไทยไดนาไปใชประโยชน๑ การเลยงอาหารทกวนท 5 ธนวาคม ของทกป ซงตรงกบการประชมคณะกรรมการของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทาใหไดรวมตวของคณะกรรมการและไดพบปะสมาชกเครอขาย และประชาชน มารวมกนเลยงฉลองและจดเทยนชยถวายพระพร พรอมรองเพลงสรรเสรญพระบารม และเพลงสดดมหาราชาอยางพรอมเพยงกน เนองจากศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดจดตงขนเพอเจรญรอยตามเบอง พระยคลบาท และมงมนแกไขป๓ญหาสงคมและประชาชน ใหดาเนนชวตโดยยดมนในหลกธรรม คาสอนของศาสนา และตามแนวทางในพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ไดมการตงกองบญสงเสรมชวตพอเพยงใหคนจนท

115

ไมมเงนสามารถมาอบรมไดฟร นอกจากนยงมการอบรมทาอาหารฟร เปนอาหารแมคโครไบโอตกส๑ และอาหารมงสวรตทไดทงประโยชน๑ และไดเมนทดตอสขภาพกลบไปทากนเองทบาน 4.เปาหมายในอนาคต ภาน พทกษ๑เผา มเปาหมายชวตในการทางาน นอกเหนอจากการทาศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงแลว ยงมความตองการทจะทาโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพเมองหาดใหญ เพอเปดโอกาสใหเกษตรกรไดมชองทางนาผลผลตมาวางจาหนายดวยตวเอง และเปนการเพมทางเลอกใหประชาชนผบรโภคทวไปไดซอสนคาเกษตรทปลอดภย ไรสารพษ แตโครงการนยงไมสาเรจเนองจากยงไมมพนทพอใหสาหรบทาโครงการ เพราะตองการใชพนทจานวน 1 ไร แตถงอยางไรภาน พทกษ๑เผา กไดจดเตรยมโครงการมาโดยตลอดเพอใหมความพรอมเสมอหากโอกาสมาถง โดยเรมจากการเปดใหประชาชนจองหนในราคาหนละ 100 บาท ประชาชนทจองหนจะไดรบเงนป๓นผลตามกาไร และตามจานวนหนทจองและจะนาเงนทไดจากการจองหนของสมาชกมาบรหารจดการโครงการในคาใชจายตาง ๆ และมการแบงสนป๓นสวนออกเปนบธใหเกษตรกรทสนใจไดเขามาเชาพนท หรอคนทจองหนกสามารถนาสนคามาวางจาหนายได ในแตละบธกจะมการสาธตวธการผลตสนคาทตนเองขายอยใหกบนกทองเทยว หรอผทสนใจไดเขามาเรยนรและปฏบต จรง พนทอน ๆ กจะแบงเปนลานกจกรรมสาหรบเดก ลานกจกรรมดนตรสด และลานกจกรรมพเศษในแตละวน เปนตน เพอใหเปนตลาดทครบวงจร สามารถหาซอของกนได เปนสถานทพบปะผคน อกทงยงไดความรทางการเกษตรเพมเตมดวย ในอกงานสวนหนงทไดเตรยมคอ การเตรยมคน โดยการสรางศนย๑สงเสรมสขภาพองค๑รวม เพอสรางเครอขายผบรโภคทรกสขภาพขน เครอขายนจะใหสมาชกทาอาหารมาคนละ 1 เมน ไมซากน เพอฝกฝมอในการไปเปดบธทาขายในโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพได จะมการประชมทกวนศกร๑สดทายของสนเดอน เดอนละ 1 ครง ณ เทศบาลนครหาดใหญ หองประชมชน 3 สานกการสาธารณสขและสงแวดลอม เครอข ายเหลานจะมการสาธตวธการทาอาหาร การปรงอาหารใหกบผทมาเดนชม หรอซอของทโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพไดรบชม วตถดบทใชจะเปนสนคาทางการเกษตรทไรสารพษ สวนผสมทดตอสขภาพ ดงนนเปาหมายในการทางานของภาน พทกษ๑เผา คอการไดทาโครงการทจะชวยเหลอเกษตรกรและสมาชกใหสามารถพงพาตนเองอยางครบวงจร นอกจากไดรบความรแลว เกษตรกรยงสามารถทาการตลาดเปน โดยรวมกลมกนเพอปรกษาหารอทางการเกษตร ใหเขาใจถงความตองการของผบรโภค และสามารถตอบโจทย๑ความตองการทองตลาดได จนสามารถเปนตลาดศนย๑กลางการเกษตรทยงใหญ โดยมการตงราคาไมเอาเปรยบผบรโภค และเกษตรกรอยได ในนยามของตลาดทเปนธรรม

116

อภปรายผล จากการศกษา ศกษาชวประวตและผลงานของ ภาน พทกษ๑เผา พบวา ชวประวตของภาน พทกษ๑เผา ตงแตวยเดกจนถงป๓จจบน เกดจดเปลยนในชวตททาใหตองพลกบทบาทตนเอง ตงแตการเปนคร เมอไดสอนหนงสอนกเรยนในสลม ทาใหไดเหนสภาพความเปนอยของพอแมเดกทประกอบอาชพเกษตรกรรมประสบป๓ญหาหนสน ความยากจน ตอมาเมอไดมาเปนอาจารย๑สอนนกศกษามหาวทยาลยกยงคงวนเวยนกบป๓ญหาความยากจนของอาชพเกษตรกรรมอกเชนเดม หลงจากนนไดมาเปนผชวยพลตรจาลอง ศรเมอง ซงเปนจดเปลยนททาใหชวตภาน พทกษ๑เผา ไดทาหนาททยงใหญ ไดพฒนาความสามารถของตนเอง มบคคลอยางพลตรจาลอง ศรเมอง เปนแบบอยางในการประพฤตปฏบต เรยนรจกการให การชวยเหลอ ทาใหภาน พทกษ๑เผา สามารถแสดงจดยนทชดเจนของตวเองวาตองการอะไร และสามารถนาไปตอยอดอยางไรไดบาง และสดทายไดมาเปน นกการเกษตร เพอทจะไดเรยนรชวตของเกษตรกร วาทาไมถงไมรวย ทาใหถงม แตหนสน จนพบคาตอบเรองเศรษฐกจพอเพยง ทสามารถแกไขป๓ญหาเหลานได แตการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงใหเปนรปธรรมและบรรลผลสงสดไดนน ตองดาเนนการขบเคลอนโดยยดคนเปนศนย๑กลางของการขบเคลอน เนองจากบคคลแตละคน หากมโอกาสแลวยอมมความสามารถทจะเรยนร เปลยนแปลงทศนะ การประพฤตปฏบต และพฒนาขดความสามารถใหมความรบผดชอบตอสงคมสงขนได ทกคนมพลงในเรองความคดรเรมความเปนผนา และความคดใหม ๆ สงเหลานสามารถเจรญเตบโตนาออกมาใชไดเมอไดรบการพฒนาอยางเหมาะสม สามารถนามาใชในการพฒนาชมชนดานตาง ๆ ตามทพงปรารถนา ซงมความสาคญตอชวตของบคคล ชมชน และรฐ ภาน พทกษ๑เผา จงไดสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงขนมา โดยมวตถประสงค๑ในการจดตงเพอใหเกษตรกรและประชาชน เกดการเรยนรและเกดการฟนฟความรภมป๓ญญาชาวบาน นามาจดการอยางบรณาการเพอใหเกดระบบการเกษตรท ไมทาลายสงแวดลอม อนรกษ๑ และฟนฟธรรมชาต สามารถลดการพงพาป๓จจยการผลตจากภายนอก และสามารถพงพาตนเองไดมากขน ภาน พทกษ๑เผา ไดสรางเครอขาย เปนความสมพนธ๑ระหวางบคคล กลม องค๑กร หรอขยายไปถงระหวางประเทศ โดยมการตดตอสอสาร เปนเครองมอในการสรางและพฒนาความสมพนธ๑ แลกเปลยนเรยนร และเพอการสนบสนนใหเกดการทางานทมประสทธ๑ภาพ บรรลเปาหมายทบคคล กลม และองค๑กรกาหนดไว เพอสามารถเขาถงทรพยากรทมคณคา ทงทรพย๑สน อานาจ และขอมลทแตกตางกน ซงจะมอยในตวป๓จเจกบคคล กลม องค๑กร ตาง ๆ ในสงคม การแลกเปลยน แบงป๓น จงผานกระบวนการเครอขาย (เกษม นครเขตต๑, 2548) โดยภาน พทกษ๑เผา ไดสรางเครอขายผผลตและผบรโภคทเหนคณคา และใหความสาคญกบเรองของวถชวต สงคม สขภาพ และสงแวดลอม อนเปนการเชอมโยงกนระหวางการพฒนาระบบเกษตรกรรม กบการพฒนาวถชวตอยางเปนสข รวมถงการพฒนาดานอนอยางรอบดาน โดยการถายทอดความรท

117

เปนภมป๓ญญาชาวบาน พรอมท งพฒนาเทคโนโลยทางการเกษตรให เหมาะสมกบทองถน ภาน พทกษ๑เผา จงเปนบคคลทมหวใจพอเพยง ไดปรบตวเขาสวถชวตความเปนอยแบบพงตนเอง สามารถทาอาชพเกษตรกรรมไดตงแตตนนาถงปลายนา นบตงแตการปลก เกบผลผลต แปรรป และการตลาด สามารถนาประสบการณ๑ความรไปถายทอดแกเกษตรกรและประชาชนทวไป จนกลายเปนบคคลทมบทบาททางสงคม เปนตนแบบใหกบเกษตรกรคนอน ๆ ไดนาไปเรยนร และสามารถถายทอดเกดเปนเครอขายเกษตรกรแกชมชนอนได ทาใหภาน พทกษ๑เผา ถกยกยองใหเปน “ผนา” ซงหมายถงผทมความร ผทใชเหตผลสามารถประยกต๑ใชความรนนไดอยางชาญฉลาด ใชความรไดถกคน ถกเวลา สามารถวเคราะห๑อดต เขาใจป๓จจบนและคาดการณ๑อนาคตได รวมทงเปนผทมอดมการณ๑ในการดาเนนชวตปรารถนาอทศตวเพอการเผยแพรแนวความคดและถายทอดสจจะทางป๓ญญาทเปนประโยชน๑แกสงคมดวยวธการตาง ๆ (เกรยงศกด เจรญวงศ๑ศกด, 2543) นอกจากนสงคมเรายงเรยกผนาอกรปแบบหนงคอ ปราชญ๑ชาวบานซงหมายถง ผทรบการยกยองยอมรบจากคนในชมชนวา เปนผร มความสามารถในการใชสตป๓ญญาทสงสม ประสบการณ๑เพอการดา เนนชวต การพงตนเองและแบงป๓นเผอแผ ถายทอดจากรนสรนดวยวธตาง ๆ การพฒนาชมชนนนเปนขบวนการเพอมงเปลยนแปลงฐานะความเปนอยของประชาชนใหดขน โดยมหลกและวธการทางานอาศยความรวมมอระหวางประชาชนกบรฐ ดวยการคนหาทรพยากรในทองถนมาใชใหเปนประโยชน๑แกชมชนมากทสด และการดาเนนการนน ตองใหประชาชนเปนผคดรเรมเอง เพอใหเปนไปตามความตองการอยางแทจรง (รตนา โตสกล, 2548) ผนาทองถนจงเปนบคคลสาคญทจะเปนผนาในการพฒนาชมชนได สามารถสรางคนด คนเกง คนมความสามารถจากกลมอาชพตาง ๆ มารวมกนทางานไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนมความสามารถสรางเครอขายขยายผลสชมชนอน ผวจยไดแบงเครอขายของภาน พทกษ๑เผา ออกเปน 3 กลม คอ เครอขายผนาชมชน เครอขายภาครฐ และเครอขายภาคการเกษตร เชอมโยงส เรองการจดการดานการเกษตร และคณภาพชวต ทกภาคสวนลวนมการปรบเปลยน เพราะการเปลยนแปลงเปนสงจาเปน ตงแตตวเกษตรกรเองตองรจกการประกอบอาชพโดยไม เบยดเบยนผบรโภค ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม รจกพงตนเองไดในสถานการณ๑ทเปลยนแปลงตลอดเวลา นอกจากตองลดตนทนอาชพแล ว ย งควรลดตนทนช ว ตด วย โดยการลด ละ เล ก อบายมข ในส วนของผ น า ตองเปนแบบอยางทดใหคนในชมชน เพอสรางความนาเชอถอ ความเคารพ ศรทธาจากคนในชมชน เรมการถายทอดความรและชวยหาวธแกไขป๓ญหา การปลกจตสานกใหเกษตรกรเขาใจบทบาทของการมสวนรวม ชวยเหลอดแลตนเองและชวยเหลอซงกนและกน นาภมป๓ญญาทองถนมาปรบใชใหเกดประโยชน๑เพอการสรางงาน สรางรายไดใหแกเกษตรกรอยางสอดคลองกบศกยภาพ และภาครฐ ตองใหคาปรกษา ใหคาแนะนา ดแลจดการ การปรบเปลยนวธคดของเกษตรใหดาเนนชวตภายใตยทธศาสตร๑เศรษฐกจพอเพยง

118

ดงนนการสรางเครอขายขนมาเพอผลกดนใหเกดความรวมมอในการทางาน และเปดโอกาสใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการใหขอคดเหนตอการดาเนนงาน เพอชวยกนทาใหเกดการพฒนาสงคมทดยงขน เพราะป๓ญหาตาง ๆ สงผลกระทบตอความเดอดรอนและความทกข๑ยากตอเกษตรกร และยงสงผลตอประชาชน และสงคมสวนใหญ และการทาลายทรพยากรธรรมชาต เมอเกดขนแลวความเสยหายเหลานนไมสามารถหาสงใดมาทดแทนได สงททาไดดทสดคอ การรวมมอกนเพอปองกนไมใหเกดป๓ญหา จงเปนทมาหรอจดกาเนดของการสรางเครอขายของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงขนมา มงเนนใหประชาชนเกดความตระหนก และเกดจตสานกรวมกบทกฝาย โดยมเปาหมายรวมกนทงระยะสนและระยะยาว มการแลกเปลยนเรยนร เปนการประสานแหลงความรและขอมลขาวสาร การใชทรพยากรธรรมชาต และการใชความรประสบการณ๑จากการปฏบตงานอยางสอดคลองและเชอมโยงกน โดยการรวบรวมองค๑ความรทไดจาการแลกเปลยนเรยนรรวมกน ทเกดจากความรวมมอจากประชาชน กลมเกษตรกร และหนวยงานทเกยวของ โดยสงผลใหเกดการประยกต๑ความรใหมไปใชใหเกดประโยชน๑ เพอ เปนการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน รวมทงการถายทอดเทคโนโลยทางการเกษตร การแลกเปลยน และการกระจายความรทางการเกษตร ทงทเปนภมป๓ญญาทองถนทมการสะสมสบทอดกนมาและองค๑ความรใหม กอใหเกดการแกป๓ญหารวมกนทาใหเกษตรกร กลมอาชพตาง ๆ รวมทงคนในชมชนมโอกาสคด วเคราะห๑หาสาเหต และแนวทางแกไข ทดลองปฏบตและสรปผลรวมกน ชวยใหยกระดบการเรยนรในการจดการกบป๓ญหาตาง ๆ ของเกษตรกรใหสงขน ซงการสรางเครอขายความรวมมอในลกษณะเชนนจะเปนประโยชน๑ในการสบทอดภมป๓ญญา แลกเปลยนความร เทคโนโลย และบทเรยนจากการพฒนา ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ทาใหชมชน องค๑กร และสงคม ทดาเนนชวตอยางพอเพยงกลายเปนเครอขายชมชนพอเพยงทเชอมโยงกนดวยหลกคณธรรม ไมเบยดเบยน แบงป๓น และชวยเหลอซงกนและกน นอกจากนภาน พทกษ๑เผา ยงไดสรางรานครวเพอนสขภาพ ขนมาเพอเปนตลาดขายสนคาทางการเกษตรของสมาชกเครอขาย เนองจากการตลาดสมยใหมมความสลบซบซอนมากขน อนมผลทาใหเศรษฐกจ สงคม การเมอง มการเปลยนแปลงไปจากเดมมาก แนวคดเกยวกบการจดการเรมเปนทยอมรบและขยายตวมากขน เพอบรหารองค๑การใหสามารถอยไดอยางมเสถยรภาพ ภายใตสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง นาไปสการปฏบตเพอความสาเรจในเปาหมาย โดยคานงถงความมประสทธภาพ ประสทธผล และความประหยด ภาน พทกษ๑เผา ไดใชความร ความเขาใจ หลกการบรหารงานมาประยกต๑ใชเพอใหองค๑การบรรลเปาหมาย โดยการพฒนาเครอขายใหมสามารถ ในการผลต และการจาหนายสนคา เพอเรยนรความตองการของผบรโภค และปรบทนตามสถานการณ๑ผบรโภค ในรานครวเพอนสขภาพ มทงคาปลกและคาสงสนคาเกษตร และสนคา แปรรปหลากหลายชนด เชน ผก ผลไม ปยชวภาพ นาสมนไพร สบ ยาสระผม ยารกษาโรค เปนตน

119

สนคาเหลานจะใหเกษตรกรท เปนเจาของกาหนดราคาไดเอง แตตองเปนธรรมกบผบรโภค และเกษตรกรสามารถอยได เปาหมายในระยะยาวของภาน พทกษ๑เผา อยากทาโครงการอทยานอาหารเพอสขภาพจงหวดสงขลา โดยจดใหเปนตลาดสนคาเกษตรระดบจงหวด สนบสนนเกษตรกรใหเขามามสวนรวมในกจกรรมของตลาดกลางสนคาเกษตรมากขน ซงจะชวยใหเกษตรกรเกดการพฒนา และแกไขป๓ญหาตลาดสนคาเกษตรทงระบบ ทงการผลต การแปรรป ทาใหเกษตรกรมรายได และความเปนอยทดขน สามารถพงพาตวเองได และสามารถสรางสรรค๑สนคาทางการเกษตรใหมมลคาสนคาสงขน ผลตสนคาทตรงกบความตองการของตลาด และสามารถใชเครองมอบรหารจดการความเสยงตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ เปนผลดตอการเสรมสรางสมรรถนะทางเศรษฐกจ และความมนคงใหกบประเทศชาต จะเหนไดวา ชวตของภาน พทกษ๑เผา มเหตการณ๑ตาง ๆ ท เกดขนมากมาย ไมวาสถานการณ๑นนจะเลวรายขนาดไหน แตภาน พทกษ๑เผา สามารถขามผานมนมาไดดวยสต และมองเปนความหวงในชวต โดยการจะปรบเปลยนกรอบการมองชวต เพอใหเหนโอกาสในวกฤต จนสามารถพลกวกฤตใหเปนโอกาสได โดยอาศยประสบการณ๑ การชแนะ การเหนแบบอยางจากชวตบคคลอน ๆ ซงทาใหภาน พทกษ๑เผา สามารถจดการใหเกดโอกาสในการเรยนร เพอปรบเปลยนกรอบการมองชวตใหมได วายงมอกหลายรอยลานชวตทมความทกข๑กวา ลาบากกวา และรอคนไปชวยเหลอ "ความหวง" คอสงทเปนพลงขบเคลอนชวตของภาน พทกษ๑เผา หวงทจะทาตามเปาหมายทอยากจะทาประโยชน๑เพอสงคมใหไดมากทสด สามารถนาแนวคดของภาน พทกษ๑เผา ไปใชไดทกภาคสวนไมวาจะภาคประชาชน ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคการเกษตร ทสามารถนาไปปรบใช ในการดารงชวต การพฒนา และบรหารประเทศ ใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอการเปลยนแปลงของโลก

ขอเสนอแนะ

1.ขอเสนอแนะในการน าไปปฏบต 1 .1 ภาคการ เกษตร ส วนใหญร แคทฤษฎ แตน า ไปปฏบต ไมถ ก เนองจากขาดการพฒนาและการเรยนรเพมเตม ปฏบตตามรนสรน โดยไมมการจดบนทกหรอพฒนาปรบปรงการผลต ทาใหเกดขนจากความเคยชนและการเรยนรแบบเดม ป๓ญหาเดม วธการแกไขเดม ทาใหเมอเกดป๓ญหาใหมกลายเปนการสะสมป๓ญหาทแกไขยาก จงตองใชวธการแกไขทมากขน เกดตนทนทมากขน ดงนนภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของควรใหความใสใจ เขาถง ถายทอดความรดานเทคโนโลยองค๑ความรและภมป๓ญญาทองถน การพฒนา การสงเสรมอาชพแกเกษตรกร

120

เพอประยกต๑ใชประโยชน๑ในแนวทางพฒนาการเกษตรอยางยงยนตามแนวทฤษฎใหมโดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 1.2 ผนาชมชนควรมการจดกจกรรมเวทชาวบานเพอวางแผนและพฒนา เพอพบปะ พดคย ปรกษาหารอ เพอระดมความคด รวมกนในการแกป๓ญหาและพฒนาชมชน กอใหเกดการมสวนรวมในการแกป๓ญหา ซงจะนามาสการจดทาแผนชมชน เพอใหรป๓ญหาของชมชนตวเอง วเคราะห๑ป๓ญหา แนวทางในการแกไข และพฒนาโดยคนในชมชน ใหมสวนรวมเพออนาคตของชมชน ตลอดจนสงเสรมและเพมพนความรวมมอในดานสถานบน เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

1.3 ภาครฐ และภาคเอกชน ควรมการรณรงค๑ใหประชาชน และคนในองค๑กรเหนถงความสาคญของสขภาพของตนเอง ปรบเปลยนพฤตกรรมผบรโภค และหลกเลยงการบรโภคอาหารทมสารเคมตกคาง เพอทาใหประชาชนหนมาใสใจในเรองของสขภาพการบรโภคมากขน 2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาเรอง คณภาพชวต สขภาวะกาย และสขภาวะทางจตใจ ของผเขาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง วามการเปลยนแปลงหรอไมจากการไดเขารวมอบรม เพอเปนแนวทางใหกบองค๑กรเหนจดบกพรอง และแนวทางแกไขป๓ญหาทเกดขน 2.2 ควรมการศกษาเรอง การนาแนวทางเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชในองค๑การภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม รวมไปถงระดบครอบครวและระดบบคคล อยางไร

121

บรรณานกรม

กนกวรรณ วเชยรเขต. (2551). ภาวะผน าการเปลยนแปลงกบพฤตกรรมการตดสนใจของผบรหาร สถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 3. วทยานพนธ๑ศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร๑ มหาวทยาลยศลปากร , กรงเทพฯ.

กรมสงเสรมการเกษตร. (2543). ประวตและผลงานเกษตรกร สถาบนเกษตรกร สหกรณดเดน แหงชาตทเขารบพระราชทานโลรางวล ในงานพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ ประจ าป 2543. กรงเทพฯ: กรมสงเสรมการเกษตร.

เกรยงศกด เจรญวงศ๑ศกด. (2543). คนแถวหนา: ลกษณะชวตกญแจสความส าเรจ. กรงเทพฯ: ซคเซสมเดย.

เกษม จนทร๑แกว. (2540). “ความหมายของการบรหาร”. คนเมอ 9 ธนวาคม, จาก: aphinant.aru.ac.th/wp-content/uploads/2008/10/chapter-5.doc

เกษม นครเขตต๑. (2548). แนวคดและทฤษฎเครอขายทางสงคม. นนทบร: สานกงานโครงการสราง พนธมตรการสรางสขภาพ กระทรวงสาธารณสข.

คณษา เธยรสาธต. (2544). ศกษาชวประวตและผลงานของ สมพร แซโคว. วทยานพนธ๑ศลปศาสตร-

มหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา.

จามจร โอภาสภานเมศ. (2546). ศกษาประวตชวตและผลงานดานการแพทยแผนไทยของ ประกอบ อบลขาว . วทยานพนธ๑ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา.

จารพร เพงสกล. (2545). ความคาดหวงของผน าชมชนตอบทบาทนกพฒนาในการสรางเสรมความ เขมแขงแกชมชน: พนทการด าเนนงานตามแผนปฏบตการสรางเสรมความเขมแขงของชมชน เพอเผชญปญหาวกฤต(CERCAP) ภาคใต. วทยานพนธ๑ปรญญาพฒนาชมชนมหาบณฑต สาขาพฒนาชมชน คณะสงคมสงเคราะห๑ศาสตร๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑, กรงเทพฯ.

122

บรรณานกรม (ตอ)

จกรกรช หมอประกอบ. (2547). ความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการปฏบตงานของขาราชการ ทหารในศนยอตสาหกรรมปองกนประเทศและพลงงานทหาร . วทยานพนธ๑ป๓ญหาพเศษรฐ ประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ คณะรฐประศาสนศาสตร๑ มหาวทยาลยบรพา กรงเทพฯ.

ชชพ พงษ๑ไชย. (2541). บทบาทของก านนผใหญบานตามพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ. 2457 กบตามพระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ.2537. วทยานพนธ๑รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครอง คณะรฐศาสตร๑ จฬาลงกรณ๑ มหาวทยาลย, กรงเทพฯ. ชมพนท ชอบล. (2546). ศกษาชวประวตและผลงานของเคลา แกวเพชร. วทยานพนธ๑ศลปะศาสตร- มหาบณฑ สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ มหาวทยาลยทกษณ , สงขลา. ทศนา แขมมณ. (2541). การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม: จากทฤษฎสการปฎบต . กรงเทพฯ: สภาสงคมสงเคราะห๑แหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ๑. ธวชชย หอมยามเยน. (2548). ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 2. วทยานพนธ๑ครศาสตรมหาบณฑต สาขาการ บรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร๑ มหาวทยาลยขอนแกน, ขอนแกน. ธงชย สนตวงษ๑. (2540). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ธนพฤกษ๑ ชามะรตน๑, ดษฎ อายวฒน๑, และ อรนดดา ชณศร. (2556). พหลกษณ๑ของเครอขายทาง สงคมของนายหนาแรงงานอสาน วทยาสารเกษตรศาสตร๑ สาขาสงคมศาสตร๑. วารสารวทยา สารเกษตรศาสตร สาขาสงคมศาสตร๑. ปท 34 ฉบบท 1 หนา 1-16. นภาภรณ๑ หะวานนท๑. (2550). การสรางความรภายใตกระบวนทศนสรางสรรคสงคม . เอกสาร ประกอบการเสวนาเรองความเขาใจชวตกบการสรางและการจดการความร 18 ธนวาคม 2550. สงขลา: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดสาเนา). ______________. (2552). ทศทางใหมของการพฒนาการอยอาศยส าหรบผสงอายในสงคมไทย . กรงเทพฯ: คณะสถาป๓ตยกรรมศาสตร๑ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. นรสา แซโคว. (2544). ประวตและผลงานของเครง สวรรณวงศ. วทยานพนธ๑ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา.

123


นฤมล สขเนารตน๑. (2543). ศกษาชวประวตและผลงานดานเกษตรของนอม พฤกษากร. วทยานพนธ๑ ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ , มหาวทยาลยทกษณ, สงขลา. ป๓ทมน กอตระกลสน. (2550). การศกษาวเคราะหววฒนาการและคณคาของสารคดอตชวประวตสมย รชกาลท5 - รชกาลท9. ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต (วรรณคดไทย) สาขาวชาวรรณคด ไทย คณะมนษยศาสตร๑ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร๑, กรงเทพฯ. ประภาพรรณ รกเลยง. (2556). หลกทฤษฎและปฏบตการบรหารการศกษา. คนเมอ 4 กรกฎาคม 2558, จาก: http://plu.ac.th/pluacth/plu_doc/book_gdu003.pdf พระครสงห๑แกว วชรธมโม. (2554). บทบาทของผสงอายในการสงเสรมกจกรรมทางพระพทธศาสนา: ศกษาเฉพาะกรณต าบลเหลายาว อ าเภอบานโฮง จงหวดล าพน. ปรญญาพทธศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพระพทธศาสนา คณะพทธศาสตร๑ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช วทยาลย, ลาพน. พระมหาสทตย๑ อาภากโร. (2547). เครอขาย: ธรรมชาต ความร และการจดการ. กรงเทพฯ: โครงการ เสรมสรางการเรยนรเพอชมชนเปนสข. พรศกด พรหมแกว. (2534). "ศาสตรแหงวฒนธรรมพนบาน", ใน พนบานพนเมองถนไทยทกษณ.

สถานบนทกษณศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, สงขลา. ไพโรจน๑ กลนกหลาบ. (2551). รปแบบเครอขายการเรยนรทางการบรหารการศกษา สาหรบบรหาร สถานศกษาขนพนฐาน. วารสารบรหารการศกษา มศว ปท 5 ฉบบท 10 กรกฎาคม- ธนวาคม หนา 17-33. ภาวดา ธาราศรสทธ. (2542). หลกและทฤษฎการบรหารการศกษา . กรงเทพฯ: มหาวทยาลย รามคาแหง. ภทรภร พลพนาธรรม. (2553). เครอขายทางสงคมขององคกร เพอสงเสรมการทองเทยวตลาดน า บางนอยอยางยงยน. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยราชภฏสวนสนทา สถาบนวจยและ พฒนา. ระเบยบ คาเขยน. (2546). การปฏบตบทบาทหวหนาหอผปวยตามการรบรของหวหนาหอผปวย และพยาบาทประจาโรงพยาบาลพจตร . วทยานพนธ๑พยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑต วทยาลย สาขาวชาการบรหารการแพทย๑ คณะพยาบาลศาสตร๑ มหาวทยาลยเชยงใหม , เชยงใหม.

124


รตนา โตสกล. (2548). มโนทศนเรองอ านาจ. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต คณะกรรมการสภาวจยแหงชาต สาขาสงคมวทยา.

รตตกรณ๑ จงวศาล. (2545). ภาวะผนาการเปลยนแปลง (transformational leadership). วารสาร สงคมศาสตรและมนษยศาสตร ปท 28 มกราคม - มถนายน 2545 หนา 31-48. รงทวา แสงหรญ. (2541). บทบาทของผน าสตรทางการเมองในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ๑รฐ ประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารทวไป คณะรฐประศาสนศาสตร๑ มหาวทยาลย เกษมบณฑต, กรงเทพฯ. รงโรจน๑ เพชระบรณน. (2546). เครอขายภาคประชาชนในการปองกนและแกไขปญหาการทจรต คอรปชน. วทยานพนธ๑ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาชนบทศกษาและการพฒนา คณะศลปศาสตร๑ มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑, กรงเทพฯ. เรอง เจรญชย. (2529). "ค ากลาวของเลขาธการวฒนธรรมแหงชาต," ใน เชดชเกยรตธรรมทาสพานช.

กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. วลรตน๑ ตณฑลเศรษฐ๑. (2552). ความสมพนธของการจดการความรและผลการด าเนนงานขององคกร: โรงพยาบาลพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา. วทยานพนธ๑ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต (รฐประศาสนศาสตร๑) สาขาวชารฐประศาสนศาสตร๑ คณะสงคมศาสตร๑และมนษยศาสตร๑ มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพฯ. วโรจน๑ สารรตนะ. (2545). การบรหาร หลกการ ทฤษฎ ประเดนทางการศกษาและบทวเคราะห องคการศกษาไทย. พมพ๑ครงท 3. กรงเทพฯ: พมพ๑พสทธ๑. ศรวรรณ เสรรตน๑ และคณะ. (2545). องคการและการจดการ. กรงเทพฯ: ธรรมสาร. สายฤด วรกจโภคาทร. (2552). รายงานวจยฉบบสมบรณ เรอง คณลกษณะและกระบวนการปลกฝง คณธรรมจรยธรรมในประเทศไทย. กรงเทพฯ: จอาร๑ตจากด. สทศา ศรตงนนท๑. (2547). ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส านกงานเขตพนท การศกษาชลบร เขต 3. วทยานพนธ๑ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร๑ มหาวทยาลยบรพา, กรงเทพฯ. สทธลกษณ๑ อาพนวงศ๑. (2534). คนเดนในอดต. กรงเทพฯ: โรงพมพ๑เรอนแกวการพมพ๑. สพาน สฤษฎ๑วานช. (2552). พฤตกรรมองคการสมยใหม: แนวคดและทฤษฎ . พมพ๑ครงท 2. ปทมธาน: โรงพมพ๑มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑. สรชาต ณ หนองคาย. (2552). ความแตกตางระหวางการบรหารกบการจดการ . วารสารบรหารงาน สาธารณสข ปท 14 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2552 หนา 57-62.

125


สมพร ปานดา. (2544). ศกษาชวประวตและผลงานของปลม ชคง. วทยานพนธ๑ศลปศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา คณะมนษยศาสตร๑และสงคมศาสตร๑ มหาวทยาลยทกษณ , สงขลา. สญญา สญญาววฒน๑. (2542). สงคมวทยา ปญหาสงคม. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ๑แหง จฬาลงกรณ๑มหาวทยาลย. สานกงานเสรมสรางเอกลกษณ๑ของชาต. (2533). ประกาศเกยรตคณดเดนของชาต. (เลมท 14). กรงเทพฯ: โรงพมพ๑ครสภา. อภรฐ ตงกระจาง. (2546). เศรษฐศาสตรการจดการ. พมพ๑ครงท 1. กรงเทพฯ: Dimond in Business World. เอกวทย๑ ณ ถลาง. (2523). ผมผลงานดเดนทางดานวฒนธรรม พทธศกราช 2523. กรงเทพฯ:

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. Bass, Bernard M, and Bruce J. Avolio. (1994). Improving organization effectiveness through transformational leadership. California: Sage Publications. Ellis, C., Kiesinger,C. & Tillmann-Healy, L. (1997). Interactive interviewing: Talking about emotional experience. Thousand Oaks, CA: Sage. Gergen, K. (1985). The social constructionist movement in modern psychology. American Psychologist 40(3). 266-275. Josselson, R. (1995). Imagining the real: Empathy, narrative, and the dialogic self. Journal of Narrative and Life Histor Vol.3. 27–44. Mahoney, Dan. (2007). Constructing reflexive fieldwork relationships: Narrative my collaborative storytelling methodology. Qualitative Inquiry 13(4). 573–594. Roberts, Brain. (2002). Biographical research. Great Britain: Biddles Ltd., Guildford and King Lynn. Stanley, L. and Morgan, D. (1993). Introduction. Journal of Sociology 27(1). 1–4.

Yow, V.R. (1994). Recording oral history: A practical guide for social scientists. London: Sage.

126

บคลานกรม

คะนง ฤทธรตน๑ เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑ , รานครวเพอนสขภาพ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา, 22 เมษายน 2558

เจตน๑ธนช กลนลสมภาษณ๑ เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนร คณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา , 14 กมภาพนธ๑2558

พน ศรสทธ เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, รานครวเพอนสขภาพ อาเภอ หาดใหญ จงหวดสงขลา, 27 ตลาคม 2557

เฟาซ เบญหยหมาน เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ทศนย๑เรยนรคณธรรม เพอเศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 14 กมภาพนธ๑ 2558

วรรณา เปนผ ให ส มภาษณ๑ , ว ยะดา ต ง เท ย งธรรม เปนผ ส มภาษณ๑ , ตลาดนด เกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา, 31 ตลาคม 2557

วราวรรณ สวรรณรตน๑ เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนร คณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 14 เมษายน 2558

สญมาญ ลเฮม เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 14 กมภาพนธ๑ 2558

สน บญประการ เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 14 กมภาพนธ๑ 2558

สวนย หนยง เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 18 พฤศจกายน 2557

อมยะ หมดอาดม เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 18 พฤศจกายน 2557

อารยา หมดอาดม เปนผใหสมภาษณ๑, วยะดา ตงเทยงธรรม เปนผสมภาษณ๑, ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอ เศรษฐกจพอเพยง ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา, 18 พฤศจกายน 2557

127

ภาคผนวก

128

ภาคผนวก ก

ตารางกจกรรมและขนตอนการฝกอบรม

129

กจกรรมท 1 ในวนท 17-19 พฤศจกายน 2557 จากหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข

วนท 1

เวลา วชา ครผสอน

09.00-10.00 น. ลงทะเบยน/กรอกแบบสอบถาม/อาหารวาง

10.00-11.00 น. ปฐมนเทศ ภาน พทกษ๑เผาและคณะ

11.00-12.00 น. ก จ ก ร ร ม ค บ ค น อ น ใ จ ( ล ะ ล า ย พ ฤ ต ก ร ร ม ) แบงกลมพบพเลยง/เขาทพก

ภาน พทกษ๑เผา

12.00-13.00 น. อาหารวางกลางวน

13.00-14.00 น. ปฏบตการ...เพาะถวงอกไรสารพษและทานามนมะพราวสกดเยน


14.00-14.15 น. พก ดมนาสมนไพรเพอสขภาพ

14.15-16.00 น. ปฏบ ต ก า ร . . . ท า สบ ส ม น ไพร /แชมพ สม น ไพร / น า ย า เ อ น ก ป ร ะ ส ง ค๑ / ท า จ ล น ท ร ย๑ พ น บ า น / สารไลแมลง


16.00-17.00 น. พกทากจสวนตว

17.00-18.00 น. อาหารเยน

18.00-19.00 น. เพลงกลอนผอนอารมณ๑

19.00-21.00 น. บรรยาย...กนอยางไรใหสขภาพด

(ชวตราไห/ปอดถกตดเพราะอดบหร)


130


21.00-21.10 น. ธรรมะกอนนอน พนองชาวพทธรวมกนสวดมนต๑ พนองชาวมสลมรวมกนละหมาด

ภาน พทกษ๑เผาและผนาศาสนาอสลาม

ตารางท 1 กจกรรมในวนท 17 พฤศจกายน 2557 จากหนวยงานราชการของแกวกลยาสกขาลย

ปฐมนเทศ โดยมการแนะนาชอตวเอง ทาอาชพอะไร โดยเรมจากภาน พทกษ๑เผา จากนนกใหผเขาอบรมแนะนาตวเองไปจนครบ จากนนใหแบงกลมกนเพอทากจกรรม

กจกรรมปฏบตการ.. . เพาะถวงอกไรสารพษ โดยอปกรณ๑และขนตอนการ เพาะถวงอก มดงน

1.ถวเขยว

2.ถงนาสดาทรงสง และกะละมง

3.เชอก

4.ตะแกรงเหลก

5.ผาสะอาด

ขนตอนการปฏบต

1.แชเมลดถวเขยว 1 คน เมลดถวเขยวทใชจะเปนเมลดถวเขยวไวปลกเฉพาะถวงอก

2.นาถงนาสดา เจาะร อาจจะใชตะปเจาะรอบถงและกนถงเพอใหมรระบายนาออกได

3.ตดตะแกรงเหลกเปนวงกลมตามขนาดของถงนา เรยงจากลางขนบน ใชตะแกรงประมาณ 5 แผน

4.นาเชอกยาวพอประมาณเพอนามาผกไวตรงขอบของตะแกรงเหลก สาหรบยกตะแกรงออกจากถงไดสะดวก

5.ใชผาสะอาด แหง หากผาไมสะอาดการเพาะถวงอกจะไมประสบความสาเรจ

6.เตรยมถงนา 1 ใบทไมสงมาก เพอรองถงนาทใสถงถวงอก ปองกนถวงอกเนา จดคอนโดถวงอก โดยเรมจากชนลางสดวางตะแกรงอนเลกทผกเชอกไว ใสเมลดถวงอกทแชคางคนแลววางใหเตมตะแกรง ตะแกรงละประมาณ 5 ก โลกรม จากนนคลมผาสะอาด ชนตอไปก ใสตะแกรง

131

ตะแกรงนจะเปนทยดเกาะรากถวงอก ตอไปกวางเมลด ปดดวยผา ทาอยางนไปเรอย ๆ จนเตมถง ในแตละชนจะไมทบกนเพราะมเชอกทผกไวอย

7 .น าถ ง ใส ถ ว งอกไปวางในหองมด ย งม ดถ ว งอกจะงามด ด านใตถ งรองด วยกะละม ง เพอไมใหสงสกปรกเขา และหองตองไมชนเพราะจะทาใหขนราได

8.รดนาใหชม ใหนาไหลผานทกชน รดเชา กลางวน เยน กอนนอน ทก ๆ 2 ชวโมง หามรดนาแรง ใหใชฝ๓กบวรดนา หรอรองนาดวยมอเพอลดแรงกระแทก

จะเหนไดวาถวเขยวเปนพชทปลกงาย ใชเวลา 2-3 วน กสามารถเกบผลผลตไดแลว ซ งการสอนเรองการเพาะถวงอก จะเหนไดวาภาน พทกษ๑ เผา สอนตงแตการแชถว เขยว เพอใหผฟ๓งเหนภาพตามไปดวย พยายามทาเรองทเขาใจยากใหเขาใจงายทสด คนทมาอบรมกจะมาลอมวงดวธทา จดบนทกตาม แลวใหผเขาอบรมแบงกลมกนไปทา เพอทจะไดเรยนรจากการปฏบต และลงมอทาจรง ทาใหสามารถนกภาพออกได หากถงเวลากลบบานสามารถจาไดวามขนตอนการปฏบตอยางไรบาง หลงจากเพาะถวงอกกรอเกบผลผลต นามาใชในการปรงอาหารใหผเขาอบรมทาน เชน นาถวงอกมาทาขนมจน หรอนาถวงอกมากนกบก๐วยเตยว เปนตน ทาใหผเขาอบรมสมผสไดถงเรองกระบวนการปฏบตจนกระทงสาเรจเปนผลขน ใชประสาทสมผสทง 5 ในการรบร ตา ห จมก ปาก ลน กาย ใจ ผเขาอบรมสามารถนาไปเพาะกนเองทบาน หรอเพาะจาหนายไดเลย

กจกรรมการทานามะพราวสกดเยน วธทานามนมะพราวสกดเยนมขนตอนงาย ๆ ดงตอไปน เนอมะพราว 1 กโลกรม นาเปลาอน ๆ 1 ลตร จากนนนาเนอมะพราวมาคนดวยนาอนจะไดเนอกะทและนากะท กรองดวยกระชอนหรอผาขาวบาง นานากะททไดทงหมดเทใสภาชนะใสทรงกระบอกเพอใหมองเหนการแยกชน จากนนปดฝา ตงวางไวในบ านอณหภมปกต หวกะทจะ คอย ๆ ลอยขนดานบน แยกชนจากนามน ตงทงไว 2 วน 2 คน แลวจงกรองนามนมะพราวใส ๆ ออกมาใสขวด เปนอนใชได

กจกรรมทาสบสมนไพร แชมพสมนไพร นายาเอนกประสงค๑ จลนทรย๑พนบาน และสารไลแมลง ในแตละกจกรรมมขนตอนดงตอไปน

132

ภาพท 24 สบสมนไพร ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

การทาสบ มวตถดบทตองใชคอ หวเชอสบกอน (กลเซอรน) 1 กโลกรม นาสมนไพรตาง ๆ ตามทตองการ เชน ขมน อญชน เปนตน นามานงใหละลายเปนเนอเดยวกน เทใสในบลอก รอใหแขงตว จะไดสบมาใชงาน โดยทมขนตอนไมยงยาก

การทาแชมพสมนไพร มวตถดบทตองใชคอ หวแชมพ 1 กโลกรม นาสมนไพร 3 กโลกรม นาหอม 1 ออนซ๑ สารกนเสย 1 ออนซ๑ เรมจากการเททกอยางรวมกนไวในภาชนะ กวนสวนผสมใหเขากน ปดฝาทงไวใหฟองยบตว จากนนกรอกใสขวดเพอนามาใชสระผม

ภาพท 25 นาหมกเศษอาหาร นาหมกปลา นาหมกผลไม ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 14 กมภาพนธ๑ 2558

133

การทานายาเอนกประสงค๑ มดงตอไปน ใชเปลอกผลไมทเหลอจากการทานา ลางสารพษ เปลอกมะนาว เปลอกสม หรอถาอยทบานกใชเปลอกผลไมทเราซ อมาทานกได โดยใชเปลอกผลไม 3 กโลกรม ตอ นาตาลแดง 1 กโลกรม ตอ นา 10 ลตร พอหมกแลวจะไดนาหมกจากเปลอกผลไม จากนนนามาทาเปนนายาซกผา นายาลางจาน ซกผา ลางรถ ไดหมด นคอความหมายของคาวา “พอเพยง” นาเรองเศรษฐกจพอเพยงมาตความใหเปนรปธรรม ทาใหเหนภาพ

การทาจลนทรย๑พนบาน จะมสตรนาพอกบนาแม นาแมคอ นาหมกจากพชสเขยว ทาจากหนอกลวย หนอไม ผกบง เอามาหมกกบนาตาลทรายแดงเปนระยะเวลา 15 วน หลงจากนนนามาใชไดโดยการผสมกบนาเปลาในอตราสวน นาแม 1 ลตร ตอ นาเปลา 500 ลตร เอามารดพชผกท ก าล ง เตบ โต เพ อ เปนการเร ง เจรญ เตบโตท เ ร วข น ส วนน าพอ เปนน าหมกจากผลไม ประกอบดวยผลไม 3 ชนดคอ กลวยนาวา ฟ๓กทอง มะละกอ นาผลไมทง 3 ชนด มาหนแลวหมกกบนาตาลทรายแดง เปนระยะเวลา 15 วนแลวจงนามาใชได โดยการผสมกบนาเปลาในอตราสวน นาพอ 1 ลตร ตอ นาเปลา 500 ลตร หรอนาพอนาแม 1 ลตร ตอ นาเปลา 500 ลตร หรอนาพอนาแม 3 ชอน ตอ นาเปลา 20 ลตร (1ปบ) จะใชนาพอหลงจากทพชกาลงโตและกาลงจะออกดอก หรอกาลงจะใหผลผลตนนเอง จะใชนาพอมาฉดพนเพอไปกระตนใหดอก ตดลก จากดอกกลายเปนผล ทาใหโตเตมท มคณภาพ รสชาตด สสวย ถาเกษตรกรมความรอยางน จะไมมวนยากจนและเปนหน ซงภาน พทกษ๑เผา ไดพสจน๑ใหเหนเปนแบบอยางแลววาไมมวนทเราจะยากจน ภายใตการนา หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช ซงองค๑ความร ภมป๓ญญา ททาใหเกษตรกรไมตกเปนทาสของเกษตรเคม อกทงเรองวธการจดการหญา หากเกษตรกรไมมองค๑ความรกจะหนไปใชยาฆาหญา ซงกเปนตนทนทตองเสย วธจดการหญาโดยไมตองเสยเงนคอ การเอาหญามาเปนปย โดยการตดหญามาคลมดน ชวยใหดนนม เปนการหมดน ไสเดอนจะมาอย แมลงทเปนประโยชน๑จะมาอาศย แตถาเกษตรกรใชยาฆาหญาดนจะแขง เปนการใชเงนมากแตผลทไดกลบไมดขน เกษตรอนทรย๑จงเปนทางเลอกททาใหเกษตรกรใชเงนนอยและผลทไดกลบมาดขนเรอย ๆ เพราะฉะนนเกษตรกรทมาอบรม จะกลบไปพลกฟนผนดนใหม รจกเปลยนแปลงความคด ทาใหเศรษฐกจ สขภาพ คณภาพชวต สงแวดลอม ดขน

สารไลแมลง การเอาฤทธของสมนไพร จาพวกสมนไพรทออกฤทธในการจดการแมลงมาหมก เชน บอระเพดทมรสขม ตะไครหอม ใบขเหลก ฟาทะลายโจร พรกไทย พรกขหนทออกฤทธ เ ผ ดร อน สะ เดา ข า เอาท งท ง รากและตนมาใช น าสมน ไพรมาหมก โดยน า เปล า 10 ลตร ตอ นาตาลแดง หรอกากนาตาล 1 กโลกรม ตอ สมนไพร 3 กโลกรม แลวนามาหมก ไวเปนระยะเวลา 15 วนเปนตนไป จงสามารถนามาใชได เอามาผสมนาไวรดพชผก แกป๓ญหาเรองเพลย แมลงเตาทอง แมลงตาง ๆ ทเปนศตรพช ซงวธนจะไมกอใหเกดสารเคมตกคางอกดวย

134

กจกรรมเพลงกลอนผอนอารมณ๑ จะมการเปดเพลงเปนคาราโอเกะ ใหผเขาอบรมไดรสกผอนคลายจากการทากจกรรม คลายความเหนดเหนอย เมอยลา ไดมโอกาสมาร องเพลง และนงฟ๓งเพลง

กจกรรมบรรยาย...กนอยอยางไรใหสขภาพด (ชวตราไห/ปอดถกตดเพราะอดบหร) ภาน พทกษ๑เผา ไดพดในเรองของ อนตรายจากการสบบหร และผทอยใกลคนสบบหรดวย เนองจากผทมาอบรมหลายคนทมกจะตดบหรอยแตเดม พอมาอบรมทศนย๑เรยนรเศรษฐกจพอเพยง กตองทาตามกฎวาหามสบบหร หามดมสราหรอของมนเมาทงหลาย แตอนโลมให เฉพาะชวงเวลาพกสามารถสบบหรไดเทานน แตเรองดมสราหามเดดขาด และตองไปสบบหรในสถานททเปนเขตสบบหร ถาตรงไหนเขยนวาเขตปลอดบหรคอ สบไมได เพราะเราตองเคารพคนทเขาไมสบบหร แลวคนทไม สบบหรกตองเคารพสทธคนสบบหรดวยเชนกน สามารถสบบหรได แตตองไปสบในททไมเปนอนตรายตอผอน หากใครไมทาตามกฎกจะถกเชญกลบบานทนท มกรณตวอยางทเคยเกดขนแลว มลกคารายหนงของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ๑การเกษตร (ธ.ก.ส.) มาอบรม 3 วน 2 คน ชวงกลางคนได แอบสบบหรอยหนาหองพก เมอภาน พทกษ๑เผา เหนแสงไฟจากกนบหร จงเดนเขาไปด แลวพบวาม ผเขาอบรมกาลงทาผดกฎอยจงเขาไปตกเตอน “คณไดฟ๓งแลวใชไหม พนทตรงนเปนเขตปลอดบหร แลวทาไมคณยงสบ ขอความรวมมอ เหนแกคนอนบาง ผหญงทงหลายเขาไมไดสบบหร แตมผหญงทเปนมะเรงปอด เพราะมสามสบบหร เพราะฉะนนเราขอรองกน เราขอความรวมมอ แตถาคณทาไมได กขอใหคณกลบบาน คณสามารถไปสบทบาน แตไมควรจะมาสบทนแบบน” วนรนขนทางเจาหนาทธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ๑การเกษตร (ธ.ก.ส.) กไดพาลกคารายนนกลบ และลกคารายนกเสยสทธในการกเงน เนองจากทางธนาคารมเงอนไขใหผทกเงนตองมาผานการอบรมหลกสตรทศนย๑เรยนรเศรษฐกจพอเพยงกอน เพอให เขาใจกระบวนการ ปรบเปลยนชวตกอนแลวคอยใหกเงน จะไดนาเงนทกไปใชประโยชน๑จรง กอนลกคารายนนกลบภาน พทกษ๑เผา กยงมเมตตาบอกใหลกคารายนนสามารถกลบมาไดอกในรนตอไป การทภาน พทกษ๑เผา กระทาเชนนเพอใหเปนแบบอยางแกบคคลอน ๆ ทมาอบรมหากทาผดกฎจะถกลงโทษจรง และจะไดไมมใครกลาทาตาม หากมเมตตาใหกบทกคน ทกเรอง กเปนเรองทไมสมควร ควรมความเมตตาพอประมาณ เพราะเรองบางเรองถก กวากนไปตามความถกตอง แตถาเรองบางเรองผด กตองลงโทษกนไปตามเหต

ภาน พทกษ๑เผา ไดใหชมภาพของผปวยมะเรง และใหดวดโอเกยวผลของการสบบหร มผปวยชายรายหนงกาลงถกเขนเขาหองผาตด หมอกไดกรดตรงชายโครง แลวใชเครองมอแยกชายโครงออก จากนนเอามอลวงลงโดยไปใชกรรไกรตดปอดออกมา 1 ขาง ปอดมลกษณะดามาก วดโอนจงเปนการสอนใหผมาอบรมไดเรยนรโทษของการสบบหร วาจะกอใหเกดผลรายตอรางกายอยางไร อกทงยงชวยใหผเขาอบรมเกดแรงบนดาลใจ เปนกาลงใจ ใหคนทสบบหรหนมารกษาสขภาพ

135

มากขน และเลกบหรได ถาไมอยากเปนคนตอไปทถกเขนไปตดปอดอยางในคลป กตองเลกพฤตกรรมเสยงโดยการเลกสบบหร

เมอถงชวงเวลาเขานอน จะตองมการสวดมนต๑กอนนอนดวย แลวจงปลอยใหแยกยายกนเขาหองนอนของแตละคนได ทตองมการฝกใหสวดมนต๑นน เพอเปนการปลกฝ๓งใหผเขาอบรมเกดความเคยชนและนาไปปฏบตทบานเปนประจา อกทงยงสงผลดตอสขภาพกาย สขภาพจต ไดสต ไดจตใจทสงบสข ชวยขจดความเครยดไดเปนอยางด ความเครยดนนเปนโรคทเกยวพนกบการใชชวตซ งการสวดมนต๑สามารถควบคมระดบความเครยดและชวยปลดปลอยความเคร ยดได เพราะการสวดมนต๑ทาใหมสต มความระมดระวงเพอใหสวดมนต๑อยางถกตอง จนไมมเวลาไปคดเรองอน ชวงเวลาทสวดมนต๑จงทาใหเกดสมาธ จตใจแนวแนอยกบบทสวดมนต๑ มอานาจในทางทด หรอทางทเปนกศล และควรทาเปนกจวตรประจาวน จนเคยชนหรอเปนกจปกต

วนท 2


04.30-06.00 น. ธรรมะรบอรณ พนองไทยพทธ/ไทยมสลม แบงกลมเสวนาธรรม


06.00-07.00 น. กายบรหารเพอสขภาพ ภาน พทกษ๑เผา

07.00-08.00 น. อาหารเชา/ทากจสวนตว

08.00-09.00 น. เรยนร...การทาเตาผลตถานและนาสมควนไม วฒศกด เพชรมศร

09.00-10.00 น. จากมายาชวต...สเศรษฐกจพอเพยง เฟาซ เบญหยหมาน

10.00-10.15 น. พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ

10.15-11.15 น. เรยนรการทาบญชครวเรอน

11.15-12.15 น. เหยอเมาแลวขบ/อาชพไรพษ ชวตพอเพยง ดวงดาว รตนะ

12.15-13.00 น. อาหารกลางวน

13.00-14.00 น. ปฏบตการ...ทาปยอนทรย๑ ประสทธ ขวญสงา

136


14.00-15.00 น. เกษตรพอเพยงเลยงตนได

15.00-15.15 น. พกดมนาสมนไพรสขภาพ

15.15-16.15 น. เกษตรพอเพยงเลยงตนได (ตอ)

16.15-17.00 น. พกผอน/อาบนา

17.00-18.00 น. อาหารเยน

18.00-19.00 น. เพลงกลอนผอนอารมณ๑

19.00-21.00 น. เกษตรอนทรย๑วถไท...ทางเลอกใหมเพอการพงพาตนเอง (มาร๑ตนฝรงทานาไร/อาร๑เจนตนาสนชาต)


21.00-21.10 น. ธรรมะกอนนอน พนองชาวพทธรวมกนสวดมนต๑ พนองชาวมสลมรวมกนละหมาด



กจกรรมธรรมะรบอรณ พนองไทยพทธ/ไทยมสลม แบงกลมเส วนาธรรม จะใหผเขาอบรมตนตงแต 4.30 น. ทากจกรรมธรรมะรบอรณ แบงระหวางพนองไทยพทธ กบไทยมสลม ไปสวดมนต๑ตามแตละศาสนา เรยนรหลกธรรมคาสอนของศาสนา เสวนาเรองหลกธรรมกบผเขาอบรมเพอเปนการแลกเปลยนเรยนรความคดซงและกน เชน การสอนเรองศล 5 มการเสวนาเรองความเชอวาชาตหนามจรงหรอไม บางคนเชอ บางคนกไมเชอ ภาน พทกษ๑เผา กไดสอนใหผเขาอบรมฟ๓งวา พระพทธเจาทานกลาวไววา เราทกคนเวยนวายตายเกดเปนวฏสงสาร ทานกเคยเกดมาเปนลาน ๆ ชาต ชาตหนงในอดตทานเคยฆานองชาย ทานเคยทาผดเหมอนกบมนษย๑ทว ๆ ไป ทมความโลภ โกรธ หลง ทานเคยเกดเปนลกของชาวประมง ทานเคยเกดเปนมหาเศรษฐ ทานเคยเกดเปนกษตรย๑ เกดมาหลายภพหลายชาตกอนทจะมาเปนพระพทธเจา พระพทธเจากลาววา เกดชาตหนงพอตายแลวนากระดกมาวางไว คนแตละคนมกระดกกองเปนภเขาบรรพต 4 บรรพต นนหมายถงวา คนเราหนงคนเกดแลวตายเปนวฏสงสารหลายชาต จนระลกไมไดวาเกดมาแลวกชาต มนทาใหเราชาวพทธจะตองมสมมาทฏฐคอ การเหนชอบทเกดจากการมความรหรอมป๓ญญา มความเหนตรงกบความเปนจรงทเปนไปตามธรรมชาต เมอคนเราเชอวาชาตหนามจรงกจะเกดการละอายตอบาป หากเราอยในศลธรรมทดงามกจะไปเกดในภพภมทด แตถาเราทาผดศลธรรมกตองไป

137

เกดเปนสตว๑เดยรจฉาน สตว๑นรก เปรต อสรกาย ตามภพภม ภาน พทกษ๑เผา กเชนกนพยายามทจะถอศล 5 ใหไดบรสทธ เพอจะไดเกดมาบรหารศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงอก พระพทธเจาทานบอกวามศล 5 เราจะไดเกดเปนมนษย๑ในชาตตอไปจนกวาเราจะบรรลธรรม และไมตองมาเกดอก เพราะหมดกเลสทางโลกแลว ดงเชนพระพทธเจา

กจกรรมกายบรหารเพอสขภาพ เพราะคนสวนใหญมป๓ญหาเรองสขภาพ ถงไมมป๓ญหาเรองสขภาพกตองรจกออกกาลงกายใหเปนประจา เพอปองกนโรคภยไขเจบไดสวนหนง แตกอนทจะออกกาลงกายนนจะใหผ เขาอบรมอมนามนมะพราวสกดเยนคนละ 1 ชอนโต๏ะ การอมนามนมะพราวเรยกวา Oil Pulling Therapy อมกอนแปรงฟ๓น เพราะในปากของคนเราชวงทตนนอนจะมพวกแบคทเรย โพรโทซว ทเปนอนตรายตอสขภาพอยในชองปากของเราประมาณ 6,000 กวาลานตว จงตองอมนามนมะพราวกลวคอ โดยใชเวลาประมาณ 15-20 นาท แลวจงบวนทง ซงการตนนอนตอนเชาขนมาแลวดมนากอนแปรงฟ๓นเปนการความเชอทผดมาโดยตลอด ถาคนทไมไดมาอบรมกจะคดวา มนเปนการชวยในการขบถายไดด เพราะชองปากเรามแบคทเรย มนทาใหทองเราเดน ชวยเรองการขบถาย แตขอเสยคอ เราจะกลนเชอโรคลงไป 6,000 กวาลานตว ดงนน จงตองหนมาใสใจสขภาพใหมากขนดวยการอมนามนมะพราวกอนแปรงฟ๓น แทนการดมนาเปลากอนแปลงฟ๓น

ภาพท 26 เตาผลต ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557

กจกรรมเรยนร...การทาเตาผลตและถานนาสมควนไม เตาผลตจะมลกษณะเปนถงนามน 200 ลตรทรงกระบอกสงเชอมตอดวยทอเหลกเพอพนควนจากการเผาไหม ชวงกลางของทอเหลกจะใหญ และชวงลางของทอเหลกจะมถงลองนาไวอย ซงวสดทงหมดทเอามาประกอบเปนตวเตา

138

ภาน พทกษ๑เผา ไดเปนคนคดและทาขนเอง เปนวสดทหางาย ราคาไมแพง เตานสามารถนามาสรางรายไดจากวสดเหลอใชไดอยางหลากหลาย เชน ตวถงนามนทรงกระบอกจะบรรจแกลบ ใบไมใบหญา กงไม หรอเปลอกสม นามาเผาใหเกดความรอน กลายเปนควนทสงตอไปยงทอเหลก เมอถงชวงกลางของทอเหลกทมขนาดใหญนนภายในจะบรรจนาไวเพอใหควนลอยขนไปเจอกบนาเกดการควบแนนของควน แลวกลนตวกลายเปนไอนาแลวหยดลงมาเปนหยดนาดานลางทรองรบดวยถง จากนนนาไปบมนานถง 3 เดอนเพอใหตกตะกอน แลวจะไดนาสมควนไม เปนของเหลวสนาตาลใส มกลนควนไมสามารถนามาใชฉดพนเพอไลหน ไลแมลงสาบ ไลยง ไลแมลงได กลนของนาสมควนไมไมเปนอนตรายตอมนษย๑ ไมมสารพษตกคาง เมอมความรเชนนคนกจะหนมาใชนาสมควนไมแทนยาฆาแมลง ซงยาฆาแมลงมอนตรายตอระบบภายในรางกาย นอกจากนแกลบทเกดจากการเผาไหมจะกลายเปนถานแกลบ ถานแกลบมโพแทสเซยมเมอเอาไปผสมกบดนเพอปลกตนไมจะทาใหตนไมงอกงามด กงไมทนามาเผาเปนถานกนาไปหงตมอาหารไดอกดวย เปนการลดรายจาย และสามารถพงตนเองได กจกรรมจากมายาชวต...สเศรษฐกจพอเพยง เปนการเลาเรองประสบการณ๑จาก เฟาซ เบญหยหมาน มอาย 55 ป ทาอาชพเกษตรกร เปนผนาศาสนาอสลาม เนองจากคนทมาอบรมมคนทนบถอศาสนาอสลามดวย ภาน พทกษ๑เผา จงตองการใหมวทยากรทหลากหลาย เฟาซเลาวา “…ไดมาเปนวทยากรทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง อย 5 -6 ปแลว แตไมเคยผานการอบรมทศนย๑ เรยนรคณธรรมเพ อเศรษฐกจพอเพยง แตใชประสบการณ๑ชวต บทเรยนชวต มาเปนอาจารย๑ใหกบตวเอง ประสบการณ๑จากชวตทเคยลมเหลว หลงในอบายมข จนหมดทรพย๑สนไป เพราะกเลส มายาตาง ๆ กอนหนานมฐานะ ถงจะหมดทรพย๑สนไปบางแตฐานะกยงพอมอย เพราะเรากลบตวทน แตสญเสยพนทไป 40 ไร เปนสวนยาง กบเงนอกจานวน 3 ลานบาท ตอนนเหลอพนทอย 40 ไร ทกวนนทสวนไดปลกพชหลายอยางผสมกน เชน ลองกอง เงาะ ฝรง เปนตน ปลกอยางละนด อาจจะไมไดมฐานะดเทาแตกอน แตอยอยางไมอดอยาก มความสมบรณ๑ เพราะอยอยางพอเพยง อยในภาคการเกษตร เราใชเกษตรอนทรย๑ แตถาเราใชเคมตนทนจะสงขน แตถาถามวาไมใชเคมเลยกคงไมใช ถาเปนผลไมทออกลกทกงกบยอด ถาผลไมทออกดอกทกงไมจาเปนตองใชเคม เชน ลองกอง ออกดอกทกง แตถาเปนผลไมทออกลกทยอด เชน ฝร ง มะมวง มะนาว ตองใหตอยอดกอนถงจะออกดอก เพราะฉะนนสารทกระตนใหออกดอกไมใชอนทรย๑ แตเปนเคม อนทรย๑เพยงแตใหดนอดมสมบรณ๑ แตเราไมไดใชเคมลวน เรากลดปรมาณใหนอยลง ไมใชใสจนกระทงดนเสย แคใสปยเคมใหพชแตกยอดหลงจากนนเราใสขหญามากลบ มปยหมก นาหมกทหมกจากพงปลา ขปลา เอามารดตนไม จลนทรย๑ตรงนเราหมกทโคนตนไดเลย เมอบงไดเรยนรประสบการณ๑ชวตจงนาไปพฒนาสงคมโดยการเปนวทยากร และไดเปดศนย๑เรยนรทบาน...” เฟาซเปนเกษตรกรมสวนยางหลายไร และไดขายทดนไปบางสวนจนมเงนหลายลาน เมอเหนเงนกอนใหญในมอกเกดกเลส เขาเมองมาหาดใหญ ไปนงเฝานกรองทกคน เงนกหมดไปกบเรองเหลาน

139

ซงเปนเหมอนมายาชวต พอเงนหมดแลวจงคดได ภรรยากไดใหกาลงใจ ใหกลบไปสความพอเพยง กลบมาทาสวนเทาทดนทมเหลออย พงตนเอง จนทกวนนกมความสข อยดกนด เฟาซเปนคนพดคยสน กสนาน เ วลา เล า เ ร อ งก ม การออกท าทางประกอบ ท า ให คนฟ๓ ง ไม ร ส ก เบ อหน าย กลบรสกสนกสนานตลอดชวงการบรรยาย บางคนกาลงเปนอยางนนอย หาเงนไดเทาไหรกไปหมดกบเรองไมเปนเรอง กเปนการใหกาลงใจผเขาอบรมดวยเชนกน หากเราหลงผดอยกใหกลบตวตอนนเสยยงไมสาย

ภาพท 27 นาธญพช

ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557 ชวงดมนาสมนไพรเพอสขภาพ กจะบรการนาดมนาธญพช ซงผลตจากถว 5 ส 5 ชนดคอ ถวขาว ถวดา ถวแดง ถวเขยว ถวเหลอง และอาจจะเพมลกเดอย งาขาว งาดา จากนนนาเมลดธญพชแชนา 1 คน แลวนามาตมจนเปอย สะเดดนาใหแหงแลวนาไปป๓นผสมนาเปลาใหเขากน ใสเกลอเลกนอย แลวนามากรองกากออกดวยผาขาวทสะอาด จะไดนาธญพชจากถว 5 ส ซงขนตอนการป๓นจะตองป๓นใหละเอยดมฉะนนจะเกดการระคายคอได และขนมท เสรฟพรอมนาสมนไพรคอ มนทอด ทาใหชวงเวลาการพกยงมสาระด ๆ มาใหผเขารวมไดเรยนรอกดวย ขณะททกคนดมนาสมนไพรกนเรยบรอย กนาแกวไปลาง ตากใหแหง และกลบมานงฟ๓งกนอยางเปนระเบยบ ภาน พทกษ๑เผา กไดเรมบรรยายวา คนไทยถกบรษทขายนมปลกฝ๓งความคดวานมววเปนอาหารทด มประโยชน๑ตอรางกาย เดกนอยจะแขงแรงตวสงและฉลาดตองดมนมวว ทาใหคนไทยสวนใหญเชอวา นมววคออาหารจาเปนสาหรบเดกทกคน แตความจรงแลวนมธญพชมแคลเซยมสงกวานมวว แตเราถกทาใหเชอวานมววเปนแหลงแคลเซยมทดทสด ซงนมเปนสาเหตทกอใหเกดโรคกระดกพรน เพราะอาหารทมแคลเซยมตอฟอสฟอรสในอตราสวน 2:1 หรอมากกวานน

140

จะเปนแหลงแคลเซยมทด ในนมแมมแคลเซยมตอฟอสฟอรส 2.35:1 ถอวาดกบทารก สวนนมววมแคลเซยมตอฟอสฟอรส 1.27:1 จงไมใชแหลงแคลเซยมทด มหนาซาฟอสฟอรสทสงเกนจะกระตนใหตอมพาราไทรอยด๑หลงฮอร๑โมน ดงเอาแคลเซยมจากกระดกไปสมดลกบฟอสฟอรส ทผดสดสวนกบแคลเซยม ซงประชาชนถกปกปดความจรง เพราะถานาไปเปดเผยในชองทางการโฆษณาจะไปขดผลประโยชน๑ของบรษทผลตนมววได ความรด ๆ มมากมาย แตสงคมถกครอบงาดวยความรทผด ๆ ทาใหการดารงชวตผดรปแบบไป นมทเปนอนตรายตอสขภาพคอ นมวว เนองจากตามธรรมชาตของแมววหนงตว สามารถผลตนานมไดวนละ 3-10 ลตร แตธรกจนมววรดนานมวนละ 30 ลตร เตานมววจงอกเสบจงตองฉดยาเตตราไซคลน (Tetracycline) เปนการแกอกเสบใหวว ทาใหยาไปผสมในนมวว หากเราดมนมทมยาแกอกเสบมาก ๆ พอวนหนงเราตองกนยาแกอกเสบเพอบรรเทาอาการกอาจจะดอยาได อาจจะเพมขนาดยาใหแรงขน นอกจากนยงกอใหเกดโรคตาง ๆ จากการดมนม เชน โรคทางเดนทายใจอดตน ไซนสอกเสบ หอบหด ภมแพ หลอดลมอกเสบเรอรง และซสต๑ตาง ๆ เปนตน สาเหตมาจากนมววกอใหเกดมกเมอกแกรางกายของผดม มกเหลานจะระคายเคองไปอดตนตามอวยวะตาง ๆ อดตนทางเดนหายใจ ทาใหเกดภมแพ แลวกลายเปนไซนสอกเสบ หลอดลมอกเสบ โดยเฉพาะโปรตนเคซนในนมววจะถกยอยสลายโดยแบคท เรยในลาไส ใหญทาใหบดเนา กลายเปนเมอกเหนยวในลาไสใหญ ทาใหเกดโรคทางเดนอาหาร เชน มอาการทองผกสลบกบทองเสย และอาจลกลามกลายเปนแผล และมะเรงลาไสใหญได เปรยบเทยบกบคนไทยสมยกอน ไมไดดมนมแตกมรางกายแขงแรง เพราะกนพชผกและอาหารจากธรรมชาตทมคณคาครบถวน ประกอบกบสวนใหญตองทางานออกแรง เพราะไมมเทคโนโลยชวย จงชวยใหรางกายนาแคลเซยมไปใชไดด แตป๓จจบนพฤตกรรมการบรโภค และวถชวตของคนไทยเปลยนไป เรากนอาหารจากธรรมชาตนอยลง และทางาน ออกกาลงกายนอยลง รางกายจงไมสามารถนาแคลเซยมไปสรางกระดกไดดเหมอนคนสมยกอน จงมการรณรงค๑ใหดมนมรวมกบการออกกาลงกาย เพราะนมเปนแหลงแคลเซยมทรางกายดดซมไปใชไดด หาซอไดไมยาก และราคาไมแพง เมอเทยบกบอาหารเสรมประเภทอน ทคนไทยใหความส าคญก บนมก เพราะถ กปล ก เ ร า ให ด มนม เน อ งจากการ เ ร ง โฆษณาอย า งมาก "วนนคณดมนมแลวหรอยง" และมวนดมนมโลก ( World Milk Day ) วนท 1 มถนายน จนเกดเปนกระแสคานยม นมเปนแหลงแคลเซยม แตแคลเซยมไมไดมอยแตในนม ในอาหารอยางอนกมแคลเซยมมากกวานม ดงตอไปน

อาหาร แคลเซยม (มก./100 มล.)

ปลาราผง 2,392

กงแหงตวเลก 2,305

141

อาหาร แคลเซยม (มก./100 มล.)

กะปเคย 1,565

งาดาคว 1,452

กงฝอยนาจด 1,339

ถวแดงหลวง 956

ใบชะพล 601

มะขามฝ๓กสด 429

แคยอดออน 395

ผกกระเฉด 387

สะเดายอดออน 354

เมดบวดบ 335

ถวเนาแหง 292

เตาหขาวออน 250

ผกคะนา 245

ปลาไสตน 218

นมผสมแคลเซยม 160

นมววสด 118

ตารางท 3 ปรมาณแคลเซยมในอาหาร

จะเหนไดชดวาอาหารจาพวกผก ปลามแคลเซยมสงกวานมหลายเทาตว ไมจาเปนตองกนนมกสามารถมแคลเซยมสงไดดวยอาหารทกลาวถงขางตน ดงนนหากคนไทยอยางมสขภาพทด อยากบรโภคนมกใหหนมาบรโภคนมธญพช ทานผก ทานผลไม ทานปลา และควรบรโภคอาหารแตพอด กนอะไรมากเกนไปกไมด เหมอนสานวนทวา “You are what you eat”

142

คณกนอะไรเขาไป คณกเปนอยางนน กนแลวกตองรจกออกกาลงกาย เพอใหสขภาพทดจากภายใน สภายนอก กจกรรมเรยนรทาบญชครวเรอน ภาน พทกษ๑เผา ไดสอนใหผเขาอบรมรจกหดทาบญชรายรบ-รายจายในแตละวน แลวเอามาดยอดรวมทงหมดในแตละเดอน วาเราเกบเงนไดเทาไหร และจายเงนไปเทาไหร จายไปกบอะไรบาง เปนการใหผ เขาอบรมไดฝกวนยในการใชจาย ยงถาเปนครอบครวกควรตองทาบญช เพราะเปนหลกฐานวาเงนแตละเดอนใชจายไปกบอะไร หากเราไมมหลกฐานการเงนตรงน กจะเกดป๓ญหาทะเลาะเบาะแวงกนได เพราะไมรวาเงนหายไปไหน กจะโทษกนจนกลายเปนป๓ญหาครอบครว หากเราเหนถงรายจายทเรานาไปใชในแตละวน เรากจะไดกลบมาคดวาควรจะลดตนทนอยางไร เชน ถาเปนแมบานตองไปจายตลาดซอผกมาทาอาหาร กอาจจะปลกผกสวนครวไวทานเอง กเปนการลดรายจายไปไดอกสวนหนง และเรองของคนทเปนหน บญชกจะเปนตวแสดงฐานะทางการเงนของเราได จะชวยทาใหเรารจกประหยดขน รจกวางแผนทางการเงน ทาใหมเงนเหลอมาใชหนได ภาน พทกษ๑เผา ไดแจกแบบฟอร๑มสมดคมอการทาบญช และใหลงมอทาเลย โดยใหยอนชวตกลบไปในสปดาห๑ทผานมา วาเรามรายรบ -รายจายเปนอยางไรบาง และจะมการแสดงละครสะทอนชวต 2 ครอบครวทรจกทาบญชรายรบ-รายจาย กบครอบครวทไมทาบญชรายรบ-รายจาย วาทง 2 ครอบครวจะแตกตางกนอยางไร โดยครอบครวแรก มพอ แม ลก นงทานขาวดวยกน แมคยกบพอวา บานผกเราปลกสวนครวเองแลวนะ นายาลางจานเรากทาเอง ทาใหครอบครวของเราเดยวนไมเปนหนแลว มแตความสข แตอกครอบครวหนง พอกบแมชอบทะเลาะกนเสมอ พอออกจากบานเพ งกลบมากถามหาคนในบานวา หายไปไหนกนหมด หวขาวจะตายอยแลว เมยกวาสาม วน ๆ เอาแตกนเหลา ไดเวลากลบมาบานกเอาแตใจตวเอง ตองใหคนคอยมาเอาใจ บรการใหไดดงใจตวเอง ทาอะไรไมพอใจกเอะอะอาละวาด พอละครสองฉากนจบลง ภาน พทกษ๑เผา ไดมการถามผเขาอบรมวาอยากจะเปนแบบครอบครวไหน เปนตวละครแบบไหน หากเปนครอบครวแรกรจกประหยดอดออม กจะมเงนเหลอ ไมเปนหนสน แตถาเปนอกครอบครวหนงทชอบทะเลาะกน สามกชอบดมสรา เงนทหามาไดกไมพอใช ครอบครวกมแตป๓ญหา ไมมความสข เปนการสะทอนสงคม เศรษฐกจ ใหรจกประหยด รจกทามาหากน อยาหลงในอบายมข ครอบครวจะไดไมเปนหน ไมเกดความรนแรงภายในครอบครว สงคมจะไดมบคลากรทมคณภาพ ซงภาน พทกษ๑เผา ไดใชศลปะการแสดงละครเพอโยงเนอหาใหเขาสกระบวนการเรยนร กจกรรมเหยอเมาแลวขบ/อาชพไรพษ ชวตพอเพยง ในตารางกจกรรมเปนของคณดวงดาว รตนะ แตชวงหลงไมไดมาพดทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงนานมากแลว แตยงไมไดปรบแกชอของวทยากร รายการนจงมการผดพลาด ไมไดมการพดในกจกรรมชวงน จงไดยดระยะเวลาของกจกรรมเรยนรทาบญชครวเรอนมาจนถงเวลา 12.15 น.

143

ภาพท 28 อาหารกลางวน ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557

อาหารกลางวน ไมวาจะมอเชา เทยง เยน กจะเปนอาหารประเภทมงสวรต ทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไมเนนการฆาสตว๑ตดชวต ขาวทใหผเขาอบรมกนกเปน ขาวทปลกเอง พช ผก ผลไมกปลกเองทงสน ไมมสารเคมอยางแนนอน อาหารมงสวรตกบอาหารเจแตกตางกน อาหารเจคอ ไมใสหอม กระเทยม ตนกยชาย ผกช และเครองเทศทเผดรอน วตถดบหลกในการประกอบอาหารเจคอ แปง เตาห ซอว ถวตาง ๆ และผกนานาชนดยกเวนผกทกลาวมาแลว แตอาหารมงสวรตถอวา หอม กระเทยม เปนสมนไพร เพราะกระเทยมลดไขมนในเลอด แตอาหารเจมจดเหมอนกบมงสวรตตรงทไมกนเนอสตว๑ นามนทใชในการประกอบอาหารกเปนนามนมะพราว สกดเยน หรอนามนมะกอก ทาอาหารกไมใสผงชรส ทกอยางอรอยกลมกลอมดวยผกตาง ๆ และการปรงอาหารดวยความใสใจ อาหารแตละมอกจะมหลากหลายใหเลอกทาน มผกพนบานใหทานคกบนาพรก มผลไมตบทาย กบขาวกจะม 3 อยาง เชน ผดเตาห ใสถวงอก ยาตะไครเหดหหน แกงเขยวหวาน เปนตน ขาวทใหทานจะเปนขาวกลอง สามารถตกทานไดหมด จะมากจะนอยขนอยกบความพอใจและความอมทองของผรบประทาน แตตองทานใหหมดจาน สาระกอนทานอาหารของภาน พทกษ๑เผา กจะบอกผเขาอบรมเสมอวารางกายคนเราสามารถยอยเนอสตว๑ได 5% เทานน แตสามารถยอยพช ผกไดถง 95% เพอเปนการตอกยาใหผเขาอบรมไดเขาใจถงความเปนจรงของรางกายมนษย๑ วามใชเกดมาเพอกนเนอสตว๑เปนอาหาร และกอนทจะไปตกอาหารไดนนจะตองทองบทพจารณาอาหารกอน ดงน

“…กนขาวเคยวทกคา เราจดจากนเพอชาต อยากนอยางเปนทาส เหงอทก หยาดของชาวนา จงกนเพอเปนไท กนดวยใจทรคา บรรพบรษสรางสบมา รวมรกษาคณความด ขยนงานการสรางสรรค๑ มสมพนธ๑ฉนนองพ สมครสมาน

144

สามคค อทศพลเพอชาตไทย ตอนทายมกลาวอกวา ขอขอบพระคณกสกร ทผลตขาว ผก ผลไม ใหเรากน ขอขอบพระคณพอครวแมครวทปรงอาหารให เรากนในมอน…”

แลวเดนไปเขาแถวอยางเปนระเบยบเพอตกอาหาร กนเสรจกตองไปลางแกว ลางจานเองอยางเปนระเบยบทกกระบวนการ เพอฝกความรบผดชอบ เพยงจานขาวทเราทาน ทาไมตองไปเปนภาระใหคนอนลาง หากรางกายเรามครบ 32 ประการกตองรจกลางเอง แคจานขาว 1 ใบ ยงไมมความสามารถในการลาง แลวจะไปทาการใหญอะไรได กจกรรมการปฏบตการ...ปยอนทรย๑ชวภาพ ภาน พทกษ๑เผา ไดสาธตพรอมทงอธบายใหผเขาอบรมฟ๓งเกยวกบการทาปยอนทรย๑โดยวตถดบมดงน มลสตว๑ 1 สวน แกลบ ราขาว หรอจะเปนผกตบชวา ใบไม เศษผก เศษผลไม ทลายปาล๑ม เปลอกกาแฟ เปนการใชวตถดบทมในทองถนใหเกดประโยชน๑ นามาผสมใหเขากนแลวรดนาใหชม หมกไวเปนระยะเวลา 4 -5 วน วสดเหลานจะเกดกระบวนการหมกทาใหเกดความรอนในการฆาเชอรา เชอโรคทมาจากมลสตว๑ พออณหภมเยนลงเอามาใชปลกพชตาง ๆ ได นามาเลยงดน เพอให ดนเลยงพช เปนการบารงตงแตรากไปจนถงยอด ซงจะเปนการชวยปรบปรงดนใหดขน ดนรวนซย เวลารดนาดนจะชวยอมนาไว ปยอนทรย๑จะไปเปนอาหารของสงมชวตในดน สงผลตอพชสามารถตานทานโรค และแมลงไดด มความสมบรณ๑แขงแรง ใหผลผลตทมคณภาพ กาไรมากขน ตนทนในการผลตตา เพราะวสดทใชจะเนนใหเปนวสดทมอยในทองถน ทหางาย โดยการนาทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจากดมาใชใหเกดประโยชน๑สงสด เปนวธการทไมกอใหเกดผลเสยตอสภาพแวดลอม ไมเปนอนตรายตอเกษตรกรและผบร โภค สามารถใหผลผลตทมท งปรมาณและคณภาพ แตถาใชป ย เคมจะทาใหดนเสย ดนขาดสารอาหาร ตนพชไมแขงแรง ผลผลตนอยลง กาไรนอยลง ซงตรงขามกบการใชปยอนทรย๑ทกประการ เปนการชใหเหนขอแตกตางของปยอนทรย๑กบปยเคม เพอใหเกษตรกรไดมสานกหนมาใชปยอนทรย๑กนมากขน ใหนกถงตวเอง นกถงผบรโภค และนกถงสงแวดลอม เปนการปลกจตสานกใหรจกมคณธรรมใชการดารงชวต หากไมมเวลาทาปยอนทรย๑ใชเองสามารถหาซอไดตามรานขายปยทวไป หาซองายขน หรอสามารถหาซอไดทรานครวเพอนสขภาพเพอเปนการอดหนนเกษตรกรดวยกน กโลกรมละ 10 บาท หรอถาซอเยอะกมจาหนายเปนกระสอบ กระสอบละ 25 ก โลกร ม ราคา 200 บาท มจาหนายปยอนทรย๑ทงแบบชนดเมด ชนดผง และชนดนา ขนอยกบการนาไปใชงาน นอกจากวธการทาปยอนทรย๑ชวภาพแลว เกษตรกรสามารถใชนาป๓สสาวะมาทาปยยเรยไดอกดวย ซงนาป๓สสาวะมยเรยสงกวาปยยเรยทวไปมสาร Magnesium, Potassium, Phosphate, Phosphorus, Nitrogen, Ammonia, Urea และอน ๆ หากเกษตรกรทราบถงจดนกสามารถเกบนาป๓สสาวะของตนเองไวในถงแลวนาไปรดตนไมได ชวยใหประหยดคาปยไปไดอกมาก

145

กจกรรมเกษตรพอเพยงเลยงตนได ภาน พทกษ๑เผาไดฉายภาพทาง powerpoint ใหผเขาอบรมดตวอยางสวนของตวเองทอาเภอรตภม ใหเขาใจถงวาหากเกษตรกรรจกทาสวนโดยใชเกษตรอนทรย๑ สามารถมเงนเกบเลยงตนเองได ทสวนจะปลกพชหลากหลายชนด มนาขาว มพชผก ผลไม เพอจะไดไมตองไปซอมากน เราจะตองกนทกอยางทปลก ปลกทกอยางทกน ทเหลอกนาไปขาย เกษตรกรกจะมรายไดเลยงตนได ไมยากจน ไมเปนหน แตเกษตรกรจะตองทาเกษตรแบบอนทรย๑ ตนทนตา ไดประสทธภาพทสง ไมใชยาฆาแมลงไมทารายสขภาพเกษตรกรเองและผบรโภค ไมทาลายสงแวดลอมดวย นอกจากนยงมภาพเกยวกบเครอขายสมาชกเกษตรอนทรย๑หลายทาน มตงแตวยรน วยทางาน ไปจนถงวยสงอาย ทไดมาอบรมแลวนาวธการไปปฏบตจรง จนประสบผลสาเรจ เชน นรนทร ศรสวสด เคยทางานบรษท TOT เงนเดอนหมนกวาบาท หลงจากทไดมาอบรม แลวได เหนถงความสาคญของการทาเกษตรกรรมแบบธร รมชาต จ งไดนากลบไปใชจร ง และไดตดสนใจลาออกเพอมาทาอาชพเกษตรกรรมอยางจรงจง กกลายเปนเรองใหคนแถวบานตางตาหนตฉนนนทากน เพราะจบการศกษาในระดบสง แตกลบลาออกมาทาอาชพเกษตรกรรม ซงนรนทร ศรสวสด กไมไดรสกบนทอนความตงใจ แตกลบนาคาตาหนมาเปนแรงผลกดน จนเปนทประจกษ๑แกสายตาคนรอบขางวาเขาสามารถเปนเกษตรกรทมรายได ไมยากจน พงพาตนเองได จนประสบความสาเรจ ผลผลตทไดกจะนาไปจาหนายทหนารานครวเพอนสขภาพ ทาใหมรายไดมากกวาตอนทางานบรษท

ภาพท 29 ถวเหลองทานาเตาห ทมา: ถายภาพโดยผวจย เมอวนท 18 พฤศจกายน 2557

พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพคอ นาเตาห และมการสาธตวธการทานาเตาหงาย ๆ ดวยตวเองทบานได นาถวเหลองไปแชนา 4 -6 ชวโมง แลวนามาลางอกครงเพอความสะอาด เพอใหเปลอกถ วเหลองรอนออกมา จากนนสะเดดนาออกแลวเอาไปใสเครองป๓นนาผลไม

146

เตมน า เปล าท อ น ๆ เพมระหวางการป๓น เพอดบกลน เหมนเขยวของถ ว ป๓นจนละเอยด แลวเทออกมากรองดวยผาขาว จะไดนาเตาหทยงไมรอน จากนนนานาเตาหไปตมใหเดอดพรอม เสรฟรบประทาน หากตองการรสหวานกใหใสนาเชอมลงไปเพอเพมรสชาต กากถวเหลองในสวน ทเหลอสามารถนามาแปรรปเปนทอดมนถวเหลอง นาไปใชเปนอาหารไก นาไปใชเปนเชอเพลงแก๏ส และสามารถนาไปเพาะเหดไดดวย กจกรรมเกษตรอนทรย๑วถไท...ทางเลอกใหมเพอการพงพาตนเอง (มาร๑ตนฝรงทานาไร/อาร๑เจนตนาสนชาต) ภาน พทกษ๑เผา ไดเปรยบเทยบเกษตรอนทรย๑วถไทกบเกษตรเคมวถทาสใหผเขาอบรมฟ๓งวา ตอนทเกษตรกรทาสวนโดยใชสารเคมจะทาใหเกษตรกรกลายเปนทาส เปนหน ยากจน พงตนเองไมได เพราะฉะนนทางเลอกใหมคอ ใหเกษตรกรกนมาทาเกษตรอนทรย๑ ซงตางกนอยางไรจะมขอเปรยบเทยบใหเหน โดยการยกตวอยางคนตางชาตทสนใจทาไรนาสวนอยาง มาร๑ตน วนเลอร๑ (Martin Wheeler) เปนคนองกฤษ เปนเครอขายเกษตรกรอนทรย๑อยทภาคอสาน ซงเครอขายนจะมทวประเทศ มการแวะเวยนมาเยยมเยยนกนบาง เพอมาแลกเปลยนเรยนรประสบการณ๑ หากมาพกทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงกจะใหมาพดใหผเขาอบรมฟ๓งถงวถชวตความเปนอยของตวเองใหดเปนแบบอยางและนาไปปรบใช หรอถาไมไดมาพกกจะใหชมวดโอบนทกของเขา มาร๑ตน วนเลอร๑ ไดใชชวตตามแนวทางพระเจาอยหว เขาไดพดถงประเทศองกฤษวา คนจนในองกฤษไมมทดน ถกขนนางยดทดนไปหมด สวนคนรวยในองกฤษสามารถมทดนไดไมเกน 1 ไร เพราะทดนองกฤษตองเสยภาษแพง ดงนนหลกเศรษฐกจพอเพยงทาไดเฉพาะเมองไทย ทาใหคนจนในเมองไทยมทดน ซงเปนบญของคนไทยทไดอยในเมองไทย มาร๑ตน วนเลอร๑ มทดนในประเทศไทย 6 ไร เขาถอวาตวเองรวยแลว มาร๑ตน วนเลอร๑ ไดถามผเขาอบรมวาการปลกตนไม 1 ตนทปลกในเมองไทยเตบโตสงใหญขนมาประมาณ 1 เมตร ใชเวลากป แตคณรหรอไมทประเทศองกฤษกวาจะปลกตนไมใหใหญขนาดนได ตองใชเวลาถง 150 ป คนปลกไมมโอกาสไดเหนตนไมทตวเองปลก เขาบอกวามาอยเมองไทยมความสขมาก เขาปลกตนไมตงแตเปนเมลด ตนโตเทานวกอยคอย ๆ เหนการเจรญเตบโตของมนจนเตบใหญสงเปนรมเงาบงแดด ลม ฝน ได ซงเขาสามารถเหนทกการเจรญเตบโตดวยตาของเขาเอง มาร๑ตน วนเลอร๑ จงอยากใหผเขาอบรมไดสานกในพระกรณาธคณของในหลวง สานกรกแผนดนไทยใหมาก อยากใหนอมนาหลกคาสอนของในหลวงมาใชในการดาเนนชวต ชวตจะไดมความพอเพยง มความสข เนองจากคนไทยรกในหลวง แตไมปฏบตตามคาสอนของทาน หากเปนคนไทยไดมาฟ๓งคนตางชาตพดเชนนเรากจะรสกมแรงกระตนใหคด ใหมสานกรกชาต รกแผนดนเกดมากขน รจกฟ๓งแลวนาไปทาตาม เพอกอประโยชน๑ทดแกตนเองและสงคม ชมชน ประเทศชาต สวนเรอง อาร๑เจนตนาสนชาต เปนการใหดวา กระบวนการในการอบรมของ ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงอยากใหผทมาอบรมนกถงประเทศชาต อยานกแตตวเอง

147

หากคนในชาตยงทะเลาะกน ไมรกกน แลวชาตไหนจะมารกเรา เราจะส นชาตอยางอาร๑เจนตนากเปนได ซงกจะบอกถงความเปนมาของอาร๑เจนตนาสนชาตอยางไร โดยจะใหดภาพทาง powerpoint และเปดสารคดใหด ประเทศอาร๑เจนตนามฐานะรารวย เปนเขตเศรษฐกจ เชน พลงจากไบโอดเซล สนคาเกษตรแปรรป การประมง และเปนแหลงคนควาวจยดานชววทยาอนดบตน ๆ แตประชาชนไมมสานกในการรกชาต รกบานเมอง รกประเทศ ปลอยใหนกการเมองบรหาร และถกครอบงา โดยใชโครงการประชานยม ในโครงการลดแลกแจกแถม ทอางวาชวยคนจน เอาเงนภาษอากรของประชาชนมาใชในการหาเสยงอยางถกตองตามกฎหมาย จนในทสดกทาใหคนอาร๑เจนตนาตองสญเสยความเปนชาต เพราะนกการเมองขายสนทรพย๑ แปรรปรฐวสาหกจของอาร๑เจนตนา ทหลายคนมองวาเปนการขายชาตขายแผนดน การบรหารงานของรฐขาดหลกธรรมาภบาล ผลจาการทจรตคอร๑รปชนในทางรฐบาลไดทาใหการใชจายงบประมาณมการรวไหลเสยหายเปนอนมาก ความวบตของประเทศ จะไมเกดขน ถาผบรหารประเทศ และประชาชนมความสานก ผกพน และหวงแหนแผนดน หวงแหนสมบตของชาต รฐบาลกตองรจกทาหนาทรบใชประชาชน หากวาอาร๑เจนตนาไดตระหนกถงการดาเนนนโยบายทางการเงนทมความสมดลและพอเพยง เชนเดยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยงของประเทศไทย เชอว าภาวะวกฤตความลมสลายท เกดขนอาร๑ เจนตน าคงจะไม เกดขนแน เรองอาร๑เจนตนาสนชาตเปนการใหผเขาอบรมไดหวนคดถงประเทศของเราเอง เปนการปลกสรางจตสานกคนใหรกประเทศชาตบานเมอง กจกรรมธรรมะกอนนอน พนองชาวพทธรวมกนสวดมนต๑ พนองชาวมสลมรวมกนละหมาด ซงกทาตามปกตกอนเขานอนกตองสวดมนต๑ แลวจงแยกยายกนเขาหองของตวเองตามระเบยบ วนท 3


04.30-06.00 น. ธรรมะรบอรณ พนองไทยพทธ/ไทยมสลม แบงกลมเสวนาธรรม


06.00-07.00 น. วางแผนชวตและการผลตพอเพยง ภาน พทกษ๑เผา

07.00-08.00 อาหารเชา/ทากจสวนตว

08.00-09.00 น. เลอกคณะกรรมการประจารน

09.00-10.30 น. เปดใจกอนจาก

148



10.45-11.30 น. พธปด/รวมรองเพลงคามนสญญา/ถายภาพรวมกน

11.30-12.00 น. เกบสมภาระ/กตญ๒สถานท

12.00-13.00 น. อาหารกลางวน เดนทางโดยสวสดภาพ


กจกรรมวนสดทายชวงเชากเชนเดม ตนขนมากมาพบปะกนพดคยแลกเปลยนเรองธรรมะ เปนรายการธรรมะรบอรณ พนองไทยพทธกบไทยมสลม แบงกลมเสวนาธรรม หลงจากนนกแยกไปออกกาลงกาย กไดสอนการหายใจทถกวธคอ ตองหายใจออกเอาลมออกใหหมด เพราะเราจะไมสามารถหายใจเขาไดอยางเตมทหากปอดยงเกบลมบางสวนไว แลวหายใจเขาลก ๆ ปลอยชา ๆ แลวหายใจออกลก ๆ เขาชา ๆ สลบกนไป อยางนอยวนละ 5-6 นาท หากไดรบการฝกฝนการหายใจแบบลกบอย ๆ การหายใจอยางลกนจะชวยใหรางกายไดรบออกซเจนไดมากเพยงพอในครงหนง ๆ ทจะขบก๏าซคาร๑บอนไดออกไซด๑ของเสยออกจากรางกายได หากทาการหายใจอยางถกตองจะทาใหมสขภาพทด อกทงยงชวยใหจตใจเกดความสงบ ลดความความเครยด และชวยลดการนอนไมหลบอกดวย เราสามารถเรยนรเทคนคการหายใจแบบลกไดจากการ การออกกาลงกายแบบแอโรบคบางประเภท เชน การเลนโยคะ ซงแตละวนทตนขนมากตองอมนามนมะพราวกอน เพอสขภาพของตวเราเอง เมอทากจกรรมเสรจแลวกแยกยายไปอาบนา กจกรรมวางแผนชวตและการผลตพอเพยง เปนกจกรรมทใหผเขาอบรมออกแบบชวต จากทไดมาอบรมทงหมด คดวาจะนาไปปรบใชกบชวตของตวเองอยางไร โดยการใหแบงกลมกน โดยคนทอยหมบานเดยวกนใหมานงคยกน คนทอยในพนเดยวกนใหมาจบกลมดวยกน เพราะจะไดปรกษาป๓ญหาของชมชนตวเอง วามป๓ญหาและจะหาแนวทางแกไขอยางไร และแจกกระดาษใหกลมละ 1 แผน ใหเวลา 1 ชวโมง แลวใหตวแทนกลมออกมาพด เชน บางกลมวางแผนวาจะกลบไปเลกใชสารเคม จะกลบไปปลกผกกนเองกนเอง ทาสบใชเอง ทานายาลางจาน เปนตน จากนนสงทแตละกลมคดมาทงหมดภาน พทกษ๑เผา จะลงไปตดตามผล ไปเยยมเยยนถงบานแตละกลม แลวแตวาจะนดพบกนทไหน ซงจะใหผประสานงานโทรไปนดหมายกอน เมอตกลงกนได กจะไปพบ เพอจะไดมการปรกษาป๓ญหากน จากทไปเยยมบานบางคนกอาจจะทามากหนอย เพราะมพนท สวนใหญจะเปนเกษตรกรคนททามากกจะมทนใหจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ๑ โดยภาน พทกษ๑เผาจะเปนคนพจารณาวาคนไหนควรไดรบทน ซงเปนการใหขวญกาลงใจแกชาวเกษตรกร หากทกคนหนมาทา

149

เกษตรอนทรย๑ จะไมทาใหอดอยาก มเงนใช และยงไดเงนสนบสนนจากรฐบาลดวย หรอถาเปนประชาชนทวไปทไมไดทาอาชพเกษตรกรกจะดดแปลงพนทในบานเลกนอยมาทาสวน เชน ระเบยงบาน ดาดฟา เปนตน สวนใหญแลวคนทมาอบรมจะนากลบไปใชแตไมไดใชทกอยางทอบรม ขนอยกบวาหลกสตรไหนทตวเองสะดวกกจะนากลบไปใช

จากนนกรบประทานอาหารเชา แลวจงมาเลอกคณะกรรมการประจารน แลวจากนนภาน พทกษ๑เผา กไดใหผ เขาอบรมมายนลอมวง จบมอกน เพอเปดใจกอนจาก ใหผเขาอบรมทกคนไดพดถงความรสกทไดมาอบรมทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง วาไดรบประโยชน๑อยางไร มอะไรทอยากบอกกสามารถพดไดเตมท แลวพกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ หลงจากนนมารวมกนปดพธดวยการรองเพลงคามนสญญา เพลงนไดชวยเตอนสตใหทกคนทมาอบรมอยาลมคามนสญญาทใหไววาหากจบการอบรมแลว จะนาความรทไดไปใชอะไรบาง เนอเพลงนมอยวา

“...กอนจากกนขอสญญา ฝากประทบตรงตรา จนกวาจะพบกนใหม โบกมออาลา สญญาดวยหวใจ เพราะความรก ตดตรงหวงใย ดวยใจ ผกพนมนคง ดวยความดนนฝ๓งตรง จากไปแลวคานง ตรงประทบ ดวงใจ อยาไดลมเลอน สญญากนไวอยางไร ขอใหเรามนคง จ ต ใ จ กาวไปสรรค๑สรางความด โอเพอนเอ๐ย เคยรวมสนกกนมา แตเวลา ตองพาใหเราจากกน ไมนานหรอกหนา เราคงไดมาพบกน ไมมสงใด ขวางกน เพราะเรามนในสญญา หากแผนดน ไมฝ๓งกาย จะสขจะ ทกข๑เพยงใด นอมกายยมสฟ๓นฝา รอยรดดวงใจ มนในคาสญญา สรางสรรค๑เพอมวลประชา นคอสญญาของเรา…”

ในขณะทรองเพลง กตองจบมอประสานกนไว เปนเสมอนสายใยความผกพนเชอมกนไว ตางคนตางมากนคนละทศคนละทางเมอมาเจอกนกตองสรางความสมพนธ๑ เมอรองเพลงจบ จากนนกมาถายรปรวมกนเปนทระลก จากนนกถงเวลากลบบาน กจกรรมของโครงการเกษตรทฤษฎใหม โดยยดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หลกสตรเกษตรอนทรย๑วถไท โดยกจกรรมมดงตอไปน

150

วนท1

เวลา วชา วทยากร

09.00-10.00 น. ลงทะเบยน/กรอบแบบสอบถาม/อาหารวาง

10.00-11.00 น. ปฐมนเทศ ภาน พทกษ๑เผา

11.00-12.00 น. (บรรยาย)…การดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

สาธตการเพาะถวงอก และนามนมะพราวสกดเยน



13.00-14.00 น. กนทกอยางทปลก ปลกทกอยางทกน (สาธตการปลกผกไรสารพษหลากหลายวธ)

วฒศกด เพชรมศร


14.15-15.15 น. การทานาอลคาไลน๑ (Alkalline water) ภาน พทกษ๑เผา

15.15-16.15 น. กนดมดางลางพษตบ ภาน พทกษ๑เผา

16.15-17.00 น. พกทากจกรรมสวนตว

17.00-18.00 น. อาหารเยน

18.00-19.00 น. แลกเปลยนเรยนรประจาวน

19.00-20.00 น. (บรรยาย)…สขภาพดแบบองค๑รวม (อาหาร อากาศ อารมณ๑ ออกกาลงกาย และเอาพษออก)

20.00-20.30 น. ธ ร รมะก อนนอน พ น อ ง ช า วพ ท ธ ร ว มก น ส วดมนต๑ พนองชาวมสลมรวมกนละหมาด

ตารางท 5 กจกรรมในวนท 13 กมภาพนธ๑ 2558 สานกงานเกษตรและสหกรณ๑ จงหวดสงขลา

151

ผ เขาอบรมทกคนทมาอบรมทศนย๑ เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ตองมาลงทะเบยน กรอกแบบสอบถามกอน จากนนรวมกนรบประทานอาหารวาง ซงเปนนาดมสมนไพรททางศนย๑ฯ ไดจดเตรยมไวใหแลว กจกรรมปฐมนเทศ เพอเปนการชแนะแนวทางการปฏบตเบองตนกอนการอบรม กจกรรมกนทกอยางทปลก ปลกทกอยางทกน (สาธตการปลกผกไรสารพษหลากหลายวธ) เปนกจกรรมทสาธตการปลกผกไวกนเองทบาน ดวยวธงาย ๆ ถงแมผเขาอบรมจะ ไมมทดนในการปลกผกไวกนเอง กสามารถปลกไดในภาชนะเหลอใชทบาน เชน ขวดนา มนพช ตะกราเกา ๆ กลองโฟม เปนตน ซงจะมการสาธตใหดวาปลกอยางไร เรมตงแตการเพาะเมลดพช โดยการนาเมลดพชมาแชนาจนแตกหนอ จากนนเตรยมดนใสในภาชนะ เอานวจมใหเปนหลม นาเมลดพชใสลงไปฝ๓ง กลบดนใหเรยบรอย รดนาใหชม แลวใหผเขาอบรมไดทดลองทากนเอง พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ ดมนาขาวกลองงอก “ขาวกลองงอก” เปนขาวทผานกรรมวธการสเพยงครงเดยวเพอใหเปลอก (แกลบ) หลดออกไป ดงนนจงยงมจมกขาวและเยอหมเมลดขาวทเปนสนาตาลและสแดง (รา) เหลออย เมอนามาแชนาจงทาใหเกดการงอกจากเมลด ขาวกลอง ซงสวนทงอกขนมานเขาเรยกวา กาบา (GABA) หรอ Garmma amino butyric acid มคามากกวาขาวกลองตามปกตถง 15 เทา กรดนจดอยในกลมโปรตนทชวยบารงเซลล๑ประสาท อกทงยงทาใหสมองเกดการผอนคลายและนอนหลบสบาย วตถดบทใชมดงตอไปน ขาวกลองแดง ขาวกลองขาว อยางละ 1 กโลกรม นาเปลา 10 ลตร นาขาวกลองมาลางนาใหสะอาด แลวแชนาไว 4 ชวโมง จากนนสะเดดนาพอหมาด ๆ บมในภาชระปดผา 6 ชวโมง เมอถงเวลานามาลางนาสะอาดอกครงแลวบมอกครงใหครบ 14 ชวโมง จากนนนามาลางใหสะอาด นาขาวกลองมาป๓นใหละเอยดผสมนาเปลาเพอใหเขากน จากนนกรองดวยผาขาวเอาแตนา นานาขาวกลองไปตมใหเดอดแลวนามาดมได กจกรรมการทานาอลคาไลน๑ (Alkalline water) อปกรณ๑และวตถดบทใชมดงตอไปน ภาชนะทเปน โอง แกว หลกเลยงภาชนะทเปนพลาสตก ขเถาทไดจากกะลามะพราว ตนผกโขมหนาม ตนกลวยแหง ตนมะละกอแหง งวงตาลแหง หรอตนไมเนอออน และนาเปลา ขนตอนกไมยงยากเรมจาก นาขเถาใสในโอง เตมนาลงไปหมกใหครบ 7 วน พอไดนาดางทใส ตกขนมากรองแลวนาไปใชได กจกรรมแลกเปลยนเรยนรประจาวน จะเปนกจกรรมทใหผเข าอบรมมาพดคยแลกเปลยนกนวา แตละคนใชชวตอยบานกนอยางไรบาง หากมเคลดลบด ๆ กสามารถมารวมแบงป๓นสงด ๆ แกกนได กจกรรมบรรยาย...สขภาพดแบบองค๑รวม (อาหาร อากาศ อารมณ๑ ออกาลงกาย และเอาพษออก) ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงมการทาดทอกลางพษ เพอลางสงสกปรก

152

ภายในรางกายทสะสมอยใหออกมา เชน มะเรง นว ไขมน เปนตน ซงสขภาพจะดไดนนใชวามาลางพษแลวจะไมมโรคได หากยงคงใชชวตทปกตแบบเดม เชน การกนอาหารทมสารเคมเจอปน การพกผอนไมเพยงพอ การไมออกกาลงกาย ความเครยด เปนตน ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จงเปนสถานททปรบเปลยนพฤตกรรมบคคลทยงดาเนนชวตเสยงตอโรคตาง ๆ ใหปรบพฤตกรรมเสยใหมโดยการกนอาหารทดตอสขภาพ ซงทางศนย๑ฯ เนนการไมฆาสตว๑ตดชวต กนอาหารทไมเบยดเบยนสตว๑โลก จงทาอาหารมงสวรตใหผเขาอบรมรบประทานทกมอทมาอบรม มการฟ๓งธรรมะชวงเชาเพอใหมสต มคณธรรมนาจตใจ มการใหออกกาลงกาย เชน ไทเก๏ก โยคะ เปนตน และอากาศตอนเชาเปนอากาศทบรสทธ ยงเปนชนบท กจะไมมมลภาวะทเปนพษมารบกวน สดอากาศบรสทธไดเตมปอด การหายใจกมความสาคญ ตองหายใจอยางถกวธคอ เรมจากหายใจออกใหหมดกอน แลวจงหายใจเขาลก ๆ ผานทางจมก หายใจออกทางปากอยางชา ๆ นบใหถง 5 ตองหายใจเอาลมออกใหหมด เพราะเราจะไมสามารถหายใจเขาไดอยางเตมทหากปอดยงเกบลมบางสวนไว ลองฝกทากจกรรมนประมาณ 5-10 ครง จะทาใหรางกายหายใจแบบลกนไดโดยไมตองคด วนท 2


05.00-06.00 น. คณธรรมนาชวต พนองไทยพทธ/ไทยมสลม แบงกลมกนเสวนาธรรมะ


06.00-07.00 น. กายบรหารเพอสขภาพ (การฝกโยคะอาสนะ)

07.00-08.30 น. อาหารเชา/ทากจกรรมสวนตว

08.30-09.30 น. สวนผกบานฉนและการเพาะตนทานตะวนออน ว ร า ว ร ร ณ สวรรณรตน๑

09.30-10.30 น. จากมายาชวต...สเศรษฐกจพอเพยง เ ฟ า ซ เ บ ญ ห ยหมาน

10.30-11.00 น. พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ ภาน พทกษ๑เผา

11.00-12.00 น. ทาบญชถวายพอหลวง


153


13.00-14.00 น. ปฏบตการทาใหพอเพยง. . .การทาสบสมนไพร/แชมพสมนไพร/นายาเอนกประสงค๑/และการทานายาปรบผานม


14.00-15.00 น. ปฏบตการเทคโนโลยชวภาพ...ทาปยอนทรย๑ จลนทรย๑ทองถน และนาหมกสมนไพรไลแมลง


15.00-16.00 น. สนคาเกษตรแปรรปและผลตภณฑ๑เพอสขภาพ สวนย หนยง

16.00-16.15 น. พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ ภาน พทกษ๑เผา

16.15-17.15 น. เกษตรกรรนใหมหวใจพอเพยง (เพาะตนกลาสาล เพาะเลยงเชอราไตรโคเดอมา)

นรนทร ศรสวสด

17.15-18.00 น. อาหารเยน

18.00-19.00 น. แลกเปลยนเรยนรประจาวน

19.00-20.00 น. เกษตรอนทรย๑วถไท...ทางเลอกใหมเพอสขภาพ อนวต ลภกตโร

20.00-20.30 น. ธ ร รมะก อนนอน พ น อ ง ช า วพ ท ธ ร ว มก น ส วดมนต๑ พนองชาวมสลมรวมกนละหมาด


กจกรรมกายบรหารเพอสขภาพ (การฝกโยคะอาสนะ) โยคะอาสนะเปนการสรางความสมดลของรางกาย-จตใจ และจตวญญาณ ซงเปนการฝกโยคะทางกายบรหาร ทากายบรหารทดา เนนอยางนมนวลและละเอยดออน เพอเพมความยดหยน ทาใหกลามเนอผอนคลาย และทาใหระบบกระดกสนหลงแขงแรง มประสทธภาพในทางสรรศาสตร๑จะถกทาใหมความสมดล กลมกลนซงกนและกน และพษในรางกายจะถกขบออกไป เชน ทาเรอ เรมดวยการนงบนพน คอย ๆ ยกขาขน พรอมกบเอนตวไปดานหลง และยกขาขนทามมกบพนประมาณ 45 องศา โดยใหปลายเทาอยเหนอศรษะ และยกแขนขนเหยยดตรงขนานกบพนใหอยแนวเดยวกบระดบหวไหล โดยหนฝามอเขาหาตว พรอมกบเหยยดหลงตรงทงนาหนกลงบนกน ทานชวยชวยลดความเครยด ระบบยอยอาหารทางานไดดขน กระตนอวยวะภายใน และชวยใหกลามเนอบรเวณหนาทอง สะโพกและหลงแขงแรง ทาง เรมจากใหนอนราบกบพน โดยควาหนา แลวยกตวขนโคงไปดานหลงใหสด

154

ตนแขนและมอวางชดลาตวดานขาง ขาชดกน หรอจะแยกขาออกประมาณหนงชวงไหลกได ทานชวยชวยลดอาการปวดหลง เปนตน กจกรรมสวนผกบานฉนและการเพาะตนทานตะวนออน วราวรรณ สวรรณรตน๑ มอาชพเกษตรกร มสวนอยทตาบลทาแซ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ไดพดถงสวนผกของตนเองวา จดเรมตนเกดจากชวงทจบปรญญาตร คณะบรหารธรกจ สาขาการตลาดแลวเกดความคดวาจรง ๆ แลวเราอยากเปนอะไรกนแน อาชพทเราอยากทาจรง ๆ คออะไร กไดคาตอบวา เราชอบการเกษตร กเลยไปศกษาตอปรญญาโท คณะเศรษฐศาสตร๑ สาขาการจดการธรกจเกษตร และไดไปศกษาการทานาอนทรย๑ทมลนธขาวขวญดวย เนองจากคดไดวา เมอเราตองกนขาวทกวน แตเราไมรเลยวาขาวนนผลตอยางไร ไมรถงทมาทไป ทงทเราเองกมความร จากทไดไปอบรมเรองขาว และการทานาอนทรย๑ พบวาการทานาอนทรย๑ดกวานาเคม เนองจากปยเคมไมดตอสขภาพเปนสาเหตของการเกดโรคมะเรง หลงจากอบรมกไดนาความรกลบมาใชจรงทบาน เนองจากทางบานยงใชปยเคมในการทาเกษตรอย เราจงตองปฏบตใหเขาดกอนวาการทาเกษตรอนทรย๑ไดผลผลตทไมไดดอยไปกวาการทาเกษตรเคมเลย โดยเรมจากการทาปยอนทรย๑ใชเอง และหาเชอจลนทรย๑ในปาแถวบานมาเพาะเลยงเอง การทานาหมก EM หรอปยหมกชวภาพ และนามาเปรยบเทยบ 2 แปลง ระหวางแปลงทใชปยเคมกบแปลงทใชปยอนทรย๑ สรปแลววาการทาอนทรย๑ไดดกวาเคม ชวงแรกของการทาเกษตรอนทรย๑นนตองใชระยะเวลา แตถาทาไปเรอย ๆ ในระยะยาวเกษตรอนทรย๑ใชไดผลดขนเรอย ๆ เนองจากชวยลดคาใชจาย มผลผลตทเพมมากขน ทาใหรายไดเพมขนตามไปดวย แตสงสาคญทสดคอ เรองสขภาพ หากครอบครวจะมความสขไดนน คนในครอบครวจะตองมสขภาพแขงแรง ถาคนใดคนหนงในครอบครวเกดปวยขนมา คนในครอบครวกตองรบภาระเรองคาใชจายเพมขน อกทงประเทศไทยจะพฒนาได คนในสงคมตองมสขภาพทแขงแรงกอน แลวคนในสงคมจะมสขภาพทดไดอยางไร ถาหากไปดขอมลผปวยโรคมะเรง หรอโรคตาง ๆ มอตราคนปวยเพมขนทกป สาเหตหลกเกดจาก เรองของอาหาร ดงนนถาเราอยากจะกนอะไร กใหปลกสงทอยากกน สงไหนทไมไดปลกกแลกเปลยนพนธ๑พช เมลดพนธ๑ และซอพชผก จากสมาชกเครอขายเกษตรกรทรจก เชน เพอนทเจอในเฟสบ๏ค คนทมาเยยมทสวน เครอขาย bioseed และโจน จนได ทกรายไดตกเดอนหนงประมาณ 20,000 บาท ขายผกอยทตลาดพลาซาหาดใหญ หนาโรงรบจานา มผกหลากหลายขนด เชน คะนา กวางตง ผกบง มะเขอเทศลกแพรสเหลอง (yellow pear tomato) มะเขอจานมวง ลกใหญ ๆ ใชแกงสมได ขาวโพดหวาน ขาวโพดเทยนสามส ขาวโพดขาวเหนยวขาว ถวพ ถวฝ๓กยาว กยชายเขยว กยชายขาว มลเบอร๑ร บวบก ฝรงกมจ ชมพสายพนธ๑เวยดนาม ยอดชะมวง มะขาม สมจด มงคด ลองกอง บวบ ทเรยน สบปะรด แกวมงกร ผกนา ตนออนทานตะวน ตนกลาขาวสาล มะยม มะมวงงาชางหางแดง มะพราว มะละกอ มะรม ดอกแค ไผตง ลกเนยง สะตอ มะมวงเบา ชะอม ผกหวาน ตะไคร พรก ขา ขมน ผกชฝรงเศส สาบเสอ บ๏อกฉอย แกนตะวน หมาก เตยหอม กลวยเลบมอนาง กลวยนาวา

155

ถวฝ๓กยาว ถวงอก ชะพล มะเขอพวง มะเขอยาว มะระขนก ตนหอม ผกช ผกโขม ตนเขยวหวาน บล๏อคโคล เปนตน ตงขายในราคาทไมแพงจนเกนไป เพราะอยากใหคนจน ไดมสทธไดกนอาหารด ๆ จงไดเนนการทาธรกจทมคณธรรม จรยธรรม วราวรรณ สวรรณรตน๑ ไดสอนการเพาะตนทานตะวนออน มขนตอนดงตอไปน 1.ลางเมลดทานตะวน 2-3 รอบ จนนาใส เมลดทจมใชปลกไมได ใชไดเฉพาะเมลดทลอยนา 2.นาเมลดทานตะวนมาแชนาไว 6-8 ชวโมง (อาจจะใชนาอนชวยถาอากาศเยน) 3.สะเดดนา แลวนาผาขนหนสะอาดชบนาบดหมาด ๆ หอไว 4.นากะละมงมาครอบไวประมาณ 12-15 ชวโมง (จะเหนตมรากสขาวเกดขน) 5.ใหเตรยมดน โดยการรอนดนกอน ใชดนทระเอยดเพอใหรากงอกด โรยดนสงประมาณ 2 เซนตเมตร แลวนาเมลดมาโรย กลบดนบางๆ 6.รดนาโดยใชฟอกก เกบไวในทรม รดนาเชา-เยน (ขนอยกบอากาศ) นาทใชรดอาจจะผสมนาสมควนไมเพอไลแมลงหวและมด 7.พอตนสงไดเทาทพอใจใหเรมทยอยตากแสงแดดเพอสรางใบสเขยว ชวงพกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ จะใหผเขาอบรมดมนาคลอโรฟลล๑ พรอมทงสาธตวธการทานาดมนาคลอโรฟลล๑ใหผเขาอบรมดและปฏบตตาม เรมจากการเพาะตนกลาขาวสาล นาไปแชนาใหทวมทงไว 1 คน วนท 2 นาเมลดผกมาหอผาอก 1 คน แลววนตอมากนามาเพาะ ทางศนย๑ฯ ไดจดเมลดไวเปนกอง กองละ 10 เมลด ผเขาอบรมกมาเขาแถวเพอหยอดคนละ 1 หลม จากนนกรอเกบเกยวพอตนกลาขนมาประมาณ 1 คบ กใหใชกรรไกรตดนามาป๓น เพอคนเปนนา กจะไดนาป๓นคลอโรฟลล๑ดมอรอย และดตอสขภาพ ซงตนกลาขาวสาลสามารถตดไดถง 3 ครง หลงจากทงอกออกมา 1 คบ กคอย ๆ ตดออกมาทานาได กจกรรมปฏบตการทาใหพอเพยง...การทาสบสมนไพร/แชมพสมนไพร/นายาเอนกประสงค๑/และการทานายาปรบผานม การทานายาปรบผานม โดยการใชนาอน 2 ลตร เอาสารททานายาปรบผานมซงหาซอไดจากรานครวเพอนสขภาพนามาผสมใหเขากน กสามารถนามาใชได พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ ชวงนกจะมนาสมนไพรตาง ๆ ใหผเขาอบรมไดพกชม และไดสอนใหผเขาอบรมทา เชน ชาทเรยนเทศ ชาขาวเปลอก นาตนออนทานตะวน นากระเจยบ นาเสาวรส นาเก๏กฮวย นามะตม นาบวบก เปนตน

156

วนท 3


05.00-06.00 น. คณธรรมนาชวต พนองไทยพทธ/ไทยมสลม แบงกลมกนเสวนาธรรมะ


06.00-07.00 น. ตอบป๓ญหาสารพน ภาน พทกษ๑เผา

07.00-08.00 น. อาหารเชา

08.00-09.00 น. ทากจกรรมสวนตวและเกบสมภาระ

09.00-11.00 น. ทานาเตาห เตาหแผน และนมธญพช ภาน พทกษ๑เผา

11.00-12.00 น. การทาเตาผลตถาน การทาถานแกลบ และนาสมควนไม วฒศกด

เพชรมศร


13.00-14.00 น. การตลาดทเปนธรรมและยงยน (รปแบบการจดการตลาดทหลากหลาย)


14.00-15.00 น. ผใหญบานรนใหมหวใจพอเพยง เจตน๑ธนส กลนล

15.00-16.00 วางแผนชวตและการผลตพอเพยง ภาน พทกษ๑เผา

16.00-16.15 พกดมนาสมนไพรเพอสขภาพ

16.15-17.00 เลอกคณะกรรมการและผประสานงานประจารน ภาน พทกษ๑เผา

เปดใจกอนจาก

พธปด...รวมรองเพลงสดดมหาราชาพรอมกน และถายภาพรวมกน

เดนทางกลบโดยสวสดภาพ

157


กจกรรมทานาเตาห เตาหแผน และนมธญพช นาเตาหและนมธญพช ผวจยไดเขยนไวกอนหนานแลว ผวจยจงอยากเสรมเนอหาในสวนของกระบวนการทาเตาหแผนคอ นานาเตาหมาใสดเกลอ 5 ชอนโต๏ะ มากนอยขนอยกบความตองการ ยงมากทาใหจบตวเปนกอนเรวขน คนใหเขากนจนจบตวเปนกอน เตรยมภาชนะรองดวยผาขาวบางเพอกรองสวนทไมยงเปนเนอเตาหออก ปดภาชนะใหมดชด รอ 10-15 นาท หรอแลวแตจนกวาจะแขงตว สามารถนาไปทาอาหารได

กจกรรมการดทอกสารพษ การดท๏อก เปนอกหนงกจกรรมของศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ทมอกชอวา ศนย๑สงเสรมสขภาพประชาชน มการอบรม 3 วน 2 คน ตามหลกวชาการ การลางพษตองทาใหได 15 ครง สขภาพจะดอยางยงยน เนองจากการลางพษ 1 ครงจะทาใหอายของตบออนเยาว๑ลง 2 ป หมายความวาสขภาพเราจะด เมอตบเราสะอาดกจะสงผลตอหวใจ สงผลตอการทางานของไต สงผลตออวยวะภายในรางกาย กจกรรมศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงใน การดท๏อกคอ ชวงเชาจะมกจกรรมแชเทา และพอกหนาดวยสมนไพร ชวงบายจะมหมอนวดของแพทย๑แผนไทย มาดแล และนวดตวใหผเขาอบรมไดผอนคลาย และกอนวนทผเขาอบรมจะกลบบาน ชวงเยนจะงดอาหาร หากหวจะใหดมเปนนาสมนไพรแทน งดเพอใหรางกายสะอาด เวลา 22.00 น. จะใหดมนาผลไม จาพวกนาสม นามะนาว นามนมะกอก ทเปนกรดและนามนทด ตอสขภาพ และชวงเวลา 02.00 น. พษจะถกขบออกจากรางกาย จากนนภานพทกษ๑เผา จะเปนผตรวจและวเคราะห๑สขภาพภายในจากลกษณะของอจจาระแตละคน เพอจะใหผเขาอบรมไดเขาใจถงสขภาพภายในวามป๓ญหาดานไหนบาง และควรปรบปรงวถชวตการกน การอยอยางไรเพ อใหดตอสขภาพ หลายคนจงเกดคาถามวาทาไมตองดมนามนมะกอกและนามะนาว ตอน 22.00 น. ซง รศ.ดร.สาเรง รตนะระพ อาจารย๑แพทย๑ผเชยวชาญจากคณะแพทยศาสตร๑ศรราชพยาบาล ซ งเคยเขาคอร๑สลางพษตบ ใหความเหนวา เคลดลบของการลางพษตบอยทการฟนฟตบ และใหความรในฐานะแพทย๑แผนใหมวา "ชวงเวลา 22.00 น. ถง 02.00 น. เปนชวงเวลาททอนาด เปดกวาง เพอเทของเสยออกจากตบ จงควรดมนามนมะกอก และนามะนาวในชวงเวลาน เพอใหนามนมะกอกชวยขจดเอาคราบนามนทพอกตบ แลวนาพาสารพษและนวจากถงนาดออกมาดวย" ดงภาพท 30-31

158

ภาพท 30 อจจาระเดกทชอบกนไก KFC ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

เดกผชายคนนอาย 6 ป ชอบกนไก KFC เปนประจา เมอเขาไดลางพษทออกมาจากตบ ปรากฏวาอจจาระออกมามลกษณะเปนกอนไขมนจบตวอย

ภาพท 31 กอนเซลล๑มะเรงสดาในอจจาระ ทมา: ภาน พทกษ๑เผา เมอวนท 9 มนาคม 2557

หากไดเขารวมกจกรรมการดท๏อกหรอลางพษทศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง จะมการแจกอปกรณ๑ทใชในการดท๏อกใหผเขาอบรมคนละ 1 ชด ซงจะประกอบดวย ขวดเปลาบรรจนาไดสงสด 1300 ml. สายยาง และวาวเปด-ปด กระบวนการขนตอนในการดท๏อกนน เรมจากเตรยมนาสะอาดหรอนาสมนไพร ซงนาทใชในการดท๏อกนนนอกจากกากกาแฟแลวยงม นามะนาว นามะขาม นาดางอลคาไลน๑ ใบขเหลก สมนไพรแตละชนดกมคณสมบตแตกตางกนออกไป

159

เชน นาใบขเหลกทาใหนอนหลบสบาย เปนตน ถาเลอกใชนาสะอาดกจะนามาผสมกบกากกาแฟ 1 ชอนชา ตอ นา 1 ลตรหรอ 1000 ml. นาอนทนามาใชมากหรอนอยขนอยกบแตละบคคล จากนนคนใหละลายจนไมมตะกอน แลวนามาบรรจใสกระบอก ปดฝาใหแนน ปดวาวระบายนาไวจนกวาจะใชงาน เตรยมรางกายใหพรอมโดยการสวมใสเสอผาทสบาย แลวนากระบอกไปแขวนไวในหองนา ซงภายในหองนาจะมตะขอไวสาหรบแขวนกระบอกอยแลวสง 1 เมตร 50 เซนตเมตร หรอ 1 เมตรขนไป และมแทนไวสาหรบนอน เพอใหผทมาดท๏อกนนมความสะดวกมากยงขน เมอเรมดท๏อกกจะมการจดเตรยมทานอนโดยการนอนตะแคง ทาสารหลอลน เชน วานหางจระเข หรอวาสลน เพอจะไดใสสายยางเขาทางทวารไดงายไมระคายเคอง เมอเตรยมตวพรอมแลวกใหเปดวาวนาใหไหลจนหมด กนอาการปวดทองอจจาระไวสก 1-2 นาท เพอใหนาทเขาสรางกายไดไปทาปฏกรยาภายในกอน แลวจงอจจาระไดตามปกต พษทออกจากตบ ตบออน และถงนาด มลกษณะดงน 1.สงทลอยอยขางบนคอ ไขมนจากตบและนวจากถงนาด ไขมนจากตบจะมสเหลอง สเขยว สเทา สดา กอนขรขระ หรอเปนนาสเหลองสเทา สดา เปนคราบมนตดมอลางออกยาก ตองใชนายาลางจานหรอสบลางหลายครง ซงสงเกตจากถงทใหผเขาอบรมใสอจจาระเวลานาไปลาง หากมไขมนจากตบออกมาจะลางยากมาก ตองขดหลายครงเพอใหถงสะอาด และลกษณะนวจากถงนาดจะมสเขยว เหลอง ดา กอนคอนขางกลม ไมแขงเหมอนหน 2.สวนทลอยอยตรงกลางจะเปนเซลล๑มะเรง มลกษณะเหมอนเหดหหนขาว 3.สวนทอยลางสดคอ เมดเลอดแดงทหมดอาย อาการหลงลางพษ หลงจากลางพษจะรสกออนเพลย เปนอาการปกต ใหรบประทานอาหารออน ๆ 3 วน หลงจากนนจงรบประทานอาหารตามปกต และทาดทอกเชาเปนเวลา 7 วนอยางตอเนอง กลนตาง ๆ ทออกมาจากการลางพษตบ กลนคาว มป๓ญหาเรองระบบเลอด นาเหลอง กลนเหมอนศพ มป๓ญหาในระบบกระดก เสนเอน กลนขาวบด มป๓ญหาระบบลม ระบบทางเดนหายใจ กลนหญาเนา มป๓ญหาระบบยอย กระเพาะอาหาร ศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ยงไดสอนนาฬกาชวตแกผทมาอบรมเพอใหเขาใจถงกระบวนการทางานของรางกาย ซงนาฬกาชวตคอ สงทธรรมชาตใหมา และกาหนดชวงจงหวะไวอยแลว การทาอะไรทเปนการฝนกลไกธรรมชาตยอมสงผลกระทบกบรางกายแนนอน ป๓จจยททาใหนาฬกาชวภาพทางานผดปกต ไดแก พฤตกรรมการใชชวต เชน การกน การนอน เปนตน ดงนนเราควรมาเรยนรการปฏบตตวตามนาฬกาชวตเพอใหมสขภาพทด อายยนยาว

160

01.00-03.00 น. เปนชวงเวลาของตบ ทาหนาทขบสารพษออกจากรางกาย สะสมอาหารสารองใหกบรางกาย ผลตอนซลน ตลอดจนผลตนาดเพอเกบไวยอยไขมน ถาชวงเวลานยงไมนอน รางกายจะสญเสยพลงงาน ตบจะออนแอลงเนองจากตองทางานมากขน สงผลกระทบถงการทางานของตบออน ทาใหผลตฮอร๑โมนอนซลนไดนอยลง และถาเราไมนอนในชวงเวลานเปนประจา อาจทาใหเปนโรคความดนโลหตสง ภมคมกนบกพรอง เบาหวาน โรคหวใจ ฯลฯ 03.00-05.00 น. เปนชวงเวลาของปอด ทฟนฟเซลล๑และขบสารพษออกจากเซลล๑ตาง ๆ ของรางกาย ถาตนนอนในชวงนเปนประจาปอดจะทางานด และสงผลใหผวพรรณดดวย สวนคนทสบบหรจนเปนหอบหด ไซนส หรอทางเดนหายใจ มกถกปลกใหตนขนมาในชวงนดวยอาการ ไอ จาม เนองจากปอดกาลงทาหนาทขบของเสยออกจากรางกาย 05.00-07.00 น. เปนชวงเวลาของสาไสใหญ เราจงควรออกกาลงกายเปนประจาเพอชวยใหสาไสใหญขยบตว ทาใหระบบการขบถายดขน ถาไมขบถาย รางกายกจะดดซมของเสยเขาสรางกายอกครงหนง สงผลใหเกดรอยเหยวยนบนใบหนา 07.00-09.00 น. เปนชวงเวลาของกระเพาะอาหาร อาหารเชาเปนมอสาคญทสดของรางกาย เพราะกระเพาะทาหนาทยอยอาหารไดดทสด การกนอาหารในชวงนทกวนจะทาใหกระเพาะอาหารแขงแรง ถาไมกนอาหารอาจทาใหรางกายขาดสารอาหาร เปนโรคกระเพาะ สงผลใหหวใจทางานหนก เพราะตองสบฉดเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย 09.00-11.00 น. เปนชวงเวลาของมาม ทาหนาทเกบพลงงานสารอง ควบคมเมดเลอดและไขมน สรางนาเหลอง และกรองเชอโรคทเขาสรางกายทกชนด หากใครทมความกงวลอยบอย ๆ ความกงวลจะทาใหมามออนแอ และไมสามารถขจดเซลล๑เมดเลอดตายออกได ถาเปนผหญงจะทาใหมดลกบวมหรอหยอน ถาเปนผชายจะสงผลตอตอมลกหมาก 11.00-13.00 น. เปนชวงเวลาของหวใจ ทาหนาทสบฉดเลอดไปเลยงรางกาย ควรหลกเลยงเหตททาใหเกดความเครยด คดหนก และไมควรใหมอาการตนเตนและตกใจ หากเปนคนทชอบนอนดก จะทาใหเมดเลอดแดงแตกมากกวาปกต รางกายจงตองสบฉดเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ถขน แรงขนและเรวขน สงผลใหเปนความดนโลหตสงได 13.00-15.00 น. เปนชวงเวลาของลาไสเลก ทาหนาทดดซมอาหารทเปนนา เชน วตามนบ ซ และโปรตนเพอนาไปสรางกรดอะมโนเพอใชในการสรางเซลล๑สมอง ซอมแซมสวนท สกหรอ สาหรบผหญงจะชวยในการสรางรงไข ชวงเวลานจงควรงดกนอาหารทกชนด การกนของทอด ของมน หรอขนม จะทาใหลาไสเลกตอนบนไมหลงดางออกมาทาใหอาหารยอยยาก และถากนตดตอกนนาน ๆ จะทาใหลาไสเลกบวม มแก๏สและดดซมยาก ป๓ญหาเหลานสงผลกระทบกบสมองดวย 15.00-17.00 น. เปนชวงเวลาของกระเพาะป๓สสาวะ ทาหนาทขบกรดและของเสยออกจากรางกาย ซงเปนของเสยทผานการแปรรปมาจากลาไสเลก ถาหากอนฉเปนเวลานาน ๆ

161

จะทาใหป๓สสาวะถกดดซมเขาสกระแสเลอด และกลามเนอหรดของกระเพาะป๓สสาวะอกเสบ สงผลกระทบถงตาทาใหตาพรามว ถานาน ๆ สงผลใหตาบอดได 17.00-19.00 น. เปนชวงเวลาของไต ทาหนาทควบคมการทางานของกระดก ไขขอ ฮอร๑โมน อวยวะสบพนธ๑ เสนผม เลอด หและตา การทางานหนกโดยไมไดพกผอนจะทาใหไตออนแอและเสอมได โดยเฉพาะหญงมครรภ๑ อาจทาใหแทงลก หรอถาไมแทงลกกอาจทาใหลกไมแขงแรง 19.00-21.00 น. เปนชวงเวลาของเยอหมหวใจ ชวงนควรพกผอน โดยเฉพาะการนงสมาธ สวดมนต๑ เพอใหหวใจทางานนอยลง ถาไมพกผอนในชวงนจะทาใหเลอดขน กลามเนอหวใจทางานหนก สงผลใหหวใจโต โดยเฉพาะคนททางานหรอเทยวกลางคน 21.00-23.00 น. เปนชวงเวลาพลงงานรวม จงหามอาบนาเยนในชวงน เพราะจะทาใหเจบปวยไดงาย หามออกไปรบอากาศนอกบาน เพราะชวงนตนไมจะคายก๏าซคาร๑บอนไดออกไซด๑ออกมา จงควรนอนหลบพกผอนเพอใหรางกายสรางเมดเลอดแดงทดแทนสวนทแตกไป ถาหากไมพกผอนจะทาใหเมดเลอดแดงแตกมากขนเรอย ๆ สกเกตโดย ถานอนดกแลวไปบรจาคเลอดจะทาใหเลอดลอย หรอเลอดจาง เนองจากปรมาณเมดเลอดมนอยเกนไป ซงทดสอบไดดวยการหยดเลอดลงในนายา Copper Sulphate ถาเลอดเบากวานายากจะไมจม แตถาเปนเลอดปกตเมอหยดลงบนนายา เลอดกจะจมในนายา 23.00-01.00 น. เปนชวงเวลาของถงนาด มหนาทยอยไขมน เพอเปลยนรปเปนฮอร๑โมน กลามเนอ กระดก ไขขอ เสนเอน ไขสมอง ตา และนาหลอเลยงในรางกายทงหมด เปนถงเกบนายอยสารองทออกจากตบ และเมออวยวะใดในรางกายขาดนากจะมาดงจากถงนาด ถาไมพกผอนในชวงเวลานจะทาใหถงนาดขน ไขมนตกตะกอนในตวเรา เชน มถงไขมนใตตา ลงพง อารมณ๑ฉนเฉยว สายตาเสอม และทสาคญทาใหรางกายขาดวตามนเอ ด อ เค ซงเปนวตามนทละลายในไขมน เรองการทาดท๏อก กาลงไดรบความนยมจากกลมคนผรกสขภาพ จะเหนไดจากทมผประกอบการหลายรายไดออกสนคาเพอการทาดทอกออกมาสตลาดมากขน โดยเฉพาะบรรดาโรงพยาบาลตาง ๆ กมการจดโปรแกรมดทอกออกมามากขน แตกยงมคาถามวา การดท๏อกนน ดจรงหรอ ซงมกระแสทงดและไมด ทาใหเกดขอมลผดพลาดสงตอกนเปนลกโซ บางกวาดท๏อกแลวทาใหลาไสบาง ทาใหถายอจจาระไมเปนปกต เนองจากตองดท๏อกเทานนถงจะถายออกได เปนตน แตการทาดทอกทถกตองกควรอยในความควบคมของแพทย๑ทมความชานาญ อยาทาเองโดยขาดความรอยางถกตอง

162

ภาคผนวก ข

ส าเนาตนฉบบบทความตพมพ

163

บทบาทการด าเนนชวตเพอการพฒนาคนและสงคมของภาน พทกษเผา

Role of Way of Life for Human and Social Development of Phanu Phithakphao

วยะดา ตงเทยงธรรม1/ และวนชย ธรรมสจการ1/

Wiyada Tangtiangtam1/ and Wanchai Dhammasaccakarn1/

Abstract: This research aims to study role and the lifestyle of Panu Phithakphao who can be a prototype for human and social development. Using autobiographical methods: in-depth interview, observing and taking notes, and review from documents. The descriptive analysis employed to analyze. The results showed that the lifestyle of Panu Phithakphao turning point into three phases: the family bankrupt, experience from being government official, and opening a new perspective on life with challenged activities. Panu Phithakphao formed self- identity that can be a model for others to follow. He can apply the principle of sufficiency economy for living and transfer of knowledge to public. People in community can adapt to solve poverty and can be self-reliant living. This process can be adapted to the individual and society level. When people are self-sufficient and can self-reliant they should sharing knowledge and helping others to create a network for an example to other communities for raising the quality of life in society.

Keywords: Role, way of life, biography of Phanu Phithakphao

1/ หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพฒนามนษยและสงคม คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จ.สงขลา 90110 1/ Master Program in Human and Social Development, Faculty of Liberal Arts, Prince of Songkla University, Songkhla 90110, Thailand

164

บทคดยอ: งานวจยนมวตถประสงค๑เพอศกษาบทบาทการดาเนนชวตของภาน พทกษ๑เผา สามารถเปนตนแบบในการสรางคน และพฒนาสงคมใหดขน โดยใชวธการศกษาแบบอตชวประวต สมภาษณ๑เชงลก มการสงเกตและจดบนทก การเกบรวบรวมเอกสารและวเคราะห๑ขอมล ดวยวธพรรณนาวเคราะห๑ ผลการวจยพบวา บทบาทการดาเนนชวตชวตของภาน พทกษ๑เผา มจดเปลยนแบงเปน 3 ชวง คอชวงทครอบครวลมละลาย ชวงประสบการณ๑การรบราชการ ชวงเปดมมมองใหมในชวตก บกจกรรมททาทาย ภาน พทกษ๑เผา สามารถสรางตวตนทเปนตนแบบใหกบผอนไดนาไปปฏบตตาม โดยการเปนตนแบบการดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และถายทอดความรสสาธารณะ ใหสามารถนาไปแกไขป๓ญหาความยากจนและพงตนเองได กระบวนการนสามารถนาไปปรบใชต งแตระดบป๓จเจก จนถงระดบสงคม เมอบคคลมความพอเพยง สามารถพงตนเองได กควรทาประโยชน๑เพอสงคม โดยการแบงป๓นความร ความชวยเหลอผอน สรางกลมเครอขายเพอเปนแบบอยางแกชมชนอน และเพอยกระดบคณภาพชวตของคนในสงคมใหดขน

ค าส าคญ: บทบาท การดาเนนชวต ประวตภาน พทกษ๑เผา

ค าน า

ชวประวตของภาน พทกษ๑เผา เปนคนทมขยนเรยนหนงสอตงแตวยเดก ไมไดเรยนเพอความรเพยงอยางเดยว แตไดเปลยนเปนเรยนเพอทาประโยชน๑ใหแกสวนรวม ไดนาความรไปถายทอดใหกบผอนโดยการรบราชการคร ตอมาไดถกทาบทามใหมาเปนผชวยเลขานการผ ว าราชการกรงเทพมหานคร ตลอดระยะเวลาทรบราชการไดเหนถงป๓ญหาความยากจน และหนสนของเกษตรกรไทย จงไดผนชวตมาเปนเกษตรกร เพอทจะเรยนรวธการทาเกษตร และสามารถนาความรไปเผยแพรใหกบเกษตรกร และประชาชนทสนใจใหสามารถนาความรไปพฒนาคณภาพชวตของตนเองได จงไดมาตงศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกล า จ งห ว ด ส งขลา ต ามหล กส ต รขอ งศ นย๑ เ ร ยนร ค ณ ธร รม เพ อ เ ศ รษฐก จพอ เพ ย ง มกจกรรม 3 ดาน ดงน 1.ดานการทาเกษตรอนทรย๑ 2. ดานสขภาพ การรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ การดท๏อก เปนตน 3. ดานคณธรรม การเรยนรศาสนา การใชชวตบนพนฐานของคณธรรม จรยธรรม และทาประโยชน๑เพอสวนรวม

กจกรรมทง 3 ดานทภาน พทกษ๑เผา ไดคดขนโดยคานงถงความสมดลบนพนฐานของทรพยากรธรรมชาต ภมป๓ญญา และวฒนธรรม อกทงยงไดสรางรานครวเพอนสขภาพตงอยเลขท

165

217/12 ตรงข ามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารร งสรรค๑ อ า เภอหาดใหญ จ งหวดสงขลา เพอรองรบผลผลตจากเครอขาย

ชวตของภาน พทกษ๑เผา มหลายเหตการณ๑ทเกดขนในชวตสงผลหรอกาหนดวถ ความคด ประสบการณ๑ และความเชอ ชวยขดเกลา สรางเสรม หรอเปลยนแปลง ใหเหมาะกบตวตน ภาน พทกษ๑เผา กลายเปนคนทตระหนกถงความสาคญของการชวยเหลอผอน มงทาความดเพอสวนรวม โดยการเปนตนแบบดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และถายทอดความรสสงคม เพอสรางกระบวนการเรยนรใหเกษตรกรและประชาขน ไดเขาถงขอมล ความร เพอการแกไขป๓ญหาความยากจน สามารถพงตนเองได

ดวยเหตดงกลาวผวจยจงเลอกศกษาภาน พทกษ๑เผา เนองจากเลงเหนวาเปนบคคลทประกอบคณงามความดดวยความเสยสละ ทมเทกาลงกาย กาลงใจ กาลงความคด และทรพย๑สนเงนทอง เพอจรรโลงสงคมสวนรวมใหเปนสข สรางผลงานทเปนประโยชน๑ตอสงคมอยมาก ควรไดรบการยกยองสรรเสรญ ใหเกยรต ใหกาลงใจ และสนบสนนเผยแพรประชาสมพนธ๑ชวประวต ผลงาน และคณงามความดใหคนทวไปไดรจก และยดถอเปนแบบอยาง สามารถนาไปปรบใชใหเกดประโยชน๑ตอองค๑กร ชมชน สงคมได

วตถประสงคของการวจย

การศกษาครงนผวจยมวตถประสงค๑เพอศกษาถงบทบาทการดาเนนชวตของภาน พทกษ๑เผา ทสามารถเปนตนแบบในการสรางคนใหมคณภาพชวตทดขน อกทงผลงานตาง ๆ สามารถนาไปปรบใชในการบรหารองค๑กร ชมชน และสงคม

อปกรณและวธการ

บทบาทการดาเนนชวตเพอการพฒนาคนและสงคมของภาน พทกษ๑เผา ผวจยไดเลอกศกษาอตชวประวต (autobiography) โดยใชการสมภาษณ๑เชงลก (in-depth interview) ซงพฒนาขนมาจากการทบทวนเอกสารรายงานการวจยทเกยวของมาเปนกรอบแนวคดในการกาหนดประเดนคาถาม และการสมภาษณ๑แบบไมเปนทางการ ทสามารถยดหยน และปรบเปลยนคาถามไดตามสถานการณ๑ นอกจากนยงใชการสงเกตทงแบบมสวนรวม (participatory observation) โดยการทากจกรรม การปรบตวใหเขากบกลมคนทศกษา โดยผวจยเขาไปอยในเหตการณ๑ และการสงเกตแบบไมมสวนรวม (non-participant observation) โดยผวจยเฝาดพฤตกรรมกลมคนทศกษาอยหาง ๆ

166

พรอมจดบนทกรายละเอยดของสงทตองการสงเกตได และนาเสนอดวยวธการพรรณนาวเคราะห๑และภาพประกอบบางตอน

ผลการศกษาและการวจารณ

1. บทบาทการด าเนนชวตของภาน พทกษเผา

ภาน พทกษ๑เผา ถอกาเนดเมอวนท 19 กรกฎาคม พ.ศ.2500 เดมเปนคนจงหวดพทลง มคสมรสชอ นางกรณา พทกษ๑เผา ไมไดมบตรรวมกน มบดาคอ นายเรวต พทกษ๑เผา และมารดาคอ นางอารย๑ พทกษ๑เผา มพนองอก 3 คน ภาน พทกษ๑เผาเปนบตรคนท 3 ในแตละชวงวยของภาน พทกษ๑เผา มจดเปลยนมากมายหลายวาระ แตชวงเวลาหนงจดเปลยนของชวตจะคอย ๆ ปรากฏขน แตการเปลยนแปลงทกครงลวนเปนคณทหนนเนองใหเกดการพฒนาตนเปนลาดบ ทาใหเกดความสานกไดวาเราตองพบเวลาชวงหนงของชวตทตองตดสนใจดวยตนเองวาจะทาอะไร และเพอใคร

จดเปลยนท 1: ครอบครวลมละลาย ป พ.ศ. 2513 ภาน พทกษ๑เผา ไดศกษาระดบชนประถมศกษาทโรงเรยนแสงทองวทยา อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทางบานประกอบอาชพธรกจสวนตวหลายอยาง มฐานะรารวย ตอมาธรกจไดลมละลาย จงไดยายครอบครวไปอยกรงเทพมหานคร ภาน พทกษ๑เผา ไดศกษาตอชนมธยมศกษาตอนตนทกรงเทพมหานครในป พ.ศ. 2516 โรงเรยนดอนเมอง (ทหารอากาศบารง) เขตบางเขน กรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2518 ภาน พทกษ๑เผา ไดเขาศกษาตอชนมธยมศกษาตอนปลาย ทโรงเรยนอาชวศลปศกษา เขตดสต กรงเทพมหานคร จากนนป พ.ศ. 2522 ภาน พทกษ๑เผา ไดเขาศกษามหาวทยาลยศลปากร คณะมณฑนศลป เปนการเรยนเกยวกบศลปะและการออกแบบ ในชวงทเปนนกศกษาชอบทากจกรรมเกยวกบการบาเพญประโยชน๑อย เสมอ จงเปนการบมเพาะใหรจกเสยสละชวยเหลอผอน ประกอบกบชวงชวต วยเดกทเจอป๓ญหาชวตทางบานทเคยมฐานะรารวยกลบกลายเปนคนทมฐานะยากจน ทาใหเกดสตในการดารงชวตมากขน จงไดตงปณธานแกตนเองไววาหากจบปรญญาตรแลวตองเลอกงานในดานการชวยเหลอสงคม

จดเปลยนท 2: ประสบการณ๑การรบราชการ ความสขในชวตของใครหลายคนอาจจะอยทการทางานไดคาตอบแทนสง แตความสขของภาน พทกษ๑เผา อยทการไดทางานเพอชวยเหลอสงคม ได เลอกอาชพคร เพอถายทอดความรแกผ อน และพฒนาคณภาพชวตใหประชาชนดขน ภาน พทกษ๑ เผา สอบบรรจคร เปนอนดบ 1 จงเลอกไปบรรจสอนโรงเรยนแถบชนบทในกรงเทพมหานคร และใชเวลาวางสอนหนงสอใหกบประชาชนในหมบาน จงไดเรยนรถงชวตความทกข๑

167

ยากของชาวบาน ประสบการณ๑ตรงนทาใหภาน พทกษ๑เผา นาไปถายทอดสอนผอนในการปรบปรงแกไขชวตของคนในสงคมตอไป และในป พ.ศ. 2526 ไดยายไปเปนอาจารย๑ทมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มเหตการณ๑หนงทมาเสรมความเปลยนแปลง คอมนกศกษาหญงรายหนงทเปนแรงบนดาลใจใหภาน พทกษ๑เผา ตดสนใจลาออกจากการรบราชการคร เนองจากพอแมของนกศกษาหญงคนนเปนชาวนายากจนไมมเงนสงใหลกเรยนจบปรญญา เมอภาน พทกษ๑เผา ทราบเรองจงไดชวยเหลอโดยการใหทนการศกษา แตนกศกษามความเกรงใจ และอยากหนป๓ญหาชวตจงผกคอตาย ทาใหภาน พทกษ๑เผา ไดตระหนกวาเกษตรกรไทยสวนใหญเปนหน และมความยากจน จงมความมงมนทจะไปทาหนาทชวยเหลอเกษตรกรอยางจรงจง จงไดลาออกจากราชการอยางกะทนหนโดยไมรอรบบาเหนจและบานาญ ตงแตป พ.ศ. 2530

Figure 1 Phanu Phithakphao served as an assistant secretary of

Maj. Gen. Chamlong Srimuang

หล งจากทภาน พทกษ๑ เผ า ลาออกจากการเปนคร จ ง ไดถ กทาบทามใหมาเปนผชวยเลขานการพลตรจาลอง ศรเมอง อย 3 สมย ชวยวางแผนใหสานกงานเลขานการผวาราชการกรงเทพมหานครโดยใหจดตงศนย๑บรรเทาความทกข๑ยากของผคนทเดอดรอน และในป พ.ศ. 2533 จงไดรบหนาท เปนผ อานวยการศนย๑รบเรองรองทกข๑ สานกงานเลขานการผ ว าราชการกรงเทพมหานคร ในป พ.ศ. 2536 ภาน พทกษ๑เผา ทาหนาทเปนประธานสหกรณ๑กสกรรมไรสารพษ จากด จดสรรทดนจานวน 300 ไร จงหวดกาญจนบร ของพลตรจาลอง ศรเมอง แบงพนทออกเปนสดสวน โดยสรางเปนโรงเรยนผนา สรางสหกรณ๑ชอวา “เกษตรไรสารพษพลตรจาลอง ศรเมอง” สรางฟาร๑มเลยงสนขจรจด สรางบานใหคนไรบานไดมทอยอาศย พรอมทงสอนวชาชพเพอสรางรายไดแกตนเอง เมองานทกอยางลงตวภาน พทกษ๑เผา จงไดขอลาออกไปทาตามเปาหมายของตนเอง

168

Figure 2 Moral learning center for sufficiency economy

จดเปลยนท 3: มมมองใหมในชวตกบกจกรรมททาทาย ภาน พทกษ๑เผา ไดเลอกมาทาสวนอยทอาเภอรตภม ซงเปนทดนของสานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก. 4 -01) ซงเปนทดนทใหสทธแกเกษตรกรผไมมทดนเปนของตนเองหรอเกษตรกรทมทดนเลกนอยไมเพยงพอแกการครองชพไดนาไปใชทาประโยชน๑ทางดานเกษตรกรรมเทานน (สานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม, 2558) เลอกทาเกษตรอนทรย๑ พรอมทงดาเนนชวตตามรอยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และเกบเกยวประสบการณ๑ ความร เพอไปเผยแพรใหแกเกษตรกรและประชาชนทสนใจไดนาไปใชประโยชน๑ ทาใหในป พ.ศ. 2542 จงไดรบโลเชดชเกยรตเกษตรกรตวอยาง ใชชวตอยางพอเพยงสามารถสรางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงตงอยเลขท 77 หม 1 ตาบลบานหาร อาเภอบางกลา จงหวดสงขลา โดยมเปาหมายในการชวยใหเกษตรกรไมเปนหน ไมตดอบายมข ไมเปนทกข๑เพราะสารเคม ชวอยเยนเปนสข สนกกบการชวยเหลอเพอน นอกจากน ศนย๑แหงนมการรบบรจาคสงของเครองใชเพอผยากไรทวประเทศ มการเลยงอาหารฟรทกวนท 5 ธนวาคม ของทกปเพอเปนการพบปะสมาชก นอกจากนประชาชนทวไปสามารถมารวมงานได เพอรวมถวายพระพรแดในหลวงพรอมกน มการสรางกองบญสงเสรมชวตพอเพยงใหกบผทมความตองการเขารวมอบรมแตไมมทนทรพย๑ และการอบรมทาอาหารฟรใหกบผทสนใจทาอาหารมงสวรตเพอสขภาพ

ในป พ.ศ. 2540 ภาน พทกษ๑เผา ไดสราง “รานครวเพอนสขภาพ” ตงอยเลขท 217/12 ตรงขามโรงแรมธนภทร ถนนศภสารรงสรรค๑ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เพอเปนตลาดจาหนายผลผลตของสมาชกเครอขาย

เกยรตคณและรางวลทไดรบมมากมาย เชน ในป พ.ศ. 2551 ไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรสงขลา” ในป พ.ศ. 2552 ไดรบโลเชดชเกยรตเปน “คนดศรเกษตรอนทรย๑” เปนตน

169

2. บทบาทการเปนตนแบบจากภาน พทกษเผา

บทบาทการเปนตนแบบ (role model) ทด มอทธพลและความสาคญอยางยงตอการพฒนาบคลากรในองค๑การ และสงคมดวยการเปนแบบอยางทสงผลเชงบวกตอองค๑การ ตามทฤษฎการเรยนรทางป๓ญญาเชงสงคม (social cognitive theory) ของอลเบร๑ต แบนดรา (ทศนา แขมมณ, 2546) วาเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทงภายในและภายนอกดวยการสงเกตและเลยนแบบ (copy) จากตนแบบ และตามทฤษฎเซลล๑กระจกเงา (mirror neuron theory) ทกลาววาเซลล๑กระจกเงาเปนเซลล๑ชนดหนงของมนษย๑ททาหนาทเลยนแบบพฤตกรรมตาง ๆ ของผอนมาเปนของตนเอง (สายฤด วรกจโภคาทร และคณะ, 2554) การเปนตนแบบ (role model) ทดโดยยดหลกการดานคณธรรม ยตธรรม มความคดสรางสรรค๑ และการตดสนใจแกป๓ญหาอยางมเหตผล โดยใชสตป๓ญญา อยางรอบคอบ ถกตอง และไมเหนแกตว จะทาใหผตามเกดความเชอถอ ศรทธา และยอมรบในการเปนผนา สามารถเปนแนวทางทสงเสรมใหผตามเปนนกคดและนกปฏบตเพอพฒนาสงคมสวนรวมตอไปได (สพรรณ สมท, 2558)

ภาน พทกษ๑เผา ไดเหนถงป๓ญหาของสงคมเกษตร จงไดศกษาหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอนามาแกป๓ญหาสงคมดวยวธธรรมชาต ประยกต๑ใชสงทมอยในภมภาคนนมาแกไขป๓ญหาโดยไมตองลงทนสงหรอใชเทคโนโลยทยงยาก เชน การปลกผกสวนครว การทานามนมะพราวสกดเยน นายาอเนกประสงค๑ การทานาสมควนไม การทาบญชครวเรอน การทาปยชวภาพ การทาจลนทรย๑ทองถน สอนหลกศาสนาในการดาเนนชวต สอนสขภาพองค๑รวมทครอบคลมทกมตของชวต เปนตน กจกรรมเหลานทาใหชวตภาน พทกษ๑เผา สามารถพงตนเอง และสามารถจดการป๓ญหาตาง ๆ ได ทาใหเกดเปนองค๑ความรและสรางแรงจงใจใหแกเกษตรกรและประชาชน ไดแบบอยางทด สามารถนาภมป๓ญญาพนบานมาใชประโยชน๑ สงผลใหเกษตรกรเกดการพงพาตนเอง ลดรายจายเพมรายได เพอนาไปสการปรบปรงพฒนาไปในทศทางทดและถกตองมากขน อกทงยงสามารถขยายผลสเกษตรกรรายอน เพอกระจายความรไปสทองถนอน ไดตระหนกถงความพอเพยง ภายใตคณภาพชวตทดและมความสข

3. การน ากจกรรมของทางศนยเรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใช

กจกรรมทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง สามารถชแนวทางการดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกดาน ทกระดบ ดงน

170

ดานการศกษา เนนการศกษาเพอพฒนาพนฐานจตใจและคณธรรม ใหผเรยนตระหนกถงการพฒนาคณภาพชวตดวยการแสวงหา “ความอยดมสข” มากกวาความรารวย

ดานสขภาวะ เนนการพฒนาทงดานกายภาพ ดานจตใจ และดานป๓ญญา กอใหเกดความมนคงปลอดภยในชวตและทรพย๑สน ความสงบเรยบรอยในบานเมอง

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การนาทรพยากรทมอยมาใชใหเกดประโยชน๑ในการดาเนนชวตประจาวน โดยยดหลกการของความยงยน

ดานเทคโนโลย ควรอยบนพนฐานภมป๓ญญาทองถน เลอกใชทสอดคลองกบความตองการและสภาพแวดลอม

ระดบบคคล การดาเนนชวตอยบนพนฐานของการรจกพฒนาความร ความสามารถ โดยการศกษาหาความร รจกพงตนเอง ใชชวตแบบพอเพยง โดยใชสตป๓ญญาและเหตผล

ระดบองค๑ กร ค าน งถ งการ ใชทรพยากรในธ รก จอย า งประหยดและมคณภาพ โดยใหความสาคญกบรากฐานความสมดลระหวางบคลากร ทน และทรพยากรตาง ๆ ภายในองค๑กร สามารถนาความรตาง ๆ มาพจารณาใหเชอมโยงกน สามารถปรบตวเพอตอบสนองภาวการณ๑ทเปลยนแปลงทามกลางกระแสโลกาภวตน๑ และสามารถวางแผนรบมอกบผลกระทบและความเปลยนแปลงทจะเกดขน ซงเปนระบบภมคมกนทดในธรกจ ตลอดจนนาไปสความสขและคณภาพชวตทดของบคลากรภายในองค๑กร

ระดบชมชน เกดการรวมกลมสรางแรงงานและอาชพ นาทรพยากรของชมชนมาใชประโยชน๑ ผนวกกบความรภมป๓ญญาทองถน เพอยกระดบคณภาพชวตและความเจรญกาวหนาของชมชน (นศรา จนทร๑เจรญสข, 2558) เกดความสามคคในชมขน รวมมอกนแกไขป๓ญหา เชอมโยงกนเปนเครอขายชมชนทเขมแขง

ระดบสงคม สงคมเขมแขง ผคนมอาชพและรายไดทมนคง สมาชกในสงคมรวมกนสบทอดภมป๓ญญาและพฒนาเศรษฐกจตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

จากการศกษาพบวา การพฒนาประเทศเปนการสรางความเจรญทางเศรษฐกจ ทจาเปนตองเรงรดใหเกดการขยายตวทางการผลต โดยมคนและทรพยากรธรรมชาตเปนป๓จจยการผลตทสาคญ ผผลตจงใชวธกระตนตณหาผบรโภค ใหบรโภคทเกนความจาเปน สงผลกระทบตอคณภาพชวต และสงแวดลอมทมอยอยางจากด อกทงกระแสเทคโนโลยสมยใหมเกดทาใหหลงลมภมป๓ญญาทองถน ทางออกคอ หนมาใช "ระบบเศรษฐกจพอเพยง" ในทามกลางกระแสทนนยมและบรโภคนยม

171

ภาน พทกษ๑เผา เหนถงป๓ญหาทเปนตนเหตทาใหโครงสรางสงคมออนแอ จงไดแสดงบทบาททเปนแบบอย างของพฤตกรรมท คาดหว งว าบคคลจะแสดงออกในกจกรรมทท าร วมกบผ อ น (กรองแกว, 2537) โดยพฒนาทางเลอกในการดารงชวตทยงยนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง คานงถงบรบททางภมสงคม และดาเนนงานอยางมบรณาการเพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสดดานคณภาพชวต อกทงยงเปนตนแบบและถายทอดความรสสงคม เพอใหคนในสงคมสามารถอยรอดในสภาพเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมในป๓จจบนไดอยางมความสขตามอตภาพ ภทรพงษ๑ และคณะ (2554) ไดรายงานวาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลกความจร ง สามารถประยกต๑ใชเพอดารงชพเหมาะสมกบบคคลในทกวงการ และทกระดบ โดยการวางรากฐานของชวตใหมนคง ทงในดานความคด แนวทางปฏบต และการดารงชวตทถกตองเหมาะสม โดยสามารถพงพาตนเองได มความพอเพยง มระบบภมคมกนทด มความรรอบดาน สามารถนาทรพยากรของชมชนมาใชประโยชน๑ ผนวกกบความรภมป๓ญญาทองถน แลวจงขยายผลออกไปสคนในสงคมเพอรวมกลมประชาชนใหมความเขมแขง และการเชอมโยงเปนเครอขายองค๑กรประชาชน

สรป

บทบาทการดาเนนชวตของภาน พทกษ๑เผา มจดเปลยนในชวต 3 ชวง คอ ครงท 1 เปนชวงวยเดก ทางบานประสบป๓ญหาธรกจลมละลาย แตทอแทสนหวง ทาใหเกดจดเปลยนครงท 2 คอ การใชชวตเพอสรางคณคาใหแกผอนโดยการเปนครสอนหนงสอ ตอมาถกทาบทามใหมาเปนผชวยเลขานการ พลตรจาลอง ศรเมอง ตลอดระยะเวลาททางานไดพบเหนป๓ญหาความทกข๑ของเกษตรกรไทย ทาใหภาน พทกษ๑เผา อยากตงศนย๑ชวยเหลอเกษตรกร จงเกดจดเปลยนในชวตครงท 3 ไดลาออกมาตงศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยง ภาน พทกษ๑เผา ไดศกษาหลกเศรษฐกจพอเพยงและทดลองปฏบตเอง เพอใหเกดความรจากประสบการณ๑จรงทเผชญสถานการณ๑จรง และการแกป๓ญหาได เพอใหเกดการเรยนรจากการกระทา สามารถนามาถายทอดใหผอนเหนเปนตนแบบ โดยกจกรรมการประยกต๑ใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อนเปนการพฒนาขดความสามารถในการผลตและบรโภคอยางพอเพยง ไปจนถงการแปรรปอตสาหกรรมครวเรอน สรางอาชพ และทกษะวชาการ เชน การปลกผกสวนครว การทานามนมะพราวสกดเยน การทาสบสมนไพร แชมพสมนไพร นายาอเนกประสงค๑ การทาเตาผลตถานและนาสมควนไม เปนตน กจกรรมเหลานสามารถนาไปปรบใชกบพนทตามศกยภาพหรอภมสงคมทมอย ในขณะเดยวกนตองเขาใจการเปลยนแปลงของสงคมโลกทเปลยนแปลงตามอทธพลของกระแสโลกาภวฒน๑ ควบค ไปกบการดารงชวตตามหลกการพนฐานของเศรษฐกจพอเพยง เพอเปนแบบอยางใหกบชมชนอนไดนาไปขยายผลตอองค๑กร ชมชน และสงคมไดมความเขมแขงมากขน อกทงยงสราง "รานครวเพอนสขภาพ" เพอเปนตลาดรองรบผลผลตจากเกษตรกรในเครอขาย

การนากจกรรมของทางศนย๑เรยนรคณธรรมเพอเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชเกดจากการนาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกต๑ ซงสามารถใชไดตงแตระดบป๓จเจก ระดบองค๑กร ระดบชมชน และระดบสงคม กลาวคอตองรจกพฒนาตนเอง โดยการเรยนรจากธรรมชาตและประสบการณ๑ สามารถคดและกระทาบนพนฐานของความมเหตมผล เหมาะกบสถานภาพ บทบาทและหนาทของ

172

แตละบคคล เพอใหสามารถรเทาทนการเปลยนแปลง พรอมทงเสรมสรางคณธรรมเพอใหเกดความเขาใจและตระหนกถงคณคาของการอยรวมกนของคนในสงคม และอยรวมกบระบบนเวศอยางสมดล มการสบทอดและเรยนรเพอพฒนาภมป๓ญญาทองถนและพฒนาใหเปนสงคมทมนคงและยงยนตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

เอกสารอางอง

กรองแกว อยสข. 2537. พฤตกรรมองค๑การ. โรงพมพ๑จฬาลงกรณ๑มหาวทยาลย, กรงเทพฯ. 219 หนา

ทศนา แขมมณ. 2546. การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม: จากทฤษฎสการปฏบต. เมธทปส๑, กรงเทพมหานคร. 144 หนา

นศรา จนทร๑เจรญสข. 2558. แนวทางการจดการความรของธรกจชมชน บานกวแลนอยและบานกว แลหลวง อาเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม. วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต 3(1): 49-56.

ภทรพงษ๑ เกรกสกล และคณะ. 2554. วถชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง: กรณศกษาหมบานนาบอ จงหวด นครศรธรรมราช. วทยาสารเกษตรศาสตร๑ 33(1): 43-54.

สายฤด วรกจโภคาทร และคณะ. 2554. รายงานวจยฉบบสมบรณ๑เรอง คณลกษณะและกระบวนการ ปลกฝ๓ง คณธรรมจรยธรรมในประเทศไทย. ศนย๑สงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม, กรงเทพฯ. 198 หนา

สพรรณ สมท. 2558. นกคดและนกปฏบต: ตนแบบ (role model) ทสงคมตองการ. (ระบบ ออนไลน๑). แหลงขอมล: http://www.nidtep.go.th/files/050258_RoleModel.pdf (25 กรกฎาคม 2558).

สานกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม. 2558. (ระบบออนไลน๑). แหลงขอมล: http://www.alro.go.th/alro/alro_prov/template/pubnews_2.jsp?provCode=69& publicNo=153&publicType=13 (14 มนาคม 2558).

173

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาววยะดา ตงเทยงธรรม รหสประจ าตวนกศกษา 5611121050 วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา บรหารธรกจบณฑต (บธ.บ.) มหาวทยาลยสงขลานครนทร๑ 2555 (การเงน) การตพมพเผยแพรผลงาน วยะดา ตงเทยงธรรม และวนชย ธรรมสจการ. (2558). บทบาทการดาเนนชวตเพอการพฒนาคน และสงคมของภาน พทกษ๑เผา. วารสารการพฒนาชมชนและคณภาพชวต ปท 3 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2558 หนา 369-375.

A Study of Biographies and Works of Phanu Phithakphao ... · Wiyada Tangtiangtam ... 2 ภานุ...

Documents

Transcript of A Study of Biographies and Works of Phanu Phithakphao ... · Wiyada Tangtiangtam ... 2 ภานุ...