ค ำน ำ - portal5.udru.ac.thportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17636c52685y6QS3847y.pdf ·...

ค ำน ำ

เอกสารค าสอนรายวชา เศรษฐศาสตรการจดการ รหสวชา EC25301 นแบงเนอหาออกเปน 8 บทประกอบดวย บทท 1 หลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ บทท 2 ความยดหยนและการพยากรณทางธรกจ บทท 3 การวเคราะหอปสงคและอปทานส าหรบตลาด บทท 4 การส ารวจตลาดและผบรโภค บทท 5 การวเคราะหตนทนและการวางแผนการผลต บทท 6 การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคา ในตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด บทท 7 การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคาในตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาด และบทท 8 การตดสนใจในการลงทนและความเสยง

ผเขยนหวงวา เอกสารค าสอนเลมนจะเปนประโยชนตอวงวชาการ นกศกษาและบคคลทวไปทมความสนใจ

ณฐ อมรภญโญ

มถนายน 2558

สำรบญ

เนอหำ หนำ

ค ำน ำ ........................................................................................................................................................ ๓

สำรบญ .................................................................................................................................................... ๕

สำรบญตำรำง ........................................................................................................................................ ๑๑

สำรบญภำพ .......................................................................................................................................... ๑๕

แผนบรหำรกำรสอนประจ ำวชำ ........................................................................................................... ๑๕

แผนกำรสอนประจ ำบทท 1 ................................................................................................................. ๒๕

บทท 1 หลกและทฤษฎเศรษฐศำสตรในทำงธรกจ ................................................................................... 3

ความเปนมาของหลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ ....................................................... 3

ความหมายของเศรษฐศาสตรการจดการ ..................................................................................... 8

เศรษฐศาสตรเชงพรรณนาและเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย ......................................................... 11

การประยกตวชาเศรษฐศาสตรในทางธรกจ .............................................................................. 12

การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรการจดการ ................................................................................ 16

ทรพยากรทางเศรษฐศาสตรในทางธรกจ .................................................................................. 20

สนคาและบรการ ....................................................................................................................... 22

ความเปนมาของระบบเศรษฐกจไทย ........................................................................................ 23

การประยกตปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ .................................................................................. 24

รปแบบของระบบเศรษฐกจ ...................................................................................................... 28

การประยกตแกปญหาเศรษฐกจพนฐาน ................................................................................... 40

สรป ........................................................................................................................................... 43

ค าถามทบทวน .......................................................................................................................... 44

อางอง ........................................................................................................................................ 44

แผนกำรสอนประจ ำบทท 2 .................................................................................................................... 47

บทท 2 ควำมยดหยนและกำรพยำกรณทำงธรกจ ................................................................................... 49

แนวคดความยดหยน ................................................................................................................. 49

คาความยดหยนของอปสงคตอราคา ......................................................................................... 49

การวดความยดหยนของอปสงคตอราคา ................................................................................... 50

คาความยดหยนของอปสงคตอรายได ....................................................................................... 52

คาความยดหยนตอราคาสนคาอนหรอความยดหยนไขว .......................................................... 55

๖

สำรบญ (ตอ) เนอหำ หนำ

ความยดหยนไขว ...................................................................................................................... 56

ความยดหยนตอราคาสนคาอน ................................................................................................. 57

การใชคาความยดหยนของอปสงค ........................................................................................... 61

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงค ..................................................................................... 64

คาความยดหยนของอปทาน ...................................................................................................... 66

การใชคาความยดหยนของอปทาน ........................................................................................... 68

การใชคาความยดหยนของอปทานนนสามารถ ........................................................................ 68

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปทาน .................................................................................... 72

การประยกตใชคาความยดหยนในการพยากรณทางธรกจ ........................................................ 73

แนวคดการพยากรณทางธรกจ .................................................................................................. 75

เทคนคของการพยากรณ ........................................................................................................... 76

ประโยชนของการพยากรณ ...................................................................................................... 80

สรป .......................................................................................................................................... 82

ค าถามทบทวน .......................................................................................................................... 82

อางอง........................................................................................................................................ 82

แผนกำรสอนประจ ำบทท 3 .................................................................................................................... 85

บทท 3 กำรวเครำะหอปสงคและอปทำนส ำหรบตลำด ........................................................................... 87

แนวคดพนฐานและประเภทอปสงคตลาด ................................................................................ 87

กฎและปจจยก าหนดอปสงค ..................................................................................................... 88

ตารางและสมการอปสงค .......................................................................................................... 91

การคาดการณอปสงค................................................................................................................ 94

แนวคดพนฐานและประเภทอปทานตลาด ................................................................................ 99

กฎและปจจยก าหนดอปทาน .................................................................................................. 100

ตารางและสมการอปทาน ....................................................................................................... 102

การคาดการณอปทาน ............................................................................................................. 105

การเปลยนแปลงปรมาณและระดบอปสงคและอปทาน ......................................................... 108

ดลยภาพและการเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด ................................................................... 110

เครองมอการจดการราคาของรฐ ............................................................................................. 115

๗


สรป ......................................................................................................................................... 118

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 119

อางอง ...................................................................................................................................... 119

แผนกำรสอนประจ ำบทท 4 .................................................................................................................. 121

บทท 4 กำรส ำรวจตลำดและผบรโภค ................................................................................................... 123

แนวคดพนฐานตลาดผบรโภค ................................................................................................ 123

ปจจยก าหนดและกระบวนการตดสนใจของผบรโภค ............................................................ 126

ทฤษฎอรรถประโยชน ............................................................................................................ 128

การวเคราะหอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวม ..................................................... 139

กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม ....................................................................... 143

ทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน .............................................................................................. 145

อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา .......................................................................... 155

เสนราคาหรอเสนงบประมาณ ................................................................................................. 162

การวเคราะหดลยภาพผบรโภคและตลาด................................................................................ 172

การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคและตลาด ................................................................... 178

สรป ......................................................................................................................................... 182

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 183

อางอง ...................................................................................................................................... 183


บทท 5 กำรวเครำะหตนทนและกำรวำงแผนกำรผลต .......................................................................... 187

แนวคดของตนทนการผลต ..................................................................................................... 189

การวางแผนการผลตระยะสนและระยะยาว ............................................................................ 193

ประเภทตนทนและลกษณะเสนตนทน ................................................................................... 195

สมการการผลตและการประมาณคาตนทน ............................................................................. 214

การวางแผนการผลตระยะสน ................................................................................................. 216

การวางแผนการผลตระยะยาว ................................................................................................. 221

การวาแผนขนาดของโรงงานและการประหยดตอขนาด ........................................................ 222

การขยายขนาดการผลต ........................................................................................................... 224

๘


สรป ........................................................................................................................................ 225

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 226

อางอง...................................................................................................................................... 226


บทท 6 กำรวเครำะหนโยบำยและกำรก ำหนดรำคำ ในตลำดแขงขนสมบรณและตลำดผกขำด ............ 229

ตลาดและตลาดแขงขนสมบรณ .............................................................................................. 229

ความหมายและลกษณะตลาดแขงขนสมบรณ ........................................................................ 231

อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมในตลาดแขงขนสมบรณ .............................. 233

อปสงคและอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ .......................................................................... 236

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ .......................................... 247

ดลยภาพระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ ............................................................................. 247

ดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ ............................................................................. 252

การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณกรณก าไรและขาดทน ............................... 256

ขอดและขอเสยของตลาดแขงขนสมบรณ .............................................................................. 264

ตลาดแขงขนไมสมบรณและลกษณะตลาดผกขาด ................................................................. 265

อปสงค รายรบเฉลยและรายรบเพมในตลาดผกขาด ............................................................... 268

การวเคราะหตลาดผกขาดกรณทไมมการควบคมและมการควบคม ....................................... 270

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด ........................................................ 280

ขอดและขอเสยของตลาดผกขาด ............................................................................................ 292

สรป ........................................................................................................................................ 293

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 294

อางอง...................................................................................................................................... 295


บทท 7 กำรวเครำะหนโยบำยและกำรก ำหนดรำคำในตลำดผขำยนอยรำยและตลำดกงแขงขนกงผกขำด .................................................................................................................................................. 299

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย .............................................................................................. 299

เสนอปสงคและการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตในตลาดผขายนอยราย .......................... 300

แบบจ าลองตาง ๆ ................................................................................................................... 302

๙


แบบจ าลองคโน ...................................................................................................................... 308

แบบจ าลองการรวมตวกน ....................................................................................................... 311

แบบการตงราคาตามผน า ........................................................................................................ 314

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไรและขาดทน .......................................................... 316

ขอดและขอเสยของตลาดผแขงขนนอยราย ............................................................................ 324

ลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาด .................................................................................... 326

เสนอปสงคและการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ............................................... 327

เสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาด .............................................................................. 327

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด .................................... 330

ดลยภาพระยะสนในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ....................................................................... 330

ดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ...................................................................... 336

การตงราคารปแบบอน ๆ ....................................................................................................... 339

สรป ......................................................................................................................................... 340

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 341

อางอง ...................................................................................................................................... 342


บทท 8 กำรตดสนใจในกำรลงทนและควำมเสยง .................................................................................. 345

รายรบ ..................................................................................................................................... 345

รายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบหนวยทายสด .................................................................... 345

ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบเพม ................................................ 348

แนวคดก าไร ............................................................................................................................ 353

การวเคราะหจดคมทน ............................................................................................................ 356

เสนตนทนเทากน .................................................................................................................... 364

เสนผลผลตเทากน ................................................................................................................... 373

การใชปจจยการผลตทดแทน .................................................................................................. 380

ดลยภาพของผผลต .................................................................................................................. 381

การวเคราะหเสนขยายการผลต ............................................................................................... 384

การตดสนใจลงทนและความเสยง .......................................................................................... 386

๑๐


กระบวนการจดท างบประมาณการลงทนเพอการตดสนใจ .................................................... 388

เครองมอทใชในการตดสนใจลงทน ....................................................................................... 390

การเลอกตดสนใจลงทน ......................................................................................................... 392

การวเคราะหความเสยงและความไมแนนอน ......................................................................... 393

ประเภทของความเสยง ........................................................................................................... 395

เครองมอทใชในการตดสนใจภายใตความเสยง ...................................................................... 396

ทฤษฎเกมส ............................................................................................................................. 398

สรป ........................................................................................................................................ 400

ค าถามทบทวน ........................................................................................................................ 400

อางอง...................................................................................................................................... 401

บรรณำนกรม ....................................................................................................................................... 401

สำรบญตำรำง


ตารางท 2.1 ความสมพนธระหวางประเภทสนคา รายไดและปรมาณซอ ............................................... 55

ตารางท 2.2 ปรมาณการซอสนคากรณทเปนสนคาทดแทนกน .............................................................. 60

ตารางท 2.3 ปรมาณการซอสนคากรณทเปนสนคาทใชประกอบกน ..................................................... 60

ตารางท 2.4 การเปลยนแปลงของราคาสนคาและรายรบ........................................................................ 65

ตารางท 3.1 ตารางอปสงคการซอเนอไกของนาย ก. .............................................................................. 91

ตารางท 3.2 ตารางอปสงครวม ............................................................................................................... 92

ตารางท 3.3 อปทานของรานคา ก. ........................................................................................................ 103

ตารางท 3.4 ปรมาณอปทานของรานคาและอปทานตลาด.................................................................... 103

ตารางท 3.5 เปรยบเทยบการเปลยนแปลงอปสงคและอปทาน ............................................................. 109

ตารางท 3.6 อปสงคอปทานของเงาะในตลาดแหงหนง ........................................................................ 111

ตารางท 3.7 อปสงค อปทาน ของล าไยและสภาวะตลาดในแตละระดบราคา ...................................... 112

ตารางท 4.1 ขอมลการบรโภคอาหารของผบรโภครายหนง ................................................................. 130

ตารางท 4.2 การบรโภคสมของผบรโภครายหนง ................................................................................ 133

ตารางท 4.3 อรรถประโยชนของการบรโภคน าขาวโพด ...................................................................... 137

ตารางท 4.4 อรรถประโยชนของการบรโภคมงคด............................................................................... 139

ตารางท 4.5 อรรถประโยชนของการบรโภคกวยเตยวไก (ชามละ 40 บาท) ........................................ 141

ตารางท 4.6 อรรถประโยชนของการบรโภคราดหนา (จานละ 50 บาท) ............................................. 141

ตารางท 4.7 อรรถประโยชนเพมของการบรโภคของผบรโภครายหนง ............................................... 144

ตารางท 4.8 ระดบความพงพอใจในการบรโภคสนคาระหวางผดไทและกวยเตยว .............................. 153

ตารางท 4.9 ปรมาณการบรโภคและระดบความพงพอใจของการบรโภคผดไทและกวยเตยว ............. 154

ตารางท 4.10 ระดบความพอใจในการบรโภคสนคาระหวางมะมวงและแอปเปล ................................ 154

ตารางท 4.11 ปรมาณการบรโภคและระดบความพงพอใจของการบรโภคมะมวงและแอปเปล .......... 155

ตารางท 4.12 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสมและแอปเปล .................................................. 158

ตารางท 4.13 การบรโภคทเรยนกบขนน .............................................................................................. 160

ตารางท 4.14 อตราหนวยสดทายของการทดแทนกน ระหวางสนคา X และ Y .................................... 161

ตารางท 4.15 อตราหนวยสดทายของการทดแทนกนระหวางสนคา X และ Y ..................................... 162

ตารางท 4.16 ปรมาณสนคา 2 ชนดภายใตงบประมาณเทากน .............................................................. 163

ตารางท 4.17 สวนผสมของสนคา X และสนคา Y ภายใตงบประมาณ 300 บาท ................................. 165

๑๒

สำรบญตำรำง (ตอ) เนอหำ หนำ

ตารางท 4.18 การเลอกบรโภคสนคา X และ Y .................................................................................... 173

ตารางท 4.19 อรรถประโยชนสวนเพมของผบรโภคสนคา X และสนคา Y ......................................... 174

ตารางท 4.20 ปรมาณการซอสนคา 3 ชนดภายใตงบประมาณ 900 บาท .............................................. 175

ตารางท 5.1 กระบวนการผลตบรการทวร ............................................................................................ 188

ตารางท 5.2 กระบวนการผลตเฟอรนเจอร ........................................................................................... 189

ตารางท 5.3 กระบวนการผลตน าพรกส าเรจรป .................................................................................... 189

ตารางท 5.4 ตนทนการผลตโรงงานผลตโตะ ....................................................................................... 196

ตารางท 5.5 ตนทนคงท ตนทนแปรผน และตนทนรวมของโรงงาน ................................................... 198

ตารางท 5.6 ตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตโตะ ................................................................................... 200

ตารางท 5.7 เสนตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตปากกาแหงหนง .......................................................... 202

ตารางท 5.8 ตนทนคงท ตนทนแปรผน และตนทนรวมของโรงงาน ................................................... 203

ตารางท 5.9 ตนทนเฉลยระยะยาว ........................................................................................................ 207

ตารางท 5.10 แสดงการค านวณตนทนการผลตชนดตาง ๆ .................................................................. 213

ตารางท 5.11 ตนทนการผลตชนดตาง ๆ .............................................................................................. 213

ตารางท 5.12 ปจจยแปรผนของชาวสวนรายหนง ................................................................................ 219

ตารางท 5.13 ปจจยผลผลตแปรผนของชาวนารายหนง ....................................................................... 220

ตารางท 6.1 อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบสวนเพมเพมของรานขายไอศกรม ...................... 234

ตารางท 6.2 อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม ..................................................................... 235

ตารางท 6.3 อปทานในตลาดสมบรณ .................................................................................................. 245

ตารางท 6.4 ตนทนเฉลย ก าไร/หนวย ก าไร/ทนรวม ผลลพธ ............................................................... 246

ตารางท 6.5 ความแตกตางระหวางตลาดแขงขนสมบรณและตลาดแขงขนไมสมบรณ ....................... 266

ตารางท 6.6 รายรบรานขายเสอในตลาดผกขาด ................................................................................... 282

ตารางท 6.7 รายรบของโรงงานเงาะกระปองในตลาดผกขาด .............................................................. 285

ตารางท 6.8 รายรบของรานขายขาวมนไกในตลาดผกขาด .................................................................. 289

ตารางท 7.1 การตงราคาของผตามตลาด .............................................................................................. 314

ตารางท 7.2 การตงราคาของผน าตลาด ................................................................................................. 315

ตารางท 8.1 อปสงคหรอความตองการซอแอปเปล .............................................................................. 346

ตารางท 8.2 รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม .................................................................... 347

๑๓

สำรบญตำรำง (ตอ) เนอหำ หนำ

ตารางท 8.3 ปรมาณซอทเปลยนแปลงราคา ......................................................................................... 347

ตารางท 8.4 รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม .................................................................... 348

ตารางท 8.5 ความสมพนธระหวาง รายรบเฉลย รายรบรวม และรายรบสวนเพม ................................ 348

ตารางท 8.6 ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม ......................................... 350

ตารางท 8.7 รายรบรวม รายรบสวนเพม และรายรบเฉลย .................................................................... 351

ตารางท 8.8 ราคาสนคาคงท ................................................................................................................. 352

ตารางท 8.9 ตนทนคงทและตนทนแปรผน .......................................................................................... 363

ตารางท 8.10 ผลผลตแสดงการใชปจจยการผลต .................................................................................. 374

ตารางท 8.11 ผลผลตทปจจยสามารถทดแทนกนไดสมบรณ ............................................................... 376

ตารางท 8.12 ปจจยการผลตสองชนดทไมสามารถทดแทนไดอยางสมบรณ ....................................... 379

ตารางท 8.13 ผลผลตเทากน ................................................................................................................. 382

สำรบญภำพ


ภาพแสดงท 1.1 พลาโต ............................................................................................................................ 4

ภาพแสดงท 1.2 อรสโตเตล ...................................................................................................................... 5

ภาพแสดงท 1.3 อดม สมธ ....................................................................................................................... 5

ภาพแสดงท 1.4 เดวด รคารโด .................................................................................................................. 6

ภาพแสดงท 1.5 อลเฟรด มารแชล ............................................................................................................ 6

ภาพแสดงท 1.6 จอหน เมนารดเคนส ....................................................................................................... 7

ภาพแสดงท 1.7 กรมหมนพทยาลงกรณ ................................................................................................... 7

ภาพแสดงท 2.1 ความยดหยนของอปสงคไขว สนคา A ตอสนคา B ..................................................... 58

ภาพแสดงท 2.2 ความยดหยนของอปสงคไขวแบบชวง ......................................................................... 59

ภาพแสดงท 2.3 เสนอปสงคทมความยดหยนนอย ................................................................................. 61

ภาพแสดงท 2.4 เสนอปสงคทไมมความยดหยน .................................................................................... 62

ภาพแสดงท 2.5 เสนอปสงคทมความยดหยนคงท ................................................................................. 62

ภาพแสดงท 2.6 เสนอปสงคทมความยดหยนมาก .................................................................................. 63

ภาพแสดงท 2.7 เสนอปสงคทมความยดหยนมากทสด .......................................................................... 64

ภาพแสดงท 2.8 เสนอปทานทมความยดหยนนอย ................................................................................. 69

ภาพแสดงท 2.9 เสนอปทานทไมมความยดหยน .................................................................................... 70

ภาพแสดงท 2.10 เสนอปทานทมความยดหยนคงท ............................................................................... 70

ภาพแสดงท 2.11 เสนอปทานทมความยดหยนมาก ................................................................................ 71

ภาพแสดงท 2.12 เสนอปทานทมความยดหยนมากทสด ........................................................................ 72

ภาพแสดงท 3.1 เสนอปสงคในการซอเนอไกของนาย ก........................................................................ 92

ภาพแสดงท 3.2 อปสงคของนายก. นาย ข. และอปสงคตลาด ................................................................ 93

ภาพแสดงท 3.3 ลกษณะทวไปเสนอปสงค ............................................................................................ 94

ภาพแสดงท 3.4 การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคในสนคา .................................................................... 95

ภาพแสดงท 3.5 การเปลยนแปลงปรมาณซอ ......................................................................................... 96

ภาพแสดงท 3.6 การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคในสนคา .................................................................... 97

ภาพแสดงท 3.7 การเปลยนแปลงอปสงค ............................................................................................... 98

ภาพแสดงท 3.8 เสนอปทานของรานคา ก. ........................................................................................... 103

ภาพแสดงท 3.9 อปทานรานคา ก. อปทานรานคา ข. และอปทานของตลาด........................................ 104

ภาพแสดงท 3.10 แสดงเสนอปทาน ..................................................................................................... 104

๑๖

สำรบญภำพ (ตอ) เนอหำ หนำ

ภาพแสดงท 3.11 การเปลยนแปลงปรมาณอปทานในสนคา ................................................................ 105

ภาพแสดงท 3.12 การเปลยนแปลงอปทาน .......................................................................................... 106

ภาพแสดงท 3.13 การเปลยนแปลงเสนอปทานเนองจากเทคโนโลยการผลต ...................................... 107

ภาพแสดงท 3.14 จดดลยภาพ ระดบราคาและปรมาณดลยภาพ ........................................................... 110

ภาพแสดงท 3.15 ราคาดลยภาพและปรมาณดลยภาพ .......................................................................... 112

ภาพแสดงท 3.16 ราคาดลยภาพและปรมาณดลยภาพ .......................................................................... 113

ภาพแสดงท 3.17 การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพกรณอปทานไมเปลยนแตอปสงคเปลยน ................. 113

ภาพแสดงท 3.18 การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพกรณอปสงคไมเปลยนแตอปทานเปลยน ................. 114

ภาพแสดงท 3.19 ดลยภาพในกรณทอปสงคและอปทานเปลยนแปลงทงค ......................................... 115

ภาพแสดงท 3.20 อปสงคสวนเกนเนองจากการก าหนดราคาขนสง ..................................................... 116

ภาพแสดงท 3.21 อปทานสวนเกนเนองจากการก าหนดราคาขนต า ..................................................... 117

ภาพแสดงท 4.1 อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนสวนเพม ..................................................... 132

ภาพแสดงท 4.2 อรรถประโยชนรวมทไดรบจากสม ............................................................................ 134

ภาพแสดงท 4.3 เสนอรรถประโยชนสวนเพมของการบรโภคสม........................................................ 134

ภาพแสดงท 4.4 ความสมพนธอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม ....................................... 136

ภาพแสดงท 4.5 อรรถประโยชนทรวมจากการบรโภคน าขาวโพด ...................................................... 138

ภาพแสดงท 4.6 เสนอรรถประโยชนสวนเพมจากการบรโภคน าขาวโพด ........................................... 138

ภาพแสดงท 4.7 ความสมพนธระหวางอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนสวนเพม .................. 140

ภาพแสดงท 4.8 อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม ............................................................. 144

ภาพแสดงท 4.9 เสนความพงพอใจเทากนของผบรโภค ...................................................................... 146

ภาพแสดงท 4.10 เสนความพอใจเทากนของการทดแทนสนคา ........................................................... 146

ภาพแสดงท 4.11 เสนความพงพอใจเทากนของสนคาททดแทนกนไดสมบรณ .................................. 147

ภาพแสดงท 4.12 เสนความพงพอใจเทากนของสนคาสองชนดททดแทนกนได ................................. 148

ภาพแสดงท 4.13 เสนความพอใจเทากน 3 ระดบ ................................................................................. 149

ภาพแสดงท 4.14 ลกษณะเสนความพอใจเทากน ................................................................................. 149

ภาพแสดงท 4.15 เสนความพอใจเทากนทเปนเสนตรง ........................................................................ 150

ภาพแสดงท 4.16 เสนความพอใจทมลกษณะเสนหกมม ...................................................................... 150

ภาพแสดงท 4.17 ลกษณะเสนความพอใจเทากนทเปนเสนโคง ........................................................... 151

๑๗


ภาพแสดงท 4.18 เสนความพอใจเทากนกรณสนคาทดแทนกนไดสมบรณ ......................................... 151

ภาพแสดงท 4.19 ความพอใจเทากนทมลกษณะตดกน ........................................................................ 152

ภาพแสดงท 4.20 เสนความพอใจเทากนหลายเสน ............................................................................... 153

ภาพแสดงท 4.21 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา ........................................................... 156

ภาพแสดงท 4.22 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนไดไมสมบรณ ............................... 157

ภาพแสดงท 4.23 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนคอนขางสมบรณ .......................... 157

ภาพแสดงท 4.24 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนไมได ............................................ 158

ภาพแสดงท 4.25 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคาระหวางสมและแอปเปล ..................... 159

ภาพแสดงท 4.26 การทดแทนกนของการบรโภคทเรยนกบขนน......................................................... 161

ภาพแสดงท 4.27 เสนราคาหรอเสนปรมาณ ......................................................................................... 163

ภาพแสดงท 4.28 เสนงบประมาณ ........................................................................................................ 164

ภาพแสดงท 4.29 สวนผสมของสนคา X และสนคา Y ทซอดวยงบประมาณ 300 บาท ....................... 166

ภาพแสดงท 4.30 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณสนคา X เปลยน ............................................ 168

ภาพแสดงท 4.31 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณสนคา Y เปลยน ............................................ 168

ภาพแสดงท 4.32 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณราคาสนคา X เปลยน .................................... 169

ภาพแสดงท 4.33 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณราคาสนคา Y เปลยน .................................... 170

ภาพแสดงท 4.34 การเปลยนแปลงของเสนงบประมาณกรณรายไดมการเปลยนแปลง ....................... 170

ภาพแสดงท 4.35 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณผบรโภคมรายไดเปลยน ............................... 171

ภาพแสดงท 4.36 จดดลยภาพผบรโภค ................................................................................................. 175

ภาพแสดงท 4.37 ดลยภาพของผบรโภค ............................................................................................... 177

ภาพแสดงท 4.38 ดลยภาพของผบรโภค ............................................................................................... 178

ภาพแสดงท 4.39 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค .................................................................... 179

ภาพแสดงท 4.40 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณรายไดเพมขน ...................................... 180

ภาพแสดงท 4.41 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคทเปลยนแปลงตามรายได ............................ 181

ภาพแสดงท 4.42 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค กรณราคาสนคา Y ลดลง ............................ 182

ภาพแสดงท 5.1 กระบวนการผลต ........................................................................................................ 187

ภาพแสดงท 5.2 กระบวนการผลต ........................................................................................................ 188

ภาพแสดงท 5.3 ตนทนและก าไรทางเศรษฐศาสตรและทางบญช ........................................................ 190

ภาพแสดงท 5.4 ความสมพนธของเสนตนทนรวม ............................................................................... 196

๑๘


ภาพแสดงท 5.5 เสนตนทนคงทรวม เสนตนทนแปรผนรวม และเสนตนทนรวม ............................... 197

ภาพแสดงท 5.6 เสนตนทนคงทรวม ตนทนแปรผนรวม และตนทนรวม ............................................ 198

ภาพแสดงท 5.7 แสดงการสรางเสนตนทนเฉลย .................................................................................. 199

ภาพแสดงท 5.8 เสนตนทนคงทเฉลย ................................................................................................... 200

ภาพแสดงท 5.9 การสรางเสนตนทนเฉลย และเสนตนทนแปรผนเฉลย .............................................. 201

ภาพแสดงท 5.10 ตนทนรวมเฉลย ATC และ ตนทนแปรผนเฉลย AVC ............................................. 203

ภาพแสดงท 5.11 ตนทนรวมเฉลยและตนทนแปรผนเฉลย .................................................................. 204

ภาพแสดงท 5.12 เสนตนทนเฉลยระยะสน .......................................................................................... 205

ภาพแสดงท 5.13 เสนตนทนเฉลยระยะสน .......................................................................................... 205

ภาพแสดงท 5.14 เสนตนทนรวม ตนทนแปรผนและตนทนคงทเฉลย................................................. 206

ภาพแสดงท 5.15 เสนตนทนเฉลยระยะยาว ......................................................................................... 207


ภาพแสดงท 5.17 เสนตนทนคงทรวมเปลยนแปลง .............................................................................. 209

ภาพแสดงท 5.18 เสนตนทนคงทเฉลยเปลยนแปลง............................................................................. 209

ภาพแสดงท 5.19 เสนตนทนแปรผนรวมเปลยนแปลง ......................................................................... 210

ภาพแสดงท 5.20 เสนตนทนแปรผนเฉลยเปลยนแปลง ....................................................................... 210

ภาพแสดงท 5.21 เสนตนทนแปรผนเฉลยเปลยนแปลง ....................................................................... 211

ภาพแสดงท 5.22 ความสมพนธระหวางตนทน .................................................................................... 212

ภาพแสดงท 5.23 ความสมพนธระหวางตนทน .................................................................................... 212

ภาพแสดงท 5.24 เสนตนทนการผลต ................................................................................................... 214

ภาพแสดงท 5.25 ผลผลตรวม ผลผลตเพมและผลผลตเฉลย ................................................................ 218

ภาพแสดงท 5.26 ผลผลตในแตละระยะ ............................................................................................... 219

ภาพแสดงท 5.27 ผลผลตรวม ผลผลตเฉลย และผลผลตสวนเพม ........................................................ 220

ภาพแสดงท 5.28 ตนทนรวมในระยะยาว ............................................................................................. 221


ภาพแสดงท 5.30 การประหยดและการไมประหยดตอขนาดกบเสนตนทนเฉลยระยะยาว .................. 223

ภาพแสดงท 5.31 การประหยดตอขนาด............................................................................................... 224

ภาพแสดงท 6.1 เสนอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบสวนเพม ................................................. 234

๑๙


ภาพแสดงท 6.2 เสนอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม .......................................... 235

ภาพแสดงท 6.3 อปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ ................................................................................. 236

ภาพแสดงท 6.4 เสนอปสงคของผผลตสบแตละราย ในตลาดแขงขนสมบรณ .................................... 237

ภาพแสดงท 6.5 เสนอปสงค ในตลาดแขงขนสมบรณ ......................................................................... 238

ภาพแสดงท 6.6 เสนอปสงคของผขายยาสฟนแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณ ................................ 239

ภาพแสดงท 6.7 เสนอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ .......................................................................... 239

ภาพแสดงท 6.8 อปทานในตลาดแขงขนสมบรณ ................................................................................ 240

ภาพแสดงท 6.9 เสนอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ .......................................................................... 241

ภาพแสดงท 6.10 เสนอปทานระยะสน ................................................................................................. 242




ภาพแสดงท 6.14 อปทานในตลาดสมบรณ .......................................................................................... 245

ภาพแสดงท 6.15 อปสงคระยะสน ....................................................................................................... 247

ภาพแสดงท 6.16 ระดบราคาดลยภาพ ในการตลาดแขงขนสมบรณ .................................................... 248

ภาพแสดงท 6.17 เสนอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ ........................................................................ 248

ภาพแสดงท 6.18 ดลยภาพระยะสนของสมในตลาด ............................................................................ 250

ภาพแสดงท 6.19 ระดบราคาสมของดลยภาพระยะสน ........................................................................ 250

ภาพแสดงท 6.20 ดลยภาพระยะสนของล าไย ...................................................................................... 251

ภาพแสดงท 6.21 ราคาดลยภาพระยะสนของล าไย............................................................................... 252

ภาพแสดงท 6.22 ดลยภาพการผลตระยะยาว ........................................................................................ 253

ภาพแสดงท 6.23 ดลยภาพระยะยาวในตลาด ....................................................................................... 254

ภาพแสดงท 6.24 ดลยภาพในระยะยาว ................................................................................................ 255

ภาพแสดงท 6.25 ดลยภาพระยะยาวทผผลตมก าไรปกต ...................................................................... 256

ภาพแสดงท 6.26 เสนอปทานของหนวยผลตในระยะสน .................................................................... 257

ภาพแสดงท 6.27 ดลยภาพกรณทไดรบก าไรเกนปกต .......................................................................... 258

ภาพแสดงท 6.28 เสนอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ ........................................................................ 259

ภาพแสดงท 6.29 เสนอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ ........................................................................ 260

๒๐


ภาพแสดงท 6.30 จดดลยภาพกรณทขาดทนนอยสด ............................................................................ 261

ภาพแสดงท 6.31 จดดลยภาพกรณทขาดทนและหยดการผลต ............................................................. 262

ภาพแสดงท 6.32 กรณขาดทนและหยดการผลต .................................................................................. 263

ภาพแสดงท 6.33 เสนอปสงคในตลาดผผกขาด ................................................................................... 269

ภาพแสดงท 6.34 เสนอปสงค รายรบเฉลย และรายรบสวนเพมในตลาดผกขาด ................................. 269

ภาพแสดงท 6.35 ผผลตในตลาดผกขาดทไดก าไรปกต ........................................................................ 271

ภาพแสดงท 6.36 ดลยภาพในตลาดผกขาดกรณไดรบก าไรปกต ......................................................... 271

ภาพแสดงท 6.37 จดดลยภาพในตลาดผกขาดกรณก าไรเกนปกต ........................................................ 272

ภาพแสดงท 6.38 ผผลตทไดรบก าไรเกนปกต...................................................................................... 273

ภาพแสดงท 6.39 จดขาดทนต าทสดในตลาดผกขาด ............................................................................ 274

ภาพแสดงท 6.40 จดเลกการผลตในตลาดผกขาด ................................................................................ 275

ภาพแสดงท 6.41 การตงราคาของผผกขาด .......................................................................................... 276

ภาพแสดงท 6.42 ระดบราคาและปรมาณกรณราคายตธรรม................................................................ 277

ภาพแสดงท 6.43 ระดบราคาและปรมาณกรณราคาอดมคต ................................................................. 278

ภาพแสดงท 6.44 ระดบราคาอดมคตและราคาระดบก าไรสงสด ......................................................... 279

ภาพแสดงท 6.45 ระดบราคาอดมคต ราคายตธรรม และก าไรสงสด ................................................... 280

ภาพแสดงท 6.46 ดลยภาพผผกขาดระยะสน ในกรณก าไรเกนปกต .................................................... 281

ภาพแสดงท 6.47 ก าไรเกนปกตในตลาดผกขาด .................................................................................. 281

ภาพแสดงท 6.48 ดลยภาพผผกขาดระยะสนในกรณก าไรเกนปกต ..................................................... 282

ภาพแสดงท 6.49 กรณก าไรเกนปกตในตลาดผกขาด .......................................................................... 283

ภาพแสดงท 6.50 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณก าไรปกต ................................................................ 284

ภาพแสดงท 6.51 ดลยภาพผผกขาดระยะสน กรณก าไรปกต ............................................................... 284

ภาพแสดงท 6.52 ก าไรปกตในตลาดผกขาด ........................................................................................ 285

ภาพแสดงท 6.53 ผผลตทไดรบก าไรปกตในตลาดผกขาด ................................................................... 286

ภาพแสดงท 6.54 ระดบราคากรณขาดทนแตยงผลตตอ ....................................................................... 287

ภาพแสดงท 6.55 ตนทนและรายรบกรณขาดทนแตยงผลตตอ ............................................................ 287

ภาพแสดงท 6.56 ดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสด ............................................................ 288

ภาพแสดงท 6.57 ดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสด ............................................................ 288

๒๑


ภาพแสดงท 6.58 ผผลตกรณขาดทนในตลาดผกขาด ........................................................................... 289

ภาพแสดงท 6.59 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณเลกกจการ ............................................................... 290

ภาพแสดงท 6.60 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณเลกกจการ ............................................................... 290

ภาพแสดงท 6.61 ดลยภาพผผกขาดระยะยาว กรณไดก าไรเกนปกต .................................................... 291

ภาพแสดงท 6.62 ดลยภาพผผกขาดระยะยาว ....................................................................................... 292

ภาพแสดงท 7.1 เสนอปสงคหกมม ...................................................................................................... 302

ภาพแสดงท 7.2 เสนอปสงคหกมม ...................................................................................................... 303

ภาพแสดงท 7.3 ดลยภาพของผผลตในตลาดผแขงขนนอยราย ............................................................ 304

ภาพแสดงท 7.4 ดลยภาพระยะสนของผผลตในตลาดผขายนอยรายกรณไดก าไรสงสด ...................... 305

ภาพแสดงท 7.5 ดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยรายของบรษท บางกอก จ ากด ................................... 306

ภาพแสดงท 7.6 ดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยรายของบรษท ยกจง จ ากด ........................................ 307

ภาพแสดงท 7.7 ดลยภาพการผลตสนคาในตลาดผแขงขนนอยราย ..................................................... 308

ภาพแสดงท 7.8 แบบจ าลองของคโน ................................................................................................... 309

ภาพแสดงท 7.9 ดลยภาพในแบบจ าลองของคโน................................................................................. 310

ภาพแสดงท 7.10 การก าหนดปรมาณการผลตในแบบจ าลองของคโน ................................................ 311

ภาพแสดงท 7.11 การก าหนดราคาในตลาดผแขงขนนอยรายของอตสาหกรรมน ามน ........................ 312

ภาพแสดงท 7.12 แบบจ าลองการรวมตวกน ........................................................................................ 313

ภาพแสดงท 7.13 อปสงคของตลาดและอปทานของผผลตรายเลกและผน า ......................................... 315

ภาพแสดงท 7.14 ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณไดรบก าไรปกต ............................................... 316

ภาพแสดงท 7.15 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณก าไรปกต........................................................ 317

ภาพแสดงท 7.16 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต ในตลาดผขายนอยราย ................................................. 318

ภาพแสดงท 7.17 ดลยภาพของโรงงาน ABC ในตลาดผขายนอยราย ................................................... 319

ภาพแสดงท 7.18 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณขาดทนแตท าการผลตตอ ................................ 320

ภาพแสดงท 7.19 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณขาดทนแตท าการผลตตอ ................................ 321

ภาพแสดงท 7.20 จดยตการผลตในตลาดผขายนอยราย........................................................................ 322

ภาพแสดงท 7.21 จดยตการผลตของบรษท .......................................................................................... 323

ภาพแสดงท 7.22 จดยตการผลตของบรษทในตลาดผขายนอยราย ....................................................... 324

ภาพแสดงท 7.23 เสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาด ............................................................... 328

๒๒


ภาพแสดงท 7.24 ดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ...................................................................... 329

ภาพแสดงท 7.25 ดลยภาพกรณก าไรปกต ............................................................................................ 331

ภาพแสดงท 7.26 ดลยภาพกรณก าไรปกต ............................................................................................ 331

ภาพแสดงท 7.27 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต ..................................................................................... 332

ภาพแสดงท 7.28 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต ..................................................................................... 333

ภาพแสดงท 7.29 ดลยภาพกรณขาดทน ............................................................................................... 334

ภาพแสดงท 7.30 ดลยภาพกรณขาดทนแตยงผลตตอ ........................................................................... 335

ภาพแสดงท 7.31 ดลยภาพกรณจดปดกจการ ....................................................................................... 336

ภาพแสดงท 7.32 ดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ....................................................... 338

ภาพแสดงท 7.33 ดลยภาพระยะยาวของผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาด ....................................... 339

ภาพแสดงท 8.1 ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม .................................. 349

ภาพแสดงท 8.2 แสดงความสมพนธของเสนรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม ......................... 350

ภาพแสดงท 8.3 ความสมพนธของเสนรายรบ กรณราคาสนคาไมคงท ............................................... 352

ภาพแสดงท 8.4 ความสมพนธของเสนรายรบ กรณราคาสนคาคงท .................................................... 353

ภาพแสดงท 8.5 ปรมาณการผลตทไดรบก าไรสงสด ........................................................................... 355

ภาพแสดงท 8.6 แสดงผลก าไรรวมทมคาสงทสด ................................................................................ 356

ภาพแสดงท 8.7 จดคมทน .................................................................................................................... 359

ภาพแสดงท 8.8 การวเคราะหจดคมทน ................................................................................................ 359

ภาพแสดงท 8.9 จดคมทน .................................................................................................................... 360

ภาพแสดงท 8.10 จดคมทน .................................................................................................................. 362

ภาพแสดงท 8.11 จดคมทน .................................................................................................................. 364

ภาพแสดงท 8.12 เสนตนทนเทากน ..................................................................................................... 365

ภาพแสดงท 8.13 เสนตนทนเทากนในการผลตเสอโหล ...................................................................... 367

ภาพแสดงท 8.14 เสนตนทนเทากนในการผลตตกตา .......................................................................... 368

ภาพแสดงท 8.15 การเปลยนของเสนตนทนเทากน กรณราคาปจจย X เปลยน .................................... 369

ภาพแสดงท 8.16 เสนตนทนเทากนเปลยนกรณทราคาเปลยน ............................................................. 370

ภาพแสดงท 8.17 การเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลต.................................................................. 371

ภาพแสดงท 8.18 การเปลยนเสนตนทนเทากนกรณงบประมาณเปลยน .............................................. 372

๒๓


ภาพแสดงท 8.19 การเปลยนแปลงงบประมาณการผลต ...................................................................... 373

ภาพแสดงท 8.20 เสนผลผลตทเทากน.................................................................................................. 374

ภาพแสดงท 8.21 เสนผลผลตเทากน ในลกษณะผลผลตทแตกตางกน ................................................. 375

ภาพแสดงท 8.22 ปจจยการผลตททดแทนกนไดอยางสมบรณ ............................................................ 376

ภาพแสดงท 8.23 ผลผลตทปจจยสามารถทดแทนกนไดสมบรณ......................................................... 377

ภาพแสดงท 8.24 เสนผลผลตเทากนมลกษณะหกศอก ........................................................................ 377

ภาพแสดงท 8.25 เสนผลผลตทปจจยการผลตไมสามารถทดแทนกนได ............................................. 378

ภาพแสดงท 8.26 แสดงเสนผลผลตเทากนกรณทดแทนกนไดไมสมบรณ ........................................... 378

ภาพแสดงท 8.27 ปจจยการผลตชนดทไมสามารถทดแทนไดสมบรณ ................................................ 379

ภาพแสดงท 8.28 การหาคาของอตราการใชปจจยการผลตทดแทนกน ................................................ 381

ภาพแสดงท 8. 29 จดดลยภาพ .............................................................................................................. 383

ภาพแสดงท 8.30 ดลยภาพในการผลต ................................................................................................. 383

ภาพแสดงท 8.31 เสนขยายการผลต ..................................................................................................... 384

ภาพแสดงท 8.32 เสนขยายการผลตเปลยน กรณราคาปจจย L เปลยน ................................................. 385

ภาพแสดงท 8.33 เสนขยายการผลต ..................................................................................................... 385

ภาพแสดงท 8.34 เสนขยายการผลตกรณปจจย K เปลยนแปลง ........................................................... 386

แผนบรหำรกำรสอนประจ ำวชำ

รหสวชำ EC25301

ชอวชำ เศรษฐศำสตรกำรจดกำร (Managerial Economics) 3(2-2-5)

ค ำอธบำยรำยวชำ ศกษาวธการประยกตหลกและทฤษฎเศรษฐศาสตร เพอใชในดานธรกจ การพยากรณทางเศรษฐกจและธรกจ อปสงคและอปทานส าหรบตลาด การส ารวจตลาด การวางแผนการผลต การวเคราะหตนทน การก าหนดราคา การวเคราะหนโยบาย การใหสนเชอและการตดสนใจในการลงทน การศกษากรณทสงผลกระทบตอเศรษฐกจ

วตถประสงคทวไป

เพอใหผเรยนมความสามารถดงน

1. เพอใหผเรยนมความรความเขาใจวธการประยกตหลกและทฤษฎเศรษฐศาสตร เพอใชในดานธรกจ

2. เพอใหผเรยนมความเขาใจการพยากรณทางเศรษฐกจและธรกจ 3. เพอใหผเรยนสามารถอธบายอปสงคและอปทานส าหรบตลาด การส ารวจตลาด

4. เพอใหผเรยนสามารถวางแผนการผลต วเคราะหตนทน และก าหนดราคา

5. เพอใหผเรยนสามารถวเคราะหนโยบาย การใหสนเชอและการตดสนใจในการลงทน

เนอหำวชำ บทท 1 หลกและทฤษฎเศรษฐศำสตรในทำงธรกจ 4 ชวโมง

ความเปนมาของหลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

ความหมายของเศรษฐศาสตรการจดการ

เศรษฐศาสตรเชงพรรณนาและเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย

การประยกตวชาเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรการจดการ

ทรพยากรทางเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

สนคาและบรการ

ความเปนมาของระบบเศรษฐกจไทย

การประยกตปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ

๒๖

รปแบบของระบบเศรษฐกจ

การประยกตแกปญหาเศรษฐกจพนฐาน

สรป

ค าถามทบทวน

บรรณานกรม

บทท 2 ควำมยดหยนและกำรพยำกรณทำงธรกจ 8 ชวโมง

แนวคดความยดหยน

คาความยดหยนของอปสงคตอราคา การวดความยดหยนของอปสงคตอราคา

คาความยดหยนของอปสงคตอรายได

คาความยดหยนตอราคาสนคาอนหรอความยดหยนไขว

ความยดหยนไขว

ความยดหยนตอราคาสนคาอน

การใชคาความยดหยนของอปสงค

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงค

คาความยดหยนของอปทาน

การใชคาความยดหยนของอปทาน

การใชคาความยดหยนของอปทานนนสามารถ

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปทาน

การประยกตใชคาความยดหยนในการพยากรณทางธรกจ

แนวคดการพยากรณทางธรกจ

เทคนคของการพยากรณ

ประโยชนของการพยากรณ

สรป



บทท 3 กำรวเครำะหอปสงคและอปทำนส ำหรบตลำด 8 ชวโมง

แนวคดพนฐานและประเภทอปสงคตลาด

กฎและปจจยก าหนดอปสงค

๒๗

ตารางและสมการอปสงค

การคาดการณอปสงค

แนวคดพนฐานและประเภทอปทานตลาด

กฎและปจจยก าหนดอปทาน

ตารางและสมการอปทาน

การคาดการณอปทาน

การเปลยนแปลงปรมาณและระดบอปสงคและอปทาน

ดลยภาพและการเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด

เครองมอการจดการราคาของรฐ

สรป



บทท 4 กำรส ำรวจตลำดและผบรโภค 8 ชวโมง

แนวคดพนฐานตลาดผบรโภค

ปจจยก าหนดและกระบวนการตดสนใจของผบรโภค

ทฤษฎอรรถประโยชน การวเคราะหอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวม

กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม

ทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน

อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา เสนราคาหรอเสนงบประมาณ

การวเคราะหดลยภาพผบรโภคและตลาด

การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคและตลาด

สรป



บทท 5 กำรวเครำะหตนทนและกำรวำงแผนกำรผลต 8 ชวโมง

แนวคดของตนทนการผลต

การวางแผนการผลตระยะสนและระยะยาว

๒๘

ประเภทตนทนและลกษณะเสนตนทน

สมการการผลตและการประมาณคาตนทน

การวางแผนการผลตระยะสน

การวางแผนการผลตระยะยาว

การวาแผนขนาดของโรงงานและการประหยดตอขนาด

การขยายขนาดการผลต

สรป



บทท 6 กำรวเครำะหนโยบำยและกำรก ำหนดรำคำ ในตลำดแขงขนสมบรณและตลำดผกขำด 8 ชวโมง

ตลาดและตลาดแขงขนสมบรณ

ความหมายและลกษณะตลาดแขงขนสมบรณ

อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมในตลาดแขงขนสมบรณ

อปสงคและอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ

ดลยภาพระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ

ดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ

การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณกรณก าไรและขาดทน

ขอดและขอเสยของตลาดแขงขนสมบรณ

ตลาดแขงขนไมสมบรณและลกษณะตลาดผกขาด

อปสงค รายรบเฉลยและรายรบเพมในตลาดผกขาด

การวเคราะหตลาดผกขาดกรณทไมมการควบคมและมการควบคม

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด

ขอดและขอเสยของตลาดผกขาด

สรป



บทท 7 กำรวเครำะหนโยบำยและกำรก ำหนดรำคำในตลำดผขำยนอยรำยและตลำดกงแขงขนกงผกขำด

8 ชวโมง

๒๙

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย

เสนอปสงคและการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตในตลาดผขายนอยราย

แบบจ าลองตาง ๆ แบบจ าลองคโน

แบบจ าลองการรวมตวกน

แบบการตงราคาตามผน า การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไรและขาดทน

ขอดและขอเสยของตลาดผแขงขนนอยราย

ลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

เสนอปสงคและการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

เสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ดลยภาพระยะสนในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

การตงราคารปแบบอน ๆ สรป



บทท 8 กำรตดสนใจในกำรลงทนและควำมเสยง 8 ชวโมง

รายรบ

รายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบหนวยทายสด

ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบเพม

แนวคดก าไร

การวเคราะหจดคมทน

เสนตนทนเทากน

เสนผลผลตเทากน

การใชปจจยการผลตทดแทน

ดลยภาพของผผลต

การวเคราะหเสนขยายการผลต

การตดสนใจลงทนและความเสยง

๓๐

กระบวนการจดท างบประมาณการลงทนเพอการตดสนใจ

เครองมอทใชในการตดสนใจลงทน

การเลอกตดสนใจลงทน

การวเคราะหความเสยงและความไมแนนอน

ประเภทของความเสยง

เครองมอทใชในการตดสนใจภายใตความเสยง

ทฤษฎเกมส

สรป



วธกำรสอนและกจกรรม

1. อธบายค าอธบายรายวชา เนอหา เอกสารทเกยวของ กฎระเบยบตาง ๆ เกณฑการใหคะแนนและการประเมนผล

2. เขาสบทเรยนโดยการบรรยายเนอหา ตาราง รปประกอบ และสอบนคอมพวเตอร

3. ยกตวอยางเพอใหผเรยนเขาใจ

4. ระหวางใหเนอหาและน าเสนอเปดโอกาสใหผเรยนถาม

5. แบงกลมผเรยน เพอวเคราะหกรณศกษาในชนเรยน

6. ผเรยนสรปผลและน าเสนอกบอาจารยและเพอน ๆ ในชนเรยน

7. มอบหมายค าถามทายบทและสงเปนรายบคคล

8. มอบหมายงานคนควาเพมเตมนอกชนเรยนเปนกลม

9. สงรายงานและน าเสนองานคนควานอกชนเรยนเปนรายกลม

สอกำรเรยนกำรสอน 1. เอกสารประกอบการสอน

2. คอมพวเตอร และโปรแกรมเพาเวอรพอยต

3. แบบฝกหด 4. ตวอยางกรณศกษาตามสถานการณปจจบน

๓๑

กำรวดผล

1. คะแนนระหวางภาค 70%

1.1 ความตงใจและการเขาชนเรยน 10 %

1.2 แบบฝกหดทายบทและงานทไดรบมอบหมาย 20 %

1.3 รายงานและการน าเสนอรายกลม 20 %

1.4 สอบกลางภาค 20 %

2. คะแนนสอบปลายภาค 30 %

แผนการสอนประจ าบทท 1

เรอง หลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

หวขอเนอหาประจ าบท






ทรพยากรทางเศรษฐศาสตรในทางธรกจ






วตถประสงคเชงพฤตกรรม

เมอศกษาบทนแลว ผศกษาสามารถ

1. ทราบถงความเปนมาของหลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

2. เขาใจวธการศกษาเศรษฐศาสตรเชงพรรณนาและเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย

3. เขาใจถงการวชาเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

4. ทราบถงการใชทรพยากรทางเศรษฐศาสตรในทางธรกจ

5. สามารถจ าแนกรปแบบของระบบเศรษฐกจ

6. เขาใจปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ

7. สามารถวเคราะหการแกปญหาในแตละรปแบบของระบบเศรษฐกจ

8. อภปรายและตอบค าถามได

วธการสอนและกจกรรมการเรยนการสอนประจ าบท

1. แนะน าเนอหารายวชาในบท

2. แนะน าเอกสารและต าราอนทเกยวของ ส าหรบอานเพมเตม

2

3. แนะน ากจกรรมการเรยนการสอน การวดผลและการประเมนผล

4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร

5. ยกตวอยางประกอบ และวเคราะหสถานการณรวมกนในชนเรยน

6. ตอบค าถามและสงงานค าถามทายบท

7. จดท ารายงานคนควานอกชนเรยน พรอมน าเสนอหนาชนเรยน

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอน

2. เอกสาร ต ารา และบทความทเกยวของ

3. เอกสารตวอยางสถานการณในปจจบน

4. แผนใสสรปค าบรรยาย

การวดและประเมนผล

1. สงเกตจากเขาชนเรยน ความสนใจในการเรยน

2. การมสวนรวมในกจกรรมในชนเรยน

3. การตอบค าถาม การวเคราะหกรณศกษาในชนเรยน

4. การตอบค าถามทายบท

5. รายงานการคนควานอกชนเรยนและการน าเสนอ

บทท 1

หลกและทฤษฎเศรษฐศาสตรในทางธรกจ


เศรษฐศาสตรมาจากค าภาษากรกประกอบดวยค าวา Oikos มความหมายวา บานและค าวา Nomos มความหมายวาการจดการ เศรษฐศาสตรในความหมายดงเดมของภาษากรกจงมความหมายวาการจดการภายในบาน ซงกลาวถงการบรโภคทรพยากรของสมาชกภายในครอบครวเปนหลก เนองจากเศรษฐศาสตรเปนศาสตรดานการเลอกทพฒนาจากศาสตรทางดานปรชญาและเปนศาสตรทคอนขางใหม ภายหลงจงไดมการประยกตใชหลกการการจดสรรทรพยากรในทางทกวางมากขน จนเกดเปนทมาของวชาเศรษฐศาสตรวาดวยการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนสงสดใหกบกลมคนในสงคม ตอจากนนวชาเศรษฐศาสตรไดเรมแพรหลายในครสตศตวรรษท 15 จากลทธพาณชยนยม (Mercantilism) ซงมแนวความคดวาประเทศจะมความมงคง เมอการคาเกนดล มลคาการสงออกมมากกวามลคาการน าเขาจะท าใหเงนไหลเขาประเทศ รฐจงมหนาทในการแทรกแซงกจกรรมทางเศรษฐกจเปนผก าหนดนโยบายการคาและเศรษฐกจเพอใหการคาเกนดล ในครสตศตวรรษท 18 นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษชอ อดม สมธ (Adam Smith) บคคลทถกเรยกวา บดาแหงเศรษฐศาสตรเปนผ วางรากฐานวชาเศรษฐศาสตร จากการเขยนต าราเศรษฐศาสตรเลมแรกของโลกในป ค.ศ. 1776 เรอง An

Inquiry into The Nature and Causes of The Wealth of Nations กลาวถงแนวคดในการแบงงานกนท าตามความถนดเพอใหไดผลผลตมากขน เนองจากการแบงงานกนท าจะท าใหเกดความช านาญเฉพาะอยาง พรอมกบเสนอแนวความคดทวารฐควรปลอยใหการด าเนนธรกจเปนไปอยางเสรรฐไมควรเขาไปแทรกแซงกจกรรมทางเศรษฐกจ รฐมหนาทใหความสะดวกดแลรกษาความสงบเรยบรอยและปองกนประเทศเทานน ซงสอดคลองกบลทธเสรนยมหรอระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมในภายหลง ในป ค.ศ. 1772-1823 เดวด รคารโด (David Ricardo) นกเศรษฐศาสตรกลมส านกคลาสสก (Classical School) เสนอแนวความคดเกยวกบระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม (Laissez Faire) ทใหความส าคญกบภาคเอกชน และใหความส าคญกบอตราการเพมของประชากร การลงทน และผลตอบแทนของเงนทน โดยรฐไมควรเขาไปยงเกยวในกจกรรมทางเศรษฐกจ ตอมาใน ค.ศ. 1842 – 1924 กลมนกเศรษฐศาสตรส านกนโอคลาสสก (Neo – Classical School) ซงน าโดย อลเฟรด มาแชล (Alfred Marshall) ไดน าแนวความคดของเดวด รคารโดพฒนาตอโดยเนนการใชทรพยากรมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนสงสด จนกระทงป ค.ศ. 1929 – 1938 เกดภาวะเศรษฐกจตกต าครงยงใหญจอหน เมนารดเคนส (John Maynard Keynes) นกเศรษฐศาสตรผวางรากฐานใหกบเศรษฐศาสตรมหภาคไดเขยนหนงสอเศรษฐศาสตรมหภาคทมชอเสยงของโลก เรอง The General Theory of Employment, Money and Interest โดยการอธบายถงปญหาทท า

4

ใหเศรษฐกจตกต า ภาวะสนคาลนตลาดการวางงานพรอมทงเสนอแนวคดทวารฐบาลควรแทรกแซงระบบเศรษฐกจแกปญหาเศรษฐกจโดยใชนโยบายการเงนและการคลง ตอมาจงถกเรยกวาบดาแหงเศรษฐศาสตรมหภาค นบตงแตในอดตจนถงปจจบนมนกเศรษฐศาสตรอกหลายทานไดท าใหหลกวชาเศรษฐศาสตรไดรบการพฒนาใหสามารถวเคราะหปญหาทางเศรษฐกจรปแบบตาง ๆ รวมทงการพฒนาแนวคดและทฤษฎทางเศรษฐศาสตร และการหาแนวทางแกไขปญหาทางเศรษฐกจไดเหมาะสมยงขน โดยมบคคลทมความส าคญในอดตทเกยวของกบทมาของวชาเศรษฐศาสตรหลายทาน ยกตวอยางเชน

1. พลาโต (Plato) เปนนกปราชญทมชอเสยงแหงยค เกดเมอ 427 ปกอนครสตศกราช ทกรงเอเธนส ประเทศกรซ โดยมงานเขยนทเกยวของกบวชาเศรษฐศาสตรทชอวา รพบลค (Republic) มเนอหาเกยวกบรปแบบการเมองในความคดของพลาโต ซงแนวความคดของหนงสอเลมนถกน ามาใชเปนหลกการการจดการการเมองในยคตอมา

ภาพแสดงท 1.1 พลาโต

2. อรสโตเตล เปนลกศษยของพลาโต (Plato) เกดเมอ 384 ปกอนครสตศกราช ทเมองสตากรา (Stagira) ในแควนมาเซโดเนย (Macedonia) อรสโตเตลเปนนกปราชญทพฒนาแนวความคดทางดานเศรษฐศาสตรตอจากพลาโต จนท าใหอรสโตเตลมชอเสยงมากในยคนน

5

ภาพแสดงท 1.2 อรสโตเตล

3. อดม สมธ เปนนกศกษามหาวทยาลยออกซฟอรด เกดเมอป ค.ศ. 1723 ทเมองเครกคลด ประเทศสกอตแลนด และจากการเขยนหนงสอเรองความมงคงของประชาชาต (The Wealth Of Nations) นบไดวาเปนหนงสอเศรษฐศาสตรเลมแรกของโลก กลาวถงกลไกทเชอมโยงระหวางสงคมกบธรกจเพอใหเกดผลประโยชนรวมกนโดยเนนความส าคญของการแบงงานกนท า (Division Of Labor) จงถกเรยกวาเปนบดาแหงวชาเศรษฐศาสตร ทงน อดม สมธ ยงไดเสนอแนวคดนโยบายเสรนยม (Laissez-faire) ทกลาววารฐควรเขาแทรกแซงระบบเศรษฐกจใหนอยทสด ผานกลไกทเรยกวา มอทมองไมเหน (Invisible Hand) เสนอแนวความคดการแบงงานกนท าตามความถนด และใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด ภายใตแนวคดทวา รฐไมเขาไปยงกบกจกรรมทางเศรษฐกจปลอยใหเอกชนเปนผด าเนนการโดยอสระ ขณะทผบรโภคกมอสระในการเลอกบรโภค เรยกวาระบบเศรษฐกจแบบเสร จะท าใหประเทศชาตมเศรษฐกจรงเรอง

ภาพแสดงท 1.3 อดม สมธ

6

4. เดวด รคารโด (David Ricardo) เปนผเสนอแนวความคดเกยวกบความเชอมนในระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมในป ค.ศ. 1772-1823 ทใหความส าคญกบบทบาทของภาคเอกชนโดยรฐไมควรเขาไปยงเกยวในกจกรรมทางเศรษฐกจ และใหความส าคญกบการแกไขปญหาเศรษฐกจในระยะยาว

ภาพแสดงท 1.4 เดวด รคารโด

5. อลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall) เปนผเสนอทฤษฎทางเศรษฐศาสตรจลภาค ใน ค.ศ. 1842 – 1924 และเขยนต าราเกยวกบพฤตกรรมผบรโภคและทฤษฎวาดวยการผลต โดยน าแนวความคดของกลมคลาสสกมาปรบปรง เนนถงการมอยอยางจ ากดของทรพยากร และการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดทงในระดบบคคล หนวยผลตและประเทศ

ภาพแสดงท 1.5 อลเฟรด มารแชล

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php?title=%E0%B8%97%E0%B8%A4%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95&action=edit

7

6. จอหน เมนารดเคนส (John Maynard Keynes) ผรเรมทฤษฎทางเศรษฐศาสตรมหภาคในป ค.ศ. 1883-1946 และถกเรยกวาเปนบดาแหงวชาเศรษฐศาสตรมหภาค จากการเขยนหนงสอเ รอง The General Theory of Employment, Interest and Money และเสนอแนวคดว ธแกปญหาการวางงาน การเงน การคลง การออม และการลงทน โดยสนบสนนการใหรฐเขามาแทรกแซงและควบคมระบบเศรษฐกจ

ภาพแสดงท 1.6 จอหน เมนารดเคนส

7. กรมหมนพทยาลงกรณ (น.ม.ส.) ทรงศกษาวชาการดานเศรษฐศาสตรและเขยนหนงสอเกยวกบเศรษฐศาสตรหลายเลม ในป พ.ศ. 2459 ไดเขยนหนงสอ ตลาดเงนตรา (Money Market) ทนบไดวาเปนจดเรมตนวชาเศรษฐศาสตรในประเทศไทยอยางจรงจง จนกระทงท าใหมการกอต งมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมองขน

ภาพแสดงท 1.7 กรมหมนพทยาลงกรณ

8

เศรษฐศาสตรในประเทศไทย

เนองจากประเทศไทยในสมยสโขทยมความอดมสมบรณดงค ากลาวทวา “ในน ามปลา ในนามขาว” ประชาชนมการคาขายแบบเสรไมมการเกบภาษและมการคากบประเทศจนเปนหลก ตอมาในสมยอยธยาและสมยรตนโกสนทรตอนตนประเทศไทยมการคากบตางประเทศมากขน จงเรมมการน าความรทางการเงนและการธนาคารทางเศรษฐศาสตรเขามาในประเทศ จนกระทงพระยาสรยานวตรพมพหนงสอเศรษฐศาสตรเลมแรกของไทยในปพ.ศ. 2454 ชอทรพยศาสตรแตรฐบาลสมยนนไมใหน าออกเผยแพร แตในสมยหลงการเปลยนแปลงการปกครองจงน าออกมาพมพใหมโดยใชชอวา เศรษฐศาสตรวทยาภาคตน เลม 1 ในป พ.ศ.2459 และกรมหมนพทยาลงกรณ (น.ม.ส.) ไดพมพหนงสอตลาดเงนตรา (Money Market) จงนบวาเปนจดเรมตนของวชาเศรษฐศาสตรในประเทศไทย ทงนการศกษาวชาเศรษฐศาสตรสมยนนไมแพรหลายนกจงไดมการกอตงหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมองขน พ.ศ. 2477 การศกษาวชา น เ รมแพรหลาย มผ แปลหนง สอ The Principle Of Political Economy ของศาสตราจารย ชารลจด (Charle Gide) เปนภาษาไทยและไดพมพออกจ าหนายในกลางป พ.ศ. 2479 ในปเดยวกนคณพระสารสาสนพลขนธไดเขยนต าราเศรษฐศาสตรวาดวยกจการคาและเศรษฐศาสตรวาดวยการเงน โดยมวตถประสงคเพอกระตนใหประชากรตนตวในการท าการคา ตอมาการศกษาวชาเศรษฐศาสตรในประเทศไทยไดหยดลงชวคราวขณะเกดสงครามโลกครงท 2 ภายหลงสงครามโลกสงบมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมองเปนมหาวทยาลยทสงเสรมการศกษาทางดานเศรษฐศาสตรอยางจรงจง ไดจดตงคณะเศรษฐศาสตรขนท าใหการศกษาเศรษฐศาสตรไดแพรหลายและพฒนากาวหนาไปอยางมาก ในสมยของศาสตราจารยปวย องภากรณ ผมสวนส าคญในการปฏรปการสอน จงท าใหการศกษาวชาเศรษฐศาสตรของประเทศไทยในปจจบนแพรหลายท งในระดบการศกษาและในสถาบนการศกษาตาง ๆ


เนองจากเศรษฐศาสตรมความหมายทแตกตางกนไปขนอยกบสาขาทน าไปประยกตใช และ เปนศาสตรทางดานสงคมทไมสามารถใหความหมายทแนนอนได ซงในยคเรมตนความหมายของเศรษฐศาสตรมความหมายเกยวกบการจดการครอบครว และการจดสรรทรพยากรเพอน ามาสนองความตองการของมนษยใหเกดประโยชนสงสดของมนษย ความหมายของเศรษฐศาสตรในปจจบนหมายถงการศกษาเกยวกบการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอตอบสนองความตองการตาง ๆ ของมนษยทมอยอยางไมจ ากดใหเกดประโยชนสงสด โดยมบคคลในอดตทงในและตางประเทศทเคยใหค าจ ากดความของวชาเศรษฐศาสตรมากมาย ยกตวอยางเชน อลเฟรด มารแชล (Alfred Marshall) ) ใหความหมายในหนงสอชอ Principles of Economics ป ค.ศ.1890 วาเปนวชาทศกษาถงการด าเนนชวตปกตของมนษยแตละบคคลทเกยวของกบการใชปจจยทมอยเพอใหไดมาซงสงตาง ๆ ส าหรบการยงชพ และพอล เอ. แซมมวลสน (Paul A. Samuelson) ใหความหมายในป ค.ศ.1948 วาเปนการศกษาวธการของมนษยและ

http://education.kapook.com/view11594.html

http://education.kapook.com/view11594.html

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php?title=%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C&action=edit

9

สงคม โดยการเลอกใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดใชในการผลตสนคาตาง ๆ และสามารถแจกจายสนคาทผลตขนมาแลวสงไปยงประชาชนทวไปในสงคม เพอบรโภคในปจจบนและอนาคตได โดยทมการใชเงนหรอไมกตาม ในสวนของวอลเตอร นโคลสน (Wallter Nikolson) ใหความหมายในป ค.ศ.1994 วาเปนการศกษาถงการจดสรรทรพยากรทมจ ากดไปในระหวางการเลอกใชตาง ๆ รวมถงบงอร พลเดช (2542) ไดใหความหมายไววา เศรษฐศาสตร เปนศาสตรทศกษาเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด มาเปลยนสภาพใหเกดเปนสนคาและบรการ และน ามาสนองความตองการของมนษยซงมอยไมจ ากดในลกษณะทมประสทธภาพสงสด และ วนรกษ มงมณนาคน (2551) ไดใหความหมายวา เศรษฐศาสตรเปนศาสตรทศกษาเกยวกบการเลอกหนทางในการใชทรพยากรการผลตอนมอยจ ากด ส าหรบการผลตสนคาและบรการเพอใหเกดประโยชนสงสด จากความหมายดงกลาวจงสรปไดวา เศรษฐศาสตรในปจจบนนนเปนศาสตรทมงท าความเขาใจในพฤตกรรมทางเศรษฐกจของมนษยและความเขาใจเกยวกบสงคม ผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนและมงศกษาการก าหนดนโยบายทเหมาะสมกบปญหาเศรษฐกจตาง ๆ รวมทงการด าเนนนโยบายทเกยวของกบการบรหารเศรษฐกจของประเทศและของรฐบาล เพอใหเกดประโยชนตอการด ารงชวตและการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ ทงนนอกจากความหมายของเศรษฐศาสตรทไดอธบายแลวในขางตนยงมความหมายทส าคญของเศรษฐศาสตรคอ ความหมายของเศรษฐศาสตรการจดการ ซงอธบายไดดงตอไปน

การจดการ (Management) หมายถง ชดของหนาทตาง ๆ ทก าหนดทศทางในการใชประโยชนจากทรพยากรทงหลายอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอใหบรรลเปาหมายขององคกร หรอหมายถงกระบวนการของการมงสเปาหมายขององคกรจากการท างานรวมกน โดยใชบคคลและทรพยากรอน ๆ (Certo, 2000:P 555)

Dominick Salvatore (2005: P3) ศาสตราจารยพเศษทางดานเศรษฐศาสตรแหงมหาวทยาลย Fordham University ประเทศสหรฐอเมรกาไดใหค าจ ากดความไวอยางชดเจนวา เศรษฐศาสตรเพอการจดการหมายถง วชาทวาดวยการประยกตทฤษฎทางเศรษฐศาสตรและน าศาสตรแหงเครองมอในการตดสนใจ เชน คณตศาสตรและสถตมาใชเปนเครองมอในการคนหาวา หนวยธรกจหรอองคกรจะสามารถบรรลวตถประสงค ของประสทธภาพสงสดไดอยางไร ขณะท Michael R. Bay (2003: P3-4) ไดใหค าจ ากดความของเศรษฐศาสตรเพอการจดการไววา เปนการศกษาการหาหนทางวาหนวยธรกจควรท าอยางไรทจะก าหนดทศทางของทรพยากรทมอยอยางจ ากดไปในทศทางทท าใหเกดประโยชนสงสดตามเปาหมายทไดวางไว นอกจากนนนกเศรษฐศาสตร เชน Kate & Young (2003: P3) และ Mc Guigan

et..al (2008: P4) ใหค าจ ากดความของเศรษฐศาสตรธรกจไววา เปนการน าเอาทฤษฎ เศรษฐศาสตรจดภาคมาปรบใชในการตดสนใจของหนวยธรกจ ซงแนวคดทางเศรษฐศาสตรและเทคนควธการทางสถตและคณตศาสตรจะเปนประโยชนตอผจดการทจะตดสนใจเลอกกลยทธทดทสดใหกบหนวยธรกจ

10

เพอใหการจดสรรทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพและบนพนฐานของทรพยากรทมอย แตในสวนของ Hirschey (2006: P3) ไดใหค าจ ากดความทคลายกนคอ การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรในการตดสนใจทางธรกจเกยวของกบการใชทรพยากรทหายากขององคกรไดดทสด นอกจากนนค าถามทผประกอบการมกตองตอบคอธรกจนนาสนใจทจะท าการลงทนหรอไม ควรตงราคาและผลตจ านวนเทาไรจงจะบรรลเปาหมายทหนวยธรกจไคตงไว โดยหนวยธรกจตองท าการศกษาในเงอนไขของตลาดทงความตองการซอ (อปสงค) และความตองการขาย (อปทาน) นโยบายและกฎระเบยบของรฐตาง ๆ ทจะสงผลถงการตดสนใจของหนวยธรกจดงกลาวซงสงเหลานเปนพนฐานของเศรษฐศาสตรนนเอง ทงนจากการใหความหมายของเศรษฐศาสตรธรกจดงกลาวของนกเศรษฐศาสตรทมชอเสยงชนน าของโลกนน จงสามารถสรปเพอเปนการอธบายกงความหมายของเศรษฐศาสตรการจดการไดดงน

1. เศรษฐศาสตรธรกจเปนวชาทใชเครองมอทางสถตและคณตศาสตรมาวเคราะหการด าเนนธรกจ เพอใหเกดการท านายหรอพยากรณเหตการณทางธรกจไดแมนย าถกตองเปนขอมลส าหรบผประกอบการกอนทหนวยธรกจจะตดสนไจในการลงทน โดยใหทางเลอกในการตดสนใจลงทนเพอใหการลงทนมความเสยงนอยทสดและคมคามากทสด

2. เศรษฐศาสตรธรกจเปนวชาทใชทฤษฎเศรษฐศาสตรทางเศรษฐศาสตรจลภาคและเศรษฐศาสตรมหภาคมาใชวเคราะหการด าเนนธรกจ

3. เศรษฐศาสตรธรกจเปนวชาทบรณาการหลายสาขาวชาเขาดวยกน เชน เศรษฐศาสตรจลภาค เศรษฐศาสตรมหภาค บรหารจดการ ทรพยากรมนษย สถต คณตศาสตรและอน ๆ เปนตน

4. เศรษฐศาสตรธรกจเปนวชาทใชหลกในการบรหารจดการธรกจสมยใหมมาบรหารหนวยธรกจเพอ ใหเกดประสทธภาพมากทสดในการประกอบธรกจ กอใหเกดความสญเสยนอยทสดและกอใหเกดก าไรมากทสด

เศรษฐศาสตรการจดการ (Managerial economics) จงเปนการน าทฤษฎเศรษฐศาสตร มาประยกตใชในกระบวนการตดสนใจทางดานการจดการ เพอใหบรรลวตถประสงคหรอเปาหมาย ขององคกรไดอยางมประสทธภาพสงสด (Salvatore, 2001: 4) ซงการตดสนใจหรอการแกปญหา ทางดานการจดการนนเกดขนไดในองคกรธรกจทงภาคเอกชนและภาครฐหรอองคกรทไมแสวงหาก าไร (Not-for-profit organization) เชน โรงพยาบาล มหาวทยาลย สถานต ารวจ เปนตน ทงนเราสามารถทราบไดวาองคกรใดเปนองคกรทไมแสวงหาก าไรโดยดจากงบดล (Balance sheet) ถาใชค าวาเกนดล-ขาดดลแสดงวาเปนองคกรทไมแสวงหาก าไร และวตถประสงคหรอจดมงหมาย เชนจดมงหมายของโรงพยาบาลคอ การรกษาคนไขใหมากทสดเทาทจะท าไดภายใตทรพยากรทมอยอยางจ ากด อนประกอบดวยคารกษาพยาบาล ยา เครองมอ เตยง และงบประมาณ สวนจดมงหมายของมหาวทยาลยคอ การใหคนในประเทศไดรบการศกษามากทสด ภายใตขอจ ากดทางดานการเงนและบคลากร ในขณะทเปาหมายขององคกรธรกจในภาคเอกชนคอ การแสวงหาก าไรสงสด แมวาวตถประสงคหรอเปาหมายตลอดจน

11

ขอจ ากดของแตละองคกรจะแตกตางกน แตอยางไรกตาม พนฐานของกระบวนการในการตดสนใจนนจะมลกษณะเดยวกน


การศกษาวชาเศรษฐศาสตรสามารถศกษาไดใน 2 ลกษณะคอ เศรษฐศาสตรเชงพรรณนาและเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย โดยมงศกษาถงประเดนปญหาตาง ๆ และอธบายถงปรากฏการณทเกยวของกบการจดสรรทรพยากรและการแกไขปญหาทางเศรษฐศาสตร ซงมรายละเอยดดงน

1. เศรษฐศาสตรเชงพรรณนา เศรษฐศาสตรเชงพรรณนา (Descriptive Economics) เปนเศรษฐศาสตรเชงวเคราะห ศกษาทฤษฎเศรษฐศาสตรเพอวางหลกเกณฑ หรอวเคราะหพฤตกรรมทางเศรษฐกจ โดยยดทการอธบายเหตและผล เศรษฐศาสตรเชงพรรณนาจงเปนการศกษา เพอใหเขาใจถงพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจหรอระบบเศรษฐกจในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ ใหรถงสาเหต และสามารถพยากรณเหตการณทจะเกดขนในอนาคตได โดยไมค านงถงเปาหมายทางสงคม ไมน าเอาจรยธรรม คานยม ความคดทางสงคมมาพจารณารวมดวย เชน กรณทโรงงานอตสาหกรรมปลอยน าเสยลงสแมน า การศกษาเศรษฐศาสตรตามเชงพรรณนาจะเนนศกษาถงปรมาณและมลคาผลเสยทเกดจากน าเสยในแมน า ทกอใหเกดตนทนทางเศรษฐกจและสงคม โดยไมเนนถงความรสกหรอผลกระทบของผอาศยบรเวณนน เศรษฐศาสตรเชงพรรณนาจงถอวาเปนวทยาศาสตรแขนงหนง เพราะการศกษาสามารถใหขอสรปทเปนกฎเกณฑได

ดงนนจงกลาวไดวาเศรษฐศาสตรเชงพรรณนาเปนการศกษาพฤตกรรมทางเศรษฐกจ โดยการก าหนดแนวทางลวงหนา อธบายและหาความสมพนธระหวางสาเหตและผลทเกดขนระหวางพฤตกรรมผซอและผขาย เชน ถาสนคาชนดหนงมราคาสง ผขายจะมพฤตกรรมในการขายอยางไรและผซอจะมพฤตกรรมในการซออยางไร เปนตน จากนนศกษาปญหาทเกดขนระหวางเหตและผล และหาวธการแกไขปญหาเนนการมเหตและผล ค านงถงผลประโยชนทางสงคม ไมเนนคานยมหรอความคดทางสงคมมาตดสน เนองจากเปนการศกษาเพอใหเขาใจพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจ หรอระบบเศรษฐกจในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจจรง โดยการอธบายถงปรากฏการณทางเศรษฐกจหาความสมพนธระหวางสาเหตกบผลลพธทเกดขนเพอพยากรณเหตการณในอนาคต โดยไมค านงวาการตดสนใจนนจะเกดผลประโยชนทางสงคมหรอไม ไมน าเอาจรยธรรม คานยม ความคดทางสงคมมาพจารณา เศรษฐศาสตรพรรณนาจงมงเปาหมายทผลประโยชนเปนหลกไมค านงถงสงคม

2. เศรษฐศาสตรเชงนโยบาย เศรษฐศาสตรเชงนโยบาย (Policy Economics) เปนการมงศกษามาตรการตาง ๆ เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ โดยใหความส าคญตอผลของนโยบายทอาจเปนผลดและไมดของแตละบคคล เนองจากนโยบาย (Policy) คอ หลกการทก าหนดขนเปนแนวทางในการปฏบตดานตาง ๆ เพอใหสามารถบรรลวตถประสงคทตองการ เศรษฐศาสตรเชงนโยบาย จงใชหลกการทก าหนดขนเพอใชเปน

12

แนวทางในการด าเนนกจกรรมทางสงคม โดยใหความส าคญกบผลประโยชนทางสงคมและค านงถงเปาหมายทางสงคมเปนหลก เปนการศกษาทางเศรษฐศาสตรเพอเขาใจพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจหรอระบบเศรษฐกจ โดยมการสอดแทรกขอเสนอแนะทค านงถงเปาหมายทางสงคมเปนหลก พจารณาถงความตองการของสงคม คานยมจรยธรรมและแนวคดทางสงคม ใหความส าคญกบผลประโยชนทางสงคม เชน ถาสนคาชนดหนงมราคาสง รฐบาลควรจะด าเนนการอยางไร เพอไมใหมผลกระทบตอความเปนอยของประชาชน เปนตน อยางไรกตามการวางนโยบายหรอมาตรการตาง ๆ จ าเปนตองใชความรทางทฤษฎเปนพนฐาน ผศกษาเศรษฐศาสตรจงจ าเปนทจะตองศกษาทงทฤษฎเศรษฐศาสตรและนโยบายเศรษฐกจ เชน การวางงานเกดขนเพราะเหตใด และจะมผลเสยตอประชาชนและระบบเศรษฐกจอยางไร เปนตน ดงนนจงกลาวไดวาเศรษฐศาสตรนโยบายเปนการศกษาเปาหมายหรอวตถประสงคทตองการและวธการทจะบรรลเปาหมายนน ๆ โดยการประเมนวาพฤตกรรมทด าเนนอยมความสอดคลองกบเปาหมายทางสงคมทไดก าหนดไวอยางไร เรยกไดวาเปนเศรษฐศาสตรตามทควรจะเปน และการศกษาพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจหรอระบบเศรษฐกจนนมการน าเอาคานยมจรยธรรมและแนวคดทางสงคมเขารวมพจารณา ค านงถงเปาหมายทางสงคม ความตองการของสงคม และมการสอดแทรกขอเสนอแนะทเหนวาถกหรอควรจะเปนลงไปดวย

ดงนน การศกษาวชาเศรษฐศาสตรเชงพรรณนาและเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย จงมความแตกตางกนทเปนประเดนส าคญคอเปาหมายการศกษา โดยเศรษฐศาสตรเชงพรรณนามงเปาหมายเพอผลประโยชนเปนหลก ไมค านงถงสงคม ศกษาเพอแสวงหาความรความเขาใจในปรากฏการณทางเศรษฐกจทเกดขน ซงเปนการหาเหตและผลของปรากฏการณทางเศรษฐกจ เชน การอธบายสาเหตการเกดเงนเฟอ ภาวะเศรษฐกจรงเรอง การเกบภาษแบบอตรากาวหนา การท าใหรฐไดรบรายไดเพมขน เปนตน แตในสวนเศรษฐศาสตรนโยบายจะมงเปาหมายทางสงคม และผลประโยชนทไดตามสมควร รวมทงวธทควรแกไขเพอประโยชนในการวางแผนหรอก าหนดนโยบายทางเศรษฐกจ เชน นโยบายการแกปญหาเศรษฐกจ การเกบภาษ การกระจายรายได เปนตน ซงการศกษาเศรษฐศาสตรนโยบายนนจะเปนการใชความรมาก าหนดแนวทางทถกและทควรจะเปน


เนองจากวชาเศรษฐศาสตรสามารถประยกตใชไดกบศาสตรตาง ๆ มากมาย จงแบงการศกษาเศรษฐศาสตรออกเปน 2 สาขาหลก ดงน

1. เศรษฐศาสตรจลภาค เศรษฐศาสตรจลภาค (Microeconomics) เปนการศกษาพฤตกรรมทางเศรษฐกจของหนวยยอยในสงคมในรปแบบตาง ๆ เชน การผลตการลงทน การบรโภค และการก าหนดราคาในตลาดแบบ ซงเปนการศกษาในระดบบคคล ระดบหนวยงานการผลตหนวยใดหนวยหนง และเนนศกษาถงการบรโภค

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%84%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%A1




13

ของผบรโภคหนวยครวเรอน รวมทงผลตอบแทนของเจาของปจจยการผลต โดยในแตละหนวยจะเปนสวนยอย ๆ ของระบบเศรษฐกจ ประกอบดวย

1) หนวยครวเรอน (Households) ท าหนาทเปนผบรโภค (Consumer) มอ านาจในการตดสนใจเกยวกบการบรโภคสนคาและการบรการ ท าหนาทเปนเจาของปจจยการผลต (Resource

Owners) และผลตสนคาหรอบรการเขาสระบบเศรษฐกจ หนวยครวเรอนจงเปนผทมรายไดจากการขายปจจยการผลตและใชจายเงนรายไดทไดรบมาในฐานะผบรโภค หนวยครวเรอนจงอยในฐานะทงผผลตและผบรโภค ซงถอไดวาเปนหนวยทมบทบาทส าคญในเศรษฐศาสตรจลภาค

2) หนวยธรกจ (Business Firms) เปนหนวยเศรษฐกจทท าการตดสนใจเกยวกบวธการผลตสนคาและบรการและผลตอบแทนจากการด าเนนงาน โดยด าเนนงานเกยวกบการผลตเปนผซอปจจยการผลตจากหนวยครวเรอน

3) หนวยรฐบาล (Government) จะขนอยกบการปกครองของแตละประเทศ ซงหนวยรฐบาลจะมบทบาทในระบบเศรษฐกจมากหรอนอยขนอยกบรปแบบการปกครองของแตละประเทศ หากประเทศทมรปแบบการปกครองแบบทนนยม รฐบาลจะมบทบาทนอยตามความเหมาะสมหนาทพนฐานของรฐบาล ไดแก การจดสรรทรพยากร การจดสรรรายได และการรกษาเสถยรภาพใหมนคง สวนประเทศใดทมการปกครองแบบสงคมนยม รฐบาลจะมบทบาทมาก เปนตน

จะเหนไดวาเศรษฐศาสตรจลภาคเปนการศกษากลไกตลาด โดยใชราคาเปรยบเทยบระหวางสนคาและบรการ และการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอใหมรปแบบและการตดสนใจตาง ๆ รวมถงทางเลอกทเหมาะสมเพอใหเกดประสทธภาพในตลาดดวย 2. เศรษฐศาสตรมหภาค เศรษฐศาสตรมหภาค (Macroeconomics) เปนการศกษาพฤตกรรมทางเศรษฐกจโดยรวมหรอระดบประเทศ เชน การกระจายรายได ระดบราคาสนคาทวไป ภาวะเงนตราในประเทศและตางประเทศ การเงน การคลง การคาระหวางประเทศ การพฒนาเศรษฐกจ เปนตน ซงการศกษาเศรษฐศาสตรจลภาคและเศรษฐศาสตรมหภาคเปนศกษาเรองเดยวกนแตศกษาคนละกลมเปาหมาย เชน การศกษาราคาในเศรษฐศาสตรจลภาคจะมงศกษาราคาของสนคาชนดใดชนดหนง แตการศกษาราคาในเศรษฐศาสตรมหภาคมงศกษาราคาโดยเฉลยของสนคาในระบบเศรษฐกจท งหมดเปนตน โดยมจดมงหมายของเศรษฐศาสตรมหภาคเปนการศกษาหนวยเศรษฐกจโดยรวมระดบเศรษฐกจระดบชาต เพอใหระบบเศรษฐกจด าเนนไดอยางมประสทธภาพ วตถประสงคทส าคญดงน

1) เพอความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ เศรษฐกจทมเสถยรภาพจะมการเปลยนแปลงของระดบราคาคอนขางคงท หรอไมเปลยนแปลงมากนก ความมเสถยรภาพภายในประเทศสงเกตไดจากดชนราคาสนคาหรอดชนราคาผบรโภคทมระดบการจางงานทสง สวนเสถยรภาพภายนอกประเทศสงเกตไดจากอตราแลกเปลยนเงนตราสกลของประเทศกบตางประเทศ

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%94

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

14

2) เพอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทเปนปจจยส าคญตอสวนรวม เศรษฐกจทมความเจรญเตบโต มการลงทน การผลต และการบรโภคสนคาเพมมากขน สามารถวดไดผานตวเลขทส าคญทางเศรษฐกจ หรอรายไดทแทจรงตอหวของประชากรในประเทศ

3) เพอใหมเสรภาพทางเศรษฐกจ ประชาชนมสทธในการด าเนนการทางเศรษฐกจ มเสรในการเลอกบรโภคและผลต ความมเสรภาพในเศรษฐกจมความแตกตางกนขนอยกบการปกครองของแตละประเทศ เชน ประเทศทอยในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมจะมเสรภาพมากกวาประเทศทอยในระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม เปนตน

4) เพอความยตธรรมทางเศรษฐกจ เนองจากทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด แตประชากรมความตองการไมจ ากด รฐบาลในแตละประเทศจงตองเขามาจดสรรทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด เพอกอใหเกดประโยชนสงสดของประชากรสวนใหญอยางเทาเทยมกน ผานทางการกระจายรายได การบรการสาธารณปโภคขนพนฐาน เปนตน

3. ความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรการจดการกบสาขาวชาอน

เนองจากความสมพนธระหวางวชาเศรษฐศาสตรการจดการกบวชาการแขนงอน (Relationship to

Other Areas of Study) เปนวชาซงน าทฤษฎทางดานเศรษฐศาสตรมาประยกตในทางปฏบตเกยวกบการตดสนใจทางธรกจ เพอใหองคกรสามารถบรรลเปาหมายทตงไวไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล นอกจากนวชาเศรษฐศาสตรการจดการย งมความสมพนธกบสาขาวชาอน เชน วชาการบญช (Accounting) วชาการเงน (Finance) วชาการตลาด (Marketing) วชาการบรหารทรพยากรมนษย (Human

Resource Management) วชาการผลต (Production) เปนตน ซงจะเหนไดวาวชาเศรษฐศาสตรการจดการมความสมพนธกบวชาตาง ๆ ในสาขาวชาบรหารธรกจนนเอง ดงนนการศกษาวชาเศรษฐศาสตรการจดการจะตองมความรพนฐานเกยวกบวชาเศรษฐศาสตรจลภาค เศรษฐศาสตรมหภาค คณตศาสตร สถต ตลอดจนวชาในสาขาบรหารธรกจอน ๆ ซงเศรษฐศาสตรการจดการจะน าศาสตรเหลานประสมประสานกน เพอน ามาวเคราะหหรอประมวลในขนตอนของการตดสนใจ เพอใหการตดสนใจทางดานการจดการเปนไปอยางมประสทธภาพตรงเปาหมายของเศรษฐศาสตรการจดการคอ การอาศยแนวคดหรอทฤษฎทางเศรษฐศาสตรมาประยกตใชในการตดสนใจ เพอใหบรรลเปาหมายขององคกรนนเอง เนองจากในปจจบนนเปนยคของการปฏรปและการปฏวตทางธรกจและสงคมทงในเรองของปรมาณและขนาดโดยมเทคโนโลยตาง ๆ เขามามบทบาททางดานการจดการมากขน ซงการเปลยนแปลงในทกวนนมองคประกอบของววฒนาการทางดานการจดการ (The management revolution) ทส าคญ 4 ประการไดแก

1. การเปนตลาดของโลกยคโลกาภวตน (The globalization of markets) เนองจากปจจบนนไดมการสงออกสนคาและบรการหลายชนดระหวางประเทศ อกทงมการลงทนทางตรงจากตางประเทศซงเปนการมองระบบเศรษฐกจในระดบมหภาคคอ การมองภาพรวมทงตลาดโลกใหเปนสวนหนงหนวย

15

มากกวาการมองในระดบภมภาค หรอการมองการตลาดแยกเปนสวน ๆ ดงนนการตดตอสอสารและการขนสงทสะดวก รวดเรวและมประสทธภาพจงเปนสงทส าคญ เนองจากมการสงออกและน าเขาสวนประกอบตาง ๆ ในการผลตสนคาระหวางประเทศ จงท าใหเกดคแขงจากตางประเทศซงมจ านวนเพมขนอยางรวดเรวในปจจบน

2. การแพรหลายของเทคโนโลย (The information technology and computer network) เนองจากในทกวนนหนวยงานตาง ๆ ไมวาจะเปนธนาคาร ทท าการไปรษณย หรอ มหาวทยาลยไดน าระบบคอมพวเตอรมาใชในการจดการขอมลขาวสาร ท าใหการตอตอขอมลขาวสารเปนไปอยางรวดเรวซงชวยลดตนทนในการสญเสยลง

3. การเปลยนแปลงระบบการจดการแบบดงเดม (The dismantling of traditional hierarchies) เปนการจดการตามล าดบขนคอมพวเตอรและเปนตวท าลายระบบการจดการแบบดงเดม ซงเปนการจดการตามล าดบขนตอนโดยท าใหการบรหารระดบกลางสญหายไป ในอดตผบรหารระดบกลางท าหนาทเปนตวเชอมโยงขอมลระหวางผบรหารระดบสงกบพนกงานระดบลาง แตทกวนนคอมพวเตอรชวยใหการตดตอสอสารระหวางผบรหารระดบสงกบพนกงานระดบลางหรอจากหนกงานระดบลางไปยงผบรหารระดบสงเปนไปอยางสะดวกและรวดเรว ซงสงผลใหผบรหารระดบกลางมบทบาทลดลง

4. การแพรหลายอยางรวดเรวของขอมลขาวสารซงถอเปนเศรษฐกจขอมลขาวสารยคใหม (The

creation of new information economy) ในปจจบนนการศกษาสามารถเปนไปอยางรวดเรวกวาในอดต เนองจากสามารถแกไขขอผดพลาดไดอยางรวดเรวการใชระบบคอมพวเตอร ซงมผลกระทบทรนแรงกวาในอดตไมวาจะเปนการผลตสนคาหรอบรการตลอดจนรปแบบของการผลต การผลต การบรโภค การจดการท าใหสภาวการณแขงขนในการตลาดโลกมความรนแรงเกดขน ดงนน การตดสนใจทางดานการจดการจ าเปนจะตองค านงถงองคประกอบเหลานดวย

ทงน เศรษฐศาสตรจลภาคและเศรษฐศาสตรมหาภาคถกประยกตออกมาเปนเศรษฐศาสตรอกหลายสาขา เชน

1. เศรษฐศาสตรแรงงาน (Labor Economics) ศกษาเกยวกบการจางงาน คาตอบแทน และการเปลยนแปลงของตลาดแรงงาน

2. เศรษฐศาสตรสาธารณะ (Public Economics) ศกษาเกยวกบนโยบายสาธารณะ การก าหนดภาษของภาครฐบาลนโยบายของคาใชจาย และผลทางเศรษฐกจของนโยบาย

3. เศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economics) ศกษาเกยวกบบทบาทของสถาบนทางการเมองในการพจารณาผลของนโยบาย

4. เศรษฐศาสตรสขภาพ (Health Economics) ศกษาเกยวกบระบบการดแลสขภาพ บทบาทของนายจางและลกจางในการดแลสขภาพ และระบบประกนสขภาพ

5. เศรษฐศาสตรชมชน (Urban Economics) ศกษาเกยวกบปจจยทมผลกระทบตอชมชน การ

16

ขยายตวของเมองมลพษทางอากาศและทางน า ปญหาการจราจรและปญหาความยากจน 6. เศรษฐศาสตรการเงน (Financial Economics) ศกษาเกยวกบโครงสรางทางการเงน รปแบบการ

ลงทน อตราผลตอบแทน วเคราะหเศรษฐมต นอกจากนเศรษฐศาสตรยงสามารถประยกตไดอกหลายสาขาในแตละแขนง เชน เศรษฐศาสตร

กระแสหลก (Mainstream Economics) เ ศรษฐศาสต รส านกคลาส สก (Classical Economics) เศรษฐศาสตรแบบเคนส (Keynesian Economics) เศรษฐศาสตรส านกคลาสสกใหม (Neo - Classical

Economics) เศรษฐศาสตรทางเลอก (Heterodox Economics) เศรษฐศาสตรแนวมารก (Post Keynesian

Economics) เศรษฐศาสตรอตสาหกรรม (Industrial Economics) เศรษฐศาสตรสงแวดลอม (Environment

Economics) เศรษฐศาสตรสถาบนแนวววฒน (Evolutionary Institutional Economics) เศรษฐศาสตรสถาบนแนวใหม (New Institutional Economics) เศรษฐศาสตรพฤตกรรม (Behavioral Economics) เศรษฐศาสตร เชงทดลอง (Experimental Economics) เศรษฐศาสตรแนวสตรศกษา (Feminist

Economics) เศรษฐศาสตรสงคม (Social Economics) เปนตน


เนองจากเศรษฐศาสตรเปนการมงศกษาเกยวกบความเปนอยและชวตประจ าวนของมนษยทมการเปลยนแปลงอยเสมอ จงเปนเรองทยากในการพยากรณทจะใชการค านวณเพยงอยางเดยว การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรจงแบงออกเปน 2 วธคอ วธการอนมาน วธการอปมาน และวธการสงเกตจากประวตศาสตร ซงมรายละเอยดดงตอไปน 1. วธการอนมาน วธการอนมาน (Deductive Method) เปนวธการหาผลจากหต โดยเรมจากการก าหนดขอสมมตฐานขนเปนทฤษฎ หรอการสรางแบบจ าลองไวกอนแลวจงท าการพสจน ซงการพสจนน นสามารถท าไดโดยการสงเกต การรวบรวมขอมล หรอการวเคราะหผลทางคณตศาสตรทางคอมพวเตอร การค านวณแบบจ าลองทางเศรษฐมต เพอยนยนความถกตองของสมมตฐานทตงไว การวเคราะหดวยวธอนมานจงตองมก าหนดใหปจจยอน ๆ ทไมเกยวของไมมผลกระทบตอปจจยทก าลงศกษาเสมอ ตวอยางวธการอนมานเชน การหมนรอบดวงอาทตยของโลกซงมขนตอนการเกบรวบรวมขอมลเปนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบดาวเคราะห เมอทราบวาดาวเคราะหทกดวงหมนรอบดวงอาทตย ขนตอนการวเคราะหขอมลเปนการวเคราะหวาโลกเปนดาวเคราะหดวงหนง ซงดาวเคราะหทกดวงหมนรอบดวงอาทตย และขนตอนการสรปผลจงสรปไดวาโลกหมนรอบดวงอาทตย

วธอนมานเปนการสรางขอสรปดวยการอนมานจากขอมลยอยประกอบดวยวธการ 3 ขนตอน คอ ขนเกบรวบรวมขอมล ขนวเคราะหขอมล และขนสรปผล (สจตรา, 2550) และ (ปยพร, 2542) ไดกลาววา วธอนมานเปนวธหาผลจากเหต เปนวธสรางแบบจ าลองโดยก าหนดสมมตฐานขนเปนทฤษฎไว โดยทสมมตฐานอยในรปความสมพนธของตวแปรตงแต 2 ตวขนไป จากนนจงท าการพสจน ทดสอบ

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%84&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%84%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%9E%E0%B8%A4%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A8%E0%B8%B6%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1&action=edit&redlink=1

17

ทฤษฎหรอสมมตฐานทตงไว โดยอาศยขอมลจากปรากฏการณทวไปหรอทรวบรวมได เมอพสจนแลวสมมตฐานไมถกตองจงตงสมมตฐานใหม การศกษาวชาเศรษฐศาสตรจงเกยวของกบปจจยตาง ๆ ทมผลกระทบตอสมมตฐานหรอทฤษฎทตงไวเทานน การวเคราะหจงตองมการก าหนดขอสมมตใหปจจยอน ๆ คงท เพอไมใหกระทบปจจยทก าลงศกษา ท าใหการศกษาแบบอนมานใหผลการศกษาไมตรงกบความเปนจรง ขนอยกบความสมบรณของขอมลทรวบรวมไดเทานน การศกษาดวยวธอนมานมขนตอนส าคญ 3 ขอดงน

1) การตงสมมตฐาน (Hypothesis) เปนการตงขอก าหนดตาง ๆ เกยวกบพฤตกรรมและจดมงหมายสงใดสงหนง สมมตฐานอาจจะอยในรปของความสมพนธของตวแปรตงแต 2 ตวขนไป เชน ปรมาณเสนอซอเปลยนแปลงในทศทางตรงกนขามกบราคาสนคา สามารถตงสมมตฐานไดวา

Q = f (P) โดยท Q หมายถง ปรมาณเสนอซอสนคา x

P หมายถง ราคาสนคา x

ซงในความเปนจรงปรมาณเสนอซอไมไดขนอยกบราคาอยางเดยว แตขนอยกบปจจยอนดวย เชน รายได จ านวนประชากร รสนยม ฤดกาล เปนตน แตในการศกษาตองการทราบความสมพนธระหวางปรมาณเสนอซอกบราคาเทานน การตงสมมตฐานจงตองมขอขอก าหนดใหปจจยอน ๆ คงทไมมการเปลยนแปลง

2) สรปสาระส าคญจากสมมตฐาน โดยใชหลกเหตและผล (Local Deduction) เปนการรวบรวมขอมล ทเกยวของกบสมมตฐาน ดวยหลกตรรกศาสตร เชน สมมตฐานความตองการซอของผบรโภครายหนง คอ Q = 20 – 2P สรปสาระส าคญจากสมมตฐานโดยใชหลกเหตและผลไดวา ถาราคาหนวยละ 10 บาท จะไมมปรมาณเสนอซอ หรอถาราคาหนวยละ 5 บาท จะมปรมาณเสนอซอเทากบ 10

หนวย เปนตน

3) ทดสอบสมมตฐาน เปนการทดสอบความสอดคลองระหวางสมมตฐานกบความเปนจรง การทดสอบขนอยกบหลายปจจย เชน ความสามารถในการควบคมตวแปรอน ความรอบรของผ ทดสอบ และความสมบรณของขอมล เปนตน หากการทดสอบพบวา ขอสมมตฐานสามารถอธบายขอเทจจรงได แสดงวาเปนทฤษฎทสามารถน าไปประยกตใชได ถาหากพบวาขอสมมตฐานของทฤษฎไมสามารถอธบายขอเทจจรงได ทฤษฎนนไมสามารถใชประโยชนได

วธอนมานจงถกเรยกวาเปนวธทมการสรปจากความจรงหลกไปหาความจรงยอย แตในการวเคราะหแบบอนมานมขอบกพรอง 2 ประการคอ ไมสามารถคนพบความรใหมเพราะขอสรปจ ากดอยในขอบของเหตผลทใหญกวาเสมอ และวธการพจารณาความสมพนธของเหตผลใหญและเหตผลยอย

18

ไมเปนจรงเสมอไป ดวยเหตจงมผคดคนอกวธหนงทเรยกวา อปมาน เพอใชในการหาผลสรป โดยเรมจากการแกขอมลยอย ๆ หลายกรณดวยวธการตาง ๆ เชน การสงเกต การสบคน ตามความเหมาะสมแลวน าขอมลยอยมาวเคราะหหาความสมพนธ แลวจงสรปผลออกมา ซงจะอธบายในหวขอตอไป

2. วธการอปมาน วธการอปมาน (Inductive Method) เปนวธการหาเหตจากผล ซงเปนการหาขอเทจจรงกอนแลวจงหาขอสรปเปนทฤษฎ โดยการหาขอเทจจรงจากการรวบรวมหลกฐาน เหตการณ ตาง ๆ จดท าเปนขอมลแลวตงเปนกฎหรอทฤษฎไว แลวจงน าไปใชอธบายเหตการณอนในระดบทกวางขนซงเรยกอกอยางหนงวาการสรปจากความจรงยอยไปสความจรงหลก จงท าใหการศกษาดวยวธอปมานเปนวธทใชเวลาในการศกษามากเพราะมการเปลยนแปลงระหวางการศกษา โดยทวไปจะใชวธอนมานตงสมมตฐานเอาไวแลวจงใชวธอปมานรวบรวมขอเทจจรง และน าขอมลตาง ๆ มาท าการพสจนสมมตฐาน ทงน (ปยพร,2542) ไดกลาววา วธการศกษาเหตจากผลเปนการเกบรวบรวมผลของปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขนน ามาเรยบเรยงอยางเปนระบบ แลวจงตงเปนกฎหรอทฤษฎขนมา เพอน าไปใชอธบายเหตการณอนในระดบทกวางขน โดยวธอปมานแบงออกเปน 3 ขนตอนดงน

1) การรวบรวมขอเทจจรงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาทก าลงศกษา เชน ตองการหาความสมพนธระหวางปรมาณเสนอซอกบรายได ตองเกบขอมลเกยวกบรายไดของผบรโภคกลมตาง ๆ กบปรมาณเสนอซอสนคา เปนตน

2) เรยบเรยงขอมล โดยการน าขอมลทรวบรวมไดมาจ าแนกตามระเบยบและวธการทางสถต และท าการวเคราะหขอมล โดยวธทางเศรษฐมต หรอคณตศาสตรประยกต เพอหาคาการทดสอบความสมพนธของปจจยเหลานน และการมนยส าคญทางสถตแลวจงสรปเปนทฤษฎ

3) ทดสอบความถกตองของทฤษฎ โดยการสรางเงอนไข เชนเดยวกบวธอนมาน วธอนมานและอปมานจะตองอยภายใตขอจ ากด คอสมมตใหปจจยอนทไมท าการศกษาคงท และตองระบใหชดถงตวแปรทเปนเหตและตวแปรทเปนผล เชน การศกษาความสมพนธระหวางปรมาณเสนอซอกบราคา จะตองก าหนดวาราคาเปนเหต และปรมาณเสนอซอเปนผล ดงนน วธอปมานจงเปนการคนควาความรใหมจากการเกบรวบรวมขอมลหรอขอเทจจรงยอย ๆ กอน แลวมาจ าแนกตามลกษณะและหาความสมพนธของขอเทจจรงตามลกษณะตาง ๆ จงไมคอยแปลความหมายและสรปผล โดยวธการอปมานสามารถแบงออกเปน 3 วธใหญ ๆ ดงน

1) การอปมานแบบสมบรณ (Perfect Induction) เปนการสรปความจรงหลกจากความจรงยอย กอนท าการสรปความจรงหลกอยางใดอยางหนง จะตองก าหนดขอบขายขอเทจจรงทเปนขอมลยอยเสยกอน ลงมอสงเกตและศกษา ตรวจสอบทกหนวยขอมลยอยใหครบถวน แลวจงน ามาประมวลเขาดวยกนแลวสรปเปนความจรงหลก

19

2) การอปมานแบบไมสมบรณ (Imperfect Induction) เปนการสรปความจรงหลกจากความเปนจรงยอยบางสวน อาจไมครบทกหนวยขอมลทงหมดกได

3) การอปมานแบบเบคอน (Bacon’s Induction) เปนการสรปความจรงหลกจากความจรงยอยทแบงออกเปนพวก ๆ โดยท าการศกษาแบงขอเทจจรงทมลกษณะเหมอนกน ลกษณะตรงกนขาม และลกษณะอน ๆ อยางไรกตาม วธการศกษาแบบอปมานเปนการหาความจรงหลกจากความจรงยอย ตามหลกความนาจะเปนทางสถตเทานน ซงไมสามารถอธบายรายละเอยดไดอยางสมบรณจงตองอาศยวธศกษาจากประวตศาสตรอกทางหนง

ยกตวอยาง การศกษาเกยวกบปรมาณเสนอซอสมกบรายไดเพอใหเหนความแตกตางระหวางวธอนมานและอปมานไดอยางชดเจนดงน

1) วธอนมาน เรมตนจากการตงสมมตฐานวาปรมาณเสนอซอสมเปลยนแปลงในทศทางเดยวกนกบรายได โดยก าหนดใหปจจยอนคงท เชน ราคาสม จ านวนประชากร ฤดกาล เปนตน จากนนท าการตงสมมตฐานเปนสมการ คอ Q = 1 + 0.05I

โดยท Q คอปรมาณซอ และ I คอ รายไดแลวจงท าการสรปสาระส าคญจากเหตและผล เชน ถารายได 100 บาท ปรมาณเสนอซอสมจะเทากบ 6 กโลกรม ถารายได 200 บาท ปรมาณเสนอซอสมจะเทากบ 11 กโลกรม จากนนกน าไปทดสอบกบผบรโภคทวไปวาเปนจรงหรอไม ถาเปนจรงกน าไปประยกตใชไดหรออธบายพฤตกรรมการซอสมตอรายไดแตถาไมเปนจรงตามสมมตฐานกตองมการปรบเปลยนกอนน ามาใชประโยชน 2) วธอปมาน เรมตนจากการรวบรวมขอมลเกยวกบรายไดกบปรมาณเสนอซอจากผบรโภคบางกลม สมมตพบพฤตกรรมดงน พฤตกรรมของผบรโภคคนท 1 มรายได 200 บาทตอเดอน ปรมาณซอสม 2 กโลกรม พฤตกรรมของผบรโภคคนท 2 มรายได 500 บาทตอเดอน ปรมาณซอสม 4

กโลกรม หาขอมลผบรโภครายอนเมอไดขอมลของผบรโภคแตละราย น าไปใชขอมลทางสถตหาความสมพนธระหวางปรมาณเสนอซอกบรายได จากขอมลทเกบรวบรวมไว สมมตวาใชวธการทางเศรษฐมตแลวไดความสมพนธวา Q = 0.5 + 0.1y แลวทดสอบวาคาทไดมนยทางสถตหรอไม ถามนยส าคญทางสถตกสรปเปนทฤษฎ แลวน าคาทไดไปทดสอบความสอดคลองกบผบรโภคอน ๆ 3. วธการศกษาจากประวตศาสตร วธการศกษาจากประวตศาสตร (Historical Method) เปนวธการศกษาทมแนวความคดวา เหตการณทจะเกดขนในอนาคตมความเกยวเนองกบเหตการณทเกดขนในอดต หรอเปนการศกษาเหตการณทเกดขนในปจจบนและคาดการณสงทอาจเกดขนในอนาคต ซงเปนวธการศกษาจากเรองราว

20

และเหตการณทเคยเกดขนในอดตแลวน ามาใชเปนกรณตวอยาง แตมขอดอยตรงเหตการณทยงไมเคยเกดขนในอดต ท าใหการท านายบางเหตการณดวยวธการศกษาจากประวตศาสตรคลาดเคลอนไปได โดยวธการศกษาทางประวตศาสตรนนมขนตอนส าคญดงน

1. ขนตอนการก าหนดสมมตฐาน

2. ขนตอนการรวบรวมหาหลกฐาน ขอมลเหตการณส าคญทเกยวของ

3. ขนตอนการเรยบเรยง ประเมนขอมลหรอหลกฐาน เพอใหไดขอมลทนาเชอถอ

4. ขนตอนการวเคราะหและสงเคราะหขอมลหรอหลกฐาน

5. ขนตอนการสรปขอสมมตฐาน

ยกตวอยาง การศกษาดวยวธการทางประวตศาสตร เชน การศกษารปแบบการด าเนนชวตของคนในครอบครว เรมตนจากการตงสมมตฐานวา รปแบบการด าเนนชวตของคนในครอบครวมความแตกตางกน จากนนท าการหาขอมลจากแหลงขอมลหลายลกษณะ ไมวาจะเปนแหลงขอมลทเปนบคคล เชน พอ แม คร อาจารย เจาหนาท แหลงขอมลทเปนสถานท เชน บาน โรงเรยน วด พพธภณฑ แหลงขอมลทเปนเอกสารทางราชการ เชน ทะเบยนบาน สตบตร บตรประชาชน แหลงขอมลทเปนบนทกของบคคล เชน บนทกประจ าวน บนทกการเดนทาง เปนตน โดยหลงจากหาขอมลจากแหลงขอมลดวยวธการตาง ๆ แลว ท าการรวบรวมขอมลทงหมดเรยบเรยงและจดใหเปนระบบจะท าใหไดขอมลทตองการและสามารถน าไปใชวเคราะหรปแบบการด าเนนชวตของสมาชกแตละรายในครอบครวได ท าการวเคราะหขอมลของสมาชกภายในครอบครวตามประวตความเปนมาของสมาชกในครอบครว เรมตนจาก ป ยา ตายาย ทอยอาศย การท ามาหากน การหาเลยงชพในแตละรน รวมถงเหตการณทมผลตอการด าเนนชวตของสมาชกแตละรนในครอบครว จนท าใหสรปไดวา การด าเนนชวตของสมาชกในครอบครวในแตละรนมความแตกตางกน

อยางไรกตาม เนองจากวธการศกษาจากประวตศาสตรเปนวธของส านกประวตศาสตร ซงมแนวคดวา นกเศรษฐศาสตรควรศกษาความเปนมาในอดต เพอน ามาวเคราะหปญหาทเกดขนปจจบนและอนาคต วธนจงมขอจ ากดตรงทประวตศาสตรอาจไมซ ารอย หรอมการสรปเหตการณในอดตไวอยางผด ๆ การคะเนผดพลาด ท าใหไมสามารถน ามาใชเปนแนวทางหรอเปรยบเทยบเพออธบายเหตการณทเกดขนในปจจบนหรออนาคตได แตอยางไรกตาม ขอมลในอดตหรอเหตการณทเกดขนในอดตยงคงเปนขอมลทจ าเปน ส าหรบใชประกอบศกษาเหตการณในปจจบน และคาดคะเนเหตการณในอนาคต อยางนอยทสดกเปนขอมลเบองตนทชวยเปนแนวทางในการตดสนใจ และเปนแนวในการศกษาวชาเศรษฐศาสตรใหลกซงและกวางขวางยงขน

ทรพยากรทางเศรษฐศาสตรในทางธรกจ ทรพยากรทางเศรษฐศาสตร (Economic Resources) หมายถง ทรพยากรทงหมดทเกยวของในการน าไปใชผลตสนคาหรอบรการ ทงนทรพยากรทางเศรษฐศาสตรของสนคาหรอบรการแตละชนด

21

อาจแตกตางกนหรอเหมอนกนไดขนอยกบชนดของสนคาหรอบรการ และในทางเศรษฐศาสตรทรพยากรทางเศรษฐกจทเปนปจจยการผลต สามารถแยกได 4 ประเภทดงน

1. ทดน (Land) หมายถง ทรพยากรธรรมชาตทอยเหนอพนดนบนดนและใตดน เปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต มนษยไมสามารถสรางขนมาได เชน อากาศ ปาไม แรธาตความอดมสมบรณ สตวปา ทวทศน ทะเล แหลงธรรมชาตตาง ๆ สภาพลกษณะภมประเทศ เปนตน

2. แรงงาน (Labor) หมายถง ทรพยากรมนษย โดยทแตละรายมองคประกอบทแตกตางกนหลายดาน เชน วย คณภาพการท างาน ความร ความสามารถ สขภาพ ศลธรรมและจรยธรรม เพอใชในการผลตสนคาหรอบรการ

3. ทน (Capital) หมายถง เนองจากทนทางเศรษฐศาสตรไมไดหมายถง เงนทนเพยงอยางเดยว แตยงรวมถงสงทมนษยสรางขนในการผลตสนคาและบรการ ไดแก เครองมอ เครองจกร โรงงาน เปนตน โดยสามารถแบงทนออกเปน 3 ประเภทประกอบดวย

- ทนถาวร (Fixed Capital) คอ อปกรณการผลต เครองจกร เครองมอทมความคงทนมอายการใชงานยาวนาน เชน โรงงาน ถนน สะพาน ทางรถไฟ เปนตน

- ทนด าเนนงาน (Working Capital) คอ ทนประเภทวตถดบตาง ๆ ซงมอายการใชงานคอนขางสน เปนสงทใชแลวหมดไป ตองหามาทดแทนใหมอยตลอดเวลา เชน น ามน ไม ยาง เหลก เปนตน บางครงเรยกทนประเภทนวาทนหมนเวยน (Circulating Capital) - ทนสงคม (Social Capital) เปนทนทไมไดถกน ามาใชในการผลตโดยตรง แตเปนตวชวยใหการใชทนทง 2 ประเภทขางตนเปนไปอยางมประสทธภาพ เชน สวนสาธารณะ โรงเรยน โรงพยาบาล สนามกฬา สระวายน า ทนสงคมมสวนชวยเพมประสทธภาพการผลตทางออม เชน การใหความร การรกษาสขภาพอนามย การพฒนาคณภาพชวตของคนทอยในสงคม เปนตน

4. ผประกอบการ (Entrepreneur) หมายถง ผน าปจจยขางตนทง 3 มาท าการผลตสนคาหรอบรการ ผ ประกอบการเปนผ ตดสนใจด าเนนการ และวางแผนขนตอนตาง ๆ ในการผลต ซงผประกอบการสามารถไดรบผลตอบแทน 4 รปแบบ ไดแก คาเชา (Rent) เปนผลตอบแทนทไดรบจากทดน คาจาง (Wage) หรอเงนเดอน (Salary) เปนผลตอบแทนทไดรบจากแรงงาน ดอกเบย (Interest) เปนผลตอบแทนทไดรบจากทน และก าไร (Profit) เปนผลตอบแทนทไดรบจากผประกอบการ ยกตวอยางเชน การปลกมนส าปะหลง ตองใชทรพยากรทางเศรษฐศาสตร ไดแก ทดนซงเปนสถานทในการปลกมนส าปะหลง สายพนธ อปกรณการเกษตร ตลอดจนอปกรณทใชในการแปรรปสนคาหรอบรการเพอการจ าหนาย และยงมทรพยากรทางเศรษฐศาสตรระหวางเสนทางของผผลตและผบรโภคได เชน เกษตรกรผปลกมนส าปะหลงนบเปนผผลต ผลผลตทไดคอ พนธมนส าปะหลงและทน าสงโรงงาน สวนผซอพนธมนส าปะหลงไปปลก และพอคาทซอมนส าปะหลงน าสงโรงงานท าหนาทเปนผบรโภค โดยทวไปบคคลหนง ๆ จะอยในฐานะทเปนไดทงผผลตและผบรโภค ถาอยในฐานะผผลต

22

ตองรจกใชทรพยากรทางเศรษฐศาสตรอยางคมคาและผลตสนคาทมคณภาพ และหากอยในฐานะผบรโภคกควรรจกเลอกซอสนคาหรอบรการอยางฉลาดคมคา โดยมการวางแผนการใชจายใหมความเหมาะสมระหวางรายรบรายจายของตนเองและครอบครว เปนตน


เนองจากสนคาและบรการเปนสงทผผลตผลตขน โดยสนคาหมายถงสงทมตวตนสมผสได เชน อาหาร น า เสอผา รถยนต หนงสอคอมพวเตอร เปนตน สวนบรการเปนสงทไมสามารถจบตองไดแตสามารถท าใหผบรโภคพอใจ เชน รานตดผม อาจารยสอนหนงสอ การบรการตดผม บรการนวดสปา เปนตน สนคาและบรการทอยควบคกนจะถกเรยกวา ผลตภณฑ (Product) โดยอาศยปจจยการผลตตาง ๆ มารวมกน เพอตอบสนองความตองการของบคคลในสงคม สนคาและบรการมหลายชนดบางชนดผลตขนมาเพอขายใหคนในชมชน บางชนดผลตเพอเปนบรการใหกบสงคมโดยไมจ าเปนตองจายเงน สนคาและบรการเปนสงทสรางอรรถประโยชนใหกบผบรโภค สามารถตอบสนองความตองการของผบรโภค ท าใหผบรโภคไดรบความพอใจ เพอตอบสนองความตองการของมนษยทไมมทสนสด ในทางเศรษฐศาสตรสนคาหรอบรการถกแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

1. สนคาหรอบรการทางเศรษฐศาสตร หรอทเรยกวาเศรษฐทรพย (Economic Goods and

Services) เปนสนคาหรอบรการทมตนทนการผลต เปนสนคาหรอบรการทมอยอยางจ ากด หรอผลตจากวตถดบทมอยอยางจ ากด เมอเทยบกบความตองการ เศรษฐทรพยจงเปนสนคาหรอบรการทผบรโภคจะตองมคาใชจายในการบรโภค เศรษฐทรพยมลกษณะทส าคญคอ เปนสงทสรางอรรถประโยชน ตอบสนองความตองการของผบรโภคได เปนสงทเปนเจาของได เปนสงทมอยอยางจ ากด และเปนสงทมราคา/ซอขายหรอแลกเปลยนได ทงนประเภทของเศรษฐทรพย แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1) สนคาส าหรบผผลต (Producer’s Goods) เปนสนคาหรอบรการทมาจากผผลต โดยการผลตจากเศรษฐทรพย ไดแก ทดน แรงงาน ทน และผประกอบการ เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคในทางเศรษฐศาสตร

2) สนคาส าหรบผบรโภค (Consumer’s Goods) เปนสนคาหรอบรการทตอบสนองความตองการของผบรโภคไดโดยตรง แบงออกเปน 2 ชนด คอ สนคาถาวร (Durable Goods) เปนสนคาทมอายการใชงานนาน เชน รถยนต โทรทศน ตเยน เปนตน และสนคาไมถาวร (Perishable Goods) เปนสนคาทมอายการใชงานสน เชน เสอผา อาหาร เครองดม เปนตน

2. สนคาหรอบรการไรราคา หรอทเรยกวาทรพยเสร (Free Goods And Services) เปนสงทมอยตามธรรมชาต เกนความตองการของมนษย เชน น า อากาศ แสงแดด เปนตน ผบรโภคสามารถใชโดยไมตองเสยคาใชจาย สนคาไดเปลาหรอทรพยเสรเปนสนคาทใหบรการแกผบรโภคในสงคม โดยทรพยเสรมลกษณะทส าคญคอ เปนสงทมประโยชนและตอบสนองความตองการของมนษยได เปนสงทมอยตามธรรมชาต และเปนสงทมอยมากมายเกนความตองการของมนษย ดงนนสนคาไดเปลาจงมกเปนสนคาท

23

มเกนความตองการในระบบเศรษฐกจ โดยผบรโภคไมจ าเปนตองจายเงนเพอซอสนคาหรอบรการ หรอเปนสนคาทผลตขนเพอเปนประโยชนใหแกประชาชน เชน ประชนใชน าในแมน าเพออปโภคบรโภค แตถาน าในแมน ามมลพษประชาชนไมสามารถใชน าเพออปโภคได ประชาชนจงจ าเปนตองหนมาใชน าประปาแทน


ระบบเศรษฐกจของประเทศไทยมมาตงแตสมยโบราณ และมการพฒนาในแตละยคสมยซงสามารถสรปความแตกตางกนออกไดดงน

1. สมยสโขทยถงสมยอยธยา ประเทศไทยมการคาขายมาตงแตสมยสโขทยตามทปรากฏเปนหลกฐานยนยนชดเจนจากศลาจารกของพอขนรามค าแหง ทเขยนไววา ใครใครคาชางคา ใครใครคามาคา ลกษณะของระบบเศรษฐกจในสมยนนจงมแนวโนมทจะเปนระบบการคาเสร นอกจากนประเทศไทยยงไดมการเจรญสมพนธไมตรกบตางประเทศอกหลายประเทศ เชน เกาะลงกา และประเทศจน เปนตน

2. สมยรตนโกสนทรตอนตน ระบบเศรษฐกจไทยในสมยรตนโกสนทรตอนตนเปนระบบเศรษฐกจแบบธรรมชาต คอ เปนการผลตเพอเลยงตวเองมการท าเกษตรกรรมและหตถกรรมเปนรากฐานเศรษฐกจ ไดแก การท าไร ไถนา การทอผา การท าเครองจกรสาน และเครองปนดนเผา 3. ระบบเศรษฐกจไทยชวงหลงสนธสญญาเบาวรง พ.ศ. 2500 จดเปลยนทส าคญของการพฒนาระบบเศรษฐกจไทย คอ การทประเทศไทยตกลงท าหนงสอสนธสญญาเบาวรง เมอ พ.ศ. 2398 กบประเทศองกฤษ ท าใหการผกขาดทางการคาโดยรฐสนสดลง

4. ปจจบนระบบเศรษฐกจประเทศไทยเปนระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม มการคาขายแลกเปลยนสนคาอยางเสร โดยอาศยกลไกราคาและระบบการตลาดเปนตวก ากบควบคม โดยมรฐท าหนาทดแลผลประโยชนของประชาชนสวนใหญเปนส าคญ

จากความเปนมาของระบบเศรษฐกจไทยจะเหนไดวา เรมตนจากการแลกเปลยนสนคาของครอบครวทอยใกลเคยงกน เปนการแลกเปลยนสงของกบสงของโดยตรง (Barter System) เชน ผลไมกบเนอสตว เครองใชกบเสอผา เปนตน เรยกไดวาเปนจดเรมตนของระบบเศรษฐกจ ตอมาเมอจ านวนประชากรเพมขน สงคมขยายตวอยางรวดเรว ความตองการของประชากรเปลยนจากความตองการเพยงปจจยส เปนความตองการสงอ านวยความสะดวกทจ าเปนแกการด ารงชวตประจ าวน ตามการเปลยนแปลงของเทคโนโลย เชน เครองปรบอากาศ เครองซกผา รถยนต โทรศพทมอถอ เปนตน เกดเปนความตองการทไมมทสนสด (Unlimited Wants) ท าใหมการน าเอาทรพยากรตาง ๆ มาใชมากขน ยงความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยมากขนเทาใด ยงมความตองการสนคาและบรการใหม ๆ มากขนเทานน ทรพยากรทมอยอยางจ ากดจงเกดการหายาก (Scarcity) ขนในระบบเศรษฐกจ กอใหเกดปญหา

24

ในการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากด ใหเกดประโยชนตอคนสวนใหญมากทสด เกดเปนรปแบบเศรษฐกจทตองการใหคนในสงคมไดใชทรพยากรไดอยางทดเทยมกนมากทสด


เนองจากมนษยมความตองการทไมสนสดแตทรพยากรกลบมอยจ านวนจ ากด จงกอใหเกดปญหาการขาดแคลนทรพยากรเกดขน และเกดปญหาการขาดแคลนสนคาและบรการทจะสนองความตองการอนไมสนสดของมนษยตอมา ทกสงคมจงเผชญปญหาเรองการจดสรรทรพยากร โดยไมกอใหเกดการสนเปลอง แตละสงคมจงตองพจารณาถงการใชทรพยากรทตองอาศยผตดสนใจและกฎเกณฑในการใชทรพยากร (พรพมล, 2545) หากมนษยด าเนนชวตโดยปกต ทรพยากรทมอยตามธรรมชาตยอมสามารถสนองความตองการของมนษยไดครบ แตในความเปนจรงมนษยมความตองการทไมสนสด ในขณะททรพยากรมจ านวนจ ากด จงเกดปญหาความขาดแคลนทรพยากรเกดขน ในระบบเศรษฐกจทผบรโภคมความตองการตลอดเวลา ไมมทสนสด แตจ านวนสนคาและบรการมจ ากด ท าใหเกดความไมสมดลระหวางสนคา บรการและความตองการ จงเกดการเลอกตอบสนองความตองการ ท าใหทกสงคมประสบปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ สามารถแบงไดเปน 3 ปญหาหลกดงน

1. ปญหาผลตอะไร (What) เปนปญหาในการเลอกใชทรพยากรวาจะน าไปใชผลตอะไรและจ านวนเทาไหรจงจะเพยงพอตอความตองการของผบรโภค และเปนประโยชนตอสงคมสงสด เนองจากทรพยากรทมอยอยางจ ากดเมอเทยบกบความตองการของผบรโภค ถาผลตสนคาหรอบรการชนดใดชนดหนงมากเกนไปกเปนการสนเปลองทรพยากร โดยสวนใหญเอกชนจะเปนผท าหนาทในการผลต เปนผเลอกเอาทรพยากรมาผลตสนคา จงเปนหนาทของเอกชนในการก าหนดชนดและจ านวนของสนคาผผลตสามารถสงเกตความตองการของผบรโภคเบองตนไดจากจ านวนเงนทผบรโภคยนดจาย ยงผบรโภคมความตองการสนคานนมาก กยอมยนดจายมาก ท าใหราคาสนคาปรบตวสงขน ราคาสนคาจงเปนตวบอกใหผผลตตดสนใจวาควรผลตอะไรและจ านวนเทาใด เมอผผลตน าไปเปรยบเทยบกบตนทนการผลต จะท าใหคาดการณถงก าไรของกจการไดยกตวอยางเชน อตสาหกรรมขาวในประเทศไทย พนธขาวทเปนขาวหอมมะลตามมาตรฐานของกระทรวงพาณชยในปจจบนประกอบดวย ขาวพนธขาวดอกมะล 105 และ กข 15 ซงผผลตจะตองเลอกทจะผลตขาวชนดใดชนดหนง จงเปนปญหาวา ควรจะผลตสนคาอะไร และผลตเปนจ านวนเทาไร ซงปญหานเกดจากทดนและทนของเกษตรกรทมอยอยางจ ากด ถาทรพยากรทงหมดถกใชไปกบการผลตสนคาประเภทหนง กจะไมมทรพยากรเหลอส าหรบผลตสนคาประเภทอน

2. ปญหาผลตอยางไร (How) เนองจากการผลตสนคาแตละชนดมเทคนคการผลตไดหลายวธ แตละวธกใหผลผลตทแตกตางกน ผผลตทกรายยอมตองการก าไรสงสด ดงนนการผลตดวยวธทมประสทธภาพ มตนทนการผลตต า จงเปนตวก าหนดรปแบบการผลตสนคาหรอบรการซงสงผลถงก าไรของกจการ ซงเมอทราบวาจะผลตอะไรค าถามตอมาคอวธและขนตอนทใชในการผลต เพอการใช

25

ทรพยากรใหมประสทธภาพมากทสด ขนตอนนราคาปจจยมบทบาทตอการตดสนใจเลอกวธการผลต โดยราคาปจจยการผลตจะถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของปจจยแตละชนด ปญหาผลตอยางไรจงขนอยกบตนทน ราคาปจจย และเทคนคการผลตของผผลตแตละราย ยกตวอยางเชน ผผลตมการวเคราะหถงชนดพนธขาวทจะปลก และพบวาขาวหอมมะลนยมปลกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และมราคาสงกวาขาวหอมมะลทปลกในภาคอน ๆ เนองจากขาวหอมมะลทปลกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะมเมลดขาวทสวย เตมเมลด ยาว ร เปนทนยมของผบรโภค และขาวหอมมะลเปนขาวททนแลงไดด เหมาะกบพนททไมมน าอดมสมบรณ เชนเดยวกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทชาวนาท านาปปละครง โดยอาศยแหลงน าจากฝนอยางเดยว พอสนฤดฝนอากาศจะแหง ท าใหรวงขาวแหงและความชนของขาวจะถกขจดหายไป ขาวจงมการพฒนาโดยธรรมชาตใหมลกษณะแกรงและยาวร ในปจจบนจงไดมการพฒนาสายพนธและสงเสรมใหปลกในภาคอน ตามปจจยทเกยวของกบการผลตตามภาคตาง ๆ เชน ภาคกลาง ทพนทสวนใหญเปนทดอน สามารถปลกขาวหอมมะลไดด โดยเฉพาะในจงหวดฉะเชงเทรา ซงเปนถนก าเนดเดมของขาวขาวหอมมะล 105 ภาคใต ทมฝนตกชกขณะเกบเกยว ท าใหตองมการก าหนดเวลาและวธการปลกทเหมาะสมจงจะท าใหการปลกขาวหอมมะลไดผลด เปนตน

3. ปญหาการผลตเพอใคร (For Whom) เปนปญหาทผผลตตองตอบค าถามขางตนทง 2 ค าถามผผลตตองค านงถงความสามารถในการตอบสนองความตองการของผบรโภค อ านาจซอหรอรายไดของผบรโภคซงเปนปญหาทส าคญทสด เชน หลงจากทเกษตรกรเกบเกยวผลผลตขาวเปลอกหอมมะลแลว เกษตรกรจะเกบขาวไวท าพนธสวนหนง และเกบไวบรโภคเพยงเลกนอย สวนทเหลอจ าหนายออกสตลาด โดยมพอคาคนกลางเปนผด าเนนการเคลอนยายผลผลตจากเกษตรกรไปยงโรงส และผสงออก การซอขายผลผลตและใหบรการตาง ๆ ยกตวอยางเชน การตลาดขาวหอมมะลประกอบไปดวยตลาด 2 ระดบคอ ตลาดระดบทองถนหมายถง ตลาดระดบหมบาน ต าบล จนถงระดบเมอง เชน ตลาดกลางขาว (ทาขาว) ทมการซอขายระหวางเกษตรกรกบพอคาตวแทน (นายหนา) สถาบนเกษตรกร และโรงส หรออาจมการซอขายระหวางพอคารวบรวมทองถนดวยกนเอง ทงนสถานทเปนสงทชวยอ านวยความสะดวกใหซอขายไดอยางสะดวก และตลาดปลายทาง เปนตลาดทรวบรวมขาวสารจากจงหวดตาง ๆ เพอสงไปยงตลาดปลายทางทกรงเทพฯ หรอสงไปยงจงหวดอนอกครงหนง โดยตลาดปลายทางจะท าการรวบรวมขาวจากทกตลาด แลวคดเกรดตามคณภาพ บรรจ แปรรป เพอสงไปยงตลาดทตองการตอไป

จงสรปปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ ไดแก ควรจะผลตอะไร ผลตอยางไร และผลตเพอใคร เปนเรองการจดสรรทรพยากรการผลตทมอยจ ากด เพอสนองความตองการของมนษยทมไมจ ากด ใหมประสทธภาพสงสดและอ านวยประโยชนสงสดตอสงคม เศรษฐกจ สวนการแกปญหาจะแตกตางกนไป แลวแตระบบเศรษฐกจของสงคมนน ๆ และความตองการของคนในสงคมนน ท าใหทกสงคมตองมค าตอบส าหรบการแกปญหาจดสรรทรพยากร ดงนนทเหนจากสนคาส าเรจรปทเหมาะสมกบแตละ

26

สงคม ทงนจากปญหาพนฐานทางเศรษฐกจดงกลาวการศกษาเศรษฐศาสตรจงมความส าคญ และมบทบาทของเศรษฐศาสตรการจดการในกระบวนการตดสนใจ ซงสามารถอธบายไดในหวขอตอไปน

1. บทบาทของเศรษฐศาสตรการจดการในกระบวนการตดสนใจ

เนองจากเศรษฐศาสตรการจดการนอกจากประยกตเอาแนวคดทางเศรษฐศาสตรมาใชแลวยงน าเอาเครองมอและเทคนคการวเคราะหเชงวทยาศาสตรผสมผสานเขาไปดวย เพอชวยใหผบรหารสามารถหาแนวทางแกไขปญหาทเหมาะสมทสดได อยางไรกตามสงทผบรหารตองตระหนกกคอ เศรษฐศาสตรการจดการเปนเพยงเครองมอไวใชในการแกปญหาในสวนทเปนรายละเอยดของปญหาแตไมใชท งหมดของปญหา ยกตวอยางเชน ผบรหารก าลงตดสนใจวาจะเพมยอดขายสนคาโดยวธใดระหวางการลดราคาสนคากบการโฆษณา เศรษฐศาสตรการจดการจะใหรายละเอยดวาหากลดราคาสนคาลงจะท าใหยอดขายและรายไดเพมขนเทาไร หรอเพมคาโฆษณาแลวจะท าใหยอดขายและรายไดเพมขนเทาไร แตจะไมไดใหค าตอบวาผบรหารควรจะเลอกเพมยอดขายโดยวธใด ซงการตดสนใจวาจะเลอกวธใดเปนหนาทของผบรหาร เปนตน

ดงนน ความสมพนธของเศรษฐศาสตรกบศาสตรแหงการตดสนใจจงเปนสงทผบรหารหรอเจาของกจการควรใหความส าคญ เนองจากการตดสนใจในทางธรกจนบเปนสงทาทายส าหรบผบรหารหรอเจาของกจการ เพราะผลของการตดสนใจในกจกรรมนน ๆ ยอมหมายถงผลก าไรหรอขาดทนของหนวยธรกจได ดงนนการตดสนใจจงตองการความแมนย าถกตองมากทสด นอกจากนนการตดสนใจบางอยางของผบรหารหรอเจาของกจการภายใตสภาวะแวดลอมทมไดเปนไปตามกลไกของตลาด เชน อาจอยภายใตชอจ ากดตาง ๆ ภายใตโครงสรางของตลาดในลกษณะตางกนหรอสถานการณตาง ๆ ภายใตสภาวะเศรษฐกจตกต าภายใตภาวะเศรษฐกจรงเรอง เศรษฐกจถดถอย เปนตน จงเปนเรองยากทจะท าการคาดการณเพราะปจจยเหลานนเปนปจจยทไมสามารถลวงรกอนการทจะใหไดผลลพธทใกลเคยงกบความเปนจรง ทงทพฤตกรรมของมนษยนนมการเปลยนแปลงและเคลอนไหวตลอดเวลา เชน ระดบเงนเดอน รสนยม ความพงพอใจ เปนตน โดยปจจยทมสวนก าหนดพฤตกรรมของมนษยในทางเศรษฐกจจงจดวาเปนเรองทซบซอนมาก

2. กระบวนการตดสนใจของเศรษฐศาสตรการจดการ

ในการด าเนนธรกจนนตองพจารณาถงสงทเปนตวชวยในการตดสนใจดวย ดงนนการศกษาเศรษฐศาสตรการจดการจงไดน าขนตอนการตดสนใจและเครองมอทใชในการตดสนใจ มาเปนสงทชวยใหผบรหารหรอเจาของกจการนนสามารถตดสนใจในการด าเนนธรกจหรอแกไขปญหาทเกดขนในการด าเนนงานได ซงมขนตอนและแนวทางในการตดสนใจดงตอไปน 1. ขนตอนการตดสนใจ ความสามารถในการตดสนใจของผบรหารเปนบนไดของความส าเรจในการด าเนนธรกจ จงมขนตอนในการตดสนใจดงน

ขนตอนท 1 การสรางวตถประสงค (Establish the Objective) ผบรหารตองก าหนด

27

เปาหมายหรอวตถประสงคของการท าธรกจคอ ตองรวาหนวยธรกจของตนตองการและบรรลเปาหมายอะไร เชน ตองการใหหนวยธรกจไครบก าไรสงสด หรอมการบรหารจดการทท าใหตนทนการผลตต าทสด หรอมยอดขายสงสด หรอตองการผลผลตสงสด เปนตน

ขนตอนท 2 การก าหนดปญหา (Identify the Problem) ผบรหารตองทราบปญหาทหนวยธรกจของตนประสบอย เชน ผบรหารรองบรษท (CEO) ของบรษท ขายปลกเครองใชไฟฟาแหงหนง พบวาบรษทของตนมก าไรจากยอดขายลดลงเมอเปรยบเทยบกบปทผานมา ปญหาจากยอดขายลดลงหรอปญหาทก าไรลดลง ผบรหารตองรวาปญหาใดเปนปญหาทส าคญอนดบตน ๆ ทบรษทตองท าการแกปญหากอน โดยการคาดการณถงสาเหตของปญหาทเกดขน เชน อาจเกดจากปญหาการก าหนดราคาสนคาทผดพลาด ไมไดค านงถงการตงราคาของคแขงขนท าใหขายไดนอย แรงงานมประสทธภาพในการผลตลดลงจงผลตสนคาไดนอยกวาทควรเปน หรอบรษทไดใชนโยบายการขายทลาสมย เปนตน เมอผบรหารคนพบวาปญหาเกดจากสาเหตอะไรแลวกลาวคอ ปญหาของบรษทคออะไรแลวกจะท าการในขนตอไป

ขนตอนท 3 การก าหนดทางเลอกทเปนไปไค (Examination of Potential Solutions) ผบรหารตองส ารวจทางเลอกทเปนไปไดวามทางเลอกใดบางทสามารถท าได เพอใหการแกปญหา บรรลวตถประสงคทไดตงไว และผบรหารหรอผจดการอาจเลอกทางเลอกระหวางการใชตนทนต าทสดและก าไรสงสด ภายใตทางเลอกทมขอจ ากดทางดานสงคมและองคการได ซงผบรหารตองเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสดและเปนไปไดส าหรบหนวยธรกจของตน

ขนตอนท 4 การวเคราะหทางเลอกและเลอกทางเสอกทตทสด (Analyze Alternatives

and Select the Best) ผบรหารตองท าการวเคราะหทางเลอกและเลอกทางเลอกทดทสดทจะใชแกปญหาของหนวยธรกจของตน โดยพจารณาภายใตขอจ ากดทางสงคม องคกรและปจจยการผลตทเปนอยในขณะนน ๆ

ขนตอนท 5 การวเคราะหความออนไหว (Sensitivity Analysis) ผบรหารตองท าการวเคราะหความออนไหวของการตดสนใจวเคราะหทางเลอกทดทสด ภายใตการเปลยนแปลงตาง ๆ ภายใตขอสมมตฐานกอนทจะท าการแนะน าทางเลอกดผลลพธทไดรบทดทสด ภายใตสถานการณ ทสมมต

ขนตอนท 6 การตดสนใจเลอก (Implementation of the Decision) ผบรหารตองท าการเลอกทางเลอกทไดเลอกทดทสด ภายใตขอจ ากดของการวางแผนปฏบตการ ภายใตสภาวะแวดลอมทเปลยนไป ซงผบรหารสามารถทราบผลการตดสนใจทใหผลตอบแทนทดทสดกบหนวยธรกจของตนได

2. แนวคดทางเศรษฐศาสตรทใชในการตดสนใจ เพอใหการตดสนใจใกลเคยงผลลพธทผบรหารตองการ ผบรหารจงไดมการน าเอาเครองมอมาใชในการชวยตดสนใจ ไดแก การวเคราะหทางเศรษฐมต การประมาณการทางสถต การพยากรณ เทคนคจดทเหมาะสม เปนตน ตลอดจน

28

การน าระบบขอมลขาวสารมาใชไนการอธบาย และหาทางเลอกทดทสดใหกบหนวยธรกจ จงเปนความพยายามของนกเศรษฐศาสตรประกอบกบการน าเอาทฤษฎทางเศรษฐศาสตรมาอธบายความสมพนธทางธรกจ การอธบายความสมพนธของตวแปรในรปของสมการทางคณตศาสตรและสถต เพอใหงายตอการเขาใจและงายตอการหาความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ทางเศรษฐศาสตรตลอดจนสามารถหาคาของผลลพธ เพอน ามาประกอบการตดสนใจของคนในระบบเศรษฐกจไดชดเจนวา แนวคดพนฐานทางเศรษฐศาสตรทน ามาใชไนการอธบายปรากฏการณทางธรกจทส าคญประกอบดวย แนวคดการจดสรรทรพยากรธรรมชาต (Resource Allocation) แนวคดตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost) แนวคดการว เคราะหหนวยสดทาย (Marginal Analysis) ผลตอบแทนการลดนอยถอยลงของผลตอบแทนหนวยสดทาย (Diminishing Marginal Returns) แนวคดวตถประสงคทางธรกจ (Business

Objectives) ทฤษฎการผลต แนวคดการน าเอามตแหงกาลเวลา (Time Dimension) มาพจารณากบสวนลด (Discounting) แนวคดประสทธภาพและความเสมอภาคทางเศรษฐกจ (Economic Efficiency

and Equity) แนวคดความเสยงและความไมแนนอน (Risk and Uncertainty) เปนตน


เนองจากเศรษฐศาสตรมความหมายเดยวกบค าในภาษาองกฤษวา Economy ทแปลวา เศรษฐกจ เศรษฐกจจงเปนสวนหนงของวชาเศรษฐศาสตรและค าวาเศรษฐศาสตรมรากศพทมาจากค าวา การจดการเรองครอบครว ดงนนการศกษารปแบบระบบเศรษฐกจจงตองเรมตนดวยการศกษาพฤตกรรมของกลมคนในสงคมทถอวาเปนหนวยเศรษฐกจยอยของสงคม โดยศกษาพฤตกรรมภาพรวมของแตละกลมหนวยเศรษฐกจจงจะท าใหเขาใจภาพรวมของระบบเศรษฐกจ เพอศกษากลไกการท างานและปญหาทอาจจะเกดขนไดในระบบเศรษฐกจรปแบบตาง ๆ ทเรยกวา หนวยธรกจ โดยหนวยธรกจนนเปนการรวมตวเพอด าเนนกจกรรมทางดานเศรษฐกจ ซงจะอธบายไดในหวขอท 1.10.1 ตอไป

1. หนวยธรกจ

หนวยธรกจ (Definition of the Firm) คอหนวยเศรษฐกจหนวยหนงทเปนการน าเอาปจจยการผลตมาเปลยนสภาพดวยเทคนค และกรรมวธการผลตทก าหนดจนเปนสนคาหรอบรการ แลวน าไปจ าหนายจายแจกใหแกผบรโภค โดยหนวยธรกจจะด าเนนกจกรรมตาง ๆ ดงกลาวไดจะตองอาศยบคคลหรอกลมบคคลทเราเรยกวา ผประกอบการ (Entrepreneur) คอยท าหนาทจดการ (Organizes) อ านวยการ (Directs) และควบคม (Control) การใชแรงงานและปจจยการผลตตาง ๆ เพอผลตสนคาหรอบรการใหไดตามทหนวยธรกจตองการ ลกษณะของการประกอบการอาจจะอยในรปของกจการของรฐหรอของเอกชนกได ท งนขนอยกบระบบเศรษฐกจกลาวคอ ถาเปนระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม การประกอบการหนวยธรกจจะเปนของรฐบาลทงหมด แตถาเปนระบบเศรษฐกจแบบทนนยมหรอเสรนยมแลว การประกอบการหนวยธรกจจะเปนของเอกชนโดยสวนใหญรฐบาลจะเขามาประกอบการเฉพาะกจการทเกยวกบสาธารณปโภค หรอเกยวกบการปองกนประเทศเทานน นอกเหนอจากนจะปลอยให

29

เอกชนเปนผด าเนนการเองการประกอบการของหนวยธรกจเอกชนอาจมไดตงแตขนาดเลกไปจนถงขนาดใหญ หนวยธรกจทมขนาดเลกมกจะอยในรปของกจการเจาของคนเดยว ซงด าเนนการโดยตวเจาของหรอบคคลใกลชดกจการประเภทนมอยกระจดกระจายทวประเทศ เชน รานขายของช า รานกาแฟ รานกวยเตยว รานดดผม หรอตดผม เปนตน สวนหนวยธรกจทมขนาดกลางและขนาดใหญ ผ ด าเนนกจการมกจะเปนกลมบคคลทอาจจะประกอบดวยบคคลตงแต 2 คนขนไปรวมกนด าเนนการในรปของหางหนสวน หรอประกอบดวยบคคลตงแต 7 คนหรอมากกวารวมกนด าเนนการในรปของบรษท หรออาจเปนนตบคคลในรปแบบอน ๆ เชน รฐวสาหกจ หรอมลนธตาง ๆ เปนตน หนวยธรกจดงทกลาวมานลวนมกจกรรมทส าคญเชนเดยวกนคอ ผลตสนคาหรอบรการจะแตกตางกนเพยงวตถประสงคหรอเปาหมายของหนวยธรกจแตละหนวยเทานน ทงนหนวยธรกจสามารถแบงไดโดยอาศยหลกการแบงงานกนท าตามความถนดภายใตระเบยบ กฎเกณฑ นโยบายทางสงคม ซงแบงออกเปน 3 หนวย ดงตอไปน 1) หนวยครวเรอน (Household) เนองจากหนวยครวเรอนมสวนส าคญในการบรโภคซงอาจเปนไดทงผผลตและผใชทรพยากรในขณะเดยวกน ผบรโภคบางรายจงอาจเปนเจาของปจจยการผลตเปนแรงงาน และเปนผประกอบการในระบบเศรษฐกจพรอมกนได ซงผบรโภคมหนาทในการตดสนใจเลอกบรโภคสนคาทไดรบความพงพอใจมากทสด (Maximum Satisfaction) ภายใตรายไดจ ากดจ านวนหนง สวนเจาของปจจยการผลตมหนาทเสนอขายปจจยการผลตใหผผลต เพอใชในกระบวนการผลตสนคาหรอบรการ ผลตอบแทนทเจาของปจจยการผลตจะไดรบขนอยกบชนดของปจจยการผลตนน เชน เจาของทดนรายหนงใหเชาทดนเพอทจะไดรบผลตอบแทนเปนคาเชา มการน าเงนใหกยมเพอทจะไดดอกเบยแลวยงท างานเปนผประกอบการเพอทจะไดผลตอบแทนในรปของก าไรหรอขาดทน ดงนน หนวยครวเรอนหรอผบรโภคมจดมงหมายคอ ความพงพอใจสงสด ยกตวอยางเชน ธรกจครอบครวขาวเหนยวมนสมนไพรแฟนซ เจาของกจการโตมาพรอม ๆ กบธรกจขาวเหนยวมน รขนตอนการผลตและการขายทกอยาง ขาวเหนยวมนสมนไพรแฟนซ น าสจากสมนไพรธรรมชาตมาผสมโดยท าเปน 9 ส 9 รส เชน สมวงจากดอกอญชน สเหลองจากขมน สเขยวจากใบเตย สสมจากแครอท สแดงจากบทรท สด าจากขาวเหนยวด า สชมพจากดอกเฟองฟา และสเนอจากแกนฝาง เมอท าออกมาขายในตลาด กระแสตอบรบดมาก ขายดจนตองท าตอเนอง ส าหรบการท าขาวเหนยวมนขายอปกรณทตองซอมหลากหลาย เชน เตาแกส ลงถง ไมพาย หมอ ถงน า กะละมงขนาดใหญ ถาด มด ทพพ กระชอน กระทะ ผาขาวบาง ฯลฯ จงถอวาธรกจหนวยครวเรอนน มหนาทเปนทงผผลตและผบรโภคในเวลาเดยวกน

2) หนวยธรกจ (Firm) หนวยธรกจมสวนส าคญในการผลต โดยท าหนาทน าเอาทรพยากรทมอยอยางจ ากดมาใชเปนปจจยการผลต เพอท าการผลตสนคาและบรการ และน าไปจ าหนาย

30

ใหกบหนวยครวเรอน หนวยธรกจประกอบดวยผผลตและผขายมจดมงหมายคอ แสวงหาก าไรสงสด (Maximum Profit) ยกตวอยางเชน บรษท วพเคมารเกตตง จ ากด เปนโรงงานทผลตเสอผาส าเรจรปผลตเครองนงหมหลายประเภท เชน ชดกฬา ชดนอน ชดชนใน ชดแฟชน ชดเครองครว เปนตน โดยมผออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑททนสมยตรงความตองการของผบรโภค บรษทมมาตรฐานในการท างานดานการตดเยบทประณต และจดสงสนคาทตรงตอเวลา มระบบประกนคณภาพสนคาในทกขนตอนการท างาน

3) รฐ (Government) เปนหนวยงานราชการตาง ๆ หรอหนวยงานของรฐบาลทตงขน เพอท าหนาทควบคมดแลและจดการระบบเศรษฐกจใหเปนไปในแนวทางทตองการ หนวยงานของรฐในแตละพนทจะมบทบาทและหนาทในการด าเนนงานขนอยกบความแตกตางของระบบเศรษฐกจ ในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมรฐบาลจะควบคมหนวยธรกจ และหนวยครวเรอนนอยกวาในระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมและคอมมวนสตทรฐบาลควบคมทงหนวยธรกจและหนวยครวเรอน โดยรฐมจดมงหมายเพอสนบสนนหนวยครวเรอนและหนวยธรกจใหมการท ากจกรรมทางเศรษฐกจเปนไปตามนโยบายรฐผานสถาบนทางเศรษฐกจ

นอกจากหนวยธรกจยอยทมอยในระบบเศรษฐกจแลวยงมตลาดของระบบเศรษฐกจอยางงายคอ 1) ตลาดปจจยการผลต (Factor market) มความเกยวของกนระหวางหนวยธรกจและครวเรอนคอ ครวเรอนจะเปนเจาของปจจยการผลตประกอบแรงงาน (Labor) ทน (Capital) ท ด น (Land) และวตถดบ (Raw materials) โดยจะเสนอขายปจจยเหลานใหแกหนวยธรกจเพอสรางรายไดใหแกตนเอง และหนวยธรกจจะตองจายคาจาง (Wage) เงนเดอน (salary) ดอกเบย (interest) คาเชาใหกบครวเรอน สงเหลานจะเปนตนทนการผลตของหนวยธรกจ ซงจะกลายเปนรายไดของครวเรอน สวนก าไร (Profit) จะเปนผลตอบแทนของหนวยธรกจ สวนในตลาดผลตภณฑ (Product market) 2) ตลาดสนคา (Goods market) มความเกยวของกนระหวางหนวยธรกจและครวเรอนคอ ครวเรอนจะซอสนคาเพอการบรโภค โดยคาใชจายของครวเรอนจะกอใหเกดรายไดของหนวยธรกจ และหนวยธรกจจะรวบรวมปจจยการผลตเพอผลตสนคาและบรการขนสดทาย และขายใหกบครวเรอน

2. วตถประสงคและเปาหมายขององคกรธรกจ

วตถประสงคขององคกรธรกจมจดมงหมายเพอแสวงหาก าไร ดงนนผจดการตองสามารถพยากรณและประมาณการความสมพนธของปจจยตาง ๆ ได และตองพยากรณอปสงคของสนคาและบรการ โดยใชเครองมอการวเคราะหสมการถดถอย อนกรมเวลา และวธการพยากรณเชงคณภาพ บรษทเกยวของกบผมสวนไดสวนเสยหลายกลม ไดแก ลกคา ลกจาง ผบรหาร นกลงทน สงคม ผคาวตถดบ เพราะบรษท ตองใชทรพยากรทหามาผลตสนคา จายภาษ การจางงาน และผลตสนคาและบรการสสงคม

31

ในแบบจ าลองธรกจเรยกความเกยวของนวา “ทฤษฎบรษท” (Hirschey, 2009: 6) โดยบรษทมเปาหมายในเบองตนคอแสวงหาก าไรสงสด ซงมสมมตฐานวาผจดการหรอเจาของมความตองการก าไรในระยะสน แตอยางไรกตามการท าก าไรในปจจบนนนมความซบซอนและไมแนนอนมากขน จงท าใหเปาหมายบรษทเปลยนเปนการคาดหวงมลคาหนสงสดในระยะยาว ซงมลคาของบรษทคอการประเมนมลคาปจจบนสทธของก าไรบรษทในอนาคต ซงตามหลกเกณฑวธนถอวาเงนปจจบนมมลคามากกวาเงนในอนาคต โดยหมายความวาเงน 1 บาทในวนนกบเงนจ านวนเดยวกนทจะไดรบในเวลาอก 10 ปขางหนาจะมมลคาไมเทากน เพราะเงนในอนาคตจะมมลคานอยกวาแตมลคาทลดลงจะเปนเทาใดขนอยกบการคดอตราลด (Discount Rate) ขอจ ากดของทฤษฎบรษทมหลายประการจากทรพยากรทใชในการผลตของบรษทตางมขอจ ากด เชน ปจจยการผลต ทกษะแรงงาน วตถดบ พลงงาน เครองจกรเฉพาะทาง พนทโกดง และเงนลงทนเพม ซงผตดสนใจกควรหาทางแกปญหาตาง ๆ เหลานไวดวย และบรษทในปจจบนใหความส าคญกบความรบผดชอบทมตอสงคมเพมขน เปาหมายขององคกรธรกจ โดยทวไปเปาหมายหลกของหนวยธรกจคอผลตอบแทนจากทนเรอนหน ก าไรสงสด และมลคาเพมทางเศรษฐกจ ซงผบรหารของหนวยธรกจกตองด าเนนการใหบรรลตามเปาหมายทต งไว ก าไรจงเปนเปาหมายส าคญของธรกจทวไป ดงนนจงควรท าความเขาใจกบความหมายและทมาของก าไรใหแนชดกอนทจะพจารณาถงเปาหมายของธรกจในรายละเอยดดงน

1) ก าไรเชงทฤษฎ ก าไรเปนตวแปรส าคญทตองค านงในการจดสรรทรพยากรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยทวไปก าไรหมายถงสวนตางระหวางรายรบทงหมดกบตนทนทางบญชทงหมด และเรยกก าไรดงกลาววาก าไรทางบญช (Accounting Profit) หรอก าไรทางธรกจ (Business

Profit) แตนกเศรษฐศาสตรใหความหมายก าไรทตางออกไปวา ก าไรหมายถงสวนตางระหวางรายรบทงหมดกบตนทนทางเศรษฐศาสตรทงหมดจากการด าเนนธรกจ และเรยกวาก าไรทางเศรษฐศาสตร (Economic Profit) ซงตางจากก าไรทางบญชเรองการค านวณตนทนคออ ตนทนทางบญช (Accounting

Cost) ลดเฉพาะตนทนแจงจด (Explicit Cost) ทจายออกไปจรง แตนกเศรษฐศาสตรองตนทนทางเศรษฐศาสตร (Economic Cost) คอตนทนทกประเภททเกดจากการด าเนนธรกจไมวาจะมการจายออกไปจรงหรอไมมาหกออกจากรายรบทงหมด ตนทนจากการด าเนนธรกจทไมไดมการจายออกไปจรงจะเกดขนเมอเจาของธรกจน าทรพยากรสวนตวมาใชในการรวมผลต เชน การลงทน ดวยเงนตนเอง หรอการเขามาจดการธรกจดวยตนเองททางปฏบตไมไดคดคาใชจายใหกบปจจยการผลตนน ทางบญชถอวากจการไมมตนทนเพราะไมมการจายคาตอบแทนใหกบปจจยการผลต แตในทางเศรษฐศาสตรถอวาปจจยทมสวนรวมในการผลตตองไดรบคาตอบแทนและเปนตนทนการผลตดวย เพราะถอวาทรพยากรทกชนดมจ ากด เมอน าไปใชในทางหนงยอมหมายถงการเสยโอกาสทจะน าไปใชในทางอน การค านวณหาตนทนใชปจจยผลตทไมไดจายออกไปจรง (Implicit Cost) คดจากตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost) เชน ตนทนคาจางส าหรบผประกอบการทเปนเจาของกจการเทากบรายไดทเขาจะ

32

ไดรบถาไปประกอบธรกจอน แทนทจะมาด าเนนการผลตในกจการดวยตนเอง ดงนนก าไรทางบญชจงสงกวาก าไรทางเศรษฐศาสตรทมตนทนไมแจงชดปรากฏอย

2) ก าไรในทางปฏบต เนองจากก าไรในความหมายทวไปหมายถงรายรบทหนวยธรกจไดรบเกนกวาตนทนทหนวยธรกจใชด าเนนธรกจ แตการคดตนทนอาจแตกตางกนได แตลกษณะรายไดและรายจายของธรกจมไดสนสดในชวงเวลาใดเวลาหนง แตมกระแสรายไดและรายจายทเกดตอเนองตดตอกน ก าไรสงสดของหนวยธรกจในเปาหมายธรกจจงมความหมายกวางกวาก าไรไวไนหวขอทผานมา โดยก าไรสงสดจะหมายถงคาสงสดของมลคาสทธของหนวยธรกจตลอดชวงเวลาของการด าเนนธรกจ ภายใตสภาพของความเสยงและความไมแนนอน

3. บทบาทของหนวยธรกจในระบบเศรษฐกจและสงคม

เนองจากในระบบเศรษฐกจโดยทวไปจะประกอบดวย หนวยเศรษฐกจทด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจทส าคญ 2 หนวยเศรษฐกจคอ ผบรโภค (Consumer) เปนผด าเนนกจกรรมทเกยวกบการบรโภคสนคาหรอบรการ ในขณะเดยวกนกเปนเจาของปจจยการผลตอนไดแก ทดน แรงงาน ทน หรอผประกอบการดวย และหนวยธรกจ (Firm) เปนผด าเนนกจกรรมเกยวกบการผลตสนคาหรอบรการ เพอจ าหนายจายแจกใหแกผบรโภค โดยทง 2 หนวยเศรษฐกจมความสมพนธซงกนและกนในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจประกอบกนขนเปนภาวะเศรษฐกจ ดงนนอาจกลาวไดวา หนวยธรกจคอมบทบาททส าคญ 2 ประการคอ เปนผใชปจจยการผลตอนไดแก ทดน แรงงาน และทน และเปนผผลตสนคา โดยหนวยธรกจจะรวบรวมปจจยการผลตผานตลาดปจจยแลวน ามาประสมประสาน เพอผลตเปนสนคาหรอบรการจ าหนายในตลาดสนคาและบรการ ขณะทผบรโภคกมบทบาท,ทส าคญ 2 ประการเชนเดยวกนคอ เปนผบรโภคสนคาหรอบรการและเปน เจาของปจจยการผลต โดยจ าหนายปจจยการผลตของตนใหแกผผลตผานตลาดปจจย และซอสนคาหรอบรการจากผผลตผานตลาดสนคาและบรการ แตถาหากมองในแงของกระแสเงนแลว จะพบวาคาใชจายในการบรโภคสนคาของผบรโภคกคอ รายไดจากการจ าหนายสนคาหรอบรการของหนวยธรกจ ขณะเดยวกนคาใชจายในการชอปจจยการผลตกคอ รายไดจากการขายปจจยการผลตของผบรโภคนนเอง ดงนนจะเหนไดวาทง 2 หนวยเศรษฐกจตางมสวนสมพนธและตองพงพาอาศยซงกนและกนอยางแยกไมออก ซงเปนกจกรรมทเกดจากการด าเนนงานของทงหนวยเศรษฐกจจะสงผลตอภาวะเศรษฐกจโดยสวนรวม หนวยธรกจยงมการผลตสนคามากขนเทาไรกยงมความจ าเปนตองใชปจจยการผลตมากขนเพยงนน และเชนเดยวกนยงตองการผบรโภคสนคาทผลตไดมากขนดวย ผลกระทบทตามมากคอภาวะเศรษฐกจจะดขน แตในทางตรงกนขามหนวยธรกจมการผลตสนคาลดลงเพยงใดกจะสงผลใหมการใชปจจยการผลตนอยลงเทานน ซงผบรโภคกจะมรายไดลดลงและบรโภคสนคาลดลงสงผลใหภาวะเศรษฐกจตกลดลง

นอกเหนอจากบทบาทในระบบเศรษฐกจดงกลาวแลว ในฐานะทหนวยธรกจเปนสวนหนงของสงคมทมความเกยวของกบกลมบคคลตาง ๆหนวยธรกจจงมหนาททจะตองรบผดชอบกลมบคคลเหลานนดวย ดงตอไปน

33

1) กลมบคคลภายในหนวยธรกจ ไดแก

- ผถอหน (Shareholders) โดยทวไปแลวหนวยธรกจทมขนาดใหญ ผบรหารกบผ ถอหนอาจจะมใชคนเดยวกน ยงในธรกจปจจบนแลวหนวยธรกจมกจะจางผบรหารทมความสามารถมาบรหารงานแทนผเปนเจาของหรอผถอหน เพราะเชอวาจะใหประโยชนแกหนวยธรกจมากกวา เมอเปนเชนนผบรหารในฐานะตวแทนของหนวยธรกจจงมหนาทดแลรกษาผลประโยชนใหแกผถอหนดวย ในการตดสนใจด าเนนการใด ๆ จงตองอยบนพนฐานทไมสรางความเสยหายใหแกผถอหนและจะตองกอใหเกดประโยชนแกผถอหนเสมอ

- ลกจาง (Employees) นอกเหนอจากการดแลรกษาผลประโยชนใหแกผถอหนแลว ผบรหารหนวยธรกจจะตองมความรบผดชอบตอลกจางทอยในความดแลของหนวยธรกจ โดยการก าหนดอตราคาจางทยตธรรมและมสวสดการทเพยงพอไมเอารดเอาเปรยบลกจางและใหความเปนธรรมแกลกจางอยางเทาเทยมกนทกคน

2. กลมบคคลภายนอกหนวยธรกจ ไดแก - ลกคา (Customers) หนวยธรกจสวนใหญจะใหความส าคญกบลกคาเปนอนดบ

แรก เพราะลกคาคอกลมบคคลทจะสรางรายไดใหกบหนวยธรกจ หากปราศจากซงลกคาหนวยธรกจกยอมอยไมไดถงขนาดมค าเปรยบเปรยวาลกคาคอพระราชา (Customer is the King) หนาทความรบผดชอบของหนวยธรกจตอลกคากคอ การผลตสนคาทมคณภาพในราคาทเหมาะสมไมคาก าไรจนเกนควร

- เจาหน (Creditors) เจาหนของหนวยธรกจโดยสวนใหญแลวมกจะเปนเจาของปจจยการผลตทจ าหนายใหแกหนวยธรกจ เชน เจาของวตถดบ ทดน อาคาร เงนทน และอน ๆ บคคลเหลานจะคอยปอนปจจยการผลตใหหนวยธรกจท าใหหนวยธรกจด ารงการผลตอยได หนวยธรกจจะมองขามความส าคญของบคคลเหลานไมได และหนวยธรกจทดควรจะสรางสมพนธภาพทดกบบคคลเหลานไว

- รฐบาล (Government) ในระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมรฐบาลจะเขาด าเนนกจการเฉพาะทจ าเปน เชน กจการ สาธารณปโภค และกจการปองกนประเทศ กจการสวนใหญเปดใหหนวยธรกจเอกชนเขาด าเนนการ โดยรฐบาลท าหนาทคอยควบคมก ากบดแลใหหนวยธรกจเอกชนด าเนนการใหถกตองภายใตกฎหมาย และระเบยบปฏบตตาง ๆ หนวยธรกจทด าเนนการนอกกฎหมาย และระเบยบยอมด าเนนกจการตอไปไมได

- บคคลอน ๆ นอกเหนอจากความรบผดชอบตอบคคลตาง ๆ ดงกลาวแลว หนวยธรกจยงตองมความรบผดชอบตอบคคลอน ๆ เชน ตองรบผดชอบตอบคคลทวไปในแงของการรกษาสภาพแวดลอมทดไมสรางมลภาวะทกอใหเกดอนตรายแกบคคลอนในสงคม เชน ไมปลอยน าเสยลงสแมน าล าคลอง ไมปลอย ควนพษใหฟงกระจาย หรออน ๆ หนวยธรกจจะตองตดตงเครองปองกนมลภาวะเปนพษกอนทจะปลอยของเสยเหลานนออกสภายนอก มฉะนนหนวยธรกจจะตองถกลงโทษหรอถกตอตานมใหด าเนนกจการอกตอไป

34

4. รปแบบทวไปของระบบเศรษฐกจ

เนองจากระบบเศรษฐกจในแตละประเทศมความแตกตางกนตามขนบธรรมเนยมประเพณ และระบบการเมองการปกครองทแตกตางกนไปแตละสงคม จงตองมการจดระเบยบทางสงคมของระบบเศรษฐกจ โดยรฐจะเปนผก าหนดนโยบาและผด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจควบคมดแลทรพยากร ตลอดจนวางขอบงคบและวธการควบคม ซงรปแบบระบบเศรษฐกจทวไปม 4 รปแบบดงน

1) ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม (Socialism) ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม หรอเรยกวาระบบเศรษฐกจแบบวางแผน (Planned Economy) เปนระบบเศรษฐกจทมลกษณะใกลเคยงกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต รฐเปนผมสวนควบคมการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ ภายใตระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมรฐจะเปนผครอบครองทรพยากรการผลตพนฐานไวเกอบทงหมด เปนผ วางแผนเศรษฐกจโดยมจดมงหมายใหเกดความยตธรรมในการกระจายผลผลตแกประชาชน กรรมสทธในปจจยการผลตเปนของรฐหรอหนวยงานสาธารณะ เพอใหกจกรรมการผลตทส าคญและมขนาดใหญ อยภายใตการควบคมด าเนนงานทจะสงผลประโยชนแกสวนรวม และรฐเปนผด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจทส าคญ เชน การด าเนนการเกยวกบปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของชาตในระดบนโยบายและการปฏบตงาน โดยมเปาหมายใหบรรลแผนเศรษฐกจรวมของชาตเพอยกมาตรฐานความเปนอยของประชาชนใหดขน

ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมมการวางแผนการด าเนนงานทางเศรษฐกจจากสวนกลางในระบบเศรษฐกจแบบนรฐจะเปนเจาของปจจยการผลตสวนใหญทมความส าคญตอเศรษฐกจสวนรวมของประเทศ เชน น ามน ปะปา ไฟฟา กจการสาธารณปโภค เหมองแร ปาไม เปนตน แตรฐยงคงใหเอกชนมสทธในการถอครองทรพยสนสวนตว รฐใหเสรภาพแกประชาชนในการท ากจกรรมทางเศรษฐกจ เชน การคาขายในทองถน การถอครองทดนท ากน สนทรพยเพอการยงชพ ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมเปนระบบเศรษฐกจทอาศยกลไกรฐเปนกลไกส าคญ ภายใตกลไกราคา โดยมลกษณะเดนคอ รฐถอกรรมสทธในปจจยการผลตส าคญทมขนาดใหญ เพอผลประโยชนแกสวนรวม รฐเปนผด าเนนการกจกรรมทางเศรษฐกจทส าคญ และเอกชนมสวนรวมในกจกรรมเศรษฐกจตามนโยบายของรฐ

ขอดของระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม

1. ประชาชนมรายไดใกลเคยงกนและมเสรภาพ และมกรรมสทธในการถอครองทรพยสน และประชาชนมความสามคคกนจากกจกรรมทางเศรษฐกจ

2. ลดปญหาความเหลอมล าทางฐานะและรายไดของบคคล

3. รฐครอบครองปจจยขนพนฐานไวทงหมด และควบคมกจการสาธารณปโภคทงหมด

ขอเสยของระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม

1. ขาดความคลองตวในการผลตของกจการทอยในการควบคมของรฐ

35

2. ผบรโภคมโอกาสเลอกสนคาและบรการไดนอย 3. ประชาชนไมมเสรภาพในการท าธรกจอยางเตมทและแรงจงใจในการท างานต า 4. การใชทรพยากรทางเศรษฐกจอาจเปนไปอยางไมมประสทธภาพ

5. การผลตหรอพฒนาคณภาพการผลต

ยกตวอยางเชน ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม เชน ประเทศเวยดนาม นโยบายของประเทศเวยดนามเนนการปฏรปเศรษฐกจและสงคมตามนโยบาย โดยเหมย (Doi Moi) เมอเขาสปท 20 มการด าเนนการเรงปรบตวเขากบกระแสเศรษฐกจและสงคมของโลก ซงในภาพรวมถอวาเปนไปไดดวยด ท าใหปจจบนเวยดนามมพฒนาการทางเศรษฐกจในเชงบวกอยางตอเนอง เปาหมายและทศทางของการพฒนาประเทศในชวง 5 ปขางหนา ไดแก ด าเนนการตามนโยบายปฏรปเศรษฐกจ (Doi Moi) เพอใหอตราการเพมของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ สรางความเขมแขงใหกบระบบเศรษฐกจการตลาดแบบสงคมนยม และกาวสความเปนประเทศทก าลงพฒนาและทนสมยภายในป 2563 ปรบปรงคณภาพการศกษา วทยาศาสตรและเทคโนโลย และเรงรดพฒนาทรพยากรมนษย จากการมนโยบายเนนในเรองการสงเสรมธรกจเอกชน เรงปฏรปรฐวสาหกจตาง ๆ และเชญชวนนกลงทนจากตางประเทศ

2. ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมหรอทนนยม (Laissez-Faire or Capitalism) นกเศรษฐศาสตรชอ อดม สมธ ไดสรางทฤษฎทเปนเรองแปลกใหมโดยอาศยแนวคดเสรนยม โดยระบบเสรนยมเกดขนในป ค.ศ.1930 หลงจากภาวะตกต าทางเศรษฐกจครงใหญ ซงแนวคดนเปนนโยบายทเออประโยชนตอนายทน จงท าใหมการจางงานอยางเตมรปแบบ การไมมขอบงคบทางการผลต การไมมขอกดกนทางการพาณชย ไมมภาษอากร ดงน นจงกลาวไดวาการคาเสรเปนวธการดทสดทจะท าใหเศรษฐกจของชาตพฒนาความเปนเสร เนองจากระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเปนระบบเศรษฐกจแบบเสร (Free Economy) ใหเสรภาพแกภาคเอกชนในการเปนเจาของปจจยการผลต มเสรภาพในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจอยางเตมท เอกชนมกรรมสทธในทรพยสนสามารถเปนเจาของปจจยการผลต เศรษฐทรพยตาง ๆ ทตนหามาไดมเสรภาพในการประกอบธรกจ รวมทงการเลอกอปโภคบรโภคสนคา โดยทรฐบาลจะไมเขาไปเกยวของหรอแทรกแซงในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ รฐท าหนาทในการอ านวยความสะดวกและการจดสรางสาธารณปโภคตาง ๆ โดยทกจกรรมตาง ๆ จะตองอยภายใตขอบเขตของกฎหมาย กลาวคอการด าเนนการใด ๆ จะตองไมละเมดสทธเสรภาพพนฐานของบคคลอน

ระบบเศรษฐกจแบบทนนยม เอกชนมเสรภาพในทรพยสนสวนตวมเสรภาพทจะเลอกบรโภคหรอตดสนใจผานระบบตลาด การแขงขนราคาในตลาดเปนเครองบงชถงความตองการของสงคม ระบบของการแขงขนโดยใชราคา ตลาดจะเปนกลไกส าคญในการจดสรรทรพยากรราคาเปนตวก าหนดจ านวนผบรโภคและจ านวนผผลต โดยมก าไรเปนแรงจงใจของการผลต เอกชนจงเปนผ ตดสนแกปญหาพนฐานทางเศรษฐกจตาง ๆ โดยรฐบาลจะไมเขาไปเกยวของในกจกรรมทางเศรษฐกจ ท าใหระบบเศรษฐกจมการแขงขนทางราคาสง มาจากอปสงคและอปทานของตลาด

36

ขอดของระบบเศรษฐกจแบบทนนยม

1. เอกชนมเสรภาพในการเลอกตดสนใจด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ

2. มก าไรเปนแรงจงใจในการท างานท าใหการท างานเปนไปอยางมประสทธภาพ

3. มการแขงขนกนมาก ท าใหมการพฒนาเทคนคการผลต พฒนาคณภาพของสนคา และเกดนวตกรรมการคดคนสงประดษฐใหม ๆ อยเสมอ

4. ผผลตสนคามเสรภาพในการตดสนใจวาจะผลตอะไรและผลตจ านวนเทาใด

5. ผบรโภคมโอกาสเลอกบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ ในราคาทเปนธรรมมากทสด

ขอเสยของระบบเศรษฐกจแบบทนนยม

1. เกดปญหาความเหลอมล าทางสงคม เนองจากความสามารถในการหารายไดทไมเทากน

2. การกระจายรายไดของประชาชนไมเทาเทยมกนเนองจากทรพยสนเปนแหลงก าหนดรายไดบคคลทมทรพยสนมากยอมมความไดเปรยบบคคลทมทรพยสนนอย

3. เมอมกลมนายทนจะท าใหเกดแรงกดดนทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมท าใหระบบเศรษฐกจแบบทนนยมตองเสอมลงในบางประเทศ

4. เกดการใชทรพยากรทางเศรษฐกจอยางสนเปลอง รฐไมสามารถควบคมได

5. ในบางสถานการณกลไกราคาไมสามารถจะน ามาใชแกไขสถานการณได เชน การขาดแคลนสนคาและบรการตาง ๆ ในภาวะฉกเฉนหรอภาวะสงคราม

6. สนคาทมลกษณะของการผกขาดโดยธรรมชาตหรอสนคาและบรการสาธารณะรฐบาลตองเขามาด าเนนการ เชน ประปา ไฟฟา โทรศพท ถนน สะพาน เปนตน

ยกตวอยางระบบเศรษฐกจแบบทนนยม เชน ระบบเศรษฐกจของประเทศญปน การพฒนาทางเศรษฐกจของญปนตงแต ค.ศ. 1951 นบวาประสบความส าเรจเปนอยางมาก รฐสามารถปรบปรงแกไขเศรษฐกจของประเทศจากความสญเสยในระยะสงครามโลก ใหกลบคนสสภาพปกตในระยะเวลาอนรวดเรว การด าเนนการทางเศรษฐกจด าเนนการ 2 แนวทาง คอ การก าหนดนโยบายทเกยวของกบระบบเศรษฐกจเสรนยมโดยตรงและการปรบปรงนโยบายของประเทศในดานอน ๆ ใหสอดคลองกบระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมคอ การก าหนดระบบเศรษฐกจเปนระบบเศรษฐกจเสรนยม มนโยบายสนบสนนความคดรเรมในการด าเนนกจการตาง ๆ ใหมการใชประโยชนจากพลงงานตาง ๆ ทมอยไดอยางไมจ ากด และใหการสนบสนนระบบเศรษฐกจเสรนยมอยางมาก ท าใหมการรวมกนระหวางรฐบาลกบกลมผทมบทบาทส าคญทางเศรษฐกจ อาจกลาวไดวาการทญปนประสบความส าเรจในการด าเนนงานตามนโยบายทไดก าหนดไว ท าใหญปนสามารถฟนฟระบบเศรษฐกจ จนกลายเปนประเทศทมความมนคงทางเศรษฐกจอยางสงประเทศหนง อยางไรกตามถงแมเศรษฐกจของญปนจะมนคงเนองจากรายไดของประชากรตอหวเพมอยางมากทกป แตญปนกยงมปญหาทางเศรษฐกจ ไดแก การท

37

ญปนใชระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม ท าใหเกดความไมสมดลระหวางการลงทนทางเศรษฐกจของเอกชนกบของรฐบาล ซงปรากฏวาเอกชนเจรญกาวหนามากกวา ทงนเพราะเอกชนกลาลงทน ท าใหการพฒนาเศรษฐกจในกจการของเอกชนเปนไปอยางรวดเรว และสวนใหญประสบความส าเรจ ในขณะททางรฐบาลลงทนนอยและตองประหยดเงนไวใชในกรณพเศษ ท าใหรฐบาลตองพงพาเอกชนเปนอยางมาก

3. ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต (Communism) ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตเปนระบบเศรษฐกจทมลกษณะตรงกนขามกบระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมหรอทนนยม ซงระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตพฒนามาจากแนวความคดของนกเศรษฐศาสตรทชอวา คารลมารค (Karl

Marx) และ เลนน (Lenin) นกปฏวตโซเวยตผเปลยนแปลงการปกครอง และน าระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตมาใชกบสหภาพรสเซยเปนประเทศแรก และเปนตนแบบการปกครองใหสาธารณรฐประชาชนจน โดยเปนระบบเศรษฐกจและการเมองทรฐเปนเจาของทนและปจจยการผลตทกชนด ภายใตระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตรฐจะเปนผก าหนดการตดสนใจทางเศรษฐกจและสงคมทงหมด รฐเปนเจาของทรพยากรตาง ๆ รวมทงปจจยการผลตทกชนด เอกชนไมมกรรมสทธ ตลอดจนเสรภาพทจะเลอกใชปจจยการผลต รฐจะเขาควบคมกจกรรมทางเศรษฐกจไวทงหมด รฐเปนผประกอบการและท าหนาทจดสรรทรพยากรตาง ๆ หนวยธรกจและครวเรอนจะผลตและบรโภคตามค าสงของรฐ

การแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต กระท าโดยรฐบาล กลไกราคาไมมบทบาทในการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ มการรวมอ านาจทกอยางไวทสวนกลาง รฐเปนผท าหนาทตดสนใจวา ทรพยากรทมอยควรจะน ามาผลตสนคาและบรการอะไร ผลตอยางไรและผลตเพอใครโดยค านงถงสวสดการของสงคมเปนส าคญ ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตมลกษณะเดนดงน

1. หนวยงานรฐก าหนดควบคม วางแผน ตดสนใจเกยวกบ กจกรรมทางเศรษฐกจของประเทศ โดยทรพยสน ทรพยากรและปจจยการผลตเปนของรฐ

2. รฐบาลจะเปนผก าหนดสนคาและบรการตาง ๆ 3. ประชาชนไมมเสรภาพในการเลอกบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ และไมมเสรภาพในการเลอกอาชพ

4. ประชาชนไมมกรรมสทธในการเปนเจาของทรพยสนซงสามารถน าไปผลตสนคาและบรการตาง ๆ ขอดของระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต

1. ประชาชนไดรบสนคาและบรการอยางเทาเทยมกน ลดปญหาความเหลอมล าทางฐานะและรายไดของบคคลในสงคม

38

2. ไมเกดการผกขาดทางเศรษฐกจโดยผผลตรายใด เกดความเสมอภาคของประชาชนในเชงเศรษฐกจ

3. เกดความเสมอภาค เพราะรฐเปนผแจกจายผลผลตใหแกบคคลตาง ๆ ในสงคมโดยเทาเทยมกน

ขอเสยของระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต

1. สทธและเสรภาพของประชาชนถกจ ากดโดยรฐบาล ประชาชนไมมเสรภาพในการเลอกการผลตหรอบรโภค

2. สนคามคณภาพไมดเนองจากขาดแรงจงใจในการผลตสนคาไมมผลก าไรทเปนสงโนมนาวจตใจประสทธภาพในการผลตสนคาและบรการไมมการพฒนาเจรญกาวหนาเทาทควรเปนเพราะไมมการแขงขน

3. การใชทรพยากรทางเศรษฐกจอาจเปนไปอยางไมมประสทธภาพ

4. การด าเนนงานลาชาเพราะมระบบขนตอนมาก เชน การเมอง

ยกตวอยางระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต เชน ประเทศเกาหลเหนอเปนรฐคอมมวนสต ภายใตการปกครองโดยพรรคคอมมวนสต มประธานาธบดเปนประมขของประเทศ เกาหลเหนอปกครองดวยระบอบคอมมวนสตตามแนวทางของอดตสหภาพโซเวยต ระบบการเมองของเกาหลเหนอตงอยบนพนฐานของลทธจเช (Juche) ซงอดตประธานาธบดคมอลซอง ไดบญญตขนเมอ 26 ธนวาคม พ.ศ.2498 ทยดหลกการส าคญ คอ เอกราชทางการเมองอยางแทจรง การพงพาตนเองทางเศรษฐกจและการปองกนประเทศดวยตนเอง ซงเกาหลเหนอมการปกครองระบบพรรคเดยวมาโดยตลอด นบตงแตมการกอตงประเทศเมอวนท 9 กนยายน พ.ศ.2491 โดยมพรรคคนงานเกาหล (Workers

Party of Korea) โดยองคกรทมบทบาทคอการปฏบตตามสทธและหนาท อนเนองมาจากสถานภาพของบคคลและบคคลมหลายสถานภาพในคนคนเดยว ฉะนนบทบาทของบคคลจงตองปฏบตไปตามสถานภาพในสถานการณตามสถานภาพนน ๆ บคคลหรอกลมบคคลทด ารงตนดวยการกระท าการดวยตนเอง หรอใชการจางวาน สนบสนนการกระท าการใด ๆ ทผดกฎหมายหรออยเหนอกฎหมาย เปนอปสรรคขดขวางการด าเนนการตามเจตนารมณของประชาชน มความจ าเปนอยางยงทรฐจะตองด าเนนการดแลใหมการปฏบตตามกฎหมาย คมครองสทธเสรภาพของประชาชน รวมทงจดระบบงานการบงคบใชกฎหมายใหมประสทธภาพ รวดเรว และเทาเทยมในทางการเมองทคอยควบคมหนวยงานของรฐบาลในการบรหารประเทศ 4. ระบบเศรษฐกจแบบผสม (Mixed Economy) เปนระบบเศรษฐกจทน าลกษณะส าคญของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมและสงคมนยมเขาไวดวยกน คอ รฐและภาคเอกชนมสวนรวมในการตดสนใจแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ จงถกเรยกวาเปนระบบทนนยมสมยใหม รฐและเอกชนมสทธในการเปนเจาของปจจยการผลต เอกชนมกรรมสทธในทรพยสน มเสรภาพในการเลอก

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%94%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B9%82%E0%B8%8B%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%95

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B9%88&action=edit&redlink=1



http://th.wikipedia.org/wiki/26_%E0%B8%98%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1

http://th.wikipedia.org/wiki/26_%E0%B8%98%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2498

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/9_%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E.%E0%B8%A8._2491

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B5&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%97&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5

39

ผลตและบรโภค มลกษณะการแขงขนใชกลไกราคา แตรฐกยงเขามาท าหนาทจดสรรทรพยากรบางประเภท มการควบคมกจการทมความส าคญตอการด ารงชพของประชาชน เชน ไฟฟาประปา และการคมนาคม ระบบเศรษฐกจแบบผสมรฐจะเขามามบทบาทในการวางแผนในกจกรรมทางเศรษฐกจบางประการ แตสวนใหญจะปลอยใหเอกชนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยอาศยกลไกราคา ระบบเศรษฐกจแบบผสมจงเปนระบบเศรษฐกจทมการใชทงระบบกลไกรฐและระบบกลไกในการจดสรรทรพยากร ดงนน กลไกราคาเปนสงทส าคญในการก าหนดราคาสนคาและบรการตาง ๆ ในระบบเศรษฐกจแบบผสม แตรฐบาลมอ านาจในการเขาไปแทรกแซงภาคเอกชน เพอก าหนดราคาสนคาใหมเสถยรภาพ และเกดความเปนธรรมท งผผลตและผบรโภค รฐจะคอยใหความคมครองและความชวยเหลอ ตลอดจนอ านวยความสะดวกแกผประกอบการในภาคเอกชนดวยการสรางพนฐานทางดานเศรษฐกจ เชน การสรางถนน สะพาน สนามบน ฯลฯ ไวคอยอ านวยประโยชนตอเอกชนในการด าเนนธรกจ ระบบเศรษฐกจแบบผสมมลกษณะเดนดงน

1. รฐและเอกชนสามารถเปนเจาของปจจยในการผลตสนคาและบรการสวนใหญเสร

2. รฐและเอกชนมสวนรวมกนในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ และใชกลไกราคาในการก าหนดราคาสนคาและจ านวนผบรโภค

3. กจกรรมทางเศรษฐกจบางอยางรฐเปนผด าเนนการและบางอยางเอกชนด าเนนการ

4. เอกชนมสทธในทรพยสนมเสรภาพในการประกอบกจกรรมภายใตกฎหมาย 5. หนวยงานรฐประกอบกจกรรมทเปนสาธารณปโภคพนฐานทจ าเปน

6. รฐมอ านาจในการเขาไปแทรกแซงภาคเอกชนใหเกดความเปนธรรมแกผผลตและผบรโภค และรฐเปนผสนบสนนกจกรรมทางเศรษฐกจใหเกดการแขงขนกนอยางยตธรรม

ขอดของระบบเศรษฐกจแบบผสม

1. เปนระบบเศรษฐกจทคอนขางมความยดหยนสง โดยมการใชกลไกรฐรวมกบกลไกการจดสรรทรพยากร

2. รฐบาลมบทบาททางเศรษฐกจและสนบสนนการผลตเทาเทยมกนของคนในสงคมดวยกลไกราคา 3. ผบรโภคมโอกาสเลอกสนคาไดมากพอสมควร

4. มการแขงขนสงสนคามคณภาพสง และสนบสนนการคดคนเทคโนโลย

5. ความไมเทาเทยมในรายได และทรพยสนมมาก

ขอเสยของระบบเศรษฐกจแบบผสม

1. การพฒนาเศรษฐกจไมคลองตวเทาทควร เนองจากปญหาความเหลอมล าทางสงคมจากกลไกรฐ

40

2. การใชทรพยากรทรฐดแลเปนไปอยางไมมประสทธภาพเทาทควร

3. เอกชนขาดความมนใจในการลงทนกจการบางประเภท

4. มการใชอ านาจรฐเขาแทรกแซงตลาด

ยกตวอยางระบบเศรษฐกจแบบผสม เชน ระบบเศรษฐกจของประเทศไทยในปจจบน เปนระบบเศรษฐกจแบบผสมทมลกษณะทงสวนทเปนแบบทนนยม และสวนแบบทเปนสงคมนยม เศรษฐกจไทยเปนระบบทยอมรบกรรมสทธในทรพยสนสวนบคคล ภาคเอกชนสามารถประกอบธรกรรมทางเศรษฐกจไดโดยเสร มการแขงขนทคอนขางเสร หนวยธรกจสวนใหญทงในภาคการเกษตร ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ เปนหนวยธรกจของภาคเอกชน สวนหนวยธรกจทเปนของรฐกมอยบาง เชน รฐวสาหกจทเกยวกบสาธารณปโภค และสถาบนการเงนของรฐ เชน ธนาคารออมสน และธนาคารอาคารสงเคราะห อยางไรกตามประเทศไทยยงคงใชระบบเศรษฐกจแบบผสมทคอนขางไปทางทนนยมเพราะรฐไดลดบทบาทในกจกรรมการผลตลงมาก เชน มการแปรรปรฐวสาหกจใหเปนของเอกชน การใหสมปทานเอกชนลงทนในโครงการสาธารณปโภคบางอยาง เชน โทรศพท รถไฟฟาในกรงเทพมหานคร แตยงคงยกเวนทรพยสนบางอยางทกฎหมายระบไววาตองเปนทรพยสนของรฐเทานน เชน แมน า ล าคลอง ภเขา น าตก ปาสงวน และทสาธารณะ แตอาจมบางกรณทรฐจ าเปนตองเขาแทรกแซงเสรภาพในการถอครองกรรมสทธในทรพยสนของเอกชนบาง เพอกอใหเกดประโยชนตอสวนรวม เชน มการเวนคนทดนบางแหงเพอน ามาท าถนน ทางดวน สวนสาธารณะ หรอการปฏรปทดนเพอการเกษตร เปนตน


1. ประเภทของปญหาธรกจ

ในการวเคราะหตดสนใจทางเศรษฐศาสตรน นใชหลกการวเคราะหหนวยทายสดทาง เศรษฐศาสตร (Marginal Analysis) เพอการจดสรรทรพยากรอยางมประสทธภาพ โดยเปรยบเทยบ ระหวางตนทนทเพมขน และประโยชนทเพมขนจากการจดสรรทรพยากรในการแกแตละปญหา โดยมหลกการวาเมอใดกตามถาผลประโยชนสวนเพมหนวยทายสด (MR) มคาเทากบตนทนหนวย ทายสด (MC) ทเพมจากการผลตหรอการขาย การผลตหรอขายจะหยดลงเพราะในทาง เศรษฐศาสตรถอวาเปนจดทท าใหเกดการจดสรรทรพยากรอยางประสทธภาพ แมวาในองคกร ธรกจจะมปญหาการจดการทรพยากรทมลกษณะหลากหลายตางกนไปตามรปแบบ ลกษณะและ สภาพการประกอบการของแตละองคกร แตปญหาหลกทถกน ามาวเคราะหและตดสนใจโดยอาศย หลกเศรษฐศาสตรธรกจนนแบงออกไดดงน

1) กลมทหนงการตดสนใจเกยวกบการผลตสนคาและบรการ เปนการตดสนใจวาจะผลตอะไร จ านวนเทาไร และผลตอยางไร การเลอกผลตวตถดบหรอด าเนนกจกรรมจากภายในองคกร การจดซอจากภายนอกองคกร รวมถงการใชเทคโนโลยการผลตทใหความประหยดจากขนาด

41

(Economies of Scale) หรอความประหยดจากความหลากหลาย (Economies of Scope) ของประเภทสนคาทผลตเพอใหไดตนทนการผลตต าทสด

2) กลมทสองการตดสนใจเกยวกบสรางและเพมอปสงคของสนคาและบรการ เปนการสรางอปสงคของสนคาและบรการ ท งโดยรวมและแบงแยกตามประเภทของผ ซอ (Market

Segmentation) โดยการวเคราะหปจจยทมผลตออปสงครวมถงก าหนดคณภาพของสนคาและบรการ การโฆษณาเพอเพมอปสงคและศกษาความสมพนธระหวางอปสงคตอรายไดกบสวนแบงการตลาด เพอใหไดสวนแบงการตลาดสงสด

3) กลมทสามการตดสนใจเกยวกบการก าหนดราคาสนคาและบรการ การก าหนดราคาสนคาและบรการมความส าคญและมผลตอก าไรขององคกรธรกจมาก โดยการศกษาวธการก าหนดราคาภายใตสภาพการแขงขนตาง ๆ รวมถงการก าหนดกลยทธราคาและมใชราคาเพอมงหวงผลก าไรทสงสด

4) กลมทสเปนการตดสนใจเกยวกบปญหาการเพมก าลงการผลต เมอองคกรธรกจก าลงเจรญเตบโต การลงทนขยายธรกจนบวาเปนเรองส าคญไมนอยไปกวาการสรางอปสงคเมอเรมด าเนนธรกจเปนการศกษาเกยวกบการเพมลงทนเพอผลตสนคาและบรการเดม รวมถงศกษาการกระจายการผลตไปในสนคาใหมหรอศกษาสทางใหมเพอจ าหนายในตลาดและกลมผซอรายใหม การลงทนในเทคโนโลยการผลตและการจดจ าหนาย การก าหนด ต าแหนงของสนคา และบรการเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขนและการตดสนใจผลตในระยะยาว เพราะตองใชเวลาเปลยนแปลงโครงสรางทรพยากรภายในองคกรใหม ซงแตกตางกบปญหาการจดการในเบองตน เปนระยะสนมการตดสนใจภายใตขอจ ากดของทรพยากร ณ เวลานน ๆ

2. การแกปญหาระบบเศรษฐกจ

เนองจากปญหาเศรษฐกจมอยทกสงคมไมวาจะมอยในรปแบบเศรษฐกจอยางไร ซงปญหาพนฐานของระบบเศรษฐกจนนเรมตนจากหนวยเศรษฐกจยอยหลายหนวยรวมตวกนขนมาในสงคม เกดเปนระบบสงคมระบบเศรษฐกจพนฐานประกอบดวยระบบเศรษฐกจแบบเสร ระบบเศรษฐกจแบบวางแผนและระบบเศรษฐกจแบบผสม ระบบเศรษฐกจทงหลาย โดยมขอดและขอดอยทตางกนแตละระบบจงตองมวธการแกปญหาพนฐานทตางกน แตมจดมงหมายเดยวกนเพอใหเสถยรภาพทางระบบเศรษฐกจทมากทสดเหมอนกน โดยระบบเศรษฐกจแตละระบบมวธการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจทแตกตางกนดงน

1) ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมเปนระบบเศรษฐกจทมลกษณะใกลเคยงกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต รฐเปนผครอบครองทรพยากรการผลตพนฐานเกอบทงหมด เปนผวางแผนเศรษฐกจและก าหนดแนวทางการแกไขปญหาพนฐานทมความส าคญตอเศรษฐกจสวนรวมในการถอครองทรพยสนประชาชน สามารถท าธรกจขนาดยอม สามารถถอครองกรรมสทธทดนท ากนเพอการยงชพได ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมเปนระบบเศรษฐกจทอาศยกลไก

42

ของรฐเปนกลไกส าคญในการจดสรรทรพยากรของระบบเศรษฐกจ สวนกลไกราคากพอจะมบทบาทอยบาง ธรกจธนาคาร น ามน ปาไม และสาธารณปโภคตาง ๆ รฐเปนผด าเนนการเอง รปแบบลกษณะทใกลเคยงกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต ดงน นแนวทางการแกไขปญหาพนฐานของระบบเศรษฐกจจงตองใชกลไกรฐเปนส าคญในการจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจเชนเดยวกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต รฐบาลยงเปนผตดสนใจในการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ แตยงคงใหสทธกบเอกชนบางสวน แนวทางการแกไขปญหาพนฐานของระบบเศรษฐกจนจงใชกลไกรฐในการจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจเปนหลก และมการใชกลไกราคาในการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจรวมดวย

2) ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมหรอเสรนยม ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมหรอเสรนยมมลกษณะส าคญ คอ การถอกรรมสทธในทรพยากร (Ownership of Resources) เอกชนมกรรมสทธในทรพยสนและปจจยการผลต มเสรในการตดสนใจเกยวกบการบรโภคและประกอบธรกจ (Freedom

Of Enterprise) ใชกลไกตลาดราคาทเรยกวา มอทมองไมเหน เปนเครองมอหรอกลไกในการแกไขปญหาเศรษฐกจพนฐาน ราคาเปนตวก าหนดวาผประกอบการควรจะผลตอะไร ผลตอยางไร และผลตเพอใคร สนคาและบรการทผบรโภคตองการมราคาสง ราคาจะเปนตวสะทอนทท าใหผผลตทราบถงความตองการของผบรโภค ผผลตจงจะผลตสนคาและบรการใหตรงกบความตองการของผบรโภคได เรยกวา ก าไรเปนเครองจงใจ (Profit Motive) โดยทราคาสนคาหรอบรการยงเปนตวก าหนดเทคนคการผลตวา จะใชปจจยแรงงานหรอปจจยทนอยางไร และราคาเปนตวก าหนดผบรโภค ผบรโภคทมอ านาจซอมากกวาจะมสทธไดรบสนคาและบรการไปอปโภคบรโภคตอบสนองความตองการของตน

ดงนน ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมจงใชกลไกราคา (Price System) เปนเครองมอในการตดสนปญหาเศรษฐกจพนฐาน เปนเครองมอในการตอบสนองความตองการของผบรโภค หากสนคาใดเปนทตองการของผบรโภคมาก ราคาในตลาดจะสง นนคอ ราคาจะเปนตวสะทอนใหผผลตทราบความตองการของผบรโภค สวนปญหา ผลตอยางไรกเปนปญหาในเรองของเทคนคการผลต วาจะใชปจจยการผลตประเภทใด ทจะไดหนวยการผลตต าทสด สวนการจดสรรสนคาและการบรการกจะขนอยกบใครมอ านาจซอมากกวา ผผลตกจะเสนอสนคาและบรการนนใหบคคลนนเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค

3) ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต ซงระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตจะตรงขามกบระบบเศรษฐกจแบบทนนยม โดยรฐบาลเปนเจาของปจจยการผลตทงหมด รวมไปถงทรพยากรตาง ๆ เอกชนไมมสทธ ตลอดจนเสรภาพการเลอกใช รฐบาลมหนาทจดสรรทรพยากรตาง ๆ หนวยผลตครวเรอนมหนาทผลตตามค าสงของรฐบาล ท าอยในรปของการวางแผนจากสวนกลาง โดยค านงถงสวสดการของสงคมสวนรวมเปนส าคญ ระบบเศรษฐกจแบบนมลกษณะเดน คอ การรวมอ านาจทกอยางไวทสวนกลาง รฐบาลเปนผวางแผนแตเพยงผเดยว เอกชนมหนาทท าตามค าสงของทางการเทานน โดยแนวทางการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจของระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตจะถกก าหนด

43

โดยรฐ รฐเปนผก าหนดการตดสนใจในทางเศรษฐกจและทางสงคมทงหมด เปนผวางแผนด าเนนการสงการแตเพยงผเดยว เอกชนไมมเสรภาพในการเลอกสรรบรโภคสนคาและบรการ ดงนนการแกไขปญหาตาง ๆ จงขนอยกบรฐเพยงอยางเดยว

4) ระบบเศรษฐกจแบบผสม เนองจากระบบเศรษฐกจแบบผสมเปนระบบทท างานรวมกนระหวางรฐบาลและเอกชน รฐบาลมบทบาทในการวางแผนในกจกรรมทางเศรษฐกจบางประการ และใหเอกชนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจสวนใหญ โดยอาศยกลไกราคา การแกไขปญหาทางเศรษฐกจจงใชกลไกราคาและกลไกรฐรวมกน รฐเปนผควบคมกจการทมความส าคญตอความเปนอยของประชาชน และใหกลไกตลาดเปนสวนควบคมกจการทวไป ทงนปจจยการผลตมทงสวนทเปนของรฐบาลและเอกชน ภาคสวนทเปนระบบแบบทนนยม คอ เอกชนมกรรมสทธในทรพยสนบางอยาง ใชระบบของการแขงขนมกลไกราคาเขามาท าหนาทในการจดสรรทรพยากร และภาคสวนทเปนระบบสงคมนยม คอ รฐบาลมาควบคมสงทมความส าคญตอการเปนอยของประชาชนสวนใหญ เชน สาธารณปโภค อตสาหกรรมขนาดใหญทตองการมการลงทนมาก จงท าใหเอกชนไมคอยลงทน เนองจากมความเสยงตอการขาดทน แตกจการเหลานจ าเปนตองม เพราะเปนปจจยพนฐานตอการด ารงชวต เชน ไฟฟา น าประปา และการคมนาคม ท าใหรฐบาลสามารถขจดปญหา เรองการผกขาดสนคาหรอเอารดเอาเปรยบได ดงนนระบบเศรษฐกจแบบผสมจงเปนระบบเศรษฐกจทมการใชทงระบบกลไกราคา ซงกจการโดยทวไปจะปลอยใหเปนไปตามระบบของกลไกตลาด โดยใชกลไกตลาดควบคกนในการจดสรรทรพยากร แนวทางการแกไขปญหาจะใชท งกลไกราคาและกลไกตลาดรวมกนไป กจการทมความส าคญตอประชาชนโดยสวนรวม รฐจงมกลไกรฐหรอเปนผด าเนนการเพอใหบรการกบประชาชนเอง

สรป

ความเปนมาของเศรษฐศาสตรนนมทมาจากภาษากรกมความหมายวา การจดการภายในบาน ซงกลาวถงการบรโภคของคนเปนหลก ภายหลงไดมการประยกตใชในการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดเพอใหเกดประโยชนสงสดส าหรบกบกลมคนในสงคม ซง อดม สมธ ถอไดวาเปนบดาแหงวชาเศรษฐศาสตร เนองจากเปนผวางรากฐานของวชาเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรเรมแพรหลายในประเทศไทยโดยกรมหมนพทยาลงกรณจากการเขยนหนงสอเรองตลาดเงนตรา ท าใหประเทศไทยมการคากบตางประเทศมากขน เศรษฐศาสตรแบงเปน 2 ลกษณะคอ เศรษฐศาสตรเชงพรรณนา ทมงผลประโยชนเปนหลกโดยไมค านงถงสงคม และเศรษฐศาสตรเชงนโยบาย ทมงเปาหมายทางสงคมเพอใหเกดประโยชนสงสด ม 2 สาขาหลก คอ เศรษฐศาสตรจลภาค และเศรษฐศาสตรมหภาค การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรสามารถวเคราะหได 2 วธ คอ วธการอนมาน เปนวธการหาผลโดยเรมจากสมมตฐาน และวธการอปมานเปนวธหาเหตจากผลเปนการหาขอเทจจรงกอนแลวจงตงเปนทฤษฎ ปญหาพนฐานทาง

44

เศรษฐกจนนประกอบดวย ผลตอะไร ผลตอยางไร และผลตเพอใคร ซงในการด าเนนธรกจนนตองพจารณาถงสงทเปนตวชวยในการตดสนใจดวย ดงนนการศกษาเศรษฐศาสตรการจดการจงไดน าขนตอนการตดสนใจและเครองมอทใชในการตดสนใจมาพจารณาดวย ภายใตรปแบบของระบบเศรษฐกจในปจจบนม 4 รปแบบ 1) ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมหรอทนนยม เปนการถอกรรมสทธในทรพยากรของเอกชนทมกรรมสทธในทรพยสนและปจจยการผลตมอสรเสรในการตดสนใจ 2) ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตรฐบาลเปนเจาของปจจยการผลตทงหมด รวมไปถงทรพยากรตาง ๆ เอกชนไมมสทธ 3) ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมมลกษณะใกลเคยงกนกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต ซงรฐนนจะเปนผครอบครองทรพยากรการผลตพนฐานเกอบทงหมด และ 4) ระบบเศรษฐกจแบบผสมรฐบาลมบทบาทในการวางแผนในกจกรรมทางเศรษฐกจบางประการและใหเอกชนด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจสวนใหญโดยอาศยกลไกราคา การแกไขปญหาทางเศรษฐกจจงใชกลไกราคาและกลไกรฐรวมกน นอกจากการแกไขปญหาตามรปแบบระบบเศรษฐกจดงกลาวแลวยงตองพจารณาถงการแกปญหาในประเภทธรกจดวย เชน การตดสนใจเกยวกบการผลตสนคาและบรการ การตดสนใจเกยวกบสรางและเพมอปสงคของสนคาและบรการ การตดสนใจเกยวกบการก าหนดราคา และการตดสนใจเกยวกบปญหาการเพมก าลงการผลต ซงปญหาเหลานจะถกน ามาวเคราะหและตดสนใจโดยอาศยหลกเศรษฐศาสตรการจดการ


1. เศรษฐศาสตรความเปนจรงกบเศรษฐศาสตรตามทควรมความแตกตางกนอยางไร

2. วธอนมานและวธอปมานแตกตางกนอยางไร จงอธบายและยกตวอยาง

3. ปญหาพนฐานเศรษฐกจ มอะไรบาง และมวธแกไขอยางไร จงยกตวอยางกรณศกษา 4. ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตแตกตางจากระบบเศรษฐกจแบบทนนยม อยางไร

5. จงประยกตหลกการแกไขปญหาเศรษฐกจอยางย งยนในชมชน


กาญจนา หฏพานชย. (2552) . การสงออกขาวหอมมะลไทยไปจน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. การปกครองแบบสงคมนยมสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม. สบคนเมอ 12 มถนายน 2554. จาก

http://aseansummit.police7.go.th/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemi

d=52

การพฒนาทางเศรษฐกจและเสรภาพของญป น. สบคนเมอ 9 มถนายน 2554, จาก http://news.joins.com/article/686/4109686.html

http://aseansummit.police7.go.th/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid=52

http://aseansummit.police7.go.th/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid=52

http://news.joins.com/article/686/4109686.html

45

จอหน เมนารด เคนส. สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2554. จาก http://library.cmu.ac.th/faculty/econ/index.php?option=com_content&task=view&id=128&

Itemid=144. ดวงตา สราญรมย และ วนทนย ภมภทราคม. (2551) . หลกเศรษฐศาสตรทวไป. กรงเทพฯ:บรษท แอด

วานซ วชน เซอรวส จ ากด

เดวด รคารโด. สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2554, จาก http://www.stou.ac.th/Study/Services/Sec/60335/05-01.html

แนวคดเสรนยมทางเศรษฐกจเขามาถงสหรฐอเมรกา. สบคนเมอ 9 มถนายน 2554, จาก http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=7268f85b0be6b2ac

บงอร พลเดชา. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท7. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม.

ประชาคมโลก. สบคนเมอ 6 มถนายน 2554, จาก http://www.baanjomyut.com/library/global_community/03_2_2.html

ปยะพร บญเพญ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพลกษณ, นครปฐม : คณะวทยาการจดการ สถาบนราชภฏนครปฐม.

พรพมล สนตมณรตน. (2545) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพลกษณ, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร;

วนรกษ มงมณนาคน. (2551) . เศรษฐศาสตรเบองตน : เศรษฐศาสตรส าหรบบคคลทวไป. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วทย บณฑตกล. (2555) . หนงสอชดประชาคมอาเซยน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สถาพรบคส

วรณศร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรรกษ จวงทอง. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. เศวตนนทน และไพศาล เลกอทย. (2554) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สจตรา กลประสทธ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ออฟเซท. อลเฟรด มารแชล. สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2554, จาก

http://library.cmu.ac.th/faculty/econ/index.php?option=com_content&task=view&id=131&

Itemid=510

Colander, D.c. (2006) . Microeconomics. 6 th ed. Boston: McGraw-Hill/ Irwin. Frank, R.H. & Bernanke, B.S. (2007) . Principles of Microeonomies. 3 ed. Boston: McGvaw.

Hill/Irwin.

http://library.cmu.ac.th/faculty/econ/index.php?option=com_content&task=view&id=128&Itemid=144


http://www.stou.ac.th/Study/Services/Sec/60335/05-01.html

http://www.stou.ac.th/Study/Services/Sec/60335/05-01.html

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=7268f85b0be6b2ac

http://www.baanjomyut.com/library/global_community/03_2_2.html



46

Hal R. Varian. (2009) . Intermediate Microeconomics. New York: W. W. Norton & Company. Perioff, J.M. (2004) . Microeonomies. 3 ed. Boston: pearson Addjison Wesley. Walter Nicholson and Christopher M. Snyder. (2007) . Microeconomic Theory: Basic Principles

and Extensions. Boston: South-Western College .


เรอง ความยดหยนและการพยากรณทางธรกจ



คาความยดหยนของอปสงคตอราคา การวดความยดหยนของอปสงคตอราคา คาความยดหยนของอปสงคตอรายได


ความยดหยนไขว



ปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงค

คาความยดหยนของอปทาน


การใชคาความยดหยนของอปทานนนสามารถ

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปทาน







1. เขาใจความหมายและหลกการของความยดหยนและการพยากรณทางธรกจ

2. สามารถจ าแนกประเภทความยดหยนของอปสงคและอปทาน

3. สามารถหาคาความยดหยนของอปสงคและอปทานแตละประเภท

4. สามารถวเคราะหปจจยการพยากรณทางธรกจ

5. ประยกตใชประโยชนของเทคนคของการพยากรณ


48





4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางความยดหยนของอปสงคและอปทานแตละประเภท

5. ค านวณคาความยดหยนโดยใชโปรแกรมค านวณส าเรจรป

6. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนอภปรายการประยกตใชประโยชนของความยดหยน






3. เอกสารตวอยางกรณศกษาในปจจบน

4. ชดแผนใสสรปค าบรรยาย







บทท 2

ความยดหยนและการพยากรณทางธรกจ


ความยดหยน หมายถง อตราการเปลยนแปลงการตอบสนองของจ านวนสนคาหนงทมตอการเปลยนแปลงของตวก าหนดปรมาณสนคานน และ (อไรวรรณ, 2537) กลาววา การหาคาความยดหยนเปนการหาค าตอบวาเมอตวแปรหนงเปลยนแปลงไป จะมผลท าใหปรมาณอกตวแปรมการเปลยนแปลงไปมากนอยเพยงใด ความยดหยนของอปสงคและความยดหยนของอปทาน หมายถง การวดเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอซอหรอปรมาณเสนอขายตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของตวแปรอสระทมอทธพลในการก าหนดปรมาณเสนอซอหรอปรมาณเสนอขาย โดยความยดหยนสามารถน าไปประยกตใชไดหลายดานในทางเศรษฐศาสตรเพอน าไปใชก าหนดนโยบายทางการตลาด การผลต หรอการเงนไดอยางมประสทธภาพในขณะใดขณะหนง เชน ราคาสนคา รายได ราคาสนคาชนดอนทเกยวของ โดยก าหนดใหทปจจยอนคงท หรอเมอราคาสนคาเพมขนรอยละหนงปรมาณอปสงคจะลดลงรอยละเทาไร เมอทราบรอยละของการเปลยนแปลงแลว ยอมหาจ านวนปรมาณอปสงคทเปลยนแปลงไป ท าใหทราบถงผลกระทบจากตวแปรตาง ๆ ได เชน ราคาสนคาอน อตราดอกเบย หรอรายไดของผบรโภค วาจะสงผลกระทบตอปรมาณอปสงคและอปทานสนคาในลกษณะใดและมากนอยเทาใด ทงนความยดหยนของอปสงค (Elasticity of Demand) สามารถแบงไดเปน 3 ประเภท คอ ความยดหยนของอปสงคตอราคา ความยดหยนของอปสงคตอรายได และความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาชนดอน ซงจะกลาวในหวขอตอไป

คาความยดหยนของอปสงคตอราคา ความยดหยนของอปสงคตอราคา เปนคาทใชวดความมากนอยของการเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอ ตอราคาการเปลยนแปลงของสนคาชนดนน เนองจากหนวยของการวดปรมาณของสนคากบหนวยการวดราคาไมเหมอนกน ท าใหไมสามารถเปรยบเทยบอตราเปลยนแปลงไดโดยตรง จงตองคดอตราการเปลยนแปลงเทยบเปนรอยละหรอเปอรเซนต ดงนนความยดหยนตอราคาจงเปนคาทใชวดเปอรเซนต การเปลยนแปลงของปรมาณสนคาทจะมผตองการซอ ณ ขณะใดขณะหนงตอเปอรเซนต การเปลยนแปลงของสนคาชนดนน ๆ เมอก าหนดใหปจจยอนคงท (นราทพย , 2550) และ (วรณสร,

2553) ไดกลาววา ความยดหยนของอปสงคตอราคาเปนการวดการตอบสนองของปรมาณซอตอการ

50

เปลยนแปลงของราคาสนคา โดยก าหนดใหปจจยอนทก าหนดอปสงคคงท เปนการพจารณา อตราสวนของเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณซอกบเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาสนคา ดงนน ความยดหยนของอปสงคตอราคา (Price Elasticity of Demand : Ed) จงเปนการวดอตราการเปลยนแปลงจ านวนสนคาทมผตองการซอ ตออตราการเปลยนแปลงในราคาสนคาชนดนน โดยมหนวยอตราการเปลยนแปลงเปนรอยละหรอเปอรเซนต ซงสามารถค านวณหาความยดหยนของอปสงคตอราคา ดงตอไปน

คาความยดหยนของอปสงคตอราคา = เปอรเซนตของการเปลยนแปลงในจ านวนซอ

เปอรเซนตของการเปลยนแปลงของราคา หรอ

%

%d

QE

P

ความยดหยนของอปสงคตอราคาสง (High Elasticity) คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอมากกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา ความยดหยนของอปสงคตอราคาต า (Inelasticity) คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอนอยกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา

การวดความยดหยนของอปสงคตอราคา ความยดหยนของอปสงคตอราคา หมายถง การเปลยนแปลงเปอรเซนตของปรมาณซอตอการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา และถาหากการเปลยนแปลงเปอรเซนตของปรมาณซอมากกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา แสดงวา อปสงคตอราคามความยดหยนสง แตถาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของปรมาณซอนอยกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา แสดงวา อปสงคตอราคามความยดหยนนอย โดยการวดความยดหยนของอปสงคตอราคา สามารถวดได 2 วธ ดงตอไปน

1. การวดความยดหยนของอปสงคตอราคาแบบจด (Point Elasticity) คอ การวดความยดหยนจดใดจดหนงบนเสนอปสงค ทงนการค านวณจากจดใดจดหนงบนเสนอปสงคตอราคานนจะใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงนอยและสงเกตไดยาก หรอเปลยนแปลงนอยกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

ความยดหยนของอปสงคตอราคา d

Q PE

P Q

51

โดยท dE = ความยดหยนของอปสงคตอราคา Q = สวนเปลยนแปลงของปรมาณซอ

P = สวนเปลยนแปลงของราคา Q = จ านวนของสนคากอนราคาเปลยนแปลง

P = ราคากอนมการเปลยนแปลง

ยกตวอยางเชน กระเปาใบหนงราคา 20 บาท มคนซอ 10 ชน ตอมาราคาลดลงเปน 18 บาท คนจะซอเพม 15 ชน จงหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาแบบจด

15 10 20

18 20 10

2.5 2

5

d

Q PE

P Q

จากตวอยางการหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาแบบจดจะหมายความวา ถาราคาสนคาลดลงรอยละ 1 ปรมาณซอจะเพมขนรอยละ 5 หรอถาราคาสนคาเพมขนรอยละ 1 ปรมาณซอจะลดลงรอยละ 5 สนคาประเภทน ไดแก สนคาฟมเฟอย สนคาแฟชน เปนตน

2. การวดความยดหยนอปสงคตอราคาแบบชวง (Arc Elasticity) คอ การวดคาความยดหยนจากจดสองจดบนเสนอปสงค ซงจะใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงอยางเหนไดชด หรอเปลยนแปลงมากกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

ความยดหยนของอปสงคตอราคา d

E

1 2 1 2

1 2 1 2

Q Q P P

Q Q P P

โดยท Ed = ความยดหยนของอปสงคตอราคา Q1 = ปรมาณสนคาทซอกอนราคาเปลยนแปลง

Q2 = ปรมาณสนคาทซอหลงราคาเปลยนแปลง

P1 = ราคากอนการเปลยนแปลง

P2 = ราคาหลงการเปลยนแปลง

52

ยกตวอยางเชน ผงโกโกกโลกรมละ 10 บาท จะมผซอ 120 กโลกรม ตอมาราคาสงขนเปนกโลกรมละ 13 บาท ผซอจะลดการซอลงเหลอ 110 กโลกรม จงหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาแบบชวง

1 2 1 2

1 2 1 2

120 110 10 13

120 110 10 13

10 23

230 3

0.04 7.67

0.31

d

Q Q P P

E

Q Q P P

จากตวอยางการหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาแบบชวงหมายความวา ถาราคาสนคาเพมขนรอยละ 1 ปรมาณซอจะลดลงรอยละ 0.3 หรอถาราคาสนคาลดลงรอยละ 1 ปรมาณซอจะเพมขนรอยละ 0.3 สนคาประเภทน ไดแก อาหาร น ามน เปนตน ซงจะเหนไดวาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาจะเปนลบเสมอ เนองจากคาความยดหยนของอปสงคเปนไปตามกฎของอปสงค ซงจะมความสมพนธกบราคาแบบผกผน

คาความยดหยนของอปสงคตอรายได

ความยดหยนของอปสงคตอรายได หมายถง คาทใชวดความมากนอยของการเปลยนแปลงปรมาณเสนอซอตอการเปลยนแปลงของรายได ความยดหยนของอปสงคตอรายได เปนการวดอตราการเปลยนแปลงปรมาณความตองการซอสนคาเมอรายไดเปลยนแปลง การหาคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดมหลกการเชนเดยวกนกบการหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคา (สจตรา, 2550) จงสรปไดวา อปสงคตอรายได (Income Elasticity of Demand) หมายถง จ านวนของสนคาทผบรโภคตองการเสนอซอ ณ ระดบรายไดตาง ๆ โดยก าหนดใหปจจยอนคงท ซงสามารถค านวณหาความยดหยนของอปสงคตอราคา ดงตอไปน

ความยดหยนของอปสงคตอรายได

= เปอรเซนตของการเปลยนแปลงในจ านวนซอ

เปอรเซนตของการเปลยนแปลงของรายได

หรอ

%

%I

Q IE

P Q

53

ความยดหยนของอปสงคตอรายไดสง คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอมากกวาการเปลยนแปลงาเปอรเซนตของรายได ความยดหยนของอปสงคตอรายไดต า คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอนอยกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตรายได ทงน คาความยดหยนของอปสงคตอรายไดอาจจะเปนไดทงคาบวกและคาลบขนอยกบประเภทของสนคา โดยถาเปนสนคาปกต (Normal Goods) ความยดหยนตอรายไดจะมคาเปนบวก เชน สนคาทวไปและสนคาคณภาพด ซงผบรโภคมกจะบรโภคเพมขนเมอมรายไดสงขน แตถาเปนสนคาดอยคณภาพ (Inferior Goods) ซงผบรโภคมกจะบรโภคจ านวนนอยลงเมอรายไดเพมขน จะท าใหคาความยดหยนอปสงคตอรายไดมคาเปนลบ

การวดความยดหยนของอปสงคตอรายได โดยการวดความยดหยนของอปสงคตอรายไดสามารถวดได 2 วธ ซงมหลกการเชนเดยวกบการ

วดความยดหยนของอปสงคตอราคา ดงตอไปน

1. การวดความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบจด คอ การวดจากจดใดจดหนงบนเสนอปสงคตอรายได ซงการวดความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบจดนนจะใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงนอยและสงเกตไดยาก หรอเปลยนแปลงนอยกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

ความยดหยนของอปสงคตอรายได I

Q IE

I Q

โดยท 1E = ความยดหยนของอปสงคตอรายได

Q = การเปลยนแปลงของปรมาณซอ

I = การเปลยนแปลงของรายได

Q = ปรมาณซอกอนราคาเปลยนแปลง

I = รายไดเดมกอนการเปลยนแปลง

54

ยกตวอยางเชน ผบรโภคมรายได เดอนละ 5,000 บาท เขาจะซอนมเดอนละ 3 ขวด ตอมารายไดเพมเปนเดอนละ 6,000 บาท จงซอนมเพมขนเปนเดอนละ 4 ขวด จงหาคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบจด ณ ชวงรายได 5,000 บาท

1

(3 4) 5,000

(5,000 6,000) 3

51.67

3

Q IE

I Q

จากตวอยางการหาคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบจด ณ ชวงรายได 5,000 บาทนน คอ เมอรายไดเพมขน 1 % จะท าใหปรมาณการซอนมเพม 1.67 %

(4 3) 6,000

(6,000 5,000) 4

1 6,0001.5

1,000 4

I

Q IE

I Q

จะเหนไดวา คาความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบจด ณ ชวงรายได 6,000 บาท คอ เมอรายไดเพมขน 1 % จะท าใหปรมาณการซอนม เพมขน 1.5 % นนเอง

2. การวดความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบชวง คอ การวดความยดหยนระหวางจดสองจดบนเสนอปสงค ซงจะใชในกรณทรายไดเปลยนแปลงอยางเหนไดชด หรอเปลยนแปลงมากกวา 10

เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

ความยดหยนของอปสงคตอรายได

1 2 1 2

1 2 1 2

I

Q Q I IE

Q Q I I

โดยท EI = ความยดหยนของอปสงคตอรายได

Q1 = จ านวนของสนคาทซอกอนราคาเปลยนแปลง

Q2 = จ านวนของสนคาทซอหลงราคาเปลยนแปลง

I1 = รายไดเดมกอนการเปลยนแปลง

I2 = รายไดใหมหลงการเปลยนแปลง

55

ยกตวอยางเชน บรษทแหงหนงไดส ารวจขอมลการตลาดยอนหลง 2 ป พบวาในขณะทรายไดเฉลยตอปของผบรโภคเทากบ 60,000 บาท ผบรโภคซอสนคาของบรษท จ านวน 90,000 ชนตอป แตปลายปนพบวาขณะทรายไดเฉลยตอปของผบรโภคเทากบ 64,000 บาท บรษทขายสนคาไดถง 100,000 ชนตอป ถาก าหนดใหปจจยอนคงท จงหาคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบชวง

1 2 1 2

1 2 1 2

100,000 90,000 64,000 60,000

100,000 90,000 64,000 60,000

10,000 124,000

190,000 4,000

1.63

I

Q Q I IE

Q Q I I

จากตวอยางการหาคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดแบบชวงดงกลาว หมายความวา ถารายไดของผบรโภคเพมขน 1% จะซอสนคาของบรษทเพมขน 1.63 % ทงนคาความยดหยนของอปสงคตอรายไดสามารถบอกประเภทสนคาได ถาสนคาน นเปนสนคาปกต (Normal Goods) และสนคาฟมเฟอย (Superior Goods) คาความยดหยนของอปสงคตอรายไดจะมคาเปนบวก แตถาเปนสนคาดอยคณภาพ (Inferior Goods) คาความยดหยนของอปสงคตอรายไดจะมคาเปนลบ ดงแสดงในตารางตอไปน

ตารางท 2.1 ความสมพนธระหวางประเภทสนคา รายไดและปรมาณซอ

ประเภทสนคา ประเภทคาความยดหยน ความสมพนธรายไดกบปรมาณซอ

สนคาดอยคณภาพ คาเปนลบ (-) มทศทางตรงกนขาม

สนคาปกต คาเปนบวก (+) มทศทางเดยวกน


การเปลยนแปลงของราคาสนคาอนทตองการใชรวมกน หรอใชทดแทนกน จะมผลตอปรมาณของสนคาทจะตองซอ ดงนนความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาชนดอนหรอความยดหยนของอปสงคไขว (Cross Elasticity :Ec) จงหมายถง การเปลยนแปลงของสนคาชนดหนง (x) ตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงราคาของสนคาชนดอน (y) (สจตรา, 2550) จากความหมายดงกลาวจงสรปไดวา อปสงคไขว หมายถง จ านวนของสนคาทผบรโภคตองการเสนอซอ ณ ระดบราคาสนคาอกชนดหนงทเกยวของ โดยก าหนดใหปจจยอนคงท ดงนนคาความยดหยนของอปสงคไขวจงเปนการวดอตราการเปลยนแปลง

56

ปรมาณความตองการซอสนคา เมอราคาสนคาชนดอนทเกยวของนนเปลยนแปลงอาจเปนสนคาทใชรวมกนหรอทใชทดแทนกนได ซงสามารถค านวณหาคาความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาอนหรอความยดหยนไขว ดงตอไปน

ความยดหยนไขว = เปอรเซนตของการเปลยนแปลงในจ านวนซอ

เปอรเซนตของการเปลยนแปลงของราคาสนคาอน

หรอ

%

%

c

c

QE

P

ความยดหยนของอปสงคไขวต า คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอนอยกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของรายได เรยกไดวา ความยดหยนของอปสงคไขวส าหรบสนคาชนดหนง ๆ อาจมคาเปนบวกหรอลบกได ขนอยกบวาสนคานนกบสนคาอนเปนสนคาทใชประกอบกนหรอทดแทนกน ถาเปนสนคาทใชประกอบกน เมอราคาสนคาอนเปลยนแปลง อปสงคส าหรบสนคาทใชพจารณาจะเปลยนแปลงในทศทางตรงกนขามกบราคาสนคาอน ๆ เชน ราคาน ามนเพมสงขน อปสงคส าหรบรถยนตจะลดลง โดยทผบรโภคทมรถยนตอยแลว จะใชรถยนตนอยลง สวนคนทจะวางแผนวาจะซอรถยนตจะไมซอรถยนตเพมในตอนนน ท าใหคาความยดหยนของอปสงคไขวจะมคาเปนลบ แตถาสนคาทใชทดแทนกน อปสงคส าหรบสนคาทพจารณาจะเปลยนแปลงในทศทางเดยวกนกบการเปลยนแปลงในราคาสนคาอน ๆ เชน ถาเนอไกเปนสนคาทก าลงพจารณา และเนอหมเปนสนคาอนททดแทนกบเนอไก เมอราคาเนอหมสงขนจะท าใหอปสงคส าหรบเนอไกเพมสงขน ทงนเพราะเมอราคาเนอหมสงขน เสมอนราคาของเนอไกลดลง ในขณะทราคาของเนอหมสงขน ท าใหผบรโภคลดการบรโภคเนอหมลง และหนมาบรโภคเนอไกเปนการทดแทนในจ านวนทมากขน ท าใหคาความยดหยนไขวจะมคาเปนบวก (ภราดร, 2550) โดยระดบของการทดแทนกนระหวางสนคาทวดดวยคาของความยดหยนไขวสามารถใชในการวเคราะหวา ผลผลตใดบางทเปนสนคาทสนบสนนหรอเปนคแขงของผลตภณฑทก าลงพจารณา ถาหากคาความยดหยนไขวของสนคาเปนบวกและมคาสง กแสดงวาสนคานมการแขงขนกนคอนขางสงดวย และสามารถน าไปใชพยากรณไดวา เมอเกดการเปลยนแปลงใด ๆ ในตลาดสนคาอนจะสงผลตอตลาดสนคาทก าลงพจารณาอยางไรความยดหยนของอปสงคไขวสง คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของจ านวนซอมากกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของรายได

57

การวดความยดหยนของอปสงคไขว โดยการวดความยดหยนของอปสงคตอรายไดสามารถวดได 2 วธ ซงมหลกการเชนเดยวกบการวดความยดหยนของอปสงคตอราคา ดงตอไปน

1. การวดความยดหยนของอปสงคไขวแบบจด คอ การวดจากจดใดจดหนงบนเสนอปสงค ซงการวดความยดหยนของอปสงคไขวจะใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงนอยและสงเกตไดยาก หรอเปลยนแปลงนอยกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน


yx

C

y x

PQE

P Q

โดยท EC = ความยดหยนอปสงคไขว

xQ = การเปลยนแปลงของปรมาณซอสนคา X

yP = การเปลยนแปลงของราคาสนคา Y

yP

= ราคาสนคา Y กอนการเปลยนแปลง

xQ = ปรมาณซอของสนคา X กอนราคาสนคา Y จะเปลยนแปลง

ยกตวอยางเชน ถาสนคา A ราคา 30 บาท จะมคนซอสนคา B 15 ชน แตถาสนคา A ราคาลดลงเปน 20 บาท คนจะซอสนคา B เพมเปน 18 ชน จงหาความยดหยนอปสงคไขวแบบจดทจด A

15 18 30

30 20 15

32

10

0.6

AE

จากตวอยางสรปไดวา คาความยดหยนไขว เทากบ -0.6 หมายความวา ถาราคาสนคา A

เปลยนแปลงไป 1 % ปรมาณซอสนคา B จะเปลยนไป 6% สวนเครองหมายเปนลบ เนองจากความสมพนธระหวางราคาและปรมาณความตองการซอมทศทางตรงกนขาม ซงคาความยดหยนจะพจารณาเฉพาะตวเลขเทานน โดยสามารถเขยนเปนกราฟไดดงภาพแสดงท 2.1

58

ภาพแสดงท 2.1 ความยดหยนของอปสงคไขว สนคา A ตอสนคา B

และสามารถหาคาความยดหยนไขวแบบจดทจด B ไดดงน

15 18 20

30 20 18

0.33

BE

จากการหาคาความยดหยนอปสงคไขวแบบจดสรปไดวา คาความยดหยนทจด A เทากบ (-0.6) ทจด B เทากบ (-0.33) ซงจะไดคาไมเทากนทงทการเปลยนแปลงของปรมาณการซอ และราคามคาเทากน แตการใชราคาปรมาณเรมแรกนนแตกตางกน ดงนนการแกไขปญหาดงกลาวจะใชการหาคาความยดหยนไขวแบบชวง ซงจะอธบายในหวขอตอไป

2. การวดความยดหยนของอปสงคไขวแบบชวง คอ การวดคาความยดหยนระหวางจดสองจดบนเสนอปสงค ซงจะใชในกรณทราคาสนคาชนดอนเปลยนแปลงอยางสงเกตเหนไดชด หรอเปลยนแปลงมากกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

ความยดหยนไขว )(

)(

)(

)()(

21

21

21

21

yy

yy

xx

xx

cPP

PP

QQ

QQE

โดยท EC = ความยดหยนอปสงคไขว

1xQ = จ านวนของสนคา X ทซอ กอนราคาสนคา Y เปลยนแปลง

2xQ = จ านวนของสนคา X ทซอ หลงราคาสนคา Y เปลยนแปลง

15 18

D

0

P

Q

A

B 20

30

59

1yP = ราคาสนคา Y กอนการเปลยนแปลง

2yP = ราคาสนคา Y หลงการเปลยนแปลง

ยกตวอยาง จากโจทยการวดคาความยดหยนของอปสงคไขวไดแบบจด สามารถหาคาความยดหยนของอปสงคไขวแบบชวงบนเสนอปสงคได ดงตอไปน

21

21

12

12

xx

yy

yy

xx

dQQ

PP

PP

QQE

18 15 30 20

20 30 15 18

0.45

จะเหนไดวา การหาคาความยดหยนของอปสงคไขวแบบชวงท A และ B จะเทากบ 0.45 ซงการหาคาความยดหยนของอปสงคไขวจะสามารถแกไขปญหาคาไมเทากนทงทการเปลยนแปลงของปรมาณการซอและราคามคาเทากนจากการหาคาความยดหยนของอปสงคไขวแบบจดได ดงนนการแกไขปญหาดงกลาวจงใชการหาคาความยดหยนไขวแบบชวง โดยไมวาจะใชราคาและปรมาณใดเปนตวเรมตนกตาม จะไดคาความยดหยนไขวตลอดชวง AB เทากบ 0.45 เสมอ ดงภาพแสดงท 2.2

ภาพแสดงท 2.2 ความยดหยนของอปสงคไขวแบบชวง

อยางไรกตาม คาความยดหยนไขวทสมบรณนนเราจะตองพจารณาเครองหมายดวย เนองจากคาความยดหยนไขวสามารถบอกถงลกษณะของสนคาได โดยลกษณะสนคาของความยดหยนไขวนนม 2

รปแบบ คอ สนคาทใชทดแทนกนและสนคาทใชประกอบกน มรายละเอยดดงน

1. สนคาทดแทนกน (Substitute Goods) ในมมมองผบรโภคมองวาสนคาทดแทนกนเปนสนคาทสามารถใชแทนกนไดถาหาสนคาชนดหนงไมได เชน เนอหมกบเนอวว เปนตน คาความยดหยนอป

D

B

A 30

20

ราคา

15 18 ปรมาณ

D

B

A 30

20

ราคา

15 18 ปรมาณ

60

สงคไขวของสนคาทใชทดแทนกนไดจะมทศทางเดยวกนหรอเปนบวก ซงปรมาณในการซอสนคา X

จะเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนกบราคาของสนคา ซงในกรณทเปนสนคาทดแทนน คาสมประสทธของความยดหยนไขวจะมคาเปนบวก และหากคาสมประสทธของความยดหยนไขวมคามากเทาใด กจะแสดงใหเหนวาสนคาทงสองนนสามารถใชทดแทนกนไดมากเทานน ดงแสดงในตารางท 2.2

ตารางท 2.2 ปรมาณการซอสนคากรณทเปนสนคาทดแทนกน

ราคาปากกา (บาท) (Py)

ปรมาณซอดนสอ (แทง) (Q x)

ปรมาณซอปากกา (แทง) (Qy)

4 100 40

5 140 30

2. สนคาทใชประกอบกน (Complementary Goods) ในมมมองของผบรโภคมองวาสนคาทใชประกอบกนเปนสนคาทตองใชรวมกน ถาขาดสงใดสงหนงจะไมสามารถบรโภคสนคานนได เชน เครองยนตและน ามน เปนตน ความสมพนธของสนคาทตองใชประกอบกนจะมทศทางตรงกนขามหรอเปนลบ ซงในปรมาณการซอสนคา X จะมการเปลยนแปลงไปในทศทางทตรงขามกบราคาของสนคา Y

เชน ดนสอกดและไสดนสอกด โดยก าหนดให X เปนดนสอกด และ Y เปนไสดนสอกด ซงในกรณทเปนสนคาทตองใชควบคกนน คาสมประสทธของความยดหยนไขวจะมคาเปนลบ และในท านองเดยวกนกบสนคาทดแทน หากคาสมประสทธของความยดหยนไขวมคามากเทาใด กจะแสดงใหเหนวาสนคาทงสองสามารถใชควบคกนมากขน และหากคาความยดหยนไขวมคาเทากบศนย กแสดงวาสนคาทงสองนนไมมความสมพนธกนเลย ดงแสดงในตารางท 2.3

ตารางท 2.3 ปรมาณการซอสนคากรณทเปนสนคาทใชประกอบกน

ราคาไสดนสอกด (บาท) y

P

ปรมาณซอดนสอกด (กลอง)

xQ

ปรมาณซอไสดนสอกด (กลอง) y

Q

20 100 10

25 80 8

ดงน นคาความยดหยนไขวของอปสงคหรออปสงคตอราคาสนคาชนดอนจงเปนเสมอนตวก าหนดโดยตรงของการเปลยนแปลงราคาสนคาชนดอน ๆ และท าใหทราบวาเมอราคาสนคาทใชรวมกนหรอสนคาทใชทดแทนกนเปลยนแปลงไปจะท าใหปรมาณความตองการซอสนคาชนดนน

61

เปลยนแปลงไปอยางไร โดยคาความยดหยนทมทงบวกและลบนนจะแสดงถงสนคาทก าลงศกษาและราคาสนคาชนดอนเปนสนคาทใชรวมกนหรอสนทใชทดแทนกนนนเอง


การใชคาความยดหยนของอปสงคนนสามารถบอกถงลกษณะของสนคาได ซงสามารถแบงได 5 ลกษณะตามคาความยดหยนของอปสงค ดงตอไปน

1. อปสงคทมความยดหยนนอย (Inelastic Demand) คอ อปสงคทมอตราการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอซอนอยกวาอตราการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนมากกวาศนยแตนอยกวาหนง และลกษณะสนคานนจะเปนสนคาทจ าเปนแกการครองชพหรอสนคาอนทดแทนไดยาก เชน อาหาร เครองนงหม ทอย เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปสงคจะมลกษณะคอนขางชนเปนเสนตรงจากซายมาขวา ดงภาพแสดงท 2.3

ภาพแสดงท 2.3 เสนอปสงคทมความยดหยนนอย

2. อปสงคทไมมความยดหยนเลย (Perfectly Inelastic Demand) คอ การทปรมาณซอไมเปลยนแปลงหรอปรมาณซอเทาเดมในทกระดบราคา ซง จะมคาความยดหยนเทากบศนย และลกษณะสนคานนจะเปนสนคาจ าเปนเฉพาะอยาง เชน เลอด ยารกษาโรคเอดส เซรมแกพษง หรอโลงศพ เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปสงคมลกษณะตงฉากกบแกนนอน ดงภาพแสดงท 2.4

0

P1

Q1 Q0

D

ปรมาณ

ราคา

Ed < 1

Inelastic

P0

62

ภาพแสดงท 2.4 เสนอปสงคทไมมความยดหยน

3. อปสงคทมความยดหยนคงท (Unitary Elastic Demand) คอ อปสงค ท มอตราการเปลยนแปลงของปรมาณซอเทากบอตราการเปลยนแปลงของราคา หรอปรมาณการซอเปลยนแปลงเทากบการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนเทากบหนง และอปสงคในลกษณะนมโอกาสเกดขนกบสนคาโดยทวไปทผบรโภคควบคมงบประมาณรายจายในการซอสนคาใหคงทอยเสมอ โดยลกษณะกราฟของเสนอปสงคจะมพนทสเหลยมใตเสนโคงเทากนตลอดและจะเปนเสนโคงเวาเขาหาจดก าเนด ดงภาพแสดงท 2.5

ภาพแสดงท 2.5 เสนอปสงคทมความยดหยนคงท

P1 Ed = 0

Inelastic

ราคา

P0

D

ปรมาณ

Q0 0

Ed = 1

Elastic

ราคา

ปรมาณ

D

P1

P0

0

Q10 Q0

63

4. อปสงคทมความยดหยนมาก (Elastic Demand) คอ อปสงคทมอตราการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอซอมากกวาอตราการเปลยนแปลงของราคา หรอปรมาณการซอเปลยนแปลงมากกวาการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนมากกวาหนง แตนอยกวาคาอนนต อปสงคลกษณะนแสดงถงสนคาฟมเฟอยหรอสนคาททดแทนดวยสนคาอนไดงายคอ เมอราคาขนเลกนอยจะท าใหการบรโภคลดลงมากแตถาราคาลดลงนอยจะบรโภคเพมขนมาก เชน เพชร รถยนต สนคาอ านวยความสะดวกตาง ๆ เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปสงคจะคอนขางลาดเปนเสนตรงจากซายมาขวา ดงภาพแสดงท 2.6

ภาพแสดงท 2.6 เสนอปสงคทมความยดหยนมาก

5. อปสงคทมความยดหยนมากทสด (Perfectly Elastic Demand) คอ อปสงคทมความยดหยนอยางสมบรณ ปรมาณเสนอซอเปลยนแปลงไดตลอดเวลาโดยไมจ ากด ณ ระดบเวลาเดม ซงจะมคาความยดหยนเทากบอนนต โดยผผลตทกคนจะตองขายตามราคาทเปนอยในตลาด ทงนปรมาณการซอจะเพมขนไมจ ากดเมอผผลตขายตามราคาทก าหนดหรอลดราคาลง ซงผขายทพบกบอปสงค แบบนจะไมสามารถตงราคาใหสงขนได เพราะถาเพมราคาเพยงเลกนอยจะท าใหปรมาณซอลดลงอยางมากจนมคาเปน 0 และถาลดราคาเพยงเลกนอยจะท าใหปรมาณซอเพมขนอยางมากจนมคาเปนอนนต โดยลกษณะกราฟของเสนอปสงคจะมลกษณะเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน ดงภาพแสดงท 2.7

D

0

P0

P1

Q1 Q0

ปรมาณ

Ed > 1

Elastic

ราคา

64

ภาพแสดงท 2.7 เสนอปสงคทมความยดหยนมากทสด

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงค เนองจากลกษณะสนคาสามารถบอกถงความยดหยนของอปสงคได หรอเรยกไดวาเปน ปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงควาลกษณะสนคาลกษณะใดจะมคาความยดหยนของอปสงคมาก และสนคาลกษณะใดมคาความยดหยนของอปสงคนอย โดยปจจยก าหนดความยดหยนของอปสงค คอ 1. ราคาของสนคา ซงคดเปนสวนของรายไดทใชในการซอสนคา สนคาราคาแพง คาความยดหยนจะสงกวาสนคาราคาถก 2. การทดแทนกนของสนคา สนคาใดทมสนคาอนสามารถทดแทนกนไดมาก คาความยดหยนจะมากในทางกลบกน เมอมสนคาชนดอนทดแทนไดนอย คาความยดหยนจะนอย

3. ความจ าเปนตอการใชสนคา ถาเปนสนคาทมความจ าเปนตอการครองชพนอยจะมความยดหยนมาก และประโยชนในการใชสอย สนคาใดทมประโยชนใชสอยไดมากกวาจะมความยดหยนมากกวาสนคาทมประโยชนใชสอยนอย

4. เวลาในการตดสนใจซอ สนคาใดทตองใชเวลาในการตดตอซอหรอตดสนใจยาวนานเพอซอ คาความยดหยนจะสงกวา เพราะวาผบรโภคมเวลาไปเลอกสนคาตวอนหรอตรวจสอบราคาสนคา ท าใหเกดการเปลยนแปลงการตดสนใจได

ปจจยทเปนตวก าหนดใหความยดหยนของอปสงคมคามาก ไดแก

1. สนคาทมสนคาทดแทนได สนคาชนดนจะมความไมแตกตางกบสนคาอนในสายตาผบรโภค การเปลยนแปลงของราคาเพยงเลกนอยนนจะสงผลใหปรมาณในการซอสนคานนเปลยนแปลงไปมาก เพราะผบรโภคมกจะหนไปซอสนคาอนทสามารถใชทดแทนกนได เชน น าอดลม นมสด เปนตน

2. สนคาทมราคาแพง ไมมความจ าเปนตอการครองชพ หรอทเรยกวา สนคาฟมเฟอย ซงสนคาประเภทนจะมเปอรเซนตของการเปลยนแปลงในปรมาณซอมากกวาเปอรเซนตของการเปลยนแปลง

P0

P1

Ed =

Elastic

0

D

ปรมาณ

Q

ราคา

65

ราคา การเปลยนแปลงราคาเพยงเลกนอย จะกระทบกระเทอนตอคาใชจายในการซอสนคาของผบรโภคเปนอยางมาก ไดแก บานพกตากอากาศ บรการน าเทยว คาโดยสารเครองบน เครองประดบราคาแพง เปนตน

3. สนคาทมความคงทนถาวร เปนสนคาทมอายการใชงานนาน จะมเปอรเซนตการเปลยนแปลงปรมาณซอมากกวาเปอรเซนตการเปลยนแปลงราคา เพราะราคาทสงผบรโภคจงไมนยมซอมาทดแทน เชน รถยนต โทรทศน เครองปรบอากาศ เปนตน ผบรโภคสวนมากจะพยายามซอมแซมใชของเกามากกวาจะเปลยนซอของใหม ตรงกนขามถาราคาสนคาลดลง ผบรโภคกอยากจะเปลยนเปนของใหมเรวขน

ปจจยทเปนตวก าหนดใหความยดหยนของอปสงคมคานอย ไดแก

1. สนคาทมราคาไมมาก การขนราคามกไมมผลกระทบตอคาใชจายในมมมองของผบรโภค เชน ลกอม ปากกา เปนตน

2. สนคาทหาสนคามาทดแทนไดยาก ท าใหเปอรเซนตของการเปลยนแปลงในปรมาณซอ นนจะนอยกวาเปอรเซนตของการเปลยนแปลงในราคา เชน ของโบราณ ของเกาสะสม เปนตน

3. สนคาทมความจ าเปนในการครองชพ แมวาราคาจะเปลยนแปลงไปกจ าเปนทจะตองซอเพอการด ารงชพ หาสนคาอนทดแทนไดยาก ดงนนแมจะมราคาสงขน ผบรโภคกจ าเปนตองซอหามา เชน น าดม ขาวสาร ยารกษาโรค เปนตน แมราคาจะสงขน ผบรโภคกจ าเปนตองหามาใช

ดงนน รายรบกบปรมาณสนคาทระดบราคาตาง ๆ เนองจากการเปลยนแปลงของราคาสนคาทระดบตาง ๆ ของคาความยดหยนของอปสงคตอราคา จงสรปความสมพนธไดผลการเปลยนแปลงในรายรบของหนวยผลตหรอคาใชจายของผบรโภค ดงตารางแสดงท 2.4

ตารางท 2.4 การเปลยนแปลงของราคาสนคาและรายรบ

การเปลยนแปลงราคาสนคา การเปลยนแปลงรายรบรวม ความยดหยนอปสงคตอราคา ราคาสงขน

ราคาลดลง

รายรบเพมขน

รายรบลดลง

ยดหยนนอย

ราคาสงขน


รายรบคงท

รายรบคงท

ยดหยนคงท

ราคาสงขน


รายรบลดลง

รายรบเพมขน

ยดหยนมาก

66

คาความยดหยนของอปทาน ความยดหยนของอปทานเปนเครองมอทใชส าหรบวดคาวา เมอราคาสนคาชนดใดชนดหนงเปลยนไปหนงเปอรเซนต จะมผลท าใหปรมาณขายของสนคานน เปลยนแปลงไปกเปนเปอรเซนต โดยก าหนดใหปจจยอน ๆ คงท (อญชล, 2542) ดงนน ความยดหยนของอปทาน (Elasticity of Supply) จงหมายถง อตราการเปลยนแปลงปรมาณความตองการขายสนคาตออตราการเปลยนแปลงราคาสนคา หรอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณขายสนคาตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาสนคา โดยความยดหยนของอปทานจะมคาเปนบวก เนองจากราคาและปรมาณความตองการขายมความสมพนธในทางเดยวกน ซงความยดหยนของอปทานจะมความหมายคลายกบความยดหยนของอปสงค และความยดหยนของอปทานสามารถแบงได 2 กรณ ไดแก

- ความยดหยนอปทานสง คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของปรมาณขายมากกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา - ความยดหยนอปทานต า คอ การเปลยนแปลงเปอรเซนตของปรมาณขายนอยกวาการเปลยนแปลงเปอรเซนตของราคาสนคา

ความยดหยนของอปทานตอราคา (Price Elasticity of Supply: SE ) ความยดหยนของอปทานตอราคา เปนการว ดการตอบสนองของปรมาณขายตอการเปลยนแปลงของราคาสนคา เมอก าหนดใหปจจยอนทก าหนดอปทานคงท ซงเปนการพจารณา จากอตราสวนของเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณขาย กบเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาสนคา (วรณสร2553) สามารถเขยนเปนสตรไดดงน

ความยดหยนของอปทานตอราคา = เปอรเซนตของการเปลยนแปลงในจ านวนขาย

เปอรเซนตของการเปลยนแปลงของราคา

ถาหากเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณการซอสนคาชนดหนง มากกวา เปอรเซนตการเปลยนแปลงของสนคาชนดนน แสดงวา อปทานตอราคาของสนคาชนดนนมความยดหยนมาก แตถาหากเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณซอของสนคาชนดหนง นอยกวา เปอรเซนตการเปลยนแปลงของสนคาชนดนน แสดงวา อปทานตอราคาของสนคาชนดนนมความยดหยนนอย ซงในสวนสนคาทผลตไดยากการผลตตองอาศยระยะเวลา จงไมสามารถผลตสนคาออกมาตอบสนองความตองการไดทนตอเหตการณ สนคาทผลตไดยากนจะมคาความยดหยนของอปทานตอราคานอย และ (ภารด, 2542) กลาววา ความยดหยนของอปทานตอราคาจะมคามากหรอนอย สามารถพจารณาไดจากความยากงายในการผลตสนคาเปนหลก สนคาชนดใดมความตองการเพมขนแลวสามารถท าการผลต

67

ออกมาตอบสนองความตองการไดอยางทนท แสดงวาสนคานนมการผลตงาย ความยดหยนอปทานตอราคาจะมคามาก หมายความวา เปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณขาย มมากกวาเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคา

การวดความยดหยนของอปทานตอราคา ความยดหยนของอปทานมความหมายเชนเดยวกบความยดหยนของอปสงค เพยงแตพจารณาจากปรมาณซอเปนปรมาณขาย ความยดหยนของอปทานจงเปนการวดปฏกรยาโตตอบระหวางตวก าหนดอปทานกบปรมาณเสนอขาย ซงตวก าหนดอปทานในทนคอราคาสนคา เนองจากเมอราคาสนคาเปลยนแปลงไป จะท าใหปรมาณเสนอขายเปลยนแปลงไปดวย ถาเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณขายมากกวาเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาเรยกวา อปทานมความยดหยนมาก ตรงกนขาม ถาเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณขายนอยกวาเปอรเซนตการเปลยนแปลงของราคาเรยกวา อปทานมความยดหยนนอย (วนรกษ, 2552) โดยการวดความยดหยนของอปทานตอราคานนแบงเปน 2 ประเภท ไดดงน

1. การวดความยดหยนอปทานตอราคาแบบจด (Point Elasticity of Supply) คอ การวดความยดหยนของอปทาน ณ จดใดจดหนงของเสนอปทาน ซงการวดแบบนจะใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงนอยมาก หรอราคาสนคาเปลยนแปลงนอยกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

s

Q PE

P Q

ยกตวอยางเชน ราคา 150 บาท มผเสนอขาย 22 ชน ตอมาสนคาราคาลดลงเหลอ 145 บาท มผ เสนอขาย 18 ชน จงหาความยดหยนอปทานตอราคาแบบจด

18 22 150

145 150 22

0.8 6.8

5.4

s

Q PE

P Q

จากตวอยางการหาคาความยดหยนของอปทานตอราคาแบบจดจะหมายความวา ถาราคาสนคาเพมขนรอยละ 1 ปรมาณการเสนอขายจะเพมขนรอยละ 5.4 หรอถาราคาสนคาลดลงรอยละ 1 ปรมาณการเสนอขายสนคาจะลดลงรอยละ 5.4 เชนกน

2. การวดความยดหยนอปทานตอราคาแบบชวง (Arc Elasticity of Supply) คอ การวดความยดหยนของอปทานในชวงใดชวงหนงบนเสนอปทาน ซงการวดความยดหยนอปทานตอราคาแบบชวง

68

นใชกบกรณทราคาสนคามการเปลยนแปลงมากจนสามารถสงเกตเหนได หรอใชในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงมากกวา 10 เปอรเซนต โดยสามารถค านวณไดดงน

1 2 1 2

1 2 1 2

S

Q Q P PE

Q Q P P

โดยท ES = ความยดหยนของอปทานตอราคา Q1 = จ านวนของสนคาทขายกอนราคาเปลยนแปลง

Q2 = จ านวนของสนคาทขายหลงราคาเปลยนแปลง

P1 = ราคากอนราคาเปลยนแปลง

P2 = ราคาหลงการเปลยนแปลง

ยกตวอยางเชน สนคาราคา 25 บาท มผเสนอขาย 40 ชน ตอมาราคาลดลง 20 บาท มผเสนอขาย 30 ชน จงหาความยดหยนอปทานตอราคาแบบชวง

1 2 1 2

1 2 1 2

40 30 25 20

40 30 25 20

450 9

350 7

1.3

S

Q Q P PE

Q Q P P

จากการหาคาความยดหยนของอปทานตอราคาแบบชวงจะหมายความวา ถาราคาสนคาเพมขนรอยละ 1 ปรมาณเสนอขายจะเพมขนรอยละ 1.3 หรอถาราคาสนคาลดลงรอยละ 1 ปรมาณเสนอขายจะลดลงรอยละ 1.3 เชนกน


การใชคาความยดหยนของอปทานนนสามารถบอกถงลกษณะของสนคาได โดยความยดหยนของอปทานสามารถแบงได 5 ลกษณะตามระดบความยดหยนของอปทาน ซงมรายละเอยด ดงตอไปน

1. อปทานทมความยดหยนนอย (Inelastic supply) คอ อปทานทมอตราการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอขายนอยกวาการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนมากกวาศนยแตนอยกวาหนง ปรมาณเสนอขายจะเปลยนแปลงนอยกวาการเปลยนแปลงของราคาสนคา และสนคาประเภทน

69

เปนสนคาทตองใชเวลาในการผลต หรอใชเวลาในการจดหาวตถดบการผลต เชน สนคาทางดานเกษตร ทตองเกบเกยวในฤด เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปทานจะคอนขางชนเปนเสนตรงจากขวามาซาย และจะท ามมมากกวา 45 องศาของแนวแกนนอน ท าใหเสนอปทานมลกษณะชน ดงภาพแสดงท 2.8

ภาพแสดงท 2.8 เสนอปทานทมความยดหยนนอย

2. อปทานทไมมความยดหยน (Perfectly inelastic supply) คอ อปทานทมปรมาณขายไมเปลยนแปลงหรอปรมาณขายเทาเดมในทกระดบราคา ซงจะมคาความยดหยนเทากบศนย อปทานลกษณะนไมวาราคาสนคาจะมการเพมหรอลดจะไมมผลตอปรมาณเสนอขายของผขายเลยจ านวนสนคาทเสนอขายยงคงเทาเดม และลกษณะสนคานนจะเปนสนคาทมคามากหรอไมสามารถหามาทดแทนได เชน ของเกา พระเครอง โบราณวตถ เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปทานจะตงฉากกบแนวแกนนอน ดงภาพแสดงท 2.9

ราคา

ปรมาณ

S

P1

P0

0

Q0 Q1

Inelastic

70

ภาพแสดงท 2.9 เสนอปทานทไมมความยดหยน

3. อปทานทมความยดหยนคงท (Unitary Elastic Supply) คอ อปทานท มอตราการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอขายเทากบการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนเทากบหนง ปรมาณเสนอขายสนคาจะมการเปลยนแปลงเทากบการเปลยนแปลงของราคาเสมอ และสนคาประเภทนหาไดยากในความเปนจรงแตสามารถเกดขนไดกบสนคาทกประเภท โดยลกษณะกราฟของเสนอปทานท ามม 45 องศากบแกนนอน หรอเสนอปทานเปนเสนโคงเวาออกมาจากจดก าเนด ดงภาพแสดงท 2.10

ภาพแสดงท 2.10 เสนอปทานทมความยดหยนคงท

4. อปทานทมความยดหยนมาก (Elastic Supply) คอ อปทานมอตราการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอขายมากกวาการเปลยนแปลงของราคา ซงจะมคาความยดหยนของอปทานมากกวาหนงแตไมถงคาอนนต ปรมาณเสนอขายจะมการเปลยนแปลงมากกวาการเปลยนแปลงของราคา สนคาประเภท

Q0

P2

P1

ราคา

S

ปรมาณ 0

ปรมาณ

0

ราคา

ES =1

Unit Elastic

P0

Q0

P1

Q1

71

นจะเปนสนคาทผลตไดงาย ใชเวลาในการผลตนอย เปนสนคาอตสาหกรรม หรอสนคาฟมเฟอย เชน เสอยดโหล รองเทาราคาถก เปนตน โดยลกษณะกราฟของเสนอปทานจะลาดเปนเสนตรงจากขวามาซาย และจะท ามมนอยกวา 45 องศากบแกนนอน ดงภาพแสดงท 2.11

ภาพแสดงท 2.11 เสนอปทานทมความยดหยนมาก

5. อปทานทมความยดหยนมากทสด (Perfectly elastic Supply) คอ อปทานมคาความยดหยนเทากบอนนต ถาลดราคาเพยงเลกนอยจะท าใหปรมาณขายลดลงอยางมากจนมคาเปน 0 และถาเพมราคาเพยงเลกนอยจะท าใหปรมาณขายเพมขนอยางมากจนมคาเปนอนนต ซงปรมาณเสนอขายจะไมมทสนสด ณ ระดบราคาหนง แตหากมการเปลยนแปลงราคาปรมาณการเสนอขายจะไมมเลย โดยลกษณะกราฟของเสนอปทานจะขนานกบแกนนอน ดงภาพแสดงท 2.12

P1

P0

Q1 Q0

ปรมาณ

S

0

ราคา

ES>1

Elastic

72

ภาพแสดงท 2.12 เสนอปทานทมความยดหยนมากทสด

ปจจยก าหนดความยดหยนของอปทาน ความยดหยนของอปทานถกก าหนดจากปจจยตาง ๆ ทท าใหคาความยดหยนของอปทานมคามากหรอคานอย และความยดหยนของอปทานจะเปนตวบอกถงลกษณะการผลตสนคา โดยปจจยทก าหนดความยดหยนของอปทาน ไดแก

1. ตนทนการผลต สนคาทใชตนทนในการผลตสง ไมวาจะเปนดานสนคาหรอบรการ คาความยดหยนของอปสงคจะมคาต า ในทางกลบกนสนคาทมตนทนการผลตต า ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาสง

2. ระยะเวลาในการผลตสนคา ถาสนคาใดใชระยะเวลาในการผลตสน การเปลยนแปลงในปรมาณสนคาทผลตและเสนอขายยอมกระท าไดรวดเรว และในปรมาณทมาก ความยดหยนของอปทานจะมคาสง และในทางกลบกน ถาสนคาใชระยะเวลาในการผลตมาก คาความยดหยนของอปทานจะมคาต า 3. ปจจยการผลต สนคาทใชปจจยในการผลตทหาไดยาก มปรมาณนอย อปทานของสนคาชนดนนจะมความยดหยนต า เชนเดยวกนสนคาทสามารถผลตไดยาก ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาต า ในทางกลบกนสนคาทปจจยการผลตหาไดงาย ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาสง

4. ปรมาณสนคาคงคลง สนคาทมความสามารถในการส ารองสนคาไดมาก จดเกบสนคาไดนานอปทานของสนคาจะมความยดหยนสง ในทางกลบกนถาสนคาไมสามารถส ารองได ท าใหอปทานของสนคาจะมความยดหยนต า

ปรมาณ

S

0

Q0

ราคา

P0

73

5. เทคโนโลยในการผลต สนคาทตองใชเทคโนโลยการผลตสง ลงทนมาก ความยดหยนของอปทานจะสง ในทางกลบกนสนคาทไมใชเทคโนโลยการผลตสง ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาต า 6. ความยากงายในการผลต สนคาทมขนตอนการผลตมาก กระบวนการซบซอนหรอใชเวลาในการการผลตนาน ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาต า ในทางกลบกนสนคาทผลตไดงาย ความยดหยนของอปทานของสนคาชนดนนจะมคาสง

7. ความยากงายในการเขาหรอออกจากอตสาหกรรมของผผลต ถาการเขาหรอออกจากอตสาหกรรมสามารถกระท าไดโดยปราศจากขอกดขวางใด ๆ เชน ถาราคาสนคาสงขน โดยทตนทนการผลตไมเปลยนแปลง ผผลตรายเดมมก าไรมากขนจะจงใจใหผผลตรายใหมเขามาท าการผลตเพมขน ปรมาณการผลตและปรมาณเสนอขายกจะเพมขน

8. การคาดการณราคาสนคาในอนาคต ถาผผลตคาดการณวาราคาสนคาในอนาคตจะสงขนผผลตจะชะลอปรมาณการเสนอขายในปจจบนลง เพอจะเกบไวรอการขายในอนาคต (อปทานลดลง) ในทางกลบกน ถาคาดการณวาราคาสนคาในอนาคตจะลดลง ผผลตจะเพมปรมาณการเสนอขายในปจจบนมากขน (อปทานเพมขน) 9. จดมงหมายของธรกจ หรอเปาหมายของธรกจ เชน เปาหมายคอแสวงหาก าไร ดงนนตองขายใหไดมากทสด

10. ภาษทรฐเกบถารฐบาลเพมภาษขน ตนทนการผลตกจะสงขน ก าไรนอยลง ผผลตกจะท าการผลตนอยลง

11. สภาพดน ฟา อากาศ การผลตสนคาเกษตรกรรมตองขนอยกบดนฟาอากาศ อากาศด พชผลเกษตรกรรม จะออกมามากอากาศไมด พชผลเกษตรกรรมกจะออกมาต า


การศกษาความรเกยวกบความยดหยนนนมความส าคญอยางยงในหลกเศรษฐศาสตรเนองจากคาความยดหยนของอปสงคและอปทานสามารถน าไปประยกตใชกบการหาคาปฏกรยาการเปลยนแปลงของตวแปรตามทเกดจากการเปลยนแปลงของตวแปรน าในเรองอน ๆ ซงจากการศกษาเนอหาในเรองความยดหยนนนสามารถน ามาประยกตใชทงดานนโยบายเศรษฐกจและดานการด าเนนธรกจ ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1. ดานนโยบายเศรษฐกจ ในดานนโยบายเศรษฐกจคาความยดหยนนนชวยในการบรหารและประเมนผลนโยบายเศรษฐกจทงในสวนของรฐและเอกชน เชน รฐตองการเพมสนคาสงออกใหมากขนและไดเขาด าเนนนโยบายลดคาของเงนใหลดลง ถาหากอปสงคตอราคาสนคาออกไมยดหยน ถาความยดหยนของอปทานมคาสง การด าเนนนโยบายเพมอตราดอกเบยใหสงขน กจะไดผลดกวาในกรณทความยดหยนดงกลาวมคาต า ดงนนการศกษาถงลกษณะความยดหยนของสนคาและบรการแตละชนด

74

จะชวยใหรฐบาลสามารถคาดคะเนถงผลทจะไดรบจากการเลอกใชนโยบายทเหมาะสมและด าเนนนโยบายเศรษฐกจดงกลาวไดอยางมประสทธผล

2. ดานการด าเนนธรกจ ในดานการด าเนนธรกจความรในเรองความยดหยนจะชวยกจการเกยวกบการตงราคาสนคา การบรการ หรอการเปลยนแปลงราคาสนคาหรอบรการ เชน หนวยธรกจตองการน าสนคาออกใหมออกสตลาด ผผลตจะตองตดสนใจวาตนควรจะตงราคาสนคาอยางไร ตงราคาใหสงเพอดงกลมลกคาทมรายไดสง หรอตงราคาสนคาใหต าเพอดงลกคาสวนใหญของตลาด ซงความยดหยนของอปสงคตอรายไดของผบรโภค และความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาชนดอนจะเปนเครองมอทมประโยชนตอการตดสนใจของผผลตได ดงนนผผลตจ าเปนตองทราบความยดหยนของอปสงคตอราคาสนคาของตน ทงนกจการยงสามารถประยกตใชประโยชนจากความยดหยนได เชน

- การเกบภาษหรอการผลกภาระภาษในแตละรายการสนคาทรฐตองการชวยเหลอประชากรในประเทศ และการเกบภาษจากสนคาทผลตในประเทศ ซงจะเปนตวก าหนดปรมาณของสนคาในประเทศและตางประเทศ เชน การเกบภาษการคาจากสนคาทผลตภายในประเทศ ซงมคาความยดหยนของอปสงคสง ผลของราคาสนคาทสงขนอาจท าใหผซอลดการซอสนคาชนดนนลงอยางมาก ท าใหรายรบรวมของผขายลดลง ขณะเดยวกนรฐบาลเกบภาษไดนอย กรณเชนนภาระภาษสวนใหญจะตกอยกบผขาย ตรงกนขามถาอปสงคของสนคามคาความยดหยนต า ภาระภาษสวนใหญจะตกอยกบผบรโภค เพราะในกรณนราคาสนคาทเพมขนเนองจากการเกบภาษจะไมมผลมากนกในการลดจ านวนซอของผบรโภค การวเคราะหดงกลาวใชไดกบการเกบภาษทกประเทศ ภาษบรษทธรกจ ภาษเงนได ภาษน าเขา ภาษสงออก และภาษสรรพสามต เปนตน

- การวเคราะหปญหาเกยวกบการก าหนดราคาขนสง เชน การก าหนดอตราคาเชาขนสง การก าหนดอตราดอกเบยขนสง เปนตน กอนจะตดสนใจใชมาตรการเหลาน รฐบาลจะตองศกษาความยดหยนของอปสงคและอปทานตอราคา มฉะนนการประกาศใชมาตรการเหลานอาจไมบงเกดผลหรออาจเปนผลเสยมากกวาผลด เปนตน

- การประกนราคาขนต าหรอการก าหนดราคาขนสงของสนคา ทมผลกระทบตอความเปนอยของประชากรในประเทศ โดยเฉพาะสนคาอปโภค บรโภคและสนคาการเกษตร โดยการการประกนราคาขนต าหรอการก าหนดราคาขนสงของสนคาจะท าใหอปสงคและอปทานมความเหมาะสมในระดบทเหมาะสมในเวลาหนง ๆ เชน การประกนราคาขาว การก าหนดราคาไขไกหนาฟารม การประกนราคาขนต าส าหรบพชผลทางเกษตร ภาระการประกนราคาขนต าของรฐบาลจะมากหรอนอย ขนอยกบความยดหยนของเสนอปสงค - การวเคราะหปญหาเกยวกบการคาระหวางประเทศ ความยดหยนของอปสงค และอปทานสามารถใชในการศกษาผลของการเพมหรอลดคาของเงนทมตอสนคาเขา สนคาออก อตราการคา และดลการช าระเงน

75


การพยากรณทางธรกจเปนหวใจส าคญประการหนงในการประกอบธรกจหากหนวยธรกจมการพยากรณทแมนย ากจะสามารถท าใหหนวยธรกจไมประสบปญหาการผลตทมากเกนความตองการของตลาด ซงการเกดอปทานสวนเกนจะเกดความสญเสยในแงตนทนคาใชจายทตองแบกรบภาระ ไดแก สนคาคงคลงหรอสนคาทไมสามารถขายได ท าธรกจนน เกดการขาดทนได หรอตรงขามหากการประมาณการนนต ากวาความตองการของตลาด คอ เกด “อปสงคสวนขาด” (Shortage Demand) ขน คอ สนคาทท าการผลตไมเพยงพอตอความตองการของตลาดในขณะนน ท าใหหนวยธรกจเสยโอกาสในการขายสนคา ท าก าไรและสญเสยผลตอบแทนมหาศาลไปอยางนาเสยดาย ดงนน การพยากรณทางธรกจทแมนย า จงมความจ าเปนตอหนวยธรกจเปนอยางมาก

โดยทวไปในการพยากรณแตละครงมปจจยส าคญทควรพจารณา 5 ประการ คอ สมมตฐาน ขอมล แบบของการพยากรณ การเลอกวธพยากรณ ผพยากรณ ดงมรายละเอยดตอไปน

1. สมมตฐาน ในการพยากรณแตละครงมกจะมการตงสมมตฐานไวกอนเสมอ เชน สมมตราน เกยวกบระดบการผลต รายได คาจาง ราคาหรออน ๆ ตลอดจนความสมพนธระหวางปจจยตาง ๆ จะเปลยนแปลงไปอยางชา ๆ ไปในทศทางใดทศทางหนง หรอสมมตฐานทวาลกษณะของขอมลทจะท าให ทราบถงอนาคตนนไดมาจากการศกษาเรองราวในอดต เปนตน

2. ขอมล ขอมลหรอตวเลขใด ๆ เกยวกบเรองทจะพยากรณ ควรรวบรวมไวอยางถกตองและ ดวยปรมาณทมากพอ เพราะการไดขอมลทผดพลาด จะท าใหการพยากรณผดพลาด เสยเวลา และเสยคาใชจาย

3. แบบของการพยากรณ ในเรองของแบบนนสามารถแบงไดเปนหลายแบบขนอยกบผ พยากรณ วาจะยดอะไรเปนเกณฑ เชน ถาใชเวลาเปนเกณฑกอาจแบงไดเปน 2 แบบ คอ การพยากรณแบบระยะสน ซงมระยะเวลาไมเกน 1 ป และการพยากรณแบบระยะยาว ตามปกตจะม ระยะเวลาทเกนกวา 1 ปขนไป

4. การเลอกวธพยากรณ ในการเลอกวธพยากรณส าหรบปญหาหนงจะตองพจารณาถงเรองตอไป 1) ระยะเวลา วธการพยากรณวธหนงอาจจะเหมาะสมกบการพยากรณระยะสน ในขณะท วธอน ๆ เหมาะส าหรบการพยากรณระยะยาว ผพยากรณจ าเปนตองเลอกใหเหมาะสม 2) คาใชจาย คาใชจายในการพยากรณเปนขอจ ากดทส าคญอกประการหนงตอการเลอกวธ การพยากรณ วธการพยากรณทมความสลบซบชอนและตองการการค านวณทยดยาวมกจะมคาใชจายสงกวา วธพยากรณทงาย ๆ การพยากรณทตองการขอมลจ านวนมาก ๆ ยอมเสยคาใชจายสงกวาการพยากรณท ตองการขอมลแตนอย การเลอกวธการพยากรณจงตองพจารณาถงงบประมาณทมอยดวย 3) ความถกตอง ความถกตองแมนย าของการพยากรณเปนอกปจจยหนงทตองค านงถง การพยากรณทตองการประหยดมาก ๆ และหาขอมลแตนอย ยอมท าใหความถกตองแมนย าของการ พยากรณลดลง และสงผลกระทบตอการวางแผนและการ

76

ตดสนใจทถกตองตามมา แตในความเปนจรงทเกดขนกคอ คาใชจายและความถกตองของการพยากรณมกแปรผกผนกน ยงเลอกวธพยากรณทใชคาละเอยดถถวนและถกตองมากเพยงใด ยอมท าใหคาใชจายหรอตนทนรวมในการ พยากรณสงขน แตคาพยากรณทถกตองกจะชวยลดคาใชจายในการด าเนนการลงเชนกน ในการเลอกวธพยากรณจงตองพจารณาชวงเหมาะสม ซงเปนชวงทจะใหตนทน รวมของการพยากรณและความถกตองแมนย าของการพยากรณอยในระดบทเหมาะสมทสด

5. ผพยากรณ ผพยากรณจะเปนปจจยหลกของการพยากรณ เพราะบคคลนจะเปนผเลอกวธ

การพยากรณ ดงนน ผพยากรณจงควรเปนผทมความรอบรงานดานตาง ๆ ทเกยวกบปญหาซงตนจะตอง พยากรณ เพอจะเลอกใชวธพยากรณไดอยางเหมาะสม


เทคนคในการพยากรณควรขนอยกบความสอดคลองกบความตองการของตลาดมากทสดโดยเฉพาะการประมาณการยอดขายของผผลต ไมวาจะเปนยอดขาย ก าไร ตนทนตอหนวย หรอรายจายเพอการโฆษณา การพยากรณยอดขายและอปสงคของหนวยธรกจ มเทคนควธการตาง ๆ เชน การพยากรณทางดานคณภาพและทางดานสถตโดยใชอนกรมเวลา เทคนคของการพยากรณทใชภายในสถานการณใด ๆ ขนอยกบปจจยหลายอยาง ปจจยอยางหนงคอระดบของผลรวมรายการทตองพยากรณ โดยปกตระดบสงทสดของผลรวมทางเศรษฐกจทตองพยากรณคอ เศรษฐกจของประเทศ แมวาการพยากรณเศรษฐกจโลกจะกลายเปนเรองธรรมดามากขนทกท เครองวดโดยปกตของกจกรรมทางเศรษฐกจโดยสวนรวมคอผลตภณฑประชาชาต (GNP) แตหนวยธรกจไดใหความสนใจมากขนกบการพยากรณภาคยอยของ GNP โดยสวนรวม รานคาปลกจะสนใจตอการเปลยนแปลงและระดบของรายไดสทธสวนบคคลในอนาคตมากกวา GNP โดยสวนรวม

ระดบตอมาภายในล าดบของการพยากรณทางเศรษฐกจคอ การพยากรณยอดขายของอตสาหกรรม โดยปกตนจะขนอยกบผลการด าเนนงานทคาดหมายไวของเศรษฐกจโดยสวนรวมหรอภาคเศรษฐกจทส าคญบางภาค ในทสดการพยากรณยอดขายของหนวยธรกจจะขนอยกบการพยากรณยอดขายของอตสาหกรรม ตวอยางเชน การพยากรณของหนวยธรกจหนงอาจจะใหการประมาณยอดขายของอตสาหกรรมเปรยบเทยบกบสวนแบงตลาดทคาดหมายไวของพวกเขา สวนแบงตลาดในอนาคตอาจจะถกประมาณบนพนฐานของสวนแบงตลาดในอดต หรอการเปลยนแปลงทคาดคะเนไวเนองจากกลยทธการตลาดใหม และการพฒนาผลตภณฑใหม เปนตน

ภายในหนวยธรกจล าดบของการพยากรณจะมอยดวย หนวยธรกจอาจจะประมาณยอดขายรวม ยอดขายตามสายผลตภณฑ หรอยอดขายตามภมภาคในอนาคต การพยากรณเหลานจะถกใชเพอการวางแผนค าสงซอวตถดบ การวาจางพนกงาน การก าหนดตารางเวลาการจดสง และการวางแผนการผลต นอกจากนผจดการฝายการตลาดจะใชการพยากรณยอดขายเพอการจดสรรทมงานขาย การก าหนด

77

เปาหมายการขาย และการวางแผนการสงเสรมการขาย การพยากรณยอดขายจะเปนสวนทส าคญของการพยากรณความตองการเงนสดของหนวยธรกจของผจดการฝายการเงนดวย

เรามเทคนคของการพยากรณอยหลายอยาง นกเศรษฐศาสตรการบรหารสามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสม เทคนคของการพยากรณเหลานอาจจะแยกประเภทไดดงตอไปนคอ

1. เทคนคเชงส ารวจ เปนเทคนคการวจย หรอเปนเครองมอในการ พยากรณซงเกบรวบรวมขอมลจากตวอยางของบคคลโดยใชแบบสอบถาม เปนวธการเกบรวบรวม ขอมลโดยถอเกณฑการตดตอสอสารโดยใชกลมตวอยางทเปนตวแทนของแตละบคคล ซงการ พยากรณโดยการส ารวจนนมหลายระดบระดบของการพยากรณ การพยากรณแบงออกไดเปน 4 ระดบ ดงน

- การพยากรณระดบเศรษฐศาสตรมหาภาค เชน การพยากรณผลตภณฑในประเทศ ทแทจรง (Real GDP) ผลตภณฑในประเทศทเปนตวเงน (Nominal GDP) มลคาสนคาเขา มลคา สนคาออก เปนตนซงจะเปนหนาทของหนวยงานภาครฐ เชน ธนาคารแหงประเทศไทย กระทรวง พาณชย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสถาบนการเงนของ ภาคเอกชน เชน ธนาคารไทยพาณชย ธนาคารกสกรไทย เปนตน ซงการพยากรณในระดบ เศรษฐศาสตรมหาภาคจะท าใหรทศทางของเศรษฐกจในอนาคต เพอทจะไดสามารถวางแผนธรกจ ใหสอดคลองกบเศรษฐกจของประเทศได

- การพยากรณระดบอตสาหกรรม เชน การพยากรณยอดขายของอตสาหกรรมน ามนการพยากรณยอดขายของอตสาหกรรมเหมองแร เปนตนซงจะท าโดยหนวยงานของรฐและสถาบน เอกชน และตองใชเงนทนเปนจ านวนมากในการวจย การพยากรณระดบอตสาหกรรมจะชใหเหน ถงทศทางของอตสาหกรรมทกจการเผชญอย

- การพยากรณระดบหนวยธรกจหรอกจการ เชน ยอดขายรถยนตของผ ผลตในอตสาหกรรมรถยนตยอดขายคอมพวเตอรของบรษทผผลตคอมพวเตอร เปนตนซงจะท าใหผผลตสามารถวางแผนทางดานการเงนและบคลากรไดอยางมประสทธภาพยงขน

- การพยากรณระดบสนคา เปนการพยากรณระดบสนคาจะมประโยชนในการวางแผนทางดานการผลต การตลาด การควบคมสนคาคงคลง เปนตน ในการส ารวจจะไดรบขอมล 2 ชนด คอ (1) ขอมลเกยวกบตวแปรบางอยางทไมสามารถ ควบคมได ตวอยางเชน อตราเงนเฟอ อตราการวางงาน ภาวะเศรษฐกจถดถอย เปนตน (2) ขอมลเกยวกบประชากร หรอหนวยธรกจวาสงทเขาตองการท าคออะไร เพราะฉะนนการ พยากรณจะเปนแนวทางส าหรบการวางแผน ตวอยางเชน ผผลตควรจะเพมราคาสนคาหรอไม อยางไร

2. การวเคราะหแบบอนกรมเวลา เปนเครองมอการพยากรณเชงปรมาน ใชรปแบบขอมลในอดตและคาดคะเนถงสงทจะเกดขนในอนาคตโมเดลแบบอนกรมเวลามขอสมมตวารปแบบในอดตจะเกดช าในอนาคต ดงน น จงแสดงขนตอนของ เหตการณในระหวางชวงอดตจะสามารถใชหลก

78

คณตศาสตรคาดคะเนชวงเวลาในอนาคตได จะเหนวา ขอมลอนกรมเวลาทจดเกบ รวบรวมไดมความผนผวนสงขน หรอลดลงในบางชวงเวลา ซงการผนแปรดงกลาวเกดขน จากสาเหต 4 ประการ ดงน

1. แนวโนม เปนการเคลอนไหวในทศทางทเพมขนหรอลดลงในทศทางเดยวกน และไมวาเสนการเคลอนไหวของแนวโนมจะเพมขนหรอลดลง เสนการเคลอนไหวของแนวโนมของขอมลแบบอนกรมเวลาจะมลกษณะเปนเสนทตอเนอง

2. การผนแปรตามฤดกาล แสดงการเคลอนไหวขนลงของตวเลขซงเกดขนเปนประจ าในชวงเวลาหนงหรอฤดกาลของป รปแบบฤดกาลอาจแตกตางกนในแตละชวโมง แตละวน แตละสปดาห แตละเดอน ทกสามเดอน หรอแตละป การผนแปรตามฤดกาลเกดขนเนองจากการทผบรโภคซอสนคาบางชนด ไมสม าเสมอตลอดทงป แตมการซอตามฤดกาล หรอตามเทศกาล การค านวณหาดชนฤดกาล เพอจะประเมนวาในแตละเดอนจะมคาตางจากคาทเราคาดหวง

3. การผนแปรตามวฏจกร จะแสดงการเคลอนไหวขนลงซงเกดขนในชวงเวลานานกวา 1 ป หรอเปนระยะเวลาหลายป ซงเกดจากการเปลยนแปลงของสภาวะทางเศรษฐกจ คอ มการเจรญเตบโต ตกต า ถดถอย และหลงจากนนกเจรญเตบโตขนอกครงหนง 4. การผนแปรผดปกตหรอแบบสม หมายถง ความผนแปรท เกดขนจากเหตการณทผดปกต ซงเปนสงทเราไมสามารถพยากรณได เนองจาก เหตการณผดปกตเปนเหตการณทไมสามารถคาดคะเนได ดงนน ถาความผนผวนของขอมลเกด จากเหตการณผดปกตคอนขางมาก จะท าใหการพยากรณมโอกาสผดพลาดสงเนองจากการ ผนแปรทผดปกตนนคาดคะเนไดยาก

3. วธการพยากรณแนวโนม แบงเปนวธการพยากรณแนวโนมเชงเสนตรงและไมเปนเสนตรง โดยใชวธอนกรมเวลาเพอพยากรณเหตการณ ซงอธบายไดใน 4รปแบบ คอ แนวโนม การผนแปรตามฤดกาล การผนแปรตามวฏจกร การผนแปรทผด ปกต ในขนแรกเราจะพจารณาถงวธประมาณแนวโนม ซงแนวโนมในระยะยาวของขอมล อนกรมเวลาอาจจะเปนลกษณะเชงเสนตรง โดยปกตนกวเคราะหจะใชวธคาก าลงสองนอยทสด เพอจะค านวณแนวโนมเชงเสนตรง หรออกนยหนง ลมมตวาผลกระทบในระยะยาวเชงแนวโนมอาจจะ เปนสงหนงซงสามารถใชอธบายได เพราะฉะนนการวเคราะหแบบอนกรมเวลากจะมการคาดคะเนวาเปนเชงเสนตรง

สวนวธการพยากรณในกรณทแนวโนมไมเปนเชงเสนตรง วธการพยากรณในกรณทแนวโนมไมเปนเชงเสนตรง ในลกษณะของขอมลแบบอนกรมเวลานนในบางครงกไมแสดงออกมาในแนวโนมเชงเสนตรง เชนกรณในสมการรปการก าลงยกสองอาจจะแสดงในลกษณะแนวโนมทถกตองเหมาะสม

4. การผนแปรตามฤดกาล เปนการวเคราะหแบบอนกรมเวลา โดยใชขอมลจะเปนตวเลขรายเดอนหรอรายไตรมาสมากกวาตวเลขประจ าป ขอมลแบบอนกรมเวลาจะใหความส าคญ กบการผนแปรตามฤดกาลทไดแสดงอยในขอมลแบบอนกรมเวลาดวย ซงการผนแปรตามฤดกาลในแตละชวงของเศรษฐกจมกจะขนอยกบสภาพอากาศเปนส าคญ นอกจากนนยงมเหตผลอน ๆ ส าหรบความผนแปรตามฤดกาลของอตสาหกรรมตาง ๆ นกเศรษฐศาสตรการจดการจงไดคดคนวธการส าหรบการประมาณ

79

รปแบบของการ ผนแปรตามฤดกาลโดยเฉพาะ กลาวคอ สามารถจะตดสนไดวาในเดอนใดหรอไตรมาสใดทจะมความแตกตางไปจากสงทเราคาดหวง ทงนขนอยกบแนวโนมหรอการผนแปรตามวฏจกรทอยในอนกรมเวลา การค านวณหาคาการผนแปรตามฤดกาล วธการหนงในการค านวณหาคาการผนแปรตามฤดกาลในขอมลแบบอนกรมเวลานน คอการใชเทคนค เชงถดถอย

5. การผนแปรตามวฏจกรธรกจ เปนการใชขอมลแบบอนกรมเวลาในเชงธรกจจากการผนแปรตามวฏจกรธรกจ ทเกดจากวงจรธรกจ (Business Cycle) หรอการผนผวนของธรกจ (Business fluctuations) สามารถดไดจากผลตภณฑประชาชาต ซง ผลตภณฑประชาชาตนเราจะเหนไดวา บางทกจะเพมขนหรอลดลงไมแนนอน อยางไรกตาม วงจรแตละวงจรสามารถจ าแนกออกไดเปน 4 ระยะ ดงน

1. ระยะตกต า คอ จดทผลตภณฑในประเทศมคาต าทสด เมอเทยบกบ ระดบทมการจางงานเตมท

2. ระยะขยายตว เปนระยะทเกดขนเมอผลตภณฑในประเทศเพมขน

3. ระยะจดสงสด เกดขนเมอผลตภณฑภายในประเทศมปรมาณสงสด เมอ เทยบกบระดบทมการจางงานเตมท

4. ระยะถดถอย อยในระหวางชวงทผลตภณฑในประเทศก าลงจะลดลง ถงจดตกต า เพราะฉะนนขอมลแบบอนกรมเวลาทงทางดานเศรษฐกจและทางดานธรกจจงสามารถเพม ขน

และลดลงไดตามวงจรธรกจ ตวอยางเชน ผลผลตของอตสาหกรรมมแนวโนมทจะสงกวาเสน แนวโนม ณ จดสงสดของวงจรธรกจและมแนวโนมทจะต ากวาเสนแนวโนม ณ จดตกต า ในท านองเดยวกน ความหลากหลายของปรมาณเงนตามชวงเวลา การจางงานในอตสาหกรรม และ ราคาหนสามารถทจะสะทอนถงวงจรธรกจไดเชนเดยวกน อยางไรกตาม ไมใชวาขอมลทงหมดจะ สามารถเพมขนและลดลงอยางแนนอน ณ เวลาเดยวกนได แตบางครงจะมการเพมขนกอนทจะ ลดลงถงจดต าทสด หรอบางครงอาจจะลดลงกอนทจะเพมขนถงจดสงสดกได ในความเปนจรง ขอมลอนกรมบางอยางจะมแนวโนมมากกวาการผนแปรอน ๆ ในวงจรธรกจ ซงในบางครงอาจ ตองใชการพยากรณควบคไปกบกจการทางเศรษฐกจดวย

6. เทคนคการพยากรณอยางงาย โดยทวไป การพยากรณทงหมดมกจะมโอกาสผดพลาดได ดงนน การพยากรณทกครงจงจะตองใหความ ระมดระวงเปนพเศษ อยางไรกตาม ตวแทนของภาครฐและเอกชนไมคอยมทางเลอกมากนก แตก ยงจะตองท าการพยากรณดวยเชนกน เนองจากตองมการตดสนใจอยางตอเนองนนจ าเปนตองอาศยการพยากรณเพอชวยในการคาดการณวาอะไรจะเกดขนบาง โดยจะตองท าการพยากรณถงแมวาเขาจะไมมนใจในเรองใดเรองหนง กตาม ดงนน จงเกดค าถามทวา จะตองท าอยางไรจงจะพยากรณไดดทสดโดยไมค านงถงวธของ การพยากรณ ซงในบทนจะอธบายถงเทคนคการพยากรณขนพนฐาน ซงถาเปนกจการขนาดเลก จะชใหเหนผลในชวงประมาณไตรมาสของกจการทใชเทคนคน อยางไรกตาม เทคนคดงกลาว ถอวาเปนเครองมอการพยากรณอยางหยาบทเปนการประมาณการมากกวาทจะใชวธการทสลบซบซอน เนองจากเทคนคทสลบซบซอนนนคอนขางจะยาก

80

ในความเปนจรงและอาจจะท าใหการ พยากรณเกดความผดพลาดได ซงวธทงายทสดส าหรบการพยากรณกคอ การคาดการณโดยตรงจากแนวโนม

7. การใชดชนชวด ในกรณทขอมลในอดตมความผนผวนมาก การ ใชขอมลในอดตในการพยากรณอนาคตอาจจะท าใหการพยากรณมโอกาสผดพลาดสง ดงนน ผพยากรณจะตองอาศยการสงเกตขอมลอน ๆ วามการเปลยนแปลงอยางไร แลวน าผลทไดมา พยากรณทศทางของขอมลทตองการ ดงนน ผพยากรณ จะตองอาศยวธการอนในการพยากรณโดยอาศยดชนหรอเครองชน า (Indicators) การพยากรณโดยใชดชนชวดถอวากจกรรมทางดานเศรษฐกจมทศทางทจะปรบตวใหสอด- คลองกบวงจรธรกจ ดชนชวดแบงออกไดเปน 3 ประเภท ดงน

1. ดชนชน าภาวะเศรษฐกจ เปนตวแปรทปรบตวลวงหนากอน การปรบตวของเศรษฐกจโดยรวม ดชนชน าภาวะเศรษฐกจจะท าใหสามารถพยากรณไดวาเศรษฐกจ ในอนาคตจะมทศทางเปนอยางไร

2. ดชนชภาวะเศรษฐกจ เปนตวแปรบางตวอาจปรบตวไป พรอม ๆ กบภาวะเศรษฐกจ ตวแปรเหลานจะปรบตวลดลงในชวงภาวะเศรษฐกจหดตว และจะ ปรบตวสงขนในชวงภาวะเศรษฐกจฟนตว 3. ดชนชตามภาวะเศรษฐกจ เปนตวแปรทมการปรบตวลาชา กวาภาวะเศรษฐกจ

ถาดชนชน าจ านวนมากแสดงแนวโนมทจะลดลงซงเปนเครองหมายวาเราก าลงมาถงจด สงสดทางดานเศรษฐกจ แตถาดชนชน าจ านวนมากมแนวโนมทเพมขน แสดงวาแนวโนมเขาสภาวะเศรษฐกจตกต า ประสบการณเกยวกบดชนชน านนถอวามสวนทน าไปสความส าเรจในการพยากรณเศรษฐกจ ในบางครงอาจจะไมมการเตอนจากตวแปรหรอตวชน าเหลาน แตบางครง ดชนชน าอาจใหขอมลทผดพลาด ตวอยางเชน ในชวงของการขยายตว บางครงตวแปรเหลานก จะลดลงกอนทเศรษฐกจจะเพมขนอยางแทจรง หรอในชวงของสภาวะเศรษฐกจถดถอย บางครงตวแปรเหลานกจะเพมขนในชวงระยะเวลาลน ๆ กอนทจะมาถงจดต าทสด เพราะฉะนนเราจ าเปน จะตองพจารณาทกสงทกอยางอยางใหรอบคอบ

8. โมเดลทางเศรษฐมต เปนเครองมอของนกวเคราะหใชในการพยากรณโดยใชเทคนคเชงถดถอย (Regression) หรอการใชโมเดลทมสมการหลายสมการ การใช วธดงกลาวจะเนนในลกษณะของการสรางและก าหนดชดของสมการหรอระบบสมการ ซงจะ สะทอนถงผลลพธของตวแปรอสระหรอตวแปรทเราตองการจะพยากรณ การพยากรณตวแปรตาง ๆ ทก าหนดในโมเดลและความสมพนธของตวแปรตาง ๆ วามผลตอตวแปรตามหรอไม โดย ก าหนดตวแปรอสระและน าไปใสในสมการ


ประโยชนของการพยากรณสามารถทจะแยกพจารณาไตเปน 2 ระดบ คอ ระดบสวนรวมของระบบเศรษฐกจหรอระดบมหภาคและระดบสวนยอยหรอระดบจลภาค ในระดบสวนรวมของระบบ

81

เศรษฐกจ จะเปนการพยากรณถงสถานการณทางเศรษฐกจโดยทวไปซงหนวยงานของรฐบาล องคการสาธารณะหรอสมาคมมกจะเปนผด าเนนการ ผลของการพยากรณทไดจะเปนประโยชนตอการวางแผนนโยบายทางเศรษฐกจของประเทศ ในระดบสวนยอย การพยากรณจะมประโยชนโดยตรงตอหนวยธรกจ ดงพจารณาไตจากประโยชน ทจะมตอฝายตาง ๆ ดงตอไปน

1. ฝายการผลต เปนการพยากรณเกยวกบจ านวนสนคาทจะขายได จะเปนประโยชนตอการวางแผน การผลตและปรมาณสนคาคงคลง จะชวยท าใหฝายการผลตผลตสนคาออกมาไตเพยงพอกบความตองการ ของตลาดและผลตไตในอตราตนทนทต า นอกจากนการพยากรณเกยวกบความตองการตานวตถดบ แนวโนมราคาวตถดบและคาแรงยงจะชวยใหฝายการผลตสงซอวตถดบไตในปรมาณและราคาทเหมาะสม อกดวย

2. ฝายการตลาด เปนการพยากรณทเกยวกบการตลาดไมวาจะเปนการพยากรณยอดขาย สวนแบง ของตลาด แนวโนมของราคา การพฒนาสนคาใหม หรอการพยากรณอน ๆ ลวนแตเปนประโยชนตอการ ก าหนดนโยบายตานการตลาด อนจะนาไปใชในการวางแผนตานการโฆษณาการขายโดยตรงและการ สงเสรมการขายอน

3. ฝายการเงนและบญช เปนการพยากรณจะเปนประโยชนตอการวางแผนเกยวกบกระแสเงนสด รายไดและคาใชจายของหนวยธรกจใหอยในสภาพคลองและ ด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพในการวางแผนเกยวกบกระแสเงนสดดงกลาว โดยทวไปแลวจะตอง พยากรณสวนประกอบแตละเรองทจ าเปนตองใชในการค านวณหา กระแสเงนสดสทธ (Net Cash Flow) นอกจากนฝายการเงนจะตองสามารถพยากรณอตราดอกเบย เพอชวยในการวางแผนก าหนดระยะเวลาทจะ จดหาทนใหม ก าหนดเวลาทลกหนตองช าระคาสนคา เพอชวยในการควบคมลกหน เปนตน

4. ฝายบคคล เปนการพยากรณเพอชวยในการตดสนใจดานการวาง แผนเกยวกบจ านวนคนงานแตละประเภททจะตองจางเขามาท างาน และโครงการฝกอบรมพนกงานทจะตอง เปดเพมขน นอกจากนยงอาจตองทราบเกยวกบการเขาออกของพนกงานแตละประเภท การเปลยนแปลง ชวโมงท างาน อายทครบเกษยณและแนวโนมตาง ๆ ของการขาดงานและการมาท างานสายดวย

5. ฝายบรหารงานทวไป เปนการน าการพยากรณไปใชจะชวยเปนพนฐานในการตดสนใจจงมความ ส าคญยง โดยเฉพาะการพยากรณเกยวกบปจจยตาง ๆ ทางเศรษฐกจจะชวย'ให-การตดสนใจของผบรหารระดบสงดขน เพราะการพยากรณดงกลาวจะเปนประโยชนตอ การวางแผนเกยวกบขนาดและเวลาของการขยายกจการตลอดจนกลยทธตาง ๆ ในการด าเนนงาน นอกจาก นการพยากรณเกยวกบการเปลยนแปลงของราคา รายไดและการเจรญเตบโตของยอดขาย จะชวยท าให ผบรหารระดบสงก าหนดนโยบายเกยวกบราคาสนคาและการขยายตลาดไดถกตองมากยงขนดวย

82

สรป

การพยากรณใชในทงระดบมหภาคและระดบจลภาค ในระดบสวนรวมของระบบเศรษฐกจ จะเปนการพยากรณถงสถานการณทางเศรษฐกจโดยทวไปซงหนวยงานของรฐบาล มกจะเปนผด าเนนการ ผลของการพยากรณทไดจะเปนประโยชนตอการวางแผนนโยบายทางเศรษฐกจของประเทศ ในระดบสวนยอย การพยากรณจะมประโยชนโดยตรงตอหนวยธรกจ เครองมอทส าคญคอ ความยดหยน หมายถง อตราการเปลยนแปลงการตอบสนองของจ านวนสนคาหนงทมตอการเปลยนแปลงของตวก าหนดปรมาณสนคานน โดยความยดหยนของอปสงคและความยดหยนของอปทาน คอ การวดเปอรเซนตการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอซอหรอปรมาณเสนอขายตอเปอรเซนตการเปลยนแปลงของตวแปรอสระทมอทธพลในการก าหนดปรมาณเสนอซอหรอปรมาณเสนอขาย จากการศกษาเนอหาความยดหยนและโมเดลทางคณตศาสตรทใชในการพยากรณสามารถน าไปประยกตใชในทางเศรษฐศาสตรเพอน าไปใชก าหนดนโยบายดานเศรษฐกจชวยในการบรหารและประเมนผลนโยบายเศรษฐกจทงในสวนของรฐและเอกชน และในดานการด าเนนธรกจจะชวยกจการเกยวกบการตงราคาสนคา การบรการ หรอการเปลยนแปลงราคาสนคาหรอบรการ จากการประยกตใชคาความยดหยนในทางปฏบตถอไดความรเกยวกบความยดหยนนบเปนหวใจส าคญในการศกษาหลกเศรษฐศาสตรอยางยง


1) จงอธบายความหมายของ ความยดหยน 2) ความยดหยนของอปสงคมกประเภท อะไรบาง

3) ความยดหยนมากและความยดหยนนอยตางกนอยางไร จงยกตวอยาง

4) ความยดหยนน าไปใชก าหนดนโยบายรฐไดอยางไร ยกตวอยางกรณศกษา 5) จงประยกตใชประโยชนจากพยากรณ

อางอง

ความยดหยนของอปสงคและอปทาน. สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2555, จาก http://www.econ.cmu.ac.th/teacher/751101/pptl-6/micro.5.pdf

ความยดหยนของอปสงคและอปทาน. สบคนเมอ วนท 5 กรกฎาคม 2555, จาก www.http://www.e-book.ram.edu/e-book/e/EC103/chapter3.pdf

ความยดหยนอปสงคตอราคา. สบคน เมอวนท 24 มถนายน 2555, จาก

http://coursewares.mju.ac.th:81/e-learning49/EC373/content3_3.htm#3

คาความยดหยน. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2555, จาก http://school.obec.go.th/bankokwit/d5.htm

http://www.econ.cmu.ac.th/teacher/751101/pptl-6/micro.5.pdf

http://school.obec.go.th/bankokwit/d5.htm

83

นราทพย ชตวงศ. (2550) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 9. กรงเทพฯ : คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภราดร ปรดาศกด. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภารด ประเสรฐลาภ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรงสต. วนรกษ มงมณนาคน. (2552) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 19. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรรกษ จวงทอง. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. สจตรา กลประสทธ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ออฟเซท. สทมา นลกษณ. (2554) . สงคมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จรญสนทวงศการพมพ

อญชล อทยไขฟา. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 2. จนทบร: มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. อไรวรรณ เทพเทศ. (2537) . สถตพนฐานเศรษฐศาสตรและธรกจ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพ

มหาวทยาลยหอการคาไทย. Blank,L,P,E and Tarquin,A,P.E. (2008) . Engineering Economy. Boston: McGraw Hill Higher

Education. Jeffrey M. (2010) . Microeconomics: Theory and Applications with Calculus. USA: Addison-

Wesley. Pub Pindyck and Rubidfeld. (2008) . Microeconomics. USA: Prentice Hall.

http://library.bu.ac.th/search/opac/ResultTitle.cfm?aTextSearch=2009001512&aSearchBy=B&aIsAdvance=Yes

http://library.npru.ac.th/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2010102322120903036&skin=default&lng=th&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&search=SCAN&function=INITREQ&sourcescreen=COPVOLSCR&pos=1&rootsearch=3&elementcount=1&u1=4&t1=%e0%b8%9e%e0%b8%b4%e0%b8%a1%e0%b8%9e%e0%b9%8c%e0%b8%84%e0%b8%a3%e0%b8%b1%e0%b9%89%e0%b8%87%e0%b8%97%e0%b8%b5%e0%b9%88%204&beginsrch=1


เรอง อปสงคและอปทานส าหรบตลาด











ดลยภาพและการเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด

เครองมอการจดการราคาของรฐ



1. เขาใจความหมายของอปสงคและอปทาน

2. สามารถจ าแนกประเภทของอปสงคและประเภทของอปทาน

3. เขาใจกฎของอปสงค กฎของอปทาน ตวก าหนดอปสงคและตวก าหนดอปทาน

4. สรางและวเคราะหตารางอปสงค ตารางอปทาน ตวก าหนดอปสงคและตวก าหนดอปทาน

5. สามารถวเคราะหการเปลยนของอปสงค และการเปลยนของอปทาน

6. สามารถวเคราะหดลยภาพของตลาด และการเปลยนแปลงภาวะดลยภาพ


86





4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางอปสงคและอปทาน

5. สรางตารางอปสงคและอปทาน และวเคราะหจดดลยภาพโดยใชโปรแกรมค านวณส าเรจรป

6. ยกตวอยางสถานการณในปจจบน และรวมกนอภปรายการเปลยนแปลงภาวะดลยภาพ






3. เอกสารตวอยางสถานการณในปจจบน

4. ชดขอมลตวเลข อปสงคและอปทานในตลาด

5. แผนใสสรปค าบรรยาย







บทท 3

การวเคราะหอปสงคและอปทานส าหรบตลาด


แนวคดพนฐานของอปสงค (Demand) อปสงค หมายถง ความตองซอสนคาและบรการชนดใดชนดหนงของผบรโภค รวมกบความสามารถในการสนองความตองการดงกลาว อปสงคจงหมายถง ความตองการ บวกดวยอ านาจซอ ถาเปนความตองการทเกนกวาอ านาจซอจะไมเรยกวา อปสงค (นราทพย ชตวงศ, 2550) อปสงค (Demand) หมายถง ความตองการของประชาชนทจะซอสนคาและบรการในราคาทก าหนดและสามารถซอสนคาและบรการนน ๆ ได ทงนขนอยกบความสามารถและก าลงซอของแตละบคคล เชน นายสมชายตองการจะซอรถยนต แตไมมเงนซอกจะเปนเพยงความตองการทไมสามารถเกดขนได แตถานายสมชายมเงนซอรถได จงจะนบวาเปนความตองการทแทจรงในทางเศรษฐศาสตร และเรยกอปสงคทมประสทธผลวาอปสงค (ไพรนทรและวรรณา, 2547) อปสงค หมายถง จ านวนของสนคาหรอบรการทผบรโภคตองการซอในระยะเวลาหนง ณ ระดบราคาตาง ๆ ของสนคาในระยะเวลาทก าหนด (วนรกษ มงมณนาคน, 2551) จากความหมายดงกลาวจงสรปไดวา อปสงค หมายถง ความตองการซอสนคาหรอบรการทผบรโภคมความเตมใจทจะซอและผซอมความสามารถซอได ณ ระดบราคาตาง ๆ โดยสมมตใหปจจยอนคงท ดงนนจงเรยกความตองการของผบรโภควา “อปสงค (Effective Demand) ” และการทจะเรยกวาเปนอปสงคไดนนตองประกอบไปดวย 3 องคประกอบ คอ 1. ความตองการทจะซอ (Wants) คอ ความอยากไดของผบรโภคในสนคาหรอบรการ แตถาหากมความตองการเพยงอยางเดยวนนไมถอวาเปนอปสงค 2. ความเตมใจทจะจาย (Willingness to Pay) คอ การทผบรโภคมความยนดทจะจายเงนหรอทรพยสนทมอย เพอแลกเปลยนกบสนคาหรอบรการทตองการเหลานน 3. ความสามารถทจะซอ (Purchasing Power or Ability to Pay) คอ ความเปนไปไดของผบรโภคในการทจะซอสนคาหรอบรการทตองการ แตถาปราศจากความสามารถทจะซอได จะไมถอวาเปนอปสงคเพราะจะเปนเพยงความตองการในการซอ (Potential Demand) เทานน

ประเภทของอปสงค อปสงคสามารถแบงไดเปน 3 ประเภท ดงตอไปน

1. อปสงคตอราคา (Price demand) หมายถง ความตองการซอของผบรโภคทสามารถซอได ณ ระดบราคาหนงในตลาดและในระยะเวลาทก าหนด โดยก าหนดใหปจจยอนคงท และถาหากวาราคา

88

สนคาเพมขนจะมผลท าใหอปสงคตอสนคานนลดลง แตในทางตรงขามกนถาราคาสนคาลดลงจะมผลท าใหอปสงคตอสนคานนเพมขน โดยอปสงคตอราคาสามารถแบงออกไดดงน (วนรกษ ,2540) - อปสงครายบคคล (Individual Demand) คอ อปสงคของผบรโภคคนหนงคนใด

- อปสงคของหนวยผลต (Firm Demand) คอ อปสงคทมตอสนคาชนดใดชนดหนงของผผลตรายหนง

- อปสงคของอตสาหกรรมหรอตลาด (Industry or Market Demand) คออปสงคส าหรบสนคาชนดใดชนดหนงของทกหนวยผลตรวมกน

- อปสงคมวลรวม (Aggregate Demand) คอ อปสงคของสนคารวมกนทงระบบเศรษฐกจ

- อปสงคจากภายนอกประเทศ (External or Foreign Demand) คอ อปสงคของประเทศอน ๆ ทมตอสนคาหรอบรการทผลตขนภายในประเทศ

2. อปสงคตอรายได (Income Demand) หมายถง ความตองการซอทผบรโภคสามารถซอได ณ ระดบรายไดหนง ๆ โดยก าหนดใหปจจยอนคงท ทงนอปสงคตอรายไดของบคคลหนงทมตอสนคาชนดใดชนดหนงจะเปลยนแปลงไปตามรายไดของบคคลนนเพยงอยางเดยว 3. อปสงคตอราคาสนคาอน ๆ (Cross Demand) หมายถง ความตองการซอทผบรโภคสามารถซอสนคาชนดหนงตอราคาสนคาอกชนดหนงก าหนดใหปจจยอนคงท อปสงคตอราคาชนดอนทเปนสนคาทใชประกอบกน เชน กาแฟกบน าตาล ปรมาณความตองการน าตาลจะขนอยกบปรมาณการดมกาแฟ ถาราคากาแฟลดลง ปรมาณซอกาแฟจะเพมขน จะสงผลใหซอน าตาลเพมขนดวย แตถาเปนอปสงคตอราคาสนคาชนดอนทเปนสนคาทใชทดแทนกน (Substitution goods) เชน รถยนตอซซกบรถยนตโตโยตา ถาราคารถยนตอซซลดลง ปรมาณความตองการรถยนตอซซเพมขน ท าใหปรมาณความตองการรถยนตโตโยตาลดลง เปนตน


กฎของอปสงค (Law Of Demand) กฎของอปสงค คอ ความสมพนธระหวางราคาและปรมาณของสนคาและบรการ โดยกฎนกลาววาปรมาณสนคาและบรการตาง ๆ ทผบรโภคตองการซอ มความสมพนธในททางตรงขามกบราคาสนคาและบรการชนดนน (ปยะพร, 2542) และ (วรณสร, 2553) ไดกลาววา กฎของอปสงค คอ ถาหากก าหนดใหสงอนคงท โดยใหราคาของสนคาชนดหนงถกลง ปรมาณซอสนคากจะมากขน และในทางกลบกนถาราคาสนคาชนดหนงแพงขนปรมาณซอสนคากจะนอยลง ซงปรมาณซอสนคาชนดหนงจะแปรผกผนกบราคาของสนคาชนดนน ดงนนจงสรปวา กฎของอปสงค หมายถง เมอราคาสนคาเพมขน ปรมาณความตองการซอจะลดลง แตเมอราคาสนคาลดลง ปรมาณความตองการซอจะเพมขน และจากกฎของอปสงคจะท าใหทราบ

89

วา ปรมาณของสนคาและบรการชนดหนงทผบรโภคตองการจะแปรผกผน (Inverse Relation) กบระดบราคาของสนคาและบรการชนดนน ภายใตขอสมมตวาปจจยตวอนมคาคงท จะสงผลท าใหเสนอปสงคเปนเสนทมความชนเปนลบทอดลดลงจากซายไปขวา แสดงถงการทราคาลดลงปรมาณอปสงคจะเพมขน แตเมอราคาสงขนปรมาณอปสงคจะลดลง ทงนสาเหตทท าใหกฎของอปสงคมลกษณะดงกลาว เนองจากผลทางรายได (Income Effect) เกดจากการทระดบราคาของสนคาหรอบรการมการเปลยนแปลง แตรายไดของแตละบคคลนนคงท จงสงผลตอระดบรายไดทแทจรง (Real Income) ของบคคลนน กลาวคอเมอราคาขายสนคาสงขนท าใหบคคลหนง ๆ มรายไดแทจรงลดลงทง ๆ ทรายไดทเปนจ านวนเงน (Money Income) มไดเปลยนแปลง แตเนองจากรายไดทเปนจ านวนเงนเทาเดมสามารถซอสนคาไดในจ านวนทนอยลงในทางกลบกนถาราคาสนคาลดลงรายไดทเปนจ านวนเงนเทาเดม บคคลนนจะสามารถซอสนคาไดในจ านวนมากขนเสมอนวามรายไดทแทจรงเพมขน ซงรายไดทแทจรง หาไดจาก รายไดทเปนตวเงน (Money Income) หารดวยราคาสนคา (Price) ยกตวอยางเชน นาย ก. มรายได 5,000 บาท ตองการซอเสอตวละ 1,000 บาท จะได 5 ตว แตถาราคาเสอสงขนเปนตวละ 2,500 บาท นาย ก. กจะซอไดเพยง 2 ตว แสดงวา รายไดทแทจรงลดลงแตรายไดทเปนตวเงนคงท และผลทางการทดแทน (Substitution Effect) เกดจากเมอราคาของสนคาหรอบรการอยางใดอยางหนงลดลงปรมาณความตองการซอหรออปสงคในสนคาหรอบรการนนจะเพมขน เกดการใชสนคาชนดอน ๆ เพอทดแทนสนคาชนดเดมทเคยบรโภคอย การบรโภคสนคาทดแทนอาจเกดจากการเพมขนของราคาของสนคาชนดหนง ท าใหผบรโภคตองหนไปบรโภคสนคาชนดอนทสามารถทดแทนไดเชน น าดม สนคาเกษตร เปนตน

ปจจยก าหนดอปสงค (Demand Determinants) จากกฎของอปสงคดงกลาว เสนอปสงคจะมลกษณะตามกฎของอปสงคซงเปนความสมพนธระหวางปรมาณความตองการซอกบราคาของสนคาและบรการนน โดยมการก าหนดปจจยอนคงท โดยปกตแลวราคาไมใชเพยงสงเดยวทก าหนดอปสงคแตยงมปจจยตวอนเขามาเกยวของ เนองจากปรมาณความตองการซอสนคาหรอปรมาณอปสงคมไดขนอยกบราคาของสนคาและบรการนนแตเพยงอยางเดยวแตยงขนอยกบปจจยทเปนตวก าหนดอปสงคดวย

ปจจยทเปนตวก าหนดอปสงค ไดแก

1. สนคาทใชทดแทน (Substitution Goods) ถาหากราคาของสนคาทใชทดแทนกนมราคาเพมขน จะท าใหอปสงคในสนคาอางองเพมขน แตถาสนคาทใชทดแทนกนราคาลดลง จะท าใหอปสงคในสนคาอางองนนลดลงเชนกน ตวอยางเชน ถาราคาของเนอไกสงขนผบรโภคจะหนไปบรโภคเนอหมแทนเนองจากราคาเนอหมถกกวาเนอไกโดยเปรยบเทยบ ซงจะสงผลใหอปสงคของเนอไกลดลง และอปสงคของเนอหมกจะเพมขน และในตรงกนขามถาราคาเนอไกลดลงจะท าใหอปสงคในเนอไกเพมขนและอปสงคเนอหมลดลงเชนกน

90

2. สนคาทใชประกอบกน (Complementary Goods) ถาหากราคาของทใชประกอบกนเพมขน จะท าใหอปสงคในสนคาอกชนดหนงลดลง และในทางตรงกนขาม ถาราคาสนคาทใชประกอบกนลดลง จะท าใหอปสงคในสนคาอกชนดหนงเพมขน เชน ถาราคาของกาแฟสงขน อปสงคในกาแฟจะลดลงท าใหอปสงคของน าตาลลดลง ในทางกลบกนถาราคาของกาแฟลดลง อปสงคในกาแฟจะเพมขน สงผลใหอปสงคของน าตาลเพมขนเชนกนตวอยาง สนคาทใชประกอบกน เชน สมดกบดนสอ รถยนตกบน ามน เปนตน

3. ระดบรายได (Income) ระดบรายไดเปนตวก าหนดศกยภาพในการซอ ผบรโภคทมรายไดมากจะมแนวโนมในการบรโภคเพมขน ในทางตรงกนขามถามรายไดต ากจะมแนวโนมการบรโภคลดลง ระดบของรายไดจงมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบอปสงคของสนคาปกต

4. รสนยม (Taste) รสนยมของผบรโภคมความสมพนธกบอปสงคของสนคา โดยขนอยกบ ความสะดวกสบาย ยคสมย แฟชน วย เพศ ระดบการศกษา ความชอบ ฯลฯ ซงจะเปนลกษณะของแตละบคคล ตวอยางเชนอปสงคของเสอผาแฟชนในกลมวยรนจะมมากกวาในกลมของผใหญอปสงคของเครองส าอางของกลมผชายจะนอยกวาของกลมผหญง อปสงคคอมพวเตอรรนใหมจะมมากในกลมผทตองการความทนสมย เปนตน

5. การกระจายรายได (Income Distribution) ประเทศทมการกระจายรายไดเหลอมล ากนมาก โดยมประชากรกลมทมรายไดสงมาก และรายไดต ามาก รายไดสวนใหญจะอยในมอของคนกลมหนงท าใหพฤตกรรมในการบรโภคสนคาและบรการของคนทงสองกลมแตกตางกน เชน ประเทศทมบอน ามนนอกจากปจจยทกลาวมาแลว ยงมปจจยอนทเปนตวก าหนดอปสงคอกมาก จงกลาวไดวาปจจยทมอทธพลตออปสงค เรยกไดวา เปนตวก าหนดอปสงค

6. จ านวนประชากร (Population) หมายถง จ านวนคนทอาศยอยในพนททมความตองการบรโภคสนคา จ านวนประชากรจะเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนกบอปสงคสนคา ถาประชากรเพมขน ความตองการสนคาและบรการกจะเพมขน แตในทางตรงกนขามถาประชากรลดลง ความตองการในสนคาและบรการกจะลดลง เชน หากประชากรเพมขน ความตองการอาหารยอมเพมขน

7. สภาพเศรษฐกจ ภาวะเศรษฐกจมผลตอก าลงซอของผใชหรอผบรโภคโดยตรง มความสมพนธในทศทางเดยวกบความตองการซอสนคา โดยเฉพาะสนคาเกษตร ถาภาวะเศรษฐกจขยายตว ความตองการสนคาเกษตรจะมเพมมากขน เชน นม เนอสตว และผลไม เปนตน

8. ฤดกาล (Season) ฤดกาลเปนอทธพลทเกดจาก ลม ฟา อากาศ ทไมสามารถก าหนดได มผลตออปสงคและระดบราคาของสนคาหนง ๆ เชน ถาผลไมไมอยในฤดกาลจะมราคาสง แตถาผลไมชนดนนเขาสฤดกาลปกตจะมราคาลดลดลงไดอปสงคของเครองท าน าอนจะมนอยลงสวนอปสงคของเครองปรบอากาศจะมเพมขนในฤดรอน อปสงคในครมกนแดดจะมมากในฤดรอน และอปสงคของรมจะเพมขนในฤดฝน เปนตน

91

9. วฒนธรรมและประเพณความเชอ แตละทองถนไมเหมอนกน ยอมมผลกบอปสงคของคนในพนท เชน ผบรโภคทนบถอศาสนาอสลามจะไมมความตองการบรโภคเนอหมหรอผบรโภคชาวจนมกจะนยมการบรโภคสงของทเปนสแดง เปนตน


ตารางอปสงค (Demand Schedule) ตารางอปสงคเปนการอธบายกฎของอปสงค ซงตารางอปสงคนนจะแสดงถงความสมพนธระหวางปรมาณอปสงคของสนคา ณ ระดบราคาสนคาตาง ๆ โดยก าหนดใหราคาสนคาเปลยนแปลงอยางเดยวและก าหนดใหปจจยอนคงท เชน รายได รสนยม ราคาสนคาอนทเกยวของ ตารางอปสงคสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงตอไปน

1. ตารางอปสงคสวนบคคล (Individual Demand Schedule) คอ ตารางทแสดงถงปรมาณอปสงคสนคาของบคคลใดบคคลหนง ณ ระดบราคาตาง ๆ โดยก าหนดใหปจจยอนคงท และเมอน าคอนดบอปสงคสนคาและราคาสนคามาวาดกราฟ จะไดเสนอปสงคในลกษณะเสนทอดลงจากซายไปขวา โดยจะท าใหอปสงคสวนบคคล (Individual Demand Curve) มความชนเปนลบ ยกตวอยาง อปสงคการซอเนอไกของนาย ก.

ตารางท 3.1 ตารางอปสงคการซอเนอไกของนาย ก. ราคา (บาท) ปรมาณอปสงค (กโลกรม)

70

60

50

40

1

2

3

4

จากขอมลในตารางน ามาวาดกราฟไดดงน

92

ภาพแสดงท 3.1 เสนอปสงคในการซอเนอไกของนาย ก. 2. ตารางอปสงครวม (Total Demand Schedule) คอ ตารางทแสดงปรมาณอปสงคสนคาของตลาด เนองจากการรวมอปสงคของแตละบคคลทงหมดเขาดวยกนในระดบราคาตาง ๆ ซงเปนการพจารณาความสมพนธระหวางราคาสนคากบปรมาณสนคาทผบรโภคตองการทงหมดในตลาดหนง ๆ และเมอน าคอนดบของราคาสนคาและอปสงคสนคามาวาดกราฟ จะไดเสนอปสงคในลกษณะเสนทอดลงจากซายไปขวา และท าใหอปสงครวมของตลาด (Total Demand Curve) หรออปสงคตลาดมความชนเปนลบ ตวอยางเชน

ตารางท 3.2 ตารางอปสงครวม

จากตารางท 3.2 ความตองการซอของนาย ก. และนาย ข. ณ ระดบราคา 70 บาท นาย ก. ซอ 1

กโลกรม สวนนาย ข. ซอ 2 กโลกรม ดงนนอปสงคสวนบคคลของนาย ก. คอ 1 กโลกรม และอปสงคสวนบคคลของนาย ข. คอ 2 กโลกรมสวนอปสงคของตลาด คอ 1 + 2 = 3 กโลกรม ดงภาพแสดงท 3.2

ราคาเนอไก

(บาท) ปรมาณการซอ ปรมาณอปสงครวม

นาย ก. นาย ข.

70 1 2 1+2 = 3

60 2 4 2+4 = 6

50 3 6 3+6 = 9

40 4 8 4+8 = 12

ราคา

0

40

50

60

70

1 2 3 4 ปรมาณ

93

ราคา

70

60

50

40

0 3 6 9 12

ภาพแสดงท 3.2 อปสงคของนายก. นาย ข. และอปสงคตลาด

สมการอปสงค (Function of Demand) สมการอปสงค หมายถง รปแบบของสมการทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณของสนคาทผบรโภคตองการ โดยปรมาณของสนคาทผบรโภคตองการนนเปนตวแปรตามและระดบราคาตาง ๆ ของสนคานนเปนตวแปรอสระ และก าหนดใหปจจยอนทมผลตออปสงคคงท ซงจะไดสมการอปสงคคอ

สมการอปสงค Qx = f (Px , Y , Py , T , PoP , Sea) โดยท

Qx = ปรมาณเสนอซอสนคา X

Px = ราคาสนคา x

Py = ราคาสนคา Y ทเกยวของกบสนคา X

Y = รายไดของผบรโภค

T = รสนยมของผบรโภค

Pop = จ านวนประชากร

Sea = ฤดกาล

1. สมการอปสงคตอราคา (Price Demand) สมการอปสงคตอราคามรปแบบสมการ คอ Qdx = f (Px) และมความสมพนธแบบแปรผกผนกน ถาหาก Px เพมจะท าให Qx ลดลง และถาหาก Px ลดลงจะท าให Qx เพมขน ซงสามารถเขยนเปนสมการเชงเสนไดดงน

Qx = a-bPx

ราคา

70

60

50

40

0 1 2 3 4

ราคา

70

60

50

40

0 2 4 6 8

นาย ก. นาย ข. ตลาด

94

จากสมการดงกลาวท าใหเสนอปสงคนนมลกษณะเสนลาดลงจากซายไปขวา และจะเหนไดวาราคากบปรมาณการซอมความสมพนธแบบผกผน (Inverse) จงท าใหกราฟมความชนเปนลบ แสดงดงภาพแสดงท 3.3

ภาพแสดงท 3.3 ลกษณะทวไปเสนอปสงค

ดงนน จงสรปไดวาสมการอปสงคตอราคานนมความสมพนธกนระหวางราคาและปรมาณการซอ โดยในมมมองของผซอเมอราคาสงขนความตองการซอจะมในปรมาณทนอยลง แตในทางตรงกนขามเมอราคาลดลงความตองการซอกจะมมากขนนนเอง

2. สมการอปสงคตอรายได (Income Demand) สมการอปสงคตอรายไดมรปแบบสมการ คอ Qa = f (I) ซงเปนสมการทอธบายถงความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณการซอสนคานนจะขนอยกบลกษณะของสนคา 3. สมการอปสงคตอราคาสนคาชนดอน รปแบบสมการ คอ Qdy = f (Py) ซงเปนสมการทอธบายถงความสมพนธเกยวกบลกษณะสนคาวาเกยวของกนอยางไร เมอเทยบอปสงคของสนคาชนดหนงกบราคาสนคาอกชนดหนง


เมอตวก าหนดอปสงคเปลยนหรอปจจยทสงอทธพลตอปรมาณอปสงคเปลยน จะท าใหเกดการเปลยนแปลงของอปสงค ซงการเปลยนแปลงของอปสงคม 2 ประเภท ดงน

1. การเปลยนแปลงตามปรมาณอปสงค (Chang in Quantity Demand) เปนการเปลยนแปลงทเกดจากราคาของสนคาเปลยน โดยการเปลยนแปลงตามปรมาณอปสงคนนจะเปนไปตามกฎของอปสงค และปรมาณอปสงคจะมความสมพนธในทางตรงกนขามกบการเปลยนแปลงของราคาเมอราคาของสนคาสงขนปรมาณอปสงคจะลดลง แตเมอราคาของสนคาลดลงปรมาณอปสงคจะเพมขน จงสรป

P1

Q1 Q0

P0

D

ปรมาณ

ราคา

95

ไดวาการเปลยนแปลงของปรมาณเสนอซอหรอการเปลยนแปลงอปสงคหมายถง การเปลยนแปลงอนเนองจากการเปลยนแปลงในราคาสนคา จงท าใหปรมาณเสนอซอเปลยนในลกษณะเคลอนไปตามเสนอปสงคเดม และการเปลยนแปลงของอปสงคประเภทนท าใหเสนอปสงคเคลอนไหวอยภายในเสนเดม เพยงแตมการเคลอนจากจดหนงไปยงอกจดหนงเทานน แสดงดงภาพท 2.4

ภาพแสดงท 3.4 การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคในสนคา

จากภาพแสดงท 3.4 นน เดมราคาสนคาอย ณ ระดบ P0ปรมาณซอจะเทากบ Q0 จากนนราคาสนคาลดลงอยท P1ปรมาณซอจะเพมขนเปน Q1 โดยจะเหนไดจากการเคลอนยายจากจด A ไปยงจด B บนเสนอปสงคเดยวกน

A

B

P0

P1

ราคา

ปรมาณ Q0 Q1

96

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคของทเรยนในตลาดแหงหนงมดงน

ภาพแสดงท 3.5 การเปลยนแปลงปรมาณซอ

จากภาพแสดงท 3.5 จะแสดงใหเหนวาเสนอปสงคของตลาดนน เดมราคาทเรยนกโลกรมละ 80 บาท ปรมาณซอทงตลาดจะเทากบ 300 กโลกรม ทจด B เมอราคาลดลงเหลอกโลกรมละ 60 บาท ปรมาณซอจะเพมขนเปน 400 กโลกรม ทจด C เมอราคาเพมขนเปนกโลกรมละ 100 บาท ปรมาณซอจะลดลงเหลอ 200 กโลกรม ทจด A ซงเปนการเปลยนแปลงปรมาณซอทมผลมาจากการเปลยนแปลงราคาจากจดหนงไปยงอกจดหนงบนเสนอปสงคเดม โดยจะไมมเคลอนยายต าแหนงหรอการขยบทเสนอปสงคดงกลาว

2. การเปลยนแปลงตามระดบอปสงค (Change In Demand) การเปลยนแปลงระดบอปสงค คอ การเปลยนแปลงในปจจยทก าหนดอปสงคอน ๆ นอกเหนอจากราคา ขณะทราคาของสนคายงคงเดม แตจะสงผลใหราคาสนคาทผบรโภคตองการซอเปลยนแปลงไป ท าใหมการเปลยนแปลงจ านวนซอจากปจจยนน การเปลยนแปลงระดบอปสงคเกดจากปจจยตวอนทไมใชราคาของสนคาซงเกดจากปจจยทเปนตวก าหนดอปสงคโดยออม มผลท าใหปรมาณการซอเพมขน หรอลดลง ณ ระดบราคาเดม เชน รายไดของผบรโภค ราคาสนคาชนดอน เปนตน และการเปลยนแปลงอปสงคในกรณนจะเปนการเปลยนแปลงลกษณะการเคลอนยายเสนอปสงคไปทงเสน จากเสนเดมไปสเสนใหมโดยถาเสนอปสงคเคลอนยายไปทางขวาของเสนเดมแสดงวาอปสงคเพมขน แตถาหากเสนอปสงคเคลอนยายไปทางซายแสดงวา อปสงคลดลง ดงภาพแสดงท 3.6 น

A

B

C

0

100

80

60

300 200 400

ราคา

ปรมาณซอ

97

ภาพแสดงท 3.6 การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคในสนคา

จากภาพแสดงท 3.6 จะเหนไดวาเสน D2 เปนเสนอปสงคเดมกอนการเปลยนแปลง โดยสมมตใหมการเปลยนแปลงระดบรายไดของผบรโภค ถาผบรโภคมรายไดเพมขน เสนอปสงคจะเคลอนยายไปทางขวามอของเสนอปสงคเดม คอ จากเสน D2เปนเสน D1 แตถาผบรโภคมรายไดลดลง เสนอปสงคจะเคลอนยายไปทางซายมอของเสนอปสงคเดม คอ จากเสน D2 เปนเสน D3 ดงนน การเปลยนแปลงลกษณะนจะท าใหราคาของสนคาไมเปลยนแปลงแตอปสงคเปลยนแปลง เนองจากการเปลยนแปลงระดบอปสงคจากปจจยอน ดงนนเสนอปสงคจะไมใชการเคลอนทภายในเสนเหมอนกรณแรกแตเปนลกษณะทมการยายของเสนนนเอง

P

ราคา

ปรมาณ

D3

D2

D1

98

ภาพแสดงท 3.7 การเปลยนแปลงอปสงค

จากภาพแสดงท 3.7 เสน D1 เปนเสนอปสงคของทเรยน จด A จด B และจด C เปนจดทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณซอ ณ ระดบราคา 100 บาท 80 บาท และ 60 บาท เมอจ านวนผบรโภคเพมขนจะท าใหความตองการซอเพมขนทกระดบราคา จงเกดเสนอปสงคเสนใหม คอ D2จด E จด F

และจด G เปนจดทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณซอใหมกบระดบราคา 100 บาท 80 บาท 60 บาท ตามล าดบอปสงคทเพมขน ดงนน การเปลยนแปลงของอปสงคจงสามารถสรปได ดงน

1. การลดลงของปรมาณอปสงคหากราคาสนคาชนดหนงเพมขน เมอปจจยอนคงท ปรมาณอปสงคจะลดลง เกดการเคลอนตวขนไปตามเสนอปสงค D

2. การลดลงของระดบอปสงค อปสงคลดลงโดยทเสนอปสงคเคลอนไปทางซายของเสนเดม เมอราคาของสนคาทดแทนกนไดในการผลตลดลง ราคาของสนคาทประกอบกนเพมขน คาดวาราคาของสนคาชนดนนจะลดลงหรอคาดวารายไดจะลดลงในอนาคต รายไดลดลงจ านวนผซอลดลงเปนตน

3. การเพมขนของราคาอปสงค หากราคาสนคาชนดหนงลดลง เมอปจจยอนคงทปรมาณอปสงคจะเพมขน เกดการเคลอนตวลงไปตามเสนอปสงค

4. การเพมขนของระดบอปสงคอปสงคจะเพมขนทกระดบราคา และเสนอปสงคจะเคลอนไปทางขวาของเสนเดมเมอราคาของสนคาใชทดแทนกนไดเพมขน ราคาของสนคาทใชประกอบกนลดลง คาดวาราคาของสนคาชนดนนจะเพมขนหรอคาดวารายไดจะเพมขนในอนาคตรายไดเพมขนจ านวนผซอเพมขนเปนตน ทงน ปจจยทก าหนดการเปลยนแปลงของอปสงคดงกลาว ไดแก

100

80

60

3,000 2,000 4,000 5,000

A

B

C

D1 D2

G

F

E

ราคา

ปรมาณ

99

1. ราคาของสนคา เมอราคาสนคาแพงขนความตองการจะลดลง

2. รายไดของผบรโภคในกรณทเปนสนคาปกต (Normal Goods) เมอผบรโภคมรายไดเพมขน จะบรโภคเพมขน ถารายไดเพมขน แตผบรโภคซอสนคานนลดลง แสดงวาสนคานนเปนสนคาดอยคณภาพ (Inferior Goods) เชน บะหมกงส าเรจรป ซงไมไดหมายถง คณภาพของสนคาจรง ๆ วา บะหมกงส าเรจรปไมดแตเปนเรองของการรบรของผบรโภคแตละคนทอาจมมมมองแตกตางกนไป เชน ถารวยขนกไมอยากกนบะหมกงส าเรจรป อาจหนไปกนอยางอนแทน เชน ไกทอด เปนตน

3. ราคาสนคาอน ๆ ทเกยวของซงอาจแบงไดเปน 2 ประเภท คอสนคาทใชทดแทนกน เชน กรณเมอหมราคาแพงขนผบรโภคจะบรโภคหมลดลง ขณะเดยวกนผบรโภคกอาจจะหนไปบรโภคไกหรอปลาหรอสตวน าอน แทนและสนคาทใชประกอบกน เชน กรณราคาน ามนแพงขนความตองการซอรถยนตกจะลดนอยลงดวย เปนตน

4. รสนยมของผบรโภค เชน หากรสนยมในการบรโภคเปลยนแปลงไปจะท าใหความตองการสนคาทเคยใชอยเปลยนแปลงไป

5. การคาดการณรายไดในอนาคต เชน หากผบรโภครวาจะไดมการปรบขนเงนเดอนกจะบรโภคลวงหนาไปกอนท าใหความตองการบรโภคสนคาสงขน

6. ปจจยอน ๆ เชน ฤดกาล จ านวนประชากร ฯลฯ


แนวคดพนฐานอปทาน (Supply) อปทาน หมายถง ปรมาณสนคาชนดใดชนดหนงทผผลตเตมใจจะขายในตลาดภายในระยะเวลาใดเวลาหนง ณ ระดบราคาตาง ๆ กนของสนคาชนดนน (รตนา สายคณต และชลลดา จามรกล, 2549) อปทาน หมายถง จ านวนสนคาหรอบรการทผผลตมความเตมใจทจะผลตและน าออกขาย ณ ระดบราคาตาง ๆ ภายในระยะเวลาทก าหนด (วนรกษ, 2551) อปทาน หมายถง ปรมาณของสนคาและบรการทผผลตหรอผขายน าออกมาขายในตลาดตามราคาทก าหนด อปทานของสนคาและบรการชนดหนงจะมมากหรอนอย ขนอยกบปจจยหลายประการ ไมวาเปนราคาของสนคาทท าใหผผลตพอใจทจะน าออกมาขาย ปจจยการผลตทกประเภท สภาพอากาศ หรอการเปลยนแปลงของราคาสนคาอนโดยผผลตจะพจารณาปจจยเหลาน วาจะมผลกระทบตอการผลตหรอการน าออกมาจ าหนายหรอไมเพยงใด (ไพรนทร และวรรณา, 2547) จากความหมายของอปทานดงกลาวจงสรปไดวา อปทาน คอ ปรมาณความตองการเสนอขายสนคาหรอบรการของผผลต ทมความเตมใจทจะเสนอขาย ณ ระดบราคาตาง ๆ โดยสมมตใหปจจยอนคงทและอปทานประกอบดวย 2 สวนทส าคญ คอ

1. ความเตมใจทจะเสนอขาย (Willingness) คอ ความยนดหรอเตมใจทจะเสนอขายสนคาเพอสนองตามความตองการของผบรโภค ณ ระดบราคาตาง ๆ

100

2. ความสามารถในการขาย (Ability to Sell) คอ ความสามารถในการผลตและจ าหนายสนคาตอความตองการของผบรโภค ณ ระดบราคาหนง ๆ ซงจะถกก าหนดโดยความตองการของผบรโภคเปนหลก

ประเภทของอปทาน

อปทานมเพยงประเภทเดยว คอ อปทานตอราคา ซงอปทานตอราคา คอ จ านวนตาง ๆ ของสนคาชนดใดชนดหนงทผผลตพรอมทจะผลตออกขาย ณ ระดบราคาตาง ๆ ภายในระยะเวลาทก าหนด (ประพนธ, 2554) และ (วรณสร, 2553) กลาววา อปทานตอราคา หมายถง ปรมาณสนคาชนดใดชนดหนงทผผลตหรอผขายมความตองการเสนอขาย ณ ระดบราคาตางกนของสนคาชนดนนในชวงเวลาใดเวลาหนง ทงน อปทานภายในตลาด ม 2 ชนด คอ

1. อปทานสวนบคคล คอ ปรมาณสนคาและบรการตาง ๆ ทผผลตหรอผขายแตละรายน าออกมาขายในระดบราคาตาง ๆ ในชวงระยะเวลาหนง

2. อปทานรวม คอ ปรมาณสนคาและบรการทผผลตหรอผขายรวมทงตลาดน าออกมาจ าหนายในตลาดแหงใดแหงหนง ในระดบราคาตาง ๆ ของชวงเวลาใดเวลาหนง


กฎของอปทาน (Law Of Supply) กฎของอปทาน หมายถง ความสมพนธระหวางปรมาณการเสนอขายสนคากบราคาของสนคา โดยทปรมาณสนคาและบรการชนดใดชนดหนง ทผผลตหรอผขายตองการจะน าเสนอขายจะมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบราคาของสนคาและบรการชนดนน จากกฎของอปทาน สรปไดวา ถาราคาสนคาเพมขน ปรมาณการเสนอขายจะเพมขน ถาราคาสนคาลดลง ปรมาณการเสนอขายกจะลดลงเชนเดยวกน (ปยะพร, 2542) และ (วรณสร, 2553) กลาวถง กฎของอปทานวาเมอก าหนดใหปจจยอนคงท ถาราคาสนคาชนดหนงถกลงปรมาณของสนคานนกจะนอยลง และในทางกลบกนถาราคาสนคาชนดหนงแพงขน ปรมาณสนคากจะมากขนดวย ซงจะพบวาปรมาณขายสนคาชนดหนงจะแปรผนตรงตามราคาสนคาชนดนน จากความหมายดงกลาวจงสรปวา กฎของอปทาน หมายถงปรมาณของสนคาหรอบรการทตองการขายซงจะแปรผนโดยตรงกบระดบราคาของสนคาหรอบรการชนดนน ภายใตขอสมมตทวาปจจยอนคงท ท าใหปรมาณอปทานของสนคาจะเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกนกบราคาของสนคาเมอราคาสนคาสงขนปรมาณอปทานกจะเพมขนเนองจากผผลตมความตองการทจะเสนอขายมากขนเพราะก าไรทไดสงขน แตเมอราคาสนคาลดลง ปรมาณอปทานกจะลดลง เนองจากก าไรทไดลดลงลกษณะทวไปของเสนอปทานจงเปนเสนทมความชนเปนบวก เอยงขนจากซายไปขวา และจากกฎของอปทานนแสดงวา เมอราคาเพมขนปรมาณความตองการขายกจะเพมขน ในทางกลบกน หากราคาลดลง ปรมาณความตองการขายกจะลดลงทเปนเชนนเพราะตวก าหนดอปทาน

101

ปจจยก าหนดอปทาน (Supply Determinants) ตวก าหนดอปทาน หมายถง สงทมผลตอความตองการในการขายสนคาหรอบรการ ณ เวลาใดเวลาหนง โดยปกตราคาของสนคาหรอบรการนนจะเปนตวก าหนดอปทานซงปจจยทมผลก าหนดอปทานนนจะมลกษณะเดยวกบตวก าหนดอปสงค และราคาของสนคาหรอบรการนนจะเปนสาเหตจงใจผผลตรายใหมใหเขาสตลาดมากขน เนองจากระดบราคาสนคาทสงสงผลถงผลก าไรทผขายจะไดรบ แตปรมาณความตองการขายสนคาหรออปทานกไมไดขนอยกบราคาของสนคาเพยงอยางเดยวแตยงขนอยกบปจจยอน ๆ ทเปนตวก าหนดอปทานดวย

ปจจยทเปนตวก าหนดอปทาน มดงตอไปน

1. ราคาของปจจยทใชผลต (Resource Price) ราคาปจจยการผลตเปนตวก าหนดตนทนการผลตของสนคาหรอบรการ ถาราคาของปจจยการผลตสงขนจะท าใหตนทนการผลตสนคานนสงขนดวย ผขายจะตองขายสนคาในราคาทสงขน เพอรกษาระดบของก าไร สงผลใหปรมาณความตองการขายหรออปทานลดลงไดแตถาราคาของปจจยการผลตลดลงจะท าใหตนทนการผลตสนคาลดลงดวย มผลท าใหอปทานเพมขนเชนกน

2. ราคาสนคาททดแทนกนได (Substitution) หมายถง สนคาชนดหนงทผบรโภคมองวาสามารถทดแทนดวยสนคาอกชนดหนงได การเปลยนแปลงของราคาสนคาททดแทนกนไดจงมผลกระทบตออปทานของสนคาอกชนดหนงไดสงผลใหมการลดปรมาณการผลตลง เชน ถาราคามนส าปะหลงลดลง ชาวสวนอาจหนไปปลกออยแทน ท าใหปรมาณความตองการขายมนส าปะหลงลดลงแตอปทานของออยจะเพมขน

3. ตนทนการผลต (Cost) ปรมาณความตองการเสนอขายจะเปลยนแปลงไปในทศทางตรงกนขามกบตนทนการผลตถาตนทนการผลตของสนคาหรอบรการสงขนอปทานจะมนอยลงแตถาตนทนการผลตลดลงอปทานจะมมากขนเพราะตนทนการผลตทต าจะท าใหผผลตไดก าไรมาก สวนตนทนการผลตทสงจะท าใหผผลตไดก าไรนอย ท าใหอปทานนอยเทคนคผลต (Technology) ความกาวหนาทางเทคโนโลยทใชในการผลตเปนตวก าหนดอปทานทมความส าคญมากในปจจบน โดยเฉพาะเทคโนโลยสมยใหม รวมไปถงประสบการณและความเชยวชาญของผผลตแตละราย เทคนคการผลตทดจะท าใหตนทนการผลตตอหนวยลดลง ใชปจจยการผลตเทาเดมแตผลตสนคาไดมากขนท าใหอปทานของสนคาของผผลตรายนนมมากขน

4. จ านวนผผลต (Number of Sellers) จ านวนผผลตสงผลตอระดบของอปทาน โดยอปทานจะเปลยนแปลงในทศทางตรงกนขามกบจ านวนผผลต สนคาทมผผลตจ านวนมากยอมมการแขงขนกนทสง ก าไรนอย และมสวนแบงทางการตลาดทนอยลงตามล าดบ ท าใหมอปทานนอย แตถาสนคานนมผผลตจ านวนนอย มการแขงขนกนต า ท าใหมก าไรมากและมสวนแบงทางการตลาดทสง ท าใหอปทานมากเชนกน

102

5. จดมงหมายของธรกจ (Objective) เปาหมายธรกจนบเปนอปทานทส าคญตวหนงของบรษท เชน เปาหมายของบรษทใหญตองขายใหไดมากทสด

6. การคาดการณราคาสนคาในอนาคต (Expectation) การคาดการณราคาสนคาในอนาคตจะสงผลทางจตวทยาตอผผลต ถาผผลตคาดการณวาราคาสนคาในอนาคตจะสงขนผผลตจะลดปรมาณการผลตลง เพอจะน าไวขายในอนาคตท าใหอปทานลดลง ในทางกลบกนถาผผลตคาดวาราคาสนคาในอนาคตจะลดลงผผลตจะเรงผลต ปรมาณการขายในปจจบนมากขน เพอทจะรบระบายสนคาออก ท าใหอปทานเพมขน จะเหนไดวามปจจยตาง ๆ ทมอทธพลตอปรมาณความตองการขายหรออปทานของสนคาและบรการ ซงปจจยใดทมอทธพลตอปรมาณความตองการขายหรออปทาน จะถกเรยกวาเปนตวก าหนดอปทาน

7. ภาษทรฐเกบ (Tax) ถารฐเกบภาษเพมขน ตนทนการผลตกจะสงขน ก าไรนอยลง ผผลตกจะท าการผลตนอยลง อปทานจะลดลง

8. สภาพดนฟาอากาศและฤดกาล (Season) สภาพอากาศมผลตอปรมาณผลผลตของสนคาเกษตร เชน ถาสภาพอากาศปกตท าใหอปทานมาก ผลผลตทางการเกษตรจะมมาก และในทางกลบกนถาอากาศไมปกตท าใหอปทานนอย ผลผลตทางการเกษตรกนอยเชนกน


ตารางอปทาน (Supply Schedule) ตารางอปทาน หมายถง ตารางทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณอปทานของสนคา ณ ระดบราคาสนคาตาง ๆ ซงเปนไปตามกฎของอปทานโดยมหลกการเดยวกบอปสงค ตารางอปทานแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

1. ตารางอปทานสวนบคคล (Individual Supply Schedule) จะมลกษณะเชนเดยวกบกรณของอปสงค คอ เปนตารางทแสดงปรมาณอปทานของสนคาของบคคลใดบคคลหนง ณ ระดบราคาตาง ๆ เมอน าคอนดบราคาสนคาและอปทานสนคามาวาดกราฟเสนอปทานจะมลกษณะเอยงขนจากซายไปขวา และไดเสนอปทานสวนบคคล (Individual Supply Curve) ทมความชนเปนบวก

103

ตารางท 3.3 อปทานของรานคา ก. ราคา (บาท) ปรมาณอปทาน (กโลกรม)

2

4

6

8

10

20

30

40

ภาพแสดงท 3.8 เสนอปทานของรานคา ก. 2. ตารางอปทานรวม (Total Supply Schedule) เปนตารางปรมาณอปทานของสนคาในตลาดทไดจากการรวมอปทานของแตละบคคลทงหมดเขาดวยกนในแตละระดบราคา เมอน าคอนดบราคาสนคาและอปทานสนคามาวาดกราฟเสนอปทานจะมลกษณะเสนเอยงขนซายไปขวา และไดเสนอปทานรวมของตลาด (Total Supply Curve) หรออปทานตลาดทมความชนเปนบวก

ตารางท 3.4 ปรมาณอปทานของรานคาและอปทานตลาด

ราคา (บาท) อปทานรานคา ก

(กโลกรม) อปทานรานคา ข.

(กโลกรม) อปทานตลาด

(กโลกรม) 2

4

6

8

10

20

30

40

20

30

40

50

10 + 20 = 30

20 + 30 = 50

30 + 40 = 70

40 + 50 = 90

0

2

4

6

8

10 20 30 40

ราคา

ปรมาณ

104

ภาพแสดงท 3.9 อปทานรานคา ก. อปทานรานคา ข. และอปทานของตลาด

สมการอปทาน (Function of Supply) สมการอปทานเปนรปแบบสมการทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณของสนคาทผผลตเตมใจผลตออกขายทเปนตวแปรตาม กบระดบราคาตาง ๆ ของสนคานนทเปนตวแปรอสระ โดยก าหนดใหปจจยอนทมผลตออปทานคงท

สมการอปทานตอราคามรปแบบสมการคอ

Qx = f (Px) โดยท Qx = ปรมาณเสนอขายของสนคา Px = ราคาของสนคา

จากสมการ จะเหนวาราคากบปรมาณการขายมความสมพนธแบบแปรผนในทางเดยวกน (Linear) จงท าใหกราฟมความชนเปนบวก ลกษณะเสนเอยงขนจากซายไปขวา ดงภาพแสดงท 3.10

ภาพแสดงท 3.10 เสนอปทาน

ราคา

0

4

6

8

2

20 30 40 50

ราคา

0

2

4

6

8

10 20 30 40

ราคา

8

6

4

2

0 30 50 70 90

ปรมาณ ปรมาณ ปรมาณ

0 ปรมาณ

ราคา S

นาย ก. นาย ข. ตลาด

105

ยกตวอยาง สมการของอปทานกบปจจยชนดตาง ๆ ทเปนตวก าหนดปรมาณเสนอขายสนคาและบรการชนดนน เชน

Qs = f (Px , C , Py , T , S)

โดยท Qs = ปรมาณเสนอขายสนคาและบรการของสนคา Px = ราคาของสนคาทเสนอขาย

C = ตนทนการผลต

Py = ราคาของสนคาชนดอนทเกยวของกบปรมาณสนคาทเสนอขาย

T = เทคนคการผลต

S = ฤดกาล เปนตน


การเปลยนแปลงอปทานคอ การเปลยนแปลงเมอมตวก าหนดอปทานเปลยนหรอปจจยทมอทธพลตอปรมาณอปทานเปลยน ซงการเปลยนแปลงของอปทานนนจะมลกษณะเชนเดยวกบการเปลยนแปลงของอปสงค การเปลยนแปลงของอปทานม 2 ประเภท ดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงปรมาณอปทาน (Change in Quantity Supply) เกดจากราคาของสนคานนเปลยน โดยการเปลยนแปลงนเปนไปตามกฎของอปทาน คอ ปรมาณอปทานจะมความสมพนธในทางเดยวกนกบการเปลยนแปลงของราคาเมอราคาสนคาชนดหนงเปลยนแปลงปรมาณขายของสนคาชนดนนจะเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกบระดบราคา เชน เมอราคาสงขนสนคาตองการเสนอขายจะเพมขนดวย ในทางตรงกนขาม เมอราคาสนคาชนดนนลดลงจ านวนสนคาทผผลตตองการเสนอขายจะลดลงดวยเชนกนเรยกการเปลยนแปลงนวา การเปลยนแปลงปรมาณขาย การเปลยนแปลงในกรณนเปนการเปลยนแปลงจากจดหนงไปยงอกจดหนงบนเสนอปทานเดยวกน เปรยบเสมอนกบผผลตปรบเปลยนการขายของตนเองเสยใหม ตามการเปลยนแปลงราคาของสนคา ดงภาพแสดงท 3.11

ภาพแสดงท 3.11 การเปลยนแปลงปรมาณอปทานในสนคา

ราคา

ปรมาณ 0

S

Q0 Q1

P0

P1

106

จากภาพแสดงท 3.11 เมอราคาสนคาเพมจาก P0 เปน P1 ปรมาณการเสนอขายสนคากจะเพมขนตามกฎของอปทาน คอ จาก Q0 เปน Q1 นนเอง

2. การเปลยนแปลงระดบอปทาน (Change in Supply) การเปลยนแปลงระดบอปทานเกดจากปจจยทเปนตวก าหนดอปทานโดยออม ซงเปนปจจยตวอน ๆ ทไมใชราคาของสนคา มผลท าใหปรมาณการซอเพมขนหรอลดลง ณ ระดบราคาเดม เชน ตนทนการผลต เทคนคการผลต การคาดการณราคาสนคาในอนาคต ฤดกาลเปนตน การเปลยนแปลงอปทานกรณน เปนการเปลยนแปลงลกษณะการเคลอนยายเสนอปทานไปทงเสนจากเสนเดมไปสเสนใหมโดยถาเสนอปทานเคลอนยายไปทางขวาของเสนเดม แสดงวาอปทานเพมขนถาเคลอนยายไปทางซายแสดงวาอปทานลดลง ดงภาพน

ภาพแสดงท 3.12 การเปลยนแปลงอปทาน

จากภาพแสดงท 3.12 เสน S0 คอ เสนอปทานเดมกอนการเปลยนแปลง โดยสมมตวามการปรบคาจางแรงงานขนต าเพมขน จงท าใหผผลตมตนทนทสงขน และเสนอปทานจะเคลอนยายไปทางซายมอของเสนอปทานเดม คอ จากเสน S0เปนเสน S2 แตถามการปรบอตราคาจางแรงงานขนต าลดลง เสนอปทานจะเคลอนยายไปทางขวามอของเสนอปสงคเดม คอ จากเสน S0เปนเสน S1ดงน น การเปลยนแปลงลกษณะนเปนการเปลยนแปลงระดบอปทานโดยการยายของเสน โดยราคาของสนคาไมไดมการเปลยนแปลงแตอปทานเปลยนแปลงเนองจากการเปลยนแปลงจากปจจยอน ๆ

ราคา

P

0 Q2 Q0 Q1

S1

S0

S2

ลด เพม

107

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงเทคโนโลยการผลต

ภาพแสดงท 3.13 การเปลยนแปลงเสนอปทานเนองจากเทคโนโลยการผลต

จากภาพแสดงท 3.13 ระดบราคาเดมคอ P ปรมาณขายจะอยท Q0 แตถาหากมการเปลยนแปลงเทคโนโลยท าใหปรมาณการผลตเพมขนเปน Q1 ซงจะแสดงใหเหนถง “อปทานเพม (Increase in

Supply) ” คอการท าใหเสนอปทานเปลยนแปลงไปจากเสน S0 เปน S1 และ “อปทานลด (Decrease in

Supply) ” ณ ระดบราคา P ถาการเปลยนแปลงปรมาณการผลตลดลงเปน Q2 ท าใหเสนอปทานเปลยนแปลงไปจากเสน S0 เปน S2 ดงนน การเปลยนแปลงของอปทานจงสรปได ดงน

1. การลดลงของปรมาณอปทาน หากราคาสนคาชนดหนงลดลง เมอปจจยอนคงท ปรมาณอปทานจะลดลง เกดการเคลอนตวลงไปตามเสนอปทาน

2. การลดลงของระดบอปทานอปทานจะลดลงทกระดบราคาและเสนอปทานจะเคลอนไปทางซายของเสนเดม เชนราคาของสนคาทใชทดแทนกนไดในการผลตเพมขน ราคาของสนคาทใชประกอบกนในการผลตลดลง ราคาของปจจยการผลตหรอวตถดบอน ๆ เพมขน การคาดการณวาราคาของสนคาชนดนนจะเพมขน จ านวนผขายลดลงผลตภาพลดลง เปนตน

3. การเพมขนของปรมาณอปทานหากราคาสนคาชนดหนงเพมขนเมอปจจยอนคงทปรมาณอปทานจะเพมขน เกดจากการเคลอนตวขนไปตามเสนอปทาน

4. การเพมขนของระดบอปทานอปทาน จะเพมขนทกระดบราคาและเสนอปทานจะเคลอนไปทางขวาของเสนเดม (จากS0 เปน S2) เชน ราคาของสนคาทใชทดแทนกนไดในการผลตลดลง ราคาของ

P

S2 S0

S1

0 Q2 Q0 Q1

ราคา

ปรมาณ

108

สนคาทใชประกอบกนในการผลตเพมขน ราคาของปจจยการผลตหรอวตถดบลดลง การคาดการณวาราคาของสนคาชนดนนจะลดลง จ านวนผขายเพมขนผลตภาพเพมขน เปนตน

ทงน ปจจยทก าหนดการเปลยนแปลงในอปทาน ไดแก

1. ราคาของสนคา เมอราคาแพงขนความตองการขายกมากขนดวย

2. ราคาของปจจยการผลตหรอตนทนการผลต เชน หากตนทนคาขนสงแพงขนเพราะราคาน ามนแพงขนแตราคาสนคาทน าไปวางขายไมเปลยนแปลง จะท าใหผผลตอยากขายสนคาในปรมาณทนอยลง เพราะไดก าไรนอย

3. ราคาสนคาอนทเกยวของ เชน กรณทราคาสนคาแพงขน มผลท าใหอปทานของสนคาชนดทผลตอยลดลง ตวอยางทเหนไดชดเชนเมอราคาขาวโพดแพงขนคนทเคยปลกมนส าปะหลงอยอาจหนไปปลกขาวโพดแทนและลดการปลกมนส าปะหลงซงผลท าใหอปทานของมนส าปะหลงสงขนขณะทอปทานของขาวโพดลดลงเปนตน

4. เทคโนโลยในการผลตสนคา เชน หากมการคดคนเทคโนโลยทดขน ท าใหผลตไดปรมาณสนคาทมากขนดวยตนทนทเทาเดมจะท าใหปรมาณการเสนอขายสนคาเพมขนได

5. การคาดการณในอนาคต เชน หากผผลตผขายคาดวาเศรษฐกจจะขยายตว กเสนอขายสนคาในปรมาณทเพมขนเปนตน

6. ปจจยอน เชน ฤดกาล ภาษและเงนอดหนน จ านวนผขาย และโครงสรางตลาดสนคาฯลฯ


การเปลยนแปลงปรมาณอปสงคและการเปลยนแปลงปรมาณอปทานมสาเหตเหมอนกนคอ ถาราคาสนคาเปลยนแปลง แตปจจยอนคงท ท าใหเสนอปสงคและอปทานคงเดม เปนการเปลยนแปลงตามกฎของอปสงคและกฎของอปทาน สวนการเปลยนแปลงระดบของอปสงคและการเปลยนแปลงของระดบอปทานนนมลกษณะท านองเดยวกน คอ ปรมาณสนคาเปลยนแปลง เนองจากราคาสนคาคงท แตปจจยอนเปลยนแปลง ท าใหเสนอปสงคและเสนอปทานยายไปจากเดม สามารถสรปเปรยบเทยบการเปลยนแปลงปรมาณและการเปลยนแปลงระดบอปสงคและอปทาน (สจตรา, 2550) ดงตารางแสดงท 3.5

109

ตารางท 3.5 เปรยบเทยบการเปลยนแปลงอปสงคและอปทาน

อปสงค อปทาน

การเปลยนแปลงปรมาณอปสงค กรณเสนอปสงคคงท แตปรมาณซอเปลยนแปลง เนองจากราคาสนคาเปลยนแปลง แตปจจยอนคงท โดยทราคาเพมอปสงคจะลด แตถาราคาลดอปสงคจะเพม

การเปลยนแปลงปรมาณอปทาน กรณเสนอปทานคง ท แ ตป รมาณขาย เป ลยนแปลง เนองจากราคาสนคาเปลยนแปลง แตปจจยอนคงท โดยทราคาเพมอปทานจะเพม แตถาราคาลดอปทานกจะลดลง

การเปลยนแปลงระดบอปสงค กรณทเสนอปสงคและปรมาณซอเปลยนแปลง เนองจากราคาสนคาคงท แตปจจยอนเปลยน เชน รายได การโฆษณา รสนยม ประชากร ราคาสนคาอนทเกยวของ เปนตน

การเปลยนแปลงระดบอปทาน กรณท เสนอปทานและปรมาณขายเปลยนแปลง เนองจากราคาสนคาคงท แตปจจยอนเปลยน เชน ราคาวตถดบ ความกาวหนาทางเทคโนโลย ตนทนการผลต การเกบภาษ เปนตน

P D1 D0 D2

0 Q

S2 S0 S1

P

0 Q

P

0 Q

P

0

S

Q

110

ดลยภาพและการเปลยนแปลงดลยภาพของตลาด การก าหนดราคาของสนคาและบรการนนถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของตลาด ทเรยกวา กลไกราคา (Price Mechanism) ซงอปสงคแสดงถงจ านวนความตองการของผบรโภคในการซอสนคาชนดหนงในแตละระดบราคา และอปทานแสดงถงจ านวนความตองการของผผลตในการผลตสนคาชนดนนในแตละระดบราคา แตในความเปนจรงปรมาณความตองการซอสนคาจะไมเทากบปรมาณความตองการขายของสนคาในชวงเวลาใดเวลาหนง จงเรยกวา อปสงคไมเทากบอปทานตลาดจงมการเปลยนแปลงของราคาสนคาใหอปสงคมจ านวนใกลเคยงกบอปทานมากทสดตามกฎของอปสงคและอปทาน เพอใหอปสงคเทากบอปทานและใหอปสงคเทากบอปทาน และถาหากอปสงคของสนคามมากกวาอปทานของสนคาราคาสนคาจะมแนวโนมสงขน เมอราคาสนคาสงขนจะท าใหอปทานเพมขนและอปสงคจะลดลง ในทางตรงขามถาอปสงคมนอยกวาอปทานราคาสนคานนจะมแนวโนมลดลง เมอราคาสนคาลดลงจะท าใหอปทานลดลงและอปสงคเพมขน การเปลยนแปลงของอปสงคและอปทานของสนคาจะเคลอนไหวสลบกนไปมา จนเขาสจดทอปสงคเทากบอปทานเรยกวา “จดดลยภาพ (Equilibrium Point) ” และ ณ จดดลยภาพนนจะม ราคาดลยภาพ (Equilibrium Price) และปรมาณดลยภาพเกดขน (Equilibrium Quality) ซงจดดลยภาพนนจะเกดเสนอปสงคและอปทานตดกน โดยดลยภาพนจะไมเปลยนแปลงตราบเทาทปจจยก าหนดอปสงคและอปทานไมเปลยนแปลง ดงภาพแสดงท 3.14

ภาพแสดงท 3.14 จดดลยภาพ ระดบราคาและปรมาณดลยภาพ

จะเหนไดวาจดดลยภาพเกดจากเสนอปสงคของผซอและเสนอปทานของผขาย ซงจดทเสนอปสงคและเสนอปทานตดกนทจดดลยภาพนนแสดงถงระดบราคาสนคาและปรมาณการซอและการขายทผซอและผขายพอใจทงสองฝาย สวนระดบราคาทอยเหนอราคาดลยภาพเปนระดบราคาทสงกวาความ

S

ราคา

0 Q

ปรมาณ

P

E

D

111

เปนจรงท าใหผผลตมความตองการทจะเสนอขายมากแตผบรโภคกลบมความตองการซอนอยจงเกดความไมสมดล สงผลใหใหเกดภาวะสนคาลนตลาด (Excess Supply or Surplus) ดงนนผผลตจงตองลดราคาลงเพอกระตนผบรโภคใหมความตองการซอมากขนท าใหราคาลดลงจากเดมจนเขาสราคาดลยภาพ แตในทางตรงขามถาราคาอยต ากวาราคาดลยภาพซงเปนราคาทต ากวาความเปนจรงท าใหผผลตมความตองการขายนอย แตผบรโภคมความตองการซอมากจงเกดความไมสมดลสงผลใหเกดภาวะสนคาขาดตลาด (Excess Demand or Shortage) จงท าใหผบรโภคมความตองการซอมากราคาสนคานนจะสงขน และมผผลตขายสนคามากขนราคากจะมแนวโนมกลบเขาสราคาดลยภาพ

ดงนน การทระดบราคาอยสงกวาหรอต ากวาราคาดลยภาพนนจะเปนระดบราคาทไมสมดล เนองจากราคาทอยสงกวาราคาดลยภาพจะท าใหผบรโภคลดลง ราคาสนคาจะลดลง แตในสวนราคาทอยต ากวาราคาดลยภาพจะท าใหผบรโภคมากขนราคาสนคาจะสงขนเขาสดลยภาพของตลาด แตถาเมอใดทราคาและปรมาณซอขายไมไดอยในระดบดลยภาพ จะท าใหเกดแรงผลกดนจากฝายผบรโภคและฝายผผลตจนกระทงราคาและปรมาณซอขายเขาสดลยภาพของตลาด จากการเปลยนแปลงภาวะดลยภาพดงกลาวเมอเกดขนแลวจะมแนวโนมทจะหยดนงและจะอยไดนาน จนกวาทจะมปจจยบางอยางมากระทบใหอปสงคและอปทานเปลยนแปลงไป เชน

ตารางท 3.6 อปสงคอปทานของเงาะในตลาดแหงหนง

ราคา (บาท / กก.) ปรมาณซอ (Qd) (กก. / วน) ปรมาณขาย (Qs) (กก. / วน) 10 19 10

20 15 11

30 12 12

40 10 13

จากตารางท 3.6 จะเหนไดวา ราคาเงาะ กโลกรม ละ 30 บาท จะท าใหปรมาณเสนอซอเทากบปรมาณเสนอขายพอด คอ เทากบ 12 กโลกรม ดงนนราคาดลยภาพของเงาะเทากบ กโลกรมละ 30 บาท และปรมาณดลยภาพเทากบจ านวน 12 กโลกรม

112

ภาพแสดงท 3.15 ราคาดลยภาพและปรมาณดลยภาพ

ตารางท 3.7 อปสงค อปทาน ของล าไยและสภาวะตลาดในแตละระดบราคา

จากตารางท 3.7 แสดงปรมาณซอและปรมาณขายในแตละระดบราคาทเปนไปได โดยท ราคา 30 บาท ปรมาณซอและปรมาณขายเทากนท 90 กโลกรม ดงนน ตลาดล าไยจะอยภาวะดลยภาพ ราคาดลยภาพ (PE) เทากบ 30 บาท และปรมาณดลยภาพเทากบ 90 กโลกรมแตทระดบราคาอนอปสงคจะไมเทากบอปทาน ท าใหเกดสภาวะอปสงคสวนเกนหรออปทานสวนเกน ดงภาพแสดงท 3.16

ราคาล าไย ปรมาณซอ ปรมาณขาย สภาวะในตลาด

50 70 110 (อปทานสวนเกน = 40 กโลกรม) 40 80 100 (อปทานสวนเกน = 20 กโลกรม) 30 90 90 (อปทานสวนซอ = ปรมาณขาย) 20 100 80 (อปสงคสวนเกน = 20 กโลกรม) 10 110 70 (อปสงคสวนเกน = 40 กโลกรม)

12

30

E

P (บาท)

D

Q (กก.)

113

ภาพแสดงท 3.16 ราคาดลยภาพและปรมาณดลยภาพ

การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพ (Change In Equilibrium) เกดจากการเปลยนแปลงของเสนอปสงคและเสนอปทาน ท าใหราคาหรอปรมาณดลยภาพเปลยนไป ท าใหภาวะดลยภาพเปลยน โดยการเปลยนแปลงภาวะดลยภาพเกดขนได 3 กรณ คอ

1. กรณอปทานไมเปลยน แตอปสงคเปลยน

ภาพแสดงท 3.17 การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพกรณอปทานไมเปลยนแตอปสงคเปลยน

E 30

90

อปทานสวนเกน

อปสงคสวนเกน

S

ปรมาณ

D

Q1 Q0

E1

P0

P1

D1 ปรมาณ

E0

ราคา S

D0

ราคา

114

จากภาพแสดงท 3.17 จะเหนไดวาจดดลยภาพจะเปลยนจากจด E0มาเปนจด E1 ท าใหทงราคาและปรมาณดลยภาพใหมลดลงเปน P1และ Q1 เมอเสนอปสงคเกดการเปลยนแปลงโดยเปลยนจากเสน D0 มาเปนเสน D1แสดงวาอปสงคมการลดลงนนเอง

ตวอยางเชน การเปลยนแปลงของเสนอปสงค ในกรณทรายไดสงขนเสนอปสงคจะเลอนสงขนไปทางขวามอจดดลยภาพจะเลอนจากจด E1มาเปนจด E0 หรอ หากมปจจยทก าหนดอปสงคบางตวเปลยนแปลงไป เชน คาใชจายในการลงโฆษณาลดลง รายไดลดลงหรอรสนยมลดลงเสนอปสงคอาจเลอนลดลงมาทางซายมอได ท าใหเสนอปสงคลดลงจากเสน D0 มาเปน D1จดดลยภาพจะเปลยนเปนจด E1ราคาและปรมาณดลยภาพเปลยนเปนจด P1และ Q1 ตามล าดบ

2. กรณอปสงคไมเปลยน แตอปทานเปลยน

ภาพแสดงท 3.18 การเปลยนแปลงภาวะดลยภาพกรณอปสงคไมเปลยนแตอปทานเปลยน

จากภาพแสดงท 3.18 จะเหนไดวาจดดลยภาพเปลยนจากจด E0 มาเปนจด E1 ท าใหทงราคาดลยภาพใหมเพมขนแตปรมาณดลยภาพใหมลดลงซงจะท าใหอปทานลดลงไปดวย เนองจากเสนอปทานนนเกดการเปลยนแปลงจากเสน S0 มาเปนเสน S1 ยกตวอยาง ถามการคนพบเทคโนโลยใหมทท าใหสามารถผลตสนคาไดคณภาพดขน มผลใหเสนอปทานเปลยนจากเสน S1 มาเปนเสน S0 จดดลภาพจะเปลยนจากจด E1 มาเปนจด E0 ราคาและปรมาณดลยภาพเปลยนมาเปน P0 และ Q0 ตามล าดบหรอกรณเกดภยธรรมชาตท าใหปรมาณผลผลตทางการเกษตรลดลงมผลท าใหเสนอปทานอาจเลอนไปทางซายมอทงเสนได เสนอปทานเลอนจากเสน S0

E0

D

ราคา

P0

P1

0 Q1 Q0

S0

S1

E1

ปรมาณ

115

เปน S1 จดดลยภาพเปลยนจากจด E0และ E1ราคาดลยภาพ และปรมาณดลยภาพเปลยนเปน P1และ Q1

ตามล าดบ

3. กรณอปสงคและอปทานเปลยนแปลงไปทงค

ภาพแสดงท 3.19 ดลยภาพในกรณทอปสงคและอปทานเปลยนแปลงทงค จากภาพแสดงท 3.19 เสนอปสงคและเสนอปทานนนเปลยนแปลง จากเสน D0 และ S0ไปเปนเสน D1และ S1 โดยจดดลยภาพเปลยนจากจด E0มาเปนจด E1 สงผลใหทงราคาดลยภาพใหมลดลงและปรมาณดลยภาพใหมเพมขน เครองมอการจดการราคาของรฐ

ในภาวะทวไปของตลาดความตองการซอยอมไมเทากบความตองการขาย รฐจงจ าเปนตองเขาแทรกแซงกลไกตลาดซงเรยกวธการนวา “การควบคมราคา” ซงการควบคมราคาเปนเครองมอของรฐทใหความชวยเหลอผานทางกลไกตลาด เพอท าใหราคาสนคามเสถยรภาพสนคามปรมาณเพยงพอตอความตองการของตลาด โดยการท าใหราคาสนคาเปลยนแปลงไปซงอาจจะสงหรอต ากวาราคาดลยภาพ โดยเฉพาะกจการทมผลตอความเปนอยของประชาชน เชน ไฟฟา ประปา โทรศพท หรอกจการประเภททปลอยใหระบบราคาท าหนาทตามล าพง อาจสงผลใหสนคาหรอบรการและปจจยการผลตบางอยางราคาแพงหรอต าเกนไปเพอใหความชวยเหลอทงผบรโภคและผผลต ทอาจจะสรางความเดอดรอนใหแกผบรโภคหรอผผลตได ฉะนนรฐจงตองเขาไปแทรกแซง เปนผก าหนดราคาใหมเพอชวยเหลอทงผผลตและผบรโภค ซงวธทรฐบาลใชแทรกแซงราคาของสนคาม 2 วธ ดงน

Q1 Q0

ราคา

P1

P0

0

S1

S0

D1

E0

E1

ปรมาณ

D0

116

1. การก าหนดราคาขนสง (Maximum Control) การก าหนดราคาขนสงเปนการควบคมราคาเพอใหความชวยเหลอผบรโภค ทไดรบความเดอดรอนจากราคาสนคาทจ าเปนแกการด ารงชวตทมราคาสงเกนไป ใชเปนมาตรการทางเศรษฐกจในการแกปญหาเงนเฟอ ใชเปนเครองมอในการกระจายรายได ตลอดทงในยามสงครามทเกดภาวะสนคาขาดแคลน หรอราคาของปจจยการผลตและสนคาทกประเภทมแนวโนมสงขนรฐจะท าการควบคมราคาขนสงโดยการก าหนดราคาขายสงสดของสนคานนไวและหามผใดขายสนคาเกนกวาราคาทรฐบาลก าหนดซงปรมาณความตองการซอทมมากกวาปรมาณการผลตท าใหเกดการขาดแคลนอยางมาก ราคาสนคาและบรการตาง ๆ จะสงขนอยางรวดเรวจนอาจกลายเปนเงนเฟออยางรนแรงได

ภาพแสดงท 3.20 อปสงคสวนเกนเนองจากการก าหนดราคาขนสง

จากภาพแสดงท 3.20 จะเหนไดวา ระดบราคา ณ จดดลยภาพท P0 นนเปนราคาทท าใหผบรโภคเดอดรอนรฐจ าเปนตองก าหนดใหผขายขายสนคาในระดบราคาเพยง P1 เมอราคาลดลงเหลอ P1 จะท าใหผขายมความตองการขายลดนอยลงคอ Q1 แตผซอตองการซอสนคานนเพมขนเปน Q2 ท าใหสนคาขาดตลาดหรอไมเพยงพอแกการจ าหนายเทากบ Q2 – Q1 เมอเกดสนคาขาดตลาด รฐบาลตองด าเนนมาตรการ การใชวธการปนสวนสนคา (Rationing) การปนสวนสนคานจะชวยใหผบรโภคไดรบสนคาไปบรโภคอยางทวถงกนหรอรฐบาลอาจด าเนนมาตรการจดหาสนคามาจ าหนายเพมเตมโดยการสงซอสนคาจากตางประเทศหรอทอนใดเพอชดเชยสวนทขาดแคลน การก าหนดราคาขนสงมกกอใหเกดปญหาการปนสวนและปญหาตลาดมด (Black Market) เกดขนโดยเฉพาะสนคาราคาพเศษทมการจ ากดปรมาณการบรโภคของประชาชน เชน น าตาล ขาวสาร น ามนพช เปนตน

2. การควบคมราคาขนต า (Minimum Price Control) การควบคมราคาขนต าเปนการชวยเหลอผผลตไมใหไดรบความเดอดรอน จากราคาสนคาทผลตไดต าเกนไป การควบคมราคาขนต ารฐบาลจะ

อปสงคสวนเกน

E

D

S

0

P1

ราคา

Q1 Q0 Q2 ปรมาณ

P0

117

ก าหนดราคาซอขายสนคาไมใหต ากวาทรฐบาลก าหนดท าใหเกดอปทานสวนเกนเนองจากการก าหนดราคาขนต า ดงภาพประกอบท 2.21

ภาพแสดงท 3.21 อปทานสวนเกนเนองจากการก าหนดราคาขนต า จากภาพแสดงท 3.21 จะเหนไดวา ราคา ณ จดดลภาพทระดบราคา P0 เปนราคาทต าเกนไป สงผลใหผผลตเดอดรอนรฐจงประกาศใหผรบซอสนคารบซอสนคาในราคา P1ซงเมอราคาอยท P1จะท าใหความตองการซอสนคาลดลงจาก Q0 เปน Q1 และความตองการขายสงขนจาก Q0 เปน Q2 ดงนนจงท าใหสนคาลนตลาดเทากบ Q2 - Q1เมอสนคาลนตลาดรฐบาลจงตองด าเนนมาตรการรบซอสนคา (Purchase Policy) ในสวนทขายไมหมด โดยการระบายไปขายตางประเทศหรอซอเกบไวแลวคอยน าออกจ าหนายเมอสนคาขาดตลาดในเวลาตอไปการประกนราคาขนต านยมใชส าหรบราคาสนคาทเปนผลผลตทางเกษตรกรรม ซงอปสงคมกมความยดหยนนอย ในขณะทอปทานควบคมไดยากเพราะสวนหนงขนอยกบสภาพดนฟาอากาศ เชน ถาปใดดนฟาอากาศดกจะผลตไดมาก ท าใหผลผลตออกสตลาดมากเกนไปท าใหราคาผลผลตจะตกลดลงอยางมากกระทบตอรายไดของชาวไรชาวนาซงสวนใหญยากจน ดงนนรฐบาลจงตองเขาชวยเหลอโดยใชวธการก าหนดราคาขนต า การก าหนดราคาขนต า สามารถแบงได 2 วธ ดงน

1. การก าหนดราคาขนต าโดยรฐบาลรบซออปทานสวนเกน การก าหนดราคาขนต าเปนวธทรฐบาลประกาศราคาประกน และกฎหมายบงคบใหผซอทกรายซอสนคานนในราคาประกน มฉะนนจะมความผดตามกฎหมายสวนอปทานสวนเกนทเหลอรฐจะรบซอไวทงหมด

ราคา

ปรมาณ Q2

Q0

Q1

0

P0

P1

D

อปทานสวนเกน

118

2. การก าหนดราคาขนต าโดยทรฐบาลจายเงนอดหนนใหแกเกษตรกร การประกนราคาขนต าโดยทรฐบาลจายเงนอดหนนใหแกเกษตรกรเปนวธทรฐบาลจายเงนอดหนนใหแกผผลตสนคาบางชนด รฐบาลจะก าหนดราคาประกนขนต าไว แตปลอยใหมการซอขายตามกลไกราคาตลาด และรฐบาลจายเงนชดเชยเทากบสวนตางระหวางราคาประกนกบราคาตลาดใหแกเกษตรกร นโยบายนเปนการประกนราคาขนต า หรอเรยกวานโยบายการพยงราคามลกษณะคลายกบการก าหนดอตราคาจางแรงงานขนต าของแรงงานภายในประเทศ เชน เมอรฐบาลก าหนดอตราคาจางขนต าจะเกนสวนเกนของอปทานแรงงาน ดงนนเมอรฐบาลก าหนดอตราคาจางขนต า จะเกดการวางงานขนในสงคม รฐบาลจะตองหามาตรการอน ๆ เขามาชวย เชน การพฒนาแรงงานสวนเกนใหมประสทธภาพมากขน โดยใหการศกษาฝกอบรม และหามาตรการสงเสรมการลงทนเพอใหมการจางแรงงานมากขน เปนตน

สรป

อปสงค คอ ความตองการของผบรโภค ซงประกอบดวย ความตองการซอ ความเตมใจทจะจายความสามารถทจะซอ ณ ระดบราคาหนง อปสงคสามารถแบงได 3 ประเภท คออปสงคตอราคาอปสงคตอรายได และอปสงคตอราคาอน ๆ และการเปลยนแปลงของอปสงคม 2 ประเภท คอ การเปลยนแปลงตามปรมาณของอปสงคเปนการเปลยนแปลงทเกดจากราคาสนคา และการเปลยนแปลงตามระดบอปสงคในกรณทราคาของสนคาคงเดม และการเปลยนแปลงในปจจยทก าหนดอปสงคอน ๆ นอกเหนอจากราคา อปทาน คอ ปรมาณความตองการเสนอขายสนคาหรอบรการของผผลตทมความเตมใจทจะเสนอขาย ณ ระดบราคาตาง ๆ โดยสมมตใหปจจยอนคงท ซงอปทานสามารถแบงออกได 2 สวน คอ ความเตมใจทจะเสนอขายคอ ความยนดหรอการเตมใจทจะเสนอขายสนคาเพอสนองตามความตองการของผบรโภค ณ ระดบราคาตาง ๆ และ ความสามารถในการผลตและจ าหนายสนคาตอความตองการของผบรโภค ณ ระดบราคาหนง ๆ อปทานสามารถแบงออกเปน 2 ประเภทคอ อปทานของสวนบคคลและอปทานรวม สวนการเปลยนแปลงของอปทานสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ การเปลยนแปลงปรมาณของอปทาน และการเปลยนแปลงระดบอปทาน ส าหรบดลยภาพของตลาดเกดจากการเปลยนแปลงของอปสงคและอปทานของสนคาทมการเคลอนไหวสลบกนไปมา จนเขาสจดทอปสงคเทากบอปทาน เรยกวา จดดลยภาพ แตสาเหตทจะเกดการเปลยนแปลงภาวะดลยภาพนนสามารถเกดได 3 กรณ คอ กรณอปทานไมเปลยน แตอปสงคเปลยนกรณอปสงคไมเปลยน แตอปทานเปลยน และกรณอปสงคและอปทานเปลยนแปลงไปทงค

119


1) อปสงคตลาดและอปทานตลาด มความแตกตางกนอยางไร

2) ฟงกชนของอปสงคและอปทานคออะไร ตวก าหนดฟงกชนอปสงคและอปทานไดแกอะไรบาง

3) ปจจยทก าหนดการเปลยนแปลงในอปสงคและอปทานไดแกอะไรบาง จงอธบาย

4) การก าหนดราคาขนสงและ การก าหนดราคาขนต าแตกตางกนอยางไร จงยกตวอยาง

5) การประกนราคาขนต าใชส าหรบสนคาทเปนผลตผลทางการเกษตร รฐสามารถใชวธการก าหนดราคาขนต าไดกวธ อะไรบาง จงอธบาย

อางอง

กตตศกด ทรงคณชย. (2552) . เศรษฐศาสตรจลภาค 2. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. นราทพย ชตวงศ. (2550) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 9. กรงเทพฯ : คณะเศรษฐศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เบด โรบน, ไมเคล ปารกน, จฑามาศ ทวไพบลยวงษ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: เพยร

สนเอน ดเคชน อนโดไซ. ประพนธ เศวตนนท และไพศาล เลกอทย. (2554) . อปทานและอปสงค. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ปยะพร บญเพญ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพลกษณ, นครปฐม : คณะวทยาการจดการ

สถาบนราชภฏนครปฐม. ไพรนทร แยมจนดา และวรรณา ทองเจรญศรกล. (2547) . เศรษฐศาสตรเบองตน. กรงเทพฯ: เอม

พนธ

รตนา สายคณต และชลลดา จามรกล. (2549) . เศรษฐศาสตรเบองตน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วนรกษ มงมณนาคน. (2551) . เศรษฐศาสตรเบองตน : เศรษฐศาสตรส าหรบบคคลทวไป. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สนคาทใชทดแทนกน. สบคนเมอ 18 มถนายน 2554, จาก http://cyberclass.msu.ac.th/ cyberclass/

cyberclass-uploabs/libs/html/50664/learn6_10.html สจตรา กลประสทธ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ออฟเซท. Case,karl E.,and Ray C.fair., (2004) . Principles of Economics, 7th edition. USA: Pearson

Education.Inc.

http://library.bu.ac.th/search/opac/ResultTitle.cfm?aTextSearch=2009001512&aSearchBy=B&aIsAdvance=Yes

120

Chaiang. Alpha C. (1974) . Fundamental Methods of Mathematical Economics. 2nd ed. New York: McGraw-Hill Book Company

Geoffrey A. Jehle and Philip J. Reny. (2011) . Advanced Microeconomic Theory. USA: Prentice

Hall. Pindyck, R.S. & Rubinfeid, D.L. (2005) . Microeconomics. 6 th ed. The United States of America:

Pearson Prentice-Hall.


เรอง การส ารวจตลาดและผบรโภค



ปจจยก าหนดและกระบวนการตดสนใจของผบรโภค

ทฤษฎอรรถประโยชน การวเคราะหอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวม


ทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน

อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา เสนราคาหรอเสนงบประมาณ

การวเคราะหดลยภาพผบรโภค

การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค



1. อธบายพฤตกรรมตลาดผบรโภค

2. เขาใจหลกทฤษฎอรรถประโยชน 3. สามารถพจารณาอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวม

4. เขาใจกฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม

5. สามารถวเคราะหทฤษฎเสนความพงพอใจเทากนและทฤษฎเสนราคาหรอเสนงบประมาณ

6. สามารถวเคราะหดลยภาพผบรโภค






4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางเพออภปรายพฤตกรรมผบรโภค

5. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนวเคราะหพฤตกรรมผบรโภคโดยใชทฤษฎตาง ๆ

122














บทท 4

การส ารวจตลาดและผบรโภค


ความหมายของการบรโภค

การบรโภค หมายถง การใชประโยชนจากสนคาหรอบรการ เพอตอบสนองความตองการสวนตวหรอครวเรอน เปนกระบวนการทศกษาไดจากทฤษฎพฤตกรรม ซงจะท าใหทราบความตองการซอหรออปสงคของผบรโภค (ศรวรรณ, 2553) การบรโภคทางเศรษฐศาสตร หมายถง การใชประโยชนจากสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการของมนษย การน าสนคาและบรการมาใชประโยชน เพอการผลตเปนสนคาและบรการอน การบรโภคไมไดหมายถงการรบประทานอาหารเพยงอยางเดยว แตรวมถงการใชสนคา หรอการใชบรการ เชน การไปพบแพทยเมอยามเจบปวย การพกโรงแรม การทองเทยว การขนสง การประกนภย เปนตน (ณรงค, 2549) และ (จรศกด, 2550) ไดกลาววา การบรโภคทางเศรษฐศาสตร หมายถง การใชประโยชนจากสนคาหรอบรการ เพอตอบสนองความตองการของมนษย รวมถงการน าสนคาหรอบรการมาใชประโยชนเพอการผลตเปนสนคาหรอบรการอน การบรโภคในทางเศรษฐศาสตรจงหมายถงการอปโภคดวย เชน การทองเทยว การขนสง การประกนภย เปนตน กลาวไดวาการกระท าทท าใหสนคาหรอบรการอยางใดอยางหนงสนเปลองไป เพอเปนประโยชนแกมนษย ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม ถอเปนการบรโภคทงสน ดงนน การบรโภค จงหมายถง การใชประโยชนจากสนคาหรอบรการ เพอสนองความตองการของมนษย รวมถงการน าสนคาหรอบรการมาใชประโยชน เพอการผลตเปนสนคาหรอบรการอน ซงนกจตวทยาไดก าหนดความตองการพนฐานของมนษยไว 5 ระดบ โดยการจดล าดบความตองการจากระดบต าไปยงระดบสง ดงน

1. ความส าเรจสวนตว 2. ความตองการความเคารพนบถอ

3. ความตองการดานสงคม 4. ความตองการความปลอดภย 5. ความตองการของรางกาย ความตองการพนฐานของมนษยนบไดวาเปนรปแบบการบรโภคขนพนฐานของมนษย เชน นางสาวดาเปนสาวโรงงาน ท างานหนก มความตองการอาหารมาก นางสาวดาตองจายคาอาหารกอนเปนอนดบแรก เงนทเหลอจงจะบรโภคสงอน เวลาตอมานางสาวดาไดรบการเลอนต าแหนงเปนหวหนา

124

คนงาน มรายไดเพมขน จงเลอกบรโภคอาหารทมคณคาทางอาหารเพมมากขน เชน อาหารประเภทโปรตน เนอสตว นมเนย ผลไม (ซงแตเดมบรโภคอาหารทมแปงมาก) คาใชจายส าหรบอาหารจงลดลง เมอเทยบตามอตราสวนของรายได แตนางสาวดาน ารายไดเพมเปนคาพกผอนหยอนใจมากขน และเมอนางสาวดามรายไดเพมขนอก คาใชจายเกยวกบอาหารกจะลดลงอกแตจะใชจายไปกบของฟมเฟอยมากยงขน เปนตน

ประเภทของการบรโภค

ในทางเศรษฐศาสตรการบรโภคสามารถนนสามารถแบงตามลกษณะของสนคาได 2 ประเภท คอ การบรโภคสนคาคงทนและการบรโภคสนคาไมคงทน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1. การบรโภคสนคาคงทน (Durable goods consumption) คอ เมอผบรโภคซอสนคาชนดนนไปแลว ผบรโภคสามารถบรโภคสนคานนไดอก การบรโภคลกษณะนเรยกวา Diminution ซงสนคาคงทนเหลานจะมอายการใชงานตามประเภทสนคา โดยผบรโภคจะบรโภคสนคาจนสนคามการเสอมสภาพจนไมสามารถใชงานได เชน บานพกอาศย รถยนต รถจกรยานยนต โทรทศน เปนตน

2. การบรโภคสนคาไมคงทน (Nondurable goods consumption) คอ เมอผบรโภคซอสนคาชนดนนไปแลว ผบรโภคจะไมสามารถบรโภคสนคานนไดอก การบรโภคลกษณะนเรยกวา Destruction ซงสนคาสวนใหญจะเปนสนคาสนเปลอง เชน อาหาร น าดม ยารกษาโรค กาซหงตม เชอเพลง พลงงาน ไฟฟา เปนตน พฤตกรรมตลาดผบรโภค พฤตกรรมตลาดผบรโภค หมายถง การตดสนใจซอสนคาหรอบรการซงมความสามารถในการซอ ผบรโภคจะตองมความเตมใจในการซอสนคาหรอบรการดวย ซอสนคาไปเพอใชประโยชนสวนตวและซอไปเพอขายตอหรอใชในการผลตอกดวย (อดลย, 2550) และ (อศนอไร, 2549) กลาววาพฤตกรรมผบรโภค หมายถง พฤตกรรมการแลกเปลยนตาง ๆ ทเกดขนในชวตของมนษย ซงด าเนนไปภายใตผลสะทอนทเกดจากภาวะแวดลอม พฤตกรรม ความรสกนกคด และความรความเขาใจของมนษย ซงมการเปลยนแปรอยเสมอ จงสรปไดวา พฤตกรรมของผบรโภค หมายถง การตดสนใจเลอกซอสนคาหรอบรการ และกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอการบรโภคสนคาหรอบรการของผบรโภค ภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด ทงน (บงอร, 2542) ไดกลาวถง ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมผบรโภคสามารถแบงสวนการวเคราะหออกไดเปน 2 สวน คอ Cardinal Approach : ความพงพอใจสามารถวดออกมาเปนหนวยได และ Ordinal Approach : วดเปนล าดบของความพงพอใจ เชนชอบสแดงมากกวาสน าเงน ซงการพจารณาเรองพฤตกรรมของผบรโภค จะเปนไปตามกฎของอปสงคทกลาววา ปรมาณและราคามความสมพนธกนแบบแปรผกผนกน ดงนนในการศกษาพฤตกรรมของผบรโภคนนจงตงอยบนขอสมมตฐานดงน

125

1. ผบรโภคจะซอสนคาทตนเองพอใจมากทสด 2. รายไดของผบรโภคแตละคนนนมจ ากด

3. ผบรโภครจกการวางแผน ในการซอ

4. จ านวนสนคาหรอบรการทผบรโภคซอ สามารถแบงออกเปนหนวยยอย ๆ ได เชน เงาะ 1 กก. สามารถแบงการบรโภคออกเปนแตละผลได

5. ในการเลอกซอสนคาหรอบรการ จะพจารณาเฉพาะราคาและปรมาณของสนคาหรอบรการเทานน ไมน าปจจยภายนอกอนมาพจารณารวมดวย

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการซอผบรโภคนนสามารถแบงได 2 ประเภท ไดแก

1. ปจจยภายใน ปจจยภายในทมผลตอพฤตกรรมการซอนนเปนปจจยทเกดขนจากตวผบรโภค โดยเกดจากความชอบสวนบคคลและรปแบบการด าเนนชวตรวมทงปจจยทางจตวทยาทมผลตอการตดสนใจของผบรโภคดวย เชน การเรยนร การรบร ตลอดจนสภาพแวดลอมทเปนตวก าหนดลกษณะความชอบของแตละบคคลดวย เชน ครอบครว เพอน การศกษา ความเชอ อาชพ เปนตน

2. ปจจยภายนอก ปจจยภายนอกทมผลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค เปนปจจยทมอทธพลในการตดสนใจของผบรโภคทไดรบจากสภาพแวดลอมทางสงคม ท าใหการเลอกซอสนคาไดรบอทธพลผานทางครอบครว สงคม วฒนธรรมและการใชชวตทเปนปจจยภายนอก หรอบคคลทมอทธพลตอการตดสนใจ อาจเปนผลท าใหผบรโภคเปลยนพฤตกรรมการซอจากการรบร ความเชอ และแนวความคดตอการตดสนใจซอสนคาของผบรโภคได

จากปจจยทมผลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภคทไดกลาวไวขางตนแลว ยงสามารถจ าแนกปจจยทมผลตอพฤตกรรมการซอของผบรโภคอน ๆ ไดแก

1. ปจจยสวนบคคล เปนการตดสนใจของผซอ เชน อาย อาชพ สภาวการณทางเศรษฐกจ การศกษา รปแบบการด าเนนชวต วฏจกรชวตครอบครว เปนตน

2. ปจจยทางสงคมและวฒนธรรม ปจจยทางสงคมเปนปจจยทเกยวของในชวตประจ าวน และปจจยทางวฒนธรรมเปนปจจยขนพนฐานในการก าหนดความตองการและพฤตกรรมของมนษยเชน การศกษา ความเชอ ยงรวมถงพฤตกรรมสวนใหญทไดรบการยอมรบภายในสงคมใดสงคมหนง

3. ปจจยทางจตวทยา เปนปจจยในตวผบรโภคทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอและใชสนคา ประกอบดวยการจงใจ การรบรความเชอและเจตคต บคลกภาพและแนวความคดของตนเอง

ประโยชนของการศกษาพฤตกรรมผบรโภค

1. เขาใจรปแบบการตดสนใจของผบรโภค และตอบสนองความตองการของผบรโภคโดยรวมในสงคม อกทงยงชวยใหสามารถเขาใจถงปญหาความตองการของสงคม

126

2. เปนแนวทางในการก าหนดพฤตกรรมในการตดสนใจซอสนคาหรอบรการของผบรโภค ทจะสงผลดโดยรวมตอสงคม

3. รถงปจจยทเปนตวก าหนดการตดสนใจซอสนคาหรอบรการของผบรโภค ซงชวยใหมการปรบเปลยนสนคาใหตรงกบความตองการของตลาด

4. ชวยในการหาตลาดและมชองทางการจดจ าหนายใหม และพฒนาแนวทางการตลาดและการพฒนาสนคาและบรการ

5. ในการปรบปรงกจกรรมทางการตลาด ซงจะชวยในการพฒนาผลผลตใหดขน และชวยใหเกดการแขงขนอยางเสร ฯลฯ

ปจจยก าหนดและกระบวนการตดสนใจของผบรโภค จากการศกษาเกยวกบพฤตกรรมการบรโภคท าใหทราบถงลกษณะความตองการการบรโภคสนคาและบรการของผบรโภค ท าใหผผลตสามารถวางแผนเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคได ซงเปนแนวคดทางการตลาดทประกอบดวย 1. ผลตภณฑ (Product) เพอใหไดสนคาตรงกบความตองการของผบรโภค 2. ราคา (Price) เพอก าหนดราคาทเหมาะสมกบผบรโภคและผผลตมก าไร 3. ชองทางการจดจ าหนาย (Place) เพอใหผบรโภคเขาถงสนคาสะดวกและรวดเรว

4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) เพอใหลกคาเกดความตองการสนคาหรอบรการ เพอตอบสนองความจ าเปนและความตองการของผบรโภค สรางความพงพอใจสงสดใหกบผบรโภค และเพอผผลตจ าหนายสนคาหรอบรการไดตรงตามเปาหมาย ดงนนการศกษาพฤตกรรมผบรโภคจงควรเรมจาก ลกษณะของกลมลกคาเปาหมายเพอใหทราบถงสงทผบรโภคตองการจะซอ ชวงเวลาทตองการจะซอและชองทางการซอของผบรโภค อยางไรกตามในการศกษาพฤตกรรมผบรโภคนนการบรโภคสนคาของผบรโภคแตละรายยอมมความตองการสนคาหรอบรการทแตกตางกน จงตองค านงถงปจจยทก าหนดการบรโภคตาง ๆ ดวย ซงจะอธบายในหวขอตอไปดงน

ปจจยทก าหนดการบรโภค

การบรโภคสนคาของผบรโภคแตละรายยอมมความตองการสนคาหรอบรการทแตกตางกน ทงนการบรโภคจะถกก าหนดจากปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจของผบรโภค ซงปจจยทก าหนดการบรโภคมดงตอไปน 1. ราคาของสนคา ราคาของสนคาเปนปจจยทสงผลในทางตรงกนขามกบการบรโภคของผบรโภค โดยปกตถาราคาของสนคาหรอบรการสงขน จะท าใหผบรโภคนนบรโภคสนคาหรอบรการลดลง ในทางกลบกนถาราคาของสนคาหรอบรการลดลง จะท าใหผบรโภคสามารถบรโภคสนคาหรอบรการไดมากขน เนองจากราคาหรอบรการเปนตวสะทอนอ านาจซอของเงน

127

2. รายไดของผบรโภค รายไดนบวาเปนปจจยหลกทมผลตอการตดสนใจในการบรโภคสนคาหรอบรการ โดยปกตแลวรายไดของผบรโภคจะมความสมพนธในทศทางเดยวกบปรมาณสนคา ถาผบรโภคมรายไดมากจะท าใหผบรโภคบรโภคมากขน แตถาผบรโภคมรายไดนอยกจะบรโภคนอยลง 3. ปรมาณเงนหมนเวยน ถาหากผบรโภคมเงนหมนเวยนมากจะสงผลใหผบรโภคมการบรโภคมากขน แตถามเงนหมนเวยนนอยกจะท าใหบรโภคมการบรโภคนอยลงเชนกน

4. ระบบซอขาย ระบบหรอขนตอนการซอขายสนคาหรอบรการนนเปนตวก าหนดการตดสนใจในการบรโภคสนคาของผบรโภคคอ ถาหากระบบการซอขายมความสะดวกรวดเรวจะเปนการเพมโอกาสในการบรโภคใหมากขน เชน ระบบการซอขายแบบเงนผอนทผบรโภคสามารถบรโภคโดยไมตองช าระเงนในครงเดยว ท าใหการบรโภคสนคาและบรการเพมขนได เปนตน

5. การคาดคะเนราคาในอนาคต การคาดคะเนราคาในอนาคตจะมความสมพนธในทศทางเดยวกบการตดสนใจบรโภคคอ ถาหากผบรโภคคาดวาราคาสนคาและบรการจะสงขนในอนาคต ผบรโภคจะเพมการบรโภคสนคาและบรการในปจจบน ในทางกลบกนถาผบรโภคคาดวาราคาสนคาและบรการจะต า ลงในอนาคต ผบรโภคจะลดการบรโภคสนคาและบรการในปจจบนลง

6. โอกาสในการเขาถงสนคา เมอสนคาหรอบรการในตลาดมปรมาณมากกวาความตองการของผบรโภค ผบรโภคจะมโอกาสเขาถงสนคาหรอบรการนนได ท าใหผบรโภคบรโภคสนคาหรอบรการไดมาก ในทางกลบกนถาสนคาหรอบรการในตลาดมปรมาณนอยกวาความตองการของผบรโภค ผบรโภคจะมโอกาสเขาถงสนคาหรอบรการนนไดยาก ท าใหผบรโภคบรโภคสนคาหรอบรการไดนอยลง จากปจจยทก าหนดการบรโภคดงกลาวแลวยงมสงทมผลตอการตดสนใจการบรโภคและการบรการ เชน เพศ อาย ระดบการศกษา บรเวณทอยอาศย ฤดกาล รสนยม สภาพแวดลอมของสงคม เปนตน ยกตวอยางเชน ในเทศกาลกนเจถาผบรโภครบประทานอาหารเจจะไมมการบรโภคเนอสตว โดยจะหนมาบรโภคพชผกผลไมแทน เปนตน

กระบวนการตดสนใจของผบรโภค

การตดสนใจของผบรโภคนนสามารถศกษากระบวนการตดสนใจของผบรโภคได 5 ขนตอน ดงตอไปน

ขนท 1 การกระตน เนองจากความตองการทจะเกดขนไดนนตองไดรบการกระตนกอน ท าใหผบรโภครถงความตองการของตนเอง เมอเกดความรสกในความแตกตางระหวางสงทผบรโภคปรารถนาเปรยบเทยบกบสภาวะทเปนจรงแลว จงท าการก าหนดเปนความตองการทมล าดบความส าคญ เพอหาสงทมาตอบสนองความตองการพฤตกรรมจงจะเกดขนได ความตองการทางดานรางกายและจตใจของคน ๆ หนงขนอยกบ สภาพของคน ๆ นนทตองการไดรบการตอบสนอง แรงกระตนจงเปนขนตอนเรมตนของกระบวนการตดสนใจ

128

ขนท 2 การหาขาวสาร เปนขนตอนการหาขอมลเพอใชในการตดสนใจ โดยพจารณาจากปจจยภายในกอนแลวจงพจารณาจากแหลงภายนอก เพอสรางทางเลอกใหกบตนเอง เนองจากพฤตกรรมการคนหาขอมลของผบรโภคมหลายลกษณะขนอยกบสถานการณการซอ ประสบการณของผบรโภค และความใสใจตอการซอในแตละครง เมอผบรโภคเกดความตองการซอขนกจะน าไปสการคนหาขอมลเพอประกอบการตดสนใจซอ ขนท 3 การประเมนทางเลอกเพอเปรยบเทยบ เนองจากในแตละทางเลอกมขอด และขอเสยขนตอนนจงเปนการประเมนทางเลอก เพอเปรยบเทยบความแตกตางของผลตภณฑ การประเมนทางเลอกจะถกก าหนดจากอทธพลความแตกตางของแตละบคคลและอทธพลของสงแวดลอม ซงเปนขนตอนทผบรโภคตองใชกระบวนการตดสนใจซบซอน ยกเวนในกรณทเปนการตดสนใจซอตามนสยเคยชนผบรโภคจะตดสนใจซอโดยพจารณารอบดาน ระบทางเลอก ก าหนดเกณฑในการตดสนใจเลอกทางเลอก

ขนท 4 การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด จากการพจารณาในการประเมนทางเลอกเพอพจารณาทางเลอกทดทสด จะท าใหตดสนใจซอสนคานนมาเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค และน าสงทไดเปนประสบการณในการพจารณาเลอกบรโภคสนคาหรอบรการครงถดไป ขนท 5 การประเมนผลหลงการซอ เปนขนตอนหลงจากผบรโภคใชสนคาหรอบรการ ซงแบงออกเปนความรสกพอใจและไมพอใจในสนคาหรอบรการนน ความพอใจเกดขนเมอผลลพธจากการใชตรงกบทผบรโภคคาดหวงไว และถาหากผบรโภคผดหวงกบการใชสนคาหรอบรการนนกจะรสกไมพอใจ จงเกดการประเมนผลขณะใชและหลงการใช จากความรสกหลงจากทผบรโภคไดใชสนคาหรอบรการแลวเกดความพงพอใจและซอซ าในอนาคต

ทฤษฎอรรถประโยชน

ความหมายของอรรถประโยชน

อรรถประโยชน หมายถง ความพอใจทผบรโภคไดรบจากสนคาหรอบรการ โดยทสนคาหรอบรการชนดเดยวกน จ านวนเทากน อาจมอรรถประโยชนตางกน ส าหรบผบรโภคแตละราย ถาผบรโภคมความตองการสนคาชนดใดมาก สนคานนกมอรรถประโยชนมากส าหรบผนน ในทางตรงกนขามถาผบรโภคตองการสนคานนนอย สนคานนกมอรรถประโยชนนอยส าหรบผนน (ภารด, 2542) และ (สจตรา, 2550) ไดกลาววา อรรถประโยชน หมายถง ความสามารถของสนคาและบรการชนดใดชนดหนง ทสรางความพงพอใจใหแกผบรโภคสนคาและบรการชนดนน อรรถประโยชนจงเปนสงทอยในตวสนคาและบรการ ในรปของความสามารถ ในการบ าบดความตองการของผบรโภคโดยทวไป สนคาและบรการจะใหอรรถประโยชนแกผบรโภคมากนอยเพยงใด ขนอยกบระดบความมากนอยของความตองการหรอความพอใจทผบรโภคมตอสนคาและบรการชนดนน

129

จากความหมายขางตนจงสรปไดวา อรรถประโยชน หมายถง ความพงพอใจทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาหรอบรการชนดนน ๆ ณ เวลาใดเวลาหนง สนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนมากนอยเพยงใดขนอยกบระดบความตองการของผบรโภคทมตอสนคาหรอบรการนน ถาหากมความตองการมากสนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนจากการบรโภคมาก ในทางตรงกนขามถามความตองการนอยสนคาหรอบรการจะใหอรรถประโยชนจากการบรโภคนอย ความพงพอใจจงขนอยกบความตองการในการบรโภคซงจะแตกตางกนตามเวลา สถานท และความจ าเปน โดยสนคาหรอบรการชนดเดยวกน ทมจ านวนเทากน สามารถใหอรรถประโยชนตางกนส าหรบผบรโภคแตละคน ตามความตองการสนคาหรอบรการ ตามเวลาตางกน หรอแมแตผบรโภคทตางกน แมความพงพอใจจะสามารถวดได แตกยงมความแตกตางระหวางบคคล การพจารณาเรองความพงพอใจจงเปนการศกษาพฤตกรรมผบรโภคในการทจะไดอรรถประโยชนหรอความพงพอใจทผบรโภคไดรบเปนส าคญ

ทฤษฎอรรถประโยชน ทฤษฎอรรถประโยชน (Utility Theory) นนถกพฒนาขนในชวงปลายศตวรรษท 19 โดยนกเศรษฐศาสตรส านกนโอคลาสสกและส านกออสเตรยน ซงทฤษฎอรรถประโยชนถกน ามาใชอธบายถงความพงพอใจและพฤตกรรมของผบรโภคในการบรโภคสนคาหรอบรการทไดรบแตละราย นอกจากนทฤษฎอรรถประโยชน มสมมตฐานวาความพงพอใจหรออรรถประโยชนของผบรโภคเปนสงทสามารถวดไดโดยมหนวยทเรยกวา ยทล (Util) เมอผบรโภครายหนงไดอปโภคบรโภคสนคาหรอบรการชนดหนงมากขน ความพงพอใจรวมหรออรรถประโยชนรวม (Total Utility) จะเพมขนในอตราทลดลง และเมอบรโภคถงระดบหนง ความพงพอใจรวมจะไมเพมขน และลดลงเรอย ๆ ตามล าดบทฤษฎอรรถประโยชน โดยมขอสมมตฐานเบองตนคอ ความพงพอใจของผบรโภคทไดรบจากการบรโภคสนคาหรอบรการ สามารถวดคาออกมาเปนตวเลขได (cardinal Theory) เชน นาย ก. ดมนม 1 กลอง ไดรบความพงพอใจหรออรรถประโยชนเทากบ 5 ยทล ดมน า 1 แกว ไดรบอรรถประโยชนเทากบ 15

ยทล สรปไดวานาย ก. ชอบดมน ามากกวาดมนมโดย นาย ก. ดมน าไดรบอรรถประโยชนมากกวาการดมนม 1 แกว อย 10 ยทล เปนตน ทงน สามารถสรปขอสมมตพนฐานของทฤษฎอรรถประโยชนได ดงน

1. อรรถประโยชนหรอความพงพอใจสามารถวดคาเปนตวเลข มหนวยเปนยทล (Util) ซงตวเลขเหลานเปนความพงพอใจสวนตวของแตละบคคล ซงไมจ าเปนทจะตองเหมอนกน

2. ผบรโภคแตละรายมรายไดจ ากด ผบรโภคแตละรายจะเลอกบรโภคสนคาทไดรบความพงพอใจสงสด ภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด

3. ผบรโภคมขอมลของสนคาหรอบรการเปนอยางด และผบรโภคเปนผมเหตผลในการตดสนใจ โดยจะตดสนใจบรโภคในสงทท าใหตนเองไดรบความพงพอใจสงสด ภายใตงบประมาณทมอย

130

4. สนคาหรอบรการสามารถแบงเปนหนวยเลก ๆ ได และแตละหนวยมลกษณะเหมอนกนท าใหการซอขายสนคาท าไดสะดวก และสนคาสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคไดในทกระดบความตองการ 5. ความพงพอใจและงบประมาณของผบรโภคไมเปลยนแปลงขณะวเคราะห และผบรโภคจะท าการเปรยบเทยบอรรถประโยชนสนคาแตละชนดกอน จงจะเลอกสนคาทใหอรรถประโยชนมากทสดกอนตามล าดบ

6. อรรถประโยชนรวมเกดจากความพงพอใจทผบรโภคไดรบแตละครง โดยจะเพมขนตามปรมาณของสนคาทบรโภคเพมขน โดยอรรถประโยชนทไดรบจากการบรโภคสนคาหนงจะไมไดรบผลกระทบจากการบรโภคสนคาอน (อรรถประโยชนทไดรบจากสนคาแตละชนดเปนอสระตอกน) ดงนน จงสามารถน าอรรถประโยชนมารวมกนได

7. อรรถประโยชนเพมไดรบจากการบรโภคสนคา เพมขนทละหนงหนวย มลกษณะลดลงเรอยซงสอดคลองกบกฎวาการลดนอยลงของอรรถประโยชนเพม (Law of Diminishing Marginal Utility) ยกตวอยาง ทฤษฎอรรถประโยชน ดงแสดงในตาราง

ตารางท 4.1 ขอมลการบรโภคอาหารของผบรโภครายหนง

ชนดของอาหาร ปรมาณ (ชาม) ระดบความพงพอใจ

กวยเตยวหม

กวยเตยวเปด

1

1

20

30

จากขอมลการบรโภคอาหารของผบรโภครายหนงตามตารางแสดงท 4.1 พบวาผบรโภครายนบรโภคกวยเตยวหม 1 ชามไดรบความพงพอใจหรออรรถประโยชนเทากบ 20 ยทล แตถาบรโภคกวยเตยวเปด 1 ชาม จะไดรบอรรถประโยชนเทากบ 30 ยทล จงสรปไดวาผบรโภครายน ชอบบรโภคกวยเตยวเปดมากกวากวยเตยวหม โดยการบรโภคกวยเตยวเปด 1 ชาม ใหความพงพอใจหรออรรถประโยชนมากกวาการบรโภคกวยเตยวหม 1 ชาม อย 10 ยทล

อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม อรรถประโยชนทส าคญม 2 ประเภท ไดแก

1. อรรถประโยชนรวม หมายถง ผลรวมของอรรถประโยชนหรอความพงพอใจทงหมดทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาชนดใดชนดหนง ตงแตหนวยแรกจนถงหนวยทก าลงบรโภคในขณะหนง ซงสามารถเขยนเปนสมการไดดงน

1 2 3...

N NTU U U U U

โดยท NTU หมายถง อรรถประโยชนรวมจากการบรโภคสนคา N หนวย

NU หมายถง อรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาหนวยท N

131

2. อรรถประโยชนเพม หมายถง อรรถประโยชนหรอความพงพอใจทผบรโภคไดรบเพมขน เนองจากบรโภคสนคาหรอบรการชนดหนงเพมขนหนงหนวย ซงสามารถเขยนสมการไดดงน

1N N NMU TU TU

โดยท N

MU หมายถง อรรถประโยชนทไดรบเพมจากการบรโภคสนคาหนงหนวย

N

TU หมายถง อรรถประโยชนรวมจากการบรโภคสนคา N หนวย

1NTU หมายถง อรรถประโยชนรวมจากการบรโภคสนคา N-1 หนวย

ท ง นอรรถประโยชนรวมกบอรรถประโยชนหนวยสดทาย มความสมพนธกนโดยอรรถประโยชนรวมจะมคาเทากบอรรถประโยชนหนวยสดทายของแตละหนวยรวมกน ซงสามารถเขยนเปนสมการไดดงน

N

N ii I

TU MU

โดยท NTU หมายถง อรรถประโยชนรวม

iMU หมายถง อรรถประโยชนสวนเพม

i หมายถง จ านวนสนคาหรอบรการทบรโภคขณะหนง

จากค าอธบายขางตนสามารถสรปไดวา อรรถประโยชนรวม (TU) เปนความพงพอใจรวมทไดรบจากสนคาหรอบรการทกหนวยรวมกน และอรรถประโยชนเพม (MU) เปนความพงพอใจทไดรบเพมจากการใชสนคาหรอบรการเพมขนหนงหนวยซงจะมคาลดลงเรอย ๆ เมอบรโภคสนคาหรอบรการเพมขนตามการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชน (Diminishing Marginal Utility) เมอผบรโภคบรโภคสนคาในปรมาณทมากขน อรรถประโยชนรวมจะเพมขนถงจด ๆ หนงแลวจะลดลง ในขณะทอรรถประโยชนสวนเพมจะลดลงเรอย ๆ จนต ากวาศนย หมายความวา ถาผบรโภคบรโภคสงเดมซ ากนมากขนจะท าใหความพงพอใจในการบรโภคแตละครงลดลง โดยผบรโภคจะตดสนใจบรโภคจนถงระดบทไดรบอรรถประโยชนสวนเพมเปนศนย กลาวไดวาชวงทอรรถประโยชนสวนเพมมคาเปนบวก อรรถประโยชนรวมจะเพมขนเรอย ๆ จนถงจดทคาของอรรถประโยชนสวนเพมมคาเทากบศนย จะเปนจ านวนทอรรถประโยชนรวมมากทสด หลงจากนนในคาอรรถประโยชนสวนเพมจะเปนลบและท าใหคาอรรถประโยชนรวมจะลดลงเรอย ๆ ดงภาพแสดงท 4.1

132

ภาพแสดงท 4.1 อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนสวนเพม

ปรมาณ

0 Q0

อรรถประโยชนเพม

Q0

TU

0

ปรมาณ

อรรถประโยชนรวม

MU

133

ยกตวอยาง การบรโภคสมของผบรโภครายหนง ซงไดรบอรรถประโยชนเพม อรรถประโยชนรวมตามปรมาณการบรโภค ดงน

ตารางท 4.2 การบรโภคสมของผบรโภครายหนง ปรมาณสม (ผล) อรรถประโยชนรวม อรรถประโยชนเพม

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

7

13

18

22

25

27

28

28

27

0

7

6

5

4

3

2

1

0

-1

จากการบรโภคสมของผบรโภครายหนงดงแสดงในตาราง พบวาการบรโภคสมผลท 1-7 อรรถประโยชนรวมทไดรบจากการบรโภคสมจะเพมขนตามล าดบ แสดงวาผบรโภคไดรบความอรอยจากการบรโภคสม 7 ผล การบรโภคสมผลท 8 อรรถประโยชนรวมไมเปลยนแปลงคอ 28 หนวย ซงเทากบอรรถประโยชนรวมของสมผลท 7 แสดงวาผ บรโภคอมแลว สวนการบรโภคสมผลท 9

อรรถประโยชนทไดจะลดลงจาก 28 หนวยเปน 27 หนวย แสดงวาผบรโภคอมแลว ถาบรโภคผลตอไปจะไมรสกอรอย โดยทวไปผบรโภคจะหยดการบรโภคทอรรถประโยชนเพม เปน 0 ถาบรโภคตอไปอรรถประโยชนเพมจะมคาตดลบ และไมไดรบความพงพอใจจากการบรโภค ดงภาพแสดงท 4.2 และ 4.3

134

ภาพแสดงท 4.2 อรรถประโยชนรวมทไดรบจากสม

ภาพแสดงท 4.3 เสนอรรถประโยชนสวนเพมของการบรโภคสม

ปรมาณ

TU

0

28

8



ปรมาณ 0 1 8

7

135

จากภาพแสดงท 4.2 และ 4.3 จะเหนไดวา การบรโภคสมผลท 1-7 เสนอรรถประโยชนรวม จะเรมขนเรอย ๆ เมอบรโภคสมผลท 7-8 อรรถประโยชนรวมสงสดเทากบ 28 ในขณะทอรรถประโยชนสวนเพมเทากบ 0 ผลท 9 อรรถประโยชนรวมลดลง และอรรถประโยชนสวนเพมตดลบ ดงนนผบรโภคจะหยดการบรโภคสมผลท 8 เนองจากอรรถประโยชนรวมสงสดและอรรถประโยชนสวนเพมเทากบ 0 ยกตวอยางเชน ผบรโภครายหนงรบประทานอาหารประเภทบฟเฟต การรบประทานอาหารในตอนแรกจะท าใหไดรบความพงพอใจมากทสด และความพงพอใจจากการรบประทานกจะลดลงเรอย ๆ จนไมอยากจะรบประทานอกตอไป หรอถารบประทานอกกไมท าใหผบรโภคมความพงพอใจอกแลว หรอไดรบความพงพอใจทลดลง เนองจากการอม หรอเกดอาการอาหารไมยอย เปนตน ทงนจากทฤษฎอรรถประโยชนสวนเพมท าใหสามารถตอบค าถามไดวา ท าไมเพชรจงมราคาแพงกวาน า ทง ๆ ทน ามความจ าเปนในการด ารงชวตมากกวาเพชร เนองจากวามลคาของสนคาไมไดอยทอรรถประโยชนรวม แตอยทอรรถประโยชนเพม น าเปนสงทจ าเปนตอการด ารงชวต มอรรถประโยชนรวมสงมาก แตเนองจากน ามปรมาณมากจงท าใหมอรรถประโยชนสวนเพมต า ในทางกลบกน เพชรมอรรถประโยชนรวมต า แตวามอรรถประโยชนสวนเพมสงกวาน า เนองจากเพชรมจ านวนนอย ผบรโภคจงบรโภคเพชรไดจ านวนนอย จงท าใหเพชรมราคาแพงกวาน า ทง ๆ ทน าจ าเปนตอการด ารงชวตมากกวาเพชร และจากหลกการของอรรถประโยชนสวนเพมทสามารถอธบายถงพฤตกรรมผบรโภค ท าใหผผลตสามารถน าไปประยกตในการก าหนดรปแบบของสนคาได เชน การก าหนดขนาดของผลตภณฑในแตละกลมเปาหมาย เชน กลมเปาหมายเดก ขนาดของผลตภณฑควรจะมขนาดเลกกวาผลตภณฑของผใหญ มฉะนนจะท าใหการบรโภคของเดกไมมอรรถประโยชนเพม หรอการจดรายการสงเสรมสนคาหรอโปรโมชนอาหารชดส าหรบทานหลายคน หรอการเพมมลคาของสนคาชนตอมาเพอท าใหผบรโภคไดรบความพงพอใจเพมขนในการบรโภคสนคาหนง ๆ การซอสนคาชนทสองในราคาครงหนงของราคาสนคา เปนตน

136

ภาพแสดงท 4.4 ความสมพนธอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม

จากภาพแสดงท 4.4 แสดงการทผบรโภคจะตดสนใจซอสนคาหรอบรการจะพจารณาถงอรรถประโยชนเพมทจะไดจากการบรโภคสนคาชนนนเปรยบเทยบกบราคา ทเรยกวา สวนเกนสวนเพมของผบรโภค (Marginal Consumer Surplus: MCS) ซงถาคาเปนบวก (MU > P) ผบรโภคกยงคงบรโภคสนคาหรอบรการชนดนน เมอน าสวนเกนสวนเพมของผบรโภคของสนคามารวมกน จะไดสวนเกนรวมของผบรโภค (Total Consumer Surplus: TCS) โดยผบรโภคแตละรายจะท าการบรโภค เพอใหไดคาสวนเกนรวมของผบรโภคสงทสดนนเอง ซงสามารถสรปความสมพนธระหวางอรรถประโยชนรวม (TU) และอรรถประโยชนเพม (MU) ไดดงน

1. ถาอรรถประโยชนรวมเพมขนในอตราทเพม อรรถประโยชนเพมจะเพมขน 2. ถาอรรถประโยชนรวมเพมขนในอตราทลดลง อรรถประโยชนเพมจะลดลง 3. ถาอรรถประโยชนรวมสงสด อรรถประโยชนเพมจะเทากบศนย

4. ถาอรรถประโยชนรวมลดลง อรรถประโยชนเพมจะตดลบมากขน

ปรมาณ

MU 0 Q0

TU

อรรถประโยชน

137

ยกตวอยาง การบรโภคน าสมของผ บรโภครายหนง ซงไดรบอรรถประโยชนเพม และอรรถประโยชนรวมตามปรมาณการบรโภค ดงน

ตารางท 4.3 อรรถประโยชนของการบรโภคน าขาวโพด

ปรมาณน าขาวโพด อรรถประโยชนรวม อรรถประโยชนเพม

0

1

2

3

4

5

6

0

8

15

20

22

22

20

0

8

7

5

2

0

-2

จากตารางท 4.3 แสดงขอมลของการบรโภคน าขาวโพดนนสามารถสรปความสมพนธระหวางอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนสวนเพมได ดงน

1. การบรโภคน าขาวโพดแกวท 1-4 อรรถประโยชนรวมทไดรบจากการบรโภคน าขาวโพดเพมขนตามล าดบ แสดงวาผบรโภคไดรบความอรอยจากการบรโภคน าขาวโพด 4 แกว

2. การบรโภคน าขาวโพดแกวท 5 อรรถประโยชนของน าขาวโพดไมเปลยนแปลงคอ 22 หนวย ซงเทากบอรรถประโยชนรวมของน าขาวโพดแกวท 4 แสดงวาผบรโภคอมแลว

3. การบรโภคน าขาวโพดแกวท 6 อรรถประโยชนทไดจะลดลงจาก 22 หนวยเปน 20 หนวย แสดงวาผบรโภคอมแลว ถาบรโภคแกวตอไปจะไมรสกอรอย โดยทวไปผบรโภคจะหยดการบรโภคทอรรถประโยชนเพม เปน 0 ถาบรโภคตอไปผบรโภคจะไมไดรบความพงพอใจจากการบรโภคและท าใหอรรถประโยชนเพมจะมคาตดลบ ซงสามารถเขยนกราฟแสดงอรรถประโยชนทไดรบจาการบรโภคน าขาวโพด ดงน

138

ภาพแสดงท 4.5 อรรถประโยชนทรวมจากการบรโภคน าขาวโพด

จากภาพแสดงท 4.5 การบรโภคน าขาวโพดแกวท 1-4 เสนอรรถประโยชนรวมจะเพมขนเรอย ๆ และเ มอบรโภคน าขาวโพดแกว ท 4-5 อรรถประโยชนรวมจะสงสดเทากบ 22 ในขณะทอรรถประโยชนเพม เทากบ 0 แกวท 6 อรรถประโยชนรวมลดลง และอรรถประโยชนสวนเพมตดลบ ดงน นผบรโภคจะหยดการบรโภคน าขาวโพดแกวท 5 เนองจากอรรถประโยชนรวมสงสด และอรรถประโยชนสวนเพมเทากบ 0 นนเอง

ภาพแสดงท 4.6 เสนอรรถประโยชนสวนเพมจากการบรโภคน าขาวโพด

ปรมาณ 0 5

TU


22

0 1 5 ปรมาณ

MU


8

139

การวเคราะหอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวม

การวเคราะหอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวมสามารถพจารณาได 2 แบบ คอ

1. การพจารณาสนคาเพยงชนดเดยว กรณพจารณาอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวมของสนคาเพยงชนดเดยว ผบรโภคจะพจารณาอรรถประโยชนเพมและอรรถประโยชนรวมของสนคาชนดทก าลงบรโภคอยเทานน ยกตวอยาง เ ชน การบรโภคมง คดสามารถหาอรรถประโยชนสวนเพม (MU) และ อรรถประโยชนรวม (TU) ได ดงแสดงในตารางท 4.4

ตารางท 4.4 อรรถประโยชนของการบรโภคมงคด

มงคด (กก.) อรรถประโยชนสวนเพม อรรถประโยชนสวนรวม

1

2

3

4

5

30

20

10

0

-10

30

50

60

60

50

จากตารางท 4.4 ดงกลาว จะเหนวาอรรถประโยชนสวนเพมของมงคดกโลกรมท 1-4 มเครองหมายเปนบวก แสดงวาการบรโภคมงคดในจ านวนดงกลาว ท าใหผบรโภคนไดรบความพอใจในการบรโภค แตความพอใจนนจะเพมขนในอตราทลดลงตามกฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนสวนเพม อยางไรกตามผบรโภคจะบรโภคมงคดถง 4 กโลกรมเทานน เพราะการบรโภคไปจนถงกโลกรมท 5 จะท าใหคาความพอใจตดลบทนท ท งนสามารถค านวณอรรถประโยชนรวมของการบรโภคแตละชวงเวลาได เชน กรณการบรโภคมงคดกโลกรมท 1-4 ของผ บรโภคสามารถหาอรรถประโยชนรวมได ดงน

4

1i

TU MUi

= 30 + 20 +10+0

= 60

และกรณการบรโภคมงคดกโลกรมท 1-5 ของผบรโภคสามารถหาอรรถประโยชนรวมได ดงน

5

1 ii

TU MU

= 30 + 20 + 10 + 0 + 10

140

= 50

จากการค านวณหาอรรถประโยชนรวมของผบรโภคนน จะเหนไดวาหนวยทท าใหผบรโภคเกดความพอใจสงสดในการบรโภคสมเทากบ 60 แตถาผบรโภคยงคงบรโภคไปถงกโลกรมท 5 คาอรรถประโยชนรวมจะลดลงเทากบ 50 ดงนนการจะตดสนใจเลอกวาผโภคควรจะบรโภคสนคาเปนจ านวนเทาไหร เงอนไขส าคญของทฤษฎนจงเปนการซอสนคาไปถงหนวยทอรรถประโยชนสวนเพมเทากบศนย ถงแมกอนหนาอรรถประโยชนสวนเพมจะลดลงเรอย ๆ แตตราบใดทยงคงมคาเปนบวก แสดงวาอรรถประโยชนรวมยงเพมอย หนวยทท าใหอรรถประโยชนสวนเพมเทากบศนย จงเปนหนวยทท าใหผบรโภคไดรบความพอใจหรออรรถประโยชนสงทสด ซงสามารถแสดงภาพความสมพนธของอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพมไดดงน

ภาพแสดงท 4.7 ความสมพนธระหวางอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนสวนเพม

2. การพจารณาสนคาสองชนด กรณการพจารณาการบรโภคของผบรโภคจากการซอสนคาหรอบรการสองชนดทท าใหผบรโภคไดรบความพอใจสงสด ภายใตงบประมาณทมอยจ ากด เนองจากในความเปนจรง ผบรโภคตองบรโภคสนคาหรอบรการมากกวาหนงชนด โดยทราคาของสนคาหรอบรการแตละชนดมไมเทากน ดงนนการหาความพอใจเมอผบรโภคพจารณาสนคาหรอบรการมากกวาหนงอยาง จงตองน าราคาสนคาแตละชนดมาหารดวยอรรถประโยชนเพมของสนคาแตละชนดนน ๆ (MU/P)

ปรมาณ (กก.)

TU

MU

อรรถประโยชนชนชชนชชนชชนนนชนชชนชชนชชชชนนชนชนนน

3 4 2 1 0

30

50

60

141

และน ามาเปรยบเทยบกน ภายใตเงอนไขความพงพอใจรวมสงสดจะเกดขนเมอคาอรรถประโยชนเพมของสนคาแตละชนดหารราคาสนคาแตละชนดเทากน ยกตวอยาง กรณผบรโภคพจารณาบรโภคสนคา 2 ชนด คอ กวยเตยวไกและราดหนา

ตารางท 4.5 อรรถประโยชนของการบรโภคกวยเตยวไก (ชามละ 40 บาท) กวยเตยวไก (ชาม) อรรถประโยชนสวนเพม อรรถประโยชนสวน/เพมราคา

1

2

3

4

100

50

20

0

10

7

3

0

ตารางท 4.6 อรรถประโยชนของการบรโภคราดหนา (จานละ 50 บาท) ราดหนา (จาน) อรรถประโยชนสวนเพม อรรถประโยชนสวน/เพมราคา

1

2

3

4

120

80

50

10

15

10

5

1

จากตารางท 4.6 พบวาคาอรรถประโยชนรวมสงสดอยตรงจดทคา MU/P ของกวยเตยวไกและราดหนาเทากนคอ 10 โดยผบรโภคจะตองบรโภคกวยเตยวไก 1 ชาม ใชเงน 40 บาท และบรโภคราดหนา 2 จานใชเงนเทากบ 100 บาท รวมเปนเงนเทากบ 140 บาท จงจะไดรบความพอใจสงสด ซงสามารถค านวณหาความพอใจสงสดดงน

i

TU MU

= MU กวยเตยวไก + MU ราดหนา = 100 + [ MU ราดหนา1 + MU ราดหนา2 ] = 100 + [ 120 + 80 ] = 300

ดงนน ผบรโภคจะตองใชเงนจ านวน 140 บาท จงจะไดรบความพอใจจากการบรโภคกวยเตยวไกและราดหนาสงสด (Maximize Total Utility : Max TU) เทากบ 300 อยางไรกตามสงส าคญทจะเปน

142

ตวก าหนดการซอของผบรโภคคอรายได เชน หากผบรโภคมเงนทงหมด 150 บาท เมอตดสนใจซอกวยเตยวไกกบราดหนาเปนจ านวนเงน 140 บาท กจะเหลอเงนเทากบ 10 บาท

การเพมอรรถประโยชน

การเพมอรรถประโยชนจะท าใหสนคาและบรการทมอยตอบสนองความตองการของลกคาและเปนการใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนมากทสด ซงอรรถประโยชนทผบรโภคแตละรายจะไดรบขนอยกบการตอบสนองความตองการของลกคาวาสนคาหรอบรการชนดหนงจะตรงตามความตองการลกคามากเพยงใด ดงนนอรรถประโยชนของสนคาหรอบรการจงสามารถสรางหรอเพมได โดยสามารถเพมไดจากหลายทาง ดงตอไปน

1. การเพมอรรถประโยชนจากการเปนเจาของ (Possession Utility) เปนการเพมอรรถประโยชนจากการเปลยนเจาของ ซงอาจมการเปลยนเจาของหลายครงกอนทจะถงมอผบรโภค เชน ผผลตขายสนคาใหกบพอคาขายสงแลวขายใหพอคาขายปลก และจงขายใหกบผบรโภครวมถงพอคาคนกลาง เปนตน

2. การเพมอรรถประโยชนจากการบรการ (Services Utility) เปนการเพมอรรถประโยชนจากการใหบรการ อาจจะเปนการบรการเสรมใหกบสนคาหรอเปนเพยงการบรการเพยงอยางเดยวกได เชน การนวดแผนโบราณ การตดผม การท าความสะอาดบาน หรอการบรการหลงการขายของสนคาประเภทตาง ๆ เปนตน

3. การเพมอรรถประโยชนจากชวงเวลา (Time Utility) เปนการเพมอรรถประโยชนจากการน าเสนอสนคาหรอบรการใหกบผบรโภคไดบรโภคในเวลาทตองการ สนคาหรอบรการเหลานไมสามารถผลตไดทกชวงเวลา เชน การน าผลไมตามฤดกาลมาท าเปนผลไมกระปอง การขายของช ารวยตามเทศกาล หรอการลดราคาการบรการในชวงเวลาตาง ๆ 4. การเพมอรรถประโยชนจากรปราง (Form Utility) เปนการเพมอรรถประโยชนจากการเปลยนแปลงรปรางสนคาหรอรปแบบการบรการ เชน การน าโตะมาทาสเปนรปแบบตาง ๆ การน าสนคามาจดชดขาย เปนตน 5. การเพมอรรถประโยชนจากสถานท (Place Utility) เปนการเพมอรรถประโยชนจากการน าเสนอสนคาหรอบรการตามสถานทตาง ๆ สวนใหญจะเกยวของกบการขนสง เชน การซอของในเมองไปขายตามตลาดนด เปนตน

143


หลกการส าคญทใชในการศกษาพฤตกรรมผบรโภคของทฤษฎอรรถประโยชน คอ กฎการลดลงของอรรถประโยชนหนวยสดทาย มใจความวา เมอบคคลหนงบคคลใด ไดบรโภคสนคาหรอหรอบรการชนดหนงเพมขนเรอย ๆ ทละหนงหนวยแลวอรรถประโยชนหนวยสดทายทไดรบจากการบรโภคสนคาชนดนนในหนวยหลงจะลดลงตามล าดบ อรรถประโยชนทผบรโภคไดรบจะตองอยภายใตขอสมมตทวา สนคาแตละหนวยทบรโภคจะตองมคณสมบตเหมอนกนทกประการ และการบรโภคตองอยในชวงเวลาทตอเนองกนไป กฎนไดมาจากสงทเกดขนโดยปกตของมนษย ทมความตองการในสงทเขายงไมม และเมอไดสงนนมาชนแรกเพอบ าบดความตองการ กจะท าใหเกดความพอใจหรออรรถประโยชนในของชนแรกนนสงสด เมอเทยบกบชนถดมา นนคอผบรโภคจะรสกพอใจหรอมอรรถประโยชนสงสดจากการบรโภคสนคาหนวยแรก และอรรถประโยชนทไดรบจากการบรโภคสนคาหนวยถดมาจะลดลงไปตามล าดบ (ศรลกษณ, 2550) และ (นราทพย , 2554) ไดกลาวถงกฎการลดลงของอรรถประโยชนหนวยสดทายวา เมอผบรโภคบรโภคสนคาชนดใดชนดหนงเพมขนเรอย ๆ อรรถประโยชนทผบรโภคไดรบจากสนคาแตละหนวยทบรโภคเพมขนจะลดลงตามล าดบ จนมคาเปนศนยและตดลบได กฎเกณฑดงกลาวนอยภายใตเงอนไขสนคาทท าการบรโภคอยนนตองมการระบหนวยทแนนอนเอาไว

ดงน นจงสรปไดวา กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนหนวยสดทาย (Law of

Diminishing Marginal Utility) หมายถง เมอผบรโภคไดรบสนคาหรอบรการเพมขนทละ 1 หนวย อรรถประโยชนหนวยสดทายจะลดลงเรอย ๆ ตามล าดบ จนผบรโภคไมไดรบอรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาหรอบรการอกตอไป และเมอผบรโภคยงบรโภคตอไปจะท าใหอรรถประโยชนหนวยสดทายตดลบ และในทางกลบกนถาผบรโภคสละการบรโภคสนคาหรอบรการไปทละหนวยแลวอรรถประโยชนเพมของสนคาหนวยทเหลอจะเพมขนเชนกน

144

ยกตวอยาง การก าหนดกฎลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม ดงน

ตารางท 4.7 อรรถประโยชนเพมของการบรโภคของผบรโภครายหนง

จ านวน อรรถประโยชนรวม (TU) อรรถประโยชนเพม (MU) 1

2

3

4

5

6

7

8

10

18

24

28

30

30

28

25

- 8

6

4

2

0

-2

-3

จากขอมลทแสดงในตารางท 4.7 จะเหนไดวาเมอผบรโภคบรโภคสนคาและบรการเพมขนอรรถประโยชนจะสงขน ในทางเศรษฐศาสตรนนจะนบอรรถประโยชนรวมสงสด เมออรรถประโยชนเพมเปนศนย (TU สงสดเมอ MU = 0) ดงนนการบรโภค 6 หนวย จะท าใหอรรถประโยชนรวมสงสดคอ 30 หนวย แตในการบรโภคหนวยท 7 และ 8 จะท าใหอรรถประโยชนรวมลดลง ซงสามารถน ามาเขยนกราฟของกฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนสวนเพมได ในลกษณะทอรรถประโยชนเพมมคาลดลงตามล าดบจนกระทงตดลบ ดงภาพแสดงท 4.8

ภาพแสดงท 4.8 อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม

6

TU

อรรถประโยชน

0

30

ปรมาณ

MU

145

ขอจ ากดของทฤษฎอรรถประโยชน

ถงแมวาทฤษฎอรรถประโยชนจะเปนทฤษฎทถกน ามาใชในการอธบายพฤตกรรมผบรโภคอยางกวางขวาง แตกยงมขอจ ากดบางประการทท าใหตองใชทฤษฎอรรถประโยชนรวมกบทฤษฎอน ไดแก 1. ทฤษฎอรรถประโยชนเปนทฤษฎทมการวดเปนตวเลข ในความเปนจรงความพงพอใจของผบรโภคเปนเรองของความรสกยากทจะแปลผลเปนตวเลข ไมสามารถวดคาไดแนนอน เปนเพยงการประมาณตวเลขซงอาจผดพลาดได และอรรถประโยชนของผบรโภคนนมการเปลยนแปลงตลอดเวลา 2. เมอผบรโภคไมไดค านงถงอรรถประโยชนสวนเพมในการตดสนใจจงไมสามารถท าใหเกดภาวะดลยภาพได และอรรถประโยชนจากสนคาแตละชนดมกมความสมพนธกน

3. ในความเปนจรงของการใชจายของผบรโภคจะไมมใครทมเงนเทาไรกใชจายจนหมด โดยสวนหนงในการออมเพอการใชจายในอนาคต และผบรโภคมกไมไดใชการวเคราะหอรรถประโยชนเพมในการตดสนใจบรโภค แตยงมองคประกอบอกมากทเปนปจจยในการตดสนใจบรโภคสนคาหรอบรการ เชน ความเคยชน ความสะดวก เปนตน

ทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน เนองจากทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน (Indifference Curve Approach) เปนทฤษฏทใชในการอธบายพฤตกรรมของผบรโภครวมกบทฤษฎอรรถประโยชน โดยทฤษฎอรรถประโยชนจะอยบนพนฐานทสามารถวดคาเปนตวเลขหรอหนวยได แตในทางตรงขามทฤษฎเสนความพงพอใจไมสามารถวดออกมาเปนคาตวเลขไดแตสามารถน ามาเปรยบเทยบกนไดเทานน โดยผบรโภคไมสามารถระบคาความแตกตางออกมาเปนคาตวเลขไดดวยเสนความพอใจเทากน (Indifference curve: IC) แตจะสามารถบอกไดเพยงวาพอใจสนคาหรอบรการใดมากกวาหรอนอยกวาเทานน ถาหากผบรโภคซอสนคาชนดหนงเพมขนกจ าเปนตองซอสนคาอกชนดหนงลดลง เพอรกษาระดบความพอใจเทาเดม เมอทฤษฎความพงพอใจไมสามารถวดออกมาเปนตวเลขได เปนเพยงการวดล าดบความแตกตางของความพงพอใจ (Ordinal Utility) เสนความพงพอใจเทากนจงเปนเสนทแสดงเสนอตราสวนการบรโภคของสนคา 2

ชนดในปรมาณตาง ๆ ทท าใหผบรโภคไดรบความพงพอใจเทาเทยมกนในระดบหนง

146

ภาพแสดงท 4.9 เสนความพงพอใจเทากนของผบรโภค

จากภาพแสดงท 4.9 ดงกลาว จะเหนไดวาเสน IC แสดงถงความพอใจของผบรโภครายหนง หนง และระดบ จด A B C แสดงถงความพงพอใจทเทากนของผบรโภค โดยสวนบรเวณทอยทางดานซายของเสนจะแสดงถงระดบความพอใจทต ากวา แตสวนบรเวณทอยดานขวามอของเสนความพงพอใจเทากนจะแสดงถงความพอใจในระดบทสงกวา

ภาพแสดงท 4.10 เสนความพอใจเทากนของการทดแทนสนคา

C

A

B

สนคา X

IC

สนคา Y Y

.

. .

A

สนคา Y

สนคา X

Y1

Y2

B

IC

0 X1 X2

147

จากภาพแสดงท 4.10 เมอผบรโภคบรโภคสนคาทจด A จะไดรบสนคา X ในปรมาณ X1 และสนคา Y ในปรมาณ Y1 แตเมอผบรโภคเลอกบรโภคทจด B จะไดรบสนคา X ในปรมาณทเพมขนเปน X2 และลดการบรโภคสนคา Y เหลอเพยง Y2 จากกราฟนนจงเกดการแสดงของเสนความพงพอใจเทากนของการทดแทนสนคา 2 ชนด คอ ชนดททดแทนกนไดไมสมบรณและชนดททดแทนกนไดสมบรณ ซงมรายละเอยดดงน

1. กรณสนคา 2 ชนดทดแทนกนไดสมบรณ ยกตวอยางเชนสนคา Y คอน าดมตราสงห และสนคา X คอน าดมตราชาง

ภาพแสดงท 4.11 เสนความพงพอใจเทากนของสนคาททดแทนกนไดสมบรณ

จากภาพแสดงท 4.11 จะเหนไดวาอตราการแลกของสนคา 2 ชนดคอ สนคา Y กบสนคา X มสดสวนเทากนตลอดทงเสน ในอตราสวน 2 ตอ 2 ไมวาจะเปน ณ จด A และ B แสดงวาผบรโภคใหความส าคญกบการบรโภคสนคาทง 2 ชนดเทากนไมไดชอบหรอตองการสนคาชนดใดชนดหนงมากกวา จงท าใหเสนความพงพอใจเทากนมลกษณะเปนเสนตรงในความเปนจรงเปนไปไดยากมากทจะมสนคาซงสามารถทดแทนกนไดสมบรณ สวนใหญจะทดแทนกนไดในระดบหนงเทานน เชน เนอหมกบเนอไก เปนตน

0

สนคา Y

สนคา X

B

A

IC

10

8

2 4

148

2. กรณสนคา 2 ชนดทดแทนกนไดไมสมบรณ ยกตวอยางเชนสนคา Y คอ ปากกา และสนคา X

คอดนสอ ซงมการทดแทนกนดงรป

ภาพแสดงท 4.12 เสนความพงพอใจเทากนของสนคาสองชนดททดแทนกนได

จากภาพแสดงท 4.12 จะเหนไดวา เมอก าหนดใหผบรโภคบรโภค ณ จด A แสดงวาปจจบนผบรโภคมสดสวนของสนคา Y อยท 5 หนวย และสนคา X อยท 1 หนวย ถาผบรโภคตองการจะไดสนคา X มาเพมอก 1 หนวยเปนจ านวนรวม 2 หนวย เขาจะตองยอมแลกสนคา Y ไปเปนจ านวนถง 3

หนวย โดยจะเหลอสนคา Y อยเทากบ 2 หนวย (5 – 3 = 2) ต าแหนงบนเสนความพอใจเทากนจงยายไปทจด B ดงนน การทสนคาทง 2 ชนดเปนสนคาททดแทนกนไดไมสมบรณ ท าใหเสนความพงพอใจเทากนทไดมลกษณะเปนเสนโคง โดยเสนความพอใจเทากนสามารถทจะมลกษณะเปนเสนตรงได ซงจะเกดขนในกรณทสนคา 2 ชนดเปนสนคาททดแทนกนไดสมบรณ

คณสมบตของเสนความพงพอใจเทากน

โดยปกตผบรโภครายหนงจะไมไดมเสนความพอใจเทากนเพยงเสนเดยว แตจะมหลายเสนเพราะความพอใจของผบรโภคมหลายระดบ โดยเสนทอยเหนอกวายอมใหความพอใจทมากกวาและเสนทอยต ากวา ซงแสดงถงความพงพอใจทนอยกวาไดดงภาพแสดงท 4.13

สนคา X

A

B

0

สนคาY

2

2

1

5

IC

ณฉ

149

ภาพแสดงท 4.13 เสนความพอใจเทากน 3 ระดบ

จากภาพแสดงท 4.13 ใหเหนวา เสนความพงพอใจมหลายเสนเพราะความพอใจของผบรโภคมหลายระดบ จงท าใหเสนความพงพอใจเทากนมคณสมบตส าคญดงน

1. เสนความพงพอใจมลกษณะเปนเปนเสนตรงหรอเสนโคง โดยมความชนเปนลบ ซงเปนอตราสวนการทดแทนกนของสนคาสองชนด แสดงถงเมอผบรโภคไดบรโภคสนคาอยางหนงเพมขนจะตองลดการบรโภคสนคาอกอยางหนงลง เพอใหไดรบความพอใจในระดบเดม ดงน

ภาพแสดงท 4.14 ลกษณะเสนความพอใจเทากน

สนคา Y

สนคา X

IC 1

IC 2

IC 3

IC3 > IC2 > IC1

สนคา Y

สนคา X

150

2. เสนความพงพอใจทเปนเสนตรง แสดงถงสนคา 2 ชนดใชทดแทนกนไดสมบรณ ดงน

ภาพแสดงท 4.15 เสนความพอใจเทากนทเปนเสนตรง

3. เสนความพงพอใจทมลกษณะเสนหกมม แสดงถงสนคา 2 ชนดทใชทดแทนกนไมไดเลย ดงภาพแสดงท 4.16

ภาพแสดงท 4.16 เสนความพอใจทมลกษณะเสนหกมม

สนคาY

สนคา X

IC

สนคาY

สนคา X

IC

151

4. เสนความพงพอใจทโคงเวาเขาหาจดก าเนด (Convex) แสดงถงสนคา 2 ชนดใชทดแทนกนไดไมสมบรณ

ภาพแสดงท 4.17 ลกษณะเสนความพอใจเทากนทเปนเสนโคง

ภาพแสดงท 4.18 เสนความพอใจเทากนกรณสนคาทดแทนกนไดสมบรณ

จากภาพจะเหนไดวา อตราการแลกของสนคา 2 ชนดคอ สนคา Y กบสนคา x มสดสวนเทากนตลอดทงเสน ในอตราสวน 4 ตอ 4 ไมวาจะเปน ณ จด A หรอ B แสดงวาผบรโภคใหความส าคญกบการ

สนคา Y

สนคา X

IC

Y1

Y2

0

X1 X2

10

สนคา Y

สนคา X

A

B 6

0

IC

6 10

152

บรโภคสนคาทง 2 ชนดเทากน ไมไดชอบหรอตองการสนคาชนดใดชนดหนงมากกวา จงท าใหเสน IC

มลกษณะเปนเสนตรง

5. เสนความพงพอใจเทากนจะไมตดกนหลายระดบ

ภาพแสดงท 4.19 ความพอใจเทากนทมลกษณะตดกน

จากภาพแสดงท 4.19 ใหเหนวา บนเสน IC1 จด A, B และ C เปนจดทใหความพอใจเทากน ขณะทบนเสน IC2 จด D B และ E เปนจดทใหความพอใจเทากน โดยเสน IC ทง 2 เสน ตดกนทจด B ทจด B เปนจดทแสดงวาความพงพอใจของเสน IC1 และ IC2 มคาเทากน ท าใหสรปไดวา จด A B และ C

มคาความพงพอใจเทากบ จด D, B และ E ซงเปนไปไมได เนองจากถาสมมตใหเสน IC ตดกนทจด B

จะเหนวา จด A และ B อยบนเสน IC1 ซงใหความพงพอใจเทากนระดบหนงเทากบ 10 หนวย ท านองเดยวกนจด B และ D อยบนเสน IC2 ซงใหความพงพอใจ 20 หนวย ดงนนจด A และ D ควรอยบนเสนเดยวกน เพราะตางอยบนเสนเดยวกบจด B แตปรากฏวาจด A อยบนเสน IC1 สวนจด D อยบนเสน IC2 สรปไดวาเสนความพงพอใจเทากนมระดบตางกนจะตดกนไมได

6. เสนความพงพอใจเทากนมไดหลายเสน แตละจดบนเสนแสดงถงความพงพอใจเทากน และเสนทอยขวามอ (อยสงกวา) จะใหความพงพอใจมากกวาเสนทอยซายมอ (อยต ากวา) ดงรป เชน จด E

แสดงถงผบรโภคมความพงพอใจมากกวา จด C จด D แสดงถงผบรโภคมความพงพอใจมากกวา จด A

.

.

.

.

.

สนคา Y

สนคา X

IC2

IC1

A

D

B

E

C

153

ภาพแสดงท 4.20 เสนความพอใจเทากนหลายเสน

7. เสนความพอใจเทากนมลกษณะเปนเสนตดตอกนโดยไมขาดชวง

ยกตวอยาง ระดบความพงพอใจในการบรโภค ถาผบรโภคคนหนงเลอกบรโภคสนคาระหวางผดไทและกวยเตยวในสดสวนทตาง ๆ โดยไดรบความพงพอใจระดบหนงทคงทเทากบ A จะบรโภคผดไทและกวยเตยวในสดสวนดงน

ตารางท 4.8 ระดบความพงพอใจในการบรโภคสนคาระหวางผดไทและกวยเตยว

ปรมาณผดไท (จาน) ปรมาณกวยเตยว (ชาม) ระดบความพอใจ

5 6 A

7 5 A

9 4 A

12 3 A

15 2 A

19 1 A

จากตารางท 4.8 ระดบความพงพอใจในการบรโภคสนคาระหวางผดไทและกวยเตยว สรปไดวาผบรโภคยนดลดการบรโภคกวยเตยวลง 1 ชาม แตจะตองไดรบการชดเชยดวยการบรโภคผดไทเพมขนแทน จงจะท าใหความพงพอใจจากการบรโภคสนคาทงสองเทาเดม ตอมาถาผบรโภคยงคงบรโภคกวยเตยวจ านวนเดม แตไดรบบรโภคผดไทมากขนกวาเดมยอมท าใหอรรถประโยชนหรอความพงพอใจในระดบ B นจะมากกวา A

สนคา Y

สนคา X

IC3

IC2

IC1

A

D

B

E C

154

ตารางท 4.9 ปรมาณการบรโภคและระดบความพงพอใจของการบรโภคผดไทและกวยเตยว

ปรมาณผดไท (จาน)

ปรมาณกวยเตยว (ชาม)

ระดบความพอใจ

ปรมาณผดไทใหม (จาน)

ปรมาณกวยเตยวเดม (ชาม)


5 6 A 10 6 B

7 5 A 13 5 B

9 4 A 16 4 B

12 3 A 18 3 B

15 2 A 21 2 B

19 1 A 24 1 B

ยกตวอยาง ระดบความพงพอใจในการบรโภค ถาผบรโภครายหนงเลอกบรโภคสนคาระหวางมะมวงและแอปเปลในสดสวนทตาง ๆ โดยไดรบความพงพอใจระดบหนงทคงทเทากบ ก ผบรโภคจะบรโภคมะมวงและแอปเปลในสดสวนดงน

ตารางท 4.10 ระดบความพอใจในการบรโภคสนคาระหวางมะมวงและแอปเปล

ปรมาณมะมวง (ผล) ปรมาณแอปเปล (ผล) ระดบความพอใจ

3 9 ก

7 8 ก

13 7 ก

15 6 ก

19 5 ก

21 4 ก

จากตารางท 4.10 ระดบความพงพอใจในการบรโภคสนคาระหวางมะมวงและแอปเปล สรปไดวาผบรโภคยนดเสยสละลดการบรโภคแอปเปลลง 1 ผล แตจะตองไดรบการชดเชยดวยการบรโภคมะมวงเพมขนแทน จงจะท าใหความพงพอใจจากการบรโภคสนคาทงสองเทาเดมทระดบความพงพอใจระดบ ก ตอมาถาผบรโภคยงคงบรโภคแอปเปลจ านวนเดม แตในระดบความพอใจระดบ ข ไดบรโภคมะมวงมากขนกวาเดม ยอมท าใหอรรถประโยชนหรอความพงพอใจในระดบมากขนนนเอง

155

ตารางท 4.11 ปรมาณการบรโภคและระดบความพงพอใจของการบรโภคมะมวงและแอปเปล

ปรมาณมะมวงเดม

ปรมาณ

แอปเปล


ปรมาณมะมวงใหม

ปรมาณ

แอปเปลเดม


3 9 ก 6 9 ข

7 8 ก 10 8 ข

13 7 ก 14 7 ข

15 6 ก 19 6 ข

19 5 ก 21 5 ข

21 4 ก 25 4 ข

อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา (Marginal Rate of Substitution : MRS) หมายถง การบรโภคสนคาหรอบรการของผบรโภคแตละรายทมแตกตางกน โดยผบรโภครายหนง จะบรโภคสนคาหรอบรการชนดหนงลดลงและบรโภคสนคาอกชนดหนงเพมขน เพอใหความพอใจของผบรโภคนนคงเดมภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด โดยสมมตใหมสนคา 2 ชนด คอสนคา X และสนคา Y ถาผบรโภคตองการบรโภคสนคา X มากขน กตองลดการบรโภคของสนคา Y ลงเชนกน ดงนนอตราการทดแทนกนระหวางสนคา X และสนคา Y จงเทากบคาอตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา 2

ชนด ทมคาเทากบความชนของเสนความพงพอใจเทากน อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา 2 ชนดจงเปนการลดลงของสนคาชนดหนง เมอผบรโภคไดรบสนคาอกชนดหนงเพมขนหนงหนวย โดยรกษาระดบความพอใจใหคงเดม ถาผบรโภคไดรบสนคา Y เพมขน 1 หนวย โดยบรโภคสนคา X ลดลงจ านวนหนง ซงอตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคาสามารถเขยนอยในรปสมการทางคณตศาสตรได ดงตอไปน

คา

X

MRSyx

Y

หรอถาผบรโภคไดรบสนคา X เพมขน 1 หนวย โดยบรโภคสนคา Y ลดลงจ านวนหนง ซงสามารถเขยนเปนสมการไดดงน

คา YMRSxy

X

โดยท Y คอ การเปลยนแปลงในจ านวนสนคา Y

X คอ การเปลยนแปลงในจ านวนสนคา X

156

เนองจากการทผบรโภคบรโภคสนคาตวใดตวหนงเพมขน จะบรโภคสนคาอกตวหนงลดลง ความสมพนธจงเปนไปในทศทางตรงกนขาม ดงนนคาอตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคาจะเปนคาความชนของเสนความพงพอใจ ซงจะมคาตดลบเสมอ ดงแสดงในภาพตอไปน

ภาพแสดงท 4.21 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา จากภาพแสดงท 4.21 สามารถอธบายไดวาถาหากผบรโภคบรโภคสนคา X และ Y อย ณ จด A

แลวเปลยนเปนจด B จะเขยนอตราสวนเพมของการทดแทนไดเปน MRSxy แตถาหากเดมผบรโภคบรโภคสนคา X และ Yอย ณ จด B แลวเปลยนเปนจด A จะเขยนอตราสวนเพมของการทดแทนไดเปน MRSyx ซงจะเหนวาการเปลยนแปลงการบรโภค ณ จด A ไปเปนจด B คา MRSxy จะลดลงตามล าดบ และการทผบรโภคไดรบสนคาชนดใดชนดหนงเพมขนทละหนวย แลวท าใหคา MRSxy มคาลดลงเรอย ๆ เรยกวา กฎการลดนอยถอยลงของอตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา 2 ชนด เนองจากสนคาทง 2 ชนดเปนสนคาททดแทนกนไดไมสมบรณ จงท าใหเสนความพงพอใจเทากนมลกษณะเปนเสนโคง แตถาเปนสนคาททดแทนกนไดสมบรณ จะท าใหเสนความพงพอใจเทากนมลกษณะเปนเสนตรง มคา MRSxy ของสนคาทง 2 ชนดนนคงทตลอด และในกรณทสนคา X

และสนคา Y ทดแทนกนไดแตไมสมบรณ เสนความพงพอใจเทากนจะเปนรปโคงเวาเขาหาจดก าเนด แตมความโคงมากนอยเพยงใดกขนอยกบการทดแทนกนของสนคาสองชนดนน ถาสนคาทดแทนกนได

สนคา Y

สนคา X

Y1

A

B

IC

0 X1 X2

Y2

157

นอย เสนความพงพอใจเทากนจะโคงเวามาก แตถาหากสนคาทดแทนกนไดคอนขางสมบรณหรอทดแทนกนอยางสมบรณ ลกษณะของเสนความพงพอใจเทากนจะเปนเสนตรง ซงเปนไปตามกฎการลดนอยถอยลงของอตราการทดแทนหนวยสดทาย (Diminishing Rate of Substitution) ดงภาพแสดงท 4.22

ภาพแสดงท 4.22 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนไดไมสมบรณ

ยกตวอยาง สนคาทสามารถทดแทนกนไดอยางคอนขางสมบรณหรอทดแทนกนไดอยางสมบรณ เชน ไขเปดกบไขไก ซงเสนความพงพอใจเทากนจะเปนเสนตรงมลกษณะทอดลงจากบนซายไปลางขวา และจะท าใหคาของ MRS มคาคงท ดงภาพแสดงท 4.23

ภาพแสดงท 4.23 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนคอนขางสมบรณ

0

สนคา Y

สนคา X

IC

สนคา Y

สนคา X

Y1

0 X1

IC

158

จากภาพดงกลาวจะเหนวา เสนความพงพอใจเทากนนนเปนเสนตรง และจะท าใหสดสวนของการทดแทนนนเพมขนหรอลดลงมสดสวนเทากน ดงนนเสนความพงพอใจเทากนจงเปนเสนตรง และแสดงถงสนคาทสามารถทดแทนกนไดอยางสมบรณ

ยกตวอยาง กรณทสนคาทดแทนกนไมไดเลยแตสามารถใชประกอบกนหรอใชรวมกนได เชน น าตาลกบกาแฟ ซงจะท าใหเสนความพงพอใจเทากนตงฉากกน และคาของ MRS จะมคาเทากบ 0 ดงภาพแสดงท 4.24

ภาพแสดงท 4.24 การทดแทนกนของสนคากรณสนคาทดแทนกนไมได

จากภาพเปนกรณทสนคาใชทดแทนกนไมไดเลยแตจะตองใชประกอบกน เชน ถามการบรโภคกาแฟมากขนกจะท าใหบรโภคน าตาลมากขนไปดวย ซงจะท าใหเสนความพงพอใจเทากนนนมลกษณะตงฉากและหกมม

ยกตวอยาง การหาอตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคา การบรโภคสมกบแอปเปลทท าใหผบรโภคยงคงมความพงพอใจคงเดม โดยแสดงสดสวนทแตกตางกนดงน

ตารางท 4.12 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสมและแอปเปล

สม (ผล) แอปเปล (ผล) 10 2

6 4

4 6

3 9

0

น าตาล

กาแฟ

IC

159

จากตารางท 4.12 แสดงสดสวนทแตกตางกนของการบรโภคสมกบแอปเปล สามารถค านวณหา MRS ทงสามชวง โดยการลดสมแตเพมแอปเปลเพอใหระดบความพงพอใจเทาเดม หรอเปนการหา MRS แอปเปล-สม ซงมวธการค านวณแตละชวงดงน

จด A

10 6

22 4

apple orange

orange

MRS

apple

จด B

6 4

14 6

apple orange

orangeMRS

apple

จด C

4 3 1

6 9 3apple orange

orangeMRS

apple

จากการค านวณจะเหนไดวา MRS แอปเปล-สม ลดลงเรอย ๆ ตามกฎการลดนอยถอยลงของอตราสวนของการทดแทนกน เนองจากสนคาทงสองชนดไมสามารถทดแทนกนไดอยางสมบรณ เมอผบรโภคมสนคาใดจ านวนมากยนดทจะแลกเปลยนกบสนคาทเรามนอย (MRS มาก) แตเมอใดกตามทผบรโภคมสนคาเหลอนอย แตมผมาขอสนคาชนดนนกบสนคาอกชนดทมมากจะไมยนดทจะแลก (MRS นอย) ดงนนการท MRS แอปเปล-สม เรมจากมากและคอย ๆ ลดลงเปนเพราะวาในตอนแรกมสมอยมากแตแอปเปลนอย จงยนดสละสมหลายลกเพอแอปเปลเพยงไมกลก แตในชวงหลงท MRS

แอปเปล-สมนอยลงเพราะเหลอสมนอย และเรมรสกวามแอปเปลมากแลวจงไมยนดทจะสละสมเพอแอปเปลอก ซงน ามาสรางกราฟไดดงภาพแสดงท 4.25

ภาพแสดงท 4.25 อตราสวนเพมของการทดแทนกนของสนคาระหวางสมและแอปเปล

สม

แอปเปล

IC

A

C

B

0

2 4 6 9

3

6

4

10

160

ยกตวอยาง การหา MRS ณ จดตาง ๆ ของการบรโภคทเรยนกบขนนทท าใหผบรโภคยงคงมความพงพอใจคงเดมไดดงน

ตารางท 4.13 การบรโภคทเรยนกบขนน

ทเรยน (ผล) ขนน (ผล) 20 6

9 8

6 12

4 14

จากตารางท 4.13 สามารถค านวณหาอตราสวนของการทดแทนกนระหวางทเรยนกบขนน โดยการลดทเรยนแตเพมขนนเพอใหระดบความพงพอใจเทาเดม ดงน

จด A

20 9 11

8 6 2

จด B

9 6 3

8 12 4

จะเหนไดชดเจนวา MRS ขนน-ทเรยนลดลงเรอย ๆ ตามกฎการลดนอยถอยลงของอตราสวนของการทดแทนกน เนองจากสนคาทงสองชนดไมสามารถทดแทนกนไดอยางสมบรณ เมอเรามสนคาใดจ านวนมากเราจะยนดทจะแลกเปลยนกบสนคาทเรามนอย (MRS มาก) แตเมอใดกตามทเรามสนคาเหลอนอยแตมผมาขอสนคาชนดนนกบสนคาอกชนดทเรามมาก เราจะไมยนดทจะแรก (MRS นอย) ดงนนการท MRS ขนน-ทเรยน เรมจากมากและคอย ๆ ลดลง เปนเพราะวาในตอนแรกมทเรยนอยมากแตขนนนอย จงยนดสละทเรยนหลายลกเพอขนนเพยงไมกลก แตในชวงหลงท MRS ขนน-ทเรยนนอยล งเพราะเหลอทเรยนนอยและเรมรสกวามขนนมากแลว จงไมยนดทจะสละทเรยนเพอขนนอก ดงนน MRSขนน-ทเรยนจงมคานอย

จากตารางท 4.13 แสดงอตราสวนของการทดแทนกนระหวางทเรยนกบขนน สามารถเขยนกราฟไดดงน

161

ภาพแสดงท 4.26 การทดแทนกนของการบรโภคทเรยนกบขนน

ยกตวอยาง อตราหนวยสดทายของการทดแทนกน

ตารางท 4.14 อตราหนวยสดทายของการทดแทนกน ระหวางสนคา X และ Y

แผนการซอ สนคา Y Y สนคา X X XYMRS

YXMRS

1 9 0

2 6 3 1 1 3 1/3

3 4 2 2 1 2 1/2

4 2.4 1.6 3 1 1.6 1/1.6

5 1.8 0.6 4 1 0.6 1/0.6

6 1.3 0.5 5 1 0.5 1/0.5

7 0.9 0.4 6 1 0.4 1/0.4

8 0.6 0.3 7 1 0.3 1/0.3

9 0.4 0.2 8 1 0.2 1/0.2

10 0.3 0.1 9 1 0.1 1/0.1

ทเรยน

ขนนนนนน

B

A

6 8 12 14

20

9

6

4

162

ตารางท 4.15 อตราหนวยสดทายของการทดแทนกนระหวางสนคา X และ Y แผนการซอ สนคา Y Y สนคา X X XY

MRS YX

MRS

1 14 0

2 10 4 1 1 4 1/4

3 7 3 2 1 3 1/3

4 5 2 3 1 2 1/2

5 3 2 4 1 2 1/2

6 2 1 5 1 1 1

เสนราคาหรอเสนงบประมาณ เสนราคาหรอเสนงบประมาณ (Price Line or Budget Line) หมายถง เสนทแสดงขอบเขตความสามารถในการบรโภคสนคาสองชนด โดยทผบรโภคตดสนใจเลอกซอสนคาสองชนดในปรมาณตาง ๆ ภายใตงบประมาณหรอจ านวนเงนทมอยอยางจ ากด โดยทเสนงบประมาณจะมลกษณะเปนเสนตรง ความชนเปนลบเสมอ เนองจากการตดสนใจบรโภคสนคาของผบรโภคจะตองค านงถงงบประมาณ คาใชจายในการบรโภครวมกบความพงพอใจ ผบรโภคจงตองเปรยบเทยบระหวางคาใชจายในการบรโภคสนคาแตละหนวยกบอรรถประโยชนสวนเพมทจะไดรบจากการบรโภคสนคาแตละหนวยทเพมขน ซงจะท าใหผบรโภคเปรยบเทยบความคมคาของการบรโภคสนคาแตละหนวยได โดยผบรโภคจะยนดบรโภคสนคาหนงจนอรรถประโยชนสวนเพมทไดนอยกวาคาใชจายทสญเสยไป

ดงนน เสนงบประมาณจงเปนเสนทแสดงสวนประกอบจ านวนตาง ๆ ของสนคา 2 ชนด ทผบรโภคสามารถซอไดดวยเงนงบประมาณจ านวนหนง ณ ราคาตลาดขณะนน ซงสามารถเขยนสมการงบประมาณไดดงน

X Y

I P X P Y

โดยท I คอ งบประมาณ

PX คอ ราคาสนคา X

PY คอ ราคาสนคา Y

163

X

ภาพแสดงท 4.27 เสนราคาหรอเสนปรมาณ

จากภาพแสดงท 4.27 สามารถแสดงลกษณะเสนงบประมาณไดคอ มลกษณะเปนเสนตรง ความชนเปนลบทอดลงจากซายมาขวาและไมขาดชวง ในสวนของเสนงบประมาณทอยสงกวา (ทางขวา) แสดงถงผลผลตทมากกวา แตถาเสนงบประมาณทอยต ากวา (ทางซาย) แสดงถงผลผลตทนอยกวา และเสนงบประมาณจะไมตดกน รวมทงจดทอยบนเสนงบประมาณนนจะมงบประมาณทเทากน

ยกตวอยาง การตดสนใจเลอกบรโภคสนคา X และสนคา Y โดยผบรโภคมเงนงบประมาณอย 200 บาท ตองการซอสนคา X และสนคา Y โดยทสนคา X มราคาหนวยละ 10 และสนคา Y มราคาหนวยละ 5 บาท แสดงไดดงตารางแสดงท 4.16

ตารางท 4.16 ปรมาณสนคา 2 ชนดภายใตงบประมาณเทากน

งบประมาณ ปรมาณสนคา X

(X

P = 10 บาท) ปรมาณสนคา Y

(Y

P = 5 บาท) 200 20 0

200 12 16

200 8 24

200 0 40

สนคาY

0

0

BL

สนคา X

164

จากตารางท 4.16 ปรมาณสนคา 2 ชนดภายใตงบประมาณเทากน น ามาสรางกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 4.28 เสนงบประมาณ

จากภาพแสดงท 4.28 เสนงบประมาณจะไดเสนงบประมาณเปนเสนตรง เนองจากงบประมาณมจ านวนจ ากด และราคาสนคา X และสนคา Y คงท กลาวคอถาผบรโภคเลอกซอสนคา Y อยางเดยวไมซอสนคา X เลย จะไดสนคา Y จ านวน 40 หนวย และถาซอสนคา X อยางเดยวจะซอได 20 หนวย เมอลากสนตรงจะไดเสนงบประมาณ ซงทกจดบนเสนนแสดงสวนประกอบตาง ๆ ของสนคา X และ Y ทสามารถซอไดดวยงบประมาณ 200 บาท และจากกราฟแสดงใหเหนวาจด C ซงอยบนเสนงบประมาณ ผบรโภคจะใชเงนงบประมาณ 200 บาท ซอสนคา X ได 12 หนวย และซอสนคา Y ได 16 หนวย สวนจด D อยนอกเสนงบประมาณจะใชงบประมาณเทากบ (12 × 10) + (24 × 5) = 240 ซงเปนไปไมไดเพราะเกนงบประมาณ 200 บาท และทจด E อยภายใตเสนงบประมาณจะใชงบประมาณเทากบ (4 × 10) + (24

× 5) = 160 บาท ซงต ากวางบประมาณทมอย โดยคาความลาดชนของเสนงบประมาณ AB หาไดดงน

Slope ของเสนงบประมาณ AB = OA

OB

โดยท OA คองบประมาณ / PY (หรอ 200 / 5 = 40 หนวย) และ OB คองบประมาณ / PX

(200 / 10 = 20 หนวย) ซงแทนคาลงใน OA และ OB ดงน

สนคา X

E

C

D

4 12 8 20

24

166

40

.

. .

สนคา Y

165

/

/

402

20

Y

X

X

Y

X

Y

งบประมาณ Pความชนของเสนงบประมาณงบประมาณ P

งบประมาณ PP งบประมาณ

P

P

จากความสมพนธระหวางราคาสนคา และจ านวนสนคาทงหมดทซอดวยงบประมาณ สามารถน ามาเขยนเปนสมการไดดงน

( ) ( )X Y

M X P Y P

โดยท M หมายถง งบประมาณทมอยในชวงเวลาหนง

X หมายถง จ านวนสนคา X ทผบรโภคจะซอ

Y หมายถง จ านวนสนคา Y ทผบรโภคจะซอ

PX หมายถง ราคาสนคา X

PY หมายถง ราคาสนคา Y

ยกตวอยาง ความสมพนธระหวางสนคาและงบประมาณ

ตารางท 4.17 สวนผสมของสนคา X และสนคา Y ภายใตงบประมาณ 300 บาท

สวนผสม จ านวนสนคา X (หนวยละ10บาท) จ านวนสนคา Y (หนวยละ15บาท) A 0 20

B 9 14

C 15 10

D 21 6

E 30 0

จากตารางท 4.17 ก าหนดใหมสนคาใหเลอกซออยสองชนด ไดแก สนคา X และสนคา Y โดยสนคา X ราคาหนวยละ 10 บาทและสนคา Y ราคาหนวยละ 15 บาท และก าหนดใหผ บรโภคมงบประมาณ 300 บาทตอสปดาห สวนผสม A ถง E ในตารางแสดงถงสวนผสมของปจจย X และปจจย Y ในจ านวนตาง ๆ ทสามารถซอดวยงบประมาณ 300 บาท ทงนความสมพนธระหวางราคาสนคา และจ านวนสนคาทงหมดทซอดวยงบประมาณ สามารถน ามาเขยนเปนสมการและวาดกราฟไดดงน

166

( ) ( )X Y

M X P Y P

โดยท M คอ งบประมาณทมอยในชวงเวลาหนง

X คอ จ านวนสนคา X ทผบรโภคจะซอ

Y คอ จ านวนสนคา Y ทผบรโภคจะซอ

PX และ PY คอ ราคาสนคา X และราคาสนคา Y

ณ อตราสวนผสม A ไดสมการ

M = X (PX) + Y (PY) 300 = 0 (10) + 20 (15) ณ อตราสวนผสม B ไดสมการ M = X (PX) + Y (PY) 300 = 9 (10) + 14 (15)

ภาพแสดงท 4.29 สวนผสมของสนคา X และสนคา Y ทซอดวยงบประมาณ 300 บาท

จากกราฟท 4.29 จะเหนไดวา จด A ถง E แตละจดแสดงถงสวนผสมของสนคา X และสนคา Y

ในจ านวนตาง ๆ ทไดมาจากการใชงบประมาณทเทากนในการซอ 300 บาท เมอลากเสนเชอมจดทงหมดจะไดเสนงบประมาณ ทงนถาสนคาทงสองชนดสามารถแบงเปนหนวยเลก ๆ ได แสดงวาทกจดบนเสนงบประมาณเปนสวนผสมตาง ๆ ของสนคาสองชนด ซงใชงบประมาณทเทากนในการซอ โดยเสนงบประมาณมลกษณะเปนเสนตรงลาดเอยงลงจากซายไปขวา เนองจากผบรโภคตองรกษาระดบคาใชจายในการซอสนคาหรองบประมาณไมใหเกน 300 บาท ดงนน เมอเพมการซอสนคา X ผบรโภคจ าเปนตองซอสนคา Y ลดลง และลดการซอสนคา Y ลงในอตราคงท

สนคา X 0 9 15 21 30

6

10

14

20

A

B

C

D

E

สนคา Y

.

. .

. .

167

การเปลยนแปลงเสนงบประมาณ

เนองจากผบรโภคมรายไดเปลยนและราคามการเปลยนแปลง จงท าใหเสนงบประมาณเปลยน โดยเสนงบประมาณนนสามารถเปลยนแปลงไดสองลกษณะคอ การเปลยนแปลงเสนงบประมาณเนองจากราคามการเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงเสนงบประมาณเนองจากผบรโภคมรายไดเปลยน ดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงเสนงบประมาณเนองจากราคามการเปลยนแปลง เมอราคาสนคาชนดหนงเพมขนจะท าใหซอสนคาชนดนนไดจ านวนนอยลง เสมอนวามงบประมาณนอยลง ในทางกลบกนถาราคาสนคาชนดหนงลดลงกจะท าใหซอสนคาชนดนนไดมากขน เสมอนวามงบประมาณมากขน เชน ถาราคาสนคา X เปลยนแปลงไป ราคาสนคา Y คงท ในลกษณะทมงบประมาณเทาเดม จะท าใหซอสนคา Y ไดเทาเดม แตซอสนคา X เปลยนไป โดยถาราคาสนคา X

สงขน เสนงบประมาณกจะเคลอนตวไปทางซาย ถาสนคา X มราคาถกลง เสนงบประมาณจะเคลอนตวทางดานขวา โดยการเคลอนตวน จะมการยายเฉพาะปลายเสนงบประมาณของสนคาทมการเปลยนแปลงราคา ปลายเสนอกดานหนงทไมไดเปลยนจะไมเคลอนท ในทางกลบกนถาราคาสนคา Y เปลยนแปลง แตราคาสนคา X คงท ในลกษณะทมงบประมาณเทาเดม จะท าใหซอสนคา X ไดปรมาณเทาเดม แตซอสนคา Y เปลยนไป ถาราคาสนคา Y สงขน เสนงบประมาณกจะเลอนลง แตถาหากสนคา Y มราคาถกลงเสนงบประมาณจะเลอนขน โดยทปลายเสนอกดานหนงไมไดเปลยนต าแหนงเสนจงไมเคลอนท

ดงนนถาราคาสนคาเปลยนแปลง จะท าใหเสนงบประมาณทมอยเปลยนแปลงไปทางออม การเปลยนแปลงลกษณะนจะอยภายใตขอสมมตทวา ถาราคาสนคาตวใดตวหนงเปลยนราคาสนคาอกตวหนงจะไมเปลยน และงบประมาณทมอยน นคงท โดยสามารถแสดงกราฟการเปลยนแปลงเสนงบประมาณเนองจากราคามการเปลยนแปลงไดดงน

168

ภาพแสดงท 4.30 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณสนคา X เปลยน

จากภาพแสดงท 4.30 การเปลยนแปลงปรมาณการบรโภคสนคา กรณ X มการเปลยนแปลงราคา เมอสนคา X ขนราคาจะท าใหผบรโภคสนคา X ไดลดลง ท าใหเสนงบประมาณเปลยนจาก BL0 เปน BL2 แตในทางตรงขามกนถาราคาสนคา X ลดลง จะท าใหผบรโภคสนคา X ไดเพมขน จงท าใหเสนงบประมาณเปลยนจาก BL0 เปน BL1

ภาพแสดงท 4.31 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณสนคา Y เปลยน

สนคา Y

สนคา X 0

BL0

BL2

BL1

สนคา Y

สนคา X 0

BL1

BL2

BL0

169

จากภาพแสดงท 4.31 เหนไดวาการเปลยนแปลงของเสนงบประมาณในกรณราคาสนคามการเปลยนแปลง ถาสนคา Y ราคาลดลง จะท าใหผบรโภคบรโภคสนคา Y ไดมากขน เสนงบประมาณเปลยนจาก BL0 เปน BL1 ในทางกลบกน ถาราคาสนคา Y เพมขน ท าใหผบรโภคสนคา Y ลดลง เสนงบประมาณเปลยนยายจาก เสน BL0 เปน BL2

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงในเสนงบประมาณเ นองจากราคามการเปลยนแปลง

โดยก าหนดใหผบรโภคมงบประมาณ 800 บาท ราคาสนคา X ถกลงจากหนวยละ 10 บาท เปน 8 บาท ถาผบรโภคตองการซอเฉพาะสนคา X ชนดเดยวสามารถซอไดมากขนจาก 80 หนวยเปน 100 ท าใหจด E0 ยายไปจด E1 ในขณะทราคาสนคา Y คงเดม ผบรโภคจะซอในจ านวนเทาเดม (จด A ยงอยคงเดม) ดงนน เมอราคาสนคา X ถกลงเหลอหนวยละ 8 บาทจะมผลท าใหเสนงบประมาณเดม AE0 ยายไปยงเสนงบประมาณใหม AE1 ในทางกลบกน ถาราคาสนคา X แพงขน จากหนวยละ 10 บาทเปน 16 บาท จะมผลท าใหเสนงบประมาณเดม AE0 ยายไปยงเสนงบประมาณใหม AE2 ดงน

ภาพแสดงท 4.32 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณราคาสนคา X เปลยน

สนคา Y

สนคา X 0

40

50 80 100

E1 E0

E2

170

เมอราคาสนคา Y ถกลงจากหนวยละ 20 บาทเปน 16 บาท ถาผบรโภคตองการซอเฉพาะสนคา Y ไดมากขนจาก 40 หนวย เปน 50 หนวย และท าใหจด A0 ยายไปยงจด A1 ท าใหเสนงบประมาณ AE0

ยายขนดานบน ไปยงเสนงบประมาณใหม A1E ในทางตรงกนขาม ถาราคาสนคา Y แพงขนจากหนวยละ 20 บาทเปน 25 บาท จะมผลท าใหเสนงบประมาณเดม AE0 ยายลงไปยงเสนงบประมาณใหม A2E ดงภาพแสดงท 4.33

ภาพแสดงท 4.33 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณราคาสนคา Y เปลยน

2. การเปลยนแปลงเสนงบประมาณเนองจากผบรโภคมรายไดเปลยน

ภาพแสดงท 4.34 การเปลยนแปลงของเสนงบประมาณกรณรายไดมการเปลยนแปลง

50

40

32

สนคา X

สนคา Y

A1

A0

A2 E

80

สนคา

สนคา

BL1

BL0

0

BL2

171

จากภาพแสดงท 4.34 จะแสดงใหเหนวาเมอผบรโภคมรายไดเปลยนจะท าใหเสนงบประมาณทมอยนนเปลยนแปลงโดยตรง โดยถาผบรโภคมรายไดเพมขน จะท าใหมงบประมาณเพมขน ท าใหเสนงบประมาณเลอนไปทางดานขวาจาก BL0 เปน BL1 ในทางกลบกน ถาผบรโภคมรายไดลดลงท าใหมงบประมาณท าใหเสนงบประมาณเลอนไปทางดานซายจาก BL0 เปน BL2

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงของเสนงบประมาณเนองจากผบรโภคมรายไดเปลยนดงน

ภาพแสดงท 4.35 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณกรณผบรโภคมรายไดเปลยน

จากภาพแสดงท 4.35 เมอก าหนดใหผบรโภครายหนงมงบประมาณเทากบ 1,200 บาทตอสปดาห ราคาสนคา X หนวยละ 10 บาท ราคาสนคา Y หนวยละ 15 บาท ผบรโภครายนจะมเสนงบประมาณ BL0 ตอมาสมมตวาผบรโภคมรายไดมากขน หรอมงบประมาณเพมขนเปน 1,400 บาทตอสปดาห ท าใหผบรโภคสามารถซอสนคาทงสองชนดไดมากขน และท าใหเสนงบประมาณเดมยายหางจากจดก าเนดมากขน โดยยายไปยงเสน BL1 หรอยายไปยงเสน BL2 เมอผบรโภคมรายไดลดลงหรอมงบประมาณลดลงเหลอ 600 บาทตอสปดาห จะท าใหผบรโภคซอสนคาไดนอยลง และท าใหเสนงบประมาณซงมผลท าใหเสนงบประมาณเดมยายเขาใกลจดก าเนดมากขน

สนคา X

80

93

40

60 120 140

BL2

สนคา Y

BL0

BL1

0

172

การวเคราะหดลยภาพผบรโภคและตลาด

ในการพจารณาดลยภาพของผบรโภคนน เนองจากดลยภาพของผบรโภคเปนจดทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดจากการบรโภคสนคาหรอบรการจ านวนหนง ภายใตเงอนไขทวาผบรโภคมงบประมาณจ ากด ซงดลยภาพผบรโภคจะไมเปลยนแปลงถาปจจยตาง ๆ คงท ดงนนดลยภาพของผบรโภคจงเปนจดทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด โดยสามารถแยกพจารณาได 3 กรณ ภายใตการแสวงหาอรรถประโยชนโดยรวมใหไดรบมากทสด ดงตอไปน

1. ผบรโภคมรายไดจ ากดและสนคาทกชนดมราคาไมเทากน เนองจากสนคาแตละชนดราคาไมเทากน อรรถประโยชนสวนเพมของสนคาทกชนดจงไมสามารถน ามาเปรยบเทยบกนได จ าเปนตองปรบใหราคาสนคาทกชนดเทากบ 1 เพอใหสามารถเปรยบเทยบกนได โดยการหารอรรถประโยชนสวนเพมของสนคาแตละชนดดวยราคาของสนคานน นนคอเปนการหามลคาของสนคาแตละชนด

2. ผบรโภคมรายไดไมจ ากดและสนคาทกชนดมราคาเทากน ผบรโภคจะมการบรโภคสนคาหรอบรการเปนล าดบ โดยการเลอกบรโภคสงทมความพงพอใจมากทสดกอน และจงเลอกบรโภคสงทพงพอใจรองลงมาตามล าดบ บรโภคจนถงสนคาหรอบรการทไดรบอรรถประโยชนสวนเพมเปนศนย เชน ผบรโภครายหนงชอบทานทเรยนมากทสด รองลงไปชอบทานมะมวง การบรโภคของผบรโภครายนจะบรโภคทเรยนจนอรรถประโยชนสวนเพมของทเรยนนนเทากบศนย แลวจงคอยบรโภคมะมวงตอจนอรรถประโยชนสวนเพมของมะมวงเทากบศนย เพอใหเกดอรรถประโยชนหรอความพอใจมากทสด 3. กรณทผบรโภคมรายไดจ ากดและสนคาแตละชนดราคาเทากน ผบรโภคจะเลอกบรโภคสนคาแตละชนดเรยงล าดบอรรถประโยชนเพม โดยจะเลอกบรโภคสนคาทใหความพอใจมากทสดเปนอนดบแรก และเลอกซอสนคาทใหความพอใจมากเปนอนดบถดไป จนกระทงรายไดทมอยหมดพอด เนองจากผบรโภคจะบรโภคสนคาหรอบรการทตนเองพอใจมากทสด โดยจะบรโภคจนอรรถประโยชนสวนเพมของสนคาหรอบรการชนดแรกมคาเทากบอรรถประโยชนสวนเพมหนวยแรกของสนคาชนดท 2 โดย มการปรบราคาเทากบหนง ดวยหารดวย MU ของสนคาแตละชนดดวยราคาสนคาแตละชนดนน ๆ เนองจากสนคาหรอบรการแตละชนดราคาไมเทากน ซงเปนไปตามกระบวนการตดสนใจในการซอสนคาหรอบรการของผบรโภค ผบรโภคจะมการเปรยบเทยบอรรถประโยชนทจะไดรบจากสนคาหรอบรการ โดยถาสนคาแตละชนดกนและมราคาทไมเทากน ผบรโภคจะเลอกบรโภคสนคาทใหคาอรรถประโยชนเพมมากทสดกอน โดยดจากการน าคาอรรถประโยชนเพมของสนคานนดวยราคาของตวเอง ซงผบรโภคจะไดรบความพงพอใจสงสดหรอเกดภาวะดลยภาพ ดงสมการตอไปน

...A B C N

A B C N

MU MU MC MU

P P P P

173

โดยท NMU หมายถง อรรถประโยชนเพมของสนคา N

NP หมายถง ราคาสนคา N

ยกตวอยาง โดยก าหนดใหผบรโภคมรายไดจ ากด 14 บาท สนคา X และสนคา Y ราคาคงทเทากบ 1 บาท ผบรโภคจะจดสรรรายไดทมอยในการเลอกบรโภค สนคา X และสนคา Y เพอน ามาซงความพอใจสงสด ณ เงอนไข MUX = MUY = k

ตารางท 4.18 การเลอกบรโภคสนคา X และ Y

สนคา X สนคา Y

ปรมาณสนคา X อรรถประโยชนเพม X ปรมาณสนคา Y อรรถประโยชนเพม Y

1 14 1 7

2 12 2 6

3 10 3 5

4 8 4 4

5

6

7

6

4

2

5

6

7

3

2

1

จากตารางท 4.18 ดงกลาวผบรโภคจะเลอกบรโภคสนคา X กอนสนคา Y เพราะสนคา X ใหอรรถประโยชนสวนเพมมากกวาสนคา Y โดยรายจายในการบรโภคสนคา X = ราคาสนคาX คณกบปรมาณสนคา X = 1 x 7 = 7 บาท และรายจายในการบรโภคสนคา Y = ราคาสนคาY คณกบปรมาณสนคา Y = 1 x 7 = 7 บาท ซงผบรโภคใชจายรายไดทมอยหมดพอด = 14 บาท

เนองจากดลยภาพของผบรโภคเปนเหตการณทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดจากการทผบรโภคไดใชรายไดทมอยอยางจ ากด ในการซอสนคาหรอบรการชนดใดชนดหนงหรอหลายชนดซงสนคาแตละชนดมราคาไมเทากน ในการวเคราะหจงตองปรบใหราคาของสนคากอนน ามาเปรยบเทยบ

174

ยกตวอยาง โดยก าหนดให สนคา X ราคาหนวยละ 5 บาท สนคา Y ราคาหนวยละ 2 บาท ผบรโภคมรายไดเทากบ 20 บาท

ตารางท 4.19 อรรถประโยชนสวนเพมของผบรโภคสนคา X และสนคา Y

ปรมาณสนคา X (หนวย)

อรรถประโยชนเพม X

อรรถประโยชนเพม X ตอ

ราคา X

ปรมาณสนคา Y

(หนวย)

อรรถประโยชนเพม Y

อรรถประโยชนเพม Y ตอ

ราคา Y

1 60 12 1 30 15

2 55 11 2 28 14

3 50 10 3 26 13

4 45 9 4 24 12

5 40 8 5 22 11

6 35 7 6 20 10

7 30 6 7 18 9

จากตารางท 4.19 จะเหนไดวา MUx / Px= MUy /Py = 11 เปนอตราสวนการบรโภคสนคา X และสนคา Y ทหมาะสมกบงบประมาณทสดโดยท รายจายในการบรโภคสนคา X เทากบราคาสนคา X คณกบปรมาณสนคา (X = 5 x 2 = 10 บาท) และรายจายในการบรโภคสนคา Y เทากบราคาสนคา Y คณกบปรมาณสนคา (Y = 5 x 2 = 10 บาท) ซงผบรโภคใชจายรายไดทมอยหมดพอดเทากบ20 บาท

ดงนน ดลยภาพของผบรโภคจะเกดขน ณ จดทเสนความพอใจเทากนตดกบเสนงบประมาณ จดนจะเปนจดทแสดงถงการบรโภคสนคา 2 ชนดทท าใหผบรโภคไดรบความพอใจสงสดจากงบประมาณทมอยจ ากด จด E (ภาพแสดงท 4.36) แสดงถง จดดลยภาพผบรโภค (Optimum) ซงเปนจดทเสนความพอใจเทากนตดกบเสนงบประมาณ คาความชนทต าแหนงนของเสนความพอใจเทากนและเสนงบประมาณจะมเทากน ณ ต าแหนงจดดลยภาพผบรโภคนจะแสดงถงอตราการบรโภคสนคาหรอบรการสองชนด ภายใตงบประมาณทมอย ดงภาพแสดงท 4.36

175

ภาพแสดงท 4.36 จดดลยภาพผบรโภค

ยกตวอยาง ปรมาณการซอสนคาของผบรโภคมงบประมาณ 900 บาท ซงสามารถหาจดดลยภาพในการซอสนคา 3 ชนด ประกอบดวย รองเทา กางเกง และเสอไดดงน

ตารางท 4.20 ปรมาณการซอสนคา 3 ชนดภายใตงบประมาณ 900 บาท

จ านวนท

ตองการซอ

รองเทาคละ 100 บาท

MU MU/P

กางเกงตวละ 200 บาท

MU MU/P

เสอตวละ 100 บาท

MU MU/P

1 900 9 1000 5 700 7

2 700 7 700 3.5 600 6

3 400 4 500 2.5 500 5

4 500 5 400 4 400 4

จากภาพและตารางดงกลาว จะเหนไดวาปรมาณการซอสนคาของผบรโภคผบรโภค โดยมงบประมาณจ ากด 900 บาท จะเลอกซอรองเทา 4 ค มความพงพอใจเลอกซอกางเกง 1 ตว และเลอกซอเสอได 3 ตว ซงจะท าใหผบรโภคมความพงพอใจสงสดภายใตความพงพอใจสงสด จะมคาใชจายรวมเทากบ 900 (4x100 + 1x200 + 3x100) และความพอใจรวมเทากบ 5,300 หนวย (900 + 700 + 400 + 500) + 1,000 + (700 + 600 + 500)

สนคา X

• E

BL

IC3

IC2

IC1

สนคา Y

176

การวเคราะหพฤตกรรมผบรโภคดวยทฤษฎอรรถประโยชนและทฤษฎความพงพอใจทากน

การวเคราะหพฤตกรรมการบรโภคภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด จะท าใหทราบรปแบบการตดสนใจในการเลอกซอสนคาหรอบรการของผบรโภค เนองจากการบรโภคของผบรโภคแตละรายยอมมพฤตกรรมการบรโภคทแตกตางกน จะขนอยกบรายได ความพงพอใจหรอรสนยมของผบรโภค และปจจยอน ๆ ทเปนตวก าหนด การศกษาทฤษฎการบรโภคชวยอธบายพฤตกรรมของผบรโภคในการบรโภคสนคาและการบรการได ทฤษฎการบรโภคทใชในการวเคราะหพฤตกรรมของผบรโภคมดวยกนสองทฤษฎคอ ทฤษฎอรรถประโยชนและทฤษฎเสนความพงพอใจเทากน ซงการวเคราะหทงสองทฤษฎนนมขอแตกตางกนดงตอไปน

1. ดลยภาพ ทฤษฎอรรถประโยชนเปนการหาดลยภาพในการบรโภคสนคาหรอบรการเพยงชนดเดยว โดยไมเกยวของกบสนคาอน ๆ โดยจดดลยภาพของทฤษฎอรรถประโยชนจะแสดงถงความพงพอใจสงสดของการบรโภคสนคาหรอบรการชนดนน ขณะททฤษฎเสนความพงพอใจเทากนเปนการหาดลยภาพในการบรโภคสนคา 2 ชนด ขนไปในเวลาเดยวกน โดยพจารณาถงการทดแทนระหวางสนคาหรอบรการนน ๆ เพอบอกวาผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดในการบรโภคสนคาทงสองในจ านวนปรมาณเทาใด 2. การวด ทฤษฎอรรถประโยชนจะวดระดบความพงพอใจของผบรโภคทมหนวยเปนตวเลข มหนวยเปนยทล (Util) สวนทฤษฎเสนความพงพอใจเทากนไมสามารถวดระดบความพงพอใจออกมากเปนตวเลขทแนนอน วดไดเพยงล าดบความพงพอใจ

ดงนน เมอใชทฤษฎทงสองจะท าใหทราบถงพฤตกรรมของผบรโภค ความตองการทมแตกตางกนออกไป ท าใหผผลตสามารถจดสรรทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนและมประสทธภาพสงสด เมอทราบถงความตองการของผบรโภคจะท าใหผผลตผลตสนคาหรอบรการตอบสนองความตองการได โดยก าหนดดานผลตภณฑ ดานราคา ดานชองทางการจดจ าหนายและดานการสงเสรมการตลาด เพอสรางดลยภาพใหกบระบบเศรษฐกจได

การวเคราะหดลยภาพของผบรโภค การวเคราะหดลยภาพของผบรโภค (Consumer Equilibrium Analysis) เนองจากดลยภาพของผบรโภคเกดจากเสนงบประมาณและเสนความพงพอใจเทากน ณ ต าแหนงทเสนความพงพอใจเทากนมาตดกบเสนงบประมาณ โดยผบรโภคมการตดสนใจเลอกซอสนคาหรอบรการใหไดความพงพอใจสงสด ภายใตงบประมาณทมอยางจ ากดจงเกดจดทเรยกวา จดดลยภาพของผบรโภค ดงภาพแสดงท 4.37

177

ภาพแสดงท 4.37 ดลยภาพของผบรโภค

เนองจากจดดลยภาพของผบรโภคคอจดทเสนความพงพอใจเทากนและเสนงบประมาณตดกน โดยเปนจดทเสนทงสองมความชนเทากน และทจดดลยภาพนจะมคาอตราหนวยสดทายของการทดแทนกนของสนคาทงสองชนดเทากนกบอตราสวนของราคาของสนคาทงสองชนด ดงสมการน

X

xy

Y

Y PMRS

X P

สนคา X

สนคา Y

E Y1

X1 0

178

ภาพแสดงท 4.38 ดลยภาพของผบรโภค

จากภาพแสดงท 4.38 ใหเหนวาผบรโภคบรโภคสนคาสองชนดในงบประมาณทมอยอยางจ ากด เพอใหไดรบความพงพอใจสงสดซงจะท าใหเกดดลยภาพของผบรโภค และผบรโภครายนมความพงพอใจ 3 ลกษณะหรอมเสนความพงพอใจอย 3 เสนคอ เสนความพงพอใจ IC2 จะเปนเสนทท าใหผบรโภคมความพงพอใจสงสดเนองจากอยสงทสด แตจดดลยภาพไมสามารถเกดขนได เนองจากเสนความพงพอใจ IC2 อยเหนอเสนงบประมาณ จดดลยภาพของผบรโภครายนทมความเปนไปได คอ จด A

B และ C ซงอยบนเสน BL ในสวนของจด A และจด C นนเปนจดทอยบนเสนความพงพอใจ IC0 แตจด B เปนจดทอยบนเสนความพงพอใจ IC1 ซงอยสงกวาเสนความพงพอใจ IC0 และเปนจดสมผสกบเสนงบประมาณ จงเปนจดดลยภาพของผบรโภคทจะท าใหผบรโภครายนบรโภคสนคา X และ Y ไดรบความพอใจสงสดภายใตงบประมาณทมอย

การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคและตลาด ส าหรบดลยภาพของผบรโภคนสามารถทจะมการเปลยนแปลงได โดยการเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค (Consumer Equilibrium) มอยดวยกน 2 กรณคอ การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณทรายไดเปลยนและกรณทราคาสนคาเปลยน ซงอธบายไดดงน

สนคา Y

สนคา X

A B

C

IC2

IC1 IC0

.

.

.

179

ภาพแสดงท 4.39 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค

จากกราฟแสดงท 4.39 จะเหนไดวา จด B ซงเปนจดสมผสระหวางความชน IC และความชนBL เทากนเรยกวา จดดลยภาพของผบรโภค และเรยกไดวาหากผบรโภคเปนคนทตดสนใจไดอยางมเหตผลจะซอสนคาในสดสวน B ซงเปนจดทจะท าใหไดรบความพอใจสงสด ภายใตจ านวนเงนทจ ากด

1. การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณรายไดเปลยน โดยก าหนดใหเดมผบรโภคมรายไดเทากบ BL1 รายไดเพมสงขนเปน BL2 ราคาสนคา Y คงเดม และราคาสนคา X คงเดม

สนคา Y

สนคา X

Y1

X1

B

BL

IC

180

ภาพแสดงท 4.40 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณรายไดเพมขน

จากภาพจะเหนไดวาเมอเสนงบประมาณเปลยนจาก BL1ไปเปน BL2 ท าใหผบรโภคสามารถซอสนคา X และ Y ไดเพมขน ซอสนคา X เพมจาก X1 เปน X2 และสนคา Y จาก Y1 เปน Y2 ท าใหดลยภาพของผบรโภคเกดการเปลยนแปลงจากจด A ไปยงจด B ซงแมจด A และ B ตางเปนจดทแสดงดลยภาพของผบรโภคทงค แตจด B เปนจดทผบรโภคจะไดรบความพอใจมากกวาจด A ขณะเดยวกนกจะตองใชเงนเปนจ านวนมากกวาดวย ส าหรบเสนทเชอมโยงระหวางจด A และจด B เรยกวาเสนการเปลยนแปลงการบรโภคตามรายได (Income Consumption Curve : ICC) ซงเปนเสนทแสดงดลยภาพของผบรโภคเมอรายไดเกดการเปลยนแปลง ขณะทราคาสนคายงคงเดม

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงดลยภาพของผ บรโภค (Change in Consumer’s Equilibrium) เปลยนไปตามรายได (ICC) โดยก าหนดใหผบรโภคมรายไดเทากบ 100 บาท รายไดเพมสงขนเทากบ

150 บาท ราคาสนคา PY เทากบ 10 บาท ราคาสนคา PY คงเดม ราคาสนคา PX เทากบ 5 บาท ราคาสนคา PX คงเดม

สนคา X

ICC

X1

Y IC2

IC1

BL1 BL2

B

A

สนคา Y

Y2

Y1

X1 X2

181

ภาพแสดงท 4.41 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคทเปลยนแปลงตามรายได จากภาพแสดงท 4.41 จะเหนไดวา ผบรโภคสามารถซอสนคา X และ Y ไดเพมขน โดยสนคา X

เพมขนจาก 20 หนวย เปน 30 หนวยและสนคา Y เพมขนจาก 10 หนวย เปน 15 หนวย ท าใหดลยภาพของผบรโภคเกดการเปลยนแปลงจากจด E1 ไปยงจด E2 ซงแมจด E1 และ E2 ตางเปนจดทแสดงดลยภาพของผบรโภคทงค แตจด E2 เปนจดทผบรโภคจะไดรบความพอใจมากกวาจด E1 ขณะเดยวกน กจะตองใชเงนเปนจ านวนมากกวาดวย ดงนน การบรโภคเปลยนแปลงไปเนองจากรายไดนนมการเปลยนแปลงยงผลท าใหดลยภาพการบรโภคเปลยนแปลงจากจด E1 ไปเปนจด E2 ถาหากเราลากเสนผานจดสมผสทงสองจด เราจะไดเสนการบรโภคทเปลยนแปลงไปตามรายได (ICC) 2. การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณราคาสนคาเปลยน โดยก าหนดให ผบรโภคมรายไดเทากบ 1,500 บาท รายไดคงเดม ราคาสนคา PY เทากบ 150 บาท ราคาสนคา PY ลดลง เหลอ 80 บาท ราคาสนคา PX เทากบ 80 บาทราคาสนคา PX คงเดม

สนคา Y

สนคา X

ICC 15

10

0

E2

E1

IC1

IC2

20 30

182

ภาพแสดงท 4.42 การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค กรณราคาสนคา Y ลดลง

จากภาพจะเหนไดวา เมอราคาสนคา Y ลดลง ท าใหผบรโภคสามารถซอสนคา Y เพมขนจาก 10 หนวย เปน 18.75 หนวย โดยดลยภาพของผบรโภคจะเกดการเปลยนแปลงจากจด A ไปเปนจด B

ขณะเดยวกนทงจด A และจด B กยงคงใชเงน 1,500 บาทเทาเดม แตการทผบรโภคสามารถเปลยนแปลงการซอไดเนองจากราคาสนคาทเปลยนแปลงไป ซงมเสนทเชอมโยงระหวางจด A ไปยงจด B น เรยกวา Price Consumption Curve (PCC) เปนเสนทแสดงดลยภาพของผบรโภค เมอราคาสนคาเปลยน ขณะทรายไดของผบรโภคยงคงเดม

สรป

การบรโภค หมายถง การใชประโยชนจากสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการสวนตวหรอครวเรอน รวมถงการน าสนคาหรอบรการมาใชประโยชน เพอการผลตเปนสนคาหรอบรการอน การบรโภคสามารถแบงไดหลายลกษณะในทางเศรษฐศาสตรแบงการบรโภคตามลกษณะของสนคา ประกอบดวยสนคาคงทนและสนคาไมคงทน ปจจยทใชก าหนดการบรโภค ไดแก รายไดของผบรโภค ราคาของสนคา โอกาสในการเขาถงสนคา ระบบซอขาย ฯลฯ อรรถประโยชน หมายถง ความพอใจทผบรโภคไดรบจากสนคาและบรการ โดยทสนคาและบรการ ทฤษฎอรรถประโยชน เปนทฤษฎทใชอธบายพฤตกรรมของผบรโภค อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม อรรถประโยชนทส าคญม 2 ประเภท คอ อรรถประโยชนรวม และอรรถประโยชนเพม แบงการพจารณาเปน 2 ประเภท คอ พจารณาสนคาเพยงชนดเดยวและสนคามากกวาหนง ซงเปนไปตามกฎการลดนอยถอยลงของ

สนคา Y

สนคา X

PCC

18.75

10

18.75

B

A

IC2 IC1

. .

183

อรรถประโยชนเพมทกลาววา เมอบคคลหนงบคคลใด ไดบรโภคสนคาหรอหรอบรการชนดหนงเพมขนเรอย ๆ ทละหนงหนวยแลวอรรถประโยชนหนวยสดทายทเขาไดรบจากการบรโภคสนคาชนดนนในหนวยหลงจะลดลงตามล าดบ

เนองจากการบรโภคของผบรโภคแตละรายยอมมพฤตกรรมการบรโภคทแตกตางกน ขนอยกบรายได ความพงพอใจหรอรสนยมของผบรโภค ทฤษฎเสนความพงพอใจเทากนจงเปนทฤษฏทใชในการอธบายพฤตกรรมของผบรโภค รวมกบทฤษฎอรรถประโยชน โดยเสนราคาหรอเสนงบประมาณ หมายถง เสนทแสดงขอบเขตความสามารถในการบรโภคสนคา 2 ชนด โดยทผบรโภคตดสนใจเลอกซอสนคาสองชนดในปรมาณตาง ๆ ภายใตงบประมาณหรอจ านวนเงนทมอยอยางจ ากด ซงเสนงบประมาณเปลยนไดสองลกษณะคอ ผบรโภคมรายไดเปลยนและราคามการเปลยนแปลง และดลยภาพของผบรโภค ดลยภาพของผบรโภค เปนจดทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดจากการบรโภคสนคาหรอบรการจ านวนหนง ภายใตเงอนไขทวาผบรโภคมงบประมาณจ ากด ซงดลยภาพผบรโภคจะไมเปลยนแปลง ถาปจจยตาง ๆ คงท ดลยภาพของผบรโภคจงเปนจดทผบรโภคไดรบความพงพอใจสงสดภายใตงบประมาณทมอยอยางจ ากด ส าหรบดลยภาพของผบรโภคนสามารถมการเปลยนแปลงได โดยการเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคมอยดวยกน 2 กรณคอ การเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภคกรณทรายไดเปลยนและกรณทราคาสนคาเปลยน


1) จงอธบายความหมายของการพฤตกรรมการบรโภค

2) ปจจยทใชในการก าหนดการบรโภค มอะไรบาง จงอธบายและยกตวอยาง

3) จงอธบายความสมพนธระหวางอรรถประโยชนรวม (TU) และอรรถประโยชนเพม (MU) 4) อธบายทฤษฎอรรถประโยชน และยกตวอยาง

5) จงยกตวการประยกตใชเนอหาพฤตกรรมการบรโภคในชวตประจ าวน

อางอง

คณะกรรมการกลมผลตชดวชาพฤตกรรมผบรโภค. (2547) . พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงท 11. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จรศกด สรงคพพรรธน. (2550) . เศรษฐศาสตรทวไป. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ทรปเพล เอด ดเคชน. ณรงค ธนาวภาส. (2549) . หลกเศรษฐศาสตรอยางงาย. พมพลกษณ, กรงเทพฯ: ควพรนแทเนจเมนท. นราทพย ชตวงศ. (2554) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: เศรษฐศาสตร

จฬาลงกรณ. บงอร พลเตชา. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม. ภราดร ปรดาศกด. (2547) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

184

ภารด ประเสรฐ,ปญญา พนพอน,พรรณ จรมพร และคณะ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค. ปทมธาน: มหาวทยาลยรงสต.

วนรกษ มงมณนาคน. (2553) . เศรษฐศาสตรเบองตน. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรรกษ จวงทอง. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. ศรวรรณ เสรรตน. (2553) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ส านกพมพไทยวฒนา. สจตรา กลประสทธ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 1. กรงเทพ: ออฟเซท. อดลย จาตรงคกล. (2550) . พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อศนอไร เตชะสวสด. (2549) . พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ : บรษท ซ.ว.แอล.การพมพ. Frank, R.H. (2006) . Microeonomies and benavior. 6 ed. Bodon: McGvaw. Hi-ll/Irwin. McEachern, W.A. (2006) . Economics : A contemporary introduction. 7 th ed. China: South-

Western. Throsby David. (2001) . Economic and Culture. New York: Cambridge University Press.


เรอง การวเคราะหตนทนและการวางแผนการผลต






การวางแผนการผลตระยะสน

การวางแผนการผลตระยะยาว

การวาแผนขนาดของโรงงานและการประหยดตอขนาด

การขยายขนาดการผลต



1. อธบายการผลต

2. สามารถจ าแนกการผลตระยะสนและระยะยาว

3. สามารถอธบายลกษณะเสนตนทนตาง ๆ และการเปลยนแปลง

4. เขาใจความสมพนธระหวางตนทนประเภทตาง ๆ 5. สามารถวเคราะหการผลตระยะสนและการผลตระยะยาว

6. เขาใจหลกการการประหยดตอขนาด

8. สามารถวเคราะหกฎผลไดจากการขยายขนาดการผลต






4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางรปแบบการผลตตาง ๆ 6. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนวเคราะหตนทนการผลต

186














บทท 5

การวเคราะหตนทนและการวางแผนการผลต

เนองจากในระบบเศรษฐกจนนประกอบไปดวยผผลตจ านวนมากและผผลตมหนาทผลตสนคาหรอบรการ ซงมจดมงหมายในการผลตทแตกตางกน แตในทางเศรษฐศาสตรจดมงหมายทแทจรงของผผลตสนคาและบรการ คอ การแสวงหาก าไรสงสด (Profit maximization) การผลต หมายถง การใชทรพยากรหรอปจจยใด ๆ ผานกระบวนการในการแปลงทรพยากรหรอปจจยการผลตดวยวธการตาง ๆ เพอใหเกดสนคาหรอบรการทสามารถตอบสนองความตองการของมนษยได โดยปจจยการผลตแบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1. ทรพยากรธรรมชาต หมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาต ทงทอยใตดน บนดน และเหนอดน

2. แรงงาน หมายถง การท างานทท าใหเกดสนคาและบรการ เปนแรงงานทงดานก าลงกาย และดานก าลงความคด

3. ทน หมายถง สงทใชเปนองคประกอบในการผลตสนคาหรอบรการ

4. ผ ประกอบการ หมายถง ผ คด ควบคม ลงทนและดแลการผลตใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ

ปจจยน าเขา (Input)

กระบวนการผลต

(Production Process) ผลผลต (Output)

ปจจยการผลต

-ทรพยากร

-แรงงาน

-ทน

-ผประกอบการ

กระบวนการแปรสภาพ สนคาและบรการ

ภาพแสดงท 5.1 กระบวนการผลต

กระบวนการผลตนบวาเปนสงส าคญอยางมากส าหรบผผลต เนองจากผผลตจะท าการผลตผานฟงกชนการผลต ซงเปนกระบวนการผลตสนคาหรอบรการใหไดผลผลตสนคาหรอบรการดทสด ภายใตปจจยการผลตและเทคโนโลยทมอยเพอใหบรรลเปาหมายในการด าเนนธรกจ ซงในทางเศรษฐศาสตรเปาหมายของผผลต คอ ก าไรสงสด การผลตจงเปนการท าใหมลคาปจจยน าเขาเพมขนและสรางประโยชนของปจจยเหลานนใหเพมขน และการผลตตองใชปจจยในการผลต ซงผผลตตองจายคา

188

ปจจยเหลานน เรยกวา ตนทนในการผลต ทน าไปใชเปนฐานในการตงราคาสนคาหรอบรการเพอคดหาก าไรขาดทนและก าหนดจ านวนการผลตทเหมาะสม

ภาพแสดงท 5.2 กระบวนการผลต

จากภาพแสดงท 5.2 ใหเหนวา การผลตนนเปนขนตอนทเปลยนแปลงปจจยการผลตใหเปนผลผลต ซงปจจยการผลต หมายถง ทดน แรงงาน ทน ผประกอบการ และวตถดบทใชในกระบวนการผลตทกขนตอนโดยผานฟงกชนการผลต และกระบวนการผลตนนประกอบไปดวยองคประกอบ 3

ประการ ดงตอไปน

1. ปจจยน าเขา (Input) ไดแก วตถดบ อปกรณ แรงงาน การจดการ ซงเปนทรพยากรทมตวตน (Tangible) และทไมมตวตน (Intangible) โดยปจจยน าเขาเปนสวนส าคญของการผลต เนองจากเปนตนทนหลกของการผลต

2. กระบวนการผลต (Process) ไดแก การเปลยนรปราง (Physical) การเปลยนแปลงสถานท (Location) การใหขอมล (Information) การแลกเปลยน (Exchange) เปนตน ซงเปนขนตอนการท าใหปจจยน าเขาเปลยนแปลงเพอใหเกดผลผลต โดยเปนการน าปจจยการผลต ทดน แรงงาน ทน และผประกอบการมาเขากระบวนการแปรสภาพ (Transformation process) ใหออกมาเปนสนคาหรอบรการ 3. ผลผลต (Output) ผลผลตนนไดแก สนคา (Goods) และบรการ (Service) ซงเปนผลลพธทไดจากกระบวนการผลต และผลผลตจะมมลคาสงกวาปจจยน าเขา เพอท าใหผผลตมความสามารถในการท าก าไร ยกตวอยาง กระบวนการผลตบรการทวรมการใชปจจยน าเขา กระบวนการผลตและไดรบผลผลต ดงตารางแสดงท 5.1

ตารางท 5.1 กระบวนการผลตบรการทวร

ปจจยน าเขา (Input) กระบวนการผลต (Process) ผลผลต (Output) สถานททองเทยว ศกษาขอมลสถานททองเทยว

ตามสถานทตาง ๆ ทส าคญทนยม เพอน ามาเสนอขาย

โปรแกรมทวร

ก าลงคน/แรงงาน

ทน

ผประกอบการ

ปจจยการผลต

ฟงกชนการผลต


189

ยกตวอยาง กระบวนการผลตเฟอรนเจอรมการใชปจจยน าเขา กระบวนการผลตและไดรบผลผลต ดงตารางแสดงตอไปน ตารางท 5.2 กระบวนการผลตเฟอรนเจอร

ปจจยน าเขา (Input) กระบวนการผลต (Process) ผลผลต (Output) ไม กระบวนการแปลงสภาพไม เฟอรนเจอร

ก าลงคน/แรงงาน ใชแรงคนท างาน

เงนทน โดยใชเงนทน

ผประกอบการ ผประกอบการเปนผควบคมตดตามลงทน และดแลการผลต

ยกตวอยาง ธรกจน าพรกส าเรจรปมการใชปจจยน าเขา กระบวนการผลตและไดรบผลผลต ดงตารางแสดงท 5.3

ตารางท 5.3 กระบวนการผลตน าพรกส าเรจรป ปจจยน าเขา (Input) กระบวนการผลต (Process) ผลผลต (Output)

เครองจกรบดสวนผสม น าสวนผสมตาง ๆ ของน าพรก น าพรกส าเรจรป

เครองบรรจน าพรก

เครองเทศ

เขาเครองบด

คลกเคลาใหเขากน

รถสงสนคา อปกรณส านกงาน

น าน าพรกทไดมาบรรจ

จ าหนายตามยอดสงสนคา

พนกงานฝายตาง ๆ


ตนทนทางเศรษฐศาสตร (Economic Cost) หมายถง คาใชจายทางธรกจทเกดขน ซงรวมตนทนดานอนทเปนรายจายทมองไมเหนหรอไมตองจายจรงเขาไปดวย โดยรายจายทมองไมเหนวามการจายจรง เปนรายจายทไมไดจายในรปของเงน แตเปนตนทนทใชในการผลตสวนหนง เชน คาแรงของผผลตเอง ตนทนทมองไมเหนเหลานจะถกรวมเขาไปในตนทนทางเศรษฐศาสตรเสมอ ท าใหตนทนทางดานเศรษฐศาสตรนนมากกวาตนทนทางดานบญชเสมอ จงท าใหก าไรทางเศรษฐศาสตรนอยกวาก าไรทางบญชดวยเชนกน ดงภาพแสดงท 5.3

190

ภาพแสดงท 5.3 ตนทนและก าไรทางเศรษฐศาสตรและทางบญช

จะเหนไดวา ตนทนทางเศรษฐศาสตรมขอบเขตกวางกวาตนทนทางบญช เนองจากตนทนทางเศรษฐศาสตรจะคดตนทนทเปนตวเงนและรวมตนทนทไมไดจายเปนตวเงนจรงดวย จงท าใหตนทนตามแนวคดทางเศรษฐศาสตรมความแตกตางจากตนทนทางบญชโดยสนเชง ซงตนทนทางบญช (Accounting Cost) หมายถง คาใชจายทเกดขนทางธรกจ ทเปนตวเงนสามารถใชเปนตวเลขในทางบญชได หรอเรยกอกอยางหนงวา ตนทนชดแจง เชน คาแรงงาน คาวตถดบ คาขนสง เปนตน ถงแมวาตนทนมความหมายทแตกตางกนออกไปตามสาขาวชา แตจดมงหมายการด าเนนธรกจในทางเศรษฐศาสตรยงคงเปนการแสวงหาก าไรสงสด โดยการลดตนทนการผลตควบคกบการเพมประสทธภาพการผลตนนเอง

ท งน ตนทนทางดานการผลตเปนคาใชจายหรอรายจายของปจจยการผลตทน ามาใชในกระบวนการผลตสนคาหรอบรการ โดยตนทนทางดานการผลตสามารถแบงตามหลกการทางบญช ได 2 ประเภท ดงน

1. ตนทนทเหนชดแจง (Explicit Cost) หมายถง ตนทนทมรายละเอยดการจายเงนจรง สามารถบนทกในบญชได เชน คาแรงงาน คาวตถดบ คาโฆษณา เปนตน และ (จฑามาศ , 2548) ไดกลาววา ตนทนชดแจง หมายถง คาใชจายทจายออกไปจรง ๆ ซงผ ผลตจายไปใหแกบคคลอนเพอเปนคาตอบแทนในการใชปจจยการผลต

2. ตนทนทเหนไมชดแจง หรอตนทนโดยปรยาย (Implicit Cost) หมายถง ตนทนทไมไดจายออกไปเปนตวเงนจรง แตเปนตนทนทผผลตสามารถน าไปท าประโยชนอยางอนได เชน คาแรงตนเอง หรอคาเชาพนทของตนเอง เปนตน และ (จฑามาศ , 2548) ไดกลาววา ตนทนไมชดแจง หมายถง ตนทน

แนวคดทางเศรษฐศาสตร แนวคดทางบญช

ตนทนชดแจง

ตนทนไมชดแจง

ก าไรทางเศรษฐศาสตร

ตนทนชดแจง

ก าไรทางบญช

191

ของการใชปจจยการผลตในสวนทผผลตไมไดจายออกไปจรง ๆ แตสามารถน าไปท าประโยชนอยางอนได

ดงนนจงสรปไดวา ตนทนทางดานการผลตในทางเศรษฐศาสตรจงเปนการวเคราะหตนทนการผลตสนคาหรอบรการของผผลต นบเรมจากปจจยการผลตทงทชดแจงและไมชดแจงทใชในการผลต รวมถงผลตอบแทนทเจาของปจจยการผลตจะไดรบไมวาจะเปนคาเชา คาจาง ดอกเบย และก าไร โดยปจจยการผลตในทางเศรษฐศาสตร แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ปจจยคงท กบปจจยแปรผน ดงนนตนทนการผลตซงเปนคาใชจายหรอรายจายในปจจยการผลตจงแบงตามประเภทของปจจยการผลตเชนเดยวกน นอกจากตนทนทางดานการผลตในทางเศรษฐศาสตรตนทนทมความส าคญและถกน ามารวมเปนตนทนทางเศรษฐศาสตรนน ไดแก

1. ตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost) หมายถง ผลตอบแทนทมมลคาสงทสดในทางเลอกทงหลายทตองเสยไป เมอตดสนใจเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนง ซงพจารณาถงการเสยโอกาสทจะน าไปใชประโยชนในทางอน โดย (สงวร, 2548) กลาววา ตนทนคาเสยโอกาส คอ ตนทนทเกยวของในการใชงานซงยดถอแนวความคดในเรองของการใชประโยชนทางอนเปนหลก ตนทนคาเสยโอกาสจงเปนการพจารณาถงการเสยโอกาสทจะน าปจจยการผลตนน ๆ ไปใชประโยชนในทางอน การทธรกจน าปจจยการผลตมาใชผลตสนคาและบรการเพอการบรโภคชนดใดชนดหนง กเปรยบเสมอนวาธรกจไดมการประมลทจะน าปจจยการผลตมาใชแขงขนกบธรกจอน หมายความวา ธรกจจะตองเสนอราคาของปจจยการผลตอยางนอยทสดเทากบมลคาปจจยการผลตทธรกจคแขงจะน าไปใชประโยชนในทางอน เชน การใชหนงจระเขเปนวตถดบทธรกจสามารถน าไปผลตสนคาไดหลายอยางทงกระเปา รองเทา เขมขด เปนตน ดงนนตนทนคาเสยโอกาสของการน าหนงจระเขมาใชผลตรองเทากจะมคาเทากบมลคาของหนงจระเขทธรกจอนน าไปใชผลตสนคาอยางอนทไดก าไรมากทสด หรอในกรณทธรกจมเครองจกรหนงทสามารถใชผลตสนคาได 2 ชนด คอ กระเปาและรองเทา แตธรกจเลอกใชเครองจกรนผลตเฉพาะกระเปาเพยงชนดเดยว ดงนนตนทนคาเสยโอกาสในการน าเครองจกรมาผลตกระเปา คอรายรบทงหมดทธรกจควรจะไดรบจากการผลตกระเปาทงหมด การพจารณาถงตนทนคาเสยโอกาสนนเกณฑในการตดสนใจทางเลอกนน ควรตดสนใจเลอกทางเลอกทท าใหมคาเสยโอกาสนอยทสดเปนเกณฑในการท ากจกรรมใด ๆ ยกตวอยางเชน นาย เอ ก าลงเรยนอยชนปท 1 ปรญญาตรสาขาวชาบรหารศาสตร นาย เอ อาจใชเวลาวนหนง เพอท ากจกรรมตาง ๆ ไดหลายทาง สมมตวาแตละกจกรรมอาจประเมนคาเปนตวเงนไดดงน รบจางเดนแบบประเมนคาได 500 บาท รบจางขายสนคาหนารานประเมนคาได 150 บาท และเขาหองสมดคนควาเขยนรายงานประเมนคาได 200 บาท ถานาย เอ เลอกใชเวลาอานหนงสอในหองสมด คาเสยโอกาสจะเทากบมลคา 500 บาท (มลคาสงสดในบรรดาทางเลอกทตองสละไป) แตถานาย เอเลอกใชเวลาโดยรบจางเดนแบบ

192

คาเสยโอกาสจะเทากบ 200 บาท และถานาย เอ เลอกใชเวลาโดยรบจางขายสนคาหนาราน คาเสยโอกาสจะเทากบ 500 บาท จากการเปรยบเทยบคาเสยโอกาสของทางเลอกทง 3 ทาง จะเหนไดวาทางเลอก ท 2

เปนทางเลอกทใหประโยชนแก นาย เอ มากทสด เพราะมคาเสยโอกาสต าทสด หรอตวอยางบรษทโชคอ านวยมเครองจกรเครองหนงสามารถผลตสนคาได 2 ชนด คอ สบกบแชมพสระผม ถาผลตสบ บรษทจะไดก าไรปละ 10 ลานบาท แตน าไปผลตแชมพสระผมบรษทจะไดก าไรปละ 12 ลานบาท บรษทจะเลอกน าไปผลตแชมพสระผม ตนทนคาเสยโอกาสของการผลตแชมพสระผมกคอ ก าไรทควรจะไดรบจากการผลตสบ ปละ 10 ลานบาท แตไมไดรบนนเอง หรอนายหนมมรายไดจากการท างานปละ 300,000

บาท แตลาออกมาเรยนตอปรญญาโทโดยไมท างาน ถอไดวาตนทนคาเสยโอกาสของนายหนมส าหรบการเรยนตอปรญญาโทเทากบ 300,000 บาทตอป 2. ตนทนแฝง (Implicit Cost) หมายถง ตนทนทเกดขนแตไมมรายจายทเปนการจายเปนตวเงน หรออาจเรยกไดวาตนทนไมชดแจง สวนตนทนชดแจง (Explicit Cost) หมายถง ตนทนทตองจายเปนตวเงนในการผลตสนคาหรอบรการ เชน คาวตถดบ คาแรงงาน เปนตน ยกตวอยางเชน ชางท ารองเทาทมสถานทประกอบการ คอบานของชางท ารองเทาเองเปนทท างานจงมคาใชจายแคคาวสดอปกรณเทานน ซงคาแรงงานและคาเชาสถานทไมไดน ามาคดแตอยางใด หรอหากเกษตรกรมทดนเปนของตวเองกไมไดคดคาเชา หรอ คาแรงของลกหลานทมาชวยกนลงแขก เราเรยกสงนวา ตนทนไมชดแจง และ (วลย, 2549) ไดกลาวไววา ตนทนทมองเหนไดและตนทนทมองไมเหน (ตนทนแอบแฝง) คอ ตนทนในการน าปจจยการผลตทงหลายมาท าการผลตเปนสนคาหรอบรการ ตนทนประกอบไปดวยตนทนสองชนด คอ ตนทนทมองเหนไดและตนทนทมองไมเหน ซงธรกจไมไดมรายจายของตนทนชนดหลงนในรปของตวเงนทเรยกวาเปน ตนทนแอบแฝง ตวอยางของตนทนทมองเหนไดกไดแก ตนทนคาแรง คาวตถดบ คาน า คาไฟและคาสาธารณปโภคตาง ๆ ดอกเบยจายของผถอหนกและคาเชาอาคาร เปนตน สวนตนทนแอบแฝงเปนตนทนทธรกจไมสามารถจะก าหนดขนไดงายนก เนองจากธรกจไมไดมรายจายของตนทนชนดนในรปตวเงน ในบางครง ตนทนประเภทนจงอาจถกละเลยไปในการน ามาพจารณาประกอบการตดสนใจของธรกจได ยกตวอยางเชน บรษทมทดนแปลงหนง ซงมผมาขอเชาท าโชวรมรถยนตในอตราคาเชาเดอนละ 50,000 บาท แตในทสดบรษทตดสนใจสรางโกดงรบฝากสนคาบนทดนของตนเองตนทนทชดแจงคอ รายจายตาง ๆ ทบรษทจายไปเปนตวเงนในการสรางและบรหารโกดงสนคาสวนตนทนทไมชดแจงกคอ เงนคาเชาจ านวน 50,000 บาทตอเดอนทกจการไมไดรบเนองจากไมมการใหเชาทดนเกดขน หรอนางส มรานอยรานหนงเหมาะส าหรบเปดรานอาหารมาก แตนางสกลบน ารานนนไปใหธรกจอนเชาด าเนนกจการ นางสจงมตนทนแอบแฝงจากการไมไดน ารานมาท ารานอาหาร หรอในกรณทนางสไปรบจางท างานใหกบนายด า โดยไดรบเงนเดอนจ านวนหนง นางสจะมตนทนแอบแฝงเปนจ านวนเทากบจ านวนเงนทนางสสามารถจะไดรบจากการด าเนนธรกจดวยตนเองนนเอง

193

3. ตนทนดานสงคม (Social Cost) หมายถง ตนทนทกชนดทเกดขนโดยตรงหรอสบเนองมาจากการผลต ประกอบดวยตนทนเอกชนและตนทนภายนอก ซงผลกระทบจากการผลตตอสงคมภายนอกอาจจะท าใหเกดผลเสย และยงอาจท าใหเกดผลดหรอเกดประโยชนตอบคคลอนในสงคมไดดวยเชนกน (วรญสร, 2553) ซงตนทนทางดานสงคมเปนตนทนทไมไดเกดขนกบผผลตโดยตรงแตเปนผลกระทบทเกดขนภายนอกตอสงคม สงแวดลอม ตนทนดานสงคมจงเกดจากการกระท าของผผลต ทสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมภายนอกโดยผลกระทบนอาจเปนผลกระทบทด หรอเปนผลกระทบทเปนผลเสยกเปนได ผลกระทบตอสงคมหรอสงแวดลอมน จ าเปนตองมงบประมาณในการจดการ เชน ตนทนในการก าจดขยะ ตนทนในการจดการคารบอนเครดต ตนทนในการบ าบดในแมน า เปนตน ตนทนดานสงคมจ าเปนตองอาศยกลไกทางกฎหมายมาแกปญหา ทางเศรษฐศาสตรชวยในการวางหลกเกณฑและประเมนมลคาความเสยหายจากผลกระทบภายนอกเพอก าหนดคาชดเชยทเหมาะสม ประโยชนสงคม คอ ผลรวมของประโยชนเอกชนและผลกระทบภายนอกทเปนบวก ยกตวอยางเชน แมน าเจาพระยาสามารถใชประโยชนไดหลายอยาง ไมวาผลตกระแสไฟฟา ใชเปนเสนทางคมนาคม ใชอปโภค บรโภค เปนน าดบ ในการท าน าประปา ใชในวงการ เกษตรกรรม แตถาตดสนใจสรางเขอนเพอปองกนน าทวม กเสยโอกาสในการใชเปนทางคมนาคมตามล าน า เพราะแมน าถกตดทอนใหสนลงโดยเขอนกระทบตอชมชนรมฝงแมน าเจาพระยา เปนตน


เนองจากการผลตในทางเศรษฐศาสตรนนสามารถแบงออกเปน การผลตในระยะสนและการผลตในระยะยาว ดงนนตนทนการผลตในทางเศรษฐศาสตรจงแบงออกไดเปนตนทนระยะสน (Short

Run) และตนทนระยะยาว (Long Run) เชนเดยวกน โดยตนทนระยะสนประกอบดวย ตนทนคงทและตนทนแปรผน ซงตนทนคงท (Fixed Cost) หมายถง ตนทนทใชในปจจยคงทเปนคาใชจายหรอรายจายในการผลตทเกดจากการใชปจจยคงท โดยปจจยคงท (Fixed Factors) เปนปจจยการผลตทไมเปลยนแปลงไปกบจ านวนผลผลต แมวาจะไมท าการผลตปจจยคงทกยงมอย ดงนนตนทนคงทจงไมเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลตเชนกน แมจะหยดผลตกตาม เชน การซอทดน การกอสรางอาคาร ส านกงานหรอโรงงาน คาเชาอปกรณ คาจางพนกงานประจ า คาใชจายรายเดอน หรอทตองจายเปนประจ าโดยไมขนอยกบผลผลต เปนตน ในขณะเดยวกนตนทนระยะยาวจะประกอบดวย ตนทนแปรผนเทานน ซงตนทนแปรผน (Variable Cost) หมายถง ตนทนทใชในปจจยแปรผน โดยปจจยแปรผน (Variable factors) เปนปจจยการผลตทแปรผนโดยตรงกบจ านวนผลผลตในทางเศรษฐศาสตรความแตกตางระหวางปจจยคงทและปจจยแปรผนจงเปนเรองของระยะเวลา ซงเปนปจจยคงทส าหรบระยะเวลาหนง อาจจะกลายเปนปจจยแปรผนไดหากระยะเวลาทก าหนดใหนนนานพอ ดงนนตนทนแปรผนจงเปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต ถาผลตปรมาณมากกมตนทนแปรผนทมาก ถาผลตปรมาณนอยกมตนทนแปรผนทนอย และถาไมมการผลตกไมมตนทนการผลตแปรผนเลย เชน คาแรงงานทใช

194

ในการผลตสนคาหรอบรการ คาวตถดบ วสด อปกรณทเปนสวนประกอบของสนคา คาขนสงสนคา เปนตน

ตนทนการผลตระยะสน

การผลตในระยะส น (Short Run Production) หมายถง ชวงเวลาทหนวยธรกจไมสามารถเปลยนแปลงปรมาณปจจยการผลตบางอยางได ซงเรยกปจจยทไมสามารถเปลยนแปลงนวา ปจจยคงท เชน ทดน เครองจกร เปนตน สวนปจจยทสามารถเปลยนแปลงจ านวนได เรยกวา ปจจยแปรผน ซงไดแก คาจาง คาน า คาไฟ ทใชผลตสนคา และบรการ ดงนนในการผลตระยะสนจงเปนการใชทงปจจยทเปนปจจยคงทและปจจยแปรผน และการเปลยนแปลงการผลตในระยะสนนนจะเกดขนเมออปสงคมการเปลยนแปลงโดยทการเปลยนแปลงนนเปนการเปลยนแปลง ระยะเวลาใดเวลาหนงเทานน ไมไดเปนการแสดงแนวโนมทชดเจนในอนาคต เชน อปสงคเปลยนแปลงเพมขนเพราะเปนฤดกาลขาย อปสงคเปลยนแปลงเพมขนเพราะเปนชวงสงเสรมการขาย อปสงคเพมขนเพราะเกดเหตการณไมคาดฝนขน ดงนนการเปลยนแปลงก าลงการผลตในระยะส นจะเปนเพยงวธการเพมปรมาณการผลตในชวงระยะเวลาหนง ไมเกยวของกบการลงทนเพมดานขยายโรงงานหรอซอเครองจกรเพม

ตนทนการผลตระยะยาว

การผลตในระยะยาว (Long Run Production) หมายถง ชวงเวลาทผผลตสามารถเปลยนแปลงปรมาณของปจจยการผลตทกอยางใหมจ านวนตามทตองการได หรอสามารถเปลยนจากปจจยคงทใหเปนปจจยแปรผนได กลาวไดวาเปนการเปลยนแปลงขนาดของการผลต (Scale of Production) เชน สามารถเปลยนขนาดโรงงานได ในการผลตระยะยาวจะไมมปจจยคงทเหลออย โดยมแคปจจยแปรผนเหลออยเทานน และการเปลยนแปลงการผลตในระยะยาวจะเกดขนเมอผผลตทราบแนชดแลววาแนวโนมของอปสงคจะเพมขนในอนาคตจงจะตดสนใจท าการขยายโรงงานหรอซอเครองจกรเพม โดยพจารณาจากตนทนและผลตอบแทนทจะไดรบ ซงจะมความสมพนธกบปรมาณการผลต ซงถาแนวโนมของอปสงคในระยะยาวมคาลดลงอาจเปนเพราะผลตภณฑเขาสชวงถดถอย หรอการจบลงของวฏจกรชวตผลตภณฑ ผผลตตองรวมกบฝายการตลาดพฒนาสนคาใหมขนมา เพอทดแทนสนคาเกาหรอลดก าลงการผลตทมอย ยกตวอยางเชน โรงงานแหงหนงมการผลตแยมสบปะรด เปดกจการมา 2 ป ตอมาตนทนการผลตมราคาเพมขน ทางโรงงานจงมการเปลยนแปลงผลตภณฑ เพอลดตนทนการผลต จงหนมาผลตสบปะรดกระปองเพอทดแทนแยมสบปะรด และลดขนาดโรงงานผลตแยมสบปะรด หรอฟารมเลยงไกเปดแหงหนง ผผลตไมสามารถเปลยนแปลงขนาดเลาไกได เรยกวาตนทนคงทแตในระยะยาวฟารมผผลตอาจจะขยายขนาดของเลาไกได เนองจากจ านวนไกทเลยงไวมปรมาณเพมขน สวนประกอบในการแปรรปชนสวนไกจงกลายเปนตนทนแปรผน หรออยางเชนการเปลยนแปลงการผลต เชน ในการสรางโรงงานเพอผลตสนคา ในระยะส นผผลตไมสามารถทจะเปลยนแปลงสวนประกอบการผลต

195

บางอยาง (ในกรณนคอขนาดของโรงงาน) จงท าใหตนทนบางสวน (คากอสรางโรงงาน) เปนตนทนคงท แตหากพจารณาในระยะยาว ผผลตยอมตองเลอกขนาดของโรงงานทเหมาะสมกบปรมาณการผลตทวางแผนไว (คอท าใหตนทนเฉลยในการผลตต าทสด) ในระยะยาว สวนประกอบในการผลตทกอยางจงกลายเปนตนทนแปรผนทงหมด


ประเภทและลกษณะเสนตนทน

เนองจากประเภทของตนทนและลกษณะเสนตนทนนนมลกษณะทเหมอนกนและแตกตางกน ซงอธบายไดดงตอไปน

1. ตนทนคงทรวม (Total Fixed Cost: TFC) หมายถง ตนทนคงททงหมดทใชในการผลต เปนผลรวมของตนทนสวนทไมมการเปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต เชน ทดน อาคาร สถานท เครองจกร เปนตน ซงลกษณะเสนตนทนคงทรวม (TFC) จะมลกษณะเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน เนองจากตนทนคงทรวมจะเปนคาเดมเสมอไมวาจะผลตจ านวนเทาใด

2. ตนทนแปรผนรวม (Total Variable Cost: TVC) หมายถง ตนทนแปรผนทงหมดทใชในการผลต เปนผลรวมของตนทนทเปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต เชน คาแรง คาวตถดบ คาขนสง เปนตน และเสนตนทนแปรผนรวม (TVC) จะมลกษณะเปนเสนโคงทเรมมาจากจดก าเนด โดยปกตในชวงแรกเสนตนทนแปรผนรวมจะเวาออก (Concave) กบแกนปรมาณผลผลต เนองจากผลผลตเพมขนในอตราทสงกวาอตราการเพมขนของตนทนแปรผนรวม เมอถงจดหนงเสนตนทนแปรผนรวมจะเวาเขา (Convex) กบแกนปรมาณ เนองจากผลผลตจะเพมขนในอตราต ากวาอตราการเพมของตนทนแปรผนซงเปนไปตาม กฎการใชปจจยการผลตทมสดสวนไมคงท (Law of variable proportions) นนเอง

3. ตนทนรวม (Total Cost: TC) หมายถง ตนทนทงหมดทใชในการผลต ตนทนรวมเปนผลรวมของตนทนคงทรวมและตนทนแปรผนรวม ค านวณไดจากสมการ ดงน TC TFC TVC

ลกษณะเสนของตนทนรวม (TC) จะมลกษณะเปนเสนโคง มรปรางคลายกบเสนตนทนแปรผนรวม เนองจากเสนตนทนรวมเปนผลรวมของเสนตนทนคงทรวมกบเสนตนทนแปรผนรวม โดยเสนตนทนรวมจะอยสงกวาเสนตนทนแปรผนรวมเทากบเสนตนทนคงทรวม

เนองจากเสนตนทนคงทรวม เสนตนทนแปรผนรวม และเสนตนทนรวมเปนเสนทมความสมพนธกนโดยตรง ดงนนเสนตนทนรวมจงเปนผลรวมของเสนตนทนคงทรวมและเสนตนทนแปรผนรวม โดยมลกษณะของเสนตาง ๆ ดงภาพแสดงท 5.4

196

ภาพแสดงท 5.4 ความสมพนธของเสนตนทนรวม

จากภาพแสดงท 5.4 เปนลกษณะความสมพนธของเสนตนทนรวม เสนตนทนคงทรวม และเสนตนทนแปรผนรวม โดยทเสนตนทนรวมเปนผลรวมของเสนตนทนคงทรวมกบเสนตนทนแปรผนรวม และลกษณะของเสนตนทนรวมและตนทนแปรผนรวมมลกษณะเดยวกน ซงสามารถแบงออกเปน 2 ชวง คอ ชวงทหนงเสนตนทนรวมและตนทนแปรผนรวมมลกษะโคงเวาออก (Concave) กบแกนปรมาณผลผลต โดยลกษณะดงกลาวจะบอกถงการเพมปจจยการผลตในชวงนจะท าใหผลผลตเพมขนในอตราทสงกวาอตราการเพมขนของตนทนแปรผนรวมและตนทนรวม เมอเขาสชวงทสองเสนตนทนรวมและตนทนแปรผนรวมจะโคงเวาเขา (Convex) กบแกนปรมาณผลผลต ซงลกษณะดงกลาวจะบอกไดวาในชวงนปรมาณผลผลตจะเพมขนในอตราต ากวาอตราการเพมของตนทนแปรผนรวมและตนทนรวม ซงเปนไปตามกฎการใชปจจยการผลตทมสดสวนไมคงทนนเอง ยกตวอยางการวเคราะหตนทนการผลตของโรงงานผลตโตะแหงหนงมราคา ดงน

ตารางท 5.4 ตนทนการผลตโรงงานผลตโตะ

Q TFC (บาท) TVC (บาท) TC (บาท) 0 50 0 50

1 50 100 150

2 50 190 240

3 50 270 320

4 50 340 390

5 50 400 450

6 50 450 500

ตนทนตนทน

ระยะท1 ระยะท2

TC

TVC

ปรมาณผลผลตผลผลต

TFC

197

จากตารางท 5.4 การวเคราะหตนทนการผลตของโรงงานผลตโตะน ามาวาดกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 5.5 เสนตนทนคงทรวม เสนตนทนแปรผนรวม และเสนตนทนรวม

จากภาพแสดงท 5.5 จะเหนไดวาตนทนคงทรวมเทากบ 50 ซงไมเกยวของกบเสนระดบผลผลต จงท าใหเสนตนทนคงทรวม (TFC) ขนานกบแกนนอและปรมาณตนทนแปรผนรวม (TVC) เทากบศนย เมอผลผลตเทากบศนยและเพมขนเมอผลผลตสงขน เสนตนทนแปรผนรวมจะขนอยกบการใชปจจยแปรผนรวมกบปจจยคงทตามกฎการลดนอยถอยลง ดงนน เสนตนทนแปรผนรวม จงเปนเสนโคงเวาออกจากจดเรมตนลดลง และตนทนแปรผนรวมเพมขนในอตราลดลงตามกฎแหงการลดนอยถอยลง ดงนน เมอเสนเคลอนไปทางขวามอของเสนตนทนแปรผนรวมเปนเสนโคงเวาออกจากจดเรมตนเพมขนและตนทนแปรผนรวมจะเพมขนในอตราทระดบผลผลตทก ๆ ระดบตนทนรวม (TC) เทากบตนทนคงทรวมบวกตนทนแปรผนรวม หรอ (TC = TFC + TVC) จงท าใหเสนตนทนรวม มรปรางเหมอนกบเสน ตนทนแปรผนรวมแตอยเหนอกวาซงเปนระยะเทากบตนทนคงททกแหง

ยกตวอยางเชน การวเคราะหตนทนคงทรวม ตนทนแปรผนรวม และตนทนรวมของโรงงานผลตรองเทาแหงหนง ดงตารางแสดงท 5.5

ตนทน

TVC

TC

TFC

ผลผลต

400

200

500

300

100

0 4 6 2

198

ตารางท 5.5 ตนทนคงท ตนทนแปรผน และตนทนรวมของโรงงาน

ปรมาณผลผลต

(Q) ตนทนคงทรวม

(TFC) ตนทนแปรผนรวม

(TVC) ตนทนรวม

(TC) 0 200 0 200

1 200 100 300

2 200 190 390

3 200 270 470

4 200 330 530

5 200 380 580

6 200 420 620

7 200 450 650

จากตารางท 5.5 การวเคราะหดงกลาวน ามาวาดกราฟไดดงตอไปน

ภาพแสดงท 5.6 เสนตนทนคงทรวม ตนทนแปรผนรวม และตนทนรวม

จากภาพแสดงท 5.6 ตนทนคงทรวมจะมคาเทากบ 200 ซงขนาดกบแกนปรมาณ และตนทนแปรผนรวมเทากบศนย เมอผลผลตเทากบศนยและเพมขนเมอผลผลตสงขน ตนทนแปรผนรวมจะขนอยกบการใชปจจยแปรผนรวมกบปจจยคงท ดงนน เสนตนทนแปรผนรวมจงมลกษณะเสนโคงเวา

ตนทน

ปรมาณ

2

400

TFC

600

4 6

200

TC

TVC

0

199

ออกจากจดเรมตนและเพมขนในอตราทลดลง โดยตนทนรวมเทากบตนทนคงทรวมบวกตนทนแปรผนรวม หรอ (TC = TFC + TVC) ดงนนเสนตนทนรวมจงลกษณะเหมอนกบเสนตนทนแปรผนรวมแตอยเหนอเสนตนทนแปรผนรวมเทากบตนทนคงทนนเอง

4. ตนทนคงทเฉลย (Average Fixed Cost: AFC) คอ ตนทนคงทท งหมดเฉลยตอผลผลต 1 หนวย หาไดจากตนทนคงทรวม หารดวยจ านวนผลผลต เรยกวา เปนตนทนคงทเฉลยตอหนวยผลผลต ค านวณไดจากสมการดงน

TFC

AFC

Q

ลกษณะเสนของตนทนคงทเฉลย (AFC) เปนเสนทแสดงถงตนทนคงททใชผลตสนคา 1 หนวย เสนตนทนคงทเฉลยสรางไดโดยการน าตนทนคงทรวมมาหารปรมาณสนคาทผลต ณ เวลาหนง ๆ แลวน ามาสรางเปนกราฟ หรอใชวธลากเสนตรงจากจดก าเนดไปยงเสนตนทนคงทรวม ณ ต าแหนงตาง ๆ แลวใชคาความชนของแตละเสนทลากจากจดก าเนดนน ๆ มาสรางกราฟเสนตนทนคงทเฉลย ดงภาพแสดงท 5.7

ภาพแสดงท 5.7 แสดงการสรางเสนตนทนเฉลย

ตนทน

ตนทน

AFC

A

B

ปรมาณ

ปรมาณ

TFC A B

TFC/QA

TFC/QB

0 QA QB

0 QA QB

200

จากภาพแสดงท 5.7 จะเหนไดวาทจด A และ B เปนจดทถกลากเสนตรงจากจดก าเนด และจด A คาความชนเทากบ TFC/QA และจด B คาความชนเทากบ TFC / QB ซงจะน ามาสรางกราฟ โดยเสนตนทนคงทเฉลยทไดจะมคณสมบตพนทสเหลยมใตเสนมคาเทากน ยกตวอยาง การวเคราะหตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตโตะแหงหนง ดงตารางแสดงท 5..6

ตารางท 5.6 ตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตโตะ Q TFC (บาท) TVC (บาท) TC (บาท) AFC (บาท) 1 50 20 70 50

2 50 30 80 25

3 50 40 90 17

4 50 50 100 13

5 50 60 110 10

6 50 70 120 8

จาตารางการวเคราะหตนทนตาง ๆ สามารถสรางเสนตนทนคงทเฉลยไดดงน

ภาพแสดงท 5.8 เสนตนทนคงทเฉลย

6. ตนทนรวมเฉลย (Average Total Cost: ATC) หรอตนทนเฉลย (Average Cost: AC) หมายถง ตนทนทงหมดเฉลยตอผลผลต 1 หนวย เกดจากตนทนรวม (ผลรวมของตนทนคงทกบ

ตนทน

AFC

ปรมาณ

60

40

2

20

64

201

ตนทนแปรผน) หารดวยจ านวนผลผลต หรอเทากบผลรวมของตนทนคงทเฉลย และตนทนแปรผนเฉลย เรยกวาเปนตนทนเฉลยตอหนวยของผลผลต ค านวณไดจากสมการ ดงน

TC

ATC AFC AVC

Q

ลกษณะเสนตนทนรวมเฉลย (ATC) และเสนตนทนแปรผนเฉลย (AVC) เนองจากตนทนรวมเฉลยเปนผลรวมของตนทนคงทเฉลยและตนทนแปรผนเฉลย การสรางเสนตนทนเฉลยท าไดสองวธเชนกนคอ วธแรกเปนการน าคาตนทนคงทเฉลยและตนทนแปรผนเฉลยมารวมกนแลวสรางกราฟ หรอวธทสองเปนการลากเสนตรงจากจดก าเนดไปยงจดตาง ๆ บนเสนตนทนรวม แลวท าการหาคาความชนของเสนทลากจากจดก าเนดดงกลาวแลวน ามาสรางกราฟ จงจะไดเสนตนทนรวมเฉลยและสามารถท าในลกษณะเดยวกนเพอสรางเสนตนทนแปรผนเฉลย ดงภาพ

ภาพแสดงท 5.9 การสรางเสนตนทนเฉลย และเสนตนทนแปรผนเฉลย

ตนทน

ปรมาณ

TC

TVC

TFC

0 QA QB

AC

AVC

ตนทน

A

B

ปรมาณ

0 QA QB

B A

202

จากภาพแสดงท 5.9 จะเหนไดวาการสรางเสนตนทนรวมเฉลยและเสนตนทนแปรผนเฉลยดวยวธการลากเสนตรงจากจดก าเนดไปทเสน TC ณ จด A และ B จากนนน าเสนทลากจากจดก าเนดไปถงจดทงสองมาสรางกราฟเสนตนทนเฉลยและเสนตนทนแปรผนเฉลย โดยหาคาความชนจด A ไดจาก

TCA / QA และ TACA / QA และหาคาความชนจด B ไดจาก TCB / QB และ TAC B / Q B จากกราฟจะพบวาเสนตนทนเฉลย (ATC) และเสนตนทนแปรผนเฉลย (AVC) มลกษณะทคลายคลงกนซงจดต าทสดทอยระหวางจด A และ B เปนจดทตนทนเฉลยต าทสด ดงนนจดดงกลาวจงเปนจดเหมาะสมกบการผลต

ยกตวอยาง การวเคราะหเสนตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตปากกาแหงหนงซงมตนทนตาง ๆ ดงตารางแสดงท 5.7

ตารางท 5.7 เสนตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตปากกาแหงหนง


ตนทนคงท ตนทนแปรผน

ตนทนรวม ตนทนคงทเฉลย

ตนทนแปรผนเฉลย

ตนทนรวมเฉลย

Q TFC TVC TC AFC AVC ATC

0 150 0 150 - - - 1 150 150 300 150 150 300

2 150 300 450 75 150 225

3 150 450 600 50 150 200

4 150 600 750 37.5 150 187.5

5 150 750 900 30 150 180

6 150 900 1050 25 150 175

จากตารางท 5.7 แสดงตนทนตาง ๆ ของโรงงานผลตปากกาแหงหนงสามารถวาดเสนกราฟ ตนทนแปรผนเฉลยและตนทนรวมเฉลย ไดดงน

203

2 4 6

ภาพแสดงท 5.10 ตนทนรวมเฉลย ATC และ ตนทนแปรผนเฉลย AVC

ยกตวอยาง การวเคราะหเสนตนทนรวมเฉลย (ATC) และเสนตนทนแปรผนเฉลย (AVC) ของโรงงานผลตรองเทาแหงหนง ดงตารางแสดงตอไปน

ตารางท 5.8 ตนทนคงท ตนทนแปรผน และตนทนรวมของโรงงาน

Q TFC TVC TC AFC AVC ATC

1 50 20 70 50 20 70

2 50 30 80 25 15 40

3 50 40 90 17 13 30

4 50 50 100 13 12.5 25.5

5 50 60 110 10 12 22

6 50 70 120 8 11.6 19.6

300

200

100

AVC

ATC

ตนทน

ปรมาณ

204

ภาพแสดงท 5.11 ตนทนรวมเฉลยและตนทนแปรผนเฉลย

7. ตนทนเพมหนวยสดทายหรอตนทนสวนเพม (Marginal Cost: MC) หมายถง ตนทนรวมทเปลยนแปลง จากการเพมขนหรอลดลงของปรมาณผลผลต 1 หนวย ตนทนสวนเพมสามารถมคาเปนบวกหรอลบได หาไดจาก การเปลยนแปลงตนทนรวมหารดวยการเปลยนแปลงจ านวนผลผลต ค านวณไดจากสมการไดดงน

TC

MC

Q

เสนตนทนเฉลย

เนองจากเสนตนทนเฉลยนนม 2 ลกษณะคอ เสนตนทนเฉลยระยะส น (Short-Run Average

Cost: SAC) และเสนตนทนเฉลยระยะยาว (Long-Run Average Cost: LAC) ซงจะอธบายรายละเอยดไดดงตอไปน

1. เสนตนทนเฉลยระยะสน (Short-Run Average Cost: SAC) เสนตนทนเฉลยระยะสนจะมลกษณะเดยวกนกบเสนตนทนรวมเฉลยคอ ในชวงแรกทเปนการขยายการผลตเสนตนทนเฉลยจะมคาลดลงจนถงจดต าทสดซงเปนจดวกกลบโดยทตนทนเฉลยจะเพมขนเมอพนชวงขยายการผลต ดงภาพแสดงท 5.12

ตนทน

ปรมาณ

AVC

ATC

0 2 4 6

20

40

60

205

ภาพแสดงท 5.12 เสนตนทนเฉลยระยะสน

เนองจากการผลตในระยะส นเปนการผลตทใชปจจยแปรผนชนดเพมขนทละหนวย ขณะทปจจยการผลตอน ๆ คงท ซงจะสงผลใหผลผลตเพมทไดรบนนมจ านวนลดนอยถอยลงตามล าดบจนถงศนยและตดลบในทสด เรยกวา กฎการลดนอยถอยลงของผลผลตเพม (Law of Diminishing Marginal

Physical Returns) ยกตวอยาง การวเคราะหตนทนการผลตของนายด ามการลงทนท าขนมไทยในระยะเวลา 1 ป โดยมตนทนการผลตดงตอไปน

ภาพแสดงท 5.13 เสนตนทนเฉลยระยะสน

ตนทน


ATC

ตนทน

TC

TVC

TFC

ปรมาณ

206

ภาพแสดงท 5.14 เสนตนทนรวม ตนทนแปรผนและตนทนคงทเฉลย

2. เสนตนทนเฉลยระยะยาว (Long-Run Average Cost: LAC) เนองจากเสนตนทนเฉลยระยะยาวในทางเศรษฐศาสตรนนเปนระยะเวลาทผผลตสามารถเปลยนปจจยการผลตคงทใหเปนปจจยการผลตแปรผนได การผลตในระยะยาวจงไมมปจจยการผลตคงท ซงผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตไดทกชนดและผผลตสามารถปรบปรงขนาดของโรงงานใหเหมาะสมกบระดบผลผลตนน ๆ ได ดงนนผผลตจงสามารถเลอกขนาดของโรงงานทเสยตนทนเฉลยต าทสด โดยอาจใชวธการสรางโรงงานใหมหรอขยายเพมเตมจากโรงงานเดม จงท าใหเสนตนทนรวมเฉลยระยะยาวมลกษณะคลายกบตนทนรวมเฉลยแตยาวกวา และในแตละชวงของการผลตผผลตสามารถเลอกการผลตระยะสนทดทสดได ดงภาพแสดงท 5.15

ตนทน

ATC

AVC

AFC

0 ปรมาณ

207

ภาพแสดงท 5.15 เสนตนทนเฉลยระยะยาว

จากภาพแสดงท 5.15 สามารถอธบายเสนตนทนเฉลยระยะยาวไดจากตวอยางของโรงงาน 4

ขนาดซงเหมาะส าหรบการผลตในระดบตาง ๆ และแตละโรงงานมตนทนเฉลยระยะสนทดทสดแตละจด ในระยะยาวขนาดของโรงงานทเหมาะสมในการผลตจะพจารณาจากปรมาณผลผลต ของโรงงานทมขนาดการใชตนทนต ากวาโรงงานขนาดอน ๆ ซงจะเหนไดวาโรงงานขนาดตาง ๆ นนมจดหนงซงเหมาะสมทสด (Optimum Scale of Plant) คอ เสยตนทนเฉลยตอหนวยต าทสดเมอเทยบกบโรงงานขนาดตาง ๆ ขนาดโรงงานทเหมาะสมนนจะอย ณ จดต าทสดของเสนตนทนเฉลยระยะสนทสมผสกบจดต าทสดของเสน ยกตวอยาง การหาตนทนการผลตของโรงงานแหงหนงทมตนทนการผลตแตละโรงงานในระยะเวลาตาง ๆ ดงตอไปน

ตารางท 5.9 ตนทนเฉลยระยะยาว

SAC 1 AC SAC 2 AC SAC 3 AC SAC 4 AC

1 20.00 3 16.00 5 13.00 9 12.00

2 17.00 4 13.00 6 11.50 10 11.50

3 15.50 5 12.20 7 10.50 11 11.75

4 15.00 6 12.00 8 10.00 12 12.00

5 16.00 7 13.00 9 10.50 13 13.50

6 18.00 8 15.00 10 11.00

ATC 4 LAC

ATC 3

ATC 2

0 Q1 Q2

ตนทน

ATC 1

ขนาดเลก

ขนาดกลาง

ขนาดกลาง

ขนาดใหญ


208

10

จากตารางท 5.9 ดงกลาวสามารถเขยนเปนเสนตนทนเฉลยระยะยาวไดดงน


การเปลยนแปลงของเสนตนทนการผลต

การเปลยนแปลงของเสนตนทนการผลตนนสามารถเปลยนแปลงไดจาก 2 สาเหต ดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงของตนทนคงท เนองจากตนทนคงทเปนตนทนทมจ านวนคงทตลอด แมวาจะผลตในปรมาณทมากหรอนอย ไมไดท าการผลตกเกดตนทนคงท และถาหากมการเปลยนแปลงของตนทนคงทกจะสงผลใหตนทนคงทเฉลยเปลยนแปลงเชนกน ดงภาพแสดงท 5.17 และ 5.18

ผลผลต

4 6 8 10

15

12

11

5

0

LAC

SAC 4

SAC 3 SAC 2

SAC 1

A

B

C

D

ตนทน

209

ภาพแสดงท 5.17 เสนตนทนคงทรวมเปลยนแปลง

ภาพแสดงท 5.18 เสนตนทนคงทเฉลยเปลยนแปลง

2. การเปลยนแปลงของตนทนแปรผน เ นองจากตนทนแปรผนเปนตนทนทเปลยนแปลงไปตามจ านวนสนคาทผลต และถามการผลตมากจะเสยตนทนแปรผนมาก แตถาไมผลตกจะไมเสยตนทนน เมอมการเปลยนแปลงของตนทนแปรผนรวมกจะสงผลใหตนทนแปรผนเฉลยเปลยนและท าใหตนทนรวมและตนทนรวมเฉลยเปลยนเชนกน ดงภาพแสดงท 5.19

ตนทน

A B C

TFC 1

TFC 2

ปรมาณ 0

ปรมาณ

ตนทนคงทเฉลย

AFC2

AFC1

0

210

ภาพแสดงท 5.19 เสนตนทนแปรผนรวมเปลยนแปลง

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงตนทนแปรผน

ภาพแสดงท 5.20 เสนตนทนแปรผนเฉลยเปลยนแปลง

ตนทน (บาท) TC

TVC

ผลผลต (หนวย)

ปรมาณ

D

E

F


0

211

ภาพแสดงท 5.21 เสนตนทนแปรผนเฉลยเปลยนแปลง

ความสมพนธระหวางตนทนรวมเฉลย ตนทนแปรผนเฉลย ตนทนคงทเฉลย และตนทนเพม เนองจากตนทนตาง ๆ มความเกยวของกน ดงนน จงสรปความสมพนธระหวางตนทนแปรผนเฉลย ตนทนรวมเฉลย ตนทนคงทเฉลย และตนทนเพม ไดดงน 1. ตนทนคงทเฉลยจะมคาลดลงเรอย ๆ แตไมเปนศนย และตนทนรวมเฉลยจะเทากบตนทนแปรผนเฉลยรวมกบตนทนคงทเฉลย แตตนทนเพมจะมคาเทากบตนทนรวมเฉลย ณ จดทตนทนรวมเฉลยมคาต าทสด โดยตนทนแปรผนเฉลย ตนทนเพม และตนทนรวมเฉลย จะมลกษณะเสนคลายกนเปนลกษณะรปตวย (U shape)

2. ตนทนเพมจะตดกบตนทนรวมเฉลยและตนทนแปรผนเฉลยทจดต าทสดเสมอ ทต าแหนงตนทนเพมเทากบตนทนแปรผนเฉลย และตนทนเพมเทากบตนทนรวมเฉลย และตราบใดทตนทนเพมมคานอยกวาตนทนแปรผนเฉลย ตนทนแปรผนเฉลยจะมคาลดลงเมอผผลตขยายการผลตออกไป แตเมอใดทตนทนเพมมคามากกวาตนทนแปรผนเฉลย ตนทนแปรผนเฉลยจะมคาสงขนเมอผผลตขยายการผลตออกไป และตนทนเพมจะมคาเทากบตนทนแปรผนเฉลย ณ จดทตนทนแปรผนเฉลยมคาต าทสด

3. ความสมพนธระหวางตนทนเพมกบตนทนเฉลย คอตราบใดทตนทนเพมมคานอยกวาตนทนเฉลย ตนทนเฉลยจะมคาลดลงเมอผผลตขยายการผลตออกไป แตเมอใดทตนทนเพมมคามากกวาตนทนเฉลย ตนทนเฉลยจะมคาสงขนเมอผผลตขยายการผลตออกไป



0 ปรมาณ

D

E

F

212

ภาพแสดงท 5.22 ความสมพนธระหวางตนทน

ภาพแสดงท 5.23 ความสมพนธระหวางตนทน


ตนทน MC

AC

AVC

AFC

ตนทน


SAC

LMC LAC

213

ความสมพนธของตนทนการผลตชนดตาง ๆ สามารถสรปเปนสตรค านวณได ดงน

ตารางท 5.10 แสดงการค านวณตนทนการผลตชนดตาง ๆ ปรมาณผลผลต

ตนทน

คงท

ตนทน

แปรผน

ตนทน

รวม

ตนทน

คงท

เฉลย


ตนทน

รวมเฉลย

ตนทนเพม

Q FC VC TC AFC AVC AC MC

วธการหา

TFC + TVC

TFC / Q

TVC / Q

TC / Q หรอ

AFC + AVC

∆TC / ∆Q

TC หลง – TC

กอน

ยกตวอยาง การหาตนทนการผลตชนดตาง ๆ ของส านกพมพดอกหญามตนทนการผลต แสดงดงตอไปน

ตารางท 5.11 ตนทนการผลตชนดตาง ๆ ปรมาณผลผลต

Q

ตนทน

คงท

FC

ตนทนแปรผน

VC

ตนทน

รวม

TC

ตนทน

คงทเฉลย AFC


AVC

ตนทน

รวมเฉลย AC

ตนทน

เพม

MC

0 60 0 60 - - - - 1 60 30 90 60 30 90 30

2 60 40 100 30 20 50 10

3 60 45 105 20 15 35 5

4 60 55 115 15 13.75 28.75 10

5 60 75 135 12 15 27 20

6 60 120 180 10 20 30 45

214

จากตารางท 5.11 ดงกลาว เมอน าขอมลตนทนการผลตชนดตาง ๆ มาเขยนเปนกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 5.24 เสนตนทนการผลต


สมการการผลต หมายถง รปแบบสญลกษณทางคณตศาสตรทแสดงใหเหนถงจ านวนของผลผลตทผผลตผลตไดดวยการใชปจจยการผลตจ านวนหนงภายใตเทคนคทมอยในชวงระยะเวลาหนง ซงความสมพนธระหวางปจจยการผลตและจ านวนผลผลต สามารถเขยนในรปสมการไดดงน

Total Product (TP) =

1 2 3 4( , , , ,..., )

nQ f X X X X X

โดยท TP หมายถง จ านวนผลผลตรวม

X n หมายถง ปจจยการผลตชนดท n

ทงน จากรปแบบสมการการผลตดงกลาวจะเหนไดวาจ านวนผลผลตรวมจะขนอยกบจ านวนของปจจยการผลตโดยตรง และปรมาณผลผลตจะมากนอยเพยงใดกจะขนอยกบจ านวนของปจจยทใชในการผลต ถาหากใชปจจยการผลตมากจะท าใหผลผลตเพมขน ในทางตรงขามกนถาลดปจจยการผลตจะท าใหจ านวนผลผลตลดลงเชนกน ภายใตสมมตฐานทวา สมการการผลตหรอเทคโนโลยการผลตไมมการเปลยนแปลง สมการการผลตสามารถแบงออกเปน 2 แบบ ดงน

AFC

ปรมาณ

ตนทน TC

VC

FC

MC

AC

AVC

30

0 2 4

60

6

90

215

1. สมการการผลตระยะสน เนองจากการผลตในระยะสนมปจจย 2 ประเภท คอ ปจจยคงทและปจจยแปรผน ผผลตตองใชปจจยทงสองชนดจงจะท าใหไดรบผลผลตรวม ดงนนผลผลตรวม (TP) ในระยะสน หมายถง ผลผลตทงหมดทไดรบจากการใชปจจยแปรผนจ านวนตาง ๆ รวมกบปจจยคงท สามารถเขยนฟงกชนการผลตไดดงน

( , )Q f X F

โดยท Q = ปรมาณผลผลตทงหมด (TP) X = จ านวนของปจจยแปรผน

F = จ านวนของปจจยคงท

2. สมการการผลตในระยะยาว คอ สมการการผลตทปจจยทกชนดเปนปจจยแปรผนทงหมดดงนนฟงกชนการผลตจะแสดงไดดวยสมการ

1 2

( , )Q f X X

โดยท X1,X 2 คอ ปจจยแปรผนชนดตาง ๆ

เนองจากสมการการผลตระยะยาวมกจะแสดงโดยใชเสนผลผลตเทากน (Production Isoquant

Curve) หรอเรยกยอ ๆ วา Isoquant Curve (IC) ดงนนเสนผลผลตเทากนจงเปนเสนทแสดงถงจ านวนของปจจยการผลต 2 ชนดจงถกน ามาใชเพอใหผลผลตของสนคาชนดหนงจ านวนเทากน ซงเปนการวเคราะหโดยใชความสมพนธของปจจยการผลต ตวอยางฟงกชนการผลต เชน

( , , , )Q f K L E M โดยท Q = อตราผลผลตตอหนวย

K = ปจจยทน

L = ปจจยแรงงาน

E = ปจจยพลงงาน

M = วตถดบ

เนองจากสมการการผลตนแสดงถงปจจยการผลตทใช ไดแก ทน แรงงาน พลงงาน และวตถดบ อยางไรกตามฟงกชนการผลตนเปนเพยงการแสดงความสมพนธทวไป ไมไดบอกถงอตราการใชปจจยการผลตตาง ๆ จงไมท าใหทราบถงปรมาณปจจยการผลตแตละชนด และปรมาณผลผลตทได

216

ยกตวอยางเชน สมการการผลตธรกจรานเบเกอรมรปแบบของสมการการผลต ดงน

( , , , )Q f K L E M โดยท Q = เบเกอร

K = ปจจยทน คอ ชาม ทคนแปง ทบบแปง เตาอบ

L = ปจจยแรงงาน คอ คาแรงงาน

E = ปจจยพลงงาน คอ ไฟฟา น าประปา M = วตถดบทใชในการผลต คอ แปง ไขไก เนย น าตาล นม และอน ๆ

หรอ สมการการผลตของรานขายหมปงมรปแบบของสมการการผลต ดงน

( , , , )Q f K L E M โดยท Q = หมปง

K = ปจจยทน คอ ไม ถาน เตา ทยางหม ไฟแชค

L = ปจจยแรงงาน คอ คาแรงงาน

E = ปจจยพลงงาน คอ น าปะปา M = วตถดบทใชในการผลตตาง ๆ เชน ซอส เนอหม กระเทยม

ดงนน จากสมการการผลตระยะสนและสมการการผลตระยะยาว สามารถสรปไดวาการผลตในระยะส นและระยะยาวตางกนทความสามารถในการปรบเปลยนปรมาณ การผลตในระยะส นเปนชวงเวลาทผผลตไมสามารถเปลยนแปลงการใชปจจยการผลตบางชนดไดจงมปจจยทเปนปจจยคงท สวนการผลตในระยะยาวนนเปนชวงเวลาทผผลตสามารถเปลยนแปลงระดบการใชปจจยการผลตทกชนดไดตามความตองการ ในการผลตระยะยาวจงไมมปจจยคงทนนเอง การวางแผนการผลตระยะสน การวางแผนการผลตระยะสนนน เนองจากสมการการผลตระยะสนประกอบดวยปจจยคงทและปจจยแปรผน จงท าใหสมการการผลตระยะส นประกอบไปดวยตนทนคงทและตนทนแปรผน ตนทนการผลตระยะสนเปนตนทนการผลตสนคาและบรการทมปจจยคงทและปจจยแปรผน ในการวเคราะหการผลตระยะส นจงมการน าตนทนคงทรวมกบตนทนแปรผนเสมอ โดยทตนทนคงทและตนทนแปรผนมความสมพนธกบผลผลตรวม ผลผลตเพมและผลผลตเฉลย ตนทนคงทจงเปนตนทนทไมเปลยนแปลงไปตามปรมาณการผลต แตตนทนแปรผนจะเปลยนแปลงไปตามปรมาณการผลต ภายใตขอสมมตฐานทวา ตนทนแปรผนจะสงขนเมอปรมาณการผลตเพมขนและตนทนแปรผนจะลดลงเมอปรมาณการผลตลดลง

217

ดงนน ในการวเคราะหการผลตระยะส นนนสามารถแบงชวงระยะเวลาผลตไดเปน 3 ระยะ ดงตอไปน

1. ระยะท 1 เรมตงแตผลผลตเทากบศนยจนถงผลผลตเฉลยมคาสงสด โดยจะเปนระยะทผลผลตรวมเพมอยางรวดเรว ผลผลตสวนเพมมคาเพมขนและมากกวาผลผลตเฉลย ในระยะนเมอผผลตเพมปจจยแปรผนเขาไปผลผลตสวนเพมนนจะเพมขน ท าใหผลผลตรวมเพมในอตราทเพมขนและเมอผลผลตสวนเพมลดลงจะท าใหผลผลตรวมเพมขนในอตราทลดลง ดงนนในระยะทหนงนจะท าใหผผลตขยายการผลตทมผลผลตรวมเพมขน และผผลตจะเพมการผลตอยางเตมทเนองจากผลผลตเพมมคาเพมขน เมอผผลตเพมปจจยแปรผนหนงหนวยจะไดรบผลผลตเพมมากกวาหนงหนวย

2. ระยะท 2 เปนชวงผลผลตรวมเพมขนในอตราทลดลงจนกระทงมคาสงสด โดยเรมตงแตจดทผลผลตเฉลยมคาสงสดจนถงจดทผลผลตสวนเพมมคาเทากบศนย ซงเปนจดทผลผลตรวมมคาสงสดเนองจากผลผลตสวนเพมลดลงท าใหผลผลตรวมเพมขนในอตราทลดลง ดงนนในระยะนเมอผลผลตรวมมคาสงสดผลผลตสวนเพมจะมคาเทากบศนย และเสนผลผลตเฉลยจะมคามากกวาเสนผลผลตเพม โดยระยะทสองจะสนสดเมอผลผลตสวนเพมมคาเทากบศนย ผลผลตสวนเพมและผลผลตเฉลยจะลดลงแตผลผลตรวมยงเพมขน เมอผผลตเพมปจจยแปรผนหนงหนวยท าใหผลผลตทไดรบนอยกวาหนง ซงสาเหตทผผลตยงคงท าการผลต เพราะผลผลตรวมยงคงเพมขนท าใหผผลตจะท าการผลตจนถงจดทท าใหผผลตไดรบผลผลตรวมสงสด ดงนนในระยะนผผลตจะยงคงท าการผลตอย เนองจากผลผลตรวมมคาเพมขนและผลผลตสวนเพมมคาลดลงแตยงคงมากกวาศนย

3. ระยะท 3 เรมตงแตจดทผลผลตสวนเพมมคาเทากบศนยและผลผลตรวมมคาสงสดเปนตนไป โดยในระยะนผลผลตรวมจะลดลงเรอย ๆ ซงเปนผลมาจากผลผลตสวนเพมทเรมตดลบมากขนและผลผลตเพมมคาลดลงต ากวาศนย เมอผผลตเพมปจจยแปรผนทละหนงหนวย ท าใหผลผลตรวมทไดลดลง เมอผลผลตเพมมคานอยกวาศนยและเสนผลผลตเฉลยยงคงลดลงอยางตอเนอง ดงนนในระยะนผผลตจะเรมลดการผลตลงเนองจากผลผลตรวมลดลง ซงจะแสดงไดดงภาพแสดงท 5.24

218

ภาพแสดงท 5.25 ผลผลตรวม ผลผลตเพมและผลผลตเฉลย

จากภาพแสดงท 5.25 ใหเหนวาในระยะสนผผลตบางรายมตนทนตอหนวยสงกวาราคาสนคา อาจเกดปญหาการขาดทน ผผลตตองเลอกวาจะท าการผลตตอหรอไมโดยจะท าการเปรยบเทยบระหวางรายรบรวมกบตนทนแปรผน ถารายรบรวมสงกวาตนทนแปรผน ผผลตจะท าการผลตตอไป โดยน ารายรบทมากกวาตนทนแปรผนรวมมาชดเชยการขาดทน แตถาผผลตเลกผลตจะตองเสยคาใชจายสวนของตนทนคงท ดงนนถารายรบรวมนอยกวาตนทนแปรผนผผลตจงควรเลกท าการผลตเรยกวา “จดยตการผลต” ยกตวอยาง ชาวสวนรายหนงมจ านวนรถแทรกเตอรทสามารถน ามาท าสวนได 4 คน ปจจยแปรผนคอจ านวนคนงาน และผลผลตมดงน

ปจจยแปรผน

ผลผลต

ระยะท ระยะท2 ระยะท3

TP

AP

MP

ระยะท1

219

ตารางท 5.12 ปจจยแปรผนของชาวสวนรายหนง

ปจจยคงท ปจจยแปรผน ผลผลตรวม ผลผลตเฉลย ผลผลตสวนเพม

4

4

4

4

4

4

4

4

4

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

20

34

57

76

80

80

77

71

0

20

17

19

19

16

13.3

11

8.9

0

20

14

23

19

4

0

-3

-6

จากตารางท 5.12 สามารถวาดกราฟแสดง ผลผลตรวม ผลผลตเฉลย ผลผลตสวนเพม ในแตละระยะเวลาการผลตไดดงน

ภาพแสดงท 5.26 ผลผลตในแตละระยะ

AP

ผลผ

8

19

นวนแรงงาน

M 0 4 6

ระยะท1 ระยะท3 ระยะท2 80

20

ระยะท1 ระยะท2 ระยะท3

ผลผลต


TP

MP

220

ยกตวอยาง ชาวนารายหนงมจ านวนทดนทสามารถน ามาท านาได 1 ไร และปจจยแปรผนคอจ านวนคนงานทใชท านา ซงผลผลตวดออกมาเปนตารางวาไดดงน

ตารางท 5.13 ปจจยผลผลตแปรผนของชาวนารายหนง

ปจจยคงท ปจจยแปรผนX ผลผลตรวม (TP) ผลผลตเพม (MP) ผลผลตเฉลย (AP) 1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

3

4

5

6

7

8

20

36

55

76

95

98

98

94

20

16

19

21

19

3

0

4

20

18

18.3

19

19

16.3

14

11.8

จากตารางท 5.13 สามารถวาดกราฟแสดงผลผลตรวม ผลผลตเฉลย ผลผลตเพม และก าหนดชวงระยะการผลตแตละระยะไดดงน

ภาพแสดงท 5.27 ผลผลตรวม ผลผลตเฉลย และผลผลตสวนเพม

AP

98


ผลผลต

MP

7

ระยะท2 ระยะท3

19

5 0

ระยะท1

221

การวางแผนการผลตระยะยาว ในการวเคราะหตนทนการผลตระยะยาว (Long – Run Cost Analysis) เนองจากการผลตระยะยาวผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตไดทกชนด การผลตระยะยาวจงมเฉพาะปจจยแปรผน โดยผผลตสามารถเปลยนแปลงขนาดการผลตใหเหมาะสมกบทตองการได และปจจยทกชนดทใชในการผลตเปนปจจยแปรผน ดงนนสมการการผลตในระยะยาวจงมเฉพาะแตปจจยแปรผนเทานน เสนการผลตระยะยาวจงเปนเสนทแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางตนทนการผลตกบจ านวนผลผลตจากขนาดของการผลตทตางกน ซงแสดงในรปของความสมพนธระหวางตนทนระยะสนของโรงงานแตละขนาดกบตนทนของการผลตในระยะยาว ท าใหผผลตจะมตนทนรวมระยะยาว (LTC) ทเกดจากผลรวมของตนทนระยะสน (STC) ไดดงน (โดยท LTC คอตนทนรวมระยะยาว และ ST คอตนทนระยะสน)

ภาพแสดงท 5.28 ตนทนรวมในระยะยาว

เนองจากการผลตในระยะยาวผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตไดตลอดเวลา ท าใหการผลตในระยะยาวราคาสนคาของผผลตจะเทากบจดต าทสดเสมอ ผผลตจะผลตทจดตนทนเฉลยระยะสนเทากบตนทนเฉลยระยะยาว โดยถาราคาสนคามากกวาจดต าทสดของตนทนเฉลย จะท าใหผผลตมก าไรเกนปกตและจะมผผลตรายใหมเขาสตลาดเพมขนเกดการแขงขนทางดานราคา ท าใหราคาสนคาลดลงเทากบจดต าทสดของตนทนเฉลยซงเปนก าไรปกต ท าใหการผลตอยทจดตนทนเฉลยระยะสนเทากบตนทนเฉลยระยะยาวในทสด ดงนนในการผลตในระยะยาวผผลตจงสามารถปรบเปลยนรปแบบหรอสมการการผลตใหเหมาะสมในแตละระดบผลผลต โดยผผลตจะท าการเลอกรปแบบการผลตทท าใหเสยตนทนเฉลยต าทสด โดยท LAC คอตนทนเฉลยระยะยาว และ SAC คอตนทนเฉลยระยะสน ดงแสดงในภาพตอไปน

ตนทน


LTC

ST3 ST2

ST1

222


จากภาพแสดงท 5.29 ใหเหนวาผผลตมรปแบบหรอสมการการผลต 3 แบบ ซงแตละแบบนนเหมาะสมส าหรบจ านวนการผลตระดบตาง ๆ ท าใหมเสนตนทนระยะสน 3 เสนคอ STC1 STC2 และ STC3 และท าใหมตนทนเฉลยระยะสนคอ SAC1 SAC2 และ SAC3 ตามล าดบ เสนตนทนระยะยาวเกดจากเสนตนทนรวมระยะสนทง 3 เสนรวมกน การผลตทเหมาะสมในระยะยาวจะถกเลอกจากผลผลตเฉลยระยะสนตาง ๆ เชน จ านวนผลผลต Q1 เปนการผลตทมตนทนเฉลยระยะสน SAC1 ทมคาใชจายต าทสด จ านวนผลผลต Q2 เปนการผลตทมตนทนเฉลยระยะสน SAC2 ทมคาใชจายต าทสด และจ านวนผลผลต Q3 เปนการผลตทมตนทนเฉลยระยะสน SAC3 ทมคาใชจายต าทสด ซงแตละจดเรยกวา “จดการผลตทเหมาะสมทสด (Optimum Scale) ” การวางแผนขนาดของโรงงานและการประหยดตอขนาด เนองจากเสนตนทนเฉลยระยะยาวเปนเสนทบอกถงประสทธภาพการผลตวาในชวงระยะการผลตมการประหยดจากขนาดหรอการไมประหยดจากขนาด การผลตระยะยาวเกดการประหยดตอขนาดขนไดเมอผผลตเพมปรมาณการผลตเขาไปแลวท าใหผผลตมตนทนเฉลยตอหนวยลดลง ดงภาพแสดงท

5.30

ตนทน

0 ปรมาณผลผลต

LAC SAC1

SAC3 SAC2

Q3 Q2 Q1

223

ภาพแสดงท 5.30 การประหยดและการไมประหยดตอขนาดกบเสนตนทนเฉลยระยะยาว

จากภาพดงกลาวจะเหนไดวาในชวงแรกของการผลตจะเกดการประหยดตอขนาด เมอเสนตนทนเฉลยระยะยาวมคาลดลง เนองจากมการใชปจจยการผลตทมประสทธภาพ ระยะทสองเปนการผลตทมผลไดตอขนาดคงท เปนชวงทเสนตนทนเฉลยระยะยาวอยคงท เนองจากผลผลตทไดตอขนาดคงท การขยายการผลต ตนทนเฉลยระยะยาวไมเปลยนแปลง สวนระยะทสามเปนการผลตทไมประหยดจากขนาด (Diseconomies of Scale) จะเกดขนในชวงสดทายของการผลต เสนตนทนเฉลยระยะยาวจะมคาเพมขน เนองจากมการใชปจจยการผลตทไมมประสทธภาพ การประหยดตอขนาดสามารถเกดขนไดจาก 2 สาเหต ไดแก 1. การประหยดตอขนาดภายใน (Internal Economics Of Scales) โดยการประหยดตอขนาดภายในนนเกดจากการมประสทธภาพในการผลต เนองมาจากการแบงงานกนท า แรงงานมฝมอ ท าใหเกดความช านาญเฉพาะอยาง จงท าใหผลผลตทไดมปรมาณทเพมขนมากกวา เดม การผลตมประสทธภาพทสงขน

2. การประหยดตอขนาดภายนอก (External Economics Of Scales) โดยการประหยดตอขนาดภายนอกนนเกดจากปจจยภายนอกทไมเกยวของกบการผลต แตเปนตวเพมประสทธภาพในการผลต เนองมาจากตนทนการผลตทลดลงหรอผลผลตทมากขน ตนทนตอหนวยลดลง เชน นโยบายทรฐสนบสนนการผลตมการลดภาษดานตาง ๆ ดงนน จงสรปไดวาสาเหตทท าใหเกดการประหยดตอขนาด ไดแก แรงงานมประสทธภาพในการผลตเพมขน เทคโนโลยมประสทธภาพมากขน ตนทนเฉลยตอหนวยลดลง การจดการโลจสตกสทด การไดสวนลดจากการซอปจจยการผลตคราวละมาก ๆ และการประหยดตอขนาดสงเกตไดจากเสน

0

ตนทนเฉลย

ปรมาณ

การประหยดตอขนาด

ผลไดตอ

ขนาดคงท การไมประหยดตอขนาด

224

ตนทนตอหนวยระยะยาว ทแสดงปรมาณการผลตทเหมาะสมของโรงงานขนาดตาง ๆ ในระยะยาว ซงเปนตนทนตอหนวยทต าทสดของแตละโรงงาน ยกตวอยาง การประหยดตอขนาดของธรกจแหงหนงผลตทโรงงานขนาดท 1 ตนทนต าทสดคอการผลตท 50,000 หนวย ถาตองการผลตมากขน กจะใชโรงงานขนาดท 2 ผลตท 100,000 หนวย ตนทนตอหนวยจะลดลงและถาตองการผลตท 150,000 หนวยกจะใชโรงงานขนาดท 3 เปนโรงงานหลก ซงน ามาวาดกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 5.31 การประหยดตอขนาด

การขยายขนาดการผลต การขยายการผลต (Law of Returns to Scale) เนองจากการผลตในระยะยาวผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตทกชนดไดตามตองการ และปจจยการผลตทใชในการผลตมชนดเดยวคอปจจยแปรผน ดงนนในการผลตระยะยาวจงเปนการพจารณาถงการเปลยนแปลงปจจยการผลตทกประเภทในอตราสวนทเทากนวาจะสงผลตอผลผลตอยางไร ซงเรยกวา “กฎผลไดจากการขยายขนาดการผลต” การขยายการผลตนนจะอธบายถงการเปลยนแปลงของผลผลตรวม ขณะทปจจยการผลตตาง ๆ เปลยนแปลงตามความสมพนธระหวางปจจยคงทกบปจจยแปรผนตอจ านวนผลผลต เมอเพมปจจยแปรผนเขาไปในปจจยคงทในแตละระดบทมผลตอจ านวนผลผลต โดยแบงเปน 3 ระยะดงตอไปน

1. ระยะท 1 ผลผลตรวมเพมมากกวาอตราการเพมของปจจยการผลต (Increasing Returns to

Scale) เรมจากจดเรมตนการผลตไปกระทงถงจดทผลผลตเฉลยสงสด ระยะนผลผลตจะเพมขนในอตราทเพมขน โดยผลผลตสวนเพมจะตดกบผลผลตเฉลย ณ จดนเชนกน ระยะนเปนระยะทผลผลตรวมม

ตนทน

ปรมาณ

โรงงานท1 โรงงานท2

โรงงานท3

150,000 100,000 50,000

225

ปรมาณเพมขน เมอเพมปจจยการผลตเขาไปจะท าใหผลผลตรวมเพมขนในอตราทสงกวาปจจยการผลต ในระยะนผผลตจะขยายการผลตใหมากขน ท าใหเกดการประหยดจากขนาด (Economy of Scale) ซงในระยะนจะเปนชวงแรกทผลผลตจะเพมในอตราสงขน (Increasing Rate) 2. ระยะท 2 ผลผลตรวมเพมเทากบอตราการเพมของปจจยการผลต (Constant Returns to Scale) เรมจากจดผลผลตเฉลยสงสด ไปถงจดซงผลผลตสวนเพมเทากบศนย ระยะนผลผลตจะเพมชาหรอเพมในอตราทลดลง (Diminishing Rate) ผลผลตรวมจะสงสดทจดซงผลผลตสวนเพมเทากบศนย ระยะนเปนระยะทผลผลตรวมทไดมปรมาณคงท เมอเพมปจจยการผลตเขาไป ท าใหผลผลตรวมเพมขนในอตราสวนเทากนกบปจจยการผลต ผผลตมกจะหยดการเพมการผลตเนองจากการเพมปจจยการผลตท าใหไดผลผลตในอตราทเพมเทานน เชน โรงงานทมการผลตในปรมาณทเหมาะสม ใชศกยภาพของเครองจกรและแรงงานอยางเตมท ไมตองการการผลตทมากขน จะไมค านงถงการผลตในปรมาณมาก ซงในระยะนจะเปนชวงทสองผลผลตจะเพมในอตราทลดลง (Diminishing Rate) จนกระทงจ านวนผลผลตสงสด

3. ระยะท 3 ผลผลตรวมเพมนอยกวาอตราการเพมของปจจยการผลต (Decreasing Returns to

Scale) เปนระยะทเกดขนหลงจากจดทผลผลตสวนเพมขนมคานอยกวาศนย (มคาเปนลบ) ระยะนผลผลตจะลดลง (Decreasing Rate) โดยผลผลตสวนเพมและผลผลตรวมจะลดลง เปนระยะทผลผลตรวมทไดมปรมาณลดลง เมอเพมปจจยการผลตเขาไป ท าใหผลผลตรวมเพมขนในอตราทต ากวาปจจยการผลต ผผลตทอยในระยะนจะพบผลเสยทเกดจากการขยายการผลตทมากเกนไป ดงนนการผลตในระยะยาว ผผลตจะท าการผลตในระยะทหนงและสอง เปนระยะทผผลตไดรบก าไร แตในระยะทสามซงผลผลตรวมเพมขนในอตราทลดลง ผผลตจะไมเลอกท าการผลตเพราะเสยงกบการขาดทน ซงในระยะนจะเปนชวงทสามผลผลตจะลดลง (Decreasing Rate)

สรป

การผลตสนคาหรอบรการของผผลตนนมจดมงหมายทส าคญคอ การแสวงหาก าไรสงสด โดยการผลตนนจะเปนขนตอนเปลยนแปลงปจจยการผลตใหเปนผลผลต ซงปจจยการผลตหมายถง ทดน แรงงาน ทน ผประกอบการและวตถดบทใชในกระบวนการผลตทงหมดทกขนตอน รวมทงมตนทนในการผลตทส าคญในทางเศรษฐศาสตรคอ ตนทนคาเสยโอกาส ตนทนไมชดแจง หรอตนทนแฝง และตนทนดานสงคม ทงนการผลตในทางเศรษฐศาสตรแบงการวเคราะหการผลตออกเปนการผลตระยะสนและการผลตระยะยาว จงเกดตนทนการผลตในทางเศรษฐศาสตรซงกคอตนทนระยะส นและตนทนระยะยาวเชนกนโดยตนทนระยะสนประกอบดวยตนทนคงทและตนทนแปรผน ในขณะทตนทนระยะยาวประกอบดวยตนทนแปรผนเทานน และลกษณะเสนตนทนทเกดขนนนในการวเคราะหการผลตในทางเศรษฐศาสตรคอ ตนทนคงทรวม ตนทนแปรผนรวม ตนทนรวม ตนทนคงทเฉลย ตนทนแปรผนเฉลย ตนทนรวมเฉลยและตนทนเพมหนวยสดทาย โดยเสนตนทนรวมเฉลยแบงไดเปนสองประเภทคอ

226

เสนตนทนเฉลยระยะสนและ เสนตนทนเฉลยระยะยาว ทงนความสมพนธระหวางตนทนตาง ๆ มความเกยวของกนผานรปแบบของสมการการผลตทม รปแบบสญลกษณทางคณตศาสตรทแสดงความสมพนธระหวางปจจยการผลตและจ านวนผลผลต แสดงใหเหนถงจ านวนของผลผลตทผผลตผลตไดดวยการใชปจจยการผลตจ านวนหนงภายใตเทคนคทมอยในชวงระยะเวลาหนง โดยทผผลตจะท าการผลต ณ จดทเหมาะสมทสดคอจดทมการประหยดตอขนาดมากทสดและเปนจดดลยภาพของการผลตในระยะยาว เนองจากการผลตในระยะยาวผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตทกชนดไดตามตองการจงท าใหการเปลยนแปลงของผลผลตรวมและเกดการขยายการผลตขนในชวงระยะเวลาตางในการของการผผลตนนเอง


1. จงยกตวอยางกระบวนการผลตและผลผลตทมปจจยน าเขาคอยางพารา

2. จงยกตวอยางปจจยน าเขาและกระบวนการผลตของปยชวภาพ

3. ตนทนในทางเศรษฐศาสตรจลภาค เนนในเรองใด 4. ตนทนคาเสยโอกาส หมายความวาอยางไร

5. ตนทนทเหนชดแจงกบตนทนทเหนไมชดแจงตางกนอยางไร

อางอง

จฑามาศ ทวไพบลยวงษ. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อโดไชนา. ไพรนทร แยมจนดา. (2546) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: เอมพนธ. ฟงกชนการผลต. สบคนเมอ 11 กรกฎาคม 2555, จาก

econ.tu.ac.th/archan/supachai/ec210_2_46/presentc4.ppt

ภราดร ปรดาศกด. (2547) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วลย ชวลตธ ารง. (2549) . เศรษฐศาสตรธรกจ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สงวร ปญญาดลก. (2548) . เศรษฐศาสตรธรกจ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Baumol, W.J. &Blinder, A,S. (2005) . Microeconomics: Principles and policy. 9ed. The United

States of Anerica: South-Wedem. Parkin, M., Powell, M. & Matthews, K. (2005) . Economics. 6 thed. Harlow: Pearson Addison-

Wesley. Slavin.Stephen L. (2002) . Economics. 6 ed. New York: McGraw-Hill Book Company


เรอง การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคา

ในตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด



ความหมายและลกษณะตลาดแขงขนสมบรณ



ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ

ดลยภาพระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ

ดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ






ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด




1. อธบายลกษณะตลาดและจ าแนกประเภทตลาดแขงขนสมบรณ

2. อธบายลกษณะตลาดและจ าแนกประเภทตลาดแขงขนไมสมบรณ

2. อธบายลกษณะตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด

3. สามารถอธบายความสมพนธของอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม

4. เขาใจอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด

5. สามารถอธบายดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาว

6. สามารถวเคราะหการจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด

7. อธบายขอดและขอเสยของตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด

228






4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางการแขงขนในตลาดแขงขนสมบรณ

5. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณ

6 ตอบค าถามและสงงานค าถามทายบท













บทท 6

การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคา

ในตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาด

229


ตลาด หมายถง การทผซอและผขายท าการตกลงแลกเปลยน ซอขายสนคา บรการ หรอทรพยสนตาง ๆ โดยไมจ าเปนตองมการพบกนโดยตรง ไมจ าเปนตองมสถานทหรออาณาเขตทแนนอน และไมจ าเปนตองช าระเงนหรอสงมอบของกนทนท ตลาดในทางเศรษฐศาสตรจงมความหมายทกวางกวาตลาดในความหมายโดยทวไป (วรณศร, 2553) และ (ปยะลกษณ, 2553) กลาววา ตลาดโดยทวไป หมายถง สถานทซงจดไวเพอใหผซอและผขายมาตกลงซอขายแลกเปลยนสนคากน แตในทางเศรษฐศาสตร ตลาดไมจ าเปนตองมสถานทท าการซอขาย แตหมายถงการตกลงตดตอซอขายสนคาและบรการ รวมทงปจจยการผลต ฉะนน ตลาดจงสามารถเกดขนไดทกหนทกแหง ถามอปสงคและอปทานตอสนคา ดงนนจงสามารถสรปไดวาตลาดในทางเศรษฐศาสตร หมายถง การทผซอและผขายท าการตกลงซอขายแลกเปลยนสนคา โดยทผซอและผขายมการตกลงซอขายแลกเปลยนสนคา ตลาดในทางเศรษฐศาสตรจงสามารถมสนคาส าหรบแลกเปลยนหรอไมมกได เชน ตลาดสนคา (Product Market) ตลาดปจจยการผลต (Factor Market) ตลาดเงน (Money Market) และตลาดทน (Capital Market) ทพบเหนทวไป เชน ตลาดหลกทรพย ตลาดซอขายสนคาการเกษตรลวงหนา เปนตน โดยการก าหนดปรมาณการผลตและการตงราคาของสนคาทเหมาะสมเปนสงส าคญส าหรบผผลต ความรเกยวกบอปสงคและพฤตกรรมของผบรโภค พฤตกรรมผผลต ตนทนและรายรบจากผผลต จะท าใหผผลตสามารถทราบแนวทางในการก าหนดระดบผลผลตทท าใหไดก าไรสงสด การศกษาโครงสรางของตลาดแตละประเภทจะท าใหผผลตสามารถก าหนดปรมาณผลผลตและการตงราคาไดอยางมประสทธภาพ ท าใหกจการมก าไรทเหมาะสมได เนองจากเสนอปสงคของตลาดทผผลตตองเผชญมความแตกตางกนตามโครงสรางของตลาดแตละประเภท ดงนนผผลตจงตองศกษาพฤตกรรมผบรโภคในแตละตลาด ศกษาเกยวกบตนทน รายได และก าไรจากการผลต เพอใหทราบถงแนวคดในการก าหนดราคาและปรมาณผลผลต ทจะท าใหผผลตไดรบก าไรสงสดหรอขาดทนนอยสด จากเงอนไขดลยภาพของตลาดประเภทตาง ๆ ทงในระยะสนและระยะยาวไดโครงสรางตลาดแบงได 2 ประเภท คอ ตลาดแขงขนสมบรณและตลาดแขงขนไมสมบรณ ตลาดแขงขนไมสมบรณสามารถแบงได 3 ประเภท คอ ตลาดผกขาด ตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาด ซงตลาดแตละประเภทมวธการก าหนดปรมาณผลผลตและการตงราคาทเหมาะสมแตกตางกน ซงจะอธบายประเภทของตลาดไดดงตอไปน

ประเภทของตลาด

เนองจากการแบงประเภทของตลาดสามารถท าไดหลายแนวทางขนอยกบวตถประสงคและเกณฑทใช โดยตลาดในทางเศรษฐศาสตรสามารถแบงประเภทตลาดไดจากการพจารณา จ านวนผผลต ความยากงายในการเขาสตลาดของผผลตรายใหม และสนคาทสามารถใชทดแทนไดซงเปนลกษณะ

230

ส าคญของตลาดในทางเศรษฐศาสตร ทงน (วมลและสมชาย, 2553) ไดกลาวถง การจ าแนกประเภทและหลกเกณฑทจะน ามาใชแบงแยกเปนส าคญ มลกษณะดงน 1. จ าแนกตามลกษณะการแขงขนของตลาด การก าหนดราคาและปรมาณผลผลต แบงประเภทของตลาดตามลกษณะการแขงขนเปน 2ประเภท คอ

1.1 ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfectly Competitive Market) มลกษณะส าคญคอ มจ านวนผซอผขายมาก สนคามลกษณะใกลเคยงกนมาก ผขายหรอผผลตสนคารายใหมสามารถเขาสตลาดไดโดยงาย ผขายสามารถเคลอนยายสนคาไปยงทตาง ๆ ไดงาย ผซอและผขายมขอมลขาวสารในตลาดอยางสมบรณและเทาเทยมกน

1.2 ตลาดแขงขนไมสมบรณ (Imperfectly Competitive Market) มลกษณะทส าคญ คอ ผขายมจ านวนไมมาก ลกษณะสนคาไมเหมอนกนทกประการ อาจจะแตกตางกนทคณภาพ การบรการหรอการรบรของผบรโภค การเขาหรอออกจากการผลตท าไดยาก ผซอและผขายไมมความรเรองการตลาดหรอขอมลการตลาดอยางสมบรณท าใหราคาแตกตางกนซงแบงออกเปนกลมใหญไดอก 3 ประเภท ไดแก - ตลาดผกขาดทแทจรง (Pure Monopoly Market) มลกษณะส าคญคอ มผผลตเพยงรายเดยว สนคามลกษณะทไมเหมอนใครไมสามารถหาสนคาอนมาทดแทนได และมการกดกนการเขาตลาดของผผลตรายใหม - ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competitive Market) มลกษณะทคลายตลาดแขงขนสมบรณคอ มจ านวนผซอและผขายมากจ านวนหนง ผผลตรายใหมสามารถเขาสตลาดไดงาย แตสงทแตกตางกคอ สนคาของผผลตแตละรายมความแตกตางกน หรออาจจะไมแตกตางกนเลย แตผซอมการรบรถงความแตกตาง ซงวธท าใหสนคาของตนแตกตางจากคนอน อาจท าไดโดยการโฆษณา เปนตน - ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly) เปนตลาดทผขายมสนคาคลายกนหรอแตกตางกนแตสามารถทดแทนกนได ตลาดผขายนอยรายมลกษณะทส าคญ คอ จ านวนผผลตเพยงไมกราย ผผลตแตละรายมสดสวนการคาคอนขางสงเมอเทยบกบปรมาณทงหมดในตลาด สนคาหรอบรการของผผลตแตละรายอาจมลกษณะเหมอนกนหรอแตกตางกนไดแตสามารถใชทดแทนกนได ผผลตรายใหมอาจถกกดกนหรอมอปสรรคตอการเขาสตลาด การแขงขนในตลาดประเภทนเปนการแขงขนทไมใชราคา หรอผขายแตละรายอาจรวมมอกน ก าหนดราคาหรอปรมาณสนคาในตลาดได 2. จ าแนกตามวตถประสงคของการด าเนนกจการ แบงเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

2.1 ตลาดสนคาและบรการ (Goods and Service Market) หมายถง ตลาดทมการซอขายสนคาและบรการเพอน าไปใชในการบรโภคในครวเรอน

231

2.2 ตลาดปจจยการผลต (Factor Market) หมายถง ตลาดทมการซอขายปจจยการผลตเพอน าไปผลตสนคาเพอจ าหนายตอไป

ความหมายและลกษณะตลาดแขงขนสมบรณ ความหมายของตลาดสมบรณ

ตลาดแขงขนสมบรณเปนตลาดทดทสด ลกษณะของตลาดคอ ผขายและผซอในตลาดมมาก มความรในเรองตลาดอยางสมบรณ สนคาในตลาดมลกษณะเหมอนกนทกประการ สามารถใชทดแทนกนไดอยางสมบรณ การเขาและออกจากตลาดท าไดอยางเสรและตลอดเวลาผขายและผซอในตลาดจะตองซอขายสนคาในราคาตลาดซงเปนราคาดลยภาพตลาด หรอปฏบตตามราคาตลาดสนคาทมลกษณะใกลเคยง เชน สนคาเกษตร เปนตน (สงวร,2549) ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfect Competitive Market) หมายถง ตลาดทมผซอและผขายจ านวนมาก ซงสนคาหรอการบรการมลกษณะทเหมอนกนและสามารถใชทดแทนกนไดงาย โดยผซอและผขายเปนผก าหนดราคารวมกน ณ ราคาตลาด (Market Price) ซงเปนราคา ณ จดดลยภาพของตลาด ผซอและผขายปฏบตตามกลไกราคาตลาด จากการทตลาดแขงขนสมบรณเปนตลาดทมผซอและผขายจ านวนมาก ผซอและผขายมความรเกยวกบสนคาและสภาพตลาดอยางทวถง (Perfect Knowledge) สนคาในตลาดมลกษณะเหมอนกนทกประการ สามารถใชทดแทนกนไดอยางสมบรณ การเขาและออกตลาดของผ ซอและผ ขายท าไดอยางเสร ตลาดแขงขนสมบรณจงเปนตลาดในอดมคตของนกเศรษฐศาสตร

ลกษณะของตลาดแขงขนสมบรณ ลกษณะของตลาดแขงขนสมบรณ (Characteristic of Perfect Competition) ม คณสมบต ดงตอไปน

1. ผซอและผขายมจ านวนมาก โดยผซอหรอผขายแตละรายไมมอทธพลตอการก าหนดราคาในตลาด ผซอหรอผขายไมสามารถท าใหราคาสนคาทซอขายกนในตลาดเปลยนแปลงไปได และราคาของสนคาในตลาดจะถกก าหนดโดยอปสงครวมและอปทานรวมเมอผซอและผขายไดรวมกนก าหนดราคาตลาดขนแลว ผซอแตละรายจะซอสนคาในราคาตลาดในปรมาณทตองการ และผขายแตละรายจะขายสนคาในปรมาณทตองการ เนองจากราคาถกก าหนดโดยผซอและผขายหรออปสงคและอปทานของตลาด (Price Taker) จงท าใหปรมาณการซอของผซอรายใดรายหนงหรอผขายของปรมาณขายรายใดรายหนงมนอยมาก เมอเปรยบเทยบกบปรมาณซอขายของตลาด

2. ผซอหรอผขายสามารถเขาออกจากตลาดไดอยางเสร โดยไมมการกดกนในการเขาและออกจากตลาดและไมมการรวมตวระหวางผซอหรอผขาย ซงรฐจะไมเขามายงเกยวกบการก าหนดราคาหรอจ ากดปรมาณการผลต ท งนผ ผลตรายใหมจะเขามาแขงขนเมอเหนวาธรกจใหผลตอบแทนสง

232

ขณะเดยวกนผผลตแตละรายกมเสรภาพในการทจะออกจากตลาดหากผผลตเผชญกบสภาวการณขาดทนเชนกน

3. สนคามลกษณะทเหมอนกนและใชทดแทนกนได ซงสนคาในตลาดนจะไมมความแตกตางในมมมองของผบรโภค ท าใหผขายแตละรายอยในฐานะทเทาเทยมกนผซอจะไมมความรสกแตกตางกนไมวาจะซอสนคาจากผขายรายใดกตาม โดยผซอจะใชราคาสนคาในการตดสนใจวาจะซอสนคาจ านวนเทาใด และผซอสามารถทจะซอสนคา ณ ราคาตลาดจากผขายรายใดกได 4. ผซอและผขายรบรขอมลขาวสารเกยวกบสนคาและราคาอยางทวถง โดยผซอและผขายรถงอปสงคและอปทานรวมทงราคาสนคาในตลาดโดยรวม ท าใหผบรโภคทราบถงความแตกตางของราคา ถาหากผผลตรายใดขายสนคาในราคาต ากวาทควรจะเปน ผบรโภคจะพากนมาซอสนคาของผผลตคนนน แตในทางดานของผผลตกไมมเหตผลทจะลดราคาสนคาลงเพราะทราคาตลาดกสามารถขายสนคานน ๆ ได

5. การซอขายท าไดโดยสะดวกผซอและผขายตดตอกนโดยตรง ผผลตมการเคลอนยายปจจยการผลตไดอยางสะดวก และสามารถเคลอนยายจากทหนงไปสอกทหนงไดอยางเสร ซงปจจยการผลตไมถกผกขาดโดยผผลตรายใดรายหนง ดงนนปจจยการผลตจงสามารถโยกยายไดอยางอสระและสมบรณ เชน แรงงาน สามารถโยกยายไปยงแหลงงานทใหคาจางสงกวา เปนตน

6. ผผลตแตละรายมสวนแบงการตลาดทไมมากเมอเทยบกบปรมาณผลผลตรวม เนองจากปรมาณการขายของผขายแตละรายมสดสวนขนาดเลกเมอเทยบกบยอดขายรวมทงตลาด

เนองจากลกษณะของตลาดแขงขนสมบรณทกลาวมาแลวขางตน ท าใหทราบวาในตลาดแขงขนสมบรณจะไมมผผลตรายใดมอ านาจในการก าหนดปรมาณผลผลตและตงราคาสนคาเองได ดงนนถาผผลตรายใดตงราคาสนคาของตนสงกวาราคาตลาด จะท าใหขายสนคาของตนไมได โดยผบรโภคจะหนไปบรโภคสนคาของผผลตรายอนทสามารถใชทดแทนกนไดในราคาทถกกวา จงท าใหเสนอปสงคของตลาดนนมลกษณะเสนขนานกบแกนปรมาณ ณ ระดบราคาตลาด ดงนนอาจกลาวไดวาตลาดแขงขนสมบรณเปนเพยงตลาดในอดมคตเพอน ามาใชในการแบงประเภทของตลาดในทางเศรษฐศาสตรเทานน ซงในความเปนจรงนนตลาดแขงขนสมบรณไมสามารถหาไดในการด าเนนธรกจจรง แตจะมเพยงบางตลาดทใกลเคยงกบตลาดแขงขนสมบรณเทานน


1. อปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ เนองจากอปสงคเปนความสมพนธระหวางปรมาณความตองการซอกบราคา และในตลาดแขงขนสมบรณราคาถกก าหนดจากตลาดท าใหสนคามราคาเดยว เสนอปสงคจงเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน โดยเสนอปสงคของตลาดหาไดจากสมการดงตอไปน

233

อปสงคของตลาด = P Q

Q

โดยท P = ราคาสนคา Q = ปรมาณสนคา 2. รายรบรวมในตลาดแขงขนสมบรณ (Total Revenue: TR) สามารถหาไดจากราคาของสนคาหรอบรการคณดวยปรมาณขาย ดงสมการตอไปน

TR = P Q

โดยท TR = รายรบรวม

P = ราคาสนคา Q = ปรมาณสนคา 3. รายรบเฉลยในตลาดแขงขนสมบรณ (Average Revenue: AR) สามารถหาไดจากรายรบรวมหารดวยปรมาณขาย ดงสมการตอไปน

/

/

AR TR Q

P Q Q

P

4. รายรบเพมในตลาดแขงขนสมบรณ (Marginal Revenue : MR) สามารถหาไดจากรายรบรวมทเปลยนแปลเมอมการเปลยนแปลงในผลผลตหนงหนวย ดงสมการตอไปน

= ∆∆

โดยท ∆ = สวนตางของราคารวม

∆ = สวนตางของปรมาณผลผลต

เนองจากการก าหนดราคาสนคาในตลาดแขงขนสมบรณ ถกก าหนดโดยตลาดไมสามารถเปลยนแปลงราคาได ดงนนรายรบเพมจงมคาเทากบราคา หรอ (MR = P)

234

ยกตวอยาง การหารายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพมของรานขายไอศกรมแหงหนง ซงมขอมลการขายปรมาณสนคาดงตารางท 6.1

ตารางท 6.1 อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบสวนเพมเพมของรานขายไอศกรม

ราคา ปรมาณขาย รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม

5 0 0 - - 5 1 5 5 5

5 2 10 5 5

5 3 15 5 5

5 4 20 5 5

5 5 25 5 5

จากตารางท 6.1 การหาอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเฉลย รายรบสวนเพมขางตน สามารถน ามาวาดกราฟแสดงไดดงภาพ

ภาพแสดงท 6.1 เสนอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบสวนเพม

จากภาพแสดงท 6.1 เปนการแสดงเสนอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพมในตลาดแขงขนสมบรณ ซงจะเหนไดวาเสนรายรบรวมเปนเสนตรงเอยงขนจากซายไปขวาและเรมตนทจดก าเนดนนหมายความวาถาผผลตไมท าการผลตจะท าใหรายรบรวมของหนวยธรกจเทากบศนย และเมอผลตมากขนรายรบรวมกจะสงขนไปเปนล าดบ ส าหรบเสนรายรบเฉลยทมคาเทากบ 5 โดยตลอดและ

TR

AR MR P D

ปรมาณ (Q)

รายรบ

1 2 3 4 5

0

5

10

15

20

25

235

เทากบราคาของสนคาเนองจากเปนเสนเดยวกนกบเสนรายรบหนวยสดทาย ซงแสดงวาผลผลตทกหนวยทเพมขนนนท าใหรายรบของหนวยธรกจเพมขนเทากบ 5 เชนกน ยกตวอยาง การหารายรบของหนวยผลตในตลาดแขงขนสมบรณของโรงงานผลตนาฬกาแหงหนงไดท าการผลตนาฬกาขายราคาเรอนละ 500 บาท สามารถแสดงไดในตารางท 6.2

ตารางท 6.2 อปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม

ราคา ปรมาณ รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม

500 0 0 - - 500 1 500 500 500

500 2 1,000 500 500

500 3 1,500 500 500

500 4 2,000 500 500

จากตารางท 6.2 การหารายรบของหนวยผลตในตลาดแขงขนสมบรณของโรงงานผลตนาฬกา สามารถน ามาวาดกราฟแสดงไดดงภาพ

ภาพแสดงท 6.2 เสนอปสงค รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม

1 2 3 4 5

ปรมาณ (Q)

รายรบ

AR MR P D

TR

500

0

1,000

1,500

2,000

2,500

236

จากภาพแสดงท 6.2 ถาหากราคาสนคาคงทตลอดทกระดบผลผลตจะท าใหรายรบเพมเทากบรายรบเฉลย (500 บาท) และเสนรายรบรวมเปนเสนตรงเอยงขนจากซายไปขวาซงเรมตนทจดก าเนดจะหมายความวา ถาผผลตไมท าการผลตรายรบรวมของหนวยธรกจเทากบศนยและเมอผลตมากขนรายรบรวมกจะสงขนไปตามล าดบ ท าใหสวนของเสนรายรบเฉลยมคาเทากบ 500 โดยตลอดซงเทากบราคาของสนคาและเปนเสนเดยวกนกบเสนรายรบหนวยสดทาย และจะแสดงวาผลผลตทกหนวยทเพมขนท าใหรายรบของหนวยธรกจเพมขนเทากบ 500


อปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ

เนองจากผผลตในตลาดแขงขนสมบรณแตละรายท าการผลตสนคาจ านวนนอยเมอเทยบกบสนคาทงหมดในตลาด ดงนนผผลตจะไมมอทธพลเหนอราคาตลาด และการเปลยนแปลงปรมาณผลตของผผลตรายหนงจะไมมผลกระทบตอเสนอปสงคตลาด ดงนนผผลตจงขายสนคาทงหมดตามราคาตลาดในขณะนน ท าใหเสนอปสงคของผขายแตละรายมลกษณะเปนเสนขนานกบแกนนอน เนองจากผผลตแตละรายมสวนแบงการตลาดเพยงเลกนอยเมอเทยบกบจ านวนขายทงหมดในตลาด ผขายแตละรายไมสามารถก าหนดราคาสนคาได ทงนสามารถแสดงเสนอปสงคของผผลตแตละราย (Individual

Demand Curve of a Firm) ในตลาตแขงขนสมบรณไดดงน

ภาพแสดงท 6.3 อปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ

ปรมาณ

D

ราคา

0

1P

1Q 2

Q 3Q

237

จากภาพแสดงท 6.3 สามารถอธบายลกษณะของเสนอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณไดโดยท P

คอราคาสนคาในตลาด Q คอปรมาณสนคาในตลาด ยกตวอยาง เสนอปสงคของผผลตสบแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณ โดยสมราคาเทากบ 60

บาทตอกโลกรม ผซอและผขายมความตองการซอและตองการขาย สนคาจ านวน 120 กโลกรม ดงนนรายไดรวมเทากบ 60 × 120 บาท หรอเทากบ 7,200 บาท ซงสามารถแสดงเสนอปสงค อปทานของตลาดและรายรบของผผลตไดดงน

ภาพแสดงท 6.4 เสนอปสงคของผผลตสบแตละราย ในตลาดแขงขนสมบรณ

จากการหาเสนอปสงค อปทานของตลาดและรายรบของผผลตขางตนนน สามารถแสดงเสนอปสงคของผผลตสบแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณ ไดดงน

ปรมาณ

ราคา

120

60

0

S

D

238

ภาพแสดงท 6.5 เสนอปสงค ในตลาดแขงขนสมบรณ

จากภาพแสดงท 6.4 และ 6.5 แสดงใหเหนวา เสนอปสงคของตลาดคอ เสน D และเสนอปทานของตลาดคอ เสน S โดยราคาตลาดจะอย ณ เสน D ตดกบเสน S ณ ระดบราคาตลาด 60 บาท เนองจากผขายแตละรายมสวนยอยของตลาดและไมมอทธพลในการก าหนดราคา ดงนนหนวยธรกจแตละรายจะตองขายสนคาในราคา 60 บาท จงท าใหเสนอปสงคของหนวยธรกจจะเปนเสนตรงขนานกบแกนนอนและเสนอปสงคมความยดหยนมากทสด

ยกตวอยาง เสนอปสงคของผผลตยาสฟนแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณ โดยยาสฟนราคาเทากบ 30 บาทตอหนวย ผซอและผขายมความตองการซอและตองการขาย สนคา 100 หนวย ดงนนรายไดรวม (TR) จะเทากบ 30 × 100บาท หรอเทากบ 3,000 บาท สามารถแสดงเสนอปสงค อปทานของตลาด และรายรบของผผลตไดดงน

ปรมาณ

D=AR=MR

ราคา

60

120

239

ภาพแสดงท 6.6 เสนอปสงคของผขายยาสฟนแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณ

ภาพแสดงท 6.7 เสนอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ

ปรมาณ

ราคา

0

100

30

D=AR=M

ปรมาณ

S

D

ราคา

30

0

100

240

จากภาพแสดงท 6.6 และ 6.7 เสนอปสงคของตลาดคอ เสน D เสนอปทานของตลาดคอ เสน S

และราคาตลาดอย ณ เสน D ตดกบเสน S ณ ระดบราคาตลาด 30 บาท โดยเสนอปสงคของหนวยธรกจจะเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน และเสนอปสงคมความยดหยนมากทสด เนองจากผขายแตละรายมสวนยอยของตลาดและไมมอทธพลในการก าหนดราคา ดงนนหนวยธรกจแตละรายจะตองขายสนคาในราคา 30 บาทนนเอง

อปทานในตลาดแขงขนสมบรณ

อปทานในตลาดแขงขนสมบรณ หมายถง ปรมาณผลผลตทผผลตไดผลตขนมาในราคาตลาดจากการแสวงหาก าไรสงสด ทงนการหาอปทานในตลาดแขงขนสมบรณนนผผลตระยะสนสามารถพจารณาไดจากตนทนแปรผนเฉลยและตนทนเพมตนทนเฉลย โดยการสมมตราคาของตลาด ดงภาพแสดงท 6.8

ภาพแสดงท 6.8 อปทานในตลาดแขงขนสมบรณ

ปรมาณ

ราคา S

4D

3D

2D

1D

4P

3P

2P

1P

D4

ราคา

ปรมาณ

P4

P3

P2

P1

D3 D2 D1

241

ภาพแสดงท 6.9 เสนอปทานในตลาดแขงขนสมบรณ

จากภาพแสดงท 6.8 และ 6.9 เมอ MC เทากบตนทนเพม MR เทากบรายรบเพม AR เทากบรายรบเฉลย ATC เทากบตนทนรวมเฉลย และ AVC เทากบตนทนแปรผนเฉลย เมอเสนอปทานของหนวยธรกจในระยะสนคอ การลากเสนเชอมจดดลยภาพเมอระดบราคาเปลยนแปลงตงแตจด D ไปยงจด A กคอสวนของเสนตนทนสวนเพมในระยะส นเรมต งแตคาตนทนแปรผนเฉลยต าทสด โดยก าหนดใหเสนอปสงคเปลยนแปลงจาก D2 เปน D1 และตามล าดบ ท าใหราคาตลาดเปลยนแปลงจาก P4 เปน P3 P2 และ P1 ตามล าดบ ถาระดบราคาเทากบ P4 ดลยภาพจะอย ณ จด A ซงปรมาณการผลตเทากบ Q4 แตถาระดบการผลตเทากบ P3 ดลยภาพจะอย ณ จด B ซงปรมาณการผลตเทากบ Q3 ถาระดบราคาอยท P2 ดลยภาพอย ณ จด C ซงปรมาณการผลตเทากบ Q2 และถาระดบราคาเทากบ P1 ดลยภาพอย ณ จด D

ซงปรมาณการผลตเทากบ Q1 หนวย ถาระดบราคาต ากวา P1 จะท าใหผผลตนนเลกกจการ ดงนนเสนอปทานของหนวยผลตในตลาดแขงขนสมบรณ คอเสนทอยเหนอเสนตนทนแปรผนเฉลยหรอจดยตการผลต (Shutdown point) ถาราคาอยต ากวาเสนตนทนแปรผนเฉลยผผลตจะไมท าการผลต แตถาราคาสงขนมากกวาตนทนแปรผนเฉลย ปรมาณการผลตจะถกก าหนดดวยเงอนไขก าไรสงสด เสนอปทานระยะสนของผผลตในตลาดแขงขนสมบรณทมจดต าทสดของเสนอปทานคอ จดยตการผลตแสดงวา

4Q 3

Q 2Q 1

Q

D

C

B

A ATC

MC AVC

ปรมาณ

ราคา

4P

3P

2P

1P

242

ราคาต ากวานจะไมมการผลต และเมอราคาสงกวาจะเกดก าไรสงสด ณ ทกจดบนเสนอปทาน ดงภาพแสดงท 6.10

ภาพแสดงท 6.10 เสนอปทานระยะสน

จากภาพแสดงท 6.10 เมอ MC เทากบตนทนเพม MR เทากบรายรบเพม AR เทากบรายรบเฉลย ATC เทากบตนทนรวมเฉลย และ AVC เทากบตนทนแปรผนเฉลย ในดลยภาพของผผลตระยะสนพบวาผผลตจะเลกผลตเมอราคาต ากวาตนทนเฉลยแปรผนต าทสด ดงนนการหาเสนอปทานของหนวยธรกจในระยะส นจะหาไดจากการเปลยนแปลงดลยภาพของธรกจ เมอราคาเปลยนแปลง ราคาตลาดจะเปลยนแปลงซงเกดจากอปสงคหรออปทานของตลาดทเปลยนแปลงไป โดยเรมหาดลยภาพตงแตราคาตลาดเทากบตนทนเฉลยแปรผนต าทสด และผผลตจะผลตท MR = MC จงจะไดก าไรสงสด แตเนองจากในตลาดแขงขนอยางสมบรณเสนอปสงครายรบเฉลยและรายรบสวนเพมเปนเสนตรงเสนเดยวกนและขนานกบแกนปรมาณ ดงนนเมอราคาสนคาเปลยนแปลงไป รายรบเฉลยและรายรบเพมจะเปลยนแปลงจงท าใหดลยภาพผผลตนนเปลยนแปลงไป และจากกราฟดงกลาวระดบราคาสนคา P2 P3 จะท าใหทราบถงเสนอปทานระยะส นในตลาดแขงขนสมบรณซงเปนจดทอยบนเสนตนทนเพม กลาวไดวาเสนอปทานในตลาดแขงขนสมบรณจะมลกษณะทเหมอนกบเสนตนทนสวนเพม โดยผผลตจะท าการผลตนบตงแตจดต าทสดของตนทนแปรผนเฉลยขนไป ถาราคาสนคาในตลาดมากขนจะท าใหผผลตผลตมากขน แตถาราคาสนคาในตลาดลดลงผผลตกจะผลตสนคาลดลง ดงตอไปน

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5

AV

C

ปรมาณ

ราคา MC

AT

C

5D

4D

3D

2D

1D

5P

4P

3P

2P

1P

243



ปรมาณ

รายรบ ตนทน

MC

ATC

MR

2Q

2P

0

2E

ปรมาณ


MC

ATC

MR

2Q

2P

0

2E

244


จากภาพทงสาม แสดงใหเหนวาเสนอปทานระยะส นในตลาดแขงขนสมบรณม 3 ระยะคอ ระยะแรกเมอราคาสนคาอยระหวางตนทนแปรผนเฉลยต าทสด และตนทนรวมเฉลยต าทสด (AVCต าทสด

< P1 < ATCต าทสด) สวนทขาดทน คอ ตนทนคงทเฉลยผผลตจะประสบการขาดทน และระยะทสองเมอราคาสนคาเทากบตนทนรวมเฉลย P2 = ATC ธรกจไดรบก าไรปกต (Normal Profit) ผผลตจะคมทนหรอก าไรเทากบศนย และระยะทสามเมอราคาสนคาสงกวาตนทนรวมเฉลย (P3 > ATC) แสดงถงผผลตจะมก าไรเกนปกต (ExcessProfit) เนองจากมรายรบรวมสงกวาตนทนรวม ดงนนจงสรปไดวา อปทานในตลาดแขงขนสมบรณเกดขนทเสนตนทนสวนเพมโดยจะเปนเสนตนทนสวนเพมทอยเหนอจดยตการผลตขนไป

ยกตวอยาง การหาเสนอปทานในตลาดสมบรณของการปลกทวลปเปนอตสาหกรรมทมการแขงขนสมบรณ โดยผปลกทวลปทกรายมเสนตนทนเหมอนกนราคาตลาดทวลปเปนมดละ 25 บาท และผปลกแตละรายไดก าไรสงสดจากการผลตสปดาหละ 2,000 มด ตนทนรวมเฉลยของการผลตเปนมดละ 20 บาท และตนทนแปรผนเฉลยเปนมดละ 15 บาทโดยมตนทนแปรผนเฉลยต าทสดเปนมดละ 12 บาท สามารถวเคราะหอปทานในตลาดทวลปไดดงน

ปรมาณ

2MR

MC

3E

ATC

3Q

3P

0


245

ตารางท 6.3 อปทานในตลาดสมบรณ

ปรมาณ ราคา ตนทนเฉลย ก าไร/หนวย ก าไรขาดทนรวม

2000 25 20 5 10000

ภาพแสดงท 6.14 อปทานในตลาดสมบรณ

จากภาพแสดงท 6.14 จะเหนไดวาราคาตลาด 25 บาท มากกวาตนทนเฉลย 20 บาท ดงนนผปลกทวลป ท าก าไรทางเศรษฐศาสตรมดละ 5 บาท ผปลกแตละรายผลตสปดาหละ 2,000 มด ดงนนผปลกแตละรายท าก าไรทางเศรษฐศาสตร ไดสปดาหละ 10,000 บาท โดยราคาซงผปลกตดสนใจปดกจการเทากบตนทนแปรผนเฉลยต าทสดมดละ 12 บาท และจดปดกจการผผลตนนขาดทนทางเศรษฐศาสตรเทากบตนทนคงททงหมด เมอผลตสปดาหละ 2,000 มด ตนทนเฉลยเปนมดละ 20 บาท และตนทนแปรผนเฉลยเปนมดละ 12 บาท ดงนน ตนทนคงทเฉลยมดละ 8 บาท ตนทนคงททงหมดเทากบสปดาหละ 16,000 บาท (8 × 2,000) ดงนนทจดปดกจการผปลกมผลขาดทนทางเศรษฐศาสตรเทากบสปดาหละ 16,000 บาท จงสรปไดวาเสนอปทานในตลาดทวลปแหงนอยบนเสนอปสงคทระดบราคาสนคาตงแต 12 บาทขนไป

ปรมาณ

ATC

MR

AVC

MC

จดปดกจการ

2,000

ราคา ตนทน

25

20

12

0

246

ยกตวอยาง การหาเสนอปทานระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณของราคาน าอดลมในตลาดแหงหนง ซงมความสมพนธระหวางปรมาณ (Q) ราคา (P) ตนทนเฉลย (AC) โดยสามารถวเคราะหอปทานในตลาดน าอดลมไดดงน

ตารางท 6.4 ตนทนเฉลย ก าไร/หนวย ก าไร/ทนรวม ผลลพธ

ดลยภาพท

จดดลยภาพ

ปรมาณ ราคา ตนทนเฉลย

ก าไร/หนวย

ก าไร/ทนรวม

ผลลพธ

D1 A 600 19 15 4 2,400 ก าไรสงสด

D2 B 500 14 14 0 0 คมทน

D3 C 400 10 15 -5 2,400 ขาดทนต าทสด

D4 D 300 7 16 -9 2,700 ปดโรงงาน

การหาเสนอปทานระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณของราคาน าอดลมในตลาด สามารถแสดงระดบอปสงคของผผลตได 4 ระดบ ไดแก

1. เมอระดบราคาเทากบตนทนผนแปรเฉลยคอ 7 บาท ในกรณถาหากวาราคาต ากวาจด E หรอต ากวา 7 บาท /หนวย ธรกจนจะเลกผลตจงถอวาจดนเปนจดปดโรงงาน

2. เมอระดบราคา 10 บาทซงเปนราคาทสงกวาตนทนผนแปรเฉลย แตอยต าวาตนทนเฉลย ในกรณนถอวาขาดทนแตยงมก าไรขนตนตอหนวย (Gross Margin Per Unit) = 10-7 = 3 ทสามารถชดเชยตนทนคงทไดจงตองท าการผลตตอไป

3. เมอราคาเทากบตนทนเฉลย 14 บาท ซงในกรณนเรยกวามก าไรปกต (Normal Profit) หรอจดคมทน (Break-Even point: BEP) 4. เมอระดบราคาอยสงกวาตนทนเฉลยในกรณทถอวาเกดก าไรตอหนวยเทากบ 19-15

= 4 บาท และเกดก าไรรวม = 4 x 600 = 2,400 บาท ในกรณนเรยกวาก าไรสวนเกน (Excess Profit) หรอก าไรเกนปกตสรปไดวาเสนอปทานจะอยบนเสนตนทนเพมนบตงแตจดระดบราคา 7 บาทขนไป

จากการหาเสนอปทานระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ สามารถแสดงระดบอปสงคของผผลตได 4 ระดบดงภาพ

247

ภาพแสดงท 6.15 อปสงคระยะสน

จากภาพแสดงท 6.15 ดงกลาวระดบอปสงคของผผลตทเสน D1 เปนระดบราคาเทากบ ตนทนผนแปรเฉลยเทากบ 7 บาท ส าหรบเสน D2 เปนระดบราคา 10 บาทซงเปนราคาทสงกวาตนทนผนแปรเฉลย เสน D3 เปนระดบราคาเทากบตนทนเฉลย 14 บาท ซงเปนจดคมทน และเสน D4 เปนระดบราคาอยสงกวาตนทนเฉลยในกรณทถอวาเกดก าไรหรอเรยกวาก าไรสวนเกน (Excess Profit) หรอก าไรเกนปกต

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ ดลยภาพระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ (Short – Run Equilibrium of the Firm)

ดลยภาพของหนวยผลต หมายถง ภาวะทหนวยผลตตดสนใจเลอกระดบผลผลตทกอใหเกดก าไรสงสดหรอขาดทนนอยทสด เมอเขาสภาวะนแลว ผผลตจะไมมแนวโนมปรบเปลยนระดบการผลตอกตอไป ดลยภาพระยะสนเปนดลยภาพทหนวยผลตไมสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตบางชนดใหเปนปจจยแปรผนได ตนทนการผลตทเกดขนจงมทงตนทนคงทและตนทนแปรผน แมผผลตไมท าการผลตออกมาในขณะนน ผผลตนนกตองเสยตนทนจ านวนหนง ซงเทากบตนทนคงททงหมดนนเอง ใน

บาท/หนวย

ปรมาณ

ATC

MC

4 4D MR

3 3D MR

2 2D MR

1 1D MR

19

14

10

7

0

300 400 500 600

248

ระยะส นหนวยผลตในตลาดแขงขนสมบรณจะตดสนใจผลตสนคาในปรมาณเทาใด ผผลตจะตองพจารณาเงอนไขของรายรบเปรยบเทยบกบตนทนทเกดขนซงเปนดลยภาพผผลตเปนสถานการณทผผลตไดรบก าไรสงสด จากเงอนไขก าไรเฉลยตอหนวย เทากบรายรบเฉลยตอหนวย ลบตนทนเฉลยตอหนวย (ภราดร, 2550) ดลยภาพในระยะสนของผผลตตลาดแขงขนสมบรณสามารถท าก าไรเกนปกต ก าไรปกต หรอขาดทนกได เนองจากเปนชวงเวลาทจ านวนผผลตในตลาดมจ านวนคงท จงท าใหก าไรหรอขาดทนของหนวยธรกจขนอยกบราคาตลาดของสนคานน ๆ

ภาพแสดงท 6.16 ระดบราคาดลยภาพ ในการตลาดแขงขนสมบรณ

ภาพแสดงท 6.17 เสนอปสงคในตลาดแขงขนสมบรณ

E

S

P

0 ปรมาณ

ราคา

ปรมาณ

ราคาาา

0

P

D=MR=AR=P

249

จากภาพแสดงท 6.16 และ 6.17 เนองจากระดบราคาถกก าหนดโดยอปสงคและอปทาน ณ จด E

จงเปนจดทผขายท าการขายสนคาหรอบรการในปรมาณทเหมาะสมมากทสด และผซอกซอสนคาในปรมาณทเหมาะสมมากทสดโดยผซอและผขายจะท าการซอขายกนทจดท MC=MR เรยกวา ดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณ (Equilibrium in Perfectly Competitive Market) และจากจดดลยภาพท จด E ราคาตลาดเทากบ P บาท ถาผผลตขายสนคาในราคา P บาท ความตองการซอของผบรโภคจะมอยางไมจ ากด ดงนนเสนอปสงคของผผลตแตละรายจะเปนเสนขนานกบแกนนอน ซงมความยดหยนของอปสงคตอราคาเปนอนนต และถาผผลตรายใดขายสนคาสงกวาราคา P จะไมไดรบอปสงคของผบรโภคเลย ส าหรบรายรบของผผลตนนจะเทากบราคาตลาดคณดวยจ านวนการผลต เนองจากอปสงคของตลาดทมอยางไมจ ากด รายรบเฉลยจะเทากบราคาตลาด รายรบสวนเพมจะเทากบระดบราคาตลาดเชนกน เนองจากผผลตแตละรายขายสนคาทระดบราคาตลาดเทากน รายรบสวนเพมจะคงทท าใหเสนรายรบสวนเพมเปนเสนเดยวกบเสนอปสงคดงรป จงท าใหเสนอปสงคราคาตลาดและรายรบเพมเปนเสนเดยวกน

ยกตวอยางการหาดลยภาพระยะสนของสมในตลาด โดยสมทจ าหนายในทองตลาดเปนสนคาทผบรโภคมองวาเหมอนกนทกประการ โดยมปรมาณความตองการซอและตองการขายสมทงสน 8 ลานกโลกรม และราคาสมจ าหนายกโลกรมละ 3 บาท ระดบราคาดงกลาวเปนราคาทถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของตลาดสม ซงสามารถวเคราะหรายรบตาง ๆ และดลยภาพระยะสนตอไปน

3 8,000,000

24,000,000

24,000,0003

8,000,000

TR P Q

TR

TRAR

Q

ดงนน P = D = AR = MR

จากการวเคราะหรายรบตาง ๆ และดลยภาพระยะสน สามารถน ามาเขยนกราฟไดดงน

250

ภาพแสดงท 6.18 ดลยภาพระยะสนของสมในตลาด

ภาพแสดงท 6.19 ระดบราคาสมของดลยภาพระยะสน

ปรมาณ

ราคา

S

8

3

P=D=AR=MR

3

8

ปรมาณ

ราคา

251

จากภาพแสดงท 6.18 และ 6.19 แสดงใหเหนวาวาราคาดลยภาพของสนคาชนดนถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของตลาด ท าใหราคาสนคาชนดนหนวยละ 3 บาทซงเปนราคาทผผลตแตละรายจะตองขายสนคาในราคาหนวยละ 3 บาท เพราะถาขายในราคาทสงกวา 3 บาท จะไมมผบรโภคคนใดซอสนคาจากหนวยผลตนแตจะหนไปซอของผผลตรายอน ๆ ทมอยมากมาย เนองจากสนคาในตลาดนไมมความแตกตางกนและไมมเหตผลใดทหนวยผลตรายนจะขายสนคาในราคาทต ากวา 3 บาทเพราะผผลตกยงสามารถขายไดและจะขายไดในปรมาณทไมจ ากด

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพในระยะสนของล าไยทจ าหนายในทองตลาดนบวาเปนสนคาทเหมอนกนทกประการ โดยมปรมาณความตองการซอและตองการขายล าไยทงสน 6 ลานกโลกรม และราคาล าไยจ าหนายกโลกรมละ 2 บาท ระดบราคาดงกลาวเปนราคาทถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของตลาดล าไย ซงสามารถวเคราะหไดดงตอไปน

2 6,000,000

12,000,0002

6,000,000

TR P Q

TRAR

Q

ดงนน P = D = AR = MR

จากการวเคราะหรายรบตาง ๆ และดลยภาพระยะสน สามารถน ามาเขยนกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 6.20 ดลยภาพระยะสนของล าไย

S

D

2

6

0 ปรมาณ

ราคา

252

ภาพแสดงท 6.21 ราคาดลยภาพระยะสนของล าไย

จากภาพแสดงท 6.20 และ 6.21 แสดงถงราคาดลยภาพของสนคาชนดนทถกก าหนดโดยอปสงคและอปทานของตลาด ท าใหราคาสนคาเทากบหนวยละ 2 บาท ซงเปนราคาทผผลตแตละรายจะตองขายสนคาในราคาหนวยละ 2 บาท เพราะถาขายในราคาทสงกวา 2 บาทจะไมมผบรโภคคนใดซอสนคาจากหนวยผลตน แตจะหนไปซอของผผลตรายอน ๆ ทมอยมากมาย เนองจากสนคาในตลาดนไมมความแตกตางกนและไมมเหตผลใดทหนวยผลตรายนจะขายสนคาในราคาทต ากวา 2 บาทเพราะผผลตกยงสามารถขายไดและจะขายไดในปรมาณทไมจ ากดนนเอง

ดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณ (Long-Run Equilibrium) เนองจากตลาดแขงขนสมบรณผผลตรายใหมสามารถเขาสตลาดไดทนท ตลาดแขงขนสมบรณในระยะยาวจงเกดขนจากผผลตรายใหมทเขามาในตลาด ภายใตสมมตฐานทวาการผลตในตลาดมก าไรเกนปกต ดงนนในตลาดทยงมก าไรเกนปกตผผลตรายใหมจะเขาสตลาดเพมมากขน ท าใหอปทานของสนคาเพมขนสงผลใหระดบราคาดลยภาพลดลดลง รวมทงรายรบเฉลยและรายรบเพมของผผลตแตละรายกลดลดลงดวย จนกระทงผผลตไมมก าไรสวนเพมซงเปนการเขาสดลยภาพในระยะยาวทรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลย ผผลตจะท าการผลตทจดต าทสดของตนทนเฉลยในระยะยาว (Long Run

Average Cost หรอ LAC) หรอ ราคาเทากบจดต าทสดของตนทนเฉลย และ SMC = LMC ผผลตจะเขาหรอออกจากการแขงขนไดอยางเสรในระยะยาวเมอเหนวาไดก าไรหรอขาดทน ดงนนดลภาพระยะยาวจงมเพยงก าไรปกตเทานน ทงนในการหาดลยภาพการผลตในระยะยาวนนสงทพจารณาตองอยภายใตขอสมมตคอ เงอนไขก าไรสงสดแบบการผลตระยะสนโดยตนทนระยะยาว คอ LMC = LMR = P ซงท าใหผผลตมโอกาสเปลยนแปลงขนาดโรงงานหรอเลกผลตไดหากเหนวาไมคมทน และจากเงอนไขทสามารถเขาออกตลาดไดอยางเสรของตลาดแขงขนสมบรณนนจงสรปไดวาในระยะยาวราคาตองเทากบ

ปรมาณ

ราคา

2

6

P=D=AR=MR

253

จดต าทสดของตนทนเฉลย และจะตองใชโรงงานทมขนาดเหมาะสม (Optimum Size) ทมตนทนเฉลยต าทสดและ SMC = LMC ถาราคาสงกวาจดต าทสดของตนทนเฉลยผผลตจะมก าไรเกนปกต แตในทางตรงขามกนถาราคาอยต ากวาตนทนเฉลยผผลตจะทนการขาดทนไมไดและจะตองเลกกจการ ดงนนเพอความอยรอดผผลตจะตองปรบปรงโรงงานใหมขนาดโรงงานทมตนทนต าทสด ซงจะแสดงวาดลยภาพการผลตในระยะยาวกตองอยในดลยภาพการผลตระยะสนเชนกน ดงภาพ

ภาพแสดงท 6.22 ดลยภาพการผลตระยะยาว

จากภาพแสดงท 6.22 ดงกลาวเปนการแสดงถงดลยภาพการผลตในระยะยาวของผผลตแตละรายในตลาดแขงขนสมบรณทจะท าการผลตทปรมาณผลผลต ณ SMC = LMC = MR = P เทากบจดต าทสดของ LAC ซงระดบผลผลตทท าใหหนวยผลตในตลาดแขงขนสมบรณอยในดลยภาพระยะยาวคอ ระดบผลผลตทท าให SMC = LMC = SAC = LAC = P =MR ดงนนในระยะยาวผผลตจงตองปรบปรงโรงงานใหโรงงานขนาดทมตนทนต าทสด ยกตวอยาง การหาดลภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณของราคาน าอดลมในตลาดทขายหนวยละ 20 บาท ซงธรกจมการแขงขนกนอยางสมบรณและอยในดลยภาพระยะยาว ณ จด A ตรงท P

หรอ MR = SMC = LMC > SAC = LAC ผผลตจะเสนอขายผลผลต 500 ลานหนวย ถาการใชขนาดของโรงงานทเหมาะสมมากทสด (แสดงโดย SAC2) ณ จด B ธรกจจะท าก าไรไดหนวยละ 5 บาทและก าไรรวมเปน 2,500 ลานบาท โดยสามารถวเคราะหดลภาพระยะยาวในตลาดไดดงน

0

P

Q

D = MR = AR =P

ราคา

ปรมาณ

SMC

LMC

LAC SAC

E

254

ภาพแสดงท 6.23 ดลยภาพระยะยาวในตลาด

จากภาพแสดงท 6.23 จะเหนไดวา ณ จด B ในระยะยาวผผลตยงมก าไรสวนเกนท าใหมผผลตรายอนเขามาแขงขนในอตสาหกรรมมากขนและท าใหอปสงคของตลาดมากขน จงท าใหราคาดลยภาพนนลดลงจนกระทงจดดลยภาพอยทจด C ซงเปนจดท P = MR = SMC = LMC = SAC = LAC ณ ระดบราคา 10 บาท และผผลตจะผลตในขนาดโรงงานทเหมาะสม (SAC 1) ทปรมาณ 300 ลานหนวย จงเรยกจด C วา “จดดลยภาพในระยะยาว” เพราะเปนจดทท าใหมก าไรเทากบศนยซงเปนก าไรปกต โดยเปนจดทไมมผผลตตองการออกจากตลาดและไมมผผลตรายใหมตองการเขาสตลาดเชนกน ยกตวอยาง การหาดลยภาพในระยะยาวของราคาปากกาหนวยละ 15 บาท ซงเปนธรกจแขงขนกนอยางสมบรณและอยในดลยภาพระยะยาว ณ จด A ตรงท P หรอ MR = SMC = LMC > SAC = LAC

ผผลตจะเสนอขายผลผลต 500 ลานหนวย ถาการใชขนาดของโรงงานทเหมาะสมมากทสด (แสดงโดย SAC2) ณ จด B ธรกจจะท าก าไรไดหนวยละ 3 บาทและก าไรรวมเปน 1,500 บาทโดยสามารถวเคราะหดลภาพระยะยาวในตลาดไดดงน

1SAC

1 1D MR

2 2D MR

LAC

2SAC

LMC

A

SMC

B

C

300 500

20

15

10

0 ปรมาณ (ลานหนวย)

ราคา

255

ภาพแสดงท 6. 24 ดลยภาพในระยะยาว

จากภาพแสดงท 6.24 จะเหนวา ณ จด B ในระยะยาว ผผลตยงมก าไรสวนเกน ท าใหมผผลตรายอนเขามาแขงขนในอตสาหกรรมมากขน อปสงคของตลาดจงมากขน ท าใหราคาดลยภาพลดลง จนกระทงจดดลยภาพอยทจด C ซงเปนจดท P = MR = SMC = LMC = SAC = LAC ณ ระดบราคา 10

บาท ผผลตจะผลตในขนาดโรงงานทเหมาะสม (SAC 1) ทปรมาณ 200 ลานหนวย และจะมก าไรเทากบศนยซงเปนก าไรปกต โดยจดทไมมผผลตตองการออกจากตลาดและไมมผผลตรายใหมตองการเขาสตลาดนเรยกวา “จดดลยภาพในระยะยาว” ยกตวอยาง การเขาสดลยภาพในระยะยาวทผผลตมก าไรปกตเทานน โดยสนคาชนดหนงม ราคาตลาดเทากบ 150 บาท ผผลตจะเลอกโรงงาน SAC และเสนอขายสนคาในปรมาณ 300 หนวย และจะไดก าไรสวนเกนท าใหผผลตเพมขน จงท าใหราคาและก าไรทไดลดลงจนราคาตลาดเทากบ 100 บาท มผเสนอขายสนคา 200 หนวยจงเขาสดลยภาพในระยะยาว ทผผลตมก าไรปกตเทานน ดงนนการเขาสภาพดลยภาพในระยะยาวทผผลตมก าไรปกตจงแสดงไดดงกราฟตอไปน

2 2D MR

1 1D MR

ปรมาณ (ลานหนวย)

ราคา

200 500

LMC

1SAC

A

LAC

2SAC

SMC

B

15

12

10

0

C

256

ภาพแสดงท 6.25 ดลยภาพระยะยาวทผผลตมก าไรปกต


การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณนนสามารถแบงได 2 กรณคอ การวเคราะหจดดลยภาพในกรณก าไรและการวเคราะหจดดลยภาพในกรณขาดทน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณกรณก าไร เนองจากจดดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนสมบรณคอ จดทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MC=MR) และเมอมการเปลยนแปลงราคาผผลตกจะมการเปลยนแปลงปรมาณการผลต จงสงผลใหปรมาณการผลตรวมทงตลาดเปลยนไปดวย ดงนนในการวเคราะหจดดลยภาพของตลาดแขงขนสมบรณจงตองวเคราะหดวยการก าหนดราคาในแตละระดบรวมกบปรมาณผลผลตรวม ดงตอไปน

150

100

50

0

ราคา ตนทน SAC

LMC

LAC

3 3 3D AR MR

2 2 2D AR MR

1 1 1D AR MR

ปรมาณผลผลต (หนวย)

100 200 300

257

ภาพแสดงท 6.26 เสนอปทานของหนวยผลตในระยะสน

จากภาพแสดงท 6.26 สามารถวเคราะหดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนสมบรณไดเปนสองกรณ คอ กรณทผผลตมก าไรและผผลตขาดทน โดยจะเหนไดวาดลยภาพของผผลตในตลาดแขงขนสมบรณนนขนอยกบราคาตลาด ถาหากราคาสนคาอยท P1 บาทจดดลยภาพจะอยทจด A ซงเปนจดทรายรบสวนเพมเทากบตนทนสวนเพม (MR = MC) และปรมาณสนคาจะเทากบ Q4 เปนจดทรายรบรวมสงกวาตนทนรวม เมอผผลตมรายรบรวมสงกวาตนทนรวมทจดดลยภาพนผผลตจะไดรบก าไรเกนปกต (Abnormal Profit) ดงนนในตลาดแขงขนสมบรณระยะสนผผลตอาจไดรบก าไรเกนปกตได ถาราคา (P) มากกวาตนทนการผลต (C) ผผลตจะไดรบก าไรเกนปกตเทากบพนทใตกราฟสเหลยม PABC ดงภาพแสดงท 6.27

P1

P2

0

Q1 Q2 Q3 Q4

MC

1 1 1 1D MR AR P

AC

2 2 2 2D MR AR P

AVC

3 3 3 3D MR AR P

4 4 4 4D MR AR P

ปรมาณ

ราคา ตนทน รายได

P3

P4

258

ภาพแสดงท 6.27 ดลยภาพกรณทไดรบก าไรเกนปกต

จากภาพแสดงท 6.27 ถาราคาสนคาอยท P2บาท จดดลยภาพจะอยทจดรายรบสวนเพมเทากบตนทนสวนเพม (MR = MC) โดยปรมาณสนคาจะเทากบ Q2ซงเปนราคาทเทากบจดต าทสดของเสนตนทนเฉลย (P=AC) และเปนจดทรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลยพอด โดยจดดลยภาพนผผลตไดรบก าไรปกตหรอเรยกวา “จดคมทน (Break-Even Point) ในตลาดแขงขนสมบรณ” และจากภาพแสดงท 6.27 ผผลตจะไดก าไรเฉลยตอหนวยเทากบ CP (รายรบเฉลยลบตนทนเฉลย) และขายในจ านวน Q1 ดงนนก าไรเกนปกตทผผลตไดรบคอ CP * CB เทากบพนท PABC นนเอง

1 1 1 1D MR AR P

AC

B

1Q

ปรมาณ

MC

A

ตนทนรายได

1P

C

0

259


จากภาพแสดงท 6.28 เนองจากจดดลยภาพอยทต าแหนงเสนตนทนเพมตดกบรายรบเพม ณ ปรมาณเทากบ 900 หนวย ตนทนตอหนวยเทากบ 18.5 บาท ราคาตอหนวยเทากบ 20 บาท รายรบรวม (TR) เทากบ 16,650 บาท ตนทนรวม (TC) เทากบ 18,000 บาท และก าไรสทธเทากบ 1,350 บาท ซงเปนก าไรเกนปกตจงท าใหมผคาในตลาดเพมมากขน สงผลใหราคาลดลงและจดดลยภาพเลอนลงมาอย ณ ระดบราคา 18 บาท ตนทนเฉลยเทากบ 18 บาท ปรมาณเทากบ 600 หนวย รายรบรวม (TR) และตนทนรวม (TC) เทากบ 10,800 บาท ซงเปนจดคมทนในตลาดแขงขนสมบรณและเปนจดทเกดก าไรปกตนนเอง

ยกตวอยาง การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณของบรษทผลตแกวน าแหงหนงมราคา (P) ปรมาณ (Q) ตนทนรวมเฉลย (ATC) ตนทนเพม (MC) และรายรบเพม (MR) โดยสามารถวเคราะหไดดงน

ราคา ตนทน รายรบ

900

ปรมาณ

AC

D

MC

20

18.5

260


จากภาพแสดงท 6.29 แสดงถงจดดลยภาพทอย ณ ต าแหนงเสน MC ตดกบ MR ปรมาณเทากบ 600 หนวย ตนทนตอหนวยเทากบ 11.5 บาท ราคาตอหนวยเทากบ 13 บาท ตนทนรวม (TR) เทากบ 6,900 บาท รายรบรวม (TC) เทากบ 7,800 บาท และก าไรเทากบ 900 บาท ซงเปนก าไรเกนปกตและจะท าใหมผคาในตลาดเพมมากขน จงท าใหราคาลดลงโดยจดดลยภาพเลอนลงมาอยทจดก าไรปกตหรอจดคมทนในตลาดแขงขนสมบรณคอ ณ ระดบราคา 11 บาท ตนทนเฉลยเทากบ 11 บาท ปรมาณผลตเทากบ 400 หนวย รายรบรวมและตนทนรวมเทากบ 4,400 บาท

การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณกรณขาดทน เนองจากผผลตในระยะสนอาจมตนทนสงกวาราคาสนคาจากการผลตทไมมประสทธภาพ จงท าใหผผลตพบกบการขาดทน ดงนนในการวเคราะหจดดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณกรณขาดทนนนผผลตมสองทางเลอก ไดแก 1. กรณขาดทนแตท าการผลตตอ ถาจดดลยภาพอยทจด A ณ ระดบราคาสนคาอยท P3 บาท (จากรปแสดงท 7.30) ซงเปนจดทรายรบสวนเพมเทากบตนทนสวนเพม (MR = MC) โดยปรมาณสนคาจะเทากบ Q3 ซงเปนราคาทท าใหผผลตขาดทนเนองจากราคาต ากวาตนทนเฉลย อยางไรกตามทจดดงกลาวผผลตจะยงคงด าเนนการผลตอย เพราะรายรบเฉลยสงกวาตนทนแปรผนเฉลยแสดงถงการด าเนนการผลตทขาดทนนอยกวาการเลกผลต ดงนนการด าเนนการผลตตอของผผลตจะตดสนใจโดยพจารณาจาก

600

ปรมาณ

ราคา

MC ATC

D 13

11.5

11

261

รายรบรวมเทยบกบตนทนแปรผนรวม ถาหากรายรบเพมมากกวาตนทนแปรผนเฉลย (MR > AVC) ผผลตกจะท าการผลตตอไป

ภาพแสดงท 6.30 จดดลยภาพกรณทขาดทนนอยสด

จากภาพแสดงท 6.30 จะเหนไดวาผผลตมตนทนท OC และราคาสนคาในตลาดเทากบ OP

ดงนนจงท าใหผผลตขาดทนเทากบ CP*OQ เมอผผลตขาดทนเฉลยเทากบ CP และผผลตขายสนคาไดจ านวน OQ หนวย

2. กรณขาดทนและหยดการผลต ถาดลยภาพอยทจด D ณ ระดบราคาสนคาอยท P4 บาทซงจดเปนจดสดทายทผผลตจะท าการผลต เนองจากเปนจดทรายรบสวนเพมเทากบตนทนสวนเพม (MR = MC) และเปนจดทรายรบเทากบตนทนคงทเฉลยพอด โดยปรมาณสนคาจะเทากบ Q4 ซงเปนจดต าทสดของเสนตนทนแปรผนเฉลย (AVC) แสดงถงราคาทต าทสดทผผลตจะท าการผลตอย แตถาราคาต ากวา P4 ผผลตจะเลกท าการผลตเพราะจะท าใหขาดทนมากกวาการผลต ซงเรยกวา จดปดกจการ (Shutdown

Point) ดงนนการทผผลตจะไมผลตอกตอไปหรอหยดผลตจะพจารณาไดจากการทตนทนเพมมากกวาตนทนแปรผนเฉลย (MR < AVC) นนเอง

A

D

=

=

=

MC

ปรมาณ

3Q

ขาดทน

ตนทน รายได

C

3P

0

AVC

ATC

262

ยกตวอยาง การหยดผลตของผผลตดนสอในตลาดแขงขนสมบรณแหงหนงมรายรบ ตนทนการผลตเฉลย ตนทนผนแปรเฉลย และรายรบเพม ซงสามารถวเคราะหดลยภาพในตลาดสมดไดดงกราฟตอไปน

ภาพแสดงท 6.31 จดดลยภาพกรณทขาดทนและหยดการผลต

จากภาพแสดงท 6.31 จะเหนไดวาตนทนตอหนวยเทากบ16 บาท ราคาตอหนวยเทากบ14 บาท รายรบรวม (14 x 600) เทากบ 8,400 บาท และตนทนรวมเทากบพนท (ATC x Q) เทากบ 12,800 บาท เนองจากตนทนรวมสงกวารายรบรวมธรกจนจงขาดทนจ านวน 4,400 บาท ซงราคาขายท 14 บาทเปนราคาทต ากวาตนทนแปรผนเฉลย 15 บาท ดงนนกจการแหงนจงไมไดท าการผลตหรอท าใหไมมผผลตในตลาดแหงน

600

ปรมาณ

รายรบ ตนทน ราคา

P=AR=MR

AVC

ATC

MC

16

15

14

263

ยกตวอยาง การหยดผลตของผผลตสมดในตลาดสมบรณแหงหนงมรายรบ ตนทนการผลตเฉลย ตนทนผนแปรเฉลย และรายรบเพม ซงสามารถวเคราะหดลยภาพไดดงน

ภาพแสดงท 6.32 กรณขาดทนและหยดการผลต

จากภาพแสดงท 6.32 จะเหนไดวาตนทนตอหนวยเทากบ 20 บาท ราคาตอหนวยเทากบ 10 บาท รายรบรวม (10 x 600) เทากบ 6,000 บาท ตนทนรวมเทากบพนท (ATC x Q) เทากบ 20,000 บาท เนองจากตนทนรวมสงกวารายรบรวมจงท าใหธรกจนขาดทนจ านวน 14,000 บาท ซงราคาขายท 10 บาทเปนราคาทต ากวาตนทนแปรผนเฉลย 15 บาท ดงนนกจการแหงนจงไมไดท าการผลตและท าใหไมมผผลตในตลาดแหงน

10

P=AR=MR

จ านวนผลต

AVC

ATC MC

600

20

15

0

รายรบ ตนทน ราคา

264


ขอดและขอเสยของตลาดแขงขนสมบรณมรายละเอยดดงตอไปน

ขอด 1. สนคาหรอบรการสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคไดอยางด เนองจากมการคมครองผลประโยชนของผบรโภคไมใหถกเอารดเอาเปรยบดวยกลไกตลาด 2. ผผลตรายใหมเขาสตลาดไดงายเกดการแขงขนทสง และมการปรบปรงคณภาพของสนคาตลอดเวลา ท าใหมการพฒนาสนคาอยางตอเนองเปนการเพมอปทานสนคาทผบรโภคตองการใหมากขน และการแขงขนนนกอใหเกดความเจรญกาวหนาทางการผลตอยางรวดเรว

3. ผผลตแขงขนกนลดตนทน ท าใหทรพยากรถกใชอยางคมคาเกดการเลอกใชทรพยากรทมจ ากด โดยใชเปนปจจยผลตสนคาและบรการทผบรโภคสวนใหญตองการเทานน จงท าใหสงคมมการใชทรพยากรตาง ๆ อยางคมคาเพอใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจ

4. ราคาสนคาและบรการทถกก าหนดขนในสภาพการแขงขน เปนราคาทคอนขางยตธรรมตอผบรโภคคอราคาเทากบตนทนเฉลยและตนทนสวนเพม และการผลตมประสทธภาพสงสดคอผผลตจะผลตสนคา ณ จดต าทสดของเสนตนทนเฉลย

5. การแขงขนกอใหเกดการพฒนาดานเทคนคและเทคโนโลยการผลตเกดการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และกอใหเกดการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพใหเกดสนคาทมความหลากหลายขนท าใหไดสนคาและบรการทมคณภาพมากยงขน

6. ท าใหเสยคาใชจายในการสงเสรมการขายไมมากเพราะสนคาของแตละรายเหมอนกนทกประการ

ขอเสย

1. การแขงขนทรนแรงเกนไป ท าใหผผลตทพยายามลดราคามกไมค านงถงคณภาพสนคาเชน กจการดานสาธารณปโภค น าประปาทใชสารเคมราคาถกแทนคลอรน เปนตน นอกจากนนยงท าใหไมมแรงจงใจส าหรบผผลตมากนก เนองจากก าไรทไดรบเปนเพยงแคก าไรปกต

2. การพฒนาสนคาหรอบรการบางอยางเกดความสนเปลองโดยเปลาประโยชน เนองจากการพยายามท าใหสนคาตนเองแตกตางจากผอน

3. ท าใหมสนคาหรอบรการมหลากหลายรปแบบเกนความจ าเปน เปนผลจากการด าเนนกลยทธการตลาดทเนนรปลกษณหรอความทนสมยเกนไป และไมสามารถควบคมการใชบรการอยางพอเพยงได อาจท าใหสงคมมการใชทรพยากรไมเกดประโยชนสงสด 4. ท าใหบางองคกรหรอหนวยงานรฐแขงขนกบผผลตรายอนไดยาก เพราะไมสามารถพฒนาศกยภาพใหแขงขนได หรอปรบเปลยนวฒนธรรมองคกรไดทนกบความตองการในตลาด

265

5. ไมจงใจใหมการพฒนาการผลต ผานการวจยและพฒนา และผบรโภคไมไดรบความพอใจสงสดจากสนคาทไมหลากหลาย

6. การแขงขนอาจท าใหผผลตรายยอยเสยเปรยบทางการแขงขน และการแขงขนทสงขนท าใหตนทนการผลตสงขนท าใหผผลตตองซอสนคาในราคาทแพงขนนนเอง


ตลาดแขงขนไมสมบรณ ตลาดแขงขนไมสมบรณ (Imperfectly competitive Market) หมายถง ตลาดทผผลตสามารถใชอทธพลในการก าหนดราคาและปรมาณผลผลตไดตามใจตนเองในระดบหนง ผผลตมความสามารถในการก าหนดราคาตลาดโดยอาศยความสามารถในการก าหนดราคาหรอปรมาณของสนคา ซงขนอยกบอ านาจทางการตลาดทตนมอย ดงนนตลาดแขงขนไมสมบรณจงเปนตลาดทมผซอผขายจ านวนไมมากในตลาดหรออาจจะมผขายเพยงหนงรายหรอจ านวนหนง ซงสนคามลกษณะแตกตางกนท าใหผขายสามารถก าหนดราคาสนคาได และตลาดแขงขนไมสมบรณเปนตลาดทใกลเคยงกบตลาดในสภาพความเปนจรงมากทสด โดยการทตลาดแขงขนไมสมบรณนนเปนตลาดทมสภาพความเปนจรงเนองมาจากสาเหตของจ านวนผซอและผขายในตลาดมจ านวนไมมากพอ จงท าใหเกดอทธพลเหนอราคาสนคา และการเขาออกจากอตสาหกรรมมการขดขวางดวยเทคนคหรอทนเชนเดยวกบปจจยการผลต นอกจากนนยงมการโฆษณาชชวนใหเหนวาสนคาของตนเหนอกวาสนคาอน เปนผลใหผบรโภคเกดความรสกวาสนคาแตละยหอทแตกตางกนอกดวย โดยสามารถพจารณาลกษณะของตลาดแขงขนไมสมบรณได ดงตอไปน

1. สนคามความแตกตางกน ไมสามารถใชแทนกนไดอยางสมบรณผบรโภคมความรสกวาสนคาแตละชนดแตกตางกน (Heterogeneous Product) 2. มจ านวนผซอหรอผขายไมมาก ท าใหผซอหรอผขายมความสามารถในการก าหนดราคาสนคา (Price Maker) 3. การเขาออกจากตลาดไมเสร มการกดกนดวยอทธพลหรอเงนทนและการเคลอนยายปจจยการผลตเปนไปอยางไมเสร

4. ผซอและผขายรบรขอมลขาวสารเกยวกบสนคาและราคาอยางไมทวถง

เนองจากตลาดแขงขนไมสมบรณสามารถแบงไดเปน 3 ประเภทคอ ตลาดผกขาดแทจรง ตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาด โดยการพจารณาจากจ านวนผซอและจ านวนผขายเปนเกณฑ โดยสามารถล าดบจ านวนจากผขายมากไปหานอย คอ ตลาดแขงขนสมบรณ ตลาดกงแขงขนกงผกขาด ตลาดผขายนอยรายและตลาดผกขาด ดงนนจงท าใหลกษณะความลาดเอยงของเสนอปสงคนนเรยงล าดบความลาดเอยงจากตลาดแขงขนสมบรณลาดเอยงนอยไปหาตลาดผกขาดทมความลาดเอยงมากทสด และตลาดแขงขนไมสมบรณจะแตกตางกบตลาดแขงขนสมบรณดงตอไปน

266

ตารางท 6.5 ความแตกตางระหวางตลาดแขงขนสมบรณและตลาดแขงขนไมสมบรณ

ตลาดแขงขนสมบรณ

ตลาดผกขาด ตลาดผขายนอยราย

ตลาดกงแขงขนผกขาด

จ านวนผผลต มาก รายเดยว นอย ปานกลาง

ลกษณะสนคา เหมอนกน แตกตางสนเชง เหมอนหรอแตกตางกนบาง

แตกตางกนบาง

การเขาสตลาดของผคารายอน

งาย ไมมทาง ยาก ปานกลาง

อตราการกระจกตว

ไมม ต า ปานกลาง สง

ตวอยางสนคา ขาว น าดม ผก ผลไม ขาวโพด

กจการรถไฟ ประปา โรงกลน

น ามน

รถยนต เครอขาย โทรศพทมอถอ

โซดา

เสอผา เครอง อปโภค บรโภค

ทวไป

นอกจากจ านวนผซอและจ านวนผขายเปนเกณฑในการใชแบงประเภทตลาดแลว ยงมการการกดกนการเขาสตลาด (Barriers to entry) ทใชในการแบงประเภทตลาด โดยการกดกนการเขาสตลาดเปนกระบวนการทท าใหผผลตรายใหมไมสามารถเขาสตลาดทมผผลตรายเดมอยแลวไดดวยวธตาง ๆ การเปนเจาของปจจยการผลต การไดรบสมปทาน การจดลขสทธมาตรการทางศลกากร หรออ านาจการกดกนการเขาสตลาดเปนสาเหตทท าใหเกดอ านาจผกขาดในตลาด (ภราดร, 2550) ไดกลาววา การกดกนทางการคาหรอการกดกนการเขาสตลาด คอ การทรฐบาลใชมาตรการแทรกแซง ลดปรมาณการน าเขาสนคามาในประเทศตนหรอลดปรมาณการสงออกสนคาของประเทศอน เพอปกปองผผลตสนคาภายในประเทศ การใชมาตรการทท าใหผสงออกมความสามารถในการแขงขนทางการคากบผผลตภายในประเทศไดนอยลง เชน การเกบภาษน าเขาในอตราสง หรอการจ ากดปรมาณการน าเขา นอกจากนน (ปจจยและสมคด, 2550) กลาวถง อปสรรคตอการเขาสตลาด หมายถง ปจจยตาง ๆ ทจะอาจมสวนท าใหผผลตรายใหม ๆ ในตลาดไมสามารถเขาไปผลตเพอแขงขนกบผผลตรายเดมทมอยแลว ท าใหตลาดนนมผผลตอยรายเดยวหรอมเพยงไมกรายในชวงเวลาหนง ๆ สาเหตแหงการผกขาดไดแก

1. ผผลตในตลาดควบคมอปทานของทรพยากรการผลตทใชในการผลตสนคาชนดนนไวแตเพยงผเดยว

2. ผผกขาดเปนผไดรบสมปทานหรอลขสทธตามกฎหมายใหเปนผด าเนนกจการแตเพยงรายเดยว การคมครองของกฎหมายเปนอปสรรคส าหรบผผลตรายอนในการเขามาแขงขน

267

3. ผผลตไดรบการจดตงขนภายใตสทธทางการคาหรอการผลตของรฐบาลหรอบรษทเอกชนใหด าเนนการในอาณาเขตหรอประเทศหนง ๆ เพยงผเดยว แตอยภายใตการควบคมของรฐบาลหรอบรษทเอกชนผใหสทธนน

4. ผผลตอยในอตสาหกรรมทกอใหเกดการประหยดจากขนาด (Economies of scale) หรอการลดตนทนของอตสาหกรรม (Decreasing cost industry) คอยงขยายขนาดของการผลตตนทนเฉลยจะยงลดลง

ดงนน จงสรปไดวาการกดกนทางการคาท าใหเปนผผลตรายใหมเขาสตลาดไดยากและการแขงขนทางการคาต า เกดผมอ านาจเหนอตลาดขนมาและสามารถควบคมราคาสนคา หรอปรมาณสนคาไดซงเรยกวา “ตลาดผกขาด”

ความหมายตลาดผกขาด ตลาดผกขาดคอ ตลาดทมผขายเพยงคนเดยวผกขาดในสนคาทมลกษณะเหมอนกนทกประการ สนคาแตละหนวยทน าออกขายจะแตกตางกบสนคาของผอนโดยสนเชง และไมมสนคาอนใดทจะสามารถใชแทนสนคาดงกลาวได การทผผลตหรอผขายมเพยงรายเดยวท าใหเปนผผกขาด และผผกขาดนมอทธพลมากในการควบคมปรมาณการผลตและการก าหนดราคา (ไพรนทร ,2547) และ (จฑามาศ,

2550) กลาววา ตลาดผกขาดเกดขนเมอมหนวยธรกจเพยงรายเดยวขายสนคาหรอบรการชนดหนงซงไมมสนคาอนทดแทนได และมอปสรรคในการเขามาแขงขนของผผลตรายใหม เชน ในบางพนทมผ ใหบรการโทรศพท แกส ไฟฟาและประปาเปนผผกขาดในทองถน ซงหมายถงการผกขาดโดยมขอจ ากด ณ ทองถนนน หรอการผกขาดของหนวยธรกจระดบโลก เชน เดอเบยร (DeBeer) มการผกขาดในตลาดเพชรในระหวางประเทศทอยในเขตใกลเคยง

ดงนน จงสรปไดวาตลาดผกขาด (Monopoly Market) เปนตลาดทมผขายเพยงหนงราย สนคามลกษณะพเศษไมสามารถหาสนคาชนดอนมาใชทดแทนได และการเขาสตลาดส าหรบผขายรายอนไมสามารถท าได เนองจากถกกดกนท าใหผขายมอ านาจในการก าหนดราคาสนคาหรอปรมาณขายตามตองการ

ลกษณะตลาดผกขาด ลกษณะของตลาดผกขาด (Characteristic of Monopoly) มคณสมบตดงตอไปน

1. ปจจยการผลตหรอวตถดบถกครอบครองโดยผขายเพยงรายเดยว เนองจากมผผลตสนคาเพยงรายเดยวดงนนผผลตกบตลาดจงเปนสงเดยวกนเสนอปสงคของผผกขาดเปนเสนเดยวกบเสนอปสงคของตลาดดวย

2. ผขายมอ านาจในการก าหนดราคาสนคาหรอปรมาณขาย แตหนวยธรกจจะไมสามารถก าหนดปรมาณหรอราคาพรอมกนได เพราะวาเมอราคาสนคาสงขนปรมาณเสนอซอสนคาจะลดลง

268

ดงนนท าใหหนวยธรกจตองเลอกเปาหมายระหวางการก าหนดราคาหรอปรมาณการผลตสนคาทตองการเพยงอยางใดอยางหนงเทานน

3. ผขายมอ านาจผกขาดการขายไมมคแขงขนโดยตรงอนเนองจากไดรบลขสทธหรอสมปทานในการผลตหรอเปนผรเทคนคการผลตแตเพยงผเดยว นอกจากนนยงไมมการแขงขนทางดานราคาสนคาในตลาดผกขาดจงมความเปนมาตรฐานเดยว

4. สนคาของผผลตในตลาดผกขาดเปนสนคาททดแทนไดยาก และมการกดกนการเขาสตลาดซงผผลตรายใหมไมสามารถเขาสตลาดได

สาเหตของตลาดผกขาดสามารถเกดขนไดจากสาเหต ดงตอไปน

1. ผผลตมอ านาจผกขาดในวตถดบทใชในการผลต และรฐบาลออกกฎหมายใหมผผลตทผกขาดในการสมปทาน เชน บรษทสมปทานเหมองแร ถานหน เปนตน หรอผผลตเปนเจาของทรพยากรหรอวตถดบในการผลตส าคญเพยงผเดยว

2. เปนกจการของรฐ สวนใหญเปนกจการสาธารณปโภค เชน ไฟฟา ประปา เปนตน เนองจากกจการเหลานรฐตองควบคมราคาใหประชาชนไดรบผลประโยชนอยางทวถง

3. ผผลตไดรบสทธพเศษในการขายหรอเปนผประดษฐ สนคาการจดสทธบตร เชนสทธบตรในสงประดษฐ สทธบตรยา สมปทาน การจดลขสทธตามกฎหมาย เปนตน

4. ผผลตมเทคโนโลยททนสมย และกจการมขนาดใหญใชเงนลงทนจ านวนมาก ท าใหในทองถนหนงหรอในประเทศหนงมกจการประเภทนไดเพยงกจการเดยว และไมมกจการรายยอยแขงขนได ท าใหเปนผผกขาดไปโดยปรยาย เชน กจการเหลกกลา อตสาหกรรมรถยนต อตสาหกรรมประกอบเครองบน เปนตน

5. การใหใบอนญาตเชนใบประกอบวชาชพบางประเภท หรอผผลตหลายรายรวมตวกนเปนบรษทเดยว


อปสงคในตลาดผกขาด

เนองจากตลาดผกขาดเปนตลาดทมผผลตรายเดยว อปสงคของผบรโภคจงเทากบอปสงคของผ ผกขาด เสนอปสงคของตลาดผกขาดจงมลกษณะเปนเสนตรงและความชนเปนลบลาดลงจากซายไปขวา เสนอปสงคตลาดลกษณะนแสดงถงถาผผลตขนราคาสนคาจะท าใหผบรโภคซอสนคานอยลง หรอถาผผลตลดราคาสนคาผบรโภคจะซอสนคามากขน แสดงใหเหนวาแมผผลตจะมอทธพลเหนอตลาด แตกสามารถก าหนดราคาหรอปรมาณเพยงอยางใดอยางหนงเทานน โดยถาตองการขายสนคาใหไดมากขนจะตองลดราคาสนคา ดงนนหากผผลตก าหนดราคาผลผลตตลาดจะเปนผก าหนดปรมาณผลผลต แตถาผผลตก าหนดปรมาณผลผลตตลาดจะเปนผก าหนดราคาผลผลตเชนกน ดงภาพแสดงท 6.33

269

ภาพแสดงท 6.33 เสนอปสงคในตลาดผผกขาด

เสนรายรบเฉลยและรายรบสวนเพมในตลาดผกขาด

เนองจากเสนอปสงคมความชนเปนลบจะแสดงถงเมอผผลตเพมราคาจะท าใหขายไดนอยลง แตถาลดราคาจะท าใหขายไดมากขนจงแสดงใหเหนวาเสนรายรบเฉลยมลกษณะเดยวกบเสนอปสงค ท าใหในตลาดผกขาดเสนรายรบเฉลยเปนเสนเดยวกบเสนอปสงค และท าใหรายรบสวนเพมลดลงต าหรอมความชนตดลบมากกวารายรบเฉลยนนเอง

ภาพแสดงท 6.34 เสนอปสงค รายรบเฉลย และรายรบสวนเพมในตลาดผกขาด

ปรมาณ

ราคา

0

MR

ปรมาณ

รายรบ ราคา

0

D,AR

D

270

จากภาพแสดงท 6.34 จะเหนไดวาเสนรายรบสวนเพมนนจะอยต ากวาเสนรายรบเฉลย โดยมความชนเปนสองเทาของเสนรายรบเฉลยและเสนอปสงค ดงนนเสนรายรบเฉลยจงเปนเสนเดยวกบเสนอปสงค โดยสามารถค านวณหารายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมไดดงน

( )TR P Q Q

TRAR P Q P

Q

dTR dP QMR

dQ dQ

เนองจากในตลาดผกขาดราคาสนคาไมคงท เมอผผลตตองการขายสนคาเพมขนผผลตจงตองลดราคาสนคาลง และถาผผลตเพมราคาสนคาจะท าใหปรมาณตองการซอของสนคานนมปรมาณลดลงเชนกน ซงสามารถค านวณหารายรบเพมไดดงน

P QdPMR

dQ

ดงนนจงสรปไดวา รายรบสวนเพมจะมคานอยกวารายรบเฉลยตอหนวยทก ๆ ปรมาณเดยวกน เนองจาก dP < 0 และท าใหราคาของสนคามคาเทากบรายรบเฉลยตอหนวย จงสงผลใหผผลตไดรบก าไรในรปแบบตาง ๆ ซงจะอธบายในหวขอตอไป


การวเคราะหตลาดผกขาดนนสามารถแบงได 2 กรณคอ การวเคราะหตลาดผกขาดในกรณทไมมการควบคมและการวเคราะหตลาดผกขาดในกรณทมการควบคม ซงจะอธบายรายละเอยดดงตอไปน

การวเคราะหตลาดผกขาดกรณทไมมการควบคม ในการวเคราะหตลาดผดขาดกรณทไมมการควบคมนนสามารถแบงการพจารณาออกเปน 3

กรณ ไดแก

1. กรณผผลตไดรบก าไรปกต เนองจากเปนระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสดทเสนอปสงคสมผสกบเสนตนทนเฉลย ระดบผลผลตดงกลาวผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาทเทากบตนทนเฉลย (P = AC) หรอมรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลย (AR = AC) ดงนนผผลตจงไดก าไรปกตหรอไมมก าไรทางเศรษฐศาสตร ดงภาพแสดงท 6.35

271

ภาพแสดงท 6.35 ผผลตในตลาดผกขาดทไดก าไรปกต

ยกตวอยาง จดดลยภาพทก าไรปกตในตลาดผกขาด โดยผผกขาดรายหนงก าหนดราคาสนคาไวท 15 บาทตอหนวยแตตนทนเฉลยตอหนวยเทากบ 15 บาท จงมก าไร 0 บาทตอหนวย ซงสามารถแสดงไดดงน

ภาพแสดงท 6.36 ดลยภาพในตลาดผกขาดกรณไดรบก าไรปกต

P

Q

D=AR ปรมาณ

ตนทน รายรบ ราคา

0

MR

MC

ATC

AVC

ปรมาณ

70

D

รายรบ ราคา

0

MR

MC

ATC

15

272

จากภาพ ณ จด MC = MR เปนจดทเสนรายรบเฉลยตดกบเสนตนทนรวมเฉลย ซงผผลตจะผลตทปรมาณ 70 หนวย และขายทราคา 15 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 15 บาท จงแสดงใหเหนวาผผลตไดรบเพยงก าไรปกตเทานน

2. กรณผผลตไดรบก าไรเกนปกต ในตลาดผกขาดนนผผลตจะมอ านาจในการก าหนดราคาหรอปรมาณอยางสมบรณ เมอผผลตก าหนดราคาตลาดจะเปนผก าหนดปรมาณ แตถาเมอผผลตก าหนดปรมาณตลาดกจะเปนผก าหนดราคา จงท าใหจดดลยภาพนนอยทก าไรสงสด หรออยทจด MC = MR ซงท าใหผผลตในตลาดผกขาดนนไดรบก าไรสงสด

ภาพแสดงท 6.37 จดดลยภาพในตลาดผกขาดกรณก าไรเกนปกต

จากภาพแสดงท 6.37 เสนอปสงคนนอยสงกวาเสนตนทนเฉลยซงแสดงถงผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาสงกวาตนทนเฉลย (P > AC) หรอมรายรบเฉลยสงกวาตนทนเฉลย (AR > AC) โดยหาไดจากก าไรเฉลยเทากบรายรบเฉลยลบดวยตนทนเฉลย (OP – OC = PC) ท าใหก าไรเกนปกตทไดรบจะเทากบ พนทสเหลยม PABC ดงนนก าไรทผผลตไดรบจากตลาดผกขาดทไมมการควบคมจะเปนก าไรเกนปกต ณ ระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสด


ปรมาณ

P

C

0 Q

MR D=AR

A

B

MC

ATC

AVC

273

ยกตวอยาง การวเคราะหก าไรเกนปกตในตลาดผกขาดของผผลตรายหนง โดยก าหนดราคาสนคาไวท 10 บาทตอหนวย แตตนทนเฉลยตอหนวยเทากบ 8 บาท ท าใหมก าไร 2 บาทตอหนวย และท าใหมจดดลยภาพซงแสดงไดดงตอไปน

ภาพแสดงท 6.38 ผผลตทไดรบก าไรเกนปกต

จากกราฟขางตนจะเหนวาผผลตไดรบก าไรเกนปกตเทากบพนทสเหลยมของสวนตางระหวางรายรบเฉลยกบตนทนเฉลย หรอไดรบก าไรปกตเทากบ 2 x 50,000 เทากบ 100,000 บาท 3. กรณผผลตขาดทน กรณขาดทนในตลาดผกขาดนนจะเกดขน ณ ระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสด โดยเสนอปสงคอยต ากวาเสนตนทนเฉลยซงแสดงวาผผลตขายผลผลตในราคาต ากวาตนทนเฉลย (P < AC) หรอมรายรบเฉลยต ากวาตนทนเฉลย (AR < AC) ดงนนผผลตจะประสบกบการขาดทน แมผผลตจะขาดทนแตผผลตรายนจะผลตตอไปเพราะผผลตยงมก าไรจากตนทนแปรผนเฉลยและสามารถน าไปชดเชยกบตนทนคงทไดบางสวน ทงนเมอผผลตขาดทนผผลตมทางเลอก 2 ทางคอ ผลตตอไปทงทขาดทนหรอเลกผลตทนท โดยการตดสนใจของผผลตนนจะขนอยกบการเปรยบเทยบระหวางรายรบรวมกบตนทนแปรผนรวม กลาวคอถาผผลตมรายรบรวมมากกวาตนทนแปรผนรวมกจะผลตตอไปแมจะขาดทน เพราะการเลกผลตนนจะท าใหขาดทนมากกวาเนองจากในระยะสนแมวาผผลต

50

MR


ปรมาณ (พนชน)

D=AR

ATC

MC

A

B

10

8

0

274

จะเลกการผลตแตตนทนคงทกยงคงตองจาย ดงนนถารายรบรวมมากกวาตนทนแปรผนรวมผผลตกจะคงผลตตอ โดยน ารายรบสวนทเกนตนทนแปรผนมาชดเชยตนทนคงทซงบางสวนท าใหขาดทนนอยลง แตในทางตรงขามกนถารายรบรวมนอยกวาตนทนแปรผนรวมผผลตจะตองหยดผลตทนท เพราะถาผลตตอไปจะขาดทนเทากบตนทนคงทรวมดวยตนทนแปรผนสวนทสงกวารายรบรวม และถารายรบรวมเทากบตนทนแปรผนรวมผผลตจะผลตหรอไมกจะขาดทนเทากบตนทนคงท แตโดยปกตแลวนนผผลตจะผลตตอไปเพอการด าเนนงานในอนาคต เชน คนงานจะไดไมวางงานหรอสนคาไมหายไปจากตลาด เปนตน ซงสามารถน าไปชดเชยกบตนทนคงทไดบางสวนและเปนจดทรายรบเฉลยเทากบตนทนแปรผนเฉลยหรอจดทเรยกวา “จดขาดทนนอยทสด” ดงภาพแสดงท 6.39

ภาพแสดงท 6.39 จดขาดทนต าทสดในตลาดผกขาด

A

B

ปรมาณ

D=AR MR

MC ATC

AVC

Q 0


C

P

275

ยกตวอยาง กรณขาดทนนอยทสดในตลาดผกขาดโดยผผกขาดรายหนงตงราคาสนคาเทากบ 10

บาท ผลตสนคาจ านวน 40,000 หนวยของตนทนผนแปรเฉลยเทากบ 10 บาท และตนทนทงหมดเฉลยเทากบ 12 บาทตอหนวยจงท าใหขาดทนหนวยละ 2 บาท ดงภาพแสดงท 6.40

ภาพแสดงท 6.40 จดเลกการผลตในตลาดผกขาด

จากภาพแสดงท 6.40 จะเหนไดวาผผลตจะขาดทน ณ จดขาดทนนอยทสดเทากบ 80,000 บาทซงเปนจดทรายรบเฉลยเทากบตนทนแปรผนเฉลย แตถาผผลตขาดทนมากกวานผผลตจะตองท าการหยดผลตทนท

ยกตวอยาง กรณยกเลกการผลตของผผลตในตลาดผกขาด โดยผผกขาดรายหนงตงราคาสนคาเทากบ 14 บาท ผลตสนคาจ านวน 80,000 หนวย ตนทนผนแปรเฉลยเทากบ 17 บาท และตนทนเฉลยรวมเทากบ 18 บาทตอหนวย ซงจะท าใหผผลตรายนขาดทนหนวยละ 4 บาท ดงน

ปรมาณ


D=AR MR

B

0 40,000

ATC

12

10

MC

276

ภาพแสดงท 6.41 การตงราคาของผผกขาด

จากภาพแสดงท 6.41 จะเหนไดวา ราคาขายสนคาของผผลตเทากบ 14 บาท ซงอยต ากวาระดบตนทนแปรผนเฉลยท 17 บาท อย 3 บาท และอยต ากวาระดบตนทนรวมเฉลยท 18 บาท แสดงใหเหนวาผผลตรายนขาดทน 320,000 บาท ซงเปนภาวะทผผลตไมท าการผลตโดยผผลตจะเลกท าการผลตตงแตขาดทน 80,000 บาทขนไป แตอยางไรกตามในตลาดผกขาดนนราคาสนคามกจะสงกวา ตนทนสวนเพม (MC) เสมอ ไมวาผผลตจะมก าไรสงสดหรอขาดทนกตามเนองจากผผลตมอ านาจในการก าหนดราคาเหนอตลาดนนเอง

การวเคราะหตลาดผกขาดกรณทมการควบคม การควบคมราคาม 2 แบบ คอ แบบแรกตงอยบนแนวคดทวา ผผลตควรไดรบผลตอบแทนทยตธรรม และแบบทสองมแนวคดในการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพสงสด แนวคดแรกระดบราคาสนคาจะเปนราคาทท าใหผผลตมเพยงก าไรปกต คอราคาเทากบตนทนเฉลย (P = AC) หรอ (AC = AR) เรยกระดบราคานวา ราคายตธรรม ซงเปนราคาทผผลตจะไมขาดทน แตกจะไมมก าไรสวนเกนจากการขายทระดบราคาน (ภราดร, 2550) ดงภาพแสดงท 6.42

MC

ATC

AVC

D=AR

MR

80

18

14

0 ปรมาณ (พนหนวย)

17

ตนทน รายรบ

277

ภาพแสดงท 6.42 ระดบราคาและปรมาณกรณราคายตธรรม

จากภาพแสดงท 6.42 จะเหนวา ณ ระดบของราคายตธรรม (Pf) นนอยสงกวาเสนตนทนสวนเพม (MC) ซงแสดงใหเหนถงการผลตทมการใชทรพยากรนอยเกนกวาความตองการของผบรโภค แตในบางครงราคายตธรรม (Pf) กจะอยต ากวาเสนตนทนสวนเพม (MC) โดยจะเหนถงการผลตทมการใชทรพยากรมากเกนกวาความตองการของผบรโภค จงท าใหราคายตธรรมสงผลดกบผบรโภคเทานนแตไมท าใหเกดในดานการใชทรพยากรอยางคมคา ส าหรบแนวคดในสวนทสองดานเกยวกบราคาทก าหนดขนนเรยกวา “ราคาอดมคต” คอราคาทเทากบตนทนสวนเพมของสนคา (P = MC) หรอก าไรสงสด (MC = AR) โดย ณ ราคาอดมคตนจะท าใหเกดการใชทรพยากรทมประสทธภาพหรอกอประโยชนแกสงคมสงสด เนองจากตนทนสวนเพมเปนตวสะทอนตนทนคาเสยโอกาสของปจจยการผลตทสงคมไดสญเสยไป ดงนนตนทนสวนเพมของสนคาจงเปนตนทนสวนเพมของสงคมดวย

ราคา รายรบ ตนทน

M Pm

Pf

Pi

Qm Qf Qi

I

F

AC

MC

D=AR MR

0 ปรมาณผลผลต (Q)

278

ภาพแสดงท 6.43 ระดบราคาและปรมาณกรณราคาอดมคต

จากภาพแสดงท 6.43 เมอรฐบาลเขามาควบคมโดยก าหนดใหขายสนคาในระดบราคาอดมคต (P = MC) จะเกดการผลตสนคาในจ านวน Qi หนวยและขายในราคาหนวยละ Pi บาท จะท าใหผผลตขาดทน แตถาหากรฐบาลตองการใหผผลตและขาย ณ ระดบ Qi นตอไปในระยะยาว รฐบาลอาจใหเงนอดหนนเพอชดเชยสวนทขาดทนนมฉะนนจะท าใหผผกขาดด าเนนกจการตอไป

ยกตวอยาง การวเคราะหผผลตในตลาดผกขาดกรณไมมการควบคมจากรฐและกรณทรฐบาลควบคมใหขายในราคาอดมคต โดยผผลตในตลาดผกขาดรายหนงมตนทนดงกราฟ และถาไมมการควบคมจากรฐบาลผผลตรายนจะผลตสนคาในปรมาณ 30 หนวย และในราคาขายหนวยละ 100 บาทซงจะท าใหไดก าไรเกนปกต แตถารฐบาลเขามาควบคมโดยการก าหนดใหขายสนคาในอดมคตและผลตสนคาในจ านวน 50 หนวย ขายในราคาหนวยละ 60 บาท ผผลตจะขาดทนหนวยละ 20 บาท ดงนนถารฐบาลตองการใหผผลตและขายทระดบ 60 บาท ในระยะยาวรฐบาลอาจใหเงนอดหนนเพอชดเชยสวนทขาดทนนไมเชนนนจะท าใหผผกขาดด าเนนกจการตอไปไมได ดงภาพแสดงท 6.44


M Pm

Pi

Pf

Qm Qf Qi

I

F

AC

MC

D=AR MR

0 Q

279

ภาพแสดงท 6.44 ระดบราคาอดมคตและราคาระดบก าไรสงสด

ยกตวอยาง การวเคราะหผผลตตลาดผกขาดรายหนงในกรณทไมมการควบคมจากรฐบาล กรณราคายตธรรมและกรณราคาอดมคต ซงมตนทนการผลตและปรมาณตาง ๆ ดงกราฟ และสามารถวเคราะหไดคอ หากไมมการแทรกแซงใด ๆ จากรฐบาลผผกขาดจะผลตสนคาในปรมาณ 50 หนวยและขายในราคาหนวยละ 130 บาทจงท าใหมก าไรเกนปกต แตถารฐบาลเขามาควบคมราคา รฐบาลอาจก าหนดใหผผกขาดขายสนคาในราคายตธรรมซงเปนราคาทเทากบตนทนเฉลย (P =AC) ในทนคอราคาหนวยละ 100 บาท หรออาจจะก าหนดใหขายในราคาอดมคตหรอราคาทท าใหสงคมไดรบผลประโยชนสงสดคอราคาทเทากบตนทนสวนเพม (P = MC) ในทนในราคาอดมคตจะเทากบหนวยละ 110 บาทซงเปนระดบราคาทเทากบตนทนสวนเพมของสนคา (P = MC) โดยระดบราคานจะท าใหการใชทรพยากรมประสทธภาพหรอกอประโยชนสงสด

0

100

60

D=AR

AC

MC

ปรมาณ 30 50

ราคา

280

ภาพแสดงท 6.45 ระดบราคาอดมคต ราคายตธรรม และก าไรสงสด

ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด ดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาด (Short Run Equilibrium in Monopoly Market)

ตลาดผกขาดเปนตลาดทมผขายเพยงรายเดยวและสนคาทมการซอขายกนมลกษณะแตกตางจากสนคาของผผลตรายอนโดยสนเชง โดยไมมสนคาใดทสามารถทดแทนได ดงนนเสนอปสงคของตลาดจงมลกษณะลาดลงจากซายมาขวา ในกรณนเสนรายรบสวนเพมจงไมใชเสนเดยวกบเสนอปสงคเหมอนในกรณตลาดแขงขนสมบรณ และเสนรายรบสวนเพมจะมความชนเปน 2 เทาของเสนอปสงค ในตลาดผกขาดจงไมมการตอบสนองระหวางราคากบปรมาณทแนนอนและไมมเสนอปทาน เพอใหไดก าไรสงสดหรอขาดทนต าทสด ดงนนผผกขาดจะผลตทจดซงตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม หรอ MC=MR ซงจะผลตในปรมาณสงสดเทาทจะขายได เนองจากการทไดผลตไปแลวก าไรจะมากหรอนอยนนขนอยกบราคาสนคาเปนส าคญ ดงนนดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดผผกขาดอาจไดรบก าไรเกนปกต ก าไรปกตหรอขาดทนกได ซงในกรณทขาดทนการพจารณาวาผ ผกขาดจะท าการผลตตอไปหรอไมผลตตอน นจะใชหลกเกณฑเชนเดยวกบการพจารณาของตลาดแขงขนสมบรณทกประการ ซงสามารถอธบายดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดได 3 กรณดงตอไปน

130

110

100

0

ราคา (บาท)

AC

MC

ปรมาณ 50 70 80

D=AR=P

281

1. ดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดกรณไดรบก าไรเกนปกต

ภาพแสดงท 6.46 ดลยภาพผผกขาดระยะสน ในกรณก าไรเกนปกต

ภาพแสดงท 6.47 ก าไรเกนปกตในตลาดผกขาด

P

C

ATC

MC

D=AR

MR

ปรมาณ


Q

MC ATC

AVC

ราคา

ปรมาณ

P

C

0

Q1

MR D=AR

A

B

282

จากกราฟดงกลาวจะเหนไดวา ราคาขายมากกวาตนทนท าใหผผลตมก าไรเกนปกตเทากบพนทสเหลยม PABC

ภาพแสดงท 6.48 ดลยภาพผผกขาดระยะสนในกรณก าไรเกนปกต

ยกตวอยาง การวเคราะหกรณก าไรเกนปกตในตลาดผกขาด โดยรานขายเสอผกขาดรายหนงขายในราคาและปรมาณทตางกน โดยมรายรบของหนวยผลตในตลาดผกขาด ดงน

ตารางท 6.6 รายรบรานขายเสอในตลาดผกขาด


53 400 21,200 53 - 65 350 22,750 65 1,550

80 300 24,000 80 1,250

ตนทน,รายรบ

ปรมาณ

TR

0 Q3

TC

283

ภาพแสดงท 6.49 กรณก าไรเกนปกตในตลาดผกขาด

จากภาพแสดงท 6.49 จะเหนไดวาในกรณทผผลตมก าไรสงสด จดดลยภาพจะอยทจด B โดยมตนทนตอหนวยเทากบ 55 บาท ปรมาณการผลต 300 หนวย ตนทนรวมเทากบ 16,500 บาท ราคาตอหนวยเทากบ 80 บาท รายรบรวมเทากบ 24,000 บาท ก าไรตอหนวยเทากบ 25 บาท และก าไรรวม 7,500 บาทเปนตน

B

MR

MC

ATC

จ านวนผลต (หนวย)

ตนทน, ราคา (บาท)

80

55

0 D=AR

300

284

2. ดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดกรณไดรบก าไรปกต

ภาพแสดงท 6.50 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณก าไรปกต

ภาพแสดงท 6.51 ดลยภาพผผกขาดระยะสน กรณก าไรปกต

P,C

0 ปรมาณ

MC ATC

D

MR

Q

ตนทน


ปรมาณ

TC

TR

0 Q

285

ภาพแสดงท 6.52 ก าไรปกตในตลาดผกขาด

จากภาพแสดงท 6.52 อธบายไดวา ผผลตขายสนคาไดในราคาเทากบตนทนรวมเฉลย ท าใหผผลตรายนไดรบเพยงก าไรปกต

ยกตวอยาง การวเคราะหกรณก าไรปกตในตลาดผกขาดของโรงงานผลตเงาะอดกระปองผกขาดรายหนง โดยท าการผลตสนคาขายในราคาและปรมาณทตางกน ซงมรายรบของหนวยผลตในตลาดผกขาดดงน

ตารางท 6.7 รายรบของโรงงานเงาะกระปองในตลาดผกขาด


85 1,000 85,000 85 - 70 1,500 105,000 70 20,000

50 2,000 100,000 50 -5,000

จากการวเคราะหกรณก าไรปกตในตลาดผกขาดของโรงงานผลตเงาะอดกระปอง สามารถวาดกราฟแสดงความสมพนธของเสนก าไรเทากบศนยในตลาดผกขาดไดดงน

D=AR

P

Q

ปรมาณ

ราคา

0 MR

MC

ATC

AVC

286

ภาพแสดงท 6.53 ผผลตทไดรบก าไรปกตในตลาดผกขาด

จากภาพแสดงท 6.53 สามารถสรปในกรณทผผลตมก าไรเทากบศนยได โดยราคาดลยภาพเทากบ 50 บาท ปรมาณผลตเทากบ 1,000 หนวย รายรบรวมเทากบ 50,000 บาท ตนทนรวมเทากบ 50,000 บาท และก าไรหรอขาดทนเทากบ 0 บาท จงเรยกไดวาการผลตทก าไรหรอขาดทนเทากบศนยนนม “ก าไรปกต” เทานน

3. ดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดกรณขาดทน ในกรณทผผลตผกขาดนนขาดทนจะสามารถพจารณาได 3 กรณ ไดแก

3.1 ดลยภาพของผผกขาดในระยะส นในกรณทขาดทนแตยงคงท าการผลตตอไปเนองจาก TR > TVC

จ านวนผลต (หนวย) 1,000

D=AR

ตนทน , ราคา (บาท)

C

0

MR

MC

ATC

85

287

ภาพแสดงท 6.54 ระดบราคากรณขาดทนแตยงผลตตอ

จากภาพแสดงท 6.54 จะเหนไดวา ผผลตจะขายสนคาราคา P บาทแตมตนทน E บาทตอหนวย จงท าใหขาดทนหนวยละ EP บาท แตอยางไรกตามราคาทขายยงคงมากกวาตนทนแปรผนเฉลย พราะฉะนนผผลตจะยงคงท าการผลตตอไป

ภาพแสดงท 6.55 ตนทนและรายรบกรณขาดทนแตยงผลตตอ


ปรมาณ

MC ATC

AVC

E

P

0 Q

MR


ปรมาณ

ATC TC

TR

Q

0

288

3.2 ดลยภาพของผผกขาดในระยะสน ในกรณทขาดทนนอยทสด เนองจาก TR = TVC

ภาพแสดงท 6.56 ดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสด

ภาพแสดงท 6.57 ดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสด

C

P

0 Q

MR


ปรมาณ

MCATC

AVC

AR=D

D=AR


ปรมาณ

TVC TC

TR

Q 0

289

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสดของรานขายขาวมนไกผกขาดรานหนงซงจะขายขาวมนไกทกวนในราคาและปรมาณทตางกน โดยมรายรบของหนวยผลตในตลาดผกขาด ดงน

ตารางท 6.8 รายรบของรานขายขาวมนไกในตลาดผกขาด

ราคา

ปรมาณ

รายรบรวม

รายรบเฉลย รายรบเพม

25 950 23,750 25 - 35 850 29,750 35 6,000

55 500 27,500 55 -2,250

จากการการวเคราะหดลยภาพของผผกขาดกรณขาดทนนอยทสด สามารถน ามาวาดกราฟแสดงความสมพนธของเสนขาดทนในตลาดผกขาดไดดงน

ภาพแสดงท 6.58 ผผลตกรณขาดทนในตลาดผกขาด

จ านวน

ตนทน (บาท) MC

AVC

D=AR MR

B

35

25

0

500

ATC

290

จากแสดงท 6.58 จะเหนไดวาในกรณทผผลตในตลาดผกขาดนนขาดทน ถาจดดลยภาพ คอ จด

B ท าใหราคาหนวยละ 25 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 35 บาท ปรมาณการผลตเทากบ 500 หนวย ตนทนรวมเทากบ 17,500 บาท รายรบรวมเทากบ 12,500 บาท ขาดทนหนวยละ 10 บาท ขาดทนรวมเทากบ 5,000 บาท ผผลตจะยงคงท าการผลตตอจนกระทงราคาเทากบตนทนแปรผนเฉลยจงจะหยดการผลต

3.3 ดลยภาพของผผกขาดในระยะส นในกรณทขาดทนและผผกขาดตดสนใจเลกกจการ เนองจาก TR < TVC

ภาพแสดงท 6.59 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณเลกกจการ

ภาพแสดงท 6.60 ดลยภาพผผกขาดระยะสนกรณเลกกจการ

Q


ปรมาณ

MC

ATC

AVC

AR

MR

A

B C

P

0 Q


ปรมาณ

TC

TVC

TR

291

ดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด (Long Run Equilibrium in Monopoly Market) ในการวเคราะหดลยภาพของตลาดผกขาดนนเพอทจะใหไดรบก าไรสงสด ผผกขาดในตลาดผกขาดจะผลต ณ จดซง MC = MR เสมอไมวาจะในดลยภาพระยะสนหรอในระยะยาว แตในดลยภาพระยะยาวนนมปจจยการผลตทกตวเปนปจจยแปรผน กลาวคอสามารถเปลยนการใชปจจยการผลตไดทงในรปของชนดปจจยการผลตและปรมาณปจจยการผลต เพอวเคราะหดลยภาพในระยะยาวนนเสนทน ามาใชประกอบการอธบายดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาดจงเปนเสนตนทนในระยะยาวคอ เสนตนทนเฉลยในระยะยาวและเสนสวนเพมระยะยาว (LMC) ซงจะแทนเสนตนทนตาง ๆ ในระยะสน ทงนในการวเคราะหดลยภาพการแสวงหาก าไรสงสดในระยะสน MC =MR หรอ SMC = SMR โดยท S จะแสดงถงระยะสน เมอวเคราะหดลยภาพระยะยาวจะเปลยนไปเปน LMC = LMRโดยท L แสดงถงระยะยาว และเปลยนจาก P AVC ไปเปน P LAC เชนเดยวกบทกลาวมาแลวในตลาดแขงขนสมบรณ แตเนองจากการเขาอตสาหกรรมของหนวยธรกจรายใหมในตลาดผกขาดไมไดเปนไปโดยเสรเหมอนในกรณของตลาดแขงขนสมบรณ ในระยะยาวผผกขาดจงอาจจะมดลยภาพทไดก าไรเกนปกตหรอก าไรปกตกได และในการวเคราะหดลยภาพระยะยาวของผผกขาดไมวาผผกขาดจะใชโรงงานขนาดใดในการผลตกตามจะยงใชหลกเกณฑในการพจารณาเหมอนกนคอ ระยะยาวผผกขาดจะไดรบก าไรสงสดเมอเลอกท าการผลตในปรมาณการผลตทท าให LMC = MR และเลอกใชโรงงานขนาดท SMC ของโรงงานนนตดกบ MR ดวย ดงนนเงอนไขของดลยภาพในระยะยาวในตลาดผกขาดกคอ SMC

= LMC = MR และ SAC = LAC ดวย ซงแสดงดลยภาพในระยะยาวของผผกขาดไดดงน

ภาพแสดงท 6.61 ดลยภาพผผกขาดระยะยาว กรณไดก าไรเกนปกต

SAC1

ปรมาณ

P

C

0 Q1

B

A

MR

AR

LMC LAC

ตนทน รายรบ

292

ภาพแสดงท 6.62 ดลยภาพผผกขาดระยะยาว

จากภาพแสดงท 6.61 และ 6.62 สามารถอธบายดลยภาพในระยะยาวผผกขาดไดวา ผผกขาดสามารถปรบขนาดของโรงงานใหเหมาะสมกบขนาดการผลตได ซงขนาดของโรงงานทผผกขาดเลอกใชในการผลตในระยะยาวไมจ าเปนตองเปนโรงงานขนาดทเหมาะสมเพยงขนาดเดยว แตอาจเปนโรงงานขนาดทเลกกวาโรงงานทเหมาะสมกได


ขอดและขอเสยของตลาดผกขาด มรายละเอยดดงตอไปน

ขอด 1. ควบคมการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดเปนการสงวนทรพยากรได และกอใหเกดการประหยดตอขนาด เปนการหลกเลยงความสนเปลองจากการมปจจยการผลตกอใหมมาตรฐานของผลผลตเดยวกน

2. ผผลตไดรบก าไรเกนปกต 3. สามารถควบคมคณภาพทรพยากรมนษยในสนคาหรอบรการของประชาชน เชน สาธารณสข การศกษา เปนตน

4. สนคาและบรการบางอยางตองมการผกขาดเพอประโยชนของประชาชน เชน ไฟฟา ประปา เปนตน

Q1

P

C

0 ปรมาณ

ตนทน

A

B

SAC1

LMC

LAC

AR

MR

293

5. กจการบางอยางตองอาศยตนทนการผลตสง จงตองมการออกกฎหมายรบรองการผกขาดเพอใหผผลตสามารถใชทรพยากรทมอยไดอยางมประสทธภาพมากทสด

ขอเสย

1. ผบรโภคเสยเปรยบผผลตดานราคาสนคา และตวเลอกสนคาถกผลตสนคาผกขาดเอาเปรยบจากการทขายสนคาในราคาสง เนองจากสนคาในตลาดนหาสนคาอนทดแทนไดยาก

2. ใชทรพยากรในการผลตทไมมประสทธภาพ ไมสอดคลองกบความตองการของผบรโภค

3. ผผกขาดไมไดรบผลกระทบในกรณทผลตสนคาทไมมประสทธภาพ เนองจากเปนผ เดยวผลต จงท าใหขายสนคาไดเสมอ และไมเกดการพฒนาจากกลไกการแขงขน

4. ก าลงการผลตถกใชไมเตมประสทธภาพ และเกดความไมเสมอภาคในการกระจายรายไดไมเปนธรรม

5. การผกขาดท าใหการผลต เทคนคและเทคโนโลยการผลตไมมการพฒนาและขาดประสทธภาพ

สรป

ตลาดในทางเศรษฐศาสตร หมายถง การทผซอและผขายท าการตกลงซอขาย แลกเปลยนสนคาโดยทผซอและผขายมการตกลงซอขายแลกเปลยนสนคากน การแบงประเภทของตลาดจ าแนกตามวตถประสงคของการด าเนนกจการ แบงเปน 2 ประเภทคอ ตลาดสนคาและบรการ และตลาดปจจยการผลต จ าแนกตามลกษณะการแขงขนของตลาด แบงออกเปน 2 ประเภทคอตลาดแขงขนสมบรณและตลาดแขงขนไมสมบรณ ดลยภาพระยะสนในตลาดแขงขนสมบรณ คอ ชวงเวลาทจ านวนผผลตในตลาดมจ านวนคงท ก าไรหรอขาดทนของหนวยธรกจขนอยกบราคาตลาดของสนคา สวนดลยภาพระยะยาวในตลาดแขงขนสมบรณนนตองอยภายใตขอสมมต คอเงอนไขก าไรสงสด ขอดของตลาดแขงขนสมบรณคอการแขงขนกอใหเกดความเจรญกาวหนาทางการผลตอยางรวดเรวท าใหสงคมมการใชทรพยากรตาง ๆ อยางคมคาเพอใหเกดประสทธภาพทางเศรษฐกจ ขอเสยของตลาดแขงขนสมบรณ คอ การพฒนาสนคาหรอบรการบางอยางเกดความสนเปลองโดยเปลาประโยชน ท าใหมสนคาหรอบรการมหลากหลายรปแบบเกนความจ าเปน และในสวยของตลาดแขงขนไมสมบรณนนหมายถง ตลาดทผผลตสามารถใชอทธพลในการก าหนดราคาและปรมาณผลผลตไดตามใจตนเองในระดบหนง หรอผผลตมความสามารถในการก าหนดราคาตลาดไดตลาดแขงขนไมสมบรณสามารถแบงโดยพจารณาจากจ านวนผซอและจ านวนผขายเปนเกณฑได 3 ประเภทคอ ตลาดผกขาดแทจรง ตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาดซงตลาดผกขาดแทจรง คอ ตลาดทมผขายเพยงหนงรายสนคามลกษณะพเศษ ไมสามารถหาสนคาชนดอนมาใชทดแทนไดลกษณะตลาดผกขาดคอ ปจจยการผลตหรอวตถดบถกครอบครองโดยผขายเพยงรายเดยวผขายมอ านาจผกขาดการขายและมอ านาจในการก าหนดราคาสนคา

294

การวเคราะหตลาดผกขาดสามารถแบงการวเคราะหออกเปน 2 ลกษณะ คอตลาดผกขาดทไมมการควบคมและตลาดผกขาดทมการควบคม กรณตลาดผกขาดทไมมการควบคม ก าไรเกนปกตจดดลยภาพของผผลต อยท MC = MRก าไรปกตรายรบเฉลยจะเทากบตนทนเฉลย (AR = AC) ขาดทนรายรบเฉลยจะต ากวาตนทนเฉลย (AR < AC) สวนกรณตลาดผกขาดทมการควบคมผผลตมเพยงก าไรปกต คอราคาเทากบตนทนเฉลย (P = AC) หรอ (AC = AR) เรยกระดบราคานวา ราคายตธรรม ซงดลยภาพระยะสนในตลาดผกขาดผผกขาดจะผลตทจดซงตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MC = MR) สวนดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด คอSMC = LMC = MR และ SAC = LAC ขอดของการผกขาดคอ ควบคมการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดกอใหเกดการประหยด หลกเลยงความสนเปลองจากการมปจจยการผลต และขอเสยของการผกขาดคอใชทรพยากรในการผลตทไมมประสทธภาพ และสอดคลองกบความตองการของผบรโภคและไมท าใหเกดการพฒนาจากกลไกการแขงขน


1. ตลาดมกประเภท อะไรบาง 2. ตลาดในอดมคตของนกเศรษฐศาสตรมลกษณะอยางไร

3. อธบายลกษณะของตลาดแขงขนสมบรณ

4. ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวตางกนอยางไร

5.ยกตวอยางสนคาทมลกษณะใกลเคยงตลาดแขงขนสมบรณ และวเคราะหจดดลยภาพ ในตลาด

6. จงอธบายลกษณะตลาดผกขาด

7. อปสงคและอปทานในตลาดผกขาดเปนอยางไร

8. อธบายดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดผกขาด

9. ยกตวอยางธรกจทมลกษณะใกลเคยงกบตลาดผกขาด บอกถงขอดและขอเสย

10. รฐมองตลาดผกขาดอยางไร และมวธจดการอยางไร

295

อางอง

ปยะลกษณ สทธเดช. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ภราดร ปรดาศกด. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร

วมล ประคลภพงศ, สมชาย เบญจวรรณ, สรชย ภทรบรรเจด. (2553) . การเงนธรกจ. พมพครงท 16. กรงเทพฯ : วรตน เอดดเคชน.

วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. กรงเทพฯ: บรษททว พรนท จ ากด. วลาส วศนสงวร. (2549) . ตลาดแขงขนสมบรณ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Besanko, D.A. & Braeutigam, R.R. (2006) . Microeconomics. 2 th ed. India: John Wiley & Sons. Christopher P. Thomus.and S. Chartes Maurice, (2008) . Managerial Economics. 9th edition. USA:

McGraw-Hill Companies.Inc

McConnell, C.R. & Brue, S.L. (2005) . Economics: Principles, policies, and polices. 16 th ed. Boston: McGraw- Hill/Irwin.

Rose, P . S. and Marquis, M. H. (2008) . Money and Capital Markets. Boston: McGraw Hill Irwin

จรนทร เทศวานช. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรเบองตน 1. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. จฑามาศ ทวไพบลยวงษ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อนโดไชนา. เดช กาญจนางกร. (2551) . จลเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร. ประยร เถลงศร และพจตร ชาญโกเวทย. (2551) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจย บญนาค และสมคด แกวสนธ. (2550) . จลเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ไพรนทร แยมจนดา. (2547) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: บรษทส านกพมพเอมพนธจ ากด.

ภราดร ปรดาศกด. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รตนา สายคณต และชลลดา จามรกล. (2554) . เศรษฐศาสตรเบองตน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. กรงเทพฯ: บรษททว พรนท จ ากด. Christopher P. Thomus.and S. Chartes Maurice, (2008) . Managerial Economics. 9th edition. USA:


McConnell, C.R. & Brue, S.L. (2005) . Economics: Principles, policies, and polices. 16 th ed. Boston: McGraw- Hill/Irwin.

Lipsey. Richard G. and peter O.Stener. (2002) . Economic. 15hed. New York: Harper and Row

Publisher


เรอง การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคา

ในตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาด


ลกษณะของตลาดผขายนอยราย

เสนอปสงคและการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตในตลาดผขายนอยราย

แบบจ าลองตาง ๆ แบบจ าลองคโน

แบบจ าลองการรวมตวกน

แบบการตงราคาตามผน า การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไรและขาดทน



เสนอปสงคและการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด





การตงราคารปแบบอน ๆ



1. อธบายลกษณะตลาดผขายนอยราย

2. อธบายลกษณะการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตในตลาดผขายนอยราย

3.สามารถอธบายและวเคราะหแบบจ าลองตาง ๆ ในตลาดผขายนอยราย

4. สามารถอธบายดลยภาพระยะสนในตลาดผขายนอยราย

5. สามารถอธบายการก าหนดราคาในตลาดผขายนอยราย

6. สามารถวเคราะหตลาดผขายนอยราย

7. อธบายขอดและขอเสยของตลาดผขายนอยราย

8. อธบายลกษณะตลาดกงแขงขนกงผกขาด

298

9. สามารถเขาใจอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

10. สามารถอธบายและวเคราะหดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

11. สามารถอธบายการก าหนดราคาของตลาดตาง ๆ ในทางปฏบต






4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยางการแขงขนในตลาดผแขงขนนอยราย

5. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนวเคราะหจดดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยราย














บทท 7

การวเคราะหนโยบายและการก าหนดราคา

ในตลาดผขายนอยรายและตลาดกงแขงขนกงผกขาด

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย ตลาดผแขงขนนอยราย หมายถง ตลาดทประกอบดวยผขายตงแต 2 รายขนไป ถามเพยงสองรายจะเรยกอกอยางหนงวา ตลาดผขายสองราย (Duopoly) แตไมวาจะมผผลตกรายกตาม ปรมาณสนคาของผผลตแตละรายจะมสดสวนคอนขางมาก เมอเปรยบเทยบกบสนคาทงหมดในตลาด สนคาอาจมลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนได แตเงอนไขในการเขาสตลาดของผผลตรายใหมไมสามารถเขาสตลาดไดโดยงาย ในความเปนจรงตลาดผแขงขนนอยรายมกเกดจากการผลตทมการลดตนทนของกจการขนาดใหญ เพอใหเกดการประหยดตอขนาด (Economic of Scale) ท าใหผผลตรายยอยไมสามารถเขาสตลาดได ธรกจในตลาดนจงเปนธรกจทมการลงทนสง เชน ธรกจผลตรถยนต ธรกจผลตเครองบน โรงกลนน ามน หางสรรพสนคา โรงงานปนซเมนต เครอขายมอถอ สถานโทรทศน เปนตน เนองจากตลาดผขายนอยรายเปนตลาดแขงขนไมสมบรณทมลกษณะอยระหวางตลาดผกขาดและตลาดกงแขงขนกงผกขาด ซงหนวยธรกจในตลาดผขายนอยรายอาจผลตสนคาทมลกษณะคลายกน (Identical Product) และแขงขนกนทางดานราคา หรออาจผลตสนคาทมลกษณะแตกตางกน (Differentiated Product) และแขงขนกนทางดานคณภาพผลตภณฑและการตลาด ดงนนตลาดผขายนอยรายจงมลกษณะทส าคญซงจะอธบายในหวขอตอไปน

ลกษณะของตลาดผขายนอยราย (Characteristic of Oligopoly) มคณสมบตทส าคญดงตอไปน

1. มผผลตจ านวนนอย และผผลตแตละรายมปฏกรยาโตตอบการกระท าซงกนและกนอยางหลกเลยงไมได

2. สนคาอาจมลกษณะคลายกนหรอมลกษณะตางกนแตสามารถทดแทนได

3. สวนแบงการตลาดของผผลตแตละรายมสดสวนสง โดยมการก าหนดราคาแบบการรวมตวกนในตลาด และเกดการประหยดตอขนาด

4. มการกดกนการเขาสตลาดของผผลตรายใหมคอนขางสง ตลาดผแขงขนนอยรายสามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบ คอ ตลาดผแขงขนนอยรายทสนคาเหมอนกน และตลาดผแขงขนนอยรายทสนคาตางกน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1. ตลาดผแขงขนนอยรายทมสนคาเหมอนกน (Homogeneous Oligopoly) เปนตลาดทผขายมการขายสนคาทเหมอนกน (Homogeneous Product) หรอไมมความแตกตางในมมมองผบรโภค เรยกวา ตลาดผขายนอยรายทแทจรง (Pure Oligopoly) เชน แกสหงตม ปมน ามน เครองดมชาเขยว เบยร เปนตน

300

ในตลาดผแขงขนนอยรายทสนคาเหมอนกนน ผแขงขนจะด าเนนกลยทธการแขงขนโดยไมใชราคาเปนหลก (Non-Price Competition) แตจะแขงขนกนทความแตกตางในดานบรการ การโฆษณาหรอสงเสรมการขายเปนหลก เพอใหเกดความแตกตางของสนคาในมมมองผบรโภค สาเหตทผผลตในตลาดผ แขงขนนอยรายไมนยมใชกลยทธการแขงขนดานราคา เนองจากการแขงขนกนลดราคา มกโตตอบกนดวยการลดราคา ท าใหผลก าไรรวมของทงคลดลงและการลดราคายงท าใหมผลเสยตอภาพลกษณของสนคาอกดวย

2. ตลาดผแขงขนนอยรายทมสนคาแตกตางกน (Differentiated Oligopoly) เปนตลาดทผผลตมการขายสนคาทแตกตางกนในมมมองของผ บรโภค แตสามารถใชทดแทนกนได เชน รถยนต เครองปรบอากาศ เปนตน ในตลาดผแขงขนนอยรายทสนคาแตกตางกนน จะนยมใชการแขงขนโดยใชราคาเปนหลก

ดงนนจงสรปไดวา ในตลาดแขงขนนอยรายนนประกอบไปดวยผแขงขนจ านวนไมมาก ผผลตจงผลตสนคานอยกวาขนาดการผลตทมประสทธภาพ ซงเปนระดบผลผลตทนอยกวาระดบต าทสดของเสนตนทนเฉลยระยะสนและระยะยาว หนวยธรกจแตละรายมสวนแบงตลาดมากและขนอยซงกนและกน (Interdependence) ท าใหการเปลยนแปลงการผลตของผผลตแตละราย สงผลกระทบตออปสงคและอปทานของราคา รวมทงก าไรของผผลตรายอนในตลาดดวย จงท าใหการแขงขนระหวางผแขงขนนนมความรนแรง เมอผขายรายหนงมการเปลยนแปลงราคาหรอจ านวนผลผลตจะกระทบตอผแขงขนรายอนในตลาดทนท และผขายรายอนจะมการตอบโตเชนกน ดงนนการตดสนใจเปลยนการผลตแตละครงของผแขงขนทอยในตลาดผขายนอยรายจงตองค านงถงผลกระทบและการโตตอบของผผลตรายอนในตลาดดวย เชน ธรกจรานกาแฟในชมชนหนงมทงหมด 3 ราน หากรายหนงลดราคาสวนแบงตลาดจะเพมขนและก าไรจะมากขน จงท าใหรายอนตองลดราคาแขงเชนเดยวกน

เสนอปสงคและการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตในตลาดผขายนอยราย เนองจากการก าหนดราคาและปรมาณผลผลตในตลาดผขายนอยราย (Determination Of Prices

and Outputs Under Oligopoly) จะก าหนดราคาและปรมาณผลผลตทระดบตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพมซงเปนระดบทไดรบก าไรสงสด และลกษณะเสนอปสงคมความชนเปนลบ ลดลงจากซายไปขวา ซงจะมลกษณะทเชนเดยวกบตลาดผกขาด และนอกจากเงอนไขก าไรสงสด การก าหนดราคาและปรมาณผลผลตในตลาดผขายนอยราย ผขายจะก าหนดโดยการพจารณาการโตตอบของผผลตรายอนในตลาดดวย เนองจากผผลตแตละรายจะทราบอปสงคทชดเจนในตลาด ท าใหสามารถก าหนดราคาและปรมาณผลผลตได แตถาผผลตไมทราบอปสงคทชดเจนจะไมสามารถก าหนดราคาหรอปรมาณผลผลตได ซงในทางปฏบตนนผขายในตลาดผแขงขนนอยรายยงมการรวมตวกนก าหนดราคาหรอตงราคาตามผผลตรายใหญ ท าใหผขายไมสามารถไดรบก าไรสงสดทกครง

301

ดงนนการก าหนดราคาและจ านวนผลผลตจงไมสามารถก าหนดไดแนนอนในตลาดผกขาดนอยราย เชน ถาผผลตรายหนงลดราคาสนคาของตน ปรมาณการขายทจะเปลยนแปลงไปจะขนอยกบการกระท าโตตอบของผผลตอน คอ ปรมาณการขายจะเพมขนมากถาผผลตอนขายในราคาเดม แตถาผผลตลดราคาตามลงมาปรมาณขายจะไมเพมมากนก และปรมาณขายจะลดลงกวาเดมถาผผลตอนท าการตดราคา เมอผผลตแตละรายไมมอสระในการก าหนดราคา ในทางปฏบตผผลตมกจะรวมตวกนในการก าหนดราคาสนคาหรอตงราคาตามผน า (Price Leader) ท าใหในตลาดไมมการแขงขนในเรองราคา เพราะการแขงขนลดราคาจะท าลายประโยชนของผผลตทกราย ทงการรวมตวกนก าหนดราคาสนคาอาจเปนทางการ (Formal Collusion) หรอไมเปนทางการ (Informal Collusion) ยกตวอยาง การก าหนดราคาและปรมาณผลผลตในตลาดผขายนอยรายของอตสาหกรรมหนงสอพมพในประเทศไทย โดยผประกอบการในอตสาหกรรมหนงสอพมพรายวนฉบบภาษาไทยม จ านวน 16 ราย อยในรปแบบบรษทจ ากด (มหาชน) 6 ราย บรษท จ ากด 10 ราย ออกหนงสอพมพจ านวน 25 รายชอ มมลคาของสนทรพยในอตสาหกรรมหนงสอพมพอย ทประมาณ 17,752 ลานบาท ผ ประกอบการในอตสาหกรรมหนงสอพมพมจ านวนนอย จงสงผลใหมลคาสนทรพยรวมของอตสาหกรรมหนงสอพมพตอ (GDP) มสดสวนทนอยลงไปดวย โดยสาเหตทผ ประกอบการในอตสาหกรรมมจ านวนนอยเนองจากอตสาหกรรมตองลงทนสง ผประกอบการทจะอยไดตองอาศยปจจยภายในคอ การวางแผนทด ผ บรหารตองมวสยทศนและวธการระดมทนจ านวนมาก จงท าใหผประกอบการมแนวโนมเปนบรษทจ ากด (มหาชน) มากขน ซงปจจบนสดสวนบรษทจ ากด ตอบรษทจ ากด (มหาชน) อยท 62 เปอรเซนต และจากการสมภาษณมหลายบรษททเปนผประกอบการขนาดกลางและก าลงมโครงการทจะเขาสตลาดหลกทรพย เพอระดมทนในการด าเนนกจการแขงขนกบผประกอบการรายใหญในตลาดดานตาง ๆ เชน พฤตกรรมการแขงขนดานราคา จงเปนการตงราคาทเนนการขายสนคาในราคาต า เพอการกระจายขาวสารสผอานอยางกวางขวาง ถงแมจะไมมสงครามการตดราคาอยางดเดอด แตการตงราคาต ากวาทนในระยะเวลาทนานเปรยบเสมอนสงครามเยนดานราคาของอตสาหกรรมหนงสอพมพไทย และเปนอปสรรคของผประกอบการรายใหมทตองการเขาสตลาด นอกจากนยงมการตงราคาเชงซอนในรปแบบของการขายใหสมาชกและลกคาทวไป โดยสมาชกจะไดราคาทต ากวาการซอปลกทวไป นอกจากนมการตงราคาเลอกปฏบตในรปแบบของการขายหนงสอพมพแตละประเภทในราคาทตางกน เชน หนงสอพมพแนวเศรษฐกจและแนวกฬา จ าหนายในราคาสงกวาหนงสอพมพขาวชมชน ทงนจากการศกษาพฤตกรรมของหนวยผลตในตลาดผขายนอยรายมหลายลกษณะ จงท าใหมแบบจ าลองหลายแบบทน ามาอธบายพฤตกรรมเหลานน ซงแบบจ าลองตาง ๆ ทน ามาอธบายจะมความเหมาะสมส าหรบวชาเศรษฐศาสตรจลภาคในระดบเบองตนเทานน ซงสามารถอธบายไดในหวขอตอไป

302

แบบจ าลองตาง ๆ แบบจ าลองทน ามาอธบายเพอศกษาพฤตกรรมของหนวยผลตในตลาดผขายนอยรายนน มดงตอไปน

แบบจ าลองเสนอปสงคหกมม (Kinked Demand Curve) แบบจ าลองเสนอปสงคหกมมนนถกคดคนโดย พอล สวซ (Pual M.Sweezy) ซงจะอธบายถงราคาตามลกษณะความยดหยนทสามารถพบไดในแบบจ าลองของตลาดผขายนอยรายหลายแบบ ราคาสนคาในตลาดถกก าหนดตายตว (Price Rigidity) ไมเปลยนแปลงงายตามการเปลยนแปลงของอปสงคและอปทานเปนตวก าหนดของราคา ทงนแบบจ าลองอปสงคหกมมเปนแบบจ าลองทมขอสมมตฐานวา ราคาสนคาในตลาดผขายนอยรายจะไมเปลยนแปลงตามการเปลยนแปลงของอปสงคและอปทานเพยงอยางเดยว โดยจะมการเปลยนแปลงตามการตอบโตกนของผขาย และอปสงคของตลาดผขายนอยรายสามารถอธบายไดดวย เสนอปสงคหกมม (Kinked Demand Curve) ทเปนลกษณะเสนตรงและมการหกมม ท าใหเสนอปสงคมความยดหยนไมเทากน เนองจากมความแตกตางระหวางการขนราคาและการลดราคา ซงขนอยกบการตอบโตกนของผขาย ถาผผลตรายหนงลดราคาสนคาผผลตรายอนในตลาดจะลดราคาเชนกน แตถาผผลตรายหนงขนราคาผผลตรายอนจะไมขนราคาตาม ดงภาพแสดงท 7.1

ภาพแสดงท 7.1 เสนอปสงคหกมม

เนองจากเสนอปสงคหกมมเกดจากการแขงขนของผขายในตลาดผขายนอยราย ทผขายรายหนงมการเปลยนระดบราคาของสนคา ท าใหผขายอกรายตองมการโตตอบกนทางดานราคาเชนกน ภายใตสมมตฐานดงตอไปน

1. เมอผผลตรายหนงขนราคา ผผลตรายอนในตลาดจะไมขนราคาตาม ท าใหสวนแบงการตลาดลดลงอยางมากทนท เสนอปสงคชวง AP จะมความยดหยนมาก (Elastic)

A

P P

ราคา

0 ปรมาณ

D

ยดหยนมาก

ยดหยนนอย

303

2. เมอผผลตรายหนงลดราคา ผผลตรายอนในตลาดจะลดราคาเชนกน ท าใหสวนแบงการตลาดของผผลตแตละรายคงท เสนอปสงคชวง PD จะมความยดหยนนอย (Inelastic) 3. ในการแขงขนทไมมการโตตอบกน ราคาจะอยทจด P เปนจดทเสนอปสงคจะไมมความยดหยน (Perfectly Inelastic) จากสมมตฐานของเสนอปสงคทมการหกมมนน เสนอปสงคจงเกดจากผผลตแตละรายแขงขนกนดวยราคา ถาผผลตรายใดรายหนงเพมราคาสนคา โดยมความหวงวาถาสวนแบงตลาดเทาเดมท าใหรายไดของตนเพมขน แตผขายรายอนไมขนราคาตามจะท าใหปรมาณขายของตนลดลง ในขณะเดยวกนถาผผลตรายหนงลดราคาสนคาของตนเพอใหขายสนคาไดเพมขน แตปรากฏวาผผลตรายอนกลบลดราคาดวยจะท าใหปรมาณการขายเพมไมมากนก ดงนนจากการเพมหรอลดราคาจะมผลท าใหเสนอปสงคหกมมมลกษณะดงภาพแสดงท 7.2

ภาพแสดงท 7.2 เสนอปสงคหกมม

จากภาพแสดงท 7.2 ก าหนดใหเสน AD เปนเสนอปสงคของสนคาในตลาดผขายนอยราย และราคาทผผลตแตละรายเสนอขายในตลาดเทากบ P0 (จด P) ถาผผลตรายใดรายหนงลดราคาจาก P0 เปน P1 เพอทจะขายสนคาใหเพมจาก Q0 เปน Q3 แตปรากฏวาผผลตรายอนลดราคาตาม ท าใหปรมาณขายของตนเพมเพยง Q2 สวนทเหลอจะถกเฉลยไปยงผผลตรายอนทลดราคาดวย แตในทางตรงขามถาผผลตรายหนงขนราคาสนคาจาก P0 เปน P2 ผผลตรายอนไมขนราคาตาม ท าใหปรมาณขายของตนจะลดลงอยางเตมทเทากบ Q1 ดงนนเสนอปสงคของผผลตจงเปนเสนหกมม

ปรมาณ

ราคา า

A

P

B

P2

P0

P1

0 Q1 Q0 Q2 Q3

D

D’

304

ภาพแสดงท 7.3 ดลยภาพของผผลตในตลาดผแขงขนนอยราย

จากภาพแสดงท 7.3 ถงการหาเสนรายรบสวนเพม (MR) ซงแบงไดเปน 2 ชวง คอ AB และ CM

โดยเสนอปสงคมการหกมมทจด P ซงเปนระดบราคาสนคาในตลาด การทเสนอปสงคหกมมจะท าใหเสนรายรบสวนเพมเกดการขาดตอน ณ ระดบราคาตลาดเชนกนคอท จด B และ จด C อยางไรกตามผผลตยงคงผลตทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพมหรอ MC = MR ถาตนทนสวนเพมตดกบรายรบสวนเพมในชวงทรายรบสวนเพมขาดตอน จะแสดงถงตนทนปกตของผผลต แตถาหากตนทนเพมตดกบรายรบเพมในชวงทรายรบสวนเพมไมขาดตอนในชวง AB จะแสดงถงตนทนทสงเกนปกต หรอถาตนทนสวนเพมตดกบรายรบสวนเพมในชวง CM แสดงถง ตนทนทต ากวาปกต เมอผผลตตงราคาทจด B ตรงทอปสงคนนหกมมผผลตจะไดรบก าไรสวนเกนหรอก าไรปกตในระยะสนซงเปนราคาทมากกวาตนทนผนแปรเฉลยของสนคา และในต าแหนงหกมมของอปสงคไมวาตนทนจะเพมหรอลดจะไมสงผลมาถงการก าหนดราคาสนคาทอย ณ จดอปสงคหกมม แตในระยะยาวผผลตสามารถปรบเปลยนขนาดของกจการตามตองการได ดงนนผผลตจงสามารถปรบเปลยนตนทนไดตราบใดทยงคงท าใหตนทนสวนเพมตดกบรายรบสวนเพมอยในชวงทขาดตอนโดยผผลตจะไดก าไรสงสดตามเดม ท าใหในระยะสนผผลตในตลาดผแขงขนนอยรายไดรบก าไรเกนปกต ก าไรปกต หรอขาดทนไดเชนกนขนอยกบเสนตนทนเฉลยของผผลตแตละรายเมอเทยบกบระดบราคาตลาด


ปรมาณ M, MR Q0 0

P0

A P

B

C

D = AR

MC

AC

305

ดลยภาพระยะสนของผผลตในตลาดผขายนอยราย

เนองจากดลยภาพระยะส นของตลาดผขายนอยรายเกดขนทระดบราคาและปรมาณผลผลตเพอใหไดก าไรสงสด หรอ MC = MR แตการทเสนอปสงคเปนเสนหกมม ณ ราคาตลาดขณะนนท าใหเสนรายรบสวนเพมขาดตอน ดงนนราคาขายและปรมาณผลผลตจงคอนขางคงท ณ ระดบทเสนอปสงคหกมม ซงเปนผลจากการทเสนตนทนตดกบเสนรายรบสวนเพมในชวงทขาดตอน ซงจะแสดงดงภาพแสดงท 7.4

ภาพแสดงท 7.4 ดลยภาพระยะสนของผผลตในตลาดผขายนอยรายกรณไดก าไรสงสด

จากภาพแสดงท 7.4 แสดงใหเหนวาเสนตนทนเฉลยอยต ากวาราคา ท าใหผผลตไดก าไรเกนกวาปกตในระยะสน และเกดเสนอปสงคหกมม ณ จด P ระดบราคา P0 และเสน MR ขาดตอนในชวง BC

ผผลตจะไดรบก าไรสงสด เมอก าหนดปรมาณผลผลต ณ ระดบทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม ในชวงทรายรบสวนเพมขาดตอนปรมาณผลผลตคอ Q0 และราคาขายคอ P0 ซงเปนระดบราคา ณ จดหกมมพอด

จากการศกษาแบบจ าลองอปสงคหกมมในอดตนนไดรบความนยมมาก แตในระยะตอมาความนยมกลบลดลงเนองจากไดรบการวจารณจดออนหลายอยาง แมวาทฤษฎเสนอปสงคหกมมแจะสามารถอธบายไดวาราคาตลาดคอนขางคงท แตไมสามารถอธบายไดวาระดบราคาคงทถกก าหนดขนมาไดอยางไร พรอมกบขอสมมตทวาถาผผลตรายหนงมการขนราคาผผลตรายอนจะไมขนราคาตาม แตถาผผลตรายหนงมการลดราคาผผลตรายอนจะลดราคาตาม ซงเปนขอสมมตฐานทไมถกตองเสมอไป ท า


ปรมาณ

MC

AC

AVC

D = AR =P

P0

0 Q0

MR

P

B

C

306

ใหมการศกษาแบบจ าลองอนทสามารถอธบายพฤตกรรมของผผลตในตลาดผขายนอยรายไดด กวา เนองจากมผวจารณวาแบบจ าลองเสนอปสงคหกมมไมคอยสอดคลองกบความเปนจรง

ยกตวอยาง การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยรายของบรษทบางกอก จ ากด ไดดงน

ภาพแสดงท 7.5 ดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยรายของบรษท บางกอก จ ากด

จากภาพแสดงท 7.5 การวเคราะหดลยภาพในตลาดผขายนอยราย จดดลยภาพของเสนอปสงค คอจด B ราคาตอหนวยเทากบ 50 บาท รายรบรวมเทากบ 100,000 บาท ตนทนตอหนวยคอเสน ATC เทากบ 30 บาท ตนทนรวมเทากบ 60,000 บาท ตนทนแปรผนตอหนวยคอเสน AVC เทากบ 10 บาท ตนทนแปรผนรวม 20,000 บาท ตนทนคงทตอหนวยเทากบ 20 บาท ตนทนคงทรวม 40,000 บาท ดงนนบรษทบางกอก จ ากด จะมก าไรเทากบ 40,000 บาท


ปรมาณ

B

MR

D =AR

AVC

ATC

MC

2,000 0

10

30

50

307

ยกตวอยาง การวเคราะหจดดลยภาพของบรษทยกจง อนเตอรเนชนแนล จ ากด ในตลาดผ แขงขนนอยรายไดดงน

ภาพแสดงท 7.6 ดลยภาพในตลาดผแขงขนนอยรายของบรษท ยกจง จ ากด

จากภาพแสดงท 7.6 เปนการวเคราะหดลยภาพในตลาดผขายนอยราย โดยเสนอปสงคของตลาดผขายนอยราย ณ จดดลยภาพคอจด B ราคาตอหนวยเทากบ 70 บาท รายรบรวมเทากบ 133,000 บาท ตนทนตอหนวยคอเสน ATC เทากบ 35 บาท ตนทนรวมเทากบ 66,500 บาท ตนทนแปรผนตอหนวยคอเสน AVC เทากบ 15 บาท ตนทนแปรผนรวม 28,500 บาท ตนทนคงทตอหนวยเทากบ 20 บาท ตนทนคงทรวม 38,000 บาท จงท าใหบรษทยกจง อนเตอรเนชนแนล จ ากด มก าไร เทากบ 38,000 บาท


ปรมาณ

MR

0 1,900

15

B

MC

ATC

AVC

D = AR

70

35

308

ยกตวอยาง การวเคราะหจดดลยภาพการผลตสนคาชนดหนงของบรษท สยามเอนจเนยรง จ ากด ในตลาดผแขงขนนอยราย แสดงไดดงภาพแสดงท 7.7

ภาพแสดงท 7.7 ดลยภาพการผลตสนคาในตลาดผแขงขนนอยราย

จากภาพแสดงท 7.7 การวเคราะหดลยภาพในตลาดผขายนอยรายบรษท สยามเอนจเนยรง จ ากด จะมก าไรเนองจากเสนอปสงคหกมมของตลาดผขายนอยรายทจดดลยภาพคอจด B เกดขนท (MC = MR) ราคาตอหนวยเทากบ 40 บาท รายรบรวมเทากบ 64,000 บาท ตนทนตอหนวย (ATC) เทากบ 38

บาท ตนทนรวมเทากบ 60,800 บาท ตนทนแปรผนตอหนวย (AVC) เทากบ 30 บาท ตนทนแปรผนรวม 48,000 บาท ตนทนคงทตอหนวย (ATC – AVC = AFC) เทากบ 8 บาท ตนทนคงทรวม 12,800 บาท ดงนนบรษท สยามเอนจเนยรง จ ากด มก าไร ณ จดดลยภาพเทากบ 12,800 บาท

แบบจ าลองคโน (Cournot Model)

เนองจากตลาดผขายนอยรายนนมลกษณะสนคาทมทงสนคาทเหมอนกนและตางกน ผผลตในตลาดนอาจมการรวมตวกนหรอแขงขนกได พฤตกรรมของผผลตรายหนงจงสามารถกระทบผผลตรายอนได ท าใหรปแบบการก าหนดราคาในตลาดนมความซบซอน เสนอปสงคของผขายนอยรายไมสามารถก าหนดไดแนนอนขนอยกบการโตตอบของผผลตรายอนในตลาด ตลาดผขายนอยรายจงมการก าหนดราคาในรปแบบอน ในทางปฏบตผผลตในตลาดผขายนอยรายมกจะไมแขงขนกนในดานราคา

B


ปรมาณ 1,600

MR

D = AR

ATC

AVC

MC

30

40

38

0

309

สนคา ผผลตอาจมการรวมมอกนเพอใหผผลตแตละรายไดก าไรมากทสด และไมมผผลตรายใหมเขามาในตลาดไดดวยแบบจ าลองคโน (Cournot Model) วธการตงราคาตามผน า (Price Leadership) หรอการรวมตวกนก าหนดราคา (Collusion) ซงในหวขอนจะเปนการอธบายลกษณะของแบบจ าลองคโนดงตอไปน

แบบจ าลองคโน (Cournot Model) เปนแบบจ าลองทใชอธบายตลาดผขายนอยราย โดยชอของแบบจ าลองนมาจากชอนกเศรษฐศาสตรชาวฝรงเศส (Augustin Cournot) ทไดเสนอรปแบบการวเคราะหขนในป ค.ศ. 1838 ซงใหความส าคญกบปฏกรยาโตตอบของผแขงขนในตลาดเปนหลก โดยสมมตฐานแบบจ าลองคโนมดงน

1. มผผลตสองราย

2. ผผลตทงสองรายตองการก าไรสงสด

3. การเปลยนแปลงปรมาณการผลตของผผลตทงสองมผลกระทบตอกน

4. สนคาของผผลตทงสองมลกษณะเหมอนกน

เนองจากแบบจ าลองคโนก าหนดใหมผผลตทงสองเปนผผกขาดทตองการท าก าไรสงสดโดยพจารณาจากสวนแบงทเหลอในตลาด ดลยภาพของแบบจ าลองนจะเขาสจดทมเสถยรภาพ และหนวยผลตทงสองรายจะขายสนคาไดในปรมาณทเทากน ซงปรมาณการผลตจะพบวาปรมาณการผลตของตลาดนจะมากกวาตลาดผกขาด และในสวนราคาดลยภาพของตลาดนจะต ากวาระดบราคาในตลาดผกขาดแตจะสงกวาระดบราคาในตลาดแขงขนสมบรณ ดงภาพแสดงท 7.8

ภาพแสดงท 7.8 แบบจ าลองของคโน


LRAC = MC = LRIS

D

ปรมาณ

P2

P3

P1

0 Q2 Q3

MR

Q1

310

จากภาพแสดงท 7.8 ก าหนดใหเสนอปสงคและเสนรายรบเพมมความชนเปนลบ โดยใหเสนตนทนเฉลยระยะยาว เสนตนทนเพมและเสนอปทานของอตสาหกรรมในตลาดระยะยาวเปนเสนตรงขนานกบแกนนอน ดลยภาพในตลาดผกขาดจะเกดขน ณ ระดบราคาเทากบ P2 และปรมาณเทากบ Q2 แตดลยภาพในแบบจ าลองของคโนจะเกดขน ณ ระดบปรมาณเทากบ Q3 โดยท Q = (2Q1/3) ซงสวนแบงตลาดของผผลตทงสองรายจะเทากน และผผลตทงคจะก าหนดราคา ณ ระดบ P3 ในขณะทดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณจะเกดขน ณ ระดบราคาเทากบ P1 และปรมาณเทากบ Q1

ยกตวอยาง การวเคราะหจดดลยภาพแบบจ าลองของคโนโดยก าหนดใหเสนอปสงคและเสนรายรบเพมส าหรบรานขายคกกแหงหนง มตนทนเฉลยระยะยาว เสนตนทนเพมและเสนอปทานของอตสาหกรรมในระยะยาวคงท ซงดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณจะเกดขน ณ ระดบราคาเทากบ 100

บาทและปรมาณเทากบ 1,200 กลอง ขณะทดลยภาพในตลาดผกขาดจะเกดขน ณ ระดบราคาเทากนและปรมาณเทากบ 900 กลอง สามารถน าวาดกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 7.9 ดลยภาพในแบบจ าลองของคโน

จากภาพแสดงท 7.9 สามารถอธบายไดวาดลยภาพในแบบจ าลองของคโนจะเกดขน ณ ระดบปรมาณเทากบ 800 = [2 x (1200/3) ] ซงสวนแบงตลาดของผผลตทงสองรายจะเทากนและผผลตทงคจะก าหนดราคา ณ ระดบ 110 บาท

ราคา

100

0 900 800

MR

1,200

D

LRAC = MC = LRIS

ปรมาณ

120

110

311

ยกตวอยาง การวเคราะหของแบบจ าลองคโนซงผผลตแตละรายในตลาดตงสมมตฐานวา ปรมาณการผลตของคแขงขนมจ านวนคงท แลวด าเนนการผลตสนคาของตนภายใตการโตตอบของผผลตรายอน สามารถอธบายไดดงน

ภาพแสดงท 7.10 การก าหนดปรมาณการผลตในแบบจ าลองของคโน

จากภาพแสดงท 7.10 จะเหนไดวาเสนอปสงคของตลาดคอ เสน D1 โดยเรมแรกผผลตรายทหนงคาดวาผผลตรายทสองไมผลตสนคาออกจ าหนายเลย เสนอปสงคของตลาดซงเทากบ D1 จงเปนเสนอปสงคของผผลตรายทหนงดวยและตนทนหนวยสดทายของผผลตรายทหนงมคาคงทดวย ปรมาณการผลตทท าก าไรสงสด จงท าใหผผลตรายทหนงจะอย ณ จดท MC = MR1 ซงเทากบ 500 หนวย แตถาผผลตรายทหนงคาดวาผผลตรายทสองจะผลตสนคาออกจ าหนาย 500 หนวยเชนกน เสนอปสงคของผผลตรายทหนงจะเลอนระดบลดลงเปลยนจากเสน D1 เปน D2 และจดผลตกจะเปลยนไปอย ณ จดท MC = MR2 ซงเทากบ 250 หนวย ดงนนจงท าใหปรมาณการผลตทท าก าไรสงสดใหแกผผลตรายหนงในกรณนลดลงตามล าดบของการคาดคะเนถงปรมาณการผลตของผผลตรายทสอง

แบบจ าลองการรวมตวกน เนองจากตลาดผขายนอยรายแตละรายมอ านาจใกลเคยงกน จงเกดการรวมตวกนของผผลตเขาดวยกนในตลาดเพอตกลงราคารวมกน อาจเปนการรวมตวกนอยางเปดเผย (Formal Collusion) หรอเปนการรวมตวกนอยางไมเปดเผย (Informal Collusion) แตมจดประสงคเดยวกนคอ ตงราคาทท าใหผผลตไดรบก าไรรวมสงสดทปรมาณผลผลตรวมทงกลม ณ จดทตนทนเพมของทงกลมเทากบรายไดเพมของ

MC

D1

MR2 MR1

ปรมาณสนคา 0 250 500 1,000

D2


312

ทงกลม ผผลตแตละรายจะแบงสดสวนการผลตตามขอตกลงและขายสนคาในราคาทก าหนดขน ซงจะสามารถอธบายการก าหนดราคาของผขายนอยรายจากแบบจ าลองการรวมตวกนไดดงน

แบบจ าลองการรวมตวกน (The Collusion) เปนแบบจ าลองในก าหนดราคา โดยมสมมตฐานวาผผลตแตละรายจะกระท าตนเหมอนกบหนวยธรกจเพยงหนวยเดยวในตลาด เกดขนเมอหนวยธรกจทกรายตกลงรวมมอกนในการด าเนนนโยบายเดยวกน เพอลดปรมาณการผลต และเพมราคาสนคา จะท าใหก าไรรวมของกลมสงสด ดงนน ปรมาณการผลตทงหมดจะเกดขนเมอรายรบสวนเพมของกลมเทากบตนทนสวนเพมของกลม และผผลตหนวยแตละรายจะไดรบการจดสรรโควตาการผลตตามขอตกลง โดยขายสนคาในราคาทกลมไดก าหนดไว การกระท าดงกลาวนเปรยบเสมอนพฤตกรรมของผผลตในตลาดผกขาด การรวมกลมธรกจเพอก าหนดราคาและปรมาณการผลต เรยกวา คารเทล (Cartel) ยกตวอยาง การก าหนดราคาในตลาดผแขงขนนอยรายของอตสาหกรรมน ามน ซงประกอบดวยหนวยธรกจจ านวน 15 รายแตละรายมก าลงการผลต 10 ลานบารเรล ปรมาณการผลตทงหมดเทากบ 150

ลานบารเรล ดงนนจะเปนไปตามกลไกตลาด ดงภาพแสดงท 7.11

ภาพแสดงท 7.11 การก าหนดราคาในตลาดผแขงขนนอยรายของอตสาหกรรมน ามน

จากภาพแสดงท 7.11 อธบายไดวาราคาน ามนในตลาดโลกเทากบ 10 เหรยญสหรฐตอบารเรล ณ ระดบราคาดงกลาว หนวยธรกจแตละรายจะผลตน ามน 10 ลานบารเรลตอวน หากหนวยธรกจตดสนใจรวมกลมเพอลดก าลงการผลตน ามนลง โดยมขอตกลงวาใหหนวยธรกจแตละราย ลดก าลงการผลตของตนลงรอยละ 20 หรอลดลงรายละ 2 ลานบารเรลตอวน เปรยบเหมอนกบตลาดผกขาด และเสนอปทาน (S) ของตลาดคอผลรวมของเสนตนทนสวนเพมในหนวยธรกจทง 15 ราย เมอราคาน ามนเทากบ 20 เหรยญสหรฐตอบารเรล จะท าใหหนวยธรกจแตละรายจะมก าไรเพมขน

ราคา

ปรมาณ (ลานบารเรลล)

S = MC

D

0

10

20

313

ยกตวอยาง การวเคราะหตามแบบจ าลองการรวมตวกนของบรษท Jame และบรษท Sam โดยมการตกลงทจะรวมกลมกนก าหนดราคาสนคาของตน บรษท Jame มการผลตสนคาประมาณ 170.57

หนวย และบรษท Sam มการผลตสนคาประมาณ 284.29 หนวย ซงตกลงราคาขายรวมกนเทากบ 545.14

บาทตอหนวย ทงสองบรษทตองการใหไดก าไรสงสดคอ MC = MR สามารถวาดกราฟพรอมวเคราะหไดดงน

ภาพแสดงท 7.12 แบบจ าลองการรวมตวกน

จากภาพแสดงท 7.12 บรษท Jame และบรษท Sam เมอมการรวมมอกนจะเหนไดวาตนทนการผลตของบรษท Jame และบรษท Sam โดยท MCJ และ MCS เปนเสนตนทนสวนเพมของหนวยผลต บรษท Jame และบรษท Sam ผลรวมของ MCJ และ MCS ตามแนวนอนคอเสน MCT ซงเปนตนทนสวนเพมของกลม เสน DC คอเสนอปสงคของตลาด เสน MR เปนรายรบของกลมผผลต เพอใหมก าไรสงสด กลมผผลตจะผลตสนคาในปรมาณ 454.86 หนวย และขายในราคาหนวยละ 545.14 หนวย ปรมาณการผลตนถกจดสรรใหสมาชกผลตตามประสทธภาพของแตละราย โดยปรมาณการผลตของแตละรายจะตรงกบระดบท MC เทากบระดบ MR ของกลม นนคอ หนวยผลตบรษท Jame จะผลต 170.57 หนวยและหนวยผลตบรษท Sam จะผลต 284.29 หนวย โดยทผลรวมของทงสองรายนจะเทากบ 454.86 หนวย ซงเปนผลผลตรวมของกลมพอด

ดงนนจากแบบจ าลองการรวมตวกน (The Collusion) ผผลตเหลานจงท าขอตกลงโดยลดการผลตและเพมราคาขาย ท าใหผผลตแตละรายไดรบก าไรมากขน รปแบบการรวมตวกนก าหนดราคาจะประสบความส าเรจได โดยมเงอนไขคออปสงคของสนคาจะตองไมมความยดหยน เนองจากสนคาท

J

C

M

P P

170.57

284.29 0

545.14 S

AC AC MCSJ

Q

P

Q 454.86

MR

D

C

E

PC T

MC MC

Q

ผผลต Jame ผผลต Sam การรวมตวกน

314

ทดแทนไดงายผบรโภคจะหนไปบรโภคสนคาอนทดแทน และสมาชกแตละรายในแบบจ าลองนจะตองท าตามขอตกลงอยางเขมงวด

แบบการตงราคาตามผน า แบบจ าลองการตงราคาตามผน า (Price Leadership) เปนแบบจ าลองทเกดขนจากการก าหนดราคาเพอใหไดรบก าไรสงสดรวมกน ภายใตการก าหนดราคาตามผน า (Price Leadership) ซงผน านอาจเปนผทมตนทนการผลตต าทสด (Low Cost Firm) หรอเปนผผลตรายใหญ (Dominant Firm) เมอในตลาดผขายนอยรายมผผลตทมอ านาจสงกวารายอนจะถกเรยกวา “ผน า” ซงผน าในตลาดผขายนอยรายนนจะเปนผก าหนดราคาและปรมาณการผลตของตนแลวผผลตรายอนจะตอบรบกบราคาและผลผลตนน โดยผน าจะก าหนดราคาขนดวยตนเองและก าหนดอปสงคของตนจากอปสงคของตลาดหกดวยอปสงคของผตามทงหมด โดยสมมตฐานของแบบจ าลองการตงราคาตามผน า ดงตอไปน

1. ผผลตรายใหญซงเปนผน าราคาตองการก าไรสงสด และเปนผควบคมราคา 2. ผผลตรายเลกจะไมรวมตวแขงขนราคากบผน า

3. ตลาดจะตองประกอบดวยผผลตรายใหญและผผลตรายเลก

ทงนเพอหลกเลยงปญหาการแขงขนราคาทจะเกดขน การตงราคาตามผผลตรายใหญอาจท าใหผผลตบางรายไมไดรบก าไรสงสด เนองจากตนทนของผผลตแตละรายไมเทากน ท าใหการตงราคาลกษณะนผผลตจะไดรบก าไรมากหรอนอยนนขนอยกบตนทนของผผลตแตละราย ซงในทางปฏบตนนจะมการก าหนดนโยบายการเปนผน าราคา เปนวธการทงายทสดในการขจดปญหาการกระทบกระทงกนระหวางหนวยธรกจและเปนทใชอยโดยทวไป คอ ผน าราคาโดยผผลตรายใหญ (Price Leadership by

Dominant Firm) และผน าราคาโดยผผลตทมตนทนต า (Price Leadership by Low Cost Firm) ยกตวอยาง การต งราคาตามผ น าของบรษทผ น าผลตรถจกรยานยนต และบรษทผลตรถจกรยานยนตรายเลก โดยมปรมาณผลผลตตอราคาเปนดงน

ตารางท 7.1 การตงราคาของผตามตลาด

ราคา ผลผลต

10,000 0

20,000 100

30,000 200

315

ตารางท 7.2 การตงราคาของผน าตลาด

ราคา ผลผลต

10,000 400

20,000 200

30,000 0

จากตารางท 7.2 สามารถน ามาวเคราะหจดดลยภาพตามแบบจ าลองการตงราคาตามผน าและสรางกราฟของหนวยผลตรายเลกและหนวยผลตผน าดงน

ภาพแสดงท 7.13 อปสงคของตลาดและอปทานของผผลตรายเลกและผน า

จากภาพแสดงท 7.13 (ก) แสดงอปสงคของตลาดและอปทานรวมของบรรดาหนวยผลตรายเลก ภาพ (ข) แสดงอปสงครายรบและตนทนสวนเพมของผน าเสนอปสงคของผน า คอเสน FBC ซงเทากบผลตางระหวางอปสงคของตลาด (เสน D) กบปรมาณอปทานทหนวยผลตรายเลกรวมกน (เสน SS = MC) ณ ระดบราคาตาง ๆ ทเสน MC ตดกบ MR ของผน า ผน าจะผลตสนคาออกขายเทากบ 200

หนวยและตงราคาทหนวยละ 20,000 บาท ในขณะทหนวยผลตรายเลกจะขายในราคานดวยโดยการผลตออกขายทงสน 100 หนวย ดงนนปรมาณการผลตทงหมดในตลาดจะเทากบปรมาณซอในระดบราคาจะเทากบ 300 หนวย

ราคา (บาท) ราคา (บาท)



A B

D

F

A

B

C

MR

MC SS MC

400 300 200 100 0

10,000

20,000

30,000

40,000

400 300 200 100 0

(ก) ผตามตลาด (ข) ผน าตลาด

316

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไรและขาดทน

การวเคราะหจดดลยภาพในตลาดผขายนอยรายนนสามารถแบงการวเคราะหไดเปน 2 กรณคอ การวเคราะหจดดลยภาพในกรณก าไรและการวเคราะหจดดลยภาพในกรณขาดทน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไร

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณก าไรนนสามารถวเคราะหได 2 ลกษณะคอ กรณก าไรปกตและกรณก าไรเกนปกต โดยทผผลตจะท าการผลต ณ จดดลยภาพและตนทนสวนเพมตดกบรายรบสวนเพม (MC=MR) ซงมรายละเอยดดงน

1. กรณก าไรปกต ในกรณทเกดก าไรปกตของตลาดผขายนอยรายนนเปนกรณทมการแขงขนกนหรอมผขายมากขนในระยะยาวอาจท าใหผผลตไดรบก าไรปกต ดงภาพแสดงท 8.14

ภาพแสดงท 7.14 ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณไดรบก าไรปกต

จากภาพแสดงท 7.14 เปนการแสดงถงดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณไดรบก าไรปกต ซงปรมาณสนคาทเหมาะสมอยจดดลยภาพทรายรบเฉลยและรายรบรวมเทากบตนทนเฉลยและตนทนรวม ผผลตจะมปรมาณทผลตคอ Q มรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลยและเทากบราคา จงท าใหผผลตมก าไรตอหนวยเทากบศนย และมเพยงก าไรปกตเทานน

MC

AC ATC

D = AR

MR

E

A


ปรมาณ Q 0

P

317

ยกตวอยาง ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณก าไรปกตของโรงงานไทยไทยผลตเตารด ซงสามารถวเคราะหตนทนตอหนวยและก าไรไดดงน

ภาพแสดงท 7.15 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณก าไรปกต

จากภาพแสดงท 7.15 ดงกลาวจะเหนไดวา ปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ซงเปนจดดลยภาพทรายรบเฉลยและรายรบรวมเทากบตนทนเฉลยและตนทนรวม ผผลตจะมปรมาณทผลตคอ 2,000 หนวย มรายรบเฉลยเทากบ 200 บาทตอหนวย มตนทนเฉลยเทากบ 200 บาทตอหนวย รายรบรวมเทากบ 400,000 ตนทนรวมเทากบ 400,000 จงท าใหผผลตมก าไรตอหนวยเทากบศนยและมเพยงก าไรปกตเทานน

2. กรณก าไรเกนปกต ในกรณก าไรเกนปกตของตลาดผขายนอยรายนน ผผลตจะมอทธพลในการก าหนดราคาจงท าใหผผลตสามารถมก าไรเกนปกตไดดงน

MR

D = AR


ปรมาณณณณณณมาญณณ

2,000

200

0

ปรมาณ


318

ภาพแสดงท 7.16 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต ในตลาดผขายนอยราย

จากภาพแสดงท 7.16 จดดลยภาพหรอปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ซงปรมาณทผลตคอ Q ผผลตจะมรายรบเฉลยเทากบ P0 และมตนทนเฉลยเทากบ P1 ซงจะท าใหผผลตมก าไรทงหมดเทากบผลตางระหวางราคา P0 และ P1 คณดวยปรมาณหรอ (P0 - P1) x Q นนเอง

ยกตวอยาง ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณก าไรเกนปกตของโรงงาน ABC ผลตชนสวนอเลกทรอนกสเพอจ าหนายตอใหกบโรงงาน FC ซงสามารถวเคราะหตนทนตอหนวยและก าไรไดดงน

MC

AC

D = AR

MR

Q ปรมาณ

0

P1

P0


319

ภาพแสดงท 7.17 ดลยภาพของโรงงาน ABC ในตลาดผขายนอยราย

จากภาพแสดงท 7.17 จดดลยภาพหรอปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ซงปรมาณทผลตคอ 1,500 หนวย ผผลตจะมรายรบเฉลยเทากบ 30 บาทตอหนวยและมตนทนเฉลยเทากบ 20 บาทตอหนวย ซงจะท าใหผผลตมก าไรทงหมดเทากบ 15,000 บาท โดยมราคาตอหนวยเทากบ 30 บาท รายรบรวมเทากบ 45,000 ตนทนตอหนวยเทากบ20 บาท ตนทนรวมเทากบ 30,000 บาท

ในการวเคราะหจดดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณก าไรเกนปกตนจะเหนไดวาผผลตมรายรบรวมสงกวาตนทนรวม ซงพจารณา ณ จดเสนรายรบสวนเพมตดกบรายรบสวนเพม คารายรบเฉลยอยสงกวาคาตนทนเฉลย จะแสดงวาผผลตมก าไรเกนปกตในระยะสนผผลตในตลาดทมผขายนอยจงสามารถมก าไรเกนปกตได

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณขาดทน

การวเคราะหตลาดผขายนอยรายกรณขาดทนนนสามารถวเคราะหได 2 ลกษณะคอ กรณขาดทนแตท าการผลตตอและกรณปดกจการ ซงมรายละเอยดดงน

1. กรณขาดทนแตท าการผลตตอ เนองจากผผลตในตลาดผขายนอยรายมโอกาสพบกบการขาดทนในระยะสนได ดงภาพแสดงท 7.18

MC

ATC

D = AR

MR

ปรมาณ

ราคา

1,500 0

35

30

20

320

ภาพแสดงท 7.18 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณขาดทนแตท าการผลตตอ

จากภาพแสดงท 7.18 แสดงถงการผลตระดบดลยภาพคอการผลตในปรมาณสนคาทเหมาะสมโดยตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ซงเปนรายรบเฉลยและรายรบรวมนอยกวาตนทนเฉลยและตนทนรวม ปรมาณทผลตเทากบ Q โดยทผผลตมรายรบเฉลยเทากบ P0 และมตนทนเฉลยเทากบ P1 จะท าใหผผลตพบกบการขาดทนหนวยละ P1 – P0 และขาดทนรวมเทากบ (P1 – P0) x Q

นนเอง

ยกตวอยาง ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายกรณขาดทนแตท าการผลตตอของโรงงาน UD ท าการผลตอปกรณกลองถายภาพ ซงสามารถพจารณาตนทนตอหนวยและมผลขาดทนหรอก าไร ไดดงน


ปรมาณ

ATC

MC

D = AR

Q

P1

P0

•

0

AVC

MR

321

ภาพแสดงท 7.19 ดลยภาพในตลาดผขายนอยราย กรณขาดทนแตท าการผลตตอ

จากภาพแสดงท 7.19 แสดงถงปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ซงเปนการผลตระดบดลยภาพ รายรบเฉลยและรายรบรวมนอยกวาตนทนเฉลยและตนทนรวม ปรมาณทผลตเทากบ 2,000 หนวย โดยทผผลตมรายรบเฉลยเทากบ 50 บาทตอหนวย และมตนทนเฉลยเทากบ 70 บาทตอหนวย ซงจะท าใหผผลตพบกบการขาดทนหนวยละ 70 – 50 และขาดทนรวม ทงหมดเทากบ (70 - 50) x 2,000 เนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 50 บาท รายรบรวมเทากบ 100,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 70 บาท ตนทนรวมเทากบ 140,000 บาท ตนทนแปรผนเทากบ 40 บาท ตนทนแปรผนรวมเทากบ 80,000 บาท ตนทนคงทเทากบ 30 บาท ตนทนคงทรวมเทากบ 60,000 บาท และเกดการขาดทนรวมเทากบ 40,000 บาท

2. กรณจดปดกจการ เมอผผลตพบกบการขาดทนถงระดบหนง เนองจากตนทนทปรบสงขนหรอการแขงขนทรนแรงขน ผผลตรายนนกตองปดกจการซงเปนระดบทเรยกวา “จดปดกจการ” ดงภาพแสดงท 7.20

50

AVC

MC ATC

MR

D = AR

ราคา

ปรมาณ 2,000

70

0

322

ภาพแสดงท 7.20 จดยตการผลตในตลาดผขายนอยราย

จากภาพแสดงท 7.20 จะเหนไดวาปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม (MR = MC) ณ จดดลยภาพผผลตจะผลตทปรมาณ Q ซงมรายรบเฉลย เทากบ P0 และมตนทนเฉลย เทากบ P1 โดยทมตนทนแปรผนเฉลยเทากบ P0 เชนกน ซงขาดทนรวมเทากบ (P1 – P0) x Q ซงการขาดทนนนเปนจดปดกจการ ยกตวอยาง การวเคราะหตนทน ก าไรหรอขาดทนของบรษท CR ซงเปนบรษททผลตน ามนรายใหมของไทยโดยท าการส ารวจและท าการขดเจาะเอง และมคาใชจายทใชในการผลตสงมาก ซงสามารถพจารณาไดดงน

A


MC AC

AVC

D = AR

MR

ปรมาณ Q 0

P1

P0

323

ภาพแสดงท 7.21 จดยตการผลตของบรษท

จากภาพแสดงท 7.21 จะเหนไดวาปรมาณสนคาทเหมาะสมอยทจดดลยภาพ ซงผผลตจะผลตทปรมาณ 4,000 หนวย มรายรบเฉลยเทากบ 80 บาทตอหนวย และมตนทนเฉลยเทากบ 100 บาทตอหนวย โดยทมตนทนแปรผนเฉลยเทากบ 80 บาทเชนกนจงเปนจดปดกจการ เนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 80 บาท รายรบรวมเทากบ 320,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 100 บาท ตนทนรวมเทากบ 400,000 บาท ตนทนแปรผนเทากบ 80 บาท ตนทนแปรผนรวมเทากบ 320,000 บาท ตนทนคงทเทากบ 20 บาท ตนทนคงทรวมเทากบ 80,000 บาท และเกดการขาดทนรวมเทากบ 40,000 บาท ซงกจการจะขาดทนรวมเทากบ (100 –80) x 4,000 หรอ 80,000 บาท

ยกตวอยาง การวเคราะหตนทน ก าไรหรอขาดทน ณ จดดลยภาพกรณปดกจการของบรษท NKVC เปนบรษทนองใหมทน าเขาน ามนดบรายยอยของไทย เรมเปดกจการไดเพยง 2 ปแตกตองประสบกบปญหาภาวะเศรษฐกจตกต าในปจจบน สามารถพจารณาไดดงตอไปน

D = AR

MC

ATC

AVC

MR


ปรมาณ

100

80

0 4,000

324

ภาพแสดงท 7.22 จดยตการผลตของบรษทในตลาดผขายนอยราย

จากภาพแสดงท 7.22 ปรมาณการสนคาทเหมาะสมอยทจดดลยภาพ ผผลตจะผลตทปรมาณ 2,000 หนวย ซงมรายรบเฉลยเทากบ 200 บาทตอหนวย และมตนทนเฉลยเทากบ 250 บาทตอหนวย โดยทมตนทนแปรผนเฉลยเทากบ 200 บาทเชนกน เนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 200 บาท รายรบรวมเทากบ 400,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 250 บาท ตนทนรวมเทากบ 500,000 บาท ตนทนแปรผนเทากบ 200 บาท ตนทนแปรผนรวมเทากบ 400,000 บาท ตนทนคงทเทากบ 50 บาท และตนทนคงทรวมเทากบ 100,000 บาท ซงขาดทนรวมเทากบ (250 –200) x 2,000 หรอ 100,000 บาทจงท าใหเกดการปดกจการของบรษท


ขอดและขอเสยในตลาดผแขงขนนอยรายมรายละเอยดดงตอไปน

ขอด 1. ผขายจ านวนนอยมอทธพลตอตลาดสง สนคาและบรการสามารถทดแทนกนไดอยางด ท าใหผขายแตละรายตองสนใจทจะแขงขนในดานบรการเพอดงดดผบรโภค ซงเปนโอกาสทองของผบรโภค

2. ไมมการแขงขนกนในเรองของราคา เพราะการแขงขนลดราคาจะท าลายผลประโยชนของผผลตดวยกน โดยมการตงราคาทมงใหไดรบก าไรสงสด

MR


D = AR

AVC

ATC MC

ปรมาณ

250

200

0 2,000

325

3. มการแบงปนสดสวนทางการตลาดนอยหรอมผทขายสนคาชนดเดยวกนนอยรายท าใหมโอกาสขายมาก

4. เปนธรกจทยงไมเปนทนยมท าขายกนท าใหไมมการแขงขนกนมากนก และลกคาสามารถตอรองราคาสนคาไดบางตามความตองการของตนเอง

5. มโอกาสเกดการวจยและพฒนาผลตภณฑสง เพราะผขายแตละรายมสวนแบงตลาดมาก มก าไรมาก ขณะเดยวกนกตองการแขงขนเพอชวงชงตลาดในอนาคต หรอกาวไปขางหนาเหนอคแขง สงคมจงไดประโยชนในเรองของการวจยและพฒนาจากตลาดประเภทน

ขอเสย

1. ถาหากวาผขายรายใดเปลยนราคาหรอนโยบายการผลตและการขายกจะกระทบกระเทอนตอผผลตรายอน ๆ ถาหากผผลตรายใดลดราคาสนคาผผลตอนจะลดตาม ท าใหจ านวนขายไมเพมขนมากนกเพราะจ านวนขายทเพมขนจะถกเฉลยระหวางผผลตทงหมดในตลาด ถาผผลตคนใดขนราคาสนคา ผผลตอนจะไมขนตามท าใหจ านวนขายลดลง

2. ตลาดยงสามารถมผผลตรายใหมเขามาท าการผลตแขงขนได ถาจ านวนผผลตเพมขนเรอย ๆ ท าใหไมสามารถด ารงสภาพตลาดทมผขายนอยรายไวได

3. การด าเนนงานของหนวยธรกจแตละรายมผลกระทบตอผผลตรายอนมาก และผผลตรายใหมอาจถกกดกนหรอมอปสรรคตอการเขาสตลาด

4. การก าหนดราคาและจ านวนผลผลตยงยากไมสามารถก าหนดไดแนนอนท าใหไมมมาตรฐาน และผผลตแตละรายขาดอสระในการก าหนดราคา 5. การมผขายนอยและมอ านาจตลาดสง อาจท าใหราคาสนคาและบรการสงจากการทผผลตแตละรายมอ านาจผกขาดอยในระดบหนง

6. หากผผลตในตลาดสามารถรวมมอกนไดทจะไมแขงขนในดานราคา และเมอการรวมมอกนนนมความใกลชดกนมาก ผขายนอยรายกจะยดถอตามนโยบายของกลมผขายในตลาด โดยมจดหมายเพอใหผลประโยชนของกลมสงสด ซงหมายความวาพฤตกรรมในการก าหนดราคาหรอปรมาณการจ าหนายของผขายนอยราย จะเปนเชนเดยวกนกบกรณของตลาดผกขาด

326

ตลาดกงแขงขนกงผกขาด


ผผลตทอยในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนผผลตทมขนาดเลกเมอเทยบกบตลาดผผลตรายใหมเขามาแสวงหาก าไรไดงายและสามารถหาสนคาอนทดแทนไดงาย ผผลตทอยในตลาดกงแขงขนกงผกขาดพยายามมอ านาจในตลาดโดยการท าใหสนคามความแตกตางจากผผลตรายอน จากการผลตสงใหมทแตกตางดวยการสรางเอกลกษณ (ประเจด, 2550) และ (จรนทร, 2550) กลาววาตลาดกงแขงขนกงผกขาด หมายถง ตลาดทมผขายสนคาจ านวนคอนขางมาก สนคามลกษณะตางกน สวนใหญเปนการแขงขนทไมใชราคา ดงนนจงสรปไดวา ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competition Market) จงเปนตลาดทมสภาพใกลความเปนจรง คอ มจ านวนผผลตมากผผลตรายใหมเขามาท าการผลตไดไมมการรวมตวกนของผซอหรอผขาย และสนคามความแตกตางกนในมมมองของผบรโภคท าใหการแขงขนในตลาดเปนการแขงขนท าใหสนคาของตนแตกตางจากผผลตรายอนเพอสรางอ านาจผกขาด แตอยางไรกตามผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจะไมสามารถตงราคาสนคาสงกวาผผลตรายอนได เพราะจะท าใหผบรโภคหนไปบรโภคสนคาของผผลตรายอนทสามารถใชทดแทนกนได ตลาดกงแขงขนกงผกขาดจงเปนตลาดทอยระหวางตลาดผขายนอยรายและตลาดแขงขนสมบรณ เนองจากตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาดมลกษณะไมสอดคลองกบความจรง ท าใหมผทพยายามจะอธบายลกษณะตลาดใหครอบคลมมากยงขน ซงเปนตลาดมผผลตหรอผขายเปนจ านวนมาก แตไมมากเทาตลาดแขงขนสมบรณและไมสามารถตงเกณฑไดวามผขายจ านวนเทาไหรขนไปจงเรยกวาผขายจ านวนมาก เงอนไขตลาดกงแขงขนกงผกขาดจงขนอยกบสวนแบงการตลาด (Market Share) การมอทธพลตอราคาในตลาด ความสามารถในการรวมตวกนก าหนดราคา สนคาทมลกษณะแตกตางกน การทดแทนกนและอปสรรคในการเขาสตลาด ซงจะสามารถอธบายลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาดไดดงน


ตลาดกงแขงขนกงผกขาดมลกษณะทส าคญดงตอไปน

1. จ านวนผผลตมมากแตไมเทากบตลาดแขงขนสมบรณ ผผลตแตละรายผลตสนคาเปนสดสวนนอยของตลาด และพฤตกรรมของผผลตแตละรายเปนอสระจากกน การกระท าของผผลตรายหนงไมมผลตอผผลตรายอนในตลาด

2. สนคามความแตกตางกนในมมมองของผบรโภค แตสามารถใชทดแทนกนไดความแตกตางนเกดจากความรสกของผบรโภคมากกวาทจะเปนความแตกตางโดยแทจรงในคณสมบตของสนคาความแตกตางสนคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดแบงออกไดเปน 4 ประการ คอคณภาพของสนคา (Product Quality) บรการ (Service) ทตง (Location) การโฆษณาและการบรรจหบหอ (Advertising and

packaging)

327

3. ผผลตใหมเขาสตลาดแขงขนไดโดยงายการเขาและออกจากตลาดเปนไปโดยเสร โดยถาหนวยผลตทด าเนนการผลตอยไดรบก าไรเกนปกตจะมหนวยผลตใหมเขามาด าเนนการผลตแขงขน แตถาขาดทนหนวยผลตกจะออกไปจากตลาด

4. มการแขงขนกนอยางเสร สวนใหญใชการแขงขนทไมใชราคา โดยการโฆษณา และสงเสรมการขายรปแบบตาง ๆ 5. ผผลตและผซอในระบบเศรษฐกจ สวนใหญไมไดมความรอบรเกยวกบภาวะตลาดอยางสมบรณ

เนองจากตลาดกงแขงขนกงผกขาดมผผลตจ านวนมาก การเพมหรอลดปรมาณการผลตของผผลตรายหนงจะไมสรางผลกระทบตอปรมาณสนคารวมในตลาด ท าใหผผลตไมมอทธพลเหนอราคาตลาด ไมสามารถก าหนดปรมาณหรอราคาได สนคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดมความแตกตางกน แตสามารถทดแทนกนได ดงนนผผลตแตละรายจงพยายามสรางความแตกตางของสนคาทางกายภาพ ทางการบรการ หรอความรสกของผบรโภค ซงผผลตมอ านาจในการตงราคาสนคาไดในระดบหนง แตถาระดบราคาสนคาสงเกนไปผบรโภคจะหนไปซอสนคาของผผลตรายอนทดแทนทนท เชน เสอผาส าเรจรป รานอาหาร รานเสรมสวย เปนตน เสนอปสงคและการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด


เนองจากตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนตลาดทใกลเคยงสภาพความเปนจรงมากทสด เสนอปสงคของผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดมลกษณะเอยงลงจากซายไปขวา และเปนเสนคอนขางลาด เพราะผผลตแตละรายตองเผชญกบการแขงขนจากผผลตจ านวนมากทผลตสนคาคลายกน ผผลตทมจ านวนคอนขางมากเมอมผผลตรายใหมเขาสตลาดอยางตอเนอง โดยผผลตรายใหมจะพยายามสรางความแตกตางของสนคาของตนในตลาด ท าใหสนคาตนเองมความไดเปรยบกวาผผลตรายอน จนตลาดเขาสสภาวะอมตวหรอเขาสตลาดการแขงขนสมบรณและจะท าใหผผลตรายใหมเขาสตลาดลดลง โดยเสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาดมลกษณะดงน

328

ภาพแสดงท 7.23 เสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาด

จากภาพแสดงท 7.23 เสนอปสงคทผผลตเผชญมลกษณะลาดเอยงลงจากซายมาขวา ซงแสดงถงราคาของผผลตทไมคงทและเสนอปสงคทผผลตเผชญนเปนเสนเดยวกบเสนรายรบเฉลย (D=AR) แตเนองจากราคาผลผลตคงทรายรบสวนเพมจงมคานอยกวารายรบเฉลย ณ ทกระดบผลผลต (MR<AR) ดงนนถาผขายก าหนดราคาผลผลตแพงขนจะท าใหผบรโภคซอผลผลตนอยลง และในทางกลบกนถาก าหนดราคาผลผลตถกลงจะท าใหผบรโภคซอผลผลตมากขน ซงในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเสนอปสงคของผผลตจะมความลาดเอยงและมความยดหยนมากวาเสนอปสงคตลาด หากเปรยบเทยบความตองการของผบรโภคทมตอสนคาโดยรวมในตลาดกบความตองการสนคาของผผลตรายหนงในตลาด จะพบวาผบรโภคมความออนไหวตอการเปลยนแปลงของราคาสนคารายหนงมากกวาการเปลยนแปลงของราคาสนคาโดยรวมทงตลาด แตในความเปนจรงผผลตไมรลกษณะทแนนอนของเสนอปสงคตอสนคาทตนผลตได การเปลยนแปลงปรมาณการผลตของตนไมมผลกระทบตอผผลตรายอน ดงนนเสนอปสงคของผผลตแตละรายจงเปนเสนทคอนขางลาด แตถาผผลตทกรายในกลมไดด าเนนนโยบายอยางเดยวกนและพรอมกน ผผลตแตละรายกไมอาจหลกเลยงผลกระทบระหวางกนไดท าใหเสนอปสงคของผผลตแตละรายจะแตกตางกนไป

การก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

เนองจากผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจะท าการผลตโดยแสวงหาก าไรสงสด โดยท าการผลตจนกระทงรายรบเพมเทากบตนทนเพม (MR=MC) ซงเปนระดบราคาทจดดลยภาพ และผผลตแตละรายสามารถตงราคาใหแตกตางไปจากราคาตลาดไดในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเสนรายรบเพมจะไม

ราคา

ปรมาณ

D

=MR

329

เทากบราคา เพราะผผลตสามารถควบคมราคาจากการก าหนดจ านวนผลผลต ท าใหเสนรายรบเพมต ากวาเสนอปสงคดงน

ภาพแสดงท 7.24 ดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

จากภาพแสดงท 7.24 ชใหเหนวาดลยภาพระยะสนในตลาดกงแขงขนกงผกขาดผผลตจะไดรบก าไรเกนปกต โดยผลตทปรมาณ Q0 ซงเปนปรมาณทตนทนรวมเทากบรายรบรวม (MC=MR) และตงราคาอยระดบ P0 ซงจะไดรบก าไรเกนปกตเทากบ PABC แตส าหรบระยะยาวผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจะไดรบเพยงก าไรปกตเทานน จงสามารถอธบายลกษณะการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดไดดงน

ลกษณะของการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

1. สนคาของผขายมความแตกตางกน เชน รปแบบของผลตภณฑตางกน หรอ การบรรจหบหอแตกตางกน จะสามารถก าหนดราคาไดแตกตางกนโดยผผลตทผลตไดแปลกใหมหรอมความพเศษของสนคาจะสามารถก าหนดราคาขายไดในราคาสง

2. ถามผซอผขายจ านวนมากราย และผขายแตละรายสามารถควบคมราคาสนคาไดบาง ราคากจะถก เพราะมผซอเยอะผลตเทาไหรกขายหมด

3. การแขงขนทางดานการขาย จะอาศยการโฆษณาสงเสรมการขายกสามารถก าหนดตวสนคาไดเหมอนกน

เนองจากสนคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนสนคาทมผผลตมาก และสนคามลกษณะไมเหมอนกนอาจจะแตกตางดานคณภาพ หบหอ การโฆษณา แตสามารถใชทดแทนกนได เหตผลทเปนเชนนเพราะผผลตแตละรายตองการใหสนคาของตนแตกตางจากผผลตรายอน ท าใหตนมอ านาจตอรอง

ราคา

A

MC

ATC

D

MR

B

Q0 0

C

P0

ปรมาณสนคา

330

ดานราคาและมสวนแบงในตลาดเพมขน ถงแมจะมผผลตมากแตสนคาแตกตางกนในมมมองของผบรโภคจงท าใหผขายมอ านาจตอรองบาง จงเรยกลกษณะของตลาดสนคาประเภทนวาตลาดกงแขงขนกงผกขาด เนองจากสนคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดไมเหมอนกนทกประการ จงไมสามารถวเคราะหดลยภาพของตลาดได สามารถวเคราะหไดเฉพาะหนวยธรกจ นอกจากนความแตกตางของสนคาของผผลตแตละรายยงสามารถแตกตางเนองจากตวของสนคาเอง เชน สนคาบางชนดมลขสทธ เครองหมายการคา บรรจภณฑ หรอเปนจากความแตกตางดานสถานทในการขายสนคานน ไมวาจะแตกตางในดานใดกตามจะมผลใหผขายมอ านาจผกขาดไมมากกนอยผขายสามารถคดราคาไดสงกวาคแขงโดยไมตองสญเสยตลาดไป เพราะผซอตดใจ ส กลน หรอท าเล ทตง เปนตน


การวเคราะหดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาด สามารถแบงได 2 กรณคอ การวเคราะหดลยภาพในระยะสนและการวเคราะหดลยภาพในระยะยาว ซงมรายละเอยดดงตอไปน


เนองจากตลาดกงแขงขนกงผกขาดมหนวยผลตอยเปนจ านวนมาก สนคามลกษณะทแตกตางกนบางซงอาจจะเปนความแตกตางกนของการมสสน การบรรจหบหอ การใชตรายหอกตาม จงท าใหหนวยผลตสามารถจ าหนายสนคาประเภทเดยวกนในราคาทแตกตางกนได ในระยะสนผผลตใหมไมสามารถเขามาท าการประกอบธรกจแขงขนในตลาดได ในดลยภาพของผผลตตลาดกงแขงขนกงผกขาดในระยะสนผผลตจะเลอกท าการผลตทตนทนเพมเทากบรายรบเพม (MC=MR) เสนอปสงคของผผลตจะเปนเสนตรงมความชนเปนลบและลาดลงจากซายไปขวา เนองจากสนคาในตลาดสามารถใชทดแทนกนได เสนอปสงคของผผลตแตละรายในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจงคลายกบเสนอปสงคของตลาดผผกขาดแทจรงคอ เปนเสนลาดจากซายไปขวาแตมความยดหยนมากกวาเพราะสนคาใชทดแทนกนไดด และเสนรายไดสวนเพมจะอยใตเสนอปสงค (ซงกเปนเสนเดยวกบเสนรายไดเฉลย) ดงนนดลยภาพของผผลตในระยะสนอาจท าใหผผลตขาดทน ก าไรปกต หรอไดรบก าไรเกนปกตได เนองจากในระยะสนผผลตมทงตนทนคงทและตนทนแปรผน ถงแมวาผผลตขาดทนแตถาราคาสนคาทขายไดมากกวาตนทนแปรผนเฉลย (P > AVC) ผผลตจะยงคงผลตตอไปเพอน าเอาเงนสวนตางระหวางรายรบรวมกบตนทนแปรผนรวม หรอก าไรจากตนทนแปรผนเฉลยไปชดเชยกบตนทนคงททมอย โดยสามารถพจารณาในแตละกรณไดดงน

1. กรณก าไรปกต ดลยภาพระยะส นในตลาดกงแขงขนกงผกขาดกรณก าไรปกต เปนระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสดทเสนอปสงคสมผสกบเสนตนทนเฉลย ซงแสดงวา ณ ระดบผลผลตดงกลาวผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาทเทากบตนทนเฉลย (P = AC) หรอมรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลย (AR = AC) ท าใหผผลตไดก าไรปกต ดงภาพแสดงท 7.25

331

ภาพแสดงท 7.25 ดลยภาพกรณก าไรปกต

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพในระยะสนกรณก าไรปกตของบรษทผลตสนคา 20 ชนโดยขายในราคา 100 บาท และถาตนทนเทากบชนละ 100บาท ดงภาพแสดงท 7.26

ภาพแสดงท 7.26 ดลยภาพกรณก าไรปกต

ราคารายรบ ตนทน

AC

MC

D = AR

MR

Q

P

0 ผลผลต

20

MC

AC

100

D=AR MR


ปรมาณ 0

332

จากภาพแสดงท 7.26 การวเคราะหกรณนเปนการวเคราะหดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาด จะเหนไดวาระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสด เสนอปสงคสมผสกบเสนตนทนเฉลยซงแสดงวา ณ ระดบดงกลาวผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาทเทากบตนทนเฉลย (P=AC) มรายรบเฉลยเทากบตนทนเฉลย (AR=AC) ท าใหผผลตไดก าไรปกต เนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 100 บาท รายรบรวมเทากบ 2,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 100 บาท ตนทนรวมเทากบ 2,000 บาท 2. กรณก าไรเกนปกต ดลยภาพระยะสนในตลาดกงแขงขนกงผกขาดกรณก าไรเกนปกตเปนระดบผลผลตทท าใหไดรบก าไรสงสดทเสนอปสงคอยสงกวาเสนตนทนเฉลย แสดงถงผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาทสงกวาตนทนเฉลย (P > AC) หรอมรายรบเฉลยสงกวาตนทนเฉลย (AR > AC) โดยไดรบก าไรเฉลยเทากบระยะหาง PD และก าไรรวมเทากบพนท PBCDจงท าใหผผลตไดก าไรเกนปกต ดงน

ภาพแสดงท 7.27 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต

A

C

B

Q

D

P

0

ราคา

ปรมาณ

MC

ATC AVC

D = AR

MR

333

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพระยะสนกรณก าไรเกนปกตของบรษทแหงหนงในตลาดกงแขงขนกงผกขาก ซงผลตสนคาจ านวน 100 หนวย ราคาทนหนวย 40 บาท ราคาขายหนวย 50 บาทดงตอไปน

ภาพแสดงท 7.28 ดลยภาพกรณก าไรเกนปกต

จากภาพแสดงท 7.28 เปนการวเคราะหดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาดทจดดลยภาพ โดยระดบปรมาณการผลตทท าใหก าไรสงสดเสนอปสงคอยสงกวาเสนตนทนเฉลยซงแสดงถงผ ผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาสงกวาตนทนเฉลย หรอมรายรบเฉลยสงกวาตนทนเฉลย เนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 50 บาท รายรบรวมเทากบ 5,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 40

บาท ตนทนรวมเทากบ 4,000 บาท และก าไรรวมเทากบ 1,000 บาทจงท าใหไดรบก าไรเกนปกต

3. กรณขาดทน ดลยภาพระยะสนในตลาดกงแขงขนกงผกขาดกรณขาดทนเปนระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสดทเสนอปสงคอยต ากวาเสนตนทนเฉลย ซงแสดงวาผผลตขายผลผลตในราคาต ากวาตนทนเฉลย (P < AC) หรอมรายรบเฉลยต ากวาตนทนเฉลย (AR < AC) ดงนนผผลตจงประสบกบการขาดทน เนองจากผผลตในระยะส นอาจมตนทนสงกวาราคาสนคาจากการผลตทไมมประสทธภาพ ดงนนในการวเคราะหจดดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาดในกรณขาดทนนนผผลตมสองทางเลอก ไดแก ขาดทนแตผผลตรายนจะผลตตอไป และปดกจการ

AC

AVC

D=AR

MR

50

40

100

0

MC

ปรมาณ


334

อยางไรกตามแมวาจะขาดทนแตผผลตรายนจะผลตตอไปเพราะผผลตยงมก าไรจากตนทนแปรผนเฉลย ซงสามารถน าไปชดเชยกบตนทนคงทบางสวน จนกระทงเมอราคาหรอรายรบเฉลยต ากวาตนทนแปรผนเฉลย ซงเรยกวาจดปดกจการ (Shut down point) ดงภาพแสดงท 7.29

ภาพแสดงท 7.29 ดลยภาพกรณขาดทน

จากภาพแสดงท 7.29 จะเหนวาในระยะสนผผลตแตละรายจะพยายามสรางความแตกตางใหกบสนคาของตน โดยการพฒนาตวผลตภณฑเพอใหเกดความแตกตางอยางแทจรงทางกายภาพ การโฆษณา การใชบรรจภณฑ หรอความแตกตางในการรบรของผบรโภค การสรางความแตกตางนแมวาจะท าใหมตนทนทเพมขนแตผผลตจะไดรบรายรบเพมดวยเชนกน การน าสนคาทมความแตกตางออกสตลาดจะมผลท าใหอปสงคมความยดหยนตอราคานอยลงชวคราว ซงเกดผลดคอ ผผลตสามารถขายผลผลตไดในราคาทสงขนและท าใหผผลตไดรบก าไรเกนปกต

ราคารายรบ ตนทน MC AC AVC

D = AR

MR

Q 0 ผลผลต

335

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพในระยะสนกรณขาดทนแตยงผลตตอของผผลตรายหนงโดยมการผลตสนคาจ าพวกอาหารกระปองจ านวน 100 หนวย ตนทนตอหนวย 50 บาท ราคาตอหนวย 45 บาท ดงภาพแสดงท 7.30

ภาพแสดงท 7.30 ดลยภาพกรณขาดทนแตยงผลตตอ

จากภาพแสดงท 7.30 ดลยภาพเปนระดบผลผลตทท าใหก าไรสงสด เสนอปสงคอยต ากวาเสนตนทนเฉลยซงสามารถวาผผลตขายผลผลตในราคาต ากวาตนทนเฉลย (P<AC) หรอมรายรบเฉลยต ากวาตนทนเฉลย (AR<AC) ดงนนผผลตรายนจงประสบกบการขาดทนแตผผลตรายนจะผลตตอไป เพราะผผลตรายนยงมก าไรจากตนทนแปรผนเฉลย ซงสามารถน าไปชดเชยกบตนทนคงทไดบางสวน จากการวเคราะหเนองจากการผลตดงกลาวมราคาตอหนวยเทากบ 45 บาท รายรบรวมเทากบ 4,500 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 50 บาท และตนทนรวมเทากบ 5,000 บาท จงท าใหขาดทนเทากบ 500 บาท

50

45

40

100

MR

D=AR

AVC

AC


ปรมาณ

MC

336

ยกตวอยาง การวเคราะหดลยภาพในระยะสนกรณขาดทนและปดกจการของผผลตรายหนงผลตสนคาคอพดลมจ านวน 500 หนวย ตนทนตอหนวย 450 บาท ราคาตอหนวย 350 บาท ดงภาพแสดงท

7.31

ภาพแสดงท 7.31 ดลยภาพกรณจดปดกจการ

จากภาพแสดงท 7.31 แสดงระดบผลผลตผผลตรายนพบวาการผลตสนคาชนดนมการขาดทนมากจนกระทงพบวาราคาหรอรายรบเฉลยเทากบตนทนแปรผนเฉลยเรยกวา “จดปดกจการ” กรณนเปนการวเคราะหดลยภาพในตลาดกงแขงขนกงผกขาดทจดดลยภาพเมอราคาตอหนวยเทากบ 350 บาท รายรบรวมเทากบ 175,000 บาท ตนทนตอหนวยเทากบ 450 บาท ตนทนรวมเทากบ 225,000 บาท ตนทนแปรผนตอหนวย 350 บาท และตนทนแปรผนเทากบ 175,000 บาท จงท าใหกจการขาดทนเทากบ 50,000 บาท และตองปดกจการ


เนองจากในเงอนไขดลยภาพระยะยาวของตลาดกงแขงขนกงผกขาดเกดขนท ตนทนสวนเพมเทากบรายรบสวนเพม หรอ (MC=MR) เชนเดยวกบทกตลาด แตผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจะไดรบเพยงก าไรปกตเทานน จากลกษณะของตลาดกงแขงขนกงผกขาดทมลกษณะเหมอนกบตลาดแขงขนสมบรณคอ ผผลตรายใหมสามารถเขามาท าการผลตแขงขนโดยปราศจากสงกดขวางนน ถาตลาดมก าไรเกนปกตผผลตรายใหมจะเขามาในตลาดทนท แตถาเกดการขาดทน ผผลตรายนนจะออกตลาดเชนกน เนองจากตลาดมก าไรเกนปกตในระยะสนเปนจดทเสนอปสงคอยสงกวาตนทนเฉลย ก าไรเกน

500

450

D=AR MR

MC

AVC

AC

350


ปรมาณ

337

ปกตนจะจงใจใหผผลตรายใหมเขาสตลาด ผผลตรายใหมจะผลตสนคาทสามารถทดแทนได ท าใหสวนแบงการตลาดของผผลตรายเดมลดลง โดยผผลตรายใหมจะเขาสตลาดจนก าไรสวนเกนหมดไป ท าใหเสนอปสงคเคลอนทไปทางซายจนเสนอปสงคมความชนเดยวกนกบเสนตนทนเฉลยซงเปนจดดลยภาพระยะยาว สงผลใหเสนอปสงคทผผลตแตละรายเผชญขยบลดลดลงจนกระทงก าไรสวนเกนเปนศนยในทสดผผลตไดรบเพยงก าไรปกต และการเขามาผลตแขงขนของผผลตใหมกจะสนสดลง ผผลตกจะอยในดลยภาพระยะยาวและสวนผผลตรายใดทไดรบก าไรปกตเมอก าไรลดลงอาจท าใหผผลตรายนนขาดทน ถาหากไมสามารถปรบลดตนทนการผลตลงได (ดงภาพแสดงท 8.32) ในทางกลบกนถาเสนอปสงคอยต ากวาเสนตนทนเฉลย ผผลตจะขาดทน ท าใหผผลตตองออกจากตลาด ท าใหเสนอปสงคเคลอนทไปทางขวา ซงท าใหจ านวนผผลตในตลาดลดลง ผผลตในตลาดทเหลอแตละรายมสวนแบงตลาดมากขน ท าใหผผลตทผลตอยมก าไรเพมขนจนกระทงเสนอปสงคมความชนเดยวกบเสนตนทนเฉลย จงท าใหผผลตไดรบก าไรปกต

ดงนนจงสรปไดวา การผลตในระยะยาวของผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจะมการปรบตวในลกษณะดงกลาวไปเรอย ๆ ซงจะมทงการเขาและการออกจากตลาดจนในทสดเมอผผลตทกรายในตลาดไดรบเพยงก าไรปกตเทานน จะไมมการเขาและออกจากตลาดอกตอไปท าใหเกดดลยภาพในระยะยาวของผผลตแตละรายในตลาดกงแขงขนกงผกขาด อยางไรกตามในความเปนจรงตลาดกงแขงขนกงผกขาดยงคงมอ านาจทางการตลาด ในบางครงการผลตสนคาบางชนดผผลตรายใหมอาจจะเขามาผลตแขงขนไดยาก เพราะการผลตสนคาชนดนนอาจตองใชเงนลงทนเปนจ านวนมากหรอสนคาชนดนนตดตลาดเปนทนยมอยางมากของผบรโภค ถงแมจะมผผลตสนคารายอนทมาผลตสนคาลกษณะเดยวกนมาแขงขนกไมอาจแยงลกคาสวนนไปได เชน สนคายากทจะเลยนแบบไดเหมอนแมจะใหเวลาเพยงใดกตามหรอตองลงทนเปนเงนจ านวนมากซงเกนก าลงความสามารถของผผลตรายใหม หรอผบรโภคตดใจสนคาหนงอยางมนคงจนผผลตรายใหมยากทจะแยงลกคาไดส าเรจ เปนตน ในกรณเชนน ผผลตอาจจะยงคงมก าไรเกนปกตในระยะยาวท าใหผผลตบางรายตงราคาอยสงกวาตนทนเพม ท าใหเกดการไมมประสทธภาพในการใชทรพยากรการผลต และการผลตทไมประหยดตอขนาดเหมอนกบในตลาดแขงขนสมบรณ การผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดจงไมมประสทธภาพเทากบตลาดแขงขนสมบรณ เปรยบเทยบกบอตสาหกรรมไขไกของไทยไดสวนหนงเทานน การปลอยใหอตสาหกรรมไขไกของไทยเปนไปตามกลไกตลาดแขงขนสมบรณในอดมคต จงเปนความเสยงทจะเกดผลกระทบอยางมากตอเกษตรกรผเลยงไกขนาดกลางและขนาดเลก เปนตน

338

ภาพแสดงท 7.32 ดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

จากภาพแสดงท 7.32 เมอตลาดมก าไรเกนปกตในระยะส น เปนจดทเสนอปสงคอยสงกวาตนทนเฉลย ก าไรเกนปกตนจะจงใจใหผผลตรายใหมเขาสตลาดและเขาสตลาดจนก าไรสวนเกนหมดไป ท าใหเสนอปสงคเคลอนทไปทางซาย จนเสนอปสงคมความชนเดยวกนกบเสนตนทนเฉลย ซงเปนจดดลยภาพระยะยาว สงผลใหเสนอปสงคทผผลตแตละรายเผชญขยบลดลดลงจนกระทงก าไรสวนเกนเปนศนย ในทสดผผลตไดรบเพยงก าไรปกตนนเอง

ราคา

D2 D1

LMC LAC

d1

d2

MR1

Q1 Q2

P1

P2

0 ปรมาณ

339

ภาพแสดงท 7.33 ดลยภาพระยะยาวของผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

จากภาพแสดงท 7.33 ใหเหนวาดลยภาพในระยะยาวของผผลตจะอย ณ จดท ตนทนเฉลยเทากบรายรบเฉลย หรอ (MC = MR) หรอจดดลยภาพคอ จด E ปรมาณผลผลตคอ Q และราคาขายคอ P จะเหนไดวาเสนตนทนเฉลยในระยะยาวตนทนเฉลย (AC) เทากบราคา (P) หรอรายรบเฉลยพอดแสดงวาผผลตไดรบเพยงก าไรปกตเหมอนกบตลาดแขงขนสมบรณในระยะยาว แตมขอแตกตางจากตลาดแขงขนสมบรณ คอ ในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเสนอปสงคสมผสกบเสนตนทนเฉลย (AC) กอนถงจดต าทสด สวนตลาดแขงขนสมบรณจะสมผสจดต าทสดของเสนตนทนเฉลย (AC) พอด ท าใหราคาดลยภาพของตลาดกงแขงขนกงผกขาดสงกวาตลาดแขงขนสมบรณและผลตสนคานอยกวาทควร ท าใหในตลาดกงแขงขนกงผกขาดมการใชทรพยากรไมเตมท

การตงราคารปแบบอน ๆ เนองจากตลาดกงแขงขนกงผกขาด สนคามลกษณะทแตกตางกนในมมมองของผบรโภค ผผลต จงสามารถตงราคาในทางปฏบตไดอกหลายรปแบบ ดงตอไปน

1. การตงราคาตามราคาตลาด (Market Pricing) เปนการตงราคาตามราคาของตลาดอยทเทาไร ผผลตจะพยายามลดตนทนการผลตของตน หรอผลตใหมประสทธภาพดขนเพอใหไดก าไรทสงขน ถาราคาตลาดสงกวาตนทนการผลต ผผลตกไมสามารถอยไดอาจตองออกจากระบบการผลต และหากมก าไรผผลตรายใหม ๆ กอยากเขามาอาจตองมการปรบเปลยนราคาตามตลาด ซงท าใหเสยตนทนในการปรบเปลยน

E

Q 0

P

ราคา

ปรมาณณณ

LMC

LAC

MR

340

2. การต งราคาสนคาใหแตกตางกน (Price Discrimination) ผผลตจะตองท าการปรบปรงคณสมบต เพอใหมขอแตกตางจากสนคาอนในตลาด แลวแยกตลาดในการก าหนดราคาซงเปนการน าเรองความยดหยนมาใชตงราคาสงในตลาดทม Ed สงเพอใหรายรบรวมมากขนแตตองแบงตลาดใหดเพราะมการขนสนคาขามตลาดเชน สนคา แบรนดเนมทงหลาย

3. การตงราคาตามรนหรอรปแบบของสนคา (Multiple Model Pricing) วธการนใชกบสนคาทมความทนสมยจากการออกรนใหม ๆ โดยราคาของสนคาทตกรนกจะมราคาทต ากวาสนคาทออกใหมสนคาเหลานท าใหประหยดตอขนาดได

4. การตงราคาตามตนทน (Cost-Plus Pricing) ผผลตจะคดตนทนทงหมดและบวกก าไรทตองการ ราคาขายทตงนนตองไมสงกวาราคาทขายอยในตลาด ถาอยสงกวาราคาตลาด ผผลตตองหาหนทาง คอ เพมปรมาณผลผลต เพอใหตนทนรวมเฉลยตอหนวยถกลง ปรบปรงประสทธภาพการผลต ลดอตราผลก าไรทตองการ สรางความแตกตางไดไมตองเทยบกบคนอน

5. การต งราคาเพอสรางคานยม (Prestige Pricing) และตามประเพณนยม (Customary

Pricing) การตงราคาลกษณะนอาจไมสมพนธกบตนทนการผลต เปนการตงราคาโดยอาศยชอเสยงและเอกลกษณของสนคา อาศยการโฆษณาเปนส าคญ สวนใหญเปนสนคาทแสดงถงรสนยมของผซอสนคาและบรการนน ๆ สนคาเหลานสวนใหญเปนสนคาทฟมเฟอย และในสวนประเพณนยมนนเปนการตงราคาตามการรบรและเคยชนของคนทวไป เชน นวดแผนไทยชวโมงละ 200 บาท ถายเอกสารแผนละ50

สตางค เปนตน

6. การตงราคาแบบอน ๆ เปนการตงราคาตามกลยทธทางการตลาดและทางจตวทยา เชนการตงราคาเพอทมตลาด (Dumping Pricing) การตงราคาแบบเจาะตลาด (Penetration Pricing) เปนตน

สรป

ตลาดผขายนอยรายเปนตลาดแขงขนไมสมบรณทมลกษณะอยระหวางตลาด ผกขาดและตลาดผขายมากราย หนวยธรกจในตลาดผขายนอยรายอาจผลตสนคาทมลกษณะเหมอนกนและแขงขนกนทางดานราคา หรออาจผลตสนคาทมลกษณะแตกตางกนและแขงขนกนทางดานราคา คณภาพผลตภณฑและการตลาด การก าหนดราคาและปรมาณผลผลตในตลาดผขายนอยราย ผขายจะก าหนดโดยการพจารณาการโตตอบของผผลตรายอนในตลาด ผผลตในตลาดผกขาดจะทราบอปสงคทชดเจนในตลาด ท าใหสามารถท าการก าหนดราคาและปรมาณผลผลตได แตในตลาดผขายนอยรายทผผลตไมทราบอปสงคทชดเจน จงไมสามารถก าหนดราคาหรอปรมาณผลผลตได สวนการก าหนดราคาและปรมาณผลผลตในตลาดผขายนอยราย ผขายจะก าหนดโดยการพจารณาการโตตอบ ของผผลตรายอนในตลาด ส าหรบแบบจ าลองแบบในตลาดผขายนอยรายสามารถแบงออกเปน 4 แบบ ดงน แบบจ าลองอปสงคหกมม แบบจ าลองคโน แบบจ าลองการตงราคาตามผน า และแบบจ าลองการรวมตวกนก าหนดราคา ตลาด

341

ผขายนอยรายมขอด คอ ผขายจ านวนนอยมอทธพลตอตลาดสง สนคาและบรการสามารถทดแทนกนไดอยางด ท าใหผขายแตละรายตองสนใจทจะแขงขนในดานบรการเพอดงดดผบรโภค ขอเสย คอ หากผผลตในตลาดสามารถรวมมอกนไดทจะไมแขงขนในดานราคา และเมอการรวมมอกนนนมความใกลชดกนมากจะเปนเชนเดยวกนกบกรณของตลาดผกขาดนนเอง

ตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนตลาดทอยระหวางตลาดผขายนอยรายและตลาดแขงขนสมบรณ เกดขนเนองจากตลาดแขงขนสมบรณและตลาดผกขาดไมสอดคลองกบความจรง ตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนตลาดทมจ านวนผขายมาก ผผลตรายใหมสามารถเขามาท าการผลตไดงาย โดยผผลตในตลาดกงแขงขนกงผกขาดไมสามารถตงราคาสนคาสงกวาของผผลตรายอนได เพราะจะท าใหผบรโภคหนไปบรโภคสนคาทสามารถใชทดแทนกนไดซงตลาดกงแขงขนกงผกขาดนนมลกษณะทส าคญคอ มจ านวนผขายมากแตไมเทากบตลาดแขงขนสมบรณและผผลตรายใหมเขาสตลาดแขงขนไดโดยงายการเขาและออกจากตลาดเปนไปไดอยางเสรโดยทผผลตและผซอสวนใหญไมไดมความรเกยวกบภาวะตลาดอยางสมบรณและสนคาสามารถทดแทนกนไดสวนหนง เสนอปสงคของตลาดกงแขงขนกงผกขาดมลกษณะเอยงลงจากซายไปขวา และเปนเสนคอนขางลาด เพราะผผลตแตละรายตองเผชญกบการแขงขนจากผผลตจ านวนมากทผลตสนคาคลายกน ซงการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดนน ก าหนดไดจากการผลตระยะสนจะท าการผลตโดยหาก าไรสงสด และการผลตระยะยาวจะไดรบก าไรปกตเทานนในการก าหนดราคาของตลาดกงแขงขนกงผกขาด ผผลตยงสามารถตงราคาตามราคาตลาดตามตนทน สนคาทแตกตางกน รปแบบของสนคา คานยมและประเพณนยม หรอตามความตองการของผผลตอกดวย


1. จงอธบายลกษณะของตลาดผแขงขนนอยราย

2. ตลาดผแขงขนนอยรายสามารถแบงออกเปนกรปแบบ อะไรบาง

3. เหตใดเสนอปสงคในแบบจ าลองอปสงคหกมมจงหกมม

4. ดลยภาพในตลาดผขายนอยรายเปนอยางไร จงยกตวอยาง

5. ยกตวอยางขอดและขอเสยของตลาดผแขงขนนอยราย

6. ตลาดกงแขงขนผกขาดมลกษณะอยางไร

7. จงอธบายอปสงคในตลาดกงแขงขนกงผกขาด

8. กลยทธการก าหนดราคาในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนอยางไร จงยกตวอยาง

9. ดลยภาพระยะสนและดลยภาพระยะยาวในตลาดกงแขงขนกงผกขาดเปนอยางไร

10. จงยกตวอยางธรกจในตลาดกงแขงขนกงผกขาด บอกถงขอดขอเสย

342

อางอง

ปยะลกษณ สทธเดช. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พรพมล สนตมณรตน. (2545) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภราดร ปรดาศกด. (2549) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Robin Bade and Michael Parkin. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: บรษทเพยรสน เอดดเคชน

อนโดไชนา จ ากด. Christopher P. Thomus.and S. Chartes Maurice, (2008) . Managerial Economics. 9th edition. USA:



Publishers. McConnell and Brue, (2002) . Economics. Boston: McGraw Hill Companies. จรนทร เทศวานช. (2550) . หลกเศรษศาสตรเบองตน 1. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ณรงคศกด ธนวบลยชย. (2551) . เศรษศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. เดชกาญจนางกร. (2551) . จลเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร. ประเจด สนทรพย. (2550) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาคในเชงคณตศาสตรวเคราะห.กรงเทพฯ: มตชน. ประยร เถลงศรและพจตร ชาญโกเวทย. (2551) . หลกเศรษศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ชวนพมพ. Lipsey. Richard G. and peter O.Stener. (2002) . Economic.15hed. New York: Harper and Row

Publishers. McConnell and Brue, (2002) . Economics. Boston: McGraw Hill Companies. McEachen, W.A. (2006) .Economics ; A contemporary introduction. 7 ed. China: South-Wedem. Robin Bade and Michael Parkin. (2550) .เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: บรษท เพยรสนเอดดเคชน

อนโดไชนา จ ากด.


เรอง การตดสนใจในการลงทนและความเสยง


รายรบ




การวเคราะหจดคมทน


เสนผลผลตเทากน

การใชปจจยการผลตทดแทน

ดลยภาพของผผลต

การวเคราะหเสนขยายการผลต

การตดสนใจลงทนและความเสยง

กระบวนการจดท างบประมาณการลงทนเพอการตดสนใจ





เครองมอทใชในการตดสนใจภายใตความเสยง




1. อธบายลกษณะรายรบและก าไรจากการผลต

2. สามารถอธบายความสมพนธของรายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบหนวยทายสดจาก

3. สามารถวเคราะหรายรบและก าไรจากจดคมทน

4. สามารถอธบายเสนตนทนเทากนและเสนผลผลตเทากน

5. สามารถวเคราะหการเปลยนแปลงของเสนตนทนทเทากนและเสนผลผลตเทากน

6. เขาใจหลกการอตราการใชปจจยการผลตทดแทน

344

7. สามารถวเคราะหการตดสนใจลงทนและความเสยง






4. บรรยายโดยใชเอกสารและยกตวอยาง

6. ยกตวอยางกรณศกษา และรวมกนวเคราะหรายรบและก าไรจากการผลต














บทท 8

การตดสนใจในการลงทนและความเสยง

รายรบ รายรบ คอ รายไดทผผลตไดรบจากการขายผลผลตของตนตามราคาทถกก าหนดขน (ประยร,

2551) และ (จรนทร, 2550) กลาววา รายรบจากการผลตหมายถง รายไดทผผลตไดรบจากการขายสนคาและบรการทผลตของตนตามราคาของตลาดในขณะนน ดงนนจงกลาวไดวา รายรบ หมายถง รายไดทผผลตไดรบจากการขายสนคาหรอบรการในราคาทก าหนด ซงรายไดจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณผลผลตของหนวยผลตกบราคาสนคาทสามารถขายไดในขณะนน โดยรายรบสามารถหาไดจากการน าราคาสนคา (P) คณดวยปรมาณสนคาทขายได (Q) และสามารถเขยนเปนสมการไดดงน

R = P x Q

เนองจากรายรบนนเปนสงทท าใหทราบวาผผลตไดรบก าไรมากนอยอยางไรโดยการน ารายรบมาเปรยบเทยบกบตนทนการผลต ในทางเศรษฐศาสตรการก าหนดปรมาณการผลตจะพจารณาจากก าไรเปนหลก ถาไดรบก าไรมากกจะขยายการผลต แตถาก าไรนอยกจะลดการผลตลงเพอใหผลตอยในระดบทเหมาะสม เนองจากก าไรคอสวนตางระหวางตนทนและรายรบจากการผลต ดงนนผผลตจงตองวเคราะหรายรบควบคไปกบตนทน เพอใชในการวเคราะหก าไรจากการผลตในแตละชวงเวลา ยกตวอยางเชน ราคาสนคาชนดหนง หนวยละ 10 บาท มผซอทงหมด 20 หนวย รายรบทงหมดทผขายไดรบจากการขายเทากบ 200 บาท รายรบทผขายไดรบ 200 บาทนมาจากการขายสนคา 20 หนวย เพราะฉะนนรายรบเฉลย ตอ 1 หนวยสนคาเทากบ 10 บาท ซงหาไดจากผลหารของรายรบทงหมดกบจ านวนสนคาทขายจะเทากบราคาสนคานน


รายรบ สามารถแบงได 3 ประเภทดงตอไปน

1. รายรบรวม (Total Revenue: TR) หมายถง รายไดทงหมดทผผลตไดรบจากการขายสนคาและบรการในปรมาณตาง ๆ กนตามระดบราคาในตลาด โดยหาจากราคาของสนคาคณกบปรมาณขาย และสามารถเขยนเปนสมการเพอหารายรบรวมไดดงน

TR = P x Q

โดยท P = ราคาสนคาตอหนวย

Q = ปรมาณสนคาทขายได

346

2. รายรบเฉลย (Average Revenue: AR) หมายถง รายไดหรอรายรบตอการขายผลผลต 1 หนวย หรอรายรบรวมตอจ านวนสนคาหรอบรการทงหมดทขายได โดยหาจากรายรบรวมหารดวยปรมาณขาย และรายรบเฉลย (AR) นนเปนคาเดยวกนกบราคา (P) ดงนนเสนรายรบเฉลย (AR) จงเปนเสนเดยวกบเสนอปสงค ซงสามารถเขยนเปนสมการเพอหารายรบเฉลยไดดงน

TR

AR P

Q

3. รายรบสวนเพมหรอรายรบหนวยทายสด (Marginal Revenue: MR) หมายถง รายไดหรอรายรบทเพมขนเมอขายสนคาเพมขนหนงหนวย หรอรายรบรวมทเปลยนแปลงไปเมอขายสนคาเปลยนแปลงไป 1 หนวย ซงเปนการเปลยนแปลงของรายรบรวมเมอเทยบกบการเปลยนแปลงปรมาณขาย 1 หนวย โดยหาจากอตราสวนระหวางการเปลยนแปลงของรายรบรวมกบการเปลยนแปลงของปรมาณขาย และอาจกลาวไดวารายรบสวนเพม (MR) คอคาความชน (Slope) ของเสนรายรบรวม (TR) ณ จดสมผสนนเอง และสามารถเขยนเปนสมการเพอหารายรบสวนเพมหรอรายรบหนวยทายสดไดดงน

Q

TRMR

โดยท TR คอ สวนเปลยนแปลงของรายรบรวม

Q คอ สวนเปลยนแปลงของปรมาณการขาย

ยกตวอยาง แมคาขายแอปเปลรายหนงมอปสงคหรอความตองการซอของลกคา ดงน

ตารางท 8.1 อปสงคหรอความตองการซอแอปเปล

ราคา ปรมาณซอ

8

7

6

5

4

3

1

2

3

4

5

6

จากตารางท 8.1 จะเหนไดวาแมคาขายแอปเปลรายนสามารถหารายรบรวมไดจากการน าราคาสนคาคณดวยปรมาณสนคาทขายได หรอ (P×Q) และสามารถหารายรบเฉลยไดจากรายรบรวมหารดวย

347

ปรมาณขาย (TR / Q) ) และหารายรบสวนเพมไดจากอตราสวนระหวางการเปลยนแปลงของรายรบรวม

กบการเปลยนแปลงของปรมาณขาย หรอ TR

Q

ไดดงน

ตารางท 8.2 รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม


TR P Q

รายรบเฉลย

/AR TR Q

รายรบสวนเพม

/MR TR Q

8

14

18

20

20

18

8

7

6

5

4

3

- 6

4

2

0

-2

ยกตวอยาง สนคาของผผลตรายหนงมปรมาณซอเปลยนแปลงตามราคา ดงน

ตารางท 8.3 ปรมาณซอทเปลยนแปลงราคา ราคา P ปรมาณซอ Q

35 0

30 1

35 2

30 3

25 4

20 5

15 6

10 7

จากตารางท 8.3 ดงกลาวผผลตสามารถหารายรบรวมไดจากการน าราคาสนคาคณดวยปรมาณสนคาทขายได หรอ (P x Q) และผผลตสามารถหารายรบเฉลยไดจากรายรบรวมหารดวยปรมาณขาย (TR / Q) และผผลตสามารถหารายรบสวนเพมไดจากอตราสวนระหวางการเปลยนแปลงของรายรบรวมกบการเปลยนแปลงของปรมาณขาย หรอการเปลยนแปลงTR / การเปลยนแปลงQ ดงตอไปน

348

ตารางท 8.4 รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบสวนเพม

รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบสวนเพม

0 0 - 30 30 30

70 35 40

90 30 20

100 25 10

100 20 0

90 15 -10

70 10 -20


เนองจากรายรบรวม รายรบเฉลยและรายรบสวนเพมนนเปนรายรบจากการผลต ซงในการผลตนนจดมงหมายของผผลตคอตองการก าไรสงสด และการทผผลตจะไดรบก าไรหรอขาดทนเกดจากความแตกตางระหวางรายรบจากการผลตกบตนทนการผลต ซงสามารถแสดงความสมพนธของรายรบรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมไดดงน

ตารางท 8.5 ความสมพนธระหวาง รายรบเฉลย รายรบรวม และรายรบสวนเพม

ราคา P

ปรมาณซอ

Q


TR

รายรบเฉลย

AR

รายรบสวนเพม

MR

วธการหา TR PxQ /AR TR Q /TR Q

TRหลง-TRกอน

จากตารางน ามาวาดกราฟแสดงความสมพนธไดดงน

349

ภาพแสดงท 8.1 ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม

ดงนนความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม สามารถสรปไดดงตอไปน

1. เมอปรมาณการขายเพมขนรายรบเฉลยจะมคาลดลง ซงเสนรายรบเฉลยจะมคาเหมอนกบเสนอปสงคซงเทากบเสนราคา และรายรบเฉลยจะมคาลดลงเมอขายสนคาไดเพมขนและมคามากกวารายรบเพมเสมอ

2. เสนรายรบเพมจะมคาลดลงเทากบศนยและตดลบเมอรายรบรวมมคาสงสด เมอรายรบเพมมคามากกวาศนย รายรบรวมจะเพมขน

3. รายรบรวมจะมคาสงสดเมอรายรบเพมมคาเทากบศนย และจะมคาลดลงเมอรายรบเพมมคาตดลบ

4. รายรบรวมมคาเพมขนในขณะทรายรบเฉลยและรายรบเพมจะมคาลดลง

ยกตวอยางเชน ราคาสนคาในตลาดแขงขนสมบรณชนดหนงเทากบหนวยละ 2 บาท ผบรโภคสามารถซอสนคาชนดนไดไมจ ากดจ านวน ณ ระดบราคาท 2 บาท

รายรบเฉลยของผผลตสนคาชนดนเทากบ 2AR P

รายรบรวมของผผลตรายนเทากบ 2TR AR Q P Q Q

รายรบเพมของผผลตรายนเทากบ

2TR

MR

Q

รายรบ

TR

AR

MR

ปรมาณ

350

ตารางท 8.6 ความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม


2

2

2

2

2

2

2

0

1

2

3

4

5

6

0

2

4

6

8

10

12

- 2

2

2

2

2

2

- 2

2

2

2

2

2

จากตารางท 8.6 สามารถน ามาวาดกราฟแสดงความสมพนธของเสนรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมไดดงน

ภาพแสดงท 8.2 ความสมพนธของเสนรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพม

TR

D=AR=MR=P

6

ปรมาณ

รายรบ

10

8

6

4

2

0

351

ทงนในความสมพนธระหวางรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมนนสามารถพจารณาได 2

กรณ พรอมยกตวอยางประกอบไดดงตอไปน

1. กรณทราคาสนคาไมคงท ยกตวอยางเชนผผลตรายหนงขายสนคาหนวยละ 2 บาท จะขายสนคาได 12 หนวย รายรบเทากบ 24 บาท เมอขายสนคาหนวยละ 3 บาท จะขายสนคาได 10 หนวย รายรบเทากบ 30 บาท เมอขายสนคาหนวยละ 4 บาท จะขายสนคาได 8 หนวย รายรบเทากบ 32 บาท เมอขายสนคาหนวยละ 5 บาท จะขายสนคาได 6 หนวย รายรบเทากบ 30 บาท เมอขายสนคาหนวยละ 6 บาท จะขายสนคา 4 หนวย รายรบเทากบ 24 บาทเมอขายสนคาหนวยละ 7 บาท จะขายสนคาได 2 หนวย รายรบเทากบ 14 บาท สามารถค านวณหาคารายรบรวม รายรบสวนเพม และรายรบเฉลยไดดงตอไปน

ตารางท 8.7 รายรบรวม รายรบสวนเพม และรายรบเฉลย

Q P TR AR MR

12

10

8

6

4

2

2

3

4

5

6

7

24

30

32

30

24

14

2

3

4

5

6

7

- 6

2

-2

-6

-10

จากตารางท 8.7 น าขอมลมาสรางเปนกราฟจะไดความสมพนธของเสนตาง ๆ ดงน

352

ภาพแสดงท 8.3 ความสมพนธของเสนรายรบ กรณราคาสนคาไมคงท

2. กรณราคาสนคาคงท ยกตวอยางเชนผผลตรายหนงขายสนคาราคาหนวยละ 4 บาท เมอขายสนคาได 1 หนวย รายรบรวมเทากบ 4 บาท เมอขายสนคาได 2 หนวยรายรบรวมเทากบ 8 บาท เมอขายสนคาได 3 หนวย รายรบรวมเทากบ 12 บาท เมอขายสนคาได4 หนวย รายรบรวมเทากบ 16 บาทเมอขายสนคาได 5 หนวย รายรบรวมเทากบ 20 บา เมอขายสนคาได 6 หนวย รายรบรวมเทากบ 24 บาทตามล าดบ สามารถค านวณหาคารายรบรวม รายรบสวนเพม และรายรบเฉลยไดดงน

ตารางท 8.8 ราคาสนคาคงท

P Q TR AR MR

4

4

4

4

4

4

1

2

3

4

5

6

4

8

12

16

20

24

4

4

4

4

4

4

- 4

4

4

4

4

0

30

20

10

2 4 6 6

TR

AR

MR

ปรมาณสนคา

รายรบ

353

จากตารางท 8.8 เมอน าขอมลมาสรางเปนกราฟจะไดความสมพนธของเสนตาง ๆ ดงภาพแสดงท 8.4

ภาพแสดงท 8.4 ความสมพนธของเสนรายรบ กรณราคาสนคาคงท


ก าไร หมายถง ผลตางระหวางตนทนการผลตทงหมดกบรายรบจากปรมาณการขายผลผลตทงหมด ซงสามารถเขยนเปนสมการเพอหาก าไรไดดงน

= TR – TC

โดยท = ก าไร

TR = รายรบจากการขายผลผลตทงหมด

TC = ตนทนจากการผลตทงหมด

จากความหมายของก าไรดงกลาว เนองจากตนทนทางดานเศรษฐศาสตรนนมการพจารณาคาเสยโอกาสท าใหแตกตางจากตนทนทางดานบญช หรอกลาวไดวาก าไรทางดานเศรษฐศาสตรแตกตางจากก าไรทางดานบญช จงท าใหตนทนในทางเศรษฐศาสตรสงกวาตนทนในทางบญช เพราะตนทนในทางบญชไมไดค านงถงตนทนแอบแฝงและคาตอบแทนของผประกอบการแตในทางเศรษฐศาสตร

20

16

12

8

4

0

1 3 5

D = AR , MR

ปรมาณ

TR

ราคารายรบ

354

นนคดเปนตนทน จงท าใหก าไรทางเศรษฐศาสตรนนมการพจารณาจากตนทนคาเสยโอกาสดวย และสามารถค านวณไดจากรายจายทงทไดจายจรงและไมไดจายจรงเชน ตนทนคาเสยโอกาส ตนทนแฝง เปนตน จงท าใหตนทนในทางเศรษฐศาสตรสงกวาตนทนทางบญช ดงนนก าไรในทางเศรษฐศาสตรจงสามารถแบงไดเปน 3 ประเภท ดงตอไปน

1. ก าไรทไดมคามากกวาศนยแสดงถงก าไรเกนปกตหรอก าไรสวนเกน (Excess Profit) 2. ก าไรทไดมคาเทากบศนยแสดงถงก าไรปกต (Normal Profit) 3. ก าไรทไดมคานอยกวาศนยแสดงถงการขาดทน (Lose)

เนองจากก าไรทส าคญในทางเศรษฐศาสตรนนเปนก าไรทถกรวมคาเสยโอกาสตาง ๆ ไวในตนทนการผลตแลว ดงนนผผลตจงมก าไรในทางเศรษฐศาสตรคอ ก าไรเกนปกตและก าไรปกต ซงสามารถอธบายไดจากการพจารณาความสมพนธระหวางรายรบรวมและตนทนรวม ดงตอไปน

ก าไรเกนปกต ผผลตจะไดรบก าไรเกนปกตหรอสวนเกนของก าไรนนเมอรายรบรวมมคามากกวาตนทนรวม และก าไรเกนปกตเปนก าไรทางเศรษฐศาสตรทมากกวาศนยซงนบวาเปนก าไรทแทจรงทางเศรษฐศาสตร (Economic Profit) เนองจากก าไรจะเปนแรงจงใจหรอดงดดใหผผลตรายใหม ๆ เขาสตลาด พรอมทงดงดดใหหนวยผลตเดมขยายกจการหรอขนาดของการผลตใหใหญโตมากยงขน ก าไรปกต ผผลตจะไดรบก าไรปกตเมอรายรบรวมมคาเทากบตนทนรวม และก าไรปกตนนจะเปนก าไรทางเศรษฐศาสตรทมคาเทากบศนย เนองจากเปนก าไรทคดตนทนคาเสยโอกาสและรวมคาตอบแทนทผผลตควรไดรบ เชน คาแรงหรอคาเชาสถานทของผผลตเอง เปนตน

เ นองจากจดมงหมายส าคญของผ ผลตคอ การไดรบก าไรสงสด (Maximized Profit) ซงจดมงหมายดงกลาวนนเปนการท าก าไรเกนปกตทผผลตตองการจากการผลต โดยวธการพจารณา 2 วธ ไดแก

1. การสงเกตจากคารายรบเพมและคาตนทนเพม โดยปกตผผลตจะขยายการผลตตอไปหากยงไดก าไรเพมขนคอ รายรบเพมมากกวาตนทนเพมจนถงจดทรายรบเพมมคาเทากบคาตนทนเพมซงเปนปรมาณการผลตทจะใหก าไรสงสด เมอรายรบเพมมมากกวาตนทนเพมก าไรทผผลตไดรบยงคงสงขนไป ผผลตจงท าการขยายการผลตตอไปจนกระทงถงจดทตนทนเพมเทากบรายรบเพม หรอ (MC = MR) จงจะหยดขยายการผลตหรอเปนดลยภาพของผผลตนนเอง ซงแสดงไดดงภาพแสดงท 8.5

355

ภาพแสดงท 8.5 ปรมาณการผลตทไดรบก าไรสงสด

2. การสงเกตจากความแตกตางระหวางคารายรบรวมและคาตนทนรวม โดยก าไรเกนปกตทมากทสดคอ ปรมาณการผลตทท าใหคารายรบรวมมากกวาคาตนทนรวมมากทสด ซงจะเกดขน ณ ปรมาณการผลตทจะใหก าไรสงสด ดงภาพแสดงท 8.6

ตนทน

Q

MR

ปรมาณ

MC

356

ภาพแสดงท 8.6 แสดงผลก าไรรวมทมคาสงทสด

เนองจากก าไรสงสดจะอย ณ ระดบทผลผลตทคาความชนของเสนตนทนรวมเทากบคาความชนของเสนรายรบรวม นนคอรายรบเพมเทากบตนทนเพม (MC = MR) ทงนจากกราฟขางตนจะเหนวาเสนตนทนรวมและเสนรายรบรวมนนมชวงหางกนมากทสดทจด A และ B ณ แสดงถงจดทมก าไรสงทสด โดยมผลผลตท Q หนวยหรอสงเกตไดจากคาความชนของเสนตนทนรวมเทากบคาความชนของเสนรายรบรวม

TRSlopeTR MR

Q

TCSlopeTC MC

Q

การวเคราะหจดคมทน การวเคราะหจดคมทน (Break Even Point Analysis) เปนวธการวเคราะหโดยใชความสมพนธระหวางตวแปรทเกยวของดวยกราฟและสมการทางคณตศาสตร จดตดบนกราฟและการแกระบบสมการจะท าใหผผลตทราบถงจ านวนสนคาทควรผลต จ านวนสนคาขนต าทจะท าใหรายรบเทากบตนทน (Break-even) ทเรยกวาจดคมทน ซงจดคมทนเปนแนวคดทใชในวเคราะหรายรบและตนทนทม

TC

TR

Q

A

ตนทน รายรบก าไร

0

π

ปรมาณ

B

357

ความสมพนธกบปรมาณผลผลต ดงนนจดคมทนจงเปนจดทเมอผผลตผลตสนคาจ านวนดงกลาวแลวไดรบก าไรปกตหรอเทากบศนย นนคอปรมาณสนคาทท าใหรายไดรวมมคาเทากบตนทนรวม ภายใตขอสมมตฐานทวาราคาของสนคาไมมการเปลยนแปลงและตนทนแปรผนคงท ทงนสามารถวเคราะหจดคมทนโดยใชการค านวณหาไดจากตนทนคงทและก าไรสวนเกนตอหนวย โดยน าก าไรสวนเกนตอหนวยหารดวยตนทนคงทดงตอไปน

จดคมทน =

=

ยกตวอยาง การหาจดคมทนของบรษทผลตตกตาเดกเลน โดยกจการขายสงในราคาตวละ 70 บาท ตนทนแปรผนตกตา เทากบ 50 บาท และกจการแหงนมคาใชจายคงทตอเดอน เดอนละ 400,000 บาท การค านวณหาจดคมทนไดดงน


400,00020,000

70 50

การวเคราะหจดคมทนสามารถพจารณาการเปลยนแปลงของจดตมทนได ดงน

1. การเปลยนแปลงราคาขาย ถากจการเพมราคาขายจากเดมหนวยละ 70 บาท เปนหนวยละ 75บาท และสมมตใหปจจยอนไมเปลยนแปลงหรอคงทกจะมผลกระทบตอจดคมทนคอ กจการจะขายสนคาถงจดคมทนเรวขน ซงสามารถค านวณหาจดคมทนไดดงน


400,00016,000

75 50

ตนทนคงท

อตราก าไรสวนเกน


ราคาขาย-ตนทนผนแปร


ก าไรสวนเกน




ก าไรสวนเกนตอหนวย

358

จากการหาจดคมทนเมอเปลยนแปลงราคาขายจะเหนไดวา เมอกจการเพมราคาขายจาก 70 บาท เปน 75 บาท จดคมทนกจะเปลยนจาก 20,000 หนวยเปน 16,000 หนวย แตถาหากกจการลดราคาสนคาขายลงกจะท าใหจดคมทนสงขนจากเดมเชนกน

2. การเปลยนแปลงตนทนแปรผน ถากจการมตนทนแปรผนทมการเปลยนแปลงเพมขนจากหนวยละ 50 บาทเปน 54 บาท และสมมตใหปจจยอนไมเปลยนแปลงหรอคงทกจะมผลกระทบตอจดคมทน และสามารถค านวณหาจดคมทนไดดงน


400,00025,000

70 54

จากการหาจดคมทนเมอมเปลยนแปลงตนทนแปรผนจะเหนไดวา เมอตนทนแปรผนเพมขนจาก 50 บาท เปน 54 บาท จดคมทนกจะเพมขนจาก 16,000หนวย เปน 25,000 หนวย

3. การเปลยนแปลงตนทนคงท ถาตนทนคงทเพมจาก 400,000 บาท เปน 440,000 บาท และปจจยอนไมเปลยนแปลงหรอคงทกจะมผลกระทบตอจดคมทน และสามารถค านวณหาจดคมทนใหมไดดงน


440,00022,000

70 50

จากการหาจดคมทนเมอมเปลยนแปลงตนทนคงท เมอตนทนคงทเพมขนจาก 400,000 บาท เปน 440,000 บาท จะท าใหจดคมทนเพมจาก 25,000 หนวย เปน 22,000 หนวย ซงจะไดจดคมทนใหมท 22,000 หนวยนนเอง อาจกลาวไดวาจดคมทนเปนจดทรายรบรวมมคาเทากบตนทนรวมซงเปนจดทท าใหผผลตไดรบก าไรปกต คอ ก าไรเทากบศนย ดงภาพแสดงท 8.7





359

ภาพแสดงท 8.7 จดคมทน

จากภาพแสดงท 8.7 สรปไดวา จดคมทนคอ จด A ซงหมายความวาถาผผลตผลตสนคาและขายไดตามปรมาณ ณ จดคมทน กจการกจะไมไดก าไรและไมขาดทน แตถาขายไดเกนกวานนกจะเกดก าไรหรอถาหากขายต ากวากจะเกดการขาดทน ส าหรบในสวนตางระหวางราคากบตนทนแปรผนจะเปนสวนทเอาไปชดเชยตนทนคงท ดงนนหากสนคาของผผลตราคาขายสงกวาตนทนแปรผน ผผลตจะท าการผลตตอเพอน าเอาสวนตางมาชดเชยตนทนคงท แตถาหากราคาสนคาต ากวาตนทนแปรผนผผลตจะพบกบการขาดทนและจงควรเลกกจการ ดงภาพแสดงท 8.8

ภาพแสดงท 8.8 การวเคราะหจดคมทน

A

Lose

ปรมาณ

จดคมทน

TFC

TVC

TC TR

ตนทน รายรบ ก าไร

ขาดทน

ก าไร

รายได ตนทน

ปรมาณ

TFC

TC

TR

B

360

จากภาพดงกลาวจะเหนไดวาจด B เปนจดคมทนทตองผลตปรมาณ Q1 หนวย และตนทนรวมเทากบ C1 บาท ซงเกดจากเสนของรายไดตดกบเสนของตนทนรวม โดยพนททอยระหวางเสนรายรบรวมกบเสนตนทนรวมในสวนทมากกวา Q1 จะเกดก าไร แตในทางตรงขามกนกจการจะเกดการขาดทนเมอสวนพนททอยระหวางเสนรายรบรวมและตนทนรวมทอยนอยกวา Q1 ยกตวอยาง การวเคราะหความสมพนธระหวางปรมาณการขายอฐ รายรบรวมตนทนรวม และตนทนคงทของกจการผลตอฐมวลเบาแหงหนงมดงน


การวเคราะหจดคมทนของกจการผลตอฐมวลเบานนจากกราฟจะเหนไดวา จดคมทนของกจการนเทากบ 22,000 หนวยหรอ 700‚000 บาท และเปนจดทเสนรายรบรวมตดกบเสนตนทนรวมซงหมายความวา ณ จดนกจการจะมก าไรเทากบศนยหรอขายไดเทากบตนทนพอด แตถากจการขายไดเกน 22,000 หนวย เสนขายจะอยเหนอเสนตนทนรวมแสดงวารายไดมากกวาตนทนรวมคอกจการจะเกดก าไร แตถากจการขายไดต ากวา 22,000 หนวย และตนทนรวมจะอยเหนอเสนขายแสดงวาตนทนสงกวารายไดกจการจะเกดการขาดทนนนเอง

ยกตวอยาง การหาก าไรหรอขาดทนโดยการวเคราะหจดคมทนของบรษทผลตถานไฟฟา โดยมตนทนคงทรวมทงสน 45,000 บาทคาใชจายแปรผนตอหนวยเปนคาแรงงาน 10 บาท คาวสด 23 บาท และมคาอนอก 10 บาท ถากจการขายสนคาราคาหนวยละ 45 บาท และถาผลต 30,000 หรอ 20,000 หนวย จงหาจดคมทนวากจการควรจะขายสนคาจ านวนเทาไหร

ตนทนคงท = 45,000 บาท

ตนทนแปรผน = 10+23+10

= 43 บาทตอหนวย

ขาดทน

TR TC

ปรมาณ (พนหนวย)

จดคมทน

700,000

0 22


361

ราคาขาย = 45 บาทตอหนวย

จากสมการ จดคมทน =

45,00022,500

45 43

ถาหากกจการขายสนคาจ านวน 30,000 หนวย ค านวณไดดงน

ก าไร = รายได – ตนทน

45 30,000 45,000 43 3,000

15,000 บาท

ดงนน กจการขายสนคาจ านวน 30,000 หนวยจะท าใหกจการไดก าไรเทากบ 15,000 บาท

ถาหากกจการขายสนคาจ านวน 20,000 หนวย ค านวณไดดงน

ก าไร = รายได – ตนทน

45 20,000 45,000 43 20,000

5,000 บาท

ดงนน กจการขายสนคาจ านวน 20,000 หนวย จะท าใหกจการขาดทนเทากบ 5,000 บาท

จากการวเคราะหจดคมทนของบรษทผลตถานไฟฟา การผลตทกจการจะมก าไรเทากบศนยหรอขายไดเทากบตนทนพอดนนจะอยทจดการผลตเทากบ 22,500 หนวย และถาหากกจการขายถานไฟฟาจ านวน 30,000 หนวยกจการจะไดรบก าไรเทากบ 15,000 บาท แตถาหากกจการขายสนคาจ านวน 20,000 หนวยกจการจะขาดทนเทากบ 5,000 บาท ซงสามารถน ามาวาดกราฟไดดงน


ราคาขาย-ตนทนผนแปร

362


ยกตวอยาง การหาจดคมทนของรานคาแหงหนงขายสนคาได 150,000 หนวยตอเดอน ในราคา 15 บาทตอหนวย ตนทนมดงรายการตอไปน 1. คาไฟฟา 75,000 บาท มคาใชจายคงท 25,000 บาทและคาใชจายแปรผน 50,000 บาท 2. คาวสดในการผลต 150,000 บาท 3. คาใชจายทเปนตนทนคงท 750,000 บาท และตนทนแปรผน 950,000 บาท 4. คาใชจายด าเนนการคงท 550,000 บาท และแปรผน 120,000 บาท จงค านวณหาจดคมทนและหาผลก าไรหรอขาดทนของปรมาณการขายในปจจบน และวธท าแยกรายการของตนทนคงทและตนทนแปรผนแสดงในตารางตอไปน

TC

ขาดทน

รายได ตนทน (แสนบาท)

TFC

20,000 22,500 30,000

ก าไร

จดคมทน

TR

ปรมาณ

363

ตารางท 8.9 ตนทนคงทและตนทนแปรผน

รายการ ตนทนคงท ตนทนแปรผน (บาท) คาไฟฟา คาวสด

คาใชจายโรงงาน

คาด าเนนรายการ

รวม

25,000

- 750,000

550,000

1,325,000

50,000

150,000

950,000

120,000

1,270,000

ปรมาณขาย = 150,000 หนวย

ตนทนคงท = 1,325,000 บาท

ตนทนแปรผน = 1,270,000

150,000

= 8.47 บาทตอหนวย

ราคาขาย = 15 บาทตอหนวย

จดคมทน = ตนทนคงท / (ราคาขาย – ตนทนแปรผน)

1,325,000

15 8.47

202.909.65

ณ ปจจบนผผลตท าการขายอยท 150,000 หนวยตอเดอน จะท าใหผผลตขาดทนดงน

ขาดทน = รายได - ตนทน

= (15) (150,000) - [1,325,000 + (1,270,000) = -345,000 บาท

จากการวเคราะหจดคมทนของรานคาจะสรปไดวา ปรมาณการผลตในปจจบนของผผลตรายนจะขาดทนเทากบ 345,000 บาท น ามาเขยนเปนกราฟไดดงภาพ

364



เสนตนทนเทากน (Isocost Curve) คอ เสนทแสดงถงจ านวนตาง ๆ ของปจจยการผลตทงสองชนดทสามารถซอไดดวยตนทนจ านวนหนงทก าหนดให ณ ระดบราคาของปจจยการผลตทงสองชนดในขณะใดขณะหนง หมายความวา ไมวาผผลตจะเลอกสวนผสมปจจยการผลตทงสองชนด ณ จดใดกตามบนเสน กจะท าใหตนทนการผลตเทากนหมดตลอดเสนเสนตนทนเทากนนมลกษณะเชนเดยวกบเสนงบประมาณในเรองความพอใจเทากน (ทบทม, 2546) เสนตนทนและเสนผลผลตเทากนถกน ามาใชในการวเคราะหพฤตกรรมผผลต โดยมลกษณะการวเคราะหเชนเดยวกบพฤตกรรมผบรโภคโดยแตกตางกนทเปาหมายของผผลตคอ การท าก าไรมากทสดจากการผลตสนคาหรอบรการ ภายใตเงนทนหรองบประมาณทมอยอยางจ ากด ดงนน เสนตนทนเทากนจงเปนเสนทแสดงถงอตราสวนของจ านวนปจจยการผลตสองชนด ทผผลตใชในการผลตภายใตงบประมาณทมอย เพอใหไดระดบสนคาหนง ๆ ตามทผผลตตองการ จงกลาวไดวาแมผผลตจะเลอกสวนผสมปจจยการผลตทงสองชนด ณ จดใดกตามบนเสนน กจะท าใหตนทนการผลตเทากนตลอดเสน และเสนตนทนเทากนนจะมลกษณะเชนเดยวกบเสนงบประมาณในเนอหาสวนเสนความพอใจเทากน ดงตอไปน

0

2

4

รายได ตนทน (ลานบาท)

15 20

ปรมาณ (หมนหนวย)

TFC

ขาดทน

จดคมทน

TC

TR

365

ภาพแสดงท 8.12 เสนตนทนเทากน

จากกราฟสามารถพจารณาต าแหนงการใชตนทนปจจยการผลต X และปจจยการผลต Y ณ ต าแหนง A B C ไดคอ ต าแหนง A เปนต าแหนงทใชปจจยการผลต X จ านวน 0 หนวย และใชปจจยการผลต Y จ านวน Y2หนวย ในต าแหนง B ใชปจจยการผลต X จ านวน X1หนวยปจจยการผลต Y จ านวน Y1หนวย และต าแหนง C ใชปจจยการผลต X จ านวน X2หนวยปจจยการผลต Y จ านวน 0 หนวย ซงแตละต าแหนงนนจะแสดงถงการใชตนทนการผลตจ านวนเทากนซงอยบนเสนตนทนเทากน ดงนนจงสามารถแสดงสมการของเสนตนทนไดดงน

K LTC P K P L

โดยก าหนด TC = งบประมาณการผลต หรอตนทนการผลต

L = จ านวนแรงงาน (คน) PL = คาจางแรงงานตอคน (บาทตอคน) K = จ านวนทน (หนวย) PK = คาเชาทน (บาทตอหนวย)

ยกตวอยาง การหาเสนตนทนเทากนในการผลตเสอโหล ถาคาแรงงานเทากบ 150 บาท ตอคนตอวน เครองจกรเยบผาเครองละ 500 บาท ผผลตมตนทนในการผลตเทากบ 4,500 บาท ถาผผลตไมใช

ปจจยY

ปจจย X C

0

A

B

X1

Y2

Y1

X2

366

แรงงานเลยจะสามารถซอเครองจกรไดทงสนจ านวน 9 เครอง และถาผผลตไมใชเครองเยบผาเลยจะสามารถจางคนงานไดทงสนจ านวน 30 คน สามารถค านวณไดดงน

สมการของเสนตนทนเทากน

K LTC P K P L

เมอ TC คอ ตนทนรวม (Total Cost) PK คอ ราคาเครองเยบผาหนงหนวย

PL คอ คาแรงงานหนงหนวย

K คอ จ านวนเครองจกรเยบผา L คอ จ านวนแรงงาน

ถา L = O

K L

TC P K P L

4,500 = 500 K + 150 (0) K = 4,500 / 500

K = 9 เครอง

ถา K = O

K LTC P K P L

4,500 = 500 (0) + 150 L

L = 4,500 / 150

L = 30 คน

จากการค านวณหาเสนตนทนเทากนสามารถน ามาวาดกราฟไดดงน

367

ภาพแสดงท 8.13 เสนตนทนเทากนในการผลตเสอโหล

ยกตวอยาง การหาเสนตนทนเทากนในการผลตตกตา ถาคาแรงงานเทากบ 200 บาท /คน/ วนเครองจกรเยบผาเครองละ 1,000 บาท ผผลตมตนทนในการผลตเทากบ 10,000 บาท ถาผผลตไมใชแรงงานเลยจะสามารถซอเครองจกรไดทงสนจ านวน 10 เครอง และถาผผลตไมใชเครองจกรเลยจะสามารถจางคนงานไดทงสนจ านวน 50 คน สามารถค านวณไดดงน

สมการของเสนตนทนเทากน

K LTC P K P L

เมอ TC คอ ตนทนรวม (Total Cost) PK คอ ราคาเครองเยบผาหนงหนวย

PL คอ คาแรงงาน หนงหนวย

K คอ จ านวนเครองจกรเยบผา L คอ จ านวนแรงงาน

ถา L = O

K LTC P K P L

10,000 = 1,000 K + 200 (0) K = 10,000 / 1,000

K = 10 เครอง

ถา K = O

K LTC P K P L

10,000= 1,000 (0) + 200 L

จ านวนแรงงาน

10

30

20

0 3 6 9 จ านวนเครองจกร

368

L = 10,000 / 200

L = 50 คน

จากการค านวณหาเสนตนทนเทากนสามารถน ามาวาดกราฟไดดงตอไปน

ภาพแสดงท 8.14 เสนตนทนเทากนในการผลตตกตา ลกษณะของเสนและการเปลยนแปลงของเสนตนทนทเทากน ลกษณะและการเปลยนแปลงของเสนตนทนทเทากนมคณสมบตทเหมอนกบเสนงบประมาณทกลาวถงในเนอหาเรองพฤตกรรมผบรโภค คอ ลกษณะเสนตนทนจะเปนเสนตรงทมคาความชนเปนลบทอดลงจากซายมาขวาและไมขาดชวง โดยเสนตนทนเทากนนนจะไมตดกนและจดทอยบนเสนตนทนเทากนเดยวกนจะมตนทนทเทากน และถาหากเสนตนทนเทากนทอยสงกวา (ทางขวา) แสดงถงตนทนทมากกวาแตถาเสนตนทนเทากนทอยต ากวา (ทางซาย) แสดงถงตนทนทนอยกวา ส าหรบการเปลยนแปลงของเสนตนทนนนเกดจาก 2 ปจจยคอ การเปลยนแปลงงบประมาณการผลต และการเปลยนแปลงราคาของปจจยทใชในการผลต โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1. กรณราคาปจจยการผลตเปลยนแปลงไปในขณะทตนทนเทาเดม แบงศกษาได 2 กรณคอ กรณทราคาปจจย X เพมขนหรอลดลง ราคาปจจย Y คงเดม และกรณทราคาปจจย X คงเดม ราคาปจจย Y เพมขนหรอลดลง โดยมลกษณะการเปลยนแปลงดงน

กรณทราคาปจจย X เพมขนหรอลดลง ราคาปจจย Y คงเดม เสนตนทนการผลตจะเปลยนแปลงไปดงน

จ านวนเครองจกร (K)

จ านวนแรงงาน (L)

50

40

30

20

0 2 4 6 8

369

ภาพแสดงท 8.15 การเปลยนของเสนตนทนเทากน กรณราคาปจจย X เปลยน

จากภาพแสดงท 8.15 จะเหนวาเสนตนทนเดมคอเสน IC0 เมอราคาปจจย X สงขน ขณะทปจจย Y ราคาคงเดมและตนทนคงเดม เสนตนทนจะเปลยนไปเปนเสน IC2 เนองจากสามารถซอปจจย X ไดนอยลงจาก X0 เปน X2 แตในทางตรงขามกนถาราคาปจจย X ลดลง เสนตนทนกจะเปลยนเปน IC1 เพราะสามารถซอปจจย X ไดมากขนจาก X0 เปน X1

ปจจย Y

ปจจย X

0

370

ส าหรบกรณทราคาปจจย X คงเดม ราคาปจจย Y เพมขนหรอลดลง เสนตนทนการผลตจะเปลยนแปลงไปดงภาพน

ภาพแสดงท 8.16 เสนตนทนเทากนเปลยนกรณทราคาเปลยน

จากกราฟจะเหนวา เสนตนทนเดมคอเสน IC0 เมอราคาปจจย Y สงขน ขณะทปจจย X ราคาคงเดมและตนทนคงเดม เสนตนทนจะเปลยนไปเปน IC2 เนองจากสามารถซอปจจย Y ไดนอยลงจาก Y0

เปน Y2 แตในทางตรงขามถาราคาปจจย Y ลดลง เสนตนทนกจะเปลยนเปน IC1 เพราะสามารถซอปจจย Y ไดมากขนจากY0 เปน Y1 เชนกน

ยกตวอยางเชน การเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลตโดยก าหนดใหงบประมาณการผลตของผผลตเทากบ 20,000 บาท ราคาคาจางแรงงานเทากบ 200 บาทตอคน และคาเชาทนเทากบ 300 บาท ตอหนวย รวมทงมขอก าหนดเพมเตมคอ ใหคาจางแรงงานเพมขนเปน 300 บาทตอคน และอกกรณหนงคอ คาจางแรงงานลดลงเปน 100 บาทตอคน โดยสามารถแสดงการเปลยนแปลงของเสนตนทนการผลตทงสองกรณดงน

ปจจย Y

ปจจย X

0

371

ภาพแสดงท 8.17 การเปลยนแปลงของราคาปจจยการผลต

จากกราฟแสดงใหเหนวา เมอคาจางแรงงานลดลงจาก 200 บาทตอคนเปน 100 บาทตอคน และดวยงบประมาณการผลต 20,000 บาท หากผผลตเลอกใชแรงงานเพยงอยางเดยว จะจางแรงงานไดทงสน 200 คน ท าใหเสนตนทนเทากนเคลอนยายมาทางขวามอของเสนตนทนเทากนเสนเดม หรอเสนตนทนเทากนจะเคลอนยายจากเสนตนทนเทากน IC0 เปนเสนตนทนเทากน IC1 ขณะทคาจางแรงงานเพมขนเปน 300 บาทตอคน และดวยงบประมาณผลต 20,000 บาท หากผผลตเลอกใชแรงงานเพยงอยางเดยวจะจางแรงงานไดทงสน 67 คน ท าใหเสนตนทนเทากนเปลยนจากเสน IC0 ไปเปนเสน IC2

2. กรณราคาขายปจจยการผลตทง 2 ชนดเทาเดมแตผผลตใชตนทนการผลตเปลยนจากเดม โดยศกษาได 2 กรณคอ กรณทมตนทนการผลตมากขนเสนตนทนจะเคลอนทไปทางขวา และกรณทมตนทนการผลตนอยลงเสนตนทนจะเคลอนทไปทางซาย ดงน


จ านวนทน

67

67 100 200

372

ภาพแสดงท 8.18 การเปลยนเสนตนทนเทากนกรณงบประมาณเปลยน

จากกราฟจะเหนไดวาเสนตนทนเดมคอ เสน IC0 เมอผผลตมตนทนเพมขน เสนตนทนจะเปลยนเปนเสน IC1 เนองจากปจจยการผลตของราคานนคงเดม จงท าใหสามารถซอปจจยการผลตไดมากขน และเมอผผลตมตนทนนอยลงเสนตนทนจะเปนเสน IC2 เนองจากปจจยการผลตราคาคงเดมท าใหสามารถซอปจจยการผลตไดนอยลง

ยกตวอยาง การเปลยนแปลงงบประมาณการผลตโดยก าหนดใหงบประมาณการผลตของผผลตรายหนงเพมขนจาก 20,000 บาท เปน 40,000 หรองบประมาณการผลตลดลงจาก 20,000 บาทเปน 10,000 บาท โดยก าหนดใหราคาคาจางแรงงานเทากบ 200 บาท ตอคน และคาเชาทนหนวยละ 100 บาทเปนตน ซงการเปลยนแปลงของงบประมาณการผลตจะสงผลตอเสนงบประมาณ ดงตอไปน

ปจจย X

ปจจย Y

เพม ลด

0

373

ภาพแสดงท 8.19 การเปลยนแปลงงบประมาณการผลต

จากภาพ ถาหากงบประมาณการผลตของผผลตเพมขนจาก 20,000 บาท เปน40,000 บาท จะสงผลใหเสนตนทนเทากนเคลอนยายจากเสน IC0 เปลยนไปเปนเสน IC2 หรอเสนตนทนเทากนจะยายไปทางขวามอ โดยขนานกบเสนตนทนเทากนเสนเดมหรอถาหากงบประมาณการผลตของผบรโภคผลตลดลงจาก 20,000 บาท เปน 10,000 บาท จะสงผลใหเสนตนทนเทากนเคลอนยายไปทางซายมอ โดยขนานกบเสนตนทนเทากนเสนเดมเปนเสน IC1 นนเอง

เสนผลผลตเทากน เสนผลผลตเทากน (Isoquant Curve : IQ) เปนเสนทแสดงถงสวนประกอบตาง ๆ ของปจจยการผลต 2 ชนดในสวนประกอบทตางกน แตใหผลผลตทเทากนซงทก ๆ จดบนเสนผลผลตเทากนจะแสดงถงจ านวนผลผลตทเทากนตลอดทงเสน หรอเสนผลผลตเทากนนนเปนเสนทแสดงถงอตราสวนจ านวนปจจยการผลตสองชนดทผผลตใชในการผลตเพอใหไดผลผลตออกมาจ านวนเทากนนนเอง

ยกตวอยาง ปจจยการผลตทจะตองใชในการผลตโตะเพอใหไดจ านวน 50 หนวยม 2 ชนดคอ ปจจยการผลต A และปจจยการผลต B ผลผลตแสดงการใชปจจยการผลต A และ B ในการผลตโตะใหไดจ านวน50หนวย ดงตารางแสดงท 8.10

จ านวนทน


100 200 400

200

100

50

374

ตารางท 8.10 ผลผลตแสดงการใชปจจยการผลต

จากตารางท 8.10 เมอน าขอมลมาสรางเปนกราฟแลวจะไดเสนผลผลตทเทากนดงน

ภาพแสดงท 8.20 เสนผลผลตทเทากน

แผนการผลตท ปจจยการผลต A ปจจยการผลต B จ านวนสนคา 1

2

3

4

5

6

50

40

30

20

10

0

0

10

20

30

40

50

50

50

50

50

50

50

50

IQ

0 50 ปจจย B

ปจจย A

375

ภาพแสดงท 8.21 เสนผลผลตเทากน ในลกษณะผลผลตทแตกตางกน

เนองจากลกษณะของเสนผลผลตเทากนมคณสมบตทเหมอนกบเสนความพงพอใจเทากนทกลาวถงในบทพฤตกรรมผบรโภคคอ เสนผลผลตเทากนทอยสงกวา (ทางขวา) แสดงถงผลผลตทมากกวาสวนเสนผลผลตเทากนทอยต ากวา (ทางซาย) แสดงถงผลผลตทนอยกวา และเสนผลผลตเทากนจะไมตดกน ดงนนจงท าใหความชนเปนลบทอดลงจากซายมาขวาและไมขาดชวง ซงจดทอยบนเสนผลผลตเดยวกนจะมผลผลตทเทากน ทงนลกษณะของเสนผลผลตทเทากนยงสามารถบอกถงผลการทดแทนของปจจยการผลตได โดยมรปแบบการทดแทนของปจจยการผลต 3 รปแบบดงตอไปน

1. เสนผลผลตเทากนทมลกษณะเปนเสนตรง จะมลกษณะของเสนทมความชนเปนลบและทอดลงจากซายมาขวา ซงแสดงถงปจจยการผลตสองชนดนสามารถใชทดแทนกนไดอยางสมบรณ ดงภาพแสดงท 8.22

ปจจย Y

0

IQ1 IQ2

ปจจย X

IQ3

376

ภาพแสดงท 8.22 ปจจยการผลตททดแทนกนไดอยางสมบรณ

ยกตวอยาง ลกษณะเสนผลผลตทปจจยสามารถทดแทนกนไดอยางสมบรณ ในการปลกถวไดผลผลต 100 ถง อาจใชปยชนด P แทนชนด R ในอตราสวนสองตอหนง ในกรณเชนนจะเปนลกษณะทดแทนกนไดอยางสมบรณและเสนผลผลตเทากนจะเปนเสนตรง ดงน

ตารางท 8.11 ผลผลตทปจจยสามารถทดแทนกนไดสมบรณ

แผนการใชปจจย ปจจย P ปจจย R

A

B

C

D

E

F

1

2

3

4

5

6

28

23

17

14

10

5

จากขอมลในตารางสามารถน ามาวาดกราฟไดดงน

ปจจย Y

ปจจย X

IQ

0

377

ภาพแสดงท 8.23 ผลผลตทปจจยสามารถทดแทนกนไดสมบรณ

2. เสนผลผลตเทากนมลกษณะหกศอก จะมลกษณะเสนทแสดงถงปจจยการผลตสองชนดนไมสามารถใชทดแทนกนได ดงภาพแสดงท 8.24

ภาพแสดงท 8.24 เสนผลผลตเทากนมลกษณะหกศอก

30

7

ปจจย P

ปจจย R

ปจจย Y

0 ปจจย X

IQ

378

ยกตวอยาง ในการปลกขาวโพดไมสามารถน าปยไปแทนพนธขาวโพดได ดงนนปรมาณการใชปยกบปรมาณการใชพนธขาวโพดจะไมเกยวของกน ลกษณะเชนนเสนผลผลตเทากนและจะเปนเสนหกมมฉากเนองจากเสนผลผลตเทากนทปจจยการผลตไมสามารถทดแทนกนได ดงน

ภาพแสดงท 8.25 เสนผลผลตทปจจยการผลตไมสามารถทดแทนกนได

3. เสนผลผลตเทากนทมลกษณะโคงเวาเขาหาจดก าเนด จะมลกษณะเสนทแสดงถงปจจยการผลตสองชนดนทไมสามารถใชทดแทนกนไดอยางสมบรณ ดงภาพแสดงท 8.26

ภาพแสดงท 8.26 เสนผลผลตเทากนกรณทดแทนกนไดไมสมบรณ

พนธขาวโพด

ปยขาวโพด

25

5

6

ปจจย Y

ปจจย X

IQ

0

379

ยกตวอยาง ปจจยการผลตสองชนดไมสามารถทดแทนไดอยางสมบรณของบรษทแหงหนงแสดงสวนผสมของปจจยการผลต 2 ชนด คอ M และ N ซงใชรวมกนเพอผลตสนคา เปนจ านวน 150 หนวย แสดงดงตารางแสดงท 8.12

ตารางท 8.12 ปจจยการผลตสองชนดทไมสามารถทดแทนไดอยางสมบรณ

จากขอมลดงกลาวสามารถวาดภาพไดดงน

ภาพแสดงท 8.27 ปจจยการผลตชนดทไมสามารถทดแทนไดสมบรณ

แผนการใชปจจย ปจจย M ปจจย N

M

N

O

P

Q

R

1

2

3

4

5

6

25

20

15

12

8

5

ปจจย N

ปจจย M

25

0

5

10

15

20

2 4 6

380

การใชปจจยการผลตทดแทน (Marginal Rate of Substitution : MRTS)

อตราการใชปจจยการผลตทดแทน หมายถง จ านวนปจจยการผลตชนดหนงทผผลตสามารถใชลดลงเมอมการใชปจจยการผลตอกชนดหนงเพมขน1 หนวย โดยยงคงสามารถใหผลผลตจ านวนเทาเดม ดงนน อตราการใชปจจยการผลตทดแทนกนจงแสดงถงความสามารถในการทดแทนกนของปจจยการผลตชนดหนง (ทเพมขนทละหนวย) กบปจจยการผลตอกชนดหนง (ทลดลง) โดยยงคงรกษาระดบการผลตไวคงเดม (สจตรา, 2552) ดงนนจงกลาวไดวา อตราการใชปจจยการผลตทดแทน (Marginal Rate of Substitution : MRTS) เปนการวดอตราการเปลยนแปลงของจ านวนปจจยการผลตชนดหนงเทยบกบการเปลยนแปลงปจจยการผลตอกชนดหนงทไดผลผลตเทาเดม ซงอตราการใชปจจยการผลตทดแทนกนนนจะมลกษณะคลายกบอตราการทดแทนกนของสนคา โดยถามการใชปจจย B ลดลงแลวมการใชปจจย A เพมขน 1 หนวย จะเขยนเปนสญลกษณ MRTSAB และเมอมการใชปจจย A ลดลงแลวมการใชปจจย B เพมขน 1 หนวย จะเขยนเปนสญลกษณ MRTSBA ทงนอตราการใชปจจยการผลตทดแทนกน สามารถเขยนเปนสตรค านวณไดดงน

AB

B

MRTS

A

โดย MRTS นนมความสมพนธกบคาผลผลตสวนเพมดงสมการ

B

BA

A

MPMRTS

MP

โดยท คอ สวนเปลยนแปลงของปจจย A

B คอ สวนเปลยนแปลงของปจจย B

MPA คอ ผลผลตสวนเพมของปจจย A หรอ ผลผลตทไดจากปจจย A หนวยสดทาย

MPB คอ ผลผลตสวนเพมของปจจย B หรอ ผลผลตทไดจากปจจย B หนวยสดทาย

เนองจากคาอตราการใชปจจยการผลตทดแทนจะมคาลดลงเรอย ๆ ซงจะแสดงถงการใชปจจยการผลตทดแทนกนทมากขน ซงเปนไปตามกฎการลดนอยถอยลงของอตราการใชปจจยการผลตทดแทนกน (Diminishing Marginal Rate Of Substitution) และจากสมการดงกลาวอตราการใชปจจยการผลต B แทนปจจยการผลต A กคอคาความชน (Slope) ของเสนผลผลตเทากนระหวางปจจย A และปจจย B นนเอง ซงแสดงไดดงภาพแสดงท 8.28

A

381

ภาพแสดงท 8.28 การหาคาของอตราการใชปจจยการผลตทดแทนกน

ดลยภาพของผผลต ดลยภาพของผผลต (Producer Equilibrium) เปนปรมาณการผลตทดทสด เนองจากสภาวะทผผลตไมมแนวโนมเปลยนแปลงปรมาณการผลต ผผลตจะท าการผลต ณ จดท MC=MR ในระยะสนผผลตบางรายมตนทนตอหนวยสงกวาราคาสนคา เนองจากการผลตทขาดประสทธภาพ ท าใหรายรบรวมสงกวาตนทนแปรผน ผผลตจะยงคงผลตตอไปแมจะขาดทน เพราะสามารถน ารายรบทมากกวาตนทนแปรผนรวมมาชดเชยการขาดทนได แตถาเลกผลตผผลตจะตองเสยคาใชจายสวนของตนทนคงท แตถารายรบรวมนอยกวาตนทนแปรผน ผผลตจะเลกท าการผลต โดยปกตผผลตสามารถเปลยนแปลงขนาดของโรงงานไดรวมทงเลกด าเนนการไดถารายรบไมคมกบตนทนการผลตท าใหในระยะยาวราคาสนคาจะเทากบจดต าทสดของตนทนเฉลย ผผลตจะใชโรงงานทมขนาดเหมาะสมทสด (Optimum Size) ท SMC=LMC ถาราคาสนคามากกวาจดต าทสดของตนทนเฉลยจะมก าไรเกนปกตดงดดใหผผลตรายใหมเขาสตลาดเพมขนราคาสนคาจะลดลงจนกระทงเทากบจดต าทสดของตนทนเฉลย จงท าใหดลยภาพของผผลตเกดขนจากการทรายรบเทากบตนทน เนองจากจดประสงคในการผลตของผผลตคอตองการก าไรสงสด โดยใชปจจยการผลตใหนอยทสดหรอตนทนการผลตต าทสด ผผลตจะใชอตราสวนปจจยการผลตใหเปนไปตามเงอนไขขางตนซงเกดขน ณ จดทเสนผลผลตเทากนกบเสนตนทนเทากนมาสมผสกนเรยกวา จดดลยภาพผผลต โดยทดลยภาพผผลตเกดขนไดโดยเงอนไขสองประการคอ ตนทนทท าใหไดผลผลตมากทสดภายใตตนทนทจ ากด และจ านวนผลผลตทท าใหไดตนทนการผลตต าทสดซงเปนจดทคาความชนของเสนผลผลตเทากนและ

ปจจย B

ปจจย A

382

เสนตนทนเทากน จดดลยภาพจงอยทจดสมผสของเสนผลผลตเทากนและเสนตนทนเทากนซงเปนจดทความชนของเสนทงสอง มคาเทากน ดงสมการ

AMRTS

B

คอ คาความชนของเสนผลผลตเทากบ

B

A

PMRTS

P

คอ คาความชนของเสนตนทนเทากบ

ดงนนเงอนไขของดลยภาพของผผลตคอ B

A

A PMRTS

B P

ยกตวอยาง สนคา ก มการใชปจจยการผลต 2 ชนด ทใชรวมกนในการผลตหรอซงใหไดผลผลตออกมาเทากน ปจจยในการผลตทเราจะตองใชในการผลตสนคา ก. เพอใหไดจ านวน 100 หนวย คอ ปจจยการผลต A และ ปจจยการผลต B ดงตาราง และมเสนผลผลตเทากบดงกราฟ สามารถหาจดดลยภาพไดดงน

ตารางท 8.13 ผลผลตเทากน

แผนการผลตท ปจจยการผลต A ปจจยการผลต B จ านวนสนคา ก

1

2

3

4

5

6

100

80

60

40

20

0

0

20

40

60

80

100

100

100

100

100

100

100

จากขอมลสามารถน ามาวาดกราฟไดดงน

383

ภาพแสดงท 8.29 จดดลยภาพ

ดงนน ดลยภาพของผผลตจงเปนการวเคราะหปจจยการผลตทเหมาะสม (Optimum Input Combination) โดยดลยภาพของผผลตสามารถหาไดโดยจากจดสมผสของเสนผลผลตเทากน (Isoquant Curve) และเสนตนทนเทากน (Isocost Curve) ดงภาพแสดงท 8.30

ภาพแสดงท 8.30 ดลยภาพในการผลต

ปจจยB

ปจจย A

60

40 0

ปจจย A

0 ปจจย B

Isocost Curve

Isoquant Curve

384

การวเคราะหเสนขยายการผลต เสนการขยายการผลต (The Expansion Path) สามารถหาไดจากการลากเสนเชอมตอยงจดทเสนผลผลตเทากนกบเสนตนทนเทากนสมผสกน ดงภาพแสดงท 8.31 น

ภาพแสดงท 8.31 เสนขยายการผลต

เนองจากดลยภาพของผผลตเปนจดทท าใหผผลตมตนทนทต าทสด และไดผลผลตทมากทสด โดยเงอนไขของดลยภาพคอ MRTS = PA / PB และจากเงอนไขอตราการทดแทนระหวางปจจยสวนเพมเทากบราคาปจจยการผลต สามารถเขยนเปนสมการไดดงน

A A

B B

MP P

MP P

ดงนนการเปลยนแปลงของเสนตนทนจากราคาของปจจยการผลตเปลยนแปลง เมอระดบราคาปจจย K และปจจย L ลดลง สงผลใหเสนตนทนการผลตเลอนเพมขนจาก E1ส E2และ E3ตามล าดบการปรบตวของราคาปจจยการผลตทลดลง สงผลใหผผลต ผลตสนคาไดมากขนจาก IQ1 IQ2และ IQ3 ตามล าดบ เมอลากเสนเชอมตอจดดลยภาพจะไดเสนขยายการผลตปจจยกรณท ราคาปจจย K คงท และ

เสนขยายการผลต

ปจจย L

0

ปจจย K

385

ราคาปจจย L หรอคาจางถกลง ท าใหผผลตมการใชแรงงานเพมขนหรอปจจย L มากขนจะท าใหการขยายการผลตมเสนขยายการผลต ดงภาพแสดงท 8.32

ภาพแสดงท 8.32 เสนขยายการผลตเปลยน กรณราคาปจจย L เปลยน

ยกตวอยาง การขยายการผลตของธรกจของก าหนด P L = P K = 1 บาท และยงคงไมเปลยนแปลง ถารายจายทงหมดของธรกจสงขนจาก 8 บาท เปน 12 บาท และแลวเปน 16 บาท ตอระยะเวลา สามารถวาดกราฟไดดงน

ภาพแสดงท 8.33 เสนขยายการผลต


ปจจย L

ปจจย K

K

0

ปจจย L


ปจจย K

8 12 16

16

12

8

0

IQ3

IQ2

IQ1

386

และในกรณทราคาปจจย L คงท และราคาทนหรอราคาปจจย K ถกลง จะท าใหผผลตมการใชทนเพมขนหรอมปจจย K มากขน จะท าใหผผลตมการขยายการผลตตามเสนขยายการผลต ดงภาพแสดงท 8.34

ภาพแสดงท 8.34 เสนขยายการผลตกรณปจจย K เปลยนแปลง

การตดสนใจลงทนและความเสยง เปนการวเคราะหถงโอกาสในการลงทนของกจการ การน าทรพยากรมาใชการขยายขนาดการ

ผลตของกจการ โดยมการก าหนดการลงทนทแตกตางกนไป ลกษณะทแตกตางกนของการตดสนใจในการลงทนจะเกยวของกบตนทน และรายไดทเพมขนจากการลงทน ดงนนจงจ าเปนตองน าแนวคดเกยวกบอตราหกลด (Discounting) และมลคาปจจบน (Present value) มาใชเพอใหสามารถประเมนและเปรยบเทยบโครงการทแตกตางกนได

ประเภทของโครงการลงทน

งบประมาณการลงทนนนไมเพยงแตใชในการวางแผนคาใชจายในการลงทนเทาน น ยง สามารถใชในการวางแผนทางดานอน ๆ ดวย โดยทวไปประเภทโครงการลงทนจ าแนกไดเปน 5 ประเภท ดงน

1.โครงการลงทนเพอการทดแทน (Replacement project) เปนโครงการลงทนทมจดมงหมายในการจดใหมโรงงานหรอเครองมอเครองจกรใหม ๆ เพอน ามาทดแทนโรงงานหรอ เครองมอเครองจกรทมอยเดมทช ารด ผลงทนจ าเปนตองลงทนเพอซอเครองจกรใหมมาทดแทน เปนการลดคาใชจายคาซอม


ปจจย L

ปจจย K

387

บ ารง และเปนการแกไขเรองประสทธ ภาพในการผลตท ท าใหประสทธภาพการผลตกลบมาสงขนเหมอนเดม

2.โครงการลงทนเพอการลดตนทน (Cost reduction project) เปนโครงการลงทน ทมจดมงหมายในการจดใหมเครองมอเครองจกรใหม ๆ ซงมประสทธภาพ เพอน ามาทดแทน เครองมอเครองจกรทมอยเดมซงมความลาสมย เพอเปนการลดคาใชจายตาง ๆ ในการผลตสนคา รวมถงชวยในการลดรายจายในการฝกอบรม ลดตนทนในการจางแรงงาน และสามารถใชตนทนการผลตอนทดแทนทถกกวาได

3.โครงการลงทนเพอการขยายผลตภณฑหรอตลาดเดม (Output expansion of traditional products and markets project) เปนการขยายการลงทนในการผลตสนคาแบบเดมใหมากขน เพอตอบสนองอปงคสนคาทเพมสงขนโดยการท าการผลตทมากขน

4.โครงการลงทนเพอการขยายขอบขายงาน (Expansion into new products and/or markets project) เปนโครงการลงทนทมจดมงหมายทจะพฒนาการผลตเพอใหไดผลตภณฑใหม และขายผลตภณฑใหมในตลาดได

5.โครงการลงทนทตอบสนองตอกฎระเบยบของรฐบาล Government regulation project) เปนโครงการลงทนทเปนไปตามกฎระเบยบของรฐบาลซงอาจเปนโครงการลงทนเกยวกบ ปญหาเรองสขภาพและความปลอดภย การควบคมสงแวดลอม และการสนองตอบตอขอก าหนด ทางดานกฎหมายตาง ๆ ซงโดยมากโครงการเหลานไมกอใหเกดรายได

การจดท างบประมาณการลงทน (Capital budgeting) การจดท างบประมาณการลงทนเปนกระบวนการวางแผนรายรบ-รายจายของหนวยธรกจทคาดวาจะเกด จากการใชจายเงนในการลงทน ซงงบประมาณการลงทนนจะมรายละเอยดของรายรบทไดรบจากการลงทนในแตละป เพอทผลงทนจะไดใชในการตดสนใจลงทนอยางรอบคอบ ซงจะท าใหเกด รายรบหรอผลตอบแทนเพมขนในระยะยาว ในปจจบนการประยกตใชเทคโนโลยจะน าไปการผลตทมประสทธภาพมากขน และอาจ จะน าไปสการเปลยนแปลงในรสนยมของผบรโภค ผบรโภคจะมความตองการสนคาทมความ หลากหลายยงขน ซงท าใหสายการผลตของกจการลาสมย ตลอดจนมการรวมตวของกจการเพอ สรางอ านาจทางการคา เพราะฉะนนการจดการของกจการจะตองมการตนตวอยตลอดเวลาตอสง ใหม ๆ และโอกาสตาง ๆ เนองจากผลก าไร อตราการเตบโต และความอยรอดในระยะยาวของ กจการนนขนอยกบความสามารถในการบรหารจดการสงตาง ๆ เหลานใหส าเรจลลวงไปได การจด ท างบประมาณการลงทนถอเปนสงทส าคญ เพราะการตดสนใจทจะลงทนในโครงการใดโครงการ หนงจะมคาใชจายในการลงทน

การลงทนจงตองพจารณาในเรองของผลผลต การด าเนนการ ตลอดจนตนทนในการบ ารงรกษาส าหรบอปกรณทมอย สวนโครงการลงทนเพอการลดตนทน และการลงทนเพอการขยายผลตภณฑเดม

388

หรอตลาดเดมโดยมากจะมความสลบซบซอน และจ าเปน จะตองวเคราะหในรายละเอยดมากขนตลอดจนจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหาร ในระดบสงโครงการลงทนเพอการขยายขอบขายงานนนคอนขางจะมความสลบซบซอนยงขนไปอก เนองจาก มความเสยงเขามาเกยวของ แตจะใหผลตอบแทนทางการเงนมากทสดในระยะยาว เนองจากสาย ผลตภณฑของกจการมแนวโนมทจะลาสมยเมอระยะเวลาผานไป และตลาดทเคยมอยกอาจจะ ลดลงหรอสญเสยไป

จะเหนไดชดเจนวา แนวความคดตลอดจนขอเสนอส าหรบโครงการ ลงทนใหมนเปนสงส าคญตอความอยรอดของกจการ ถากจการนนมความกาวหนาและมการ บรหารจดการทด ผบรหารกจะน าพนกงานไปลแนวความคดการลงทนแบบใหม โดยมากกจการท มขนาดใหญจะมแผนกวจยและพฒนา ซงภายในแผนกจะมพนกงานซงเปนผเชยวชาญในการ พฒนาสนคาการวจยการตลาดวศวอตสาหกรรม และอน ๆ ซงจะท างานรวมกบหวหนาของแผนก อน ๆ เพอระดมสมองในการทดสอบสนคาใหม ตลาดใหม หรอกลยทธใหมในตลาด กระบวนการจดท างบประมาณการลงทนเปนการท างานรวมกนของทก ๆ ฝายในองคกรโดยปกตผจดการฝายการเงนจะเปนผรบผดชอบโดยตรงในการควบคมกระบวนการดดท างบ ประมาณการลงทน แตการตดสนใจทถกตองจะขนอยกบขอมลจากทก ๆ ฝายในองคกร โดยฝาย ตลาดจะตองเปนผประมาณอปสงคส าหรบสนคาใหมหรอสนคาทไดมการปรบปรง ซงกจการ วางแผนทจะขายในตลาด สวนฝายผลต ฝายวศวกร ฝายบคคล และฝายจดซอจะตองศกษาถง ความเปนไปได และมการประมาณคาใชจายหรอตนทนเรมแรกในการด าเนนการทจะเกดขนโดย ฝายการเงนจะตองเปนผจดหาเงนลงทนและประมาณคาใชจายในการลงทนดงกลาว เมอมการ ประเมนขอมลตาง ๆ ครบถวนแลว ทายทสดผทท าหนาทตดสนใจวาโครงการลงทนนนจะผาน หรอไมคอผบรหารระดบสงขององคกร

กระบวนการจดท างบประมาณการลงทนเพอการตดสนใจ เมอผผลตตองการลงทนในกจการใด ๆ โดยเฉพาะโครงการเดยวหรอโครงการขนาดใหญทม

เงนลงทนสง ผผลตยอมตองท าการศกษาหาขอมลมาเปรยบเทยบผลตอบแทนทจะไดรบจากโครงการลงทนตาง ๆ ดวาโครงการใดใหผลตอบแทนทดทสด เมอผลงทนยอมเสยสละเงนทนแลวและคมคามากทสด ผลงทนจงท าการตดสนใจเลอกโครงการ ซงวธการคดเลอกโครงการรายจายลงทนเปนงานส าคญส าหรบผบรหาร การท างบประมาณลงทน (Capital budgeting) เปนการเลอกสนทรพยถาวร เชนอปกรณ และอาคารซงมขนตอนของการเลอก 5 ขนตอนดงน ก าหนดจดหมายทจะบรรล จากโครงการลงทน พจารณาโครงการทมศกยภาพ พยากรณกระแสเงนสด พจารณาตนทนและความเสยงจากการลงทน และคดเลอกและน าโครงการมาปฏบตจรง

การเลอกโครงการ หรอลกษณะการตดสนใจเลอกโครงการม 3 ลกษณะ คอ

1) การตดสนใจเลอกท าหรอเลอกไมท า (accept – reject) โครงการหนง ๆ ในกรณทผวเคราะหโครงการตองวเคราะหเพยงโครงการเดยว ๆ

389

2) การจดอนดบโครงการลงทน (ranking) ท งนเนองจากการมเงนลงทนทจ ากด ท าใหไมสามารถลงทนไดในทกโครงการแมจะใหผลประโยชนคมกบการลงทน จงจ าเปนตองมการจดอนดบโครงการ เพอเลอกโครงการทจะท า หรอควรท ากอน- หลง ตามงบประมาณหรอเงนทนทม

3) การเลอกระหวางโครงการกลมหนง (2 โครงการขนไป) โดยทโครงการเหลานเปนลกษณะ mutually exclusive project ซ งหากโครงการในกลมมลกษณะแยกจากกนอยาง เขมงวด (strict

exclusivity) จะตองเลอกพยงโครงการเดยว หรอไมเลอกเลยซกโครงการ เพราะเมอท าโครงการไดโครงการหนงแลว โครงการทเหลอกไมจ าเปน หรอหากเปน mutually exclusive project ทมระดบการแยกออกจากกน ท าใหการเลอกลงทนในโครงการหนงท งโครงการอยางสมบรณ จะเปนการตดโครงการอน ๆ ออกไป แตสวนผสมของโครงการหลายโครงการอาจบรรลวตถประสงคทตองการได การผสมในแตละแบบจงควรไดรบการพจารณาเหมอนเปนทางเลอกอกหนงทางเลอก งบประมาณการลงทนเปนสงส าคญทจะน ามาใชในการพจารณาการลงทนโดยหลกการ ทวไปกจการจะตองท าการผลตผลผลตหรอด าเนนกจกรรมจนกระทงรายรบหนวยสดทาย [Marginal Revenue (MR) ] ของผลผลตเทากบตนทนหนวยสดทาย [Marginal Cost (MC) ] (MR = MC) ในการ ก าหนดโครงการลงทนตาง ๆ ทกจการมอยนนจะตองเรมจากโครงการทใหผลตอบแทนสงสดไป ยงโครงการทใหผลตอบแทนต าทสด เพอจะตอบสนองตออปสงคของเงนทนของกจการ หรออกนย หนงกคอตนทนทกจการตองเผชญอยโดยมการน าเงนทนมาใชในการลงทน จดตดของเสนอปสงค เสนตนทนหนวยสดทายส าหรบเงนทนซงกจการจะตองเผชญอยนนจะท าใหทราบวากจการ จะตองใชเงนลงทนจ านวนเทาใด และเพอการตดสนใจเลอกท าหรอเลอกไมท า (accept – reject) โครงการหนง ๆ

การจดท างบประมาณการลงทน (The capital budgeting process) เปนขนตอนหนงทมความส าคญในการจดท างบ ประมาณการลงทน การตดสนใจวาจะลงทน

หรอไมนนขนอยกบความถกตองของการประมาณ ดงนน ในหวขอนเราจะศกษาถงการประมาณกระแสเงนสดของโครงการ และวธการ ค านวณหามลคาปจจบนสทธ [Net Present Value (NPV) ] และอตราผลตอบแทนภายในของโครงการ [Internal Rate of Return (IRR) ] และพจารณาวาทง 2 ประการนมความสมพนธกนอยางไร การประมาณกระแสเงนสด (Projecting cash flow) สงหนงทมความส าคญและม ความยงยากทสดในการจดท างบประมาณการลงทนกคอ การประมาณกระแสเงนสดสทธของ โครงการ (Net cash flow from a project) ซงจะประมาณการไดจากขอมลตอไปน

- กระแสเงนสด (Cash flows) หมายถง กระแสของรายรบและรายจายทเกดขนกบ โครงการลงทน ซงกจการก าลงพจารณาอยตลอดชวงอายโครงการ

- กระแสเงนสดรบ (Cast inflows) หมายถง รายรบทไดจากการด าเนนโครงการลงทนใน แตละงวดเวลา

- กระแสเงนสดจาย (Cast outflows) หมายถง รายจายทเกดจากการด าเนนโครงการ

390

- กระแสเงนสดสทธ (Net cash flow) คอ สวนตางระหวางกระแสเงนสดรบและกระแสเงนสดจายของโครงการลงทนทก าลงพจารณาอยตลอดชวงอายโครงการ

โดยการประมาณกระแสเงนสดสทธมแนวทางในการ ปฏบตดงน

1) กระแสเงนสดทน ามาค านวณในการจดท างบประมาณการลงทน ตองเปนกระแสเงนสด สวนเพม (Incremental basis) เทานน กลาวคอ เปนกระแสเงนสดรบและกระแสเงนสดจายทเกด จากการลงทนในโครงการทก าลงพจารณาอย โดยไมรวมถงคาใชจายทเกดขนกอนทจะมโครงการ

2) กระแสเงนสดทน ามาค านวณในการจดท างบประมาณการลงทน จะตองเปนกระแส เงนสดหลงจากหกภาษเงนไดของบรษทแลว (After tax basis)

3) ในการจดท ากระแสเงนสดจะตองมการประเมนคาใชจายทไมไดมการจายเปนเงนสด ออกไป จรง ๆ (Noncash expense) เชน คาเสอมราคา (Depreciation) และมลคาซาก (Salvage value) ซงคาใชจายในสวนนจะมผลกระทบตอกระแสเงนสดทใชในการค านวณภาษ


เมอหนวยธรกจตองตดสนใจเลอกทจะลงทนในโครงการใดโครงการหนง จะตองมการประเมนคาการลงทนและการจดล าดบความส าคญของโครงการ เพอการตดสนใจลงทน โดยใชเครองมอประเมนคาการลงทนซงม 5 วธคอ วธมลคาปจจบนสทธ (Net Present Value Method : NPV) วธอตราผลตอบแทนภายใน (Internal Rate of Return Method : IRR) วธการคนทน (Payback Method : PB) วธอตราสวนของผลประโยชนและตนทน (discounted Cost-Benefi Ratio : B/C Ratio) และวธดชนก าไร (Profitability Index : PI) มรายละเอยดดงน

1) มลคาปจจบนสทธ Net Present Value (NPV) เปนผลตางระหวางมลคาปจจบน ของกระแสเงนสดรบสทธตลอดอายของโครงการกบเงน

ลงทนเรมแรก ณ อตราผลตอบแทนท ตองการหรอตนทนของเงนทน หรอหมายถงผลตางระหวางมลคาปจจบนของรายไดและรายจาย ตลอดอายโครงการ เนองจากเงนทไดรบในชวงเวลา ตางกนจะมมลคาตางกน การประเมนทางเลอกตาง ๆ เพอตดสนใจนนจงจ าเปนตองท าใหคาของ เงนทไดรบในชวงเวลาตางกนเปนคาปจจบนเสยกอน การหาคาปจจบนสทธสามารถค านวณไดจาก NPV = PV - C

ก าหนดให NPV คอ มลคาปจจบนสทธ

PV คอ มลคาปจจบน

C คอ เงนลงทนแรกเรมของโครงการ

หรอค านวณไดจาก NPV = -C + ผลรวมของ [C/(1+i)t] โดยท PV = มลคาปจจบน

FV = ผลรวมของผลไดในอนาคตหรอกระแสเงนสดสทธหลงหกภาษ t = เวลาตลอดอายโครงการจากปจจบน (t = 1) ถงปท n

391

i = อตราสวนลด

ถาคา NPV เปนบวก หมายถง หนวยผลตจะเลอกทจะลงทนในโครงการน เพราะมลคาปจจบนสทธมากกวาการลงทนแรกเรม แตถาคา NPV มคาเปนลบ หมายถง หนวยผลตจะเลอกทจะไมลงทนในโครงการนนเนองจากโครงการมตนทนมากกวาผลประโยชนทไดรบ

2) วธหาอตราผลตอบแทนภายใน (Internal Rate of Return Method: IRR) เปนอตราผลตอบแทนหรออตราสวนลดทท าใหมลคาปจจบนของผลตอบแทนเทากบคา

ปจจบนของตนทนโครงการ หรอ อตราสวนลดทท าใหมลคาผลประโยชนสทธเปนศนย เรยกไดวาเปนอตราผลตอบแทนทท าใหโครงการนนคมทนพอด และ หากโครงการทตองการลงทนมคาผลตอบแทนภายใน (IRR) มากกวา 1 แสดงวาใหผลตอบแทนภายในคมคาในการลงทน การประเมนโครงการเดยวหรอโครงการอสระมกใชวธการหาคาปจจบนสทธ (NPV) และคาผลตอบแทนภายใน (IRR) ของโครงการมาประกอบการพจารณาวาโครงการดงกลาวสมควรลงทนหรอไมและในการพจารณาคานน หากคา NPV มคามากกวาแตคา IRR มคาต ากวาจะท าอยางไร

3) ระยะเวลาของการคนทน (Payback period Analysis) เปนระยะเวลาทจะไดรบเงนคนในเวลากป ใชเวลากปจงจะคมกบเงนลงทนทลงไปและไดรบ

ผลตอบแทนทเปนก าไร ค านวณไดจาก ระยะเวลาของการคนเงนทน = จ านวนปทผลงทนไดรบผลตอบแทนกลบคนมา

4) อตราสวนของผลประโยชนและตนทน (discounted Cost-Benefi Ratio หรอ B/C Ratio) เปนการวเคราะหสดสวนของตนทนตอก าไร (Cost-Benefit Analysis) เปนวธการทาง

เศรษฐศาสตรทนยมใชไนการประเมนโครงการมาก เพราะผลงทนสามารถตดสนใจลงทนโดยดวาโครงการทจะตดสนใจลงทนนนจะไดก าไรมากนอยขนาดไหนเมอเทยบกบหนวยอน ๆ ในภมภาคหรออน ๆ การวเคราะหสดสวน ของตนทนตอก าไร (B/C ratio) น สวนใหญมกใชกบการประเมนโครงการขนาดใหญมเงนลงทนจ านวนมากในการประเมนโครงการขนาดใหญนยงตองมองถงผลกระทบของโครงการทจะเกดขนตอสงคมในทก ๆ ดานการวเคราะหโครงการจงตองน าเอาตนทนทางสงคมและก าไรทางสงคมทเกดขนเมอมการลงทนในโครงการขนาดใหญนเขาไปพจารณารวมดวย ขนตอนในการวเคราะหสดสวนตนทนตอก าไร (B/C ratio) ม 4 ขนตอน ดงน คอ

1 : ผลงทนท าการตดสนใจวาใชสดสวนของตนทนตอก าไรเปนวธทเหมาะสมในการใช วเคราะหโครงการ

2 : ผลงทนตองก าหนดตนทนภายนอกและก าไรทเกดจากโครงการ 3: หาคาสดสวนตนทนตอก าไร โดยดคาเงนปจจบนทมการค านวณคาอตราสวนลด 4: พจารณาวาจะเลอกโครงการนหรอไมจากตวเลขสดสวนตนทนตอก าไรทเกดขน

392

โดยสตรในการพจารณา สดสวนตนทนตอก าไร (B/C ratio) ถาคาทค านวณไดมากกวา 1 แสดงวาโครงการทก าลงพจารณานมอตราสวนของก าไรมากกวาอตราสวนของเงนลงทนทไดลง

5) ดชนก าไร (Profitability Index: PI) การใชวธมลคาปจจบนสทธ (NPV) และวธอตราผลตอบแทนภายใน (IRR) อาจเกดความยงยาก

ไดหากโครงการมขนาดแตกตางกน กลาวคอ โครงการทมขนาดเลกกวาอาจจะมมลคาปจจบนสทธต ากวา ซงในความเปนจรง กจการไมสามารถยอมรบโครงการทกโครงการทมมลคาปจจบนสทธเปนบวกไดทงหมด ดงนน กจการควรเรยงล าดบตามดชนชก าไร [Profitability index (PI) ] และ เลอกโครงการทมดชนชก าไรสงสด ซงเราสามารถค านวณหาดชนชก าไร [Profitability Index (PI) ] ของโครงการไดจาก

PI = ผลรวมของ [C/(1+i)t]/Rt

โดยท Rt= กระแสเงนสดสทธของโครงการ

t = จ านวนปของโครงการ

C0= ตนทนแรกเรมของโครงการ

หากพจารณาจากดชน ควรเลอกโครงการทใหผลก าไรสงสดหรอใหก าไร ตอหนวยของเงนลงทนสงสด [คอโครงการทมคาดชนชก าไร (PI) มากกวา 1 โดยเลอกโครงการทม คาสงสด] เพอก าจดปญหาอนเนองมาจากโครงการมขนาดแตกตางกน


เมอมเครองมอหลายตวทน ามาใชพจารณาประกอบการตดสนใจลงทน ปญหาทเกดขนเสมอคอ ผลงทนจะพจารณาอยางไรจากเครองมอทมอยมากมาย เชน ผลงทนจะท าการตดสนใจลงทนอยางไร ในโครงการทใหคามลคาปจจบนสทธสงทสด หรอใหคาผลตอบแทนภายในของโครงการสงสด หรอเลอกโครงการทมระยะเวลาของการคนทนต าทสด และหากเครองมอทไดกลาวมาไมไดมผลเปนไปในทศทางเดยวกน ผลงทนจะท าการตดสนใจลงทนอยางไร ในโครงการทมอายโครงการตางกน ผลงทนจะท าการตดสนใจลงทนอยางไรเมอมเงนทนจ ากด ผลงทนจะท าการตดสนใจลงทนอยางไรหากตองตดสนใจลงทนในทรพยสนดวยการซอ หรอเชา มแนวทางดงน

1) เปรยบเทยบผลตอบแทนจากการลงทนแบบ 2 ทางเลอก หากผลงทนก าลงตดสนใจจะท าการลงทนใน 2 ทางเลอกคอ ทางเลอกท 1 ตองการสราง โรงงานใหมและปรบโรงงานทมอยแลวใหใชงานได โดยในตารางใหโครงการ A คอ โครงการทผลงทนตองการสรางโรงงานใหม สวนโครงการ B คอ โครงการทผลงทนตองการใชโรงงานเกามา

2) เปรยบเทยบโครงการทมอายตางกน เมอจ าเปนตองเลอกโคงงการ 2 โครงการทเปน Mutually Exclusive ทมอายโครงการไมเทากน จ าเปนตองมการปรบปรงวธการ อยางไรกตาม ในการพจารณาลงทนในโครงการตาง ๆ ยงตองน าขอมลอน ๆ รวมพจารณาดวยเชน เงนเฟอ เครองจกรท

393

เปลยนใหมอาจใชเทคโนโลยททนสมยมากขน ท าใหแระแสเงนสดเปลยนไป นอกจากนยงเปนการยากทจะคาดคะเนอายของโครงการไดถกตองแนนอน

3) พจารณาโครงการลงทนเมอมเงนทนจ ากด ค าจ ากดความของเงนทนจ ากดคอ สถานการณทตองก าหนดใหรายจายลงทนนอยลง กวากองทนทจ าเปนตองใชในงบประมาณสงทสดทวาง

4) การตดสนใจเชา หรอ ซอทรพยสน ในการจดหาทรพยากร และอปกรณทจ าเปนตองใชในธรกจนนสามาถจดหาดวยการลงทนใน 2 รปแบบ 1) การซอขาด เปนทางเลอกทดเมอกจการมเงนลงทนเพยงพอ หรอมความจ าเปนตองเปนเจาของอปกรณ แตการลงทนกอนใหญอาจสงผลกระทบตอกระแสเงนสดของกจการ ดงนน ผประกอบการ จงตองคดอยางรอบคอบในการลงทน และ 2) การเชาซอ หรอการเชา การจายเงนเชาซอหรอการเชาอปกรณมทงขอดและขอเสยทตองพจารณาคอ หากกจการของราเชาสนทรพย บรษทเงนทนจะซออปกรณแทนกจการของเรา และเรามหนาทจายคาสนทรพยเปนงวด ๆ ในชวงเวลาทก าหนดไว การจายเงนจ านวนนอยกวา จะชวยใหกจการมเงนสดเหลอมากขน อยางไรกตาม กจการตองจายดอกเบยเปนงวดดวย ดงนนในระยะยาวกจการตองจายเงนมากกวาซอขาด และการเชายงหมายถง กจการไมสามารถเปนเจาของสนทรพยนน แมวาขอตกลงเชาอาจยอมใหซอสนทรพยเมอสนสดสญญาเชาไดกตาม อยางไรกตาม กจการสามารถเลอกใชวธการทท าใหอปกรณของกจการมความทนสมยโดยไมตองจายเงนซออปกรณรนใหม นอกจากน กจการสามารถน าคาเชาหกเปนคาใชจายจากการเงนไดท งกอน การเชาซอ ผประกอบการจะเปนเจาของสนทรพยเมอไดจายเงเนครบถวนแลว นอกจากนยงมสทธในการหกคาใชจายลงทนไดตงแตเรมตนเชาซอ และอตราดอกเบยทจายจะนอยกวาอตราดอกเบยเงนกจากธนาคารหรออตราดอกเบยเงนเกนบญชทจ าเปนตองซอสนทรพยขาด

5) แหลงทมาของเงนทน หนวยธรกจหาทนไดจากแหลงเงนทนหลายทางทส าคญม 3 ทาง คอ จากกากกยมเงนจากสถาบนการเงน จากเงนสะสมสวนตวของผลงทนเอง และ จากสนทรพยใหม คอ ความส าคญของตนทนของเงนลงทนสมพนธกบเงนทนทใชในการลงทน จะเหนวา เสนตนทนของการเปนหนมความสมพนธไปในทศทางเดยวกบเสนตนทนของสนทรพยของผลงทนทมอย ซงมผลท าใหเสนตนทนเฉลยของทน (Weighted average cost of capital (WACC) มคาลดลง ผลงทนจะเลอกลงทนทคาตนทนเฉลยตอหนวยต าทสดซงหาไดจากคาอตราสวนหนสน/ทรพยสน (Debt/ equity ratio) ทต าทสด


การด าเนนธรกจในระบบเศรษฐกจนนยอมมความเสยงและความไมแนนอน หากหนวยธรกจสามารถรลวงหนา ไดวาความเสยงรองหนวยธรกจนคออะไร จะเกดขนมาไดอยางไรแลวหนวยธรกจ กสามารถปองกนไมใหเกด ความเสยงนนขนมาได การตดสนใจภายใตความเสยงจงตองใชเครองมอเขามาชวยในการวดความไมแนนอน หรอความเสยง รวมถงหากหนวยธรกจสามารถไตรบขอมลทางธรกจทรอบดานกจะชวยปองกนความเสยงทจะเกดขนไดในระดบหนง ปญหาจะประกอบดวยปจจยพนฐาน

394

หลายประการ ประการแรกจะตองมบคคลหรอกลมทเผชญกบปญหา พวกเขาคอผตดสนใจ ผตดสนใจตองพยายามบรรล เปาหมายบางอยางหรอผลลพธทตองการ ผตดสนใจตองมการกระท าหรอกลยทธทางเลอกอยางนอยทสด 2 ทางทสามารถบรรลเปาหมายทระบไวได สภาวะความสงสยจะตองมอยภายในผตดสนใจวา ทางเลอกไหนจะดทสดตอการบรรลเปาหมายทตองการ ประการสดทายปญหาจะอยภายในสภาพแวดลอม ทประกอบดวยปจจยทมอทธพลตอการบรรลความส าเรจของเปาหมายแตไมสามารถควบคมไดโดยผตดสนใจ กรอบขายนสามารถประยกตใชกบสถานการณของการตดสนใจไดหลายอยาง ต งแตปญหาการ จดสรรทรพยากรของการบรหารทซบซอนมาก ไปจนถงปญหาชวตประจ าวนธรรมดา ความพยายาม เพอการแกปญหาดวยการใชกรอบขายนจะขนอยกบขนาดของผลตอบแทนอยางชดเจน

การตดสนใจงานประจ าวนจะไมใชระดบการวเคราะหอยางเดยวกบการตดสนใจทมผลกระทบระยะยาวตอบคคลหรอองคการ เพอความมงหมายของการอธบายและการวเคราะห การตดสนใจจะถกแบงออกเปนหลายดานขนอยกบคณลกษณะของปญหา การแยกประเภทการตดสนใจทใชกนโดยทวไปเปนการตดสนใจจะกระท าโดย (1) บคคล หรอ (2) กลม และการตดสนใจจะเกดขนภายใตสภาวะ (1) ความแนนอน (2) ความเสยงภย หรอ (3) ความไมแนนอน แนนอน โดยท

- ความแนนอน (Certainty) หมายความวาทางเลอกการกระท าแตละอยางจะมผลลพธอยางหนงท แนนอน

- ความเสยงภย (Risk) หมายความวาทางเลอกการกระท าแตละอยางจะมผลลพธทเปนไปได หลายอยาง ผลลพธแตละอยางจะมความนาจะเปนแตกตางกน

- ความไมแนนอน (Uncertainty) หมายความวาทางเลอกแตละอยางจะมผลลพธทเปนไปไดหลาย อยาง ความนาจะเปนของผลลพธเหลานจะไมร

ความแตกตางระหวางการตดสนใจโดยบคคลและกลมจะอยบนพนฐานความสอดคลองของ เปาหมายหรอผลประโยชนของผมสวนรวมภายในสถานการณของการตดสนใจ ถาผมสวนรวมทกคนมเปาหมายอยางเดยวกนรวมกน สถานการณของการตดสนใจจะถกวเคราะหเหมอนกบการตดสนใจโดย บคคล ในทางกลบกนถาผมสวนรวม 2 คนหรอมากกวามเปาหมายทขดแยงกนแลว สถานการณของการ ตดสนใจจะถกวเคราะหเหมอนกบการตดสนใจโดยกลม สถานการณของการตดสนใจโดยกลมนจะถก เรยกวาเกม เราจะวเคราะหการตดสนใจของกลมโดยใชเทคนคของทฤษฎเกม ความแตกตางระหวางการตดสนใจภายใตความแนนอน ความเสยงภย และความไมแนนอนจะถก ก าหนดโดยการรถงผลลพธ (ผลตอบแทน) ทเปนไปได ทจะเกดขนเมอทางเลอกการกระท าอยางหนง ถกเลอกเลอก ภายใตเกมหรอสถานการณของการตดสนใจทขดแยงกน สภาวะของความไมแนนอนจะมอยเพราะ วาผตดสนใจจะไมทราบถงสภาวะยองการรบร แรงจงใจ และการกระท าของผตดสนใจคนอนเลย

395

ความเสยงและความไมแนนอน

การตดสนใจของหนวย ผลตทผตดสนใจตองรผลลพธของทางเลอกตาง ๆ หรอไดคาดการณผลลพธของทางเลอกตาง ๆ ไวแลว จงท า การตดสนใจเลอกทางเลอกตาง ๆ นน การตดสนใจในทางธรกจ การลงทนในตลาดหน และการตดสนใจ อน ๆ เชน ธรกจเกยวกบการประกนภย เปนธรกจทเกยวกบการคาดคะเนผลลพธทจะเกดในอนาคต ผท คาดการณไมมทางรลวงหนาวาผลลพธจะเกดอยางไร ตงนน การเลอกจงยอมตองมความเสยงของผลลพธท เกดขน ซงธรกจทเกยวของกบความเสยงเหลาน หากคาดคะเนไดวา จะไมเกดเหตการณ ดงกลาวหรอเกดเหตการณดงกลาวจ านวนนอยครงกวาทรบประกนแลว กจะท าใหบรษททรบประกนไดรบผล ก าไรจากการท าธรกจประกนนได เปนตน การวเคราะหความเสยงและการค านวณความเสยงเพอ การตดสนใจของหนวยผลตตอไป ความสามารถผนแปรของผลลพธจากทางเลอกการตดสนใจผลลพธเหลานยงผนแปรมากเทาไรความเสยงภยของทางเลอกการตดสนใจยงมากขนเทานน


ความเสยงทางธรกจเปนโอกาสทธรกจจะเกดความสญเสยจากการตดสนใจในการบรหารงาน เชน ความสญเลยทจะเกดจากผลของการผลตทหนวยธรกจไมสามารถพยากรณการผลตไดอยางแมนย า จากการ เปลยนแปลงของอปสงคและตนทนการผลตของหนวยธรกจ ซงความเสยงทางธรกจนสามารถแกไขไดดวย ประสทธภาพการผลต ในโลกของการแขงขนหนวยธรกจยงตองประสบกบความเสยงของความไมแนนอนของ ตลาดทจะท าใหผลงทนสญเสยหรอไดรบผลตอบแทนจากเงนลงทนในตลาดหลกทรพยหรอทน ความเสยงของ อตราเงนเฟอ อตราดอกเบยและความเสยงจากเครดตกนบเปนความเสยงทวไปทอาจเกดไดเสมอ ความเสยงพเศษจากการท าธรกรรมระหวางประเทศ ความเสยงจากอตราแลกเปลยน และความเสยงจากวฒนธรรมทแตกตางกนของแตละประเทศ ความเสยงทเกดจากนโยบายของรฐบาล เชน นโยบายการเกบภาษสงออกหรอภาษน าเขาสนคา นโยบายการสง เสรมการลงทน นโยบายการกดกนสนคาจาก ตางประเทศเปนตน

ความไมแนนอน เมอหนวยธรกจมทางเลอกมากกวาหนงทางเลอกทจะตองท าการตดสนใจซงแตละทางเลอกของหนวยธรกจยอม มผลลพธทแตกตางกน ซงอาจเกดจากความไมแนนอน ดงนน การวเคราะหความเสยงและความไมแนนอนจงตองน าเอาผลของความเสยงและความไมแนนอนทจะเกดขนจากการตดสนใจมากมายทหนวยธรกจไมรผลลวงหนา

396

เครองมอทใชในการตดสนใจภายใตความเสยง 1) การวเคราะหความไวของการเปลยนแปลง

การพจารณาวา ถาปจจยตาง ๆ ในตวโครงการมการเปลยนแปลงไป จะมท าใหผลลพธจากการวเคราะหมการเปลยนแปลงไปมากนอยเพยงได และการเปลยนแปลงเปนไปในทศทางได การวเคราะหโครงการโดยใช Cost-Benefit Analysis นยมใชท าการวเคราะหความไวของการเปลยนแปลง เพอดวา ถาปจจยบางตวทส าคญมการเปลยนแปลง จะมผลกระทบตอ NPV , B/C ratio , หรอ IRR ทงนเพอใหการตดสนใจในการลงทนมความรอบคอบมากขน ขอมลหรอปจจยส าคญ ๆ ทอาจท าใหใหผลลพธจากการวเคราะหมการเปลยนแปลง ไดแก ราคาสนคาหรอราคาทใชในการตคา ปรมาณการผลต ซงเปนฐานทใชในการค านวณรายได ตนทนรายการใดรายการหนง

2) การวดความเสยงโดยการวดการกระจายโอกาสเสยงของเหตการณ

การตดสนใจของหนวยธรกจยงตองพจารณาเกยวกบความเสยงภายใตสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจ ตาง ๆ เชน สถานการณทางเศรษฐกจทแตกตางกนในแตละชวงเวลาอาจจะเปนเงอนไขในอนาคตทมความส าคญ และสงผลกระทบตอระดบความส าเรจหรอความลมเหลวในการตดสนใจภายใตสภาวการณตาง ๆ การวดความเสยงอาจค านวณไดดวยการพจารณาโอกาสเกดของทางเลอกตาง ๆ ซงเปนสภาวะแวดลอมทมผล ตอการตดสนใจในการลงทนของหนวยธรกจการค านวณจงค านงถงสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจทจะเกดขน ดวย ดงน น การกระจายโอกาสหรอทางเลอก (Probability

Distribution) ของเหตการณทหนวยธรกจคาดวาจะ เกดขนได คอ เหตการณของโอกาสทจะเกดในระบบเศรษฐกจ 3) การแจกแจงความนาจะเปน (Probability Distributions) ความนาจะเปนทผลลพธจะเกดขนไดถกก าหนดเปนรอยละโอกาสของการเกดขนความนาจะเปนอาจจะถกก าหนดโดยหลกการ (Objectively) หรอดลยพนจ (Subjectively) การก าหนดโดยหลกการจะอยบนพนฐานของผลลพธทผานมาหรอเหตการณทคลายคลงกน ในขณะทการก าหนดโดยดลยพนจจะเปนเพยงแตความคดเหนของบคคลตอความนาจะเปนทเหตการณจะเกดขนเทานน ภายในกรณของ การตดสนใจทมกจะเกดขนซ ากน ในทางกลบกนถาเปนการตดสนใจใหมการประมาณเชงดลยพนจของ ความนาจะเปนของผลลพธจะเปนสงจ าเปน การประมาณความนาจะเปนหลายอยางภายในธรกจจะเปน สงทมประโยชน ดวยการใชวธการเชงหลกการหรอดลยพนจ ผตดสนใจสามารถสรางการแจกแจงความนาจะเปน ของผลลพธทเปนไปไดขนมา

4) คาความคาดหวง (Expected Value) คาผลตอบแทนในการลงทนภายใตความนาจะเปนโดยใชเครองมอทางสถตมาชวยในการ วเคราะหและการน าเอาการกระจายความนาจะเปนของผลลพธทเปนไปได เปนเครองมอทางสถตตวหนงทใช ชวยการวเคราะหโดยคดการกระจายความนาจะเปนของทางเลอกใหเปนคาความคาดหวงของ

397

การตดสนใจซงผตดสนใจตองอาศยความช านาญ ประสบการณและขอมลทงหมดทมอยประกอบในการตดสนใจและหาทางท า ใหโอกาสของผลทพจารณาไวมทางเกดขนไดในภาพแวดลอมทไมแนนอน เชน หนวยธรกจตองการผลตสนคา ชนดใหมขนมาสตลาด แตหนวยธรกจกยงไมทราบถงผลส าเรจหรอลมเหลวของสนคาใหมทตองการผลต หรอ สนคาใหมทจะท าการผลตนนจะไดรบผลกระทบจากการแขงขนของหนวยผลตทมอยเดมในตลาดหรอไม การ ตดสนใจผลตสนคาใหมจงตองมความคาดหวงในการตดสนใจผลตโดยใชสถตในการค านวณ คาความคาดหวงของการตดสนใจ จะหมายถงคาเฉลยถวงน าหนกของผลลพธทเปนไปได คาความคาดหวงของหนวยธรกจม 2 อยาง คอหนวยธรกจคาดหวงวาจะไดก าไรหรอรายรบสงสด และคาดหวง วาจะใชตนทนในการผลตต าทสด

5) ความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ความเบยงเบนมาตรฐานจะเปนเครองวดทางสถตอยางหนงของการกระจายของตวแปรจาก

คาเฉลยซง การวดคาความเสยงแบบสมบรณสามารถค านวณไดจากสวนเบยงเบน มาตรฐาน (Standard Deviation: SD) รจกอยางแพรหลายในสญลกษณ σ โดยถา คา σ ทมคาสง แสดงถง คาการกระจายตวทกวาง มกมคาความเสยงทสง คา σ ทมคาต า แสดงถง คาการกระจายตวทแคบ มกมคาความเสยงทต า คา σ ทมคาเทากบ 0 แสดงถงการไมมความเสยง

พจารณาจากคาทางสถตดวยวธการแจกแจงขอมลโดยดคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD) เหตการณทเกดขนจะมคาทแตกตางไปจากคาเฉลยเทาไรโดยดคาสมประสทธของความแปรปรวนเปรยบเทยบ กนและการเลอกคาทใหความแปรปรวนนอยทสดจะบอกถงทาง เลอกทมความเสยงต าทสดของโครงการ

6) สมประสทธของความแปรปรวน (Coefficient of Variation) บางครงปญหาอาจเกดจากเมอ Standard deviation (σ) ถกใชในการวดความเสยง ท าโครงการ

ลงทนขนาด ใหญทมมลคาการลงทนสงและมกระแสการหมนเวยน (cash flow) จ านวนมากโครงการนจะมคา Standard deviation (σ) สง แตการใชวดดวยคา Standard deviation อาจจะไมใชแสดงคาความเสยงของโครงการใหญ มมากกวาโครงการขนาดเลกทมคา Standard deviation (σ) ต าเสมอไป ความเบยงเบนมาตรฐานจะเปนเครองวดความเสยงภยทเหมาะสม เมอทางเลอกการตดสนใจท เปรยบเทยบมขนาดเกอบจะเทากนและผลลพธจะมการ แจกแจงความนาจะเปนทสมมาตรกน เพราะวาความเบยงเบนมาตรฐานจะเปนเครองวดความแปรปรวน ทสมบรณ โดยทวไปนจะไมเหมาะสมตอการเปรยบเทยบระหวางทางเลอกทมขนาดแตกตางกนภายใน กรณเหลานสมประสทธของความแปรปรวนจะเปนเครองวดความแปรปรวนทดกวา การค านวณสามารถหาไดจากคาสมประสทธของการเปลยนแปลง (variation) จาก คาความเบยงเบนมาตรฐาน หารดวย คาความคาดหวง

398

7) การวดความเสยงโดยใชคาการกระจายแบบปกต (Normal Distribution) ความสมพนธระหวางความเสยง คา เ บยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และคาสมประสทธความแปรปรวน (coefficient of variation) สามารถน ามาใชหาคาการกระจายแบบปกต (Normal Distribution) ใน การหาคาตวแปรมาตรฐาน (Standardized Variables) การกระจายของตนทนหรอรายได สามารถหาไดจากคา มาตรฐาน จากสตรดงน

คะแนนซ (Z-score) ของคะแนนใดๆ = [คะแนนนน-คะแนนเฉลย]/สวนเบยงเบนมาตรฐาน


การใชทฤษฎเกมส ใชการวเคราะหความเสยงไดโดยใชตารางผลลพธ (Pay off Table) เปนเครองมอในการตดสนใจเปนการแสดงทางเลอกของผลลพธภายใตสภาวะการณ ตาง ๆ ในแตละทางเลอกให ผลลพธทแตกตางกน มวธการเลอกถง 5 วธ คอวธใชคาสงสดจากคาต าทสด (Maxi-min) วธใชคาสงสดจากคาสงสด (Maxi-max) วธใชคาต าทสดจากคาสงสด (Mini-max) วธใชกฎของ ฮวช (Hurwicz rule) และวธใชกฎของเบย (Bayes Rule)

1. คาสงสดจากคาต าทสด (Maxi-min) เปนการประเมนสถานการณทางเศรษฐกจในแงรายของหนวยธรกจ โดยผลงทนจะตดสนใจเลอกโครงการทมผลลพธภายใตสถานการณทแยทสดหรอเลวรายทสดทเปนไปไดของแตละทางเลอกและจงตดสนใจเลอกทาง เลอกทดทสดในทางเลอกทเลวรายนน

2. คาสงสดจากคาสงสด (Maxi-max) ในทางกลบกนหากผลงทนเลอกตดสนใจทมองโลกในแงด คอ เลอกสถานการณทดทสดแลวจงเลอก ทางเลอกทดทสดของทางเลอกนน ความส าคญของวธ Maxi-max คอ การตดสนใจบนพนฐานของการมองในแงดอาจท าใหผตดสนใจไดรบผลลพธ ทสงทสดในสถานการณทดทสดได หากสภาวการณเปนไปตามทคาดหวงไว

3. คาต าทสดจากคาสงสด (Mini-max) เปนวธ ทหนวยธรกจไดน าเอาคาเสยโอกาสมาพจารณาใหไดประโยชนสงสด และเสยโอกาสนอยทสด โดย เอาคาสงสดของแตละโครงการมาค านวณ พจารณาจากคาสงสดของแตละสถานการณเปนตวตงลบดวยคา ผลไดทแตละโครงการคาดวาจะไดรบ เปนคาผลไดในแตละสถานการณ แลวจงน าคาทใหผลตอบแทนทนอย ทสดของแตละทางเลอกมาพจารณาคาสงสดอกครงหนง

4. กฎของ ฮวช (Hurwicz rule) วธการนผลงทนไดใชการตดสนใจโดยใชทงสองวธรวมกน คอวธ Maxi-min และ Maxi-max หรอเปนการ เปรยบเทยบการตดสนใจระหวางการมองโลกในแงรายกบแงด โดยวธ Maxi-min (Maximizing the Minimum Payoff) คอ หลกการในการตดสนใจภายใตความไมแนนอนโดยยดหลกการเลอกผลลพธทสงทสด ในกลมกล ยทธทใหเกดผลลพธทต าทสดหรอการเลอกสงทดทสดในกลมทเลวทสด สวนวธ Maxi-max (Maximizing the Maximum Payoff) คอ หลกการใน

399

การตดสนใจภายใตความไมแนนอนโดยยดหลกการเลอกผลลพธทสงทสด ใน กลมกลยทธทใหเกดผลลพธทสงทสดหรอการเลอกสงทดทสดในกลมทด

5. กฎของเบย (Bayes Rule) วธการของเบย ไดน าเอาคาเฉลยของการตดสนใจเทากนทกโครงการในทกสถานการณ โดย น าเอาคาถวงน าหนกทเปนคาเฉลยไปพจารณารวมกบผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบในแตละ เหตการณ และน าเอาผลรวมของทกเหตการณเขาดวยกนของแตละโครงการ เลอกคาทใหผลตอบแทนมากทสด

6. การแขนงการตดสนใจ (Decision Trees) เปนกระบวนการตดสนใจทเปนขนตอนซงเปนการวเคราะหปญหาในการตดสน ใจทเกยวพน กนและทางเลอกทเกดขนภายใตขอจ ากดของการตดสนใจครงกอน เมอหนวยธรกจท าการตดสนใจในบาง สถานการณจะสงผลถงการกระท าอยางอนในอนาคตดวย ผลคอ การตดสน ใจของหนวยธรกจจงตองน าเอาผล ในอนาคตมาพจารณาดวย หลกการแกปญหาโดยใชการแขนงการตดสนใจ มแนวทางดงน

- แยกปญหาใหญออกเปนปญหาเลก ๆ ทมความตอเนองกนแลวท าการแกปญหาเลก ๆ ทละปญหาจน ครบทกปญหา แลวน าค าตอบทไดในแตละปญหาเลก ๆ มารวมเขาเปนค าตอบส าหรบปญหาใหญ ๆ - สรางแขนงการตดสนใจ โดยใชสญลกษณทเปนมาตรฐานเหมอนกนโดยให แทนจดตดสนใจ และแทนเหตการณตาง ๆ ซงเปนทางเลอกของการตดสนใจหรอเหตการณตาง ๆ ทเกดขน เมอทราบ สญลกษณทน ามาใชในการสรางแขนงการตดสนใจแลวตอไปกท าการสรางแขนงของการตดสนใจ ตามลาดบขนตอนการวเคราะหวธ Decision Tree ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

7. วธ Certainty Equivalents เปนการตดสนใจของหนวยธรกจบางอยาง เปนความเสยงอยางหนง เพราะผทด าเนนธรกจประเภทเหลานไมมโอกาสทจะรผลวาได หรอเสย เนองจากผประกอบการธรกจตองเขาไปแขงขน และการแขงขนกไมทราบวาผลลพธจะออกมาเชนไร หากผประกอบการเสนอราคาใหการประมลต ากวาขแขงขน กจะชนะการประมลซงขณะเดยวกนผประกอบการก ตองการใหไดก าไรในการด าเนนธรกจนน ๆ ดวย ดงนน วธทจะใชหาความเสยงในการประมลจงสามารถหาได จากความนาจะเปนของการไดรบงานของแตละการประมลทเสนอไป โดยใชการค านวณหาคา Certainty

Equivalents: CE ซง เปนวธหาทางเลอกในการตดสนใจโดยพจารณาจากสดสวนของผลทไดรบเปรยบเทยบกบคาความเสยงทคาดหวง การตดสนใจในโลกของความเปนจรง เจาของกจการหรอผมอ านาจตดสนใจ ตองหาคา α ทเหมาะสมส าหรบโอกาสในการลงทนตาง ๆ ซงการหาคา α ขนอยกบขนาดและความเสยงในการลงทน ในระดบความเสยงทแตกตางกน

400

สรป

รายรบเปนสงทท าใหทราบวาผผลตไดก าไรมากนอยอยางไร ควรมการลงทนและมความเสยงมากนอยเพยงใด โดยการน ารายรบมาเปรยบเทยบกบตนทนการผลต เนองจากรายรบหมายถง รายไดทผผลตไดรบจากการขายสนคาหรอบรการในราคาทก าหนด ซงในทางเศรษฐศาสตรการก าหนดปรมาณการผลตจะพจารณาจากรายรบก าไรหรอก าไรเปนหลก โดยรายรบหรอรายไดทผผลตไดรบจากการขายผลผลตนนแบงเปน 3 ประเภท คอ รายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบหนวยทายสด โดยจดมงหมายในการผลตของผผลตทกรายตองการก าไรสงสด ผผลตจะไดรบก าไรหรอขาดทนเกดจากความแตกตางระหวางรายรบจากการผลตกบตนทนการผลต ซงรายรบรวม รายรบเฉลย และรายรบเพมมความสมพนธกนในเรองของก าไรกมลกษณะเชนเดยวกนคอ ก าไรทางดานเศรษฐศาสตรแตกตางจากก าไรทางดานบญช โดยปกตตนทนในทางเศรษฐศาสตรจงสงกวาตนทนในทางบญช ตนทนในทางบญชนอกจากจะไมค านงถงตนทนแอบแฝงแลว ยงมไมคาตอบแทนของผประกอบการเปนตนทน ก าไรทางดานเศรษฐศาสตรม 2 ลกษณะ คอ ก าไรปกต และ ก าไรเกนปกตทถกพจารณาจากตนทนคาเสยโอกาส การวเคราะหจดคมทนเปนวธวเคราะหโดยใชความสมพนธระหวางตวแปรตาง ๆ ทเกยวของ น ามาแสดงความสมพนธของตวแปรตาง ๆ ดวยกราฟและสมการทางคณตศาสตร จดตดบนกราฟและการแกระบบสมการจะท าใหผผลตทราบถงจ านวนสนคาทควรผลต จ านวนสนคาขนต าทจะท าใหรายรบเทากบตนทน ซงเรยกวาจดคมทน โดยเสนผลผลตเทากนเปนเสนทแสดงถงอตราสวนจ านวนปจจยการผลตสองชนดทผผลตใชในการผลต เพอใหไดผลผลตออกมาจ านวนเทากน โดยทดลยภาพของผผลตเปนสภาวะทผผลตไมมแนวโนมเปลยนแปลงปรมาณการผลต ทปรมาณเปนการผลตทดทสด ดงนนผผลตจะท าการผลต ณ จดทMC = MR ในระยะสนผผลตบางรายมตนทนตอหนวยสงกวาราคาสนคา เนองจากการผลตทขาดประสทธภาพท าใหรายรบรวมสงกวาตนทนแปรผนผผลตจะยงคงผลตตอไปแมจะขาดทน แตอยางไรกตามจดมงหมายของผผลตคอ การท าก าไรสงสด ดงนนผผลตจงตองใหเกดดลยภาพของการผลตทท าใหผผลตมตนทนทต าทสดและไดผลผลตทมากทสด


1. จงบอกความสมพนธระหวางรายเฉลย รายรบรวม และรายรบสวนเพม

2. จงอธบายจดคมทน

3. อตราการใชปจจยการผลตทดแทนหมายถงอะไร จงยกตวอยาง

4. จงบอกเงอนไขดลยภาพของผผลต

5. จงยกตวอยางโรงงานทมการขยายการผลตตามเสนขยายการผลต

401

อางอง

จรนทร เทศวานช. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรเบองตน 1. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ทบทม วงศประยร และคณะ. (2546) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: อกษรสยามการ

พมพ. ประยร เถลงศร และพจตร ชาญโกเวทย. (2551) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ:ชวน

พมพ. ไพบลย ผจงวงศ. (2554) . การวเคราะหจดคมทน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สงดาวรงโรจน. วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สจตรา กลประสทธ. (2552) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ออฟเซท. เสาวลกณ ปโกฏประภา. (2548) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. Aczel, A D. and Sounderpandian J. (2006) . Complete Business Statistics. Singapore: McGraw Hill. Frederic S, Mishkin. (2007) . The Economics of Money,Banking and Financial Markets. 8th

Boston: Pearson Addison Wesley. Samuelson. Paul A. and William W.Nordhaus. (2002) . Economic. 17th ed. New York: McGraw-Hill

Book Company.

403


กตตศกด ทรงคณชย. (2552) . เศรษฐศาสตรจลภาค 2. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะกรรมการกลมผลตชดวชาพฤตกรรมผบรโภค. (2547) . พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงท 11.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ความยดหยนของอปสงคและอปทาน. สบคนเมอ 5 กรกฎาคม 2557, จาก


ความยดหยนของอปสงคและอปทาน. สบคนเมอ วนท 5 กรกฎาคม 2557, จาก www.http://www.e-book.ram.edu/e-book/e/EC103/chapter3.pdf

ความยดหยนอปสงคตอราคา. สบคน เมอวนท 24 มถนายน 2557, จาก

http://coursewares.mju.ac.th:81/e-learning49/EC373/content3_3.htm#3

คาความยดหยน. สบคนเมอ 3 กรกฎาคม 2555, จาก http://school.obec.go.th/bankokwit/d5.htm

จรนทร เทศวานช. (2550) . หลกเศรษศาสตรเบองตน 1. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. จรศกด สรงคพพรรธน. (2550) . เศรษฐศาสตรทวไป. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ทรปเพล เอด ดเคชน. จฑามาศ ทวไพบลยวงษ. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: เพยรสน เอดดเคชน อโดไชนา. ณรงค ธนาวภาส. (2549) . หลกเศรษฐศาสตรอยางงาย. พมพลกษณ, กรงเทพฯ: ควพรนแทเนจเมนท. ณรงคศกด ธนวบลยชย. (2551) . เศรษศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. เดช กาญจนางกร. (2551) . จลเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร. ทบทม วงศประยร และคณะ. (2546) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: อกษรสยามการ

พมพ. นราทพย ชตวงศ. (2554) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: เศรษฐศาสตร

จฬาลงกรณ. บงอร พลเตชา. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม. เบด โรบน, ไมเคล ปารกน, จฑามาศ ทวไพบลยวงษ. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: เพยร

สนเอน ดเคชน อนโดไซ. ประเจด สนทรพย. (2550) . ทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาคในเชงคณตศาสตรวเคราะห.กรงเทพฯ: มตชน. ประพนธ เศวตนนท และไพศาล เลกอทย. (2554) . อปทานและอปสงค. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ประยร เถลงศร และพจตร ชาญโกเวทย. (2551) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจย บญนาค และสมคด แกวสนธ. (2550) . จลเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย


http://school.obec.go.th/bankokwit/d5.htm

404

ปยะพร บญเพญ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพลกษณ, นครปฐม : คณะวทยาการจดการ สถาบนราชภฏนครปฐม.

ปยะลกษณ สทธเดช. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พรพมล สนตมณรตน. (2545) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ไพบลย ผจงวงศ. (2554) . การวเคราะหจดคมทน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สงดาวรงโรจน. ไพรนทร แยมจนดา และวรรณา ทองเจรญศรกล. (2547) . เศรษฐศาสตรเบองตน. กรงเทพฯ: เอม

พนธ

ไพรนทร แยมจนดา. (2547) . หลกเศรษฐศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: บรษทส านกพมพเอมพนธจ ากด.

ฟงกชนการผลต. สบคนเมอ 11 กรกฎาคม 2555, จาก econ.tu.ac.th/archan/supachai/ec210_2_46/presentc4.ppt

ภราดร ปรดาศกด. (2547) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภราดร ปรดาศกด. (2549) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภราดร ปรดาศกด. (2550) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ภารด ประเสรฐ,ปญญา พนพอน,พรรณ จรมพร และคณะ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค. ปทมธาน:

มหาวทยาลยรงสต. ภารด ประเสรฐลาภ. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรงสต. รตนา สายคณต และชลลดา จามรกล. (2554) . เศรษฐศาสตรเบองตน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. วลย ชวลตธ ารง. (2549) . เศรษฐศาสตรธรกจ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วนรกษ มงมณนาคน. (2551) . เศรษฐศาสตรเบองตน : เศรษฐศาสตรส าหรบบคคลทวไป. พมพครงท 9.

กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วนรกษ มงมณนาคน. (2552) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 19. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วนรกษ มงมณนาคน. (2553) . เศรษฐศาสตรเบองตน. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: ส านกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วมล ประคลภพงศ, สมชาย เบญจวรรณ, สรชย ภทรบรรเจด. (2553) . การเงนธรกจ. พมพครงท 16.

กรงเทพฯ : วรตน เอดดเคชน. วรณสร ใจมา. (2553) . เศรษฐศาสตรจลภาค 1. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วลาส วศนสงวร. (2549) . ตลาดแขงขนสมบรณ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

405

ศรรกษ จวงทอง. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. ศรวรรณ เสรรตน. (2553) . หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: ส านกพมพไทยวฒนา. สงวร ปญญาดลก. (2548) . เศรษฐศาสตรธรกจ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สนคาทใชทดแทนกน. สบคนเมอ 18 มถนายน 2554, จาก http://cyberclass.msu.ac.th/ cyberclass/

cyberclass-uploabs/libs/html/50664/learn6_10.html สจตรา กลประสทธ. (2552) . เศรษฐศาสตรจลภาค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ออฟเซท. สทมา นลกษณ. (2554) . สงคมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จรญสนทวงศการพมพ

เสาวลกณ ปโกฏประภา. (2548) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อดลย จาตรงคกล. (2550) . พฤตกรรมผบรโภค. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อญชล อทยไขฟา. (2542) . เศรษฐศาสตรจลภาค 2. จนทบร: มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. อศนอไร เตชะสวสด. (2549) . พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ : บรษท ซ.ว.แอล.การพมพ. อไรวรรณ เทพเทศ. (2537) . สถตพนฐานเศรษฐศาสตรและธรกจ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โรงพมพ

มหาวทยาลยหอการคาไทย.

Aczel, A D. and Sounderpandian J. (2006) . Complete Business Statistics. Singapore: McGraw Hill. Baumol, W.J. &Blinder, A,S. (2005) . Microeconomics: Principles and policy. 9ed. The United

States of Anerica: South-Wedem. Besanko, D.A. & Braeutigam, R.R. (2006) . Microeconomics. 2 th ed. India: John Wiley & Sons. Blank,L,P,E and Tarquin,A,P.E. (2008) . Engineering Economy. Boston: McGraw Hill Higher

Education. Case,karl E.,and Ray C.fair., (2004) . Principles of Economics, 7th edition. USA: Pearson

Education.Inc. Chaiang. Alpha C. (1974) . Fundamental Methods of Mathematical Economics. 2nd ed. New York:

McGraw-Hill Book Company

Christopher P. Thomus.and S. Chartes Maurice, (2008) . Managerial Economics. 9th edition. USA: McGraw-Hill Companies.Inc

Frank, R.H. (2006) . Microeonomies and benavior. 6 ed. Bodon: McGvaw. Hi-ll/Irwin. Frederic S, Mishkin. (2007) . The Economics of Money,Banking and Financial Markets. 8th

Boston: Pearson Addison Wesley. Geoffrey A. Jehle and Philip J. Reny. (2011) . Advanced Microeconomic Theory. USA: Prentice

Hall.

http://library.npru.ac.th/cgi-bin/gw/chameleon?sessionid=2010102322120903036&skin=default&lng=th&inst=consortium&host=localhost%2b1111%2bDEFAULT&patronhost=localhost%201111%20DEFAULT&search=SCAN&function=INITREQ&sourcescreen=COPVOLSCR&pos=1&rootsearch=3&elementcount=1&u1=4&t1=%e0%b8%9e%e0%b8%b4%e0%b8%a1%e0%b8%9e%e0%b9%8c%e0%b8%84%e0%b8%a3%e0%b8%b1%e0%b9%89%e0%b8%87%e0%b8%97%e0%b8%b5%e0%b9%88%204&beginsrch=1

406

Jeffrey M. (2010) . Microeconomics: Theory and Applications with Calculus. USA: Addison-Wesley.


Publisher

McConnell and Brue, (2002) . Economics. Boston: McGraw Hill Companies. McConnell, C.R. & Brue, S.L. (2005) . Economics: Principles, policies, and polices. 16 th ed.

Boston: McGraw- Hill/Irwin. McEachen, W.A. (2006) .Economics ; A contemporary introduction. 7 ed. China: South-Wedem. Parkin, M., Powell, M. & Matthews, K. (2005) . Economics. 6 thed. Harlow: Pearson Addison-

Wesley. Pindyck, R.S. & Rubinfeid, D.L. (2005) . Microeconomics. 6 th ed. The United States of America:

Pearson Prentice-Hall. Pub Pindyck and Rubidfeld. (2008) . Microeconomics. USA: Prentice Hall. Robin Bade and Michael Parkin. (2550) . เศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: บรษทเพยรสน เอดดเคชน

อนโดไชนา จ ากด. Rose, P . S. and Marquis, M. H. (2008) . Money and Capital Markets. Boston: McGraw Hill Irwin

Samuelson. Paul A. and William W.Nordhaus. (2002) . Economic. 17th ed. New York: McGraw-Hill

Book Company. Slavin.Stephen L. (2002) . Economics. 6 ed. New York: McGraw-Hill Book Company

Throsby David. (2001) . Economic and Culture. New York: Cambridge University Press.

ค ำน ำ - portal5.udru.ac.thportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17636c52685y6QS3847y.pdf ·...

Documents

Transcript of ค ำน ำ - portal5.udru.ac.thportal5.udru.ac.th/ebook/pdf/upload/17636c52685y6QS3847y.pdf ·...