6.ÜniteYaşayan Demokrasi

Kurultaydan MecliseCumhuriyetin İlanıDevlet Yönetimi

Yaşayan Demokrasi

Kurultaydan Mecliseİlk Türk Devletlerinde Devlet Yönetimi1. İlk Türk devletlerinde ülkeyi kağan, han, hakan, kanyü, idikut gibi unvanlar kullananhükümdarlar yönetirdi. Hükümdarlar unvanlarını törenlerle alırlardı.2. Hükümdarlar çok geniş yetkilere sahipti. Türk toplulukları hükümdarlarına Gök - Tanrı tarafından ülkeyi yönetme yetkisi verildiğine inanırlardı. Bu yetki “kut” olarak ifade edilirdi. Kut’un kan boyu ile babadanoğula geçtiği inancı hakimdi. (Hükümdar öldükten sonra çocukları arasında tahtmücadelelerinin çıkma nedeni bu anlayış olmuştur.)3. Ülke toprakları hükümdar ailesinin ortak malı sayılırdı. (Bu gelenek devlet topraklarınınkısa sürede parçalanmasına neden olmuştur.)4. Türkler, hükümdar eşlerine Katun (hatun) unvanı verirlerdi. Devlet yönetiminde söz sahibi olan hatunlar hükümdarın yanında meclis toplantılarına katılırlar ve elçi kabul ederlerdi.5. Türklerde devlet işleri “kurultay” adı verilen bir mecliste görüşülür ve karara bağlanırdı.Kurultayın başkanı hükümdardı. Kurultaya hükümdar ailesi, boy beyleri, devlet ileri gelenleri ile hükümdarın eşi(hatun) katılırlardı. (Kurultay üyelerine toygun adı verilirdi). Kurultayda siyasi askeri veekonomik konular görüşülür, alınan kararlar hükümdar tarafından onaylanırsa yürürlüğe girerdi.Çözüm246

Örnek Sorularİlk Türk devletlerinde hükümdara devleti yönetme yetkisinin Gök - Tanrı tarafından verildiğine inanırlardı.Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir?A) Türklerin uzak ülkelere göç etmelerineB) Hükümdarın halk üzerindeki otoritesinin artmasınaC) Ülke içinde taht mücadelelerinin artmasınaD) Türklerin farklı dinleri kabul etmelerine

İlk Türk devletlerinde hükümdarın eşi, hatunun da yönetim alanında önemli yetkileri vardı. Kurultaya katılan elçileri kabul eder ve yayımlanan emirlerde hükümdarla birlikte ismi bulunurdu.Yukarıdaki bilgiye bakarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?A) Hükümdar eşlerinin yönetime katıldığıB) Emirleri hatunun da onayladığıC) Hatunun kurultay toplantılarına katıldığıD) Hatunun hükümdardan daha yetkili olduğu

Türk - İslam Devletlerinde Devlet Yönetimi

Karahanlı’larda devletin başında han ya da hakan unvanlar hükümdarlar bulunurdu. Karahanlı’larda hükümdarın eşi olan hatunlar da yönetimde söz sahibiydi. Gazneliler Devleti’nde ülkeyi “sultan” yönetirdi (Sultan unvanı ilk kez Gazneli Mahmut tarafından kullanılırdı). Sultan son derece geniş yetkilere

sahipti. Büyük Selçuklu Devleti’nin başında da yetkilerini halifenin onayına göre Tanrı’dan alan

hükümdar bulunuyordu. Danışmanlar hükümdarın aldığı kararlarda oldukça etkiliydi. Türkiye Selçuklularında ülkeyi “sultan” unvanı kullanan hükümdar yönetirdi. Sultanın yetkileri sınırsız değildi. Türk - İslam devletlerinde yönetim ve egemenlik anlayışı birbirine benzerlik gösteriyordu. Devlet işlerinin görüldüğü Divan teşkilatı Karahanlılar’dan başlayarak bütün Türk devletlerinde

vardı .

Osmanlı Devleti’nde Devlet Yönetimi Osmanlı Devleti ilk dönemlerinden itibaren merkeziyetçi ve mutlak bir idare ileyönetilmekteydi. Egemenlik kesin olarak padişaha aitti. Osmanlı Devleti’nde diğer Türk devletlerinde olduğu gibi “ülke hanedan ailesininortak malıdır.” anlayışı geçerliydi. Osmanlı Devleti’nde egemenlik kesin bir otoriteye sahip olan hükümdara aitti.Hükümdar ülkeyi töreye ve İslami kurallara göre yönetirdi.NOT: 1)İlk Türk devletlerindeki Türk hakimiyet anlayışı İslamiyet sonrasında dadevam etmiştir. Buna göre; devlet ve iktidar hanedan üyelerinin ortak malı kabul edilmiştir.2)Kut anlayışı İslamiyetin kabulünden sonraki Türk devletlerinde de kısmendevam etmiştir. Osmanlı hükümdarları bey, gazi, hünkar, sultan, han, padişah gibi unvanlar kullanırlardı. I. Murat Dönemi’nde ülke topraklarında egemenlik hakkı hükümdar ve çocuklarınaverildi. Hükümdarlık babadan oğula geçmeye başladı. Fatih Dönemi’nde devletin düzeni için hükümdarların kardeşlerini öldürebileceğiyasa haline getirildi. (Bu yasayla padişahların otoritesinin arttırılmasıyla ve taht kavgalarının önlenmesi amaçlandı.) Mutlakıyetle yönetilen Osmanlı Devleti Yavuz Sultan Selim’in halife olmasıylateokratik (dine dayalı yönetim) bir yapı kazanmıştır.

Divan-ı Hümayun Divan-ı Hümayun, Osmanlı Devleti’nde, yönetim, askerlik maliye ve adalet işleriningörüşülüp karara varıldığı bir kuruldu. Orhan Bey döneminde kurulan Divan-ı Hümayun’a Fatih dönemine kadar padişahlarbaşkanlık etmiş daha sonrada veziriazam başkanlık etmeye başlamıştır. Divan-ı Hümayun yaptığı işler açısından bugünkü Bakanlar Kurulu’na benzerdi.Fakat alınan kararlar padişah tarafından onaylanırsa yürürlüğe girerdi.

II. Mahmut Dönemi’nde Divan-ı Hümayun kaldırılarak yerine “Nazırlar Heyeti”kuruldu.

Osmanlı Devleti’nde Demokratikleşme Girişimleri• 1839 Tanzimat Fermanı • Padişahın yetkileri kısıtlandı ve kanunun üstünlüğü ilkesi kabul edildi. • Bu ferman Osmanlı Devleti’nde demokratikleşmenin ve Avrupahukuk kurallarının geçerli olmasını sağladı.• 1856 Islahat Fermanı• Osmanlı Devleti’nde yaşayan azınlıklara ayrıcalıklar tanındı. • Memur olma ve bedelli askerlik hakları verildi.• 1876 yılında Meşrutiyet ilan edildi. • Türk halkının batılı anlamda ilk anayasası olan “Kanun-i esasi” kabul edildi. • Böylece Türk halkı ilk kez yönetime katıldı. Budönem kısa sürdü. II. Abdülhamit meclisi kapatarak monarşiye geçti.• Ancak, 1908 yılında meşrutiyet yönetimine yeniden geçildi.

Cumhuriyet’in İlanı Osmanlı topraklarının işgalini BirinciDünya Savaşı’ndan sonra imzalananMondros Ateşkes Antlaşması daha dakolaylaştırdı. İtilaf Devletleri 16 Mart1920’de başkent İstanbul’u işgal ederekOsmanlı Mebusan Meclisini dağıttı. Bugelişme Türkiye Büyük Millet Meclisininaçılmasına ortam hazırladı. Mustafa KemalPaşa bu durum üzerine hareketegeçerek ulusal iradeyi esas alan TürkiyeBüyük Millet Meclisini açtý (23 Nisan1920). TBMM 20 Ocak 1921’de TeşkilatıEsasiye (Anayasa)’yi kabul etti. Anayasada“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.”maddesi yer aldı. Bu maddecumhuriyet rejiminin habercisiydi.

1 Kasım 1922’de Saltanatın kaldırılmasıylacumhuriyetin önündeki en önemliengel ortadan kaldırıldı. Ulusal egemenliğin tam anlamıyla gerçekleşmesiniisteyen Mustafa Kemal Paşave Meclis üyeleri 29 Ekim 1923’tecumhuriyetin ilanı kararını aldı.

Cumhuriyetin Bekçileri

Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını belirten temel yasadır.Anayasamızın ilk üç maddesi değiştirilemez.Bu maddeler şöyledir:Madde - 1. Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.Madde - 2. Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma veadalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk Milliyetçiliğinebağlı başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan,demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.Madde - 3. Türkiye Devleti ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.Dili Türkçe’dir. Bayrağı şekli kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlıal bayraktır. Milli Marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır.

Cumhuriyetin Temel NitelikleriAnayasamızın ikinci maddesinde belirtilen nitelikler şunlardır:Demokratik Devlet1. Demokrasi, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olmasıdır. Demokrasilerde yapılan seçimlerle vatandaş temsilcilerinibelirler. Bu şekilde millet temsilcileri aracılılığıyla kendi kendini yönetir.2. Vatandaşlar kanuna uygun olarak seçme ve seçilme hakkını kullanır.3. Herkesin eşit oy hakkı vardır. Seçimlerde oy kullanma gizli, sayımı ise açık yapılır. Demokrasilerde devleti yönetmeyetkisi asla bir kişi ya da belirli bir gruba bırakılamaz.4. Millî egemenlik, eşitlik, hürriyet, çoğunlukve çoğulculuk demokrasinin temel ilkeleridir.

Hukuk Devleti

Hukuk, toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür. Devlet bütün uygulamalarını bu kurallara göre yürütür.

Hukuk devletinde bütün vatandaşlar yasa önünde eşittir.

Haksızlığa uğradığını düşünen herkes mahkemeler aracılığıyla hakkını arar. Hukuk devletinde hiç kimse hukuka aykırı davranamaz. Vatandaş devletin haksızlık yaptığını düşünürse mahkeme yoluyla hakkını isteyip alabilir.

Hukuk devletinde mahkemeler bağımsız olmak zorundadır. Mahkemeler de gücünü yasalardan alır.

Laik devlet

• Laiklik, devletin hukuk kurallarının dine değil akla, bilime ve toplumun ihtiyaçlarına dayalı olmasıdır. Laik devletlerde din ve devlet işleri birbirinden ayrılır, halka inanç ve ibadet özgürlüğü tanınır.

• Ülkemizde de herkes istediği dine inanmakta, istediği ibadeti yapıp yapmamakta özgürdür. Hiç kimse inancından veya yapmış olduğu ibadetten dolayı kınanamaz, suçlanamaz. Hiç kimse laik düzeni yıkmak için faaliyette bulunamaz. Bu durum Anayasamızın 24. maddesi ile güvence altına alınmıştır.

Sosyal Devlet

Sosyal devlet, devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif olarak karışmasını gerekli ve hukuki gören anlayıştır.

Türkiye Cumhuriyeti devleti de sosyal bir devlettir. Bunun için devlet, dil, din,mezhep, ırk, cinsiyet farkı gözetmeksizin her vatandaşını eşit kabul eder veherkese hizmet götürmeye çalışır.

Sosyal devlet düşüncesinde devlet halk için vardır ve onun için çalışır.

Devlet, eğitim - öğretim, sağlık, yol, su elektrik, iletişim hizmetini ve din hizmetlerinivatandaşlarına ayrım yapmaksızın ulaştırmak zorundadır.

Atatürk Milliyetçiliği

Atatürk’e göre milliyetçilik kendini aynı milletin üyeleri sayan kişilerin o milleti yüceltme istekleridir.

Milliyetçilik bir duygu işidir. Dini, dili, mezhebi ne olursa olsun kendini Türk sayan, Türk olarak yaşayan herkes Türk'tür. Atatürk “Ne mutlu Türküm diyene” sözü ile milliyetçiliğin esasını belirtmiştir.

Atatürk milliyetçiliği birleştiricidir. Ülke sınırları içinde yaşayan bütün vatandaşları kucaklayıcıdır. Irkçılığı reddeder.

Yukarıda ülkemizde gerçekleştirilen milletvekiliseçimlerinden temsilî bir resimverilmiştir.Bu uygulamanın cumhuriyetin hanginiteliğinin doğrudan bir gereği olduğusöylenebilir?A) Laik DevletB) Sosyal DevletC) Demokratik DevletD) Hukuk Devleti

Türk Milleti kendini yönetecek kişileriyine kendisi seçerek iş başına getirir.Bunun için belli dönemlerde yerel vegenel seçimler yapılmaktadır. Seçimlerdeoy kullanarak yurttaşlık göreviniyerine getiren halk yönetimde söz sahibiolur.Yukarıdaki paragrafta cumhuriyetimizinhangi niteliği vurgulanmıştır?A) Hukuk DevletiB) Laik DevletC) Sosyal DevletD) Demokratik Devlet

Yönetimin Özü

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Yönetim yapısı;

1. Anayasamıza göre egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Millet egemenlik hakkını Anayasada belirtilen ilkelere uygun olarak, yasama, yürütme yargı organları aracılığıyla kullanır.

2. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde yasama, yetki ve görevi Türkiye Büyük Millet Meclisine, yürütme, yetki ve görevi hükümet (Bakanlar Kurulu) ve cumhur başkanına, yargı görevi ve yetkisini de bağımsız mahkemelere verilmiştir. Bu faaliyetlerin birbirinden bağımsız organlarca yürütülmesine “Güçler Ayrılığı İlkesi” denir.

Yasama, yasa yapma yasa koyma demektir.Ülkede düzenin sağlanması içinkanunların yapılmasıdır. Anayasamız bugörev ve yetkiyi milletin seçtiği temsilcilerdenoluşan Türkiye Büyük MilletMeclisine vermiştir.Yürütme, uygulama anlamına gelir. Yasalarauygun olarak ülkenin yönetilmesidir.Bu sayede halkın ihtiyacı olan hizmetlersunulmuş olur. Anayasamız yürütmegörev ve yetkisini Cumhurbaşkanıve Bakanlar Kuruluna vermiştir.Yargı, toplum içinde ortaya çıkan anlaşmazlıklarıyasalara uygun olarak çözümekavuşturan organdır. Anayasamızyargı yetki ve görevini bağımsız mahkemelerevermiştir.

Devletin Yasama GöreviTürkiye Büyük Millet Meclisi, halkın geneloyla seçtiği 550 milletvekilinden oluşur.İlköğretimini tamamlayan ve 25 yaşını dolduranher Türk vatandaşı anayasada belirtilendiğer şartları taşıması halinde milletvekiliseçilebilir.Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Görev veYetkileri Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, Hükümeti denetlemek (meclis araştırması,gensoru, meclis soruşturması), Para bastırılmasına karar vermek, Savaş ilanına karar vermek, Uluslararası antlaşmaları onaylamak, Bütçe ve kesin hesap tasarılarını görüşmekve kabul etmek, Genel ve özel af ilanına karar vermek, TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek,

NOT: Yasalar toplumun ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanır. İlgili komisyonlarda incelenir. Anayasaya uygunluğu incelenir(Çünkü yasalar Anayasaya uygun olmak zorundadır). Gerekli incelemeler yapılanyasa TBMM Genel Kurulu’na sunulur. Milletvekillerinin oy çokluğuyla kabul edilenyasa daha sonra cumhurbaşkanının onayına sunulur. Kabul edilirse resmi gazetedeyayınlanarak yürürlüğe girer.

Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmez ise tekrar TBMM’ye gönderilir. Aynı yasa TBMM’de görüşülüp tekrar cumhurbaşkanına geldiğinde yasayı onaylar. Ancak Anayasa mahkemesine başvurabilir.

Devletin Yürütme GöreviAnayasamız, yürütme yetkisini cumhurbaşkanıve Bakanlar Kuruluna vermiştir.CumhurbaşkanıCumhurbaşkanını halk seçer.Cumhurbaşkanı devletin başıdır.Türkiye Cumhuriyetini ve Türk milletini temsil eder. Cumhurbaşkanının Görevleri TBMM’yi gerektiğinde toplantıya çağırmak, Yasaları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye göndermek, Başbakanı atamak ve istifasını kabul etmek, TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek, Milletlerarası antlaşmaları onaylamak ve yayımlatmak, Yabancı devletlere temsilciler göndermek ve yabancı devlet temsilcilerini kabul

etmek, Anayasa değişikliğine ilişkin yasaları gerekli gördüğünde halk oylamasına sunmak.

Bakanlar Kurulu (Hükûmet )Bakanlar Kurulu, başbakan ve bakanlardanoluşur. Başbakan, Türkiye Büyük MilletMeclisi üyeleri arasından cumhurbaşkanıtarafından atanır. Bakanlar da başbakan tarafındanTBMM üyeleri arasından ya da milletvekiliseçilme yeterliliğine sahip vatandaşlararasından seçilir ve cumhurbaşkanıncaatamaları onaylanır.

Başbakanın Görevleri Bakanları seçmek ve cumhurbaşkanının onayına

sunmak, Hükümet programının hazırlanmasını sağlamak, Cumhurbaşkanının katılmadığı zamanlarda

MilliGüvenlik Kuruluna başkanlık etmek, Bakanlıklar arası işbirliğini sağlamak, Bakanlar Kurulu’nun çıkardığı kararları onaylamak,

Yargı GöreviYargı görevini bağımsız mahkemeler yürütür.Mahkemeler, kişiler arasındaki ve yönetenlerle yönetilenlerarasındaki uyuşmazlıkları yasalara uygun bir biçimde çözerler.Anayasamıza göre yargı organları da denetlenebilmektedir.

Bunun için yargı organları; Normal mahkemeler, Yüksek mahkemeler olarak ayrılır.Anayasamıza göre vatandaşlar mahkemekararına karşı bir üst mahkemeye başvurabilirler.

Anayasamıza göre yüksek mahkemeler: Anayasa Mahkemesi Yargıtay Danıştay Askeri Yargıtay Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Uyuşmazlık Mahkemeleridir.

Buna göre, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ndeaşağıdakilerden hangisi Cumhurbaşkanınınkanun maddesi üzerindekihak ve sorumluluklarından değildir?A) Kanunu veto etmekB) Kanunu onaylamakC) Kanun yapmakD) Kanunu resmi gazetede yayımlamak

Kamuoyu ve Kamuoyunu Oluşturan Etkenler

Kamuoyu, toplumu ilgilendiren olaylarda halkın büyük bir kesimince benimsenen düşüncedir. Kamuoyunun oluşmasında gazete, televizyon dergi, dernek ve sendika gibi sivil toplum örgütleri etkilidir. Kamuoyu, demokrasinin güçlenmesinde önemli bir toplumsal harekettir. Kamuoyu egemenliğin asıl sahibi olan milletin düşüncelerini yansıtır. Kamuoyu, halkın görüş ve düşüncelerinin yöneticilere ulaşmasını sağlayan bir araçtır.

Eğitsel ve Sosyal Kulüplerin Bize Kazandırdıkları

Okullardaki eğitsel ve sosyal faaliyetlerle öğrencilere; İnsan haklarına ve demokrasiye saygı duyabilme, Kendini tanıyabilme, bireysel hedeflerinibelirleyebilme, yeteneklerine geliştirebilme,bunları kendisinin ve toplumun yararına kullanabilme, Çevreyi koruma bilinciyle hareket edebilme, Kendisine ve çevresindekilere güven duyabilme, Planlı çalışabilme, serbest zamanlarınıetkin ve verimli değerlendirebilme,

Okullarda kurulan öğrenci kulüplerindenbazıları şunlardır: Çevre Koruma Kulübü Çevre Tüketici Kulübü Çocuk Hakları Kulübü Demokrasi, İnsan Hakları ve Yurttaşlık Kulübü Engellilerle Dayanışma Kulübü Folklor Kulübü Gezi Tanıtım ve Turizm Kulübü

YAŞAYAN DEMOKRASİ ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARIAşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanın başına “Y” yazınız.

( ) 1)İlk Türk devletlerinde siyasi, askeri, ve ekonomik kararların alındığı meclise “kut” denir. ( ) 2)Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde herkes istediği dine inanıp dilediği gibi ibadet etme hakkına sahiptir. ( ) 3)TBMM’de hazırlanan yasaları uygulama görevi mahkemelere aittir. ( ) 4)Çevremizde yaşanan olumsuz olaylara tepkimizi demokratik yollarla göstermeliyiz. ( ) 5)Sınıf başkanlığı seçimleri, çoğunluğun katılımı ile yapılır. ( ) 6)Osmanlı Devleti Monarşi ile yönetilmiştir. ( ) 7)Osmanlı Devletinde Meşrutiyetin ilanı ile halk yönetime katılmıştır. ( ) 8)Tanzimat Fermanı İle azınlıklara memur olma hakkı verilmiştir. ( ) 9)Islahat Fermanı azınlıklara bedelli askerlik hakkı verilmiştir. ( ) 10.Kanuni Esasi Türk Tarihinin ilk anayasasıdır. ( ) 11.II.Meşrutiyet 1908de ilan edilmiştir. ( ) 12.Yasama görevi bağımsız mahkemelere aittir. ( ) 13. Türkiye’de Cumhurbaşkanı olmak için lise mezunu olmak yeterlidir. ( ) 14. Cumhurbaşkanı’nın kanunlar veto etme yetkisi yoktur. ( ) 15. Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı birleştiricidir.

TEST SORULARI

1)İlk Türk devletlerinde hükümdara devleti yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı.

Bu durumu, aşağıdakilerden hangisi daha çok destekler?

A)Hükümdarın çok fazla toprak fethetmesiB)Hükümdar eşlerinin de yönetime katılmasıC)Ülkede insanların mutlu ve huzurlu yaşamasıD)Ülkenin hanedanın ortak malı sayılması

2)TBMM açıldığında Mustafa Kemal’in meclise verdiği önergede,Hükümet kurmak zorunludur.TBMM’nin üstünde güç yoktur.TBMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplamıştır.ifadeleri yer almaktadır.

Bu önerge, aşağıdakilerden hangisinin gerçekleştirileceğine işaret etmektedir?

A)Türk Medeni Kanunu’nu kabul etmeB)Saltanatı kaldırmaC)Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nu kabul etmeD)Halifeliği kaldırma

3)Demokratik devletlerde, otoritenin kaynağı millet egemenliğidir. Devlet otoritesi, gücünü milletten alır, millet yararına çalışır. Milletin varlığını ve geleceğini güvence altına alır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, devlet otoritesinin ulusal egemenliğe dayanmasından kaynaklanmaz?

A)Milletin, yönetimde söz sahibi olması B)Yöneticilerin, sınırsız özgürlüğe sahip olmasıC)Yöneticilerin, milletin çıkarlarını ön planda tutması D)Bireylerin, hak ve özgürlüklerini kullanmalarına fırsat tanınması

4)Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sına göre, hiçbir devlet organı, makam, kurum veya kişi, mahkemelere emir veremez, kararlarına müdahale edemez.Anayasanın bu ilkesiyle, aşağıdakilerden hangisi vurgulanmak istenmiştir?

A)Millet egemenliği B)Yürütme yetkisiC)Yargı bağımsızlığıD)Yasama dokunulmazlığı

5)Bir toplumda yaşayan bireyler;Demokratik yönetimin gereği olan eşitlik ve özgürlük gibi değerleri benimsiyor, Haklarının ve sorumluluklarının bilinci içinde, yasalara titizlikle uyuyor ve her türlü ayrımcılığa karşı çıkıyor İnsanlara saygılı ve hoşgörülü davranıyorlar.

Bu durum aşağıdakilerden öncelikle hangisinin bir sonucudur?A)Bilimsel ve teknolojik ilerlemenin B)Toplumsal dayanışmanın C)Vatandaşlık bilincine sahip olmanın D)Ekonomik ve sosyal gelişmenin

6)Demokratik bir yönetim biçiminde; insanın doğuştan sahip olduğu kabul edilen temel hak ve özgürlüklerinin, devlet tarafından güvence altına alınıp korunabilmesi öncelikle aşağıdakilerden hangisiyle mümkündür?

A)Sivil toplum örgütleriyleB)Sosyal güvenlik kuruluşlarıylaC)Yasalarla D)Emniyet güçleriyle

7) “Ulusal oy ve isteğine dayanan her işin sonucunda, ulus için iyilik ve mutluluk olacağı kesindir.”

Atatürk bu sözüyle, aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgulamak istemiştir?A)Kültürel gelişmeninB)Halk egemenliğininC)Ülke savunmasınınD)İlerlemenin ve kalkınmanın

8)Yasalar toplumun huzuru içindir. Toplumsal yaşamın düzenlenmesi ve devam etmesi yasaların işlemesine bağlıdır. Yasaların çiğnenmesi durumunda, toplumda karışıklık ve huzursuzluk meydana gelir.

Parçaya göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A)Toplumsal mutluluk, yasalara uymakla sağlanır.B)Yaslar, insan davranışlarına biçim verir.C)Toplumların sürekliliği yasların uygulanmasına bağlıdır.D)İnsan ilişkilerinin düzenlenmesinde yasların rolü yoktur.

9)İlk Türk devletlerinde egemenlik anlayışı ve ülke yönetimi ile ilgili aşağıdaki verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hükümdarlara, egemenlik hakkının Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı.

B) Ülke hükümdar ve ailesinin ortak malı sayılırdı.C) Hükümdarlara yönetim işlerinde, halkın seçtiği

temsilcilerden oluşan kurultay yardımcı olmuştur.D) Ülke hükümdar ailesi arasında paylaşılarak yönetilmiştir.

10)Tanzimat Fermanında yer alan,

I. Bütün vatandaşların can ve mal güvenliği devlet tarafından sağlanacaktır.II. Hiç kimse yargılanmadan cezalandırılmayacaktır.III. Askerlik vatan görevi olacaktır.

Kararlarından hangisi ya da hangileri demokrasi anlayışı ile bağdaşmaktadır?

A)Yalnız I B)I ve II C)I ve III D)II ve III

11)İlk Türk devletlerinde,

Hükümdarlara, egemenlik hakkının Tanrı tarafından verildiğine inanılmasıÜlkenin hükümdar ve ailesinin ortak malı sayılmasıHükümdarların emirlerinin kanun sayılması

Durumları aşağıdakilerden hangisini kolaylaştırmıştır?A) Göçebe yaşam tarzınıB) Demokrasi yönetiminin kurulmasınıC) Tarım ve ticaretin gelişmesiniD) Merkezi otoritenin güçlü tutulması12)Türk devletlerinde egemenliği elinde tutan kişiler soylarının Oğuz Kağan’dan geldiğini ispatlamaya yönelik şecereler hazırlatmıştır.

Bu durum Türk devletlerinde aşağıdakilerden hangisini göstermektedir?

A) Egemenlik hakkının belli bir aileye ait olduğununB) Oğuz Kağan’ın ilk Türk hükümdarı olduğunuC) Oğuz Kağan’ın en başarılı Türk hükümdarı olduğunuD) Oğuz Kağan’ın dini lider olarak kabul edildiğini

13)İlk Türk devletlerinde yönetim işlerinde hükümdara yardımcı olan kurultay üyeleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A)Boy beyleriB)Hükümdarın eşiC)Din adamlarıD)İleri gelen devlet adamları

14)Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devletinin ilk anayasası olarak kabul edilir?

A)Tanzimat FermanıB) Kanun-u EsasiC)Teşkilat-ı Esasi D)1924 Anayasası

15)Aşağıdakilerden hangisi anayasanın özelliklerinden değildir?

A)Kanunlar anayasaya uygun olmalıdır.B)Bütün kanunların özüdür.C)Bütün kanunlardan üstündür.D)Değiştirilmesi mümkün değildir.

16)Aşağıdakilerden hangisi ile millet egemenliğine dayalı yeni Türk Devletinin kurulmasını sağlamıştır?

A)Amasya Genelgesi’nin yayınlanmasıB)Sivas Kongresinin toplanmasıC)TBMM’nin açılmasıD)Osmanlı Mebuslar Meclisinin toplanması

17)Aşağıdakilerden hangisi devlet otoritesinin ulusal egemenliğine dayanmasından kaynaklanmaz?

A)Yöneticilerin halkın seçmesiB)Anayasanın halk oylaması ile kabul edilmesiC)Vatandaşların temel hak ve hürriyetlerinin yasalarca güvenceye alınmasıD)Geleneklere bağlılığın güçlü olması

18)Anayasamızın 6. maddesinde “Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.” denilmiştir.

Bu madde ile aşağıdakilerden hangisinin korunması amaçlanmıştır?

A)Millet egemenliğininB)GeleneklerinC))Yöneticilerin çıkarlarınınD)Siyasi ve ekonomik gücün

19)Ülkemizde;Bütün vatandaşlar din ve inancında serbesttir.Devlet bütün dinlere eşit mesafededir.Hiç kimse dinsel ayrımcılığa tabi tutulamaz.

Bu durum devletimizin temel niteliklerinden hangisinin bir gereğidir?

A)Sosyal devlet olmaB)Laik devlet olmaC)Hukuk devleti olmaD)Atatürk milliyetçiliğine bağlı olma

20)Yasa teklifi aşağıdakilerden hangisi tarafından verilir?

A)CumhurbaşkanıB)MilletvekilleriC)Anayasa MahkemesiD)Siyasi parti başkanları