65 (3122) 2014-06-14

-

65 14

–

–

К е ң е с о т ы р ы с ы ш е т е л д і к и н в е с т о р л а р д ы ң Қ а з а қ с т а н Республикасындағы индустриялық-инновациялық дамудың екінші б е с ж ы л д ы ғ ы н ж ү з е г е а с ы р у ғ а қ а т ы с у м ә с е л е л е р і н е а р н а л -

ды және «ЭКСПО-2017» тіркеу досьесін қорғауға байланысты берілген Халықаралық көрмелер бюросының туын қабылдау салтанатымен басталды.

Қазақстан Президенті инвесторлар-мен тұрақты кездесу жақсы дәстүрге

айналғанын, ал Кеңес өзін шетелдік бизнес үшін де, біздің ел үшін де ең маңызды тақырыптарда ашық диа-лог құрудың тиімді алаңы ретінде көрсеткенін атап өтті.

(Жалғасы 4-бетте)

////////////////////////////////////

/////////////////////////////////////////////////////////////////

Олар алдағы екі айда Қазақстан-Ресей-Украина-Р у м ы н и я - Б о л г а р и я -Грекия бағытында 7310 шақырым жолды жүріп өтіп, Уфа, Қазан, Мәскеу, Киев, Умань, Одесса, Татарбунары, Измаил, Константа, Варна, Кар-лово, София, Сидирока-стро және Салоникиге дейін баруды жоспар-лап отыр. Шерушілер аялдаған жерлерінде жергілікті тұрғындармен жүздесіп, ұлтаралық және конфессияаралық ы н т ы м а қ т а с т ы қ п е н келісім қағидаттарын насихаттамақ.

Бейбітшілік шеруіне қатысушыларды шы ғарып салған Татарлар ко н г-ресінің мүшесі Тауфик Ка-римов, Ресейдің мәдени және ғылым орталығының директоры Виктор Шу-лика, «Дуслык» татар мәдени орталығының

жетекшісі Яннат Низа-мутдинова, С.Ғылмани атындағы мешіттің наиб имамы Әділ Ағытаев әртүрлі халықтардың, сан алуан мәдениеттердің ара-сын жақындатып, дәстүрлі дін өкілдерінің бір-біріне құрметін нығайтатын осындай ізгілікті шерудің маңыздылығын баса айт-ты.

Әлемдік мәдениет пен өркениеттердің, түрлі ұлттар мен конфессия лар арасындағы кедергі лер-ді жойып, халықаралық т у р и з м д і д а м ы т у д ы көздеген бейбітшілік шеруі 2009 жылдан бері өткізіліп келеді. Сол жылы астаналық мұсылмандар Амман қаласына, ал 2012 жылы Татарстанның Қазан қаласынан шыққан шерушілер Грозныйға жол тартқан болатын.

Айгүл УАЙСОВА

2www.astana-akshamy.kz

E-mail: [email protected]

Астананың айналасындағы жасыл белдеудің жалпы ауданы 14 827 гектарды құрайды. Қазір мұнда 9 миллионнан астам ағаш пен 2 мил лионға жуық бұта өсуде.

Астана қаласы Білім басқармасының Ақкөлдегі «Арман» спорттық-сауықтыру лагерінің жаңа маусымы ашылды.

Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық Қазақ музыкалық драма театрын-да «Махаббат сиқыры» комеди-ясы сахналанады.Басталуы: 18.30.

«Достық» СК. Қазақстан чемпионаты. 1-лига. «Аста-на-1964» – «Болат» (Теміртау). Басталуы: 17.00 .

Жиында сөз алған «ЭКСПО - 2017» комиссары Рәпіл Жошыбаев бүгінде шетелдік әріптестермен келіссөздер басталғанын және инвестициялық байла-ныс орнатылып жатқанын жеткізді.

«Франция астанасы Париж қаласында көрме байрағы елімізге салтанат-ты түрде тапсырылды. Халықаралық көрмелер бюросының Бас хатшысы Висенте Гонсалес Лоссерталес көрме туының Қазақстанға табысталуын ерекше жағдай деп бағалады. Оның айтуынша,

еліміз «ЭКСПО - 2017» көрмесінің тіркеу құжаттамасын сәтті қорғады. Бас хатшының қазірдің өзінде таңдаудың дұрыс жасалғаны дәлелденді дегені бізді қуантады. Ендеше, алдымызда ауқымды жұмыстар тосып тұр. Ендігі мақсат – ел абыройын асқақтататын шараға дайындық жұмыстарын тиімді ұйымдастыру» дейді ол.

Айта кеткен жөн, 12 маусым күні Ұлттық компания басшысы Талғат Ермегияев Бурабайда өткен шетелдік инвесторлар

кеңесінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа көрме туын салтанатты жағдайда табыс етті. Президент көрме байрағын абы-роймен қабылдап алғаны үшін компания басшылығына алғыс білдіріп, дайындық жұмыстарына оң баға берген болатын.

«Көрме өткізудің халықаралық та-лаптары бойынша, Туды алмайынша, ЭКСПО көрмесінің кешендерін салуға біздің құқымыз жоқ. Бірақ, еліміздің климаттық жағдайы ескеріліп, бізге сәуір айынан бастап көрме құрылысын бастауға рұқсат берілді. Бүгінде көрмеге дайындық жұмыстары кешіктірілмей, кесте бойынша жүргізілуде. Құрылыс қарқыны күннен күнге артып келеді» дейді Т. Ермегияев.

Сонымен, үш айға созылатын «ЭКСПО - 2017» көрмесінің басталуына 1082 күн қалды. Айтулы шараға жүзден астам мем-лекет пен онға жуық халықаралық беделді ұйымдар және инновациялық технология саласындағы көшбасшы компаниялар қатысатын болады.

Гүлмира АЙМАҒАНБЕТСессияда бір ғана мәселе

қарастырылды. Ол – мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін алуға байланысты жер учаскелерін немесе жыл-жымайтын өзге мүліктерді сатып алу туралы шарттардың жобаларын келісу. Осыған орай, қалалық мәслихаттың заңдылық, құқық тәртібі және жұртшылықпен жұмыс мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясы төрағасының орынбасары Тимур Оразақов сөз алып, «Мемлекеттік мүлік туралы» Қазақстан Республи-касы Заңының 16-бабының 3 - т а р м а қ ш а с ы н а жә н е «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі ту-ралы» Қазақстан Республи-касы Заңының 8-бабының 4-тармақшасына сәйкес, осы шарттардың жобала-ры қалалық мәслихаттың

тұрақты комиссиясының оты-рыстарында талқыланғанын жеткізді. Ол отырыстарға жер учаскелерінің меншік иелері тегіс қатысқан болатын.

Баяндамашының айтуын-ша, бұл жерлер Есіл өзені жағалауындағы паркті салу үшін, жаңа мектеп құрылысы үшін, Есіл өзенінің арнасын қайта жөндеу және абаттан-дыру мақсатында, Бейсеков көшесіндегі 5-ші учаскенің шағын айна лма жолын салу, Төлебаев көшесінен Жұмабаев көшесіне дейінгі жолдарды кеңейту үшін алынбақшы.

Жер учаскелерінің жалпы сомасы 377 209 866 теңгені құрайтын 67 шарттың жоба-сын депутаттар бірауыздан мақұлдады.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ Брифингте еліміздегі санитариялық-

эпидемиологиялық жағдай, тұтынушылық құқықтарын қорғау және Қазақстанның ішкі нарығында өнімнің қауіпсіздігін қамтама-сыз ету мәселелері айтылды. Сондай-ақ, Жандарбек Бекшин биыл республикадағы санитариялық-эпидемиологиялық жағдай-дың тұрақты екенін айтты.

Ол өз сөзінде: «Жыл сайын мемлекет инфек циялық аурулардың алдын алуға қомақты қаржы бөліп отырады. Мысалы, соңғы 7 жылда тұрғындарды инфекциялық ауруларға қарсы вакцинациялауға бөлінетін қаржының көлемі 12 есеге артып, 15 млрд теңгені құрады» деді. Бекшин балаларды қызамыққа қарсы вакцинациялау қызылшаға және эпидемиялық паротитке, b типіндегі гемофильдік инфекцияға қарсы аралас вак-циналар құрамында аралас жүргізіледі және пневмокок инфекциясына қарсы вак ци на-ция лау кезең-кезеңмен енгізілетінін айтты.

Сонымен қатар, өткен 5 айдың қоры-тын дысы бойынша елімізде қызылшаның

167 жағдайы тіркелген екен. Ал 2013 жылы мұндай 73 жағдай орын алған.

Агенттік эпидемиялық маңызы жоғары объектілерге қатысты тексеру тоқсан сайын емес, жарты жылда бір рет, ал эпидемиялық маңызы орташа объектілерге қатысты жарты жыл сайын емес, жылына бір рет жүргізілетін болады. Яғни, аталған топтар бойынша жоспарлы тексерулердің жиілігін 2 есеге қысқарту ұсынылған.

Ал Нұрлан Ұранхаев агенттіктің басым бағыттарының бірі өнімнің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар болып табылатынын сөз етті.

« А ген т т і к Дү н и еж ү з і л і к б а н к т і ң жәрдемдесуімен санитариялық-эпидемио-логия лық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы жаны-нан «Орталық Азия тамақ қауіпсіздігі» оқыту орталығын құруды жоспарлап отыр. Орталықтың қызметі халықаралық стандарт-тарды және оқытудың бірнеше түрін пайдала-на отырып, бизнес-операторларды оқытуға, сондай-ақ, ведомство мамандарының кәсіптік білімін үздіксіз арттыруға және практикалық дағдыларын жетілдіруге бағытталатын бола-ды» деді ол.

Сонымен қатар, Нұрлан Ұранхаев ағымдағы жылғы 7 маусымда Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жүйесін жетілдірудің 2014-2015 жылдарға арналған кешенді жос-пары бекітілгенін хабарлады.

Нұрислам ҚҰСПАНҒАЛИ

2014 жылдың маусым айында өтетін Астана қаласы мәсли хатының кезекті сессиясының қарауына «Елордадағы э н е р г е т и к а кәсіпорындарының жай-күйі мен олар-д ы д а м ы т у ж ә н е қызметінің тиімділігін арттыру шаралары ту-ралы» мәселе енгізіледі.

Сессия қарауына енгізі-летін мәсе ле бойын-ш а ұ с ы н ы с т а р м е н ескертпелеріңізді Аста-на қаласының мәслихаты аппаратына 55-66-35, 5 5 - 6 6 - 3 6 , 5 5 - 6 6 - 3 7 телефондары бойынша не месе htt p://w w w. maslihat. astana. kz интернет-ресурсының «сұрақ-жауап» айда-рына хабарлауыңызды сұраймыз.

С. ЕСІЛОВ,Астана қаласы

мәслихатының хатшысы

3www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

Бетт

і дай

ынд

аған

: Ғал

ым

ҚО

ЖАБ

ЕКО

В. Д

ерек

көз

дері

: ww

w.ak

orda

.kz,

ww

w.as

tana

.kz,

ww

w.in

form

.kz.

Онда суретшінің 55 еңбегі көпшілік назарына ұсынылған. Соның ішінде «Ауылым», «Жасыбай көлінде», «Көлдегі таң», «Күз», «Кеш», «Жаңбыр бас-талды», «Алғашқы қар» сынды оншақты графикалық кескіндеме бар. Есептік көрмеге 23 оқушының акварель, гуашь, қарындаш және басқа техникаларда орындалған 45 суреті қойылды.

«Студия 2010 жылдан бастап жұмыс істейді. Бала-лар 5-18 жас шамасында. Оқушылардың жұмыстары түрлі техникаларда орындалған. Олардан ұстаздың оқушыларын бейнелеу өнерінің бар мүмкіндіктерімен таныстыруы және бар жан-тәндерімен өнерді сүюге үйретуге ұмтылысы сезіліп тұрады. Картиналардың авторлары – халықаралық, республикалық, қалалық көрмелердің қатысушылары және жеңімпаздары» дейді Т.Байғалиев.

Айта кетейік, Төлеуғазы Байғалиев – кескіндемеші және график, пейзаждар мен тақырыптық картина-лардың авторы, педагог. Қазіргі уақытта оның еңбектері Германия, Ресей, Корея, АҚШ, Қытай және Украина елдерінде жеке жидашылар қорында сақталуда.

Асхат РАЙҚҰЛ

Ә у е л і а ш ы қ алаңда ұйымдас-тырылған асық ату сайысына жасы да, жасамысы да қатысып, бір мәз-м е й р а м б ол ы п қалды. Содан соң

коман да лар іші нен ірік телген жоғары және орта арнаулы оқу орындары студенттерінен құралған топтар арасын-да қызықты әзіл, өнер сайыстары өтті. Белгілі эстрада жұлдыздары Қайрат Баекенов және «Формат» тобы, Дос, Күлайым Қайырбаева, Сон Паскаль, «Арт- домбы-ра» аспаптық триосы, «Viva» шоу-балеті өнер көрсетті. Жеңімпаздар диплом және бағалы сыйлықтармен марапатталды.

Астана қаласы Тілдерді дамыту басқармасының басшысы Ербол Тілешов өз сөзінде бұл шараның жас-тар арасында салмағы зор екенін, ұлттық тағылымнан сусындататынын, бір жағы қазақтың төл мәдениетін қайта жаңғыртуға септесетінін айтты.

Сағаттық белдеулердің қабыс пайты-нына байланысты ол жақтағы футбол тойын біздің елдің жанкүйерлері түн ауа тамашалайтын болады. Тікелей көрсетілімдерді отандық «Қазақстан», «Қазспорт» және «Еуразия 1» арна-лары беретін болып отыр.

Сонымен, әлем біріншілігінің тұсаукесер матчы алаң қожайыны Бра-зилия мен Хорватияның арасында өтті. Сарапшылардың ойын алдындағы бол-жамдарына сәйкес Пеленің ізбасарлары

Астана қаласының мәслихаты сіздерді кәсіби мерекелеріңіз – Медицина қызметкерлері күнімен құттықтайды! Медицина қызметкерінің еңбегі – аса құрметті еңбек. Ол үлкен жауапкершілікті, адалдықты және өз кәсібіне деген

сүйіспеншілікті, асқан шеберлікті қажет етеді. Әр адам өз өмір жолында ақ халатты абзал жандармен кездесіп, олардың ыстық ықыласы мен алақандарын сезінеді.

Астана қаласында жемісті жұмыс жасау үшін денсаулық саласында барлық жағдайлар жасалып жатыр: заманауи медициналық мекемелер салынуда, жоғары технологиялық жабдықтар іске қосылуда. Алайда, білікті мамандарсыз медици-

на саласында оң нәтиже болмайды.Қоғамның басты байлығы болып саналатын адам өмірінің сақшысы бола білген Сіздердің ерен еңбектеріңіз, атқарған

істеріңіз әрқашанда халықтың көңілінен шығады. Сіздердің ұдайы еңбектеріңіздің арқасында елордада өмір сүру ұзақтығы артып, ауру-сырқау деңгейі төмендеді.

Сіздерге бақыт, еңбекте табыс, төзімділік пен күш-қайрат және отбасыларыңызға береке-бірлік тілейміз!

Сансызбай ЕСІЛОВ, Астана қаласы мәслихатының хатшысы

әп дегеннен-ақ қарсыластарын тықсырып әкетті. Бірақ уақыт өте келе шахмат жейделілердің де бір саусағын ішіне бүккенін білдік. Олар Неймар мен Фредтің, Оскар мен Халктың тегеуріндеріне қарсы тұрып қана қоймай, әлсін-әлсін Жулио Сезар қорғаған қақпаның алдын ала шаң қылып отырды. Сондай қарбалас жағдайлардың бірінде Марсело өз қақпасына гол соғып алып, еуропалық жігіттердің жүрегі аттай тулаған. Бұл

– бразилиялықтардың әлем біріншілігі тарихындағы алғашқы автоголы.

Бірінші тайм тәмамдалар т ұста «Барселонаның» жас шабуылшысы Неймардың алыс қашықтықтан теп-кен добы голға айналып, есеп теңесті. Құрамалар үзілістен келген соң, ойынның қызығы мен шыжығы көп болатынын ішіміз сезген. Солай болды да. Әлем біріншілігінің алғашқы матчын алғаш рет мойнына алған жапониялық төреші қажетсіз жерде Хорватияның қақпасына он бір метрлік айып добын белгіледі. Қайталау барысында оның қателескенін білдік. Іле-шала Неймар бір ойында қанжығасын екінші рет майлап үлгерді. Плетикосаның саусағын жанай ұшқан доп қақпаның тоғыздығына барып түсті.

Осыдан кейін тең ойынға қанағат танытпаған Срна бастаған футболшылар жан-дәрмен шабуылға ұмтылды. Бірақ сондай сәттердің бірі өздеріне сор болып жабысты. Алаң ортасындағы жартылай қорғаушылардың салғырттығын ұтымды пайдаланған Оскар қарсыластарын көктей өтіп, Бразилияның жеңісін одан әрі нықтай түсті. Бұл жолы Плетикоса оң жағынан өткен допқа сәл үлгермей қалды.

Біз күткен Бразилиядағы футбол додасының басы осындай қарқынмен басталды: қысықкөз төрешінің қателігі, бразилиялықтар соққан төрт доп...

Осы түнде тағы да Мексика-Камерун, Испания-Голландия, Чили-Австралия арасындағы кездесулер болды. Олар тура-лы мақаланы газетіміздің келесі нөмірінде толықтай жазатын боламыз.

Нұрислам ҚҰСПАНҒАЛИ



Мемлекет басшысы Қазақстан үшін қазіргі өткізу нарықтарын кеңейтуге және ынтымақтастықты н ы ғ а й т у ғ а м ү м к і н д і к б е р е т і н Еуразиялық экономикалық одақтың маңыздылығына тоқталды.

–Біздің елдеріміздің арасында тиімді экономикалық байланыстар орнату өңірде достық және тату көршілік қарым-қатынастарды жолға қоюға ықпал етеді. Кейбір елдерде ахуал тұрақсызданып, инвестициялық климат нашарлап отырған кезде Қазақстанда экономикалық одақтың арқасында шетелдік инвесторлар үшін жаңа мүмкіндіктер ашылуда, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Ел Президенті Қазақстан экономи-касына инвестиция салу Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ нарығында жұмыс істеу үшін оңтайлы алаң болатынын атап өтті.

– Бірегей инвестициялық шарт-тар, ең төменгі салықтар және ин-весторлар мен мемлекеттің өзара қарым-қатынастарының тұрақтылығы біздің елді Еуразиялық экономикалық одақтың алып нарығына кіретін «үздік» қақпа ретінде көрсетеді, – деді Қазақстан Президенті.

Индустрияландырудың бірінші бесжылдығына тоқталған Мемлекет басшысы жаһандық экономикалық дағдарыспен байланысты туындаған қиындықтарға қарамастан, Қазақстан жаңа жұмыс орындарын ашып, экономиканың өңдеуші салаларына инвесторлар тарта алғанын атап өтті.

– Индустрияландыру картасы аясын-да 4 жылда жалпы сомасы 2,4 триллион теңгенің 651 жобасы іске қосылды, 70

мыңға жуық жұмыс орны құрылды. Осы жобалардың әрбір жетіншісі тікелей шетелдік инвестициялардың көмегімен жүзеге асырылды, - деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Қазақстан Президенті мұндай жобалардың қатарында «Аль-стом» компаниясы ұйымдастырған Астанадағы электровоздар өндірісін, «Рено», «Ниссан» және «Авто-ваз» компанияларымен бірлескен автоқұрамдауыштар өндірісінің толық циклды зауытының құрылысын атады.

Мемлекет басшысы әлемдегі тұрақсыз экономикалық ахуалдың салдарынан шетелдік тікелей инвес-тициялар ағыны қысқарып жатқан жағдайда Қазақстан инвесторлар үшін тұрақты әрі сенімді серіктес болып отырғандығын айтты.

- Әлемдік дағдарыстарға қарамастан, біздің экономикамыз орнықты даму қарқынын жоғалтпады. Біз инвестор-ларды барлық жағынан қолдаймыз және қолдау шараларын үнемі жетілдіріп отырамыз, - деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Индустриялық-инновациялық дамудың екінші бағдарламасының басымдықтарына тоқталған Мемле-кет басшысы шетелдік инвесторлар-мен серіктестіктің бірқатар негізгі тәсілдерін атады.

Қ а з а қ с т а н П р е з и д е н т і б ұ л бағыттағы маңызды қадамдардың бірі жағымды макроэкономикалық климат қамтамасыз ету екенін айтты.

–Қазақстан он жылдан астам уақыт бойы кезең-кезеңімен орнықты макроэкономикалық орта құрды. Осы

көрсеткіш бойынша біз 2013 жылы 23-орынды иелену арқылы қазірдің өзінде бәсекелестіктің жаһандық индексінде алғашқы отыздық елдері қатарына кіріп отырмыз, – деп атап өтті Нұрсұлтан Назарбаев.

Мемлекет басшысы, сондай-ақ, Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі инвесторлар үшін қосымша қолайлы шарттар тудыраты-нын айтты. Өйткені, елімізде сауда, ин-вестиция, зияткерлік меншікті қорғау салаларында халықаралық ережелер қолданылатын болады.

Инвесторларға жәрдемдесудің тағы бір маңызды шарасы ретінде қаржылық қолдау мәселесі аталды.

– Индустрияландырудың жаңа бағдарламасын жүзеге асыру үшін мемлекеттік бюджеттен бес жыл бо-йына шамамен 600 миллиард теңге бөлінеді. Сондай-ақ Ұлттық қордан тағы 1 триллион теңге бөлу туралы шешім қабылдадық. Оған қосымша, Дүниежүзілік банкпен, Еуропалық қайта құру және даму банкімен, Азия даму банкімен және Ислам банкімен негіздемелік келісімге де қол қойдық, - деді Қазақстан Президенті.

М е м л е к е т б а с ш ы с ы б и з н е с байланыс тары мен кәсіпкерлердің халықаралық кооперациясын кеңейту үшін визалық кедергілерді жою қажеттігіне тоқталды.

– Бүгін біз Қазақстанда барынша жоғары инвестициялық белсенділік танытқан он мемлекеттің азаматтары үшін біржақты визасыз режим орнату туралы хабарлаймыз. Бұл тізімге АҚШ, Нидерланды, Ұлыбритания, Франция, Германия, Италия, Малайзия, Біріккен Араб Әмірліктері, Корея Республикасы және Жапония кірді, - деді Нұрсұлтан Назарбаев.

Қазақстан Президенті инвестор-ларды инновациялық экономиканың негізін қалыптастыру және тиісті кад-рлар даярлау үдерістеріне белсенді қатысуға шақырды.

– Сіздерді корпоративтік ғы-лыми-зерттеу және тәжірибелік-к о н с т р у к т о р л ы қ о р т а л ы қ т а р құруға және оларды Назарбаев Университетінің құрылып жатқан Астана бизнес кампус ғылыми паркі аумағында орналастыруға шақырамын, - деді Мемлекет басшысы.

Кадр даярлау жүйесін жаңғыртуды индустрияландырудың маңызды шарттарының бірі ретінде атаған Қазақстан Президенті Үкіметке инве-сторларды колледждер мен жоғары оқу орындарын басқаруға тартуды тапсырды.

Мемлекет басшысы мемлекет-жеке меншік серіктестігінің маңыздылығына назар аударды. Осы орайда ол шетелдік инвесторларды жоспарла-нып отырған 700-ге жуық компанияны жекешелендіруге белсенді қатысуға шақырды.

Нұрсұлтан Назарбаев 2015 жылы «Еурокодтар» жүйесіне көшудің және құрылыс саласындағы сараптама бо-йынша қызметтердің басым көпшілігін бәсекелік ортаға берудің қажеттілігін де атап өтті.

Мемлекет басшысы капитал салудың мейілінше перспективалы бағыттары ретінде шикізат, өңдеуші өнеркәсіпті, инновациялық салаларды, шағын және

орта бизнес, туризм және қызмет көрсету секторын атады.

Отырыс барысында Қазақстан П р е з и д е н т і б а с ы м д ы ғ ы б а р бағыттардың тартымдылығын көтеру үшін Үкімет әзірлеген ауқымды ынта-ландыру пакеті туралы да айтты.

А т а п а й т қ а н д а , и н д у с т р и я -ландырудың осы салаларындағы инвес-торлар корпоративтік табыс салығын төлеуден және жер салығынан 10 жылға, мүлік салығынан 8 жылға бо-сатылады.

Сонымен қатар, мемлекет нысанды пайдалануға бергеннен кейін шетелдік инвесторларға күрделі шығыстарының 30 пайызына дейін өтеп беретін бо-лады. Бұл орайдағы тағы бір шешім – инвестициялық жобаны жүзеге асырудың бүкіл кезеңінде және ны-санды іске қосқаннан кейін бір жыл ешқандай квотасыз және рұқсатсыз жұмыс күшін тарту болып отыр.

Сондай-ақ инвесторларға қосымша құн салығы мен акцизден басқа, барлық салықтар мен төлемдердің м ө л ш е р л е м е л е р і н е қ а т ы с т ы заңнаманың тұрақтылығына кепілдік берілетін болады.

Қазақстан Президенті инвестор-лар үшін мемлекеттік мекемелермен жұмыс кезінде «бір терезе» қағидаты енгізілетінін айтты.

Бұдан бөлек, инвесторлардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету үшін «инвестициялық омбудсмен» институты заңнамалық деңгейде енгізілетін болады.

Мемлекет басшысы басымдығы бар салаларда жұмыс істейтін кәсіпорындардың кепілдендірілген тапсырыстар алуына жәрдем жасала-тынына назар аударды.

Сөзінің соңында Нұрсұлтан Назар-баев «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне инвестициялық климатты жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңға қол қойды.

Отырыс барысында Еуропалық қайта құру және даму банкінің президенті Сума Чакрабарти және Премьер-министрдің орынбасары – индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев баяндама жасады.

Сондай-ақ «Тоталь», «Дойче Банк Франкфурт», «Эни», «Дженерал Электрик Ойл энд Газ», «Телиа Со-нера», «Сбербанк России», «Эрнст энд Янг», «Анадолу Групп» және басқа да компаниялардың басшыла-ры отырыстың негізгі тақырыбына қатысты өз пікірлерін білдірді.

Іс-шараның қорытынды бөлігінде «Бурабай-Қостанай» телекөпірі бо-лып, оның барысында Мемлекет бас-шысы «Тойота» автомобильдерін шығару жөніндегі жобаны іске қосу рәсіміне қатысты.

Соңында Нұрсұлтан Назарбаев Шетелдік инвесторлар кеңесінің келесі отырысында Қазақстандағы агробизнесті дамыту мәселелерін талқылауды және оны Шымкентте өткізуді ұсынды.

Отырыстан кейін Нұрсұлтан На-зарбаев Кеңеске қатысушылармен бірге Щучье көлінің жағасына тігілген этно-ауылды аралап көрді.

www.akorda.kz

(Басы 1-бетте)



Сөйлеген сөзінде Петр П о р о ш е н к о е л д е г і шиеленісті бейбіт жолмен реттеу жос парын жария-

лады. Донбаcта кезектен тыс сай-лау өткізуге дайын екендігін де тілге тиек етті. Тіпті, ол өз еркімен қаруын тастаған ресейшілдерге рақымшылық жасалатынын да баса айтты.

- Бізге келіссөздер жүргізу үшін заңды серіктестер қажет. Қолына қару ұстаған қарақшылармен біз сөйлеспейміз, - деп мәлімдеді ол. Оның сөзінен таяу уақытта елдің шығысына өзі баратындығы да аңғарылып қалды.

Ә с і р е с е , о н ы ң : « М е н б ұ л лауазымға Украинаның бірлігі мен тұтастығын сақтап, нығайту үшін келдім. Маған жанжалды өршітіп, кек қайтару қажет емес. Украина унитарлы ел және солай болып қала береді» деген сөзі көкейге үміт сәулесін жаққандай болды.

Дегенмен, кейбір саясаттанушы-лар оның бұл сөзін «тығырықтан шығаратын жол емес» деп сын

тезіне алуда. Мәселен, саясаттанушы Сергей Михеев: «Порошенконың мәлімдеуіне қарағанда, таяу күндері Украинада бейбіт өмір орнап, халық бақытты тұрмыс кешеді деп үміттену ертерек. Өйткені, Украина унитарлы мемлекет болып қалған жағдайда оған деген Ресейдің көзқарасы мен шешімі өзгере қоюы қиын» дегенді айтып отыр. Осы сөзі арқылы ол сепаратистердің қолтығына кімдердің су бүркіп отырғанын ашық білдіріп қалды.

Расында да, қазір өздерін «халық респубикасы» деп жариялап алған Донецк, Луганск облыстарында, атап айтқанда, Донбаста азамат соғысы жүріп жатыр. Оған кінәлі іштен ірітушілер мен сырттан айдап салушылар екені белгілі.

Барлық түйткіл тілде жатыр. «Украина біртұтас, мемлекеттік тілі – украин тілі» дегенге өре түрегелген шығыс аймақтағылар бөлінеміз деп әлек салды. Түптеп келгендегі негізгі ойлары – Ресейдің құрамына ену. Бұл, қалай бүркемелесе де, көзі ашық адамға анық көрініп тұрған

ақиқат жай. Өйткені, Украинаның шығыс бөлігін орыс елі қолдап отыр. Сондықтан да мұнда рес-ми Киевтің «қаруыңды таста да бейбіт қатарға қосыл» деген тала-бын естір құлақ табылмай қалды.

Донбасс халқы елдің жаңа билігіне онша сенбейтіндігін білдірді. Неге десеңіз, Порошенконың билікті « о р т а л ы қ т а н д ы р м а у » , я ғ н и , «федерализацияға» бір табан жақындатуы, олардың ойларын-ша, ұлттық мемлекеттілік қаупін туғызатын көрінеді.

Елдің тұтастығына қарсы қолына қару алып, қарсы шыққан теріс пиғылды сепаратистерге жаңа пре-зидент ешқандай ымырашылдық б о л м а й т ы н д ы ғ ы н с ө з і м е н д е , көзқарасымен де аңғартқандай. Қазір ол Ресейден бүлікшілердің үнін өшіріп, гуманитарлық көмек беру мен Ресей аумағына өту мүмкіндігін жоюды талап етіп отыр. Сол үшін де ол Донецк, Луганск облыстарымен түйісетін Ресей шекарасындағы сегіз бекетті жапты.

Ұлықтау салтанатында Поро-шенко таяу уақытта Донбасқа баратындығын айтқан болатын. Алайда, Донецк облысы әкімдігінің басшысы Сергей Тарута мұның жай айтыла салған сөз екендігін меңзеп, сенбей отыр. «Мен Порошенконың осы аптада да, келесі айда да Донбасқа келмейтіндігіне кепілдік беремін. Өйткені, оның келуі үшін әуелі қауіпсіздікті қамтамасыз ету керек. Ал әзірге ол мүмкін болмай отыр» деді.

Осындай арамзалардың айдап салуына ерген аймақта қарапайым халық зардап шегіп келеді. Қазір Славянск, Донецк қалаларында жергілікті тұрғындар ішер тамақ пен ауызсудан тарығуда. Балаларының өміріне алаңдаған ата-аналар оларды көршілес Воронеж облысына аттан-дыруда. Шекарада бас сауғалаған босқындар толып кетті.

Украина ішкі істер министрінің кеңесшісі Антон Геращенконың айтуынша, ресейлік кейбір ақпарат құралдарында оқиғаның бояуы біржақты қалыңдатылып көрсетілуі

салдарынан лаңкестер мен сепарати-стерге қарсы жүргізіліп жатқан күрес бұқараға жазалау шаралары ретінде әсер береді. Ал, шындығында, қолына қару ұстаған жасырын қарсыластар әскерге өздері оқ атып, шабуыл жасайтын кездері аз болмайтын көрінеді.

Қайткен күнде де елден тыныштық кетті. Жаңа президент оны қалпына келтіру үшін бар мүмкіндікті пай-даланып жатқанға ұқсайды. Оның бір дәлелі – Петр Порошенко АҚШ пен ЕО өкілдеріне Украинаның азаттығын қолдағаны үшін алғыс білдіріп, елдің Еуропалық мемлекет ретінде дамитынын жеткізуі. Енді Брюссель құжатына биылғы 27 мау-сымынан кешікпей қол қойылмақшы.

Украина – бізбен ынтымақтас ел. Барлық бағыттар бойынша, оның ішінде жанармай-энергетикалық және агроөнеркәсіптік кешен, тау-кен-металлургия өндірісі, ауыр ма-шина жасау, авиақұрылыс, химия өнеркәсібінің салалары бойынша екі жақты келісіміміз бар. Соңғы бес жылда өзара сауда-саттық 2,6 миллиард доллардан 4,18 миллиард долларға дейін өскен. Украина үшін тауар айналымы көрсеткіштері бой-ынша Қазақстан – үшінші орын, ал бүкіл сауда серіктестері арасында сегізінші орын алады.

Экономикалық тұрғыдан осын-дай шынайы әріптеске айналған елге біз неге қырын қарауымыз керек. Керісінше, украин халқына бейбіт өмір тілеп, олардың ішкі ша-руаларына араласпаған жөн. Кейінгі кезде «Славянск, Донецк, Донбасс қалаларына гуманитарлық көмек жинаймыз» деушілер шыға бастады. Бұл – қате түсінік. Ол жерде қазір елдің тәуелсіздігін мойындамай, қолына қару алғандарды сабасына түсіру үшін күрес жүргізілуде.

Бір нәрсе ақиқат: елдің бас-ты жетістігі – қоғамдық саяси тұрақтылық. Сырттан алауыздық туғызатын арандатушылар мен « і ш т е н ш ы қ қ а н ж а у ж а м а н » екендігін түсінген украин билігі ел ішінде тыныштық орнату үшін қолдан келгеннің бәрін жасап бағуда.

Таңатар ТӨЛЕУҒАЛИЕВ

Қалалық мәслихаттың хатшы-сы Сансызбай Есілов барлық депутаттардың атынан алдымен осы жиынға қатысқан дәрігерлер қауымын денсаулық сақтау са-ласы қызметкерлерінің кәсіби мерекесімен құттықтап, игі тілегін жеткізді.

Астана қаласы Ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Мұрат Далабаевтың айтуынша, бүгінгі таңда елордада күн сайын 120 тонна нан және 200 тоннаға жуық нан өнімдері өндіріледі. Қала аумағындағы 12 бидай өңдеушi кәсіпорын мен рес-ми түрде тіркелген 30 наубайхана қала тұрғындарын нан және наннан жасалатын өнімдермен толықтай қамтамасыз етіп отыр.

Соңғы бес жылдың ішінде нан бағасы өзгермеген. Нан бағасын тұрақты ұстап тұру мақсатында Үкiмет мемлекеттiк қордан кәсiпорындарға арзан бағамен бидай сату туралы шешiм қабылдаған. Биыл да бұл бағдарлама жалғасын тауып, 19 нау-байхана нан бағасын негiзсiз өсiруге жол бермеу туралы меморандумға қол қойған. Дегенмен, нан өнiмдерi нарығындағы «Цесна» концерні бұл бағдарламаға биыл қатыспай, жыл ба-сынан бері коммуналдық қызметтер, электр энергиясы үшін бағаның өсуіне байланысты 10 маусымнан нан бағасын қымбаттату туралы шешiм қабылдаған. Бұл ретте Астанада шығатын барлық нан өнімдерінің 15 пайызын өндіретін «Цесна-

бөлке нан шығарады екен. Нанның бір бөлкесі үшін ұн бағасы 50 теңге болғанда 16,5 теңге шығын кететінін жеткізген Илья Николаевич был-тыр кәсіпорынның 148 млн теңге, үстіміздегі жылдың бес айында 56 млн және осы он күнді қоса есептегенде 60 млн-ға жуық шығынға батқанын айтты. «Ұнның қымбаттауы күн сайын 420 мың теңге шығын әкелуде. Соған қарамастан, салық төлейміз. Ешқандай субсидия жоқ» деген концерн жетекшісі «кірпіш» нан-ды көбіне аз қамтылған отбасылар, құрылыста жұмыс істейтіндер, тіпті, кейбір тұрғындардың жануарларға беру үшін алатынын айтты.

Астана нарығында он екі жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан «Сто-личный хлеб» ЖШС-нің директоры Марат Ахаев соңғы үш жылдан бері меморандум бойынша нан бағасын өсірмей келгендерін жеткізді. Ал қиындық биыл наурыз айынан басталған. Бес айдан бері аталмыш кәсіпорын да шығынға батып жатқан көрінеді. Осыған орай, ол да заман

талабына сай жұмыс істеп, сапалы тауар шығару үшін бағаны көтеруі керектігін алға тартты.

Д е п у т а т А . К и м н і ң : « Ө з г е өңірлерде нан бағасы қандай?» де-ген сұрағына М.Далабаев ас атасы бүгінде Өскеменде - 63, Алматыда 65-70 теңгеден жоғары екенін айтты. Ал, депутат А.Байгенжин кейбіреулердің зауыттан шығарылатын бөлке нанды малға беретінін, осыған қарағанда біздегі нан бағасының тым арзан екенін, сондықтан оның қымбаттауын қолдайтынын жеткізді.

Жалпы, сапалы тауардың құны қашан да қымбат болады. Деген-мен, бұған дейін аз қамтылған, тұрмысы төмен астаналықтар нанды «Еуразия» және «Әлем» сауда орталықтарындағы әлеуметтік орын-дардан төмен бағамен сатып алып келді. Мәслихат хатшысы С.Есілов алдағы уақытта осындай орындардың қатарын арттыруды ұсынды.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ

Астық» концернiнің жетекшісі Илья Мещеряковтың мәлімдеуінше, бүгінгі таңда кәсіпорын күн сайын 250 мың

Мерекелік жиынға Денсаулық сақтау басқармасының бас-шысы Айгүл Сегізбаева,

Астана қаласының мәслихат депу-таты Қаршыға Құлмұханов, Астана қаласының Ардагерлер кеңесінің төрағасы Амангелді Сыздықов және басқалар қатысты.

Жиынды ашқан басқарма бас-шысы Айгүл Кимқызы ақ желеңді абзал жандарды төл мерекесімен құттықтай келе, оларға Астана қаласы әкімінің «Құрмет грамота-ларын» тапсырды. Бұл марапаттауға А с т а н а қ а л а с ы н ы ң м е д и ц и н а қызметкерлері кәсіподағының төрағасы Бахытжан Тәжібай мен №2

қалалық емханасының рентгенолог-дәрігері Ерлан Есіркеп ие болды. Бұдан өзге, медицина саласындағы жетістіктері үшін ҚР Премьер-министрінің алғысхаты №1 қалалық емхана нейрохирургилық бөлімінің басқарушысы Ерлан Қалиевке та-бысталды. Ал Астана қаласының әкімінің алғысхатын 7 дәрігер еншіледі. Сондай-ақ, әріптестері арасында біліктілігімен көзге түскен ақхалаттылар «Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау ісіне қосқан үлесі үшін» және «Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау ісінің үздігі» төс белгілерімен марапатталды.

Қазіргі уақытта Астана қаласында халық санының өсуіне байланысты қала ем-ханалары бірнеше есе артық жүктемемен жұмыс істеп отыр. Әрине, қалада ашылған жаңа емханалар жүктемені едәуір азайтты. Дегенмен де, кезекті азайту үшін қосымша жобалар керек екені түсінікті.

Елорданың №5 емхана-сы осыдан екі жыл бұрын «Кезексіз емхана» жобасын қолға алып, оны сәтті жүзеге асырып келеді. Қазіргі таңда дәрігерге кіру үшін сарылып ұзақ тұратын адамдардың қатары сирегенін байқауға болады. Аталмыш емхананың отбасылық денсаулық сақтау бөлімінің меңгерушісі Ұлтуған Абдрахманованың айтуынша, жобаның арқасында кез-келген адам call - орталық арқылы телефонмен хабарласып не-месе онлайн түрде тіркеліп, дәрігердің қарауына жазыла алады. Ол үшін ұзақ-сонар кезекке тұрудың қажеті жоқ. Адам жазылған уақытында келеді де, дәрігерге кіре береді. Электронды жүйеге ауысудың басты артықшылығы емханадағы кезектің сиреу ж ә н е с ы р қ а т т а н у ш ы л а р уақытының үнемделуінде екен.

Осы емхананың көмегіне қалалықтар ғана емес, Ақмола о б л ы с ы н ы ң Т а л а п к е р , Қажымұқан ауылдарының тұрғындары да жүгінеді . Бұндай жағдайда емделуші өтініш білдіріп, емханаға ал-

дын-ала тіркелуі қажет. Содан кейін емделуші мен емхана арасында заңды түрде келісім-шарт жасалады.

Алдын-ала жазылудың тағы бір артықшылығы – дәрігер алдына келген емделуші жай-ында ғаламтордағы арнайы жүйе арқылы толық ақпарат ала алады. Яғни, емделушінің жеке денсаулық парағының э л е к т р о н д ы н ұ с қ а с ы е м д е л у ш і л е р б а з а с ы н д а сақталады. Келуші дәрігерге қаралған сайын сырқат тарихы медициналық ақпарат база-сына міндетті түрде енгізіліп отырады. Ал науқастың кар-точкасы емделушінің өзінде болады. Бүгінде №5 қалалық емханасының электронды жүйесінде 67 мыңнан аса адам тіркеліпті. Мұндай жүйе дәрігердің жұмысындағы қағазбастылықты да едәуір азайтқан көрінеді.

Жұртшылыққа электронды нұсқада қызмет көрсетуге көше бастаған №5 қалалық емхананың материалдық-т е х н и к а л ы қ б а з а с ы д а толыққанды. Барлық дәрігер бөлмелері компьютермен жабдықталған. Келешекте емделушілерге электронды жүйеде қызмет көрсету аясы кеңейе түседі дейді мамандар.

Бота ЖӘКЕН ,Л.Гумилев атындағы

Еуразия ұлттық университетінің студенті

Жыл сайын елордада «Ең үздік маман» байқауы өткізілетіні белгілі. Биыл бұл сайысқа 9 дәрігер мен 5 медбике қатысыпты. Астана қаласының жедел медициналық ж ә р д е м қ ы з м е т і н і ң д ә р і г е р і Асқар Каушураев бәрінен озық шығып, бірінші орынды иеленді. Ал екінші орын Жұқпалы аурулар ауруханасының бөлім меңгерушісі Ләззат Аяшеваға бұйырса, үшінші орынды №2 қалалық балалар ауру-ханасы қабылдау-диагностикалық бөлімінің дәрігері Амур Жанпейсов алды. Ал №1 қалалық ауруханасы шұғыл хирургиялық бөлімшесінің мейірбикесі Индира Әбішева «Ең үздік медбике» байқауының үздігі болып танылды. Екінші орынды Республикалық санитарлық ави-ация орталығының фельдшері Марат Рақымжанов алса, үшінші орынды Қалалық жұқпалы аурулар ауруханасының медбикесі Гүлсім Балтабаева еншіледі.

Салтанатты рәсімнен кейін №1 қалалық ауруханасы бас дәрігерінің хирургиялық ісі жөніндегі орын-басары Ғалия Абежанова елорда медицинасының жетістігіне тоқтала келе, хирургия саласындағы табы с-тар көп екенін атап өтті. Мысалы, осында 2 бауыр, 3 бүйрек транс-плантациясы жасалған. Келесі аптада үшінші рет бауыр ауыстыру опера-циясы жасалады деп жоспарланып отыр. «Елорда дәрігерлері зама-науи медициналық аппараттардың тілін меңгеріп, шет мемлекеттерде тәжірибеден өтуінің өзі – үлкен жетістік» дейді Ғалия Абежанова.

Мерекелік шара концерттік бағдарламаға ұласты.

Бота ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ

Құрмеmmі денсаулық сақтау саласының қызметкерлері және ардагерлері!

- Рысгүл, дәрігерлікті таңдауыңызға не себеп болды?

- Бастауыш сыныпта «Кім болғың келеді?» деген тақырыпта шығарма жазғанда, мен ой-ланбастан «Дәрігер боламын» деуші едім. Себебі, бес жасымда жанұямызбен жол апа-тына ұшырап, өлім аузынан қалғанбыз. Осы-дан кейін өмірімді сақтап қалған ақ халатты абзал жандарға құрметім артып, дәрігер мамандығын аламын деген шешімге келдім. Сол арманмен 2006 жылы Астана Медицина университетінің «Емдеу ісі» факультетіне оқуға түсіп, терапевт мамандығын игеріп шықтым. Оқуымды бітіргеннен кейін жол-дасыммен бірге Астана қаласында қалуға шешім қабылдадық. Жас мамандарды жұмыспен қамтамасыз ету бағдарламасымен былтыр осы №9 қалалық емханаға учаскелік-терапевт қызметіне орналастым.

- Жұмыс күніңіз қалай өтеді?- Терапия өзіме қатты ұнайды. Науқастар

сырқатына ем табылып, алғыс алған сай-ын жұмысқа деген құлшынысым артады. Жұмыс күнім әдетте белгіленген кесте бойынша жүреді. Қабылдауға науқастар алдын ала жазылып келеді, бірақ ара-сында сырқаты ауыр жандарды шұғыл қабылдаймыз. Қабылдау біткен соң, тіркеу

бөлімінен үйге шақырғандардың мекенжай-ын алып, учаскені аралауға шығамыз. Ар-найы шақыртудан бөлек, ардагер кісілер мен мүгедектердің хал-жағдайын біліп тұру да – учаскелік дәрігердің міндеті. Тұрғындарды жас деңгейлеріне байланысты скрининг-ке шақырамыз және мейірбикелермен бірге түсіндіру жұмыстарын жүргіземіз. Науқастарды және сауықтыру іс-шараларын қажет ететін мүгедектерді жоспарлы түрде бірыңғай госпитализация порталына тіркеп, аурухана мен сауықтыру орындарына жол-дама береміз. Науқастарға қажетті түрлі анықтамалар мен тексерулерді дайындай-мыз. Сырт көзге көрінбеуі мүмкін, алайда учаскелік дәрігер өзіне берілген аумақтағы әрбір сырқаттың, тіпті әрбір тұрғынның денсаулығынан хабардар болып отыруы тиіс.

- Осы мамандықты таңдағаныңызға өкінген кезіңіз болды ма?

- Болған (күліп). Астананың аязды күндері үй-үйді аралау көп қиындық туғызады. Бо-ранда тоңып, тайып жығылып та қаласың. Кейде жоғары қабаттағы пәтерлерге жаяу шығуға тура келеді. Тіпті, әріптестерімнің итке таланған кездері де болған. Осын-дай жайттар орын алғанда учаскелік дәрігер қызметінен кетіп қалғым келеді.

Бірақ, жасаған емнің нәтижесін көргенде, науқастың жағдайы жақсарғанда, барлығын ұмытып кетесің.

- Бүгінгі адамдардың денсаулығы тура-лы не айтасыз?

- Қазіргі таңда аурулар «жасарып» барады. Бұрындары тек қарт кісілерде кездесетін ауру түрлері қазір жастар арасын-да да белең алуда. Семіздік, қан қысымының жоғарылауы, ас қорыту жүйесінің бұзылуы көп кездеседі. Себебі де белгілі, күйбең тіршілікпен тыным таппайтын халықтың көпшілігі салауатты өмір салтын ұстанбайды, дұрыс тамақтанбайды.

- Дәрігер мамандығы бойын -ша еліміздегі ең жақсы оқу орны деп қайсысын айта аласыз?

- Жоғары дәрежелі білім алу оқу орнына емес, адамның өзіне тікелей байланысты. Оқыған жері маңызды емес. Сол себепті, дәрігер боламын деп шешім қабылдаған адам оның біліміне басқа адамның өмірі тікелей байланысты екенін үнемі есте сақтағаны жөн.

Сұхбаттасқан Айнұр РАҚЫШЕВА

№2 балалар ауруханасында өткен мерекелік ша-рада «Нұр Отанның» Алматы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Ерұлан Төлешов ақ халаттыларды төл мерекесімен құттықтай келе, партияның мақсат-міндеттері мен атқарып жатқан жұмыстарын белсенді насихаттаған бір топ дәрігер мен медбикелерді сыйлықтармен марапаттады. Бұдан кейін №2 қалалық балалар ауруханасының бас дәрігері Расулбек Аипов медицина мекемесінің жетістіктеріне тоқталып, биыл өткізілген спорт спартакиадасында осы емдеу мекемесінің ұжымы бірінші орын алғанын жеткізді. Әріптестерін құттықтауға аурухананың бұрынғы бас дәрігері, мәслихат депутаты Қаршыға Құлмұханов та келіп, жылы лебізін білдірді.

Аталмыш шара Сәкен Сейфуллин атындағы Казақ агротехникалық университетінің студенттері қойған концерттік бағдарламаға ұласты.

Бота ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ,студент



Алғашында Түркістан, Кентау, Шымкент қалаларының дәрігерлеріне 7 жыл бойы көрсетіп еш нәтиже болмағасын 2011 жылы Алматы қалалық тері аурулары ғылыми зерт-т е у о р т а л ы ғ ы н а , « С ұ ң қ а р » диагностикалық орталығына, Алматы қалалық тері аурулары диспансеріне, Педиатрия және балалар хирур-гиясы ғылыми орталығына, 2012 жылы Ташкент қалалық балалар диагностикалық орталығына, был-тыр Астана қаласындағы Оңалту орталығына апардым. Небір атағы жер жарған дәрігерлер тексерді, еш нәтиже болмады. Балам үшін жа-нымды шүберекке түйіп, тапқан-таянғанымды, ағайын-туыс көмектесіп берген ақшаны да аямадым. Өкінішке қарай, ешқайсысы да дұрыс диагнозын қоя алмай, «ішкі ағзаға байланы-сты» деп, тоғыз жыл бойына бағасы да қымбат, ішкенде де удай неше

түрлі дәрі беріп, босқа баламның ішкі ағзасын босқа зақымдады. Баламның қиналған, шырылдаған жан дауы-сын естіп, азаптанған жан дүниесін көріп, іш-бауырым езіліп, күндіз күлкіден, түнде ұйқыдан айрылдық. Талай түндерім мен күндерім бір құдайға жалбарынып, жылаумен өтті. Баламның қолы қатты қышып, шыдай алмай тырнақтың түбіне ине тығатын хәлге жеттік. Тырнақтың сыртқы қалыбы өзгеріп, қисайып майысып кетті. Баламның да, менің де, үйдегі басқа жандардың да әбден жүйкесі шаршады. «Суға кеткен тал қармайды» демекші, Денсаулық сақтау министрлігіне жазған хатым-нан кейін бізге Республикалық бала-ларды оңалту орталығына жолдама берді. Бірақ мұндағылар баламның қолын емес жүйкесін емдеуге кірісті. Осы кезде құдайдың құдіреті ғой, Ауғанстанда қайтыс болған марқұм

ағамның елордада тұратын досы Ер-жан Зиябековке жолықтым. Осы кісі арқылы баламды Астана қаласындағы Дерматология және ЖҚАААЕ орталығы директорының орынба-сары (қазір декреттік демалыста) Самал Шапеноваға апардым. Са-мал Қайырбекқызы әріптесі дис-пансер бөлімінің меңгерушісі Дана Шынтақова екеуі тырнақтың түбінен сараптама алып, небәрі 20 минутта тоғыз жылдан бері анықтата алмай жүрген диагнозымызды дөп басып қойып берді де: «балаңыздың емі – мынау» деп, «Мифуньгар» де-ген майды 14 күн жағуымызға кеңес берді. Соны жаққан күннен бастап ұлымның жағдайы жақсарып, төрт айда

жаңадан тырнақ шығып, жазылды. Қуанышымызды сөзбен жеткізе ал-маймыз. Бағдәулет – 4 қыздың ішіндегі жалғыз ұлым. Қазір денсаулығы, көңіл-күйі жақсы. Кентау қаласындағы «Да-рын» мектебінің 7-сыныбында оқып

жүр. «Жақсының жақсылығын айт – нұры тасысын» демекші, астаналық Дерматология орталығы ұжымына, соның ішінде Самал Шапеноваға ай-тар аналық алғысымыз шексіз. Тоғыз жыл басымыздан кетпеген азаптан құтқарып, Түркістандағы бір үлкен от-басын қуанышқа бөледі. Кейде біз кере-мет деп, республикалық клиникаларға, м ы қ т ы д е п п р о ф е с с о р л а р ғ а жүгініп жатамыз. Қарапайым ем-деу мекемелерінде жұмыс істейтін дәрігерлерді өзімізше менсінбейміз. Олардың біліміне, әсіресе, астаналық дәрігерлердің біліміне өзіміз тәнті бо-лып отырмыз. Самал Қайырбекқызына астаналық газет арқылы үлкен алғысымды білдіремін. Өмірдегі бар жақсылықты шын жүректен сізге тілейміз, Самал Қайырбекқызы!

Нұрлығыз МАМЫРАЙМОВА,Түркістан қаласы

Сама

л Шап

енов

а


«Оқу-клиникалық орталығы» ЖШС директоры Райхан Му-сина «Біз дәрігерлерді ғана емес, қарапайым мамандарды да оқытамыз. Адамның өмірінде небір жағдайлар болады ғой. Мысалы, адам суға кеткенде, аяқ астынан инсульт алған жағдайда жанындағы адамы алғашқы медициналық жәрдемді қалай көрсету керектігін білуі керек. Медициналық көмек неғұрлым жылдам көрсетілсе,

соғұрлым науқастың өмірін аман сақтап қалуға болады» дейді.

М ұ н д а с п о р т ш ы л а р , қ ұ р ы л ы с ш ы л а р , м ұ ғ а л і м д е р , мұнайшылар, инженерлер, кеңсе қызметкерлері де оқиды екен. Де-генмен де оқу-орталығында басқа

да таптырмайтын әдіс болып са-налады. АҚШ, Канада, Норве-гия, Швеция елдері мамандардың білімін симуляциялық технологи-ямен шыңдауды медициналық оқу бағдарламасына арнайы енгізген екен. Ақхалаттылардың біліктілігін жетілдіріп,тәжірибе жүзіндегі машығын қалыптастыруға арналған мұндай оқыту әдісін елорда да қолға алып, Астана қаласы әкімінің қаулысымен 2007 жылдың қазан ай-ында осы орталық ашылған болатын. Алғашында Гарвард медициналық

мектебінің клиникалық базасы болып табылатын «Партнерс Хелс Кеар Систем» (АҚШ, Бос-тон) медициналық корпорация-сымен ынтымақтаса отырып, орталықта Америка кардиологтар ассоциациясының бағдарламасы бойынша симуляциялық оқыту технологиясының трансферті жа-салыпты. Бұл бағдарлама қазақ және орыс тілдеріне аударылып, қазір сәтті жүзеге асырылып жатыр.

Сонымен симуляция дегеніміз не? Бұл – ауруды және оның белгілерін жасанды жолмен ұйымдастыру. Ол үшін арнайы манекендер мен мулляждар пайдаланылады. Бұл манекендердің сыртқы түр-пішіні мен «терісі» адамға ұқсас жасалған. Жансыз бейнелердің ішіне арнайы пультпен басқаруға болатын компьютерлік бағдарлама

енгізілген. Дәрігер-нұсқаушы сол пульт арқылы клиникалық сценарий құрады. Мысалы, адамның жүрегі ке-нет тоқтағанда, жүрек-қан тамырла-ры қызметінің жіті бұзылыстарында қандай жедел көмек көрсетілу керектігі оқытылады.

Симуляциялық технологиямен қалай жұмыс істейтінін біз де өз көзімізбен көрдік. Біз барғанда дәрігер-нұсқаушы Мәдина Абдрах-манова мен реаниматолог-дәрігер Қарлығаш Орманбетова екеуі ақхалаттыларға жүрек тоқтағанда

қандай медициналық көмек көрсету керектігін үйретіп жатыр екен. Төсекте таңылып жатқан манекен құдды адам сияқты. Кәдімгідей ты-ныс алады. Тамыры соғады. Бір кез-де Мәдина Абдрахмановап пульттің бір пернесін басып қалып еді, әлгі тыныс алып жатқан манекеннің жүрегі тоқтады да қалды. Енді ү й р е н у ш і ж а с д ә р і г е р л е р д і ң міндеті – өміріне қауіп төнген науқасты қайта тірілтуі керек. Бір дәрігер қолдарын манекеннің жүрек тұсына қойып, тікелей мас-саж жасай бастады. Егер мас-саж дұрыс жасалмаса, манекенің т ірілмейді . Оның жүрегінің жағдайы науқастың тұсындағы кардиомонитордан бақыланады. Жүрекке массаж жасаудың ең бас-ты міндеті — организмде қанның жүруін қамтамасыз етіп, адамның

ең маңызды тіршілік органдарына оттегін жеткізу, соның нәтижесінде дербес жүрек қызметі мен тыныс жолдарын қалпына келтіру екен. Егер бұдан да пайда болмаса, онда ақхалаттылар дефибриллятор ап-параты арқылы жүрекке электрлі импульс жібереді. Мұндай әдістен кейін әлгі манакенімізге жан бітіп, ауырып жатқанын білдіріп, ыңырси бастады. Бұл дауысты сырттан естігендер шынымен адам ауырып жатыр деп ойлауы кәдік.

Бұдан кейін курсанттар реани-мация кабинетіне жалғас жатқан бөлмеге келіп, компьютерде ал-дын ала жазылған бейнежазбадан өздерінің науқасқа қалай көмектесе алғанын, қай жерде қателескенін қарай бастады. Демек, келесі жолы осы қателіктерін қайталамайды

деген сөз. Дәрігерлік дағдыға машықтандыру дегеніміз осы бол-са керек.

С и м у л я ц и я л ы қ т е х н о л о -гия арқылы ақхалаттылар күре тамырға, жамбасқа екпе салу, сис-тема қою және әйелдерді босан-дыру, сәбилердің өміріне қауіп төнген кезде жедел жәрдем көрсету дағдыларына, тіпті лапарскопиялық о п е р а ц и я л а р д ы ж а с а у ғ а д а машығып шығады.

Мұнда оқытудың жеті циклі бар. Оқудың бағдарламасына байла-нысты бір күндік, жеті күндік, екі апталық, тағы басқа да курстары бар.

Оқу-клиникалық орталықтың оқыту сапасын, инновациялық тәсілдерін тыңдаушы-курсанттар ғана емес, ҚР Денсаулық сақтау министрлігі де жоғары бағалапты. Орталық былтыр тәуелсіз бизнес рейтингісінде республика бойынша үшінші орын алып, саланың үздік көшбасшысы атанған.

Б ү г і н д е о қ у - к л и н и к а л ы қ орталығында 22 дәрігер мен жоғары білімді медбике-нұсқаушы жұмыс істейді. Ал оқуда пайдаланы-латын манекендердің саны 80-нен асады екен. Бұлар Америка, Канада, Норвегия, Жапонияның сапалы өнімдері көрінеді.

О с ы н а у с и м у л я ц и я л ы қ технологияның арқасында бұрын тек республикалық әйгілі кли-никаларда көрсетілетін жоғары медициналық көмек енді Аста-на қалалық ауруханаларында да көрсетілетін болды. Елордалық сәтті тәжірибеден кейін мұндай оқу-клиникалық орталығын «Са-ламатты Қазақстан» бағдарламасы бойынша еліміздің 16 өңірінде де ашу жоспарланып отыр екен.

Қымбат ТОҚТАМҰРАТ

-

сала мамандарының келуі аса көп емес. Шамасы, жұртшылық бұл – тек ақхалаттыларды оқытатын орталық деп ойласа керек. Әйтпесе, алғашқы м е д и ц и н а л ы қ к ө м е к к ө р с е т у дағдысын игеру аса қымбат емес. 5 мың теңгеден басталады. Ары кетсе үш күннің ішінде біраз дәрігерлік машықты игеріп аласыз. Өміріңізге керек-ақ дүние. Ал елорданың дәрігерлері мұнда тегін оқытылады. Шетелден кәсіби мамандарды шақыру, сырт елдерге өзімізден дәрігерлер жіберіп, біліктілігін жетілдіру сынды жұмыстармен де осы орталық айналысады. Өткен үш жылдың ішінде 7700-ден астам ма-ман қайтадан оқытылып, біліктілігін жетілдіріп келген екен.

О қ у - к л и н и к а л ы қ о р т а л ы қ дәрігерлер мен медбикелерді ар-найы симуляциялық технология-лар арқылы оқытады. Бұл – күллі ә л е м б о й ы н ш а м е д и ц и н а л ы қ кадрлардың біліктілігін арттыру-

Райхан МУСИНА



– Айгүл Абдулдақызы, өзіңіз елорда мектептеріндегі тағам мәселесін ұйымдастыру жөніндегі ведомствоаралық комиссияның мүшесі әрі оның сарапшысы екенсіз. Қазіргі балалар қалай тамақтанып жүр? Жалпы мектептердегі мәзір дұрыс жасалған ба?

– Астана мектептеріндегі балаларға арналған мәзірді біздің Тағамтану кафедрасы дайындайды. Бүгінде білім мекемелерінде «чипсы», кока-кола сынды өнімдер сатылмайтынын білетін шығарсыз. Бұл да мамандарымыздың еңбегі. Ал балалардың тамақтану мәселесіне келсек, былтыр біз осыған байланысты оқушылардың арасында арнайы сауалнама ұйымдастырған едік. Сонда қалалық жеткіншектердің 53 пай-ызы дұрыс тамақтану ережесін білетін болып шықты. Соған қарамастан, хот-дог секілді жартылай дайын өнімді балалардың 86 пайызы күнделікті тұтынады екен. Яғни балалар оны жиі тұтыну ағзаға зиян екенін саналы түрде біле тұра жейді. Ал 18 пайызы газды сусындарды күнделікті ішетінін айтты. Демек, ата-аналар да балаларының дұрыс тамақтануына мән беруі керек. Бірде бір мектепте дұрыс тамақтану жөнінде дәріс оқып, газды сусындардың зияны жөнінде айтып тұрсам, бір бала: «кока-коланы менің папам күнде ішеді ғой. Ол зиян болса, ішпес еді» деп қара-а-ап тұр. Сондықтан баласының ертеңгі денсаулығын ойлаған әр ата-ана балаларын салауатты тамақтандыруға күш салуы керек.

– Сонда салауатты тамақтану дегеніміз не?

– Салауатты тамақтану – тамақ рационын, тамақтану тәртібін, тамақтану ережесін дұрыс сақтау деген сөз. Адамның денсаулығы са-лауатты тамақтануға көп байланы-сты. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, шамамен сырқаттың 80 пайыздан астамы дұрыс тамақтанбаудан болады. Адамның күнделікті тұтынатын асында белок, май, көмірсу сынды қоректік заттар, микроэлементтер мен дәрумендер жеткілікті мөлшерде болуы қажет. Мүмкіндік болса, тағамды белгілі бір уақытта қабылдау керек. Бұл астың сіңірілуін жақсартып, адам денсаулығына игі әсер етеді. Ал ретсіз, кеш және шамадан тыс көп ішілген тағам асқазан-ішек жолдарына салмақ түсіріп, тамаққа тәуелді сырқаттардың

асқынуына әкеліп соғады. Тағамды күніне 4-5 рет аз-аздан жеу

керек. Егер күніне 3 рет тамақтанатын болсаңыз, таңғы асыңыз тәуліктік рационның 30-35 пайызын, түскі ас – 40 пайызын, кешкі ас – 25-30 пайызын құрауы қажет. Бірақ тамақ қабылдау аралығы 3 сағаттан аспауы шарт. Негізі әр үш сағат сайын ағзаға тағам түсіп тұру қажет. Ал соңғы ас қабылдау ұйықтардан 2-3 сағат бұрын болуы керек. Егер түнге қарай шамадан тыс ауыр тағамдарды қабылдасаңыз, бұл астың қорытылуына кері әсер етіп, семіздік, жіті панкреатит және басқа да асқазан-ішек ауруларының дамуына әкелуі мүмкін. Жалпы кешкі ас жеміс-жидектерден құралғаны ләзім.

– Кейде қыздар арықтаймыз деп күні бойы тамақ ішпей жатады. Бұл қаншалықты дұрыс?

– Бұл – мүлде дұрыс емес. Күні бойы ашқұрсақ жүрген адам керісінше салмақ тастамайды. Тіпті қосуы мүмкін. Себебі, тұтынатын калория-лар кенет азайған кезде ағза дағдарысқа ұшырап, заттектер қорға жинала бас-тайды. Бұл калорияның баяу жойы-луына әкеледі. Яғни, ашыққан кезде керісінше салмақтың қосылуы арта-ды. Сондықтан, күні бойы аш жүріп арықтаймын деген ойдан аулақ болу керек. Салмақты қалыпты деңгейде ұстап тұру үшін жоғарыда айтқан тамақ рационын сақтай білу қажет. Бұған күніне 5 рет аз-аздан тамақтану, дене белсенділігін біртіндеп арттыру, ұн өнімдерін, жануар майларын, ащы тағамдарды тұтынуды азайту жатады. Тамақ құрамында жеміс-жидектер мен көкөністердің мөлшері көп болғаны дұрыс. Салмақ төмендетудің дұрыс тәсілін таңдау үшін алдымен дәрігермен кеңесу қажет. Бұл жерде сіздің жеке бас ерекшеліктеріңіз бен сырқаттарыңыз жеке есепке алынады. Сонда ғана нәтиже жақсы болады.

– Сіз жоғарыда айтқан күніне 5 рет аз-аздан тамақтану балаларға да қатысты ма?

– Әрине, балалардың тамақтануының тәртібі қатаң қадағалануы қажет. Себебі бала – өсіп-жетілуші организм болғаннан кейін оларға ешқандай да шектеу қойылмайды. Бірақ жеткіншектерге мүмкіндігінше, жар-тылай дайын өнімдерді бермеуге ты-рысу керек. Оның зияны көп. Мысалы, чипсыде трансмайдың мөлшері көп. Ал мұндай жасанды майлар қатерлі ісік ау-

руын туғызатынын көзі қарақты қауым жақсы білсе керек.

– Трансмайлар деп маргариндер, аспаздық және кондитерлік майлар-ды айтып тұрсыз ғой?

– Иә, дұрыс айтасыз. Сол трансгендік майларды шамадан тыс көп пайдалану – қауіпті аурулардың пайда болуы-на әкелетінін ұмытпауымыз керек. Өзіміз де бауырсақ, басқа да өнімдерді пісірерде өсімдік майын қолданып, майды жиі ауыстырып отыру қажет. Бір рет пайдаланылғаннан кейін қайтадан қолданылған өсімдік майы да трансмайларға айналады.

– Б ү г і н д е ә л е м д і г е н д і к модификацияланған организмдер мен өнімдер (ГМО) жайлап алғаны шындық. Оның адам ағзасына қаншалықты зияны бар?

– Шынын айту керек, біз ГМО деп үріккеніміз болмаса, осындай өнімдердің адам ағзасына зияндығы жөнінде әлі толыққанды не дәлел, не зерттеу жоқ. Ол көбіне қандай да бір өнімнің сақталу мерзімін ұзарту үшін қолданылады. Біздің сауда орындары-на келіп түсіп жатқан жеміс-жидектер де одан сырт емес. Бірақ саудаға түсерде олардың бір легі міндетті түрде қауіпсіздігі жағынан жан-жақты тексе-руден өтеді. Егер жеміс-жидектердің құрамында мысалы, пестицидтер ша-мадан тыс көп болса, онда тиісті ма-мандар міндетті түрде дабыл қағады. Сондықтан күнделікті тұтынып жүрген көкөністер сатылымда болса, онда зия-ны жоқ деуге болады.

– Қазір елдің бәрі тамақ тез дай-ындайтын «мультиваркаға» көше бастады ғой. Осындай ыдыста дайындалған өнімдер шынымен пайдалы ма?

– Менің «мультиваркаға» қатысты жеке көзқарасым бар. Меніңше, ешқандай тағам қолдан дайындалғанға жетпейді. Өйткені кейбір тағам түрі бар. Мысалы, ет. Ол көп қайнатуды қажет етеді. Ал «мультиваркада» пісірілген ет ұзақ қайнамағандықтан, дұрыс өңделмеуі мүмкін. Ал дұрыс өңделмеген ет тағамдарынан адам ағзасына түрлі инфекциялар түсуі мүмкін. Сондықтан осы жағын да ескерген жөн.

Әңгімелескен Қымбат НҰРҒАЛИ

-

Жастайынан еңбекқор б о л ы п ө с к е н Л ә з з а т Хайбрахманқызы сегізінші с ы н ы п т ы а я қ т а ғ а н с о ң ө з қ а л а у ы м е н А т б а с а р медициналық училищесіне оқуға түсіп, оның медби-ке ісі бөлімін үздік бағамен бітіріп шығады. Еңбек жо-лын Целиноград қаласының Ж е д е л м е д и ц и н а л ы қ жәрдем беру ауруханасының қабылдау бөлімінің медбикесі қызметінен бастайды. 1982 жылы медучилищенің жол-д а м а с ы м е н Ц е л и н о г р а д мемлекеттік медицина ин-ститутына түсіп, 1988 жылы «емдеу ісі» факультетін ойдағыдай аяқтайды. Инсти-тутта оқып жүрген кезінің өзінде медбике жұмысын ж а л ғ а с т ы р ы п , т ә ж і р и б е жинақтай білген Ләззат Хайбрахманқызы бір жылдық интернатурадан кейін №6 қалалық ауруханға инфек-ционист дәрігер қызметіне қабылданады. Ал 1993 жыл-дан бері ол қалалық жұқпалы

аурулар ауруханасында ин-фекционист, жиырма жыл-дан астам уақыттан бері осы мекемеде еңбек етіп келеді.

2001жылдан бастап уль-традыбысты диагностика-лау дәрігері мамандығын меңгерген Л.Аяшеваның сол саладан 2011 жылдан бері бірінші біліктілік санаты бар. Ол радиоционды және сәулелі диагностика сала-сында жаңа технологиларды өз жұмысында белсенді пай-далануда. Тәжрибесін үнемі теориямен жалғастырып, білім сапасын әр уақытта нығайтып отыратын білікті маман Санкт-Петербург, Қазан, бірнеше рет Алматы қалаларында оқып, жұқпалы аурулардың диагностикасын нақ анықтау, гепаталогияның таңдаулы мәселелері секілді тақырыптар бойынша білім дәрежесін жетілдіріп қайтты.

Жан-жақты білікті ма-м а н ә р і а д а м г е р ш і л і г і мол азаматша ретінде де өзін таныта білген Ләззат Хайбрахманқызын ауруха-на әкімшілігі 2012 жылдың шілде айынан бастап бөлімше меңгерушісі лауазымына тағайындады. Сол жыл-дан бері ол Халықаралық Еуроазиаттық инфекцио-нистер қоғамының мүшесі болса, 2010 жылдан бері – қалалық №2 аурухананың т ұ р а қ т ы и н ф е к ц и о н и с т кеңесші дәрігері.

Е р т е л і - к е ш т ы н ы м -сыз еңбек етіп жанға дауа, жүрекке жылу беріп жүрген а б з а л ж а н м е м л е к е т т і к «Саламатты Қазақстан» бағдарламасын орындау-ды басты бағыт деп біледі. Ұжымдағы жас мамандар ара-сында да, науқастар арасын-да да насихат жұмыстарын белсенді жүргізуде. Салауат-ты өмір салтын қалыптастыру денсаулық сақтау ісінің бас-ты міндеті деп санайды.

«Ауырып ем іздегенше, ауырмаудың жолын ізде» де-ген қағиданы үнемі қолданып отырады. Бірнеше рет радио, теледидардан сұхбат беріп, жергілікті газет-журналдарға мақалалары басылып шықты. Ауруханамыздың қоғамдық өмірінен де тыс қалып көрген емес, спорттық іс-шараларға белсене қатысып тұрады.

Л.Аяшева – «Нұр Отан» партиясының беделді мүшесі. Еңбегіне орай бірнеше рет Астана қаласының Денсаулық сақтау департаментінің, ауру-хана әкімшілігінің құрмет гра-моталарымен марапатталған. 2012 жылы адал еңбегі үшін «Шапағат» төс белгісімен марапатталды.

Көкенай ТАШИМОВА, Қалалық жұқпалы

аурулар ауруханасының салауатты өмір салтын

насихаттау дәрігеріҚос

ымш

аны

дайы

ндағ

ан: Қ

ымб

ат Т

ОҚ

ТАМ

ҰРАТ


Өткен жексенбі күні көштің 50 жылдығына байланысты ауыл орнында жиналған талдыкөлдіктер ата-бабаларына ас берді. Сол жер-де жүргізіліп жатқан құрылыс жұмыстары салдарынан туындап жатқан түйткілдерден хабар беріп, қала билігіне бірқатар ұсыныстарды бағыттады.

Ауыл орны қаланың Тазарту құрылғыларының аумағында, «Жағалау» тұрғын үй кешені іргесінде орналасқан. Хрущевтің тыныш жатқан елді көшіргенде не ойлағанын кім білсін, қазір бұл жерде тазарған суды Есіл өзеніне жіберу және құрғату жұмыстарымен қатар күре жол салынып жатыр. Міне, осы жұмыстарды атқарып жатқан құрылысшылар зиратты аяусыз қопарып, талдыкөлдіктердің наразылықтарын тудыруда.

А қ с а қ а л д а р д ы ң а й т у ы н ш а , аталған аумақта төрт қорым

-

орналасқан еді (сол зираттар-да кейбір деректерге сүйенсек, Кенесарының сарбаздары да жа-тыр). Қазір екеуі жоқ, сірә, судың астында қалған болуы керек. Бір зи-рат 2008 жылы қоршалып, ол жерде «Талдыкөл зираты – 2008» деген белгі тұр. Қаланың бас жоспарында көрсетілгендіктен, оған келетін еш қауіп жоқ. Екінші зират жөнінде: «Бұл зират су астында қалған шығар деп ойлағанбыз. Сөйтсек, олай емес екен. Орнына барғанымызда жер-ленген адамдардың екі құлпытасын кездестірдік. Екеуі де граниттен жасалған, арабша жазуының бәрі анық. Біреуінде – «1923 жылдың 15 апрелінде 85 жасында қайтыс болған, руы – Темеш, Мәттібай Тәңірбегенұлы» деген жазу тұр, екіншісінде «Жәмкей Мәттібайұлы 1923 жылы 55 жасында қайтыс болған» белгісі бар. Жұмыскерлер сол зиратты қопарып тастапты...

– Қыстың қүні, қаңтар айында бізге әкімдіктен адамдар келді. «Зиратты көшірейік, қайда апар десеңіздер, сонда апарамыз. Өкімет барлық қаражатты көтереді» деді. Оған келіспедік, – дейді ауыл көшкенде 14 жаста болған, қазірде ақсақалдыққа бет бұрған Ғабит Анасұлы.

Келіспеу себебін ол осыдан

пәленбай жыл бұрын жерленген кейбір адамдардың құлпытастары жоқтығымен, яғни, марқұмдардың аттарын анықтауға мүмкіндік бермейтіндігімен және бұл жерде оба сияқты жұқпалы індеттермен а у ы р ғ а н д а р ж а т қ а н д ы ғ ы м е н түсіндірді. Талдыкөлдіктердің тілегі қала әкімдігі бұл зиратқа тиіспесе дегенге саяды.

-

Екінші тілектері – бұрынғы ауыл орнына орналасқан «Жағалау» тұрғын үй кешеніне Талдыкөл атын беру. Сол мақсатта қаланың ономастикалық комиссиясы-на бірнеше хат та жолдаған екен. Асқа арнайы келген Астана қаласы Тілдерді дамыту басқармасының өкілі Бақыт Әбжан бұл жағын егжей-тегжейлі түсіндіріп берді. «Ономастика заңы бойынша шағын аудандарға атау берілмейді. Тұрғын үй кешендеріне атау беруге бо-лады. Ол үшін ұсыныстарыңыз керек. Ұсыныстарыңызды арнау-лы комиссия қарайды» деді ол. Оны тыңдаған талдыкөлдіктер ең құрығанда «Жағалаудың» бір көшесіне ауылдарының аты берілсе де қанағаттанатындарын жеткізді.

Есіл ауданы әкімдігінің Тұрғын алаптары бойынша бас инспекто-ры Әлкебатыр Баймақашов аудан әкімдігі қолдан келер іске аянбай жатқандығын айтып, «түйткілді ш е ш у г е ш а м а м ы з к е л г е н ш е , көмектесеміз» деді.

Қопарылып жатқан зираттың б а с ы н д а а р у а қ т а р ғ а Қ ұ р а н бағышталды. Сол жерде жан-жағы мүжілген тағы бір құлпытас табылды. Ол 1910 жылы туып, 1933 жылдың 7 мамырында 23 жасында қайтыс болған Көшмағанбет Көбенұлынікі болып шықты. Құлпытасқа «Дүние өткінші. Дүниеде ешқандай рахат жоқ» деген сөздер де қашалыпты. Сол жерде жұмыс атқарып жатқан түрік компаниясының жұмыскері де жүр екен. Оған тап берген талдыкөлдіктер қопарудың жай-ын сұрады. Бұл жерге жұмысқа жақында ғана келіп, зират жөнінде ешнәрсе білмегенін айтқан ол басшылығына сілтеді. Басшылық сол жерде табылмағандықтан, талдыкөлдіктер кейіннен хабарла-сатын болды...

Аманғали ҚАЛЖАНОВ

Тереңнен тамыр алған тарихы-мызды өзімізге де, өзгелерге де таныту үшін қазақ тарихында өшпес орны бар Баян батырдың тұлғасына қатысты тың деректер алмасу және Отан тарихы ғылымының ілгері да-муы мақсатында өткен іс-шараға кел-ген қонақтардың қарасы аз болмады.

Тарихтың қойнауын ақтарсақ, қай-қайсысымыздың да жетінші-сегізінші аталарымыз батыр болып шығады. Себебі, ХVІІІ ғасыр – батырлық дәуірлеген заман, Ш.Уәлиханов айтпақшы, қазақтардың «рыцарлық кезеңі» болған заман, қазаққа ғана тән билер институты қалыптасқан заман. Атақты шығыстанушы, этно-граф В.Радлов өз күнделігінде: «Егер ХVІІІ ғасырдағы зұлматты жылдарды қазақтан басқа ұлттың басына берсе,

БАЯН БАТЫР ЖӘНЕ ОНЫҢ ТАРИХИ ДӘУІРІ

ол халық жойылып тынар еді» деп жазған екен.

Бұл дөңгелек үстелде тек қана Баян батыр емес, оның айналасындағы Қанжығалы Бөгенбай, Ер Жәнібек, Бәсентиін Малайсары, Жанатай секілді батырлар мен Қанай шешен, Бұқар, Тәтіқара, Үмбетейдей жырау-лар туралы, кіл мықтыны тани білген, қасына жинай білген хан Абылайдың көрегендігі сөз болды. Солтүстік Қазақстан облысынан арнайы кел-ген Зейнолла Олжабаев ақсақал Батыр Баянның руына байланысты қызықты дерек айтты. Орта жүздің алты арысының бірі Уақтың шын есімі Жанар болған екен. Жеті айлық боп туып, тымаққа салынғандықтан, Уақ аталып кетті деседі. Ал, Булаево қаласының атауы да қазақтың «Бы-

лай» сөзінен шыққанын біреу білсе, біреу білмейді.

Б а т ы р Б а я н т у р а л ы б і з г е белгіл і туындылардың бірі – М.Жұмабаевтың поэмасы, енді бірі – поэма желісімен түсірілген С.Тәуекеловтың көркем фильмі. Ш.Уәлихановтың мақалаларында да Баян батырдың ержүректігін, ақылдылығын Абылай ханның жоғары бағалағаны туралы деректер келтірілген. Баянның батырлығын жастар арасында насихаттау үшін бұл –теңізге тамған тамшымен тең. Осы орайда ғалымдар патриоттық сезім деген сөзді жалаң түрде емес, іспен дәлелдейік деп, Баянның ержүректілігі, батырлығы жайында мультфильм түсіру, Батыр Баянға арнап, мүшәйра ұйымдастыру, ро-

мандар жазу, ұлттық мұражайдан батырға бұрыш арнау сынды бірқатар ұсыныстар айтты.

Батырларымызды ұлықтау жолын-да атқарылып жатқан жұмыстар да аз емес. Азаттық жолында қаза болған, қазақтың бағына біткен батыр ұландары жайлы «Тарихшылардың ұлттық конгресі кітапханасы» сери-ясымен бірнеше тарихи кітаптардың ш ы ғ а т ы н ы н Е у р а з и я ұ л т т ы қ университетінің ректоры Ерлан Бәтташұлы хабарлады. Бұған қоса,

Баян батыр қорының президенті Мақсұт Нәрікбаев биылғы шілде айында Павлодар қаласында Батыр Баян ескерткішінің тұсаукесері өтетінін, бүгінгі дөңгелек үстел сол жерде жалғасын табатынын айтты. Ескерткіш авторы – Едіге Рахмадиев.

Айжан ҚАСЫМОВА,Л.Гумилев атындағы

Еуразия ұлттық университетінің студенті



(Жалғасы. Басы газетіміздің №61 (3118) санында)

Т.А.Ж Кезекке қою күні Санаты№


7842 15.04.2011

7843 15.04.2011

7844 15.04.20117845 15.04.2011

7846 15.04.2011

7847 18.04.2011

7848 18.04.2011

7849 18.04.2011

7850 18.04.2011

7851 18.04.2011

7852 18.04.2011

7853 18.04.2011

7854 19.04.2011

7855 19.04.2011

7856 19.04.20117857 19.04.2011

7858 19.04.2011

7859 19.04.2011

7860 19.04.2011

7861 19.04.2011

7862 19.04.2011

7863 19.04.2011

7864 19.04.2011

7865 20.04.2011

7866 20.04.2011

7867 20.04.2011

7868 20.04.2011

7869 20.04.2011

7870 20.04.2011

7871 21.04.2011

7872 21.04.2011

7873 21.04.2011

7874 21.04.20117875 21.04.2011

7876 21.04.2011

7877 21.04.2011

7878 21.04.2011

7879 21.04.2011

7880 21.04.2011

7881 21.04.2011

7882 21.04.2011

7883 21.04.2011

7884 21.04.2011

7885 21.04.2011

7886 22.04.2011

7887 22.04.2011

7888 22.04.2011

7889 22.04.2011

7890 22.04.2011

7891 22.04.2011

7892 22.04.2011

7893 22.04.2011

7894 22.04.2011

7895 22.04.2011

7896 22.04.2011

7897 22.04.2011

7898 22.04.2011

7899 25.04.2011

7900 25.04.2011

7901 25.04.2011

7902 25.04.2011

7903 25.04.2011

7904 25.04.2011

7905 25.04.20117906 25.04.2011

7907 25.04.2011

7908 25.04.2011

7909 25.04.2011

7910 25.04.20117911 25.04.2011

7912 25.04.2011

7913 25.04.2011

7914 25.04.2011

7915 25.04.2011

7916 25.04.2011

7917 25.04.2011

7918 25.04.2011

7919 25.04.2011

7920 26.04.2011

7921 26.04.2011

7922 26.04.2011

7923 26.04.2011

7924 26.04.2011

7925 26.04.20117926 26.04.2011

7927 26.04.2011

7928 26.04.2011

7929 27.04.2011

7930 27.04.2011

7931 27.04.20117932 27.04.2011

7933 27.04.2011

7934 27.04.2011

7935 27.04.2011

7936 27.04.2011

7937 27.04.2011

7938 27.04.2011

7939 27.04.2011

7940 27.04.2011

7941 27.04.2011

7942 27.04.2011

7943 27.04.2011

7944 27.04.2011

7945 27.04.2011

7946 27.04.2011

7947 27.04.20117948 28.04.2011

7949 28.04.2011

7950 28.04.2011

7951 28.04.2011

7952 28.04.2011

7953 28.04.2011

7954 28.04.2011

7955 28.04.2011

7956 28.04.20117957 28.04.2011

7958 28.04.2011

7959 28.04.20117960 28.04.2011

7961 28.04.2011

7962 28.04.2011

7963 28.04.2011

7964 28.04.2011

7965 29.04.2011

7966 29.04.2011

7967 29.04.2011

7968 29.04.2011

7969 29.04.2011

7970 29.04.2011

7971 29.04.2011

7972 29.04.2011

7973 29.04.2011

7974 29.04.20117975 29.04.2011

7976 29.04.2011

7977 29.04.2011

7978 29.04.2011

7979 29.04.2011

7980 29.04.2011

7981 29.04.2011

7982 29.04.2011

7983 03.05.2011

7984 03.05.2011

7985 03.05.2011

7986 03.05.20117987 03.05.2011

7988 03.05.2011

7989 03.05.2011

7990 03.05.2011

7991 03.05.2011

7992 03.05.2011

7993 03.05.2011

7994 03.05.2011

7995 03.05.2011

7996 03.05.2011

7997 03.05.2011

7998 03.05.2011

7999 03.05.2011

8000 03.05.2011

8001 03.05.2011

8002 03.05.20118003 03.05.2011

8004 03.05.2011

8005 04.05.2011

8006 04.05.2011

8007 04.05.2011

8008 04.05.2011

8009 04.05.2011

8010 04.05.2011

8011 04.05.2011

8012 04.05.20118013 04.05.2011

8014 04.05.2011

8015 04.05.2011

8016 04.05.2011

7781 11.04.2011

7782 11.04.2011

7783 11.04.2011

7784 11.04.2011

7785 11.04.2011

7786 11.04.20117787 11.04.2011

7788 11.04.2011

7789 11.04.2011

7790 11.04.2011

7791 11.04.2011

7792 12.04.2011

7793 12.04.2011

7794 12.04.2011

7795 12.04.20117796 12.04.20117797 12.04.2011

7798 12.04.2011

7799 12.04.2011

7800 12.04.2011

7801 12.04.2011

7802 12.04.2011

7803 12.04.20117804 12.04.2011

7805 12.04.2011

7806 12.04.2011

7807 12.04.2011

7808 12.04.2011

7809 12.04.2011

7810 12.04.20117811 13.04.2011

7812 13.04.20117813 13.04.2011

7814 13.04.2011

7815 13.04.2011

7816 13.04.2011

7817 13.04.2011

7818 13.04.2011

7819 13.04.2011

7820 14.04.2011

7821 14.04.2011

7822 14.04.2011

7823 14.04.2011

7824 14.04.2011

7825 14.04.2011

7826 14.04.2011

7827 14.04.2011

7828 14.04.2011

7829 14.04.2011

7830 14.04.2011

7831 14.04.2011

7832 14.04.2011

7833 14.04.2011

7834 14.04.2011

7835 15.04.2011

7836 15.04.2011

7837 15.04.20117838 15.04.2011

7839 15.04.2011

7840 15.04.2011

7841 15.04.2011



8017 05.05.2011

8018 05.05.20118019 05.05.20118020 05.05.2011

8021 05.05.2011

8022 05.05.2011

8023 05.05.2011

8024 05.05.2011

8025 05.05.2011

8026 05.05.2011

8027 05.05.2011

8028 05.05.2011

8029 05.05.2011

8030 05.05.2011

8031 05.05.2011

8032 06.05.20118033 06.05.2011

8034 06.05.20118035 06.05.2011

8036 06.05.2011

8037 06.05.2011

8038 06.05.2011

8039 06.05.2011

8040 06.05.2011

8041 10.05.2011

8042 10.05.2011

8043 10.05.2011

8044 10.05.2011

8045 10.05.2011

8046 10.05.2011

8047 10.05.2011

8048 10.05.2011

8049 10.05.2011

8050 10.05.2011

8051 10.05.2011

8052 10.05.2011

8053 10.05.2011

8054 11.05.2011

8055 11.05.2011

8056 11.05.20118057 11.05.20118058 11.05.2011

8059 11.05.20118060 11.05.2011

8061 11.05.20118062 11.05.2011

8063 11.05.2011

8064 11.05.2011

8065 11.05.2011

8066 11.05.20118067 12.05.2011

8068 12.05.2011

8069 12.05.2011

8070 12.05.2011

8071 12.05.2011

8072 12.05.2011

8073 12.05.2011

8074 12.05.2011

8075 12.05.2011

8076 12.05.2011

8077 13.05.2011

8078 13.05.2011

8079 13.05.2011

8080 13.05.2011

8081 13.05.2011

8082 13.05.2011

8083 13.05.2011

8084 13.05.2011

8085 13.05.2011

8086 13.05.2011

8087 16.05.2011

8088 16.05.2011

8089 16.05.2011

8090 16.05.2011

8091 16.05.2011

8092 16.05.2011

8093 16.05.2011

8094 16.05.2011

8095 16.05.2011

8096 16.05.2011

8097 16.05.20118098 16.05.2011

8099 16.05.2011

8100 16.05.2011

8101 16.05.2011

8102 16.05.20118103 16.05.2011

8104 16.05.2011

8105 16.05.2011

8106 16.05.2011

8107 16.05.2011

8108 17.05.20118109 17.05.2011

8110 17.05.2011

8111 17.05.2011

8112 17.05.2011

8113 17.05.20118114 17.05.2011

8115 17.05.2011

8116 17.05.20118117 17.05.2011

8118 17.05.2011

8119 18.05.2011

8120 18.05.2011

8121 18.05.2011

8122 18.05.2011

8123 18.05.2011

8124 18.05.2011

8125 18.05.2011

8126 18.05.2011

8127 18.05.2011

8128 18.05.2011

8129 18.05.2011

8130 18.05.2011

8131 18.05.2011

8132 18.05.20118133 18.05.2011

8134 18.05.2011

8135 19.05.2011

8136 19.05.2011

8137 19.05.2011

8138 19.05.2011

8139 19.05.2011

8140 19.05.2011

8141 19.05.2011

8142 19.05.2011

8143 19.05.20118144 20.05.2011

8145 20.05.2011

8146 20.05.2011

8147 20.05.2011

8148 20.05.2011

8149 20.05.2011

8150 20.05.2011

8151 20.05.2011

8152 20.05.2011

8153 20.05.2011

8154 23.05.2011

8155 23.05.2011

8156 23.05.2011

8157 23.05.2011

8158 23.05.2011

8159 23.05.2011

8160 23.05.2011

8161 23.05.2011

8162 23.05.2011

8163 23.05.2011

8164 23.05.20118165 23.05.2011

8166 23.05.2011

8167 23.05.2011

8168 23.05.2011

8169 23.05.2011

8170 23.05.2011

8171 23.05.2011

8172 23.05.20118173 23.05.2011

8174 23.05.2011

8175 23.05.2011

8176 23.05.2011

8177 23.05.2011

8178 23.05.2011

8179 23.05.2011

8180 23.05.2011

8181 23.05.2011

8182 24.05.2011

8183 24.05.2011

8184 24.05.2011

8185 24.05.2011

8186 24.05.20118187 24.05.2011

8188 24.05.2011

8189 24.05.20118190 24.05.2011

8191 25.05.2011

8192 25.05.2011

8193 25.05.2011

8194 25.05.2011

8195 25.05.2011

8196 25.05.2011

8197 25.05.2011

8198 25.05.2011

8199 25.05.2011

8200 25.05.20118201 25.05.2011

8202 25.05.2011

8203 25.05.2011

8204 25.05.2011

8205 25.05.2011

8206 26.05.2011

8207 26.05.2011

8208 26.05.20118209 26.05.2011

8210 26.05.2011

8211 26.05.2011

8212 26.05.2011

8213 26.05.2011

8214 26.05.2011

8215 26.05.2011

8216 26.05.2011

8217 26.05.2011

8218 26.05.2011

8219 26.05.20118220 26.05.2011

8221 26.05.2011

8222 26.05.2011

8223 26.05.2011

8224 26.05.2011

8225 26.05.2011

8226 26.05.20118227 26.05.2011

8228 26.05.2011

8229 26.05.2011

8230 26.05.2011

8231 26.05.2011

8232 26.05.2011

8233 26.05.20118234 26.05.2011

8235 26.05.2011

8236 30.05.2011

8237 30.05.2011

8238 30.05.2011

8239 30.05.2011

8240 30.05.2011

8241 30.05.2011

8242 30.05.20118243 30.05.2011

8244 30.05.2011

8245 30.05.2011

8246 30.05.20118247 30.05.20118248 30.05.2011

8249 30.05.2011

8250 30.05.2011

8251 30.05.2011

8252 30.05.2011

8253 30.05.2011

8254 30.05.2011

8255 30.05.2011


Астана қаласы әкімдігінің «Жұмыспен қамту орталығы» КМК-ге хабарласыңыз! Мекенжайы: Астана қаласы, Брусиловский көшесі, 17/3, Бизнес-орталық ғимаратының 2-қабаты. 104,5,14,34 автобустарымен

келуге болады. Анықтама алу телефоны: 57-88-88.

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

-523, 321-433

II.

IV

V.

: www.mcppz.kz E-mail: [email protected]

« » – 1953 , .

65 (3122) 2014-06-14

Documents

Transcript of 65 (3122) 2014-06-14