6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN
description
Transcript of 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN
![Page 1: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/1.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN• 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ• Doç.Dr. Yaşar EREN
![Page 2: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/2.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Şengör (1980)’e göre Türkiye’nin üç ana Neotektonik bölgesi vardır.
![Page 3: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/3.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN1-KAFZ ve DAFZ’nun kesiştiği Karlıova kavşağının doğusunda ve Bitlis-Zağros kenet kuşağının kuzeyinde kalan bölge Doğu Anadolu Sıkışma bölgesini oluşturur.
• Bu bölge kuzey-güney yönlü sıkışma tektoniği altında deforme olmaktadır.
![Page 4: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/4.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• 2- Isparta üçgeninden kabaca kuzey-güney yönlü bir hattın batısında kalan bölge Batı Anadolu Genişleme bölgesidir.
• Bu bölge kuzey-güney yönlü gerilme etkisi altındadır
![Page 5: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/5.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN• 3- İki bölge arasında ise Orta Anadolu Ovalar Bölgesi yer alır.
• Bu bölge Kuzeyde KAFZ güney doğuda DAFZ ile sınırlı ve Karlıova ekleminin doğusunda kalan bölgedir.
• Oblik faylarla sınırlı gerilme kökenli havzalardan oluşur• Ege graben sisteminin doğuya doğru gittikçe
zayıflayan bir devamıdır.
![Page 6: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/6.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Barka ve diğ.’ne (1997) göre Orta ve Batı Anadolu’nun Neotektonik Bölgeleri
![Page 7: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/7.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Barka ve diğ.’ne (1997) göre
• Isparta açısının KB kanadını sınırlayan Fethiye-Burdur fay zonu ile Eskişehir Fayının kesiştiği bölgenin batısı ile Helen yayının kuzeyinde kalan bölge KD genleşme bölgesidir.
• Bu bölge KD-GB yönlü gerilme etkisi altındadır.
![Page 8: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/8.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Bu bölge Batı Anadolu, Ege Denizi, Marmara bölgesi ve Yunanistan’ı kapsamaktadır
• Bu neotektonik bölgenin doğu sınırı kama şekillidir.
![Page 9: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/9.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Batı Anadolu’da D-B ve BKB-DGD gidişli riftler ve ilişkin faylar egemen yapılardır.
• Bunlardan Gökova, Büyükmenderes, Gediz, Bakırçay ve Simav riftleri ile Kütahya ve Eskişehir fayı en önemli yapılardır.
• Batı Anadolu’daki genleşme Marmara denizi boyunca Bulgaristan’a kadar uzanır
• Genleşme rejimi aynı zamanda Marmara ve Kuzey Ege bölgesinde üç kola ayrılan KAFZ’yi de etkiler
![Page 10: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/10.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN• Kuzeyde KAFZ,
güneyde Sultandağı Bindirmesi ve batı da Eskişehir Fayının doğusunda kalan kesimi oluşturan Orta Anadolu bölgesi ise sıkışma altındadır.
• Bu bölge KD-GB gidişli kısalmaya uğramaktadır.
![Page 11: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/11.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Bölgenin önemli tektonik yapılarını oluşturan Tuzgölü fayı yüksek açılı bir bindirme fayıdır ve sağyönlü yanal atım bileşeni kapsamaktadır.
• Diğer Önemli yapı olan Ecemiş fayı ise sol yönlü doğrultu atımlı bir faydır.
![Page 12: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/12.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Orta Toros dağları Orta Anadolu’nun güney kesimlerinin önemli neotektonik yapılarındandır
• Erken Orta Miyosen’de Orta Anadolu büyük bir göl ile kaplıyken Toros dağları geniş karbonat çökelmesinin geliştiği denizel bir ortamdır
• Orta Geç Miyosen’den sonra Toros dağları Orta Anadolu platosuna göre en az 1000 m yükselmiştir
![Page 13: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/13.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Kıbrıs yayı, FBFZ ve Sultandağı fayı arasında kalan bölge karmaşık bir yapı gösterir.
• Bu bölgenin FBFZ’na bitişik olan batı bölgesi genleşme gösterirken orta ve doğu kesimleri sıkışmalı tektonik rejim altındadır
![Page 14: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/14.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Batı Anadolu ve Ege genleşme bölgesi ile Orta Anadolu sıkışma bölgesi arasındaki tektonik rejim farklılığı altlarına dalan litosfer diliminin kinematiğinden kaynaklanmaktadır.
![Page 15: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/15.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Sismik tomografi çalışmaları Helen yayının ve/veya Akdeniz Sırtı yığışım prizmasının altına dalan litosfer diliminin yüksek açılı olduğunu göstermektedir.
• Bu nedenle Helen yayı gerileyen bir özellik göstermektedir.
• Bu gerileme en az Orta Miyosen’den beri Ege Anadolu bölgesindeki genişlemeyi sağlamaktadır
![Page 16: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/16.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Kıbrıs yayı boyunca olan dalma-batma ise oldukça tartışmalıdır
• Sismik verilere göre Floresence yükseltisi boyunca dalma-batma vardır
• Fakat Kıbrıs güneyinde dalma-batma açık değildir.
![Page 17: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/17.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Kıbrıs güneyinde dalma-batma Erastothenes gibi denizaltı yükseltileri tarafından karmaşık hale getirilmiş veya engellenmiştir.
• Isparta açısının GB köşesindeki Anaximander yükseltisi Kıbrıs ve Helen yayları arasındaki diğer bir önemli yapıdır.
![Page 18: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/18.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Deprem odağı derinlikleri ve tomografik veriler Kıbrıs yayı boyunca dalan litosfer diliminin dalma açısının Helen yayına göre daha düşük olduğunu göstermektedir.
• Bu göreli olarak daha düşük açılı dalma-batma hendekten oldukça uzakta Orta Anadolu içindeki volkanik aktivite ile de desteklenmektedir.
![Page 19: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/19.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Bu düşük açılı dalma-batma üstleyen levhada genleşme yerine sıkışma oluşturmaktadır
• Sismik yansıma verileri Florence yükseltisi, Anaximander deniz dağı, Antalya havzası ve Kıbrıs yayı çevresindeki sıkışmalı yapılarla da uyuşum içindedir.
![Page 20: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/20.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Bunların yanısıra Toros dağlarının Geç Miyosen ve sonrasındaki yükselimi de hendeğe paralel olarak Kıbrıs yayı altına dalan litosfer diliminin kopmasına bağlı olarak gelişmiş olabilir.
![Page 21: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/21.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Bu yırtılma Helen ve Kıbrıs yaylarını ayıran yanal bir yırtılma da geliştirmiş olabilir.
• Bu yırtılma Pliny-Strabo-Fethiye-Burdur fay zonu ile çakışmaktadır
![Page 22: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/22.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN• Koçyiğit ve Özacar’a (2003) göre Türkiye’nin neotektonik bölgeleri
![Page 23: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/23.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• Koçyiğit ve Özacar’a (2003) göre KAFZ ve DAFZ’nun doğu ve güneyinde kalan bölge bindirme bileşenleri kapsayan doğrultu atımlı neotektonik rejim altındadır
• Bu bölge kuzeyde Kuzeydoğu Anadolu Fay Zonu ile sınırlıdır
![Page 24: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/24.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• İnönü Eskişehir Fay zonu-Tuz gölü FZ ile Orta Anadolu Fay zonunun kesişiminin batısında ve Kıbrıs-Helen yayının kuzeyinde kalan bölge genleşmeli neotektonik rejim altındadır
![Page 25: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/25.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• KAFZ ve DAFZ ve İnönü Eskişehir Fay zonu-Tuz gölü FZ ile Orta Anadolu Fay zonunun sınırladığı alan içinde kalan bölge normal bileşen kapsayan doğrultu atımlı neotektonik rejim bölgesidir.
• Kıbrıs-Adana ve Marmara ile Trakya kesimi de bu bölge içinde yer almaktadır.
![Page 26: 6.2. TÜRKİYE’NİN NEOTEKTONİK BÖLGELERİ Doç.Dr. Yaşar EREN](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022081506/568146f8550346895db42f35/html5/thumbnails/26.jpg)
NEOTEKTONİK Doç.Dr. Yaşar EREN
• KAFZ ve KDAFZ kuzeyinde kalan Karadeniz bölgesi ile Kıbrıs-Helen yayı ve güneyinde kalan bölge ise sıkışmalı bir netektonik rejim altındadır