6В05201 - distance.atu.kzdistance.atu.kz/files/1moderator/Home_ATU/KAD/2019... · даму 5 - kv...

3

6В05201- «ЭКОЛОГИЯ» білім беру бағдарламасының

2019-2023 жылдарына арналған

ЭЛЕКТИВТІ ПӘНДЕР ТІЗІМІ

Білім беру траекториялар:

1 Экологиялық мониторинг

2 Экологиялық менеджмент

ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРУ ПӘНДЕРІ ЦИКЛЫ

№ Пәннің коды Пәндердің атауы Кредит-

тер саны

Пререквизит

1 курс, 1 семестр. Кредиттер саны 5

1

KV EUR 1101 Экология және тұрақты

даму

5

-

KV EOM 1101 Экологиялық білім беру

және дүниетану

БАЗАЛЫҚ ПӘНДЕР ЦИКЛЫ

№ Пәннің коды Пәндердіңатауы Кредит-

тер саны



1 VK NH 1201 Бейорганикалық химия 5 -

2

KV VS 1201 «Экология» мамандығына

кіріспе

3

- KV OL 1201 Ландшафтану негіздері


1 VK UOS 1202 Қоршаған орта туралы

білім

5 Экология және тұрақты

даму

2 VK AH 1203 Аналитикалық химия 5 Бейорганикалық химия

3 KV EPBK 1204 Қазақстан биосферасының

экологиялық мәселелері


даму

KV EVS1204 Су жүйелерінің

экологиясы


1 VK ЕН 2204 Экологиялық химия 5 Бейорганикалық химия

2 VK EZhR 2205 Жануарлар және

өсімдіктер экологиясы

5 Қоршаған орта туралы

білім

3 KV FH2203 Физколлоидтық химия 5 Бейорганикалық химия

KV PYaDS 2203 Дисперсті жүйелер және

беттік құбылыстар


1 VK BE 2206 Биологиялық экология 5 Жануарлар және

өсімдіктер экологиясы

4

2 VK OVOS 2207 Қоршаған ортаға әсерлерді

бағалау

6 Қоршаған орта

туралы білім

Экологиялық химия

3 VK ЕВ 2208 Экологиялық

биогеография

5 Қоршаған орта туралы

білім

4 KV SEUR

2204

Әлеуметтік экология және

тұрақты даму


даму

KV UREO

2204

Қоғам және экожүйелердің

тұрақты дамуы

5

KV ECh2205 Адам экологиясы 5 Жануарлар және

өсімдіктер экологиясы KVEPP 2205 Экология және тағам

өнімдері


1 VK Рoch 3209 Топырақтану 5 Биологиялық экология

2 VK Geo 3210 Геоэкология 5 Экологиялық

биогеография

3

KV ВGЕ 3206 Биогеохимия және

экотоксикология

5 Экологиялық химия.

Биологиялық экология

KV PEB 3206 Биосфераның құрылымы

мен эволюциясы

4 KV UP 3207 Табиғатты пайдалануды

басқару

5 Биологиялық экология.

Қоршаған ортаға

әсерлерді бағалау KV BOS 3207 Қоршаған ортаның

әралуандылығы

5 KV SOPSV 3208 Өнеркәсіптік ағынды

суларын тазарту әдістері


Биологиялық экология

KV MPKOS 3208 Қоршаған ортаны бақылау

жабдықтары және әдістері

6 KV NE 3209 Экологиядағы

нанотехнология


Экологиялық

биогеография KVKGG3209 Компьютерлік

геоэкологиялық графика


1 VK EP 3211 Табиғатты пайдаланудың

экономикасы

5 Табиғатты

пайдалануды басқару

2 KV RE 3210 Радиациялық экология 5 Биогеохимия және

экотоксикология KVTPO 3210 Қалдықтарды қайта өндеу

технологиясы

3 KV SSOOOS

3211

Қоршаған ортаны қорғау

саласын стандарттау және

сертификаттау

5 Қоршаған ортаға

әсерлерді бағалау

KV EIKOS 3211 Экологиялық инспекция

және қоршаған ортаны

бақылау

5

4

KV MME 3212 Экологиядағы

математикалық үлгілер

(модельдер)

5

Табиғатты пайдалануды

басқару

KV IE 3212 Инженерлік экология

БЕЙІМДЕУШІ ПӘНДЕР ЦИКЛЫ

№ Пәннің коды Пәндердіңатауы Кредит-

тер саны



1 VK EM 3301 Экологиялық мониторинг 5 Қоршаған ортаға

әсерлерді бағалау


1 KV EMonPP 4301 Өнеркәсіптік

кәсіпорындардың

экологиялық мониторингі

5 Экологиялық

мониторинг

KV EMenPP 4301 Өнеркәсіптік

кәсіпорындардың

экологиялық менеджменті

2

KV PE 4302 Өндірістік экология 5 Табиғатты пайдалануды

басқару.



KV ER 4302 Экологиялық ресурстану

3 KV ЕМod 4303 Экологиялық моделдеу 5 Табиғатты пайдалануды

басқару.

Экологиядағы

математикалық

модельдер

KV EPr 4303 Экологиялық жобалау

4 KV UrE 4304 Урбоэкология 5 Табиғатты пайдалануды

экономикасы KV ЕВ AРК 4304 АӨК экобизнес

5 KV ENor 4305 Экологиялық нормалау 5 Қоршаған ортаны

қорғау саласын

стандарттау және


KVOKOS 4305 Қоршаған ортаның

сапасын бағалау

6 КV EPr 4306 Экологиялық құқық 5 Табиғатты

пайдалануды басқару KV ЕАud 4306 Экологиялық аудит


1 KV ZE 4307 Жасыл экономика

5


басқару.



KV VIE 4307 Энергия көздерінің

жаңартылуы

2 KV EМar 4308 Экологиялық маркетинг

5


басқару.



KV SE 4308 Жүйелік экология

6

ЭЛЕКТИВТІ ПӘНДЕРДІҢ СИПАТТАМАСЫ

Пәннің коды KV EUR 1101

Пәннің аталуы Экология және тұрақты даму

Кредит саны 5

Курс, семестр 1,1

Кафедра атауы ХХТиЭ

Курстың авторы Дарибаев Ж.Е.

Пререквизиттер -

Постреквизиттер Қоршаған орта туралы білім

Пәнді оқыту

мақсаты

Табиғат пен қоғам, қоршаған ортаны қорғау, энергетикалық, шикізат

және басқа табиғи ресурстарды үнемдеу негізгі мәселелерін жүйелі

реттеу.

Курстың қысқаша

сипаттамасы

Экология түсінігі, экологияның ғылым ретінде қалыптасуы мен

дамуы. Экологияны оқыту әдістері, мақсаты, міндеттері. Қазіргі

экономикалық және саяси мәселелерді шешудегі экологияның орны

мен рөлі.Демэкология. Экожүйенің функциялары. Биоценоз,

биогеоценез, экожүйе түсінігі. Жер үсті және сулары экожүйелерінің

типтері. Биосфера және ноосфера туралы ілім.Биосфераның тірі заты

және оның функциялары. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды

пайдалану. Табиғатты қорғау және қазіргі заманғы экологиялық

мәселелер. Экологиялық даму мәселелері.

Күтілетін

нәтижелер

Пәнді оқыту нәтижесінде студент

Білуі тиіс: жалпы бөлу заңдылықтары және тірі организмдермен

қоршаған орта факторымен әрекеттесуі. Организмдер санының, қуат

ағынының тірі жүйе және зат арқылы реттелуі мен өзгерісі.

Жасай алуы тиіс: антропогенді әсердің қоршаған ортаға байланысты

экологиялық үдерістің жүруін талдау; олардың себептері мен жою

жолдарын айқындау.

Дағдылануы тиіс: табиғатты қорғау қызметінің басымдылығын және

нақты мақсаттың қойылымдары мен экологиялық үдерістерді талдау;

экологиялық мәселелерді шешуде ғылыми тәжірибенің мәліметтері

мен нәтижелерін пайдалану.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық сұрақтарда; қоршаған ортаны

қорғауда; табиғатты пайдаланудың рациональды қағидаларында.

Пәннің коды KV EOM 1101

Пәннің аталуы Экологиялық білім беру және дүниетану



Кафедра атауы ХХТжЭ



Постреквизиттер Қоршаған орта туралыбілім


мақсаты

Халық арасында табиғатты қорғау іс-шаралары және экологиялық

білімді насихаттау туралы жүйелі білімді қалыптастыру.



ҚР экологиялық білім берудің тұжырымдамалық негіздері,

экологиялық білімді насихаттауда қолданылатын әдістемелік

тәсілдер, қадамдар, негізгі принциптер. Жергілікті жер туралы

экологиялық ақпаратты талдау; биосфераның тозуы және оның

ластану қауіптілігінің себептері мен салдары, ресурстардың

7

сарқылуы, ғаламшардың гендік қорының азаюы. Антропогендік

фактордың қоршаған ортаға теріс әсерін болдырмау жолдары мен

оның алдын алудың негізгі міндеттері.

Күтілетін

нәтижелер

Студент міндетті

Білуі тиіс: экология, табиғатты қорғау және табиғатты тиімді

пайдалану мәселелері; экологиялық білімді насихаттауда

қолданылатын негізгі принциптер, әдістемелік тәсілдер, тәсілдер, ҚР

экологиялық білім берудің тұжырымдамалық негіздері.

Жасай алуы тиіс: оқу материалын құрылымдау және оны халықтың

әртүрлі жас топтарына бейімдеуді; экологиялық білімді насихаттауда

экологиялық білім берудің әдістері мен тәсілдерін негізді түрде

таңдап, ұтымды қолдануды; оқушылардың табиғатқа және табиғатты

қорғау қызметіне қызығушылығын ояту және дамыту.

Дағдылануы тиіс: биосфераға антропогендік фактордың теріс әсерін

азайту және алдын алу үшін өзінің болашақ кәсіби қызметінде алған

білімдерді қолдану бойынша теориялық және практикалық дағдылар.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық дүниетаным және халық

арасында экологиялық білімді насихаттау мәселелерінде.

Пәннің коды VK NH 1201

Пәннің аталуы Бейорганикалық химия




Курстың авторы Абдыкаримова А.П., Мусина З.М.


Постреквизиттер Аналитикалық химия


мақсаты

Бейорганикалық химияның теориялық негіздерін және химиялық

процестердің өту заңдарын меңгеру.



Атомның құрылымы. ХЭПЖ. Атомдық орбиталды толтырудың

қағидаларым енережелері. Химиялық байланыстың түрлері мен пайда

болу механизмдері, оның сипаттамалары. Бейорганикалық және

кешенді қосылыстар. Химиялық термодинамика. Химиялық процестің

бағыты және мүмкіндіктері. Реакцияның кинетикалық сипаттамалары.

Химиялық тепе-теңдік. Ертінділер. Электролиттік диссоциация,

гидролиз, тотығу-тотықсыздану реакциялары, электрохимиялық

процестер. Металдар және металл еместер, оларды алу жолдары және

қасиеттері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: бейорганикалық химияның теориялық негіздері -

химияның заңдары мен негізгі ұғымдарын; атомның құрылысын,

периодтық жүйені және элементтер мен олардың қосылыстарының

химиялық қасиеттерін; бейорганикалық гидроксидтер мен кешенді

қосылыстарды; химиялық байланысты; химиялық процестердің

кинетикасын, тепе-теңдігін және термодинамикасын; ерітінділердің

жалпы қасиеттерін; электролиттік диссоциацияны, гидролизді, ТТР

және электрохимиялық процестерді; металдар мен металл емес

металдардың сипаттамасы мен қасиеттерін.

Жасай алуы тиіс: зертханалық эксперименттің алынған мәліметтері

негізінде химиялық есептеулер техникасын меңгеру және байқалатын

деректерді жалпылау; химиялық реакциялардың кинетикалық және

8

термодинамикалық сипаттамаларын есептеу, олардың жүру бағыты

мен мүмкіндігін болжау; химиялық қосылыстарды синтездеу, бөлу

және идентификациялау әдістемесін негізді таңдау.

Дағдылануы тиіс: оқу және арнайы әдебиетпен өз бетінше жұмыс

істеу; химиялық экспериментті жоспарлау және өз бетінше жүргізу,

оның нәтижелерін түсіндіру; есептеу және теориялық сипаттағы

химиялық есептерді шешу; бейорганикалық заттармен жұмыс істеу.

Құзырлы болуы тиіс: теориялық негізгі органикалық химияның

білімін және химиялық процестердің өту заңдылықтарын көрсету.

Пәннің коды KV VS 1201

Пәнніңаталуы «Экология» мамандығына кіріспе


Курс, семестр 1, 1


Курстың авторы Джакупова И.Б., Султангазиева Г.С.




мақсаты

«Экология» мамандығы туралы және қоршаған ортаны қорғау

саласында өндірістік-технологиялық, ұйымдастырушы – басқарушы,

ғылыми-зерттеу, жобалық қызметтегі экологтың рөлі туралы жалпы

түсініктерін қалыптастыру.



Экологтың педагогикалық қызметі және ғылыми-зерттеу, жобалау,

өндірістік-технологиялық, ұйымдастыру-басқарушылық, кәсіптік білім

беру қызметі және түрлері, салалары, нысандары. Қазақстанның табиғи

ресурстарына азаматтық ұстаным бойынша қамқорлық пен қарау және

экологиялық дүниетанымын, білім міндеттерін қалыптастыру.

Экологиялық пәндердің барлық кешенін одан әрі кәсіби зерттеу үшін

қосымша құзыреттілікті және эрудицияны меңгерудің қажеттілігі.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: эколог кәсібі туралы негізгі түсініктерді; кәсіби қызметтің

негізгі түрлерін, табиғатты қорғау негіздерін, адамның денсаулығы мен

құқығын қорғауды; биологиялық нысандардың түрлілігін,

антропогендік әсерлерден қоршаған ортаны қорғау әдістерін.

Жасайалуытиіс: экологиялық мамандардың көп түрлілігінде бағыттау

үшін эколог кәсібі туралы алынған білімдердің қосындысын

қолдануды.

Дағдылануы тиіс: биосфера мен экожүйе компонентіретінде биотаны

қорғау және күйін бағалау, қоршаған ортаны қорғау және экологиялық

мониторинг бойынша шараларды жүргізу, биоалуантүрліліктерді

қорғау және бағалау.

Құзырлы болуы тиіс: адам денсаулығын және табиғатты қорғаудың

экологиялық мониторинг саласында, кәсіби қарым-қатынаста және

ақпараттық ізденісте.

Пәннің коды KV OL 1201

Пәннің аталуы Ландшафтану негіздері





9




мақсаты

Ландшафты жоспарлау негіздері туралы жуйелі білімді

қалыптастыру.



Адамның шаруашылық әрекеті шектерінде іске асырылатын табиғи

ортаның даму заңдылықтары. Ландшафты жоспарлаудың принциптері

мен әдістері. Ландшафтану жоспарын іске асыру бойынша негізгі

инженерлік-географиялық және инженерлік-биологиялық іс-

шаралары; ландшафты экология мен ландшафты жоспарлаудың

қатынасы; ландшафты жоспарлаудық нормативті-құқықтық негізі;

ландшафтың оның кеңістік-уақыттық интерпретациялау тұрғыда

негізгі әлеуметтік-экономикалық функциялары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: заманауи физикалық географияның теоретикалық

негіздерін, оның құрамдас бөлігі ланшафттану болып табылады;

ландшафтану жоспарды іске асыру бойынша негізгі инженерлік-

географиялық және инженерлік-биологиялық іс-шараларды;

ландшафты экология мен ландшафты жоспарлаудың қатынасын;

ландшафты жоспарлаудық нормативті-құқықтық негізін; ландшафтың

оның кеңістік-уақыттық интерпретациялау тұрғыда негізгі әлеуметтік-

экономикалық функцияларын.

Жасай алуы тиіс: ландшафты жоспарлауды қорытындылайтын

ландшафты жоспарды немесе басқа құжатты құрастыру.

Дағдылануы тиіс: ландшафтың табиғи сапасын талдау.

Құзырлы болуы тиіс: ландшафты экологиялық зерттеу мәселелері

және ландшафтық картаны құру сұрақтары бойынша; кәсіптәк қарым-

қатынас және ақпараттық іздеу бойынша.

Пәннің коды VK UOS 1202

Пәннің аталуы Қоршаған орта туралы білім





Пререквизиттер Экология жәнетұрақты даму

Постреквизиттер Экологиялық биогеография


мақсаты

Экологиялық санасы мен дүниетанымын қалыптастыру, болашақ

кәсіби қызметке білім мен білік базасын дайындау.



Адамға әсер ететін табиғи және техногендік факторлар. Адам

қызметінің атмосфера, литосфера, гидросфера, биосфера, социосфера

экологиясына әсері. Жер планетасының пайда болуы және

эволюциясы туралы түсінік, геосфераның өзара әрекеттесетін

бөліктерінің бірлігі. Қоршаған орта жағдайының эволюциясы.

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақ

тастықтың құқықтық негіздері. Қоршаған ортаның аймақтық

мәселелері. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясат.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс:жер бетінде тіршіліктің пайда болуын, табиғи және

техногендік факторлардың биосфераға әсерін, қоршаған ортаны

қорғаудың кейбір тірі заттардың жойылуына да әсерін тигізуін,

10

антропогендік әрекет биосфераның жағдайына, оның энергетикасына

әсер етуін және тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін сақтай алу жолдарын.

Жасай алуы тиіс: тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін бағалап, болжау,

жер биосферасы мен оның жекелеген бөліктерінің орнықты қызметін

меңгеру.

Дағдылануы тиіс: жер қыртысындағы химиялық элементтердің

таралу заңдылықтарын анықтау, тәжірибелік қызметте инженерлік

экологияның әдістерін қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: адам мен табиғаттың бірлестігі туралы түсінік

және қоршаған ортаны қорғаудың қажеттілігі туралы көзқарасты


Пәннің коды VK AH 1203

Пәннің аталуы Аналитикалық химия


Курс, семемстр 1, 2


Курстың авторы Даутбаева Г.А., Беркинбаева А.С.

Пререквизиттер Бейорганикалық химия

Постреквизиттер Биогеохимия және экотоксикология


мақсаты

Аналитикалық химия мен қоршаған ортаның компоненттер

химиясының теориялық негіздері туралы жүйелі білімің




Химиялық талдау әдістері. Гравиметриялық талдау, әдістері. Қолдану

саласы бойыншатұндыру, шөгінділер әдісі.Титриметриялық талдау.

Қышқыл- негіз, тотығу-тотықсыздану титрлеу, кешендіоқу әдісі және

тұндыру. Кернеу, көрсеткіштер, титрлеу шарттары. Кернеу,

индикаторлар, титрлеу шарттары. Физика-химиялық талдау

әдістерінің жалпы сипаттамасы. Оптикалық, электрохимиялық және

хроматографиялық талдау әдістері (нефелометрия, фотометрия,

турбидиметрия, рефрактометрия, потенциометрия, кондуктометрия,

вольтаметрия, хроматография).

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: физико-химиялық талдаудың (аспаптық) және химиялық

(гравиметрия және титриметрия) негіздері; қоршаған ортаның

компоненттерінің химиялық қасиеттері; биохимиялық синтездің

механизмдері туралы негізгі түсінік, биогенді элементтердің химиясы,

канцерогенді заттардың жіктелуі.

Жасай алуы тиіс: оқу, қоршаған орта компоненттерінің анали-

тикалық талдауы бойынша анықтама мен әдістемелік әдебиет-термен

өздігінен жұмыс істей алуы; қойылған аналитикалық міндеттерге сай

және берілген нақты анықтамаға сай талдау әдістерін дұрыс таңдау.

Дағдылануы тиіс: оқулық және арнайы әдебиеттермен өзбетінше

жұмыс істеуге; өзбетінше химиялық зертханалық тәжірибелерді

жоспарлау және жүргізу, алынған мәліметтерді, сондай-ақ,

байқалынған құбылыстарды қарастыру арқылық орытынды жасауға;

теориялық және есептемелік сипаттағы химиялық есептерді шешуге;

химиялық заттармен және лабораториялық құралдармен жұмыс

жасауға.

11

Құзырлы болуы тиіс: талдаудың аспаптық техникасын меңгеру,

экологиялық химия мен аналитикалық химия саласында кәсіптік

қарымқатынас және ақпараттық іздеу.

Пәннің коды KV EPBK 1204

Пәннің аталуы Қазақстан биосферасының экологиялық мәселелері




Курстың авторы Мусина З.М., Султангазиева Г.С.


Постреквизиттер Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау


мақсаты

Қазақстан биосферасының құрылу жүйесінің білу, табиғатты

антропогендік көздері әсері, табиғатты қорғау басқармасының

басқармасы және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану.



Қазақстанның биосферасының негізгі мәселелері және экологиялық

сұрақтары. Қазіргі заманғы экономикалық, әлеуметтік және саяси

міндеттерді шешуде экологияның рөлі, сондай-ақ адамзат өндірісінің

нәтижесінде жаһандық экологиялық проблемалардың пайда болуы

және әлемдік қауымдастықтың жауапкершілігі. Қазақстанның әртүрлі

өңірлерінде табиғи ресурстар және қоршаған ортаның ластануы-

әртүрлі салаға экологиялық тәжірибе ретінде ұсынылады және

қарастыралады.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: аймақтық экологиялық мәселелер; қоршаған ортаның

ластануын қазіргі әдістермен бақылау; табиғатты қорғау стратегия-

сының таралуы; қоршаған ортаны қорғау негізіндегі құқықтық –

ұйымдастыру.

Жасай алуы тиіс: экологиялық менеджмент процестеріне

экологиялық қызметтің басымдықтарын талдау.

Дағдылануы тиіс: Қазақстанның экономикалық ластануын анықтау;

түрлі экологиялық менеджментті талдау.

Құзырлы болуы тиіс: Қазақстанның ақпаратты іздеу және заманауи

білім беру технологиялары негізінде табиғи және техногендік

ландшафттардың экологиялық жағдайы туралы білу.

Пәннің коды KV EVS1204

Пәннің аталуы Су жүйелерінің экологиясы




Курстың авторы Егеубаева С.С., Беркинбаева А.С.


Постреквизиттер Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау


мақсаты

Су экожүйелер экологиясы туралы білім жүйесін қалыптастыру және

елді мекендерді сапалы сумен қамтамасыз ету.



Су экожүйелерінің жіктелуі. Гидробионаттардың биотоптарының

жіктелуі. Су экожүйелерінің компоненттері. Табиғи сулардың

химиялық құрамы. Гидросфераға антропогендік әсер. Қазақстанның

су экожүйелерінің ластануы. Ағынды сулардың ластануы. Су

12

ресурстарын қорғау және бақылау. Су сапасының мемлекеттік

бақылауы. Қазақстан Республикасының cу кодексі.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: Қазақстан Республикасында негізгі проблемалары табиғи

және ағынды суларды тазарту; табиғи және ағынды суларды тазалау

әдістерінің сұлабасы; табиғи және ағынды сулардың негізгі

нысандарының түрлері және конструкциялары; табиғи және ағынды

суларды құралдармен жабдықтау және су бұру нысандарын есептеу

негіздерін.

Жасай алуы тиіс: су процесін тазарту схемасын таңдау; табиғи және

ағынды суларды тазалау процесін және өңдеудің негізгі

параметрлерін анықтау;табиғи және ағынды суларды әдістерін таңдау.

Дағдылануы тиіс: сарқынды судың үлгісі алып, ластаушы заттардың

деңгейін есептеу.

Құзырлы болуы тиіс: ақпарат іздеу және заманауи білім беру

технологияларын негізінде физикалық және химиялық және ағынды

суларды биологиялық тазарту әдістері туралы жаңа білім алу.

Пәннің коды VK ЕН 2204

Пәннің аталуы Экологиялық химия




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Алипбаев А.Н.

Пререквизиттер Бейорганикалық химия



мақсаты

Қоршаған орта компоненттерінің химиялық ластануының жай-күйі

және экологиялық проблемалар туралы жалпы түсініктерді




Қоршаған ортаны ластаушы химиялық заттардың айналуының

негіздері. Қазақстан территориясындағы атмосфераның, гидро-

сфераның және литосфераның экологиялық проблемалары және

химиялық ластану жағдайы. Қоршаған ортаның ауыр металдармен,

пестицидтермен, диоксиндермен ластануы. Атмосфераның химиялық

экологиясы. Атмосферадағы химиялық реакциялар. Литосфераның

химиялық экологиясы. Литосфераның ластануы. Гидросфераның

химиялық экологиясы. Қоршаған орта жағдайына экологиялық

бақылау және ластаушы заттарды талдау әдістері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: антропогендік қызметтің физикалық-химиялық

процестерін; химиялық ластағыштардың таралу процестеріне әсер

ететін заңдылықтар мен факторларды; жердің геосферлері туралы

жалпы теориялық жағдайлар мен мәліметтерді, биогенді және

абиогенді химиялық элементтердің ғаламдық биогеохимиялық

циклдарын.

Жасай алуы тиіс: жаһандық экологиялық мәселелердің пайда болу

себептерін түсіндіруді; өнеркәсіптік кәсіпорындардың

шығарындылары мен төгінділерінің ықтимал өзгеруін талдауды және

ауаға су мен топырақты және тірі организмдерге әсерін тасымалдауды.

13

Дағдылануы тиіс: табиғи объектілердегі токсиканттарды аналити-

калық анықтау; өмір сүру ортасының қауіпті және зиянды факторларын

бағалау бойынша есептер жүргізу.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған орта компоненттерінің химиялық

ластануы мәселелерінде және оларды кәдеге жарату тәсілдерінде.

Пәннің коды VK EZhR 2205

Пәннің аталуы Жануарлар және өсімдіктер экологиясы




Курстың авторы Казангельдина Ж.Б.

Пререквизиттер Қоршаған орта туралыбілім

Постреквизиттер Биологиялық экология


мақсаты

Тірі организмдердің негізгі сипаттамалары мен қасиеттері, оларды

жіктеу принциптері, олардың органикалық әлем жүйесіндегі маңызы

мен жағдайы туралы жүйелі білімді қалыптастыру.



Өсімдіктер және жануарлар әлемінің эволюциясы және олардың

мекендейтін ортаға бейімделуі. Жануарлар мен өсімдік әртүрлілігін

сақтау және тиімді пайдалану үшін экологиялық білімнің рөлі.

Жасушаға дейін және жасушалық ағзалардың тіршілік ету

ерекшеліктері. Экологиялық жүйеде олардың орнын анықтайтын әр

түрлі жүйелік топтарғы өсімдіктер мен жануарлардың негізгі

сипаттамалары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: жасушалық теорияның негізгі ережелерін, тіндердің

жасушаларын зерттеу әдістерін; жасушалар мен жасушалық

органоидтардың құрылымы мен қызметін; өсімдіктер мен жануарлар

тіндерінің жіктелуін, құрылымын, қызметі мен генезисін; су

алмасуының, тыныс алудың, минералды қоректендірудің,

Фотосинтездің және өсімдіктердің орта факторларының әсеріне

төзімділігі мен ерекшеліктерін.

Жасай алуы тиіс: өсімдіктер мен жануарлардың жасушалық

ұлпаларының жіктелуін, құрылысын, қызметін және генезисін

анықтауды; су алмасуының, тыныс алудың, минералды қоректен-

дірудің; фотосинтездің және өсімдіктердің орта факторларының

әсеріне төзімділігінің ерекшеліктері мен механизмдерін талдауды.

Дағдылануы тиіс: моно- және дигибридті будандастыру тәжірибе-

лерін және гибридологиялық талдауын жүргізу.

Құзырлы болуы тиіс: өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің

биоәртүрлілігін сақтау және тиімді пайдалану мәселелерінде.

Пәннің коды KV FH 2203

Пәннің аталуы Физколлоидтық химия




Курстың авторы Мусина З.М., Егеубаева С.С.

Пререквизиттер Аналитикалық химия


14


мақсаты

Физико-химиялық процесстердің жүру заңдылықтары мен дисперсті

жүйелердің қасиеттерінің теориялық негіздерінің жүйелі білімін




Зат құрылымы, молекулярлық өзара әрекеттесу түрлері. Химиялық

термодинамиканың заңдары. Химиялық тепе-теңдік термодинамикасы.

Ерітінділердегі фазалық тепе-теңдік. Гиббс фазасының ережесі.

Химиялық кинетика және катализ. Электрохимия. Электролиттер

теориясы. Электрөткізгіштік. Дисперсті жүйелердің коллоидтық жай-

күйінің ерекшеліктері: молекулалық кинетикалық, оптикалық, электро-

кинетикалық және құрылымдық-механикалық қасиеттері. Дисперсті

жүйелердің тұрақтылығы, өндіріс әдісі және оларды тазарту әдістері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: химиялық және физико-химиялық талдау әдістерінің

теориялық және тәжірибелік негіздерін, физикалық және коллоидтық

химияның заңдары мен теориялық негіздерін, дисперстік жүйелердің

физика-химиялық қасиеттерін және онда өтетін үрдістерін, жаңа

әдістер негізінде физикалық және коллоидық химияда қолданылатын

химиялық есептеу әдісін білуі тиіс.

Жасай алуы тиіс: зертханалық тәжірибе нәтижелерінің негізінде

химиялық есептер мен зерттеліп отырған фактілерді толтыра білуді,

химиялық реакциялардың кинетикалық және термодинамикалық

сипаттамаларын есептей білу, сонымен қатар олардың жүру

мүмкіндігін болжауды жасай алуға.

Дағдылануы тиіс: стандартты есептерді шығару, логикалық және

критикалық ойлау қабілеті, заманауи білім беру технологиялары

негізінде жаңа білім алу.

Құзырлы болуы тиіс: химиялық процестердің даму теориясын,

термодинамикадағы және кванттық химия негізінде есептеу

техникаларды пайдаланып күрделі химиялық жүйелерді есептеуге

дағдылануға; анықтау шегін көбейту, қоршаған ортаны қорғаудағы

заманауи физикалық және коллоидтық химияның жетістіктерін білу.

Пәннің коды KV PYaDS 2203

Пәннің аталуы Дисперсті жүйелер және беттік құбылыстар




Курстың авторы Әбілкасова С.О., Мусина З.М.

Пререквизиттер Аналитикалық химия



мақсаты

Беттік құбылыстардың заңдылықтарын ашу, дисперсті жүйелерді алу,

қасиеттерін, практикада қолданылуын зерттеу.



Дисперстік жүйелердің қасиеттері және беттік құбылыстар: сулану

және адсорбция. Молекулалы-кинетикалық, оптикалық және электро-

кинетикалық қасиеттері және дисперсті жүйелердің тұрақтылығы.

Коагуляция және коагуляциялық үрдістерінің түрлері. Лиофобты және

лиофильді дисперсиялық жүйелер. Микрогетерогенді жүйелердің

жіктелуі мен қасиеттері: эмульсиялар, көбік, аэрозольдер,

суспензиялар, зольдар; жоғары молекулалы қосылыстардың

коллоидтық ерітінділерінің физикалық және химиялық қасиеттері.

15

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: химиялық және физико-химиялық талдау әдістерінің

теориялық және тәжірибелік негіздерін, коллоидтық химияның

заңдары мен теориялық негіздерін, дисперстік жүйелердің физика-

химиялық қасиеттерін және онда өтетін үрдістерін, жаңа әдістер

негізінде коллоидықхимиядақолданылатынталдауәдістерінбілуі тиіс.

Жасай алуы тиіс: зертханалық тәжірибе нәтижелерінің негізінде

химиялық есептер мен зерттеліп отырған фактілерді толтыра білуді,

сонымен қатар олардың жүру мүмкіндігін болжауды жасай алуға.

Дағдылануы тиіс: аналитикалық баланс, рН-метр, иономерлер,

электрохимиялық талдау әдістері, фотоэлектрлік колориметр және

спектрофотометрге арналған қондырғы құрылғылармен жұмыстар;

бейорганикалық және органикалық сипаттағы қосылыстар талдау үшін

білімді қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: химиялық процестердің даму теориясын,

термодинамикадағы және кванттық химия негізінде есептеу техника-

ларды пайдаланып күрделі химиялық жүйелерді есептеуге

дағдылануға; анықтау шегін көбейту, азық-түлік өнімдері техноло-

гиясы саласындғы заманауи коллоидтық химияның жетістіктерінде.

Пәннің коды VK BE 2206

Пәннің аталуы Биологиялық экология




Курстың авторы Калимолдина Л.М., Божбанов А.Ж.

Пререквизиттер Жануарларжәнеөсімдіктерэкологиясы



мақсаты

Цитология және гистология, генетика, өсімдіктер физиологиясы,

адам және жануарлар физиологиясы, биофизика – биологиялық

ғылымның эксперименттік саласы туралы маңызды бағыттарының

білім жүйесін қалыптастыру.



Биологиялық обьетілердің экологиялық қарым-қатынастыры, тірі

ағзалардың қоршаған орта факторларына тәуелділігі. Жануарлар

ағзаларының құрылымы, функциясы және генезисі негізінде жіктелуі.

Популяцияның сипаты және онда жүретін негізгі үрдістер. Биогеоценоз

және экожүйе. Ағзадағы су алмасу механизмінің ерекшеліктері, тыныс

алудың, минералдық қоректенудің, фотосинтездің және өсімдіктердің

ортаның әсер ету факторларына шыдамдылығы.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: жасуша теориясының негізгі ережелері, тіндердің

жасушаларының зерттеу әдістері; тірі организмдердің тіндерінің

жіктелуі, құрылысы, қызметі генезисі, орта факторының әсеріне

өсімдіктердің тұрақтылығы, фотосинтезі, минералдық қоректенуі,

тыныс алуы, сулы айналысы мен ерекшеліктері.

Жасай алуы тиіс: өсімдіктер мен жануарлардың жасушалы тіндердің

жіктелуі құрылымын, функциясын анықтау, орта факторларына өсімдік

ерекшеліктерінің механизмдері, зат алмасуды, тыныс, минералды

тамақтану, фотосинтез ерекшеліктерін талдау.

Дағдылануы тиіс: гиридологиялық талдау және моно- және

екігибридті кроссовер бойынша эксперименттер.

16

Құзырлы болуы тиіс: заманауи білім беру технологиясы негізінде

қазіргі заманғы биология, білім беру технологияларын жаңа

ақпараттық ізденіс және жаңа білімдер алуда.

Пәннің коды VK OVOS 2207

Пәннің аталуы Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау (ҚОӘБ)





Пререквизиттер Қоршаған орта туралыбілім. Экологиялық химия



мақсаты

Қоршаған ортаға әсерді бағалауды және оның ұйымдастыру

жүйесіндегі мәліметтерді игеру.



Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың ұйымдастырушылық, әдістемелік,

теориялық негіздері (ҚОӘБ). ҚОӘБ рәсімін жүргізу үшін

геоэкологиялық ақпарат туралы ұсыныстар, ҚОӘБ жүргізу кезіндегі

экологиялық талаптар. ҚОӘБ нормативтік-құқықтық қамтамасыз ету,

ҚОӘБ принциптері. Атмосфераға, гидрофераға, литосфераға және

климатқа әсерлерге бағалау жүргізу. Экономиканың барлық салалары

үшін ҚОӘБ практикалық маңызы.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: ҚОӘБ-тің ұйымдастырушылық және әдістемелік негіздерін;

ҚОӘБ-тің теоритикалық негіздерін; ҚОӘБ жүргізу үшін геоэколо-

гиялық ақпараттарды дайындауды, ҚОӘБ процедураларын, ҚОӘБ

жүргізу үшін экологиялық талаптарды.

Жасай алуы тиіс: ҚОӘБ арналған ақпараттар дайындау, оларды

шешуге арналған есептерге қарай құрылымдау, ҚОӘБ жүргізу кезінде

пайдаланатын нормативті құжаттарды білу, оқу бағдарламалары

құралдары мысалдарында жеке және кешенді бағалауды ұйымдастыру.

Дағдылануы тиіс: атмосфераға, литосфераға, топырақ жамыл-

ғыларына, өсімдіктерге, фаунаға геоэкологиялық сараптама мен аудит

жүргізу талаптарына сәйкес әсерді критерилік бағалау.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен

жергілікті тұрғындардың денсаулығын қамтамасыз ету үшін,

табиғатты тиімді пайдалану үшін геоэкологиялық және нормативті

құжаттарды дайындау.

Пәннің коды VK ЕВ 2208

Пәннің аталуы Экологиялық биогеография





Пререквизиттер Қоршаған орта туралыбілім

Постреквизиттер Геоэкология


мақсаты

Биогеографиялық аймақтар мен белдеулер және жалпы биосфераның

қызмет етуі туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру.



Биота компоненттерінің рөлі және биосфераның қызметі.

Битогеографиялық аймақтар мен белдеулердің қалыптасуы және

17

олардың арасындағы байланыстылықтың қалыптасу шарттары. Үй

жануарлары және мәдени өсімдіктердің мекен ету ортасының шығу

тегі. Космополитиктер. Эндемиктер. Биоценоздың ерешеліктеріне

сипаттама. Түрлердің құрамы, таралуы, фенологиялық жағдайы,

эдификаторы және доминанттары. Биоценоздағы өсімдіктер және

жануарлардың рөлі. Биоценоздардың динамикасы. Биоәртүрлілікті

сақтау проблемалары және стратегиясы.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: биогеографияның даму кезеңдерін; организмдердің

экологиялық төзімділігін; өсімдіктердің климаттық аймақтары мен

аймақтарын; жердің негізгі биомдарының өсімдіктер мен жануарлар-

дың экологиялық нысандарының сипаттамасын; әртүрлі биомдардың

өсімдіктер мен жануарлардың өмірлік нысандарын.

Жасай алуы тиіс: биогеографиялық аймақтар мен белдеулердің

экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін биогеография білімін

пайдалану.

Дағдылануы тиіс: барлық телімдердің биогеографиялық картала-

рымен жұмыс істеу, биологиялық нысандар ареалдарын карталау

әдістемелерін меңгеру.

Құзырлы болуы тиіс: таксонометриялық құрамның білімін және

биогеографиялық телімдердің сипаттамасын көрсету.

Пәннің коды KV SEUR 2204

Пәннің аталуы Әлеуметтік экология жәнетұрақты даму




Курстың авторы Божбанов А.Ж.,Джакупова И.Б.

Пререквизиттер Экология тұрақты даму

Постреквизиттер Адам экологиясы


мақсаты

Табиғат пен қоғам арақатынастарының негізгі түсініктерімен танысу,

мемлекеттік саясат арқылы көптеген экологиялық мәселелерді шешуді

үйрену, қоғамның әр мүшесінің экологиялық ой-өрісі және әрекеттері

жоғары деңгейде болуы.



Әрбір мүшенің қоғамдық саясат, қоғамдық іс-қимыл және қоршаған

ортаны қорғаудың жоғары деңгейін ескере отырып, әртүрлі дәрежедегі

биологиялық және геоэкологиялық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуі

және оның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің жалпы

заңдылықтары. Адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің

жалпы заңдылықтары. Адамның қоршаған ортасына әсер етуімен

байланысты әлеуметтік-экологиялық мәселелерді талдау, түрлі

деңгейдегі биологиялық және геоэкологиялық жүйелердің жұмыс

істеуі.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоғам мен табиғат арасындағы қарым-қатынастың қазіргі

концепциясын; әлеуметтік экологияның ерекшеліктері мен пайда болу

формаларын білуі қажет.

Жасай алуы тиіс: адам мен қоршаған ортаға антропогенді әсер етудің

әлеуметтік-экологиялық мәселелеріне анализ жүргізу.

Дағдылануы тиіс: экологиялық процестер анализы және нақты

мәселенің тұжырымы, қоршаған орта қызметінің басымдылығы;

18

экологиялық мәселелерді шешетін тәжірибелердің нәтижесін және

материалдарын қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: әлеуметтік экология, қоршаған ортаны қорғау,

және рациональды табиғатты қолдану бойынша білім-дерін көрсете

білу; заманауи білім беру негізінде жаңа ақпарат алу және ақпараттық

ізденісті жүргізу.

Пәннің коды KV UREO 2204

Пәннің аталуы Қоғам және экожүйелердің тұрақты дамуы




Курстың авторы Джакупова И.Б.

Пререквизиттер Экология және тұрақты даму

Постреквизиттер Адам экологиясы


мақсаты

Студенттердің санасына әралуан табиғи және әлеуметтік жүйелердің

орнықты қызметін қамтамасыз етуші заңдылықтар туралы білімдерді

сіңіру.



Қазақстанның тұрақты даму стратегиясының принциптері,

басымдықтары және экологиялық аспектілері. Қазақстанның тұрақты

дамуының тұжырымдамалары мен принциптері. Жалпы және

жаһандық экология саласындағы сараптама кешені, табиғи ортаны

қорғау механизмдері және оның тұрақтылығын қамтамасыз ететін

факторлар. Экологиялық зерттеулер, адамның қоршаған ортаға әсерін

бағалау, экожүйелердің тұрақтылығы мен сыни жағдайы; өндірістің

экологиялық қауіпсіздігінің талаптарын қанағаттандыру.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоғам мен экожүйелер арасындағы байланыстың қазіргі

жағдайын;экожүйелер мен қоғамның тұрақты дамудың ерекшеліктері

мен пайда болу формаларын.

Жасай алуы тиіс: орнықты даму философиясының дүниеге келу

тарихын;әртүрлі деңгейдегі биологиялық және геоэко-логиялық

жүйелердің орнықты қызмет атқару заңдылықтарын.

Дағдылануы тиіс: студент әлеуметтік-экологиялық проблемаларды

анализдеуде өзіндік ойлау қабілетін жетілдіруін.

Құзырлы болуы тиіс: жер биосферасы мен оның жекелеген

бөліктерінің орнықты қызметін ескере отырып өзінің өмір сүру

жағдайын қалыптастыруын меңгеруі керек.

Пәннің коды KV ECh 2205

Пәннің аталуы Адам экологиясы





Пререквизиттер Өсімдіктер және жануарлар экологиясы

Постреквизиттер Қоршаған ортаны қорғау саласын стандарттау және сертификаттау


мақсаты

Студенттерді адамдардың өзінің өмір сүру ортасына және өмір сүру

ортасының адамдарға өзара әрекет ету туралы қазіргі заманғы

түсінігімен таныстыру.

19



Адам экологиясы саласындағы зерттеулердің қазіргі заманғы

бағыттары. Адам экологиясының жаһандық экологиялық мәселелері.

Қоршаған орта жағдайын оңтайландыруда адам экологиясының

ғылыми зерттеулерінің өзектілігі. Адамның экологиялық орны. Адам -

жер бетінде белгілі бірбиологиялық түрі ретінде. Адамның

биологиялық сипаты. Жер бетіндегі басқа түрлерімен экологиялық

ұқсастық. Адамның биосферадан ажырамауы.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: биоәлеуметтік түр ретінде адамдардың өзгешелігін, оның

дамуын, биосферадағы және экожүйедегі алатын орны мен атқаратын

рөлін; адамның іс-әрекеті тудыратын экологиялық мәселелерін,

олардың мазмұнын, себептері және салдарын; экологиялық

мәселелерді шешудің бар және болжамды жолдары мен құралдарын.

Жасай алуы тиіс: теориялық білімі негізінде экологиялық тәуекелдің

факторларын анықтауға; әртүрлі жағдайларда олар-дың адамға әсер ету

дәрежесін болжау; ортаның қолайсыз әсерлерінің салдарын болжау.

Дағдылануы тиіс: жағрафиялық ортаның адамға әсер ету

факторларының салдарын болжауға.

Құзырлы болуы тиіс: адамдардың табиғи-ошақтық және басқа

аурулардың пайда болузаңдылықтарында.

Пәннің коды KV EPP 2205

Пәннің аталуы Экология мен тағам өнімдері





Пререквизиттер Өсімдіктер және жануарлар экологиясы

Постреквизиттер Қоршаған ортаны қорғау саласын стандарттау және сертификаттау


мақсаты

Адам денсаулығын қорғау бойынша экологиялық қызмет туралы

жалпы түсінік қалыптастыру.



Экологиялық проблемаларға байланысты және адам денсаулығы

саласындағы ғылыми зерттеулер. Зерттеудің өзектілігі мен зерттеу

схемалары: экология - қауіпсіздік - денсаулық. Азық-түлік өнімдерінің

химиялық және биологиялық қауіпсіздігі, санитарлық-гигиеналық

ережелер, санитарлық-гигиеналық әдістер, Қазақстан Республика-

сының нормативтік-құқықтық базасы, өнімнің сапасын болжау және

болжау кезінде өнім сапасының көрсеткіштерінің құрамын анықтау.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: тағам өнімдерінің экологиялық қауіпсіздігінің теориялық

негіздерін; тағам өнімдерінің химиялық және биологиялық

құндылығын, санитарлық-гигиеналық ережелер мен ҚР нормативті-

құқықтық негізін; тағам өнімдерінің сапасыз көрсеткіштерін жоспарлау

және болжау.

Жасай алуы тиіс: шаруашылық-ауыз су және тамақ өнімдерінің

экологиялық мониторинг мәліметтерін жүйелеу, азық-түлік

өнімдерінің экологиялық қауіпсіздігін бақылау және талдау әдістерін

таңдау; Азық-түлік өнімдерінің экология саласындағы зерттеу

нәтижелерін бағалау.

20

Дағдылануы тиіс: қоғам мен табиғаттың өзара әрекеттесуіне зерттеу

жүргізу, қоршаған ортаның ластануы, халықтың денсаулығы мен

тамақтануы арасындағы себеп-салдар байланыстарын талдау.

Құзырлы болуы тиіс: азық-түлік өнімдерінің экологиялық қауіпсіздігі

мәселелерінде және адам қоғамының қоршаған табиғи ортамен өзара

әрекеттесуін зерттеуде.

Пәннің коды VK Рoch 3209

Пәннің аталуы Топырақтану




Курстың авторы Калимолдина Л.М., Султангазиева Г.С.

Пререквизиттер Биологиялық экология

Постреквизиттер Экологиялық мониторинг


мақсаты

Топырақ ресурстарының экологиялық жағдайы және оларды ұтымды

пайдалану жолдары туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру. Курстың қысқаша


Топырақтың құрамы мен қасиеттерінің сипаттамасы, оларды қорғау

және тиімді пайдалану жолдары. Топырақ жамылғысының

алмастыруға келмейтін барлық салалардың байланысын сақтауы. Өмір

сүруге өте қажеттіадам өміріндегі және биосферадағы топырақтың

экологиялық жағдайы. Топырақтың морфологиялық белгілеріне

экологиялық факторлардың әсері. Аналық жыныстық топырақтың

түзілуі және топырақтың минералогиялық, механикалық және

химиялық құрамы. Топырақтың құнарлылығы. Топырақтың

қалыптасуының экологиялық факторлары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: адамның өміріндегі және биологиялық әртүрлілікті

сақтаудағы топырақтың маңызын; - топырақтың жер бетінде аймақтық

таралу заңдылықтарын; топырақ түзуші процесске және топырақтың

қасиеттеріне экологиялық факторлардың әсерін.

Жасай алуы тиіс: антропогендік әсерге байланысты топырақтың

тозуының себептерін анықтау және оларды қалпына келтіру және

қорғау жолдарын әзірлеу.

Дағдылануы тиіс: топырақ ресурстарын тиімді пайдалану және қорғау

бойынша нақты міндеттерді шешу, экологиялық міндеттерді орындау.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық жағдай, топырақ ресурстарын

тиімді пайдалану және қорғау және олардың құнарлылығы

мәселелерінде.

Пәннің коды VK Geo 3210

Пәннің аталуы Геоэкология





Пререквизиттер Экологиялық биогеография

Постреквизиттер Экологиялық мониторинг. Экологиялық ресурстану.


мақсаты

Геоэкология, табиғи және табиғи-антропогендік геоожүйелер

принциптері туралы жүйелі білімді қалыптастыру.

21



Геоэкологияның теориялық және әдістемелік негіздері. Табиғаттың

экологиялық жағдайын ескере отырып, табиғи ресурстарды ұтымды

пайдаланудың негізгі принциптері. Табиғи-антропогендік геожүйенің

(пейзаждардың) кеңістіктік саралануының заңдылықтары және

экологиялық жағдайы .Экосфера, оның негізгі ерекшеліктері және

қоғаммен қарым-қатынасы. Экожүйені басқару механизмдерімен

процестері. Табиғи-техникалық жүйелер қызметінің геоэкологиялық

мәселелері. Геоэкологиялықмониторингәдістері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоршаған ортаның экологиялық факторларының

құрылымын; техногенездің экологиялық мәселелерін; геоожүйелерді

шаруашылық игерудің геоэкологиялық принциптерін.

Жасай алуы тиіс: геожүйенің бұзылған аясына адамның бейімделу

жағдайын анықтауды; геожүйеге антропогенездің әсер етуінің

экологиялық салдарын болжауды.

Дағдылануы тиіс: су, топырақ, минералды-шикізат және биологиялық

ресурстардың ластануының алдын алу бойынша іс-шараларды әзірлеу.

Құзырлы болуы тиіс: жалпы және ғаламдық геоэкология,табиғи

кешен компоненттерінің экологиялық жағдайы, олардың проблема-

лары мен шешу жолдары мәселелерінде.

Пәннің коды KV ВGЕ 3206

Пәннің аталуы Биогеохимия және экотоксикология




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Божбанов А.Ж.

Пререквизиттер Экологиялық химия. Биологиялық экология



мақсаты

Тірі ағзалар мен қоршаған орта арасында химиялық элементтердің

көшіқон және жаппай алмасу процестерін зерттеу.



Қоршаған табиғи ортаның химиялық құрамы: литосфера, атмосфера,

гидросфера, биосфера; эндогендік және экзогендік процестер;

химиялық заттар циклінің биогеохимиялық циклдары. Ластауыш-

тардың қоршаған ортаға мінезқұлқы, әсерлері және мониторингі.

Заттардың қоныс аударуының түрлері мен факторлары, геохимиялық

кедергілердің түрлері, химиялық элементтердің геохимиялық

классификациясы ландшафтардың қоныс аудару ерекшеліктеріне

сәйкес.

Күтілетін

нәтижелер


Білу керек: қоршаған ортаның жаһандық биотикалық реттеуінің

(айналымының) шарттары мен тетіктері; экотоксиканттардың

қоршаған ортаға және адамға өзара әрекеттесуінің заңдары мен

тетіктерін түсіндіру.

Жасай алуы тиіс: заттардың уыттылығын бағалау тұжырымдамалары

мен критерийлерін анықтау, соның ішінде адамға және қоршаған

ортаға экотоксиксанттардың экологиялық тәуекелін бағалау.

Дағдылануы тиіс: тірі жүйелерде улы заттардың зиянды әсерлерін

болдырмау және жою әдістерінің болуы; оқу және арнайы әдебиет

бойынша өзіндік жұмыс; жоспарлау және өзін-өзі реттеу, оның

нәтижелерін талдау; есептік және теориялық сипаттағы экологиялық

22

мәселелерді шешу; химиялық-экологиялық заттармен, құрылғы-

лармен жұмыс жасау.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған ортаны глобалды биотикалық реттеу

және токсикологиялық әсерлерге биологиялық бейімделу.

Пәннің коды KV PEB 3206

Пәннің аталуы Қоршаған ортаның әралуандылығы





Пререквизиттер Биологиялық экология. Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау (ҚОӘБ)



мақсаты

Өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер, морфофизиология-

лық ұйымдастыру, таксономия және туыстық байланыстарды,

географиялық бөлу иерархиялық жүйесінде таксономикалық

әртүрлілік туралы білім жүйесін қалыптастыру.



Өсімдіктер мен жануарлар Қазақстанның экономикалық пайдалы

түрлерінің негізгі тобы; өсімдіктер мен жануарлардың, әдістері,

мерзімдері мен түрлердің негізгі әдістерін бағалау және түгендеу

ресурстық топтар мен түрлердің негізгі әдістері ресурстық өсімдік

түрлерлі; орман, ауыл шаруашылығы, балық және аңшылық

шаруашылығы шеңберінде экономикалық пайдалы өсімдіктер мен

жануарларды түгендеп оңтайландырудың басты жолдары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: флора, фауна және микроорганизмдер әлемнің алуан

түрлілігін және оның құрылымын, эволюциясын, өмірлік циклы мен

жүйелілігін, өкілдердің таксономиялық негізгі заңдарын; қоршаған

ортаны, жануалар мен микроорганизмдер, олардың экологиялық

жүйелеріндері рөлін, сондай-ақ экономикалық мәнін.

Жасай алуы тиіс: өсімдіктің, жануарлардың және микроағзалардың

нақты сипатын анықтау; олардың морфологиялық және физиология-

лық сипаттамаларын көрсету мақсатында, оларға артық мінездеме

беруді.

Дағдылануы тиіс: өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер

түрлерін ажырату.

Құзырлы болуы тиіс: өсімдіктер, жануарлар және микроағзалардың

туралы әралуан білімін көрсету, экологиялық жүйелердегі олардың

рөлін талдау.

Пәннің коды KV UP 3207

Пәннің аталуы Өнер кәсіпті кағынды суларды тазарту әдістері




Курстың авторы Беркинбаева А.С.

Пререквизиттер Экологиялық химия. Биологиялық экология

Постреквизиттер Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық мониторингі.

Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық менеджменті


мақсаты

Ағынды суларды тазарту әдістері туралы білім жүйесін қалыптастыру,

елді мекендерді тиісті сапада сумен қамтамасыз ету

23



Қазақстан Республикасында табиғи және сарқынды суды тазарту

проблемалары, ағынды суларды тазартудың заманауи әдістерін жіктеу,

ағынды суларды тазартудың технологиялық схемалары олардың шығу

тегіне байланыстылығы. Табиғи және ағынды суларды өңдеу әдістері

мен схемалары; табиғи және сарқынды суды емдеу үшін негізгі сумен

жабдықтау және сумен қамтамасыз ету құрылыстарының түрлері мен

жобалары. Табиғи және сарқынды суларды тазарту үшін су және

дренаждық қондырғыларды есептеу негіздері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: Қазақстан Республикасында негізгі проблемалары табиғи

және ағынды суларды тазарту; табиғи және ағынды суларды әдістері

мен схемалары; табиғи және ағынды сулардың негізгі су кәріз

объектілерінің түрлері және конструкциялары; табиғи және ағынды

суларды сумен жабдықтау және су бұру нысандарын есептеу

негіздерін.

Жасай алуы тиіс: су процесін тазарту схемасын таңдау; табиғи және

ағынды суларды тазалау процесін және өңдеудің негізгі параметрлерін

анықтау;табиғи және ағынды суларды әдістерін таңдау.

Дағдылануы тиіс: сарқынды судың үлгісі алып, ластаушы заттардың

деңгейін есептеу.

Құзырлы болуы тиіс: ақпарат іздеу және заманауи білім беру

технологияларын негізінде физикалық және химиялық және ағынды

суларды биологиялық тазарту әдістері туралы жаңа білім алу.

Пәннің коды KV BOS 3207

Пәннің атауы Қоршаған ортаны бақылау жабдықтары және әдістері




Курстың авторы Алимкулова Ж.Д.

Пререквизит Экологиялық химия. Биологиялық экология

Постреквизит Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық мониторингі.


Пәнді оқытудың

мақсаты

Қоршаған ортаға (ҚО) экологиялық мониторинг жөніндегі негізгі

әдістері мен құралдары туралы білім жүйесін қалыптастыру.



Қоршаған ортаның (ҚО) экологиялық мәртебесін бақылаудың негізгі

әдістері мен құралдары. ҚО-ның құрамдас бөліктерінің үлгілерін

іріктеу және дайындау, тұрақты экологиялық жағдайды сақтау және

геожүйелердің экономикалық дамуының теріс салдарын болдырмау

үшін жүргізілетін шаралар. Техникалық жабдықтардың орналасуы

және ҚР-ның заңнамасында ҚО-ны бақылау рәсімін ұйымдастыру. ҚО-

ның жай-күйін аспаптық талдаудың негізгі физика-химиялық әдістері,

сынамалық әдістерге қойылатын жалпы талаптар.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: Қазақстан Республикасының Заңдарында ҚО бақылау

рәсімдерін техникалық жабдықтау мен ұйымдастыру. ҚО талдауда

жабдықтарды пайдаланып, физика-химиялық әдістер бойынша

сынамаларды іріктеу кезінде қойылатын жалпы талаптарды.

Жасай алуы тиіс: талдау әдістерін әр түрлі жүйелік компоненттерді

іріктеу кезінде экологиялық мониторинг операциялық мемлекет

24

нәтижелерін талдау, сақтық шараларын қабылдауға; құрылғылар ҚО

бақылауын жіктеу.

Дағдылануы тиіс: сынамаларды іріктеу және дайындау құралдары

мен әдістерін таңдау ҚО экологиялық жағдайын бақылау үшін

сынамаларды талдау.

Құзырлы болуы тиіс: химиялық, энергетикалық және мұнай-газ

салаларының техногендік әсерінен ҚО экологиялық жағдайын бақылау

үшін әдістер мен құралдардың білімін көрсетуге.

Пәннің коды KV NE 3209

Пәннің аталуы Экологиядағы нанотехнология




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Беркинбаева А.С.

Пререквизиттер Экологиялық химия. Экологиялық биогеография



мақсаты

Нанотехнология туралы ғылыми түсінік қалыптастыру және оны

экологияда практикалық қолдану перспективалары.



Қоршаған ортаны қорғау саласындағы нанотехнологияларды дамыту-

дың қазіргі заманғы тұжырымдамалары. Нанотехнологиялар, нано-

объектілердің түсініктері. Нанобөлшектерді өндіру әдістері,

наноматериалдарды қолдану мысалдары, нанотехнологияның келе-

шегі. Нанобөлшектермен қоршаған ортаның ластану проблемалары

және өнеркәсіптік қалалардың мегаполисінің ауа бассейнін жақсарту

жөніндегі шаралар.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: негізгі түсініктерді анықтау: наноаука, нанотехнология,

наноөлшектер, наноқұрылым; наноматериалдар, оларды анықтау

өлшемдері; нанохимия нысандары және олардың жіктелуі;

нанотехнологияларды қолдану және оларды өнеркәсіпте алудың

технологиялық тәсілдері; полимерлердің физикалық-химиялық

қасиеттерінің ерекшеліктері.

Жасай алуы тиіс: жалпы теориялық білімді нақты міндеттерге

қолдану, графикалық өңдеу және қажетті есептерді шығару, алынған

нәтижелерді өңдеу және талдау.

Дағдылануы тиіс: стандартты міндеттерді шешу, логикалық және

сыни ойлау, прогрессивті нанотехнологияларды тез меңгеру, заманауи

ақпараттық және білім беру технологиялары негізінде жаңа білім алу.

Құзырлы болуы тиіс: нанодисперсті материалдар технологиясы

саласындағы жетістіктер мен оларды экологияда практикалық қолдану.

Пәннің коды KV KGG 3209

Пәннің аталуы Компьютерлік геоэкологиялық графика




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы.

Пререквизиттер Экологиялық химия. Экологиялық биогеография


25


мақсаты

Экожүйелерді модельдеу және қолайлы математикалық моделін

құру үшін компьютерлік геоэкологиялық графиканың ассими-

ляциялық әдістерін талдау.



Компьютерлік геоэкологиялық графиканы құру негіздері; қоғам-

табиғат жүйесін модельдеу тәсілдері; экологиялық қоғамдастық пен

табиғат арасындағы қарым-қатынасты оңтайландыру мақсатында

қоршаған ортаның жай-күйін реттеудің мүмкіндіктері мен қағидалары.

Симуляцияланған «қоғам-табиғат» жүйелерін құру элементтері.

Адамзат қоғамының табиғатпен қарым-қатынасын оңтайландыру

мақсатында экологиялық қорларды анықтау және қоршаған ортаның

жағдайын реттеу мүмкіндіктері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: геоэкологиялық компьютерлік графиканың құрылыс

элементтері, «қоғам-табиғат» жүйесін модельдеу тәсілдері; қоғам мен

табиғаттың қарым-қатынасын оңтайландыру мақсатында экологиялық

резерв және нормативтік мүмкіндіктерінің принциптері.

Жасай алуы тиіс: компьютерлік геоэкологиялық графика элементте-

рін пайдалану; адам іс-әрекетінің теріс әсерін болдырмау мақсатында

шаралар қабылдау, табиғи жүйелердің модельдеу нәтижелерін

интерпретациялау.

Дағдылануы тиіс: табиғат пен қоғам арасындағы өзара іс-қимыл

математикалық модельдерді құру, компьютерлік графика элементтерін

қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: экологияда компьютерлік графика

бағдарламаларын пайдалану мүмкіндігін көрсету.

Пәннің коды VK EP 3211

Пәннің аталуы Табиғатты пайдаланудың экономикасы





Пререквизит Табиғатты пайдалануды басқару

Постреквизит Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық мониторингі.



мақсаты

Табиғат пайдаланудың тиімді жолдарын таңдау үшін табиғат қорғау

шараларының экономикалық тиімділігін анықтау, табиғат ресурстарын

бағалау, табиғат пайдалану тиімдерін, шығындарын, табиғатқа

келтірілетін зияндарды есептеу тәсілдерін үйрету, сондай-ақ табиғат

қорғау мен пайдаланудың экономикалық әдістерімен таныстыру.



Табиғи ресурстарды бағалаудың теориялық және практикалық

негіздері, табиғат ресурстарының ең маңызды түрлерін экономикалық

бағалау әдісі, қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тиімділігін

анықтау, экономика, қоршаған ортаға, қоғамға және олардың

салдарына келтірілген залалды бағалау әдістері. Өндірісті орналастыру

және табиғи нысандарды пайдалану кезінде қоршаған ортаның сапасын

қорғаудың экономикалық механизмдері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: экономиканың және қоғамның мәселелерін, негізгі

экологиялық көзқарастарды, адамның әсерінен қоршаған ортаны қайта

құрудың негізгі заңдарын түсіну; табиғи ресурстарды ұтымды

26

пайдалану тұрғысынан әлеуметтік-экономикалық мәселелерді

талдауәдістемесін, әдістерін және ерекшеліктерін көрсету;

Жасай алуы тиіс: экономиканың және қоғамның негізгі мәселелерінің

дағдыларын игеру, экономика мен халықты пәннің позициясынан

болжау; есептер мен есептерді шеше білу;

ғылыми конференцияларға қатысуға, талқылауға, өзіңіздің зерттеу

нәтижелеріңізді және материалдарыңызды ұсынуға.

Дағдылануы тиіс: қазіргі заманғы қоғам мен табиғаттың өзара

әрекеттесуін зерттеу, синтездеу, талдау және жиынтық ақпаратты

ұсыну; табиғи ресурстарды пайдаланудың әртүрлі нысандарын сандық

және сапалық бағалау әдістерін меңгеру, қоршаған ортаны қорғау

шараларының тиімділігін бағалау және табиғи орта сапасын қорғау.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған ортаны қорғауға арналған нарықтық

құралдарды пайдалана отырып табиғат пайдалану әдістерін,

қолданбалы табиғат басқарудың теориялық және қолданбалы, құрал

компоненттерін маңыздылығын түсінуге қабілетті болу.

Пәннің коды KV RE 3210

Пәннің аталуы Радиациялық экология




Курстың авторы Калимолдина Л.М.

Пререквизиттер Биогеохимия және экотоксикология




мақсаты

Коммуникативтік қабілеттерін қалыптастыру, ойлау қабілетін дағды-

лау, радиациялық қауіпсіздік туралы теориялық және практикалық

білім алу, иондық сәулелену құралдарымен қауіпсіз жұмыс жасау,

дозиметриясын қадағалау.



Дозиметрия және радиоэкология негіздері. Теориялық және

тәжірибелік білім негізінде радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз

етудің негізгі принциптері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының

заңнамасы және иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс жасайтын

негізгі құжаттар негізінде жүзеге асыру. Ядролық энергетика және

оның экологиялық проблемалары. Радиоактивті қалдықтарды көмудің

тәсілдері мен әдістері және оларды көму. Радиацияның адам ағзасына

әсері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: дозиметрия, радиоэкология және радиобиология негізгі

ұғымдарды үздіксіз өзін жетілдіру және кәсіби ақауларды шешу

мақсатында; теориялық және практикалық білімде радиация

қауіпсіздіктерінің басты шаралары, сонымен қатар ҚР заңнамасына

сүйенетін басты құжаттар, иондаушы сәуле шығару көздерімен

жұмысты реттейді.

Жасай алуы тиіс: мәселелерді шешу үшін радиоэкология,

радиобиология дозасын анықтау, кәсіби мәселелерді шешу және

үздіксіз өзін жетілдіру, мәселелерді кәсіби түрде анықтау үшін.

Дағдылануы тиіс: радиоактивті заттар мен иондаушы сәуле шығару

көздерін пайдалану, кәсіпорындарында дозиметрлік бақылауды

ұйымдастыру, радиациялық қауіпсіздігін қамта-масыз ету мақсатында.

27

Құзырлы болуы тиіс: қазіргі заманғы өлшеу құралдары пайдалануға

қатысты, иондаушы сәуле көздерін жазу және жұмыс рұқсат етілген

дозасы анықтауға мүмкіндік береді.

Пәннің коды KV TPO 3210

Пәннің аталуы Қалдықтарды қайта өндеу технологиясы





Пререквизиттер Биогеохимия және экотоксикология




мақсаты

Залалсыздандыру мәселелері бойынша практикалық дағдыларды

қалыптастыру, өндірістің өндіріс және қайта өңдеу жұмыстарын

жүргізу және практикалық міндеттерді шешу.

Курстың

қысқаша


Қалдықтардың жіктелуі және сипаттамасы. Өндіріс және тұтыну

қалдықтарын кәдеге жарату, қалпына келтіру және кәдеге жаратудың

ғылыми және қолданбалы аспектілері. Қалдықтарды өңдеудің жалпы

принциптері мен әдістері. Қалдықтарды басқарудағы биотехноло-

гияның рөлі; қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ), қалдықтарды

өңдеу әдістерін; ауыл шаруашылық қалдықтары және т.б.). Аймақтық

өндірістік кешендерді (ТҚК) және техногенді ресурстық циклдерді

(ӘКК) қалыптастыру.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қалдықтарды жіктеу және сипаттау; өндірістік және тұтыну

қалдықтарын кәдеге жарату, қалпына келтіру және өңдеудің ғылыми

және қолданбалы аспектілері; өндірістік қалдықтарды өңдеудің жалпы

принциптері мен әдістері; қалдықтарды басқарудағы биотехнология-

лардың рөлі; қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ), автокөлік

қалдықтарын өңдеу әдістерін; ауыл шаруашылығы қалдықтары және

т.б; аумақтық өндірістік кешендерді (АӨК) және техногендік

ресурстық циклдерді (ТРЦ) қалыптастыру арқылы табиғи ресурстарды

пайдаланудың аумақтық тәсіліне бағдарлау принциптері.

Жасай алуы тиіс: өндірістік және тұтыну қалдықтарын кәдеге жарату,

рекуперация және қайта өңдеу саласында нақты практикалық

мәселелерді шешуде алынған білімді қолдана білу.

Дағдылануы тиіс: түрлі салаларда және адамның экономикалық

қызметінде қалдықтарды пайдалану мен пайдалануды ынталанды-

ратын тәуелсіз шешім қабылдау.

Құзырлы болуы тиіс: әр түрлі салаларда өндіріс және тұтыну

қалдықтарын қайта өңдеу, қайта қалпына келтіру және өңдеу

мәселелерінде.

Пәннің коды KV SSOOOS 3211

Пәннің аталуы Қоршаған ортаны қорғау саласын стандарттау және





Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Божбанов А.Ж.

28

Пререквизиттер Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау (ҚОӘБ)


Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық менеджменті.


мақсаты

Қоршаған ортаны стандарттау және сертификаттау теориялық

негіздерін қоршаған ортаны қорғау туралы білімді




Қоғамның тұрақты дамуының факторы ретінде экологиялық стандарт-

тар. Қоршаған орта сапасының нормативтерi. Атмосфералық ауаның

стандарттау. Су объектілерінің, топырақтың сапасы стандарттары.

Экожүйе сапа стандарттарына (ПДВВ, ПДЭН). Флора мен фаунаның

қатысты қоршаған ортаны басқару стандарттау. Қоршаған ортаға

әсерін (ШРШ, ШРТ, қашықтан басқару) стандарттары. экологиялық

менеджмент стандарттары. Экологиялық таңбалау. «Жасыл құрылыс»

стандарттары. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы негіздері

сертификаттау.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау мен

сертификаттау бойынша негізгі нормативтік және процедуралық

құжаттарды.

Жасай алуы тиіс: токсикологиялық параметрлер үшін токсиканттар

мазмұнының барынша рұқсат етілген лимиттермен есептеуді; сапалы

нысандар мен қоршаған орта сапасы нормативтерiнiң сақталуын

бағалау, кәсіпорында экологиялық менеджмент жүйесін енгізу

артықшылықтарын талдау.

Дағдылануы тиіс: ауаның сапасы, су қоймалары, азық-түлік

топырақтың параметрлерін бағалау үшін қазіргі заманғы әдістерін

меңгеру; операциялық нысандардың әдістерін жүзеге асыру үшін сапа

стандарттарын қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: ақпараттық-трансляциялық зерттеулер мен

қазіргі заманғы білім беру технологияларын негізінде қоршаған

ортаны қорғау саласындағы стандарттау мен сертификаттау туралы

жаңа білім алу жүргізу.

Пәннің коды KV EIKOS 3211

Пәннің аталуы Экологиялық инспекция және қоршаған ортаны бақылау




Курстың авторы Алимкулова Ж.Д.

Пререквизиттер Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау (ҚОӘБ)


Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық менеджменті.


мақсаты

Атмосфералық ауаның, жер үстi суларының және топырақтардың

мемлекеттiк (өнеркәсiптiк және қоғамдық) сапасын бақылау тұжырым-

дамасын, инспекциялар жүргiзу және кiнәлiлердi сот төрелiгiн

қамтамасыз ету тәртiбi.



Атмосфералық ауаның, жер үстi суларының және топырақтың

мемлекеттiк (өнеркәсiптiк және қоғамдық) сапасын бақылау жүйесi,

инспекция жұмыстарынжүргізу және жауапты адамдарды жауапқа

тарту тәртiбi. Мемлекеттік реттеу және қоршаған ортаны қорғау және

қоршаған ортаны қорғауды бақылау. Қоршаған ортаны ластауға

29

экологиялық жауапкершілік. Табиғатты пайдалану және табиғи

ресурстарды пайдалануды жақсарту саласындағы стандарттар жүйесі.

Қоршаған ортаның ластануын технологиялық бақылауды жүзеге асыру

шаралары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: табиғат қорғауға арналған заңнамалық актілер (заңдар,

қаулылар, кодтар); үкіметтің қаулылары мен өкімдерін, қоршаған

ортаны қорғау жөніндегі қызметті мемлекеттік бақылау жөніндегі

нұсқаулықтарды және нормативтік құқықтық актілерді; табиғат қорғау

және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саласындағы мемлекеттік

бақылау және инспекциялық қызмет жүйесінің негізі болып табылады.

Жасай алуы тиіс: әртүрлі ұйымдардың экологиялық қызметін

мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру; табиғат қорғау инспекторының

құзыретіне жататын қажетті шараларды қолдану.

Дағдылануы тиіс: рұқсатты, хаттаманы, қаулыны және табиғат қорғау

саласындағы актілерді тіркеу кезінде; өсімдіктерді қорғау өнімдерін,

минералды тыңайтқыштарды және басқа да химиялық, биологиялық

заттарды, сондай-ақ өнеркәсіптік, тұрмыстық және басқа да

қалдықтарды қолдану, сақтау, тасымалдау, зарарсыздандыру және

көмудің белгіленген нормалары мен ережелерін сақтауға арналған

материалдарды дайындау кезінде.

Құзырлы болуы тиіс: мемлекеттiк есепке сәйкес табиғи ресурстарды

қорғау және пайдалану туралы ақпаратты жүйелеу және жинақтау

мәселелерi бойынша.

Пәннің коды KV MME 3212

Пәннің аталуы Экологиядағы математикалық үлгілер (модельдер)





Пререквизиттер Табиғатты пайдалануды басқару

Постреквизиттер Экологиялық моделдеу


мақсаты

Оқып үйренушілерге теориялық және тәжірибелік сабақтар арқылы

биологиялық құбылыстардың негізіне жататын өзара әсерлердің негізгі

табиғаты және материя қозғалысының заңдылығы туралы түсінік беру.



Экологиядағы модельдеу негіздері. Экожүйені модельдеу негіздері.

Үлгілік экожүйелер модельдеу объектісі ретінде. Геоситуациялық тәсіл

және экологиялық жағдайды модельдеу. Статистикалық математика-

лық модельдер. Жүйені имитациялау және талдау үшін қолайлы

математикалық модельдеу түрлері. Нақты химиялық, биологиялық

және экологиялық жүйелердің математикалық модельдері болып

табылатын динамикалық жүйелерді сапалы зерттеу әдістері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: студенттер курс соңында өздеріне жағдай жасайтын

білімділікті, іскерлікті және білгерлікті игеруі тиіс.

Жасай алуы тиіс: вариациялы-статистикалық, корреляциялық,

регрессиялық және дисперсиялық талдауларды қолдану жолы-мен

экологиялық принциптердің дамуын зерттеу .

Дағдылануы тиіс: экологиялық тепе-теңдікті сақтау және қоршаған

ортаның экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету

30

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық шарттардың шешімін табу үшін

алынған білімдерді қолдануға .

Пәннің коды KV IE 3212

Пәннің аталуы Инженерлік экология




Курстың авторы Беркинбаева А.С.


Постреквизиттер Экологиялық моделдеу


мақсаты

Қоршаған ортаға кәсіпорын өндірісінің әсері туралы және ресурс

үнемдейтін және аз қалдықты технология концепциялары туралы

жүйелі білімді қалыптастыру.



Табиғатқа келтірілген зиян дәрежесін бағалауға негізделген салалық

инженерлік экологияның рөлі. Биосфераның объектілерін және табиғи

теңгерімнің объектілерін өздігінен реттеу механизмдерін сақтай

отырып, оның жұмыс істеуін қамтамасыз ететін өндірісті басқару

әдістерін және нысандарын құру. Қоршаған ортаны қорғаудың

техникалық құралдарын әзірлеу және жетілдіру. Қоғамдағы байлықты

жинақтауға көмектесетін экологиялық таза және аз қалдықты

технологияларды дамыту.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоршаған ортаға өнеркәсіптік өндірістің әсер етуі және

денсаулық сақтау; ластанудан қоршаған ортаны қорғау-дың инже-

нерлік әдістері; аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар мен

тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін жаңа технологияларды

дамытудың басым жолдарының тұжырым-дамасы; экологиялық

сауаттылықты және экологиялық дүние-танымды қалыптастыруды

арттыру.

Жасай алуы тиіс: түрлі қоршаған ортаға өнеркәсіптік өндірістің

филиалдары мен компоненттерінің адам денсаулығына әсерін

сипаттау; ластануының экологиялық салдарын бағалау;

кәсіпорындарындың түрлі салаларының өндірістік ерекшелігін ескере

отырып, қоршаған ортаны қорғау бойынша ұсыныстар әзірлеу;

қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық құралдарды таңдау,

ұсыну және қолдау; мерзімді жоспарлар мен жобаларға сәйкес

айырмашылықты экологиялық бақылау; антропогендiк әсер ету

тұрғысынан қоршаған ортаның жай-күйін бағалау және осы әсерін

жақсарту жөніндегі шараларды ұсыну.

Дағдылануы тиіс: нормативтік-техникалық құжаттармен жұмыс

жасау; антропогендiк әсер ету нәтижесін талдау және орта

компоненттерінің өзгерістерін бағалау.

Құзырлы болуы тиіс: өндірістік нысандардағы экологиялық

қауiпсiздiкпен мониторингті назарға алып, қоршаған ортаны қорғау

шараларын ескере отырып, қазіргі заманғы ауыл шаруа-шылығы

өндірісінің талаптарын орындау, білімді маман қалыптастыруды

қамтамасыз ету жөніндегі шараларды әзірлеу.

Пәннің коды VK EM 3301

Пәннің аталуы Экологиялық мониторинг

31





Пререквизиттер Қоршаған ортаға әсерлерді бағалау

Постреквизиттер Өндірістік кәсіпорындардың экологиялық мониторингі

Өндірістік кәсіпорындардың экологиялық менеджменті


мақсаты

Экологиялық мониторинг кіші жүйелерінің қызмет ету түрлері,

типтері, құрылымы және режимдері туралы жүйелі білімді




Жалпы әдістемелік нұсқаулар, негізгі проблемалар, қоршаған ортаны

бақылау бағдарламалары, мониторингтің түрлері мен түрлері,

техникалық жүйелер, мониторингтің ішкі жүйелерінің құрылымы мен

жұмыс режимі; табиғат қорғауды ұйымдастырудың ішкі және сыртқы

жүйелерінің артықшылықтары мен кемшіліктері; географиялық ақпа-

раттық жүйелер экологиялық ақпараттық жүйелердің картографиялық

негізі, ұйымның принциптері, ГАЖ негізгі функциялары мен

құрылымы, деректерді ұсыну және стандарттау жолдары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: экологиялық мониторингтің мәнін, ерекшелігін және

қасиеттерін, әртүрлі иерархиялық деңгейлердің мониторингін

ұйымдастыру ерекшеліктерін, экологиялық деректерді жинау тәсілдері

мен құралдарын, геожүйелерді кешенді бағалау үшін экологиялық

ақпаратты жинауды ұйымдастыру әдіснамасын, экологиялық

ақпараттың мәнін, ерекшелігін және қасиеттерін, деректерді кеңістіктік

оқшаулау тәсілдерін.

Жасай алуы тиіс: экологиялық ақпарат және ГАЖ-технологиялар

негізінде мониторингтің әртүрлі түрлері мен түрлерін жүргізу; аумақты

кешенді экологиялық бағалау үшін атмосфераның жер қабатының,

Топырақтың және су ортасының сапасы бойынша қоршаған орта

мониторингінің әдістері мен құралдарын пайдалану.

Дағдылануы тиіс: режимдік мониторингтік бақылау бойынша

экологиялық ақпараттың деректер қорын енгізу және ұйымдастыру,

геожүйелік мониторинг станцияларының бақылау деректерін өңдеу

және тіркеу, картографиялық ақпаратты енгізу, картографиялық

бейнелерді автоматты құру;

Құзырлы болуы тиіс: жалпы әдіснамалық ережелерді, негізгі

проблемаларды және экологиялық мониторинг бағдарламаларын білуді

көрсету.

Пәннің коды KV EMonPP 4301

Пәннің аталуы Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық мониторингі




Курстың авторы Султангазиева Г.С.,Джакупова И.Б.

Пререквизиттер Экологиялық мониторинг

Постреквизиттер Экологиялық маркетинг


мақсаты

Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық мониторингі

негіздерін үйрену және алынған ақпаратты түсіндіру.

32



Жалпы әдістемелік нұсқаулар, өнеркәсіптік кәсіпорындардың

экологиялық мониторингінің негізгі мәселелері мен бағдарламалары.

Мониторингтің түрлері, техникалық жүйелер, мониторинг кiшi жүйе-

лерiнiң құрылымы мен жұмыс режимi. Өндірістік кәсіпорындардың

жай-күйіне мониторинг жүргізуді ұйымдастыру үшін ішкі және сыртқы

жүйелердің артықшылықтары мен кемшіліктері, қоршаған ортаға

антропогендік әсерді мониторингілеу туралы деректерді ұсыну және

стандарттау тәсілдері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: өнеркәсіптік кәсіпорындардың экологиялық монито-

рингінің қасиеттері, мәні және ерекшелігі, түрлі иерархиялық

деңгейдегі ұйымдардың мониторинг ерекшелігі, экологиялық

деректерді жинау құралы және әдістері, өнеркәсіптік кәсіпорын-

дардың кешенді бағалау үшін экологиялық ақпараттарды жинау-ды

ұйымдастыру әдістемесі, экологиялық ақпараттар мәні, ерек-шелігі мен

қасиеттері, кеңістіктік деректерді оқшаулау.

Жасай алуы тиіс: өнеркәсіптік кәсіпорындардың әр түрлі мониторинг

типтері мен түрлерін ұйымдастыру үшін қажетті және экологиялық

ақпараттардың негізінде шешім қабылдайтын міндеттемелер

шеңберінде бағдарлану.

Дағдылануы тиіс: өнеркәсіптік кәсіпорындардың мониторингтік

бақылау режимі туралы экологиялық ақпараттардың деректер базасын

енгізу және ұйымдастыру, экологиялық мониторингтік бақылау

нәтижелерін өңдеу және тіркеу, картографиялық ақпараттарды енгізу,

автоматты картографиялық бейнелердің түзілуі.

Құзырлы болуы тиіс: ортақ әдістемелік ережелер сұрақтарында,

өнеркәсіптік кәсіпорындардың экологиялық мониторингісінің басты

бағдарламалары мен мәселелерінде.

Пәннің коды KV EMenPP 4301

Пәннің аталуы Индустриялық кәсіпорындардың экологиялық менеджменті




Курстың авторы Султангазиева Г.С., Молдагазыева Ж.Ы.

Пререквизиттер Экологиялық мониторинг



мақсаты

Өнеркәсіптік кәсіпорындарының экологиялық менеджмент негіздері

және оның функциялары, принциптері, әдістері мен құрылымдарын

меңгеру.



Экологиялық саясатты, мақсаттар мен міндеттерді іске асыру мен

жетілдірудің қол жеткізілген нәтижелерін бағалауға, іске асыруға,

бағалауға, ұйымдық құрылымды, жоспарлау қызметін, жауапкер-

шілікті бөлуді, практикалық жұмысты, сондай-ақ рәсімдеу, процестерді

және ресурстарды қоса алғанда, экономикалық субъект ретінде

экологиялық менеджменттің негізгі ұғымдары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: өнеркәсіптік кәсіпорындарының экологиялық менеджмент

саласындағы халықаралық және қазақстандық заңнамалық шарала-

рының бақылау қызмет негіздері, экологиялық менеджмент жүйелері

бойынша ISO 14001 сандарттың негізгі талаптары; экологиялық

33

менеджмент объектісі ретінде технологиялық процестерді және

өндірістерді модельдеу әдістері; өнеркәсіп орындарының экологиялық

менеджмент жүйесін құру бойынша жұмысты жоспарлау және

ұйымдастыру.

Жасай алуы тиіс: экологиялық саясат және өнеркәсіптік кәсіпорын-

дардың экологиялық мақсаттарын тұжырымдау; кәсіпорындарда

бастапқы экологиялық жағдайды (бастапқы экологиялық бағалау)

талдау; экологиялық менеджмент саласындағы кәсіпорындардың

тиімділігін бағалау үшін көрсеткіштер әзірлеу; кешенді экологиялық

міндеттерді негіздеу.

Дағдылануы тиіс: экологиялық менеджмент жүйесіндегі кәсіпорын-

дардың практикалық қызметінің бағдарламаларын және жоспарын

жасауға.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық менеджмент саласындағы

кәсіпорындардың қызметіне тиімділігін бағалау үшін көрсеткіштерінің

сұрақтарын әзірлеу.

Пәннің коды KV PE 4302

Пәннің аталуы Өндірістік экология




Курстың авторы Дарибаев Ж.Е., Ахметова С.О.

Пререквизиттер Табиғатты пайдалануды басқару. Табиғатты пайдалану экономикасы



мақсаты

Өнеркәсіптік ластану көздері мен тірі ағзалардың олардың әсер білім

жүйесін қалыптастыру.



Адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынасты қалыптастырудың

негізгі кезеңдері; материалдық тауарлар өндірісі мен табиғи

жүйелердің дамуын реттейтін заңдардың құбылыстары мен оларды

пайдалану ерекшеліктері арасындағы қайшылықтар. Экономикалық

қызметтің қоршаған ортамен өзара әрекеттесуі және экожүйелердің

табиғи жағдайындағы өзгерістер, табиғи ресурстарды ұтымды

пайдалану және қорғау қажеттілігі.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қоғам мен табиғат арасындағы өзара іс-қимыл негізгі

кезеңдері; жіктеу ластаушы заттар өнеркәсіптік өсімдіктер мен

биосфераның әр түрлі компоненттері олардың әсері, әсер ету

механизмі және тірі ағзалардың улы өнеркәсіптік ластаушы заттардың

әсері; құқықтық, экологиялық стандарттар; қоршаған ортаға қолда-

ныстағы объектілерді теріс әсерін азайту жолдары мен құралдары.

Жасай алуы тиіс: уытты өнеркәсіптік шығарындыларының көздерін

анықтауға; өнеркәсіп кәсіпорындарының технология-лық процестің

экологияландыруға жүзеге асыруға; экологиялық мониторинг

жүргізуге.

Дағдылануы тиіс: анықтау үшін, әр түрлі өнеркәсіптік шығарын-

дылар туындаған биосфера компоненттерін тозу себептері мен

салдарын болдырмау.

Құзырлы болуы тиіс: ластаушы заттардың жіктеуі және

биосфераның әр түрлі компоненттері және олардың әсері, ықпалы

34

механизмі және тірі ағзалардың улы өнеркәсіптік ластаушы заттардың

әсерлерінен білімін көрсете білу.

Пәннің коды KV ER 4302

Пәннің аталуы Экологиялық ресурстану




Курстың авторы Дарибаев Ж.Е., Молдагазыева Ж.Ы.




мақсаты

Табиғатты тиімді пайдалану, ресурс үнемдеу және ресурс өндіру

негіздері туралы жүйелі білімді қалыптастыру.



Экологиялық ресурстарды оқу табиғи ресурстардың жекелеген

түрлерінің және олардың кешендерінің орналасуын және құрылымын,

оларды қорғау, көбею, экономикалық бағалау, ұтымды пайдалану және

ресурстық қамтамасыз ету мәселелерін зерттеу. Ресурстарды сақтау

және экономиканың түрлі салаларында ресурстарды молайту. Басқару

жүйесіне және қоршаған ортаны қорғауға қойылатын талаптар.

Ресурстарды өндіру технологиялары және ресурстарды сақтау

стратегиясы.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: табиғи ресурстардың қазіргі заманғы тұтыну деңгейіне және

экологиялық салдарды ескере отырып тиімді пайдалануға сәйкестігін

бағалау стратегиясы және тактикасының негізгі ережелерін.

Жасай алуы тиіс: экологиялық-экономикалық жүйелердің даму

тенденцияларын талдау, ресурстармен қамтамасыз ету және ресурсты

тұтыну жүйелеріндегі өзгерістерді жоспарлау, экологиялық жүйелер-

дің қалыпты жұмыс істеуін және сақталуын ескере отырып, табиғи

ресурстарды пайдалану мәселелерінде басқару шешімдерін қабылдау.

Дағдылануы тиіс: табиғи ресурстарды пайдалану, сақтау және

қалпына келтіру мәселелерінің себептері мен экологиялық

салдарларын талдау.

Құзырлы болуы тиіс: табиғатты тиімді пайдаланудың, экологиялық

ресурсты сақтау мен ресурсты қайта өңдеудің негізгі ережелерін білуді

көрсету.

Пәннің коды KV ЕМod 4303

Пәннің аталуы Экологиялық моделдеу


Курс, семсетр 4, 7


Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Бенсман В.А.

Пререквизиттер Табиғатты пайдалануды басқару.

Экологиядағы математикалық үлгілер (модельдер)



мақсаты

Білімалушы теориялық және тәжірибелік сабақтар арқылы биология-

лық құбылыстардың негізгі табиғатын және материя қозғалысының

заңдылығы туралы түсінік беру болып табылады.



Табиғи ортаны модельдеудің әдістемелік негізі. Геоэкожүйені

модельдеу принциптері. Қарапайым жүйелердің динамикалық

35

үлгілерін енгізу әдістері. Қоршаған ортаның ластануын экологиялық

бақылауда қолданылатын математикалық әдістер және ақпараттық

технологиялар. Моносистемалардың өзара байланысты компоненттері

ауаның, судың, топырақтың, өсімдіктердің және жануарлар дүниесі

болып табылатындағы. Геосистемалық компоненттердің өзара

әрекетету моделі. Экологиялық модельдеу мәселелері және аралас

салалар.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: студенттер курс соңында өздеріне жағдай жасайтын

білімділікті, іскерлікті және білгерлікті игеруі тиіс.

Жасай алуы тиіс: вариациялы-статистикалық, корреляциялық, регрес-

сиялық және дисперсиялық талдауларды қолдану жолымен экология-

лық принциптердің дамуын зерттеу барысында математика заңдарын

пайдалануға мүмкіндік береді.

Дағдылануы тиіс: экологиялық тепе-теңдікті сақтау және қоршаған

ортаның экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Құзырлы болуы тиіс: эколгиялық шарттардың шешімін табу үшін

алған білімдерін қолдануға.

Пәннің коды TK EZh 4303

Пәннің аталуы Экологиялық жобалау




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Бенсман В.А.

Пререквизиттер Табиғатты пайдалануды басқару.

Экологиядағы математикалық үлгілер (модельдер)



мақсаты

Экологиялық жобалау-қоршаған ортаны қорғау заңнамасының

талаптарын қанағаттандыру үшін экологиялық дамыту және үйлестіру

жөніндегі жұмыстар деңгейінде нормативтік бөлімдерін қолданады.



Экологиялық жобалаудың әдістемелік ережелері мен принциптері, қоршаған орта

сапасының стандарттары, рұқсат етілген әсер ету, табиғи ресурстарды пайдалану,

санитарлық нормалау, қорғау аймағы, экологиялық жобалаудағы инженерлік-

экологиялық зерттеулер. Қалалық жобаларды экологиялық негіздеу үшін инженерлік

және экологиялық зерттеулер, инженерлік және экологиялық зерттеулер

бағдарламасы. Технологияларды және жаңа материалдарды экологиялық негіздеу,

өндірістік объектілерді сертификаттау.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: табиғат қорғауды жобалау элементтері арасындағы қарым-

қатынас, бағалау негізгі қоршаған ортаға әсерін және қоршаған ортаға

әсерді бағалау; экологиялық жобалау негізгі әдістерінің мазмұны.

Жасай алуы тиіс: жобалық құжаттамада қоршаған ортада маңызды

экологиялық түрлерін анықтау; экономикалық қызмет-тің түрлі

объектілер үшін қоршаған ортаға жобалау орындау.

Дағдылануы тиіс: экологиялық жобалау және экологиялық негізгі

әдістері жобалық құжаттаманы сараптау.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған ортаны қорғауда жобалық- бағалау

құжаттарды әзірлеу дағдылануы.

Пәннің коды KV UrE 4304

36

Пәннің аталуы Урбоэкология





Пререквизиттер Табиғатты пайдалану экономикасы



мақсаты

Қалалық инфрақұрылымның ерекшеліктері туралы жалпы түсінік және

табиғи ортаның экологиялық жағдайына әсері.



Қалалық дамудың жалпы заңдылығы, географиялық талдау және

қалалардың экологиялық мәселерін зерттеу мен олардыңкөріністерінің

еркшеліктері. Қалалық қоршаған ортаның құрамдас бөліктеріндегі

антропогендік өзгерістер. Қалалардың тұрақты дамуы және

экологиялық балансы. Қалалық экологиялық жоспарлау және басқару.

Қалалық жерлердегі табиғи және техногенді процестердің өзара

әрекеттесуінің ерекшеліктері және олардың салдары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: қала экологиясының теориялық негіздері мен концепция-

сын; қала аймақтары бойынша урбоэкологиялық зерттеу әдістерін:

өнеркәсіптік, іскерлік орталық, рекреациялық (саябақтар, скверлер,

орман парктері), селитебті және т.б.; қоршаған ортаны ластанудан

қорғау және қорғау шараларын.

Жасай алуы тиіс: урбоэкологиялық зерттеулер жүргізу үшін

әдістемелер мен техникалық құралдарды қолдану; антропогендік

экологиялық процестерді және оларды реттеудің мүмкін жолдарын

талдау.

Дағдылануы тиіс: қалалар жағдайының санитарлық-гигиеналық

нормаларын және табиғат пен қоғамның тұрақты даму басымдықтарын

талдау.

Құзырлы болуы тиіс: қалалардың экологиялық қауіпсіздігін

қамтамасыз ету және экожүйелердің тұрақты дамуы мәселелерінде.

Пәннің коды KV ЕВ AРК 4304

Пәннің аталуы АӨК экобизнес





Пререквизиттер Табиғатты пайдалану экономикасы



мақсаты

Қазіргі заманғы тұжырымдамалар, орнықты даму стратегиясы

бойынша АӨК экобизнес тиімділігін бағалау туралы жалпы

түсініктерді қалыптастыру.



Агробизнес: тұжырымдамасы, маңызы, негізгі түрлері және

ұйымдастыру формасы. АӨК өндірісінің қызметін кәсіпкерлік ресурс-

тық қамтамасыз ету. Агробизнес жүйесін жоспарлау. Аграрлық

сауданы маркетингтік зерттеу ерекшеліктері. Агробизнесіндегі

тәуекелдер. Агроөнеркәсіптік кешенде қаржыландыру. Лизинг және

факторинг. Агробизнес қызмет көрсету ұйымы. Іскерлік операция-

ларды ұйымдастыру. АӨК субъектілерінің жауапкершілігі. Кәсіпкер-

ліктің мәдениеті мен этикасы.

37

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: экологиялық бизнестің қазіргі мәселелері мен перспекти-

валарын; АӨК саласындағы кәсіпкерлік қызметті ресурстық

қамтамасыз етуді; аграрлық нарықтың маркетингтік зерттеулерінің

ерекшеліктерін; экобизнес жағдайында қоршаған ортаны қорғаудың

жаңа тәсілдерін.

Жасай алуы тиіс: табиғи ортаның экологиялық жағдайын бағалауды;

БиоСфера мен адамның қазіргі жай-күйінің мәселелерін зерттеуді;

қоршаған ортаға және экобизнеске түрлі қызмет түрлерінің әсерін

бағалауды жүргізуді.

Дағдылануы тиіс: АӨК-де бизнестің тиімді жүйесін ұйымдастыру

және басымдықты, нақты міндеттерді қою;экологиялық қызмет және

бизнес нарығында кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде

экологиялық ойлау.

Құзырлы болуы тиіс: қазіргі концепциялар, тұрақты даму

стратегиясы және АӨК экобизнес тиімділігін бағалау мәселелерінде.

Пәннің коды KV ENor 4305

Пәннің аталуы Экологиялық нормалау




Курстың авторы Джакупова И.Б., Божбанов А.Ж.

Пререквизиттер Қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау және сертификаттау



мақсаты

Экологиялық нормалау туралы жүйелі білімді, қоршаған ортаны қорғау

және сапасы бойынша нормативтік құжаттарды қалыптастыру.



Антропогендік әсердің табиғи-техникалық және табиғи-шаруашылық

жүйелерге әртүрлі иерархиялық деңгейдегі әсері. Табиғи ресурстарды

тиімді пайдалану тәсілдері және қорғау, тұрақты экологиялық

жағдайды сақтау және геожүйелердің экономикалық дамуының

жағымсыз салдарларын болдырмау жолдары. Экологиялық реттеумен

сараптаманың тұжырым дамалық негіздері, қоршаған ортаны реттеудің

негізгі механизмдері мен бағыттары, қоршаған ортаға әсерді

бағалаудың рәсімдеу негіздері.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: экологиялық нормалаудың жалпы ережелерін: тұжырым-

дамалық негіздерін, механизмдері мен құрылымын; экологиялық

нормалаудың негізгі бағыттарын дамыту мәселелерін.

Жасай алуы тиіс: экологиялық нормалаудың нормативтік-құқықтық

қамтамасыз етуін бағдарлауы, қоршаған орта компоненттерінің сапа

көрсеткіштерін нормалаудың тәсілдерін таңдау, әртүрлі заттарға және

жалпы экожүйеге шекті рұқсат етілген жүктемелерді анықтау әдістерін

қолдану.

Дағдылануы тиіс: экожүйеге шекті рұқсат етілген әсер ету үшін

нормалау механизмдерін пайдалану.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық нормалау және табиғи-

шаруашылық жүйелердің сапасын бағалау мәселелерінде.

Пәннің коды KV OKOS 4305

Пәннің аталуы Қоршаған ортаның сапасын бағалау

38




Курстың авторы Джакупова И.Б., Молдагазыева Ж.Ы.

Пререквизиттер Қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау және сертификаттау



мақсаты

Қоршаған орта сапасының экологиялық мониторингі және оның

компоненттерінің жалпы түсініктерін қалыптастыру.



Қоршаған ортаны тұрақсызданудың қарқындылығына әсер ететін

табиғи және антропогендік факторлар. Экологиялық мәселелер мен

проблемаларды шешу бойынша экономикалық және әкімшілік

шаралар. Экологиялық дүниетаным және қоғамның әлеуметтік

мәселелерін шешудегі әлеуметтік қызметі. Қоршаған орта сапасын

бақылау тиімділігін талдау және бағалау. Қоршаған ортаны қорғау

саласындағы мемлекеттік қолдау және инфрақұрылым.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: табиғи орта мен оның жекелеген бөлімшелерінің

мониторингінің мақсаты мен жіктелуін; бақылау және жердегі қамта-

масыз ету әдістерін; қоршаған орта мониторингіндегі аналитикалық

және синтетикалық бағыттарды.

Жасай алуы тиіс: табиғи және антропогендік экологиялық

процестерді және оларды реттеудің мүмкін жолдарын анықтау және

талдау.

Дағдылануы тиіс:далалық және эксперименттік экологиялық

зерттеулер жүргізу және антропогендік қызметтің қоршаған ортаға

әсерін бағалау.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған орта компоненттерінің сапасын

кешенді экологиялық-экономикалық бағалау, экологиялық қауіпсіздік

және экологиялық жүйелердің тұрақты дамуы мәселелерінде.

Пәннің коды КV EPr 4306

Пәннің аталуы Экологиялық құқық




Курстың авторы Божбанов А.Ж., Джакупова И.Б.




мақсаты

Экологиялық заңнаманың негіздерін меңгеру және экологиялық

құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету үшін экологиялық-құқықтық сананы

тәрбиелеу.



Экологиялық құқық негіздері, менеджмент және маркетинг;

экологиялық тәртіпті және қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ету

механизмдері. Тұрғындарды басқару мен маркетингтің негізгі

ұғымдары, оның ішінде ұйымдық құрылым, іс-шараларды жоспарлау,

жауапкершілікті бөлу, практикалық жұмыс, процедуралар, процестер

мен ресурстарды әзірлеу, енгізу, бағалау экологиялық саясатты,

мақсаттар мен міндеттерді іске асыру мен жетілдірудің нәтижелері.

Күтілетін

нәтижелер


39

Білуі тиіс: экологиялық заңнама негіздерін; экологиялық құқықтық

тәртіпті реттеу механизмдерін; экожүйенің табиғи ресурстарын қорғау

және құқықтық режимін.

Жасай алуы тиіс: экологиялық жағдайды, табиғатты қорғау

саласындағы заңдардың әрекетін және экожүйелердің орнықтылығын

бағалауды; кәсіпорындарда экологиялық саясатты жүргізуді.

Дағдылануы тиіс: экологиялық заңнама және құқықтық тәртіп жүйесі

кәсіпорындарында тәжірибелік іс-әрекет жоспарлары мен бағдарлама-

ларын әзірлеу және қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: қоршаған ортаны қорғау және қоғамның

тұрақты дамуы саласындағы құқық заңнамаларының білімін көрсету.

Пәннің коды KV ЕАud 4306

Пәннің аталуы Экологиялық аудит




Курстың авторы Божбанов А.Ж., Джакупова И.Б.

Пререквизиттер Табиғаттыпайдаланудыбасқару



мақсаты

Экологиялық аудит тәртібі туралы білім жүйесін қалыптастыру



Экологиялық аудиттің теориялық негіздері. Аудитті рәсімдеу.

Экологиялық менеджмент жүйесінің аудиті. Қазақстандағы экология-

лық тыңдаулардың даму тәжірибесі жәнеболашағы. Қазақстанды

жаһандық нарықтық тәртіптің құрылымына және халықаралық

экологиялық қауіпсіздіктің құрылымына интеграциялау, ішкі

заңнаманың талаптарын күшейту басымдық бағыттар мен оның тиімді

құралдары ретінде қоршаған ортаны басқару жүйесін енгізу және

экологиялық аудиттерді әзірлеу.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі тиіс: экологиялық аудит және оны тәжірибеде пайдалану,

нормативтік құқықтық және нормативтік құқықтың пайдасының

табиғи қызметін реттейтін база.

Жасай алуы тиіс: экологиялық аудит барысында алынған ақпаратты

құжаттандыру және бағалау.

Дағдылануы тиіс: экологиялық аудит әдістері, өңдеу тәсілдері, талдау

және синтез далалық және лабораториялық экологиялық ақпаратты

және теориялық білімдерін қолдану.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық аудит бойынша қабылданған

білімін көрсету әдістері; қазіргі заманғы білім беру технологиялары

негізінде ақпараттық іздеу және жаңа білім алу жүргізу.

Пәннің коды KV ZE 4307

Пәннің аталуы Жасыл экономика






Постреквизиттер -

40


мақсаты

Табиғатты қорғаудағы жасыл экономиканың тұжырымдамалары мен

принциптері туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру.



Ұлттық экономиканың жасыл дамуын басқарудағы қазіргі заманғы

көзқарас. «Жасыл экономика» теориясының негізгі принциптері.

«Жасыл экономиканы» дамытудың артықшылықтары мен проблема-

лары. «Жасыл экономика» - табиғи қорларды «табиғи капитал» ретінде

қарастыратын экономикалық теорияның жаңа бағыты. Экономиканың

табиғат пен өзара әрекеттесуді мен пайдалану принциптері. Табиғи

ресурстарды пайдаланудың, жинақтаудың және пайдаланудың

ұғымдары.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі керек: жасыл экономиканы дамыту концепциясын, стратегиясын

және оларды жаһандық және аймақтық деңгейде шешудің практикалық

тәсілдерін.

Жасай алуы тиіс: табиғи ресурстарды пайдаланатын экологиялық-

экономикалық жүйелерді дамыту үшін жасыл экономика принциптерін

қолдану.

Дағдылануы тиіс: қоршаған орта мониторингі мен менеджментін

жүргізу әдістемесін меңгеру, жасыл экономиканы енгізу тұрғысынан

экологиялық-экономикалық жүйелердің табиғатты қорғау мәселелерін

шешу.

Құзырлы болуы тиіс: жаңа табиғатты қорғау, ылғал және энергия

үнемдеу технологияларын әзірлеу саласында жасыл экономиканың

жетістіктері мәселелерінде.

Пәннің коды KV VIE 4307

Пәннің аталуы Жаңартылатын энергия көздері




Курстың авторы Дарибаев Ж.Е., Джакупова И.Б.




мақсаты

Энергия көздері жаңарту жұмысының ғылыми тұжырымдамалары мен

принциптері туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру.



Жаңартылатын энергия көздерінің жалпы сипаттамасы. Күн энергия-

сының коллектролары пластинасы жұтатын күн радиациясы. Жел

энергетикасы түсінігі. Жел қозғалтқыштарының жұмыс принциптері

бойынша жіктелуі. Жел құрылғылары параметрлерін анықтау әдісте-

месі. Жел энергиясын пайдалану теориясының негіздері. Жел энергия-

сын пайдалану коэффициенті. Гидравликалық энергия. Микро-және

мини гидроэлектростанциялар.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі керек: жаңартылатын энергия көздерінің түрлері, негізгі

пайдалану бағыттары және ресурстары; күн, жел, гидравликалық

энергия түрлері; биоотын биогаз энергиясы.

Жасай алуы тиіс: жел жылдамдығын, күн сәулесін, су ресурстары мен

биоотын потенциалын өлшеу мәліметтері негізінде жаңартылатын

энергия көздерінің потенциалын анықтауды; энергетикалық қондырғы-

ларды тиімді орналастыру және жобалау үшін жаңартылатын

41

ресурстардың климаттық сипаттамаларын бағалау бойынша іздестіру

жұмыстарын жүргізуді.

Дағдылануы тиіс: жаңартылатын энергия көздерінің ресурстарын

болжау үшін статистикалық деректерді өңдеу және талдау.

Құзырлы болуы тиіс: жаңартылатын энергия көздерін алу мен

пайдаланудың ғылыми-практикалық негіздерін білуін көрсету.

Пәннің коды KV EМar 4308

Пәннің аталуы Экологиялық маркетинг








мақсаты

Экологиялық маркетинг және оның кәсіпорын қызметінің тиімділігін

арттырудағы рөлі туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру.



Экологиялық маркетингтің негізгі ұғымдары. Маркетингтің құрамдас

элементтері, процесті, процедураларды жоспарлау және жүргізу,

кәсіпорында маркетингтік қызметті жүзеге асыру бойынша іс-шаралар,

маркетингтік зерттеулер жүргізу әдістері. Экологиялық маркетингтің

аспектілері: экологиялық таза өнімдерді, энергияны үнемдейтін

технологияларды дамыту, сондай-ақ қоршаған ортаның ластануын

бақылауды жетілдіру.

Күтілетін

нәтижелер


Білуі керек: экологиялық маркетингтің теориясының негізгі ереже-

лерін және ғылыми аспектілерін; маркетингтік зерттеу жүргізу

әдістемесі мен кезеңдерін; өнімді жылжытудың негізгі түрлерін;

басқарушылық шешімдерді қабылдау механизмін.

Жасай алуы тиіс: нақты экономикалық жағдайда маркетингтік

қызметтің негізгі ұғымдарын, принциптерін, әдістерін қолдану;ол

бойынша қысқаша есеп бере отырып, қызығушылық тудыратын

мәселелер бойынша нақты маркетингтік зерттеулер жүргізу.

Дағдылануы тиіс: нарықты әр түрлі қағидаттар бойынша сегменттеуді

жүргізу және тауарды позициялау; нақты тауар немесе қызмет көрсету

кешендерін әзірлеу.

Құзырлы болуы тиіс: экологиялық маркетинг принциптері негізінде

кәсіпорын қызметінің тиімділік көрсеткіштерін бағалау қабілеті.

Пәннің коды KV SE 4308

Пәннің аталуы Жүйелік экология




Курстың авторы Молдагазыева Ж.Ы., Калимолдина Л.М.




мақсаты

Қоршаған ортаны қорғау саласындағы экологиялық проблемаларды

шешуге жүйелі көзқарас туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру.



Экологиялық мәселелерді шешуді жүйелі жағынан қарау. Экологиялық

менеджменттің мазмұны мен оны ұйымдастыруда қалыптастырудың

6В05201 - distance.atu.kzdistance.atu.kz/files/1moderator/Home_ATU/KAD/2019... · даму 5 - kv...

Documents

Transcript of 6В05201 - distance.atu.kzdistance.atu.kz/files/1moderator/Home_ATU/KAD/2019... · даму 5 - kv...