5o Λύκειο Λάρισας Σχολικό...

Επιμέλεια: Αρχο ν τ ί α Γ ια ν νακάκη Εκπα ι δ ε υ τ ι κ ό ς Πληροφορ ι κ ή ς

CCC ooo ppp yyy rrr iii ggg hhh ttt 222 000 111 333

5o Λύκειο Λάρισας Σχολικό έτος 2012-13

Υλικό για ανατροφοδότηση και μελλοντική χρήση

2

Copyright 2013

Έκδοση στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου Λάρισας

με τίτλο: «Πρόσωπα, προσωπεία, απουσία προσώπου. Θυματοποίηση στο

σχολείο και το διαδίκτυο»

Επιμέλεια-Συγγραφή κειμένων: Αρχοντία Γιαννακάκη, συντονίστρια του προγράμματος Συμμετείχαν με κείμενα που φέρουν την υπογραφή τους, οι μαθητές του προγράμματος. Η παραγωγή αφισών και βίντεο έγινε στο πλαίσιο του μαθήματος Δίκτυα-Πολυμέσα, το οποίο παρακολουθούσαν οι μαθητές της Γ’ Λυκείου του προγράμματος. Όλο το υλικό που παρουσιάζεται στην έκδοση είναι πρωτογενές, αποτέλεσμα συνεργασίας μαθητών-εκπαιδευτικού του προγράμματος. Στις περιπτώσεις που υπάρχουν εικαστικές δημιουργίες ή κείμενα που έχουν παραχθεί ή έχουν διανεμηθεί στο πλαίσιο συνεργασιών, αναφέρεται η πηγή τους.

3

5o Λύκειο Λάρισας

Σχολικό έτος 2012-13

5

Επιμέλεια: Αρχο ν τ ί α Γ ια ν νακάκη Εκπα ι δ ε υ τ ι κ ό ς Πληροφορ ι κ ή ς

CCC ooo ppp yyy rrr iii ggg hhh ttt 222 000 111 333

‘ ‘ Κ α λ ε ί τ α ι ψ υ χ ή ν α κ α τ α θ έ σ ε ι…

Έ ν α π ρ ό γ ρ α μ μ α γ ι α τ η ν ε κ π α ί δ ε υ σ η ε κ π α ι δ ε υ τ ώ ν

σ υ ν ο μ η λ ί κ ω ν μ ε σ κ ο π ό τ η ν ε ν δ υ ν ά μ ω σ η τ ω ν

μ α θ η τ ώ ν α π έ ν α ν τ ι σ τ η θ υ μ α τ ο π ο ί η σ η σ τ ο

σ χ ο λ ε ί ο κ α ι τ ο δ ι α δ ί κ τ υ ο

5ο Λύκειο Λάρισας

6

Το 5ο Λύκειο Λάρισας διαθέτει τα τελευταία χρόνια, Ομάδα Αγωγής Υγείας με

εξειδίκευση στον κυβερνοεκφοβισμό. Μετέχοντας σε ένα τέτοιο καινοτόμο

πρόγραμμα οι μαθητές, εκτός από τις γνώσεις, αποκτούν εκπαίδευση η οποία τους

επιτρέπει να συμβάλλουν στην αφύπνιση των νέων ανθρώπων για το σχολικό

εκφοβισμό αλλά και τους κινδύνους θυματοποίησης που ελλοχεύουν στον

Παγκόσμιο ιστό…

Ο σ τ ό χ ο ς τ η ς Ο μ ά δ α ς μ α ς

5ο Λύκειο Λάρισας Ομάδα Αγωγής Υγείας

7

Α ν τ ί π ρ ο λ ό γ ο υ :

Το «γ ιατί» της έκδοσης του πονήματος από τον εκπαιδευτικό

Η συμβίωση παιδιών στο σχολείο με διαφορετική κοινωνική προέλευση, καταγωγή,

κουλτούρα, διαφορετική οικονομική κατάσταση, ανομοιογένεια στην εμφάνιση, στις

επιδόσεις, μαθησιακά ή οικογενειακά προβλήματα, προσωπικά ή οικογενειακά

προβλήματα υγείας, οδηγεί, στη συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας και στον

προβληματισμό για το ποια είναι η αντιμετώπιση του «άλλου» στο σχολικό

περιβάλλον. Μας οδηγεί ακόμη να σκεφτούμε τη δική μας θέση απέναντι σ’ αυτήν

την πραγματικότητα.

Πρόσωπα στο σχολείο, αλλά και προσωπεία που κρύβουν το φυσικό πρόσωπο και

στη θέση του προβάλλουν ένα άλλο. Προσωπεία που αλλάζονται, είτε συνειδητά είτε

ασυνείδητα. Προσωπεία για επιβίωση, για μεταμόρφωση, για προσαρμογή αλλά και

για παραπλάνηση του άλλου. Θυματοποίηση ως συνέπεια και ως επιλογή, βία ως

άγνοια κι ως μίμηση, βία ως ευχαρίστηση πρόκλησης πόνου, αλλά και ως αίτημα

απελπισίας κι αδυναμίας. Όποιο κι αν είναι το πρόσωπό της ή το προσωπείο της, η

πιο δραματική αλλοίωση που επιφέρει, είναι αυτή του προσώπου της ανθρώπινης

υπόστασης με την παραμόρφωση ή την απουσία του.

Ένα σχολείο δείχνει το επίπεδο πολιτισμού του, με τη στάση του απέναντι στη

διαφορετικότητα και προπαντός απέναντι στις αδύναμες ομάδες. Η προσωπική

ανάπτυξη του κάθε εκπαιδευτικού δεν είναι αποτέλεσμα μόνον πτυχίων ή

επικαιροποίησης των γνώσεών του. Προκύπτει κυρίως από την επαφή του με τους

μαθητές, γιατί μέσω αυτών, επαληθεύει τις διδασκαλίες και μέσω της ανάδρασης

θέτει καινούριους στόχους και χαράζει νέα πορεία.

Μαζί με τους εμπλεκόμενους μαθητές, οι οποίοι προσήλθαν οικειοθελώς,

προσπαθήσαμε, εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που δίνει ένα

πρόγραμμα Αγωγής Υγείας-μη τυπικής εκπαίδευσης-να προσεγγίσουμε το πρόβλημα

του εκφοβισμού και της θυματοποίησης στο σχολείο και το διαδίκτυο, ως πρόβλημα

κατάχρησης δύναμης ή εξουσίας, μη αποδοχής της διαφορετικότητας κι ανοχής του

σχολικού περιβάλλοντος.

Μεγάλη έκταση της δουλειάς μας, κατέλαβε το φαινόμενο του ηλεκτρονικού

εκφοβισμού, ο οποίος αποτελεί τη σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού, που

αυξάνεται και διογκώνεται λόγω της εξάπλωσης στη χρήση των νέων τεχνολογιών, οι

8

οποίες επιτρέπουν τη μεταφορά και τη συνέχιση του συμπεριφορών εκφοβισμού από

το σχολείο στο διαδίκτυο ή το ανάποδο, χωρίς σαφές σημείο εκκίνησης ή τελικό.

Με την ομαδική εργασία, σε πνεύμα συλλογικής συνδημιουργίας κι αλληλεγγύης,

δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό υλικό, σε μορφή κειμένων, βίντεο, αφισών, εικαστικών

δημιουργιών, φωτογραφιών και δραματοποιημένων κειμένων.

Δημοσιεύεται όλο το υλικό, καταρχήν για την ανάμνηση της διαδρομής της ομάδας

μας μέσα από δημιουργικές γόνιμες, ανοικτές συναντήσεις, γεμάτες δράσεις, και

διάθεση προσφοράς. Συναντήσεις στις οποίες, οι ρόλοι εκπαιδευτικού-μαθητών

μπερδεύονταν κι ενώνονταν στο ρόλο της ‘συμμαθητείας’ για να γίνει η μάθηση

απόλαυση, «ψυχοθεραπεία» κατά τη δήλωση των μαθητών, εκτόνωση από το άγχος

των εξετάσεων για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου, απελευθέρωση. Αυτή η έκδοση

είναι μια ηθική ανταμοιβή προς τους μαθητές να μείνει το έργο τους στο σχολείο

αλλά και στο διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα της Αγωγής Υγείας του σχολείου

http://blogs.sch.gr/argian/ ) και να εμπλουτίσει το βιογραφικό τους.

Η δράση του προγράμματος δεν εκτυλίχθηκε όμως μόνον στα στενά όρια του

σχολείου. Υπήρξαν συνεργασίες και αλληλεπίδραση σχεδόν με όλες τις βαθμίδες της

εκπαίδευσης-Δημοτικό-Γυμνάσιο-Λύκειο-Πανεπιστήμιο-αλλά και με φορείς που

ασχολούνται με θέματα ψυχικής υγείας των μαθητών όπως το Κέντρο Πρόληψης-

ΟΚΑΝΑ, η ΕΨΥΠΕ, η Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το

πρόγραμμα ‘Αριάδνη’. Η συμβολή τους στην προσπάθειά μας ήταν πολύτιμη καθώς

από την αλληλεπίδραση με έμπειρους ειδικούς και με τη λειτουργία της ανάδρασης

τροποποιόταν και εμπλουτιζόταν το πρόγραμμά μας. Προέκυψε κι άλλο υλικό το

οποίο συμπληρώνει και δίνει μεγαλύτερη εγκυρότητα στην προσπάθειά μας.

Θεωρήθηκε ότι το πρόγραμμα είναι ολοκληρωμένο με τη δημοσίευση και αυτού του

υλικού.

Στόχος της έκδοσης είναι να μεταδοθεί στην εκπαιδευτική κοινότητα το μήνυμα πως

με την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, την αφύπνιση, την ενθάρρυνση και τη

συλλογική συμμετοχική συνδημιουργικότητα στο σχολείο, αναδεικνύονται τα

πρόσωπα, και δημιουργείται ένα πολιτισμένο κλίμα, γιατί τότε «είμαστε και για τους

άλλους αυτό που είμαστε για τον εαυτό μας, καθαροί κι ακέραιοι»(Ε. Παπανούτσος,

«Η σκλαβιά του ψεύδους», Πρακτική φιλοσοφία, Έκθεση-Έκφραση Γ’ Λυκείου).

Το εκπαιδευτικό υλικό που παρήχθη μπορεί να αξιοποιηθεί προς αυτή την

κατεύθυνση.

9

Ευχαριστίες: Στη συνάδελφο Αναστασία Παπαδημητρίου Κοινωνιολόγο του 4ου Λυκείου Λάρισας με την οποία οι δρόμοι μας συναντήθηκαν στην ομάδα παρέμβασης εκπαιδευτικών και η οποία πίστεψε στο τόλμημα της συνεργασίας των σχολείων με σημαία ότι τα πολλά σχολεία δημιουργούν εξωστρέφεια και μεγαλύτερες δυνατότητες συνένωσης. Στην κα Χριστίνα Ρούση-Βέργου, ψυχολόγο, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την πολύτιμη βοήθειά της με ξενόγλωσσο υλικό από τη βιβλιογραφία του Πανεπιστημίου, καθώς και την αλληλεπίδραση με το πρόγραμμα «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» που συντονίζει και τη χρήσιμη κριτική της στο παραγόμενο υλικό. Στην κα Ελένη Ανδρέου, κοσμήτορα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και διευθύντρια του Κέντρου Εφαρμοσμένης Ψυχολογικής Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής για την ενθάρρυνση και την ενίσχυση της προσπάθειάς μας με την παρακίνηση ανάληψης πρωτοβουλιών και συμμετοχή σε ημερίδες. Στον κ. Γεώργιο Κορμά επιστημονικό υπεύθυνο της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συντονιστή του προγράμματος ‘Αριάδνη’, για τη στήριξη που παρέχει εδώ και χρόνια στο πρόγραμμά μας καθώς και την αμεσότητα στην επικοινωνία στη συνάντηση με τους μαθητές μας, στο σχολείο και τη Μονάδα.. Στον κ.Χρήστο Πιτσίλκα-επιστημονικό συνεργάτη του Κέντρου Πρόληψης-ΟΚΑΝΑ, με εμπειρία στις παρεμβάσεις πρόληψης και τη συνάδελφο Νοσηλευτικής Άννα Κοκκάρα για την υπομονή και την αγαστή συνεργασία στην μακρά ενασχόληση για την οργάνωση των βιωματικών σεμιναρίων στα σχολεία μέσω του προγράμματος ‘Αριάδνη’. Στη δασκάλα Παυλίνα Τσουροπλή για το μάθημα που μας έμαθε η εμπειρία μας στην τάξη, πως ένας ευαισθητοποιημένος δάσκαλος κάνει την τάξη του ξεχωριστή και ότι ένας ξεχωριστός μαθητής με ιδιαίτερες ικανότητες είναι που κάνει το δάσκαλο να γίνει πραγματικός λειτουργός για όλους τους μαθητές. Στις κυρίες Βιβή Βασάλα, καθηγήτρια σύμβουλο στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και Ελένη Σβορώνου, υπεύθυνη του προγράμματος κατάρτισης ενηλίκων στο Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση(WWF Ελλάς) συντονίστριες του Θερινού Πανεπιστημίου στην Ιθάκη, οι οποίες με το ανεβασμένο επίπεδο της επαγγελματικής εμπειρίας στην εκπαίδευση ενηλίκων, με τις χαρισματικές δεξιότητες στην επικοινωνία και φανερώνοντας ένα αυθεντικό πρόσωπο, εμψύχωσαν τη διάθεσή μας για συνέχεια της προσφοράς στην κατεύθυνση της συμμετοχικής συνδημιουργίας, με την αξιοποίηση του περιβάλλοντος, και του χώρου ως πηγή μάθησης, δημιουργικότητας και διδασκαλίας.

Σεπτέμβριος 2013 Υ.Γ. Με μεγάλη μας χαρά πληροφορηθήκαμε την πρόθεση του Γραφείου Σχολικών Δραστηριοτήτων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λάρισας να λειτουργήσει Δίκτυο Αγωγής Υγείας με θέμα τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο από τη σχολική χρονιά 2013-14. Ήταν ένας θεσμός που επιδιώκαμε κι ο οποίος λειτουργούσε άτυπα αλλά ουσιαστικά στα σχολεία της ομάδας παρέμβασης εκπαιδευτικών. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα στην πρόσκληση να συνδράμουμε στη συντονιστική επιτροπή και να στηρίξουμε τη λειτουργία του. Ο τίτλος του προγράμματος που θα δώσουμε στα σχολεία που θα το υλοποιήσουν είναι: «Εγώ γίνομαι ο άλλος κι ο διαφορετικός».

Στον Μάνο, τη Βίκυ, τον Βαγγέλη, την Αργυρώ, τη Βάσω, τον Αποστόλη, την

Κατερίνα, τη Δήμητρα, τον Ναπολέοντα, τη Βάσω, τη Μαριλένα, τον Νίκο,

την Εβελίνα και τη Βικτώρια, οι οποίοι με τον ανιδιοτελή εθελοντισμό τους σε

συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο υπευθυνότητας κι αξιοπρέπειας και τον

ενθουσιασμό τους, επιβεβαίωσαν πως άμα δείξεις στους νέους έναν στόχο με

μεράκι, θα σου πουν αλήθειες για να ζεις, να μαθαίνεις, να εμπνέεσαι και να

εμπνέεις…

Στο Νικόλα και την Ευαγγελία που αποτέλεσαν το πεδίο ερεθισμάτων για την

ανάγκη πραγματοποίησης τέτοιων προγραμμάτων στο σχολείο και στην κρίση

των οποίων περνούσαν πρώτα ιδέες και υλικό.

Αγριοπανσέδες στον Όλυμπο, 2013 Σ’ άγριο τόπο εφύτρωσες τ’ ονείρου ανεμώνα… …στο πανεμίδι της καρδιάς θα σε μεταφυτέψω

(Τραγούδι, Χαΐνηδες)

Σ υ ν τ ο ν ι σ μ ό ς π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς :

Αρχοντ ία Γιαννακάκη , Εκπαιδευτικός Πληροφορικής 5ου Λυκείου

([email protected])

Μα θ η τ έ ς π ο υ σ υ μ μ ε τ ε ί χ α ν :

Από τη Γ ΄ τάξη Από τη Β ΄ τάξη

1. Αγοραστίδης Μάνος

2. Αλτίμπαση Βασιλική

3. Βαλασσόπουλος Βαγγέλης

4. Ερμείδου Αργυρώ Μαρία

5. Ζάρα Βασιλική

6. Ζαχαρίας Απόστολος

7. Κατράκη Κατερίνα

8. Κατσικά Δήμητρα

9. Μουλάς Ναπολέων

10. Μπέλτσιου Βασιλική

11. Νταοπούλου Μαριλένα

12. Ντέρτσος Νικόλαος

13. Παπαϊωάννου Ευαγγελία

14. Σιμοπούλου Βικτώρια

Σ υ ν ε ρ γ ά σ τ η κ α ν κ α ι ο ι μ α θ η τ έ ς : Αλέξανδρος Ντιγκάρης, Ανδρέας Παλάντζας, Αποστόλης Παπαγιάννης, Χριστόδουλος Παπαδήμας από το τμήμα Ερευνητικής εργασίας της Β’ Λυκείου με τίτλο «Cyber Bullying Ελληνική και διεθνής πραγματικότητα μέσα από ελληνική και ξένη βιβλιογραφία» Ρέα Βαρσαμογιάννη (από τη Γ΄ τάξη), σε καλλιτεχνικές δημιουργίες, Ειρήνη Αλεξούλη, Κωνσταντίνος Δουρδούρης, Ειρήνη Θεοδωροπούλου, Βασίλης Κελλάρης, Μιχάλης Τζιαστούδης(από τη Β’ τάξη) και Δέσποινα Ντικούλη(από την Α’ τάξη)

12

στην ορχήστρα για τα τραγούδια του προγράμματος που παρουσιάστηκαν στο Χατζηγιάννειο Δημοτικό Κέντρο στις 25-4-2013

Τελευταία ημέρα του σχολείου – Παραλαβή βεβαιώσεων του προγράμματος 13-6-2013

Η Ομάδα Αγωγής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2-4-2013

13

Περ ι εχόμενα

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ: Το «γιατί» της έκδοσης του πονήματος από τον εκπαιδευτικό…

ΠΕΡΙΛΗΨΗ …………………………………………………………………………...

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ……………………………...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.…………………………………………………………………………....

Διαδικασία εφαρμογής και Μεθοδολογία της ερευνητικής εργασίας……....................

1.Βιωματική προσέγγιση από την Ομάδα..….…………………………………………

1.1 Βιωματικά εργαστήρια..…………………………………………….……………

2. Συνεργασία με το πρόγραμμα του 4ου Λυκείου..…..………………………….........

2.1 Εκπαιδευτικές επισκέψεις και συναντήσεις στο πλαίσιο της συνεργασίας..........

3.. Διδακτικές συμμετοχές κι ενημερώσεις από ειδικούς……………………………...

3.1 Ε.Ψ.Υ.Π.Ε……….……………………………………………………………...

3.2 Μονάδα Εφηβικής Υγείας….…………………………………………………...

3.3 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας-Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας και

Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής-Συμμετοχή σε ημερίδα ...………………..

4. Θέατρο………………………………………………………………………………

4.1 Το θέατρο ως ψυχοεκπαιδευτικό εργαλείο στην κατανόηση των

μηχανισμών της θυματοποίησης, την ευαισθητοποίηση και την ενδυνάμωση

των μαθητών..………………………………………………………………….

4.2 Ο ‘Ξένος’ στο Εθνικό Θέατρο…………………………………………………..

4.3 Οι ‘Μικροί Φαρισαίοι’ στο Θεσσαλικό θέατρο…………………………………

5. Ομότιμη μάθηση…………………………………………………………………….

6. Συνεργασία με το πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ του Πανεπιστημίου Αθηνών…………….

6.1 Μεθοδολογία ενημερώσεων του ‘Αριάδνη’ στα σχολεία……………………….

6.2 Παρατηρήσεις για τη λειτουργία των ενημερώσεων του ‘Αριάδνη’……………

ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 2013………………………………………….

ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ 6 Μαρτίου 2013…..………………..

Η οργή της ανεξέλεγκτης κρίσης και οι έφηβοι……………...……………………...

ΣΤΑΔΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ, ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΒΙΝΤΕΟ

7

17

19

21

23

23

24

25

26

27

27

32

33

36

36

36

38

39

40

42

44

46

49

52

14

ΩΣ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ………………………………………….

Ερευνητική εργασία………………………… ………………………………………


ΥΛΙΚΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ…………………………………………………

1. Συμμετοχή στο φεστιβάλ ψηφιακής δημιουργίας…………….……………………..

1.1 Βίντεο: Φτιάνοντας χαρακτήρες bullying και Cyber bullying…………………..

1.2 Βίντεο: «Καλείται ψυχή να καταθέσει…»………………………………………

2. Υλικό στο πλαίσιο συνεργασίας με το πρόγραμμα ‘Αριάδνη’……………………...

2.1 Βιωματικό σεμινάριο στο πλαίσιο ευαισθητοποίησης για το φαινόμενο του

ηλεκτρονικού εκφοβισμού……………...………………………………………..

2.2 Ερωτηματολόγιο στους μαθητές σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου

2.3 Τι έμαθα από το ερωτηματολόγιο……………………………………………….

2.4 Κείμενα εκπαιδευόμενων μαθητών από ένα βιωματικό σεμινάριο του

‘Αριάδνη’ σε τάξη για το φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού…………...……..

2.5 Πρόγραμμα ημερίδας για τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο….....

2.6 Εργασίες που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα………………………………..…

2.6.1 Οι σκοτεινές πλευρές της παιδικής αθωότητας και της ευαίσθητης

εφηβείας…….……………………………………………………………...

2.6.2 Cyber bullying: Η μετάλλαξη του σχολικού εκφοβισμού…….……………

2.6.3 ‘Σώπα μη μιλάς’: Βίντεο βασισμένο στο ποίημα του Αζίζ Νεσίν…..……...

2.6.4 Θυματοποίηση στο διαδίκτυο…....……………………………………........

2.6.4.1 Ρατσισμός και προσηλυτισμός στο διαδίκτυο…….………………….

2.6.4.2 Grooming……………………………………………………………..

2.6.4.3 Sexting………………………………………………………………..

2.6.4.4 Phishing……………………………………………………………….

2.6.4.5 Ένα πείραμα στο Facebook…………………………………………...

2.6.5 Από το πρόσωπο στο προσωπείο: Παραλληλισμός της έννοιας στη ζωή

και το διαδίκτυο…………...………………………………………………..

2.6.6 Δημιουργία ιστοριών και δραματοποιήσεις………………………………...

2.6.7 Χορογραφία………………………………………………………………...

3. Χαρακτηριστικά της εφηβείας και αντιστοιχία με τα χαρακτηριστικά του

διαδικτύου…………………………………………………………………………...

54

56

59

61

61

64

69

68

71

73

76

81

84

84

86

89

91

91

92

93

94

96

99

103

103

105

15

4. Διαδίκτυο: Μονοπάτι και όχι κρημνός για τους εφήβους…………………………...

5. Δημιουργικό internet………………………………………………………………...

6. Μιλάμε για τη θυματοποίηση με εικόνες……………………………………………

7. Επίλογος……………………………………………………………………………..


ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ………………………………………………

1. Συνεργασίες προγραμμάτων σχολείων και φορέων, ως δυνατός παράγοντας

πρόληψης του εκφοβισμού- Αναστασία Παπαδημητρίου ………………………….

2. Η αναγκαιότητα εφαρμογής προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης στο χώρο

του σχολείου-Χρήστος Πιτσίλκας………………………………………………...

3. Ένα παραμύθι θυματοποίησης απ’ την ανάποδη-5Ο Δημοτικό σχολείο Λάρισας…..

3.1 Μεθοδολογία Προγράμματος για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, με τίτλο:

‘Ένα παραμύθι θυματοποίησης απ’ την ανάποδη’-Παυλίνα Τσουροπλή...……..

4. Εκφοβισμός στα Σχολεία. Πρόγραμμα: Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-Χριστίνα Ρούση-Βέργου………………………………


Εμπειρίες των μελών της Ομάδας από τις δράσεις του προγράμματος

Καλλιτεχνικές δημιουργίες…………………………………………………………….

1. Εμπειρίες απ’ το πρόγραμμα………………………………………………………..

2. Η πορεία της δραματοποίησης του ποιήματος «Καλείται ψυχή να καταθέσει..........

3. Τραγούδια…………………………………………………………………………...

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Δημοσιεύσεις άρθρων στον τοπικό τύπο………………………………………………

Πίνακας δράσεων του προγράμματος για την πρόληψη της σχολικής βίας και του

εκφοβισμού…………………………………………………………………………….

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………………………….

Έργα ή άλλες δημοσιεύσεις για τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο,

στο πλαίσιο προγραμμάτων Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου Λάρισας…………...

106

109

110

112

115

117

119

121

125

128

133

135

140

144

145

149

155

166

16

Σκίτσο των μαθητριών: Βασιλικής Αλτίμπαση-Βασιλικής Ζάρα-Αρετής Βαρσαμογιάννη

Ημέρα ασφαλούς διαδικτύου 2013

Δεν είμαι οθόνη, αισθήματα έχω, Εγώ… Ζωγραφική: Ρέα Βαρσαμογιάννη, Βασιλική Ζάρα Επεξεργασία στο Photoshop: Ναπολέων Μουλάς

17

Περίληψη

Η ενδοσχολική βία, είτε ασκείται στο σχολικό περιβάλλον είτε στο διαδίκτυο, δεν

είναι πρόβλημα που αφορά αποκλειστικά τον μαθητή που εκφοβίζεται και τον

μαθητή που εκφοβίζει, μαζί με τις οικογένειές τους. Ούτε αφορά μόνον την ασφάλεια

του σχολείου και λύνεται με ακυρωτικές τιμωρητικές ποινές, δημιουργώντας

αποδιοπομπαίους τράγους.

Η θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο εμπλέκει το σχολείο, ως μικρογραφία

της κοινωνίας στην οποία η βία είναι συνυφασμένη με την καθημερινότητα, ως

απόρροια των κοινωνικών ανισοτήτων και της επικράτησης του «άδικου δίκιου» του

ισχυρού.

Η βία που φαίνεται είναι το πραγματικό πρόσωπο. Είναι κυρίως η απροκάλυπτη

λεκτική και σωματική βία. Υπάρχει όμως και η αθέατη βία η οποία δεν είναι εύκολα

αντιληπτή γιατί φορά το προσωπείο της αθωότητας, της υποκρισίας και της

ομαλότητας. Προσωπείο ή κουκούλα φορά και η βία στο διαδίκτυο καθώς ευνοείται

από τη δυνατότητα της ανωνυμίας που δίνουν οι νέες τεχνολογίες. Στο σχολείο λόγω

του παιδαγωγικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης, μπορεί να καλλιεργηθεί η

διαπαιδαγωγητική θυματοποίηση, είτε με την επικράτηση της σιωπής, είτε με τη

συμβολική βία του εκπαιδευτικού συστήματος και των προσώπων που το υπηρετούν

που αρνείται τη διαφορετικότητα και καταπνίγει τη δημιουργικότητα, στο αθώο

όνομα της ομαλής λειτουργίας και συμβίωσης και της ύπουλης κανονικότητας των

πραγμάτων.

Η δεύτερη κατάσταση είναι πιο επικίνδυνη γιατί όχι μόνο συντηρεί και αναπαράγει

τους μηχανισμούς της θυματοποίησης, αλλά γιατί κυρίως αλλοιώνει τις ανθρώπινες

σχέσεις τροφοδοτώντας τις διακρίσεις και τις σχέσεις υποταγής, προσβάλλοντας το

ίδιο το ανθρώπινο πρόσωπο.

Τις παραμέτρους αυτές προσπαθεί να αναδείξει η παρούσα εργασία, προσεγγίζοντας

με τους εμπλεκόμενους μαθητές τις επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας, τις επιπτώσεις

από τη σιωπή των θυμάτων και των παρατηρητών, αλλά και το ευεργετικό

αποτέλεσμα της ανάδειξης της ατομικότητας μέσα από τη συλλογική εργασία, τη

συνεργασία της ανομοιογενούς ομάδας, με την αποδοχή του διαφορετικού.

Λ έ ξ ε ι ς -Κλ ε ι δ ι ά : Ενδοσχολική βία, Ηλεκτρονικός εκφοβισμός,

Θυματοποίηση, Πρόσωπα, Προσωπεία, Διαδικτυακές μάσκες, Πρόγραμμα Αγωγής

Υγείας, Δραματοποίηση, Βιωματική προσέγγιση.

18

«Είναι αξιοσημείωτο, πόση σκληράδα, πόση επιπολαιότητα και πόση επιλεκτική

ευαισθησία, συναντά κανείς στο χώρο του σχολείου… Μαθητές στοχοποιούνται,

απειλούνται, εξευτελίζονται στο σχολείο και στο διαδίκτυο, λόγω εμφάνισης,

καταγωγής, προφοράς, καλών ή κακών επιδόσεων, επειδή είναι συνεσταλμένοι, επειδή

ανήκουν σε άλλη κοινωνική τάξη, ή επειδή ‘έτσι’, γενικώς διαφοροποιούνται από το

περιβάλλον των εκφοβιστών τους. Η ίδια μπάλα στην ορμή της, παρασύρει και τους

εκπαιδευτικούς…»

(Εισήγηση : Θ υ μ α τ ο π ο ί η σ η σ τ ο σ χ ο λ ε ί ο κ α ι τ ο

δ ι α δ ί κ τ υ ο )



Ανάπτυξη περιεχομένου του προγράμματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Ανάπτυξη περιεχομένου του προγράμματος 20

Αφίσα

Νικολέτα ΓιοβάνοβιτςΣτέλλα ΖαρνάβαλουΕιρήνη Θεοδωρίδου

‘Απομονωμένος μαθητής’: Πρωτότυπο σκίτσο του Ναπολέοντα Μουλά

ΑΑΑυυυτττόόό ππποοουυυ πππρρρέέέπππεεειιι οοοπππωωωσσσδδδήήήππποοοτττεεε νννααα γγγνννωωωρρρίίίζζζοοουυυννν οοοιιι μμμαααθθθηηητττέέέςςς,,,

εεείίίννναααιιι όόότττιιι,,, δδδεεεννν κκκιιινννδδδυυυνννεεεύύύοοουυυννν τττόόόσσσοοο αααπππόόό τττηηη βββίίίααα κκκαααιιι τττηηηννν

εεεπππιιιθθθεεετττιιικκκόόότττηηητττααα τττωωωννν άάάλλλλλλωωωννν,,, όόόσσσοοο αααπππόόό τττηηηννν δδδιιικκκήήή τττοοουυυςςς

ααανννωωωρρριιιμμμόόότττηηητττααα,,, εεεπππιιιππποοολλλαααιιιόόότττηηητττααα κκκαααιιι αααδδδυυυννναααμμμίίίααα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

21

Εισαγωγή

Θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο Ο ρόλος των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στο Δίκτυο κατά της

Βίας στο σχολείο

Αρχοντία Γιαννακάκη

Η ΒΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΝΟΣ γι’ αυτόν που τη νιώθει. Είναι

αξιοσημείωτο, πόση σκληράδα, πόση επιπολαιότητα

και πόση επιλεκτική ευαισθησία, συναντά κανείς στο

χώρο του σχολείου. Λόγια, ενέργειες, συμπεριφορές που

φανερώνουν θυμό, οργή, σύγχυση, έλλειψη ενημέρωσης,

έλλειψη παιδείας, μίμηση, φόβο ή και αδυναμία. Με την εξάπλωση δε του διαδικτύου

και των κινητών, οι συμπεριφορές βίας και θυματοποίησης μεταλλάσσονται,

διογκώνονται και πολλαπλασιάζονται, ακόμη πιο επικίνδυνα.

Η εικόνα είναι γνωστή:

Μαθητές στοχοποιούνται, απειλούνται, εξευτελίζονται στο σχολείο και στο

διαδίκτυο, λόγω εμφάνισης, καταγωγής, προφοράς, καλών ή κακών επιδόσεων,

επειδή είναι συνεσταλμένοι, επειδή ανήκουν σε άλλη κοινωνική τάξη, ή επειδή ‘έτσι’,

γενικώς διαφοροποιούνται από το περιβάλλον των εκφοβιστών τους. Η ίδια μπάλα

στην ορμή της, παρασύρει και τους εκπαιδευτικούς.

Η σιωπή που συγκαλύπτει τέτοιες πράξεις δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο: Ο μαθητής

που εκφοβίζει ξέρει ότι προκαλεί πόνο, ο μαθητής που εκφοβίζεται ντρέπεται, ο

εκπαιδευτικός φοβάται να αναμειχθεί, ο γονέας τις πιο πολλές φορές δε γνωρίζει.

Έτσι δηλητηριάζονται παιδικές κι εφηβικές ψυχές, τις οποίες πολλές φορές η

ταμπέλα του ‘θυματοποιημένου’, τις ακολουθεί μια ζωή, ενώ ο ‘πολιτισμός’ της

βίας αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στις σχέσεις όλης της σχολικής κοινότητας,

όπως άλλωστε και της κοινωνίας.

Πώς θα δώσουμε στους μαθητές να καταλάβουν ποια είναι η πραγματικότητα και

ποιος είναι ο ρόλος τους και η δική τους συμμετοχή σ' αυτή;

Πόσο επηρεάζει η οργή της ανεξέλεγκτης κρίσης στη βία και πώς η κρίση που

βιώνεται στην οικογένεια, μεταφέρεται στο σχολείο;

Ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, δίνει τη δυνατότητα στο σχολείο, να συμβάλει στην

υιοθέτηση αξιών και υγιών συμπεριφορών στη ζωή και στη χρήση των νέων

τεχνολογιών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

5ο Λύκειο Λάρισας Ανάπτυξη περιεχομένου του προγράμματος Αγωγής Υγείας: «Πρόσωπα, προσωπεία, απουσία προσώπου στο σχολείο και το διαδίκτυο»

22

Ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, έχει τη δύναμη να περάσει το μήνυμα στους

μαθητές πως δεν κινδυνεύουν τόσο από τη βία και την επιθετικότητα των άλλων,

όσο από την δική τους ανωριμότητα, επιπολαιότητα και αδυναμία.

Ένας ενημερωμένος μαθητής ο οποίος έχει μάθει να μιλά και να ακούγεται, δεν

θυματοποιείται εύκολα, κι ούτε τροφοδοτεί το φαύλο κύκλο της σιωπής.

Μια διαδικασία εκπαίδευσης των μαθητών του προγράμματος, η οποία περιλαμβάνει

σε πρώτο στάδιο βιωματικά εργαστήρια με σκοπό την καλλιέργεια ομαδικότητας,

συνεργασίας, ενσυναίσθησης, αλληλοσεβασμού και εμπιστοσύνης, προάγει τη

συμμετοχική κοινωνία, έξω από την απομνημόνευση των μαθημάτων.

Σε δεύτερο επίπεδο με βάση τις αρχές της ομότιμης μάθησης, οι εκπαιδευμένοι

μαθητές μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως επιμορφωτές σε βιωματικά σεμινάρια προς

τους συμμαθητές τους. Εκεί η βία κι ο εκφοβισμός εξετάζονται ως ομαδικό

φαινόμενο, το οποίο δεν αφορά μόνον αυτόν που εκφοβίζεται και αυτόν που

εκφοβίζει, αλλά και τους παρατηρητές που είναι παρόντες ή που γνωρίζουν και οι

οποίοι το συντηρούν και το τροφοδοτούν. Παράλληλα οι μαθητές συμμετέχουν στο

σχεδιασμό και την υλοποίηση εκδηλώσεων που προάγουν κλίμα σεβασμού και

πολιτισμού στο σχολείο. Αναδεικνύεται η δύναμη που ασκούν οι συνομήλικοι στην

εφηβεία. Ακούγονται οι φωνές τους. Αναδεικνύεται η υπευθυνότητά τους όταν

παίρνουν πρωτοβουλίες παραγωγής και διάδοσης μηνυμάτων προς τους

συνομηλίκους τους. Παρατηρείται αλλαγή στάσης και κλίματος των μαθητών στη

σχολική κοινότητα καθώς οι μαθητές ανακαλύπτουν αλήθειες που ούτε καν τις είχαν

συνειδητοποιήσει πριν.

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής στο 5ο Λύκειο Λάρισας, δείχνουν ότι κάλλιστα θα

μπορούσε μια ομάδα τέτοιου προγράμματος να αποτελέσει τη δομή σε κάθε

σχολείο που θα συνδεθεί και θα συντονιστεί με το Παρατηρητήριο κατά της Βίας

που λειτουργεί από το σχ. Έτος 2012-13 υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας.

Η επιτυχία του προγράμματος διευρύνεται όταν εμπλακούν σ’ αυτό, γονείς,

εκπαιδευτικοί και σχετικοί φορείς. Έτσι υπάρχει αλληλεπίδραση και διάχυση των

αποτελεσμάτων στην τοπική κοινωνία. Η πρακτική η οποία εφαρμόστηκε στο 5ο

Λύκειο περιλάμβανε συνεργασίες σχολείων όλων των βαθμίδων(Δημοτικό-Γυμνάσιο-

Λύκειο), συνεργασία ομάδας παρέμβασης εκπαιδευτικών για το σχολικό εκφοβισμό,

συνεργασία κι ενημέρωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας μέσω του προγράμματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


23

‘Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο’, αλληλεπίδραση με το πρόγραμμα

παρέμβασης στα σχολεία που εφαρμόζει η ΕΨΥΠΕ. Οι παρεμβάσεις επεκτάθηκαν και

σε άλλα σχολεία στο πλαίσιο συνεργασίας με το πρόγραμμα «Αριάδνη» του

Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο μετέχουν φορείς που ασχολούνται με την ψυχική

υγεία και πρόληψη κι έχουν λόγο στο σχολείο, όπως το Κέντρο Πρόληψης-ΟΚΑΝΑ,

το Κέντρο Ψυχικής Υγείας, το ΚΕΔΔΥ.

Διαπιστώθηκε πως, τα οφέλη είναι πολλαπλάσια όταν εμπλακούν ισότιμα στην

εκπαιδευτική διαδικασία-με τη συμμετοχή, την υλοποίηση και την αξιολόγηση του

προγράμματος-ειδικοί επιστήμονες, εκπαιδευμένοι μαθητές, και εκπαιδευτικοί. Μέσα

απ’ αυτή τη διαδικασία όλοι οι εμπλεκόμενοι μαθαίνουν πιο αποτελεσματικά σ’ ένα

δημιουργικό πεδίο αλληλεπίδρασης: Τη διαχείριση της τάξης την έχουν εκπαιδευτικοί

που γνωρίζουν, οι ειδικοί επιστήμονες εντοπίζουν προβλήματα και συμπεριφορές

άμεσα, οι εκπαιδευμένοι μαθητές μεταφέρουν την πραγματικότητα του σχολείου αλλά

και πώς θα αλλάξει.

Προπαντός λειτουργεί ουσιαστικά ένα τοπικό δίκτυο παρέμβασης κατά της βίας στο

σχολείο, το οποίο προσπαθεί να δώσει βήμα ομιλίας και υποστηρικτικό πλαίσιο

ενάντια στη σιωπή και ό,τι εκείνη καλύπτει και ‘κουκουλώνει’…

Διαδικασία και μεθοδολογία εφαρμογής του προγράμματος

1. Βιωματική προσέγγιση από την ομάδα

Ερμείδου Αργυρώ

«Πολλοί μαθητές αλλά και καθηγητές στοχοποιήθηκαν και διασύρθηκαν στο διαδίκτυο.

Κανένας δεν έκανε τίποτα. Όλοι ήμασταν απλοί θεατές». Κάπως έτσι ξεκίνησε η μύηση

Τα πλοκάμια της βίας με προσωπεία: Κατερίνα Κατράκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


24

η δικιά μας. Στόχος ήταν να αποτελέσουμε συνέχεια πυρήνα μαθητών οι οποίοι

λειτουργώντας ως πρότυπα να δράσουν πολλαπλασιαστικά σε υγιείς συμπεριφορές στο

σχολείο και στο διαδίκτυο. Διαπιστώσαμε πως η θυματοποίηση στο διαδίκτυο όσον

αφορά τον κυβερνοεκφοβισμό, είναι προέκταση του σχολικού εκφοβισμού. Η

εκπαίδευσή μας περιλάμβανε πολλή συζήτηση μέσα από βιωματικά εργαστήρια. Αυτά

κάλυψαν ενότητες όπως, Χαρακτηριστικά της εφηβείας, Χαρακτηριστικά του

διαδικτύου, Παράγοντες που ευνοούν τη θυματοποίηση, Κυβερνοεκφοβισμός

Σχολικός εκφοβισμός, Οι ρόλοι των εμπλεκόμενων, Διαφορετικότητα. Ώρες

συζητήσεων, αντικρουόμενων απόψεων και άπειρα συμπεράσματα. Αυτό όμως δεν μας

έβλαψε! Αντίθετα η ομάδα έμαθε να δέχεται την διαφορετική γνώμη και πολλές φορές

να στηρίζει καινοτόμες ιδέες σε ακριβώς αυτή την αντίθεση. Μάθαμε να διαλεγόμαστε

και να βλέπουμε στο πρόσωπο του συμμαθητή μας το ανθρώπινο πρόσωπο και μετά

όλα τ’ άλλα. Καταλάβαμε πως για να κατανοήσει ένας άνθρωπος έναν άλλο πρέπει να

μπει στη θέση του. Αυτό επιτεύχθηκε με παιχνίδια ρόλων. Εκτεθήκαμε σε ιστορίες

περιστατικών, βιώσαμε τους ρόλους και μετά σκεφτήκαμε πώς θα μπορούσε να

τροποποιηθεί η ιστορία στην κατεύθυνση της ομαλής συμβίωσης στο σχολείο. Tο 5ο

ΓΕΛ Λάρισας, διαθέτει, Ομάδα Αγωγής Υγείας με εξειδίκευση στον

κυβερνοεκφοβισμό. Μετέχοντας σε ένα τέτοιο καινοτόμο πρόγραμμα, εκτός από τις

γνώσεις που αποκτήσαμε, η εμπειρία μας, μας επιτρέπει να συμβάλουμε κι εμείς στην

αφύπνιση των νέων ανθρώπων για το σχολικό εκφοβισμό αλλά και τους κινδύνους

θυματοποίησης που ελλοχεύουν στον Παγκόσμιο ιστό…Επιπλέον τα κείμενα που

γράψαμε θα μείνουν σαν ντοκουμέντο της ευαισθητοποίησής μας.

Β ι ω μ α τ ι κ ά ε ρ γ α σ τ ή ρ ι α

Το σχολείο αποτελεί ένα πρόσφορο και προνομιακό περιβάλλον για την πρόληψη και

την αντιμετώπιση δυσκολιών των μαθητών και την προαγωγή και την ισχυροποίηση

των δυνατοτήτων τους. Για το θέμα του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο, η

σύγχρονη μεθοδολογία, στηρίζεται στη βιωματική, συνεργατική και ενεργητική

μάθηση. Στο πλαίσιο αυτό, εκπαιδευτικός και μαθητές συμμετείχαν ισότιμα στη

διαμόρφωση του πλαισίου δράσης, με την από κοινού προσέγγιση και κατανόηση του

προβλήματος και το σχεδιασμό ενημερωτικών παρεμβάσεων για την πρόληψη και

την αντιμετώπιση. Σε βιωματικά εργαστήρια αναπτύχθηκε το θέμα των

χαρακτηριστικών της εφηβείας, το θέμα της ευαλωτότητας και της θυματοποίησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


25

στο σχολείο και το διαδίκτυο, ενώ μέσα από την έκθεση σε δημοσιευμένα

περιστατικά εκφοβισμού επιχειρήθηκε η κατανόηση του φαινομένου και του ρόλου

των εμπλεκόμενων. Με βάση τα επεξεργασμένα περιστατικά αλλά και ελληνική και

διεθνή βιβλιογραφία η οποία μελετήθηκε κατά ομάδες και σε συνεργασία με το

τμήμα του Project με θέμα τον κυβερνοεκφοβισμό, γράφηκαν κείμενα και

διατυπώθηκαν προτάσεις. Ένας μαθητής έγραψε ποίημα για τις επιπτώσεις της

ενδοσχολικής βίας και του κυβερνοεκφοβισμού, το οποίο κρίθηκε από την ολομέλεια

ότι μπορεί να δραματοποιηθεί και να προβληθεί. Αργότερα έγινε βίντεο ώστε να

μείνει σαν αποθετήριο εκπαιδευτικού υλικού.

Οι μαθητές εργάστηκαν πάνω στα αίτια του φαινομένου, το προφίλ των μαθητών που

εκφοβίζουν κι εκφοβίζονται τη σχέση ανάμεσά τους, το ρόλο των παρατηρητών, της

οικογένειας, του σχολείου.

Από τη βιβλιογραφία δεν εστιάσαμε τόσο στο προφίλ του θύτη και του θύματος, ούτε

στα αίτια, όπως το οικογενειακό περιβάλλον που προλαβαίνει να βάλει ταμπέλα το

σχολείο για να δικαιολογήσει το φαινόμενο.

Προσπαθήσαμε να δουλέψουμε το σημείο που μας τόνισαν οι ειδικοί του Δικτύου

κατά της Βίας στο σχολείο στην Αθήνα και να το πολλαπλασιάσουμε: Ο εκφοβισμός

και η βία στο σχολείο είναι ένα ομαδικό φαινόμενο. Δηλαδή δεν αφορά μόνον το

θύμα και το θύτη, αλλά και όλους όσοι είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του

δηλαδή τους παρατηρητές. Ακόμη κι αν δεν συμμετέχουν ενεργά σε περιστατικά

εκφοβισμού, μπορεί να ενθαρρύνουν το θύτη ή και με την παθητική στάση τους να

δίνουν το μήνυμα ότι αυτό που συμβαίνει, είναι αποδεκτό. Το ίδιο ισχύει και για τους

ενήλικες παρατηρητές εκπαιδευτικούς και γονείς.

Ο εκφοβισμός επίσης είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που εμπλέκει συνολικά το

σχολείο. Οι μαθητές ευαισθητοποιήθηκαν για τη διαχείριση του φαινομένου, το οποίο

σε κάθε περίπτωση, έχει πολλές, σοβαρές και καθοριστικές επιπτώσεις για την

ανάπτυξη και την εξέλιξη του παιδιού.

2. Συνεργασία με το πρόγραμμα του 4ου Λυκείου

Στο πρόγραμμά μας φέτος, τολμήσαμε συνεργασία με ανάλογο πρόγραμμα του 4ου

Λυκείου Λάρισας. Η συνεργασία ξεκίνησε από τις εκπαιδευτικούς συντονίστριες των

δύο προγραμμάτων, οι οποίες δούλεψαν πάνω στο φαινόμενο του εκφοβισμού στο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


26

πλαίσιο ομάδας παρέμβασης εκπαιδευτικών σε συνεργασία με το πρόγραμμα

‘Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό’ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα τοπικό δίκτυο συνεργασίας σχολείων και φορέων

για το φαινόμενο της θυματοποίησης, και να μελετηθούν τα αποτελέσματα της

εφαρμογής προγραμμάτων παρέμβασης στο μαθητικό κι εκπαιδευτικό πληθυσμό.

Ορίστηκε πλάνο κοινών εργασιών και δράσεων από τις εκπαιδευτικούς με στόχο

κοινή παρουσίαση στο τέλος, ενώ κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου προγράμματος η

κάθε ομάδα σχολείου κινούνταν αυτόνομα.

Από την πλευρά του 4ου Λυκείου, το συντονισμό είχε η Κοινωνιολόγος Αναστασία

Παπαδημητρίου και συμμετείχαν οι μαθητές: Ρένια Κόντου, Δημήτριος

Κουτσουνάκης, Κωνσταντίνος Μανάφας, Ιωάννα Κουκουσάκη, Αριστέα Νάκα,

Αλεξάνδρα Νάση, Ραφαέλα Μπαρμπή, Ελένη Παπαβασιλείου, Άννα Παπαχρήστου,

Άννα Παπαϊωάννου, Ίρις Ράμα, Ελένη Χαϊδά, Ερίνα Τζουάνα, Αντωνία Τσικρίκη,

Αρετή Τσιληχρήστου, Ανατολή Τσεκούρα.

Εκπαιδευτικές επισκέψεις και συναντήσεις στο πλαίσιο της συνεργασίας

σχολείων

Κατερίνα Κατράκη

Η συνεργασία συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικών συναντήσεων που

πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το Φεβρουάριο-με αφορμή το συνέδριο του

Saferinternet.gr για την ημέρα ασφαλούς διαδικτύου 2013-και στο Βόλο τον Απρίλιο-

με αφορμή ημερίδα για τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οι μαθητές γνωρίστηκαν επικοινώνησαν μεταξύ τους.

Έμαθαν πολλά για τη συμπεριφορά και τη νοοτροπία των μαθητών άλλου σχολείου,

Το καράβι της συνεργασίας: Εικαστική δημιουργία των μαθητών του 4ου Λυκείου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


27

για τα ενδιαφέροντά τους, για το τι πιστεύουν για τους μαθητές έξω από το πλαίσιο

του σχολείου τους. Επίσης, έμαθαν να συνεργάζονται με άτομα που αρχικά ούτε που

τα ήξεραν και που ίσως να μη τους δινόταν ποτέ η ευκαιρία να το κάνουν.

Απόδειξη ότι πήγε καλά η συνεργασία είναι και οι κοινές εκπαιδευτικές επισκέψεις

και η εκδήλωση στο τέλος. Επομένως, η συνεργασία σχολείων είναι πολύ σημαντική

γιατί ανοίγονται τα σχολεία έξω από το περιβάλλον τους και μ’ αυτόν τον τρόπο

μπορούν σε μεγάλο βαθμό να εξαλειφθούν οι αντιπαλότητες μεταξύ των μαθητών,

καθώς ανακαλύπτονται περισσότερα κοινά ενδιαφέροντα παρά διαφορές.

3. Διδακτικές συμμετοχές κι ενημερώσεις από ειδικούς

3.1. Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

Οι δράσεις του προγράμματός μας περιλάμβαναν και εκπαιδευτικές επισκέψεις με

στόχο την αλληλεπίδραση, την

ενημέρωση και την ανταλλαγή απόψεων

στα θέματα που πραγματευόμαστε έτσι

ώστε να δοθεί μεγαλύτερη εγκυρότητα

στο πρόγραμμά μας. Σε εκδρομή που

πραγματοποιήσαμε στην Αθήνα είχαμε

την ευκαιρία να επισκεφτούμε την

Ε.Ψ.Υ.Π.Ε(Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής

Υγείας Παιδιών και Εφήβων μη

κυβερνητική οργάνωση, η οποία δραστηριοποιείται

στο χώρο της πρόληψης και της αντιμετώπισης της

βίας και του εκφοβισμού στο χώρο του σχολείου. Η

συνάντηση έγινε από κοινού με την αντίστοιχη ομάδα

του 4ου Λυκείου. Από την πλευρά της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

στη συνάντηση πήραν μέρος, οι ψυχολόγοι μέλη της

επιστημονικής ομάδας του προγράμματος

παρέμβασης «STOP στην ενδοσχολική βία», Μαρία

Ηώ Ακαλέστου, Ίων Μπεράτης, Βασιλική

Παπαγιαννοπούλου, Εύα Συγγελάκη και η υπεύθυνη των τηλεφωνικών γραμμών

υποστήριξης για τον εκφοβισμό, Εύη Αθανασιάδου.

Ε.Ψ.Υ.Π.Ε: Ενημέρωση από την υπεύθυνη της Γραμμής βοήθειας για τον εκφοβισμό Εύη Αθανασιάδου 3-2-2013

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


28

Οι ειδικοί επιστήμονες ενημέρωσαν καταρχήν για το φαινόμενο του εκφοβισμού,

παρουσίασαν το πρόγραμμα και μετέφεραν τις εμπειρίες τους από την εφαρμογή του.

Ζήτησαν από τις ομάδες Αγωγής Υγείας να καταθέσουν τις δικές τους εμπειρίες και

απόψεις, ενώ καθοδήγησαν με την εγκυρότητα του ειδικού μαθητές και συντονιστές

εκπαιδευτικούς στα σημεία τα οποία πρέπει να εστιάζονται οι συμπεριφορές

πρόληψης κι αντιμετώπισης εκφοβιστικών συμπεριφορών. Σημείωσαν ότι ο

εκφοβισμός είναι φαινόμενο που το επιτρέπει η ομάδα να συμβαίνει κι αφορά

όλους και όχι μόνον το παιδί που εκφοβίζεται ή που εκφοβίζει. Όταν ένα παιδί

πέσει θύμα σημαίνει ότι η ομάδα το έχει επιτρέψει αυτό. Είναι καλό να ξέρουμε τι

γίνεται αλλά να μη μένουμε σ’ αυτό. Συνήθως μπορεί να κατηγορήσουμε την

οικογένεια ή το σχολείο. Αυτό που βοηθάει όμως στο σχολείο είναι να

αντιμετωπιστεί το κάθε περιστατικό σαν ομαδικό φαινόμενο, ώστε να αλλάξει η

ανισορροπία δύναμης. Τα παιδιά-θύματα ρωτάνε: Γιατί τι του έχω κάνει; Το

χειρότερο σενάριο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ένα παιδί να αντλεί ευχαρίστηση

με το να πονάει ή να αναστατώνει άλλα παιδιά. Βοηθάει όταν εμείς μετατοπίζουμε το

σενάριο στο γιατί το επιτρέπει η ομάδα να συμβαίνει. Τέλος οι ειδικοί επεσήμαναν

ότι τα αποτελέσματα του προγράμματος των παρεμβάσεων στα σχολεία που

εφαρμόστηκε, δείχνουν, ότι το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Τα σημεία που τονίστηκαν ιδιαίτερα είναι:

Οι μαθητές πρέπει να ξέρουν:

Ο εκφοβισμός πληγώνει και τρομάζει και επηρεάζει αρνητικά τη ζωή μας.

Είναι ένα ομαδικό φαινόμενο, το οποίο συμβαίνει μόνον όταν το περιβάλλον το

επιτρέπει.

Οι παρατηρητές του φαινομένου, έχουν τον πιο σημαντικό ρόλο για το

σταμάτημά του.

Για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, όπως και στον κλασικό, αν διαπιστώσουμε ότι

έχουμε πέσει θύματα, πρέπει να καταγγείλουμε αυτό που συμβαίνει όσο πιο

γρήγορα γίνεται. Τα περιστατικά εδώ είναι πολύ πιο σοβαρά, καθώς υπάρχει

γενικευμένο το αίσθημα της απειλής.

Ποια πρέπει να είναι η προσωπική στάση κάθε μαθητή:

Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει και να επηρεάζει τη ζωή μας με

εκφοβιστικές συμπεριφορές. Είναι σημαντικό, ο κάθε μαθητής να πιστεύει στις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


29

δυνάμεις του και να είναι περήφανος για τον εαυτό του. Ό, τι κι αν λένε οι άλλοι, ο

καθένας μας έχει ιδιαίτερες ικανότητες για να ομορφύνει τη ζωή του. Αυτό το

κρατάμε πάντα στο μυαλό μας, χωρίς να επηρεαζόμαστε από τα απαξιωτικά λόγια

που χρησιμοποιούν αυτοί που προσπαθούν να εκφοβίσουν.

Προπαντός ο καθένας δεν πρέπει να διστάσει να ζητήσει βοήθεια, όταν κρίνει ότι

τη χρειάζεται.

Ο ρόλος της οικογένειας

Τα παιδιά που έχουν τη χαμηλότερη κοινωνική στήριξη έχουν τις μεγαλύτερες

πιθανότητες να εκφοβιστούν. Όταν συμβεί εκφοβισμός, αν υπάρχει μια

υποστηρικτική οικογένεια, η οποία δεν θα ανεχθεί αυτό που συμβαίνει, τότε το παιδί

που εκφοβίστηκε, έχει περισσότερες πιθανότητες να ξεπεράσει αυτό που του

συμβαίνει, αλλιώς έχει να προστατέψει τον εαυτό του από την ίδια του την

οικογένεια. Όταν ο γονιός δείχνει ότι χωρίς αυτόν το παιδί δεν μπορεί να τα βγάλει

πέρα, το θυματοποιεί.

116 111 η Ευρωπαϊκή γραμμή στήριξης παιδιών κι εφήβων που

λειτουργεί η Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

“Φοβάμαι… Με κοροϊδεύουν. Μου πήραν φωτογραφίες χωρίς την έγκρισή

μου κι απειλούν να τις ανεβάσουν στο Facebook…”

Είναι μια από τις συνηθισμένες ανησυχίες εφήβων και μια από τις τηλεφωνικές

κλήσεις που δέχεται η ευρωπαϊκή γραμμή στήριξης παιδιών κι εφήβων που

λειτουργεί η ΕΨΥΠΕ. Η γραμμή απαντά στον ίδιο αριθμό σε 14 χώρες της Ε.Ε με

δωρεάν κλήση από σταθερό ή κινητό.

Η υπεύθυνη της γραμμής ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, Εύη Αθανασιάδου, τόνισε

στην ομάδα Αγωγής Υγείας, ότι η γραμμή αυτή δίνει σε παιδιά κι εφήβους άμεση

ψυχολογική υποστήριξη είτε γιατί βρίσκονται μακριά από δομές είτε γιατί

αισθάνονται πως αν μιλήσουν θα στιγματιστούν. Οι ειδικοί καλούν τους μαθητές να

μιλήσουν στη γραμμή για θέματα εκφοβισμού αλλά και για αυτά που τους

απασχολούν κι αισθάνονται ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο. Με ένα τηλεφώνημα και

σε περιβάλλον απόλυτης εχεμύθειας, έχουν δίπλα τους ειδικούς επιστήμονες που

μπορούν να τους καταλάβουν και ξέρουν πώς να τους κατευθύνουν σε λύσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


30

Αλληλεπίδραση με την επιστημονική ομάδα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.

Βικτώρια Σιμοπούλου

Οι μαθητές γνώρισαν το φαινόμενο του

bullying και του κυβερνοεκφοβισμού από

την πλευρά των ειδικών ψυχολόγων του

προγράμματος παρέμβασης στα σχολεία.

Οι ειδικοί τόνισαν στους μαθητές ότι είναι

λάθος να χρησιμοποιούμε τους όρους

«θύτης» και «θύμα» γιατί είναι όροι που

στιγματίζουν τους εμπλεκόμενους και

ίσως επηρεαστεί το μέλλον τους.

Παρότρυναν ότι είναι πιο δόκιμο να

μεταχειριζόμαστε τους όρους παιδί που εκφοβίζεται-παιδί που εκφοβίζει κι εξήγησαν

Από το υλικό που δόθηκε στους μαθητές και το σχολείο

Με την ομάδα των ειδικών επιστημόνων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε για το σχεδιασμό των προγραμμάτων παρέμβασης σε σχολεία της Αθήνας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


31

ότι ενώ φανερά φαίνεται ότι επηρεάζεται μόνο το παιδί που εκφοβίζεται, το παιδί που

εκφοβίζει επηρεάζεται το ίδιο ή και παραπάνω αφού λόγω της συμπεριφοράς του,

ίσως αντιμετωπίσει μελλοντικά πρόβλημα. Μίλησε και η υπεύθυνη των γραμμών

βοήθειας που λειτουργούν εκεί και μας εξήγησε ότι τα περισσότερα τηλεφωνήματα

που δέχονται είναι από γονείς και εκπαιδευτικούς παρά από παιδιά και εφήβους και

αυτό είναι κάτι που τους απασχολεί ιδιαίτερα. Τόνισαν ότι ο εκφοβισμός (σε όλες τις

μορφές του) αυξάνεται ανησυχητικά με βάση τα αποτελέσματα ερευνών. Με τις

γνώσεις που πήραν οι μαθητές από αυτή την

εμπειρία, ανέβηκαν πνευματικά ενώ μπορούν

να τις μεταλαμπαδεύσουν στους συμμαθητές

τους.

Συμμετείχαν οι μαθητές: Μάνος Αγοραστίδης,

Αργυρώ Ερμείδου, Απόστολος Ζαχαρίας,

Κατερίνα Κατράκη, Νικόλαος

Ντέρτσος, Βικτώρια

Σιμοπούλου από το 5ο Λύκειο

και Ιωάννα Κουκουσάκη,

Δημήτριος Κουτσουνάκης, Αριστέα

Νάκα, Αλεξάνδρα Νάση, Ερίνα

Τζουάνα, Αντωνία Τσικρίκη από το 4ο Λύκειο,

μαζί με τις εκπαιδευτικούς του προγράμματος.

Η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε

ότι οι ιδιαιτερότητές μας, μας κάνουν ξεχωριστούς. Αν αντί για φόβο στο διαφορετικό, το πλησιάσουμε

με ενδιαφέρον, μπορούμε να εκτιμήσουμε την πραγματική του αξία.

γγγιιιααα τττηηηννν εεενννδδδυυυνννάάάμμμωωωσσσηηη τττωωωννν μμμαααθθθηηητττώώώννν ,,, εεενννάάάννντττιιιααα σσστττηηηννν εεενννδδδοοοσσσχχχοοολλλιιικκκήήή βββίίίααα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


32

3.2. Μονάδα Εφηβικής Υγείας Αποστόλης Ζαχαρίας

Η δεύτερη επίσκεψή μας έγινε στη Μονάδα Εφηβικής

Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί μας μίλησε ο

επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας γιατρός κ.

Γεώργιος Κορμάς σχετικά με τον εθισμό, τους

κινδύνους του διαδικτύου και το φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού.

Ενημερωθήκαμε για τον αριθμό των εφήβων που βοηθάει η Μονάδα και για τη

δράση της Γραμμής

ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ. Ξεναγηθήκαμε

στους χώρους όπου παιδιά και

έφηβοι δέχονται συμβουλευτική

υποστήριξη ενώ ενημερωθήκαμε

για τα προβλήματα που

αντιμετωπίζουν καθώς και για

τους τρόπους με τους οποίους τους βοηθούν να ξαναγυρίσουν στις κανονικές τους

ζωές. Μάθαμε ότι γεγονότα θυματοποίησης μέσα από το διαδίκτυο συμβαίνουν πια

πολύ συχνά σε χιλιάδες ανυποψίαστους ανθρώπους και κυρίως νέους. Περιστατικά

πέρα από κάθε λογική, όπως κλοπή κωδικών ή προφίλ, προσβλητικά βίντεο, έχουν

οδηγήσει σε κατάθλιψη, απομόνωση και σε ακραίες περιπτώσεις σε δολοφονίες,

αυτοκτονίες ή και βιασμούς.

Ο κ. Κορμάς στάθηκε ιδιαίτερα σε αποτελέσματα πανευρωπαϊκής έρευνας σύμφωνα

με τα οποία η Ελλάδα είναι δεύτερη χώρα στην Ευρώπη στο διαδικτυακό εκφοβισμό

και τελευταία στη συνάντηση με αγνώστους μέσω γνωριμίας από το διαδίκτυο. Το

δεύτερο αποτέλεσμα οφείλεται κατά τον κ. Κορμά στις συμβουλές των γονέων. «Άρα

πρέπει να ενημερώνονται οι γονείς να λένε κι άλλα πράγματα στην καθημερινότητά

τους με τα παιδιά. Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται στο διαδίκτυο το οποίο είναι

ανοικτό και δεν μπορεί να ελεγχθεί, καθώς φτιάχτηκε για μεγάλους. Ξαφνικά γίναμε

μια κοινωνία που παράγει παιδιά με νεανική παραβατικότητα. Τα προβλήματά μας

όμως στο διαδίκτυο είναι μια μεγέθυνση των προβλημάτων μας στον πραγματικό

κόσμο.» Ήταν μια μοναδική εμπειρία για τους μαθητές που είχαν την τύχη να

παρευρεθούν και να συζητήσουν, ενώ έμαθαν να μην υποτιμούν τους κινδύνους του

διαδικτύου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


33

3.3 Συμμετοχή σε ημερίδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

που διοργάνωσε το Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής

Συμβουλευτικής

Μέσω του προγράμματος είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε το Πανεπιστήμιο

Θεσσαλίας στο Βόλο, συμμετέχοντας σε μια ημερίδα αλληλεπίδρασης, μεταξύ των

ομάδων Αγωγής Υγείας, του 4ου και του 5ου

Γ.Ε.Λ. Λάρισας και του Πανεπιστημίου

Θεσσαλίας. Ήταν μια δράση του Κέντρου

Εφαρμοσμένης Ψυχολογικής Έρευνας και

Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Στο πλαίσιο αυτής

της συνάντησης έγινε συζήτηση για το πρόβλημα

του σχολικού εκφοβισμού και των μορφών που

αυτός λαμβάνει στο χώρο του σχολείου, καθώς

και παρουσίαση του Προγράμματος

"Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό στο Σχολείο" που υλοποιείται στο πλαίσιο της

Στοχευμένης Έρευνας, χρηματοδοτούμενο από την Επιτροπή Ερευνών του Π.Θ.

Συμμετείχαμε παρουσιάζοντας τη μεθοδολογία εφαρμογής του προγράμματος

Αγωγής Υγείας καθώς και τα αποτελέσματα στο σχολείο μας αλλά και γενικότερα

στην εκπαιδευτική κοινότητα. Παράλληλα οι μαθητές παρουσίασαν ζωντανά τη

Η ηλεκτρονική παρουσίαση η οποία συνόδευσε τη ζωντανή δραματοποίηση του ποιήματος «Καλείται ψυχή να καταθέσει…», στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


34

δραματοποίηση ενός ποιήματος του μαθητή της ομάδας Μάνου Αγοραστίδη, με τίτλο

«Καλείται ψυχή να καταθέσει…» και το οποίο αναφέρεται στις επιπτώσεις του

σχολικού εκφοβισμού.

Αργότερα η δραματοποίηση αυτή μετατράπηκε σε βίντεο.

Στόχος της ημερίδας ήταν να τονιστεί ότι ο σκοπός των προγραμμάτων παρέμβασης

που είναι η ενδυνάμωση των εφήβων μέσα από ομαδικές δραστηριότητες, ώστε να

μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον εκφοβισμό και να μην

καταβάλλονται σωματικά και ψυχικά. Επιπλέον, παρέχεται ενημέρωση και

ευαισθητοποίηση πάνω στις διάφορες μορφές που παίρνει ο εκφοβισμός στα σχολεία,

όπως ο λεκτικός, ο σωματικός, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός και ο αποκλεισμός. Την

ημερίδα παρακολούθησαν μαθητές σχολείων του Νομού Μαγνησίας, καθηγητές και

φοιτητές του Πανεπιστημίου, το τμήμα του Κέντρου Πρόληψης-ΟΚΑΝΑ της

Λάρισας και η σύμβουλος Παιδαγωγικής ευθύνης του 5ου Λυκείου Ασημίνα

Κοντογεωργίου.

Ακούστηκαν φωνές κι απορίες μαθητών, μοιράστηκαν αμφιβολίες και ενδοιασμοί,

ενώ υπήρξε αλληλεπίδραση μέσω των εισηγήσεων για την παρουσίαση των

προγραμμάτων από τις συντονίστριες 4ου και 5ου Λυκείων καθώς και των Ελένης

Ανδρέου, κοσμήτορα του Πανεπιστημίου και δ/ντριας του Κέντρου και Χριστίνας

Ρούση ψυχολόγου, μεταδιδακτορικής ερευνήτριας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και

συντονίστριας του προγράμματος «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο».

Η συνδιοργάνωση αυτής της ημερίδας ήταν μια μοναδική εμπειρία για τους μαθητές

που συμμετείχαν. Δόθηκε η δυνατότητα να βρεθούν στην έδρα του Πανεπιστημίου

και να ακουστούν οι φωνές τους στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Στόχος ήταν να

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


35

περάσει το μήνυμα του «ΜΙΛΑ ΜΗΝ ΦΟΒΑΣΑΙ» το οποίο πρεσβεύει η ερευνητική

μας εργασία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


36

4. Θέατρο

Το θέατρο ως ψυχοεκπαιδευτικό εργαλείο στην κατανόηση των μηχανισμών της θυματοποίησης, την ευαισθητοποίηση και την ενδυνάμωση των μαθητών

Το θέατρο ως κείμενο και λογοτεχνία, ως παράσταση και συμβολισμός είναι ένα επικοινωνιακό είδος που προάγει τον προβληματισμό και το διάλογο και συμβάλλει στην πολιτιστική καλλιέργεια. Η δυνατότητά του να παίξει παιδαγωγικό ρόλο, μέσω της μίμησης και της ενσυναίσθησης, μπορεί να αξιοποιηθεί και να χρησιμεύσει ως μέσο διδασκαλίας και διαμόρφωσης της συνείδησης των μαθητών. Η αποστολή της παράστασης δεν τελειώνει με το πέρας της. Τα νοήματά της μετά ο κάθε θεατής, θα τα πάει όπου θέλει, οπότε η αποστολή της διευρύνεται, συμβάλλοντας δημιουργικά στην κατανόηση προβλημάτων και την επικοινωνία των ανθρώπων. Επειδή επίσης αντικατοπτρίζει την κοινωνική πραγματικότητα κατά την οποία γράφτηκε το έργο και μπορεί να την αποδώσει συμβολικά με μεγάλο βαθμό πιστότητας, οι θεατές παίρνουν ερεθίσματα να μοιραστούν κοινούς προβληματισμούς και ανησυχίες.

Σύμφωνα με τον Vigotsky: «Η δράση σε μια φανταστική κατάσταση διδάσκει το παιδί να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του όχι μόνο με την άμεση αντίληψη των αντικειμένων ή βάσει της κατάστασης που το επηρεάζει άμεσα, αλλά και βάσει του νοήματος αυτής της κατάστασης» (http://blogs.sch.gr/13dimevo/files/2010/10/theatriki_agogi.pdf) Αυτό βέβαια ισχύει και στην περίπτωση του μαθητή θεατή αλλά και στην περίπτωση που ο ίδιος μετέχει στην παράσταση. Σήμερα στην εποχή της μεγάλης κρίσης και των αδιεξόδων που η θυματοποίηση γίνεται επιλογή απόγνωσης ή αποτελεί συνέπεια σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας-το οποίο βρέθηκε να μην έχει αντιστάσεις-το θέατρο μπορεί να ευαισθητοποιήσει, να ενδυναμώσει, να καλλιεργήσει, να μορφώσει και να διαπαιδαγωγήσει μαζικά. Σ’ αυτό συμβάλλει και η λειτουργία της παράστασης ως βίωμα σε ασφαλές περιβάλλον. Επιλέξαμε δύo συγγενείς παραστάσεις με το θέμα της θυματοποίησης και των προσωπείων που πραγματευόμαστε:

Ο «Ξένος» στο Εθνικό Θέατρο(3-2-2013) Το θέμα του «ξένου», του «διαφορετικού» και πώς το αντιμετωπίζει η ελληνική

κοινωνία διερευνά η παράσταση με δύο θεατρικά έργα και δύο σκηνοθέτες, αλλά με

τους ίδιους πρωταγωνιστές στο Εθνικό θέατρο: «Αόρατη Όλγα» του Γιάννη Τσίρου

και "Αούστρας ή Αγριάδα" της Λένας Κιτσοπούλου.

Δύο ιστορίες, βγαλμένες από την πραγματικότητα, αποσκοπούν να

ευαισθητοποιήσουν τους θεατές, σε θέματα που είναι καθημερινά μιας κοινωνίας

που δαιμονοποιεί το «άλλο» και το «διαφορετικό», ως πηγή όλων των δεινών που τη

μαστίζουν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


37

"Αόρατη Όλγα" του Γιάννη Τσίρου Είναι το πρώτο μονόπρακτο που

πραγματεύεται και διερευνά τη

θυματοποίηση λόγω καταγωγής.

Οι μαθητές παρακολούθησαν την

ιστορία της Όλγας, μιας νεαρής

μετανάστριας, καταδικασμένης σε

καταναγκαστική πορνεία. Έγκλειστη

σε ένα δωμάτιο για 14 μήνες, χωρίς

πατρίδα, όνειρα ή ελπίδα διαφυγής, δέχεται συστηματική τρομοκράτηση και

κακομεταχείριση. Κάποτε, επαναστατεί και καταφεύγει στη Δικαιοσύνη. Μάταια.

Λόγω αμφιβολιών, οι κακομεταχειριστές αθωώνονται.

Είναι μια παράσταση φορτισμένη, γεμάτη κυνισμό αλλά και

ευαισθησία, γροθιά στο στομάχι, η οποία φανερώνει με

αμεσότητα τις συγκρούσεις μεταξύ διεφθαρμένων πολιτών,

οργάνων της τάξης-κρατικού μηχανισμού και θυμάτων,

εστιάζοντας κυρίως στην πλευρά του θύματος.

"Άουστρας ή Αγριάδα" της Λένας Κιτσοπούλου. Και το δεύτερο θεατρικό μονόπρακτο της ενιαίας παράστασης επιχειρεί να

κατακεραυνώσει τα κοινωνικά στερεότυπα, τα οποία είναι αγκυλωμένα μέσα μας σαν

το παρασιτικό φυτό της αγριάδας και δεν μπορούν να ξεριζωθούν. Οι αστεϊσμοί μιας

νεανικής παρέας καθηλωμένης σε αφόρητη πλήξη, φτάνουν μέχρι την ψυχρότητα του

«εγκλήματος».

Οι μαθητές καταλαβαίνουν πως η οργή σε συνδυασμό με την ημιμάθεια, τη σύγχυση

και την έλλειψη παιδείας μπορεί να φτάσει σε υπερβολικές και παρανοϊκές

καταστάσεις. Και τα δύο έργα έχουν πολλές αυτοκριτικές σκηνές οι οποίες τονίζουν

την ανάγκη της αποδοχής και του σεβασμού στη

διαφορετικότητα.

Λένα Παπαληγούρα: «Αόρατη Όλγα»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


38

Οι «Μικροί Φαρισαίοι» στο Θεσσαλικό Θέατρο(7-3-2013)

Το έργο, γράφτηκε το 1954 και είναι μια σάτιρα που καυτηριάζει σκανδαλώδεις κοινωνικές καταστάσεις, ίδιες και απαράλλαχτες μ’ αυτές που ταλαιπωρούν την Ελλάδα σήμερα. Θέμα του είναι η υποκρισία εκείνων που προσπαθούν να καλύψουν ένα σωρό ανομίες-απιστίες καταχρήσεις, κλεψιές-με την φιλάνθρωπο συμμετοχή τους, σε φιλόπτωχα ταμεία, συλλόγους και οργανώσεις. Η σκηνοθεσία του έργου είναι του Κώστα Τσιάνου ο οποίος επεξεργάστηκε το κείμενο, για να το προσαρμόσει στη σημερινή εποχή.

Μετά το πέρας της παράστασης οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεσσαλικού Θεάτρου Κώστα Τσιάνο για τη

συμβολή του θεάτρου στην συναισθηματική ανάπτυξη και διαπαιδαγώγηση των μαθητών

και στην καλλιέργεια ενάντια στην ενδοσχολική βία. «Η νέα γενιά βιάζεται» υποστήριξε ο κ. Τσιάνος, «αλλά μπορεί να σκοντάψει κιόλας. Να μην

ασχολείστε μόνον με εύκολα πράγματα. Διαβάστε ποίηση και λογοτεχνία, να πλουτίστε την ψυχή σας, τον νου, τον λόγο και ο λόγος είναι νους. Θέλει αγώνα, γνώση και διάβασμα. Στην σημερινή εποχή της κρίσης, το πιο σημαντικό, είναι ο φόβος που μπαίνει στις ψυχές μας. Οι άνθρωποι και προπαντός οι νέοι να μη χάσουν τον ενθουσιασμό τους και να μη φοβηθούν. Οι λέξεις της Ζωής είναι, Ενθουσιασμός, όχι φόβος, Αντίσταση, Αλληλεγγύη κι Αγώνας.»

Είναι το θέατρο σχολείο; «Με μια ευρεία έννοια ναι. Με την έννοια ότι διευρύνει τους ορίζοντές σου, σου ανοίγει παράθυρα στην αλήθεια, ανεβάζει το δείκτη κυρίως της συναισθηματικής νοημοσύνης σου. Το θέατρο μπορεί να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Η εξουσία θεωρεί περιττό το θέατρο γιατί το φοβάται. Γιατί μέσα από την τέχνη με ιδιοφυείς τρόπους μπορείς να θίξεις τα κακώς κείμενα. Δεν είναι τυχαίο που τις δύσκολες εποχές ο λαός αγκαλιάζει το θέατρο, “ακουμπάει” στην ποίηση, τη μουσική, το τραγούδι.»

Αλληλεπίδραση κι ενημέρωση από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεσσαλικού Θεάτρου, Κώστα Τσιάνο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


39

Ενημέρωση στο 5ο Γυμνάσιο Λάρισας

5. Ομότιμη Μάθηση Μάνος Αγοραστίδης

Η ομοτιμία είναι μια λέξη που έχει εξαφανισθεί από το λεξιλόγιο των ανθρώπων και

οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν την έννοια «ομότιμη μάθηση». Ομότιμη μάθηση

εννοούμε όταν ειδικά εκπαιδευμένοι μαθητές με την καθοδήγηση συντονιστή

καθηγητή, αναλαμβάνουν κατά κάποιο τρόπο το ρόλο του εκπαιδευτικού για την

ενημέρωση άλλων μαθητών πάνω σε επίκαιρα θέματα. Το εκπαιδευτικό σύστημα

αρνείται να προσαρμοστεί στις αλλαγές και συνεχίζει να ακολουθεί τον παραδοσιακό

γνωσιοκεντρικό ρόλο του. Κανείς δεν αμφισβητεί την αξία του καθημερινού

μαθήματος, ωστόσο η εποχή που οι μαθητές περίμεναν να ενημερωθούν από το

σχολείο ακούγεται τόσο παλιά όσο και η λέξη «παρασάγγας». Οι νέοι γνωρίζουν

καλύτερα τα προβλήματα που αφορούν τα παιδιά και συνεπώς υπό σωστή

καθοδήγηση είναι οι πλέον κατάλληλοι να συμβάλλουν στην αντιμετώπισή τους. Ο

Βίκτωρ Ουγκώ είπε, ότι «όταν ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή» στην ουσία

όμως η φυλακή αυτή δεν κλείνει· μόνον αλλάζει δεσμώτες. Με την επίδραση δηλαδή

της ομότιμης μάθησης, στη φυλακή που προηγουμένως βρίσκονταν άνθρωποι

αποπροσανατολισμένοι και απαίδευτοι πλέον θα βρίσκονται οι εγκληματίες του

«λευκού κολάρου».

Με βάση την εκπαίδευσή τους οι

μαθητές μπόρεσαν να σταθούν σαν

επιμορφωτές και σε συνεργασία με

άλλους επιστήμονες να ενημερώσουν

συμμαθητές τους από το σχολείο αλλά

κι από άλλα σχολεία, για ένα τόσο

σημαντικό θέμα, τη θυματοποίηση που

μπορεί να τους ακολουθεί και να στιγματίσει όλη τους τη ζωή.

είναι το μήνυμα που στέλνουν στους μαθητές

η πρωταγωνίστρια του Εθνικού Θεάτρου, Λένα Παπαληγούρα και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεσσαλικού Κώστας Τσιάνος

ΟΟΟιιι μμμαααθθθηηητττέέέςςς νννααα εεεπππιιιλλλέέέξξξοοουυυννν νννααα ααασσσχχχοοολλληηηθθθοοούύύννν μμμεεε αααυυυτττόόό ππποοουυυ τττοοουυυςςς αααρρρέέέσσσεεειιι,,, μμμεεε βββάάάσσσηηη τττηηηννν κκκαααρρρδδδιιιάάά τττοοουυυςςς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


40

Συνεργασία με το πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Το πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ υλοποιήθηκε από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την «κατάρτιση Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας για το φαινόμενο του «εθισμού» των εφήβων στο διαδίκτυο καθώς και για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι από την ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου». Η μεθοδολογία εφαρμογής προγράμματος παρεμβάσεων στα σχολεία από τους πιστοποιημένους συνεργάτες του ‘Αριάδνη’ στη Λάρισα, περιλάμβανε κυρίως βιωματικά σεμινάρια σε τμήματα τάξεων σχολείων. Τα αιτήματα για ενημέρωση διατυπώνονταν από τους διευθυντές των σχολείων ή από ευαισθητοποιημένους καθηγητές και η ομάδα επέλεξε να καλύψει δειγματικά σχολεία από όλες τις βαθμίδες: Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο. Πήραν μέρος συνεργάτες από τους χώρους της εκπαίδευσης, του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Λάρισας, του Κέντρου Πρόληψης-ΟΚΑΝΑ και της Ψυχιατρικής κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, ενώ συμμετείχαν και μαθητές του προγράμματος Αγωγής Υγείας . Έγιναν οργανωμένες πέντε παρεμβάσεις:

5ο Λύκειο 13-12-2012 Επίσκεψη και ενημερωτική ομιλία του συντονιστή του προγράμματος ‘Αριάδνη’ κ. Γεωργίου Κορμά. Βιωματικά σε ομάδες από τους συνεργάτες. Συμμετείχαν στην ενημέρωση: Αλέξανδρος Βαϊούλης. Αρχοντία Γιαννακάκη, Μαρία Δαλλιού, Χρήστος Νάκος, Αικατερίνη Ντούμα, Άννα Κοκκάρα, Χρήστος Πιτσίλκας, Χρύσα Σαμούρη, Ευαγγελία Χαρίση.

Δημοσίευση του τοπικού τύπου:

Εφημερίδα ‘Ελευθερία’ 19-12-2012

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


41

Με την ευκαιρία της ενημέρωσης από το πρόγραμμα Αριάδνη, το 5ο Λύκειο στην προσπάθεια να προωθήσει καλές πρακτικές στη χρήση διαδικτύου και κινητών, βράβευσε δύο μαθητές της Γ’ τάξης για τη διάκριση βίντεο με θέμα τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Το βίντεο το οποίο έχει τίτλο «Stop Cyber Bullying Για να μη χάνονται "τα πρόσωπα" στο σχολείο», διακρίθηκε σε πανελλήνιο διαγωνισμό της Γραμματείας Νέας Γενιάς μαζί με άλλα τέσσερα για την εκστρατεία «του Δικτύου κατά της Βίας στο σχολείο» για το 2012-13, με τίτλο «Ενδοσχολική Βία-Συμβιώνοντας στο σχολείο».

Τιμητικό δίπλωμα απονεμήθηκε από το Διευθυντή του σχολείου Γεώργιο Δημουλό, στους μαθητές, Βαγγέλη Βαλασσόπουλο που είχε την ευθύνη της τεχνικής επεξεργασίας και τον Ναπολέοντα Μουλά ο οποίος σχεδίασε τα σκίτσα των σκηνών.

Υλικό στην ψηφιακή τάξη του σχολείου: http://eclass.sch.gr/courses/EL987134/

5ο Λύκειο 5, 6 και 7-3-2013 με αφορμή την ημέρα κατά της Βίας στο σχολείο(Γιαννακάκη Αρχοντία, Χρήστος Πιτσίλκας και μαθητές του προγράμματος Αγωγής Υγείας)

5ο Γυμνάσιο 13-3-2013 Συνεργάτες: Αρχοντία Γιαννακάκη, Σωτηρία Αναστασοπούλου, Μαρία Ανθοπούλου, Άννα Κοκκάρα, Δήμητρα Πλιάκα, Χρήστος Πιτσίλκας και οι μαθητές: Μάνος Αγοραστίδης, Αργυρώ Ερμείδου, Βίκυ Αλτίμπαση, Δήμητρα Κατσικά, Κατερίνα Κατράκη, Ευαγγελία Παπαϊωάννου, Βικτώρια Σιμοπούλου, Αποστόλης Ζαχαρίας, Μαριλένα Νταοπούλου

4ο Λύκειο 27-4-2013 (Αρχοντία Γιαννακάκη, Άννα Κοκκάρα, Χρήστος Πιτσίλκας, Αλέξανδρος Βαϊούλης και οι μαθητές: Μάνος Αγοραστίδης, Αργυρώ Ερμείδου, Δήμητρα Κατσικά, Κατερίνα Κατράκη, Ευαγγελία Παπαϊωάννου, Βικτώρια Σιμοπούλου, Αποστόλης Ζαχαρίας

5ο Δημοτικό σχολείο 4-4-2013(Αρχοντία Γιαννακάκη και οι μαθητές Μάνος Αγοραστίδης, Αποστόλης Ζαχαρίας)

Η παρέμβαση σε δύο σχολεία αφορούσε ιδιαίτερες περιπτώσεις τμημάτων. Τα

επιλεγμένα τμήματα που δόθηκαν, απαιτούσαν διαχείριση ανομοιογενούς και με

συμπεριφορές απειθαρχίας ομάδας (παιδιά με νοητική υστέρηση, κινητικά

προβλήματα, παχύσαρκα, συνεσταλμένα, ζωηρά με θράσος, καλοί μαθητές με

κόντρες μεταξύ τους, κλπ.), ενώ και στο Γυμνάσιο και τα Λύκεια είχαν σημειωθεί

περιστατικά ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις η παρέμβαση ήταν

κουραστική, αλλά αποκαλυπτική για τη διαχείριση. Σε ένα σχολείο έγινε παρέμβαση

σε ολόκληρη τάξη ενώ στο Δημοτικό έγινε παρέμβαση ενημέρωσης σε ένα τμήμα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


42

καθώς δεν μπόρεσαν να καλυφθούν όλα τα τμήματα που ζήτησαν, λόγω αδυναμίας

επιμορφωτών.

Μ ε θ ο δ ο λ ο γ ί α

Χρησιμοποιήθηκαν δύο συνεχόμενες διδακτικές ώρες οι οποίες ήταν επαρκείς χωρίς

να γίνονται κουραστικές για τα παιδιά.

Τα βιωματικά διεξάγονταν σε δύο φάσεις:

Στην πρώτη φάση διάρκειας μισής ώρας περίπου, οι μαθητές ενημερώνονταν για

τα οφέλη και τις παγίδες του διαδικτύου μετά από βιωματική προσέγγιση.

Συγκεκριμένα οι μαθητές χωρισμένοι σε τυχαίες ομάδες συμπλήρωναν σε ένα χαρτί 5

οφέλη και 5 παγίδες του διαδικτύου. Φυσικά στις παγίδες κυριάρχησαν η επαφή με

αγνώστους, ο εθισμός κυρίως στα παιχνίδια και το Facebook ο ηλεκτρονικός

εκφοβισμός και το phishing. Με αφορμή τα γραφόμενα των μαθητών γινόταν

ανίχνευση των γνώσεών τους και ενημέρωση σχετικά με την υγιή και ασφαλή χρήση

των νέων τεχνολογιών.

Δεύτερη φάση

α) σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου

Η δεύτερη φάση αφορούσε βιωματική

προσέγγιση του φαινομένου του ηλεκτρονικού

εκφοβισμού, με τη μέθοδο της έκθεσης σε

περιστατικά. Στην ολομέλεια της τάξης, διαβαζόταν ένα δημοσιευμένο περιστατικό

διασκευασμένο. Ακολούθως μοιράζονταν στις ομάδες των μαθητών κάρτες με

περιγραφή στοιχείων του προφίλ των εμπλεκόμενων στο περιστατικό, θύματος, θύτη,

συμμαθητών-παρατηρητών, γονιών του θύματος, του θύτη, εκπαιδευτικών, κλπ. Από

τους μαθητές ζητούνταν να μπουν στο πετσί των ρόλων, να καταγράψουν σε χαρτί τις

αντιδράσεις τους καθώς και τι θα έλεγαν ο ένας στους άλλους ρόλους. Όλα αυτά σε

πρώτο πρόσωπο. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα διάβαζε το ρόλο της. Με βάση την

εξέλιξη του περιστατικού καλούνταν να γράψουν ποια έπρεπε να ήταν η σωστή

αντίδραση. Στόχος ήταν η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των μαθητών στην

κατεύθυνση της υιοθέτησης υγιών και ηθικών συμπεριφορών στο διαδίκτυο και στο

σχολείο. Σε αυτή τη φάση πήραν μέρος ως επιμορφωτές και οι εκπαιδευμένες ομάδες

μαθητών Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου ενημερώνοντας για τις μορφές που μπορεί

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


43

να πάρει το φαινόμενο στο σχολείο, καθώς και πώς μπορεί να αναγνωριστεί και να

αντιμετωπιστεί.

β) σε μαθητές Δημοτικού

Έγινε επίσκεψη και συνεργασία με το

Δ1 τμήμα του 5ου Δημοτικού σχολείου

Λάρισας. Υπήρξε αλληλεπίδραση

εργασιών καθώς οι μαθητές με την

εμψύχωση της δασκάλας τους Παυλίνας

Τσουροπλή παρουσίασαν

δραματοποιημένη μια ιστορία θυματοποίησης στο σχολείο και στο διαδίκτυο.

Συγκεκριμένα με αφορμή την αφίσα για την ημέρα ασφαλούς διαδικτύου του

σχολείου μας που τους αποστάλθηκε και μια εργασία του βιβλίου της Γλώσσας για

ένα παραμύθι με την κοκκινοσκουφίτσα από την ανάποδη έφτιαξαν ένα δικό τους

σενάριο το οποίο δραματοποίησαν και το παρουσίασαν. Δόθηκε για συμπλήρωση ένα

ερωτηματολόγιο το οποίο αποσπάστηκε από το βιβλίο «Η φάρμα του Διαδικτύου»

των Κορμά-Σαμαρά και προσαρμόστηκε. Μετά την ολοκλήρωσή του έγινε συζήτηση

ενημέρωσης. Με το συγκεκριμένο Δημοτικό συνεργαστήκαμε κατόπιν για την τελική

παρουσίαση του προγράμματος σε δημόσια ημερίδα καθώς μας άρεσε το σενάριο της

ιστορίας και το αξιοποιήσαμε.

Μία τρίτη φάση αφορούσε την αξιολόγηση της παρεμβατικής δράσης τόσο από

τους συνεργάτες που πήραν μέρος όσο και από τους μαθητές της Αγωγής Υγείας.

Αξιολόγηση έγινε και από τους μαθητές των σχολείων που εφαρμόστηκε η δράση,

από εκπαιδευτικούς οι οποίοι συνεργάστηκαν στην πρακτική εφαρμογή.

Μέλη της Ομάδας των πιστοποιημένων συνεργατών του προγράμματος ‘Αριάδνη’ στη Λάρισα με τον συντονιστή του προγράμματος και επιστημονικό συνεργάτη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιο Κορμά, στη βιβλιοθήκη του 5ου Λυκείου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


44

Όλοι οι εμπλεκόμενοι τόνισαν την ευεργετική σημασία της συνεργασίας σε

ισότιμη βάση μαθητών, εκπαιδευτικών και ειδικών επιστημόνων, στην

κατεύθυνση της ενημέρωσης και της ενδυνάμωσης των μαθητών απέναντι στη

θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο.

Παρατηρήσεις για τη λειτουργία των ενημερώσεων του ‘Αριάδνη’ κατά το 2012-13 στη Λάρισα

Άννα Κοκκάρα, εκπαιδευτικός Νοσηλευτικής 7ου ΕΠΑΛ Λάρισας

Από τις μέχρι τώρα παρεμβάσεις που οργανώσαμε στα σχολεία, αποκτήσαμε μια

μικρή εμπειρία, ώστε να μπορούμε να εξάγουμε ορισμένα συμπεράσματα για να

βελτιώνουμε τις πρακτικές μας, να γινόμαστε καλύτεροι και αποτελεσματικότεροι.

Όσον αφορά τις πρακτικές μας για τις παρεμβάσεις:

1.Η προετοιμασία ως ομάδα "Αριάδνη" πριν την ενημέρωση σε σχολείο είναι

πράγματι απαραίτητη ώστε να έχουμε κοινή δράση.

2. Η παρέμβαση θα ήταν καλό να διαρκεί δύο διδακτικές ώρες, όχι τρεις γιατί τα

παιδιά κουράζονται και αποδιοργανώνονται αλλά όχι και μόνο μία γιατί δεν είναι

αρκετή, ώστε να μπορέσουν τα παιδιά να νοιώσουν την «άνεση», να μιλήσουν.

3. Ακριβώς επειδή ο χρόνος θα είναι συγκεκριμένος, είναι καλύτερα μετά την

γνωριμία και το χωρισμό σε ομάδες να κάνουμε μια 5λεπτη εισαγωγή χωρίς να

πλατειάζουμε και να περνάμε στο βιωματικό, τουλάχιστον όσον αφορά τα Γυμνάσια

και Λύκεια. Αυτό γιατί από ό,τι φάνηκε και στις 3 ενημερώσεις (5ο λύκειο, 5ο

γυμνάσιο και 4ο λύκειο), οι μαθητές είναι ενήμεροι για πολλά θέματα σχετικά με την

ασφάλεια στο διαδίκτυο. Αυτό στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε είναι η υιοθέτηση

υγιών και ηθικών συμπεριφορών. Έτσι περνώντας πρώτα στο βιωματικό, θα έχουμε

περισσότερο χρόνο να αφιερώσουμε στην επεξεργασία των ρόλων και

στην διαπραγμάτευση των θεμάτων που θα προκύπτουν τόσο από τους μαθητές, όσο

και από τις δικές μας παρεμβάσεις. Οι μαθητές όντας ξεκούραστοι, θα μπορούν να

συμμετέχουν με μεγαλύτερη διάθεση και χωρίς να διασπώνται. Ό,τι θεωρούμε

σημαντικό που δεν βγήκε από την συζήτηση, θα μπορούμε να το αναφέρουμε στην

ανακεφαλαίωση που θα κάνουμε στο τέλος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


45

4. Η συνάντηση μετά την ενημέρωση για ανταλλαγή εμπειριών και η

ανατροφοδότηση είναι επίσης αναγκαία.

5. Είναι ιδιαίτερα καλή πρακτική να δίνουμε την κάρτα που φτιάξαμε με τις

σημαντικότερες ιστοσελίδες και λίγα λόγια επιγραμματικά για την κάθε μια, ώστε να

ξέρουν οι μαθητές, πότε και για ποιο λόγο υπάρχει η κάθε μια, αλλά και ότι δεν είναι

μόνοι στο χάος αν ποτέ χρειαστούν βοήθεια ή ενημέρωση. Έστω και από περιέργεια

να μπουν κάποιες στιγμές κάτι θα αποκομίσουν.

Επίσης η κάρτα είναι σημαντική γιατί είναι καλό να φεύγουν οι μαθητές από την

αίθουσα, έχοντας «πάρει» κάτι μαζί τους, όχι μόνο στο νου τους αλλά και στα χέρια

τους.

6. Είναι θετικό επίσης, στις παρεμβάσεις να συμμετέχουν συνάδελφοι από

διαφορετικούς φορείς, γιατί ο καθένας μπορεί να έχει το ρόλο του. Για παράδειγμα

όταν μπήκα στην τάξη για ενημέρωση με συνάδελφο από το Κέντρο Ψυχικής Υγείας,

ενώ εγώ ως εκπαιδευτικός είχα τη «διαχείριση μιας ζωηρής τάξης», εκείνη εκτός των

άλλων, μπορούσε να παρατηρήσει ορισμένες ιδιαίτερες περιπτώσεις μαθητών, με

έντονα διασπαστική συμπεριφορά και να τους προσεγγίσει. Αυτή η εμπειρία καθώς

μεταφέρεται εμπλουτίζει την ομάδα. Η αλληλεπίδραση αυτή, διαφορετικών

ειδικοτήτων μπορεί να έχει πολύ καλύτερο αποτέλεσμα, εφόσον υπάρχει η καλή

πρόθεση συνεργασίας, από όλους όσους θέλουν να συμμετέχουν.

Όσον αφορά τη γενικότερη λειτουργία:

Επειδή στο πρόγραμμα δουλεύουμε εθελοντικά, υπάρχουν δυσκολίες με τις άδειες σε

ορισμένους συναδέλφους για να έρχονται τόσο στην προετοιμασία όσο και στις

παρεμβάσεις στα σχολεία και αυτό είναι μια πραγματικότητα. Για τους συναδέλφους

που πραγματικά έχουν δείξει ενδιαφέρον συμμετοχής σε αυτή την προσπάθεια, θα

ήταν ιδιαίτερα θετικό να μπορεί ο καθένας που θέλει να συμμετάσχει, να προσφέρει

τη βοήθειά του ανάλογα με τη θέση του ή την ειδικότητά του και στο χώρο εργασίας

που βρίσκεται.

Ορισμένοι από μας για παράδειγμα, να ξεκινούμε την πρόληψη με τις παρεμβάσεις

στα σχολεία και ορισμένες περιπτώσεις που πέφτουν στην αντίληψή μας, ή οι ίδιοι ή

οι γονείς το ζητούν, να μπορούμε να τις απευθύνουμε π.χ. για συμβουλευτική σε

κάποιο συνάδελφο, αν είναι δυνατόν στο φορέα που εργάζεται(ΚΕΔΔΥ, ΟΚΑΝΑ,

Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


46

Το σημαντικό είναι πως όπως και να λειτουργήσουμε τη νέα σχολική χρονιά 2013-

2014, θα είμαστε «σοφότεροι» και θέλουμε να συνεχίσουμε και να γίνουμε

αποτελεσματικότεροι.

Η μ έ ρ α α σ φ α λ ο ύ ς δ ι α δ ι κ τ ύ ο υ 2 0 1 3

Συνδέομαι με σύνεση και δημιουργικά στους on line κόσμους

Η ομάδα Αγωγής Υγείας πρεσβευτής της Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου 2013

Για τρίτη συνεχή χρονιά η ομάδα Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου, ανταποκρίθηκε

στην πρόσκληση του Saferinternet.gr, να δράσει ως «Πρεσβευτής» και

πολλαπλασιαστής μηνυμάτων της ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου, μεταδίδοντας το

φετινό σύνθημα «Connect with respect! -Σύνδεση με σύνεση!» και παίρνοντας

μέρος στις δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου για το 2013.

Η ομάδα Αγωγής Υγείας δημιούργησε αφίσα και τύπωμα Τ-shirt με θέμα «Σύνδεση

με σύνεση!». Οι δημιουργίες έχουν τίτλο: «Εκατομμύρια φωτεινές οθόνες…Πόσες

σβησμένες ζωές;» και αποτυπώνουν με παραστατικές ζωγραφιές, τις κυριότερες

συμπεριφορές υψηλού κινδύνου στους on line κόσμους και συγκεκριμένα το

διαδικτυακό εκφοβισμό, την επικοινωνία με αγνώστους και αποπλάνηση και την

υπερβολική ενασχόληση. Με στόχο την αφύπνιση των εφήβων, επιδιώκεται να

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


47

περάσει στην σχολική κοινότητα το μήνυμα, ότι στο διαδίκτυο-το οποίο

παρουσιάζεται σαν ιστός που τον δημιουργεί το ποντίκι με τη μορφή αράχνης-

κάποιος σκόπιμα μπορεί να κρύψει την ταυτότητά του, μπορεί να βλάψει θεωρώντας

διασκέδαση να προκαλεί πόνο ενώ αν η ενασχόληση γίνει υπερβολική, οι νέες

τεχνολογίες μπορεί να γίνουν θηλιά στη σχολική επίδοση, στη μάθηση και

προπαντός στην υγεία και τη φυσική κατάσταση.

Οι δημιουργίες αναδείχτηκαν στην

κεντρική συνεδριακή εκδήλωση

για την ημέρα Ασφαλούς

Διαδικτύου που

πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα

στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Επιπλέον η δημιουργία T-shirt

αναρτήθηκε στο Άλμπουμ των

φωτογραφιών με τίτλο "T-shirts"

στη σελίδα "Safer Internet Day Greece 2013" στο Facebook για το διαγωνισμό με τη

θεματική "Πώς θα σας άρεσε το μπλουζάκι της εκστρατείας Saferinternet.gr" και

κατέκτησε την πέμπτη θέση πανελλαδικά.

Σύνδεσμοι: Υλικό Project για την ημέρα ασφαλούς διαδικτύου 2013 Ψηφιακή τάξη

του σχολείου http://eclass.sch.gr/courses/EL987134/

Σελίδα πρεσβευτών του Saferinternet.gr :

http://www.saferinternet.gr/index.php?parentobjId=Page157&objId=Category307&ch

ildobjid=Category307

Σελίδα του προγράμματος Αγωγής Υγείας του σχολείου:

http://blogs.sch.gr/argian/2013/02/10/%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE

%B1-CE%B1%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%82-

%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8D%C

E%BF%CF%85-2013/

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


48

Συμμετοχή των ομάδων Αγωγής Υγείας 4ου και 5ου Λυκείου στο συνέδριο του

Saferinternet.gr στην Αθήνα


Μπροστά στην έκθεση αφισών των πρεσβευτών, μεταξύ των οποίων και η αφίσα του 5ου Λυκείου

Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

5-2-2013

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


49

Στο συνέδριο του Saferinternet μαζί με αντιπροσωπεία έξι μαθητών της ομάδας

Αγωγής Υγείας πήρε μέρος αντιπροσωπεία μαθητών του αντίστοιχου προγράμματος

του 4ου Λυκείου, στο πλαίσιο συνεργασίας των δύο προγραμμάτων. Οι μαθητές και

των δύο σχολείων επισκέφτηκαν επίσης τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας του

Πανεπιστημίου Αθηνών όπου ενημερώθηκαν από τον υπεύθυνο της Γραμμής

ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ κ. Γεώργιο Κορμά σε θέματα υπερβολικής χρήσης κι ασφάλειας

διαδικτύου ενώ με στόχο να δράσουν ως επιμορφωτές πολλαπλασιαστές στους

συμμαθητές τους και στην εκπαιδευτική κοινότητα .

Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας 6 Μαρτίου 2013

Βιωματικά εργαστήρια στο πλαίσιο δράσης του προγράμματος για την

ομαλή συμβίωση στο σχολείο

Στο πλαίσιο αυτής της ημέρας διεξήχθησαν

στο σχολείο βιωματικά σεμινάρια σε

τμήματα των μαθημάτων Επιλογής

Εφαρμογές Πληροφορικής. Οι μαθητές των

τμημάτων αφού παρακολούθησαν υλικό σε

βίντεο και αφίσες των μαθητών της ομάδας,

δημιούργησαν κι αυτοί τις δικές τους

αφίσες.

Παράλληλα την ίδια ημέρα το σχολείο μας βραβεύτηκε στην επίσημη εκδήλωση στο

υπουργείο Παιδείας για τη διάκριση του βίντεο με τίτλο «Stop Cyber Bullying για να

μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο». Το βίντεο

κατέκτησε την τέταρτη θέση στον Πανελλήνιο

διαγωνισμό της Γραμματείας Νέας Γενιάς με τίτλο

«Ενδοσχολική βία-Συμβιώνοντας στο σχολείο» με

σκοπό να χρησιμοποιηθεί μαζί με άλλα τέσσερα

στην εκστρατεία του "Δικτύου κατά της Βίας στο

σχολείο" για το 2012-13.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


51

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


52

Η ο ρ γ ή τ η ς α ν ε ξ έ λ ε γ κ τ η ς κ ρ ί σ η ς κ α ι ο ι έ φ η β ο ι

Κωνσταντίνος Γκουντρουμπής

Η ζωή όπως την ξέραμε έχει τελειώσει εδώ και καιρό. Το βλέπεις παντού. Στις

εφημερίδες, στην τηλεόραση, στο ίντερνετ. Περικοπές, απεργίες, απολύσεις. Είτε ζεις

στην Ελλάδα, είτε στις Η.Π.Α. το τραγούδι παραμένει το ίδιο. Ξυπνάς και νιώθεις

τυχερός αν έχεις δουλειά, ακόμα και αν είναι η χειρότερη δουλειά στον κόσμο.

Η ανεργία βγάζει τον χειρότερο εαυτό της κοινωνίας αυτής. Η βροχή δεν ξεπλένει πια

τις αμαρτίες των πατεράδων μας. Τις κληρονομούμε. Μαθαίνουμε πως εμείς πρέπει

να τις διορθώσουμε. Οικογένειες καταστρέφονται, εταιρίες κλείνουν, κι όλα αυτά για

κάποιο λόγο, είναι φταίξιμο των νέων. Το μόνο που δείχνει ο καθρέφτης πλέον

είναι μια αντανάκλαση, δυο μαύρα μάτια που έχουν χάσει την φωτιά και το μόνο

που θέλουν να κάνουν είναι να φωνάξουν. Να φωνάξουν αν μπορούν να

ηρεμήσουν, αν μπορούν να είναι επιτέλους χαρούμενα.

Τόσα κατεστραμμένα όνειρα, τόσοι

ήρωες χαμένοι στην αφάνεια. Ακόμα

και το φως του ήλιου, είναι μια απλή

υπενθύμιση της καταστροφής που

έχουμε προκαλέσει στον τόπο αυτό.

Ίσως το πρόβλημα να μην βρίσκεται στις φωνές που φωνάζουν, αλλά στα αυτιά

που δεν ακούνε. Ίσως να μην νοιάζονται οι περισσότεροι πλέον. Ίσως η ανάμνηση

του απαλού αέρα και των δοξασμένων ημερών να τους αρκεί. Μια ολόκληρη γενιά

όμως η γενιά των νέων, μένει πίσω. Μια γενιά που έχει τα όπλα και τα μέσα, χωρίς να

μπορεί να τα χρησιμοποιήσει.

Αναστάτωση: Κατερίνα Κατράκη

ΠΠΠώώώςςς νννααα σσσωωωπππάάάσσσωωω μμμέέέσσσααα μμμοοουυυ……… ΣΣΣτττοοουυυ βββοοούύύρρρκκκοοουυυ μμμέέέσσσααα τττααα νννεεερρράάά ππποοοιιιααα γγγλλλώώώσσσσσσααα μμμοοουυυ μμμιιιλλλάάάνννεεε ,,, αααυυυτττοοοίίί ππποοουυυ μμμοοουυυ ζζζηηητττάάάνννεεε νννααα χχχαααμμμηηηλλλώώώσσσωωω τττααα φφφτττεεερρράάά………

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


53

Μια σπίθα χρειάζεται για να σταματήσει ο χορός στο σκοτάδι. Ποιος έχει την δύναμη

και την θέληση όμως; Ο καθένας για τον εαυτό του πλέον. Ο γείτονας δεν είναι παρά

ένας ξένος. Ακόμα και τώρα το μόνο που αναζητά ο καθένας, είναι ένας τόπος

ελπίδας και ονείρων, χωρίς να ξέρει πώς πρέπει να δουλέψει για να φτάσει εκεί.

Τα έχουμε ξαναπεράσει αυτά, τέτοιοι καιροί δεν είναι ξένοι. Αλλά αυτή η

…κατάθλιψη που περνάμε τώρα έχει κάτι το διαφορετικό. Ο άνθρωπος τα είχε όλα.

Αμάξια, τηλέφωνα, τηλεοράσεις. Ακόμα τα έχει. Τώρα όμως ο φόβος να του τα

πάρουν είναι ο μεγαλύτερος. Η γραμμή εχθρού και φίλου είναι πολύ λεπτή πλέον.

Ίσως η μεγαλύτερη απώλεια είναι η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης. Καρδιές

φυλακισμένες στο κλουβί τους, με το κλειδί χαμένο. Όλα αυτά δεν θα αλλάξουν σε

μία νύχτα. Θα χρειαστούν θυσίες, συνειδητοποίηση πως αυτό που ζούμε είναι πέρα

για πέρα αληθινό και μας επηρεάζει όλους. Προπαντός δυνατές φωνές. Φωνές που να

λένε πως αυτά τα δύο χέρια είναι ικανά να αλλάξουν την κατάσταση. Να την κάνουν

χειρότερη ή μπορεί και καλύτερη. Και ίσως τότε μπορέσουν τα πρόσωπα να είναι…

χαρούμενα.

ΟΟΟ κκκ ααα θθθ έέέ ννν ααα ςςς γγγ ιιι ααα τττ οοο ννν εεε ααα υυυ τττ όόό τττ οοο υυυ πππ λλλ έέέ οοο ννν……… ΟΟΟ γγγ εεε ίίί τττ οοο ννν ααα ςςς δδδ εεε ννν εεε ίίί ννν ααα ιιι πππ ααα ρρρ άάά έέέ ννν ααα ςςς ξξξ έέέ ννν οοο ςςς……… ΗΗΗ γγγ ρρρ ααα μμμ μμμ ήήή εεε χχχ θθθ ρρρ οοο ύύύ κκκ ααα ιιι φφφ ίίί λλλ οοο υυυ εεε ίίί ννν ααα ιιι πππ οοο λλλ ύύύ λλλ εεε πππ τττ ήήή πππ λλλ έέέ οοο ννν………


Πώς η οργή της ανεξέλεγκτης κρίσης επηρεάζει στη βία: Κωνσταντίνος Γκουντρουμπής

Εργασία για την ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


54

Στάδιο παραγωγής υλικού , μέσω έρευνας , καλλιτεχνικής

δημιουργίας δραματοποίησης κειμένων και δημιουργίας

βίντεο ως αποθετηρίου καλών πρακτικών

Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες, ανάλογα με τις δεξιότητες και τις επιθυμίες τους.

Δημιουργήθηκαν οι παρακάτω ομάδες:

Ομάδα δημιουργίας σκίτσων ζωγραφικής για την ηλεκτρονική παρουσίαση και τη

δραματοποίηση του ποιήματος «Καλείται ψυχή να καταθέσει…»(Στόχος τέθηκε

να αποδοθούν με τον καλύτερο τρόπο οι στίχοι του ποιήματος με σκοπό την

κατανόηση των συνεπειών εκφοβισμού και τη σημασία της αναφοράς του

περιστατικού).

Ομάδα δημιουργίας βίντεο με θέμα τη θυματοποίηση στο σχολείο και το

διαδίκτυο στη βάση πάντα του ποιήματος. (Στόχος ήταν η παραγωγή

εκπαιδευτικού υλικού το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την

ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας).

Ομάδα σύνθεσης κειμένων για δημόσια παρουσίαση (Στόχος ήταν να

αναπτυχθούν σχετικά κείμενα με τη ματιά των μαθητών και να ακουστούν οι

φωνές των ίδιων των παιδιών).

Αφ ί σ ε ς

Όλο το μήνυμα του προγράμματος, είναι

συμπυκνωμένο στην αφίσα με τίτλο «Οι

συμπεριφορές ενδοσχολικής βίας απαιτούν

την ενεργοποίησή σου» η οποία κόσμησε

πολλές δράσεις της ομάδας μας. Τα θέματα

της αφίσας ήταν αποτέλεσμα ομαδικής

προσπάθειας. Ο σχεδιασμός έγινε από τον

Να π ο λ έ ο ν τ α Μο υ λ ά .

Β ί ν τ ε ο

1ο βίντεο: «Φτιάχνοντας χαρακτήρες bullying και Cyber bullying».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


55

Είναι ένας συνδυασμός αφίσας και βίντεο. Ουσιαστικά είναι ένα βίντεο, που

περιγράφει πώς έγινε η αφίσα, που πήρε μέρος σε όλες τις δημόσιες συμμετοχές και

παρουσιάσεις μας φέτος, με μηνύματα κατά της ενδοσχολικής βίας.

Το βίντεο περιγράφει βήμα προς

βήμα, τη δημιουργία των

χαρακτήρων, όπως ακριβώς

ξεφυτρώνουν στα περιστατικά βίας,

τα οποία συχνά καταλήγουν και

πολλαπλασιάζονται στο διαδίκτυο.

Φαίνεται η ομαδικότητα του

φαινομένου και ο ρόλος των

παρατηρητών, ενώ οι επιπτώσεις στο μαθητή που εκφοβίζεται κορυφώνονται με την

απομόνωση και το αδιέξοδο.

Τα θέματα της αφίσας σχεδιάστηκαν από τον Ναπολέοντα Μουλά, πρώτα στο χαρτί

με μολύβι και μετά με ραπιδογράφο. Τη διαδικασία κατέγραφε φωτογραφική κάμερα

που ήταν τοποθετημένη από πάνω. Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική Timelapse για τη

δημιουργία βίντεο με πολλαπλές λήψεις φωτογραφιών. Στη συνέχεια τα σκίτσα

σκαναρίστηκαν και πέρασαν στο Photoshop. Εκεί ορίστηκαν τα μεγέθη, τα χρώματα

και οι φωτοσκιάσεις, ενώ την επεξεργασία, κατέγραφε το πρόγραμμα Free Screen

Recorder. Η διαδικασία και στις δύο φάσεις αποτυπώθηκε όπως ακριβώς έγινε, δεν

αφαιρέθηκε τίποτα. Τα δύο στάδια ενώθηκαν, μέσω του προγράμματος δημιουργίας

βίντεο, Movie Maker.

Το βίντεο πήρε μέρος στο φεστιβάλ ψηφιακής δημιουργίας 2013.

2ο βίντεο: «Καλείται ψυχή να καταθέσει…».

Έχει τον τίτλο του ομώνυμου

ποιήματος που έγραψε ο μαθητής

Μάνος Αγοραστίδης «Καλείται ψυχή

να καταθέσει…». Το θέμα που

πραγματεύεται είναι οι επιπτώσεις της

ενδοσχολικής βίας, που μπορεί καθώς

κλιμακώνονται, να φτάσουν σε

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


56

αδιέξοδο που οδηγεί μέχρι και στην αυτοκτονία.

Όλοι οι μαθητές που παρακολουθούσαν το πρόγραμμα, ανέλαβαν από έναν ρόλο

σύμφωνα με τους στίχους του ποιήματος και τα σκίτσα που δημιούργησε ομάδα

άλλων μαθητών, τα οποία δεν απεικονίζουν μόνον μια συγκεκριμένη φιγούρα παιδιού

που εκφοβίζεται. Θελήσαμε να ακούγονται οι φωνές των μαθητών και να μη

φαίνονται τα πρόσωπα για να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των θεατών στην ουσία

του θέματος.

Το βίντεο επεξεργάστηκε εξ ολοκλήρου, ο Βαγγέλης Βαλασσόπουλος.

Το ποίημα είναι αφιερωμένο σε όλους τους μαθητές που με τον έναν ή με τον άλλον

τρόπο εκφοβίστηκαν κι αισθάνθηκαν ότι κανείς δεν τους καταλαβαίνει. Από τους

στίχους, αφήνεται να φανεί, πως η ψυχή παρόλο που δεν φαίνεται, ματώνει και ότι

Ένα πληγωμένο Εγώ, πονά πιο πολύ από μια σπασμένη μύτη.

Και αυτό το βίντεο πήρε μέρος στο φεστιβάλ ψηφιακής δημιουργίας 2013.

Σύνδεσμος στην σελίδα της Αγωγής Υγείας του σχολείου:

http://blogs.sch.gr/argian/2013/05/13/%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%BC%CE%

B5%CF%84%CE%BF%CF%87%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%83-

%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B4%CE%B1%CF%83-

%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B7%CF%83-

%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CF%84%CE%BF/

Ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ε ρ γ α σ ί α

Όλη η Ομάδα εκπόνησε ερευνητική εργασία με υποθέματα:

Θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο-Ο ρόλος των προγραμμάτων Αγωγής

Υγείας στο Δίκτυο κατά της Βίας στο σχολείο (Α. Γιαννακάκη).

Μεθοδολογία προσέγγισης του φαινομένου της θυματοποίησης από την ομάδα-

Αξιολόγηση (Μ. Αγοραστίδης-Α. Ερμείδου-Α. Ζαχαρίας-Β. Σιμοπούλου-Ε.

Παπαϊωάννου).

Το φαινόμενο του Bullying στο σχολικό περιβάλλον-Οι σκοτεινές πλευρές της

παιδικής αθωότητας και της ευαίσθητής εφηβείας(Μ. Νταοπούλου-Ν. Ντέρτσος-Ε.

Παπαϊωάννου-Β. Σιμοπούλου).

Θυματοποίηση στο διαδίκτυο: Ρατσισμός και προσηλυτισμός -Grooming-Sexting-

Phishing(Α. Ερμείδου-Δ. Κατσικά-Μ. Νταοπούλου-Β. Βαλασσόπουλος).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


57

Από το πρόσωπο στο προσωπείο: Παραλληλισμός της έννοιας στη ζωή και το

διαδίκτυο (Α. Ζαχαρίας-Κ. Κατράκη).

Διαδίκτυο: Μονοπάτι και όχι κρημνός για τους εφήβους(Μ. Αγοραστίδης)

Μιλάμε για τον εκφοβισμό στο σχολείο και στο διαδίκτυο με λόγο, εικόνες και

κίνηση: Καλλιτεχνικές δημιουργίες και βίντεο (Β. Ζάρα- Β. Αλτίμπαση-Ν.

Μουλάς).

Παράλληλα υπήρξε συνεργασία με το μάθημα του Project της Β’ Λυκείου με θέμα:

Cyber Bullying; Ελληνική και διεθνής πραγματικότητα μέσα από ελληνική και ξένη

βιβλιογραφία(Α. Ντιγκάρης-Α. Παλάντζας-Α. Παπαγιάννης-Χ. Παπαδήμας)

Οι εργασίες παρουσιάστηκαν

δημόσια, στο Χατζηγιάννειο

Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο,

σε συνδιοργάνωση με την

ομάδα Αγωγής Υγείας του 4ου

Λυκείου Λάρισας και

συνεργασία με άλλους φορείς

(ΟΚΑΝΑ, Πρόγραμμα

«Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό

στο σχολείο» του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

Ομάδα Παρέμβασης

Εκπαιδευτικών για το σχολικό

εκφοβισμό), σε μια

προσπάθεια ανοίγματος του

σχολείου στην τοπική

κοινωνία. Όλη η εκδήλωση

πραγματοποιήθηκε υπό την

αιγίδα του προγράμματος

‘Αριάδνη’.

Εφημερίδα ‘Ελευθερία’

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1


58

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

59


Υλικό εργασιών και δράσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

5ο Λύκειο Λάρισας Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας: «Πρόσωπα, προσωπεία, απουσία προσώπου στο σχολείο και το διαδίκτυο»

60

Τα οφέλη ε ίνα ι πολλαπλάσια όταν εμπλακούν ισότ ιμα στην εκπα ιδευτ ική δ ιαδ ικασία -με τη συμμετοχή , την υλοπο ίηση και την αξ ιολόγηση του προγράμματος -ε ιδ ικο ί επ ιστήμονες , εκπαιδευμένο ι μαθητές , και εκπα ιδευτ ικο ί . Προπαντός λειτουργεί ουσιαστικά ένα

τοπικό δίκτυο παρέμβασης κατά της βίας

στο σχολείο, το οποίο προσπαθεί να

δώσει βήμα ομιλίας και υποστηρικτικό

πλαίσιο ενάντια στη σιωπή και ό,τι

εκείνη καλύπτει και ‘κουκουλώνει’…

Εργασία: Η συμβολή των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στο Δίκτυο κατά της Βίας στο σχολείο

Από την εργασία δραματοποίησης του ποιήματος «Καλείται ψυχή να καταθέσει…»


61

Παρασκευή 19-4-2013 Μουσικό σχολείο Λάρισας

Τίτλος δραστηριότητας:

«Φτιάχνοντας χαρακτήρες Bullying και Cyber bullying»

Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Γιαννακάκη Αρχοντία

1. Ερμείδου Αργυρώ

Η δραστηριότητά μας έχει τίτλο: «Φτιάχνοντας

χαρακτήρες Βullying και Cyber bullying».

Δημιουργήθηκε στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής

Υγείας του σχολείου μας και του μαθήματος Δίκτυα-

Πολυμέσα. Είναι ένας συνδυασμός αφίσας και βίντεο. Ουσιαστικά

είναι ένα βίντεο, που περιγράφει πώς έγινε μια αφίσα, με μηνύματα κατά

της ενδοσχολικής βίας.

2. Ντέρτσος Νίκος

Πριν φτάσουμε στο σχεδιασμό, εκτεθήκαμε μέσω βιωματικών εργαστηρίων σε

περιστατικά σχολικού εκφοβισμού. Μέσα απ’ αυτά ορίσαμε το φαινόμενο, τους

ρόλους που παίρνουν μέρος καθώς και το περιβάλλον τους. Βιώσαμε τα

συναισθήματα των εμπλεκόμενων και σκεφτήκαμε τρόπους για το πώς θα μπορούσαν

να τροποποιηθούν οι ιστορίες στην κατεύθυνση της ομαλής συμβίωσης στο σχολείο.

3. Ερμείδου Αργυρώ

Μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία σχηματίσαμε τα θέματα της αφίσας, η οποία θέλαμε να

κοσμεί τις εκδηλώσεις μας αλλά και να μείνει στο σχολείο για να ευαισθητοποιεί και

να αφυπνίζει τους συμμαθητές μας και τη σχολική κοινότητα. Καταλήξαμε να

υπάρχει θέμα για τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό που αποτελεί τη σύγχρονη μορφή

σχολικού εκφοβισμού, θέμα που να δείχνει την ομαδικότητα του φαινομένου και

θέμα με την κορύφωση των επιπτώσεων που είναι η απομόνωση, η απελπισία και το

αδιέξοδο.


62

4. Ντέρτσος Νίκος

Με βάση τα συμπεράσματα στην ολομέλεια του τμήματος και τις οδηγίες της

καθηγήτριας, αποτυπώθηκαν στο χαρτί πρώτα με μολύβι και μετά με ραπιδογράφο τα

σκίτσα. Τη διαδικασία κατέγραφε φωτογραφική

κάμερα που ήταν τοποθετημένη από πάνω.

Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική Timelapse για τη

δημιουργία βίντεο με πολλαπλές λήψεις

φωτογραφιών. Στη συνέχεια τα σκίτσα

σκαναρίστηκαν και πέρασαν στο Photoshop. Εκεί

ορίστηκαν τα μεγέθη, τα χρώματα και οι

φωτοσκιάσεις, ενώ την επεξεργασία, κατέγραφε

το πρόγραμμα Free Screen Recorder. Η

διαδικασία και στις δύο φάσεις αποτυπώθηκε

όπως ακριβώς έγινε, δεν αφαιρέθηκε τίποτα. Τα

δύο στάδια ενώθηκαν, μέσω του προγράμματος δημιουργίας βίντεο, Movie Maker.


63

5. Νταοπούλου Μαριλένα

Στη συνέχεια το βίντεο εισήχθη για επεξεργασία στο πρόγραμμα Adobe Αfter

Εffects. Εκεί σε συνεργασία με την καθηγήτρια, βάλαμε τίτλους για να τονιστούν οι

τρεις ξεχωριστές ενότητες. Έτσι η πρώτη ενότητα έχει τίτλο: «Θύτες, Θύματα και

Παρατηρητές» και περιγράφει πώς δημιουργείται το φαινόμενο. Στη δεύτερη ενότητα

δώσαμε τον τίτλο: «Οι λέξεις πονάνε-Η ανωνυμία τρομάζει», για να τονιστεί ότι ο

ηλεκτρονικός είναι πιο επικίνδυνος από τον παραδοσιακό εκφοβισμό. Η τρίτη

ενότητα έχει τίτλο: «Απομόνωση-Απελπισία» κι έχει σχέση με την κορύφωση των

επιπτώσεων της βίας.

Χρησιμοποιήθηκαν τα εφέ του προγράμματος, χειροκίνητα για να τονιστούν οι τίτλοι

και να περάσουν σαν μηνύματα. Όταν λέμε χειροκίνητα εννοούμε ότι

χρησιμοποιήσαμε το εργαλείο Keyframes για να καθορίσουμε ιδιότητες κειμένου και

εικόνων και τη σταδιακή εναλλαγή τους. Όσον αφορά τους ειδικούς ήχους αλλά και

τη μουσική υπόκρουση είναι από τον ιστότοπο του youtube.

Παρουσίαση των βημάτων δημιουργίας του βίντεο: http://blogs.sch.gr/argian/files/2013/05/xarakthresbullyingcyberbullying.pdf

ΤΤΤ οοο ννν κκκ ιιι οοο τττ ήήή χχχ ίίί λλλ ιιι εεε ςςς φφφ οοο ρρρ έέέ ςςς ννν ααα τττ οοο ννν έέέ βββ ρρρ ηηη ςςς κκκ ιιι οοο τττ ήήή κκκ ααα ιιι ννν ααα τττ οοο ννν χχχ τττ υυυ πππ άάά ςςς ,,, πππ άάά γγγ εεε ιιι κκκ ααα λλλ άάά ··· μμμ ιιι ααα ννν ααα σσσ εεε χχχ τττ υυυ πππ ήήή σσσ εεε ιιι ,,, δδδ εεε ννν σσσ εεε φφφ οοο βββ άάά τττ ααα ιιι πππ λλλ έέέ οοο ννν Από τα απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη



64

Σάββατο 20-4-2013 Μουσικό σχολείο Λάρισας

Τίτλος δραστηριότητας:

«Καλείται Ψυχή να καταθέσει…»

Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: Γιαννακάκη Αρχοντία

1. Αγοραστίδης Μάνος

Η δραστηριότητά μας, αφορά τη δραματοποίηση και

την καταγραφή σε βίντεο ενός ποιήματος που εγώ

έγραψα, με τίτλο: «Καλείται ψυχή να καταθέσει…».

Δημιουργήθηκε στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής Υγείας σε

συνδυασμό με το μάθημα Δίκτυα-Πολυμέσα. Το θέμα που πραγματεύεται

είναι οι επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας, που μπορεί να ξεκινήσουν από άγχος,

ανασφάλεια, έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και καθώς κλιμακώνονται, να

φτάσουν σε αδιέξοδο που οδηγεί μέχρι και στην αυτοκτονία. Το ποίημα είναι

αφιερωμένο σε όλους τους μαθητές που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο

εκφοβίστηκαν κι αισθάνθηκαν ότι κανείς δεν τους καταλαβαίνει. Προσπάθησα να

φανεί πως η ψυχή παρόλο που δεν φαίνεται, ματώνει και ότι Ένα πληγωμένο Εγώ,

πονά πιο πολύ από μια σπασμένη μύτη.


65

2. Ζάρα Βασιλική

Εγώ με δύο άλλες συμμαθήτριές μου, ήμασταν η μία από τις δύο ομάδες που

αναλάβαμε το καλλιτεχνικό μέρος της δραματοποίησης, με βάση αυτά που

συζητήσαμε στην ολομέλεια του τμήματος, και τους στίχους που χρεωθήκαμε.

Συγκεκριμένα δημιουργήσαμε τα απαραίτητα σκίτσα που να αποδίδουν τους στίχους

του ποιήματος. Σχεδιάσαμε τι πραγματικά συμβαίνει στο πλαίσιο του σχολείου,

δείχνοντας την απομόνωση ενός παιδιού και την αδιαφορία των άλλων γι’ αυτό, μια

θέση στην οποία αρκετοί συμμαθητές μας βρίσκονται καθημερινά, χωρίς να

διαμαρτύρονται. Σε ένα άλλο πλάνο σχεδιάσαμε έναν μαθητή, ψυχικά πεσμένο,

διαλυμένο, που έχει έρθει σε επαφή με cyber bullying, phishing, sexting κι άλλους

κινδύνους που οδηγούν στη θυματοποίηση στο διαδίκτυο. Τα φτερά του είναι

τσακισμένα και δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί. Όλα αυτά τα σκίτσα επεξεργάστηκαν

στο Photoshop από άλλον συμμαθητή μας το Ναπολέοντα Μουλά, μαζί και με τα

δικά του σκίτσα. Εκτός από τα σκίτσα, δημιουργήσαμε και μάσκες, προκειμένου να

δείξουμε πόσο επισφαλές είναι το διαδίκτυο, αλλά και πόσο προσοχή απαιτεί η ζωή,

καθώς όλοι κυκλοφορούν με προσωπεία, αναγκαστικά ή συνειδητά.

3. Σιμοπούλου Βικτώρια

Άλλη ομάδα μαθητών πήραμε το ποίημα του συμμαθητή μας και τα επεξεργασμένα

σκίτσα, τα αντιστοιχίσαμε μεταξύ τους και δημιουργήσαμε ηλεκτρονική παρουσίαση.

Στη συνέχεια όλοι οι μαθητές που παρακολουθούμε το πρόγραμμα, αναλάβαμε από

έναν ρόλο σύμφωνα με τα σκίτσα, τα οποία δεν απεικονίζουν μόνον μια

συγκεκριμένη φιγούρα παιδιού που εκφοβίζεται. Τρεις συμμαθητές μας ανέλαβαν να


66

αποτελέσουν χορό όπως στην αρχαία τραγωδία ο οποίος φορώντας μάσκες τονίζει

μετά από κάθε στροφή τα μηνύματα που θέλουμε να περάσουμε και που απορρέουν

από την απαγγελία των στίχων. Σε μια ειδική συνάντηση που ορίσαμε, ο συμμαθητής

μας Βαγγέλης Βαλασσόπουλος, μαγνητοφώνησε την απαγγελία με τη χρήση

κινητού. Θελήσαμε να ακούγονται οι φωνές μας και να μη φαίνονται τα πρόσωπά μας

για να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των θεατών στην ουσία του θέματος.

4. Βαλασσόπουλος Βαγγέλης

Όλο το βίντεο επεξεργάσθηκε στο δημιουργικό πρόγραμμα της Adobe το After

Effects CS6.! Χρησιμοποιήθηκαν δύο από τα βασικά εφέ του προγράμματος τόσο για

την επίτευξη της εμφάνισης των γραμμάτων με τέτοιο τρόπο ώστε να φαντάζει

ζωντανή πληκτρολόγηση όσο και για την αφαίρεση του φόντου των βίντεο του χορού

(color key).! Τα υπόλοιπα εφέ είναι χειροκίνητα.! Με την έννοια χειροκίνητα εννοώ

πως το πρόγραμμα έχει ως εργαλείο τα λεγόμενα keyframes (ελεύθερη μετάφραση:

στιγμιότυπο-κλειδί).! Αυτά σου δίνουν την δυνατότητα να καθορίσεις διάφορες

attributes(ιδιότητες) όπως: το μέγεθος, η θέση, η κλίμακα, η ορατότητα κ.α. ενός

στοιχείου (βίντεο, εικόνας, ήχου) σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.! Ο

καθορισμός δυο τέτοιων διαφορετικών χρονικών στιγμών με εισαγωγή διαφορετικών

τιμών στις attributes (ιδιότητες) του στοιχείου δημιουργούν προφανώς ένα

αποτέλεσμα κίνησης (αλλαγή της ιδιότητας της θέσης), ένα αποτέλεσμα μεγέθυνσης

(αλλαγή της ιδιότητας του μεγέθους), ένα αποτέλεσμα σταδιακής εμφάνισης (αλλαγή

της ιδιότητας της ορατότητας) κ.ο.κ. Η σταδιακή εναλλαγή των τιμών των ιδιοτήτων


67

γίνεται φυσικά με αυτόματους υπολογισμούς από μέρους του προγράμματος ώστε να

επιτευχθεί η επιθυμητή αλλαγή τους, εντός των χρονικών στιγμών που όρισε ο

χρήστης.! Ακόμη, όσον αφορά την μουσική υπόκρουση και τους ειδικούς ήχους(ήχος

πληκτρολόγησης, χτύπος τύμπανου) είναι όλα από το διαδικτυακό ιστότοπο του

YouTube εκτός από ένα-δύο που βρέθηκαν σε ελεύθερο πακέτο ηχητικών εφέ

κινηματογραφικής ταινίας! Μπορώ να πω πως δύσκολα κομμάτια αποτέλεσαν τόσο ο

συγχρονισμός των φωνών με τις εμφανιζόμενες λέξεις όσο και η γρήγορη εμφάνιση

και εξαφάνιση των προσωπείων του χορού που φυσικά σκοπό είχε την επίτευξη

αμεσότητας! Τέλος δεν θα ξεχάσω, το χρόνο που μου πήρε για αναζήτηση και δοκιμή

αμέτρητων ακουσμάτων απλά για την επιλογή της κατάλληλης μουσικής υπόκρουσης

η οποία τελικά αποτελούνταν μόνο από νότες πιάνου!!!


68

Β ι ω μ α τ ι κ ό σ ε μ ι ν ά ρ ι ο ε ν η μ έ ρ ω σ η ς κ α ι ε υ α ι σ θ η τ ο π ο ί η σ η ς

για το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού σ ε μ α θ η τ έ ς Γ υ μ ν α σ ί ο υ κ α ι Λ υ κ ε ί ο υ

Π ρ ό γ ρ α μ μ α ‘ Α ρ ι ά δ ν η ’

Έκθεση σε δημοσιευμένο περιστατικό

Σύμφωνα με μαρτυρίες της γιαγιάς της, μια 16χρονη κοπέλα η Κατερίνα, μιλούσε στο Facebook, όταν είδε ένα βίντεο το οποίο έδειχνε την ίδια στις τουαλέτες του σχολείου να κλαίει μόνη της. Το υλικό ανέβασαν στην ιστοσελίδα κάποιες συμμαθήτριές της, οι οποίες την περιγελούσαν και την κορόιδευαν εντός και εκτός του σχολείου. Η Κατερίνα βρέθηκε σε λιπόθυμη κατάσταση στο δωμάτιό της, ενώ στον τοίχο της στο Facebook είχε γράψει «Η ζωή μου καταστράφηκε από τότε που ήρθα σε αυτό το σχολείο. Όλοι με περιγελούν…Σας μισώ όλους». Το κορίτσι μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου και νοσηλεύτηκε. Από τη στιγμή που άρχισε να συνέρχεται άρχισε να δέχεται ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό.

Προφίλ της Κατερίνας

Η Κατερίνα πριν από το περιστατικό βρισκόταν σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Η οικογένειά της είχε μετακομίσει πριν από ένα χρόνο από την Θεσσαλονίκη. Βίωνε καθημερινά προβλήματα εξαιτίας του τρόπου που την αντιμετώπιζαν οι συμμαθητές της. Συχνά παραπονιόταν στη μητέρα της για τις φάρσες και τα πειράγματα στο σχολείο. Αιτία ήταν η παχυσαρκία της και η περίεργη προφορά της. Ήταν ευαίσθητη και καλλιτεχνική φύση. Ασχολούνταν κυρίως με την ζωγραφική και τη μουσική. Δεν ήθελε να πληγώσει ποτέ κανένα. Ήταν ντροπαλή και καθώς δεν μπορούσε να αντιδράσει στις άσχημες κουβέντες των άλλων κοριτσιών, έσκυβε το κεφάλι, κοκκίνιζε, βούρκωνε και συχνά έτρεχε στις τουαλέτες του σχολείου για να κλάψει χωρίς να την δουν οι συμμαθητές της. Επίσης συχνά ζητούσε από τους γονείς της να αλλάξει σχολείο. Παραπονιόταν πως δεν είχε παρέες, πως μερικά κορίτσια ήταν βίαια και επιθετικά. Συγκεκριμένα η Νατάσσα, η Μαίρη και η Χριστίνα έλεγε, πως την είχαν βάλει στο μάτι από τη πρώτη μέρα που είχε έρθει στο σχολείο αυτό. Η Κατερίνα θυμόταν χαρακτηριστικά πως την είχαν αποκαλέσει «το κήτος» μπροστά στους άλλους συμμαθητές, από τους οποίους πολλοί είχαν ξεσπάσει στα γέλια κάνοντάς την να βάλει τα κλάματα.


69

Προφίλ κοριτσιών:

Οι τρεις κοπέλες, η Νατάσσα, η Μαίρη και η Χριστίνα, σύμφωνα με τις ομολογίες τους περιέπαιζαν και περιγελούσαν συνεχώς διάφορα ντροπαλά κυρίως παιδιά του σχολείου. Οι ίδιες πίστευαν πως υπερτερούσαν μπροστά στα μάτια των υπολοίπων. Δεν είχαν ποτέ φανταστεί πως οι συνέπειες των πράξεων τους θα μπορούσαν να είναι τόσο άσχημες για τη συμμαθήτριά τους. Η αιτία που ανάρτησαν αυτές τις φωτογραφίες ήταν πως μέρες πριν είχαν εκβιάσει την Κατερίνα να μην αναφέρει τίποτα στους καθηγητές και τον Διευθυντή του σχολείου για τα πειράγματά τους. Η Κατερίνα, τρομοκρατημένη από τα πειράγματα των τριών συμμαθητριών, τα οποία προκαλούσαν το γέλιο και των άλλων παιδιών, σε ένα ξέσπασμά της, τις απείλησε ότι την επόμενη μέρα κιόλας θα ανέφερε τα πάντα στην υπεύθυνη καθηγήτρια της τάξης. Αυτό εξόργισε τις κοπέλες και το ίδιο απόγευμα ανάρτησαν στο facebook το βίντεο και φωτογραφίες με υβριστικά σχόλια για να τρομοκρατήσουν την Κατερίνα. Επιπλέον ισχυρίστηκαν πως η Κατερίνα ήταν κορίτσι περίεργο και καταθλιπτικό. Με άλλα λόγια, δεν θεωρούσαν ότι οι φωτογραφίες που τράβηξαν στην Κατερίνα, ήταν η πραγματική αιτία που την οδήγησε στην απόπειρα αυτοκτονίας.

Στάση των συμμαθητών μετά το περιστατικό:

Κάποιες συμμαθήτριες άρχισαν να αναζητούν την παρέα της Κατερίνας και εκτός σχολείου θέλοντας έτσι να αλλάξουν την αρνητική ψυχολογία της και έξω από την σχολική κοινότητα. Υπήρχε βέβαια και η κατηγορία εκείνη των παιδιών που θεώρησαν την αντίδραση της Κατερίνας απέναντι στις κινήσεις και τα περιπαιχτικά σχόλια και πειράγματα των συμμαθητριών της υπερβολική και ανόητη. Σχολίαζαν τη συμπεριφορά της Κατερίνας στο σχολείο ως καταθλιπτική και συνεχώς μιλούσαν πίσω από την πλάτη της για το περιστατικό.

Στάση των καθηγητών:

Στο σχολείο δεν έγιναν πολλές προσπάθειες από τους εκπαιδευτικούς για να προσεγγίσουν τη μαθήτρια που παρουσίαζε μια εσωστρεφή συμπεριφορά, όπως ομολόγησαν. Η υπεύθυνη καθηγήτρια του τμήματος είχε παρατηρήσει πως η Κατερίνα ήταν ντροπαλό και συνεσταλμένο κορίτσι και πως στα διαλείμματα του σχολείου δεν έκανε ιδιαίτερα παρέες με τα άλλα παιδιά αλλά αυτό το απέδιδε και στο γεγονός ότι ήταν καινούρια στο σχολείο και χρειαζόταν χρόνο προσαρμογής. Απουσίαζε επίσης η επικοινωνία μεταξύ των καθηγητών και των μαθητριών-θυτών, καθώς παρουσίαζαν προκλητική συμπεριφορά και πριν το γεγονός.


70

Γονείς Κατερίνας

Οι γονείς της Κατερίνας πολλές φορές είχαν ακούσει τα παράπονα της Κατερίνας για τα πειράγματα των συμμαθητριών της καθώς και τις αντιρρήσεις της για το νέο σχολείο. Παρόλα αυτά πίστευαν πως ήταν κάτι παροδικό και πως το παιδί τους γρήγορα θα προσαρμοζόταν στο νέο σχολικό περιβάλλον. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν πως το παιδί τους είχε περιέλθει σε τόσο άσχημη ψυχολογική από τη συμπεριφορά των συμμαθητριών της, ώστε να οδηγηθεί σε απόπειρα αυτοκτονίας. Οι αυξημένες τους επαγγελματικές υποχρεώσεις και η προσπάθειά τους να εγκλιματιστούν και οι ίδιοι στη νέα πόλη, δεν τους άφησαν περιθώρια να κατανοήσουν το πρόβλημα της Κατερίνας.

Γονείς κοριτσιών

Οι γονείς των τριών κοριτσιών που ενοχλούσαν την Κατερίνα δεν μπορούσαν να πιστέψουν πως τα παιδιά τους είχαν προκαλέσει κάτι τόσο σοβαρό. Προσπάθησαν να ακούσουν και την πλευρά των παιδιών τους που ισχυρίζονταν πως ήταν απλά αστεία και πειράγματα μεταξύ εφήβων και να κατανοήσουν και την πλευρά της Κατερίνας. Ισχυρίστηκαν πως αν οι γονείς της Κατερίνας είχαν λάβει σοβαρά τα παράπονα της κόρης τους και είχαν ενημερώσει τον Διευθυντή και τους καθηγητές για το πρόβλημα, ίσως να είχε αποτραπεί η απόπειρα αυτοκτονίας και γενικότερα οι σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μαθητών να είχαν βελτιωθεί. Αν και δέχτηκαν αναγκαστικά την απομάκρυνση των παιδιών τους από τη σχολική μονάδα, έφυγαν από το σχολείο ισχυριζόμενοι πως τα πειράγματα των παιδιών τους δεν ήταν τόσο σοβαρή αιτία για απόπειρα αυτοκτονίας και πως οι γονείς της Κατερίνας θα έπρεπε να ψάξουν αλλού την αιτία.

Διευθυντής

Ο διευθυντής έμεινε άφωνος όταν ο πατέρας της Κατερίνας τον ενημέρωσε τηλεφωνικώς για το συμβάν και του διεμήνυσε πώς αν δεν εντόπιζε τις κοπέλες-θύτες θα προχωρούσε σε μήνυση εναντίον του σχολείου. Αμέσως συγκάλεσε το σύλλογο των καθηγητών και ανακοίνωσε το περιστατικό. Ρώτησε αν κάποιος είχε παρατηρήσει αν η Κατερίνα είχε διαφορές με άλλους συμμαθητές της και αν το τελευταίο διάστημα είχε αλλαγή στη συμπεριφορά της. Όταν μετά την μαρτυρία της υπεύθυνης καθηγήτριας, εντοπίστηκαν οι κοπέλες-θύτες, ο σύλλογος των διδασκόντων αποφάσισε την αποβολή των τριών μαθητριών από το σχολείο. Πρότεινε μάλιστα να μετεγγραφούν η καθεμιά σε διαφορετικό σχολείο για να διακοπεί η μεταξύ τους καθημερινή συναναστροφή.

Το ερωτηματολόγιο αναπαράχτηκε από το βιβλίο «Η φάρμα του Διαδικτύου» των Βερόνικας Σαμαρά-Γεωργίου Κορμά με διασκευή και προσαρμογή όπου κρίθηκε, για τις ανάγκες ενημέρωσης του Δημοτικού

71

1. Πότε είναι ασφαλές να λάβουμε μέρος σε διαδικτυακά κουίζ;

α. Όταν έχουν εύκολες ερωτήσεις β. Όταν μπορούμε να κερδίσουμε πολλά παιχνίδια γ. Όταν ρωτάμε πρώτα τους γονείς μας, οι οποίοι με τη σειρά τους ελέγχουν το κουίζ δ. Όταν ζητάνε λίγα προσωπικά στοιχεία

2. Πότε μπορούμε να δίνουμε τα προσωπικά μας στοιχεία στο διαδίκτυο;

α. Όταν είμαστε σε ιστοχώρους που είναι για παιδιά της ηλικίας μας β. Ποτέ γ. Μπορούμε να δίνουμε το όνομά μας και την ηλεκτρονική μας διεύθυνση σε όλους, γιατί αυτό δεν είναι κακό δ. Όταν έχουμε ρωτήσει τους γονείς μας κι αυτοί έχουν ελέγξει τον ιστοχώρο που μας ζητάει προσωπικά στοιχεία και για ποιο λόγο μας τα ζητάει

3. Πότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο συνομιλητής μας που γνωρίσαμε στο Διαδίκτυο είναι αυτός που λέει ότι είναι:

α. Όταν μας στείλει μια φωτογραφία του β. Όταν τον γνωρίζουμε και στον πραγματικό κόσμο κι είμαστε σίγουροι πως αυτός έχει συνδεθεί μαζί μας στο διαδίκτυο γ, Όταν συνομιλούμε σε δωμάτια επικοινωνίας για παιδιά δ. Ποτέ ε. Όταν συνομιλούμε μαζί τους για πολύ καιρό ζ. Όταν είναι διαδικτυακοί φίλοι και με άλλους πραγματικούς φίλους μας

4. Πότε μπορούμε να λέμε τα μυστικά και τα προβλήματά μας στους φίλους μας στο διαδίκτυο; α. Όταν έχουμε αποκτήσει κάποιο φίλο που βρίσκει πάντα το χρόνο να τα ακούσει και να βοηθήσει στα προβλήματά μας β. Ποτέ γ. Στους φίλους που γνωρίζουμε και στον πραγματικό κόσμο δ. Στους φίλους που μοιράζονται κι εκείνοι τα μυστικά και τα προβλήματά τους 5. Ένας μαθητής πήγε μόνος του να συναντήσει τον άγνωστο «φίλο» που γνώρισε στο παιχνίδι LOL. Τι νομίζεις ότι έπρεπε να είχε κάνει;

α. Να μην είχε κλείσει ραντεβού β. Να είχε πάρει μαζί του φίλους του γ. Να είχε μιλήσει στους φίλους του για τον «φίλο» του αυτόν δ. Να είχε μιλήσει στους γονείς του

6. Με ποιον τρόπο νομίζεις ότι θα είναι ασφαλές ένα ραντεβού με άγνωστους φίλους του διαδικτύου;

α. Πριν από τη συνάντηση να ζητήσουμε να δούμε το φίλο με web κάμερα


72

β. Πριν από τη συνάντηση να ζητήσουμε από το φίλο να μας στείλει μια φωτογραφία, όπου θα φοράει συγκεκριμένα ρούχα που θα έχουμε συνεννοηθεί γ. Να συνομιλούμε πολύ καιρό με το φίλο αυτό ώστε να είμαστε σίγουροι πως δεν μας κοροϊδεύει και ότι είναι πραγματικός φίλος δ. Ποτέ και για κανέναν λόγο δεν συναντάμε αγνώστους

7. Πότε μπορούμε να στέλνουμε τις φωτογραφίες μας, μέσα από το διαδίκτυο;

α. Όταν είμαστε σοβαρά ντυμένοι β. Όταν τις στέλνουμε σε φίλους μας γ. Με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, σε άτομα που γνωρίζουμε καλά δ. Δεν είναι καλό να στέλνουμε τις φωτογραφίες μας

8. Πότε γνωρίζουμε πού μπορούν να καταλήξουν οι φωτογραφίες που στέλνουμε διαδικτυακά ή μέσω του κινητού μας τηλεφώνου;

α. Όταν τις στέλνουμε σε φίλους ή συμμαθητές μας β. Ποτέ γ. Όταν εμπιστευόμαστε τους ιστοχώρους που μας ζητούν αυτές τις φωτογραφίες δ. Όταν στέλνουμε σε ιστοχώρους που είναι μόνον για παιδιά

9. Πότε μπορούμε να ανεβάζουμε φωτογραφίες φίλων μας στο διαδίκτυο; α. Όταν οι φωτογραφίες ανεβαίνουν σε διαδικτυακά παιχνίδια για παιδιά β. Όταν οι φίλοι το γνωρίζουν κι έχουν συμφωνήσει. Βέβαια είναι καλό να μην ανεβαίνουν φωτογραφίες μας στο διαδίκτυο γ. Όταν οι φωτογραφίες δεν μαρτυρούν προσωπικά μας στοιχεία όπως το σπίτι μας, το σχολείο μας, το φροντιστήριό μας των Αγγλικών δ. Όταν είναι από εκδρομές κι εκδηλώσεις του σχολείου μας

10. Τι θα έκανες αν έβρισκες μια αστεία ή μια προσβλητική φωτογραφία φίλου ή φίλης σου στο διαδίκτυο;

α. Θα την έδειχνα στο φίλο ή τη φίλη μου και θα τον ρωτούσα, εάν το γνωρίζει β. Θα προσπαθούσα να τη σβήσω γ. Δεν θα έκανα τίποτα. Δεν είναι δική μου η φωτογραφία δ. Θα κρατούσα τη διεύθυνση της ιστοσελίδας για να θυμάμαι πού τη βρήκα και θα μιλούσα με τους γονείς μου ή το δάσκαλό μου για το περιστατικό

11. Ποιοι είναι αυτοί που γράφουν τις πληροφορίες στο διαδίκτυο;

α. Μόνον τα άτομα που έχουν αποκτήσει δίπλωμα να γράφουν στο διαδίκτυο β. Όλοι εμείς γ. Μόνον οι επιστήμονες δ. Μόνον οι δάσκαλοι

12. Πότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι μια πληροφορία είναι αξιόπιστη στο διαδίκτυο;

α. Ποτέ β. Πάντα γ. Όταν έχει γραφεί από ειδικούς δ. Όταν την έχουμε ελέγξει και μέσω άλλων έγκυρων πηγών


73

1. Ένας συμμαθητής σου έδωσε προσωπικά στοιχεία στο διαδίκτυο(Διεύθυνση,

Τηλέφωνο, Ημερομηνία γέννησης). Τι λες; Έκανε καλά; Γράψε την απάντησή σου

Έχεις ακούσει να δίνουν παιδιά τα προσωπικά τους στοιχεία στο διαδίκτυο. Θα το

έκανες εσύ μετά απ’ αυτά που διάβασες; Γράψε την απάντησή σου.

2. Τώρα που συμπλήρωσες και συζήτησες το ερωτηματολόγιο τι θα κάνεις αν

κάποιος «φίλος» σου στο διαδίκτυο σε ρωτήσει περίεργα πράγματα που σε βάζουν σε

σκέψη; Γράψε την απάντησή σου.

3. Ξέρεις κάποιον φίλο σου που του ανέβασαν αστεία φωτογραφία στο διαδίκτυο και

στεναχωρήθηκε; Αν γνώριζες αυτόν που στεναχώρησε το φίλο σου τι θα έκανες;

Γράψε την απάντησή σου.

4. Τι συμπέρασμα βγάζουμε από το ερωτηματολόγιο και τις απαντήσεις μας; Είναι

όλα όσα γράφονται στο διαδίκτυο αληθινά;

Γράψε την απάντησή σου.

74

Θα ήταν θετικό, επίσης στις παρεμβάσεις να συμμετέχουν συνάδελφοι από

Αναμνηστική κάρτα για τους επιμορφούμενους μαθητές

Είναι ιδιαίτερα καλή πρακτική να δίνουμε την κάρτα που φτιάξαμε

με τις σημαντικότερες ιστοσελίδες και λίγα λόγια επιγραμματικά

για την κάθε μια, ώστε να ξέρουν οι μαθητές, πότε και για ποιο

λόγο υπάρχει η κάθε μια, αλλά και ότι δεν είναι μόνοι στο χάος αν

ποτέ χρειαστούν βοήθεια ή ενημέρωση. Έστω και από περιέργεια

να μπουν κάποιες στιγμές κάτι θα αποκομίσουν.

Άννα Κοκκάρα Εκπαιδευτικός Νοσηλευτικής Συνεργάτιδα του προγράμματος ‘Αριάδνη’

75

Η κάρτα είναι σημαντική γιατί είναι καλό να φεύγουν οι

μαθητές από την αίθουσα, έχοντας «πάρει» κάτι μαζί τους,

όχι μόνο στο νου τους αλλά και στα χέρια τους.

Είναι θετικό, επίσης στις παρεμβάσεις να συμμετέχουν

συνάδελφοι από διαφορετικούς φορείς, γιατί ο καθένας

μπορεί να έχει το ρόλο του. Για παράδειγμα όταν μπήκα στην

τάξη για ενημέρωση με συνάδελφο από το Κέντρο Ψυχικής

Υγείας, ενώ εγώ ως εκπαιδευτικός είχα τη «διαχείριση μιας

ζωηρής τάξης», εκείνη εκτός των άλλων, μπορούσε να

παρατηρήσει ορισμένες ιδιαίτερες περιπτώσεις μαθητών, με

έντονα διασπαστική συμπεριφορά και να τους προσεγγίσει.

Αυτή η εμπειρία καθώς μεταφέρεται εμπλουτίζει την ομάδα.

Η αλληλεπίδραση αυτή, διαφορετικών ειδικοτήτων μπορεί να

έχει πολύ καλύτερο αποτέλεσμα, εφόσον υπάρχει η καλή

πρόθεση συνεργασίας, από όλους όσους θέλουν να

συμμετέχουν.

Άννα Κοκκάρα Εκπαιδευτικός Νοσηλευτικής Από την αξιολόγηση των παρεμβάσεων του ‘Αριάδνη’ στα σχολεία

76

Κείμενα εκπαιδευόμενων μαθητών από ένα βιωματικό σεμινάριο

του ‘Αριάδνη’ σε τάξη για το φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού

79

Τα κείμενα διάβαζε ένας μαθητής από κάθε ομάδα σε πρώτο πρόσωπο.

Έτσι δημιουργούνταν το περιβάλλον της

ιστορίας.

Οι μαθητές προβληματίζονται, ευαισθητοποιούνται.

Καλλιεργείται η ενσυναίσθηση και ο σεβασμός του διαφορετικού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

80

Αφίσα της εκδήλωσης Σχεδιασμός-Επεξεργασία: Ν α π ο λ έ ω ν Μ ο υ λ ά ς

Πρόσκληση-Πρόγραμμα εκδήλωσης στο Χατζηγιάννειο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο Σχεδιασμός-Επεξεργασία: Α ρ χ ο ν τ ί α Γ ι α ν ν α κ ά κ η

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

81

Πέμπτη 25 Απριλίου 2013

1. Η πραγματικότητα της θυματοποίησης στο σχολείο και στο διαδίκτυο-Ο

ρόλος των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στο Δίκτυο κατά της Βίας-

Αρχοντία Γιαννακάκη εκπαιδευτικός Πληροφορικής, συντονίστρια προγράμματος

του 5oυ Λυκείου

2.Βιωματική προσέγγιση της θυματοποίησης, Αλληλεπίδραση με ειδικούς και

Ομότιμη μάθηση-Καλές πρακτικές πρόληψης- Μαθητές των προγραμμάτων

Αγωγής Υγείας 4ου και 5ου Λυκείων

Βιωματική προσέγγιση από την ομάδα

Αργυρώ Ερμείδου

Διδακτικές συμμετοχές κι ενημερώσεις από ειδικούς Ε.ΨΥ.Π.Ε

Αλεξάνδρα Νάση

Διδακτικές συμμετοχές κι ενημερώσεις από ειδικούς Μονάδα Εφηβικής

Υγείας

Αποστόλης Ζαχαρίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Ανατολή Τσεκούρα

Ομότιμη μάθηση

Μάνος Αγοραστίδης

3. Bullying και Cyber Bullying; Ελληνική και διεθνής πραγματικότητα μέσα

από ελληνική και ξένη βιβλιογραφία Cyber Bullying; Ελληνική και διεθνής

πραγματικότητα μέσα από ελληνική και ξένη βιβλιογραφία –Μαθητές Project της

Β’ Λυκείου 4ου και 5ου Λυκείων

Οι σκοτεινές πλευρές της παιδικής αθωότητας και της ευαίσθητης εφηβείας

Βικτώρια Σιμοπούλου Εβελίνα Παπαϊωάννου

Βίντεο:Φτιάχνοντας χαρακτήρες Bullying και Cyber bullying

Νίκος Ντέρτσος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

82

Cyber bullying: Η μετάλλαξη του σχολικού εκφοβισμού Αντωνία Τσικρίκη Ερίνα Τζουάνα Άννα Παπαχρήστου Ίρις Ράμα

Αποστόλης Παπαγιάννης Αλέξανδρος Ντιγκάρης Χριστόδουλος Παπαδήμας . Ανδρέας Παλάντζας

Προβολή βίντεο: Σώπα μη μιλάς

4. Θυματοποίηση στο διαδίκτυο: Τα φαινόμενα Ρατσισμού-Προσηλυτισμού-

Grooming-Sexting-Phishing – Μαθητές του προγράμματος Αγωγής Υγείας 5ου

Λυκείου

Ρατσισμός και προσηλυτισμός στο διαδίκτυο


Grooming

Δήμητρα Κατσικά

Sexting

Μαριλένα Νταοπούλου

Phishing

Δημήτρης Κουτσουνάκης

Ένα πείραμα στο Facebook

Αριστέα-Μαρίνα Νάκα Αρετή Τσιλιχρήστου

5. Ένα παραμύθι θυματοποίησης απ’ την ανάποδη-

Μαθητές της Δ’ τάξης του 5ου Δημοτικού σχολείου Λάρισας

6. Από το πρόσωπο στο προσωπείο-Παραλληλισμός της έννοιας στη ζωή και

στο διαδίκτυο -Μαθητές των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας 4ου και 5ου Λυκείων

Αποστόλης Ζαχαρίας Κατερίνα Κατράκη

Δημιουργία ιστοριών και δραματοποιήσεις

Άννα Παπαϊωάννου

ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ Ραφαέλα Μπαρμπή

7. Διαδίκτυο: Μονοπάτι και όχι κρημνός για τους εφήβους- Μαθητές του

προγράμματος Αγωγής Υγείας 5ου Λυκείου

Βασιλική Μπέλτσιου Μάνος Αγοραστίδης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

83

Δημιουργικό διαδίκτυο


8. Συνεργασίες προγραμμάτων σχολείων και φορέων, ως δυνατός παράγοντας πρόληψης του εκφοβισμού-

Αναστασία Παπαδημητρίου, Κοινωνιολόγος, συντονίστρια προγράμματος του

4ου Λυκείου

9. Νέες μορφές εξάρτησης: η αναγκαιότητα εφαρμογής προγραμμάτων

πρωτογενούς πρόληψης στο χώρο του σχολείου-

Χρήστος Πιτσίλκας, Κοινωνιολόγος, Στέλεχος του Κέντρου Πρόληψης Ν.

Λάρισας - Ο.ΚΑ.ΝΑ.

10. Μιλάμε για τον εκφοβισμό στο σχολείο και το διαδίκτυο με λόγο, εικόνες

και κίνηση: Καλλιτεχνικές δημιουργίες και βίντεο-

Μαθητές των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας 4ου και 5ου Λυκείων

Βασιλική Ζάρα


Κουκουσάκη Ιωάννα

Έγινε διάχυση στον τοπικό τύπο:

http://www.eleftheria.gr/index.asp?cat=54&aid=51163

Υποψήφια θύματα: Κατερίνα Κατράκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

84

Οι σκοτεινές πλευρές της παιδικής αθωότητας και της ευαίσθητης εφηβείας

Η επόμενη εργασία έχει θέμα τις σκοτεινές πλευρές της παιδικής αθωότητας και της ευαίσθητης εφηβείας και βασίζεται στην επεξεργασία των περιστατικών εκφοβισμού στα οποία εκτέθηκε η ομάδα σε συνδυασμό με ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. 1. Βικτώρια Σιμοπούλου

Η δεκαεξάχρονη Κατερίνα μετακόμισε με τους γονείς

της από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Στο νέο της

σχολείο τρία κορίτσια η Μαίρη, η Νατάσα και η

Χριστίνα την περιέπαιζαν από την αρχή και την

κορόιδευαν μπροστά στους συμμαθητές τους. Η Κατερίνα ενημέρωσε πολλές φορές

τους γονείς της για την δραματική κατάσταση που βίωνε καθημερινά στο σχολείο της

αλλά αυτοί πίστευαν ότι απλώς υπερβάλλει γιατί της έλλειπαν οι παλιοί της φίλοι και

το σχολείο της. Μια μέρα μπαίνοντας η Κατερίνα στο προφίλ της στο Facebook,

βρέθηκε αντιμέτωπη με εικονικό και βιντεοσκοπημένο υβριστικό υλικό που

αφορούσε την ίδια. Μερικές ώρες αργότερα η γιαγιά της την βρήκε σε λιπόθυμη

κατάσταση. Στον τοίχο του προφίλ της είχε αναρτημένη την εξής κατάσταση «από

τότε που ήρθα αυτό το σχολείο η ζωή μου καταστράφηκε… σας μισώ όλους». Η

δεκαεξάχρονη μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Από την ώρα που συνήλθε

δέχτηκε ψυχολογική υποστήριξη και τώρα αναρρώνει.

Στην Ιταλία η 16χρονη Καρολίνα δεν άντεξε τις προσβολές και την πίεση που

δεχόταν από τους συμμαθητές της κι αυτοκτόνησε. Μετά την αυτοκτονία της αυτοί

που την οδήγησαν εκεί, παιδιά από το ίδιο σχολικό περιβάλλον, βγήκαν στο

διαδίκτυο κι έκλαιγαν για τον άδικο χαμό της.

Δύο δημοσιευμένα περιστατικά bullying και cyber bullying στα οποία εκτεθήκαμε,

από τα χιλιάδες ανάλογα που συμβαίνουν καθημερινά, δίπλα μας, εδώ, στο γειτονικό

σχολείο και παντού όπου υπάρχουν σχολεία.

Μόνον που μαθαίνουμε αυτά που έχουν δυστυχώς τραγικές καταλήξεις, γιατί όλοι

σωπαίνουν. Μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς.

Τα αίτια αυτού του φαινομένου είναι ποικίλα. Αρχικά, η άγνοια. Αρκετοί είναι οι

έφηβοι και τα νεότερα παιδιά που ασκούν εκφοβισμό και κυβερνοεκφοβισμό επειδή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

85

απλά δεν γνωρίζουν τις επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει σε άλλους. Δηλαδή

μπορούν αρχικά να παρενοχλούν, να ταπεινώσουν ή να εκφοβίσουν κάποιον ως

ατύχημα ή επειδή είναι βαριεστημένοι και θέλουν να δημιουργήσουν ένα μικρό

ενθουσιασμό.

2. Εβελίνα Παπαϊωάννου

Πολλές σύγχρονες έρευνες, αναγνωρίζουν μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στο παιδί

που ασκεί βία και στο παιδί που δέχεται τον εκφοβισμό. Η σχέση αυτή ορίζεται από

ανισότητα δύναμης αλλά και από αμοιβαία διαχείριση της επιθετικότητας. Ο μεν

θύτης κάνει κατάχρηση της δύναμής του, το δε θύμα δεν χρησιμοποιεί καθόλου τη

δική του ώστε να προστατευθεί. Κατά κάποιον τρόπο, ο ένας χρειάζεται και συντηρεί

τον άλλον.

Εμείς, από τη βιβλιογραφία δεν θα σας πούμε το προφίλ του θύτη και του θύματος,

ούτε αυτά που αναφέρονται στα αίτια, όπως το οικογενειακό περιβάλλον που

προλαβαίνει να βάλει ταμπέλα το σχολείο για να δικαιολογήσει το φαινόμενο.

Μεταφέρουμε το σημείο που μας τόνισαν οι ειδικοί του Δικτύου κατά της βίας στο

σχολείο στην Αθήνα και σας το πολλαπλασιάζουμε: Ο εκφοβισμός και η βία στο

σχολείο είναι ένα ομαδικό φαινόμενο. Δηλαδή δεν αφορά μόνον το θύμα και το θύτη,

αλλά και όλους όσοι είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του δηλαδή τους

παρατηρητές. Σύμφωνα με έρευνες, ο ρόλος των μαθητών-παρατηρητών είναι

σημαντικός. Ακόμη κι αν δεν συμμετέχουν ενεργά σε περιστατικά εκφοβισμού,

μπορεί να ενθαρρύνουν το θύτη ή και με την παθητική στάση τους να δίνουν το

μήνυμα ότι αυτό που συμβαίνει, είναι αποδεκτό. Το ίδιο ισχύει και για τους ενήλικες

παρατηρητές εκπαιδευτικούς και γονείς.

Ο εκφοβισμός επίσης είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο που εμπλέκει συνολικά το

σχολείο ως οργανισμό. Παρατηρείται όμως έλλειμμα ενημέρωσης, περιορισμένη

ευαισθητοποίηση και σχετική άγνοια για τη διαχείριση του φαινομένου, το οποίο σε

κάθε περίπτωση, έχει πολλές, σοβαρές και καθοριστικές επιπτώσεις για την

ανάπτυξη και την εξέλιξη του παιδιού.

Απουσία προσώπου Κατερίνα Κατράκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

86

Cyber bullying: Η μετάλλαξη του σχολικού εκφοβισμού

Επιλεγμένα αποσπάσματα από εργασία στο πλαίσιο του μαθήματος

Ερευνητική εργασία της Β’ Λυκείου με τίτλο «Cyber Bullying Ελληνική και διεθνής πραγματικότητα μέσα από ελληνική και ξένη βιβλιογραφία» Μαθητές: Αλέξανδρος Ντιγκάρης, Ανδρέας Παλάντζας, Αποστόλης

Παπαγιάννης, Χριστόδουλος Παπαδήμας

Στο πλαίσιο του μαθήματος της ερευνητικής

εργασίας μελετήσαμε κείμενα ερευνών του

Goldsmiths college, του πανεπιστημίου του

London και του πανεπιστημίου της California.

Γράψαμε τη δική μας ερευνητική εργασία την

οποία θέτουμε στην κρίση της εκπαιδευτικής

αλλά και επιστημονικής κοινότητας, από τη δικιά μας ματιά.

Μέσω των μεταφράσεων μας δόθηκε η ευκαιρία να δούμε πώς παρουσιάζεται η

ψυχοσύνθεση των θυμάτων και των θυτών στο εξωτερικό. Γνωρίσαμε τις μορφές του

ηλεκτρονικού εκφοβισμού και τα μέσα που χρησιμοποιούν οι εκφοβιστές, τις

πιθανότητες παρενόχλησης σε σχέση με τα δύο φύλα, τις συνέπειες καθώς και τις

πολιτικές αντιμετώπισης περιστατικών.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι επιπτώσεις του κυβερνοεκφοβισμού είναι δύσκολο να

κατανοηθούν ακόμη, ενώ υπάρχουν ανεπαρκείς δημοσιευμένες έρευνες και η

υπάρχουσα έρευνα φαίνεται να ποικίλει από χώρα σε χώρα και σε διαφορετικές

χρονικές στιγμές. Επίσης υπάρχουν συγκρουόμενα συμπεράσματα σε σχέση με την

διαφορά φύλου στον κυβερνοεκφοβισμό. Ο Stys δεν βρήκε καθόλου διαφορά φύλου

στους εκφοβιστές, ο Li βρήκε ότι τα αγόρια είναι πιο επιρρεπή στο να εκφοβίζουν

παρά τα κορίτσια, ενώ η έρευνα του MSN βρήκε ότι τα κορίτσια ήταν πιο επιρρεπή

στο να πέσουν θύματα. Ωστόσο άλλες πρόσφατες έρευνες δεν έδειξαν καθόλου

διαφορά φύλου, ανάμεσα στα θύματα και στους εκφοβιστές.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Η μόνη καταγεγραμμένη συνέπεια κυβερνοεκφοβισμού είναι οι αναφερόμενες και

από τα ΜΜΕ, αυτοκτονίες. Το 2006, μια δωδεκάχρονη Νεοζηλανδέζα αυτοκτόνησε

στο τέλος των καλοκαιρινών της διακοπών γιατί δεν μπορούσε να πάει στο σχολείο

επειδή υπήρξε θύμα εκφοβισμού και το 2005 ένας δεκαπεντάχρονος έφηβος από την

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

87

Φλόριντα ο οποίος ήταν και αυτός θύμα, αυτοκτόνησε επίσης. Ωστόσο φαίνεται ότι ο

κυβερνοεκφοβισμός έχει όμοιες συνέπειες με τον εκφοβισμό πρόσωπο-με-πρόσωπο.

Όλοι οι ερευνητές αναφέρουν στις συνέπειες, υψηλά επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και

ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στα θύματα. Οι εκφοβισμένοι μαθητές επίσης

νιώθουν κοινωνικά άχρηστοι, έχουν περισσότερες διαπροσωπικές δυσκολίες μαζί με

έναν υψηλό αριθμό απουσιών στο σχολείο και χαμηλότερη ακαδημαϊκή

ανταγωνιστικότητα με συνέπειες στην μελλοντική τους καριέρα. Ωστόσο δεν είναι

ακόμα ξεκάθαρο εάν τα συμπτώματα αυτά είναι πρόγονοι ή συνέπειες του

κυβερνοεκφοβισμού. Έτσι, η κατεύθυνση αυτής της απάντησης, ίσως είναι κι ο

δρόμος για την αντιμετώπιση.

Ενώ υπάρχει μια ανεπαρκής έρευνα σχετικά με τις συνέπειες του φαινομένου, όλοι οι

ερευνητές αναφέρουν και υποθέτουν, πως οι συνέπειες είναι πιο βαριές από τον κατά

πρόσωπο εκφοβισμό. Ο κυβερνοεκφοβισμός έχει μια ποικιλία από ιδιότητες οι οποίες

μάλλον εντείνουν τις επιπτώσεις του. Για παράδειγμα, η πιθανότητα να συμπεριλάβει

ένα ευρύ κοινό, η ανωνυμία, η βαρύτητα της υβριστικής λέξης και η ικανότητα να

φτάσει στον στόχο οποιαδήποτε στιγμή σε οποιοδήποτε μέρος συμπεριλαμβάνοντας

προηγουμένως υπάρχοντα ασφαλή μέρη για το θύμα, όπως το σπίτι του. Εξαιτίας της

μεγάλης έκτασης που έχει ο κυβερνοεκφοβισμός, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος

δεν αποτελεί μια βιώσιμη λύση. Επιπλέον, οι μαθητές που εκφοβίζουν ίσως

ενθαρρύνονται επειδή δεν βλέπουν τα θύματά τους και πιστεύουν ότι η ανωνυμία

τους θα τους προστατεύσει από το να αποκαλυφθούν.

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Μέχρι σήμερα έχει γίνει μικρή εξέταση των νομικών θεμάτων σχετικά με τον

εκφοβισμό και τον κυβερνοεκφοβισμό. Επιπλέον η ευθύνη των σχολείων ως προς το

αστικό δίκαιο για τον κυβερνοεκφοβισμό και τις ποινικές επιπτώσεις μιας τέτοιας

συμπεριφοράς, δεν είναι πάντα κατανοητή από όλους.

Σε πολλά μέρη του εξωτερικού όπως στην Αυσταλία και τη Νέα Ζηλανδία, ο

εκφοβισμός και ο κυβερνοεκφοβισμός δεν διώκονται ποινικά. Ωστόσο, ο εκφοβισμός

από μαθητές αντιμετωπίζεται περισσότερο ως ένα πειθαρχικό ζήτημα από τα σχολεία,

και όχι ως έγκλημα. Η αστυνομία σπάνια συμμετέχει και οι διώξεις παραμένουν

ασυνήθιστες. Στην Ελλάδα διώκονται οι συμπεριφορές που έχουν σχέση με

θεσμοθετημένα ποινικά αδικήματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

88

Α Πολιτικές

Οι ερευνητές τονίζουν, πως τα σχολεία πρέπει να έχουν εκπαιδευτικά, ηθικά και

νομικά υπερασπιστικές πολιτικές για την αντιμετώπιση. Στο εξωτερικό τα

περισσότερα σχολεία έχουν πλέον επίγνωση της ευθύνης τους, σύμφωνα με το

Πλαίσιο των Ασφαλών Σχολείων και καταστρώνουν πολιτική εναντίον του

ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Παρά ταύτα, ορισμένα σχολεία δεν έχουν ενημερώσει για

τις πολιτικές τους, που λαμβάνουν υπόψη τους το φαινόμενο.

Η διατύπωση των κανόνων είναι σημαντική για τους σκοπούς της αποτελεσματικής

πρόληψης και αποτροπής, ενώ η εφαρμογή της πολιτικής απαιτεί σαφήνεια και

ακρίβεια στην γλώσσα.

Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι τα σχολεία που εφαρμόζουν πολιτικές κατά του

εκφοβισμού έχουν αποτέλεσμα στην μείωση της συχνότητάς του. Μια

αποτελεσματική πολιτική θα πρέπει να στοχεύει στην εκπαίδευση σχετικά με το

φαινόμενο και συνεπώς απαιτεί σαφή και περιεκτικό ορισμό του τι συνιστά

απαγορευμένη εκφοβιστική συμπεριφορά, ποιες συνέπειες θα ισχύουν για τις

παραβάσεις των αναφερόμενων προτύπων συμπεριφοράς, διαδικασίες για την

υποβολή καταγγελιών, τρόπους για να αυξηθεί η υποβολή αναφορών και

διαδικασίες για τη διερεύνηση παραπόνων.

B Διαδικασίες

Ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους για να μειωθεί η παρενόχληση στον

κυβερνοχώρο είναι, οι μαθητές να αναφέρουν την ύπαρξή του. Τα θύματα συχνά δεν

απευθύνονται στους ενήλικες, επειδή νιώθουν ντροπή και φοβούνται αντίποινα από

τους δράστες. Πιστεύουν επίσης ότι οι ενήλικες δεν πρόκειται και δεν μπορούν να

βοηθήσουν. Από άλλους ερευνητές πιστεύεται ότι το θύμα δεν είναι σε κατάσταση

να μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του με το να ζητήσει βοήθεια από κάποιον

μεγαλύτερο με εμπειρία και πρέπει να υπάρχει μια στρατηγική στα σχολεία. Στο

σχολείο από την άλλη, καλλιεργείται μια κουλτούρα του «μην ανακατεύεσαι».

Μελετητές όπως ο Larson έχουν παρατηρήσει ότι όταν οι διευθυντές σχολείων

αντιμετωπίζουν προβλήματα, επειδή αγνοούν το φαινόμενο, το βρίσκουν πιο εύκολο

να κατηγορήσουν τα θύματα για την πρόκληση του προβλήματος ή ακόμα χειρότερα

δεν κάνουν τίποτα με την ελπίδα ότι το πρόβλημα απλά θα πάει μακριά. Οι

εκπαιδευτικοί συχνά δικαιολογούν αυτές τις απαντήσεις υποστηρίζοντας ότι οι

εικονικοί χώροι αποτελούν έναν «off-campus», εκτός σχολείου δηλαδή τομέα. Ως εκ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

89

τούτου δεν είναι ασυνήθιστο για τα σχολεία να παραβλέπουν το φαινόμενο των

κυβερνονταήδων από σημαντικό στοιχείο των πολιτικών και των κανονισμών τους.

Προβολή βίντεο με απαγγελία του ποιήματος «Σώπα

μη μιλάς» του Αζίζ Νεσίν

ΣΩΠΑ ΜΗ ΜΙΛΑΣ Στο σχολείο μού κρύψαν την αλήθεια τη μισή, μου λέγανε: "εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!" Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε: "κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ... σώπα!" Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε. Κι αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσι μου χρόνια. Ο λόγος του μεγάλου η σιωπή του μικρού. Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο, "Τι σε νοιάζει εσένα;", μου λέγανε, "θα βρεις το μπελά σου, σώπα". Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι "Μη χώνεις τη μύτη σου παντού, κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα" Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά , η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και ήξερε να σωπαίνει. Είχε μάνα συνετή, που της έλεγε "σώπα". Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε: "Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα" Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα. Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα η κάτω, σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο. Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι. Κατάπιαμε τη γλώσσα μας. Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε. Φτιάξαμε το σύλλογο του "Σώπα". και μαζευτήκαμε πολλοί, μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή! Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα, τα πάντα κι όλα πολύ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

90

Εύκολα, μόνο με το Σώπα. Μεγάλη τέχνη αυτό το "Σώπα". Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσα σου και κάν'την να σωπάσει. Κόψ' την σύρριζα. Πέτα την στα σκυλιά. Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά. Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες. Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά να μιλάς, χωρίς να μιλάς να λες "έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς" Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς. Και δεν θα μιλάς, θα γίνεις φαφλατάς , θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς . Κόψε τη γλωσσά σου, κόψ' την αμέσως. Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε μουγκός. Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις. Κόψε τη γλώσσα σου. Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου, γιατί νομίζω πως θα'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο, με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:

Το βίντεο μεταφορτώθηκε κι αποθηκεύτηκε από τη σελίδα του YouTube

https://www.youtube.com/watch?v=72Iut6I8x4U και αναπαράχθηκε αυτούσιο στην

ημερίδα, σε συγκλονιστική απαγγελία του Πέτρου Σκαρμέα.


ΒΒΒοοουυυνννόόό ηηη οοορρργγγήήή………ΑΑΑπππόόό τττηηηννν οοορρργγγήήή σσστττηηη βββ ίίί ααα ;;; ΚΚΚααατττεεερρρίίίνννααα ΚΚΚααατττρρράάάκκκηηη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

91

Θυματοποίηση στο διαδίκτυο

Σκοπός της εργασίας που παρουσιάζεται στη συνέχεια, είναι να τονιστούν οι κίνδυνοι

και τα χαρακτηριστικά που ευνοούν τη θυματοποίηση και την εκμετάλλευση παιδιών

κι εφήβων στο διαδίκτυο. Τέτοιοι είναι ο ρατσισμός, το φαινόμενο Grooming, το

φαινόμενο Sexting και το φαινόμενο Phishing.

Ρατσισμός και προσηλυτισμός στο διαδίκτυο


Ο ρατσισμός δεν είναι σημερινό φαινόμενο.

Υπήρχε σε διάφορες μορφές, αλλά τα τελευταία

χρόνια, απέκτησε ιδεολογικό υπόβαθρο. Οι αιτίες

δημιουργούνται κυρίως από προκαταλήψεις που

υπάρχουν ήδη στο οικογενειακό περιβάλλον που

μεγαλώνει ένα παιδί κι από την έλλειψη σωστής

παιδείας. Επίσης η αύξηση της ανεργίας που

υπάρχει στις σύγχρονες κοινωνίες και η οικονομική κρίση, σπρώχνει τους ανθρώπους

να σκέφτονται ρατσιστικά για τους ξένους.

Αφού το διαδίκτυο είναι μια σύγχρονη μορφή κοινωνίας, δεν θα μπορούσαν να

λείπουν κι από αυτό το χώρο τα φαινόμενα ρατσισμού. Όλοι μας έχουμε γίνει

αυτόπτες μάρτυρες διάφορων μηνυμάτων σε κάποιο φόρουμ ή blog, όπου

διατυπώνονται αρνητικά σχόλια για άτομα ή ομάδες. Οι σελίδες με ρατσιστικό

περιεχόμενο πολλαπλασιάζονται και συχνά οδηγούν τους νέους σε καταπάτηση των

ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε εκφράσεις σκληρής βιαιότητας έναντι των

συνανθρώπων που μπορεί να είναι συμμαθητές κι από την ίδια τάξη. Ένας μαθητής

από την άλλη μπορεί να έρθει σε επαφή με κείμενο ή εικόνα που τον δυσφημεί, τον

μειώνει ή υποτιμά το πρόσωπό του ή την ομάδα του με βάση τα χαρακτηριστικά του

φύλου του, τη θρησκεία ή την υπηκοότητα.

Έτσι θυματοποιείται και καθώς ο θύτης είναι ένας άγνωστος που τον απειλεί, ο

φόβος τον παραλύει. Συχνά αδυνατεί να μοιραστεί τέτοιες εμπειρίες με αποτέλεσμα

το βάρος που βιώνει να γίνεται ανυπόφορο.

Είναι άσχημο πράγμα να υιοθετούν ρατσιστικά μηνύματα τα παιδιά που θα γίνουν οι

αυριανοί πολίτες και θα αποτελέσουν το στήριγμα της δημοκρατίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

92

Παραπλάνηση στο διαδίκτυο: Η κοκκινοσκουφίτσα Ρέα Βαρσαμογιάννη, Βασιλική Ζάρα

Grooming


Ο όρος Grooming περιγράφει τη συμπεριφορά ενός διαδικτυακού δράστη που στόχο

έχει να εμπνεύσει εμπιστοσύνη σ’ ένα παιδί για να συναντηθεί μαζί του. Το

grooming είναι διαφορετικό από τις άλλες μορφές παιδικής κακοποίησης, καθώς η

σωματική επαφή δεν είναι απαραίτητη προκειμένου να θυματοποιηθεί ένα παιδί ή

έφηβος αφού το διαδίκτυο ευνοεί τη χρόνια θυματοποίηση μέσω για παράδειγμα

διανομής φωτογραφιών που μπορούν να μείνουν για πάντα.

Μια από τις συχνές πρακτικές που χρησιμοποιεί ο θύτης είναι η δημιουργία ψεύτικης

ταυτότητας, δίνοντας ψεύτικο όνομα, κυρίως ψεύτικη ηλικία και ακόμη

παραπλανητική φωτογραφία. Ο θύτης επίσης, αντιγράφει ακριβώς το παιδί όσον

αφορά τη συναισθηματική του κατάσταση, τα ενδιαφέροντά του. Για παράδειγμα αν

ο έφηβος πει ότι αισθάνεται μόνος ή ότι έχει κάποια προβλήματα με τους γονείς του,

ο θύτης θα απαντήσει πως κι αυτός βιώνει τα ίδια προβλήματα και τα ίδια

συναισθήματα και θα ζητήσει τη φιλία. Έτσι οι άμυνες του παιδιού δεν είναι

ενεργοποιημένες καθώς πιστεύει ότι συνομιλεί με έναν συνομήλικο. Όσο πιο

έμπιστες πληροφορίες γνωρίζει ο

θύτης τόσο το παιδί εξαρτάται

απ’ αυτόν. Το σεξουαλικό

στοιχείο θα εισαχθεί μεταξύ του

δράστη και του παιδιού εφόσον

έχει καλλιεργηθεί η

εμπιστοσύνη κι έχει

ισχυροποιηθεί ο δεσμός ανάμεσά

τους κι αυτό μπορεί να πάρει πολύ

καιρό.

Μέσα από την σχέση αυτή προκαλούνται σιγά-σιγά συζητήσεις σεξουαλικής

φύσεως και πολλές φορές γίνεται ανταλλαγή φωτογραφιών πορνογραφίας για να

δοθεί η αίσθηση ότι αυτό είναι κάτι το αποδεκτό και φυσιολογικό.

Αν το παιδί προσπαθήσει να διακόψει τη σχέση, μπορεί να απειληθεί από το θύτη με

τη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων που του είχε εμπιστευτεί.

Χρειάζεται προσοχή γιατί, σύμφωνα με τις έρευνες, όσο περισσότερο χρόνο οι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

93

Όχι στη διακίνηση προσωπικών φωτογραφιών από το κινητό

Ζωγραφική: Κατερίνα Κατράκη

έφηβοι και προπαντός τα κορίτσια ξοδεύουν στο διαδίκτυο, τόσο περισσότερες

πιθανότητες έχουν να εκδηλώσουν επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως το να στείλουν

προσωπικές τους φωτογραφίες σε αγνώστους ή να συναντήσουν κάποιο άτομο που

γνώρισαν διαδικτυκά. (Berson, 2005). Είναι επίσης απαραίτητη η επαγρύπνηση των

γονέων, εκπαιδευτικών αλλά και των υπόλοιπων ειδικών για την προστασία των

παιδιών.

Sexting


Τι είναι το φαινόμενο sexting: Είναι ένας ανεπίσημος όρος για την αποστολή γυμνών

ή σχεδόν γυμνών εικόνων, μέσω γραπτών μηνυμάτων. Είναι μια παράνομη

δραστηριότητα όταν πρόκειται για παιδιά κάτω των 18 ετών. Ωστόσο αυτή η

αξιόποινη πράξη, υποβαθμίζεται έστω κι αν κάποιοι έφηβοι συνήθως πιάνονται.

Γιατί όμως οι έφηβοι να στείλουν ακατάλληλες φωτογραφίες του εαυτού τους; Τρία

σενάρια είναι χαρακτηριστικά:

Οι νεότεροι έφηβοι έχουν την τάση να στέλνουν μηνύματα κι άρα και sext αντί της

πραγματικής φυσικής επαφής. Κάποιοι μαθητές χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο για

να ελέγξουν την κατάσταση για τη δημιουργία σχέσης ή ως μέρος ρομαντικής

αλληλεπίδρασης.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να γνωρίζουν πως το sexting είναι διαδεδομένο στα

Γυμνάσια και Λύκεια. Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν πως αν πρόκειται να

στείλουν μια ανάρμοστη φωτογραφία είναι σαν να τη στέλνουν σ’ ολόκληρο το

σχολείο. Συνήθως τέτοιες περιπτώσεις καταλήγουν σε θυματοποίηση παιδιών μετά το

χωρισμό από μια σχέση καθώς οι φωτογραφίες αποστέλλονται σε όλο το σχολείο με

καταστροφικές συνέπειες για το παιδί θύμα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

94

Phishing

Εργασία: Βαγγέλης Βαλασσόπουλος

Παρουσίαση: Κουτσουνάκης Δημήτρης

Προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων Password(κωδικός πρόσβασης) και

fishing(ψάρεμα). Είναι μια μέθοδος υποκλοπής προσωπικών στοιχείων, συνήθως για

οικονομική εξαπάτηση. Εμείς σαν πρόγραμμα Αγωγής Υγείας θέλουμε να

ενημερώσουμε τους συμμαθητές μας για το πόσο εύκολο είναι να πέσει κάποιος θύμα

και να του κλέψουν τον κωδικό στο Facebook και να αποκτηθεί πρόσβαση στα

προσωπικά δεδομένα.

Κάθε ιστοσελίδα στο "πίσω" μέρος της έχει ένα κώδικα σε μια γλώσσα

προγραμματισμού. Οι εντολές αποτελούνται από απλές λέξεις της αγγλικής γλώσσας.

Για παράδειγμα εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητή η εντολή: bg_color.! Προφανώς

πρόκειται για μια εντολή η οποία καθορίζει το χρώμα του φόντου διότι το bg

αποτελεί αρχικά της λέξης BackGround δηλαδή φόντο.! Με μία μετατροπή από

μέρους του υπολογιστή μπορούμε να πάρουμε το εξής αποτέλεσμα: RED=0,

GREEN=0, BLUE=139, (κλίμακα RGB).! Αυτό το χρώμα δεν είναι άλλο από το μπλέ

της μπάρας του Facebook.! Αν κάποιος λοιπόν αντιγράψει μόνο αυτήν την εντολή, θα

λάβει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας άδειας σελίδας, με φόντο ίδιο με το χρώμα

του Facebook! ! Αν αντιγράψει όλες τις εντολές της σελίδας εισόδου στο Facebook,

θα λάβει ως αποτέλεσμα, την δημιουργία μιας πανομοιότυπης σελίδας! Ο κάθε

χρήστης μπορεί να βρει τον κώδικα της σελίδας, με δύο κλικ.!

Η σελίδα αυτήν δεν παύει όμως μετά την εισαγωγή των προσωπικών στοιχείων, (e-

mail, password), να τα αποστέλλει κρυπτογραφημένα στο facebook και κανονικά να

σας εισάγει στο προφίλ σας.! Ένας κακοήθης χρήστης, με σχετικές γνώσεις, μπορεί

να παραμετροποιήσει την παραπάνω σελίδα ώστε τα στοιχεία που εισήχθησαν, να

μην αποστέλλονται στο facebook αλλά σε έναν server της επιλογής του, με σκοπό την

ανάγνωσή τους και συνεπώς της παραβίασης του προσωπικού λογαριασμού.! Η

διαδικασία αυτή προφανώς είναι αποτελεσματική σε ανυποψίαστους χρήστες με

γνώσεις όχι πέρα από την απλή περιήγηση στο διαδίκτυο.! Το φαινόμενο αυτό

ονομάζεται phishing (ψάρεμα) διότι η διαδικασία μοιάζει με "ψάρεμα" στοιχείων, και

είναι πολύ διαδεδομένο σε κάθε γωνιά της Γης.!

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

95

Τα κοχύλια φαίνονται όλα θαλασσινά αν δεν τα ξέρεις και δεν τα δεις στον φυσικό τους χώρο… Κάπως έτσι συμβαίνει και με τα προφίλ στη λαοθάλασσα του διαδικτύου…

Κοχύλια σαλιγκαριών στον ¨Όλυμπο Αύγουστος 2013, Περιοχή Εννέα Πύργια

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

96

Ένα πείραμα στο Facebook

Πώς μπορεί ένας μαθητής να θυματοποιηθεί

λόγω της αφέλειας και της επιπολαιότητάς του

Αριστέα-Μαρίνα Νάκα, Αρετή Τσιλιχρήστου

Μόλις κληθήκαμε να πάρουμε μέρος στην Ερευνητική

εργασία με θέμα τον “Ηλεκτρονικό Εκφοβισμό”, στην

αρχή προσεγγίσαμε τον ορισμό του, τις μορφές του,

πού λαμβάνει χώρα και γιατί διαδίδεται τόσο γρήγορα.

Και συνέχεια μπροστά μας βρίσκαμε τις ιστοσελίδες

κοινωνικής δικτύωσης ως πηγή και εξάπλωση του φαινομένου. Η δημοφιλέστερη

ιστοσελίδα, για τους νέους, δεν θα ‘ταν άλλη από το Fa ebook. Και με αυτό

αποφασίσαμε να ασχοληθούμε.

Ερευνώντας στο διαδίκτυο ήρθαμε αντιμέτωποι με video που υπόσχονταν πολλά.

Ανάμεσά τους και με αυτό το οποίο παρουσιάζουμε. Το θέμα του; Όλο το σκηνικό

πίσω από την ίδια τη δημιουργία του Facebook, ποιά ιδρυτικά μέλη το απαρτίζουν

και τα οποία το επιχορηγούν και πως το πλούσιο παρελθόν των μελών αυτών,

δημιουργεί προβληματισμούς για το ποιός είναι ο σκοπός του Facebook τελικά

σήμερα. Το συμπέρασμα από όλη την έρευνα που μπορέσαμε να κάνουμε ήταν ότι

κερδοσκοπικοί παράγοντες “ κινούν τα νήματα ” και οι νέοι/χρήστες απλώς είναι

απαθείς και δεν γνωρίζουν τίποτα.

Για να μπορέσουμε να επιβεβαιώσουμε το βαθμό αφέλειας των χρηστών στον

ιστότοπο ως προς το ποιούς αποδέχονται για φίλους και τι στοιχεία αφήνουν φανερά

για τον οποιονδήποτε, δημιουργήσαμε πολλά ψεύτικα προφίλ και κάναμε “add”.

Επικεντρωθήκαμε κυρίως σε παιδιά του σχολείου μας ή και σε εντελώς αγνώστους

χρήστες και προσπαθήσαμε να τους “δελεάσουμε”. Σε μερικούς λογαριασμούς

αναρτήσαμε και ψεύτικες φωτογραφίες με σκοπό να συγκρίνουμε το βαθμό αποδοχής

σε σχέση με απρόσωπους λογαριασμούς. Φυσικά στην πρώτη περίπτωση τα ποσοστά

ήταν υψηλότερα. Ακόμα, εντύπωση μας προξένησε το γεγονός ότι παρόλο που

ήμασταν άγνωστοι για τον οποιονδήποτε, δεχθήκαμε αιτήματα φιλίας από φίλους

των ατόμων που μας είχαν δεχθεί. Επίσης γίναμε αποδεκτοί και από άτομα της ίδιας

εργασίας για να μην αναφέρω και από άτομα της ίδιας ομάδας (το πείραμα διεξήχθη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

97

ΑΝΑΛΟΓΙΑΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΓΟΡΙΩΝΑΓΟΡΙΩΝ--ΚΟΡΙΤΣΙΩΝΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣΣΤΟΥΣ

‘‘‘‘ΦΙΛΟΥΣΦΙΛΟΥΣ’’’’

ΑγόριαΚορίτσια

από δύο μόνο μέλη). Κάνεις φυσικά δεν γνώριζε ποιοί βρίσκονταν από πίσω αν και

για έναν από τους λογαριασμούς διέρρευσε στη σχολική κοινότητα ότι μία από τις

δυο μας ήταν χρήστης του λογαριασμού.

Παράλληλα όμως, για να καλύπτουμε και τις δύο μεριές, δεχθήκαμε και αρκετές

προειδοποιήσεις από την υπηρεσία του Facebook για να μην στέλνουμε αιτήματα

φιλίας στον οποιονδήποτε. Αυτό δηλαδή σημαίνει πως κάποια από τα “θύματά” μας

δεν πάτησαν απλώς “όχι τώρα” στο αίτημα φιλίας μας αλλά μας απέρριψαν και

μάλιστα ανέφεραν πως δεν μας γνωρίζουν. Οι περιπτώσεις αυτές ήταν ελάχιστες σε

σχέση με τους λογαριασμούς “εν αναμονή”, δηλαδή εκείνους που ούτε μας δέχτηκαν

αλλά ούτε μας απέρριψαν.

Αξίζει να σημειωθεί πως δεχτήκαμε μηνύματα το τύπου “Επ, ποια είσαι εσύ

κούκλα;” ή “Χρόνια Πολλά αν και δεν σε ξέρω” για τα υποτιθέμενα γενέθλιά μας.

Με βάση λοιπόν όλα αυτά, βγάλαμε τα δικά μας συμπεράσματα. Σε “πίτες”

παρουσιάζουμε τα ποσοστά “ΑΠΟΔΟΧΗΣ-ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ” καθώς και την αναλογία

αγοριών-κοριτσιών των “φίλων” μας.

ΠΟΣΟΣΤΟΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΟ∆ΟΧΗΣΑΠΟ∆ΟΧΗΣ--Α∆ΙΑΦΟΡΙΑΣΑ∆ΙΑΦΟΡΙΑΣ

Αποδοχή

Αδιαφορία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

98

ΓΕΝΙΚΗΓΕΝΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΓΟΡΙΩΝΑΓΟΡΙΩΝ--ΚΟΡΙΤΣΙΩΝΚΟΡΙΤΣΙΩΝ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Αγόρια Κορίτσια

Σταλθηκαν

Αποδοχη

Αποριψη

Όμως το νόημα που εκλάβαμε

πίσω από την μικρή ερευνά μας για

το “πίσω μέρος” του Facebook όσο

και για την εξωτερική του εικόνα

είναι πως οι νέοι είναι ακόμα

ανώριμοι γι’ αυτό. Δεν έχουν

προλάβει να επεξεργαστούν όλα τα δεδομένα, θετικά και αρνητικά, τα οφέλη και τους

κινδύνους και μένουν μετέωροι και έτοιμα θύματα εκμετάλλευσης. Μπορεί όλα τα

συνομωσιολογικά σχέδια να μην ευσταθούν και κανένας να μην θέλει να τους

εξαγοράσει και να τους εκμεταλλευτεί. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που έχουν να

αντιμετωπίσουν οι χρήστες είναι ο ίδιος τους ο εαυτός. Όταν αδιαφορούν για τους

όρους του συμφωνητικού του Facebook, όταν αναρτούν τα προσωπικά τους δεδομένα

και αποδέχονται τον οποιονδήποτε για “φίλο” αγνοούν ότι αυτό το κλικάρισμα της

αποδοχής ή του like μπορεί να τους στοιχήσει ένα προσβλητικό μήνυμα στο προφίλ

τους, ένα άγνωστο έξω από το σπίτι τους...

Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός δεν περιορίζεται και δυστυχώς εξαπλώνεται συνεχώς

για τον εξής λόγο. Με το να κλείνεις την πόρτα του σπιτιού σου δεν τον απωθείς. Θα

τρυπώσει από την οθόνη του κινητού σου ή του υπολογιστή σου. Μάθε και

ενημέρωσε για το πώς να τον εξαλείψεις. Πάτα εσύ πρώτος το off πριν εκείνος το

κάνει στη ζωή σου...

Το κορίτσι με το ψεύτικο τριαντάφυλλο Κατερίνα Κατράκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

99

Επίδαυρος '82: Η "Ορέστεια" με μάσκες

Από το πρόσωπο στο προσωπείο: Παραλληλισμός της έννοιας στη ζωή και το διαδίκτυο

Η θυματοποίηση έχει να κάνει με προσβολή του προσώπου είτε πρόκειται για θύτες είτε για θύματα. Στην έρευνά μας αποπειραθήκαμε να δούμε τι είναι και πώς εκδηλώνεται η μεταμορφωτική περιπέτεια, πώς ο άνθρωπος κάθε φορά βρίσκει τρόπους να κρύβεται, να αλλοιώνει το αυθεντικό του πρόσωπο, να παραπλανά και συνειδητά να ψεύδεται, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι.

Αποστόλης Ζαχαρίας Η μάσκα αποτελεί ένα κατασκεύασμα το οποίο

χρησιμοποιείται για την κάλυψη του προσώπου ή

τμήματός του, ώστε να μην είναι πλέον αναγνωρίσιμο

και να διατηρεί την ανωνυμία του. Αυτή η ανωνυμία

προσφέρει προστασία στο άτομο το οποίο μπορεί να

δρα απελευθερωμένα και να δείχνει μια διαφορετική

εικόνα του εαυτού του κρύβοντας τα συναισθήματά του και βγάζοντας προς τα έξω

τον πραγματικό του χαρακτήρα.

Από την αρχαιότητα ακόμη, οι μάσκες αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι τόσο των

αρχαίων μυστηρίων όσο και του θεάτρου. Στην αρχαία Ελλάδα κατά τη διάρκεια των

εορτών του θεού Διονύσου οι άνθρωποι φορούσαν μάσκες και μετατρέπονταν σε

ακόλουθούς του, τους Σατύρους. Υπό την προστασία αυτής της μάσκας επιδίδονταν

σε επιθετικές και άσεμνες πράξεις. Στη συνέχεια οι μάσκες χρησιμοποιήθηκαν στο

αρχαίο θέατρο. Οι ηθοποιοί επειδή ήταν λίγοι και οι ρόλοι που έπρεπε να υποδυθούν

πολλοί, αναγκάζονταν να φορούν μάσκες με διαφορετικό περιεχόμενο η καθεμιά.

Επιπλέον οι ηθοποιοί στον

αρχαίο κόσμο ήταν μόνον άντρες

ενώ οι ρόλοι που ενσάρκωναν

ήταν και γυναικείοι. Στις

κωμωδίες η μάσκα προσέφερε

γελοιογραφική εκφραστικότητα

ενώ γενικότερα σε όλα τα έργα

εξέφραζε συγκεκριμένα

συναισθήματα τα οποία δεν ήταν εύκολο να τα εκφράσουν

με το πρόσωπό τους οι υποκριτές.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

100

Η μάσκα στο θέατρο συμβάλλει επίσης στην καλύτερη κατανόηση του έργου και των

υποδυόμενων προσώπων καθώς οι θεατές δεν επηρεάζονται από το πραγματικό

πρόσωπο του ηθοποιού. Εκτός αυτού, εξασφαλίζει καλύτερη επικοινωνία του

ηθοποιού με τους θεατές.


Η ιστορία της Βενετσιάνικης μάσκας:

Στην έρευνά μας σταθήκαμε στις βενετσιάνικες μάσκες γιατί η χρήση τους μοιάζει με

τα προσωπεία πίσω από τα οποία καλυπτόμαστε εκμεταλλευόμενοι την ανωνυμία του

διαδικτύου. Στη Βενετία οι μάσκες έκαναν την εμφάνισή τους κατά το Μεσαίωνα

(12ο – 13ο αιώνα).Οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής σε συνδυασμό με το φόβο των

ανθρώπων να φανερώσουν την ταυτότητά τους ήταν τα κυριότερα αίτια που

οδήγησαν στη δημιουργία τους. Κρυμμένοι πίσω από μια μάσκα οι άνθρωποι

μπορούσαν άφοβα να παραβαίνουν τους νόμους. Έτσι σιγά-σιγά η κατάσταση

γινόταν όλο και χειρότερη και εξαιτίας της άκριτης χρήσης της μάσκας, η πολιτεία

θέσπισε νόμους και εξέδωσε διατάγματα που περιόριζαν σημαντικά τη χρήση της.

Αργότερα βέβαια η μάσκα επιτρεπόταν αλλά μόνο κατά την περίοδο των αποκριών.

Κάπως έτσι λοιπόν, ξεκινάει το έθιμο του

βενετσιάνικου καρναβαλιού όπου μία φορά κάθε χρόνο

οι άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να μεταμφιέζονται

αλλάζοντας πρόσωπο και αποκτώντας αυτή την

ελευθερία που τους προσφέρει η μάσκα.

ΛΥΠΗΜΕΝΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΘΥΜΩΜΕΝΟΣ

ΦΗΜΙΣΜΕΝΕΣ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΕΣ ΜΑΣΚΕΣ

Αντίγραφο της λυπημένης μάσκας της Βενετίας Κατασκευή: Ρέα Βαρσαμογιάννη-Βασιλική Ζάρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

101

Αποστόλης Ζαχαρίας

Η μάσκα στη σημερινή εποχή

Αναμφίβολα η μάσκα και σήμερα όπως στο παρελθόν διατηρεί τις περισσότερες από

τις ιδιότητές της και οι λόγοι που τις φοράμε είναι σχεδόν οι ίδιοι. Οι συνθήκες της

καθημερινότητας μας αναγκάζουν να φοράμε προσωπεία προκειμένου να

ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες της εποχής. Έτσι ανάλογα με τις περιστάσεις

υιοθετούμε και ένα διαφορετικό πρόσωπο. Στον εργασιακό χώρο φοράμε το

προσωπείο του εργαζόμενου, στην οικογένεια αυτό του γονέα ή του παιδιού, στο

σχολείο του μαθητή ή του δασκάλου.


Κάθε άτομο από μικρή ηλικία έχει συγκεντρώσει μια

μεγάλη συλλογή από μάσκες, τις οποίες χρησιμοποιεί

κάθε φορά, ανάλογα με την περίπτωση άλλες φορές

για να κρύψει κάτι για το οποίο ντρέπεται και άλλες για

να επιδείξει κάτι που δε διαθέτει. Ακόμη, υπάρχουν

άνθρωποι που αυτό το αποκριάτικο αξεσουάρ το έχουν

όλες τις μέρες του χρόνου...έχει γίνει η προέκταση του προσώπου τους και δεν

βγαίνει ούτε την Καθαρά Δευτέρα, όπως θέλει το έθιμο. Αυτό φαίνεται και απ’ τους

ακόλουθους στίχους :

«Απόκριες βάζουμε τις μάσκες

μα άραγε τις βγάζουμε ποτέ μας

σαν δεύτερο δέρμα

έχουν κολλήσει πια στο πρόσωπό μας.

Μα τι πειράζει απόκριες έχουμε ακόμη λίγο

κανά δυο μέρες

μετά θα μείνουμε με το θλιβερό μας προσωπείο».

Κακία, ζήλια, ψευτιά, είναι τα μόνιμα χαρακτηριστικά του προσωπείου...

Πίσω από αυτές τις μάσκες υπάρχει δυστυχία που γίνεται άμυνα, εκδηλώνεται στο να

κάνουν τον άλλο να πονάει με κάθε τρόπο, τέτοια προσωπεία υπάρχουν πολλά γύρω

μας. Τελικά η αλήθεια είναι πως όλοι φοράμε μάσκες…σημασία όμως έχει να

ξέρουμε πότε να βγάλουμε τη μάσκα και να γυρίσουμε στην προσωπικότητά μας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

102

Έκτωρ και Ανδρομάχη Giorgio de Chirico 1917 Ferrara,

Galleria Nazionale d'Arte Moderna, Roma

ΑΑππόό ττοο ΤΤρρωωιικκόό κκάάσσττρροο ηη ΑΑννδδρροομμάάχχηη σσττοονν ΈΈκκττοορραα πποουυ κκίίννααγγεε σσττηη μμάάχχηη,, φφώώννααξξεε μμεε φφωωννήή φφααρρμμαακκωωμμέέννηη:: ΣΣττίίχχοοιι:: ΙΙάάκκωωββοοςς ΚΚααμμππααννέέλλλληηςς ΜΜοουυσσιικκήή:: ΜΜάάννοοςς ΧΧααττζζιιδδάάκκιιςς ΑΑππόό ττοο ««ΠΠααρρααμμύύθθιι χχωωρρίίςς όόννοομμαα»»

«««ΣΣΣτττρρρααατττιιιώώώτττηηη μμμοοουυυ,,, τττηηη μμμάάάχχχηηη θθθααα κκκεεερρρδδδίίίσσσεεειιι όόόππποοοιιιοοοςςς ππποοολλλύύύ τττοοο λλλαααχχχττταααρρράάά νννααα ζζζήήήσσσεεειιι

ΌΌΌππποοοιιιοοοςςς σσστττηηη μμμάάάχχχηηη πππάάάεεειιι γγγιιιααα νννααα πππεεεθθθάάάνννεεειιι σσστττρρρααατττιιιώώώτττηηη μμμοοουυυ,,, γγγιιιααα πππόόόλλλεεεμμμοοο δδδεεεννν κκκάάάνννεεειιι»»»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

103

Δημιουργία ιστοριών και δραματοποιήσεις Άννα Παπαϊωάννου Το θέμα του ηλεκτρονικού εκφοβισμού μας

προβλημάτισε ιδιαίτερα και για το λόγο αυτό πήραμε

την πρωτοβουλία να δημιουργήσουμε ιστορίες με

στόχο την ευαισθητοποίηση των συμμαθητών μας.

Ακολούθως τις δραματοποιήσαμε με τεχνικές του

θεατρικού παιχνιδιού.

Σε μια δραματοποίηση περιγράψαμε την ιστορία μιας νεαρής κοπέλας από ξένη χώρα

η οποία αλλάζει σχολείο. Αν και στην αρχή γίνεται αποδεκτή από το μαθητικό

σύνολο,στη συνέχεια μία ομάδα παιδιών την αποστασιοποιούν και την χλευάζουν

δημοσιεύοντας προσωπικές φωτογραφίες της με προσβλητικά σχόλια.

Συμμαθητές της κοπέλας που προηγουμένως είχαν σχέσεις μαζί της, ενώνονται με

τους εκφοβιστές, ενώ άλλοι κρατάνε απόσταση και αντιμετωπίζουν το θέμα με

αδιαφορία. Η ίδια η κοπέλα αρχικά απορεί με τη συμπεριφορά των <<φίλων>> της

αλλά στη συνέχεια η αλήθεια για τον εξευτελισμό της σε γνωστή ιστοσελίδα,

αποκαλύπτεται στα μάτια της, και η ίδια αντιδρά με άσχημο τρόπο. Μάλιστα

προσπαθεί να βάλει τέλος στη ζωή της. Η υποστηρικτική όμως στάση των καθηγητών

και των γονιών της την αποτρέπουν…

ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ Ραφαέλα Μπαρμπή Στο πλαίσιο του θέματος, μάσκες και προσωπεία του

προγράμματος Αγωγής Υγείας, δύο μέλη της ομάδας, πήραν

την απόφαση, μέσα από μία χορογραφία, να ενσαρκώσουν

τους ρόλους του θύματος και του θύτη. Θα

παρακολουθήσουμε τη συμπεριφορά του θύτη σε σχέση με

το άτομο που εκφοβίζει, ενώ τα κορίτσια θα φοράνε μάσκες

για να αποδώσουν την ανωνυμία που κυριαρχεί στους ιστότοπους. Αρχικά ο

εκφοβιστής, ενώ είναι μέσα στον κύκλο του θύματος στο ίδιο σχολείο, σταδιακά το

απομακρύνει, το στοχοποιεί και το εκφοβίζει. Το παιδί που εκφοβίζεται κάποια

στιγμή θα προσπαθήσει να αμυνθεί, όμως δείχνει την αδυναμία που αισθάνεται και

γίνεται έρμαιο στα χέρια του εκφοβιστή του. Προβάλλεται η ανισότητα δύναμης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

104

μεταξύ τους. Αυτή η κατάσταση είναι αδιέξοδη,

οπότε τα άτομα κι απ’ τις δύο πλευρές πέφτουν

εξουθενωμένα.

Χόρεψαν οι μαθήτριες Ελένη Παπαβασιλείου

και Ρένια Κόντου.

Στίχοι τραγουδιών στο πλαίσιο εργασίας μαθητών με τίτλο: «Από το πρόσωπο στο

προσωπείο»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

105

Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ώριμη ηλικία, όπου συντελούνται μεγάλες αλλαγές και βιολογικές και ψυχολογικές. Η εφηβεία εκφράζει το πέρασμα από μια εξαρτημένη παιδική ζωή, σε μια αυτόνομη ζωή και ο έφηβος θα περάσει από την κηδεμονία, σε μια φάση που θα είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Είναι μια περίοδος κρίσεων και ανισορροπίας εξαιτίας αφενός των βιολογικών αλλαγών που συντελούνται και των ψυχολογικών του συνεπειών και αφετέρου, εξαιτίας της ανάγκης των νέων να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Αυτό που διαφέρει από έφηβο σε έφηβο, είναι το εύρος, η ένταση και οι μορφές της κρίσης καθώς και η λύση που δίνεται.

Τα γενικά χαρακτηριστικά όπως συζητήθηκαν στην Ομάδα είναι: Αμφισβήτηση-Άρνηση-Επανάσταση-Απόρριψη-Αντίδραση-Μηδενισμός

Ο έφηβος με το "όχι" του προσπαθεί να διαφοροποιήσει τον εαυτό του από το

περιβάλλον. Εκφράζει το ότι θέλει να μεγαλώσει και ότι δεν θέλει πια να είναι το

υπάκουο και προσαρμοσμένο παιδί.

Τάση για ανεξαρτητοποίηση-Αναζήτηση ταυτότητας-Περιέργεια-Ενδιαφέροντα

Αναζητώντας τον εαυτό τους, οι έφηβοι δεν θέλουν πια συμβουλές, δεν θέλουν

κηδεμονία. Μέσα στην ανάγκη του ανεξαρτητοποιηθεί, θεωρεί την προστασία, την

αγάπη και το ενδιαφέρον των μεγάλων, εμπόδιο στην προσπάθειά του.

Τάση για απομόνωση

Ο έφηβος θέλει τη γωνιά του, την ησυχία του, τις σκέψεις του. Αυτή η ανάγκη

μπορεί συχνά να τον σπρώχνει μακριά από τα προβλήματα και τις ανάγκες της

οικογένειας.

Έπαρση-Ευθιξία-Υπερευαισθησία-Πείσμα-Ισχυρογνωμοσύνη-Δειλία-

Ρομαντισμός-Ανάγκη αποδοχής από φίλους

Ο έφηβος θέλει να δημιουργήσει έναν κόσμο πιο όμορφο, πιο δίκαιο, ιδανικό και

προσπαθεί να σβήσει ή να ωραιοποιήσει οποιαδήποτε πραγματικότητα δεν του

αρέσει. Ανάλογα λοιπόν με την προηγούμενη ιστορία του εφήβου και με την

τωρινή περιβαλλοντική, οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση στην οποία ζει, οι

οργανικές και νοητικές αλλαγές που του συμβαίνουν μπορεί να εξελιχθούν ομαλά ή

να πάρουν τη μορφή σοβαρών προβλημάτων.

Σεξουαλικότητα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

106

Διαδίκτυο: Μονοπάτι και όχι κρημνός για τους εφήβους

Για το πώς θα μπορέσει το διαδίκτυο να αποτελέσει μονοπάτι κι όχι γκρεμό για τους

εφήβους θα διαβάσετε στην επόμενη εργασία. Την εκπόνησε ο μαθητής Μάνος

Αγοραστίδης και την παρουσίασαν στο

Χατζηγιάννειο οι μαθητές Μάνος

Αγοραστίδης και Βασιλική Μπέλτσιου.

Βασιλική Μπέλτσιου

Το διαδίκτυο είναι ένα θαυμαστό επίτευγμα

της τεχνολογίας και ήρθε για να μείνει. Όμως εγκυμονεί και κινδύνους όπως

ακούσαμε, που μπορούν να αποφευχθούν μόνον με την ενημέρωση για την υγιή και

ασφαλή χρήση του. Η ενημέρωση αυτή επιβάλλεται να ξεκινήσει από τη μικρή

ηλικία, τότε δηλαδή που καλλιεργούνται συμπεριφορές και αξίες.


Οι γονείς συνήθως κάνουν κήρυγμα αρχών αδυνατώντας να καταλάβουν ότι μια

τέτοια μέθοδος, χρησιμοποιούνταν από αρχαίων χρόνων στα δικαστήρια και στους

πολιτικούς λόγους και όχι στις συζητήσεις των ανθρώπων. Γιατί τι νόημα έχει η φωνή

που υψώνεται πάνω από μία άλλη και πώς ακριβώς εγγυάται η συγκατάθεση ή πολύ

καλύτερα η υποταγή σε μία άποψη, την πραγματική συμφωνία ατόμων που κάποια

στιγμή θα ακολουθήσουν διαφορετικές πορείες στη ζωή τους; Πώς προστάζει κανείς

ένα παιδί να μην παρενοχλεί άτομα στο διαδίκτυο; Οι υποχρεώσεις στο διαδίκτυο δεν

είναι προσταγές και όποιος επιχειρήσει να τις επιβάλει, έστω κι αν είναι αγαθός ο

σκοπός του, έχει χάσει το παιχνίδι. Η ελεύθερη έκφραση είναι πηγαία και o σεβασμός

στους άλλους χρήστες δεν υπαγορεύεται, μαθαίνεται. Η απαγόρευση και ο φόβος της

τιμωρίας δεν εξυπηρετούν κανένα σκοπό.


Ο διαδικτυακός κόσμος είναι ακόμη στη διαδικασία της διαμόρφωσης, δεν έχει τα

πάγια χαρακτηριστικά του πραγματικού κόσμου κι έτσι είναι σε θέση να αλλάξει, να

τροποποιηθεί. Τα νέα μέλη του μπορούν να διδαχθούν τον ευκταίο τρόπο

συμπεριφοράς και δε χρειάζονται να υποχρεωθούν να υποταχθούν σε αυτόν. Η γενιά

που θα μάθει να ζει με το διαδίκτυο-γιατί σήμερα ζούμε ακόμη τη γοητεία του

Facebook και όχι την πραγματική διάσταση του διαδικτύου-θα μάθει ότι και ο κόσμος

αυτός δεν είναι τελικά τόσο διαφορετικός από τον πραγματικό.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

107


Οι υποχρεώσεις στο διαδίκτυο δεν είναι παρά βήματα για μια κοινότητα

απαλλαγμένη όσο γίνεται από κινδύνους. Όμως δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι

κάποιοι δεν ενδιαφέρονται για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται ούτε αν οι

ενέργειές τους χτυπούν κάποιον άνθρωπο και όχι μια άψυχη οθόνη. Και πάλι όμως

κανένας χρήστης δεν μένει απροστάτευτος αρκεί να γνωρίζει τα δικαιώματά του. Κι

εκεί είναι που έγκειται πάντα το πρόβλημα. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την

εντύπωση ότι όλοι ζητάνε από αυτούς κι ότι εκείνοι δεν μπορούν να έχουν καμία

αξίωση. Οποία λαθεμένη αντίληψη!!! Όλοι έχουν το δικαίωμα στην προστασία και

πρέπει να το απαιτούν όταν βλέπουν ότι κάποιος άλλος περνάει τα όρια. Είναι

σπαραχτικό να διαβάζεις απόπειρες αυτοκτονίας εφήβων λόγω παρενόχλησης στο

διαδίκτυο και κανένας πιο πριν δε γνώριζε ότι το παιδί αυτό είχε φτάσει σε τέτοιο

σημείο. Στον πραγματικό κόσμο το σπίτι προσφέρει ασφάλεια από αδιάκριτα

βλέμματα. Η ελληνική οικογένεια διδάσκει από τη μικρή ηλικία στα παιδιά να μην

εμπιστεύονται αγνώστους, να μη δέχονται δώρα από ξένους ούτε να τους ακολουθούν

οπουδήποτε. Πράγματι η Ελλάδα είναι τελευταία σε κρούσματα συναντήσεων με

αγνώστους από το διαδίκτυο, απαγωγών, παιδικής πορνείας και συναφή αποτρόπαια

εγκλήματα. Το μάθημα αυτό όμως πρέπει να προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα.


Το ίντερνετ εισήγαγε νέους όρους στη ζωή μας και ο ξένος απέκτησε δύο ιδιότητες.

Σαφώς εξακολουθεί να υπάρχει ο εγκληματίας, ωστόσο πλέον υπάρχει κι αυτός που

μπορεί να βοηθήσει το παιδί όταν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας έχουν πλήρη

άγνοια. Είναι οι γραμμές υποστήριξης, τις οποίες μπορούν τα παιδιά να νιώσουν σαν

οικογένεια στον ψηφιακό κόσμο όχι επειδή είναι πάνω από τους οικογενειακούς

δεσμούς αλλά απλά επειδή οι επαγγελματίες που βρίσκονται εκεί ξέρουν πώς να

χειριστούν θέματα διαδικτύου ενώ οι γονείς δυστυχώς όχι. Η ψυχική και σωματική

υγεία των παιδιών είναι πολύ σημαντική. Χρειάζονται ενημέρωση ώστε να ξέρουν ότι

αν δεν μπορούν να μιλήσουν στην οικογένεια για κάτι, μπορούν πάντοτε να

απευθυνθούν σε αυτές τις γραμμές. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δημιουργηθεί

η εντύπωση ότι τα παιδιά μπορούν να παρακάμπτουν τους γονείς και μακάρι να είναι

σε θέση να μιλήσουν στην οικογένεια πρώτα, όμως γιατί να φερθούμε εγωιστικά και

να παίξουμε με την υγεία των παιδιών μας, όταν μπορούμε απλά να προλάβουμε το

κακό;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

108

Όποτε κρίνεις ότι χρειάζεται μπορείς και έχεις το δικαίωμα να ζητήσεις βοήθεια. Μην διστάζεις να ζητήσεις βοήθεια από ανθρώπους που

εμπιστεύεσαι ή από ειδικούς. Μπορούν και έχουν τη διάθεση να βοηθήσουν. Το να μιλήσεις για τις εκφοβιστικές συμπεριφορές που δέχεσαι, δεν σημαίνει

πως εσύ κάνεις κάτι λάθος και δεν είναι ούτε ντροπή ούτε “κάρφωμα”.

Από τις οδηγίες των ειδικών επιστημόνων της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.


Πολλοί θα έστρεφαν το βλέμμα επαναπαυόμενοι ότι όλα αυτά είναι υπερβολές. Μια

ματιά όμως στον κόσμο των παιδιών, που είναι τόσο διαφορετικός από τον κόσμο

των μεγάλων και στα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αρκεί για

να άρει το φάσμα της πλάνης που αυτοί είναι παγιδευμένοι. Τα παιδιά είναι οργανικά

μέλη του κοινωνικού σώματος. Όταν αυτά αρρωσταίνουν, ασθενεί και το σώμα. Ο

κόσμος δεν μπορεί να αγνοεί τα προβλήματα τους για πάντα. Ειδεμή μια μέρα θα

ξυπνήσει χωρίς πόδια για να προχωρά, χωρίς χέρια για να προοδεύει και τελικά χωρίς

ψυχή για να αγκαλιάσει το όνειρο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

109

Δημιουργικό internet

Στον αντίποδα της κακής και κακόβουλης χρήσης του διαδικτύου εμείς αναδείξαμε το

δημιουργικό διαδίκτυο. Σε μία από τις δράσεις μας χρησιμοποιήσαμε τη

δημιουργικότητά μας και επανασχεδιάσαμε το λογότυπο της Google παίρνοντας

μέρος στο διαγωνισμό doodle for google.

Τα doodles είναι ξεχωριστές εκδόσεις του λογοτύπου της Google που εμφανίζονται στην αρχική της σελίδα. Δημιουργούνται για να γιορτάσουν γεγονότα, επετείους και γενέθλια καλλιτεχνών, επιστημόνων, μουσικών και άλλων ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Μπορεί να είναι η πρώτη μέρα του σχολείου, τα γενέθλια του Οδυσσέα Ελύτη ή η 50η επέτειος από την ανακάλυψη του γενετικού κώδικα. Η doodle ομάδα της Google ψάχνει πάντα για νέες και ενδιαφέρουσες ιδέες(Κείμενο από τη σελίδα του διαγωνισμού).

Το θέμα του διαγωνισμού ήταν «η Ελλάδα μου» και το doodle το οποίο

σχεδίασαν οι μαθητές αντικατοπτρίζει την δική τους άποψη για την Ελλάδα.. Πήραν

μέρος οι μαθητές του προγράμματος, Ναπολέων Μουλάς από τη Γ’ τάξη και

Μαριλένα Νταοπούλου από τη Β’ τάξη.

Τίτλος doodle: «Ελλάδα: Το ταξίδι της γνώσης στην παγκόσμια κοινότητα»

Το φτερό του Ερμή ταξιδεύει πληροφορίες για διαμοιρασμό στην παγκόσμια κοινότητα.

Αποτέλεσμα άνοδος του πολιτιστικού επιπέδου του πλανήτη, όπως στην άνωση του

Αρχιμήδη, ενώ η κάθε οντότητα νιώθει τη χαρά του ‘’Εύρηκα’’. Ο σπαρτιάτης

πολεμιστής οδηγός της κριτικής σκέψης μαζί με το πνεύμα του κλασικού ανθρωπισμού,

συμβάλλουν στην ολυμπιακή ειρήνη

Σχεδιασμός: Ναπολέων Μουλάς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

110

Τίτλος doodle: ΕΛΛΑΣ (ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ)

Προκειμένου να αποδώσω στο σχέδιό μου την εικόνα της Ελλάδας επέλεξα την

Ακρόπολη(ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου), τους αρχαίους φιλοσόφους(αιώνια

πηγή γνώσεων), τον Μέγα στρατηλάτη Αλέξανδρο. Και όλα αυτά μέσα στο φως και το

απέραντο γαλάζιο της χώρας στην οποία γεννήθηκε η Δημοκρατία.

Μιλάμε για τη θυματοποίηση με εικόνες

Βασιλική Ζάρα

Το στοιχείο της δημιουργικότητας είναι

σημαντικό για την πνευματική κυρίως ανάπτυξη

του ανθρώπου στη σημερινή εποχή. Είναι

απαραίτητο πλέον να ξεφεύγουμε από τα

καθημερινά προβλήματα και να ερχόμαστε σε

επαφή με την τέχνη, όσο και με άλλους

ανθρώπους. Το γεγονός ότι οι μαθητές συμμετείχαν στο πρόγραμμα Αγωγής Υγείας

έδωσε την ευκαιρία από τη μια να απαλλαχτούν για λίγο από τα βάσανά τους ειδικά

οι μαθητές της Γ’ Λυκείου και από την άλλη να ασχοληθούν με σημαντικά θέματα

που αφορούν τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο, που επηρεάζει όλη τη

ζωή ενός ανθρώπου πλέον. Εγώ με δύο άλλες συμμαθήτριές μου, ήμασταν η μία από

τις δύο ομάδες που αναλάβαμε το καλλιτεχνικό μέρος του προγράμματος,

δημιουργώντας τα απαραίτητα σκίτσα που δείχνουν τις διαστάσεις του προβλήματος.

Αρχικά με βάση αυτά που συζητήσαμε στην ολομέλεια του τμήματος, σχεδιάσαμε τι

πραγματικά συμβαίνει στο πλαίσιο του σχολείου, δείχνοντας την απομόνωση ενός

Σχεδιασμός: Μαριλένα Νταοπούλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

111

παιδιού και την αδιαφορία των άλλων γι’ αυτό, μια θέση που αρκετοί συμμαθητές

μας βρίσκονται καθημερινά, χωρίς να διαμαρτύρονται.

Το επόμενο σκίτσο θέλαμε να παρουσιάζει έναν έφηβο του οποίου η ζωή ήταν

αποκλειστικά και μόνον το διαδίκτυο. Όταν όμως συνειδητοποίησε την τραγικότητα

της κατάστασής του, ήταν μόνο του, χωρίς βοήθεια, αλλά με αρκετούς γύρω του να

το μειώνουν.

Το τρίτο πλάνο μας αντιπροσωπεύει έναν

άνθρωπο, ψυχικά πεσμένο, διαλυμένο, που έχει

έρθει σε επαφή με cyber bullying , phishing,

sexting κι άλλους κινδύνους που οδηγούν στη

θυματοποίηση στο διαδίκτυο. Τα φτερά του είναι τσακισμένα και

δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί.

Πέρα από τα σκίτσα, δημιουργήσαμε και μάσκες, προκειμένου να δείξουμε πόσο

επισφαλές είναι το διαδίκτυο, αλλά και πόσο προσοχή απαιτεί η ζωή, καθώς όλοι

κυκλοφορούν με προσωπεία, αναγκαστικά ή συνειδητά. Τέλος η στάμπα της

μπλούζας μας δημιουργήθηκε για να τονιστούν οι κίνδυνοι στους οποίους είμαστε

εκτεθειμένοι μικροί μεγάλοι στο διαδίκτυο σήμερα. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι

περικυκλωμένος από κουτιά υπολογιστών, φανερώνει ότι αυτή είναι η σημερινή

πραγματικότητα την οποία δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Μπορούμε όμως με την

ενημέρωση και την ευαισθητοποίησή μας να προστατέψουμε τους εαυτούς μας και

τους άλλους, ώστε να μην σβηστούν οι ζωές μας από τις εκατομύρια φωτεινές

οθόνες…

Καθηλωμένος άγγελος: Βασιλική Ζάρα

Πού σε πάνε τα καθηλωμένα φτερά;

ΗΗΗ μμμάάάσσσκκκααα ππποοουυυ δδδεεεννν εεείίίχχχααα;;;

ΗΗΗ αααπππεεερρριιισσσκκκεεεψψψίίίααα;;; ΗΗΗ εεευυυαααλλλωωωτττόόότττηηητττααα;;;

ΗΗΗ αααδδδυυυννναααμμμίίίααα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

112

Η στάμπα της μπλούζας μας πήρε την τέταρτη θέση σε πανελλαδικό

επίπεδο από τα σχολεία που διαγωνίστηκαν στην καμπάνια του

Saferinternet.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ιωάννα Κουκουσάκη

Ο σχολικός εκφοβισμός και ο ηλεκτρονικός

εκφοβισμός είναι μια πραγματικότητα .

Έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και αποτελεί ένα

ακανθώδες θέμα, που δημιουργεί πολλούς

προβληματισμούς. Επειδή δεν είναι αποδεκτός,

κρίνεται αναγκαίο να μεθοδεύσουμε τη δράση μας,

προκειμένου να περιοριστεί, αν όχι να εξαλειφθεί το φαινόμενο.

Τα προβλήματα

παρουσιάζονται

σαν τα κύματα.

Το να λύνουμε ένα πρόβλημα

δε σημαίνει ότι δε δημιουργούνται καινούρια.

Όμως λειτουργούμε σαν κυματοθραύστες για να μη

γίνονται μεγαλύτερα τα κύματα.

Ομάδες Αγωγής Υγείας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

113

Η ευαισθητοποίηση, η έρευνα, η ενημέρωση και η απόκτηση γνώσεων και

δεξιοτήτων, όσον αφορά την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού

εκφοβισμού σε κάθε μορφή του, είναι ο στόχος της ομάδας παρέμβασης

εκπαιδευτικών η οποία δημιουργήθηκε με αφορμή σχετική ημερίδα. Αρκετοί

συνάδελφοι ευαισθητοποιήθηκαν και ζήτησαν να έχουν περισσότερη ενημέρωση που

θα συνοδευόταν από δράση.

Με πρωτοβουλία της κ.Ρούση-Βέργου που είναι ψυχολόγος, ερευνήτρια του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Flinders της

Αυστραλίας με θέμα τον σχολικό εκφοβισμό, έγιναν οι πρώτες συναντήσεις της

ομάδας, το Μάιο του 2011. Στη συνέχεια υπάρχουν τακτές συναντήσεις των μελών.

Κάθε μέλος της ομάδας έχοντας αντιμετωπίσει σε επίπεδο προσωπικό και κυρίως σε

επίπεδο σχολικού περιβάλλοντος περιστατικά τέτοιου είδους, προσπαθεί, να μπορεί

να τα καταδείξει με εύγλωττο τρόπο, να τα σταματήσει και να τα εξαλείψει.

Η δράση περιλαμβάνει συνεργασίες σχολείων, εκπόνηση προγραμμάτων Αγωγής

Υγείας με κοινό θέμα τον ενδοσχολικό εκφοβισμό και διακίνηση ερωτηματολογίων .

Κοινός στόχος είναι, να εργαστούμε στην κατεύθυνση της απαλλαγής των

μαθητών από τον φόβο και την παρενόχληση, ώστε να μεγαλώσουν ισότιμα. Και

αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από ένα σχολείο το οποίο ενδιαφέρεται.

Αναστασία Παπαδημητρίου

μέλος της ομάδας παρέμβασης εκπαιδευτικών για το σχολικό εκφοβισμό

Οι μαθητές παρατηρητές, μπορούν να παίξουν το σημαντικότερο ρόλο σε ένα περιστατικό εκφοβισμού, είτε για να το διαιωνίσουν,

είτε για να το σταματήσουν

Θύτες και παρατηρητές: Ναπολέων Μουλάς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

114

…Είναι καρδιές όπου πονούν, τον πόνο τους δε λένε… (Συρτός Μ.Ασίας Δόμνα.Σαμίου)

ΝΝΝ τττ ρρρ οοο πππ ήήή δδδ εεε ννν εεε ίίί ννν ααα ιιι ννν ααα φφφ οοο βββ άάά σσσ ααα ιιι……… ΝΝΝ τττ ρρρ οοο πππ ήήή δδδ εεε ννν εεε ίίί ννν ααα ιιι ννν ααα πππ οοο ννν άάά ςςς……… ΘΘΘυυυ μμμ ααα τττ οοο πππ οοο ιιι εεε ίίί σσσ ααα ιιι μμμ όόό ννν ιιι μμμ ααα ααα ννν ηηη σσσ ιιι ωωωπππ ήήή σσσ εεε βββ άάά λλλ εεε ιιι σσσ τττ οοο πππ ααα ιιι χχχ ννν ίίί δδδ ιιι τττ ηηη ςςς


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

115


Συνεργασίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

116

«Παιδιά προσοχή! Οι κοκκινοσκουφίτσες είναι πολλές και κακές!»…

« Κυκλοφορούν ελεύθερες ανάμεσά μας και στο διαδίκτυο…Μην τις εμπιστεύεστε! Δεν

είναι πραγματικοί φίλοι σας!»

(Από το σενάριο για τη θυματοποίηση στο διαδίκτυο της Δ1 τάξης του 5ου

Δημοτικού σχολείου Λάρισας)

“Συστατικά” επιτυχίας ενός προγράμματος πρόληψης

• Σαφή πολιτική αντιμετώπισης του σχολείου προς όλα τα μέρη σε θέματα όπως ο

εκφοβισμός

• Η ενεργοποίηση όλων των μελών του σχολείου για να συμβάλει ο καθένας

μέσα από τον ρόλο του

• Η καλή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ σχολείου και γονιών(ενημέρωση,

εκδηλώσεις)

• Η δικτύωση μεταξύ σχολείων για διάχυση της δράσης

(Χρήστος Πιτσίλκας, Στέλεχος Κέντρου Πρόληψης-ΟΚΑΝΑ, συνεργάτης

προγράμματος ‘Αριάδνη’ του Πανεπιστημίου Αθηνών)

Ο εκφοβισμός συμβαίνει όταν το περιβάλλον το επιτρέπει

ΜΜΜιιιλλλώώώ εεενννάάάννντττιιιααα σσστττηηηννν εεενννδδδοοοσσσχχχοοολλλιιικκκήήή βββίίίααα 117

Συνεργασίες προγραμμάτων σχολείων και φορέων,

ως δυνατός παράγοντας πρόληψης του εκφοβισμού-

Αναστασία Παπαδημητρίου, Κοινωνιολόγος στο 4ο Λύκειο Λάρισας Μέλος της ομάδας παρέμβασης εκπαιδευτικών για το σχολικό εκφοβισμό

Η θυματοποίηση είναι μια μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που βασίζεται στη

διαφορά δύναμης και όχι στην έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων.

Ενισχύεται όχι μόνο από τις συμπεριφορές των άμεσα εμπλεκόμενων, αλλά και από

τους τρόπους που αντιδρά η ευρύτερη ομάδα των συνομήλικων, από το ήθος του

σχολείου και τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμικές αξίες, οι οποίες συνδέονται με τη

βία που εκδηλώνεται μέσα και έξω από το σχολικό χώρο.

Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί, χωρίς δυναμικές παρεμβάσεις, οι οποίες να

αποβλέπουν στην αξιοποίηση του κρυμμένου ψυχοδυναμικού του σχολείου με σκοπό

την αποδυνάμωση των μηχανισμών επιβολής εξουσιαστικής δύναμης εις βάρος ενός

μεγάλου αριθμού ανίσχυρων μαθητών.

Αποδεχόμενοι αυτήν την μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος και αξιοποιώντας

την εμπειρία και τις γνώσεις που αποκτήσαμε από την συμμετοχή μας στην ομάδα

παρέμβασης εκπαιδευτικών που ασχολείται με ο φαινόμενο του σχολικού

εκφοβισμού, αποφασίσαμε την εργασία των σχολείων μας.

Προβλήθηκε στους μαθητές και των δύο Λυκείων, ένα βίντεο που αποτελεί

εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο»,

το οποίο εφαρμόζεται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε συνεργασία με το

Πανεπιστήμιο Flinders της Αυστραλίας και παραχωρήθηκε από την κ. Ρούση-

Βέργου.

Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν, αντέδρασαν θετικά. Συνειδητοποίησαν τη διαφορά

ανάμεσα στα φιλικά πειράγματα που γίνονται καθημερινά και στη επίμονη και



απειλητική μορφή που μπορεί να πάρει κάποια συμπεριφορά, με στόχο την

περιθωριοποίηση κάποιου παιδιού.

Αναγνώρισαν τις μορφές του σχολικού εκφοβισμού. Λεκτικού, Σωματικού.

Συναισθηματικού και Ηλεκτρονικού.

Συμμετείχαν ενεργά στη συζήτηση, που ακολούθησε καταθέτοντας τις δίκες τους

εμπειρίες.

Εκείνο που διαπιστώθηκε είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία των μαθητών εστίασε το

ενδιαφέρον της στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό και στην έλλειψη προστασίας, που

νιώθουν τα παιδιά από αυτόν.

Με βάση αυτήν την ανάγκη, επιλέχθηκε οι μαθητές να προσεγγίσουν το φαινόμενο

μέσα από ομαδοσυνεργατική ερευνητική εργασία.

Ταυτόχρονα στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο σχολείων εκπονήθηκε πρόγραμμα

Αγωγής Υγείας με κοινό θέμα ’’Πρόσωπα και προσωπεία στη ζωή και διαδίκτυο’’.

Το θέμα κερδίζει το ενδιαφέρον των μαθητών γιατί τους αφορά. Το παιδί που

εκφοβίζει και το παιδί που εκφοβίζεται προέρχεται μέσα από την σχολική κοινότητα.

Τα ερευνητικά ερωτήματα που τέθηκαν ήταν κοινά για τις ομάδες και των δυο

σχολείων.

Η προσέγγιση τους έγινε με την ομαδοσυνεργατική δράση μια μέθοδο πολύπλοκη και

απαιτητική, διότι προϋποθέτει στάσεις και ικανότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και

διαχείρισης των συγκρούσεων τις οποίες δεν κατείχαν εκ προοιμίου οι μαθητές.

Στην πορεία της έρευνας και σε συνδυασμό με κοινές δράσεις διαπιστώσαμε την

αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών της ομάδας και την εξάλειψη αντιπαλοτήτων

μεταξύ των σχολείων.

Ένα σχολείο δημιουργεί αλλά μένει η εσωστρέφεια. Τα περισσότερα σχολεία έχουν

εξωστρέφεια και μεγαλύτερες δυνατότητες συνένωσης πόρων. Τα μέλη των ομάδων

βελτίωσαν την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση τους άλλαξαν λαθεμένες

συμπεριφορές εκπαιδεύτηκαν στη διαχείριση συγκρούσεων αφού απέκτησαν

δεξιότητες που τους καθιστούν ικανούς να λειτουργήσουν ως εμψυχωτές και

διαμεσολαβητές σε άλλες ομάδες μαθητών. Για εμάς εκπαιδευτική καινοτομία

υπήρξε το γεγονός της συνεργασίας και αλληλεπίδρασης και με την στοιχειώδη

βαθμίδα εκπαίδευσης-το 5ο Δημοτικό σχολείο, μέχρι την ανώτερη βαθμίδα

εκπαίδευσης το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το πανεπιστήμιο Αθηνών μέσω του

προγράμματος Αριάδνη. Οι μαθητές μας επίσης επεξεργάστηκαν υλικό μέσω του

οποίου έδρασαν ερευνητικά, που παραχωρήθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.



Η διαπίστωση μας είναι ότι μέσα από την εκπόνηση των προγραμμάτων παρέμβασης

το φαινόμενο της θυματοποίησης στο σχολείο και στο διαδίκτυο οριοθετήθηκε, έγινε

σαφής η επικινδυνότητά του, ενοχοποιήθηκε ο θύτης και κατορθώσαμε να περάσουμε

το μήνυμα ‘’μίλα μην φοβάσαι’’. Οι μαθητές χρειάζονται βοήθεια και ενθάρρυνση

στο να φέρουν εις πέρας μια ενεργητική και θετική αντιμετώπιση του εκφοβισμού.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αναγνωρίσουν ότι το να ξέρει κανείς τι πρέπει να κάνει

είναι ένα μέρος των στρατηγικών της αντιμετώπισης του εκφοβισμού. Ενώ στην

πρακτική εφαρμογή των θεωρητικών στοιχείων βρίσκεται η πραγματική πρόκληση.

Μερικές φορές απαιτείται κουράγιο και ετοιμότητα.

“Η αναγκαιότητα εφαρμογής προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης στο χώρο του σχολείου” Χρήστος Πιτσίλκας – Κοινωνιολόγος Στέλεχος του Κέντρου Πρόληψης ν. Λάρισας Συνεργάτης του προγράμματος “Αριάδνη” του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η σύγχρονη Φιλοσοφία της Πρόληψης

• Βασίζεται στο μοντέλο ανάπτυξης ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων στα άτομα και

όχι μόνο στο μοντέλο της ενημέρωσης

• Θεωρείται απαραίτητη και η παρέμβαση στο περιβάλλον του ατόμου μέσα

στο οποίο υπάρχουν προστατευτικοί παράγοντες και παράγοντες κινδύνου

• Χρησιμοποιείται ο βιωματικός – ενεργητικός τρόπος μάθησης και

αξιοποιείται η δυναμική της ομάδας

Σημαντικές δεξιότητες:

Τα παιδιά τελειώνοντας το σχολείο είναι καλό να έχουν αποκτήσει δεξιότητες

όπως η ενσυναίσθηση, ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, η συνεργασία, η

ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η δημιουργική έκφραση, η προστασία του

εαυτού κ.α.

Όλες αυτές θα τα βοηθήσουν να χτίσουν μια ψυχικά και συναισθηματικά υγιή

ζωή που θα αποτελέσει την βάση για προσωπική, κοινωνική και

επαγγελματική επιτυχία.



Οι μηχανισμοί δημιουργίας των εξαρτητικών σχέσεων είναι κοινοί, απλώς στο τέλος

διαφέρει το μέσο εξάρτησης που μπορεί να είναι η ουσία, ο τζόγος η το διαδίκτυο.

Αυτό που επιδιώκει το άτομο είναι η αποφυγή της πραγματικότητας και των

δυσάρεστων συναισθημάτων που βιώνει, έτσι ώστε η χρήση να το βοηθάει να τα

αντιμετωπίζει με ένα παθολογικό βέβαια τρόπο.

Το Κέντρο Πρόληψης επιδιώκει την δημιουργία δικτύων μέσα στην εκπαιδευτική

κοινότητα και την διάχυση “καλών πρακτικών πρόληψης”, που θα συμβάλουν στην

μείωση των ποσοστών δημιουργίας εξαρτητικών σχέσεων και στην σωστή χρήση των

νέων τεχνολογιών όπως είναι το κινητό και ο Η.Υ.

Η χρησιμοποίηση της δυναμικής της ομάδας

Η εφαρμογή ομάδων ομότιμων συμβάλει στην επίτευξη των στόχων

Η δημιουργία ομάδων που εξελίσσονται αντί απλώς τάξεων είναι σημαντική,

για να επιλύονται τέτοια θέματα όταν προκύπτουν από την ίδια την ομάδα

Οι ομάδες λειτουργούν πιο αποτελεσματικά όταν λειτουργούν μέσα σε δίκτυα

ομάδων οι οποίες μεταξύ τους επικοινωνούν και συνεξελίσσονται

Αυτό προϋποθέτει ότι η έννοια και λειτουργία της ομάδας υπάρχει σε όλο το

σχολείο (ομάδα διδασκόντων, ομάδες γονέων, ομάδες παιδιών κ.ο.κ)

“Συστατικά” επιτυχίας ενός προγράμματος πρόληψης



• Σαφή πολιτική αντιμετώπισης του σχολείου προς όλα τα μέρη σε θέματα όπως

ο εκφοβισμός

• Η ενεργοποίηση όλων των μελών του σχολείου για να συμβάλει ο καθένας

μέσα από τον ρόλο του

• Η καλή συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ σχολείου και γονιών(ενημέρωση,

εκδηλώσεις)

• Η δικτύωση μεταξύ σχολείων για διάχυση της δράσης

Σημαντικό είναι για την επιτυχή έκβαση ενός προγράμματος η θετική διάθεση των

συντονιστών, η καλή επικοινωνία με τα παιδιά, η έκφραση της δημιουργικότητας

όλων των μελών, η εμπλοκή ποικίλων φορέων που ασχολούνται με το θέμα κ.α.

Στην υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος υπήρξαν σε μεγάλο βαθμό οι

παραπάνω παράγοντες και αυτό συνέβαλε στην αποτελεσματικότητά του.

Ένα παραμύθι θυματοποίησης απ ’ την ανάποδη

Σενάριο: Δ1

τμήμα 5ου

Δημοτικού

σχολείου

Λάρισας με την

εμψύχωση της

δασκάλας

Παυλίνας

Τσουροπλή



Ο Άκης είναι ένα καλό χαρούμενο λυκάκι που ζει στο δάσος με τη μαμά του και το

σκυλάκι του το Σάκη.

Κάθε μέρα, διαβάζει πρώτα τα μαθήματά του και μετά ζητάει την άδεια της μαμάς

του για να παίζει στον υπολογιστή, όπου κολλάει με τις ώρες…

Όμως μια μέρα η γιαγιά που μένει με τον παππού του στην άλλη άκρη του δάσους,

είναι «άρρωστη» και πρέπει να της πάει φαγητό…

Μέσα στο δάσος συναντά την κοκκινοσκουφίτσα με την κολλητή της φίλη…

Η μαμά, φεύγοντας ο Άκης από το σπίτι του είχε πει να μην μιλάει σε αγνώστους,

αλλά αυτός δεν την άκουσε!!

Γνωρίζει την κακιά κοκκινοσκουφίτσα, μιλάνε, γίνονται φίλοι αμέσως και της

αποκαλύπτει όλα τα μυστικά του…Πως δηλαδή έχει μια γιαγιά η οποία είναι

άρρωστη με το διαδίκτυο-εξαρτημένη-κι αυτή και ο παππούς…Δεν μαγειρεύουν, δεν

βγαίνουν έξω και πως πολύ συχνά η μαμά στέλνει με το καλαθάκι , πως συχνά

παραγγέλνουν απ’ έξω… και τι δεν της είπε…

Η κακιά και πονηρή κοκκινοσκουφίτσα, κοροϊδεύει τον Άκη και τρέχει πρώτη στο

σπίτι της γιαγιάς και την κλείνει στην ντουλάπα. Μπαίνει απ’ τον υπολογιστή της

γιαγιάς στο Facebook, βγάζει όλα τα μυστικά του Άκη στη φόρα και τον παίρνει η

κατηφόρα…

Σε λίγο φτάνει και ο Άκης στο σπίτι, καταλαβαίνει ότι η γιαγιά του λείπει και βλέπει

τις καινούριες φίλες του να είναι στο Internet…Ξεχνάει τις συμβουλές της μαμάς,

ξεχνάει και το φαγητό κάτω και το τρώει ο σκύλος του. Μπαίνει σε απαγορευμένα

site που του δείχνουν οι κοκκινοσκουφίτσες… Κάνει φίλους στο διαδίκτυο που δεν

ξέρει την πραγματική τους ταυτότητα! Μάλιστα κάποιοι υποκρίνονται ότι είναι ο

παππούς και η γιαγιά του, οπότε γίνεται ο εξής διάλογος:

Άκης: Γιαγιά σε βρήκα. Πού είσαι; Σου έφερα φαγητό.

Από την παρουσίαση της ιστορίας στο Χατζηγιάννειο 25-4-2013



Δήθεν γιαγιά: Καλά είμαι. Μαγείρεψα κουνέλι στιφάδο. Α δε σου είπα…

Μετακόμισα σε άλλο σπίτι.

Άκης: Περίεργο! Γιαγιά μου φαίνεσαι κάπως αλλαγμένη.

Δήθεν γιαγιά: Όλο βλακείες λες Άκη.

Άκης: Μα γιατί τα μάτια σου είναι τόσο μικρά;

Δήθεν γιαγιά: Για να σε κακοβλέπω.

Άκης: Γιατί η μύτη σου είναι τόσο μεγάλη;

Δήθεν γιαγιά: Για να μυρίζω τα αθώα λυκάκια σαν εσένα!

Άκης: Α…! και γιατί το στόμα σου είναι τόσο μικρό;

Δήθεν γιαγιά: Για να σε τρώω λίγο-λίγο μέχρι να σου σβήσω τη ζωή…

Άκης: Αχ! Μανούλα μου, τι κάνω τώρα;

Κυνηγός: Άκη, ζήτα βοήθεια! Τηλεφώνησε στη Γραμμή ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ!

Τότε ξεπροβάλλουν απ’ την οθόνη και κατακλύζουν το σπίτι, επικίνδυνα τέρατα… Η

κατάσταση ξεφεύγει…

Ευτυχώς τότε εμφανίζεται ο κυνηγός που δουλεύει στη Δίωξη ηλεκτρονικού

εγκλήματος. Τους συλλαμβάνει όλους και τους στέλνει να δικαστούν.

Στο δικαστήριο, ο πρόεδρος εκθέτει το θέμα:

Ο Άκης ήταν ένα καλό και χαρούμενο λυκάκι. Τώρα ξαφνικά έχει γίνει φοβισμένο

και δυστυχισμένο. Γιατί;

Καλεί τους μάρτυρες της υπόθεσης να καταθέσουν και τελικά η αλήθεια

αποκαλύπτεται με αποδείξεις: Το πρόσωπο της κοκκινοσκουφίτσας είναι γνωστό στο

διαδίκτυο ως κακό και επικίνδυνο κορίτσι!.......

Πώς να το’ ξερε ο Άκης αυτό αφού φαινόταν τόσο ωραία και καταφερτζού;

Ο εισαγγελέας προτείνει να καταδικαστούν για ηλεκτρονικό έγκλημα, όλοι αυτοί που

εκφόβισαν τον Άκη.



Αυτοί φωνάζουν, διαμαρτύρονται, προσπαθούν να θολώσουν την αλήθεια.

Η απόφαση βγαίνει. Είναι καταδικαστική. Για όλους ισόβια φυλάκιση!

Ο κυνηγός-νόμος τους οδηγεί στη φυλακή. Όμως κι από κει, με τα κινητά

συνεννοούνται να συνεχίσουν να ψάχνουν εύκολα θύματα, για να τα κάνουν μια

μεγάλη ηλεκτρονική χαψιά!

Γι’ αυτό κι ο κυνηγός νόμος που προστατεύει όλα τα καλά κι απονήρευτα λυκάκια,

λέει:

«Παιδιά προσοχή! Οι κοκκινοσκουφίτσες είναι πολλές και κακές!»

«Δυστυχώς δεν μπορούμε να τις συλλάβουμε όλες. Κυκλοφορούν ελεύθερες ανάμεσά

μας και στο διαδίκτυο…Μην τις εμπιστεύεστε! Δεν είναι πραγματικοί φίλοι σας!»

(Το σενάριο δραματοποιήθηκε με την εμψύχωση της δασκάλας του τμήματος. Παρουσιάστηκε στην ημερίδα για τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο από τρεις μαθητές με τη συνοδεία ηλεκτρονικής παρουσίασης των εικόνων της ζωντανής δραματοποίησης)



Μεθοδολογία Προγράμματος για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, με τίτλο: ‘Ένα παραμύθι θυματοποίησης απ’ την ανάποδη’

Δ1 Τάξη 5ου Δημ. Σχολείου Λάρισας

Δασκάλα: Παυλίνα Τσουροπλή

Η τάξη μου έχει ένα παιδί με σύνδρομο Down, ένα με οριακή νοημοσύνη κι ένα

παραβατικό παιδί με πλημμελή επιμέλεια από το οικογενειακό περιβάλλον του.

Πρόγραμμα για την ασφαλή χρήση του

διαδικτύου: “ Η Κοκκινοσκουφίτσα απ'

την ανάποδη... ”, ένα παραμύθι

θυματοποίησης απ' την ανάποδη!

Ο προβληματισμός ήταν:

Το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας είναι γνωστό σε όλους σας. Αν σας έλεγαν να

φτιάξετε το παραμύθι “απ' την ανάποδη”, να κάνετε δηλαδή το λύκο “καλό” και την

κοκκινοσκουφίτσα ένα “κακό” κορίτσι θα τα καταφέρνατε;

Η τάξη χωρίστηκε σε 3 ομάδες παραγωγής σεναρίου και δραματοποίησης. Με την

κατάλληλη μουσική καθοδήγηση και εμψύχωση, τα σενάρια αποδόθηκαν με θεατρικό

παιχνίδι. Σε ένα από αυτά τα σενάρια η Κοκκινοσκουφίτσα παρουσιάστηκε σαν το

“κακό” κορίτσι του διαδικτύου ,που, ως εμβόλιμη στο περιβάλλον του “καλού”

λύκου, στο δάσος του ίντερνετ, παρασύρει και τρώει... λίγο-λίγο το λυκάκι μας. Η

αφορμή γι' αυτήν την ιδέα ήταν μια αφίσα του κοντινού μας Λυκείου(5ο Λύκειο

Λάρισας), που έφτιαξαν τα παιδιά του σχολείου για το πρόγραμμά τους με θέμα:

“Πρόσωπα και Προσωπεία στη ζωή και στο διαδίκτυο”.

Ευθύ και Πλάγιο Λόγο, Ενεργητική και Παθητική Σύνταξη.

Συγγραφή θεατρικού κειμένου και περίληψης αυτού για τη χρήση λεζάντας.

Αυτό το πρόγραμμα μας έμαθε πολλά!



Επίσης μας έμαθε:

Κατασκευή αφίσας.

Γραφή προσκλήσεων σε φίλους ή αξιότιμους.. μεγάλους!

Πώς να παρουσιάζουμε με PowerPoint το θεατρικό παιχνίδι μας.

Πόσο χρήσιμες είναι οι λεζάντες γι' αυτό και ότι με τις λέξεις κλειδιά φτιάχνω

περίληψη για τις ανάγκες του κειμένου στο PowerPoint(διαφάνειες).

Να φτιάχνουμε ταμπλώ-σκηνικό με την εικονογραφημένη ιστορία, την

εξέλιξη της σε μορφή κόμικ και τις όποιες παρεμβάσεις μας με.. κολάζ!

Πώς να δίνουμε οδηγίες για την κατασκευή μάσκας και πώς κατασκευάζουμε

“μάσκες μεταμφίεσης” για τις ανάγκες του θεατρικού παιχνιδιού.. χωρίς

κόστος!!

Να δουλεύουμε σε ομάδες γιατί όλοι “κάτι” έχουν να μας δώσουν..!

Ότι το κάθε παιδί της τάξης μπορεί να βάλει τη σφραγίδα του όταν βρει ένα

"ρόλο" που τον εκφράζει.

Ότι ένα παιδί με σύνδρομο Down καταλαβαίνει πολλά περισσότερα απ' όσα

μπορεί να δείξει στα άλλα μαθήματα...!

Ότι παιδιά με χαμηλότερη νοημοσύνη συμμετέχουν ισότιμα σε μια διδακτική

πράξη!

Πώς γινόμαστε φίλοι "όλοι με όλους" μετά τη σκληρή δουλειά με ωραίο

αποτέλεσμα!

Ότι το θεατρικό παιχνίδι είναι θέατρο χωρίς κόστος και είναι το πλέον

κατάλληλο παιδαγωγικό παιχνίδι για την... ηθικοοικονομική κρίση!

Πώς να δρούμε πολλαπλασιαστικά ενημερώνοντας του μεγαλύτερους

συμμαθητές μας. (Καλέσαμε την Ε΄ και την ΣΤ΄ τάξη ξεχωριστά, όπου

παρουσιάσαμε τη δουλειά μας και βοηθήσαμε τα μεγαλύτερα παιδιά να

απαντήσουν σε ερωτηματολόγια σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου).

Πώς να συζητάμε και να ανταλλάσσουμε γνώμες και επιχειρήματα για το

ίντερνετ, με παιδιά της Γ΄ λυκείου και την αρμόδια καθηγήτρια της

Πληροφορικής.

Ότι ένα "παραβατικό" παιδί που έχει κολλήσει... στο ίντερνετ κάθεται και

μιλάει γι αυτό με όλους μας: τους συμμαθητές, τη δασκάλα του, τα παιδιά του

Λυκείου, την καθηγήτρια της Πληροφορικής ζητώντας βοήθεια...



Πώς να γυρνάμε απ' την ανάποδη... την αίθουσα για την παιδαγωγική

αναδιαμόρφωση του χώρου, με αυλαία τους μαθητές... και τη διδασκαλική

έδρα να γίνεται.. τελευταίο θρανίο!

Πώς να συνεργαζόμαστε και να παρουσιάζουμε μαζί με άλλους φορείς της

τοπικής κοινωνίας τα κοινά προβλήματά μας, σε μια ημερίδα, για τη διάχυση

των αποτελεσμάτων και των και των επιτευγμάτων του σχολείου μας.

Πώς να αντιπροσωπεύουμε άξια το σχολείο μας σε μια τοπική κοινωνική

εκδήλωση.

Πώς να αγκαλιαζόμαστε και να καμαρώνουμε τους συμμαθητές που μας

αντιπροσωπεύουν σε μια παρουσίαση!

Πώς να μιλάμε στους γονείς μας ή στους δασκάλους μας για ό, τι μας

ενοχοποιεί και μας φοβίζει και πως απ' αυτούς περιμένουμε τη στήριξή τους!

Πώς να προστατευτούμε από τους "κακούς" του διαδικτύου και της ζωής.

Πώς να λαμβάνουμε με ασφάλεια στο e-mail των γονιών μας τις φωτογραφίες

μας κι έτσι να συμμετέχουν και να καμαρώσουν οι γονείς μας την

ενδιαφέρουσα σχολική ζωή μας(Ποτέ στο facebook φωτογραφίες των

παιδιών μας!)

Και τελικά πώς να χαιρόμαστε τη ζωή παίζοντας θέατρο, που είναι καλύτερο

απ' την εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου!

Όλα στη φόρα και σε παίρνει η κατηφόρα… Εικαστική δημιουργία στην τάξη, των μαθητών του Δημοτικού για την προσωπική ευθύνη της θυματοποίησης στο διαδίκτυο



Εκφοβισμός στα Σχολεία. Πρόγραμμα: Αντιμετωπίζω τον Εκφοβισμό

του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Παρουσίαση: Χριστίνα Ρούση-Βέργου, Ψυχολόγος

Εργαστήριο Εξελικτικής Ψυχολογίας και Ψυχοπαθολογίας

Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ:

ΜΑΡΙΑ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΘ. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ, Π.Τ.Π.Ε.

ΕΛΕΝΗ ΑΝΔΡΕΟΥ, ΚΑΘ. ΑΝΑΠ. ΚΑΘ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ, Π.Τ.Δ.Ε.

Π.Θ.

ΕΛΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ, ΕΠΙΚ. ΚΑΘ. ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ, Π.Τ.Ε.Α., Π.Θ.

ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ FLINDERS (ΚΑΘ. PHILIP SLEE) ΤΗΣ

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ

Βία στα Σχολεία

Σε σύγκριση με ορισμένα περιβάλλοντα τα σχολεία αποτελούν ασφαλείς

παραδείσους όπου ένα παιδί είναι λιγότερο πιθανό να έρθει αντιμέτωπο με τη βία

(Krauss, 2005)

Όμως τα Σχολεία δεν είναι αποστειρωμένοι χώροι ως προς την εκδήλωση της

βίας…

και η βία αποτελεί ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας

Όρος: εκφοβισμός

Ένα άτομο γίνεται θύμα εκφοβισμού όταν εκτίθεται

επανειλημμένα και για αρκετό χρονικό διάστημα στις

αρνητικές συμπεριφορές από πλευράς ενός ατόμου ή

περισσότερων και έχει δυσκολία να προστατέψει τον

εαυτό του (Olweus, 1978)

Επομένως, ο εκφοβισμός αποτελεί υποκατηγορία της

βίαιης ή επιθετικής συμπεριφοράς και χαρακτηρίζεται

από δύο βασικά κριτήρια: την επανάληψη και τη

διαφορά ως προς τη δύναμη (Smith, 2005)

Ανισορροπία δύναμης: Κατερίνα Κατράκη



Βασικές έννοιες

Θυματοποίηση: συμπεριφορές εκφοβισμού, οι οποίες συμβαίνουν από πρόθεση και

στρέφονται με σταθερή συχνότητα από τον πιο ισχυρό προς τον πιο αδύναμο.

Σχολικός εκφοβισμός: η σκόπιμη και συνειδητή επιθυμία να βλάψουμε τον άλλο

και να τον/την υποβάλουμε σε κατάσταση πίεσης

Ένας μαθητής θυματοποιείται όταν ένας άλλος μαθητής ή μια ομάδα μαθητών:

Του/της λένε άσχημα και δυσάρεστα λόγια και τον/την κοροϊδεύουν ή τον/την

αποκαλούν με κακόβουλα ονόματα που τον/την πληγώνουν

Τον/την αγνοούν παντελώς ή τον/την αποκλείουν από την ομάδα των φίλων ή

επίτηδες τον/την αποκλείουν από τα δρώμενα

Τον/την χτυπούν, κλοτσούν, παραμερίζουν ή τον/την απειλούν

Λένε ψέματα ή διαδίδουν ψευδείς φήμες γι’ αυτόν/αυτήν ή του/της στέλνουν

κακόβουλα σημειώματα και προσπαθούν να κάνουν τους υπόλοιπους μαθητές να

τον/την αντιπαθήσουν

Και άλλα παρόμοια

Ο εκφοβισμός αποτελεί μέθοδο κοινωνικής επικράτησης και καταξίωσης στα πλαίσια

της ομάδας των συνομήλικων μαθητών

Υπάρχουν δυσλειτουργικά σχήματα που συνδέονται με τον εκφοβισμό (όχι μόνο

στον εκφοβιστή, αλλά και στο θύμα). Αυτά, όμως, συντηρούνται μέσα σε

δυσλειτουργικά περιβάλλοντα, τα οποία δυσχεραίνουν κάθε μορφή παρέμβασης.

Tα περιστατικά εκφοβισμού/θυματοποίησης ξεπερνούν τη δυαδική σχέση

δράστη – θύματος και παίρνουν τις διαστάσεις μιας κοινωνικής

διαφοροποίησης, η οποία θεμελιώνεται πάνω σ’ ένα σύστημα ιεράρχησης

ρόλων και θέσεων, που στηρίζεται στον κοινωνικό έλεγχο των διαπροσωπικών

σχέσεων, με βάση τις κυρίαρχες αξίες.

Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται και γενικεύεται όχι μόνο λόγω ατομικών

χαρακτηριστικών αλλά και λόγω ενεργειών των συνομηλίκων, των

εκπαιδευτικών, των οικογενειακών και σχολικών χαρακτηριστικών και των

αξιακών προσανατολισμών της κοινότητας.

Όμως,

Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν τον καταλυτικό παράγοντα στην πρόληψη του

εκφοβισμού

Χαρακτηριστικά μιας πολιτικής με στόχο της εκπαίδευση των εκπαιδευτικών

(Royer, 2005)



Διασφάλιση της βεβαιότητας με εμπειρικό τρόπο ότι οι εκπαιδευτικοί

γνωρίζουν το πώς η βία αναπτύσσεται στους νέους ανθρώπους

Αδιαμφισβήτητη βεβαιότητα στη θέση ότι το σχολείο μπορεί να συμβάλει

στην πρόληψη της ανάπτυξης της βίαιης συμπεριφοράς

Προσέγγιση προληπτική και όχι θεραπευτική

Λύσεις προσαρμοσμένες κατά περίπτωση

Αυτά συνεπάγονται:

Μόνιμη παροχή εκπαίδευσης στους εκπαιδευτικούς – η εμπειρία από μόνη

της δεν είναι αρκετή

Ενημέρωση των εκπαιδευτικών στην τρέχουσα βιβλιογραφία και

εξασφάλιση της ενεργούς ενσωμάτωσης των νέων δεδομένων στην πράξη

Εκπαίδευση στις δεξιότητες δημιουργίας κλίματος συνεργασίας με τους

γονείς

Αναγνώριση ότι η πρόληψη της βίας απαιτεί τη συμμετοχή ολόκληρης της

κοινωνίας, κάτι που προϋποθέτει την καλλιέργεια ομαδο-συνεργατικών

δεξιοτήτων

Πρόγραμμα με έμφαση στις δεξιότητες αντιμετώπισης από πλευράς του θύματος

Στρατηγικές Αντιμετώπισης Αγχογόνων Καταστάσεων (Coping)

•“ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι διαχειρίζονται τις στρεσσογόνες συνθήκες

στη ζωή του” (Lazarus, 1999, p.102)

•Τα παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον εκφοβισμό αυξάνουν

τις πιθανότητες να ενισχύουν περισσότερο τη θυματοποίησή τους (Kochenderfer

and Ladd, 1997)

•Οι νέοι άνθρωποι μπορούν να εκπαιδευτούν ώστε να αντιμετωπίζουν τις

πιέσεις της ζωής τους με πιο αποτελεσματικό τρόπο (Frydenberg et al., 2004)

Αποτελεσματικές Στρατηγικές

• Μιλώ σε Σχολικό Σύμβουλο

• Παίρνω υποστήριξη από τους άλλους

• Το λέω σε κάποιον

Μη αποτελεσματικές Στρατηγικές

• Αναζητώ στον εαυτό μου το λάθος

• Ελπίζω για ένα θαύμα

• Ανταποδίδω την επίθεση



ΤΤΤααα πππαααιιιδδδιιιάάά εεείίίπππαααννν:::

ΑΑΑννν αααγγγνννοοοήήήσσσεεειιιςςς τττοοοννν εεεκκκφφφοοοβββιιισσστττήήή τττόόότττεεε εεείίίννναααιιι πππιιιθθθααανννόόό νννααα

σσσττταααμμμααατττήήήσσσεεειιι

ΜΜΜηηη θθθυυυμμμώώώσσσεεειιιςςς,,, μμμηηηννν κκκάάάνννεεειιιςςς ααανννόόόηηητττααα πππρρράάάγγγμμμααατττααα,,,

πππρρροοοσσσπππάάάθθθηηησσσεεε νννααα τττοοοννν αααγγγνννοοοήήήσσσεεειιιςςς

ΎΎΎψψψωωωσσσεεε τττοοο ααανννάάάσσστττηηημμμάάά σσσοοουυυ κκκαααιιι υυυπππεεερρράάάσσσπππιιισσσεεε τττοοοννν εεεαααυυυτττόόό σσσοοουυυ

ΠΠΠοοοτττέέέ μμμηηηννν μμμοοοιιιάάάζζζεεειιιςςς φφφοοοβββιιισσσμμμέέένννοοοςςς ήήή τττρρροοομμμαααγγγμμμέέένννοοοςςς ––– μμμηηηννν

ααανννττταααππποοοδδδίίίδδδεεειιιςςς,,, μμμάάάλλλλλλοοοννν θθθααα τττοοο κκκάάάνννεεειιι χχχεεειιιρρρόόότττεεερρροοο

ΜΜΜίίίλλλααα σσσεεε έέένννααα σσσύύύμμμβββοοουυυλλλοοο ––– αααγγγνννόόόηηησσσεεε τττοοοννν εεεκκκφφφοοοβββιιισσστττήήή

ΧΧΧαααμμμοοογγγέέέλλλααα

ΦΦΦέέέρρρσσσοοουυυ χχχαααρρροοούύύμμμεεενννοοοςςς

ΦΦΦέέέρρρσσσοοουυυ ππποοολλλύύύ ––– ππποοολλλύύύ χχχαααρρροοούύύμμμεεενννοοοςςς

ΜΜΜίίίλλλααα σσσεεε έέένννααα φφφίίίλλλοοο

ΜΜΜίίίλλλααα σσστττοοο δδδάάάσσσκκκαααλλλοοο



‘Μάτια ανοιχτά στη διαφορετικότητα’

Ο καθένας είναι ο ένας, ο μοναδικός κι ο διαφορετικός

Ζωγραφική:Κατερίνα Κατράκη

ΣΣΣεεε μμμιιιααα εεεππποοοχχχήήή,,, ηηη οοοππποοοίίίααα εεεπππιιιβββάάάλλλλλλεεειιι τττοοοννν ααατττοοομμμιιισσσμμμόόό κκκαααιιι τττηηηννν αααδδδιιιαααφφφοοορρρίίίααα

κκκαααιιι σσστττηηηννν οοοππποοοίίίααα τττααα πππάάάννντττααα μμμεεετττρρριιιοοούύύνννττταααιιι σσσεεε αααρρριιιθθθμμμοοούύύςςς κκκαααιιι οοοιιι κκκοοοιιινννωωωνννίίίεεεςςς

μμμαααςςς οοοδδδηηηγγγοοούύύνννττταααιιι σσστττηηηννν αααπππααανννθθθρρρωωωπππιιιάάά κκκαααιιι τττηηη βββαααρρρβββαααρρρόόότττηηητττααα,,, θθθααα πππρρρέέέπππεεειιι

νννααα σσστττρρρέέέψψψοοουυυμμμεεε τττααα μμμάάάτττιιιααα μμμαααςςς σσστττιιιςςς ααανννθθθρρρώώώπππιιινννεεεςςς αααξξξίίίεεεςςς κκκαααιιι τττηηηννν

αααλλλλλληηηλλλεεεγγγγγγύύύηηη... ΗΗΗ υυυπππόόόθθθεεεσσσηηη άάάλλλλλλωωωσσστττεεε τττοοουυυ δδδιιιαααφφφοοορρρεεετττιιικκκοοούύύ αααφφφοοορρράάά όόόλλλοοουυυςςς

μμμαααςςς,,, γγγιιιααατττίίί οοο κκκαααθθθέέέννναααςςς ‘‘‘γγγίίίνννεεεττταααιιι’’’ οοο ‘‘‘δδδιιιαααφφφοοορρρεεετττιιικκκόόόςςς’’’,,, όόόττταααννν αααλλλλλλάάάξξξεεειιι ηηη

ααανννιιισσσοοορρρρρροοοπππίίίααα δδδυυυνννάάάμμμεεεωωωννν ππποοουυυ τττοοοννν πππρρροοοσσστττααατττεεεύύύεεειιι...




Εμπειρίες των μελών της Ομάδας από τις

δράσεις του προγράμματος

Καλλιτεχνικές δημιουργίες



…Το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας ήταν εκείνο που μου δίδαξε ότι υπάρχουν άνθρωποι

που περνούν από δίπλα σου, φωνάζουν για βοήθεια αλλά εσύ δεν ασχολήθηκες ποτέ και

συνεπώς αδυνατείς να τους ακούσεις…

… Για τους μαθητές που είμαστε στη Γ’ Λυκείου το πρόγραμμα αυτό είναι ένα

καταφύγιο που μας βοηθάει να μετατρέπουμε όλο μας το άγχος σε δημιουργικότητα.

Παρόλο που για τους περισσότερους η Γ’ Λυκείου είναι μια χρονιά που θέλουν να

ξεχάσουν, για μένα θα είναι μια από τις καλύτερες χρονιές χάρη σ’ αυτό το

πρόγραμμα…

…Το γεγονός ότι είμαι μέλος μιας τέτοιας ομάδας έπειτα από επιλογή μου με έκανε να

αισθανθώ μεγάλη ευχαρίστηση ότι μπορώ να βοηθάω και μου παρείχε τη δυνατότητα

να γνωρίσω καλύτερα συμμαθητές που ποτέ δεν είχαμε ιδιαίτερη σχέση..

…Η συνεργασία σχολείων είναι πολύ σημαντική γιατί ανοίγονται τα σχολεία έξω από το

περιβάλλον τους και μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν σε μεγάλο βαθμό να εξαλειφθούν οι

αντιπαλότητες μεταξύ των μαθητών, καθώς ανακαλύπτονται περισσότερα κοινά

ενδιαφέροντα παρά διαφορές..

Όλο το πρόγραμμα ε ίναι αφιερωμένο στους μαθητές που με

τον έναν ή με τον άλλον τρόπο εκφοβίστηκαν κι αισθάνθηκαν

ότι κανε ίς δεν τους καταλαβαίνε ι . Προσπαθήσαμε να φανεί

πως η ψυχή παρόλο που δεν φαίνεται , ματώνει και ότι Ένα

πληγωμένο Εγώ , πονά πιο πολύ από μια σπασμένη μύτη .

Η βία δεν αντιμετωπίζεται

χωρίς τη βοήθειά σου



Αν και είναι αδόκιμο να ξεκινά κανείς μία αξιολόγηση με το τελικό συμπέρασμα, αυτή του μαθήματος Αγωγής Υγείας, δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, καθώς τα θετικά είναι τόσα πολλά που δε θα έπαιρνε μονάχα σειρές σε ένα φύλλο χαρτί για να τα απαριθμήσεις αλλά ίσως και χρόνια για να συνειδητοποιήσεις την αξία τους. Θα ήταν παράλογο, πάντως, να μην αναφέρω από την αρχή το ομαδικό πνεύμα της όλης διαδικασίας, αφού χωρίς την ομαδικότητα όλα τα παρακάτω θα ήταν ανεπίτευκτα. Οι δεσμοί φιλίας μάλιστα που αναπτύχθηκαν ανάμεσα σε μας, τα μέλη, και η τόσο οικεία αντιμετώπιση της καθηγήτριας που διεξήγε το πρόγραμμα αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για την ενασχόληση με ένα τόσο σημαντικό θέμα όπως ο Κυβερνοεκφοβισμός, που τόσο πολύ αφορά αγνώστους όπως ήμαστε μεταξύ μας τα μέλη, και τόσο λίγο τους εαυτούς μας. Με λίγα λόγια το πρόγραμμα Αγωγής Υγεία ήταν εκείνο που μου δίδαξε ότι υπάρχουν άνθρωποι που περνούν από δίπλα σου, φωνάζουν για βοήθεια αλλά εσύ δεν ασχολήθηκες ποτέ και συνεπώς αδυνατείς καν να τους ακούσεις. Βέβαια θα ήταν άσκοπο να περιορίσουμε την ομάδα στα αυστηρά της πλαίσια που όσο κι αν ενημερωνόμασταν εμείς, ο υπόλοιπος κόσμος θα έμενε αμετακίνητος και το πρόβλημα θα περιοριζόταν από καθόλου έως αμυδρά. Έτσι μετά από κοινή συμφωνία και πρωτοβουλία της κ. Γιαννακάκη οργανώσαμε διαδραστικά προγράμματα, ώστε όχι μόνο να συμμετέχουν και άλλες τάξεις αλλά και μέσα από παιχνίδια ρόλων να ευαισθητοποιηθούν τα ίδια τα παιδιά και να λάβουν ένα πιο ενεργό ρόλο στην εξάλειψη του εκφοβισμού στο σχολείο και το Διαδίκτυο. Τέλος η εκδρομή στην Αθήνα με αφορμή την ημέρα ασφαλούς διαδικτύου εμπλούτισε τις γνώσεις μας πάνω στο θέμα και μας κατέστησε πιο ικανούς στην διαμάχη με το πρόβλημα αυτό που στις μέρες μας τείνει να πάρει γιγαντιαίες διαστάσεις. Όσο κακή ή καλή εντύπωση όμως και αν σας κάνει αυτή η αξιολόγηση, δεν είναι τίποτα παρά ένα σκονισμένο αρχείο σε κάποιον υπολογιστή που δε θα ‘χει και κάποιο λόγο ύπαρξης μερικά χρόνια μετά που γράφηκε και λίγα μόνο μπόρεσε να προσφέρει στον περιορισμό του προβλήματος του Κυβερνοεκφοβισμού. Το θέμα είναι εσύ τι κάνεις γι’ αυτό;

Μάνος Αγοραστίδης Γρ1

‘‘Το σχολείο μου, 5ο Γενικό Λύκειο Λάρισας, είχε την τύχη να αποκτήσει ομάδα Αγωγής Υγείας, που λειτουργεί τα τελευταία τρία χρόνια. Συντονίστρια του προγράμματος είναι η κυρία Γιαννακάκη Αρχοντία. Όταν την ρώτησα με πιο σκεπτικό άρχισε να ασχολείται με το συγκεκριμένο πρόγραμμα η απάντηση ήταν απλή αλλά με πολλά νοήματα. « Πολλοί μαθητές αλλά και καθηγητές στοχοποιήθηκαν και διασύρθηκαν στο internet. Κανένας δεν έκανε τίποτα. Όλοι ήμασταν απλοί θεατές.» Κάπως έτσι λοιπόν ξεκίνησε η μύηση η δικιά μας καθώς και των μαθητών των προηγούμενων χρόνων. Στόχος ήταν η δημιουργία μαθητών οι οποίοι με γνώμονα την εμπειρία τους να καθιστούν «ειδικοί» σε θέματα διαδικτύου και να αποτελέσουν πρότυπα. Η εκπαίδευση μας ξεκίνησε με πολύ συζήτηση. Ώρες συζητήσεων, αντικρουόμενων απόψεων και άπειρα συμπεράσματα. Αυτό όμως δεν μας έβλαψε! Αντίθετα η ομάδα έμαθε να δέχεται την διαφορετική γνώμη και πολλές φορές να στηρίζει καινοτόμες ιδέες σε ακριβώς αυτή την αντίθεση. Για να κατανοήσει ένας άνθρωπος έναν άλλο πρέπει να μπει στη θέση του, να μπει στο «πετσί του ρόλου». Αυτό επιτεύχθηκε μέσα από τα βιωματικά σεμινάρια. Είχαμε την τύχη να παραστούμε σε συνέδριο στην Αθήνα με θέμα «Ασφάλεια στο διαδίκτυο, συνδέσου με σύνεση» Η εμπειρία αυτή ήταν ύψιστης σημασίας επειδή υπήρξε η δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή με τον χώρο της έρευνας και της παρουσίασης. Προηγήθηκε, βέβαια,



ενημέρωση στην Ε.Ψ.Υ.Π.Ε (*Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου) και στην Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και την Γραμμή Υποστηρίζω. Η αλήθεια είναι πως η εκπαίδευση που δεχτήκαμε από την αγωγής υγείας του σχολείου μας κάλυπτε πολλές από παραμέτρους από τις οποίες συζητήθηκαν. Επιπλέον τα κείμενα που γράψαμε και τα παρουσιάσαμε σε δημόσιες εκδηλώσεις θα

μείνουν σαν ντοκουμέντο της ευαισθητοποίησής μας.

Αξέχαστες θα μείνουν οι στάσεις της εκδρομής: το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η θεατρική παράσταση « ΞΕΝΟΣ» στο Εθνικό Θέατρο, το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και η νυχτερινή μας εξόρμηση στην μουσική σκηνή της Γιώτα Νέγκα. Τέλος, οι ατελείωτες ώρες περπατήματος και εξερεύνησης της Αθήνας!!!!!!! ’’

Αργυρώ-Μαρία Ερμείδου ®

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΠΙΣΤΕΥΩ ΠΩΣ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗ ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΜΑΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕ ΑΞΙΕΣ ΟΠΩΣ Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ. ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΠΝΕΥΜΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΩΣ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΕ ΟΡΕΞΗ ΓΙΑ ΔΟΥΛΕΙΑ. ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΙΣΤΕΥΩ ΠΩΣ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΒΟΗΘΑΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΜΕ ΟΛΟ ΜΑΣ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΣΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ. ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ Η Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΝ, ΓΙΑ ΕΜΕΝΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΧΡΟΝΙΕΣ ΧΑΡΗ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ. Γ1 Φέτος ο κλήρος έπεσε σε μας για το πρόγραμμα αγωγής υγείας, το οποίο υπάρχει στο σχολείο μας για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα που μας έχει μάθει πολλά. Αρχικά ενημερωθήκαμε μέσω αυτού για τα χαρακτηριστικά της ηλικίας μας, της εφηβείας και πως εξαιτίας τους προσπαθούμε να εκτονωθούμε κυρίως μέσω του διαδικτύου. Ύστερα ενημερωθήκαμε για το πως θα χρησιμοποιούμε ασφαλέστερα το διαδίκτυο διοργανώνοντας ημερίδα ενημέρωσης πάνω στο συγκεκριμένο θέμα και κάνοντας κάτι σα θεατρικό σε συνεργασία με τη Β’ λυκείου του σχολείου μας. Συμμετείχαμε σε έναν πανελλήνιο διαγωνισμό με θέμα “σύνδεση με σύνεση” και γι’ αυτό το λόγο φτιάξαμε μια αφίσα, τυπώσαμε μπλούζες και διοργανώσαμε μια εκδρομή στην Αθήνα. Εκεί επισκεφτήκαμε τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας, όπου ενημερωθήκαμε για τη μονάδα αυτή και για διάφορα άλλα θέματα που αφορούν το διαδίκτυο. Επίσης επισκεφτήκαμε την Ε.ΨΥ.ΠΕ., όπου ενημερωθήκαμε για τον εκφοβισμό στο σχολείο και τον κυβερνοεκφοβισμό, τις αιτίες τους και τις συνέπειές του. Το πιο σπουδαίο, όμως, απ’ αυτά ήταν το γεγονός ότι η εκδρομή πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το 4ο λύκειο της πόλης μας, συνεργασία η οποία θα συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2012-2013. Οι ενημερώσεις, η εκδρομή και η συνεργασία, τόσο μεταξύ μας όσο και με το άλλο σχολείο, έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στις μνήμες μας και μας έδειξαν ότι οι περαιτέρω πληροφορίες που μας βοηθούν στην καθημερινότητά μας και η συνεργασία οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα ευεργετικό για μας και το σχολείο…

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΤΡΑΚΗ



Κατά τη διάρκεια της φοίτησής μου στο 5ο Γενικό Λύκειο Λάρισας στη Γ’ Λυκείου, πραγματοποιήθηκε πρόγραμμα αγωγής υγείας και η συμμετοχή του κάθε μαθητή ήταν εθελοντική. Με χαρά αποφάσισα να λάβω μέρος, διότι κατάλαβα ότι θα μπορούσα να πάρω πολλά πράγματα από μία τέτοια συμμετοχή, όπως, ομαδικότητα, συνεργασία, αλληλεγγύη, και πολλές γνώσεις… Με την ομάδα μου πραγματοποιήσαμε πολλές εκδρομές στην Αθήνα, στο Βόλο και σε πολλά σχολεία της πόλης μας. Κύριος στόχος μας ήταν να ενημερώσουμε άλλα άτομα και κυρίως παιδιά της ηλικίας μας, αλλά και να ευαισθητοποιήσουμε όχι μόνο τους νέους αλλά και άλλους φορείς, όπως γονείς, εκπαιδευτικούς, σχετικά με το cyber-bulling. Η συμμετοχή αυτή αποτέλεσε μία αξέχαστη εμπειρία, γιατί γνωριστήκαμε μεταξύ μας και καταφέραμε να φέρουμε εις πέρας ένα πολύ σημαντικό έργο. Σαφώς είχαμε την καθοδήγηση της καθηγήτριάς μας Γιαννακάκη Αρχοντίας και πραγματικά το απολαύσαμε όλα τα παιδιά του προγράμματος. Με την ολοκλήρωση του στόχου μας και γεμάτοι εμπειρίες και επαίνους για το σχολείο μας, αισθανθήκαμε νοσταλγία για όλη την προσπάθειά μας και σίγουρα όλοι μας πιστέψαμε ότι η φετινή μας χρονιά δεν ήταν απλώς η καλύτερη αλλά θα μας μείνει αξέχαστη…!!! Δήμητρα Κατσικά Το πρόγραμμα ασφαλούς Διαδικτύου που διεξάγεται στο σχολείο μας για ακόμα μια χρονιά, χαρίζει τόσο στα παιδιά όσο και στους εκπαιδευτικούς που είναι πρεσβευτές, ευκαιρίες για συνεργασία και κατανόηση των προβλημάτων της εποχής, για την αντιμετώπισή τους. Το γεγονός ότι είμαι μέλος μιας τέτοιας ομάδας έπειτα από επιλογή μου και με μεγάλη ευχαρίστηση μπορώ να βοηθάω σε κάθε εργασία μου παρέχει τη δυνατότητα να γνωρίσω καλύτερα συμμαθητές που ποτέ δεν είχαμε ιδιαίτερη σχέση. Μαζί με άλλα δυο κορίτσια καταφέραμε να σχεδιάσουμε τόσο τη στάμπα της μπλούζας με την οποία αγωνιζόμαστε, όσο και ένα τμήμα της αφίσας με την οποία παίρνει μέρος στο διαγωνισμό το σχολείο μας. Παράλληλα, σχεδιάσαμε μάσκες, τις οποίες χρησιμοποιήσαμε ζωντανά σε δραματοποίηση στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αλλά και στο βίντεο που δημιουργήσαμε . Είμαι αρκετά χαρούμενη με τα αποτελέσματα αλλά κυρίως με την ευχαρίστηση όλων μας καθώς προσπαθήσαμε για τη δημιουργία ενός ασφαλούς σχολείου στο οποίο μπορούμε πλέον να προστατευτούμε οι ίδιοι αλλά να προστατέψουμε και συνομηλίκους. Αυτή η εμπειρία που ζήσαμε πιστεύω πως θα μας μείνει αξέχαστη και θα μας ακολουθεί στη ζωή και προπαντός σε κάθε διαδικτυακό μας βήμα!

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΖΑΡΑ Μέσω της συμμετοχής μου στην ομάδα αγωγής υγείας, έμαθα πόσο αρνητικά επιδρούν τα περιστατικά βίας τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε κοινωνικό. Μου δόθηκε, με αυτόν τον τρόπο, το έναυσμα να συμμετέχω και εγώ ενεργά σε δράσεις για την πάταξη του φαινομένου αυτού.


Το πρόγραμμα αγωγής υγείας στα σχολεία συμβάλλει στην αλλαγή και στη διαμόρφωση των στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών, ενισχύοντας την υπευθυνότητα, την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και τρόπους ζωής. Προσωπικά ασχολήθηκα με την καταγραφή των αιτίων των επιπτώσεων του κυβερνοεκφοβισμού και μαζί με την ομάδα μου



γράψαμε ένα σχετικό άρθρο. Το πρόγραμμα αγωγής υγείας με βοήθησε διότι έμαθα χρήσιμα πράγματα που δεν γνώριζα σχετικά με τον εκφοβισμό μέσω διαδικτύου. Επιπλέον στα πλαίσια του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας μεταφράσαμε έρευνες αμερικάνικων πανεπιστημίων σχετικές με τον κυβερνοεκφοβισμό. Έτσι, μάθαμε να δουλεύουμε ομαδικά και να συνεργαζόμαστε. Μεγάλη εμπειρία ήταν η συμμετοχή μου στην δημόσια παρουσίαση στο Πανεπιστήμιο, στο Φεστιβάλ Ψηφιακής δημιουργίας και στην εκδήλωσή μας στο τέλος της σχολικής χρονιάς όπου όλες οι ομάδες παρουσίασαν τις εργασίες τους ενημερώνοντας τα παιδιά του σχολείου αλλά και όσους άλλους ενδιαφέρονται σχετικά με τον εκφοβισμό. Τέλος, πιστεύω ότι αυτά τα προγράμματα είναι πραγματικά χρήσιμα καθώς μαθαίνουν στα παιδιά καινούρια, σοβαρά πράγματα τα οποία τους αφορούν και τους προβληματίζουν καθημερινά.

Ευαγγελία Παπαϊωάννου!

Αρχικά ασχολήθηκα με την ξενόγλωσση βιβλιογραφία και είχα την ευκαιρία εξετάσω διεξοδικά τους τύπους μαθητών που ασκούν τον κυβερνοεκφοβισμό, ποιος είναι πιο συχνός τύπος κυβερνοεκφοβισμού (εντός ή εκτός σχολείου).Επιπλέον η ομαδική συνεργασία μεταξύ των μαθητών του σχολείου μας αλλά και με τους μαθητές του 4ου ΓΕΛ Λάρισας ήταν εξαίσια. Επίσης η εκδρομή στην Αθήνα ήταν πολύ χρήσιμη, καθώς είχαμε την ευκαιρία να δούμε τις επιπτώσεις του φαινομένου αλλά και τους λόγους που ένας νέος προβαίνει στον κυβερνοεκφοβισμό με την ματιά των ειδικών αλλά και τον τύπο των μαθητών που πέφτουν θύματα. Τέλος πιστεύω ότι αυτού του είδους προγράμματα όπως το δικό μας πρέπει επιβραβεύονται καθώς μια ομάδα μαθητών μέσω της δια βίου μάθησης γνωρίζουν σε βάθος και ερευνούν τα προβλήματα που μαστίζουν τις σχολικές κοινότητες και όχι μόνο. Εκτός αυτού αυτοί οι μαθητές μπορούν να λάβουν μέρος στην πρόληψη των προβλημάτων αυτών.

Βικτώρια Σιμοπούλου

ΟΙ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΒΟΛΟ Οφείλω να ομολογήσω ότι η ενημέρωση που κάναμε στο Βόλο, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ήταν μια μοναδική εμπειρία. Ήταν η πρώτη φορά που έμπαινα σε μια σχολή ανώτατης εκπαίδευσης, η πρώτη φορά που είδα πώς γίνονται τα μαθήματα, η πρώτη, ίσως και η τελευταία, φορά που κάθισα στην έδρα ενός αμφιθεάτρου του πανεπιστημίου. Όχι μόνο αυτό αλλά και δόθηκε η ευκαιρία σ’ εμάς, σε μαθητές, να ενημερώσουμε άλλους μαθητές, αλλά και φοιτητές. Παρόντες στην ενημέρωση, εκτός από εμάς, ήταν το 4ο Λύκειο Λάρισας, οι συνοδοί καθηγήτριες των σχολείων μας, καθηγητές και η κοσμήτορας του πανεπιστημίου και οι επιστημονικοί συνεργάτες του Κέντρου πρόληψης-ΟΚΑΝΑ Λάρισας. Μιλήσαμε για την αξία της συνεργασίας, για το πρόγραμμα του Πανεπιστημίου ενάντια στον εκφοβισμό στο σχολείο και για το πόσο αναγκαίο είναι το άτομο που εκφοβίζεται να μιλήσει για αυτό που υφίσταται.. Στο τέλος, κάναμε ερωτήσεις στην κοσμήτορα του Πανεπιστημίου κα Ανδρέου και τη συντονίστρια του προγράμματος κα Ρούση και μάθαμε αλήθειες που δεν τις γνωρίζαμε. Κερδίσαμε τις εντυπώσεις και όλοι μείναμε πολύ ευχαριστημένοι από αυτή την εμπειρία. Αυτή η επίσκεψη είναι μια εμπειρία που θα μας μείνει αξέχαστη και που προστέθηκε στο βιογραφικό μας!!!




Εμπειρία ενημέρωσης στο Γυμνάσιο

Η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα, μου έδωσε τη δυνατότητα να πάρω μέρος σε

ενημερώσεις που πραγματοποιήθηκαν το Δεκέμβριο και το Μάρτιο, στο 5ο Λύκειο,

στο 5ο Γυμνάσιο και στο 4ο Λύκειο Λάρισας στη βάση της ομότιμης μάθησης. Θα

σας μιλήσω για το 5ο Γυμνάσιο: Σε συνεργασία με την υπόλοιπη ομάδα,

ενημερώσαμε τα παιδιά της Α’ και Β’ τάξης παράλληλα με το συντονισμό και την

ενημέρωση επαγγελματιών ψυχικής υγείας του προγράμματος ‘Αριάδνη’. Με βάση

την εμπειρία μας και αυτά που διδαχτήκαμε, προσπαθήσαμε να τους δώσουμε

παραδείγματα της καθημερινότητας ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι τα φαινόμενα

εκφοβισμός και κυβερνοεκφοβισμός είναι επικίνδυνα στο σχολείο. Ειδικά για το

διαδίκτυο διαπιστώσαμε πως ενώ γνωρίζουν τους κινδύνους, τους αγνοούν, δεν

αντιλαμβάνονται ή δε θέλουν να τους αντιληφθούν, γιατί νομίζουν ότι δε θα τους

συμβούν. Πολλά από τα παιδιά δεν γνωρίζουν φαινόμενα bullying και cyber bullying

και πολλά δεν γνωρίζουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να αποφύγουν είτε την

υποκλοπή λογαριασμού στο Facebook, είτε τη συνάντηση με αγνώστους, είτε τη

συνεχή ενασχόληση με τα παιχνίδια. Ωστόσο όλα τα παιδιά της τάξης που ανέλαβε η

ομάδα μου φάνηκαν πρόθυμα να συνεργαστούν και να εκφράσουν τις απόψεις τους.

Θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να γίνεται ενημέρωση από τις μικρές ηλικίες και από το

σχολείο καλύτερα, γιατί τα παιδιά μπορεί να πέσουν θύματα cyber bullying ή

οποιουδήποτε άλλου φαινομένου. Εγώ προσωπικά την πρώτη φορά αισθάνθηκα

άγχος και φοβόμουν μήπως δεν μπορέσω να εκφράσω σωστά όσα ήθελα, μήπως με

κοροϊδέψουν ή δεν με προσέξουν. Αντιθέτως τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά,

τα παιδιά άκουγαν με ενδιαφέρον εμάς τα μεγαλύτερα κι εκφράζονταν γιατί

θεωρούσαν ότι ξέρουμε τα προβλήματα της εφηβείας και τους καταλαβαίνουμε.




«Καλείται ψυχή να καταθέσει…» Συγγραφή ποιήματος: Μ ά ν ο ς Α γ ο ρ α σ τ ί δ η ς Σχεδιασμός σκίτσων: Β α σ ι λ ι κ ή Α λ τ ί μ π α σ η - Ρ έ α

Β α ρ σ α μ ο γ ι ά ν ν η -Β α σ ι λ ι κ ή Ζ ά ρ α -Ν α π ο λ έ ω ν Μο υ λ ά ς

Επεξεργασία σκίτσων στο Photoshop: Ν α π ο λ έ ω ν Μ ο υ λ ά ς

Κατασκευή μάσκας: Ρ έ α Β α ρ σ α μ ο γ ι ά ν ν η -Β α σ ι λ ι κ ή Ζ ά ρ α

Δραματοποίηση-Σκηνοθεσία: Α ρ χ ο ν τ ί α Γ ι α ν ν α κ ά κ η

Δημιουργία βίντεο: Β α γ γ έ λ η ς Β α λ α σ σ ό π ο υ λ ο ς

Μετά από σκληρές και βάναυσες λέξεις, Η απομόνωση κυμάτιζε γαλήνιες έλξεις.

Κι αυτή η ηρεμία σκέψεις γεννούσε, Πώς τάχα μια τέτοια ζωή θα περνούσε;

«Απομονωμένος»: Ναπολέων Μουλάς

Σχεδιασμός: Βασιλική Ζάρα-Ρέα Βαρσαμογιάννη Επεξεργασία: Ναπολέων Μουλάς

Δεν ήμουν οθόνη ούτε μόνο υλικό, Αισθήματα είχα, Εγώ, πονούσα .



Τον εαυτό μου μισώ, εκείνος φταίει, Όσο υπάρχει αυτός, η φωτιά μου θα καίει.

«Οι λέξεις: πονάνε»: Ναπολέων Μουλάς

Ξεκινούν λοιπόν το τρανό τους έργο Τη χαρά της ζωής εγώ να μη στέργω.

Εκδικούνται με λύσσα, χτυπούν με οργή Τα μαστίγια με γδύνουν από κάθε στοργή.

«Θύτες, Θύματα και Παρατηρητές»: Σχεδιασμός και επεξεργασία: Ναπολέων Μουλάς



Εμπιστοσύνη, Θεά, που ανθρώπους ενώνεις, Τη δικιά μου καρδιά γιατί δε λυτρώνεις;

Κι οι σκιές με σκεπάζουν, ζω στο σκοτάδι, Φοβάμαι να νιώσω του Ήλιου το χάδι.

Φτερά πού να βρω να πετάξω μακριά; Τα μάδησε ο Φόβος με νύχια γαμψά.

Ώ Πόνε εσύ που τόσο ξέρεις, Γιατί στο Φως το κρίμα δε φέρνεις;

Η ψυχή πώς να δείξει ότι τόσο πονά, Αν κρυμμένος εσύ τραβάς τα σχοινιά;



Απομονωμένος: Ναπολέων Μουλάς

Δε γνώριζα καν τι έκανα λάθος, Ποιος να ‘ξερε πως θα ‘χε τόσο βάθος;

Κι αν υπάρχουν ψίθυροι, φωνές κι ουρλιαχτά, Το δίκιο βουβό κι η αλήθεια σιωπά…


Τραγούδια: Τα τραγούδια στις εκδηλώσεις του σχολείου είναι αποτελεσματικά και γιατί δημιουργούν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς και γιατί ενισχύουν τη μνήμη του μηνύματος που θέλουμε να μεταδώσουμε


Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Τραγούδι: Κώστας Δουρδούρης-Βασίλης Κελλάρης

Τραγούδι λέω δυνατά

ν’ ακούσουν όλα τα παιδιά

ν’ ακούσει η πολιτεία

κι απ’ το τραγούδι μου αυτό

παλιάτσοι άλλοι εκατό να βγουν στην

κοινωνία Στίχοι: Μέλπω Ζαρόκωστα Μουσική:Νότης Μαυρουδής

Τραγούδι: Κατερίνα Κατράκη-Δέσποινα Ντικούλη Κιθάρα: Ειρήνη Θεοδωρίδου Κρουστά: Μιχάλης Τζιαστούδης Πιάνο: Ειρήνη Αλεξούλη

Ποιος τη ζωή μου, ποιος

παραφυλά

στου κόσμου τα στενά ποιος

σημαδεύει;

πού πήγε αυτός που ξέρει να μιλά

που ξέρει πιο πολύ και να πιστεύει;

……… μμμ ααα πππ οοο ιιι οοο ςςς ααα κκκ οοο ύύύ εεε ιιι

κκκ ααα ιιι

πππ οοο ιιι οοο ςςς εεε ννν δδδ ιιι ααα φφφ έέέ ρρρ εεε τττ ααα ιιι ,,,

γγγ ιιι ααα έέέ ννν ααα κκκ όόό σσσ μμμ οοο πππ οοο υυυ βββ ρρρ άάά ζζζ εεε ιιι

κκκ ααα ιιι φφφ λλλ έέέ γγγ εεε τττ ααα ιιι………

ΑΑΑννν θθθααα μμμππποοορρροοούύύσσσααα τττοοοννν κκκόόόσσσμμμοοο νννααα άάάλλλλλλαααζζζααα ,,,

θθθ ααα ξξξ ααα ννν ααα έέέ βββ ααα φφφ ααα γγγ ααα λλλ άάά ζζζ ιιι ααα τττ ηηη θθθ άάά λλλ ααα σσσ σσσ ααα………

Στίχοι: Ντέπυ Χατζηκαμπάνη Μουσική:Φίλιππος Πλιάτσικας

Τραγούδι: Κατερίνα Κατράκη-Δέσποινα Ντικούλη



ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Δημοσιεύσεις άρθρων στον τοπικό τύπο στο πλαίσιο του προγράμματος



για την πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού

Οι δράσεις απεστάλησαν συγκεντρωτικά στην Περιφερειακή Διεύθυνση

Εκπαίδευσης Θεσσαλίας μετά από αίτημά της προκειμένου η Υπηρεσία να συλλέξει

στοιχεία και να ενημερώσει τη Συντονιστική Επιτροπή του «Παρατηρητηρίου

πρόληψης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού» του Υπουργείου Παιδείας και

Θρησκευμάτων


Το πρόγραμμα συνεργάστηκε με τα προγράμματα: «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και «Αριάδνη» του Πανεπιστημίου Αθηνών με την επιστημονική ευθύνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας. Συνεργασία υπήρξε επίσης με ομάδα καθηγητών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης η οποία συστάθηκε με πρωτοβουλία του προγράμματος «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

150

Σχολική Μονάδα

Τίτλος ∆ράσης

Φορέας Συνεργασίας - Υλοποίησης

Είδος ∆ράσης (Σεμινάριο,Ομιλία,προβολή ταινίας κ.α)-

Τόπος πραγματοποίησης

Περίοδος υλοποίησης


Παρουσίαση Ερευνητικής Εργασίας με τίτλο: «Κυβερνοεκφοβισμός, η σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού» σε ημερίδα του Πανελληνίου ∆ικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

Πανελλήνιο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση

Τόπος: Θεσσαλονίκη Παρουσίαση Ερευνητικής Εργασίας Α. Γιαννακάκη συντονίστριας του προγράμματος Αγωγής Υγείας. Προβολή παρουσίασης και βίντεο με τίτλους: «Σκέψου πριν κλικάρεις», «Stop Cyber Bullying για να μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο», «Μου έκλεψαν το όνομά μου», «Η ταινία της ζωής της» της Ομάδας Αγωγής Υγείας με θέμα την ενδοσχολική βία και τον κυβερνοεκφοβισμό. Τα βίντεο δημιουργήθηκαν την περασμένη σχολική χρονιά.

15-9-2013


Παρουσίαση Ερευνητικής Εργασίας με τίτλο: «Κυβερνοεκφοβισμός, η σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού» σε ημερίδα του Κέντρου Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής

Ομάδα παρέμβασης καθηγητών Λάρισας για το σχολικό εκφοβισμό

Πρόγραμμα «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Τόπος: Βόλος Εισήγηση Α. Γιαννακάκη. Προβολή παρουσίασης και βίντεο με τίτλους: «Σκέψου πριν κλικάρεις», «Stop Cyber Bullying για να μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο», «Μου έκλεψαν το όνομά μου», «Η ταινία της ζωής της» της Ομάδας Αγωγής Υγείας με θέμα την ενδοσχολική βία και τον κυβερνοεκφοβισμό

3-10-2013

Δράσεις κατά της ενδοσχολικής Βίας του 5ου Λυκείου μέσω της Αγωγής Υγείας



151








Κυβερνοεκφοβισμός

Πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη σύμπραξη φορέων(Κέντρο Ψυχικής Υγείας, ΟΚΑΝΑ, ΚΕ∆∆Υ) και του προγράμματος Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου

Τόπος: 5ο Λύκειο Ομιλία από τον συντονιστή του ‘Αριάδνη’ Γεώργιο Κορμά στους μαθητές της Β’ Λυκείου. Βιωματικά σεμινάρια στα τμήματα της Α’ τάξης με επιμορφωτές συνεργάτες του ‘Αριάδνη’ και τη συμμετοχή μαθητών του Αγωγής Υγείας.

13-12-2013


Αφίσα για τη θυματοποίηση στο διαδίκτυο

Ομάδα μαθητών-εκπαιδευτικού του προγράμματος Αγωγής Υγείας 5ου Λυκείου

Τόπος: Εργαστήριο Η/Υ 5ου Λυκείου Παραγωγή αφίσας

10-1 -2013 έως 27-1-2013

4ο και 5ο Λύκεια Λάρισας

Εκπαιδευτική συνάντηση κι αλληλεπίδραση με την ομάδα παρέμβασης επιστημόνων του προγράμματος για το σχολικό εκφοβισμό της ΕΨΥΠΕ

ΕΨΥΠΕ-Γραμμή βοήθειας για εφήβους

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας 4ου Λυκείου


Τόπος: Αίθουσα ΕΨΥΠΕ, Αθήνα Σεμινάριο

4-2-2013


Εκπαιδευτική επίσκεψη στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών

Μονάδα Εφηβικής Υγείας

Γραμμή Υποστηρίζω



Τόπος: Μονάδα Εφηβικής Υγείας Νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, Αθήνα. Ενημέρωση από τον επιστημονικό υπεύθυνο της Μονάδας και υπεύθυνο της Γραμμής Υποστηρίζω Γεώργιο Κορμά

4-2-2013


Συμμετοχή στο συνέδριο του saferinternet ως πρεσβευτής της Ημέρας Ασφαλούς διαδικτύου

Saferinternet.gr Γραμμή Υποστηρίζω

Τόπος: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα Συνέδριο

5-2-2013




152








∆ημιουργία αφίσας για την ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας


Τόπος: Εργαστήριο Η/Υ 5ου Λυκείου Βιωματικό εργαστήριο με στόχο την επιλογή θεματικής για την αφίσα. ∆ημιουργία αφίσας.

20-2-2013 έως 1-3-2013


Ημέρα κατά της Ενδοσχολικής Βίας Βιωματικά εργαστήρια σε μαθητές των τμημάτων Επιλογής Πληροφορικής Β’ τάξης


Τόπος: Εργαστήριο Η/Υ 5ου Λυκείου Βιωματικό εργαστήριο, προβολή των βίντεο.

6-3-2013 Την ίδια ημέρα το σχολείο μας βραβεύτηκε σε εκδήλωση Του ∆ικτύου κατά της Βίας στο Σχολείο στο Υπουργείο Παιδείας για τη διάκριση του βίντεο «Stop Cyber Bullying για να μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο» στον Πανελλήνιο ∆ιαγωνισμό της Γραμματείας Νέας Γενιάς με τίτλο «Ενδοσχολική Βία-Συμβιώνοντας στο σχολείο»


Βιωματικό εργαστήριο για την πρόληψη του ηλεκτρονικού εκφοβισμού στο 5ο Γυμνάσιο Λάρισας

Πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ με τη σύμπραξη φορέων και τη συνεργασία του προγράμματος Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου

Τόπος: Αίθουσες διδασκαλίας 5ου Γυμνασίου. Βιωματικό σεμινάριο σε τμήματα της Α’ και Β’ τάξης

13-3-2013


Η συμβολή του θεάτρου στην εκπαίδευση κατά της ενδοσχολικής βίας


Τόπος: Θέατρο του Μύλου. Παρακολούθηση της παράστασης «Μικροί Φαρισαίοι». Συζήτηση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεσσαλικού θεάτρου κ.Τσιάνο για τη συμβολή του θεάτρου στην εκπαίδευση

15-3-2013




153








Βιωματικό εργαστήριο για την πρόληψη του ηλεκτρονικού εκφοβισμού στο 5ο Γυμνάσιο Λάρισας

Πρόγραμμα

‘Αριάδνη’ με τη σύμπραξη φορέων και τη συνεργασία του προγράμματος Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου

Τόπος: Αίθουσες διδασκαλίας 5ου Γυμνασίου. Βιωματικό σεμινάριο σε τμήματα της Α’ και Β’ τάξης

13-3-2013


Βιωματικό εργαστήριο για την πρόληψη του ηλεκτρονικού εκφοβισμού στο 4ο Λύκειο Λάρισας

Πρόγραμμα ‘Αριάδνη’ με τη σύμπραξη φορέων και τη συνεργασία του προγράμματος Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου

Τόπος: Αίθουσες διδασκαλίας 4ου Λυκείου. Βιωματικό σεμινάριο σε τμήματα της Α’ τάξης

27-3-2013


Συνάντηση κι αλληλεπίδραση ομάδων: Αγωγής Υγείας 4ου και 5ου Λυκείων Λάρισας Κέντρου Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Θέμα: Θυματοποίηση στο σχολείο και στο διαδίκτυο-Προγράμματα παρέμβασης

Κέντρο Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας 4ου Λυκείου


Τόπος: Βόλος, Αμφιθέατρο «Κορδάτος» Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Παρουσίαση της μεθοδολογίας των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας και του προγράμματος του Πανεπιστημίου. ∆ειγματικές εργασίες μαθητών. Ενημέρωση από την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ελένη Ανδρέου κοσμήτορα και αναπλ. καθ. ΠΤ∆Ε με θέμα τη θυματοποίηση στο σχολείο και στο διαδίκτυο. Παρουσίαση του προγράμματος «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» από την Χριστίνα Ρούση μεταδιδακτορική ερευνήτρια και συντονίστρια του προγράμματος.

2-4-2013




154








∆ημιουργία εκπαιδευτικών βίντεο με τίτλους: «Φτιάχνοντας χαρακτήρες Bullying και Cyber bullying» και «Καλείται ψυχή να καταθέσει…»


Τόπος: Εργαστήριο Η/Υ 5ου Λυκείου. ∆ημιουργία βίντεο στα οποία συμμετέχουν όλοι οι μαθητές του προγράμματος με βάση τις δεξιότητες σε ζωγραφική, ψηφιακή ζωγραφική, τεχνική επεξεργασία, κατασκευής μάσκας, δραματοποίηση ποιήματος μαθητή.

18-3 έως 5-4-2013


Παρουσίαση δραματοποιημένου σεναρίου για τη θυματοποίηση στο διαδίκτυο από τμήμα της ∆’ ∆ημοτικού _ Ενημέρωση και συζήτηση με αντιπροσωπεία της ομάδας Αγωγής Υγείας 5ου Λυκείου.


Τόπος: 5ο ∆ημοτικό σχολείο Λάρισας Παρουσίαση δραματοποιημένης ιστορίας-Ομιλία –Συζήτηση

4-4-2013


Συμμετοχή στο φεστιβάλ ψηφιακής δημιουργίας με επιλογή θέματος την ενδοσχολική βία

Σχολικοί σύμβουλοι Πληροφορικής

Τόπος: Μουσικό Γυμνάσιο Λάρισας. Προβολή παρουσίασης, των βίντεο και των αφισών που δημιουργήθηκαν για την ενδοσχολική βία.

19 και 20-4-2013


«Πρόσωπα-Προσωπεία-Απουσία προσώπου στη ζωή και στο διαδίκτυο»



Τόπος: Χατζηγιάννειο ∆ημοτικό Πνευματικό Κέντρο ∆ημόσια παρουσίαση των δράσεων και των δημιουργημάτων των δύο προγραμμάτων

25-4-2013

155

Ανδρέου, Ε.(2011). Χορεύοντας με τους λύκους:. Διαδικασίες θυματοποίησης εντός και εκτός του σχολείου. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο

Smith, P.K CYBERBULLYING: the European perspective. Unit for School and Family Studies, Goldsmiths, University of London, U.K.

Menesini, E. & Nocentini, L., Departement of Psycology , University of Florence, Italy. Cyberbullying Definition and Measurement. Some critical consideration (Από το υλικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 2013)

Slonje, R. & Smith, P. Goldsmiths College, University of London(2008). CYBERBULLYING: Another main type of bullying? Scandinavian journal of Psycology,2008,49,147-154

Hinduja S; Patchin J. W. b(2007) a Department of Criminology and Criminal Justice, Florida Atlantic University, FL, USA b University of Wisconsin-Eau Claire, Eau Claire, WI, USA. Offline Consequences of Online Victimization: School Violence and Delinquency. Online Publication Date: 09 October 2007 Journal of School Violence, Vol. 6(3) 2007. Available online at http://jsv.haworthpress.com.(Από το υλικό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)

Vaillancourt T, MacDougall P,Hymel S, Ktygsman A, Miller J, Stiver K, Davis C (2008). Bullying: Are researchers and children talking about the same thing?. International journal of behavioral development, 2008;32;486 Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://jbd.sagepub.com/content/32/6/486.abstract

Shariff S, Johnny L.(McGill University Monteal). Cyber-libel and Cyber-bullying: Can Schools protect Student Reputation and Free-Expression in Virtual Environments? Education and Law journal March 2007

Smith P.Cyberbullying: Abusive relationships in cyberspace. Journal of Psycology 2009; Vol. 217(4)

Campbell, M., Butler, D. & Kift, S. (Quinsand University of Technology, Brisbane, Australia) (2008). A school's duty to provide a safe learning environment. Does it include Cyberbullying?Australia and New Zeland Journal of Law and Education. Vol 13(2)

Γιαννακάκη Α., Κολοκοτρώνης, Δ.(2012): Το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον-Η περίπτωση του 5ου ΓΕΛ. Περιοδικό Εκπαιδευτική επικαιρότητα, τόμος α, τεύχος 3, 2012. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο http://thess.pde.sch.gr/jm/periodiko/teyxos03/giannakakh_kolokotr_f.pdf

Μαυραγάνης, Γ.(2011). Οι κίνδυνοι στο διαδίκτυο, το φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού κι ο ρόλος της κοινωνικής δικτύωσης στην ενίσχυσή του. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/14709/3/MaurogiannisGeorgiosMsc2011.pdf

Ακουμιανάκη Σ. (2010). Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις του διαδικτυακού εκφοβισμού στον ελληνικό τύπο. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://invenio.lib.auth.gr/record/125479/files/GRI-2011-6087.pdf?version=1

Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2011) Έκδοση για το πρόγραμμα ‘Αριάδνη’: Πρόγραμμα κατάρτισης επαγγελματιών ψυχικής υγείας για το

156

φαινόμενο του εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο καθώς και για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα παιδιά από την ανεξέλεγκτη χρήση διαδικτύου Ενότητες: Ρατσισμός-Προσηλυτισμός στο διαδίκτυο. Αναζήτηση έγκυρων πληροφοριών και Κυβερνοαυτοκτονία Αποπλάνηση μέσω διαδικτύου-Grooming Τηλεκπαίδευση: Κοινωνική δικτύωση-Cyber bullying-Phishing Παιδαγωγικές προσεγγίσεις για τη διαμόρφωση συμπεριφορών ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου

Έκθεση-Έκφραση Γ’ Λυκείου. (2012). Πρόσωπο και προσωπείο: Κείμενα: Αιμιλιανός Μονάη, Αλεξανδρεύς, 628 – 655 μ.Χ.( Κ. Π. Καβάφης «Ποιήματα») Η σκλαβιά του ψεύδους (Ε. Π. Παπανούτσος «Πρακτική Φιλοσοφία») Μασκαρευόμαστε πρόσωπα; (Κώστας Γεωργουσόπουλος Από τον ημερήσιο Τύπο) Το φάσμα της ψευδολογίας( Ε. Π. Παπανούτσος) Πρόκληση (Μανόλης Αναγνωστάκης «Το περιθώριο»)

Kατσουνάκη, Μ. (2013, Ιανουαρίου 27). Η βία στα σχολεία και η σιωπή που τη θρέφει. Εφημερίδα Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_4_27/01/2013_509308

ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ, Κ. (2013, Μαρτίου 3). Μάσκες, περσόνες και προσωπεία. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/nea/content.html?t=2,3063

Η ιστορία της μάσκας στο διάσημο καρναβάλι της Βενετίας. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://www.clickatlife.gr/story.aspx?id=2279533 (Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2013)

Σαμαρά, Β. & Κορμάς, Γ.(2012). Η φάρμα του διαδικτύου. Αθήνα: Σοκόλη-Κουλεδάκη

Ε.Ψ.Υ.Π.Ε (2010). Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών. Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αθήνα: ΕΨΥΠΕ

Βασάλα, Β.(2013). Η οργάνωση διδασκαλίας με ομάδες εργασίας. Ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργικής έκφρασης και ομαδικής εργασίας στην εκπαίδευση. Ιθάκη: Θερινό Πανεπιστήμιο 1-7 Ιουλίου 2013

Σβορώνου, Ε.(2013). Συνδημιουργικότητα: Καλλιεργώντας την δημιουργική σκέψη και έκφραση της ομάδας. Ιθάκη: Θερινό Πανεπιστήμιο 1-7 Ιουλίου 2013

"Διδάσκοντας" τον εθελοντισμό. Ένα εγχειρίδιο για τον καθηγητή δευτεροβάθμιας εκκπαίδευσης. (2012) Αθήνα: Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς

"Ξένος": Αόρατη Όλγα / Άουστρας ή H Αγριάδα του Γιάννη Τσίρου και της Λένας Κιτσοπούλου. Δικτυακός τόπος: http://www.n-t.gr/el/events/96/

"Μικροί Φαρισαίοι". Πρόγραμμα του Θεσσαλικού Θεάτρου για την ομώνυμη παράσταση

Σημείωση: Όλο το ξενόγλωσσο υλικό το οποίο χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Αγωγής Υγείας και του μαθήματος της Ερευνητικής Εργασίας, παραχωρήθηκε από την κα Χριστίνα Ρούση συντονίστρια του προγράμματος ‘Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο’ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Flinders της Αυστραλίας

158

Λίγο πριν ολοκληρωθεί αυτή η εργασία, οι συντονίστριες των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας των 4ου και 5ου Λυκείων, είχαν την τύχη και την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το Θερινό Πανεπιστήμιο στην Ιθάκη με θέμα:

«Ανάπτυξη ικανοτήτων δημιουργικής έκφρασης και ομαδικής εργασίας στην εκπαίδευση»

Από τις εργασίες μιας ενότητας με τίτλο «Ο Κανένας: Η σημασία της κυριολεξίας και της μεταφοράς», το παραπάνω απόσπασμα αποτελεί μέρος της εργασίας μας. «Όταν

ο Οδυσσέας συστήνεται στον Κύκλωπα ως ‘Κανένας’, έχουμε ένα επεισόδιο αδυναμίας κατανόησης της κυριολεξίας. Ο κανένας δεν υπάρχει άρα δεν έχει

όνομα»(Σβορώνου Ε., Σημειώσεις Θερινού Πανεπιστημίου Ιθάκης 2013). Η Ομάδα μας κλήθηκε να παίξει με τις δύο έννοιες. Στην ομάδα εργασίας συμμετείχαν επίσης:

Ελευθερίου Παναγιώτα Μαθηματικός Κοζάνη Παπασημακοπούλου Μαρία, Αγγλικών Πομακοχώρια Ξάνθης

Η φωτογραφία είναι πίνακας του ιθακήσιου καλλιτέχνη, Νίκου Μαρκάτου.

ΔΔΔεεεννν έέέχχχωωω όόόνννοοομμμααα. ΜΜΜοοουυυ τττοοο πππήήήρρραααννν... ΑΑΑππποοομμμοοονννωωωμμμέέένννοοοςςς………ΘΘΘύύύμμμααα………

ΔΔΔεεεννν έέέχχχωωω όόόνννοοομμμααα... ΔΔΔεεεννν θθθέέέλλλωωω... ΜΜΜεεεττταααμμμοοορρρφφφώώώνννοοομμμαααιιι………ΨΨΨάάάχχχνννοοομμμαααιιι………

ΧΧΧάάάθθθηηηκκκααα,,, αααλλλλλλάάά θθθέέέλλλωωω νννααα βββρρρεεεθθθώώώ,,,

ΧΧΧάάάνννοοομμμαααιιι,,, αααλλλλλλάάά θθθέέέλλλωωω νννααα βββρρρωωω...

ΜΜΜααακκκρρρύύύ ττταααξξξίίίδδδιιι κκκάάάνννωωω

ΤΤΤηηηννν ΙΙΙθθθάάάκκκηηη μμμοοουυυ,,, τττοοο όόόνννοοομμμάάά μμμοοουυυ γγγιιιααα νννααα βββρρρωωω………

159

ΚΚάάννοουυνν ττοο σσχχοολλεείίοο ‘‘δδιιααφφοορρεεττιικκόό’’

160

………ΝΝΝααα μμμηηηννν υυυπππάάάρρρχχχεεειιι πππεεερρρηηηφφφάάάνννιιιααα,,, τττιιι μμμεεενννεεεξξξέέέδδδεεεςςς τττιιι γγγεεερρράάάνννιιιααα,,, σσσυυυννντττρρροοοφφφιιιααασσσμμμέέένννοοοιιι εεεμμμεεείίίςςς κκκαααιιι φφφίίίλλλοοοιιι πππεεερρριιικκκοοοκκκλλλάάάδδδεεεςςς κκκαααιιι τττρρριιιφφφύύύλλλλλλιιι………

Κατάθεση ατομικών συναισθημάτων ψυχών για τη μεταλλαγή στο συναίσθημα της ψυχής της Ομάδας

Θερινό Πανεπιστήμιο, Ιθάκη 2013

Με τον Διευθυντή του σχολείου κ.Γεώργιο Δημουλό

161

ως

162

Το περιεχόμενο και τα μηνύματα της παρούσας εργασίας δεν θα είχαν οργανωθεί κι

αναδειχθεί χωρίς τα εργαλεία της Πληροφορικής(εργαλεία συγγραφής κειμένων,

δημιουργίας αφισών, βίντεο και φυσικά το διαδίκτυο). Καταφέραμε να παντρέψουμε

παραδοσιακές μεθόδους ζωγραφικής και δραματοποίησης με τις ψηφιακές.

Αποδείξαμε ότι παρά τα μειονεκτήματα και τους κινδύνους, ο υπολογιστής και το

διαδίκτυο υπερέχουν αναμφισβήτητα ως εργαλεία, στο να αποκτήσει ο μαθητής

διαχρονικές δεξιότητες στην έρευνα και τη μάθηση, ενώ καλλιεργούν και ευρύτερη

κουλτούρα γύρω από την Πληροφορική.

Επιπλέον το εκπαιδευτικό βίντεο και η αφίσα, για τους εμπλεκόμενους μαθητές

ενισχύουν τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση, ενώ για τους

μαθητές στους οποίους απευθύνονται, δρουν καταλυτικά, όσον αφορά τη μετάδοση

μηνυμάτων και την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης.

Μπροστά στην έκθεση του Ναυαγίου των Αντικυθήρων Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών 3-2-2013

‘Πριν από είκοσι έναν αιώνες, κατασκευάστηκε στην Ελλάδα ένας μηχανισμός εκπληκτικής ευφυΐας που

μπορούσε να απεικονίσει, προβλέποντας σε βάθος δεκαετιών, το ουράνιο στερέωμα, τις θέσεις του ήλιου και της σελήνης, τις

φάσεις της σελήνης, ακόμα και εκλείψεις. Αλλά αυτή η απίστευτη εφεύρεση κατέληξε στη θάλασσα, και το μυστικό της έμεινε κρυμμένο για δύο χιλιάδες χρόνια’.

Από το βίντεο προβολής

στην έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, "Το ναυάγιο των Αντικυθήρων: το πλοίο, οι θησαυροί, ο μηχανισμός".

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων ή

Ο υπολογιστής των Αντικυθήρων, ο πρώτος της ανθρωπότητας

163

με τους

164

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην εποχή της κρίσης:

Κληρονόμοι εμείς πουλιών, έστω και με σπασμένα φτερά θα πετάμε…

Μίλτος Σαχτούρης: Από την ποιητική συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο

δρόμο» (Μεταφορά των στίχων του ποιήματος «Ο ελεγκτής» στον Πληθυντικό)

Κι όμως υπάρχει ομορφιά στην πέτρα… Μύτικας, Αύγουστος 2013: Εκατό χρόνια από την πρώτη ανάβαση στην κορυφή του Ολύμπου Φωτογραφία: Α. Γιαννακάκη

Ο εθελοντισμός, δίνει τη δυνατότητα να

εκτιμάς τους ανθρώπους γι’ αυτό που

είναι κι όχι γι’ αυτό που φαίνονται. Δίνει

όραμα ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει

καλύτερος και ότι εμείς μπορούμε να

τον κάνουμε καλύτερο…

165

5ο Λύκειο Λάρισας Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας


166

Έργα ή άλλες δημοσιεύσεις για τη θυματοποίηση στο σχολείο και το διαδίκτυο, στο πλαίσιο προγραμμάτων Αγωγής Υγείας του 5ου Λυκείου Λάρισας: Κυβερνοεκφοβισμός, η σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού. Ανάπτυξη περιεχομένου καινοτόμου δράσης. Συμμετοχή σε: Αριστεία και Καινοτομία στην εκπαίδευση 2012-13 http://blogs.sch.gr/argian/files/2013/09/ContentForm20131.pdf

Κυβερνοεκφοβισμός: Η σύγχρονη μορφή σχολικού εκφοβισμού. Έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση 2012 http://blogs.sch.gr/argian/files/2012/12/cyberbullying.pdf

Το φαινόμενο του ηλεκτρονικού εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον-Η περίπτωση του 5ου ΓΕΛ Λάρισας. Δημήτριος Κολοκοτρώνης και Αρχοντία Γιαννακάκη. Δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Εκπαιδευτική επικαιρότητα, τόμος α, τεύχος 3, 2012

(https://docs.google.com/file/d/0B8pN_Hb8ChpTZG9XWTNXbmNXLWM/edit?pli=1) Ερευνητικές εργασίες με όχημα το θέατρο: Κυβερνοεκφοβισμός. Εισήγηση σε ημερίδα του Πανελληνίου Δικτύου για το θέατρο στην εκπαίδευση(Θεσσαλονίκη 15-9-2012) και σε ημερίδα με τίτλο «Αντιμετωπίζω τον εκφοβισμό στο σχολείο» του Κέντρου Εφαρμοσμένης Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας(Βόλος 3-10-2012)

5lykeio at internet-life dot gr: Έντυπο και ψηφιακό περιοδικό στο πλαίσιο προγράμματος Αγωγής Υγείας. Ενότητα: Όταν το διαδίκτυο γίνεται φόβος και τρόμος…, 2011 http://blogs.sch.gr/argian/files/2012/12/periodiko.pdf

Περπατώντας στα μονοπάτια του διαδικτύου με οδηγό τα βιώματά μας. Ανάπτυξη περιεχομένου καινοτόμου δράσης. Συμμετοχή στο θεσμό της Αριστείας και Καινοτομίας στην εκπαίδευση 2011-12

Εκπαιδευτικά βίντεο που έχουν παραχθεί, για τον εκφοβισμό και τη θυματοποίηση: Φτιάχνοντας χαρακτήρες Bullying και Cyber bullying(2013) Καλείται ψυχή να καταθέσει… για τους μαθητές χωρίς πρόσωπο, λόγω εκφοβισμού στο σχολείο(2013) Stop Cyber bullying για να μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο(2012) Η αβάσταχτη ελαφρότητα του …Facebook. Σκέψου πριν κλικάρεις(2012) Εκφοβισμός στο σχολείο και το διαδίκτυο(2011) Δραματοποιήσεις:

Καλείται ψυχή να καταθέσει… (2013). Δραματοποίηση του ποιήματος με τον ομώνυμο τίτλο, του μαθητή της ομάδας Αγωγής Υγείας, Μάνου Αγοραστίδη(2013)

Η Κοκκινοσκουφίτσα απ’ την ανάποδη (Συνεργασία στην ψηφιακή δημιουργία με το 5ο Δημοτικό σχολείο Λάρισας)

Μου έκλεψαν το όνομά μου(2012). Δραματοποίηση του βιβλίου «Μου έκλεψαν το όνομά μου», 1η έκδοση 2011. Συγγραφέας: Tàssies. Εκδόσεις: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. (2012)

Η ταινία της ζωής της(2012). Δραματοποίηση του βιβλίου «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό». Ενότητα: «Η ταινία της ζωής της», 1η έκδοση 2011. Συγγραφέας: Βαγγέλης Ηλιόπουλος. Εκδόσεις: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.(2012) Αφίσες:

Η ενδοσχολική βία απαιτεί την ενεργοποίησή σου (2013) Εκατομμύρια φωτεινές οθόνες… Πόσες ‘σβησμένες’ ζωές;(2013) Stop Cyber Bullying για να μη χάνονται τα ‘πρόσωπα’ στο σχολείο (2012) Σερφάρω με ηθική στο διαδίκτυο(2011)

5o Λύκειο Λάρισας Σχολικό...

Documents

Transcript of 5o Λύκειο Λάρισας Σχολικό...