Ամբերդ

• Քարեդարյանայս բնակավայրում Բրոնզի դարում կառուցվել է , Ուրարտական բերդաքաղաք հավանաբարտեղանքի բնական

ամրությանպատճառով։ Այն հայկական թագավորության կարևոր ռազմապաշտպանական հենակետերից էր։ Որպես

- բերդ ամրոց Ամբերդը հատկապես հայտնի էր հռոմեական , ժամանակաշրջանում և Քրիստոսի ծնունդից հետո երբայն

` կառուցվել է հետագայում ընդարձակվելով ևպարբերաբարվերանորոգվելով։

• , Որոշաղբյուրներ նշում են որ դղյակը ևպարսպի որոշ մասերը 7- ., կառուցվել են րդ դ Կամսարականների օրոք։ Այն եղել է հայոց

թագավորների ու իշխաններիամառային նստավայրը։ Միջնադարի հայ նշանավոր քաղաքական գործիչ և գիտնական

( Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու նա նաևԱնիի ) 1050 . , , վարդապետն էր մոտ թ գրած մի նամակում նշվում է որ

10- . րդ դ սկզբին բերդը և մերձակա շինություններըպատկանում էին հզոր Պահլավունի իշխաններին։

• Պահլավունիներն իշխանության համար մրցակցում էին Բագրատունիների հետևպատմականտևական մի ժամանակաշրջանայստոհմից էին նշանակվում Ամենայն Հայոց

` 1026 . Կաթողիկոսները։ Ամբերդը դարձավ նրանց նստավայրը երբ թ ` կառուցվեց եկեղեցին իշխան ՎահրամՊահլավունու կողմից

( ինչպես վկայում է հյուսիսային մուտքինպահպանված) արձանագրությունը ։ Վահրամը նաևամրակայեցամրոցիպատերը

` ուավելացրեցպարսպին երեքաշտարակներ Արքաշեն գետի կիրճի 1070- . կողմից։ ական թթ սելջուկները գրավեցին Ամբերդը և

վերածեցինայն զորակայանի։• 1196- - ` ին հայ վրացական միացյալ զորքերըազատագրում ենամրոցը

ամիրսպասալար Զաքարե Զաքարյանի գլխավորությամբ։ Այնուհետևամրոցը որպես սեփականություն հանձնվում է

վերջինիս։ Զաքարյաններնազատագրեցին Հայաստանի գրեթե ողջ, տարածքը որին հաջորդեցխաղաղության և բարգավաճման

, ժամանակաշրջանը երբամենուր կառուցվեցին և ընդարձակվեցին, 12-13- վանքեր եկեղեցիներ և դղյակներ։ րդ դարերում Ամբերդն

, ամրացվեց կիսաբոլոր բուրգերովամրացված հզորպարսպով իսկ ` դղյակն ուայլ շինությունները վերանորոգվեցին։

• 1215 . թ Ամբերդը դարձավ Զաքարյանների գործակալ Վաչուտյանների վարչական 1236- կենտրոնը։ ինամրոցը գրավում և հիմնովին

, ավերում են մոնղոլները որից հետոայն կրկին 13- ` վերակառուցվել է րդ դարի վերջին Վաչուտյանների կողմից։ Վաչե Վաչուտյանն ու

` նրա կինը Մամախաթունը մեծ գործունեություն ծավալեցին ի նպաստամրոցի մերձակայքում

, գտնվող Տեղերի վանքի Սաղմոսավանքի ևՀովհանավանքի։

• Երբեմնի հզորամրոցը վերջնականապեսամայացել 14- ` և իր նշանակությունը կորցրել է րդ դարի վերջին

20- Լենկթեմուրի օրոք մինչև րդ դարումամրոցի տարածքում իրականացվածառաջինպեղումները։

70-Վերականգնմանաշխատանքներ կատարվել են, ականներին հիմնականում նորոգվել է եկեղեցին։

, Չնայածայն բանին որայժմ էլ շարունակվում են ամրոցի ուսումնասիրմանևամրակայման

, աշխատանքները այնուամենայնիվ մասնավորապես , միջնաբերդն ու դղյակը գնահատվում են որպես

վտանգվածության բարձրաստիճան ունեցողհուշարձաններ։

• Նյութը Պատրաստեց• 6-1 դասարանի• Ատոմ Ոսկանյանը