โสรจจ หงศลดารมภ ภาควชาปรชญา คณะอกษรศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สอเลอกขางผดหลกจรยธรรมหรอเปลา?

ประเดนอภปราย• จรรยาบรรณ (code of ethics) กบจรยธรรม (ethics)

• ส อมบทบาทอยางไรในสงคมสมยใหม• อะไรคอเปาหมายสงสดของการอยรวมกนของคนในสงคม?

• “ ” – “ ” ส อ เลอกขาง ขาง ทวามนเปนยงไง?

• ตกลงส อเลอกขางไดมย?

“จรรยาบรรณ” กบ “จรยธรรม”• สองอยางนไมเหมอนกน• “ ” จรรยาบรรณ เปนประมวลกฎเกณฑสำาหรบคนกลมหนงปฏบตตาม• จรรยาบรรณแพทย• จรรยาบรรณทนายความ• จรรยาบรรณสอมวลชน• จรรยาบรรณอาจารยมหาวทยาลย• “ ” จรยธรรม เปนการคดพจารณาวาอะไรถกอะไรผด อะไรควรไมควร• การศกษาปจจบนไมไดใหความสำาคญแกเรองน แตไปใหความสำาคญแก

การบอกหรอสงสอนเฉยๆวาอะไรทำาได อะไรทำาไมได• แตจรงๆตองมการคดอภปราย ใชเหตผล ใหรวาทอยางนทำาไมได มนทำาไม

ไดเพราะเหตใด

บทบาทของสอมวลชนในสงคมสมยใหม• เร องนกเรยนมากนมาก แตไมคอยซมซบ• “ ” สงคมโบราณไมมความจำาเปนตองม ส อมวลชน ถาทางการมอะไร

จะแจงใหประชาชน กใชวธเรยกประชมชาวบาน แลวมอาลกษณมา อานประกาศหรอโองการ หรอไมกใชวธเอาปายไปปกไวตามตนไม

หรอในตลาด• ถาชาวบานจะส อสารกนเอง กใชวธเดนไปบอกกน หรอวานเดกวง

ไปบอก ฯลฯ• สงทเปนขาวกจะมาจากชาวบานบอกกนเอง หรอทางการอานใหฟงดงๆ• ( ปจจบนกยงมอย แถวบานผมเปดวทยประเทศไทยทกเชาดงทวตลาด)

• ถาเปนยามสงครามกอาจใชนกพราบ หรอสญญาณควน หรอ สญญาณธง

• พวกนไมใชส อมวลชน

สอมวลชน• ส อมวลชนเปนปรากฏการณของสงคมสมยใหมลวนๆ เปนผลจาก

การพฒนาเทคโนโลย (แทนพมพ) และสงคมทขยายตวมากกวาสงคมโบราณ• แทนทจะอาศยการอานโองการใหคนจำานวนมากๆฟง กมการผลต“ ” ขาว โดยองคกรทเปนเอกชนเพอการรบรของคนจำานวนมาก

ทำาใหภาครฐตองปรบตว จะเหนไดวาลกษณะสำาคญคอภาครฐไมมการผกขาดการผลตขาวอกตอไป• ลกษณะนเองทส อกลายเปนส อ มวลชน• “ ” ส อมวลชนทำาใหเกดสงทเรยกวา มณฑลสาธารณะ (public sphere) ทเปนทพบปะแลกเปลยนความคดเหน ขอมลขาวสาร ฯลฯ

ผานทางตวส อ (หนงสอพมพ) “อนทำาใหเกดการผลกดน ความคด” เหนของสาธารณชน (public opinion)

การสรางความคดเหนของคนในสงคม• เม อส อเปนผเปดปรมณฑลสาธารณะ สงทเกดขนตามมากคอมการพยายามใชส อเพ อปรบเปลยนกระแสความคดเหนของคนในสงคมใหเปนไปตามตองการ• ยงในปจจบนมส อประเภท social media การสรางกระแสเปนไปอยางกวางขวางรนแรงมาก• ทงหมดนเปนเรองธรรมดาๆของสงคมประชาธปไตย• อยางไรกตาม มขอสงเกตวาในประเทศประชาธปไตยทมพฒนาการมา

ยาวนาน (mature democracy) เรองนกมเปนปกต แตไมฮอฮาหวอ หวา คนสวนใหญไมตกเปนเหย อของความพยายามเหลาน และจะแยก

ออกระหวางส อทมงเสนอขาวสารกบการวเคราะหทเทยงธรรม กบส อท “ ” เปนเพยง กระบอกเสยง ของฝายใดฝายหนง

• ทสำาคญคอส อทเปนกระบอกเสยงกมมากมาย (ไมผดกฎหมาย) แต ประกาศตวชดเจนวาอยฝายใดฝายหนง เชนหนงสอพมพของพรรค

คอมมวนสต (ในกรณกฎหมายยอมใหมพรรคน)

สอมวลชนกบประชาธปไตย• บทบาทการสรางปรมณฑลสาธารณะของสอมความสำาคญมากๆในสงคม

ประชาธปไตย แตไมคอยมหรอถกหามอยางเขมแขงในสงคมเผดจการ• ในสงคมเผดจการ ( “ ” ไมวาจะเปนฟาสซสต หรอคอมมวนสต จะม ความจรง

“ ” เพยงดานเดยวเทานน คอดานทมาจากภาครฐ ความจรง ทวาอาจจะจรง หรอเทจกได นนไมสำาคญเทากบวาภาครฐมจดประสงคอะไรจากการออกขาว

ทมเนอหาเชนนน เชนเยอรมนสมยฮตเลอรออกขาวยำ าอยตลอดวาชาวยวเปนผทตองรบผดชอบตอการทเยอรมนแพสงครามโลกครงทหนง)

• “แตในสงคมประชาธปไตย จำาเปนทจะตองมการรบรอง เสรภาพในการแสดง” ความคดเหน ไวในรฐธรรมนญ ประชาธปไตยคอประชาชนมอำานาจสงสด แต

ประชาชนจะใชอำานาจนไดอยางมประสทธภาพกจะตองมกฎหมายสงสดท รบรองเสรภาพน เพ อไมใหรฐซงมกำาลงอำานาจอยในมอ (ตำารวจทหาร) มาใช

“ ” อำานาจนมาปดปากประชาชนเสยเอง ดงนน ความจรง กจะมาจากการเปด เผยขอมลตางๆอยางไมปดบง ซงตรงขามกบระบอบเผดจการ

ตกลงสอเลอกขางผดหรอไมผด?• จรงๆแลวเร องนมหลายระดบ• ระดบสงสด• สอเลอกขางประชาธปไตย ตอตานเผดจการ ตอสเพอคงไวซงปรมณฑล

สาธารณะทเปนเวทอนขาดไมไดของประชาธปไตย• อยางนไมผด เพราะประชาธปไตยไมผด แตเปนการปกครองทเหมาะสมถก

ตองทสด• สอทเปนปากเสยงของฝายตอตานประชาธปไตยจะโดนตอตาน และควรม

กฎหมายเพอปราบปรามสอแบบนไมใหมโอกาสมาชกจงประชาชนไดแมวาประชาชนอาจจะมวฒภาวะเพยงพอทจะแยกแยะไดวาสอแบบนตอ

ตานประชาธปไตย แตการไมมกฎหมายควบคมกเทากบวารฐสงสญญาณ วาประชาธปไตยไมมความสำาคญเพยงพอ จะเปลยนเมอไหรกได ซงเปน

อนตรายมาก

สอเลอกขางผดหรอไมผด?• ระดบรองลงมา• แตหากเปนสอทยอมรบกตกาของประชาธปไตยดวยกน แลวเลอกขางตาม

ความคดเหนภายในประชาธปไตยทแตกตางกน เชนเรองนโยบาย เศรษฐกจ การตางประเทศ การศกษา ฯลฯ อยางนไมมปญหาอะไร ควร

สนบสนนใหมแบบนมากๆ

ปญหาของประเทศไทย• อยางไรกตาม ปญหาของประเทศไทยกคอวามความพยายามทจะนำา

เสนอแนวคดในการปกครองทไมเปนประชาธปไตย แตใสเปลอกของประชาธปไตยไวเพ อสรางการยอมรบ• ความขดแยงทเกดขนเปนผลจากปญหาทสงสมมายาวนานเปนสบๆ

ปโดยไมแกไข ทำาใหมนเละเทะอยางทเปนอย• ความขดแยงมหลายมต ตงแตสวนตว สงคม เศรษฐกจ การเมอง

วฒนธรรม ฯลฯ ถงทำาใหเร องนซบซอนมาก• บทบาทของส อทควรจะเปนกคอวา พยายามรกษาเปาหมายสงสดของการอยรวมกนของคนในสงคม เอาไว ไมทำาตวเปนเคร องมอของ

บคคลใดหรอฝายใด แตรกษาอดมคตของประชาธปไตยเอาไว• เทยงธรรม• แยกขาวสารกบความคดเหนใหชดเจน• ทำาตวเปนเวทใหความคดเหนทแตกตางไดมาแขงขนกนอยางเปนธรรม

อะไรทเปาหมายสงสดของการอยรวมกนในสงคม?

• เรามาอยรวมกนในสงคมไปทำาไม?

• เกอบทกคนเช อตรงกนวาไดแกเสรภาพทจะแสวงหาเปาหมายตามท ตนเองปรารถนา ตราบเทาทไมไปรบกวนหรอทำาลายเสรภาพของคนอนๆ

ทจะแสวงหาเปาหมายของเขาในแบบเดยวกน• บางคนอยากหลดพนเปนพระอรหนต• บางคนอยากเปนเศรษฐ• บางคนอยากอยอยางพอเพยง• บางคนอยากเหนลกๆมงานทำา มเกยรตในสงคม• ฯลฯ• แตถาใครอยากฆาคนอน หรอขโมยของคนอน มนอยรวมกบคนอนไมได• ระบอบการปกครองแบบเดยวททำาใหเปนแบบนได คอประชาธปไตย• ถาส อเลอกขางทจะสงเสรมเปาหมายสงสดตรงน กจะเปนการด แตถาเลอกขางแบบเขาขางบคคลคนใดหรอกลมใดโดยเฉพาะกเปนการทำาผดแนนอน