มนษยกบความยงยนของสงแวดลอม

ซ� งในธรรมชาตท�วไปจะมคา ดโอ ประมาณ 5-7 mg/l ถาต�ากวา 3 mg/l ถอวาแหลงน�าน�นเนาเสย

คณภาพน�า คา BOD 5 วน (มลลกรม/ลตร)

น�าบรสทธ� 0

น�าสะอาดมาก 1

น�าสะอาด 2

น�าสะอาดพอประมาณ 3

น�าไมสะอาด 5

น�าสกปรก 10

มลสารท�ปนเป� อนในอากาศมลสารท�ปนเป� อนในบรรยากาศมท�มาและแหลงกาเนดหลายประเภท

ดวยกน ท�สาคญไดแก

1. อนภาคแขวนลอยในอากาศ 5. สารประกอบไฮโดรคารบอน

2. คารบอนมอนอกไซด 6. ตะก�ว

3. คารบอนไดออกไซด 7. ปรอท

4. ซลเฟอรไดออกไซด 8. แคดเมยม

Link เวบไซตท�นาสนใจกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม [www.mnre.go.th] กรมควบคมมลพษ [www.pcd.go.th] สานกจดการคณภาพอากาศและเสยง [www.aqnis.pcd.go.th]

อนภาคแขวนลอยในอากาศ

มท�งท�อยในรปของแขง เชน ฝนละอองจากดน ทราย ฝนละอองของเถาถาน เขมาควนจากทอไปเสยรถยนต และอนภาคของของเหลวในรปละอองไอในอากาศ เชน ละอองของสารกาจดศตรพช ไอกรด หรอละอองไอของสารเคมตาง ๆ เปนตน อนภาคแขวนลอยในอากาศเปน

อนภาคแขวนลอยในอากาศ

ภมแพจากอนภาค

สาเหตท�ทาใหเกด โรคภมแพ โรคหอบหด โรคทางเดนหายใจ โรคปอด

โรคหอบหด

คารบอนมอนอกไซด

แหลงเกดคารบอนมอนอกไซด

คารบอนมอนอกไซด เปนกาซไมมส ไมมรสไมมกล�น เบากวาอากาศท�วไปเลกนอย เม�อหายใจเขาไป กาซท�จะรวมกบฮโมโกลบน ในเมดเลอดแดงไดมากกวาออกซเจนถง 200-250 เทา

เกดจาก การเผาไหมท�ไมสมบรณของสารประกอบคารบอน

คารบอนมอนอกไซด

อาการเม�อรบกาซคารบอนมอนอกไซดเขาไปมาก ปวดศรษะ สายตาพรามว ความจาเส�อม หายใจเรว เจบหนาอก ถาไดรบในปรมาณมากทาใหหมดสต ถารอยละของคารบอกซฮโมโกลบนอ�มตวในเลอด 60-70 ทาใหตายหากไมไดรบการรกษาทนท

การเปนลมเน�องจากรบคารบอนมอนอกไซดมาก

คารบอนไดออกไซด

เกดจากการ เผาไหมท� ไ มสมบรณของธาตคารบอน หรอสารอนทรย การเผาไหมเช�อเพลงจากยานพาหนะ การเผาขยะ การเผาปา

อาการเม�อคนสดดมเขาไปอาจทาใหเกดอาการมนงง ปวดศรษะ คล�นไส ตาลาย

เปนสาเหตสาคญของปรากฏการณเรอนกระจก จนเกดภาวะโลกรอน

คารบอนไดออกไซด

เกดจากการเผาไหมเช�อเพลงท�มธาตกามะถนผสมอย ไดแก ถานหนลกไนต น� ามนดเซล น� ามนเตา น� ามนปโตรเลยม ฟน ถานไม การถลงแร ทาใหกามะถนท�เจอปน อยในสนแรร�วไหลออกมาระหวางกระบวนการถลง

ลกษณะไมมส แตมกล�นฉน

ถลงแรสาเหตซลเฟอรไดออกไซด

ซลเฟอรไดออกไซด

ซลเฟอรไดออกไซด

ผลกระทบ ทาใหเกดฝนกรด มฤทธ� ในการกดกรอน ทาใหพชมใบสเหลองไมสามารถสงเคราะหแสงได ในสตวจะมการระคายเคองบรเวณผวหนง นยนตา และระบบทางเดนหายใจ หากไดรบในปรมาณมากๆ อาจทาใหปอดอกเสบ หลอดลมตบตนจนอาจหายใจไมออก หรออาจถงข�นเปนมะเรงปอด และอาจทาใหเสยชวตได

ฝนกรด (acid rain)

ฝนกรด (acid rain) หมายถง ฝนท�มสภาพเปนกรดมากกวาธรรมดา ท�งน� เน�อจากฝนกรดมกรดกามะถน และกรดไนทรกรวมอยดวย กรดดงกลาวเกดจากออก ไซดของกามะถน และออกไซดของไนโตรเจนท�มการสะสมอยในบรรยากาศเปนจานวนมาก จงจดเปนการตกสะสมของกรดในสภาพเปยก (wet deposition) ในประเทศในเขตหนาว และเขตอบอนจะพบการสะสมของ SO2 และ NO2 ในหมะ หมอก น� าคางแขง โดยอยในรปของแกส หรออนภาคขนาดเลกท�แหง จงจดเปนการสะสมของกรดในสภาพท�แหง (dry deposition) การตกสะสมของกรด ในสภาพเปยกและแหงจะลงสแหลงน�าและดน ทาใหน� าและดนมสภาพเปนกรด กอใหเกดอนตรายตอส�งมชวตท�อาศย

การผกรอนจากฝนกรด

สารประกอบไฮโดรคารบอน

เกดจาก จากการเผาไหมของน� ามนเช� อเพลง การเผาไหมถานหน การระเหยของน� ามนปโตรเลยม การระเหยของน� ามนเช�อเพลงท�เผาไหมไมสมบรณออกมาทางทอไปเสยและเกดข�นตามธ ร ร ม ช า ต เ ช น แ ก ส ม เ ท น เ ก ด จ า ก ก า ร เ น า เ ป� อ ย ข อ งสารอนทรย ซากพช ซากสตว และพบไดในแกสธรรมชาตท�เปนเช�อเพลง

ตนเหตสารไฮโดรคารบอน

สารประกอบไฮโดรคารบอน

อาการ สดสารพษชนดน� เขาไป ทาใหมอาการวงเวยนศรษะ เปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจ เปนมะเรงปอด

ตนเหตสารไฮโดรคารบอน

ตะก�ว ( lead )

ลกษณะ เปนโลหะสเทาเงน สารตะก�วอยในรปสารประกอบ

อนน- ทรย เชน ไนเตรตคลอเรต ซ�งเปนสารเตมผสมในน� ามนเบนซน

เกดจาก ข� นเองตามธรรมชาตในเปลอกโลก เม�อน� ามนเผาไหมในรถยนต สารตะก�วจะออกมากบไอเสย สามารถแพรกระจายไปไดไกลหลายกโลเมตร ปนเป� อนอยในอากาศ

ตะก�ว ( lead )

อาการ เม�อสดดมเขาไปจะสะสมอยในปอดและกระแสเลอดทาลายระบบประสาท มพษตอระบบทางเดนอาหาร ทาใหการยอยอาหารผดปกต เบ�ออาหาร ปวดทองรนแรง ทาลายการทางานของไขกระดกทาใหเมดเลอดแดงอายส�น เปนโรคโลหตจาง นอกจากน�ยงเปนสาเหตทาใหเกดโรคมะเรงปอด โรคหวใจ โรคหอบหดอกดวย

ปรอท ( mercury )

ปรอทเปนโลหะท�มคณสมบตเดน คอ เ ป น ข อง เห ลว ไ ม เก า ะข า ง แ ก ว จ งนามาใชประโยชนในการทาเคร�องมอและอปกรณทางวทยาศาสตร เ ชน เทอรโมมเตอร บารอมเตอร นอกจากน�ยงมประโยชนในการทาอปกรณไฟฟาหลอดไฟฟา ยารกษาโรค สารกาจดศตรพช สวตถระเบด อปกรณท�ใชในการถายภาพและใชในดานทนตกรรม

ปรอท ( mercury )

พษเม�อสดหายใจเขาไป จะเกดอาการ ปอดอกเสบ ทาลายตบ ไต และระบบประสาทสวนกลาง ไดแก สมอง ไอปรอทท�ปนเป� อนอยในอากาศ เม�อเขาไปพรอมกบลมหายใจจะเกดอาการหนาวส�น

คามาตรฐานความปลอดภย กาหนดใหตลอดระยะเวลาการทางานตามปกตของลกจาง (8 ช�วโมง/วน) ใหมสารปรอทในบ ร ร ย า ก า ศ ก า ร ท า ง า น ไ ด ไ ม เกน 0 . 0 5มลลกรมตอลกบาศกเมตรของอากาศ

การปองกนการใชสารปรอท - ตดต�งเคร�องดดอากาศเฉพาะท�บรเวณท�ใชปรอท

- ในการใชสารปรอท ควรใชปรมาณนอยใหมพ�นผวสมผสอาการนอยท�สดและหลกเล�ยงการใชอณหภมสง เพราะจะทาใหมไอปรอทเพ�มข�น

- พ�นผนงหองท�มการเกบการใชสารปรอท จะตองไมมรอย พ�นผนงควรเปนผนงควรเปนพ�น กระเบ�อง หรอซเมนตท�เคลอบผวเรยบ

- ตรวจวดปรมาณสารปรอทในบรรยากาศการทางานอยางสม�าเสมอ เพ�อปองกนไมใหมปรมาณเกนคามาตรฐานความปลอดภย

โรคมนามาตะ (minamata)

สาเหต มาจากพษของปรอท

อาการ ปวยเร�มดวยมอและหนาเกดอาการบวม และเจบปวด สายตามกพราเดนเซ พดไมชด มอาการเจบชา อมพาต ปวดศรษะ ออนเพลย ความจาเส�อม บางคนเกดอาการเสยสต

(ท�มารป : http://www.chemtrack.org/News-Detail.asp?TID=3&ID=10 )

แคดเมยม ( cadmium )

แคดเมยม เปนโลหะหนกท�เกดจากอตสาหกรรม ทายางรถยนต พลาสตก ส แบตเตอร� ฟวส หรอการหลอม พน และฉาบโลหะตางๆ แคดเมยมท�พบในอากาศจะอยในรปของฝ นหรอไอจากยานพาหนะ

แคดเมยม ( cadmium )

การสะสมแคดเมยมในรางกาย ปรมาณสงจะ

ทาใหคนหรอสตว เปนหมน หรอมะเรงตอมลกหมากและมะเรงกระเพาะปสสาวะได ทาใหความดนโลหตสง กอความเสยหายตอไตและตบ เม�อสดหายใจเขาไปทาใหเกดปอดอกเสบ มาตรฐานความปลอดภย กาหนดไววาไ มควรมแคดเ มยมเ จอปนอย เ กนกวา 10 ไมโครกรมตอลตร

โรคอไต - อไต (itai – itai)

สาเหต มาจากพษของแคดเมยม

อาการผดปกต เชน สายตาผดปกต ปวดกระดกนอง กระดกซ�โครงและสนหลง กรวยไตผดปกต ทอไตไมทางาน มโปรตนในปสสาวะ เปนโรคกระดกออน มอาการเหมอนคนกระดกหก

• วนอทยานแหงชาตแหงแรกของประเทศไทย คอ วนอทยานน�าตกกระเปาะ จงหวดชมพร ประกาศจดต �ง เม�อป พ.ศ.2501

น�าตกกะเปาะน�าตกกะเปาะ

5.3 สวนพฤกษศาสตร (Botanical Garden) หมายถงสถานท�ท�ราชการไดรวบรวมพนธไมไวทกชนดท�งในและนอกประเทศ ท�มคณคาทางดานเศรษฐกจทางดานความสวยงาม และท�หายากมาปลกไวโดยแยกเปนหมวดหม และตระกลเพ�อการศกษาวจยและการเผยแพรการขยายพนธ ใหเปนประโยชนแกประชาชนและแกประเทศชาตสบไป สวนพฤกษศาสตร ท�สาคญและคนท�วไปรจกเปนอยางด คอ สวนพฤกษศาสตรพแค จงหวดสระบร สวนพฤกษศาสตรเขาชอง จงหวดตรง เปนตน

5.6 พ�นท�อนรกษธรรมชาต (Natural Conservation Area)หมายถงพ�นท�ธรรมชาตท�ประกอบดวย เกาะ แกง ภเขา หนอง บง ทะเลสาบ ชายหาด ซากดกดาบรรพ และธรณสณฐานท�ควรคาแกการอนรกษเพ�อประโยชนตอสงคมและเศรษฐกจ ซ�งประกาศตามมต ค.ร.ม. พ.ศ.2532

5.7 พ�นท�สงวนชวาลย (Biosphere Reserve) หมายถง พ�นท�อนรกษสงคมพชและสตวในสภาวะของระบบนเวศท�เปนธรรมชาต เพ�อรกษาความหลากหลายทาง พนธกรรมและเพ�อใชเปนแหลงศกษาวจยทางดานวทยาศาสตร เชน ปาสะแกราช อาเภอน� าเขยว จงหวดราชสมา

นกเจาฟาหญงสรนธรกระซแรดชวา เกงหมอ

ละม�ง

นกกระเรยน

กวางผา เลยงผา

พะยนหรอหมน�า

นกแตวแลวทองดากปรหรอโคไพร

สมเสรจ

แมวลายหนออน ควายปา

สมน

http://chm-thai.onep.go.th/webalien/species.html