4.BÖLÜME-İş ModellerininSınıflandırılması

‘İş Modeli’ işletmenin piyasada gelir ve kar elde etmekYatırımın geri dönüşümünü sağlamak için Gerçekleştireceği tüm faaliyetleri, stratejileri,Yönetimin işlevlerini planlaması ve kilit iş süreçleriniBelirlemesi şeklinde tanımlanabilir.E-İş Modeli ise bunlara ek olarak, iş süreçleriniBilgisayar, mobil iletişim cihazları, bilişim ve ağ Teknolojileri kullanarak sahibine ve kullanıcısına değerYaratacak şekilde tasarlamaktır.

*E-Girişimcinin mutlaka bir iş planı olması gerekir.E-İŞ Modeli planlanırken gelir modeli

netleştirmeli, iş süreçleri ve stratejileri en ince detayına kadar geliştirilmelidir. E-İŞ Modellerini Değerlendirme Kriterleri*Katma Değer*Ana Tema ve Kilit İş süreci*Müşterinin Rolü*Bilgi Birikimi

E-İŞ Modellerinde Temel Başarı Faktörleri3 O:Tek İşe Odaklanmak Hedeflenen Pazar bölümüne Odaklanmak

Müşteriye Odaklanmak1 SSüreklilik: İş fikrinin arkasında durmak

*E-İş Modelinde kime ne sunacağınız sorusununNet bir cevabı yoksa iş modeli başarılı olamaz. E-İŞ Modelinin Temel ÖğeleriTeklif: Ürün ve hizmetlerin belirlenmesi veTanımlanması.Aşağıdaki gelir modellerinden hangisinin veyaHangilerinin kullanılacağına karar vererek gelirModelinin yapılandırılması.*Gelir ModelleriReklam GeliriÜyelik GeliriSite üstünden yapılan işlemlerden alınan komisyonlar

Doğrudan satış yapılarak elde edilen gelirlerKendi sitesinden diğer sitelere sağladığı erişim sonucunda yapılan işlemlerden alınan komisyonlar.Banner tıklamalar, iş ortağı olarak yapılan yönlendirmelerİlgili çevrenin, mevcut ve potansiyel rakiplerin

İncelenmesi ve rekabet avantajının belirlenmesi.Ürün ve hizmet üretimiyle ilgili faaliyetlerin planlanması.

Kaynakların yönetimi ile ilgili faaliyetlerin planlanması.

E-İŞ Modelleri ve Örnek dot.com FirmalarSanal Pazaryerleri Gittigidiyor.comEbay.com, alibaba.comSanal AracılarPortallar mynet.com, e-kolay.netE-Perakendeciler hepsiburada.com,amazon.comDikey Siteler tatil.com, sigortam.netE-Çarşı Platformu yeniçarşım.comSanal Alışveriş Merkezi garantialışveriş.comKarşılaştırma Siteleri cimri.com, akakce.com

Özel Alışveriş Siteleri markafoni.com, limango.com

Fırsat Siteleri grupfoni.com, sehirfırsatlari.com

Değer Zincirleri Cisco, Dell,Intel, b2bmigros.com.tr

İttifaklar forum siteleriSosyal Ağlar facebook.com, linkedin.comBloglar kişisel, firma ve topluluk bloglarıDağıtım Şebekeleri Telekom ve ınternet

servis sağlayıcıları,E-ticaret altyapı sağlayıcıları

*SANAL PAZARYERLERİ- AGORAAna Tema ve Kilit İş Süreci: Dinamik veya en uygun fiyatı oluşturma.

Müşterinin Rolü: Aktif OyuncuBilgi Birikimi: Zamanlama ,piyasa bilgisiKatma değeri: Likidite sağlamak.Örnek: EBAY.COM(C2C VE B2C PAZARYERİ)*Sitede binlerce kategoride milyonlarca ürün satişa sunulmaktadır.*Geleneksel açık artırma yönteminin yanısıra sabit satış fiyatıyla da alışveriş işlemi yapılmaktadır.*Tüketiciden tüketiciye ticaret sitesi olan half.com(yarı fiyatına) firmasını temmuz 2000 de ebay.com almıştır.*3 Mayıs 2007’de, ülkemizde benzer iş modelini kullanan gittigidiyor.com’a azınlık hissedarı olarak ortak olmuştur.

*DİKEY ARAMAAlıcılarla satıcıları uluşturn platformlar zaman içinde oldukça gelişti ve çeşitlendi. 2000’li yılların başından itibaren ürün ve hizmet talep edenlerin ağırlıkta olduğu pazaryerleri veya tedarikçilerin ağırlıkta olduğu pazaryerleri sanal dünyada yerlerini aldı. Sundukları hizmetleri farklılaştıranlar ve şirketlerin ticari ihtiyaçlarını isabetli tahmin edenler rekabet avantajı elde ettiler.Alıcılar ile satıcıları buluşturan ticari platformların , taleple arzı eşleştiren sitelerin, eşleştirmeleri isabetli yapması gerekiyor. Ne kadar çok şirket sisteme dahil olursa ve bunların hizmet ve kategorileri ne kadar arayanın işini kolaylaştırırsa bu platformlar o denli fayda sağlayacak ve rağbet görecektir.Arayanın işini kolaylaştırmanın anlamı öncelikle arama fonksiyonunun amaca uygun çalışmasıdır. Arama işlevinin kullanıcı dostu olması ve sonuçların arama kriterlerine göre uygun çıkmasıdır.Bir türk girişimi olan www.sirketce.com Türkiye’ye özel ve sadece şirketlere ulaşılan dikey bir arama motoruna sahip.2011 Kasım sonu itibariyle sayısı 400.000’e yaklaşan şirketlerin ürün ve hizmeti sektörlere ve şehirlere göre aranabiliyor.

*Ticari platformlar öncelikle iş bağlantılarının kurulduğu ve ticari işlemlerin başlatıldığı, bazen de tüm işlemlerin üstünde gerçekleştiği platformlardır. Gelir modelleri ise sitede yapılan işlemler üstünden sabit veya işlem tutarına göre komisyon almak veya üyelik tipine göre ücretlendirme şeklindedir. www.sirketce.com da ise benzer modellerinden farklı olarak taleplerin detayına kadar ücretsiz ulaşılmakta.Talep sahibinin iletişim bilgilerine erişme aşamasında ise talep ile ilgilenen şirketten herhangi bir ücret değil tek bir bilgi istenmekte. Şirketin talebe vereceği ortalama teklif fiyatını yazaması veya talep detayında yer alan bilgilerin fiyat vermek için yeterli olup olmadığını belirtmesidir.*Bu soruların amacı ise sadece taleplerin sitede daha

anlaşılabilir yer almasını sağlamak ve istatistiksel analizler yapmak için veri elde etmektir.

*Böyle bir dikey arama motorunu şirketlere sunduğu katma değer, onların iş potansiyellerini artıracak, büyümelerine yol açacak her türlü bilgiye dayalı hizmeti daha hızlı, doğru ve güvenilir kaynaklardan sunmasıdır. Şirketler çağın gerektirdiği doğru ve güvenilir bilgiye ne kadar hızlı erişirlerse kendi temel işlevlerine ve kritik iş süreçlerine daha iyi konsantre olurlar ve sürdürülebilirliklerini artırırlar.

*SANAL ARACILARAna Tema ve kilit iş süreci: Arz ve

talebin eşleştirilmesiMüşterinin Rolü: Arayan/Satın alanBilgi Birikimi: Pazar bölümlemesi,ürün

gramı ve hizmetin çeşlitliliği, Eşleştirme becerisi

Katma Değeri: Alıcıya alternatifler sunarak en uygun seçimi yapmasını, satıcıya ise erişilebilirlik sağlamak.

*E-Ticaret Çarşı Platformu*Yenicarsım.com ticari ünvanı olan kişi ve

kurumların mağaza açarak ürünlerini satabileceği bir e-ticaret platformudur. Ticari dünyada faaliyet gösteren işletmeler ,tüccarlar,dükkanlar için kurduğu bu çarşı platformundan satış yapma fırsatı sunmaktadır. Online tüketicilerin, aradığı ürünleri, tek bir platformda yer alan farklı mağazalarda bulabileceği, işletmelerin, tüccarların ise kendi markalarıyla ve kendi adlarına satış yapabilecekleri , kendi faturalarını kendilerinin kesmesine fırsat veren bir e-iş modelidir.Online ziyaretçi için çarşıya çıkıp dolaşarak , gerçek bir alışveriş deneyiminin benzerini yaratmak amaçlanmış.

*Özel Alışveriş KulüpleriÖzel alışveriş kulüpleri olarak faaliyet gösteren e-ticaret sitelerinin iş modeli 2001 yılında Fransa’da kurulan Vente Privee şirketine dayanmaktadır. Türkçe karşılığı ‘Özel Satış’tır. E-Ticaret iş fikirlerinin çounluğu A.B.D’de ortaya çıkarken bu iş modeli Avrupa kaynaklı bir iş modelidir. Özel Alışveriş iş modelinin kuruculuarının hayata geçirmek istedikleri iş fikri, özellikle moda ve tasarım ürünlerini indirimli fiyatlarla internet üzerinden satmaktı. Geleneksel perakendecilikteki ucuzluk dönemine benzer bir şekilde, kısıtlı bir süre içinde üreticilerin elinde kalan stoklarını nakde çevirme fırsatı verecek bir e-iş modeli olarak ortaya çıktı.Türkiye’de benzer modeli uygulayan markafoni.com, trendyol.com’da pazara girerken herkese açık olmayan, yalnız üyelere özel bir alışveriş kulübü şeklinde kendilerini konumlandırmışlar ve üyelik için davetiye formatını kullanmışlardır.

*Bu model kapalı devre alışveriş sistemi olarak tanımlanmaktadır. Kapalı sistem bir alışveriş sitesi olmasının anlamı marka ürünlerin %70 ‘lere varan indirimlerden sadece o kulübe üye olanların haberdar olmasını sağlamaktı.Sistem üye olmayanlara kampanyaların, dolayısıyla indirimlerin gösterilmemesi ve sadece üyelerin e-postayla haberdar edilmeleri üstüne kuruluydu. Gerek ülkemizde gerek yurtdışında benzer sitelerin çoğu artık ziyaretçilerine üyelik için ana sayfadan kayıt olma fırsatı vermeye başladılar. Bunun nedenlerinden birisi rekabetin çok artmış olması.

*Fırsat SiteleriFırsat sitelerinin öncelikli amacı , potansiyel

müşterilere fırsat sunmak isteyen ve bu model ortaya çıktığı dönemde öncelikle hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yeni müşteri kazanması için tanıtımına destek olmaktı.Bunun için, hizmet sektöründe seyehat şirketleri, oteller, restoranlar, kişisel bakım ve güzellik hizmetleri sunan enstitüler başta olmak üzere tedarikçilerle anlaşma yaparak söz konusu ürünleri som tüketiciye , piyasadan oldukça daha uygun fiyata sunmayı hedefler.

Fırsat siteleri bu iş modeli ile son tüketiciden tahsilatı kendi adına yapmakta.

Fırsat siteleri ayrıca her tedarikçisinden, tedarikçinin vasfı ve reklama olan ihtiyacına eşdeğer şekilde , fırsat süresi ve içeriğini dikkate alarak rekalm katkısı bedelini de talep etmektedir.

Ayrıca ürün tesliminde, ürünün niteliğine bağlı, fırsat sitesi içeriğinde olmayan başka tedarikçilerin hediye çeklerini ya da broşürlerini göndermektedir.

*Değer ZincirleriDeğer zinciri bir sektörde hammaddenin üretiminden başlayan ve mamul madde haline gelinceye kadar geçen süre içinde gerçekleştirilen tüm aktiviteler ve bunları yapan taraflar olarak tanımlanmaktadır. Değer zincirindeki oyuncular arasındaki iletişimi, kurulan ağlar ile güçlendirerek süreçlerde entegrasyon sağlamak ve bu şekilde sinerji yaratmak ve bu e-iş modelinin amacıdır. Ornek;DELL CİSCO, Intel firmaları* İTTİFAKLARBu model, sanal dünyanın en sanal e-iş modeli olarak nitelendirilebilir.Yaratılan değer elle tutulup, gözle görülmeyen, sinerjiyle yaratılan değerdir. Internetin sunduğu olanaklar sayesinde çok sayıda taraf birebir iletişim kurarak, bilgilerini ve fikirlerini paylaşarak ortak fayda elde ederler.Bu e-iş modelini Peer to peer (P2P) ,kelime anlamıyla akrandan akrana veya paydaştan paydaşa e-iş modeli diye adlandırmak mümkün.

*Sosyal AğlarGerçek dünyadan sanal dünyaya sadece ticari faaliyetler aktarılmadı. Arkadaşlıklar, sohbetler, toplantılar benzeri birçok aktivite de aktarıldı.*BloglarWeb üstünde tutulan günlükler, seyir defterleri olarak nitelendirilebilir. Blog modelleri, sahibinin düşüncelerini, bilgilerini, duygularını, dünya görüşlerini diğer internet kullanıcılarıyla paylaşmak ,seslerini duyurmak için kullanılmaktadır.*Dağıtım ŞebekeleriKurye ,kargo taşımacılığı yapan posta hizmetleri, lojistik hizmet veren işletmelerdir.

*E-TİCARET TÜRLERİ (E-İŞ Modelleri)B2B (Business to business): İşletmeler arası işlemlerin gerçekleştiği iş modelleri

B2C (Business to Customers): İşletmenin son kullanıcıya ürün veya hizmet sunduğu iş modelleri

C2B ( Customers to business) : Tüketiciden işletmeye teklif sunması biçimide oluşturulan modeli.

C2C (Customers to customers): Son kullanıcıların birbirleri arasında iletişim kurmalarını ve işlem yapmalarını sağlayan iş modelleri.

P2P (Peer to Peer) : Arkadaşlar, dostlar, paylaşacakları ortak alanları olan kişiler.

G2C ( Government to citizen) : Vatandaş devlet arası e-işlemler.

*E-TİCARETE İLK GİRENLERİN AVANTAJLARI

Karlı müşteriyi elde ettiler.Pazar paylarıyla en yakın takipçilerine fark attılar.

Marka imajlarını oluşturdular.Yetenekli insan kaynaklarına sahip oldular.

İyi iş ortaklarıyla çalışma olanağı elde ettileri