Predmet i zadaci razvojne psihologije

Predmet razvojne psihologije

• Filogenetske, evolucione promene (grč. phylon-pleme, rod, genesis-postanak)

• Razvoj tokom društvene istorije

• Ontogenetske (grč. ontos–biće, genesis-postanak) promene

Genetička psihologija

Nastanak i promene psihičkog života tokom evolucije

- Na kom stepenu evolucionog razvoja nastaje psihički život

- Simbolička funkcija razlikuje čoveka od životinja na nižim stepenima evolucije

Istorijska razvojna psihologija

Lav S. Vigotski (1896-1934)

Istorijska razvojna psihologija

• Promene psihičkih funkcija tokom kulturne istorije čoveka

• Niže psihičke funkcije određene biološkim razvojem

• Više psihičke funkcije su posredovane znacima i socijalnog su porekla

-

• Ljudska socijabilnost

• Socijalna interakcija

• Znak i oruđe

• Kultura

• Istorija

• Više mentalne funkcije

• “ Socio – istorijsko – kulturna teorija razvoja viših mentalnih funkcija” Ivić, 1994

Vigotski: “Dečija aktivnost se odvija posredstvom odrasle osobe. Celokupno ponašanje deteta je utkano u socijalne odnose i ima korene u tim odnosima. Dakle, dečji odnos sa stvarnošču je od početka socijalan odnos.”

Formativna uloga socijalne interakcije u dečjem razvoju:

• Asimetrična relacija odrasli-dete

• Znakovi i različiti semiotički sistemi imaju najpre komunikativnu funkciju, a zatim postaju oruđa organizacije i kontrole individualnog ponašanja

• Više psihičke funkcije: namerna pažnja, logičko pamćenje, verbalno i pojmovno mišljenje, složene emocije... Ne mogu se razviti bez konstruktivne uloge socijalne interakcije

Opšti genetski zakon kulturnog razvoja

U razvoju deteta svaka viša psihička funkcija stupa dva puta na scenu. Prvo na socijalnom planu, a onda na psihološkom planu. Najpre se javlja u kao interpsihička funkcija, a zatim kao intrapsihička funkcija.

Primer: Jezik je najpre sredstvo socijalne interakcije, a zatim postaje instrument unutrašnje psihičke organizacije putem privatnog govora, unutrašnjeg govora i verbalnog mišljenja.

Razvoj ne predstavlja nezavisan razvoj pojedinačnih psihičkih funkcija, već se razvoj odlikuje promenom odnosa između između pojedinih funkcija.

• Socijalni odnosi, ili odnosi među ljudima, stoje u osnovi razvoja svih viših funkcija i njihovih odnosa.

Psihologija celoživotnog razvojnog toka (biodromalna, uzrasna

psihologija)Proučavanje razvoja od koncepcije do smrti

organizma

Razvoj tokom celokupnog života obuhvata aspekte rasta, napredovanja i razgradnje, opadanja

- Psihologija zrelog doba (životni događaji i krize kao pokretači razvoja)

- Psihologija starenja – neurofiziološko opadanje, ekspertko znanje i životna mudrost se razvijaju

PREDMET I ZADACI RAZVOJNE PSIHOLOGIJE

1. Opis ponašanja i psihičkih funkcija u pojedinim periodima

2. Proces razvoja (nastajanje, nestajanje, preobražaji)

3. Faktori razvoja (determinante, činioci)

4. Mehanizmi razvoja putem kojih dolazi do do transformacije psihičkog sistema

5. Opšte zakonitosti razvoja