4 2018.pdf · 5 Legjislatura e 9-të Viti 2018 REPUBLIKA E SHQIPËRISË Punime të Kuvendit Seancat...

Punime të KuvenditLegjislatura e 9-të

Viti 2018, nr. 4

Përgatiti për botimDrejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare

PUNIME TË KUVENDIT

Seancat plenare

Viti 2018

4

Botim i KuvenditTiranë, 2020

Viti 2018

4

Legjislatura e 9-të

5

Legjislatura e 9-të Viti 2018

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

Punime të KuvenditSeancat plenare

LEGJISLATURA E 9-tëSesioni i dytë

Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,z. Gramoz Ruçi

E enjte, 05.07.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:

1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenaretë datës 28.06.2018 (neni 44 i Rregullores)

2. Njoftimi i projektligjeve të depozituara nëKuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)

3. Raporti vjetor i veprimtarisë së KëshillitDrejtues të RTSH-së për vitin 2017 (neni 103 iRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet titullari i institucionit (jo më shumë se60 minuta).

Shprehet për projektrezolutën Komisionipërgjegjës për Edukimin dhe Mjetet e InformimitPublik.

PyetjeDiskutime (nëse kërkohet me shkrim nga një

komision i përhershëm, një kryetar grupi ose 10deputetë)

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit të projektrezolutës4. Raporti vjetor i veprimtarisë së Autoritetit të

Komunikimeve Elektronike dhe Postare për vitin

2017 (neni 103 i Rregullores, votim me shumicëtë thjeshtë)


Shprehet Komisioni përgjegjës për VeprimtaritëProdhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.



(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit5. Projektligji “Për përcaktimin e procedurës së

veçantë për negocimin dhe lidhjen e kontratës meobjekt: “Projektimin dhe realizimin e projektit ur-ban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar” (nenet28, 73-77 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Veprimtaritë

Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Viti 2018

6


Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe tëDrejtat e Njeriut.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përEdukimin dhe Mjetet e Informimit Publik.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare) Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)6. Projektligji “Për profesionin e avokatit në

Republikën e Shqipërisë” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Çështjet

Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)7. Projektligji “Për ratifikimin e korrigjimit të

marrëveshjes së huas ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Bankës Ndërkombëtare përRindërtim dhe Zhvillim, për huan e politikës sëzhvillimit të sektorit financiar” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominë

dhe Financat.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për


Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përPolitikën e Jashtme.


tërësi)8. Njoftim/miratimi i programit të punës së

Kuvendit për periudhën në vijim (neni 26, pikat 5dhe 6, i Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

9. Njoftim/miratimi i kalendarit 3-javor tëpunimeve të Kuvendit për periudhën në vijim (neni27, pikat 3 dhe 4, i Rregullores, votim me shumicëtë thjeshtë)

10. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës(neni 45 i Rregullores)

Koha e diskutimeve deri në 60 minuta.

Gramoz Ruçi – Uluni, kolegë deputetë! Seancën e deklaroj të hapur!(Pasi lexon rendin e ditës.)

Ju njoftoj se vazhdon puna në komisionetparlamentare për shqyrtimin e çështjeve të tjeratë parashikuara në rendin e ditës së sotme.

A ka vërejtje për procesverbalin? Nuk ka.Miratohet.Ju njoftoj se janë propozuar 4 projektligje nga

Këshilli i Ministrave, të cilat janë ratifikime.Nga institucionet kushtetuese janë depozituar

propozime për ndryshime dhe shtesa në strukturënorganike të Kolegjit të Posaçëm të Apelimit dheKomisionit të Pavarur të Kualifikimit.

Materialet, si gjithmonë, do t’i gjeni në faqenzyrtare të Kuvendit në internet. Titujt i keni të gjithëte njoftimet.

Fillojmë me çështjen e parë.Ju lutem, kolegë, uluni dhe mos bëni diskutime

në sallë!Fillojmë me raportin vjetor të veprimtarisë së

Këshillit Drejtues të RTSH-së për vitin 2017.Ftoj kryetarin e Këshillit Drejtues, zotin Kristaq

Traja, për të mbajtur raportin.Kristaq Traja – Përshëndetje!I nderuar Kryetar,Të nderuar deputetë dhe deputete,Raportoj sot në emër të Këshillit Drejtues të

Radiotelevizionit Shqiptar. Meqenëse raportin ekeni, nuk dua të bëhem i bezdisshëm që tëzgjatem. Shkurtimisht, mendoj se duhet të raportojpër risitë e RTSH-së gjatë vitit 2017.

Ajo që duhet të theksoj sot është fakti se çfarëështë bërë për herë të parë në këtë institucion.Gjatë vitit 2017 ka nisur transmetimin edhe kanali“RTSH Kuvend”, i cili synon, që në një të ardhmejo të largët, të transmetojë, përveç seancave tëKuvendit, edhe mbledhjet e komisioneve.

Nga 18 maji i vitit 2017 është hapur njëfrekuencë e re, një nismë dinjitoze dheemancipuese, për t’u ofruar dëgjuesve shqiptarëtë radios vetëm muzikë klasike, e para dhe evetmja e këtij lloji në historinë e radios shqiptare.

Për herë të parë raporti ndërkombëtar ivëzhguesve të OSBE-ODIHR-it vlerësoipaanshmërinë dhe profesionalizmin e mbulimitmediatik të RTSH-së për zgjedhjet e përgjithshmetë 25 qershorit të vitit 2017.

Gjithashtu, për herë të parë “RTSH2” kastartuar transmetimet në 5 gjuhë të huaja,përkatësisht në 5 gjuhët e pakicave kombëtare tënjohura në Shqipëri. Pra, në bashkëpunim meredaksinë e gazetarëve të gjuhëve të huaja, nështator është bërë i mundur transmetimi edhe në

7


gjuhën maqedonase, vllahe dhe rome.Për herë të parë gjatë vitit 2017 RTSH-ja ka

nisur transmetimet lokale në sistemin dixhital, si“RTSH Korça” dhe “RTSH Gjirokastra”; për herëtë parë RTSH-ja tashmë ka një kanal të dedikuarsportiv “RTSH Sport”, jo vetëm për të plotësuarnevojat e publikut për argëtim dhe sport në ekran,por edhe për të shërbyer për edukimin e brezavetë rinj me sport dhe jetë të shëndetshme.

Në vitin 2017 u transmetua drejtpërdrejt nëkualitet, me rezolucion të lartë në “RTSH1” dhe“RTSH Sport” Kampionati Botëror i Notit 2017,Kampionati Botëror i Atletikës 2017, aktivitete tëcilat zgjatën nga 2 javë. Në maj të vitit 2017 utransmetuan me kualitet dhe cilësi të lartë edheLojërat Olimpike. Për herë të parë RTSH-jatransmeton në satelit 6 kanale televizive dhe 8 nëradio; për herë të parë është futur aplikacioni“RTSH tani” në celular; për herë të parë në RTSHështë krijuar një skuadër, e cila merret mepërditësimin e lajmeve dhe mbulimin e emisioneveonline në rrjetet sociale të dedikuara. Gjithashtu,për herë të parë emisionet kryesore të RTSH-sëtransmetohen drejtpërdrejt në rrjetet sociale.

Më 21 dhjetor të vitit 2017, që përkoi edhe mepremierën e Festivalit të Këngës, u shënua edhenjë revolucion grafik në historinë e RTSH-së.Tashmë rrjeti i RTSH-së ka edhe një fytyrë krejt tëre me grafika të dedikuara, logo më vete dhekonfigurim mjaft cilësor.

Struktura e programeve ka pësuar ndryshimerrënjësore. Emisionet janë reduktuar në minutazh,për t’i dhënë më shumë ritëm informacionit.Gjithashtu, i është dhënë prioritet fragmentarizimittë emisioneve me rubrika më të shkurtra, për tabërë informacionin më të rrjedhshëm për publikune gjerë.

Transmetimi i eventeve me përmasakombëtare, si “Zgjedhjet 2017”, RTSH-ja i mbuloime një transmetim maratonë prej tri ditësh, dukepasqyruar situatën drejtpërdrejt në 12 qendranumërimi, nga 4 që bëheshin më parë, 23 pikagjithsej, nga 12 që realizoheshin më parë. Cilësiae transmetimit të tyre ishte maksimale.

Raporti ndërkombëtar i vëzhguesve të OSBE-ODIHR-it për herë të parë vlerësoi paanshmërinëdhe profesionalizmin e mbulimit mediatik të RTSH-së.

“Fest 56” ishte pa dyshim ngjarja e vitit, një fes-tival modern, me një skenar të larmishëm, ku kishtetë ftuar emra të njohur të muzikës shqiptare dhe

botërore.Në Festivalin Euro Song, pra Festivalin e

Muzikës Europiane, që bën bashkë kulturat dhekëngët e shteteve të ndryshme pjesëmarrëse,Shqipëria pati përfaqësuesin e saj, duke utransmetuar në 3 net të muajit maj.

Gjithashtu, është bërë i mundur edhetransmetimi i stinës koncertore të OrkestrësSimfonike, Kampionati Botëror i Fluturimeve tëLira me Precizon e të tjera.

RTSH-ja operon në kushtet e një tregu mediatiktë mbipopulluar dhe përballë nevojës së madhepër të investuar në infrastrukturë, teknologji,programe dhe burime njerëzore.

Në veprimtarinë e ti j institucioni synonpërdorimin sa më eficient të të ardhurave.

Për vitin 2017 kemi një rritje të të ardhuravenga sektori i marketingut, por, në të njëjtën kohë,janë kursyer fonde për t’u përdorur në sektorëtprioritarë.

RTSH-ja, pas një studimi tekniko-ekonomik,konkludon se vazhdimi i transmetimeve me valëtë mesme dhe valë të shkurtra, që realizoheshinnga dy radiostacione të fuqishme në Shijak dheFllakë, ishte joefektiv, me shpenzime ekonomike,që nuk arrinin objektivin për të cilin ishin ndërtuar.Në këtë mënyrë, u vendos ndërprerja etransmetimit radiofonik me valë të mesme dhe valëtë shkurtra në Shijak dhe Fllakë. Këta transmetuespërdornin teknologji me llamba fuqie, një teknologjie braktisur prej shumë kohësh. Këto llamba nukgjendeshin më në treg.

Në zbatim të ligjit “Për medien audiovizive”,kemi bërë takime me shikuesit dhe dëgjuesit nëqytetet e Gjirokastrës, Korçës dhe Shkodrës gjatëvitit 2017 dhe aktualisht po vazhdojmë me takimenë rrethe të tjera. Mbi bazën e konkluzioneve dhesugjerimeve që marrim nga ata, ne ndërtojmëprojektet dhe programet tona.

Roli i një medie publike është edhe pasqyrimi içështjeve dhe problematikave me interes publik,të cilat, shpesh, edhe për shkak të mungesës sëkomercialitetit, janë lënë mënjanë dhe nuktrajtohen nga mediet private. Në këtë kontekst,njësia e emisioneve ka riformatuar dhe kapërshtatur për interesin publik emisione tërëndësishme, siç janë: “Auditor arsimi”, që u jepzë komunitetit të mësuesve, nxënësve dheprindërve për problematika që lidhen me cilësinëe mësimdhënies, programi “Hapësirë e blertë” etj.

Mendoj se i preka pak a shumë risitë që kanë

Viti 2018

8


ndodhur në këtë televizion. Gjendja e televizionitpër periudhën 2017, në krahasim me gjendjen emëparshme, është paraqitur në raportin tonë, ështëdëgjuar edhe në Komisionin e Medies, por edheju e keni raportin.

Me kaq mendoj se duhet ta mbyll për t’ju kursyeredhe kohën.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Traja!Nuk ka pyetje, as diskutime.Vazhdojmë me pikën tjetër të rendit të ditës:

raporti vjetor i veprimtarisë së Autoritetit tëKomunikimeve Elektronike dhe Postare për vitin2017.

Ftoj kryetarin e Këshillit Drejtues, zotin Ilir Zela.Ju lutem, kolegë deputetë, mos qëndroni në

këmbë para foltores!Urdhëroni, zoti Zela!Ilir Zela – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar deputetë,Më lejoni t’ju falënderoj për mundësinë që më

dhatë për të paraqitur raportin e AKEP-it në këtëseancë plenare.

Njëkohësisht, dëshiroj të falënderoj Komisionine Veprimtarive Prodhuese, por edhe Komisionin eLigjeve dhe Komisionin e Medieve për vëmendjene posaçme që kanë treguar për veprimtarinë eAKEP-it dhe aspekte të caktuara të saj!

Kjo vëmendje është një mbështetje shumë emadhe për institucionin tonë, ndaj shpresojmë qëdo të vijojë edhe në të ardhmen.

Raporti vjetor i veprimtarisë së AKEP-it për vitin2017 i është paraqitur Kuvendit, sipas kërkesavetë ligjit. Rreth tij është zhvilluar një seancëgjithëpërfshirëse diskutimesh në Komisionin eVeprimtarive Prodhuese.

Së pari, theksoj se të gjitha pikat e rezolutës sëvitit paraardhës të Kuvendit, ku përcaktoheshindrejtimet kryesore të veprimtarisë së AKEP-it, janëadresuar gjatë vitit 2017 dhe në muajt e parë tëvitit 2018.

Në fund të vitit 2017 dhe në fillim të vitit 2018AKEP-i ka rritur fokusin në lidhje me çështjet qëkanë të bëjnë me mbrojtjen dhe përfitimet epajtimtarëve, si një nga 4 drejtimet kryesore tëveprimtarisë së AKEP-it. Njëkohësisht, janëndërmarrë veprime konkrete edhe në drejtimetkryesore të punës së AKEP-it, të cilat janë: kushtetë favorshme për investitorët; nxitje e konkurrencëssë ndershme në treg dhe rritje e efikasitetit tëinstitucionit.

Një nga zhvillimet kryesore të tregut celularishte edhe transferimi i të drejtave të përdorimit tëfrekuencave të kompanisë “Plus” te kompanitë“Vodafone” dhe “Telekom”, gjë që çoi në mbylljene aktivitetit të ofrimit të shërbimeve celulare ngakompania “Plus” në fund të vitit 2017, dukereduktuar numrin e operatorëve, nga 4 në 3. Përpasojë, veprimtaria analizuese dhe monitoruesee AKEP-it është shtuar me synimin që reduktimi inumrit të operatorëve të mos dëmtojë ofrimin eshërbimeve apo konkurrencën.

Prirja e viteve të fundit në shërbimet nga rrjetetcelulare ka qenë rënia e përdorimit të shërbimevetradicionale të telefonisë, sms-ve dhe rritja endjeshme e përdorimit të shërbimeve të internetit.Rrjetet 4G mundësojnë përdorimin e aplikacionevetë mbështetura tek interneti, të cilat kanë një efektzëvendësues për shërbimet tradicionale celulare.Kjo tendencë vijoi edhe në vitin 2017, ku numri ipërdoruesve të broadband celular, u rrit rreth 20%,ndërsa volumi i të dhënave të përdorura u rrit 72%.

Megjithëse të ardhurat mesatare për përdoruespatën rritje të lehtë gjatë vitit 2017, ato janë ndërmë të ulëtat në Europë, rreth 4,5 herë më të ulëtase niveli mesatar i vendeve të BE-së, ndërkohëqë niveli i përdorimit mesatar të shërbimevecelulare është i krahasueshëm me mesataren eBE-së.

Ecuria e investimeve në rrjetet celulare tregonse në vitet e fundit ka pasur një rënie të ndjeshmetë investimeve, e ndikuar kjo edhe ngadesinvestimet e “PLUS”-it. Pra, duke hequr efektine “PLUS”-it, rezulton se investimet e treoperatorëve në infrastrukturën e rrjetit celular ureduktuan në rreth 2,6 miliardë lekë në 2016-ëndhe u rritën me 892 milionë lekë në 2017-ën.Ndërkohë, investimet e Albtelekom-it nëinfrastrukturë, rrjeti fiks në 2 vjetët e fundit ishinnë nivelin 735 milionë lekë në vit. Në funksion tëkrijimit të kushteve të barabarta për të gjithëoperatorët dhe nxitjen e konkurrencës efektiveAKEP-i është përqendruar në analizën e plotë tëtë gjitha tregjeve të justifikueshme për rregullim.

Një nga problemet kryesore të evidentuaraështë aplikimi në mënyrë të pajustifikuar i tarifavetë ulëta celulare me pakicë, të cilat mund tëkonsiderohen edhe trajtim agresiv, të mundësuarakryesisht nga të ardhurat dhe fitimet e larta ngaterminimi i thirrjeve hyrëse ndërkombëtare. Kymodel i sekuencionimit të tërthortë, ka mundësuarpërfitime për përdoruesit fundorë me tarifa të ulëta

9


me pakicë për kategori të caktuara thirrjesh, pornjëkohësisht ka krijuar probleme të konkurrencësnë treg, ku operatorët e mëdhenj kanë mundësinëtë ruajnë dominancën në tregjet me pakicë, qëkonsiderohen potencialisht si konkurrues dherrezik për qëndrueshmërinë e përfitimeve tëkonsumatorit dhe investimeve në periudhaafatmesme dhe afatgjata, pasi volumi i thirrjevehyrëse ndërkombëtare dhe të ardhurat e fitimet prejtyre janë në rënie të ndjeshme, për shkak të rritjessë ndjeshme të përdorimit të shërbimeve tëinternetit.

AKEP-i, pasi ka konsultuar gjetjen e analizavetë tij me të gjithë aktorët e interesit, në konsultimedhe të praktikës më të mirë europiane përadresimin e problemeve të ngjashme, është dukepërmbyllur marrjen e masave rregullatore, të cilatpromovojnë konkurrencën dhe, njëkohësisht,synojnë të nxisin investimet private në këtë sektor.

Pjesë e rëndësishme e veprimtarisë së AKEP-it është edhe autorizimi i sipërmarrësve tëkomunikimeve elektronike dhe postare, si dhembikëqyrja e përmbushjes së kërkesave ligjore përveprimtarinë e tyre. Gjatë vitit 2017, AKEP-i karealizuar një veprimtari të dendur autorizuese dheinspektuese, duke realizuar të gjitha kërkesatligjore në këtë drejtim.

Një nga masat që jemi duke marrë, nëmënyrë që të ketë ambient sa më miqësor përinvestitorët, është vënia në dispozicion tëoperatorëve të spektrit për shërbimet 4G në 800megaherz. AKEP-i ka bashkëpunuar me Ministrinëe Infrastrukturës për këtë proces dhe shpresojmëta përmbyllim brenda muajit shtator 2018.

Lidhur me përfitimet e konsumatorëve, mundt’ju them se kemi një përqendrim shumë tërëndësishëm të vëmendjes sonë në këto çështje,ku po përmend kthimin e faturimit 30-ditor ngagjendja e mëparshme, e cila ishte me 28 ditë. Kemimarrë masa të tjera shumë të rëndësishme, siçështë edhe realizimi i ndryshimit të operatorit, dukeruajtur numrin brenda 24 orëve, si dhe kemiqartësuar procedurat e njoftimit dhe të publikimittë operatorëve ndaj pajtimtarëve.

Për çdo ndryshim në tarifa apo në ndonjë ele-ment tjetër të shërbimit, operatorët janë të detyruartë njoftojnë pajtimtarët në mënyrë të përshtatshmetë paktën 30 ditë para, të njoftojnë AKEP-in 15 ditëpara, njëkohësisht t’i publikojnë këto ndryshime nëmedie në formën e duhur, të paktën 7 ditë para.Kjo do të rritë në mënyrë të dukshme nivelin e

shërbimit ndaj tyre, njëkohësisht do të përmirësojëperceptimin që kanë konsumatorët e këtyreshërbimeve në raport me ofruesit e tyre.

Në përfundim, më lejoni t’ ju shprehpërkushtimin tim në realizimin e detyrave që ligji ingarkon Autoritetit të Komunikimeve Elektronikedhe Postare. AKEP-i kurdoherë do ta kryejëveprimtarinë e tij si institucion i pavarur, i udhëhequrnga parimi i ligjshmërisë, do të jetë përgjegjës ndajKuvendit të Republikës së Shqipërisë dhe nuk dotë lejojë që vendimmarrja e tij të ndikohet ngainteresa-parcialë. Njëkohësisht, shpreh besimin sesot Kuvendi do ta pranojë raportin e paraqitur ngaAKEP-i dhe do të miratojë rezolutën përkatëse përvitin 2018.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Zela!Pyetje nuk ka.Regjistrime për ta marrë fjalën për të diskutuar,

nuk ka.Kalojmë te çështja tjetër, projektligji “Për

përcaktimin e procedurës së veçantë përnegocimin për lidhjen e kontratës me objekt“Projektimin dhe realizimin e projektit urban dhegodinës së re të Teatrit Kombëtar””.

Ministria përkatëse, a ka ndonjë gjë për tëparashtruar? Nuk ka.

A ka pyetje?Fonia te zoti Naço.Nasip Naço – Të nderuar kolegë,Dëshiroj të respektoj artistët, shoqërinë civile,

si dhe ata që duan të ruajnë vlerat historike,kombëtare dhe kulturore të godinës, por edhe njëpjesë të artistëve, që duan që kjo godinë të prishetpër të realizuar një ëndërr të tyre, për të bërë njëgodinë me parametra europianë.

E nderuar zonja Ministre e Kulturës,I nderuar zoti Ministër i Ekonomisë dhe

Financave,Në bazë të nenit 73, paragrafi 2, të Rregullores

së Kuvendit, dua t’ju parashtroj disa pyetje.Sipas relacionit prej 18 faqesh, që shoqëron

këtë projektligj, raportit të vlerësimit dheshpenzimeve buxhetore, ju parashtroni seprojektligji parashikon financim tërësisht me fondeprivate për godinën e re të Teatrit Kombëtar dhegodina do t’i dhurohet shtetit shqiptar. Vlera epronës shtetërore, përfshirë edhe godinat eangazhuara nga ana e shtetit shqiptar, është rreth6 milionë euro, ndërsa vlera e godinës së TeatritKombëtar që do të përfitohet është rreth 30 milionë

Viti 2018

10


euro. Po në relacion ju përmendni se modeliekonomik i propozuar mbështetet në disa praktikatë aplikuara më parë nga qeveria përgjatë 3 vjetëvetë fundit 2016-2018, si mënyrë inovative dhe që ujapin zgjidhje optimale nevojave dhe kërkesave tëpalëve të përfshira. Në këtë mënyrë përbënavantazh që shteti disponon njohuritë dheeksperiencën për të hyrë në marrëdhënie të tillame ligj të veçantë.

Duke qenë se në këtë projektligj dhe nërelacionin e tij përdoren mënyra inovative, tëpapara më parë, sigurisht, në emër të GrupitParlamentar të LSI-së, por edhe në emër tëshqetësimeve të disa qytetarëve, do të parashtrojdisa pyetje, pasi nuk mund ta kuptoj dot që shtetivendos 6 milionë euro në dispozicion të njëkompanie dhe ajo, në mënyrë bujare, na jep neve30 milionë euro me çelësa në dorë, për të na dhënënjë godinë me parametra europianë.

Pyetja e parë. Nga përmbajtja e projektligjit nërelacion nuk del qartë nëse është propozim ipakërkuar nga operatori ekonomik shoqëria“Fusha sh.p.k”, apo nëse është propozim i kërkuarnga qeveria. Kush e ka bërë studimin e fizibilitetit;analizat teknike, financiare, ekonomike dhe ligjoredhe përllogaritjen e vlerës së kontratës së këtijpartneriteti publik-privat?

2. Shmangia e procedurave ligjoreNë kushtet e një propozimi të pakërkuar nga

shoqëria “Fusha sh.p.k” dhe një miratimi menegocim, sa do t’u kushtojë kjo qytetarëveshqiptarë?

Ku e gjeni sigurinë që me hapjen e garës nukdo të ketë oferta më të larta se kompania që jupropozoni?

Nga projektligji përcaktohet se kjo kontratë dotë lidhet me procedurë të veçantë, atë të negocimit,dhe mungon shpallja paraprake e njoftimit tëkontratës. Cila është arsyeja që nuk është bërëme procedurë të hapur? Ju, drejtorin e TeatritKombëtar e zgjidhni me konkurrim, ndërkohë qëndërtoni një godinë të re multifunksionale, të cilëne bëni me negocim për 30 milionë euro. A ështëpraktikë e re, inovative e qeverisë?

A janë bërë studimet mjedisore dhe implikimetnë natyrë?

Sa është vlera financiare e parashikuar dhe sado të jetë kohëzgjatja e kësaj kontrate? Sa do tëgjejnë zbatim te kjo kontratë dispozitat e ligjit përprokurimin publik, dispozitat e ligjit për koncesionet,dispozitat e ligjit për investimet strategjike? A kemi

ofertues të tjerë ekonomikë për këto kontrata tëpartneritetit publik-privat? Sa e besueshme ështëkjo shoqëri, duke marrë parasysh kostot dhe risqete ndërtimit në varësi të kohëzgjatjes së kontratës?

Sipas ligjit nr. 8743, datë 22.02.2001, tëregjistrimit të pronave të paluajtshme, i ndryshuar,përse nuk i është bashkëlidhur këtij projektligji edheinventari i pronave të palujatshme në shtet,meqenëse jemi në kushtet kur do të transferohetdhe shkëmbehet prona shtetërore me atë private,për të parë edhe statusin e tyre ligjor, duke qenëse thuhet se baza ligjore e kësaj kontrate ështëKodi Civil, por nuk përcaktohet se cilat janë nenet,kur Kodi Civil ka rreth 1200 nene dhe përmendnishkarazi vetëm një kontratë shkëmbimi? Po t’ireferohemi nenit 760, që është “Kontrata eshkëmbimit”: “Rregullat e përcaktuara në kontratëne shitjes zbatohen edhe për kontratën eshkëmbimit për aq sa janë në pajtim me atë”, a dotë shmanget shoqëria “Fusha sh.p.k” nga tarifat eshitjes së pasurisë së paluajtshme, pasi kjo ështëe barabartë me kontratën e shkëmbimit dhe nësepo, sa është kjo shumë?

Sipas nenit 5 të projektligjit, në krye tëkomisionit të negocimit është Bashkia e Tiranës.Nëse qëllimi është ndërtimi i Teatrit Kombëtar, psenë krye të komisionit të autoritetit kontraktor ështëBashkia e Tiranës, e cila ka vetëm 2100 metrakatrorë truall, ndërsa Teatri i përfaqësuar ngaMinistria e Kulturës ka një godinë dhe një sipërfaqeprej 6 mijë metrash katrorë truall? A është praktikëe re inovative e qeverisë?

Cila është arsyeja që nuk është vendosurbashkëlidhur projekt-propozimi i shoqërisë “Fushash.p.k”, në kuadër të transparencës? Edherelacioni që e shoqëron këtë projektligj përcaktonse avantazh përbën fakti që kemi të bëjmë me njëinvestitor serioz, me kapacitet, ekspertizë dheeksperiencë të madhe në punimet e sipërmarrjes.Pyetja imë është: a ka bërë shoqëria “Fusha sh.p.k”investime të rëndësishme publike, për shembull,me Bashkinë e Tiranës, me Ministrinë e Kulturës,me Ministrinë Ekonomisë dhe të Financës apoedhe me Ministrinë e Infrastrukturës? A mund tëkemi një CV të këtyre investimeve? Si ka qenë merealizimin e kontratave kjo kompani? A kemiinvestime të tjera të rajonit apo europiane? Kjo përtransparencë për deputetët dhe opinionin publik;a ka ndërtuar ndonjë vepër të ngjashme brendaapo jashtë vendit, si Teatri Kombëtar, brendastandardeve europiane që duhet të ketë një teatër?

11


Po kështu, në relacionin që shoqëronprojektligjin ju përmendni faktin se shoqëria “Fushash.p.k”, për më tepër, është e lidhur, në mënyrë tëkonsoliduar, me projektin, duke qenë se ka nëpronësi një truall dhe objekt, selinë, zyrat ekompanisë në zonën afër Teatrit dhe është tejet einteresuar. Pyetja ime do të ishte: sa ështësipërfaqja në metra katrorë truall dhe sipërfaqjanë metra katrorë ndërtime, që do të jenë në zonëne zhvillimit që ka kjo kompani? A është kjo pasurinë pronësi të shoqërisë apo në pronësi tëpersonave ose subjekteve të tjera private, që kanëlidhur marrëveshje me shoqërinë “Fusha sh.p.k”?Nëse po, cilat janë këto marrëveshje?

A ka paraqitur shoqëria “Fusha sh.p.k” njëpasqyrë financiare, që pasqyron garancitëekonomike të partnerit privat dhe çdo dokumenttjetër provues se pala financuese, nëse ka, përgarantim dhe zhvillimin e projektit? A ka paraqiturshoqëria “Fusha sh.p.k” bilancin financiar të trevjetëve të fundit?

Në nenin 6 të projektligjit janë përcaktuarkompetencat e komisionit të negocimit. Në nenin6, ju thoni: “Komisioni i negocimit të kontratësvlerëson dhe negocion me partnerin, shoqërinë“Fusha sh.p.k”, propozimin e paraqitur prej tyre dheharton projektkontratën finale të negociuar ngapalët”. Përse është shmangur hapja e garës përkompani të tjera kombëtare ose ndërkombëtare?Pse jemi në kushtet e një propozimi të pakërkuarnga shoqëria “Fusha sh.p.k”? Përse po shmangetprocedura e ligjit për koncesionet, ku proceduratedhe për këto propozime janë të detajuara? Përse,pa u bërë vlerësimi, po kalohet direkt në lidhjekontrate me kushtet e diktuara nga shoqëria“Fusha sh.p.k”? Si mund të bëhet vlerësimifinanciar pa pasur një inventar të pronës?

Në nenin 7, paragrafi i tretë, të këtij projektligjiju thoni se komisioni i negocimit të kontratës mundtë asistohet për marrjen e ekspertizave tëspecializuara nga një konsulent i përzgjedhur sipasnjë procedure të veçantë të përshpejtuar nga anae Bashkisë së Tiranës dhe e përcaktuar me vendimtë Këshillit të Ministrave. Pyetja ime është: përsenë komisionin e negocimit është shmangurasistenca dhe vlerësimi i projektit nga pikëpamjateknike, financiare dhe ligjore e një konsulence tëhuaj të propozimit të paraqitur nga shoqëria “Fushash.p.k.” të kontratës që do të lidhet, ndryshe ngapraktikat e tjera të mëparshme, praktika inovative,që e përmendni edhe ju në relacion?

Në praktikat e tjera që ju përmendni, siç ështëRruga e Arbrit apo Porti i Karpenit, në projektligjështë parashikuar që komisioni i negocimit tëkontratës asistohet nga një konsulent i huaj, i cilibën vlerësimet ligjore dhe financiare të propozimittë paraqitur të kontratës që do të lidhet. Përzgjedhjae konsulentit bëhet nga Avokatura e Shtetit, nëpërputhje me vendimin nr. 392, datë 08.04.2009të Këshillit të Ministrave “Për miratimin e rregullorespër marrëdhëniet e Avokaturës së Shtetit meinstitucionet shtetërore dhe entet publike, rolin eavokatëve të shtetit në gjykim, si dhe normat eposaçme procedurale. Kjo procedurë ështëndjekur edhe në rastet inovative që ka bërë qeveriajuaj për negocimin në këtë projektligj. Pra, në këtëprojektligj ju keni përcaktuar fjalën “më”, ku thuhetse komisioni i negocimit të kontratës mund tëasistojë për marrjen e ekspertizave të specializuaranga një konsulent i përzgjedhur, sipas një proce-dure të veçantë. Ju e keni në dorë, mund edhe tëmos e zgjidhni, mbase do t’ju dëmtojëtransparencën. Përse keni shmangie të garës ngakonsulenti i specializuar, i cili do të zgjidhet pa garë,sipas një procedure të përshpejtuar nga ana ebashkisë? Si do të bëhet vlerësimi nëse nuk kagarë se ky konsulent është më i miri? Përseqeveria, sipas këtij projektligji, e shmang garën apopërsëri është një zgjidhje inovative juaja?

Sipas nenit 8 të projektligjit kontrata duhet tëpërmbajë: kontratën ndërmjet partnerit shtet dhepartnerit privat, propozimin e paraqitur ngashoqëria “Fusha sh.p.k”, sipas këtij ligji, i cili ështëvlerësuar nga komisioni i negocimit dhe do të jetëpjesë e pandashme e kontratës. Sipas këtijpërcaktimi, ky është një detyrim i paracaktuar përtë shmangur në çdo rast vlerësimin dhe negocimin,por në çdo rast ajo do të përmbajë vetëmpropozimin e paraqitur nga shoqëria “Fushash.p.k”. Edhe kjo është një zgjidhje inovative eqeverisë suaj.

Sipas nenit 8, pika 2, germa “ll” e projektligjit,është vendosur kushti që mbi tokë godina e re eTeatrit Kombëtar, është një godinë më vete, paasnjë ndërtim tjetër, përveçse pjesës ndihmëse tësaj dhe i gjithë investimi do të përballohet ngapartneri privat, sipas parimit “me çelësa në dorë”.Si në relacion dhe në projektligj përcaktohet sepronari shtet në zonën ku propozohet që tëzhvillohet projekti, ka një sipërfaqe prej 8465metrash katrorë, nga të cilat rreth 2100 metrakatrorë janë pronë e Bashkisë së Tiranës.

Viti 2018

12


Pyetja ime është: sa metra katrorë ështësipërfaqja aktuale dhe funksionale e godinës sëTeatrit Kombëtar? Sa metra katrorë ështësipërfaqja që do të përfitohet si pjesë e godinëssë re të Teatrit Kombëtar me çelësa në dorë? Sametra katrorë është sipërfaqja ndihmëse aktualee Teatrit Kombëtar? Sa metra/katrorë ështësipërfaqja ndihmëse aktuale e godinës së TeatritKombëtar, që do të shfrytëzohet nga shoqëria“Fusha sh.p.k”? Sa për qind do të jetë koeficienti ishfrytëzimit nga shoqëria “Fusha sh.p.k”? Sa përqind ose sa metra katrorë do të jetë përfitimi ngaMinistria e Kulturës, pra nga teatri? Sa për qindështë koeficienti i shfrytëzimet në zonën qendërtë Tiranës nga subjektet private dhe sa për qindështë përfitimi i tyre?

Sipas relacionit toka e Bashkisë Tiranëpërbëhet prej 2001 metra katrorë truall, që do tëzhvillohen nga shoqëria “Fusha sh.p.k”. Sa përqind ose metra katrorë do të jetë sipërfaqjapërfituese nga Bashkia e Tiranës? Sa për qindështë koeficienti i shfrytëzimit të përfitimit në zonënnë qendre të Tiranës nga subjektet private?

Sipas nenit 10 të projektligjit, miratimi i kontratësështë parashikuar që pas nënshkrimit të kontratësnga kryetari i Bashkisë ose personi i autorizuarprej ti j, kontrata së bashku me relacioninpërmbyllës të negociatave i dërgohet Ministrisë sëKulturës dhe Ministrisë së Financave për ndjekjene procedurave të mëtejshme në Kuvend. Ndryshenga praktikat e tjera inovative që keni pasur mëparë, kjo praktikë është në kundërshtim me ligjin,nr. 9000, datë 30.01.2003 “Për organizimin dhefunksionimin e Këshillit të Ministrave”.

Ju keni anashkaluar miratimin e projektligjit përmiratimin e kontratës në Këshillin e Ministrave dhedërgimin në Kuvend, pasi nëpërmjet këtij projektligjiqë ju propozoni, autorizoni vetëm dy ministritëpërkatëse që të ndjekin procedurat ligjore nëKuvend. Edhe kjo është një praktike e re inovative,që ju po i shmangeni qëllimisht miratimit nëKëshillin e Ministrave.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Ju lutem, a mund t’i depozitoni

pyetjet, meqenëse ishin shumë?Atëherë, cili nga përfaqësuesit e qeverisë do

të përgjigjet për pyetjet apo kërkoni kohë? Në qoftëse kërkoni kohë, më thoni.

(Diskutime në sallë pa mikrofon.)Zonja Ministre, a doni kohë që të përgjigjeni?Meqenëse jeni gati, mund të vazhdoni!

(Diskutime në sallë pa mikrofon.)I është dhënë fjala zonjës Ministre, ndaj lëreni

që të përgjigjet!Mirela Kumbaro - I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar zotërinj deputetë,Më lejoni t’ju lexoj disa mesazhe që kanë ardhur

në faqen e Facebook-ut të Teatrit Kombëtar, ku naurojnë për shfaqjet që bëhen, por në të njëjtën kohëbëjnë edhe kritika për kushtet skandaloze të teatrit.“Duhej të kishim marrë batanije me vete ngashtëpia për të parë komedinë që u dha sot, për taparë si njerëz dhe jo si kafshë” – shprehenspektatorët.

“Mbrëmë gjatë shfaqjes kemi ngrirë. Nuk e dise si ia bëjnë aktorët, sepse është aq ftohtë, sa naduhet të marrim bidonë me ujë të nxehtë dhe nëverë bie në asfiksi” – vazhdojnë të shprehen disatë tjerë.

“Rregullojeni atë sallë dhe ngroheni, sepse dotë shpërqendroni spektatorin dhe nuk do ta shijojnëdot atë shfaqje fantastike, le pastaj që do tësëmuren aktorët” - shprehen disa të tjerë.

Në fakt, këto nuk i kam shkruar unë, por janëvetëm një pjesë nga shumë mesazhe që kanëardhur nga publiku, të cilët i shkruajnë paskomenteve që bëjnë për shfaqjet. Këto janëmesazhe të rregullta, që i marrim nëpërmjet email-it, i marrim nëpërmjet Facebook-ut, i marrim ngaspektatorët, të cilët, gjithmonë e më shumë,frekuentojnë shfaqjet, ndjekin aktorët, duartrokasinmizaskenën dhe më pas na shkruajnë, duke uankuar dhe duke na kritikuar për godinën dhe përkushtet fizike të Teatrit.

Kam shumë respekt për parafolësin, zotinNaço, ndaj do të përpiqem që në fjalën time t’u jappërgjigje një pjese të pyetjeve, që kanë të bëjnëdrejtpërsëdrejti me draftligjin, ndërkohë që pyetjete tjera janë të tilla, që do të marrin përgjigje nëprocesin e negociatës, nëse ajo do të rezultojë mesukses në lidhjen e kontratës, që do të vijë sërishpara jush.

“Duhet një teatër i ri” - ka thënë 2 apo 3 muajmë parë Fadil Kraja, ndoshta dramaturgu “I funditi Mohikanëve” i këtij lloji, duke cituar: “Ata kanë tëdrejtë të protestojnë, në mënyrë që të kenë njëvatër teatrore, që për kulturë të ketë qendrën ekulturës dhe për objektiv të ketë të ardhmen. Ështënjë histori e bukur ajo e teatrit, që lartëson kulturënshqiptare, ecurinë e një arti bashkëkohor, i cili, nëfakt, ka bërë historinë e kulturës dhe të artit që nëpërgjithësi ne kemi. Po e përsëris, kjo është një

13


zhurmë si një dallgë që bëhet në një gotë me ujë.Teatër të ri duhet të ketë, sepse ato dy ndërtesajanë të ezauruara nga koha dhe duhen shembur.”

Në fakt, çdo iniciativë lind më së shumti nganevoja, dhe nevoja për rindërtime kulturore te neështë ulëritëse. Nuk mund të jetë ndryshe, ku në30 vjet ato kanë munguar për të mbajtur ato që nala regjimi dhe për të ndërtuar të tjera. Në katër vjete ca u përpoqëm të hapnim katër kantiere teatrore,por që nuk janë asgjë krahasuar me nevojat dhekërkesat në rritje të publikut, me idetë e reja tëshqiptarëve, me projektet dhe me ëndrrat eartistëve. E kemi thënë dhe do ta përsërisim: teatri“Migjeni” në Shkodër u rinovua me një financim tëqeverisë shqiptare prej 80 milionë lekësh të rinj,teatri i Korçës u rindërtua me një fond prej 120milionë lekësh të rinj. Gjithashtu , ka filluar edherindërtimi i Teatrit të Operës dhe Baletit mestandarde bashkohore dhe parametra absolutishteuropianë, me akustikë, shërbim, prapaskenë përpublikun dhe për artistët, me një shumë prej 1miliard e 125 milionë lekësh dhe, së fundi, ndërtimii skenës së re të pagëzuar me emrin “Arturbina”,që sapo inauguruam në Tiranë, me një fond prej450 milionë lekësh. Tashmë prej dy ditësh nukreshtin telefonatat për të bërë prenotime përprojekte dhe ky është lajm shumë i mirë për qytetindhe për Republikën. Shtoj këtu edhe rehabilitimine teatrit të Fierit, që, tashmë, është kthyer nëkantier, por edhe projektin që po përgatitet përteatrin e Elbasanit. E njëjta gjë vlen edhe përinvestimet në muze, në trashëgimitë kulturore dhenë qendrat historike. Megjithatë, nuk nguroj tëpohoj se nevojat janë shumë më të mëdha dhe,në këtë kontekst, Teatri Kombëtar në Tiranë ështënjë prioritet.

E ndërtuar në vitin 1938, me një strukturë tëpërkohshme dhe eksperimentale për kohën, si njënismë e autoriteteve italiane për të përmbushurnevojat kulturore në Tiranë, me qëllim përhapjene propagandës së tyre në popullatë, kjo godinënuk i qëndron më kohës. Nuk do të bëj historikune godinës. Është folur shumë për të, por pak kambetur në mendje nga komentet për arkitekturën,por ajo që përjetohet më shumë është se çfarë kandodhur realisht brenda saj, sepse, më shumësesa muret, vlerën më të madhe e kanë pasurshpirtrat që kanë hyrë dhe kanë dalë, të cilat duhenpërjetësuar dhe ka qindra mënyra për ta bërë.

Në këto dekada janë kryer disa herë inspektimenë këtë objekt për të vlerësuar gjendjen e Teatrit

Kombëtar, të cilat sjellin në vëmendje një amortizimtë rëndë, pasi nuk janë kryer asnjëherë ndërhyrjerrënjësore në strukturë që prej kohës së ndërtimitpër përmirësimin e kushteve teknike të tij, por janëbërë pjesërisht ndërhyrje rafinaturash dhepërmbajtjesh, duke e ndryshuar thellësish edhevetë arkitekturën origjinale. E thënë shkurt dheqartë, teatri është në gjendje emergjente. Qëndronende në këmbë në mungesë të një tjetër salle dhepër faktin se është shfrytëzuar për shfaqje. A mundtë quhet ende funksionale vetëm për këtë arsye?!Është argumenti me mjeran që mund të përdoret,duke pritur ditën që do të na zërë brenda. E kamfjalën për ata që frekuentojnë teatrin, dukepërfshirë edhe veten time. Nuk janë kryer ndërhyrjenë Teatrin Kombëtar, ku krahu i majtë i skenësështë shembur që në vitin 2014, të cilin e kemiizoluar krejtësisht, as në Teatrin e Operës dheBaletit, ku u zhvarrosën plehrat e 60 vjetëve, qëas në ëndrrën më të keqe nuk i kishim parë dheku miu nuk ishte butafori, por bashkëjetues meartistët. Një vit më pas në vitin 2015, si një kronikëe paralajmëruar, shembet çatia dhe tavani i ateliesësë dekorit në Teatrin Kombëtar ra, por, për fat, rapara se të fillonte orari i punës, duke shpëtuarmrekullisht jetë njerëzore. Në këta katër vjet kemibërë jo pak ndërhyrje për të mirëmbajtur muret,por, në kufijtë e mbijetesës, me qëllim që të mosndërpritet aktiviteti dhe duke u përpjekur tëgarantonim, aq sa ishte e mundur, kushte ngrohjenë një teatër, ku çdo përpjekje për të përmirësuarngjanin si ato të Sizifit. Aty kushtet janë vërtetskandaloze, siç e pohojnë, në radhë të parë,aktorët dhe regjisorët dhe sot gjejmë një mundësipër të bërë një teatër dinjitoz për Republikën, ku,në fakt, do të pyesim: si e lanë në atë gjendje përdekada të tëra? Kam shkuar gjithë jetën në teatër,por pak kam parë aty nga kolegët e kësaj salle.Mbase ju nuk i keni ndjekur shqetësimet dhedebatet që vijnë sot në këtë sallë, por këto janëshqetësime dhe debate që kanë qenë gjithnjë nësallën e teatrit. Unë nuk ju kam parë në teatër, tëpaktën në këta 5 vjet, sepse nuk kam lënë shfaqjepa parë.

Komuniteti artistik, publiku i teatrit dhe i Tiranës,ndonëse në këta vjet është 5-fishuar, krahasuarme vitin 2013, nuk ka ditë që të mos e përmendënjë gjë të tillë.

Në inspektimet dhe ekspertizat e kryera ështëkonstatuar se gjatë gjithë kësaj periudhe ambientetndihmëse, që lidhen direkt me skenën, janë jashtë

Viti 2018

14


kushteve teknike për shfrytëzim, muri perimetralme përbërje pupuliti ka dëmtime tëkonsiderueshme, që fillojnë në pjesën fundore tëtij për shkak të pranisë së ujërave. Po kështu, nëvlerësimin e bërë në fillim të këtij viti nga Instituti iNdërtimit për godinën e Teatrit Kombëtartheksohet: “Përtej arkitekturës, që është jashtë tëgjitha normave, përtej sistemeve teknike dhe përtejstrukturës që e bën të pavlefshme çdo ndërhyrje,edhe raporti i fundit i Autoritetit të Zjarrfikësve kaarritur në konkluzionin se kushtet janë të atilla qëteatri duhet mbyllet”. Në raportin e vlerësimi thuhet:“Riparimi i objektit dhe sjellja në kushtet e sotmeteknike përbën një vështirësi, ajo kërkon kosto tëlarta, disa herë më tepër se kostoja minimalefiskale dhe një ndërhyrje rrënjësore në 90% tëobjektit, kërkon ndërhyrje në themele, nëstrukturën mbajtëse të objektit, në çatinë e tij, sidhe në soletat e ndërkateve”. Pra, ndërhyrja, sadoe madhe të jetë në këtë objekt, nuk do ta sjellë nëkushtet optimale të sotme sipas kodeve tëprojektimit. Sistemi elektrik, referuar sistemeveelektrike të përdorura në godinë, është jashtënormave të projektimit të godinave me karakterkulturor. Për të krijuar kushte optimale pune dheshërbimi për ata që frekuentojnë shfaqjet kulturore,kërkohet riprojektim i teatrit. Kemi bërë të gjithëvlerësimin financiar të buxheteve tona (pasipërmenda shumë shkurt investimet e kryeratashmë në këta katër vjet) dhe një investim dinjitoz,siç e kërkojnë parametrat e një teatri kombëtar,siç e meriton e shkuara, historia, por sidomos eardhmja e tij, nuk e kemi në buxhet dhe as në PBAderi në vitin 2020.

Ndërkohë që kemi parashikuar projektimin erikonceptimit të Muzeut Historik Kombëtar dhe tëGalerisë Kombëtare, në kushtet e mungesës sëfinancave dhe, mbasi kemi kryer jo pak investimekulturore, ne nuk e kemi ulur aktivitetin, por jemi tëmotivuar që çdo rrugë dhe çdo propozim jo vetëmta ndjekim dhe ta shqyrtojmë për të parëmundësinë për të rindërtuar një teatër të rikombëtar, por edhe për të parë mundësitë ebashkëpunimit brenda hapësirave ligjore, me çdopartneritet të mundshëm. Këtë nuk e themi sot përherë të parë. Në janar të këtij viti kemi ndarërregullisht me publikun në të gjitha format, meemail, me televizion, me debate publike dhe nëkonsulta me komunitetin, me urbanistë, mearkitektë dhe me artistë të gjitha këto ide dhe tëgjitha hapat. Propozimi, i përcjellë nga Bashkia e

Tiranës, si një ofertë e pakërkuar nga subjektiprivat, u shqyrtua me shumë kujdes nga Ministriae Kulturës dhe nga ajo e Ekonomisë dhe Financavepër të gjetur procedurën e duhur ligjore për tëpërcaktuar se si duhet të ulemi në tryezë për tashqyrtuar këtë propozim, të cilin e shohim me vlerëpër ta diskutuar dhe për ta parë përmes këtijprojektligji, i cili, në fakt, ka për qëllim vetëmpërcaktimin e një procedure të veçantë përnegocim dhe, nëse negociata arrihet, lidhjen ekontratës për projektimin dhe zbatimin e projektitpër ndërtimin e godinës së re, e cila do t’inënshtrohet sërish gjykimit të të gjitha proceduravetë parashikuara për të arritur në autoritetin më tëlartë të shtetit, që është Kuvendi i Shqipërisë.

Në pamundësi për të realizuar zhvillimin publikme fonde buxhetore, ky propozim synon që tëmarrë më të mirën nga bashkëpunimi ndërmjetpronarëve shtetërorë, privatë, publikut dheinvestitorit, duke maksimizuar vlerën e asetit publikapo privat që ka në dispozicion, duke optimizuarvlerën e zhvillimit në qendër të Tiranës dhe, mbi tëgjitha, të nevojës publike për teatër kombëtar.Sipas këtij bashkëpunimi me partnerin privat,avantazhi kryesor do të ishte që shteti të realizojëndërtimin e Teatrit të ri Kombëtar në një kohëshumë të shpejtë vetëm nëpërmjet dhënies të sëdrejtave për zhvillim dhe pa asnjë financim publikapo fond buxhetor, duke realizuar në këtë mënyrëmbajtjen e një premtimi të kahershëm për njëTeatër të ri Kombëtar në Tiranë.

Në fakt, shumë pyetje teknike janë bërë gjatëdebateve në komisione, të cilat u ngritën edhe këtunga parafolësit, por e theksoj edhe një herë se njëpjesë e madhe e tyre marrin përgjigje në procesine negocimit, siç është përcaktuar qartë në tagrin eatij komisioni, që tashmë do të jetë një komisionshumëpalësh, i përbërë nga institucionet më tërëndësishme, si: Ministria e Drejtësisë, Avokaturae Shtetit, Ministria e Energjisë dhe Infrastrukturës,Ministria e Ekonomisë dhe Financave, Ministria eKulturës dhe përfaqësues të trupave teatrore. Janëgjithashtu institucionet shtetërore kompetente atoqë do të garantojnë zhvillimi dhe që ky zhvillim dotë bëhet në përputhje me kuadrin ligjor në fuqi,sipas masteplanit të miratuar dhe parametravepërkatës. Kjo do të bëhet jo vetëm në fillim tërregullimit të marrëdhënieve reciproke, por edhepërgjatë gjithë kohëzgjatjes së projektit, që ngamomenti i negocimit, i realizimit të kontratës, indërtimit, zhvillimit e deri në dorëzimin e Teatrit

15


Kombëtar me çelësa në dorë, si dhe tëpërmbushjes së të gjitha kritereve të parashikuaranga ligji tjetër që do të miratonte kontratën, e cilado të ishte rezultat i negocimi në fjalë. Pra, shtetinuk është vetëm në rolin e pronarit të truallit, pornjëkohësisht në rolin e rregullatorit, verifikues,kontrollues, ndëshkues, certifikues dhe regjistrues.

Një ndër pyetjet që u bë ishte: pse një ligj iposaçëm? Del nevoja për një ligj për të rregulluarkëtë rast, sepse ligji “Për koncesionin dhepartneritetin publik-privat” nuk jep zgjidhje, dukeqenë se nuk kemi një rast tipik të PPP-së. Në rastinkonkret, propozimi nuk konsiston në shfrytëzimine veprës publike, pra nuk konsiston në shfrytëziminapo administrimin e mëtejshëm të godinës sëTeatrit të ri Kombëtar, të ngritur me investimin eprivatit, që do të jetë një vepër që do të vazhdojëtë jetë totalisht publike, në shfrytëzim të subjektitpublik dhe vetëm nga administrimi i TeatritKombëtar, si institucion publik.

Për sa më lart, rasti konkret nuk mund të bëjëpjesë në fushën e zbatimit të legjislacionit tëkoncesioneve. Nga ana tjetër, në ligj është shumëi qartë roli i të gjitha institucioneve që do të jenëpjesëmarrëse në negociatë për të siguruargarancinë e standardeve në të gjitha aspektet.

Gjithashtu, në nenin 6 të këtij ligji janëparashikuar qartë kompetencat dhe sidomos neni4 është vija e kuqe që i vendoset tagrit të këtijkomisioni, duke garantuar kështu një ndër kërkesatabsolute të komunitetit të artistëve, pra qësipërfaqja e truallit, që është sot në pronësi tëTeatrit Kombëtar, të mbetet e njëjtë edhe pasndërtimit të projektit dhe që artistët të jenë pjesë enegociatave.

Në këtë kuptim, të nderuar deputetë, si ministree Kulturës dua t’ju them dy gjëra në fund. Në këta5 vjet kemi bërë jo pak për ta kthyer kulturën nëvëmendje të opinionit publik dhe të politikës nëpërgjithësi dhe kjo është meritë e njerëzve tëkulturës, të cilët më në fund ia dolën, pas 25vjetëve, të jenë edhe në vëmendjen e kësaj salle.Kjo qeveri e ka treguar qoftë me politikat e zhvillimit,qoftë me investime, qoftë me përcaktimin eprioriteteve se kulturën nuk e ka as fasadë dhe asluftë, por ekzistencë. Kemi përdorur jo pak mjete,jo pak rrugë, jo pak burime për t’i kthyer e për t’ipërdorur në fushën e kulturës. Ne do të vijojmë tëbëjmë, por fondet publike nuk mjaftojnë dheambicia jonë për të ndërtuar institucione të tjeraarti është shumë më e madhe. Ky projektligj nuk

është gjë tjetër veçse një rrugë e re për njëpropozim të ri, për një mundësi të re, për një teatërtë ri, për të shpëtuar, tashmë, një kulturë jo të re,atë të teatrit që ishte dhe të teatrit, që do të jetë,por sidomos të teatrit të shqiptarëve të gjeneratëstjetër.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Ministre!Fjalën e ka zoti Spaho.Edmond Spaho – Zoti Kryetar, po diskutojmë

për një çështje shumë të rëndësishme, propoziminqë ka bërë qeveria për prishjen e Teatrit Kombëtar.Kjo ide, ky projekt për shkatërrimin e TeatritKombëtar ka 20 vjet që ka nisur, që në kohën kurEdi Rama ishte ministër Kulture. Tani që ështëKryeministër dhe e gënjen mendja që ka edhegurin, edhe arrën në dorë, e riparaqiti, madje kenikërkuar që ta kaloni me procedurë të përshpejtuarpa pasur asnjë arsye dhe asnjë argument.

Në këto kushte, unë ju kërkoj, në emër tëopozitës, ta ndërprisni seancën, të sillni këtuKryeministrin, pasi ky debat nuk bëhet me bedelë.

Kryeministri, që është iniciatori i këtij projekti,mender Kryeministri, duhet të jetë këtu dhe t’u japëpërgjigje jo vetëm Kuvendit, por edhe qytetarëveshqiptarë. Sikurse e dini, jashtë kësaj sallë pozhvillohet një protestë në mbrojtje të trashëgimisëkulturore dhe historike të këtij qyteti, një nga tëcilat është edhe Teatri Kombëtar. Kështu që do t’jukërkoj të ndërprisni seancën dhe të sil lniKryeministrin këtu.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Spaho!Unë i respektoj të gjitha sugjerimet që mund të

bëni, por Kryetari i Kuvendit është vetëm të zbatojëRregulloren. Neni 73 thotë: “Në seancë plenareprojektligji shqyrtohet në praninë e ministritkonfirmues të tij, në Këshillin e Ministrave dhe tënëpunësve të autorizuar me shkrim nga sekretarii Përgjithshëm i Këshillit të Ministrave dhe tënëpunësve të autorizuar me shkrim nga Sekretarii Përgjithshëm i Këshillit të Ministrave”. Kryetari iKuvendit nuk bën axhendën e asnjë deputeti,përfshirë këtu edhe atë të Kryeministrit, kështu qëështë konform Rregullores.

Zoti Vasili, fjala për ju për procedurë.Petrit Vasili – Zoti Kryetar, meqenëse ju sapo

mbaruat së cituari Rregulloren, edhe unë po citojRregulloren, e cila thotë se para fillimit të diskutimitnë parim deputetët ftohen t’u drejtojnë pyetjenismëtarëve të ligjit. Nismëtarja doli këtu.

Praktikisht janë bërë 40 pyetje. U bënë kaq

Viti 2018

16


vite dhe unë besoj se ministrja duhet të ndajë mirëse çfarë është diskutimi dhe çfarë është përgjigjjae pyetjeve. Nëse nuk e ndan dot ajo, e keni ju përdetyrë t’ia mësoni si ta ndajë. Ministrja duhet tëpërgjigjet një për një, për secilën pyetje dhe tëthotë: “Për këtë pyetje kam këtë përgjigje” e nëmos pastë përgjigje apo nëse ka siklet të kthejëpërgjigje, të thotë: “Nuk ju kthej dot përgjigje”.

Diskutimin dhe përgjigjen e pyetjeve për njëgjë së bashku, ju e dini, Rregullorja e përjashtonsi mundësi. Nëse ministrja e ka të pamundur, apos’i kthen dot përgjigje, apo nuk është e zonja, apoka siklete të mëdha për të kthyer përgjigje, le tëmarrë kohë, 5,10, 20 minuta, ne kemi durim dhedo ta presim, por për secilën pyetje të bërë ngadeputeti Naço, kërkojmë përgjigjen përkatëse,qoftë kjo përgjigje pozitive, negative ose asnjëpërgjigje.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Vasili! Pikërisht, në zbatim të nenit që cituat ju, unë

iu drejtova sallës: “Kush ka pyetje?” Pyetje bërivetëm zoti Naço. Pyeta nëse ministrat apoekspertët donin kohë. Ata nuk donin kohë, upërgjigjën.

Sigurisht, unë nuk kam në dorë të kënaq apotë jap përgjigje në përmbushje të kërkesës që jushtroni. Ministrja gjykoi ato përgjigje, që ajo i quan...

Kështu që fillojmë debatin tani. Të gjithaopsionet do të shprehen nëpërmjet diskutimeve,që janë të shumta.

Po, zoti Vasili. Petrit Vasili – Zoti Kryetar, unë nuk paragjykoj

asnjë lloj përgjigjeje. Ju lutem, t’ia kursejmë njëri-tjetrit këtë lojë fjalësh!

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla) Detyrimi për të kthyer përgjigje, cilado qoftë

ajo, apo të thotë: “S’dua të përgjigjem për pyetjen”,është e drejta e ministres dhe ju keni të drejtë, porqë të mos u referohet pyetjeve përkatëse, ne nuke thërrasim ministren, t’i bëjmë pyetje konkrete dheministrja të na lexojë hartim. Më tutje, ka të drejtëne saj (e parashikon Rregullorja, ju e dini), mund tëbëjë diskutim, të thotë çfarë të dojë, mund tërimarrë edhe çështje nga pyetjet përkatëse, përsëriështë e drejta e saj, por për pyetjet konkrete duhettë mbajë qëndrim. E thashë, mund të mos kthejëpërgjigje. “Pyetja filan? Nuk i kthej përgjigje”. “Të40 pyetjeve nuk u kthej përgjigje”, mund të dalëdhe ta thotë atje, por pyetjet me përgjigjekooperativiste... Besoj se i kemi lënë mbrapakooperativat, Gramoz, nuk kthehemi dot më.

Gramoz Ruçi – Zonja Ministre, keni pyetje qënuk u keni dhënë përgjigje ose pyetje që nukdëshironi t’u jepni përgjigje?

Mirela Kumbaro – Iu përgjigja të gjitha pyetjevedhe e nisa fjalën time duke iu referuar pyetjeve tëzotit Naço, duke thënë edhe se cilat janë përgjigjetpër to.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Spaho, keni fjalën.Edmond Spaho – Zoti Kryetar, sikurse e

konfirmuat, por sikurse e pamë edhe në fjalën eministres, këtu shpjegimet nuk bëhen dot mekorrierë. 40 pyetje, vetëm të lexoheshin do tëdonim më shumë kohë se foli ministrja.

Prandaj, edhe një herë, ju sugjeroj ta thërrisniatë burracakun, i cili nuk pati as kurajën të firmostevendimin e Këshillit të Ministrave, sepse ka frikëne përgjegjësisë ligjore në të ardhmen dhe ia lazëvendëskryeministres, madje, as ministrat nukkanë firmosur, por kanë firmosurzëvendësministrat.

Kështu që, për sa kohë Kryeministri i ka hyrëkëtij deti më këmbë, të ketë kurajën dhe të vijëkëtu, t’u përgjigjet të gjitha pyetjeve dhe të japë tëgjitha shpjegimet e nevojshme. Me korrierë e mebedelë nuk bëhet.

Gramoz Ruçi – Para se të fillojmë debatin, janëregjistruar: Taulant Balla, Ilir Beqaj, KlotildaBushka, Elisa Spiropali, Besnik Baraj, MilvaEkonomi, Fadil Nasufi, Eglantina Gjermeni, VullnetSinaj, Vilma Bello, Almira Xhembulla, Adelina Rista,Musa Ulqini, Fidel Ylli, Fatmir Velaj, Erion Braçe,nga grupi i PS-së.

Nga grupi i Partisë Demokratike janë regjistruar:Albana Vokshi, Jorida Tabaku, Luçiano Boçi, FatmirMediu, Enkelejd Alibeaj, Klevis Balliu, DashamirShehi, Romeo Gurakuqi, Aldo Bumçi, ValentinaDuka, Oerd Bylykbashi, Izmira Ulqinaku, LinditaMetaliaj, Nadire Meçorapaj, Fatbardha Kadiu, LuanBaçi, Bardh Spahia, Gent Strazimiri, Endri Hasa,Lorenc Luka, Isuf Çelaj, Xhemal Gjunkshi, OrjolaPampuri, Myslim Murrizi, Genc Pollo, Astrit Veliaj,Agron Shehaj, Dhurata Çupi, Hekuran Hoxhalli,Ervin Salianji, Tritan Shehu, Halim Kosova, RudinaHajdari, Grida Shqina, Edi Paloka, Edmond Spaho,Sali Berisha dhe Lulzim Basha.

Nga Grupi Parlamentar i Lëvizjes Socialiste përIntegrim janë regjistruar: Monika Kryemadhi, NasipNaço, Luan Rama, Klajda Gjosha, Shezai Rrokaj,Kejdi Mehmetaj, Endrit Braimllari, Petrit Vasili, NoraMalaj, Edmond Haxhinasto, Përparim Spahiu dhe

17


Floida Kërpaçi.Në emër të grupeve, Silva Caka për LSI-në,

Florjon Mima për Partinë Demokratike, EduardShalsi për PS-në.

Fjala për deputeten Albana Vokshi.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Urdhëroni, zoti Naço.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Nasip Naço – Faleminderit, zoti Kryetar! Nëse ministrja e ka të pamundur, unë mund t’i

përsëris edhe një herë pyetjet, zoti Kryetar, porpërveç ministres, pyetjet i janë drejtuar edheministrit të Ekonomisë dhe Financave, sepse tëdy e shoqërojnë projektligjin. Nëse ministrja nukmundet të përgjigjet, besoj se ministri i Financavemund të përgjigjet, ose unë t’i përsëris edhe njëherë nga e para pyetjet.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zotëri, unë iu drejtova të dy

ministrave konfirmues. Ata e kanë ndarë që njërido të përgjigjet. Kështu që nuk ka përgjigje ngaministri i Financave. Përgjigjet janë ato që ktheuministrja e Kulturës. Konsideratat për përgjigjet etyre keni gjithë të drejtën t’i komentoni.

Fjala për Albana Vokshin.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Zoti Basha...(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Lulzim Basha - Zonja dhe zotërinj,Të dashur qytetarë,Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike,

deputetët demokratë nuk kanë bërë pyetje, pasine nuk kemi asnjë iluzion se t’u bësh pyetje këtyrehajdutëve, që kemi mbrapa, me kryehajdutin qënuk ka ardhur ende është e kotë. Por LSI-jainsiston, ka bërë pyetje. Keni sjellë një projektligjme urgjencë për të vjedhur Teatrin, për të pastruar200 milionë euro të drogës. Po përdorniprocedurën “me emergjencë”. Emergjencën tuajpër të vjedhur e ka kuptuar gjithkush nga ataqindra dhe mijëra qytetarë dhe artistë qëprotestojnë jashtë. Por të paktën mos u zgërdhini!Hajdutë, qepeni gojën, mos u zgërdhini! Ruajenirendin!

Por që mos t’u përgjigjesh as pyetjeve tëopozitës, atëherë çfarë kuptimi ka ky parlament?!Çfarë kuptimi ka të vazhdojmë këtu, nëse bedelëte kryehajdutit vijnë dhe nuk u përgjigjen pyetjevetë opozitës?! Çfarë kujtoni se jeni ju? Çfarëmendoni? Nga e keni marrë pushtetin? Mendonise ata kriminelë, ato para droge që ju kanë dhënë

pushtetin do t’ju mbrojnë deri në fund?! Po i viniflakën parlamentit! Thirrini mendjes! Në krevat mekrimin, tenderët me krimin, tani doni ta shndërroniedhe këtë parlament, në mënyrë përfundimtare,në një teatër të krimit!

Prandaj, nëse ajo nuk ka këllqe, siç nuk kishtenë komisione, nëse nuk ka këllqe ky tjetri, le tëvijë ai, ideatori i vjedhjes së 200 milionë eurovedhe të japë përgjigje këtu. Kush jeni ju që e trajtoniopozitën si dekor, si fasadë? Keni marrë pyetje,atëherë përgjigjuni pyetjeve! Minimalisht,përgjigjuni pyetjeve! Pyetjet janë të qarta, janëkonkrete. Dilni këtu dhe përgjigjuni pyetjeve. Mosvazhdoni këtu me procedurë fasadë, se nuk dot’u lini rrugë tjetër njerëzve t’ju trajtojnë siç trajtohetçdo fasadë kriminale.

Mos u zgërdhini, hajdutër!Gramoz Ruçi – Po, zoti Balla.Taulant Balla - Zoti Kryetar i Kuvendit, në

mënyrë të përsëritur disa përfaqësues të opozitës,kryetari i Grupit Parlamentar, zoti Spaho, dhe tanikryetari i Partisë Demokratike përdorin në Kuvendnjë gjuhë tërësisht të papranueshme me fyerje tëpapranueshme nga Kodi i Etikës, i miratuar ngaky Kuvend, dhe nga Rregullorja e Kuvendit.

Unë i mirëkuptoj përfaqësuesit e opozitës qëtë gjitha kauzat e tyre janë fashitur në betejat etyre me mullinjtë e erës.

Kjo është e njëjta betejë sikurse për Bulevardin,për sheshin “Skënderbej”, për parkun, përstadiumin “Qemal Stafa” dhe për të gjithainvestimet shumë të rëndësishme në Tiranë si këto.Por këta persona të papërgjegjshëm, me gjuhënqë përdorin dhe retorikën e tyre politike tëpapranueshme, nuk mund të lihen jashtëvëmendjes.

Më lejoni t’ju them se Grupi Parlamentar i PS-së për deputetin parafolës do t’i kërkojë Byrosësë Kuvendit marrjen e masës ndëshkimore përgjuhë tërësisht të papranueshme.

E dyta, për sa i përket procedurës, Kuvendi iShqipërisë e ka të përcaktuar shumë qartë, nënenin 73, zhvillimin e një seance plenare. Nëseopozita ka ardhur vetëm për të bërë pyetje,përgjigjet e të cilave i kanë marrë të gjitha një përnjë në të tria komisionet parlamentare, kjo çështjetashmë është e mbyllur, sepse Kryetari i Kuvenditka njoftuar listën e deputetëve për të zhvilluardebatin.

Pra, zoti Kryetar i Kuvendit në zbatim tëRregullores së Kuvendit, ju lutem, të vijojmë me

Viti 2018

18


debatin e përcaktuar, sikurse në çdo procedurëparlamentare në këta 27 vjet parlament pluralistnë Kuvendin e Shqipërisë.

Faleminderit!Lulzim Basha- Opozita denoncon krimin, ju i

lini kriminelët të arratisen dhe merreni medenoncuesit. Opozita denoncon vjedhjen dhehajdutërinë, ju i bëni hajdutët ministra, u jepniimunitete, i mbroni nga kjo sallë. Standardin embrojtjes doni ta ktheni edhe në ligj dhe kërkonit’i mbyllni gojën opozitës. Ku ju çon mendja, more,fatkeqë?! Mendoni se kështu do të vazhdoni tashtyni?! Mendoni se me propagandë do të mbulonivjedhjen e shekullit dhe shndërrimin e Shqipërisënë strehën e krimit të organizuar, që prodhon drogëdhe pastron paratë e drogës me kullat e Edi Ramësdhe bankën e Edi Ramës? Do të na mbyllni gojënme një palo Kod Etike! Kodi i Etikës është: mosvidh! Kodi i Etikës është: mos bashkëpuno mekrimin! Kodi i Etikës është: mos të vijnë ministratë lidhur me drogën dhe krimin për të luftuar drogëndhe krimin! Ky është Kodi i Etikës. Kujt i tregoniKodin e Etikës?! Kjo seancë ka vetëm një mënyrëpër të vazhduar dhe ajo është të filloni t’u jepnipërgjigje pyetjeve që ju kanë drejtuar kolegët eLSI-së. Jepuni përgjigje pyetjeve! Nëse keni ndërmend ta vazhdoni si fasadë, do të merrnipërgjigjen që meritoni!

Gramoz Ruçi - Zoti Rama ka fjalën.Luan Rama - Zoti Kryetar, faleminderit!Unë mendoj se nuk është nevoja për të krijuar

nervozizëm dhe as për ta provokuar këtë seancë,pasi përgjigjja ndaj pyetjeve është minimumi ietikës parlamentare. Është detyrim yni që jo vetëmtë respektojmë Rregulloren e Kuvendit, por tëgarantojmë edhe transparencën maksimalepërmes një seance korrekte pyetje –përgjigjeshdhe diskutimesh për një problem, që është jovetëm shumë i ndjeshëm, por që, për arsye tëarrogancës së qeverisë, është kthyer në qendrëne vëmendjes së opinionit publik.

Prandaj, zoti Kryetar, gjykoj se nuk ka arsye qëkëtë moment të pyetje-përgjigjeve ta trajtojmë mearrogancë, por le të reflektojmë, ta vendosimseancën parlamentare në normalitetin e vet.Zotërinjtë ministra t’u përgjigjen pyetjeve. Nukështë ndonjë dramë e madhe të marrësh përsipërt’u përgjigjesh pyetjeve. Unë besoj se i kanë tëgjitha kapacitetet intelektuale për të kuptuar pyetjetdhe për t’i ndarë ato nga përgjigjet, dhe mbi këtëbazë të ecim normalisht. Besoj se edhe iniciatorët

duhet të reflektojnë në këtë moment, për tëdëshmuar se, të paktën, qoftë dhe formalisht, kanëvullnetin të diskutojnë dhe të krijojnë kushtet nëoptimumin e tyre, për një transparencë ndajqytetarëve.

Faleminderit!Edmond Spaho – Zoti Balla, unë flas gjuhën e

qytetarëve, shpreh shqetësimin e tyre, veçanërishttë atyre që janë mbledhur jashtë, te hyrja eKuvendit, ku po protestojnë për mosprishjen eTeatrit Kombëtar.

Ju flisni gjuhën e Kodit të Etikës, por edhe sikurtë supozohet se unë nuk e flas gjuhën e Kodit tëEtikës, preferoj që më mirë të jem i pasjellshëm,se sa të jem hajdut si Kryeministri.

Më mirë të jem i pasjellshëm sesa ta mbjellvendin tim me kanabis nga Veriu në Jug e ngaLindja në Perëndim.

Më mirë të jem i pasjellshëm, sesa të jem i lidhurme krimin dhe të mbaj ministra kriminelë nëqeverisje.

Më mirë të jem i pasjellshëm sesa të pastrojpara, siç bën Kryeministri me projektet kulla, që tëfitojë për vete, për onturazhin e tij dhe për tëpastruar para.

Më mirë të jem i pasjellshëm sesa të rrjepqytetarët e varfër të këtij vendi, me partneritetinpublik-privat.

Më mirë të jem i pasjellshëm, sesa t’u mbyllrrugët e integrimit qytetarëve të vendit tim, siç bëriKryeministri, i cili po e mban vendin të izoluar,sepse kujton se është në ato vendet e Lindjes sëlargët, të botës arabe apo të Afrikës, me shpresëse do ta sundojë këtë vend edhe 50 vjet të tjera.Por e ka gabim, se nuk e ka njohur ende gjuhën eqytetarëve të vendit të tij. Do ta shohë, do ta ndjejë,do ta dëgjojë, do ta kuptojë, por ka për të qenëvonë për të.

(Përfundon fjalën deputeti Spaho)Gramoz Ruçi – Të lutem, zoti Berisha! Është

ngritur një çështje lidhur me saktësinë e përgjigjessë të gjitha pyetjeve si nga kolegët e LSI-së, qëdrejtuan pyetje, ashtu edhe nga kolegët e PD-së,që nuk kanë drejtuar pyetje, por që kërkojnëpërgjigjet e të gjitha pyetjeve.

Dua të jemi korrektë me njëri-tjetrin. Sigurisht,zoti Naço, bëri shumë pyetje. Unë kërkova që ai t’idepozitonte ato, nuk i depozitoi.

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Mos bëni zhurmuesin. Mos bëni zhurmuesin,

tregoni qetësi, se unë kam durim e qetësi deri në

19


fund.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Atëherë, duke u mirëkuptuar me të dy ministrat,

që janë kundërfirmues, në plotësim të kërkesëstuaj dhe propozimit shumë racional që bëri zotiRama, kam urdhëruar stafin që t’i zbardhin të gjithapyetjet, t’ua japin me shkrim të dy ministrave, t’ilexojnë dhe të japin përgjigje për secilën.

Ndërpritet seanca!Stafi të zbardhë përgjigjet!

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Të futet media.Ju lutem, kolegë deputetë, uluni!Zotërinj ministra, uluni nëpër vende!Rifillojmë seancën me vazhdimin e përgjigjeve

të pyetjeve.Fjalën e ka ministri Ahmetaj.Arben Ahmetaj – Faleminderit, zoti Kryetar!Faleminderit, zoti Naço, për të gjitha pyetjet, si

dhe për mundësinë për të sqaruar publikunshqiptar se për çfarë po flasim!

Natyrshëm, unë e kuptoj (mirëkuptimi ështëhistori tjetër) edhe debatin që ekstremizohet nëdebat politik, pastaj ekstremizimi në sharje dhefyerje tregon mungesë racionaliteti apo edheargumenti nga kushdo që e bën. Kjo është historitjetër, nuk besoj se është vendi për të shkëmbyersharje dhe fyerje, por është domosdoshmëri përtë sqaruar.

Unë do të marr parimin e ligjit të veçantë dhepastaj do të kaloj në pyetjet që ju keni bërë, dukeu munduar të sqaroj publikun, të sqaroj edhe ataartistë, aktorë, në pension apo aktivë, për çkapërfiton bota e artit dhe qytetarët.

Pyetja juaj e parë: në thelb, çfarë është dukendodhur? Në thelb nuk është duke u shkatërruardhe rrëzuar asnjë gjë, në thelb, është duke undërtuar Teatri Kombëtar në favor të qytetarëvedhe aktorëve. Nuk e di kur ka qenë hera e funditqë ju keni qenë në teatër, por ky nuk është kushtpër askënd që të kuptojë nga teatri, por ajo godinënë aspektin fizik, është e ezauruar dhe, në aspektinfunksional, ka dalë një konkluzion përtej nesh, sene mund të themi çfarë të duam, që nuk i përmbushkushtet për të ushtruar art në favor të qytetarëve.

Po kaloj në terma brenda së njëjtës pyetje, pokaloj në terma shifrash. Pra, prona e teatrit, qëështë pronë publike dhe jo pronë e Bashkisë sëTiranës, është 5 mijë 522 metra katrorë. Brendakësaj prone, është ndërtesa e teatrit, e cila është

1 mijë 126 metra ndërtim. Çfarë po ndodh?! Përnjë sekondë, me qetësi, përtej fyerjeve dhesharjeve, të ndalojmë te kjo: çfarë po ndodh mekëtë pronë? Kjo pronë i ngelet sërish shtetit, edhesi metra katrorë tokë. Nëse i referoheni draftligjit,nenit 4, është shumë e rëndësishme që ta kuptojnënjëri-tjetrin, mirëkuptimin mbase nuk e kemi kushtnë këtë sekondë (jo nga ana jonë, nga ana jonëpatjetër, edhe ekstremizimin tuaj e mirëkuptojmënë një moment), paragrafi 2, thotë: “Sipërfaqja qëpërbën pronën e teatrit do të jetë po ajo edhe paspërfundimit të ndërtimit të Teatrit Kombëtar”. Pra,ky diskutimi që: “jo u mor teatri, u shkatërrua teatri”,jo prona e Teatrit dhe metrat katrorë ngelen pronëpublike dhe mbi këtë pronë ndërtohet.

Tani po vij te faza e dytë e diskutimit.Çfarë propozohet? Ky ka qenë propozimi i

artistëve, pra ka qenë kushti i artistëve dhe iaktorëve që kjo pjesë, e shkruar e zeza në tëbardhë, po e them në mënyrë metaforike “si vijë ekuqe”, që interesi publik të mbrohet në rritje. Sot,në qoftë se ndërtesa brenda ka 1 mijë 126 metrakatrorë dhe është konceptuar nga të gjithë aktorëtdhe artistët, edhe nga ata që janë dakord me këtëprojekt, edhe ata që e kundërshtojnë në të drejtëtë tyre këtë projekt, kanë rënë dakord që nuk ështëfunksionale. Çfarë marrin në këmbim shteti, teatridhe qytetarët? Në këmbim marrin 9 mijë metrakatrorë ndërtim, nga 1 mijë e 126 metra katrorëqë janë sot, me zero lek. Buxheti i shtetit harxhonzero lek dhe merr 9 mijë metra katrorë nga 1 mijëe 126 metra katrorë jofunksionalë në të njëjtënpronë. Pra, për të sqaruar qytetarët (seancën esharjeve le t’ia lëmë momentit të fundit, aty ku fillondhe zbrazet jo gjëja), çfarë përfitojnë artistët?

Së pari, përfitojnë 4 salla: 1 sallë është me 600vende, 2 salla të tjera janë me nga 100 vende, praqë mund të kthehet edhe në qendërmultifunksionale, ka edhe 1 sallë tjetër amfiteatër,jashtë, në pjesën e katit të tretë, dhe nuk ka mëkate që do t’i shfrytëzojë privati në këtë pronë. Tasqarojmë njëherë e mirë, pastaj fillojmë dhe bëjmëdebatin me emocion, pa emocion, me shifra, pashifra, me racionalitet dhe pa racionalitet, kjo nukka rëndësi, që do të thotë se cili është thelbi i këtijdraftligji? Që qytetarët përfitojnë mbrapsht tënjëjtën pronë, por me gati 8 herë një teatër më tëmadh, më funksional dhe më modern, nëse duam.Pastaj, do të kemi sfidën ta mbushim mepërmirësimin e shfaqjeve, por kjo nuk është pjesëe ligjit, është pjesë që u takon aktorëve, artistëve

Viti 2018

20


dhe Ministrisë së Kulturës për të zhvilluar artin nëTiranë dhe në Shqipëri. Kjo është histori tjetër.

Pra, duhet ta sqarojmë që nuk ka marrje prone,nuk ka shkëmbim prone, përkundrazi ka rritje tëvlerës së pronës në favor të qytetarëve shqiptarëdhe të artistëve, nga 1,126 metra katrorë në 9 mijëmetra katrorë, në të njëjtën pronë, me zero lek ngabuxheti i shtetit.

A e mbani mend përpjekjen që bëtë dikur ju tePiramida, me ligj të veçantë, dhe aty u groposën 3milionë euro? E nisët më 6 milionë euro, por nuk urealizua qëllimi. Firma e Agim Ramës nuk e realizoiqëllimin dhe atje u groposën 3 milionë euro,“vdiqën” dhe qytetarët shqiptarë nuk përfituanasnjë gjë. Ndërsa sot, jo vetëm që nuk ështëdhënë asnjë lekë nga buxheti i shtetit, por janë 8herë më shumë metra katrorë në funksion të artit.Në qoftë se do të diskutojmë vlerën financiare qëdo të bëjë komisioni, atëherë le t’i lexojmë nenetme kujdes. Vetëm po të mos duash të lexosh,atëherë mund të bësh pyetje që s’kanë lidhje fareme ligjin dhe ta ngresh diskutimin në nivel tradhtiekombëtare, që në proces të japësh mbrapsht 9 mijëmetra katrorë, nga 10 mijë, të cilat sot nukfunksionojnë. Pra, t`u japësh qytetarëve 9 mijëmetra katrorë me zero lek nga buxheti i shtetit,domethënë t`u japësh një teatër të ri qytetarëvenë pronë publike qenka tradhti kombëtare! Kypastaj është diskutim politik, të cilit unë nuk dua t’ihyj në këtë sekondë, por ndoshta mund t’i hyj meqetësi kur të vijë seanca e sharjeve, jo me sharje,por me argumente.

Për sa i takon pyetjes së dytë, kompania nëfjalë ka pronë dhe marrëveshje dhe koncepti izhvillimit të integruar të pronës, që e ka përgjegjësiBashkia e Tiranës, kështu ndodh. Pra, po t’ukthehemi të gjitha kontratave, që mund të kenëbërë privatët ndër vite, leja e parë i merret komshiuttë pronës, pastaj është ajo historia e shëmtuar, jovarianti kallkan, jo varianti jokallkan... Përkundrazi,këtu bashkia, me ndihmën e këtij parlamenti dhetë kësaj qeverie, kërkon të bëjë zhvillim të integruartë pronës, e cila është e bazuar në të gjithaklauzolat dhe në nenet përkatëse të Kodit Civil.Këtu nuk shtrohet pyetja nëse ka ndodhurndonjëherë kjo, sepse ka ndodhur rëndom, nëkuptimin më të mirë të fjalës, por ka ligje specifike,të cilat për shkak të integrimit të çështjeve, nuk imbledhin ato në një vend. Ky draftligj i ka mbledhurtë gjitha çështjet bashkë në një procedurë. Draftligjiose ligji vendos vijën e kuqe, pastaj kuptohet që

komisioni ka tagër dhe do t’jua lexoj se çfarë tagrika komisioni. Vija e kuqe është: “Buxheti nuk jepasnjë lek, prona publike, Teatri, mbetet e pacenuar,pra, përfitohen tetë herë më shumë metra katrorënë favor të qytetarëve dhe të artistëve”.Domethënë, marrin një teatër të ri. Teatri do të jetëatje, më i mirë sesa është ky dhe, fatmirësisht,brenda komisionit të negocimit kemi artistë dhedisa institucione që marrin pjesë, si: Ministria eKulturës, Ministria e Energjisë, Avokatura e Shtetit,Ministria e Financave dhe Ekonomisë, kukomisioni, në bazë të këtij ligji, ka të drejtën dhetagrin të thërrasë për konsulencë kë të dojë, nëkuptimin e logjikës, të marrjes së mendimit të tëhuajve, privatëve, individëve dhe entiteve përkonsulencë ligjore, teknike, financiare, nëse duan,në vazhdimësi të negociatës së projektit. Po tashikoni, tagri i komisionit është shumë imirëdetajuar dhe i gjerë dhe kushti është qëkontrata do të quhet e suksesshme kur ato pika,që janë vendosur si kushte kryesore në draftligj,të jenë të plotësuara. Pra, do të ketë një procesnegocimi, i cili do të jetë inxhinierik, financiar, dotë jetë me logjikë territoriale dhe, nëse e duan dotë jetë edhe me logjikën e artistëve. Pra, kjo ështëe garantuar. Kjo ishte për të sqaruar qytetarët,sepse vetë jam i bindur se do ta vazhdojmë debatinpër atë që u tha pak më parë këtu.

A doni një llogari e cila, gjithsesi, diku vlen dhediku nuk vlen, por për qytetarët vlen? Po e zbresdiskutimin nga arti te logjika financiare, shteti dotë përfitojë 9 mijë metra katrorë dhe, në qendër,sipas logjikës së kontratave private, po e marr sikurështë 3 mijë euro metri katror, janë 27 milionë euro.A e dini që në pesë vjet, nëpërmjet Ministrisë sëKulturës, kemi mundur të investojmë në art vetëm23 milionë dollarë? Pastaj, debatin nëse janë pakapo shumë, e bëjmë një ditë tjetër, por këto janëmundësitë e shtetit, të mos e gënjejmë veten. 23milionë dollarë në 5 vjet! Me një objekt janë 27milionë euro, që do të futen në asetet e shtetit, dot’i takojnë shtetit, do t’i marrë shteti dhe do t’i futënë bilancin e vet shtetëror. 9 mijë metra katrorë,me 3 mijë euro, janë 27 milionë euro. Në qoftë sedoni, kjo është një llogari fare e thjeshtë, e cila ireferohet edhe sipërmarrjes private.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Jo, nuk ka kundërshti fare. Nuk shkelet e drejta

e pushtetit vendor.Ndërkohë, këtu ka një pyetje tjetër: A ka

paraqitur ...

21


(Ndërhyrje pa mikrofon)E di unë, se për çfarë flas.(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju keni të drejtë të pyesni, unë do të bëj ...(Ndërhyrje pa mikrofon)Faleminderit, për dashurinë që tregon për mua!(Ndërhyrje pa mikrofon)Shumë faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ti mbetesh ai që je. Unë mbetem ai që ti thua,

apo jo?(Ndërhyrje pa mikrofon)Ulu, me qetësi!(Ndërhyrje pa mikrofon)Hajde më nxirr ti!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju pyesni: a ka ekspertizë firma në fjalë?Ligjin e kemi diskutuar. Patjetër, ka. Mund ta

kërkonit këtë që në komisione, sepse e kishit këtëmundësi, pa bërë zhurmën e panevojshme, dukei parë një e nga një të gjitha elementet.

Do t’ju lexoj të gjithë procedurën, nëse doni.Procedura e negocimit për lidhjen e kontratës

do të kryhet nga komisioni i negocimit, i përcaktuarsipas këtij ligji.

Procedura e negocimit përfundon sipas afatittë vënë në projektligj.

Komisioni i negocimit të kontratës mund tëasistohet për marrjen e ekspertizave tëspecializuara nga një konsulent i përzgjedhur,sipas një procedure të veçantë, të përshpejtuar,nga ana e Bashkisë së Tiranës, sepse kjo e funditështë përgjegjëse për zhvillimin e territorit.

Negocimi mund të jetë i suksesshëm, sepsepraktikisht kompania private mund të mos jetë ekënaqur me kushtet që i ka vendosur ligji, por edhemund të jetë. Në finale kontrata do të jetë edetajuar, sepse komisioni do të bëjë kompletskanimin e pronës dhe të logjikës financiare tëkompanisë private dhe do t’jua sjellim kontratënnë parlament. Gjithashtu, atë ditë, me të drejtë,në legjitimitet të plotë dhe me transparencëpublike, do të kemi mundësi ta diskutojmë sërishkontratën detaj më detaj.

Vazhdojmë me pyetjen: pse ka ardhur pakonkurrim? Këtu kemi një pronësi të caktuar, që eka firma në fjalë (qoftë pronësi, qoftë marrëdhënie).

Do të bëhet konkurs mbi tokën e tij? Pra, do tëbëjmë konkurs mbi tokën e dikujt tjetër?Absolutisht, jo. Ne mbrojmë interesin publik, dukee shumëfishuar vlerën e pronës.

Nga ana tjetër e logjikës është zhvillimi iterritorit, sa i bukur, sa efektiv, sa funksional, qëka një institucion përgjegjës me ligj dhe nga ligji iveçantë, që është Bashkia e Tiranës. Cili ështëdebati këtu? Debati këtu është se po bëjmë sikurfshihemi pas gishtit.

U shkatërrua teatri. Çfarë teatri u shkatërrua?Teatri është 1126 m2 truall ndërtese dhe do të ketë1126 m2 ndërtim , ndërsa do të marrë mbrapsht,pa asnjë lek, 9000 m2 funksionalë. Nëse kjo nuk jubezdis, atëherë votojeni!

Nëse zhvillimi ekonomik ju bezdis, mos e votoni!Vazhdojmë më tej me pyetjet. Pyetja tjetër,

është sërish për metrat katrorë. Unë po detyrohemt’i përsëris përsëri shifrat, sepse keni bërë dy herëtë njëjtën pyetje, zoti Nasip, në të drejtën tuaj.

Zoti Nasip, keni pyetur se sa metra katrorëështë Teatri dhe sa ndërtim ka brenda, sa do tëpërfitohet nga ndërtimi. Unë po ju përgjigjempërsëri, meqë e keni bërë pyetjen 2 herë.

Atëherë, prona e Teatrit për qytetarët...(Ndërhyrje pa mikrofon)Unë jam i bindur që ti e di, sepse ti shkon

shpesh në teatër. Prona e Teatrit për qytetarëtështë gjithsej 5522 m2,, nga të cilat 1126 m2 janëtruall ndërtese.

Sërish neni 4 (të lutem, lexoje meqë e ke bërëpyetjen 2 herë në të drejtën tënde) thotë:“Sipërfaqja që përbën pronën e Teatrit Kombëtardo të jetë po ajo edhe pas përfundimit të ndërtimittë Teatrit të ri Kombëtar.” Pra, ajo sipërfaqe toke,që është sot, ajo do të jetë sërish për Teatrin, pranuk do të cenohet.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ndërsa brenda janë 1126 m2 jo funksionalë, do

të marrim një teatër me sipërfaqe 9000 m2 me zerolekë nga buxheti i shtetit.

Kjo ishte një përmbledhje e pyetjeve tuaja. Duat’ju falënderoj sërish, sepse na dhatë mundësinëtë sqarojmë qytetarët, të cilët do të përfitojnë njëteatër modern. Po të doni, mund t’ju lexoj edheemrat e artistëve dhe të aktorëve, të cilët kanërënë dakord, se kur bëhet një vepër e kësaj natyrepublike, është normale të ketë debat. Është farenormale, se një pjesë e shikon kështu, një pjesë eshikon ashtu, por shifrat janë kokëforta.

E njëjta pronë, që është sot, e njëjta do tëmbetet. Sot janë 1126 m2 ndërtim dhe nesër dotë jenë 9000 m2.

E treta, që është baza kryesore, buxheti i shtetitharxhon zero lek. Thënë kjo, Nasip, ti do të

Viti 2018

22


vazhdosh të shkosh në teatër edhe më shpeshnga ç’ke shkuar. Unë të falënderoj shumë përpyetjet, sepse ato janë realisht dritëhedhëse!

Faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ahmetaj!Fillojmë me debatin!Fjalën e ka zonja Vokshi!(Ndërhyrje pa mikrofon)Fjalën këtu e jap unë.Zonja Vokshi, keni fjalën!(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem! Nuk ka procedurë, sepse ajo është e

qartë!Urdhëroni, merrni fjalën!(Ndërhyrje pa mikrofon)Mos bërtisni nga vendi, ju lutem!....Urdhëroni, zonjushë!Në qoftë se nuk do të flisni për procedurë, do

t’jua ndërpres fjalën!Urdhëroni!Fjala për zonjushën Mehmetaj.(Ndërhyrje pa mikrofon)Shërbimi i IT-së, ju lutem!Kejdi Mehmetaj – Me sa duket e gjithë historia

e Teatrit dhe e këtij ligji të paligjshëm është aq evështirë për t’u shpjeguar, saqë jo një ministër, asministri i dytë, por të gjithë bashkë po t’i mbledhëshe kanë shumë të vështirë t’ua shpjegojnëshqiptarëve!

Megjithatë, për procedurë po e them këtë, lidhurme disa prej shpjegimeve që tentoi të jepte ministri,në fakt, ato nuk ishin shpjegime, por një mashtrimi madh, dhe shqiptarët duhet ta dinë këtë, më vjenkeq që e përdor këtë fjalë, por është realisht njëmashtrim i madh, dhe nuk ka fjalë tjetër me të cilënmund ta krahasoj, sepse edhe kur thotë se janëzero para publike, janë 8500 metra katrorë pronëpublike. Këtë shqiptarët duhet ta dinë dhe duhetta dinë mirë!

Pastaj, lidhur me shpjegimet që po bënte, nëtë gjitha dëgjesat që ne kemi pasur në komision,në të gjitha letër-shkëmbimet me ministritëpërkatëse, si deputetë të këtij Kuvendi, kemikërkuar të na jepen shpjegime për projektin, atëprojekt për të cilin ministri sot këtu na tha disashifra, që nuk ekzistojnë në asnjë shkresë tëprotokolluar dhe të ardhur në parlament. Nuk keminjë projekt të studimit të Teatrit; nuk kemi kosto;nuk dimë sa është prona, e cila do të investohetnga privati; nuk kemi kulla. Pra, nuk kemi si të

dhënë zyrtare asnjë nga ato që ministri përmendi,që, për hir të së vërtetës, janë realisht një mashtrimi madh.

Tani, meqenëse ministri pretendon që i paskatë gjitha këto të dhëna, përpara se ne të vazhdojmëdiskutimin këtu, duhet të na i vërë në dispozicionme shkrim, si deputetë, konform Rregullores dheligjeve në fuqi të shtetit shqiptar.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Në të kundërt, zoti Ministër, bashkë me ministrat

e tjerë dhe Kryeministrin, si dhe deputetët që dotë marrin përsipër përgjegjësinë e votimit të këtijprojektligji të jenë të sigurt se të gjitha fjalët e thënakëtu do t’i çojmë jo vetëm tek institucionet shqiptaretë drejtësisë, që me sa duket kujtojnë se i kanë tëgjitha në dorën e tyre, por edhe tek institucionetndërkombëtare dhe do të mbajnë përgjegjësiligjore.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Gjithsesi, kjo seancë nuk duhet të vazhdojë pa

na vënë në dispozicion, me shkrim, të gjithamaterialet që ministri përmendi, sipas ligjit dheRregullores.

(Duartrokitje në sallë)Gramoz Ruçi – Zonja Vokshi, do ta merrni

fjalën?(Ndërhyrje pa mikrofon)Kush e ka kërkuar fjalën, zoti Berisha, apo zonja

Vokshi?(Ndërhyrje pa mikrofon)Edmond Spaho – Zoti Berisha ka kërkuar fjalën

për procedurë.Gramoz Ruçi – Nuk je zëdhënësi i zotit

Berisha, ti!Sali Berisha – Nuk ka krim më të shëmtuar,

nuk ka dëshmi më flagrante të shndërrimit në mafietë kësaj pseudomaxhorance sesa proceduraurgjente e ligjit për të shkatërruar një simbolkombëtar, investim i gjinisë artistike të kombit nëdekada!

Unë jam sot këtu, dhe e mora fjalën përprocedurë, për të kërkuar anulimin emenjëhershëm të këtij akti supermafioz. A kashqiptar që mund të imagjinojë se ligji për teatrinduhet të ishte një ligj me super urgjencëparlamentare, në një kohë kur e keni shndërruarShqipërinë në eksportuesen kryesore të krimit nëEuropë; në një kohë kur jeni bërë simbole të nxira;fytyrë katran të krimit, drogës dhe larjes së parave,të vrasjeve shtetërore në zyra; në një kohë kurjeni bërë gazi i dheut me aktet tuaja makabre e

23


kriminale? Ju nuk dini të ndaleni!Ndaluni për një moment, se prapa kësaj që po

bëni, prapa këtij krimi të shëmtuar qëndrojnëqindramiliona para të “Toyota Yaris”, të kamionëve,të ngarkesave të drogës, që sillen dhe eksportohennga Shqipëria në Europë!

Shqipërinë e shndërruat në vendin kryesor tëeksportit të krimit dhe në vend që të ndaleni, sepseçdo gjë e ka një kufi, vazhdoni të konsumoni njëkrim të shëmtuar...

(Bie gongu)T’i shkatërroni kombit simbolin e ti j; të

nëpërkëmbni; të shkallmoni gjininë artistike ekrijuar si produkt i një seleksioni; produkt i një gare;produkt i një suksesi! Çfarë bëni kështu? Ju jenitë droguar të gjithë!

(Deputetit Berisha i ndërpritet fjala.)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Berisha! (Ndërhyrje pa mikrofon)Mbaroi koha, zoti Berisha.(Ndërhyrje pa mikrofon)Mbaroi koha. Uluni, zoti Berisha!(Ndërhyrje pa mikrofon)Uluni, zoti Berisha!(Deputeti Berisha flet pa mikrofon.)Fjalën e ka zonja Vokshi.(Deputeti Berisha vazhdon të flasë pa

mikrofon.)Uluni, zoti Berisha!(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Zoti Berisha, uluni, ju lutem! Zonja Vokshi, keni fjalën 10 minuta. Albana Vokshi – Faleminderit! Nga ajo çka tha zoti Ahmetaj, besoj e kuptuat

se si po vidhet dhe si do të vidhet. Ky është turp!Ky projektligj duhet tërhequr një orë e më parë!Është vjedhje në mes të ditës, në mes të Tiranës.

Siç duket, ministrja Kumbaro nuk ia doli dot tëna mashtronte, prandaj doli specialisti i vjedhjevedhe na dha disa përgjigje, të cilat nuk ishinpërgjigje, sepse ndryshe ka thënë ministrja nëkomision dhe ndryshe erdhi dhe na tha sot ministriAhmetaj.

U bënë muaj tashmë që artistët, opozita,arkitektët, shoqëria civile dhe qytetarët flasin përteatrin, për vlerat e tij historike dhe kulturore, sinjë ndër institucionet më të rëndësishme tëkujtesës sonë kombëtare.

Ne jemi përpjekur të bëjmë dëgjesa duke thirrurnë komision ministren e Kulturës, kryetarin eBashkisë dhe përfaqësues të tjerë të ministrive.

Ata kanë refuzuar në mënyrë sistematike tëparaqiten, ose të dërgojnë informacion. Janë medhjetëra kërkesa, me qindra faqe të shkruara, porasnjë informacion, asgjë nuk bëhet publike për këtëkrim mafioz që po ndodh me këtë projektligji.

Si asnjëherë në historinë e parlamentarizmit,ju ia dolët të sillni në këtë sallë, që duhet të ishteaula e demokracisë dhe e pushtetit të sovranit, njëprojektligj kriminal, një akt vandal që do të shembëteatrin, do t’i falë 8500 metra katrorë privatit, meqëllim që ky këtu, pas meje, Kryeministri, të nxjerrë205 milionë euro përfitime private. Pra, keni sjellënjë projektligj për një emër, një projektligj ipersonalizuar për vetëm një kompani, përkompaninë “Rama-Fusha”, e cila do të përfitojë 205milionë euro nga vjedhja e 8500 metrave katrore,që është prona jonë, pronë publike.

Vendi sot nuk ka Gjykatë Kushtetuese, ku mundtë ankimosh. Sot ka një qeveri private të EdiRamës, që funksionon vetëm për përfitimet e tij.Drejtësinë e kanë kapur dhe askush nuk hetonpër krimet e tij, të familjes së tij, të bandave që errethojnë. Ky akt shënon degradimin e skajshëmtë pushtetit të Edi Ramës. Çdokush, që është ipërzier në këtë skemë krimi, është në rolin qëRama i ka caktuar. Ministrja Kumbaro bënsekretaren, mban shënim pazaret “Rama- Fushaj”,nganjëherë futet edhe Veliaj, sekseri servil i këtyrepazareve, që, në mënyrë të pështirë, shantazhonartistë, aktivistë, politikanë, që u bën fletërrufeatyre që nuk i blen dot, u kërcënon të afërmit, usajon biografi të reja dhe falsifikon në mënyrë tëpaturpshme edhe firmat e aktorëve të mëdhenj.

Deputetët e maxhorancës, për fat të keq, nukkanë të drejtë të mendojnë, as të shikojnë, të flasinjo e jo, vetëm të ngrenë kartonin për të noterizuarvjedhjen nga Kryeministri në mes të ditës, në mestë Tiranës.

Sot parlamentarizmi ka vdekur, e ka vrarë EdiRama, sepse jo vetëm e ka sjellë në shkelje tëçdo procedure parlamentare këtë projektligj, menjë akt ekstra ligjor, por në çdo fjalë të këtijprojektligji ka shkelur një sërë ligjesh, ka shkelurKushtetutën. Ky është një puç antikushtetues mepretendime krejt absurde.

“Godina është e vjetër dhe nuk ka fonde.” - thotëEdi Rama. Vilmës i dha 120 milionë euro, por sateatro mund të ishin ndërtuar me 120 milionë euro?Ju thoni që teatri i ri kushton 30 milionë euro, por,nëse bëjmë llogari, me 120 milionë euro ndërtohen4 teatro.

Viti 2018

24


Po me sterilizimin, që ia dhe Ilirit, mikut të Ilirit,sa teatro do të ishin ndërtuar? 2 teatro e gjysmë.

Po me fitimet që Vilma nxjerr çdo vit qyl, pabërë absolutisht asnjë analizë të check-up-it, saherë mund të ishte rindërtuar dhe rikonstruktuarky teatër që është sot? Mund të ishterikonstruktuar minimalisht tri herë.

Pra, buxheti i shtetit ka fonde, por nuk i keprioritet, sepse prioriteti yt është vetëm vjedhja dhepastrimi i parave të pista të drogës dhe krimit, menjë sfidë për të tejkaluar veten në marrëzinë e tij,me popullin që e votoi duke keqpërdorur ministratdhe deputetë. Sot po diskutojmë një projektligj, tëcilin historia e parlamentarizmit shqiptar nuk e kaparë ndonjëherë, madje unë mund t’ju them mesiguri që nuk e ka parë historia e parlamentarizmitbotëror. Të shkruar keq, nga një ndërtues me 4klasë shkollë, plot gabime, pa asnjë teknikë ligjore.Rama na ka vënë përpara bastin 20- vjeçar të jetëssë tij. Duhet ta kemi të qartë që mendja diabolikeprej të sëmuri sot këtë e ka bast me veten e tij dheky është vetëm fillimi i shkatërrimit të qendrës. Sotmund të fillojë me Teatrin Kombëtar, nesër do tëkalojë te Galeria e Arteve, pasnesër do të marrëedhe Bibliotekën Kombëtare, që e përmbytipikërisht kompania “Fusha”, pastaj do të kalojëedhe tek Teatri i Operës dhe Baletit. Mos mendonise mendja e këtij të marri ndalet këtu. Jo, sepse eka bërë me mend që ta shkatërrojë të gjithëqendrën historike të Tiranës.

Thatë që do t’i jepet e gjithë sipërfaqja teatrit.Ja ku e keni, zoti Ahmetaj: 5522 metra katrorë,me vërtetim hipotekor, i takojnë sot TeatritKombëtar. Tri kulla janë brenda sipërfaqes, praështë mashtrim që nuk do të vidhet sipërfaqja. Etha edhe ministri tani: tri kulla me fitimmarramendës brenda sipërfaqes së TeatritKombëtar.

Rama e mbylli në kullë Erion Veliajn, tëpërbetuar në servilizëm. Refuzimi i kumbaros sëVeliajt, për të ardhur dhe për të raportuar nëkomision, është shkelje e përsëritur e Kushtetutës,është dëshmi e qartë pse janë zhytur këmbë e kokënë çështjet e korrupsionit të pistë e zhvatës.

Pa hyrë të shpjegoj çdo nen të shkelur të çdoligji, janë 4 a 5 ligje, dhe çdo nen të Kushtetutës,dua t’ju tregoj një histori, që më ka lënë mbresa tëmëdha.

Qyteti i vjetër i Varshavës, qendra e tij historikeu shkatërrua nga nazistët në vitin 1944. Eshkatërruan për hakmarrje. 85% e Varshavës u

shkatërrua nga bombardimet (Ja ku e keni foton eVarshavës, menjëherë mbas luftës). Pra, e dini seçfarë u bë?! U mor çdo pjesë e këtyre rrënojave, uvunë tulla të reja, ashtu sikurse i kishte dizajnuarpiktori italian i 200 vjetëve më parë, Roberto Belloti.Vetëm në sajë të kësaj pikture, ata rindërtuanVarshavën e re.

Pra, nuk është çështje parash, nuk ështëçështje që godina e Teatrit Kombëtar nuk mban,është çështje dashurie për kryeqytetin, ështëçështje dashurie për kujtimet dhe për kulturën ekryeqytetit tonë. Pra, nuk është se mungojnëparatë, buxheti i shtetit ka para; nuk është e rrënuargodina, ashtu sikurse thonë servilët e Ramës dhetë Veliajt. Jo! Rama e urren Tiranën, urren kulturën,urren artin, ndaj ai do të shkatërrojë çdo gjurmë tëTiranës!

Historia e Varshavës është elegante në kohëtmoderne, ku teknologjia po ndihmon që të ruhenmrekullitë arkitekturore të vjetra si Palmira në Siri,ndërkohë që Hitleri i shekullit XXI ka vendosur tëshkatërrojë këtë pjesë të çmuar të qytetit të Tiranës.

Teatri do të shembet jo sepse është i vjetër,por nuk ka dashuri për ta ndërtuar; Rama do tashembë Teatrin jo sepse nuk ka para, por sepsenuk ka dashuri për ta ndërtuar!

Dhe, meqë jemi...Gramoz Ruçi - Faleminderit, zonja Vokshi!Fjala për zonjën Kryemadhi.Monika Kryemadhi - Të nderuar kolegë!Vijmë sot, në ritualin politik, për të thënë disa

fjalë në parlament, për të kuptuar se çfarë ndodhvërtet. Në fakt, sot do të diskutojmë për ligjin eshëmtuar që grabit pronat e shqiptarëve, të cilinEdi Rama e sjell me rrëmbim.

Nuk jam artiste dhe nuk mund të kemperformancën e tyre, sepse as nuk kam performuarndonjëherë në sallën e Teatrit Kombëtar, por kamqenë një spektatore modeste, që nga fëmijëria imedhe ashtu do të vazhdoj të jem.

Kur godina i rezistoi dje tërmetit (dua të korrigjojzotin Vasili kur tha se kishte 40 goditje. Ato nukishin 40, por ishin 200 goditje, zoti Vasili) mendova,në fakt, se duhet ta ruajmë natën godinën e Teatrit,sepse ky i papërgjegjshmi, ky sharlatani, do të çojëruspat për ta shembur dhe do të thotë se e rrëzoitërmeti. Shyqyr që nuk i ka shkuar ndër mend, sekushedi se në çfarë efekti ka qenë!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po, ia futa në mendje sot!Do të thosha dy fjalë për Teatrin, që, në fakt,

25


janë shumë të varfëra përpara fjalëve të artistëve,të cilët kanë ndërtuar jetën e tyre dhe kanë ngriturtë gjithë karrierën e tyre artistike, por, për hir së tëvërtetës, kanë ndërtuar edhe një histori artistikepër teatrin shqiptar. Në fakt, kemi dëgjuar dhe vijmëkëtu gjithmonë e mbajmë fjalimet tona politike, porsot politika nuk ka më vend këtu, sot përballëshqiptarëve janë dy rrugë: imoraliteti dhe morali.

Në kujtim të Naim Frashërit, Violeta Manushit,Sulejman Pitarkës, Kadri Roshit, Besa Imamit,Luiza Vorfit e shumë e shumë të tjerëve, që sotnuk jetojnë, të cilët me mjeshtërinë e tyre naskalitën atdhedashurinë në shkollat e komunizmit,po ju them sot, ky antishqiptar, që ka ndërtuarbandën e tij antishqiptare, kërkon që ta rrëzojë dheta zhbëjë këtë vlerë, për të kthyer vlerat eimoralitetit, për të kthyer vlerat e hajdutërisë, përtë kthyer vlerat e drogës, pse jo, për të kthyeredhe vlerat e LGBT-së në shkollat dhe në teatrottona.

E them këtë, sepse unë besoj në Zot. Mos etund kokën, Milva, sepse unë nuk do të dëshirojakurrë që familjet e shqiptarëve të mos kenëtrashëgimi dhe pasardhës në të ardhmen. Në qoftëse ti për vajzat e tua ke zgjedhur që të mos kenëpasardhës, unë nuk do ta pranoj këtë gjë. Besojnë Zot, dhe duke besuar tek Ai, uroj që edhe ju të“Rilindjes” të besoni në Zot, për të ndërtuarthemelin e familjes, gjë që e keni shkatërruar!

Unë do të jem në rresht të parë, prandaj e bëjkëtë betim përpara ruspave të Edi Ramës, ruspaveqë furnizohen me karburantin e krimit, me paratëe krimit dhe të drogës. Edi Rama, unë do të jematy, sepse ti nuk ke parë gjë akoma. Sot ti meparatë e drogës mbyll gojën e televizioneve, sot time paratë e drogës blen pronarët e televizioneve.Sot me paratë e drogës mbyll gojën e deputetëve.Sot me paratë e drogës mbyll gojën e prokurorisë.Sot me paratë e drogës mbyll gojën e policëve.Sot me paratë e drogës mbyll gojën edëshmitarëve, por gojën e shqiptarëve, të cilët nuktë besojnë më, nuk ke për ta mbyllur dot, sepse tije vetëm dhe duhet ta dish që paraja nuk ështëshok i mirë, paraja është shok i keq, që të merr nëqafë dhe të hedh atje ku ti nuk e pret.

Tani po i kthehem ligjit hajdut të Edi Ramës. Kyështë një ligj që, për hir të së vërtetës, grabit hapurpronën publike. Tashmë, mbasi mbaroi së vjedhurime përqindjet e tij, filloi të grabitë me ligj. Grabitipronën publike me ligj, PPP-të e famshme,vjedhjen e parave të buxhetit të shtetit përsëri me

ligj. Vazhdon dhe kërkon të bëjë përsëri me ligjdhe kushedi se ç’do të shpikë ndonjë gjë tjetër.Ne sot nuk i kemi votat për ta rrëzuar ligjin famëkeqtë vjedhjes së pronës publike, ju i keni dhe shumëmirë. Por ju e dini shumë mirë që mjaftojnë vetëm100 veta për t’u zbythur nga krimi, vjedhja dhehajdutëria juaj. Ju e patë shumë mirë se ç’ndodhime rrugën e Kukësit, sepse nuk u mjaftuat duke ivjedhur shqiptarët me taksën e Rrugës se Kombit;nuk u mjaftuat duke i vjedhur shqiptarët me taksëne check-up-it të famshëm; nuk u mjaftuat duke ivjedhur shqiptarët me PPP-të; nuk u mjaftuat dukei vjedhur shqiptarët me pronat publike; nuk umjaftuat duke i vjedhur shqiptarët me çdo gjë,tashmë kërkoni t’u vidhni edhe zemrën, edheshpirtin atyre, që është një gjë shumë e vogël, porqë shumë e madhe për shqiptarët, e cila ështëpronë publike. Nuk është as pronë e Edi Ramës,as pronë e Lulzim Bashës, as pronë e MonikaKryemadhit, as pronë e Arben Ahmetaj, ështëpronë e shqiptarëve.

Sot jemi ne këtu, nesër fëmijët e shqiptarëvedo të jenë në këtë sallë, prandaj do të dëshirojaqë ky parlament të mos mbajë një turp që të thonëse në 2018-n u miratua një ligj nga parlamentishqiptar që u vodhi pronën shqiptarëve, sepseedhe ne, si opozitë, duam apo nuk duam, bëhemipis me këtë ligj hajdutësh dhe vjedhacakësh qëna sillni. Nëse ju do të kishit dëshirë ta bënit këtëgjë, edhe mund ta bëni, por bëjeni ashtu siç kabërë gjithmonë në 20 vjet, që ka qenë edhe kryetarbashkie, edhe ministër Kulture, edhe Kryeministër,si një vjedhacak i vogël, me intriga. Le të vjedhësiç ka vjedhur gjithmonë, por mos t’ju bëjë me turpju dhe ne të gjithëve, duke kaluar një ligj tëshëmtuar, një ligj kriminal, një ligj grabitës.

“Vjedhhajduti” është frikacaku më i madh,“vjedhhajduti” ka frikë nga hija e tij, prandaj ky“vjedhhajdut” i vogël kërkon që frikën e tij tambulojë me ligj. Nuk ka ligj në tokë dhe nën tokë,as lart në qiell, që ta shpëtojë Edi Ramën nga kykrim hajdutllëku, në të cilin ka hyrë dhe nuk ka përtë dalë më. Rrënojat e Teatrit do të jenë cover-ivdekjeprurës i tij!

Gramoz Ruçi – Fjala për zotin Balla.Taulant Balla – Pas moralit që sapo dëgjuam,

politik apo si ta doni, për transparencë të të gjithëatyre shqiptareve dhe shqiptarëve që ndjekinseancën, sot Kuvendi nuk miraton ndërtimin e njëteatri të ri, sot Kuvendi, si rrallëherë, me njëprocedurë tepër transparente, autorizon

Viti 2018

26


procedurën për negocimin dhe lidhjen e kontrataveme objektin. Objekti është projektimi dhe realizimii një projekti urban dhe godinës së re të Teatrit. Kynuk është më parlamenti që vuloste kontratat qëbënte ai zotëria atje dhe i sillte për vulë nëparlament. Projektligji për ndërtimin, projektimin,realizimin e një projekti për godinën e re të TeatritKombëtar, të cilin ne do ta votojmë sot, më së fundido t’u japë fund të gjitha spekulimeve, gjithë baltësqë është hedhur mbi një nga projektet më tërëndësishme dhe më të bukura jo vetëm përTiranën, por për të gjitha trojet shqiptareanembanë.

E dëgjoja dje Lulzimin, që nuk paska burrëri tëpërballet një herë të vetme sy më sy për këtëprojektligj, kishte marrë me vete Koço Kokëdhimënpër të na luftuar ne, se ne u paskemi hapur luftëshqiptarëve dhe se Luli së bashku me Koçon, medemek do të udhëheqin rezistencën kundër kësajlufte. E në fakt, tek i shihja bashkë, në atë fushëne Teatrit, së bashku me zonjën Vokshi, mendovase mos Koçoja kishte ende ndër mend ato idetëidioteske të kultivimit të kanabisit në këto fushat elëna djerrë, ndërkohë që zonjës Vokshi dua t’i themse nuk ka rezerva nafte poshtë tokës së Teatrit.Zonja Vokshi, janë bërë studime, sepse ku ka tokame rezerva nafte, ti turresh e para, por fajet i paçimne për mungesën ende të transparencës sëkontratave të naftës. Qofshim ne qeveria e vetmenë botë që nuk u kemi hapur, u paskemi hapur, nëfakt, luftë shqiptarëve për t’u ndërtuar teatër! Epaçim këtë gjë jetë e mot, por teatri do të bëhet!Nëse me luftë Luli kupton investimet tona përqytete më të mira, për punë publike qëpërmirësojnë standardet e jetesës së qytetarëve,për vepra që na bëjnë të ndihemi krenarë përvendin ku jetojmë, atëherë po, Lul, jo vetëm që ekemi hapur këtë luftë, por do ta vazhdojmë këtëluftë, o Lul, derisa ta kemi transformuar emodernizuar çdo qytet e çdo fshat të Shqipërisë.

Sigurisht, ky Luli, nuk ka fare hallin e teatrit.Ndërtimi i teatrit të ri është pa dyshim një lajm imirë për shqiptarët, këtë e di qoftë Luli, qoftë Saliu,e di edhe deputeti më vulëhumbur i partisë së Lulit.Problemi i Lulit dhe i Saliut me shokë është, seata e shohin automatikisht çdo lajm të mirë përshqiptarët si një lajm të keq për opozitën, sikursenjë javë më parë patë lajmin e mirë për negociatat.

Sot po protestoni prapë, por për çfarëprotestoni? Përgjigjja është e shkurtër: protestoni,sepse nuk keni çfarë të bëni gjë tjetër. Ju nuk keni

axhendë, ekip dhe as program.Të më thotë ndonjëri prej jush një projektligj,

që ka sjellë opozita në një vit me dy sesioneparlamentare, një projektligj të vetëm, një ide, sepër të protestuar keni protestuar për gjithçka ekundër gjithçkaje. Më thoni një gjë të re të bërë nëShqipëri, për të cilën ju nuk keni protestuar, njëgjë të re të bërë në Tiranë për të cilën ju nuk keniprotestuar?

Protestoni pasi fabrikoni shpifjet te portali i Zenitdhe kunati i Lulit për të programuar protestën eradhës. Protestuat dhe ende jeni duke protestuar,çdo ditë, kundër reformës në drejtësi. Djeprotestuat kundër vetingut. Vetingu po ecënpërpara, thotë Bashkimi Europian, KëshilliEuropian përshëndet rezultatet e para të vetingut,kurse Partia Demokratike proteston kundërvetingut.

Protestuat e nuk latë gjë pa bërë kundër hapjessë negociatave. Duke protestuar nuk lejuat tëzhvillohej asnjë seancë e vetme parlamentare erregullt deri ditën kur u mor vendimi.

Më pas vutë ulërimën për 600 mijë luftëtarëtdhe refugjatët, që do të vinin në Shqipëri.Protestuat, dërguat e-mail-e, vutë alarmin, ishit gatipër grevë urie.

Shpikët “Babalen”, e tani ia keni harruar fareemrin. Dëgjoi njeri të flitet për “Babalen” apo“dëshmitarin x” sot këtu?

Kur të zbardhet historia e “Babales”, bashalene partisë ku do ta çoni?!

Protestuat për aksionin e policisë. Zotëria dolikëtu dhe u bëri thirrje kriminelëve të mos kalojnënga Ankona, por nga Bari. Sapo doli fotoja e Lulitme vëllanë e personit në kërkim, sigurisht, nukprotestuat më as për këtë çështje.

Ky fillim historie i një proteste të re është njëfilm që ne e kemi parë. Keni protestuar kundër çdoprojekti të madh në Tiranë. E nisët me protestënkundër një këndi lojërash. Dje po shikoja një fototë Strazimirit duke protestuar para Teatrit dhe ugëzova shumë që kësaj here kishte shkuar papisqollë, sepse ky pisqollën e mban në brez kurshkon të protestojë kundër këndeve të lojërave përfëmijët.

Ai ishte një kënd lojërash, ishte dështimi i parëi madh i kësaj strategjie për të penguar gjithçka,një supersukses i jashtëzakonshëm që në minutëne parë kur u hap. Iu bashkua dhe Jari, jo Jaris, porBujari, ish-Presidenti, në atë kohë President. Aikënd sot vizitohet të paktën nga 500 qytetarë,

27


familjarë, prindër dhe gjyshër, që çojnë atje fëmijëtdhe nipërit. Sot, Tirana ka plot 30 kënde të tilla nëçdo kënd të qytetit. Shkoni protestoni në secilinprej 30 këndeve të reja të lojërave në Tiranë.

Vazhduat me protestat kundër Pazarit të Ri,duke u përpjekur të ngrinit tregtarët kundërbashkisë. Sot, në diçka më shumë se një vit, aiinvestim prej 5 milionë dollarësh në Pazarin e Ri,ka gjeneruar 20 milionë dollarë investime nga vetëprivatët dhe ka krijuar 3000 vende të reja pune.

Çohu, Lulzim, dhe na thuaj pse protestovekundër 3000 vendeve të reja të punës te Pazari iRi?

Protestuat kundër sheshit “Skënderbej”, të cilin,pasi e bllokoi Luli bashkë me Saliun, pasi e vodhënnë mënyrë të turpshme mandatin e Bashkisë sëTiranës dhe pasi e rrënuan Bashkinë e Tiranëspër katër vjet rresht, e kthyet në një panolinë tëvogël në mes të kryeqytetit. Sot ai shesh, që aqshumë e luftuat, është një prej hapësirave më tëbukura të Shqipërisë sonë dhe sigurisht u vlerësuasi fituesi i çmimit për hapësirën më të mirë publikenë Europë në vitin 2018 në Barcelonë.

Këtu po ju them që Teatri i ri Kombëtar do tëketë përsëri të njëjtën histori suksesi në konkursete arkitekturës botërore. Këtu do të jemi prapë, nekëtu në shumicë, e ju në një pakicë edhe më tëvogël, se kjo pakica që jeni tani, dhe godina e re eTeatrit do të jetë një godinë, që të huajt do të vijnëta shikojnë për shkak se do të dëgjojnë nga mediatbotërore se është një prej godinave artistike më tëmira në botë për nga arkitektura.

Mund të vazhdojmë me Bulevardin e Ri dheparkun e lumit të Tiranës.

Një shifër konkrete. Në katër vjet, e dini si dhesa përqind të punimeve realizoi Lulzim Basha nëkrye të Bashkisë së Tiranës? Vetëm 2% teBulevardi. Në tre vjetët që pasuan Lulin, punimetjanë realizuar në masën 80%. Ky në katër vjetvetëm 2%, ne në tre vjet 80%. 40 herë ritëm më tëshpejtë pune sesa ritmi pa ritëm i Lulzimit.Ndërkohë, kanë sulmuar projektet e gjelbërimit,projektet e rehabilitimit të lagjeve, projektet einfrastrukturës.

Për shkak të kohës, dua të ndalem në diçkashumë konkrete.

Zotëria aty në radhë të dytë, i treti nga mesi,nuk duhet të flasë për çështje të Teatrit Kombëtar.Zotëria aty ka konflikt interesi, sepse një investimpër një projekt të Teatrit Kombëtar, të filluar gjatëkohës së tyre te Piramida, ju artistë që më dëgjoni,

ia dha kunatit të vet. Agim Rama nuk është aifotografi atje, por Agim Rama, që përmendi ministri,është kunati i atij zotërisë atje, i cili ka pasurzbatimin e projektit për rikonstruksionin ePiramidës dhe për ta kthyer Piramidën në njëTeatër Kombëtar.

Tani dëgjojini këta dashnorët e Teatrit se sabukur e bëjnë aktrimin e radhës!

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Balla!Fjalën e ka zoti Berisha për replikë!(Ndërhyrje pa mikrofon)Dy minuta kohë keni, zoti Berisha.Sali Berisha – Edhe një herë ju bëj thirrje të

tërhiqeni nga krimi juaj i shëmtuar! Tërhiquni,sepse është e rëndësishme, në momentet efundit, të kujtojmë që po silleni si një kope mafieje.

Kjo maxhorancë është kopeja më e madhe emafies në Europë dhe në botë.

Tërhiquni, sepse me asgjë dhe me asnjëri nuke mbyllni dot ju procedurën urgjente për të vjedhurrreth 200 milionë “Toyota Yaris” e të tjera!

Me asgjë nuk mund ta fshihni dhe të mohoniaktin makabër, në të cilin ju ka futur, si kope, kreui “Meduzës”, Edvin Kristaq Rama, që po ipersekuton sot artistët, njëlloj si ati i tij xhelat, qëfirmoste për varjen e tyre.

Për sa i përket trillimit të trafikantit me “Yaris”për tre emrat e tjerë, nuk ka ndodhur kurrë dhenuk mund të ndodhë kurrë. Asnjëri nga rrethi imnuk ka përfituar qoftë edhe një qindarkë nga asnjëtender, nga asgjë prej gjëje në sektorin publik. Kjoështë e faktuar...

Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Berisha!Fjala është për zonjën Vokshi.Koha në dispozicion 2 minuta.Albana Vokshi – Faleminderit!Kryetari i grupit parlamentar të maxhorancës

pati thjesht një fjalim mjeran, pa asnjë argument.Siç duket, ai është bërë mbreti i botës sënëndheshme, asaj kriminale, të trafikut të drogës,ndaj edhe flet me kompetenca kaq të mëdha seçfarë ka në pjesën e nëndheshme të Teatrit.

Në fakt, kryetari i Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste është dëshmia e qartë pse ju po e sillnime ngut kaq të madh këtë projektligj. Ju po e sillnime ngut, sepse doni të investoni për 6 kulla nëtokën publike për të pastruar paratë që janë nisurme “Toyota” apo që do t’i nisen të tjera nga Belgjikaatij që foli para meje.

Gramoz Ruçi - Fjala është për zotin Basha.Ju lutem, zotit Basha, t’i kronometrohen 12

Viti 2018

28


minuta dhe 2 minuta i ka shtesë për replikë.Lulzim Basha – Faleminderit, zoti Kryetar, për

2 minutat e replikës, por nuk kam ndër mend tëreplikoj me kërriçin e “Toyota Yarisit”!

I gjithë fjalimi i kërriçit me “Yaris” u bë për tëzhvendosur vëmendjen nga ajo që po ndodh sotkëtu, kështu që këtë teke le ta hanë këta të tjerët...

(Deputeti Taulant Balla ndërhyn nga salla pamikrofon.)

Dërrkuc, qepe gojën! Qepe gojën, hajdut!Gramoz Ruçi - Zoti Balla, ju lutem, mos

ndërhyni!(Deputeti Taulant Balla ndërhyn nga salla pa

mikrofon.)Lulzim Basha – Qepe gojën, hajdut!Gramoz Ruçi - Ju lutem, mos bëni asnjë

ndërhyrje!Lulzim Basha – Zonja dhe zotërinj,Rreth 10 muaj më parë në këtë foltore, në fillimet

e kësaj legjislature, paralajmërova tri gjëra: Së pari, paralajmërova se, pas fazës së

kultivimit dhe trafikut masiv të kanabisit, krimi nëvend do të evoluonte në një fazë dhe formë të reedhe më të rrezikshme në trafikun e drogave tërënda dhe, mbi të gjitha, në pastrimin e paravedhe kapjen e ekonomisë formale nga krimi.

Së dyti, paralajmërova se në Shqipëri do tëshkatërrohej çdo proces demokratik politik dhe çdopolitikë institucionale, për t’u zëvendësuar mesundimin personal të një njeriu.

Së treti, paralajmërova se i vetmi interes që dokishte Edi Rama, do të ishte ruajtja e pushtetit tëtij, me dhëmbë e me thonj, si dhe me çdo mjet qëdo ta zhyste atë dhe kupolën e tij qeverisëse çdoditë, çdo javë dhe çdo muaj më shumë në krim.

Edhe pse isha i bindur se këto gjëra do tëndodhnin, as unë nuk e kisha menduar se brenda10 muajve ato jo vetëm do të provoheshinplotësisht, por në kaq pak kohë i gjithë shteti do tëdegradonte, do të kalbëzohej dhe do tëfalimentonte plotësisht.

Në 10 muaj Shqipëria ka prodhuar kronika tëkrimit politik më shumë se e gjithë Europa në 10vjet. Në këta 10 muaj e keqja shpërtheu dhe poqelb gjithë Shqipërinë dhe Europën. Në këta 10muaj e keqja doli në shesh pa makijazh, pa ngjyra,pa fasada. “Rilindja” doli lakuriq, cullak, dhe tëgjithë, më në fund, zbuluan se ajo është një kërmë,që mbjell kolerën kudo ku shkel!

Tani shqiptarët dhe Europa mësuan të vërtetat,të cilat u mbajtën për disa kohë të fshehura nga

makineria më e madhe e agjitacion-propagandësqë ka parë ndonjëherë Shqipëria. Mësuan seministri i tyre i Brendshëm, krahu i djathtë, i lëvduarpër katër vjet si hero nga Edi Rama, ishte njëtrafikant i rëndomtë droge, që kishte shitur jo vetëmpushtetin, por edhe shpirtin për drogën. Mësuanse policia e tyre, krenaria e propagandës së EdiRamës, ishte kthyer në një organizatë kriminalenë shërbim të trafikut të drogës. Mësuan sepasardhësi i ministrit të Brendshëm trafikant ështënjë tjetër mbështetës i trafikut, që bënte i vëllai, idënuar në Itali me vendim të formës së prerë.Mësuan se kryebashkiaku i Durrësit ishte ortak mekriminelët për të vjedhur vota në shkëmbim tëtenderëve publikë. Mësuan se ministri i Energjisënjësoj jep dhe merr me kriminelët në skemën eqeverisë: “një leje, një votë”. Mësuan se ministri iFinancave është bërë njësh me mafien e plehravepër ta kthyer Shqipërinë në koshin e plehrave tëEuropës. Mësuan se numri dy i Partisë Socialisteështë garanti i pastrimit të parave të krimit dhe tëmafies.

Shqiptarët panë dhe mësuan se si vendi i tyreështë bërë një nga vendet kryesore të trafikut tëkokainës në botë dhe mësuan se kudo në Europë,ku janë kapur tonelata kokaine, si: në Shqipëri, nëSpanjë, në Gjermani, në Greqi dhe Turqi, janëpërfshirë shtetas shqiptarë të lidhur drejtpërdrejtme Edi Ramën dhe qeverinë e tij, që përdorinShqipërinë si bazë të tyre.

Shqiptarët panë si po mbijnë nga hiçi, nga njëekonomi e rrënuar, kulla dhjetëra katëshe, qëkushtojnë dhjetëra e qindra milionë euro dhe qëpo e kthejnë Shqipërinë në një lavatriçe tëpaprecedentë të pastrimit të parave të pista, ashtusikurse e kanë parë se si banka e familjes sëKryeministrit po kap gjithë sektorin bankar,ndërkohë që kudo po ngrihet alarmi se në bankate Shqipërisë pastrohen para. Përballë krimit nëyrysh, fatkeqësisht shqiptarët panë në këta 10 muajedhe drejtësinë fasadë, me prokurorinë e kapurnga Kryeministri, e cila, si kurrë më parë ka, liruardhe ka lehtësuar kriminelë pa i hyrë gjemb nëkëmbë dhe nuk ka mundur të kapë asnjë kokë tëkrimit dhe asnjë politikan të korruptuar apo të lidhurme krimin.

Shqiptarët panë se si u shpërbë GjykataKushtetuese dhe se si u paralizua Gjykata e Lartë,duke e kthyer Shqipërinë në vendin e parë nëhistorinë e botës, duke përfshirë edhe ato tëdiktaturave, pa Gjykatë Kushtetuese dhe,

29


praktikisht, pa Gjykatë të Lartë. Kaq mjafton për tëpezulluar çdo mbrojtje të të drejtave të njeriut, tëlirisë dhe të pronës. Shqiptarët panë në këta 10muaj se si vetingu u shndërrua në vegël politike tëEdi Ramës për të kapur të gjitha institucionet edrejtësisë.

Shqiptarët kanë parë në këta 10 muaj se si kavazhduar pa u ndalur, pa u ngopur grabitja e venditme koncesione të reja për rrugë, porte, aeroporte,kontrolle teknike dhe çdo gjë të mundshme, nëfavor të oligarkëve, me paratë e zhvatura direktnga njerëzit ose taksat e tyre.

Shqiptarët kanë parë në këta 10 muaj se si edheajo ekonomi anemike është përqendruar nëmënyrë të frikshme dhe kriminale në duart e paknjerëzve, të pesë-gjashtë klientëve, që kontrollojnëçdo gjë në marrëveshje me Edi Ramën.Në mënyrë skandaloze sistemi bankar, sistemiarsimor, sistemi shëndetësor, sektori i ndërtimit dhetregtia jonë është e përqendruar në pak duar.

Në asnjë vend nuk është mishëruar e gjithë kjoe keqe, e shkrirë e gjitha në një, se sa në përpjekjenpër shkatërrimin e godinës së Teatrit Kombëtar.Aty janë bërë bashkë etja e Edi Ramës për para,duke zhvatur pronat publike për të ndërtuar dhepër të marrë pjesën e tij, me qëllimin për të pastruarparatë e drogës që do të financojnë këtë projektmasiv, një ndërtim prej qindra milionë dollarësh,me projektin e tij për ta përqendruar të gjithëekonominë në pak duar, duke e bërë këtë projektme oligarkun e preferuar dhe arkitektin e preferuar.Në mënyrë personale, autokratike të qeverisjes,pa përfillur as ligje, as institucione, as standardeduke bërë një ligj antikushtetues dhe duketjetërsuar në mënyrë antiligjore dhe kriminalepronën publike, me kontrollin e të gjitha pushteteveprej tij, me mungesën e drejtësisë pa asnjëmundësi ankimimi për antikushtetueshmërinë ekëtij ligji, me shkeljen e të drejtave të njeriut dhe tëpronës, ku dy pronarëve u janë njohur pronat, pornuk u kthehen, sepse do t’ia japin privatit. Në këtëprojekt janë manifestuar të gjitha anët e EdiRamës: hajduti, i sëmurë, krimineli me kollare,gënjeshtari patologjik, sundimtari dallkaukballkanik.

E gjithë karriera politike e Edi Ramës, që ngafillimet e saj, është e lidhur me dy faktorë tërëndësishëm: me paratë e krimit e drogës dhe mevjedhjen, bashkë me ndërtuesit, të hapësiravepublike të Tiranës. Të gjithë e dinë se si Edi Ramapara gati 20 vjetësh trashëgoi paratë e një prej

bandave kryesore të drogës të asaj kohe në Tiranë,me të cilat siguroi pushtetin dhe vazhdimin ekarrierës politike. Sikurse të gjithë e dinë, që nëditët e para si ministër Kulture dhe kryetar bashkiezbuloi paranë e madhe që bëhet me leje ndërtimidhe me vjedhjen e pasurive publike. Në kohën kurishte kryetar bashkie, ai e ktheu Tiranën në njëlavatriçe të parasë të krimit dhe nuk mbeti trafikantdroge apo kriminel që nuk ndërtoi në Tiranë dukemarrë leje nga Rama në këmbim të 20-përqindëshit. Ndërsa si Kryeministër ka më shumëpushtet dhe tani garanton direkt trafikun e drogësdhe pastrimin e parave, duke dhënë leje ndërtiminë të gjithë Shqipërinë, nga Velipoja në Ksamil. Jasi përfundoi bashkëqeverisja me krimin! Pesë vjetbashkëqeverisje me krimin dhe do të vazhdojë çdoditë, për sa kohë të jetë ai në pushtet! Rezultatiështë varfërimi i shqiptarëve, izolimi i tyre ngaEuropa dhe braktisja e vendit.

Moshapja e negociatave ishte rezultat i krimitdhe korrupsionit të Edi Ramës.

Gramoz Ruçi – Zotit Basha i shtohen 2 minutapër replikë.

Lulzim Basha – Moshapja e negociatave ështërezultat i zgjedhjes së tij të vetëdijshme për tëmbrojtur Saimir Tahirin, Fatmir Xhafajn, Gjiknurin,Dakon, Habilajt, Balilajt, pra të gjitha kokat e krimitdhe politikanët e korruptuar që janë të lidhur mekrimin.

Oqean? Mos gënjeni veten tuaj, zotërinjambasadorë, se shqiptarët nuk gënjehen më!Peshqit e mëdhenj janë në krahun tuaj në çdo pritjezyrtare dhe në podiumin e qeverisë këtu nëparlament. Edi Rama zgjodhi krimin dhe joShqipërinë dhe sot ai nuk del dot më nga vatha ekrimit. Ai nuk është thjesht një politikan ballkanik ikorruptuar dhe i inkriminuar, por ai është njëpolitikan i kapur dhe i kontrolluar tërësisht ngakrimi.

Shqipëria ka nevojë për ndryshime të mëdha,por ndryshimi i parë dhe fil l imi i të gjithandryshimeve është largimi i Edi Ramës dhe,bashkë me të, i regjimit të tij kriminal. Vetëmatëherë Shqipëria do të ketë sërish mundësinë tëshohë përpara me optimizëm.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Dy minuta për replikë zoti Balla.Të përgatitet zoti Beqaj, pastaj zonja Jorida

Tabaku dhe zoti Nasip Naço.Taulant Balla – Asnjëherë nuk do ta harroj pa

përmendur fjalën e zonjës Topalli, që thoshte “Ky

Viti 2018

30


të rren edhe kur e pyet sa është ora”. Gënjeve,por ti ke treguar që burrëri fjale nuk ke. Ta kamthënë 100 herë dhe po ta them edhe sot, Balili nëvitin 2009 dhe 2011 ka qenë kandidati yt, pra i PD-së, kurse që në vitet 2013-2015 dhe 2017 ështëmiku dhe anëtari i LSI-së. Ki burrërinë të çoheshkëtu e të thuash të kundërtën, ti rrenacak!

Sa për lidhjet, ditën e martë të pres në Gjykatëne Krimeve të Rënda, Lulzim. Ky personi këtu, qëështë në krahun tënd dhe në zyrën tënde, nukështë rastësisht në zyrën tënde, ai është vëllai idy personave në kërkim, ka qenë me dhjetëra herënë çadrën tënde të lirisë. Madje, Lulëzim, marrpërsipër të shpreh këtu dyshimet që dy personatnë kërkim kanë qenë edhe sponsorët eshpenzimeve të mirëmbajtjes së çadrës sate. Çojekokën! Për të gjitha këto të pres ditën e martë nëseancën e Gjykatës së Krimeve të Rënda. Çoje,çoje kokën, se le nam, vjen në Kuvend e nuk eçon një herë kokën! Mos bëj, siç bëre më rrugënDurrës-Kukës, të marrësh raport, apo të niseshpër në Holandë!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Po, për procedurë.(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk e kishte me ty, zoti Berisha.Lulzim Basha – Nuk e kërkova fjalën për

replikë për një arsye të thjeshtë. Derrkuci i “Yaris”-it do të heqë vëmendjen nga çështjet e rendit tëditës. Prandaj, në shkelje të procedurës, ia dhatëfjalën derrkucit të “Yaris”-it. Derrkuci harron diçka,më akuzon mua se kam dalë me vëllanë epersonave që u dyshuakan se janë pas parave të“Toyota”-s. E para e punës, nëse ai qenka idyshuar, pse nuk e keni arrestuar deri më sot?! Edyta, ju keni vëllanë e trafikantit të dënuar ministërtë Brendshëm, hani e pini nga mëngjesi në darkëme të. Çfarë standardi keni ju? Merre, more,arrestoje nëse është i dyshuar! Por nuk është ai.Derrkuci i “Toyota Yares”-it, garanti i parave të pistatë drogës dhe nja dy të tjerë që nuk janë në sallëkëtu, janë të përgjuar nga shërbimet partnere. Nukkeni për t’i shpëtuar dot kësaj, jeni të përgjuar ngashërbimet partnere, duke bërë pazarin me Bacënnë Selanik. Ah, sa keq, se shërbimet tona flenëgjumë. E keni kapur SHISH-in, por të tjerat nuk ikapni dot! Jeni përgjuar duke i dhënë garanci. Juakanë vënë kryqin nga Uashingtoni në Bruksel, ngaBerlini në Romë, por kryqin e madh do t’jua vënëshqiptarët shumë shpejt.

Gramoz Ruçi – Fjala është për zotin Beqaj.

Më pas të përgatiten Jorida Tabaku dhe NasipNaço.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ilir Beqaj - I nderuar Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë e kolege,

Sapo mbajti fjalën kryetari i opozitës dhe,praktikisht, ju të parët, aktorë të nderuar, e kuptuatqë nuk foli asnjë fjalë për teatrin, pra vetë teatriishte loja, siç ishte lojë “Babalja” dhe siç ishin lojërate tjera, për fat të keq, dhe lajthitja e pardjeshmeme Salvinin. Për ekonominë le ta bëjmë diskutiminditën e hënë, kur të vijë paketa fiskale.

Motra dhe vëllezër, Shqipëria dhe Tirana e kanëtë nevojshme një teatër kombëtar. Mjediset kukryen aktivitetin sot trupa e Teatrit Kombëtar....

(Ndërhyrje pa mikrofon)Sali, ty të ka kaluar edhe mosha e check-up-it

dhe me ty nuk merrem, se ti as diagnostikoheshdhe as parandalohesh. Pra, po thosha që mjedisetjanë të papërshtatshme për këtë aktivitet tërëndësishëm për vendin në aspektin kulturor,edukativ, argëtues, qoftë edhe të përkatësisë ekrenarisë kombëtare. Diskutimet për nevojën e tijjanë tashmë 20-vjeçare, ndërsa trupa zhvillonaktivitetin në një godinë 80-vjeçare, me rreth 1200metra godinë dhe me një sipërfaqe prej rreth 5500metrash katrorë. Sot ka dëshmi të institucionevepërgjegjëse, por edhe nga profesionistë, që godinaekzistuese është praktikisht jo vetëm epapërdorshme për aktivitet normal, por epamundur të rikonstruktohet, pavarësisht sashumë mund të shpenzohet për të. Por më erëndësishmja, thelbi i identitetit të formuar aty ndërvite nuk është godina, por shfaqjet e luajtura,dramaturgët, regjisorët dhe aktorët. “Din Jonuzi” iNaim Frashrit është i tillë se e ka luajtur NaimFrashëri, dhe jo se e ka luajtur në atë skenë.“Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, është i tillë se e kaluajtur i madhi Sandër Prosi dhe jo skena ku e kaluajtur. “Doks Boruja” i Pjetër Gjokës është i tillëse e ka luajtur Pjetër Gjoka dhe jo skena ku ështëluajtur. Në 10-15 javët e fundit është e pranuarnga të gjithë që godina ekzistuese e ka shteruarmisionin e saj, këtë e thonë arkitektët, inxhinierëtdhe vetë profesionistët e teatrit. Këto duhet të jenëarsyet pse qeveria e mëparshme vendosi taspostonte Teatrin Kombëtar te Piramida. Alokoi 6milionë euro dhe 3 milionë euro avulluan.

Sali, me Pinokun e ke fituar ti garën, se nukmerremi me ty për atë punë!

Por edhe ndjeshmëria për vlera historike

31


rezulton e pambështetur.Në vitin 2004 është rrëzuar nga Këshilli Shkencori Monumenteve. Ministri juaj në 2007-n, në datën5.3.2007, nuk e përfshiu në listën e monumentevetë bulevardit.Edhe më 11 qershor, para pak javësh, Këshilliaktual i Monumenteve, i ka dhënë përgjigjerefuzuese një kërkese të re.

Një godinë e re e Teatrit Kombëtar, ekonceptuar, e projektuar, e ndërtuar dhe e pajisurme parametra bashkëkohorë, përfshirë edhedinjitetin e zonës ku ndodhet, kushton 28-30milionë euro. Pse? Sepse ka nevojë për metrat enevojshëm, për infrastrukturë mbështetëse për tëpasur disa salla, bashkë me mjediset ndihmësedhe mbështetëse për profesionistët dhe përpublikun.

Kostoja e një ndërtimi të tillë i kalon 3000 europër metër katrorë dhe bashkë me projektidenë,projektimin, mbikëqyrjen, bërjen gati të sheshit tëndërtimit, aksesin në kantier, mendohet se kyinvestim shkon në 28-30 milionë euro.Edhe pse, në fakt, në 5 vjetët e fundit përtrashëgiminë kulturore, muzetë dhe teatrot kemishpenzuar rreth 15 miliardë lekë, ku përfshihetedhe teatri i ri “Turbina”, rikonstruksioni i teatrit“Andon Zako Çajupi” në Korçë dhe i teatrit “Migjeni”në Shkodër, investimet do të vazhdojnë. Kemi 10milionë tashmë për Operan.

Nuk na mjaftojnë paratë për ta financuar ngabuxheti i shtetit. Në këto kushte, çdo qeveri epërgjegjshme kërkon rrugë të tjera për tëpërmbushur detyrimet, qoftë ndaj publikut, qoftëndaj trupës teatrore.

Nuk është shpikje shqiptare të bashkëpunoshme sipërmarrës privatë për të ndërtuar veprapublike apo për të përmbushur detyrimin e ofrimittë shërbimeve publike. Autoritetet publike sot nukkanë fonde të nevojshme, por kanë pasuri publiketë ndryshme.

Në qendrën e Tiranës, si në çdo kryeqytet, trualliështë një pasuri publike, bashkë me një titullzhvillimi bëhet edhe më i rëndësishëm.

Ndërkohë, ka sipërmarrës aktivë, të cilët jovetëm disponojnë pasuri, kanë fituar eksperiencëe njohuri, por vijnë edhe me ide e propozime.Praktikisht, unë besoj se këtë bashkëpunim mesipërmarrjen private shqiptarët e kanë vendosurprej 30 vjetësh që duhet të jetë kështu. Pra, njësipërmarrës, që ka pronë kufitare pronën publike,bën një propozim për të ndërtuar një teatër me

“çelësa në dorë”, pa shpërblim dhe sigurim, nëkëmbim të shfrytëzimit të sipërmarrës së tij në njëpasuri aktuale shtetrore me një projekt të integruarzhvillimi.

Në pamundësi të fondeve publike, pra nuk kemihapësirë nga ligji për prokurimet, me nevojën përta pasur sot teatrin, që do të thotë se as partneritetipublik-privat nuk mund të shfrytëzohet, qoftë edhepo ta ndërtojë dhe ta shfrytëzojë për 20 vjet, asme modelin e project financing, se në fund të fundit,duhet ta financojmë ne, sot vijmë me këtëpropozim.

Pse nuk bëhet garë? Nuk bëhet dot garë, sepseduhet të jesh pjesë e 9800 metrave, që të mund tëvish me këtë titull zhvillimi.

Prandaj vijmë sot me një ligji të veçantë dhekërkojmë një gjë shumë të thjeshtë: të drejtën eqeverisë që të fillojë vetëm negocimin, një komisionqë të ketë një kuadër negocimi dhe, sigurisht,ngarkohet Bashkia e Tiranës të lidhë kontratën, ecila bëhet efektive vetëm kur të miratohet ngaparlamenti.

Projektligji u hap për diskutim publik. U bënëdisa takime publike, nuk po zgjatem, se të gjithajanë bërë të njohura. Disa nga shqetësimet janëpasqyruar në projektligjin që po diskutojmë.

Cilat janë 3 shqetësimet më kryesore?Te godina e teatrit do të jetë vetëm godina e

teatrit. 5500 metra me detaje do të mbeten pronëpublike për teatrin dhe, sigurisht, përfaqësuesit etrupës teatrore do të jenë pjesë, që me votën esotme, e komisionit të negocimit.

Nuk është hera e parë që në situata të veçantai shfrytëzojmë këto mundësi.

Në 2015-ën i dhamë qeverisë të drejtën tënegociojë me “China State Construction Company”për Rrugën e Arbrit. Negociata dështuan, u gjetnjë zgjidhje tjetër.

Në 2016-ën, për portin e Karpenit. Negociatatvazhdojnë. Do të vijë projekti për miratim.

Para dy muajsh, edhe për aeroportin e Vlorës.Negociatat vazhdojnë.

Pra, praktikisht, sot po i japim leje qeverisë tëfillojë negocimet. Do të kemi një teatër të ri publiknë po atë territor që ka qenë, shumë më modern,me rreth 8500 metra katrorë, me 4 salla. Ndërkohë,edhe në këtë pjesë të Tiranës, do të kemi njëzhvillim të integruar.

Shqipëria ka nevojë për teatrin e saj, për operane saj, ka nevojë për të gjitha ato institucione qëmbartin esencën tonë, identitetin tonë shtetëror e

Viti 2018

32


kombëtar!Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Beqaj!Fjalën e ka deputeti Nasip Naço.Më pas deputetja Tabaku.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Urdhëroni?Kush ka replikë?Po, zoti Berisha.Sali Berisha - Parafolësi është hajduti më i

gjatë, pas Edi Ramës, në këtë parlament. Unë nukthem se gjatësia është me fat, por kur je për keq,s’ia sheh hajrin më. Kështu që është e kotë t’idëgjosh.

Edhe një herë, jeni shndërruar në kope mafieje.Ndaj, ju bëj thirrje, merrni 5 minuta pushim, se

ndoshta te ndonjëri prej jush zgjohet instinktinjerëzor dhe dominon mbi vesin, që ju ka pushtuarnë këtë mënyrë.

Pasurimi i paligjshëm ju ka verbuar sytë.Ku shkoi ai që i ndodh vetëvrasja me 6 plumba,

Pandeli? Se ti je marrë edhe me punë ushtrie.Ku shkoi ai që gajasi botën për vrasjen mafioze

që kreu në institucionin shtetëror. Ku shkoni? A edini se jeni bërë simbol i krimit të tmerrshëm nëEuropë? A e dini pse i shtynë, pse i degdisënnegociatat pas një viti e gjysmë? Vetëm ngashëmtia e krimit tuaj. A e dini se nuk ju ka mbeturmë asgjë dhe po tallet Europa dhe bota me ju?Tërhiquni në këtë moment!

Pandeli, të paktën ti tërhiqu, apo nuk të lëkarrigia e ministrit?

(Ndërhyrje nga salla)Çfarë ndodh? Si ka mundësi që e sillni me

procedurë urgjente? Vetëm vjedhja ju shtyn tëveproni në këtë mënyrë.

Vetëm hajnia, vetëm lidhjet me mafien. Iku ai,ia mbathi. Po si ajo foto mund të ketë me dhjetëravideo dhe foto të tjera për ju. Kush merret me ju?

Problemi është se e ndëshkuat Shqipërinë nëmënyrën më të rëndë. Problemi është se eshndërruat në delen e zezë, simbol...

Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Berisha!Faleminderit për propozimin!Fjalën e ka deputetja Jorida Tabaku.Të përgatitet deputeti Nasip Naço. Më pas

deputetja Klotilda Bushka.Jorida Tabaku - Për procedurë, asnjë nga

ministrat firmosës nuk është këtu në seancë, as

Kryeministri nuk është në seancë. Ne kemi pyetje,kemi nevojë për sqarime. Unë e di se nuk dinëçfarë të thonë, kanë 3 ditë që nuk dinë se çfarë tëthonë, por, për respekt të atyre njerëzve që kanëprotestuar deri tani, një nga dy ministrat duhet tëjetë këtu për t’iu përgjigjur pyetjeve që kanëdeputetët e opozitës. Kërkoj të ndërpresimseancën dhe të rikthehemi kur të vijnë ministrat.

Vasilika Hysi - Zonja Tabaku, ju sjell edhe njëherë në vëmendje Rregulloren e Kuvendit. Pasprezantimit të projektligjit nga ministri përgjegjës,sipas neni 73, pika 2, të Rregullores ka pyetje përprojektligjin. Pyetje ka bërë vetëm kolegu Naço,për të cilat dhanë përgjigje ministrat përkatës. Nëkëtë moment është hapur debati dhe ka filluardiskutimi. Ju nuk mund të bëni pyetje në këtë mo-ment sipas Rregullores së Kuvendit. E kishit tëgjithë mundësinë që ta ushtronit të drejtën e bërjessë pyetjeve. Prandaj, ju lutem, procedoni, vazhdonikonsumoni 10 minutat e diskutimit tuaj.

Faleminderit!Jorida Tabaku - Kërkoj të jenë ministra këtu.

Nuk kisha asnjë dyshim se do të ishte kështu.(Ndërhyrje nga salla)Erdhi tani?(Ndërhyrje nga salla)Ku ishte aty?Zoti Beqaj, për të mbrojtur këtë ligj kanë

zgjedhur mjeshtër pas mjeshtri dhe ju e kryesonilistën, por të paktën, ju lutem kini decencën, sesytë në ballë i kemi!

Të nderuar qytetarë që po protestoni jashtë,Të nderuar artistë, që keni protestuar mbi 5

muaj në dyert e Teatrit, të cilin sot duan ta prishin,unë jam e sigurt që sot është vetëm fillimi. Jam

e sigurt që në shkurt, kur këta hodhën idenë, ishtevetëm fillimi dhe sot është vetëm fillimi i kësajbeteje. Në 1938-ën, kur kryebashkiaku i parë iTiranës, Servet Libohova, e shiti pronën, e shitime qëllimin që ajo të ishte një institucion publik. Eshiti pothuajse sa 5% e parave në qarkullim. E shitivetëm që të ishte një Teatër.

Po këta nuk pyesin as për ligjin, as përKushtetutën, nuk pyesin as për marrëdhënien epronës, nuk pyesin as për amanetin e pronës, nukpyesin as për trashëgimi, nuk pyesin për asgjë nëkëtë vend.

Unë jam e sigurt që, ashtu si në komisionetparlamentare, do të bëheni gardh dhe do ta mbronisot këtë projektligj të turpshëm. Jam e sigurt qëasgjë nuk do t’ju ndalë të silleni më keq se

33


pushtuesit në këtë vend mbi trojet publike dhe mbitrojet private.

E shoh që arsyeja ju ka zënë sytë. E shoh qënuk kuptoni asgjë. Dje propaganda e Bashkisë sëTiranës shkoi me vrap dhe çoi zjarrfikësin për tëparë nëse ishte shembur Teatri. A shkoi dikush tëshikonte se çfarë ndodhi me kullën e Tiranës? Aka parë dikush njerëz nga bashkia që tëkontrollojnë institucionet e tjera? Çdo gjë në këtëvend përdoret vetëm për propagandë. Tërmeti upërdor vetëm për propagandë.

Që të gjithë e kanë parasysh Tiranën e vjetër.Që të gjithë e dinë ku ishte kinema “17 Nëntori”.Ku është sot? Që të gjithë e dinë ku ishte“Milleniumi”. Ku është sot? Që të gjithë e dinëPazarin e Vjetër të Tiranës. Ku është sot? Ku ështëstadiumi sot? E njëjta gjë do të ndodhë edhe nesërme Teatrin.

Kjo ka nisur në nëntor të 1944-ës, me vrasjene intelektualëve të Tiranës, ka nisur me vrasjen eçdo identiteti që ka pasur qyteti, ka nisur meshkrumbimin e trashëgimisë kulturore të këtij qyteti,ka nisur me identitetin e këtij qyteti, që doni ta fshini,ashtu siç doni të bëni me këtë ligj, ashtu siç donitë bëni me Teatrin.

Është shumë e thjeshtë. Nuk kam fjalë tëshpjegoj as shkeljen e ligjit, as shkeljen eKushtetutës, as procedurën që nuk ka absolutishtasgjë ligjore. Vjen dikush, bën një propozim dhengrihet një shtet i tërë, mbledh parlamentin për takthyer në zyrë tenderësh, në zyrë koncesionesh.Po turp a keni? Po për pronën private, për pronënpublike, turp, a keni?

Unë, më shumë se të gjithë, e di se sa rëndësika të zhvillohet prona. Kam luftuar për 5 vjet këtunë parlament dhe në Gjykatën Kushtetuese, kamluftuar edhe me banorët e njësisë sime adminis-trative që prona e tyre të zhvillohet. Më shumë sekushdo unë dhe familja ime kemi vuajtur rregjimine Enver Hoxhës dhe të Edi Ramës me vjedhjen epronës. Ju nuk i keni lënë qytetarët e këtij vendi tëndërtojnë, nuk i keni lënë ata që kanë të drejtën etyre të pronës të ndërtojnë, sot po merrni një pronëpublike dhe po e falni si plaçkë. Sot po bëhenigardh për vjedhjen, për abuzimin. Nuk e kuptoj dotse si sot mund të ngrini kartonët.

Partia Demokratike mund të ketë bërë shumëgabime për pronën, por jam e sigurt që kurrë partiaime nuk do të më vendosë në pozitë të votoj, ashtusiç do të votoni ju sot. Kurrë partia ime nuk do tëmë detyrojë të votoj për prishjen e identitetit të

qytetit, siç do të bëni ju sot, për të falur 5 mijë e500 metra katrorë siç po bëni ju sot.

Dëgjova ministrin e Financave, që, në fakt, dojat’i ktheja një përgjigje me seriozitet, t’i thosha seku çalonte projekti. Fakti që shkel ligjin ekoncesioneve, ligjin “Për prokurimet publike”, ligjin“Për pushtetin vendor”, sepse po cenoni të drejtëndhe autoritetin e pushtetit vendor për tëadministruar pronën.

Në fakt, ai është i njëjti kur tha se PPP-të ikushtojnë zero lek buxhetit të shtetit. Të njëjtënshfaqje bëri edhe atë ditë, kur e tha. Sot tha seedhe ky projekt i kushton zero lek buxhetit të shtetit.Aty do të jetë Teatri, 1 mijë metra më pak, a mëshumë. Do të fusë 1 mijë metra pronari, do të marrënëntë mijë metra. Unë nuk e di se si i bëni llogaritë,nuk e di si vazhdon e gjeni akoma justifikime, jepnijustifikime për këtë projekt.

Ky projekt, përveç shkeljes së Kushtetutës dhesë paku të 3 ligjeve, përveç ligjit “Për trashëgiminëkulturore”, shkel, njëkohësisht, edhe MSA-në,,sepse shkel konkurrencën e lirë në treg. Nenet 71dhe 74 të MSA-së shprehimisht thonë se nuk iduhet dhënë asnjë ndihmë shtetërore, asnjëmbështetje shtetërore, asnjë mbështetje në garë,cilitdo që do të konkurrojë në tregun e lirë.

Në këtë rast po prishet konkurrenca në treg.Pse po prishet konkurrenca në treg? Sepse këtëprojekt, në qoftë se do ta kishin bërë me tenderndërkombëtar, me garë të hapur, a do të kishtekompani të tjera, të cilat do të kishin konkurruar?

Këtu po kthehet përjashtimi në normë. Këtu vjennjë biznes nga rruga, bën një propozim dhe ngrihetqeveria e parlamenti.

Ashtu siç u shpenzuan 178 milionë euro përinceneratorët, 0 lek nga buxheti i shtetit, ashtu pofalen, po grabiten 5500 metra katrorë publikë nëqendër të Tiranës. 30 milionë euro, me vlerën easaj kohe, e kishte shitur Servet Libohova dhe ekishte blerë shteti italian.

Sot kush e di sa miliona euro do të vlente ajopronë? Sot kush e di sa miliona euro do të vlente,po të shitej në tregun e lirë. Por ajo që ka më shumërëndësi këtu, është prishja e trashëgimisë dheidentitetit.

Unë mund të flas këtu pa fund për ato që kanëthënë aktorët dhe artistët atje. Në fakt, disa prejnesh janë bërë pjesë edhe e protestës së tyre.Mund ta ngre zërin pa fund edhe për pronarët evjetër të Tiranës, të cilët po shkelen dhenëpërkëmbën sot, dhe nuk e gjejnë dot të drejtën

Viti 2018

34


e tyre. Mund të flas pa fund për vjedhjen dhekorrupsionin, për faktin që qeveria që i rriti taksat5 miliardë, nuk gjen dot 30 milionë për të restauruarnjë teatër.

Mund të flasë pa fund edhe për patetizmin, porjo. Sot zgjedh që të flas për grabitjen e pronëspublike. Në këtë parlament në vitin e fundit nuk kaardhur pothuajse asnjë ligj. Nuk ka ardhurpothuajse asnjë ligj, që bën ndryshime thelbësore.

Kemi pasur institucione të pavarura që kanëraportuar këtu. Në fakt, këtu nuk kishin pse tëraportonin fare, kemi pasur marrëveshje tëshkuara, të cilave u është shtyrë afati, por nuk kemipasur asnjë ligj, që të vijë këtu dhe të mbështesëtë varfrin, që të mbështesë të vobektin, një ligj qëtë rregullojë marrëdhëniet e pronës, një ligj që tëndihmojë atë që ka nevojë.

Por jo! Parlamenti mblidhet për të miratuar njëligj që sjell një biznes.

Praktika e ligjeve, që vijnë me emrabiznesmenësh në këtë parlament, duhet të marrëfund. Praktika e ligjeve që vijnë të porositura dhenuk shkruhen në zyrat e shtetit, duhet të marrëfund.

Zyrtarët e shtetit, që ishin këtu pak më parëdhe ministrat që kanë qenë në komisione, nuk kanëpasur fjalë të përgjigjen, nuk dinë të përgjigjen, nuke dinë çfarë ka në atë projektligj.

Në qoftë se ky është projektligji, që ju të gjithëe keni zgjedhur të votoni, të paktën ju kërkoni sotinformacion.

Unë jam e sigurt që të gjithë ju nuk bini dakordme këtë. Jam e sigurt se ka edhe kolegë që dinëse çfarë po i ndodh Tiranës, çfarë po i ndodhpronës publike, por të paktën mos votoni. Tëpaktën mos u bëni palë.

Unë e di se ju do të vazhdoni ta shisni stadiuminkombëtar si një nga arritjet më të mëdha. Sotstadiumi është makabriteti më i madh i këtij qyteti.Ashtu do të jetë edhe teatri nesër.

Të gjithë gjykohen nga veprat e tyre. Nukgjykohen nga fjalët.

Unë dua ta mbyll fjalën time me një shprehje tëItalo Calvino-s: “Mashtrimi nuk është kurrë në fjalë,por në vepra”.

E për ironi të fatit, vepra e fundit që po jepetatje në Teatrin Kombëtar, është një komedi e MarkTwain: “A vdiq ai?”. Jo, teatri nuk ka vdekur dhene nuk kemi për ta lënë të vdesë. Qytetarët atjedhe ne këtu në parlament do të bëjmë çdo betejëpër ta mbrojtur atë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Tabaku!Fjalën e ka deputeti Nasip Naço. Të përgatitet

deputetja Klotilda Bushka, ndërsa më pas deputetiFatmir Mediu.

Nasip Naço – Të nderuar kolegë deputetë,Në fillim të fjalës sime do të doja të shprehja

respekt për të gjithë ata artistë, po edhe përshoqërinë civile, të cilët duan të ruajnë vlerathistorike, vlerat kulturore, duan ta ruajnë këtëgodinë të vjetër të qytetit të Tiranës.

Sigurisht, ka edhe një pjesë, të cilët duan tëprishet, duan të bëhet moderne, duan të kenëkushte më të mira. Sigurisht, më duhet të shprehpërsëri respekt si për ata që janë pro, si për ata qëjanë kundër prishjes së kësaj godine, sepse janëartistë që meritojnë respekt. Janë ata që na bëjnëkrenarë dhe janë krenaria jonë kombëtare.

Përveç krenarisë, përveç artistëve, sigurisht qëpër shkak të sensibilitetit të këtij projektligji, tëqëndrimit të artistëve, të qëndrimit të shoqërisëcivile, të opinionit publik, e kam lexuar mevëmendje projektligjin dhe relacionin që eshoqëron këtë projektligj. Kam dashur të kuptojçfarë po ndodh, sepse në projektligj gjeta fjalët“inovacion”, “qeveri inovative”. U bëra kurioz.Thashë: shumë paskan ecur! Pa ta lexoj një herëse çfarë ka inovative këtu.

Pashë se në relacion, por edhe në projektligj,flitet e ne nuk japin asgjë, nuk japin asnjë lek ngabuxheti. Po prona publike që është aty, që këta ekanë vlerësuar jo shumë: 1 milion euro godina, 5milionë euro trualli. Pra, ne vëmë 6 milionë euro,dhe ky bamirës, ky qytetar, kjo firmë na kthenmbrapsht 30 milionë euro për të bërë një godinëbashkëkohore në qytetin e Tiranës.

Kushdo që dëgjon këto fjalë mund të krenohet,mund të duartrokasë, mund t’i japë merita qeverisë,por nuk besoj se mjafton me kaq. Besoj se kërkonnjë analizë më të thellë, sepse si mundet që, përherë të parë, kjo qeveri del me fitim ngakoncesionet, që kjo firmë private na dhënka 30milionë euro?!

E çfarë ka bërë Skënderbeu më shumë se kaq?Mendon që teatri të mbajë emrin e firmës “Fusha”,sepse po na fal 30 milionë euro. Por nuk besoj seështë kjo, që ata na falin pa marrë asgjëmbrapsht. Nuk besoj në seriozitetin e atyre që kanësjellë projektligjin. Nuk doja të hyja më shumë, porpyetjet e mia kanë pasur për qëllim vetëm që njëpjesë e mirë e deputetëve të maxhorancës, jo të

35


opozitës, të kuptojnë atë çfarë po ndodh. Unë imirëkuptoj kolegët e maxhorancës, sepse shumëshpejt në shtator, një pjesë ka bërë gati kostuminpër t’u bërë ministra, pjesa tjetër duan të bëhenkryetar bashkish, ndërsa pjesa tjetër e ka mendjente listat. E kuptoj që Kryeministri i ka zënë në çarkdhe me kokën ulur do të votojnë, pa bërë njëanalizë se çfarë po ndodh. Sigurisht, nuk jam nëkëtë pjesë, nuk m’i ka futur njeri të dyja këmbët nënjë këpucë, por do të mundohem të bëj një analizë,prandaj bëra edhe ato pyetje për këtë qeveriinovative.

Është normale që shoqëria “Fusha sh.pk” qëdo të investojë, duhet të bëjë një studim fizibiliteti,duhet të bëjë një relacion; duhet të ketë një bilanc,duhet të tregojë që (këtë qëllim kishin edhe pyetjete mia) ka bërë godina të tjera analoge. EdheTeatrin e Kukullave po të kishte bërë, përsëri do tëishte mirë. Por, në qoftë se ka bërë sheshin“Skëndërbej” dhe tani do të bëjë Teatrin, qenka ebesuara e qeverisë. Jo pa qëllim pyeta: çfarëpunimesh ka bërë me Bashkinë e Tiranës, meMinistrinë e Kulturës, me Ministrinë e Financës apome Ministrinë e Infrastrukturës, është pjesë eoligarkëve, apo është pjesë e qeverisë, është njëbiznesmen i ndershëm? Unë besoj te kjo e fundit.Por kur bëra pyetjet, kërkova të kishim një CV përtë ditur: a ka punuar brenda apo jashtë vendit? Aka ndërtuar një teatër të kësaj natyre, një teatërme përmasa europiane? Nuk mora asnjë llojpërgjigje nga rreth 40 pyetje që u mundova të bëja.Pjesërisht, nëpër dhembë ministri i Ekonomisë dhei Financave përmendi një shifër, e cila nuk ështënë relacion. Aty thuhet se ne do të përfitojmë njëgodinë, 1126 metra katrorë dhe ne, në përfundimtë kësaj, do të fitojmë 9000 metra katrorë. Pra, ngarreth 40 pyetje që bëra për të kuptuar se çfarë pondodhte me këtë projektligj, mora një përgjigjenëpër dhëmbë nga ministri i Ekonomisë se çfarëfitojmë ne, e cila nuk është në relacion, gjë që mëbën të kuptoj akoma më shumë se ku janë bërënegocimet e kësaj kontrate. Për sa kohë nukpërshkruhen në relacion, besoj se janë bërë dikutjetër, ku nuk ka transparencë, ka vetëm një emër,pra ka korrupsion. Unë besoja se nga propozuesitduhet të na pasqyrohej qartë çfarë ka ndodhur.Në fund të fundit, çfarë japim ne dhe çfarë na jepprivati? Cila është kjo kompani? A zbatohet ligji?Unë jo pa qëllim me pyetjet e mia rendita se çfarëndodh me këtë ligj. Këta pretendojnë se do t’ireferohen bazës ligjore të Kodit Civil. Në qoftë se i

referohet Kodit Civil, ai ka rreth 1200 nene. Pra,nëpër dhëmbë nuk e përmendin se cilin nga këtonene duan të aplikojnë si bazë ligjore. Përmendinvetëm emrin “shkëmbim”, që i referohej nenit 760të Kodit Civil. Shkëmbimi është i barabartë mekontratën e shitjes dhe pyetja ime ishte edrejtpërdrejtë: nëse bëhet ky shkëmbim, kompania“Fusha sh.p.k” do t’i paguajë detyrimet që ka ngakontrata e shitjes? Nuk mora asnjë përgjigje ngaministri i Ekonomisë dhe Financave. Këtë e bëjvetëm për transparencë, sepse, në fund të fundit,ai ka ardhur për të fituar. Po ta lexosh me vëmendjeprojektligjin, nuk e gjen të pasqyruar konsulentin.Qeveria është inovative në këtë projekt, se kështuthonë, dhe u referohen disa ligjeve të tjera tëmiratuara në vitin 2016 në parlament. Fatmirësisht,në një nga ligjet e miratuara në Kuvend, që ka tëbëjë me Rrugën e Arbrit, kam qenë ministër iDrejtësisë, duke parë që ishte inovativ, u kthevambrapa në kohë për të parë nëse për këtëprojektligj e kisha bërë detyrën si ministër iDrejtësisë, sepse në Ministrinë e Drejtësisë ka njëDrejtori të Përgjithshme Kodifikimi, që bënoponencën për çdo akt, por është edhe Avokaturae Shtetit. Pashë dhe, kur i krahasova të dyja, vurare se mungonte konsulenti i huaj, që ishte brendakomisionit të negocimit. Sot nuk është. Po ta lexonime vëmendje projektligjin, i ishte deleguarBashkisë së Tiranës. Pra, Bashkia e Tiranës ka2100 metra, merr përsipër t’ia kalojë Ministrisë sëKulturës, Ministrisë së Ekonomisë dhe ai të jetënë krye të negocimit të kësaj kontrate.

Sigurisht, pyetjet e mia ishin të shumta. Në fundtë fundit, bashkia ka 2100 metra katrorë truall. Sapërqind fiton shoqëria “Fusha sh.p.k” në këtë truall?Sa fiton edhe bashkia? Nuk mora përgjigje. Pra,pyetjet e mia janë bërë për të parë se si ka evoluarnë mënyrë inovative kjo qeveri që na sjell këtëprojektligj sot.

I referohet ligjit për dhënien e portit të Karpenitdhe aty parashikohet që ka konsulentë të huaj.Këtu nuk është, madje është planifikuar qëbashkisë mund t’i shkojë në mendje dhe për shkaktë transparencës mund të mos e vënë farekonsulentin. Pra këto janë, njëra pas tjetrës,dyshimet e mia, do të thosha, në lidhje me këtëprojektligj, prandaj bëra pyetje që të merrjapërgjigje, por mora vetëm një përgjigje nëpërdhëmbë nga ministri i Ekonomisë. Sigurisht, po talexosh me vëmendje projektligjin, përsëri gjenshmangie nga ligji nr. 9000 “Për organizimin e

Viti 2018

36


Këshillit të Ministrave”. Pra, referohet se dyministrat do të vijnë automatikisht në Kuvend, pakaluar në Këshillin e Ministrave, pa marrë njëvendim për ta sjellë këtu. Përsëri duan t’ishmangen. Pra, iu shmangën në momentin e parë,nuk e firmosi Kryeministri, por e firmosizëvendëskryeministrja, nuk e firmosi ministri, porzëvendësi; nuk e kalojnë në Këshillin e Ministravepër ta sjellë në Kuvend. E çfarë mund t’i themi tjetërkësaj, përveçse mungesë transparence? Kur kamungesë transparence, ka vetëm një fjalë,korrupsion. Ku ka korrupsion, nuk ka asnjëkompani të huaj ndërkombëtare që të vijë nëShqipëri dhe nuk keni parë vitet e fundit që të vijnë.Nuk mund të hyjnë ata në këto negociata dhe tëflasin që artistët po vuajnë, dikush është sëmurëdhe ne po bëjmë diçka të mirë, pa thënë çfarë pohumbasim dhe çfarë po fitojmë. Është një pronëpublike dhe sigurisht që ka një vlerë si pronëpublike. Këtë doja të kuptoja nga propozuesit eligjit: sa është vlera e kësaj toke, që nuk është sae çmojnë sot. Në qoftë se procedura do të ishte ehapur, sigurisht do të kishim edhe një konkurrimtë hapur dhe nuk besoj se do të kishim këtë vlerë.

Çfarë ndodh, të nderuar kolegë? Për tëzgjedhur drejtorin e teatrit bëhet me konkurrim,mblidhen artistët. Për të ndërtuar një godinë të re,me vlerë miliona euro, bëhet me negocim, bëhet embyllur. Çfarë bëhet këtu? Ka mungesë transpar-ence dhe, ku ka mungesë transparence, kakorrupsion. Unë do doja ta tërhiqnit këtë projektligj.Ju jeni përballë artistëve, përballë shqiptarëve, jenipërballë partnerëve tanë ndërkombëtare, SPAK-un e keni te dera.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Naço!Fjalën e ka deputetja Bushka. Të përgatitet zoti

Mediu.Klotilda Bushka – Faleminderit, e nderuar

drejtuese e seancës!Kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Kemi shumë ditë që ne deputetët e

maxhorancës, edhe pse me përgjegjshmëri, kemimarrë pjesë dhe kemi shqyrtuar në komisioneprojektligjin për Tetarin Kombëtar dhe nuk kemimundur dot të themi të vërtetat e teatrit përpublikun. Kjo për arsye, sepse, në përpjekje përtë politizuar kauzën e artistëve, kolegët opozitarë,që deri sot nuk kanë treguar se dinë të prodhojnëkauza, programe apo projekte alternative për

çështjet e interesit publik, por thjesht të rrëmbejnëkauzat e të tjerëve, duke i keqpërdorur dhe mëpas duke i lënë ata jetimë, nuk kanë lejuar qëmbledhjet e komisioneve të zhvillohen normalishtdhe publiku, nga debatet e zhvilluara midiskolegësh, në mënyrë konstruktive të mësojë sepër çfarë bëhet fjalë realisht. Në fakt, këto ditë, nësajë të meritës ekskluzive opozitare, janë kthyernë një teatër të shëmtuar, që e meriton titullin“Shumë zhurmë për asgjë”, siç ndodhi edhe meParkun e Lojërave të Liqenit, gati një vit më parë.

Sot dua t’u flas qytetarëve të gjithë Shqipërisë,veçanërisht qytetarëve të Tiranës, qytetit tim. Tëgjithë ne e meritojmë të kemi një teatër të ri dhedinjitoz, pasuri e të gjithë shqiptarëve, pasuri jonadhe pasuri e fëmijëve tanë. Ekspertët kanë folurme zë dhe me figurë: “Teatri actual, i ndërtuar nëvitet ’38 ’39 si një ambient argëtimi dhe jo si teatër,është kthyer si i tillë në vitin 1945 dhe, pavarësishtvlerave kulturore apo historike që mbart, nuk kaqenë asnjëherë i konceptuar si vepër për teatërkombëtar. Kush e thotë këtë, gënjen! Aktualisht,kjo godinë përbën një vepër rreziku për jetën eartistëve dhe artdashësve”. Raportet që unë kamlexuar, qofshi ju që gënjeni, në gjykimin tim, janëalarmuese, sepse, nëse i lexojmë këto raporte, dot’i kishim vënë drynin teatrit orë e më parë. Jeta enjerëzve vlen më shumë se çdo pasuri tjetër.Ekspertët thonë se rikonstruksioni i godinësekzistuese është i pamundur dhe nuk plotësonstandardet e kërkuara për një teatër kombëtar, përmë tepër që kostoja e rikonstruksionit nuk kaleverdishmëri ekonomike dhe është e udhës që tëndërtohet nga e para një godinë e re, sipas të gjithanevojave dhe standardeve që duhet të ketë njëvepër e tillë. Le të jemi realistë. Kjo vepër kushtondhe është detyrë e qeverisë që ta ofrojë këtëmundësi. Ashtu siç duhet të kujdeset për arsiminshëndetësinë, çështjet sociale, pensionet,drejtësinë e të tjerë, ashtu duhet të kujdeset edhepër teatrin. Ne që jemi në drejtim dhe ju që keniqenë më parë, kolegë opozitarë, i dimë shumë mirëmundësitë ekonomike të shtetit tonë, ku rezultonqartë se ne nuk i kemi paratë për të ndërtuar tetarine ri, siç e dëshirojmë të gjithë.

Ju, që sot jeni opozitë, e dini shumë mirë se sie latë buxhetin e shtetit në vitin 2013, e latë nëkolaps, gati në faliment. Po të mos ishte përmaxhorancën socialiste, ne sot do të ishim të gjithënë një gropë të madhe fatkeqësie të falimenti tështetit. Na thoni: “Mos u krahasoni me ne!”, nuk

37


krahasohemi me ju, por ju e dini që derexheja, kue çuat këtë vend për 8 vjet, nuk mund tarimëkëmbte ekonominë menjëherë, sepsekonsolidimi dhe shëndoshja e financave duankohë. Prandaj, siç po e rimëkëmbim ne sotekonominë, duhet edhe të marrim në konsideratëtë gjitha mundësitë që janë duke na u ofruar përnjë teatër të ri, i cili i rëndon sa më pak financat eshtetit.

Ju kujtoj se ne për 4 vjet kemi ndërtuar 4 muzedhe 4 teatro, ku kemi investuar vetëm nga buxhetii shtetit 21 milionë euro dhe 19 milionë euro ngafonde donatorësh, ndërsa ju për 8 vjet keniinvestuar vetëm 23 milionë euro.

E pra, ju që e latë Tiranën në gjumë, ju që nuklatë asnjë gjurmë për Tiranën, ju që nuk vutë njëgozhdë në Teatrin Kombëtar dhe ju që nuk bëtëasgjë për statusin e artistit nuk keni moral sot tëgodisni këtë projektligj, i cili është kaq transpar-ent, kaq në përputhje me ligjin dhe kaq në kuadërtë interesit publik, siç po bëni sot.

Sot na është ofruar një mundësi, që me paratëprivate të subjektit pronar truall, në kufij të pronësshtetërore ku shtrihet sot Teatri Kombëtar, tëndërtojmë një teatër të ri. Pra, nuk harxhojmë asnjëpara publike, shpenzojmë zero para nga shteti.Pala private propozon të ndërtojë një teatër të rime sipërfaqe ndërtimore, sa 9-fishi i ndërtesësaktuale të teatrit, ndërsa sipërfaqja e truallit, kungrihet sot teatri, pas ndërtimit të teatrit të ri, do tëjetë po e njëjta në madhësi.

Në fakt, ne do të ishim hipokritë në qoftë se dotë thoshim se pala private po na bën një bamirësi,ose një nder të madh. Sigurisht që jo! Kjo nuk ështëe vërtetë dhe për këtë dua t’u flas qytetarëve tëTiranës, të cilët e dinë shumë mirë se çfarë do tëthotë ta zhvillosh pronën për efekt ndërtimi. Ashtusiç thatë, që janë pronarë trojesh private dhe nukkanë para të ndërtojnë pallate në to, por kanënevojë të kenë shtëpi të reja, bien në ujdi meinvestitorë privatë, duke u vënë truallin nëdispozicion të ndërtimit dhe në këmbim marrinapartamente apo dyqane. Edhe shteti shqiptar, nëkuadër të shqyrtimit të një mundësie të tillë të lejuarnga ligji, duhet të vërë në dispozicion të një paleprivate një truall publik, ku përveç teatrit do të ketëedhe ndërtesa të tjera, që të justifikojnëleverdishmërinë ekonomike të një marrëdhëniejetë tillë midis publikut dhe privatit. Kjo marrëdhëniedo t’i japë publikut një godinë teatri shumë herëmë të madhe se ekzistuesja, nuk do të prekë

sipërfaqen e truallit të teatrit dhe privati do të ketëmundësi shfrytëzimi për ndërtim të truallit publikjashtë pronës së tetarit, në mënyrë që të justifikojëinvestimin privat për qëllime publike.

Çfarë po shqyrtojmë ne sot?! Një projektligj, qëi hap rrugë një procesi negocimi, nisur mbi bazëne një oferte që pala private i ka bërë shtetit shqiptar.Ashtu siç ndodh midis pronarit privat të truallit dhendërtuesit privat, edhe në këtë rast shteti dheprivati duhet të negociojnë që të kemi një situatënë favor të drejtë të të dyja palëve dhe dobishmëripublike. Këto negociata mund të përfundojnë mesukses dhe të konkretizohen me një kontratë, ecila do të ketë të gjithë transparencën e nevojshmepër publikun, duke marrë në fund edhe miratimine kësaj salle të Kuvendit.

E rëndësishme është që për të mirën e interesitpublik, këtë shprehje interesi, që na e ka drejtuarpala private, duhet ta shqyrtojmë mepërgjegjshmëri.

Kam dëgjuar mjaft akuza përantikushtetuesmëri, antiligjishmëri, klientelizëm tëmaxhorancës në këtë proces, madje edhekërcënime se do të shkojmë në burg, por asnjëargument ligjor dhe konkret pse dhe cilat janëarsyet. Po përdorni populizmin që të tërhiqnivëmendjen e qytetarëve, por edhe ketë herë podështoni. Ne po bëjmë një procedurë transparente,grupet e interesit dhe, veçanërisht, artistët janëpjesë e diskutimeve. Ne po veprojmë duke ubazuar në Kushtetutë dhe në ligjin për pronat epaluajtshme të shtetit. Ne jemi bazuar në të drejtëntonë si ligjvënës për të shprehur vullnetin tonë, qëpubliku të ketë një vepër të re dinjitoze, qindra fishmë të lartë, të rëndësishme, më me vlerë se vleraaktuale, më të sigurt dhe më të denjë për vendintonë, jo vetëm kaq, por me zero kosto për buxhetine shtetit.

Ky projekt do të ndihmojë në rritjen e ekonomisësë vendit, pasi do të kemi më shumë mundësi përbiznese të reja përreth zonës së Teatrit, më shumëpunësim, pra më shumë mundësi për rritjeekonomike për qytetarët e Tiranës.

Ne kemi treguar se fokusin për vepra të mira ekemi prioritet. Ju kujtoj këtu “rilindjen” urbane, ecila i ktheu qytetet tona nga të padëshiruara nëqytete të jetueshme, që po vijon me “rilindjen”rurale. Ju kujtoj këtu Pazarin e Korçës, Pazarin eRi të Tiranës, sheshin “Skënderbej”, Parkun e ri tëLiqenit të Tiranës, së bashku me Amfiteatrin. Tëgjitha janë vepra që flasin vetë.

Viti 2018

38


Ju, që çirreni dhe qani sot me lot krokodili përkauza që i rrëmbeni nga të tjerët, ju ftoj të vizitoniteatrin e ri “Artturbina”, të inauguruar disa ditëmë parë, një vepër madhështore dhe e lëvduarnga emra të rëndësishëm arktitektësh dheartistësh europianë.

Disa nga ju thanë se ajo është një vepër meemër komunist. Më vjen shumë keq, por ju as nuke morët mundimin të kuptonit pse ka këtë emër.Pikërisht në këtë vepër, inxhinierë të shquar tëkombit tonë kanë bërë eksperimente për turbinate hidrocentraleve. Ky emër u vu në nder të brezavetë intelektualëve, të cilët pa u ndier, me aq pakmundësi sa kishin, i dhanë këtij vendi shumë mëtepër nga ç’mund t’i japim ne, me gjithë këtomundësi që kemi sot.

Për sa u takon vlerave historike dhe kulturore,unë jam vajzë tiranase dhe jam rritur në atë teatër.Kam nostalgji për kënaqësinë që kam marrë ngaveprat që i kanë vënë në skenë kolosët e artit,që nga “Romeo dhe Zhulieta”, “Dhelpra dherrushtë”, “Kush e solli Doruntinën”, “Pallatin 176”etj. Sot nuk marr të njëjtën kënaqësi, jo për faj tëartistëve, por për faj të faktit se sot në atë godinënuk mund të bëhet më art, se është e rrezikshme.

Nuk e bën godina artin, por e bëjnë artistët.Prandaj, unë besoj se ju nuk e keni seriozishtkëtë teatër që po bëni. Unë dëgjova këtu diskutantëtë ndryshëm dhe përfundimisht dua t’ju them se,nëse ne duam t’i japim një mundësi vendit për tëpasur një teatër të ri, le t’i japim një shans këtijprojektligji, që të hapet një faqe e re në historinë eTeatrit Kombëtar Shqiptar.

Ju lutem, kolegë opozitarë, lërini kauzat bosheqë ju marrin kohë dhe energji negative juve dhetë gjithë shqiptarëve! Kthehuni në sallë! Kthehunime këmbë në tokë, që të fillojmë debatet. (Biegongu)

Në fund, një urim për të gjithë artistët...(Flet pa mikrofon.)(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Bushka!Fjalën e ka zoti Mediu!Të përgatitet Luan Rama!Fatmir Mediu - Të nderuar kolegë deputetë,Para disa ditësh, në një aktivitet ndërkombëtar,

së bashku me zotin Paloka, takuam një mik tëShqipërisë, i cili ka ardhur disa herë në Shqipëri.Ai tha se i vinte keq, por, kur takohej me qeverinëtonë, i dukej sikur takohej me Vito Xhenovezen.

Natyrisht, në pozicionin politik më erdhi mirë,

por si shqiptar, ndieva një keqardhje shumë tëmadhe, sepse po flitej për qeverinë e vendit tim.Prandaj do të doja që sot, në këtë moment, mëshumë se përkatësinë tonë politike, duhet tëvlerësojmë pozicionin tonë si qytetarë, më shumëse të djathtë dhe të majtë, duhet të kuptojmë sekemi detyrimin për të mbrojtur Kushtetutën, pronënpublike, ligjin, historinë e vendit dhe të kryeqytetittonë.

Sot dua të shtroj disa pyetje:A duhet të pranojmë që ky parlament të

shndërrohet në një institucion, i cili duhetlegjitimojë përdhosjen përfundimtare tëKushtetutës?

A duhet të pranojmë që të bëhemi pjesë qëqeveria të realizojë përfundimisht puçin kushtetuestë shkatërrimit të Gjykatës Kushtetuese, në mënyrëtë qëllimshme, duke ia marrë dhe duke iakontrolluar të gjitha kompetencat e saj, në mënyrëqë të gjitha ligjet e saj antikushtetuese të mos igjykojë asnjë trupë gjyqësore, apo të mos ketëasnjë zë që t’i kundërshtojë?

A duhet të pranojmë ne që të mos realizohentë drejtat e qytetarëve, por të vendosë vetëmKryeministri dhe qeveria se cila është rruga dhecila është e drejta në këtë vend?

A duhet të pranojmë ne që kjo qeveri, nëpërmjetparlamentit, të votojë ligje antikushtetuese, nëmungesë të një Gjykate Kushtetuese funksionale?

A duhet të dhunojmë sot përfundimisht pronënpublike, t‘i japim të drejtë qeverisë që pronënpublike, pronën e shqiptarëve, ta trajtojë sikur tëjetë pronë private e qeverisë, e Kryeministrit apoe klientëve të tij?

Dëgjova këtu lojëra shifrash, metrash katrorë,vlerash financiare në miliona euro apo dollarë.

Po ju bëj një pyetje të thjeshtë: Po t’i jepej njëprivati lulishtja te parku “Rinia”, a nuk do tëprodhonte më shumë metra katrorë përinstitucionet e ndryshme që do t’i përdornin? A nukdo të prodhonte më shumë miliona euro apodollarë për interesat e privatëve dhe të klaneve tëbiznesit?

Pse duhet xhamia dhe Kulla e Sahatit? Pseduhet trashëgimia e këtij vendi? Pa dyshim, çdovlerë kulturore nuk ka një vlerë financiare, por ajoështë historia jonë, të cilën duhet ta mbrojmë.Kështu është edhe për Teatrin.

A duhet që parlamenti ta pranojë shkeljen eligjit dhe të Kushtetutës, duke shpërfillur atë qëme ligj dhe me Kushtetutë i takon edhe pushtetit

39


vendor dhe të pranojë pazarin ndërmjetKryeministrit dhe kryebashkiakut, sepse ky i funditnuk mund ta kalojë me vendim të këshillit bashkiak,me vendim të të zgjedhurve nga qytetarët e Tiranëspër të mbrojtur interesat e këtij qyteti?

A mundet, mbi të gjitha, që qeveria për interesapolitike, të na mbyllë sytë këtu dhe ne t‘ishkatërrojmë verbërisht vlerat historike dhekulturore të kryeqytetit tonë për të parin e partisë,sepse ai nesër ka në dorë karrigen tuaj të radhëssë deputetit?

Themi se jemi kombi më i lashtë në Ballkan,por çfarë na ka mbetur nga lashtësia? E kemikthyer Tiranën në Kandahar me ndërtime, pa asnjëhapësirë të gjelbër dhe pa asnjë histori të këtijqyteti.

Le ta prishim edhe bashkinë, edhe Kullën eSahatit dhe le të fusim një sahat brenda njëndërtese gjigante, sepse kështu është modernia,kjo është e ardhmja. Do të vijnë të na vizitojnë ngabota dhe do të shohin se sa “të përparuar” jeminë krahasim me atë botë, e cila investon me qindramilionë euro për të mirëmbajtur trashëgiminë evet historike dhe kulturore.

Çfarë do t’i lëmë ne këtij qyteti dhe këtij vendi?Vetëm kulla, ndërtime, interesa dhe asnjëherëvlera të historisë dhe të kulturës së tij. Kjo ështëaq e turpshme, sa nuk ka ku të shkojë më.

Ne, si deputetë, bëjmë lojën tonë politike sekujt i përkasim, më shumë sesa vrasim mendjenpër të qenë pjesë e historisë së këtij vendi, pjesëe qytetarëve të këtij vendi. Kjo është akoma më epapranueshme dhe akoma më e turpshme.

A duhet të legjitimojmë Kryeministrin, i cili nuklë fjalë pa thënë për të fyer artistët intelektualët ekëtij vendi, duke i quajtur ata njerëz të llumit, dukei përçmuar intelektualët e këtij vendi, dukepërçmuar çdo njeri, i cili është kundër tij, të cilitnuk i mbetet asnjë alternativë tjetër, veçse tëlargohet nga ky vend me dëshpërim? A mund tëpranojmë ne që interesat politike, korruptive ekriminale të shkatërrojnë dhe t’i vendosin shkelmine fundit edhe këtij pushteti, që ne pretendojmë sepërfaqësojmë, parlamentarizmin për interes tëqeverisë?

Të nderuar kolegë deputetë,Më shumë sesa çështja se ku do të jetë Teatri,

sot më e rëndësishme është a duam të kemi njëkryeqytet me vlera dhe historinë e tij, apo kulla endërtime, të cilat e mbysin jetën dhe të ardhmen evendit, të fëmijëve tanë? Do të kemi qeverisje

kushtetuese, apo një shtet të kapur nga interesaantishqiptare, kriminale dhe korruptive?

Asgjë nuk ndodh rastësisht. Është kyKryeministër, i cili deklaroi se në këta 27 vjet nukështë bërë asgjë, se historia fillon me të, dukeshembur atë histori që e kanë krijuar të majtë e tëdjathtë, qytetarë shqiptarë, të cilët donin të lininmbrapa historinë e trishtë, të dhimbshme ekriminale të diktaturës.

Së dyti, pa dyshim që pushteti, kanabizimi,droga dhe paraja kërkojnë të përjetësohen në këtëvend; kërkojnë kontrollin e politikës nëpërmjetblerjes së zgjedhjeve; kërkojnë kontrollin eekonomisë dhe të biznesit; kërkojnë të zbrazinShqipërinë për të mundësuar manipulimin eshoqërisë shqiptare pafundësisht.

Në çdo vend demokratik bëhen ligje për tëgarantuar barazinë e qytetarëve përballë ligjit,ndërsa këtu bëhen ligje vetëm për biznese eindividë të veçantë. Në çdo vend europian bëhenligje dhe caktohen fonde për të ruajtur historinëdhe kulturën, jo shkatërrimin e tyre, siç po bëhetme kompleksin historik të Teatrit Kombëtar. As mëshumë, as më pak, kjo qeveri ka bërë dhe po bënligje jo për qytetarët, por për interesat korruptive.

Nuk ka aspak dallim nga diktatura komuniste.Edhe ata në emër të ligjit, në emër të popullit egrabisnin pronën. Vranë me qindra-mijëra njerëz,shkatërruan kisha e xhami, shkatërruan familjet ekundërshtarëve të tyre politikë, duke folurgjithmonë në emër të së mirës, të së ardhmes, tësë bukurës, të popullit.

Edhe në vendin fqinj, në Turqi, për një lulishteu çuan të gjithë qytetarët e Turqisë kundër idhullittë Kryeministrit tonë, atij idhulli të cilit po i hapimrrugën për të kontrolluar besimin tonë fetar, për takthyer atë në një aset politik të vetin; për tëkontrolluar sistemin e edukimit në Shqipëri, për takthyer në një aset të rekrutimit politik; për tëkontrolluar ekonominë e këtij vendi, për ta kthyernë një bazë të korrupsionit politik dhe të kontrollitpolitik për interesa tërësisht antishqiptare!

Qeveria nuk ka qëllim për të ndërtuar teatër,por vetëm për të realizuar biznesin dhe përfitimine saj; nuk ka qëllim për t’u mundësuar artistëveasnjë ambient modern, të përshtatshëm, sepse përKryeministrin artistët janë llafazanë të pavlerë, janëllumi i shoqërisë! Ai ka vetëm urrejtje për ta dhedo të shkatërrojë jo vetëm teatrin, por çdolloj vleretë këtij vendi.

Për fat të keq, këtu nuk ka Kushtetutë, nuk ka

Viti 2018

40


shtet, nuk ka ligj, por ka vetëm një njeri, dhe kyështë Edi Rama, i cili, për interesat e tij, përcaktonse kush është publike e kush jo; përcakton se cilatjanë projektet që i nevojiten ose jo këtij vendi, paiu referuar asnjë ligji, asnjë kushtetute!

Vetëm një gjë duan të mbrojnë, pikërishthistorinë e diktaturës. Ju kujtohet? “Të mos prishetPiramida, se na prishet arkitektura, vlera e madhee këtij vendi! Na prishet Piramida, historiku i këtijvendi; muzeu i Enver Hoxhës, atë duhet taruajmë?!” Ndërsa Teatrin, atë kompleks të traditës,të vlerës, të historisë së këtij qyteti, duhet tashkatërrojmë! Janë pikërisht ata që dolën nëmbrojtje të Piramidës, sot kanë dalë në mbrojtje tëprishjes së Teatrit!

Qeveria kërkon t’u shmanget sot, të nderuarkolegë deputetë, prandaj duhet t’i thërrasim edhekoshiencës sonë, përgjegjësive të saj ligjorepenale, dhe kërkon të përdorë parlamentin, kërkonqë turpin dhe krimin e saj t’ia veshë këtij Kuvendi!

Nëse pranojmë për një çast se ky Teatër nukmund të rikonstruktohet, siç thoni ju, si një teatërmodern, me investime publike, të cilat i keni futurgjithandej për interesat tuaja, pse nuk mund të rrijësi një qendër historike, si një vlerë muzeale epadiskutueshme e vlerave të artit dhe të kulturëssë Tiranës, të historisë së Tiranës, të atyrenjerëzve, të artistëve të mëdhenj, që u përmendëndhe u vlerësuan këtu, të cilët na kanë dhënëmundësinë që ta ndienim veten njerëz edhe nëkohën e diktaturës, por na kanë vënë edhe përballëpërgjegjësisë në kohën e demokracisë me fjalëne tyre, ku ne nuk kemi bërë atë që duhet?

Prandaj, të nderuar kolegë deputetë, mendojse sot është momenti të flasim jo për politikën, porpër të vërtetën, për atë çka duhet të jemi. Ne duhetta hedhim poshtë këtë ligj, në emër të historisëdhe vlerave të kryeqytetit tonë! Ne duhet ta hedhimposhtë, me përbuzje, këtë ligj antikushtetues, i cilie poshtëron parlamentin, duke e kthyer në notertë korrupsionit qeveritar. Ne duhet ta hedhimposhtë këtë ligj, në respekt të jetës, sakrificës sëartistëve, që e kanë lënë dhe kanë lidhur jetën mekëtë Teatër!

“Zullumi këputet me të trashur” dhe kjo qeverinuk po njeh kufij në zullumet e saj, por, të nderuarkolegë deputetë...

(Bie gongu)...nuk kemi pse të bëhemi më pjesë e këtij

zullumi.Sot ne nuk duhet të ndahemi në llogoret e

politikës, por në integritetin, vlerat tona personalee qytetare për të mbrojtur atë që është e qytetarëvetë Tiranës dhe e mbarë Shqipërisë, historinë dhekulturën e këtij vendi!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Mediu!Fjalën e ka zoti Rama.(Ndërhyrje pa mikrofon)Fjalën e ka zoti Balliu për procedurë.Klevis Balliu – I nderuar zoti Kryetar,Më vjen një shqetësim nga banorët e

Thumanës, të cilët sot enden jashtë shtëpive tëtyre për shkak të tërmetit dhe kanë frikë të hyjnënë shtëpitë e tyre, sepse pallati është në gjendjetë rëndë për shkak të tërmetit.

Mendoj se do të ishte mirë që edhe drejtori,Hysenbelliu, i cili tha: “Në qoftë se bie tërmeti më ivogël, teatri do të shembet”, dhe është rastemergjence, më mirë të merret me rastet e vërtetatë emergjencës, siç janë pallatet dhe shtëpitë eqytetarëve shqiptarë...

Gramoz Ruçi – E qartë, zoti Balliu, por kjo nukështë për procedurë!

Klevis Balliu – Lutem që të paktën...(Deputetit Balliu i ndërpritet fjala.)Gramoz Ruçi – Patjetër, bëni kërkesën.Fjalën e ka zoti Luan Rama. Të përgatitet

deputeti Luçiano Boçi.Luan Rama – Faleminderit, zoti Kryetar i

Kuvendit!Në fakt, prej kohësh, madje prej shumë kohësh,

kjo sallë e Kuvendit është shndërruar në teatrinmë të shëmtuar dhe ne, aktorët, me ministrat dheKryeministrin në krye, në rolet kryesore, por edhene të tjerët, deputetët e popullit, dikush në role tëdyta e disa në role episodike, jemi bërë turpi i këtijvendi, aq sa unë nuk arrij ta kuptoj përse qytetarëtnuk vijnë e të na përzënë si të padenjë për të qenëpërfaqësuesit e tyre.

Një javë më parë këtij Kuvendi iu imponua medhunën e kartonëve të maxhorancës një nismë meprocedurë të përshpejtuar për një projektligj, qënuk ka asgjë të veçantë për t’u shqyrtuar dhe përt’u miratuar me këtë procedurë.

Ajo seancë, në fakt, ishte vetëm akti i parë, sotjemi në aktin e dytë, ku Kuvendi gjendet paraprovës së madhe për të vendosur: të nënshkruajë,të vjedhë apo të bëhet barrikadë, siç, në fakt, iado nderi dhe siç e detyron Kushtetuta!

Përse me procedurë të veçantë? Pra, përse meligj të veçantë, kur ne kemi një korpus të tërë ligjesh

41


që normojnë, kodifikojnë, që rregullojnë çështje qëkanë të bëjnë edhe me projektimin apo zhvilliminqytetas, edhe me perspektivat e tij?

Fakti që qeveria vjen me këtë projektligj, faktiqë ky projektligj vjen me ngutje të madhe dheshoqërohet me nervozizëm e padurim, më e paktana jep të drejtën të dyshojmë!

Dyshojmë, sepse prej 18 vjetësh dëgjojmë tënjëjtin refren, për të njëjtin objekt dhe me të njëjtëntemë: Teatrin Kombëtar!

E kam thënë edhe më parë në këtë sallë dhejam i detyruar ta përsëris sërish, për shkak se jemitek e njëjta temë, qëndrimi ndaj Teatrit shprehkarakterin e një qeverie. Teatri nuk është vetëm iartistëve, së pari ai është i qytetarëve, ndaj mbrojtjae teatrit është përgjegjësi qytetare, ndërsatransparenca dhe dialogu me artistët është detyrimi qeverisë.

Teatri e ka fisnikëruar njerëzimin. Teatri e kagdhendur njeriun dhe e ka çliruar nga egërsia.Teatri ka meritën kryesore për ndryshimin emendësisë njerëzore, për qytetërimin e shoqërisënjerëzore.

Tirana është i vetmi kryeqytet në Europë,mbase edhe në botë, pa një teatër dinjitoz, dheunë që e dua teatrin, nuk jam kundër idesë së njëteatri të ri, sepse ashtu siç është, ai, natyrisht, nukështë i denjë për të qenë tempull i artit dramatikapo i artit të fjalës. Po përse duke prishur, dukefshirë një referencë që na vjen prej histories, sidëshmi e kohës së vet dhe si bartëse e saj?! Përseduhet ta lemë Tiranën pa shenja kujtese?! Përseduhet t’ia zhdukim Tiranës edhe ato pak gjurmë tëbiografisë së vet si qytet?!

Kur mendoj se Roma ka ujësjellës që punonprej 2000 vjetësh, ndërsa Tirana ndërtesën më tëvjetër e ka më pak se 200-vjeçare, më duket se ekam gjetur shpjegimin se përse Shqipëria mbetetvendi më i varfër në Europë dhe pse ajo nukpasurohet, por varfërohet edhe më shumë. Jo see ka dëmtuar natyra apo Zoti, por se në Shqipërisundon vetëdija e shkatërrimit, ndërsa në qeverisundon vetëdija e krimit.

Meqë zoti Kryeministër i ka kaluar disa vjet nëParis dhe e ka magjepsur Parisin, meqenëse nëpolitikë e në qeverisje vjen si njeri i artit, duhet tëketë parë se si janë sjellë francezët me ndërtesathistorike, ku qyteti është rritur dhe ato janëzvogëluar. Si janë sjellë me sallën “Plejel”, përshembull, me sallën e koncerteve të Listit, Shopenitdhe kompozitorëve të tjerë të mëdhenj.

Ata ndërtuan sallën e re “Plejel”, duke e ruajturtë vjetrën brenda saj dhe sot koncertet elitëzhvillohen në sallën e vjetër “Plejel”.

Nuk është vetëm çështje sentimenti çështja eTeatrit. Mund të mendoni dhe të kujtoni sesaemocione janë arkivuar në atë ndërtesë. Njerëzitkanë duartrokitur, kanë qeshur, kanë qarë, kanëpranuar, kanë refuzuar. Jeta e kryeqytetit është elidhur me këtë ndërtesë, sado modeste të duket.Mirëpo qeveria kërkon ta presë e ta vrasë këtëlidhje, siç, në fakt, ka prerë e ka vrarë edhe shumëlidhje të tjera!

19 vjet më parë, kam qenë në këtë sallë sëbashku me disa kolegë deputetë të PartisëSocialiste, që ende janë të pranishëm, kur qeveriasolli një projektligj për t’i dhënë Ministrisë sëKulturës me ministër Edi Ramën, një fond prej 400mijë dollarësh amerikanë për rikonstruksionin eish-kinema “Republikës”. Është bërë një debat imadh, madje kompozitori i shquar, deputeti LimozDizdari, e ka kundërshtuar me të madhe brendagrupit të maxhorancës socialiste dhe kaparalajmëruar që këto para do të vidheshin dhekinemaja do të zhdukej.

Kinema “Republika” nuk është më sot e bashkëme të humbën dhe u vodhën edhe 400 mijë dollarëtamerikanë! Në vend të kinema “Republikës” ështëndërtuar një pallat, siç është ndërtuar pallat edheatje ku ishte kinema “17 nëntori”! Pra, qytetit iuvodhën kinematë për t’u bërë pallate dhe i njëjtinjeri na vjen sot të vjedhë Teatrin, emrin, tokën,historinë, emocionet e tij për të bërë pazar!

Unë nuk jam kundër nëse subjekti privat iinteresuar do që t’i dhurojë Tiranës një teatër, le tabëjë, duke rindërtuar nga e para një teatër të ri nëhapësirën e re të perspektivës së zhvillimit qytetastë Tiranës, që është Bulevardi i Ri që po ndërtohetmatanë Ish-Stacionit të Trenit. Po të dojë, le ta bëjë,sepse këtu na u tha se kaq e madhe është leverdia,saqë do të marrim 8 apo 9-fishin e godinësekzistuese. Jo, nuk është nevoja të na bëjë kaqnder apo kaq sevap ky ndërtuesi i zgjedhur, taprishë godinën ekzistuese dhe ta rindërtojë nga epara, siç ka qenë e projektuar dhe e ndërtuar 80vjet më parë, duke ruajtur të gjitha elementetpërbërëse arkitekturore dhe estetike të qytetit,natyrisht, duke e rikthyer atë në identitet.

Mirëpo, nuk është ky qëllimi. Qëllimi është përtë fshirë jo vetëm një referencë kujtese, por për tambuluar atë me një monument korrupsioni dhevjedhjeje, ashtu siç, në fakt, ka ndodhur edhe me

Viti 2018

42


pjesë të tjera të Tiranës.Ne flasim sot për Teatrin, sepse ai është në

rrezik eminent për t’u humbur, në fakt, ne e kemihumbur edhe sheshin “Skënderbej”. Sheshi“Skënderbej” nuk është më ai i 85 vjetëve më parë.Pra, Tirana në këtë pjesë të sajën nuk është mëTiranë historike, sepse ai është bërë një shesh krejti ri, madje nuk është shesh, në kuptimin gjeometriktë termit, në kuptimin fizik dhe, po të doni, edhe nëkuptimin estetik. Shesh, do të thotë një sipërfaqee rrafshtë dhe e niveluar në të gjithë hapësirën evet, ndërsa ajo është një gungë e shëmtuar qëshitet estetikisht si një arritje e madhe. Shkoni taninë sheshin “Skënderbej” dhe shikoni sa funksionalështë, sa qytetarë ka atje dhe çfarë kuptimi ka njëhapësirë publike që nuk është në të mirë të publikutapo të qytetarëve.

Tirana ka humbur edhe bulevardin, arterienkryesore, që e ndante dhe e lidhte qytetin ngaveriu në jug apo anasjelltas, sepse ështëndërprerë. Këtu nuk dua të flas vetëm për kaosinurban, njerëzor dhe të trafikut që është krijuar,por, mbi të gjitha, edhe për kaosin estetik dhe tëvlerësimit që duhet të ketë një shoqëri modernepër qytetin e së ardhmes.

Çfarë do t’i lëmë së ardhmes? Një qytet pabiografi, pa referencë historike, ka historinë e vetnë fund të fundit.

Jo shtatëdhjetë e ca deputetë, por edhe nëse50 milionë apo 100 milionë njerëz të mbështesinnjë marrëzi, ajo njësoj mbetet, një marrëzi.Largojuni marrëzisë, sepse ajo do t’ju marrë mevete!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zoti Boçi.Të përgatitet deputetja Milva Ekonomi.Luçiano Boçi – Nëse babëzisë, harbutërisë

dhe grabitjes do të mund t’i jepnim një pamjefizike, mendoj se paraqitja më adekuate e tyredo të ishte, as më shumë dhe as më pak, portretii këtij Kryeministri, kurse varrosja e historisë,shkatërrimi i trashëgimisë kulturore, ndërprerja ememories shpirtërore nuk do të bëhej kurrë mëmirë sesa nëpërmjet kësaj cope letre, që na eparaqisni sot si një projektligj.

Ndërsa sot qesharaken nuk e kam parë mëbukur të interpretuar sesa në të gjitha argumentetqë dhanë ministrat dhe deputetët e majtë. Idëgjuat?! Qenka njësoj sikur aktori të luajë tekTurbina apo Masturbina dhe tek Teatri Kombëtar,njësoj tek Turbina dhe te “Balshoi teatër”, dhe

njësoj te “Globusi”. Sipas këtyre, rëndësi nuk kafare ambienti, por një sallë, një foni dhe një lojëaktorësh.

A e dëgjuat si e mati sipërfaqen e teatrit që dotë përfitohet? Doli këtu një deputet dhe e matipër së larti 3 x 3 = 9, kurse sipërfaqja që merrteprivati, matet për së gjati, del gjashtë dhe ështëmë e vogël. Ky është parimi i shtetit të Sudes.Jep 6000 metra dhe fiton 9000 metra katrorë. Poministrat i dëgjuat çfarë krenarie, fodullëku? “Dotë ndërtojmë teatër me zero lek”-, thanë. Do tëfitonin 27 milionë euro me zero lek, ndërkohëllogarinë tjetër nuk e bënë. 6000 metra, që janëkulla, here 10, janë 60 mijë metra që falen. Atojanë para, që po t’i shumëzojmë me shifrën që eshumëzoi ministri, unë nuk jam ekonomist, mematematikë të thjeshtë del afërsisht 180 milionëeuro. Pra, shteti shqiptar, publiku fiton 27 milionëeuro, por humbet 180 milionë euro. Aleluja,shqiptarët qenkan fitimtarë, publiku ka fituar! Sipaska fituar publiku?! Po bëheni qesharakë derinë fund. Ju duhet ta kuptoni që ai projektligj duhettë tërhiqet.

Megjithatë, ne kemi retorikën tonë dhe, po tajapim në terma më të thjeshtë, do të thosha qëkëtu po bëhet një debat për një projektligj dhe nepo flasim si mund të shkatërrohet TeatriKombëtar, që ndryn brenda një histori tëmrekullueshme, ka brenda një pasuri shpirtëroretë pakonvertueshme në asnjë lloj monedhe, as nëlekë as në dollarë dhe as në euro; si po rrëmbehetprona publike, jo për interes të publikut, por përinteres të klientit të qeverisë, jo për të bërëdiçka për publikun, sepse pjesa më e madheështë për ndërtim kullash, sepse ai vend prodhondhe “pjell” shumë euro, shumë lekë dhe shumëdollarë, por diskutojmë sot se sa qindra milionëeuro do të fusë Rama në xhepin e tij, sa qindramilionë të tjera do të marrë fushëbardha me shtatëkullat, sa karamele do të marrin artistët dhe samashtrime të radhës do të marrin qytetarët. Kyështë diskutimi ynë dhe kjo po realizohet nga junëpërmjet një gjakftohtësie perfide dhe njëmasakre historiko-kulturore kombëtare, që,sigurisht, u tha edhe nga parafolësit, as pushtuesitnuk kanë guxuar ta bëjnë.

Nuk kam ndër mend të merrem me kronologjinëe ngjarjes. Ajo fillon në vitin 1998 dhe në mes tësaj ka një person...

Ka 20 vjet që Haxhi Qamili i ri i Shqipërisë, kydumbabisti i kohërave moderne, herë në rolin e

43


ministrit të Kulturës, herë në rolin e kryetarit tëbashkisë dhe sot atë të Kryeministrit, i është qepurme bukë në trastë Teatrit, jo për mirë e as përdashurinë ndaj tij, por sepse e ka parë atë si thesqë, po ta shkundësh, ka miell brenda.

Në vitin 1998 e shndërroi Teatrin, duke efalsifikuar sipërfaqen e ti j, në një bingoluzmëmadhe dhe zhurmëmadhe, kurse në vitin1999 i përzuri artistët nga Teatri. Është i vetmiministër që i ka përzënë artistët për një vit rresht,sepse hollin e Teatrit e martoi me rubairat eKajamit, sepse prodhonte përsëri lekë. Siç e thaedhe zoti Rama, pasi i shaloi kinematë e famshme“Nacional”, “17 Nëntori” dhe “Republika” mendërtesa shumëkatëshe, tani iu drejtua Teatrit përta bërë edhe atë të tillë. Atëherë artistët nuk e lanë,opozita nuk e la, një pjesë e të majtëve, që sotheshtin, madje bëjnë edhe mbrojtësin eshkatërrimit të Teatri Kombëtar, nuk e lanë.

Nuk dua të zgjatem në argumentet ligjore, qëdikush i kërkoi. Nuk ka argumente ligjore. Kemidebatuar me zonjën ministre, e cila është autorjakryesore e përjashtimit të teatrit nga ansambli imonumenteve të kulturës me VKM nr.325.Ministrja, megjithëse e përjashtoi teatrin nga zonae mbrojtur, e di shumë mirë që ka një rregullore qëshoqëron VKM-në, sipas së cilës në atë zonë nukmund të lejohen ndërtime mbi shkatërrim. Pra,mund të lejohen ndërtime të reja, por jo ndërtimembi shkatërrim. Madje “ndërtimet e reja duhet tëruajnë gradualitetin e zonës historike”, thuhet nëligjin për trashëgiminë kulturore. Prandaj nuk mundtë lejohen ndërtesa më të larta se sa ndërtesa mëe lartë e qendrës historike, sepse bie nëkundërshtim edhe me VKM-në, edhe me ligjin. Porkëtu ka një truk që e keni bërë ju, ku si ndërtesënmë të lartë të qendrës historike të Tiranëspërcaktoni kullën e shëmtuar të stadiumit, por zonae ansamblit të ndërtesave si etalon ka lartësinë endërtesave të ministrive, sepse ruhet gradualitetidhe harmonizimi i zonës, për më tepër, siç edhedikush e përmendi, që ndërtimet në këtë zonëbëhen nga firma që ka licencën e përcaktuar përkëtë punë.

Pra, argumentet ligjore janë të shumta, ndoshtakoha nuk është në dispozicion për t’i thënë, por ikemi shtjelluar në komisione.

Unë doja të bëja një qasje tjetër të dramës qëpo luhet me teatrin, duke e përqasur me mesazhete një dramë të famshme, vënë në skenën e TeatritKombëtar, e cila ruhet në memorien e shqiptarëve,

është drama “Arturo Ui”. Mesazhet e saj janëaktuale. Cicero, qyteti i Arturos, është Tirana esotme, është Shqipëria e sotme, e kapur prej fytinga triada e krimit, politikës dhe biznesit.

Trusti i “lulelakrës” është trusti i “lulekanabisit”,i cili kërkon ekspansionin e tij. Ky trust nuk e kapër gjë ta shkatërrojë teatrin, i cili për ta është“magaza” e portit që i vihet flaka, sepse pengonekspansionin e trustit, Xhirin dhe Ernesto Romën.Kthejini sytë nga qeverisja jonë dhe do ta gjeniaty edhe Xhivolën, edhe të gjitha përgjigjet përvetëvrasjet që janë vrasje, për të gjitha kapjet edrejtësisë dhe për të gjitha grabitjet e pronëspublike.

Pra, të gjitha i keni te drama “Arturo Ui” e Brehtit,nga ku unë kam shkëputur një dialog dhe do t’jualexoj. Jam i bindur se kush e dëgjon, do ta kuptojëse ajo pjesë teatrale po luhet tani. Është pjesa epersonazhit të Shitit, që luhej nga Sandër Prosi, icili akuzohet për zjarrvënie. Ja çfarë thotë ai:“Gojën e së vërtetës, që nuk mund të mbulohetme 5 lopata dheu përsipër, duan ta mbysin këtume një copë letër. Në bazë të një vendimi qëmundohen t’ia shkëpusin shkëlqesisë suaj,parlamentit, i cili më pas nuk do të shkëlqente më,por do të vinte erë. Këtu po i thirret drejtësisë: Duartlart! Mos vallë qyteti ynë, i cili është mplakur brendanjë jave që nga ajo natë, që u shtrëngua të mbrohetnga kjo pjellë, do të shohë se si po e therin dhevetë drejtësinë, jo vetëm po e therin, por edhe poe turpërojnë, duke e detyruar që të ulë kokën paradhunës”. Këto janë fjalët e Brehtit në gojën eSandër Prosit, por që tingëllojnë aktuale.Meqenëse kjo koha çuditërisht ikën shpejt, unëkam edhe një porosi për Kryeministrin që nuk ështëprezent. Është marrë nga pjesa ku Prokop Mima,në rolin e Xhivolës, i drejtohet Ernesto Romës: “Tëshkurtër më the e ke këmbën, zotërote, por më eshkurtër qenka mendja jote”.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Milva

Ekonomi.Milva Ekonomi- I nderuar, zoti Kryetar i

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Shpesh në Komisionin e Edukimit dhe të

Mjeteve të Informimit Publik puna nuk shkon siçduhet, Rregullorja nuk respektohet dhe për shumënë çështjet, që kanë rëndësi për publikun, bëhetaq zhurmë, sa është e vështirë që publiku takuptojë realisht thelbin e çështjes. Këtë fat pati

Viti 2018

44


para disa kohësh edhe një nga projektligjet më tërëndësishme që kaloi Kuvendi i Shqipërisë,pikërisht ligji për trashëgiminë kulturore dhemuzetë. E gjithë retorika, e ngritur në fjalimet parakamerave nga opozita në mbledhjet e komisionitpër nevojën urgjente të ruajtjes së trashëgimivekulturore, nuk rezultoi e tillë në praktikënparlamentare dhe, në fakt, nuk ka si të ndodhëndryshe, sepse beteja fjalëshumë dhezhurmëmadhe që i është bërë trashëgimisëkulturore në komision nga kjo opozitë, ështëdëshmi e mbrojtjes së asaj pak gjëje që kjo opozitëka bërë kur ka qenë në pushtet për trashëgiminëkulturore. Ishte po kjo opozitë që zhduku nga faqjae dheut 100 objekte pasuri kulturore, shkatërroideri në moskthim 200 monumente kulture, pa bërëas edhe një herë inventar. Nuk investoi as edhenjë qindarkë për të ndërtuar ndonjë muze kombëtarose teatër të ri. Përdori 6 milionë dollarë për tëbërë gjoja një teatër te Piramida, por ktheu mendjerrugës dhe vendosi ta prishte dhe të çonte dëmedhe 3 milionë dollarë për të ndërtuar një parlamenttë ri, edhe pse aso kohe ajo besonte se godina eTeatrit Kombëtar nuk kishte standardetbashkëkohore, edhe pse aso kohe ajo e shikonteqë lartësia ishte më e lartë se ajo e kompleksevetë ministrive aktuale, por i la të rrënoheshin qendrathistorike, i la të vidheshin ikonat e trashëgimisëkulturore në mes të ditës.

Në vitet e qeverisë “Rama” u nxorën ngarreziku 571 monumente kulture të trashëgimisëkulturore dhe objekte e pasuri të tjera; u ndërtuan4 teatro të rinj që mundësuan realizimin e mëshumë shfaqjeve dinjitoze për artistët, duke i ofruaredhe shumë kënaqësi publikut; u nxorën në pahdhe u rijetëzuan: thesari i dinastisë Marubi nëShkodër; thesari i ikonave bizantine në Korçë;thesari i pasurive arkeologjike në Durrës; muzeu i“Gjethes”, si një dëshmi historike e asaj pjese tëerrët të historisë për t’ua lënë trashëgimi fëmijëvedhe brezave të ardhshëm atë që ne e hoqëm nëdiktaturën komuniste; u rimëkëmb, gjithashtu,Galeria e Arteve; muzeu “Onufri” u rijetëzua kuedhe u dyfishua numri e vizitorëve.

Ndërkohë që ne diskutojmë për TeatrinKombëtar, Teatri Kombëtar i Operës dhe Baletitështë në ndërtim tërësor, duke lejuar që opera eShqipërisë të ketë një sallë me akustikën e duhurdhe me konfortin e merituar, si për artistët, edhepër spektatorët, duke i dhënë kësaj salle një di-mension që i ka munguar që nga lindja.

Pak ditë më parë përfundoi ndërtimi i njëkompleksi tjetër, “Arturbina”, një hapësirë arti mëshumë, që u jep mundësi krijuesve dheinterpretuesve për të shfaqur talentin e tyre nëaktrim, balet, pikturë dhe instrument.

Por le të kthehemi te beteja e Teatrit Kombëtardhe te projektligji që po diskutojmë sot. Çfarë pondodh me të? Pse bëhet kjo betejë e madhe? Nëfakt, vjen një propozim i pakërkuar për të zhvilluarnjë zonë të Tiranës, ku gjendet edhe godina eTeatrit Kombëtar. Institucionet qeveritare e marrinnë konsideratë për të parë vlefshmërinë e kësajkontrate, siç shpesh ndodh edhe në projektligje tëtjera që ka miratuar parlamenti, që i jep mundësinënjë komisioni të përbërë nga anëtarë tëinstitucioneve qendrore dhe vendore për tënegociuar me propozuesin. Pra, kemi një propozimpër një vepër, e cila do të negociohet.

Projekti u konsultua me publikun dhe, falë këtijkonsultimi, edhe artistët patën mënyrën dhemundësinë për të dhënë propozimet e tyre, të cilatu morën në konsideratë dhe u përfshinë nëprojektligjin që kemi në dorë aktualisht. Çfarë tagrii jepet këtij komisioni? Ky komision do të shikojëvlefshmërinë e shprehjes së këtij projekti, interesine zhvillimit të kësaj zone, natyrisht, edhe interesinqë ka vetë investitori privat për zhvillimin e një zonetë caktuar. Më pas, në qoftë se do të ketëdakordësi, do të arrihet në hartimin e një kontrate,e cila garantohet tërësisht nga Kodi Civil iRepublikës së Shqipërisë dhe nga Kushtetuta eShqipërisë, gjithashtu, garantohet edhe nga ligji“Për pronat e paluajtshme të shtetit”, i cili daton nëvitin 2001 dhe është ndryshuar në këtë parlament.Po ky ligj thotë: “Pronat e paluajtshme publike kanëmundësi të tjetërsohen dhe të jepen në përdorim,sipas mënyrave dhe kufijve të përcaktuar me ligjetë veçanta. Gjithashtu, në qoftë se ato nuk unënshtrohen dispozitave ligjore të posaçme për to,përdoret një regjim juridik i barabartë me pronënprivate dhe u nënshtrohet rregullave të përcaktuaranë Kodin Civil”.

Pra, ajo që po ndodh sot është që propozimido të negociohet nga një grup ekspertësh, sëbashku me partnerin publik, për të parë nëse ikalon të gjitha ato iniciativa për të zhvilluar zonëndhe për të përputhur interesat ekonomike tëpalëve. Në fund, do të kemi një teatër, i cilindërtohet tërësisht nga privati, duke mos përdorurasnjë para, duke mos marrë përsipër asnjë kthimfinanciar mbrapsht, por duke zhvilluar vetëm zonën

45


urbane, për të cilën bëhet fjalë. Hapësira që do tëmarrim, sipas kësaj kontrate, do të jetë një hapësirë4 herë më e madhe se hapësira që përdor sot TeatriKombëtar, duke krijuar kështu jo vetëm komfortpër aktorët, por edhe për publikun që ndjekshfaqjen, duke synuar edhe diçka tjetër shumë tërëndësishme, që aktrimi të bëhet pjesë e jetëskulturore të përditshme të qytetarëve shqiptarë.

Besoj se kjo skenë e re, që do të vijë në tërësinëe objekteve që kemi për të zhvilluar artin, natyrisht,është një provë e re e vizionit dhe shijes qeverisësepër të ndërtuar objekte bashkëkohore në shërbimtë kulturës, artit dhe sportit. Ashtu siç rilindënqendrat urbane të qyteteve tona si: Parku i Madh iTiranës, Pazari i Ri, edhe ky teatër do të pësojënjë transformim.

Besoj se kjo maxhorancë ka gjithë fuqinë eshpirtit për të synuar një Shqipëri të mirë, atë qëduan të gjithë shqiptarët, që ka guximin dhe duriminpër ta ndërtuar atë. Ne mbetemi të vendosur përtë prodhuar ndryshim, pozitivitet dhe optimizëm jovetëm në kulturë, por edhe në shoqëri dheekonomi.

Ju faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Ekonomi!Fjalën e ka deputeti Enkelejd Alibeaj. Të

përgatitet deputetja Klajda Gjosha.Enkelejd Alibeaj – Faleminderit, e nderuar

zonja Hysi!Seanca e sotme nuk është një seancë në të

cilën diskutohet thjesht dhe vetëm një projektligj,ku ca votojnë pro dhe disa kundër. Kjo është njëseancë, ku të gjithë ne, përfaqësuesit e publikut,testojmë moralin tonë ndaj atyre që na kanë votuar,ndaj atyre që nuk na kanë votuar, ku kemi vënëdorën në Kushtetutë dhe përbetohemi para me-dias dhe publikut se do të mbrojmë interesat epublikut shqiptar.

Sot, tani, është momenti për të treguar se ciliështë me moralin dhe cili është me vjedhjen dhekrimin. E kam fare të qartë se si do të shkojë filli ikësaj historie, ju do ta miratoni ligjin. I keni mbyllursytë, veshët, gojë nuk keni për të mbrojtur atë qëështë interesi i shqiptarëve. Ligji do të shkojë nëPresidencë për t’u dekretuar. Shpresoj qëPresidenti i Republikës të ngrihet në lartësinë edetyrës dhe të mos e dekretojë. Ju do ta rikthenipërsëri këtu dhe do ta votoni. Më pas, do të bëhenigati për t’i vendosur minat teatrit të shqiptarëve.

Në fakt, kjo e sotmja nuk është e mbramja

betejë, beteja do të vazhdojë. Ata njerëz, të cilëtkanë dalë, që ju i konsideroni aktorë, artistë, ikonsideroni të dobët, të pafuqishëm, pa mbështetjendonjëherë njerëz që edhe mund të përçahen ngaErjon Veliaj, që ndoshta edhe mund të tundohenprej tij, të cilin ndoshta edhe e kanë votuar paradisa vjetësh, ata kanë një forcë të madhe, kanëpikërisht forcën e moralitetit, atë që juve ju mungonsot.

Ky projektligj u diskutua me procedurë tëpërshpejtuar, në shkelje totale të Kushtetutës dhetë Rregullores, 6 ditë më parë, e kaluat nëkomisionet parlamentare pa gjetur dot një argu-ment të vogël logjik. E dëgjova sot në fund, nuk edëgjova nga Ministrja e Kulturës, nga Kryeministri,jo e jo, i cili, siç e erdhi, ia mbathi, por nga Ministrii Financave, se, siç duket, logjika e vetme me tëcilën punoni, është ajo e financave, se nga 1 mijëmetra që ka sot Teatri, do të shkojnë në 9 mijë. Sabukur! Qytetarët shqiptarë do të fitojnë 27 milionëdollarë me zero kosto. Po cili është ky budallabiznesmen, i cili dhuron pa asnjë kosto, pa asnjëinteres, pa asnjë haraç 27 milionë dollarë?! Mjaftonkjo logjikë për të kuptuar hipokrizinë tuaj politike.E në fakt, në qoftë se kërkohen disa argumentejuridike, ka. E kuptoj që kjo do të jetë një nga atoseanca, ku historia do të vlerësojë qëndrimin qëkemi mbajtur dhe është e ndershme që, secili prejnesh, sot, para publikut shqiptar të deklarojë votëne tij. Vota ime është kundër për shumë arsye: sëpari, sepse shkelen në mënyrë flagrante 7 dispozitatë Kushtetutës.

Po shkelet e drejta e pronës, sepse edhe pronapublike duhet mbrojtur, në mënyrë të barabartë,njëlloj si prona private. Provoni t’ia vidhni pronënnjë privati, ju ikën koka!

Po shkelet liria ekonomike. Revolucioni i madh,që ndodhi në vitet ’90, ishte pikërisht për këtë gjë,ku nga një sistem pa konkurrencë dhe pa liri,arritëm në një sistem të lirisë ekonomike. Çfarëpo bëni ju? Po e shënoni në ligj, pa garë dhe pakonkurrencë, atë që do t’i fitojë këto para: “Fushash.p.k”.

Po prishet procesi i rregullt ligjor dhe sistemi idrejtësisë. Ju keni 4 vjet që po u çani veshëtshqiptarëve për sistemin e ri të drejtësisë, përngrehinën e re të drejtësisë, që do të mbronte tëdrejtat dhe do t’u jepte akses shqiptarëve. Sot nukka Gjykatë Kushtetuese, sot nuk e gjen dot drejtësi,sepse gjyqtarët e ngratë, por edhe ata të mbarët,edhe ata të paudhët, kanë mbi qafë shpatën e

Viti 2018

46


vetingut tuaj.Po krijohet konflikt kompetencash. A e dini ju

se çfarë ndodh me të drejtën e pronës shtetërore?Këtu doli ministrja e Kulturës, doli edhe ministri iFinancave dhe thanë se prona shtetërore, që ështëvetëm 1100 metra, do të jepet pikërisht për të fituar9 mijë metra/katrorë për teatrin. Por në Kushtetutëdhe në ligjin e pushtit vendor është përcaktuarqartë se autoriteti i vetëm, që ka kompetencë përta vendosur këtë, është këshilli bashkiak. Bashkëme këtë kjo është e sanksionuar edhe në Kartëne Autonomisë Lokale, një akt ndërkombëtar inënshkruar nga Republika e Shqipërisë. Po ku donitë dini juve! Në fakt, ju nuk po shkatërroni Teatrin,sepse ju keni shkatërruar Kushtetutën, ju kenishkatërruar sistemin e drejtësisë, madje ju poshkatërroni edhe marrëdhëniet, aq pak të brishta,që ka vendi ynë me BE-në.

Para një jave e morët vlerësimin, ku jo vetëmqë e shtynë afatin e negociatave, por na shtuanedhe kushtet, pikërisht për këtë çështje, të këtijteatrit të madh që po luan kjo qeveri.

Ministrja e Kulturës nuk është këtu, por mëduhet t’i them disa fjalë. Ajo që po ndodh këtu nukështë gjë tjetër veçse një skenë që ka ndodhurshumë shekuj më parë, kur Luigji XIV shkoi nëparlament dhe tha shprehjen e famshme: “L’etatc’est moi”, “shteti jam unë”. “La loi c’est moi”, “ligjijam unë”. Ky është ligji që ka sjellë “Luigji XIV” ishqiptarëve!

Në fakt, situata “la loi c’est moi” e Kryeministritnuk është aq e pashpresë sa shumë shekuj mëparë, sepse po ata francezë, të cilët e dëgjuan nëatë kohë shprehjen “l’etat c’est moi”, shpikën edhezgjidhjen, që duhet ta bëjmë tonën edhe neshqiptarët, se jemi si në Mesjetë. Cila është ajoshpikje? Cila është ajo zgjidhje? Është shumëthjeshtë: quhet “gijotinë”. Populli shqiptar sot kavetëm një mjet në dorë, që t’i këpusë kokënpushtetit të “l’etat c’est moi”, pra të këtij që qëndronkëtu mbrapa, që është gijotina. Duhet t’ia këpusëkokën pushtit para se ajo gijotinë t’u këpusë kokënnjerëzve. Kjo është sfida që kanë shqiptarët: tëmarrin dhe të zgjedhin.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Alibeaj!Fjalën e ka deputetja Klajda Gjosha.Të përgatitet deputeti Klevis Balliu.Klajda Gjosha – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë ,

Të dashur qytetarë,Kurrë nuk mendohej që në një vend normal të

bënim një diskutim të tillë për çështjen e TeatritKombëtar, ku qeveria nuk do të guxonte tëndërmerrte iniciativa të tilla shkatërruese dhe asnuk do të guxonte të politizonte një çështje, që katë bëjë me vlerat dhe traditën shqiptare.

Kur mendon për Teatrin Kombëtar tëShqipërisë, të vijnë ndër mend emra të shquaraktorësh, disa prej tyre sot, fatkeqësisht, nukjetojnë më, por që ende vazhdojnë të mbajnë gjallënjë komb të tërë me rolet e tyre, me humorin apoduke sjellë në skenë ato grimca të historisëshqiptare, realitete të bukura apo të hidhura, porqë janë pjesë e identitetit tonë kombëtar.

Për shumë njerëz Teatri Kombëtar është njështëpi e dytë, për shumë të tjerë është një pjesë eargëtimit të jetës së tyre. Ndoshta ka plot qytetarëqë nuk kanë mundur të frekuentojnë këtëinstitucion, por që gjithçka në kryeqytet e lidhin meTeatrin.

Teatri Kombëtar është vepër arkitekturore emirëmenduar e vitit 1939, që shkon në të njëjtënlinjë me gjithçka tjetër që është ndërtuar rreth saj.Çdo vend që do të ruajë historinë kombëtare, nukdo të guxonte kurrë të shembte një simbol të artitshqiptar, sado i vjetër të ishte ai, sado ipamirëmbajtur qëllimisht, sado e rrënuar nëthemelet e tij nga njerëz që vijnë e ikin në politikë,të cilët vizionin e kanë të shtrirë deri tek interesatpersonale dhe jo përtej kësaj.

Askush nuk ju ndalon të ndërtoni një teatër tëri, kudo në Tiranë, ku ka një plan zhvillimor të tillë,por, minimum, do të duhej të respektonit këtë vlerëhistorike, pse jo duke e kthyer atë edhe në njëmuze të artit, apo duke vendosur në skenë vepratë mëdha, për hir të memories historike qëgjithsecili nga ne, po kështu edhe fëmijët tanë,duhet t’i gjejnë në atë godinë.

Po si ka mundësi që gjetët dhe investuat lekëpa fund për zyrat e shtetit pa plan dhe nuk gjetëtkurrë lekë për të mirëmbajtur Teatrin Kombëtar?!Po si ka mundësi që gjetët lekë pa fund për të fryrëinstitucionet tuaja me burokratët e partisë dhe nukgjetët kurrë lekë për Teatrin Kombëtar?! Po si kamundësi që gjetët lekë pafund për koncesionetzhvatëse dhe nuk gjetët kurrë lekë për Teatrin?!Ndoshta përgjigjen e di dhe e ndien gjithsecili ngane, por padrejtësia e shtetit kundrejt artit ështëvetëvrasëse, është e dhimbshme.

Si të mos mjaftonte përbuzja gjatë gjithë këtyre

47


viteve, sot na vihet përpara një projektligj ipaprecedentë, që ligjëron plaçkitjen e pronëspublike ku, si asnjëherë tjetër, ligji paracakton edhefituesin me emër konkret për ndërtimin e teatrit dhetë kullave rreth tij; në projektligj që shënon rëniene shtetit, shkatërrimin e institucioneve, shkatërrimine rregullave dhe akteve të tjera ligjore mbi të cilatfunksionon shteti.

Sot edhe pushteti lokal ka rënë, është ipapërfillshëm përballë këtij projektligji. Këshillibashkiak, që është një nga organetvendimmarrëse, as që merret në konsideratë,anashkalohet e përbuzet. Sot prona e gjithkujtmund të rrëmbehet me dëshirën dhe urdhrin e njëindividi të vetëm. Unë nuk e di nëse dikush sot dotë gjente ndonjë ndryshim midis diktaturës dhekësaj katrahure që ka shkaktuar sistemi ynëautokratik, arbitrar dhe i pamëshirshëm i EdiRamës.

Sot Shqipëria është pa Gjykatë Kushtetuesedhe pa Gjykatë të Lartë vetëm që të plotësohetëndrra e një individi të vetëm, për të qenë igjithëpushtetshëm dhe ku asnjëri nga ne të mosketë një vend ku të ankohej dhe ku të ankimontepadrejtësitë që bëhen në emër të Kushtetutës sëkëtij vendi. Sot shteti i së drejtës është kthyerpërfundimisht në shtetin që rrëmben dhe plaçkitpronën e përbashkët. Teatri nuk është pronë eKryeministrit dhe as e ministrave të tij. Teatri ështëpronë e historisë së Shqipërisë, ku të gjithë ne jemibashkëpronarë.

Arroganca për të vepruar me inat, atëherë kurtë gjithë janë kundër, është rrezikshmëria më emadhe që i kanoset një vendi, sepse këtu logjikatashmë ka humbur. Shqiptarët po varfërohengjithmonë e më shumë, duke i bërë ata edhe mevulnerabël kundrejt kërkesës për drejtësi apokërkesës për llogari. Institucionet kanë pezulluarpunën, pasi Kryeministri ka vendosur të jetë edhespecialist, edhe shef sektori, edhe drejtor apo min-ister, duke u tallur çdo moment me ndjeshmërinëe qytetarëve e duke i drejtuar ata drejt platformaveonline që po i drejton vetë, ku askush nuk merrkurrë përgjigje.

Edhe çështja e teatrit është në të njëjtën grackëdhe ky është momenti që ai duhet shpëtuar. Përshumëkënd kjo ngjan si një luftë me mullinjtë eerës, por, në fakt, nuk është kështu, sepse janëmijëra qytetarë sot jashtë ambienteve të Kuvenditqë kërkojnë të dëgjohen, të respektohen, sepse,në fund të fundit, janë ata që vendosin për fatin e

teatrit dhe për fatin e këtij vendi.Meqenëse javës që shkoi nuk munda të mbaja

dot fjalën time në këtë foltore për sa i përket njënga prioriteteve më madhore që ka vendi sot, atëtë çeljes së negociatave, më lejoni të ndalem fareshkurt duke ju thënë se çështje të tilla, si kjo eshembjes së teatrit dhe rrënimit të shtetit të sëdrejtës, e largojnë çdo ditë Shqipërinë nga vlerateuropiane.

Sot shqiptarëve u është shtyrë mundësia eçeljes së negociatave me një vit. Shkaku është iqartë për të gjithë ne. Shqipëria po humbet edheatë pak demokraci të brishtë që mundi ta ndërtontenë 27 vjet. Sot kushtet që duhet të plotësojmë janëtë rënda për supet e një vendi ku s’ka asnjëbashkëpunim politik, ku nuk ka asnjë bashkëpunimme institucionet dhe me qytetarët. Në vend tëdiskutojmë për integrim ekonomik të Shqipërisëdhe të rritjes së konkurrueshmërisë së tregut, nediskutojmë ende çmontimin e lidhjeve të politikësme krimin. Kjo është një nga fatkeqësitë më tëmëdha, por do të duhet të durojmë edhe festën eqeverisë për dështimin e saj, edhe lojënpsikologjike që ajo bën çdo ditë, për t’u thënëqytetarëve që fituam edhe një vit kohë dhe BE-ja,ndoshta pas një viti, edhe mund të na hapë njëdritë jeshile. Populli, nga ana tjetër, është varfëruaraq shumë, sa nuk ka forcë më as të mendojë dhejo më t’i kërkojë llogari qeverisë për mashtrimetdhe abuzimet e saj. Ndoshta në këtë pikë qeverisëdo duhet t’ia njohim këtë arritje të vetme!

Ne ndodhemi në një moment kritik, ku s’ka mëkohë për lojëra. Kjo është dita ku të gjithë bashkëdo të duhet të veprojmë për të ndalur këtë marrëzishtetërore, për të ndalur shembjen e TeatritKombëtar dhe për t’iu rikthyer punës për plotësimine kushteve jetike për Shqipërinë.

Ai teatër, sado i vjetër qoftë, është simboli ivlerave shqiptare, nga i cil i kanë lindurambasadorët më të mire të imazhit të këtij vendi.Shqipëria nuk mund të jetë europiane dukeshkatërruar historinë dhe kulturën e saj, por dukei ruajtur ato me krenari, si pjesë e një vlere që nesërdo të jetë vlerë e shtuar edhe për vete Europën.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjoshaj!Fjalën e ka deputeti Klevis Balliu.Të përgatiet deputeti Besnik Baraj.Klevis Balliu – Të nderuar qytetarë, përpara

se të filloj diskutimin tim, pashë që kishte shumëshqetësime nga maxhoranca kundrejt opozitës, do

Viti 2018

48


t’u kërkoja të gjithë deputetëve të maxhorancës tëaplikojnë te portali “Shqipëria që duam” dhe për triminuta, në dhjetë ditë, do t’i jepet përgjigje ngaministria përkatëse! Kështu zgjidhen hallet dheproblemet sot!

Sot e vërteta është se jemi përballë një vjedhjemonstruoze nga një qeveri, e cila ka vërtetuar, gatinë çdo ofertë të saj, që nuk njeh asnjë gjë përveçvjedhjes dhe plaçkitjes. Vjedhja dhe plaçkitja janë,tashmë, simboli i kësaj qeverie bashkë me drogën,e bardhë, e kuqe apo jeshile. Kjo që po ndodh këtu,është një akt i turpshëm. Kjo vjedhje që po u bëhetpronave të qytetarëve dhe pronave publike ështënjë akt i turpshëm. Duhet të dimë që në vitin 1945diktatura bëri të ashtuquajturi revolucion prone,duke ua marrë latifondistëve pronat dhe duke uadhënë fshatarëve. Këtë ai e quajti Reformë të thellëAgrare, pastaj ua mori edhe fshatarëve këto toka.Në vitin 1991 filloi njohja e pronës dhe njerëzitmorën shtëpitë dhe tokat e tyre, por sot Kryeministrii kazmës po shpik pa Kushtetutë, por me ligjeqeverie dhe vendime një lloj pronë dhe emërohetpronar, siç po bën me rastin e teatrit. Kryeministrii sëpatës sot kufizon dhe ndalon shfrytëzimin epronës në bregdet dhe jep leje me vendime qeveriedhe licenca për fshatra turistike. Vetëm kjo qeverimund ta bëjë këtë. Sot ky Kryeministër është i vetminë botë, që mban kazmën në dorë për tëshkatërruar teatrin, për të shkatërruar bibliotekën.

Të mos harrojmë, sheshi për të cilin jukrenoheni sot është shkaku i përmbytjes sëBibliotekës Kombëtare.

Çfarë na garanton ne që projekti juaj i radhësnuk do të përmbytë diçka tjetër, vetë Teatrin apopërsëri Bibliotekën Kombëtare? Sepse projektettuaja nuk bazohen në analiza të vërteta, porbazohen në vjedhje, në plaçkitje, në miqësi.Kompania që ju keni marrë, është një kompani, sëcilës nga vetë Kontrolli i Lartë i Shtetit i është bërëkallëzim penal, për shkak se ka krijuar një dëmprej rreth 210 milionë lekësh.

Pse nuk flisni për këtë ju? Pse nuk flisni përdëmin që i ka shkaktuar buxhetit të shtetit kjokompani? Nuk flisni dot, sepse kompania ështëaty për t’u paguar, për shërbimin që i bëri Erionittë Griseldës, me djalin e xhaxhait të pronarit tëkompanisë.

Këto janë akte të turpshme!Gjithë jetën ky njeri ka qenë me kazmë në dorë

për të shkatërruar kinema “17 Nëntorin”. Sot e karadhën teatri.

Po nesër, cili do ta ketë radhën?Ai urren atë çfarë teatri përfaqëson: kujtesën,

sepse ju keni probleme me kujtesën. I pari ështëky zotëria këtu, sepse ju e dini se çfarë përfaqësonkujtesa juaj.

Kryeministri i kazmës dhe i sëpatës, që e keniparë edhe vetë me kazmë, është simboli ishkatërrimit në këtë vend. Pas gjithë këtijshkatërrimi ai ka edhe dy misione: misionin eplaçkitjes e vjedhjes dhe misionin e damkosjes.Këtë të dytin, ai nuk do ta arrijë kurrë dhe, për tëparin, do të ndëshkohet.

Ndëshkimi do të jetë i ashpër, sepse ndëshkimido të vijë nga ju, të nderuar qytetarë, nga ne, ngatë gjithë bashkë.

Përballë këtij parlamenti sot ishin me qindraqytetarë dhe nuk u tha një fjalë, as nga ndonjëministër apo nga vetë Kryeministri: “Ore, pse kanëardhur këtu këta zotërinj?”.

Ata zotërinj, që ju i patë sot atje, do të hyjnë nëhistori si burra të ndershëm. Ato gra do të hyjnënë histori si zonja të vërteta dhe artistët do të hyjnënë histori si elita e vetme që ka mbetur sot nështetin tonë, të cilin ju po e shkatërroni, kurse EdiRama do të jetë objekt i gjykatave.

Ju, të dashur shqiptarë, do të jeni pjesë efestave të fitores ndaj diktaturës, që mbiu sot ngakullat e korrupsionit, nga kullat e Bllokut komunist.

Janë këto afera korruptive, janë këto implikimetë kësaj qeverie me krimin e organizuar, që sot elanë Shqipërinë jashtë Bashkimit Europian dhe nukiu hapën negociatat. Arsyeja tjetër, absolutisht,është fakti që integrimin sot po na e drejtojnëkëlyshët e Bllokut komunist.

Dekretohet si ambasadore mbesa e sekretaritpersonal të Enver Hoxhës, për punën që ka bërëpër integrimin e Shqipërisë.

Vihet ministër i Jashtëm djali i kryetarit të degëssë Partisë Komuniste në Shkodër dhe Kryeministërkeni vënë Edvin Ramën, djalin e Kristaqit.

Kostumi i kanabisit, me të cilin janë veshur sottë gjithë ambasadorët tanë, për shkak të krimevetë kësaj qeverie, është shumë i rëndë, por kostumikomunist i kësaj qeverie është edhe më i rëndëdhe për këtë ju do të mbani përgjegjësi. Për këtë,çdo njeri që sot nuk flet, do të mbajë përgjegjësi.Edhe ata që nuk janë të përfshirë në aferatkorruptive të kësaj qeverie, do të mbajnëpërgjegjësi, se do t’u duhet të mbajnë përgjegjësipërpara qytetarëve shqiptarë.

Dikush duhet të përgjigjet për krimet makabre

49


që po i bëhen këtij vendi.Dikush duhet të përgjigjet për ata 500 mijë

shqiptarë, që janë larguar.Dikush duhet t’u shpjegojë nënave të të rinjve

dhe të rejave, që janë larguar nga këtu, se pse iularguan djemtë në kurbet, se pse nuk i kanë djemtësot në shtëpitë e tyre. Dikush duhet të mbajëpërgjegjësi për këtë.

Ka ikur koha kur nuk mbahej përgjegjësi. Kaikur koha kur keni pasur deputetë përballë, që utundnit dosjet. Nuk ka më t’u tundni dosjet. Këtu ikeni njerëzit përballë dhe nuk kanë as dosje, asnuk janë të implikuar në korrupsion, as nuk janëtë implikuar në krim, as nuk janë të implikuar medrogë. Sot, këtu përballë keni deputetë, të cilëtpërfaqësojnë interesat e qytetarëve.

Pavarësisht se juve ju duket se sot kenipushtetin në dorë dhe do të arrini t’i mbyllni gojënnjë gazetari apo të blini një gazetar, nja analist, qëpaguhen sot me 10 dollarë për një fjalë nëpërstudiot televizive, harrojeni se do të arrini të bliniçdo qytetar shqiptar!

Harrojeni se do të blini dhimbjen e nënaveshqiptare, që sot nuk i kanë djemtë e tyre në shtëpi,për shkak të politikës që ndjek kjo qeveri, politikëssë drogës dhe të krimit.

Ky zotëria sot ka mbetur vetëm.Ku i ka analistët, të cilët e mbështesnin deri

dje?Ku i ka shërbëtorët, që deri dje i shkonin nga

mbrapa? Ku e keni sot pjesën intelektuale të Partisë

Socialiste? Janë zhdukur, kanë ikur edhe ata,sepse të qenit intelektual në Partinë Socialiste nuku hynë më në punë. Sot, që të ecësh dhe të bëshkarrierë në Partinë Socialiste, duhet të jesh i lidhurme drogën, duhet të jesh i lidhur me krimin, sepsekëto janë veset që ka kryetari juaj, veset e drogës,por me veset e drogës nuk hyhet në Europë. Meveset e drogës, shqiptarëve do t’u mbyllen dyertnë Europë. Këtë nuk mund ta lejojë opozita dheasnjë qytetar shqiptar.

Ndaj, sot çdo qytetar duhet të dalë përballëkësaj qeverie, për ta rrëzuar një herë e mirë, përta zhdukur këtë farë të keqe komuniste, që nukpaska fund në këtë parlament!

Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Balliu!Fjalën e ka deputeti Besnik Baraj.Të përgatitet deputeti Dashamir Shehi. Më pas

deputeti Romeo Gurakuqi.Besnik Baraj – Faleminderit!Rrallëherë, në historinë 30-vjeçare të

tranzicionit shqiptar, kemi treguar maturi si klasëpolitike, ku pozita dhe opozita të arrijnëmarrëveshje të arsyeshme. Kjo është vënë re meligjet e ndryshme për zgjedhjet, me hartimin eKushtetutës, me qëndrimet në procesin e integrimiteuropian e të tjerë.

Gjithmonë, mesazhet e forumevendërkombëtare lexohen në dy këndvështrimekomplet të kundërta.

Pse vallë ndodh kjo papjekuri? Për mua kavetëm një arsye. Një shumicë njerëzish që kanëdrejtuar këtë vend e kanë parë këtë si plaçkë përtë përfituar vlera financiare dhe kapitale politike.Interesat e vendit janë sekondare apo terciare. Kjou vu re qartë në qëndrimet minuese të opozitësnë procesin e integrimit europian ku, pasi flitej nëmënyrën më negative për qeverisjen dhe reformënnë drejtësi, korrupsionin, që janë kritere përintegrimin në BE, si kopertinë thuhej “Jemi përintegrimin europian”. Kjo është njësoj si t’i thuashdikujt në një martesë se dhëndri që po merr ështëtrafikant droge dhe prostitucioni, vrasës,përdhunues dhe vjedhës, por në fund, unë si PD,e rekomandoj që ta bësh pjesë të familjes sate.Kjo jo vetëm është e paarsyeshme e qesharake,por, mbi të gjitha, është antikombëtare. Fatkeqësiae politikës sonë është se suksesi i PS-së nuk shihetsi suksesi i vendit edhe integrimi në BE, por sidështim i PD-së. Aq e vërtetë është kjo, saqë edhenë ato raste kur njerëzit e zgjedhur në forumet mëtë larta të shtetit, edhe kur propozohen nga vetëPD-ja, nëse nuk mbajnë qëndrime gjenerueskonflikt dhe vegla, anatemohen si armiq. Kështundodhi me presidentët e nderuar të zgjedhur ngaPD-ja, si Alfred Moisiu apo Bamir Topi.

Të vetmit presidentë që mbështeti PD-ja ishinSali Berisha, gjeneratori dhe autori kryesor ikonflikteve në këta 30 vjet dhe Bujar Nishani, kuemblematike është pjesëmarrja e tij në protestënte Parku i Lodrave te Liqeni.

Le të vijmë të problemi në fjalë. Jam i bindur seçfarëdo alternative të paraqesë Erion Veliaj , PD-ja do të mbajë të njëjtin qëndrim mohues, do t’ihedhë benzinë zjarrit të ndezur nga vetë ata. Nëmënyrë të ngjashme kundërshtuan për sheshin,që mori çmim ndërkombëtar, po kështu me pazarinqë me siguri Veliaj ka plane ta zgjerojë më tejrehabilitimin e tij, apo me parkun e lodrave etj.

Viti 2018

50


Sot, për fat të keq, PD-ja nuk ka fuqi që këto veprat’i zhbëjë apo t’i shkatërrojë, se po t’u dhimbsenshqiptarët dhe paratë e taksapaguesve shqiptarë,nuk do të bënin 60 kilometra autostradë me 1,3miliardë euro, nuk do të prishnin pasuri natyrore,si Valbona me hidrocentralet e dhëna nga qeveriaBerisha, nuk do të prishnin mbikalimin te Zogu iZi, nuk do të shisnin hidrocentralet e Ulzës, nukdo të krijonin Gërdecin, që mori aq jetë njerëzish,nuk do të vrisnin në mes të ditës në sheshin eKryeministrisë, ndaj ata morën atë që meritoninnë zgjedhjet e fundit, ndaj dhe Veliaj do të fitojëbindshëm, sepse përballë ka karikatura qëgjenerojnë vetëm konflikte dhe shpesh fatkeqësipër këtë vend. E quaj normale që një iniciativë eVeliajt, apo e kujtdo, të mos këtë pëlqimin e njëpjese, por ajo që më bën përshtypje është se nuknxirren argumente, nuk pranohen të hidhen nëtavolinë arsyet pse duhet dhe pse nuk duhet tëprishet, dhe në finale, të bëhet bilanci pohues dhekundërshtues.

Për fat të keq, PD-ja flet për transparencë, pornuk lejon dhe nuk pranon diskutim që njerëzit tëmarrin vesh se çfarë po ndodh dhe që të gjykojnëata vetë. Nuk jam për histeri politike, me të cilënështë ngopur aq shumë opinioni publik në shumëvjet, nuk jam për histerinë politike të Komisionit tëMedies që do të mbahet mend gjatë për mënyrënsi drejtohet. I quaj qëndrime të turpshme, joetikedhe fyese për opinionin qytetar. Për fat të keq, nukkam vënë re pyetje të opozitës t’i kërkojnë Kryetarittë Bashkisë se si është infrastruktura në këtë zonëpër furnizimin me ujë, apo kanalizimet, si do tëzgjidhet problematika e parkimeve, cili ështëpërfitimi social publik, çfarë kostoje ka për buxhetine shtetit dhe taksapaguesit shqiptarë, sa janëhapësirat e teatrit të ri në raport me atë ekzistues,si është statusi i pronësisë së sipërfaqes që do tëndërtohet, mos preket ndonjë pronë private, siështë perspektiva, a janë këto ndërtime në harmonime planin rregullues të Tiranës? Sigurisht që këtonuk ekzistojnë si pyetje. Jam i bindur se publikuka interes për sqarimin e pyetjeve të tilla, pasi teatrinuk është pronë vetëm e artistëve, por e gjithëpublikut dhe veçanërisht e atij brezi që e kafrekuentuar atë teatër e, mbi të gjitha, është pronëe brezave të ardhshëm. Arsyeja më e fort që nxjerrPD-ja sot është elementi shpirtëror e historik. Padyshim kjo është me rëndësi, qoftë për artistët,qoftë për publikun që e frekuenton. Kjo arsye duhettë jetë në balancë me argumentet pro ndërtimit, të

peshohet mirë dhe të shihet nga peshon balanca.Kemi me qindra raste nga historitë e vendeve

të tjera, ku janë marrë vendime të ngjashme mekëtë të ndërtimit të teatrit të ri. Unë po sjell njëemblematike: Anglia është djepi i futbollit, krenariae saj ka qenë stadiumi i famshëm “Wembley”. Paradisa vjetësh këtë monument historik e shembëndhe ringritën një të ri që plotësonte kriteret dhestandardet e kohës. Ringritën një që u shërbenbrezave. A pati kundërshti atëherë? Sigurisht qëpo, por debatet nuk ishin alla shqiptarçe, porqytetare e profesionale, me objektiv të qartë që t’ishërbejnë kohës dhe, mbi të gjitha, të ardhmes.Një shembull tjetër është La Scala, e cila ka qenëkishë dhe u bë teatër. Nuk besoj se në historinë enjeriut ka ndjesi më të fortë se ajo fetare, emegjithatë ata e bënë teatër. Po të ndodhte nëShqipëri, komunistët e antikomunistë, do të bëninnamin.

Personalisht kam vënë re se Kryetari i Bashkisëe kërkon një dialog të tillë, por refuzohet dhe kulmiarrin kur refuzohet të flasë ne Komisionin e Medies,pra duket qartë se arsyeja pse PD-ja përfshihetnë këtë proces është të krijojë tensione, konfuziondhe mjegull, si dhe të mos lejojë atë pjesë qëkërkon të dialogojë. Lëreni publikun të marrëinformacionin e duhur dhe jo të dezinformohet.Politika duhet t’i marrë natyrshëm duartrokitjet ngapubliku dhe jo nga militanti ekstremist, t’i marrënga njerëzit e arsyeshëm e të mençur dhe jo ngaata që kanë abuzuar apo kanë shpresë se do tëvazhdojnë më abuzime.

Votat që ka marrë Veliaj dhe që do t’i marrë mëbindshëm vitin që vjen, janë ekuivalent meduartrokitjet që populli i Tiranës do t’i japë atij nëteatrin e madh politik dhe duartrokitjeve tëspektatorëve të brezit të ardhshëm, të cilët do tëfrekuentojnë teatrin e ri modern dhe do tëduartrokasin artistët shqiptarë, por edhe ata që ebënë të mundur ndërtimin e tij.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baraj!Fjalën e ka zoti Dashamir Shehi.Dashamir Shehi – Të nderuar kolegë, të

paktën ju që keni ngelur, kjo tema e Teatrit i ka tëgjitha brenda si vetë teatër, pra dramaticitetin,humorin, butaforinë politike e jopolitike. Mirëpo kyteatri ynë, përtej kësaj që ka një teatër normal,domethënë dramën, komedinë etj. na paska edhedisa halle të tjera, për dreq, punë Shqipërie, atë tëparave. Të gjithë teatrot, mirë apo keq, edhe ai

51


më dramatiku, edhe i Shekspirit, japin një senskënaqësie, se shkon e sheh një gjë të këndshme,edhe kur është tragjike, mirëpo ky yni, përtej kësaj,qenka kaq i këndshëm, kaq i lezetshëm, saqë kemi20 vjet që merremi me këtë punë. Personalisht,zoti Kryeministër, (nuk është këtu, më vjen shumëkeq), ka 20 vjet që merret me këtë. Kam pasur njëtufë pronash nëpër Tiranë dhe nëpër Shqipëri, vitine tretë u mërzita dhe nuk i ndoqa më. Ishin të miat,të gjyshit tim, të babait tim, të ligjshme. Ky ka 20vjet që i është ngjitur Teatrit nga mbrapa dhe nuki shkulet me lloj –lloj sipërmarrësish dhebiznesmenësh. Ky ka bërë teatrin më të madh qëështë luajtur ndonjëherë këtu, vetëm për të marrëtruallin atje. Unë besoj se nuk ka ndonjë dashuritë madhe për Teatrin, me sa di unë, sepse nuk ekam parë ndonjëherë.

Kjo qoshja e Tiranës, jo thjesht për ne që jemitë këtij qyteti, por për të gjithë Shqipërinë, besojse mund të jetë hapësira publike më e nderuarpër t’u mbajtur, për t’u respektuar. Nuk ka asnjëvend tjetër në Shqipëri ku të jetë shkruar kaqshumë, jo thjesht për letërsinë, për artin, përpikturën, por në njëfarë mënyre edhe gjithë çfarëkemi pasur, etapat historike të 80 vjetëve të fundit.Nëse ka diçka për t’u mburrur, që ka diçkaeuropiane ky qytet, se shumicën i shkatërroi EnverHoxha, fatkeqësisht kemi shkatërruar edhe nevetë, kazmën e fundit po ia vë ky Kryeministri ynë.

Nëse ka mbetur me gjithë mend diçka qëpërfaqëson historinë e qytetit është Teatri. Këtudëgjojmë të gjitha marritë se kjo “qenka një gjë evjetër, kjo nuk duhet të respektohet dhe duhet tëshembet se është e vjetër”. Ajo, në fakt, të vetmenvlerë që ka nga ana e arkitekturës dhe eurbanistikës, është pikërisht se është e vjetër, seme pallate të reja si këto të zotit Rama, por edhesi ato që janë bërë më parë, është e mbushurShqipëria, është e mbushur Europa, Afrika bënpërditë, në Najrobi bëhet përditë nga një grataçelëshumë më e bukur se këtu. Dubai, Katari bëjnë satë duash, por stadiumin “Qemal Stafa” nuk e bëjnëdot. Ne duhet të mburremi me atë që kemi histori.Ne do t’i vëmë shkelmin asaj që është histori, seqenka e vjetër. Arsyetim më idiot dhe më të poshtër,me thënë të drejtën, se sa për të rrënuar një gjëqë ka vlerë, qenka vjetërsia. Qenka e vjetër?Merre, riparoje, rikonstruktoje, se asaj koha i vlen,se gjërat e tjera nuk kanë ndonjë rëndësi. Doni tëbëni të re? Ja ku është gjithë ai bulevard atje, qëmburreni se e keni bërë vetë. Atje bëni operën e

re, teatrin e ri, stadiumin e ri, gjykatat e reja,bashkinë e re! Hajdeni ta bëjmë Tiranën më tëmadhe sesa është!

Ky është një qytet që fillon te Universiteti dhembaron te hotel Tirana. Kaq ka ky kryeqytet, pjesatjetër është konvikt, vetëm për të fjetur. Nuk kaasgjë. Shisni mend, se vijnë turistë, disa nordikë,ballkanikë. Çfarë shikojnë këtu ata? Këtu kaq ka.Një kilometër jetë ka, pjesa tjetër është një konvikti madh. Këta duan që brenda kësaj cope tëvendosin edhe kullat e reja, edhe Teatrin gjoja tëri. Teatri ka vlerë se është i vjetër. Por nëse ështëfjala për të rinj, bëhen sa të duash. Shko dhe bëjeatje, bosh është vendi! Pse nuk e bëjnë? “Nukkemi para”-, thotë ministri i Financave dhe na gjetinjë skemë financiare shumë të zhvilluar, të rafinuar,nuk e kishte gjetur njeri deri sot këtë punë. “Zero”,thotë. Si zero? Me tokën e shtetit? Hajdeni të japimdhe parkun “Rinia” me zero. Çfarë doni të bëni teparku “Rinia”? Japin leje ndërtimi 40-katëshe, 10kate i merr shteti shqiptar. Bën Ministrinë eFinancave, të Arsimit, çfarë doni të bëni? Dhe zero.Çfarë është ky shtet karagjozësh, për të prishurkulturën e tij, traditën e tij, historinë?!

Shyqyr që e kemi Teatrin! Me thënë të drejtën,për të qenë të sinqertë, nuk është se e bëmë ne.Na e la italiani. Duhet t’u themi: “faleminderit” atyreitalianëve që i kemi anatemuar, se kjo “qenkafashiste”, apo “ka arkitekturë komuniste”. Hajdet’i prishim, edhe Pallatin e Kongreseve, meqenëseështë bërë në kohën e diktaturës, edhe sheshin“Nënë Tereza”, se edhe ato të ulëta janë, mund t’ibëjë më të larta! Ministritë janë 3 kate, të bëhen30 kate. Jepja ndërtuesit më të vogël, po nuk ibëri 30 kate. Më të madhen, e bëni të gjithën prejxhami, por nuk kemi për të gjetur më historinë ekëtij qyteti, nuk ka për të na quajtur më njeri shtet-qytet që kemi një histori urbanistike, një historikulturore. Këtë keni gjetur ju, keni sjellë dhe njëligj.

Ta lëmë këtë punë, se jemi lodhur, kanë 2 muajshqiptarët duke dëgjuar nga këto histori,vlerësimet, rivlerësimet, rrëzimet nga një krahtjetër. Ta lëmë këtë pjesë, është shumë e keqe,shumë e hidhur, por është për më intelektualë sesaunë, me thënë të drejtën!

Kam dëgjuar njerëz shumë të rafinuar si aiPlasari, që kanë shkruar gjëra të mrekullueshme,që nuk i kemi ditur edhe ne. Ne, mirë apo keq,paskemi qenë në një cep pjate të kulturës. Duhettë jemi krenarë për këtë punë, para se t’i vëmë

Viti 2018

52


shkelmin.Këtë punën tjetër, këtë të PPP-ve, këtë punë

e di, e di se kam punuar disa vjet ministër iNdërtimit. Ky është turpi më i madh! Mirë që donita shembni, por mund të kishit 100 formula të tjera.Si do të na e sillni në parlament, që ta shembim nepër biznesmenët e Edi Ramës, për Edi Ramën,me votën tonë? Nuk ka turp më të madh! Për çdovepër që do të bëhet në Shqipëri do të sillni nganjë ligj ad-hoc vetëm për këtë punë? Mendoni sene këtu jemi budallenj?! Jo, ne do ta kundërshtojmëedhe sikur të ishte i drejtë, pasi e kemi për detyrëta kundërshtojmë se jemi opozitë. Më vjen keq qënuk janë kolegët e mi, besoj se ndihen po kaqkeq sa ndihem unë, kur të shkojnë në shtëpi, kurtë flasin me gratë e tyre: “pse e ngrite kartonin,për çfarë e ngrite kartoni?”. Tha një fjalë të mirë,të mençur Balla, e thotë ndonjëherë: “Këtu nuk kamë diskutim, i sqaruam gjërat. Po e mbyllimabuzimin”. Në fakt, e mbyllët. Ju ngrini kartonin,ata marrin paratë. Nuk keni më çfarë të sqaroni,sot u sqaruan të gjitha në mënyrë definitive. Kjoështë një vjedhje e pastër. Këtu në këtë shtetjanë bërë shumë, jo vetëm nga qeveria juaj, poredhe nga të tjerat. Po ama me ligj, me mënyrëspecifike, të detajuar, me ligji të ndërtuar te zyra efirmës së ndërtimit dhe të na e sjellin në parlamentpër të na poshtëruar deri në këtë farë feje, kjoështë e tepërt.

Unë mendoj se, nëse keni kurajë civile, votonikundër, nuk keni për të humbur asgjë. Këtu nëkëtë mes jemi të gjithë të humbur në qoftë sevotojmë këtë ligj. Ne të tjerët këtu ruajmë fytyrëntonë. Mundet që të mos e mbrojmë dot Teatrin,por fytyrën e kemi mbrojtur. Ju, po deshët,firmoseni, votojeni, bëni si të keni qejf. E thashë,ai e sqaroi shumë bukur: këta do të marrin paratë,ata që janë aty, ju do të merrni turpin, turp është tathuash, se kjo nuk mbyllet në një ditë. Këtu ka përtë mbetur kjo punë. Edhe vite të tëra do tëpërmendet se si u votua dhe ku përfundoi.

Unë këtë ftesë doja t’ju bëja.Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Shehi!Për procedurë? Po, zoti Spaho.Edmond Spaho – Zonja drejtuese e seancës,Ne po debatojmë për një çështje shumë të

rëndësishme, po për fat të keq asnjë pjesëtar iqeverisë nuk ndodhet në sallë. Po kështu, numri ideputetëve është shumë i kufizuar, gjë që tregonmungesë të theksuar serioziteti. Do t’ju propozoja

që ta ndërprisni seancën, të thërrisni të gjithë ataqë duhet të jenë këtu, para se të vazhdojmëdiskutimin.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Spaho!Po të shikoni prezencën, në sallë ka më tepër

deputetë se për çdo ligj tjetër që është diskutuar.(Debat në sallë)Fjalën e ka kolegu Romeo Gurakuqi. Të

përgatitet deputeti Shezai Rrokaj.Romeo Gurakuqi – Faleminderit, zonja

drejtuese e seancës!Në vitin e Skënderbeut, lajmëtari i kësaj

shpalljeje të bujshme, të përgatitur për propagandëtë mirëfilltë errësuese ndaj vëmendjes së publikut,dikur një djalë plangprishës i Tiranës, sotKryeministër i vendit, ka sjellë para nesh njëprojekt, me anë të të cilit kërkon të shkatërrojëkompleksin e dy teatrove më të rëndësishëm nëvend, që gjenden në kompleksin e dikurshëm tëfondacionit “Skanderbeg”, themeluar nga një prejnjerëzve më të shquar të këtij vendi, ProfesorErnest Koliqi, dhe disa prej njerëzve më tërëndësishëm të botës intelektuale e tradicionaletë këtij vendi. E kam fjalën këtu për Vangjel Koçën,Aleksandër Xhuvanin, Anton Palucën, Patër AntonHarapin, Xhevat Korçën, Mustafa Merlikën,Dhimitër Beratin, Atë Zef Valentinin, KarlGurakuqin, Ekrem Vlorën, Dom Lazër Shantojën,Eqrem Çabejn, Kolë Kamsin e të tjerë.

Në republikat oligarkike, ku ndërthuren metodate sundimit të klikave sunduese të fundit të shekullitXV me ato Sigurimit të Shtetit të kohës së KadriHazbiut, mund të ndodhin gjëra të ngjashme, porjo në një vend që është kandidat për të hyrë nëBashkimin Europian.

Në vjeshtën e vitit 2013, ju kam thënë publikishtse Rilindja është kuptuar si rilindje e politikave tëmarrëzisë, të përçarjeve, konfliktit, segregacionit,shkeljes së lirisë, grabitjes së pronës e të pasurisëpublike, si dhe shkatërrimit të trashëgimisëhistorike.

Një establishment që nuk gjeneron dot lirinë egarantuar, që godet liberalizmin, klasën e mesmeqë në momentin e saj të parë të ngjizjes, qëfunksionon si një klike grupesh kriminale, nuk katë ardhme. E keqja është se ajo mund ta fundosëvendin në kaos dhe në armiqësi të mëtejshme.

Sot, pas 5 vjetësh në pushtet, ju i keni tejkaluarparashikimet: e keni zhytur vendin në kaos,hajdutërinë e keni futur në sistem, sisteminkonstitucional të vendit e keni futur në kolaps, si

53


dhe e keni lënë vendin nën kontrollin e krimit tëorganizuar, i cili po bën kërdinë.

Kryeministri, i dalë nga zgjedhjet e blera, bënsikur nuk kupton se çfarë udhe ka marrë Shqipëria.Ai ka vendosur të bëjë karrierë politike duke ehedhur Republikën dhe Shqipërinë në kaos, nërrënim dhe çorientim strategjik, duke i hedhuranëtarësisë së PS nga një copë thelë prej plaçkëssë madhe, që po e grabit ai dhe establishmenti qëe mbështet.

Unë jam këtu për të kërkuar ndaljen e këtij aktitë kontestuar dhe fillimin e një procedure përplotësimin e boshllëkut në administrimin e tëdrejtës në këtë vend, e para së gjithash nëadministrimin e të drejtës kushtetuese. Duhet njëarbitër për të ndalur luftën politike që ka pllakosurvendin, e mbi të gjitha babëzinë e pozitës aktuale.

Aktualisht, ju keni sjellë me forcë në parlamentnjë ligj në të cilin nuk janë respektuar, madje janëshkelur, ligji “Për qeverisjen vendore”. Së dyti kenishkelur ligjin “Për koncesionet dhe partneritetinpublik-privat”. Keni shkelur Kushtetutën, e cila nuki jep asnjë lloj tagri as qeverisë qendrore, asqeverisë lokale për të tjetërsuar pronat publike.Shumica ka mandat vetëm për të qeverisur, por jopër të tjetërsuar pronat.

Pse ndodh një gjë e tillë? Kjo ndodh sepseshumica parlamentare u ka hequr prokurorëve egjyqtarëve autoritetin që u jep Kushtetuta, dhe këtëautoritet të hetuesit dhe të prokurorit, maxhorancaia ka dhënë ministrit të Punëve të Brendshme, nëkohën e të cilit, për herë të parë në historinë etranzicionit, ndodhën vrasje enigmatike brendastrukturës së Ministrisë së Punëve të Brendshme,ndërsa rolin e gjykatësit suprem e ka marrëKryeministri i vendit.

Sot unë doja të kërkoja nga përfaqësuesit emaxhorancës ndryshimin e kalendarit parlamentar.Është e nevojshme gjetja e një zgjidhjeje përvakuumin e krijuar nga grushti konstitucional ishtetit, i krijuar nga rënia e qëllimshme e GjykatësKushtetuese të vendit.

Boshllëku nuk mund të vazhdojë më, ndaj duhettë gjendet një zgjidhje emergjente. Unë propozojngritjen e një komisioni ekspertëshkonstitucionalistë, të cilët do të përgatisin brendapak ditësh, e nënvizoj, brenda pak ditësh,propozimet për ndryshimet e nevojshmekushtetuese në aktet transitive ose në aktetthemeltare, që do të mundësojnë vetëm vendosjennë funksion të Gjykatës Kushtetuese, ndërsa

pjesës tjetër të sistemit duhet t’i lihet gjithë koha enevojshme për të kryer vetingun. Një opsion tjetër:duhet të gjendet një modalitet që t’i hapë rrugënkushtetuese Presidentit të Republikës, që tëhedhë, pa kufizim, shortet në Këshill in eEmërimeve në Drejtësi, derisa të gjendet zgjidhjae kandidatëve për gjykatën më të lartë të vendit,ose duhet të gjendet një zgjidhje e përkohshme,ashtu sikurse keni gjetur për prokurorin epërkohshëm; duhet një zgjidhje me ligj të posaçëmpër boshllëkun e krijuar në vend me GjykatënKushtetuese, pa penguar procesin e vetingut përinstitucionet e tjera të drejtësisë.

Kjo masë emergjente do ta vendoste në kushtetë barabarta të vlerësimit të së drejtës sjelljeninstitucionale dhe vendimmarrjen politike tëkrahëve të spektrit parlamentar, si dhe do tëshmangte konfliktin politik të paparimtë dhe tëpambarimtë. Kjo, sepse shoqëria gjendet para njëegërsie të shfrenuar të Kryeministrit të vendit dhesankylotëve rreth tij, që drejtojnë edhe grupinparlamentar, të cilët po përdorin 60 deputetësocialistë, të sjellë nga periferia e vendit, me formimtë cunguar, të pandjeshëm ndaj ndjeshmërisëqytetare të Tiranës, për trashëgiminë kulturore tëmbetur të kryeqendrës së vendit. Provincializmisocialist, që, në fakt, është minoritar në shoqërinëtonë, sot dikton politikat dhe vendimmarrjet politikenë vend. Një sistem i tërë piramidal i shkëmbimittë interesave të një grupi puthador dhe lëpirësdeputetësh, i kapjes së kokës së tyre nëkorrupsion, në favore, në trafikim, i përdorimitabuziv të paditurisë së tyre sistematike mbi tëvërtetat historike dhe kulturore, mban pengparlamentarizmin, europianizimin institucional tëvendit dhe prandaj kemi arritur në këtë pikë.

Maxhoranca parlamentare gjendet e drejtuarnga një njeri, që ka mprehur shpatën dhe godetRepublikën, po dërrmon ndarjen e pushtetevebrenda saj, parimet e shpjegueshmërisë dhe tëpërgjegjshmërisë në qeverisje, tolerancën nëkomunikim e të tjera.

Kjo është vetëm shfaqja e jashtme, që mbartbrenda interesat e korrupsionit dhe krimit tëorganizuar, ku është ngërthyer kupola drejtuese ePartisë Socialiste.

Të nderuar kolegë,Sistemi ynë penal parashikon sanksione në rast

të dhunimit të qëllimtë të Kushtetutës, dhe një prejtyre është grushti i shtetit konstitucional, i cili nëpërgjithësi përkufizohet si krim politik, duke u

Viti 2018

54


artikuluar në krime kundër sigurisë së brendshmedhe kundër sigurisë ndërkombëtare të shtetit. Pra,të gjithë kanë si karakteristikë të përbashkët sejanë krime, që drejtohen kundër institucionevepolitike shtetërore. Ndër këto krime bën pjesë edheobstruksionizmi i drejtimit të maxhorancës aktuale,e cila ka zhvlerësuar Gjykatën Kushtetuese dhe eka çuar atë në kolaps.

Zbulimi i këtyre krimeve u besohet gjykatësve,në këtë rast i besohet Prokurorisë së Përgjithshmedetyra e hetimit të rastit të shfuqizimit tëparamendimtë të Gjykatës Kushtetuese të këtijvendi. Ndaj i bëj thirrje prokurores së Përgjithshmetë hetojë rastin, sepse është një rast flagrant ikrijimit të një zbrazëtie në sistemin e drejtësisë dhe,para së gjithash, në zhveshjen e arbitrit kryesor,që jep drejtësi midis palëve politike në këtë vend,dhe e ka çuar situatën në një vakuum të tillë, saakte të tilla grabitjeje të mirëfilltë të sillen në këtëvend. Askush nuk mund ta pengojë drejtësinë dheaq më pak të parën, drejtësinë kushtetuese.

Kryetari i maxhorancës pengon konstituimin eGjykatës Kushtetuese me veprime dhemosveprime, për të cilat e ka detyrim institucionaltë arsyetojë pozitivisht. Grushti i shtetit duhet tëmarrë fund sot, rendi juridik dhe konstitucionalduhet të rivendosen, në qoftë se në këtë vendduhet të sundojë paqja, qetësia dhe e ardhmjaeuropiane. Ky ishte faktori kryesor i mosçeljes sënegociatave me Europën javën që shkoi.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Gurakuqi!Fjalën e ka zoti Shezai Rrokaj.Të përgatitet deputeti Fadil Nasufi.Shezai Rrokaj – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Drafti që po diskutojmë sot është i veçantë për

nga sensibiliteti publik, ngarkesat emocionalevetjake, por edhe për nga besimi që kemi marrënga populli dhe betimi ynë në Kuvend sevendimmarrjet tona, për të mirën e qytetarëve tanë,do të jenë të drejta. Kësisoj, për sa varet nga unë,nuk do ta këmbeja kurrë drejtësinë e njëvendimmarrjeje me kahjen politike dhe ca më keq,vetëdijen personale dhe kombëtare ta keqpërdorjapër shkak të përkatësisë politike, sepse gjykoj, sishumë prej jush, se kemi një gjë të përbashkëtpërtej ndasive e kundërshtimeve politike, që ështëdashuria për Shqipërinë, për të cilën Fishta, nënjë kontekst tjetër, do të shprehej me fjalët:“Shqipërinë e kemi bashkë”!

Pra, sot është çasti, për të qenë të paktën njëherë deputet i pavarur nga partia, por i varurtërësisht nga emri yt, nga votuesi yt dhe ngashërbimi që i bën vendit tënd, sepse, siç do tashohim më poshtë, ky draft na e nxjerr veten nëtejqitje, përtej limiteve të deformimit ligjor, ekonomikdhe kulturor. Ky draft udhëhiqet prej stomakut tëbabëzisë oreksngrënëse, jo prej mendjes ezemrës; jo prej dashurisë, por prej kokëfortësisë;jo prej dialogut për të ndrequr punët e kombit, porprej unit kryeneç e urrejtjes së alteregos, në dëmtë interesit publik.

Kjo u duk qartë kur Kryeministria ngarkoi përhartimin e draftit nga tri ministri në dy, dukepërjashtuar pikërisht Ministrinë e Infrastrukturësdhe Energjisë, e cila merret dhe ka në objektin esaj të punës hartimin dhe zbatimin e politikave nëzhvillimin urban dhe të infrastrukturës, meqenëseështë një plan zhvillimor.

Kjo duket qartë edhe në relacionin shoqërues,ku nenet 41, 78 dhe 83 nuk kanë lidhje të mirëfilltëme draftin në fjalë dhe anashkalohen nene tëKushtetutës, si neni 13, neni 113 dhe neni 116, qëpërfshijnë kompetencat e pushtetit vendor, ku, siçdihet, meqenëse kam qenë dhe anëtar i këshillitbashkiak, disa vendime , ato që kanë të bëjnë metjetërsimin e pronës, kalojnë me 3/5 e votave.Natyrisht, kjo duket qartë edhe në kakofoninë aponë kakografinë, që lidhet me metrat katrorë, ku nukthuhet fare se sa është pjesa që i takon privatit,me shifrat që jepen aty, herë 500 milionë, herë 6milionë, kur shteti duhet të fitojë dhe çmimi i Teatritështë fiksuar 30 milionë.

Të nderuar deputetë, a e keni vënë re se nërelacion flitet vetëm për teatrin që do të rilindë prejkullave, me përshkrime të detajuara, por nuk thuhetasnjë fjalë se çfarë synohet realisht të ndërtohetnë këtë zonë?! Pra, është dhënë një maket teatri,si pjesë e integruar e një qendre polifunksionale,që arkitektët e kanë identifikuar si të ngjashme mendërtesat në Afrikën e Jugut apo në Korenë eVeriut, por nuk flitet fare për kullat që do të lindinprej teatrit. Nuk dihet nëse do të jenë 4, 5 apo 6kulla, ashtu siç nuk dihet edhe sipërfaqja që do tëketë privati. Në relacion ka terr informativ përlartësinë e qiellgërvishtëseve. Nuk ka asnjëinformacion për përqëndrimin e popullsisë në këtëzonë dhe asgjë për trafikun që, me ndërtimin esheshit, është tejet i rënduar dhe paraqet problemenë lëvizjen e automjeteve.

Gjithashtu, sillen modele, mbi të cilat është

55


ndërtuar ky draft, por të tria modelet, si ai portit tëKarpenit, aeoproportit të Vlorës dhe i Rrugës sëArbërit nuk kanë fare lidhje me këtë projekt, qëkërkohet të kalohet me ligj të vecantë.

Thuhet se shteti nuk ka asnjë risk financiar. Sinuk ka asnjë risk financiar?! Toka, që jep shteti,nuk ka anjë vlerë?! Në qoftë se sipërmarrësifalimenton dhe midis palëve lindin konfliktegjyqësore, a ka risk? A ka risk për zhvillimin e kësajzone në qoftë se negociatat e komisionit shtetërorme investitorin sipërmarrës, në mbrojtje të inter-est publik, nuk shkojnë ashtu siç duhet? Çfarë dotë thotë “janë institucionet shtetërore kompetenteato që do të garantojnë se zhvillimi do të bëhet nëpërputhje me kuadrin ligjor në fuqi”, a thua se nukjanë dy palë, por, në fakt, një e vetme?

Pra, në momentin kur lidhet një kontratë, shteti,në rolin e pronarit të truallit, nuk mund tëpërmbushë njëkohësisht rolin e rregullatorit,verifikuesit, kontrolluesit apo edhe të ndëshkuesit,siç thuhet në realcion, sepse marrëdhëniet midispalëve i rregullon gjykata.

Të nderuar kolegë, më bënë shumë përshtypjedy përkufizime në këtë relacion, ai i Institutit tëMonumenteve të Kulturës, i cili e konsidron“Ndërtesë pa vlerë” dhe ai i Institutit të Ndërtimit, icili përpiqet ta nxjerrë këtë ndërtesë jashtëkushteve minimale të punës. Natyrisht, vlerësimesi këto të dy instituteve, ashtu edhe të artistëve tëpërdorur prej shtetit në dëm të interesit publik dhepër interes të grupeve të caktuara me imunitetqeverisës, në këto tri dekada demokraci janënjohur me bollëk, ashtu siç po shpërfaqenekraneve të porositura edhe këto ditë. Ky lloj shtetie dekurajon kurajën publike, sepse i fut hundët derite jeta personale e individit.

Por, a përbën vlerë kjo “ndërtesë pa vlerë”?Së pari, ndërmjet viteve 1944-1945, Teatri

Kombëtar, si prodhues i artit skenik, dhe si njëshkollë e artit teatror kombëtar, krijoi bazat etrupave të para teatrore dhe profesioniste.

Së dyti, në këtë Teatër u rritën dhe u afirmuanregjisorët e plejadës së parë, si Sokrat Miho, PandiStillu, Andrea Malo, Pirro Mani, Kujtim Spahivogli,Mihal Luarasi, Fatos Haxhiraj, Dhimitër Pecani,Agim Qirjaqi, deri te regjisorët e kohëve të fundit,si Altin Basha, Kiço Londo e kështu me radhë.

Vlerë historike e kombëtare të këtij tetari janëartistë e mëdhenj si Mihal Popi, Naim Frashëri,Kadri Roshi, Sulejman Pitarka, deri te aktorët ebrezit tjetër, si Agim Qirjaqi, Roland Trebicka,

Ndriçim Xhepa, Rajmonda Bulku e kështu meradhë. Më falni që nuk po i përmend të gjithë!

Po ju pyes: a kanë lidhje këto raste me vlerat eTeatrit Kombëtar?

Të nderuar deputetë, është e qartë se kësajqeverie nuk i intereson Teatri, sepse, për turpintonë kombëtar, do të ishin gjetur kaq fonde sa tëmos e koritnim turpësisht fytyrën e mbarë kombitdhe t’ia jepnim privatit, sepse nuk kemi burimefinanciare. Nëse nismën e merr privati, nuk kadyshim se ai, me të drejtë, do të mendojë më parëpër kullat dhe teatrin do ta ndërtojnë, sepse atij iduhen kullat. Por çuditërisht në relacion nuk flitetpër to, sa kulla do të jenë, me sa kate do të jenëdhe si do të rrinë në harmoni me këtë pjesëhistorike të qytetit?!

Siç e keni vënë re, këtu ka një kakografi ligjore,që nuk e legjitimon këtë sipërmarrje perfide. Ndajedhe qeveria po ia shet dhe po ia lë në derë këtëvendimmarrje Kuvendit, sigurisht kolegëve tëmaxhorancës, sepse ajo do ta heqë përgjegjësinënga vetja.

Nuk ka bashkëpunim me grupet e interesit, asme publikun, nuk ka transparencë ekonomike midispublikut si pronar dhe sipërmarrësit, sepse rolin epublikut e kanë marrë ata që, 20 vjet më parë,ushqyen në subkoshiencën e tyre ëndrrën se sido ta gllabëronin bashin e vendit.

Kryeministri tha se Teatri nuk është më pjesë ehistorisë, por pak më lart ne vumë në dukje tëkundërtën, se historia e dy teatrove me kulturën,artin, skenën, krijimtarinë, jetën shoqërore dhe vetëalbanologjinë është pjesë integrale e historisë sonë80-vjeçare.

Në një shkrim shumë të qartë dheargumentues, në një të përditshme, studiuesiPlasari do t’i bënte thirrje publikut dhe sidomosneve, vendimarrësve, se amnezia kolektive ështëfshirje e identitetit kolektiv. Ai do të shprehej seështë i mjerë ai popull që ka humbur kujtesën ehistorisë së kulturës, të artit, të jetës sociale dhetë albanologjisë. Po sa të mjerë janë ata qëmendojnë se jeta fillon nga dita kur, të përfshirënga grykësia e pragmatizmit industrial, janë gatita themelojnë botën nga e para?! Në Europën kukërkojmë të shkojmë, modernizmi është nëvazhdim dhe në harmoni me traditën, e cila ruhetsi objekt kulti, si pasuri e gjeneratave dhe si kujtesëqë bashkon brezat, duke krijuar arketipin identitarnë kuptimin e Jungut. Pra, llogaritjet mjerane nëllaç e tulla, që pragmatistët industrialë janë rrekur

Viti 2018

56


të japin për ta quajtur “ndërtesë pa vlerë”, nuk kanëvlerë, sepse ato janë bërë në kushtet e presionittë pushtetit, që nën efektet e pragmatizmit, ka rënënë amnezi historike. Historia ka si bashkudhëtarekohën dhe përfaqëson teatrin, ku luhet jeta e njëpopulli. Aty ku, siç thotë Heidegger-i, “Qenia gjëllinnë kohë dhe ku gjuha e folur është strehëza e saj”.Këto dy teatro janë pjesë e qenies sonë dhe gjuhëssë lëvruar.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Rrokaj!Fjalën e ka deputeti Fadil Nasufi. Të përgatitet

deputeti Aldo Bumçi dhe deputetja Valentina Duka.Fadil Nasufi – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Të nderuar qytetarë,Ky projektligj, që ka lidhje me procedurën e

përshpejtuar në negocimin dhe lidhjen e kontratësme objekt projektimin dhe realizimin e projektiturban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar, kamarrë kohën e nevojshme për t’u trajtuar nga tëgjithë aktorët, grupet e interesit dhe faktorëtpolitikë, të botës akademike dhe më gjerë.

Debati publik dhe sensibilizimi për këtë çështje,pavarësisht nga këndvështrimet apo gojashpërsiae opozitës dhe e të rreshtuarve pro saj, është nëpërpjesëtim të zhdrejtë me kohën dhe me tëvërtetën. Cila është e vërteta? Godina e TeatritKombëtar nuk është pjesë e historisë dhe etrashëgimisë dhe nuk figuron si e tillë në listën eobjekteve që e gëzojnë këtë status. Këtë gjë evërteton urdhri nr. 122, datë 05.03.2007 i Ministrisësë Kulturës, që drejtohej nga opozita e sotme.

Kjo godinë nuk i reziston më kohës, pasiështë e degraduar, në gjendje emergjence si përshkallën e lartë të amortizimit strukturor, ashtuedhe për kushtet e papërshtatshme për kryerjen eaktiviteteve dhe përmbushjen e funksionit të saj.

Si objekt i ndërtuar në vitin 1938, në brezin edytë të objekteve që janë përgjatë bulevardit“Dëshmorët e kombit”, është një objekt ipërkohshëm për të plotësuar shërbimet e kërkuaratë kohës dhe nuk mbart vlera të spikatura tëarkitekturës së periudhës kur është ndërtuar.

Trashëgimia, monumentet dhe kultura janësektorët më të aksidentuar dhe më në emergjencëpër fonde, investime dhe mirëmbajtje, pasi përshumë vjet, në periudhën e tranzicionit, kanë qenëtërësisht të braktisura dhe jashtë vëmendjes sëqeverive të djathta.

Në këtë kuptim, shteti nuk i ka mundësitë

financiare dhe buxhetet e nevojshme, edhe kur kanjë ekonomi dhe financa të shëndetshme, pasi listae objekteve dhe e aseteve të trashëgimisë, që janënë prag zhdukjeje dhe të kërcënuara nga asgjësimii pakthyeshëm, është, fatkeqësisht, shumë e gjatë.Fjala vjen, për restaurimin e 37 monumenteve tëkategorisë së parë në Berat nevojiten rreth 8milionë euro, që me trendin e fondeve qëakordohen nga buxheti i shtetit tani do të duhengati dhjetë vjet t’u vijë radha për investim.

Siç thoshte Henri Ford: “Mos kërko faj, porkërko një mjet shërimi”, edhe ne këtë po bëjmë,po gjejmë mekanizmat, instrumentet, partneritetetdhe mundësitë e kontribuesve, që i bashkohenvizionit të qeverisë dhe programit tonëtransformues, duke ndërtuar vepra konkrete dhemodele zhvillimi urban të admirueshëm, tëmundësuara me ligj.

Gjej rastin të përshëndes dhe të falënderojdonatorët e huaj, që kanë financuar specifikishtnë qendrat historike edhe për projektet etrashëgimisë, si Fondi Shqiptaro-Amerikan,Komisioni Europian, Banka Botërore, AgjenciaTurke për Zhvillim (TIKA), falë të cilëve kemimodele të qëndrueshme të zhvillimit urban nëTiranë, në Berat, në Shkodër, në Korçë, nëGjirokastër, në Vlorë e të tjerë!

Është inkurajuese çdo ofertë e sipërmarrësveprivatë, ashtu siç po ndodh edhe me rastin e TeatritKombëtar, për të cilin shpreh interes kompania“Fusha sh.p.k” dhe, pa dyshim, këtë ofertë po eshqyrtojmë me transparencë, me procedura ligjoredhe me vendimmarrjen e parlamentit, që, si haptë parë, hap procedurën për negocim, miratonkomisionin e negocimit dhe përcaktonkompetencat e tij konform ligjit dhe fushave tëveprimit të çdo ministrie.

Ka një aksiomë që thotë: “Rregullat bëhenkryesisht për dembelët dhe parazitët, ndërsakurajozët dhe vizionarët dalin mbi to”. Kur dëgjojmëqë flitet për njerëz të suksesshëm apo për qeveritë suksesshme, si qeveria “Rama”, zakonishtnënkuptojmë se ka vështirësi dhe barriera për tëarritur qëllimin dhe suksesin. Kjo vështirësi ështëe shumëfishtë në Shqipëri, sepse ata që nukpunojnë, të bëjnë edhe gjyqin. Por ne nuk mundtë rrimë peng i atyre burokracive, që nuk i sjellingjë zhvillimit dhe progresit, as nuk kemi luksin tëvegjetojmë, të konstatojmë dhe të mos ndryshojmëgjendjen, edhe atëherë kur shëmtia na rri para syveapo nëpër këmbë, edhe atëherë kur nevoja për

57


ndërhyrje është më shumë sesa emergjente, aqmë tepër kur shteti në raste të tilla përfiton njëgodinë të institucionit më monumental dhe më tëidentifikuar si vlerë elitare e tempullit të kulturëskombëtare, siç është Teatri Kombëtar, dhe për tëcilin shteti nuk paguan asnjë lek.

Shembujt e fuqisë së mendimit pozitiv ndikojnëte njerëzit, por konstatojmë se shembujt e fuqisësë mendimit negativ po dominojnë dhe poshtrembërojnë të vërtetën për shqiptarët.

Opozita nuk ka lënë asnjë shenjë gjatëqeverisjes së saj në fushën e kulturës, tëtrashëgimisë dhe të sporteve, përkundrazi,antikulturat dhe antivlerat i ktheu në model zhvillimi,madje më keq akoma, në filozofi mendimi, qëreflektohet edhe te gjuha e komunikimit, te fjaloriagresiv, përbaltës, anatemues dhe te vullneti qëka shfaqur jo vetëm për të ndalur projektin e njëgodine, siç është teatri, por edhe për të përbalture njollosur emrin e Shqipërisë në përpjekjet tonapër hapjen e negociatave për integrimin europian.

Duke vlerësuar debatin publik për TeatrinKombëtar si një mundësi për ndërgjegjësiminpublik dhe rritjen e vetëdijes kombëtare përçështjen e kulturës, me keqardhje konstatova sedeputetët e opozitës janë më të përshtatshëm siaktorë dhe, duke përjashtuar aktorët e mëdhenj tëskenës, që kanë ngelur me gishta, para të cilëvepërulem me mirënjohje, të tjerët i njoha jo ngaprodukti artistik apo nga rolet që luajnë në skena,por nga rreshtimi në krah të opozitës për tëmbështetur një protestë.

Problemi është se zakonisht ne shijojmërezultatin përfundimtar të punës, ndërsa procesine përbaltim, e zhurmojmë, e vështirësojmë, ekundërshtojmë. Kështu ndodhi me Parkun eLiqenit, me projektin e Pazarit të Ri, me projektete rilindjes urbane në të gjithë Shqipërinë, por pastë gjitha këtyre punëve, që nuk janë thjeshtprojekte infrastrukture, por janë modele kulturore,estetike, emancipuese dhe shumë qytetëruese,këto na kanë ka shijuar dhe relaksuar, dukesurprizuar edhe kolegët tanë të opozitës, si të gjithëshqiptarët. Kështu do të ndodhë edhe me TeatrinKombëtar.

Ezopi thoshte: “Pasi çdo gjë është thënë dhebëhet, më shumë është thënë sesa është bërë”.Ne jemi mandatuar për të pasur sukses dhe nëpunën tonë udhëhiqemi nga idetë për të realizuarprojekte të mëdha, duke shënjuar kohën, për tëcilën shqiptarët na dhanë besimin, me punë dhe

me projekte konkrete. Ne nuk dekurajohemi ngapërpjekjet e opozitës për të na penguar në rrugëntonë.

Një lidership ka të drejtë të goditet, por nuk katë drejtë të çuditet, dhe nga kjo anë opozita nukpo bën asgjë të çuditshme, sepse është një refrenqë edhe vetë e bezdis kur e dëgjon. Prandaj ju ftojta votojmë këtë projektligj dhe të gjenerojmë samë shumë projekte financimi për nevojat e shumtaqë ka Shqipëria në të gjithë territorin.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Nasufi!Fjalën e ka deputeti Aldo Bumçi!Përgatitet deputetja Valentina Duka!Më pas e ka fjalën deputetja Kejdi Mehmetaj.Aldo Bumçi – Të nderuar kolegë,Kjo që po shikojmë është një shfaqje tjetër e

energjisë shkatërruese të Edi Ramës, e potencialitshkatërrues të këtij njeriu. Në 27 vjet shqiptarëtnuk kanë parë një Kryeministër të sjellë kaq energjinegative, dëshpërim dhe depresion në shoqëri,sa ka sjellë Edi Rama në këto 5 vjet.

Të nderuar qytetarë shqiptarë,A keni parë mjaft nga energjia shkatërruese e

këtij njeriu, nga energjia negative e këtij njeriu?Kur ka ndodhur në 27 vjet (po të doni

krahasojeni edhe me vitin ‘97), që shqiptarët tëkenë qenë kaq të dëshpëruar, sa të thonë se kyvend nuk bëhet? Ata nuk duan të jetojnë më nëkëtë vend, nuk duan t’i rrisin fëmijët në këtë vend.

Këtë energji shkatërruese, këtë dëshpërim esolli ky njeri, Edi Rama.

A keni nevojë për më shumë fakte? Kemi 5vjet që mbajmë mbi shpinë këtë njeri, i cili eshkatërroi ekonominë e këtij vendi. Asnjë investimtë huaj nuk ka pasur në 5 vjet. Asnjë investimeuropian nuk ka pasur në vend në 5 vjet.

Më thoni kur keni dëgjuar një lajm të mirë ngaky Kryeministër në 5 vjetët e fundit? Kur e kenihapur televizorin dhe keni dëgjuar një lajm të mirënga ky Kryeministër? Vetëm mynxyra.

Ai e ktheu Shqipërinë në kanabistan. A është evërtetë kjo apo jo?

Po, në kanabistan e ktheu. Sipas DASH-it, vendiynë është furnizuesi kryesues i Europës me drogëdhe me kanabis, porta kryesore e heroinës dhe ekokainës në Europës, baza e krimit të organizuarrajonal. Ky njeri me një potencial shkatërrues tëjashtëzakonshëm e ktheu Shqipërinë në këtëgjendje.

Çfarë modeli u jepni fëmijëve ju? Pse duhet të

Viti 2018

58


studiojnë? Pse duhet të punojnë? Për çfarë?Model është i forti me drogë dhe me lekë, që bënnjë rrugë me drogë dhe nuk ka nevojë të punojë.Nuk është djersa e ballit modeli, por një rrugë medrogë, një parcelë me drogë.

Ky njeri solli shkatërrim në ekonominëshqiptare, në shoqërinë shqiptare. Sa jetë njerëzishjanë shkatërruar për shkak të drogës? Sa njerëzjanë vrarë? Sa është varësia nga droga? 2,5% epopullsisë, thotë UN-ja.

Varësia nga kokaina është më e larta në botënë Shqipëri, 2,8% e popullsisë, sipas UN-së. Drogaka mbërritur nëpër shkolla. Kjo është një plagë,që nuk do të mbyllet për shumë kohë.

Cila është fatura njerëzore e familjeve, e jetëvetë shkatërruara të njerëzve për shkak të këtij njeriu,për shkak të energjisë shkatërrimtare të EdiRamës?

Në vitin 2003 demokracia shqiptare ukonsolidua. Në pushtet keni qenë ju me FatosNanon kryeministër. Zgjedhjet e vitit 2003 qenërelativisht të lira. Opozita arriti të fitonte edhe nëJug, duke u rikthyer në zonat ku ishte larguar medhunë, me armë. Ishit ju kur u bënë këto zgjedhje.PD-ja fitoi në Elbasan, Korçë, Lushnjë, Sarandëetj.

Në vitin 2005 u bë rotacioni i pushtetit. Ishit juqë i bërë zgjedhjet.

Në vitin 2009, qeveria e PD-së mori vetëm 70deputetë dhe nuk e bënte dot qeverinë e vetme.Ku ishte manipulimi?

Në vitin 2007, Edi Rama fitoi Tiranën, Durrësinme 150 vota dhe Elbasanin me 600 vota, sepsesistemi kishte ekuilibër dhe opozita kishte hapësirë.Mediet kritikonin nga mëngjesi deri në darkëqeverinë e asaj kohe (nuk ka nevojë t’i them emrat)dhe shumë mirë që ishte ashtu. Sistemi ishte nëekuilibër dhe opozita nuk ishte në cep, emargjinalizuar, pa mbështetje, pa burimefinanciare, pa medie dhe pa asgjë.

Ky njeri me energjinë dhe potencialin e tijshkatërrues, ka shkatërruar ekuilibrat edemokracisë shqiptare. Sot është e pamundur tëbëhen zgjedhje të lira dhe të ndershme. Nuk kamë. Në qoftë se qeveria socialiste pas 8 vjetëve tëqeverisjes sonë la trashëgimi rotacionin,mundësinë e rotacionit, medien e lirë, që kritikonteqeverinë dhe ekuilibrin e sistemit, tani këto nukjanë më.

A kishte një Gjykatë Kushtetuese, e cila irrëzonte ligjet qeverisë “Berisha”? Ju i quanit

atentate kundër Kushtetutës. Çfarë ishin atentatet?Ishin vendime të Gjykatës Kushtetuese kundërnesh. Pra, gjykata ishte e lirë. Çfarë bëri GjykataKushtetuese me ju? Ju rrëzoi ligje, të cilat godisninlirinë, pronën, biznesin shqiptar (nëse e mbanimend) ligjin, që falimentonte bizneset për një kupontë vetëm. Për një njeri të paregjistruar, gjobafalimentonte bizneset. Gjykata ju tha se nuk mundtë vendosni që për një shkelje të tillë të vendosninjë gjobë, që falimenton një biznes.

A e mbani mend numrin IMEI për telefonat, qëidentifikonte çdo thirrje, çdo mesazh dhe çdofotografi, që cenonte privatësinë? Atë e rrëzoiGjykata Kushtetuese.

Prishjen e ndërtimeve me leje padëmshpërblim, e rrëzoi Gjykata Kushtetuese. Atonuk ishin vendime politike, por mbronin të drejtatthemelore të individit dhe të sipërmarrjes. Kjogjykatë nuk ekziston më për shkak të këtij njeriu,me potencial shkatërrues.

A kanë nevojë shqiptarët për më shumëshembuj? Jo, nuk kanë nevojë më. Fjalët janë tëtepërta, jo se nuk janë të vërteta, por se ato po ehumbasin autoritetin. Çfarëdo që është thënë përEdi Ramën është e vërtetë, por atë nuk endryshojmë dot më me fjalë.

Ky ligj që ka ardhur këtu, është një ligj paçavure,i turpshëm. Pse ka nevojë për parlament? Pse kanevojë për ministri? Le të dalë Edi Rama te dritarjae Kryeministrisë dhe t’u thotë shqiptarëve çdomëngjes se çfarë do të bëjë. Ai nuk ka nevojë aspër ligj, as për Kushtetutë. Ky është çifligu i EdiRamës dhe ai bën çfarë të dojë me këtë vend.

Ka vetëm një zgjidhje për t’u kthyer autoritetinfjalëve: duhet të dalim në rrugë. Nëse nuk dalimnë rrugë, fjalët tona nuk do të kenë mëbesueshmëri dhe autoritet. Mesazhi i vetëm qënjeh ky njeri, është ajo që i bënë kuksianët. Atëduhet të bëjnë të gjithë shqiptarët, të veprojnë siarmenët, që e rrëzuan qeverinë për një javë, dukebllokuar kryeqytetin e tyre. Të bëjnë atë që bënëmaqedonasit, të dalin në rrugë paraKryeministrisë, t’i kthejnë dinjitetin dhe autoritetinkëtij vendi, sepse ky njeri me energjinë e tijshkatërrimtare dhe me potencialin e tij negativ dheshkatërrimtar, po e bën këtë vend të pajetueshëm.Të dalim në rrugë! Kjo është zgjidhja e vetme përta kthyer përsëri këtë vend në një vend tëjetueshëm.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Bumçi!

59


Fjalën e ka deputetja Valentina Duka!Më pas, të përgatitet deputetja Kejdi Mehmetaj

dhe Eglantina Gjermeni.Valentina Duka – Të nderuara zonja dhe

zotërinj deputetë,Të dashur qytetarë,Presidenti i 16-të amerikan Abraham Linkoln

ka thënë: “Kur lapsin e kap injoranti, pushkënkrimineli, pushtetin tradhtari, vendi kthehet në njëxhungël ku nuk mund të jetojnë njerëzit”. Kjo thëniee presidentit amerikan kohët e fundit është bërëvirale në mediet sociale, sepse shqiptarëvekonstatimi i lartpërmendur u duket afër realitetit tësotëm të vendit të tyre.

Nga kjo perspektivë do t’i shihja edhe përpjekjete qeverisë “Rama” për të hartuar një projektligj përpërcaktimin e procedurës së veçantë përnegocimin dhe lidhjen e kontratës me objekt“Projektimin dhe realizimin e projektit urban dhegodinës së re të Teatrit Kombëtar”, që i hap rrugëprishjes së godinës ekzistuese të Teatrit Kombëtardhe ngritjes në vend të tij jo vetëm të godinës sëteatrit të ri, por edhe të disa kullave që do t’i marrinfrymën qendrës së Tiranës.

Ligji i lartpërmendur është një ligj monstër, ngatitulli, forma, përmbajtja dhe mënyra e aprovimit.Hartuesit e tij ose nuk i njohin teknikat juridike tëpërgatitjes së një ligji, ose intelektualisht janë nënnivelin mesatar të shoqërisë shqiptare, oseqëllimisht kanë zgjedhur një mënyrë të përçarturtë përpilimit të dispozitës për të fshehur prapësitëe këtij ligji antikushtetues. Objekti dhe qëllimi i ligjitjanë djallëzorë. Çfarë mund të kuptojë një ligjvënësme nenin 2 të ligjit, të cilin po jua citoj: “Qëllimi ikëtij ligji është realizimi i projektit për zhvillimin enjë zone urbane në qytetin e Tiranës dhe ndërtimii godinës së re të Teatrit Kombëtar me partnerëprivatë”.

Për cilën zonë urbane të Tiranës bëhet fjalë?Pse nuk përcaktohen këtu koordinatat dhesipërfaqja e saj? A është zonë historike e mbrojturapo jo? Shpjegimet e përkufizimeve në nenin 3janë qesharake, të gabuara. Shumë nene të tjeratë ligjit janë të pakuptimta. Ajo që e bën më monstërligjin është përmbajtja e tij. Ligji shkatërron oazine fundit historik të qendrës së qytetit të Tiranës.Pasi shkatërruan kinematë historike, bulevardinqendror të qytetit, i ka ardhur radha Teatrit, ndoshtaBibliotekës Kombëtare nesër, Muzeut Historik apoGalerisë së Arteve pasnerës. Artistët kanë kohëqë vendosmërisht po mbrojnë Teatrin Kombëtar,

këtë institucion të rëndësishëm të trashëgimisëkulturore, nga sjelljet e papërgjegjshme eshkatërruese të pushtetarëve të sotëm. Mesazhete forta, aktivitetet, protestat e përditshme, zërikumbues, artikulimet poetike në mbrojtje tëtempullit të tyre po jehojnë në mbarë shoqërinëshqiptare, me qindra njerëz po firmosin peticioninnë mbrojtje të Teatrit, ndaj edhe opozita po embështet fuqishëm kërkesën legjitime të artistëve,arkitektëve, intelektualëve, akademikëve,gazetarëve dhe studentëve shqiptarë.

Unë e kuptoj shqetësimin e një pjese tëaktorëve, të cilët mezi presin të punojnë në njëteatër normal si homologët e tyre europianë, sepsegodina ekzistuese qëllimisht është lënë nëmëshirën e fatit. Unë mendoj se ajo godinë merëndësi për historinë politike, sociale dhealbanologjike duhet të rikonstruktohet sa më shpejttë jetë e mundur si një objekt i rëndësishëm itrashëgimisë sonë historike.

Më 8 prill 1940 në atë oaz historik u formuandër të tjera Instituti Mbretëror i StudimeveShqiptare, i pari i këtij lloji në Shqipëri, si qendra eparë institucionale e studimeve albanologjike, i cilipërbëhej nga 3 komisione ekuivalente medepartamentet e sotme: Komisioni i Shkencave tëNatyrës, Komisioni i Gjuhës dhe i Letërsisë,Komisioni i Arteve dhe më 22 prill 1944, instituti endryshoi emrin në Instituti Shqiptar për Studimedhe Arte. Rreth këtij institucioni u mblodhënshqiptarët e ditur të kohës dhe ia filluan punës përstudime të mirëfillta shkencore në fushën eshkencave shqiptare. Prandaj sot kjo copëz ehistorisë sonë kombëtare nuk duhet kurrsesi tëshkatërrohet e të humbasë pa nam e nishan, vetëme vetëm që në emër të ndërtimit të një teatri mod-ern të kënaqet lakmia e pushtetarëve për tëshumëzuar fitimet e tyre nëpërmjet shtimit tëkullave të reja në qendrën e kryeqytetit, por tëbëhet e përshtatshme si për aktorët, ashtu edhepër ne si spektatorë, siç ndodh në të gjitha vendete emancipuara dhe të civilizuara.

Kjo nuk duhet lejuar në radhë të parë ngakomuniteti i artistëve, intelektualëve shqiptarë,shoqëria civile dhe opozita e përgjegjshme. Nërrugën kombëtare Lin-Pogradec janë dy bunkerëtë Luftës së Parë Botërore, për ruajtjen e të cilëve,rruga në fjalë e nisur para 6 vjetësh nuk ka mbaruarende, kostoja ndoshta është rritur me 50% të vlerëssë përgjithshme, është dëmtuar ekosistemi i liqenit,si dhe peizazhi gjeografik i zonës, megjithatë

Viti 2018

60


qeveria “Rama” ka vendosur t’i ruajë bunkerët mepara publike, por në fakt nuk ka të njëjtën qasjendaj qendrës historike të Tiranës.

Tirana jonë e dashur sot ka pak godina që itakojnë historisë së qytetit dhe ato pak që kanëmbetur duhet t’i ruajmë si sytë e ballit dhe kur janëtë amortizuara, t’i restaurojmë me kujdes dhekështu t’ua lëmë pasardhësve. Duke e shpëtuarnga prishja godinën e Teatrit ne do të mbrojmëhistorinë e kryeqytetit, do të mbrojmë vetëkryeqytetin nga pushtimi i kullave që e rëndojnëgjithnjë e më tepër jetën tonë të përditshme,përndryshe brezat e ardhshëm nuk do të na i falinmëkatet e sotme.

Ky ligj na mban larg akoma më shumë edhenga Bashkimi Europian, të cilin e aspirojmë. Si njëent ndërkombëtar dhe ndërqeveritar sui generissai nuk është thjesht një kooperim politik, ekonomik,financiar, por edhe social dhe kulturor. Ai është parasë gjithash një bashkim vlerash të vendeve tëveçanta, ku një rol parësor zë trashëgimia historikedhe kulturore e vendeve anëtare e ruajtur mefanatizëm si pjesë e rëndësishme e identitetit tëtyre. Me çfarë vlerash të trashëgimisë sonëmateriale dhe shpirtërore ne do të bëhemi pjesë eEuropës së bashkuar po i vumë kazmën çdo gjëjetë krijuar me shumë sakrifica nga paraardhësittanë? Kush janë esadistët, ata që kanë krijuar njërealitet dëshpërues në Shqipëri, ata që hartojnëligje të tilla antikombëtare apo ata që me të drejtëi denoncojnë këto çdo ditë? Ku vallë duhet takërkojmë Esat Toptanin, këtë politikan, i cili nëkohën e vet në mënyrë dhelpërore përktheuinteresat e vendeve fqinje dhe të Fuqive të Mëdhanë kapital personal, politik dhe financiar dhe saherë mori ndonjë post ngatërroi si askush tjetërnë kohën e tij financat e shtetit me ato të shtëpisë,te qeveria që dështoi të sigurojë një vendim pozitivpër çeljen e bisedimeve për anëtarësim në BE apotek opozita që me të drejtë sot i kërkon llogari EdiRamës, për humbjen e këtij shansi për shkak tëkthimit të Shqipërisë në vend të drogës, krimit dhekorrupsionit?

Ligji që ju po vraponi ta aprovoni sot, është njëakt i pastër korruptiv, sepse ju po vendosni pronënpublike në shërbim të privatit, pa rregulla ligjore,sepse keni përcaktuar firmën fituese patransparencë dhe pa një proces konkurrimi dhejeni duke i atribuar komisionit të negocimit fuqi tëmëdha antikushtetuese. Duke përzgjedhur këtëformë ekstraligjore për realizimin e një projekti të

partneritetit publik-privat ju po kërkoni ta ktheniKuvendin në një noter të një marrëveshjejekorruptive dhe klienteliste. Jeni ende në kohë përt’u bërë edhe një herë thirrje deputetëve tëmaxhorancës të mos e votojnë ligjin në emër tëtrashëgimisë dhe të historisë sonë kombëtare.Dëgjoni zërin e atyre qindra njerëzve përjashta,në shtëpitë e tyre, që e duan qytetin historik, Teatrindhe në emër të tyre mos votoni pro këtij ligji ab-surd.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Duka!Fjalën e ka zonja Mehmetaj.Kejdi Mehmetaj – Faleminderit!Të nderuar qytetarë,Ndihem e keqardhur dhe e turpëruar që sot e

shoh veten pjesë të këtij parlamenti, që me dashjepo shkruan anën më të errët të historisë së tij,shkatërrimin me vetëdije të funksioneve tonakushtetuese, që me dashje legjitimon si të jetë zyrënoterie të gjitha zhvatjet, grabitjet, shpërdorimet,aferat korruptive dhe aktet kriminale të njëkryeministri, që po tenton të rivendosë në Shqipërinjë diktaturë të re.

Zonja drejtuese e seancës, a mund të vendosetpak qetësi në sallë, të lutem!

Vasilika Hysi – Keni të drejtë.Të nderuar kolegë, respektoni rregullin dhe

qetësinë!Ta respektojmë kolegen!Kejdi Mehmetaj - Ndiej keqardhje të thellë që

disa prej kolegëve të maxhorancës, të cilëtsinqerisht i kam vlerësuar për integritetin e tyre, ishoh sot të shkelin me këmbë karakterin e tyre,duke u bërë jo vetëm spektatorë, por edheduartrokitës të cirkut të radhës së Kryeministrit.

Protesta që po zhvillojnë qytetarët, reagimi ynësot janë shumë pak, realisht janë shumë pakkrahasuar me reagimin shumë më të fortë që neduhet të kishim, një reagim tronditës që do tazhbënte nga themelet këtë qeveri dhe do tëshkatërronte kullën Kryeministër, i njëjtë sishkatërrimi që ky Kryeministër do t’i bëjë një prejsimboleve me domethënëse të historisë së artitdhe kulturës në 100 e pak vjet të historisë së shtetittë Shqipërisë.

Të nderuar shqiptarë, edhe ju që ende jenidyshues, reagoni, mos u gënjeni nga shfaqjet qëinskenon Kryeministri çdo ditë!

Shembja e Teatrit Kombëtar nuk mund tëinterpretohet thjesht si identiteti i një godine: a

61


duhet të jetë kjo godinë e re apo e vjetër?Shembja e Teatrit Kombëtar do të jetë viti zero,

do të shërbejë viti zero i Edi Ramës, i cili pasikriminalizoi vendin, pasi varfëroi shqiptarët, pasilargoi të rinjtë dhe intelektualët, pasi vrau zgjedhjete lira, pasi vrau votën e lirë, pasi shkatërroi biznesinfamiljar, pasi degradoi sistemin arsimor, pasi izoloiShqipërinë duke bllokuar me vetëdije dhevetëdashje çeljen e negociatave, syrin tashmë iaka vënë identitetit tonë kombëtar dhe shkatërrimittë tij, krijimit tashmë të kultit të “liderit”, sot jamunë, sot vendos unë, unë shkatërroj, unë ndërtoj,para meje nuk ka pasur asgjë, nga unë fillon çdogjë. Pas krijimit të unit të liderit, sigurisht kryesorjapër ta mbajtur atë është uzurpimi i pronës publike,të qënurit zot i pronës publike, duke izoluar kështuçdo tentativë mbrojtëse të qytetarëve që, kur t’i vijëradha pronës sonë private, gojën ta kemi të mbyllure të mos kemi kurajë për të reaguar.

Si për të mos mjaftuar kjo, ka nisur ndërkohënjë luftë e ftohtë klasash, ku me metoda moderne,qytetarë dhe intelektualë janë vendosur tëasgjësojnë njëri-tjetrin nën dirigjimin e vasalëve tëEdi Ramës.

Këtë vepër antikushtetuese që na ka sjellëqeveria, këtë gjasme projektligj, nuk di nga takapësh më parë. Ligjet ekzistuese ai i ka shkelurtë gjitha me radhë, për shembull atë të qeverisjeslokale, ligjin për prokurimet publike, apo ligjin qëkëta vetë miratuan po prapë në mënyrë tëparregullt qoftë procedurale, qoftë ligjore, përtrashëgiminë kulturore. Të mos flasim pastaj përshkeljen që ky ligj i bën Kushtetutës, sepse kjoështë edhe më e rënda në shkeljet që ka, ku si përshaka i vetmi nen, të cilit i referohen të gjithëdokumentet që na kanë sjellë, është neni 41 iKushtetutës që flet për garantimin e pronës pri-vate.

Shikojeni, të nderuar qytetarë, paradoksin qëndodh këtu, qindra, mijëra qytetarë, plot njerëz qëluftojnë për të mbrojtur pronën publike dhe i vetmihall që ka kjo qeveri është të sigurojë pronën pri-vate të oligarkut që ka vendosur të ndërtojë kullëne radhës.

Pikërisht te ky privat ndodhen edhe ato qindramilionat e eurove që do përfitojë Kryeministri, kyprivat është pikërisht edhe simboli i vjedhjes qëpo bën çdo ditë nga xhepat tanë Edi Rama.

Janë 8500 metra katrorë pronë publike, tënderuar qytetarë, ndërsa ministrat që folën në fillimkur prezantuan këtë projektligj na thoshin që ishte

zero. Mendojeni po të kishit ju 8500 metra katrorëpronë në qendër të Tiranës. Sa milionë euro dovlerësohej kjo pronë për ju? Për këta ministratkëtu mbrapa është vetëm zero, sepse për këtaShqipëria është një vend, që siç duket, ua kanëlënë trashëgimi dhe mund të përfitojnë e tashfrytëzojnë si të duan, sepse për shqiptarët ajotokë e ka vlerën zero, por për Kryeministrin dheministrat e ka miliona euro, që i fusin në xhepat etyre.

Kushdo që përpiqet, që me argumentet esigurisë teknike, që i dëgjon nga ata profesionistëte paguar, që na sjellin në skenat e përditshmërisësë tyre këta qeveritarë, të tërhiqet sa është nëkohë. Të marrë dhe ta lexojë për kulturën e tijpersonale letrën e 77 arkitekteve, inxhinierëve dheurbanistëve të pavarur, të cilët sigurojnë se ajogodinë është në gjendje t’iu rezistojë ndërhyrjevepër rijetëzim. Cila godinë e meriton më shumë segodina e Teatrit Kombëtar të rijetëzohet ashtu siçkrijuesit e kanë menduar dhe të fitojë shkëlqiminqë i takon? Asnjë godinë tjetër nuk ka të gdhendurmbi vete historinë e shumëfishtë të 106 vjet tështetit shqiptar, asnjë godinë tjetër nuk mban mbivete aq emocion njerëzor sa ajo e Teatrit Kombëtar.Kushdo që mendon se mund të shkatërrojë këtëmemorie, të përgatitet të presë mbi vete lumin einatit dhe të mallkimeve të shqiptarëve.

Sot shqiptarët janë vënë në një dilemë tëmadhe: të shkatërrojnë identitetin e tyre, tëshkatërrojnë historinë e tyre, për të pasur përballëkullat që barazohen me Edi Ramën apo të luftojnëpër të mbrojtur pikërisht të vetmen gjë që na kambetur, identitetin tonë kombëtar. Unë jam e sigurtqë kjo dilemë shumë shpejt do të shuhet dheshqiptarët do të reagojnë, sepse, ashtu siç e thanëedhe shumë kolegë sot, duke iu referuar zotitPlasari, mjerë ai popull që e ka humbur kujtesën etij historike.

Ndaj po përfitoj nga këto pak minuta që kishimpër të folur për këtë temë dhe po i bëj edhe njëherëthirrje shumë të ndier ndërgjegjes së deputetëvetë mazhorancës.

Nëse ministrat dhe Kryeministri do të fitojnëshumë para nga shpërdorimi i pronës publike, junuk do të fitoni asgjë tjetër përveç se një gur shumëtë rëndë në ndërgjegjen tuaj. Historia nesër do t’jugjykojë dhe do t’ju mbajë mend të keqen që i bëtëShqipërisë, shkatërrimin e njërit prej simboleve mëtë rëndësishme të historisë sonë kulturore, TeatritKombëtar.

Viti 2018

62


Nëse ju do të gaboni, sepse kjo u bë praktikëtani, pasi keni vetëm një Zot, vetëm një drejtuesdhe askush tjetër nuk ka të drejtë të mendojë apotë mbajë qëndrim, dhe do ta votoni këtë projektligj,të jeni të bindur se ne nuk do të ndalemi me kaq,do të jenë të gjitha institucionet e drejtësisë që dota gjykojnë këtë dëm të madh që ju po tentoni t’ibëni Shqipërisë sot.

Në mos mjaftofshin të gjitha institucionet edrejtësisë, nuk e di për pjesën tjetër të opozitës,por unë do të jem atje, tek Teatri Kombëtar dhe tëjeni të sigurt se nuk do të lejoj as Kryeministrindhe asnjë ta prishë Teatrin, sepse ajo është historiaime, ajo është historia e Shqipërisë.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Mehmetaj! Fjala për zonjën Gjermeni.Eglantina Gjermeni- Faleminderit! Të nderuar kolegë, doja, së pari, t’i jepja

përgjigje zotit Balliu, që ishte i shqetësuar përpallatin në Thumanë dhe për qytetarët e atij pallati.Ai është një pallat tej mase i amortizuar. Të gjithafamiljeve që jetonin aty u është siguruarvendstrehimi, kanë shkuar në konvikt. Bashkia eKrujës dhe prefektura e Durrësit po marrin masapër 20 godinat, të cilat kanë pësuar dëmtime ngatërmeti. Pra, situata emergjente është nën kontroll.

Lidhur me argumentet për Teatrin, në fakt,debati po vazhdon gjatë. Unë mendoj se disa ngaargumentet, megjithëse i keni dëgjuar edhe ngakolegët, më duhet t’i ritheksoj, sepse janë tërëndësishme dhe mund t’i vlejnë këtij debati.Mungesa e një godine të një teatri kombëtar mestandarde e bën imediate nevojën për të krijuarnjë mjedis të ri, modern për artin skenik në Shqipëridhe dinjitoz, siç e meritojnë artistët e nderuar dheartdashësit tanë.

Në kompleksin që sot përfshin TeatrinKombëtar dhe Teatrin Kombëtar Eksperimental“Kujtim Spahivogli”, i ndërtuar në vitin 1938, kapasur ndërhyrje të shumta në vite, të cilat kanë tëbëjnë me shtesa, rikonstruksione, me qëllimpërshtatjen e ambienteve ekzistuese të kompleksitpër nevoja dhe funksione që iu janë dhënë atyrekohë pas kohe, si edhe me përpjekjet për tëpërmirësuar kushtet dhe normat teknike përfunksionet që këto ndërtesa kishin. Të gjithë jemikoshientë se godina e Teatrit aktual Kombëtarështë në gjendje të degraduar dhe nuk ofron askushtet më minimale për trupën teatrale edhe përpublikun, prandaj ky është një debat që shkonpërtej standardeve të shërbimit, pasi Teatri

Kombëtar jo vetëm është larg çdo lloj pritshmëriepër të qenë skena më e rëndësishme e artit dhekulturës në vend, por përbën një rrezik eminentpër çdo individ që hyn në të, artist ose artdashës.

Në kushtet ekzistuese godina nuk përmbushstandardet më minimale ndërtimore dhe të sigurisëteknike. Institucionet përgjegjëse deri tani kanëngritur zërin për këtë godinë të amortizuar.

Duke iu referuar relacioneve teknike tëspecialistëve të fushës për situatën në të cilënndodhet godina e Teatrit Kombëtar, disa herë janëkryer inspektime në këtë objekt nga Instituti iMonumenteve të Kulturës dhe Instituti i Ndërtimitpër të vlerësuar gjendjen e godinës së TeatritKombëtar, të cilët sjellin në vëmendje gjendjen erënduar dhe të amortizuar të tij, pasi në objektnuk janë kryer asnjëherë ndërhyrje rrënjësore nëstrukturë që prej kohës së ndërtimit, por vetëm janërealizuar pjesërisht ndërhyrje të lehta përmirëmbajtje.

Kësisoj, kjo godinë nuk mund të kualifikohet nëasnjë rast si ndërtesë e përshtatshme meparametra optimalë për një teatër kombëtar, përnjë simbol të identitetit tonë, për një mjedisedukues argëtues dhe, për më tepër përfaqësuestë kulturës sonë kombëtare.

Të gjitha arsyet e mësipërme sjellin nevojën enjë godine të re për Teatrin Kombëtar, i cili do tëndërtohet në një të njëjtën sipërfaqe ku ndodhetaktualisht dhe pa ndryshuar destinacionin egodinës, ku do të kemi shumëfishim të hapësiravepër artistët dhe për të gjitha shërbimet.

Salla kryesore nga 480 do të ketë 620 vende.Gjithashtu, projekti i ri parashikon krijimin e një salletë re, të një godine dhe 2 sallave të tjera me nga100 vende secila. Në total sipërfaqja e TeatritKombëtar do të tetëfishohet. Pavarësisht se këtovite buxheti i shtetit për artin dhe kulturën ështëdisafish më i lartë se buxheti i 8 vjetëve të qeverisësë kaluar, vetëm investimi prej 9 milionë euroshpër rikonstruksionin e Teatrit të Operës dhe Baletitdhe 3,5 milionëve për ndërtimin e teatrit “Turbina”,është i barabartë, në fakt, me investimin në totaltë 8 – vjetëve të qeverisjes së Partisë Demokratikenë art dhe kulturë.

Kostoja e një teatri të ri modern është epapërballueshme për buxhetin e shtetit. Skema epartneritetit publik-privat, përfaqësuar nga qeveriadhe bashkia, është një model i aplikuar edhe ngavende shumë më të zhvilluara se ne për ndërtimine objekteve të një rëndësie të veçantë që kanë

63


edhe një kosto shumë të konsiderueshme përbuxhetin e shtetit. Shumë shembuj të tjerë veprashpublike në shërbim të kulturës dhe artit në Europëdhe në vende të tjera janë ngritur si rezultat ibashkëpunimit të interesit publik dhe atij privat.Trendi i kohës kërkon që godinat që përfaqësojnënjë rëndësi të veçantë publike, siç është edhe rastii një teatri kombëtar, të jenë edhe ndërtesa mevlera nga pikëpamja arkitektonike dhe për tëpërmbushur një gamë funksionesh, duke ibashkëngjitur skenës kombëtare, teatrove njëinfrastrukturë moderne mbështetëse jo vetëm përartistët, por edhe për qytetarët, artdashësit, të cilëtmeritojnë, në fakt, të kenë fasilitete të nevojshmepara dhe pas shfaqjesh. Një konceptim i tillë do takthente godinën e teatrit në një mjedis edhe mëtërheqës dhe më mikpritës.

Konceptimi i këtij projekti investimi ështëpërqafuar edhe nga shumë arkitektë dhe shumëurbanistë, të cilët kanë nxjerrë në pah disa ngavlerat që do të përfaqësojë një godinë e re përTeatrin Kombëtar, që ofron krijimin e një hapësiretë re qytetare në qendër të Tiranës; përmirësimine marrëdhënieve me spektatorët duke zgjeruargamën e aktiviteteve dhe hapësirave të reja alter-native artistike; rrit jen e kapaciteteve tëveprimtarisë së Teatrit Kombëtar; përmirësimin ekushteve bazë të domosdoshme për realizimin nëkohë dhe cilësi të shfaqjeve; rritjen e cilësisëprofesionale, që mundëson vënien në skenë tëveprave që kërkojnë infrastrukturë dhe teknologjiefikase, duke iu përgjigjur standardeve të artitbashkëkohor; sigurimin e parametrave optimalëdhe përmirësimin e infrastrukturës dhefunksionalitetit të godinës si një domosdoshmëripër mbarëvajtjen e punës dhe veprimtarisë sëTeatrit Kombëtar; përmirësimin e cilësisë së jetësartistike, aksesit në kulturë dhe përcjelljen e artitnë jetën sociale kulturore.

Të gjitha sa përmenda më sipër kanë një ndikimtë ndjeshëm në rritjen e cilësisë së shërbimit dheofertës kulturore ndaj publikut, artdashësve të artitskenik, duke garantuar në këtë mënyrë kushteakomoduese dhe teknike artistike shumë mëkomode, që i shkojnë për shtat një teatri kombëtardinjitoz dhe garantojnë një teatër ku artistët enderuar të performojnë dhe të kenë arritje jo vetëmnga ana profesionale, por edhe një nivel më tëlartë kënaqësie si për aktorët, artistët, ashtu edhepër artdashësit. Një infratsrukturë e tillë modernendihmon edhe për të krijuar kushte të

përshtatshme për të intensifikuar bashkëpunimetme teatrot simotra në rajon dhe më gjerë, si edherritje e fluksit të artdashësve, audiencës artistikeshqiptare dhe asaj ndërkombëtare.

Ju faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Fjala për zotin Bylykbashi.Oerd Bylykbashi – Të nderuar deputetë,Të nderuara zonja deputete,Sot është një ditë e zezë jo vetëm për

parlamentarizmin, por për konceptin e shtetit tësë drejtës. Sot parlamenti po miraton për herë tëparë një ligj që nuk e ka bërë ndonjëherë, një ligjjo për një rast të veçantë, por për një person. Kjobie ndesh me konceptin themelor të ligjit.

Zonja Hysi, që po del tani nga salla, na e kadhënë këtë leksion që në ditët e para, kur na kashpjeguar se çfarë është ligji. Ligj është një normëqë rregullon interesat, të drejtat e një shumësie tëpadefinuar subjektesh.

Edi Rama ka sjellë sot një ligj vetëm për njëperson. Sigurisht, kjo është thjesht fasada e kësajhistorie të shëmtuar, por më shumë se korrupsion,është një histori e brutalitet autoritar tëjashtëzakonshëm, sepse pas janë Erion Veliaj dhetë gjithë të tjerët që kanë ndarë hesapet dhe juveju kanë lënë vetëm kartonin. Ju jeni të kënaqurme kaq, ju rikonfirmoni, ju ulni kokën, sepsepërndryshe ju ikën koka. Baza themelore e këtijligji sot ra. Ligj për një person, një subjekt, njëindivid qoftë fizik, qoftë juridik nuk ka, por këtë ebëni vetëm ju.

Sot është dita e provës se shteti ka rënë.Miratimi i sigurt që kjo maxhorancë do t’i bëjë sotkëtij ligji për shembjen e teatrit, vjedhja e pronëspublike; falja e saj një subjekti privat; ndarja e fitimitnga ndërtimi i kullave; turpërimi i artistëve duke iinjoruar, duke i fyer, duke i etiketuar, duke i përçarëose qoftë edhe duke i korruptuar, të gjitha këtojanë simptoma të një shteti minimalisht anormal.

Të gjithë, brenda dhe jashtë kësaj salle ekujtojnë shprehjen e famshme: “Nuk keni parë gjëakoma” të Edi Ramës, thënë në shtatorin e vitit2013: Nuk kemi parë gjë ende dhe, në fakt, në atëkohë nuk e mendonim se mund të vihej në këtëditë. Mund të debatonim shumë që ky ligj është imirë ose ky i keq, por për këtë jo.

Kemi parë, në fakt, gjatë gjithë kësaj kohengjarje të ndryshme, si për shembull tentativënpër të sjellë armët kimike dhe plehrat; prishjen epronës private me tritol; rishpronësimin e

Viti 2018

64


pronarëve të vjetër; arrestimet për 30 mijë lekëfaturë energji elektrike të papaguar; korrupsioningalopant të kthyer në vendime qeverie;kriminalizimin e parlamentit, bashkive dheadministratës publike; ndryshimin e Kushtetutëspër kriminelët. Menduam se të gjitha këto ishinprova të asaj që na tha Edi Rama. Kujtuam sekanabizimi total i vendit, për të cilin ju thoshit senuk është e vërtetë, sot është në dokumentetthemelore të Bashkimit Europian për Shqipërinë.Menduam se ishte provë e kësaj që thoshte EdiRama. E ktheu Shqipërinë në platformën e trafikuttë të gjitha drogave të mundshme, kryesisht atyretë forta, e mbyti Europën dhe botën.

Në fund vjen shitja e territorit të Republikës sëShqipërisë apo mohimi i identitetit kombëtar. Dukemenduar vuajtjet e çamëve, menduam se edhekëto mund të ishin prova. Në fakt, këto janë vetëmsimptomat agresive të një qëllimi të sëmurë përpushtet të Edi Ramës.

E ka thënë përsëri në fjalimin e tij të parë (ekam thënë edhe herë të tjera, e kam cituar dhe dota ricitoj, sepse është çelësi i leximit të gjithë atijfjalimi): “Në një vend që qeveriset keq, – thotë EdiRama, - është e kotë t’i drejtohesh gjykatësit dheprokurorit”. Është kuintesenca e të gjithë asaj qëEdi Rama ngriti në pushtet në këta 5 vjet dhe synonta çojë më tej. Është ajo sentencë e atij fjalimi tëparë, me të cilën Edi Rama, Kryeministri isapovotëbesuar, vrau në gjenezë konceptin eshtetit të së drejtës, që sot do të mbronte edheTeatrin, sigurisht edhe pronat, interesin publik,financën publike, pronat e privatit, të drejtat ehallexhinjve. Ai koncept është vrarë atëherë dhesot ne thjesht numërojmë kufomat.

Fundja, të gjitha ato abuzime që përmendëm,si armët kimike, rishpronësimet, nuk janë gjë tjetërveçse shkelje të ligjit, abuzime me ligjin dhe, nëfund të fundit, për një gjë të tillë dënohesh ose jo,ka edhe impunitet, siç është sot këtu. Por sistemiështë aty dhe mbetet shansi që dikush të shkojëpas hekurave.

Sado që mendoni se me këtë ligj apo me ligjinqë do të vijë pas tij, të cilin do t’jua japin juve për tëmiratuar atë vjedhje skandaloze të pronës publike,mos harroni se ka një nen të Kodit Penal, që ështëmë elastik se ai ligj dhe ata që vënë firmën do tëpërgjigjen. Ju do të ikni nga kjo sallë. Kush do tëketë përgjegjësi nga ju, do ta pësojë. Ato letrambeten aty. Ai nen është më elastik nga ç’mendoniju.

Nëse do të kishte shtet të së drejtës, ligjet dotë vepronin dhe do të ndalnin dorën e qeverisëdhe gjykatat do ta ndalnin qeverinë; në qoftë sesot do të kishte Gjykatë Kushtetuese, do të kishimKushtetutë dhe kjo nuk do të ndodhte, por nuk ka!

Sot jemi para një akti që celebron esencën easaj që nisi Kryeministri në vitin 2013, që, në fakt,është celebrimi i rënies së shtetit të së drejtës dhendarjes së pushteteve. Akti i sotëm është pikërishtmomenti ku hordhia barbare shkel tempullin eqytetit dhe fillon të ndajë plaçkën. Këtë jeni dukebërë sot. Keni fituar luftën si barbarë meKushtetutën dhe sot po ndani plaçkën, pronënpublike, financat dhe interesin publik. Modeli qëpo vendosni po i hap një rrugë të re grabitjes sëshqiptarëve, madje po e çoni atë në një nivel mëtë lartë.

Sot ju nuk po grabisni thjesht pronën publike,të cilën po ia jepni privatit tuaj; sot jo vetëm popërdhunoni historinë e artit dhe të teatrit, si tempulli artit të ngritur atëherë kur Durrësi 2700-vjeçarnuk kishte teatër, por një amfiteatër, që sotqëndron, edhe pse nuk është ndërtuar sipaskodeve moderne të ndërtimit; në fakt, po të jetëpër Vangjush Dakon, ai ndërton pallate mbi të, porju po shkatërroni një nga monumentet earkitekturës së Tiranës, i cili është ndërtuar kurTirana kishte vetëm 18 vjet kryeqytet, ndërkohëqë qytetet e tjera nuk kishin teatër.

Tirana nuk daton në vitin 2020, por në vitin1920, as më 28 nëntor të vitit 1944, dhe ju poshkatërroni çdo gjë që është ndërtuar që ngathemelimi i kryeqytetit deri ditën kur morët pushtetinme armë më 29 nëntor 1944. Sot po shkatërroniKushtetutën dhe çdo garanci, që nesër të shkelnime këmbë shqiptarët.

Në fakt, atë keni bërë! Sot keni zhytur piruninte pjata e makaronave dhe po hani me bulçitë plot(nëse ju duhet vizualizim, hyni në Google dhegjejeni; është ai që qëndron aty pas); ekzaktësishtatë po bën edhe sot. Teatri Kombëtar po bëhetviktimë e këtij teatri marionetash. Ai ju tërheq fijetdhe ju të gjithë do ta votoni. Teatri do të prishet përllogari të tij.

Në teatrin që planifikoni të prishni me vendimine sotëm është luajtur drama e jashtëzakonshme“Arturo Ui”, bosit të trusit të lulelakrës, por askushnuk e kishte menduar që drama e vërtetë e ArturoUisë do të luhej këtu, në këtë sallë, dhe Arturo Uido të ishte ky që keni sot kryeministër; banda eArturo Ui-së do të ishte Këshilli i tij i Ministrave

65


dhe ju do të ishit ushtarët dhe sejmenët e tij.Ndërkohë, që Xhivolon apo Gëbelsin e ka nëBashkinë e Tiranës.

Për ta mbyllur, po na thoni se keni shpikur diçkainovative. Nëpërmjet kësaj PPP-je origjinale ju poe zhvilloni Shqipërinë. Në fakt, kjo PPP-ja juaj ështëtrusti i lulelakrës, që në krye të saj ka Edi RamënKryeministër.

E thashë edhe më parë: ka një nen te KodiPenal, i cili është më fleksibël se çdo ligj që pobëni ju këtu, dhe njerëzit do të shkojnë në burgpër këtë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjala për zonjën Ulqinaku.Izmira Ulqinaku – Të nderuar kolegë,Të nderuar bashkëqytetarë që po na ndiqni,Pasi ka hyrë në histori për kanabizimin e vendit,

për grabitjen e pashoqe të parasë publike, pasi dotë mbahet mend për shkatërrimin dhe rrëmujënqë ka bërë me pseudoreformat në shëndetësi dhearsim, sot kjo qeveri dhe kjo maxhorancë do tëhyjnë në histori si shkatërruesit e Teatrit Kombëtar.

Seanca e sotme, ku do të vendoset përshembjen e Teatrit, do të mbahet mend si një ndërrastet flagrante ku shteti harton ligje dhe projektligjepër interesat e një subjekti privat, duke shkelurhaptas interesin publik për qëllime korruptive.

Me një ngut të paparë na keni sjellë këtëprojektligj antikushtetues për ta votuar, në një kohëkur ende asnjëri prej jush nuk u ka kthyer përgjigjepyetjeve që kemi parashtruar në komision. Përçfarë arsye nuk bëni rikonstruksionin e TeatritKombëtar? Si mund të miratohet një ligj, që kërkonshkatërrimin e teatrit? Pse është i përcaktuar fituesii projektit të kullave që do të ndërtohen në tokën eTeatrit Kombëtar? Në fakt, përgjigjet dhe të vërtetënopinioni publik shqiptar i ka kuptuar shumë mirëprej kohësh.

Miratimi i këtij projektligji nënkupton shembjene menjëhershme të Tetarit aktual Kombëtar dhendërtimin e një teatri të ri, i cili do të përfshihet dhedo të justifikojë kullat që do të ngrihen në hapësirëne tij aktuale. Të gjitha këto bëhen vetëm përinteresat e subjektit privat, që nuk është gjë tjetërveçse një klient i dyshes Rama-Veliaj.

Që kemi të bëjmë me një abuzim të hapur, kjoshihet qartë në këtë projektligj, ndryshe nuk mundtë kuptohet pse projekti i prezantuar kërkohet tëpranohet automatikisht, pa iu nënshtruar asnjëprocesi konkurrimi apo gare të hapur. Me këtëprojektligj po u tregohet qartë të gjithë shqiptarëve

se është Kryeministri dhe klientela e tij, jo ligji apointeresi publik, që përcaktojnë zhvillimin eprojekteve në vend; është Kryeministri dheklientela e tij që vendosin për zënien e hapësiravepublike. Vetëm ai vendos se cili është projektifitues, ndërsa shqiptarët duhet të heshtin e të ulinkokën. Kaq shumë erë korrupsion mban ky projekt!

Ne si opozitë dhe pjesa më e madhe e opinionitpublik shqiptar jemi kundër këtij projektligji, miratimii të cilit do të thotë shembje e Teatrit Kombëtar. Nekërkojmë rehabilitimin e tij të plotë duke ruajturvlerat historike, vlerat e trashëgimisë kulturore dhearkitektonike që përfaqëson ai objekt, pasi ai teatërnuk është vetëm një ndërtesë, por edhe një vendqë ka qenë ushqimi shpirtëror për dekada të tëra.Është e pafalshme që skenën, ku kanë interpretuaraktorët më të mirë shqiptarë, doni ta ktheni nëpluhur.

Kryeministri ynë hajdut nuk arrin të kuptojë qëTeatri Kombëtar, pjesa e ansamblit “Skënderbeg”,ka krijuar marrëdhënie të përhershme me qytetindhe njerëzit, shembja e tij krijon boshllëk në zemërtë Tiranës, të cilin nuk e mbush dot asnjë markëbetoni. Mesa duket, ansambli “Skënderbeg” ibezdis së tepërmi bijtë injorantë të komunistëveshqiptarë. Ky ansambël, që Ministria aktuale eKulturës e quan në mënyrë të gabuar dhe të trashë“dopo lovoro”, u ndërtua posaçërisht për të pasurnjë teatër, që quhej “Savoja”, me sallë takimesh,palestër e pishinë. A e keni pyetur veten këto ditënëse dikush e ka prishur ndonjëherë teatrin e parëhistorik të vendit të tij? Askush nuk e ka bërë! Judo të jeni të parët!

Ndonëse duket që teatri nuk është vendi juaj ipreferuar, klikoni në internet për të parë se si botae qytetëruar i ruan me fanatizëm të madh, madjeedhe me kosto të lartë, godinat e teatrove, që kanëjo dekada, por shekuj që janë ndërtuar, sepse nukjanë godina të thjeshta, por janë tempuj të historisëdhe qytetarisë së një vendi. Natyrisht, Teatri ynëKombëtar nuk është as “Globus” dhe as “La Scala”,por për historinë e kulturës shqiptare vlen sa ato.

Që ky akt është një aferë e pastër korruptive,ku shteti harton ligje për interesa të një projektiprivat, kjo shihet qartë, por mendoj se ky ngulmim,kjo shfaqje haptasi e këtij projekti, nuk ka si qëllimndërtimin e një teatri të ri, por përfitimin nga klientëtë qeverisë të hapësirave publike në qendër tëTiranës. Kjo nuk është thjesht çështje abuzimi, nukështë as fiksimi i radhës i një kryeministri, qëarrogancën e ka tipar qeverisës, mendoj se është

Viti 2018

66


shumë më tepër se kaq. Do të doja të isha egabuar, por ajo që dita-ditës shihet qartë është senë këtë rast duket se po ndiqet pikë për pikë njëstrategji, e cila synon fshirjen e identitetit.

Çfarë po bëjnë gjithë këtë periudhë? Shihnitakimet e famshme gjunjë me gjunjë me popullin,meqë jemi tek teatri; shihni çdo ditë estradën në“ERTV”. Çdo vlerë dhe identitet të kësaj shoqërienxitojnë ta shuajnë me vulgaritet. Shikoni si po etransformojnë vendin që prej të famshmes “Rilindjeurbane”. Miliarda lekë të çuara dëm kanëshkatërruar ose kanë mënjanuar të gjitha atoelemente që na japin identitet dhe histori. ShikoniTiranën, Durrësin dhe qytete të tjera, të cilat sotkanë filluar të kthehen në qendra urbane paidentitet.

Këtu prishet qendra historike e kryeqytetit,shkatërrohet teatri; atje ndërtohet një velierë betonimbi dëshmitë arkeologjike; aty ku është bukuria enatyrës japin leje me koncesion për të bërë batërdi.Kudo po mundohen që njerëzve normalë t’u prishinlidhjet me këtë vend; e kanë kthyer në një strategji,me qëllim për t’u kthyer njerëzve dëshirën për tëikur, duke i lodhur me varfëri e pasiguri, tani edheduke u fshirë kujtesën kolektive. E gjitha kjo bëhetpër ta zvogëluar e rrudhur këtë vend në një çifligtë tyre, në një territor që do ta sundojnë kollaj mebandat e tyre.

Shikoni si vazhdojnë ta përjetojnë si fitoren etyre edhe dështimin e negociatave të para pakditëve. Kjo qeverisje çdo ditë e më tepër, në çdohallkë të këtij shteti, po ndërton diktaturën enarkotrafikut.

Ajo çfarë shqiptarët kanë nevojë më shumë sekurrë, nuk është rrëzimi i teatrit, por rrëzimi i kësajqeverie.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjala për Zotin Fidel Ylli.Të përgatitet Endrit Braimllari.Fidel Ylli – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Të jem i sinqertë, kam që në orën 10:00, që

kur ka filluar seanca, që nuk kam lëvizur asnjësekondë, as për kafe dhe as për drekë. Arsyejaështë se ndiej që çështja e teatrit është sensitivepër publikun artëdashës. Dëgjova kolegëtparafolës të opozitës, të cilët janë juristë shumë tëmirë dhe m’u kujtua një darkë me një avokatamerikan, me të cilin po diskutoja për taksat. Ikërkova të më shpjegonte disa mënyra ligjore dheai më tha: “Ligji është elastik”. I thashë: “Si mund

të ma shpjegosh këtë gjë?”. “Do të jap një rast, qëta kuptosh se si është ligji dhe avokatura, si dheata që e mbrojnë”-, më tha ai.

Një klient shkon në zyrën e një avokati, i cili ikërkon klientit t’i jepte të gjithë dosjen e çështjes.Pasi e shikon dosjen, avokati i thotë klientit të tijse ai nuk kishte të drejtë, por do të bënte tëpamundurën që ta bindte gjykatën që ta fitonteçështjen. Me argumentet që dha dhe me aktriminqë bëri avokati arriti ta bindë gjykatën dhe e fitoiçështjen, që ishte e padrejtë.

Avokati vazhdonte të bënte punën e tij rutinë,por pas 6 muajsh atij i shkon në zyrë një tjetërklient me të njëjtën çështjeje, por këtë herë ishteklienti që kishte të drejtë. Avokati shkon përsëri nëgjykatë për të njëjtën çështje dhe gjykata i thotë:“Para 6 muajsh ti e fitove këtë çështje, atëherëpse vjen përsëri?!” Avokati i thotë gjykatës: “Urojqë gjykata të mos bëjë gabimin që bëri para 6muajsh”. Kështu që avokati i fitoi të dyja çështjet.

Në rastin konkret, kur qeveria e Sali Berishës,pa na pyetur, sil lte ligje me procedurë tëpërshpejtuar, pa i kaluar në komisione, asnjë ngakëta juristët, që sot dalin këtu dhe mbajnë fjalimepër të çorientuar publikun, nuk bënte zë. Asnjë ngakolegët e nderuar këtu nuk e ngriti zërin kur 6milionë eurot u dhanë për teatrin e ri, që do tëndërtohej te piramida. 3 milionë ikën, siç e tha edheTaulanti, dhe asnjë nuk e ngriti zërin se ku shkuanato 3 milionë euro, që ishin për teatrin, për të cilinjuve ju qan zemra. Sa për dijeni: në vitin 2006, kurministër i Kulturës ka qenë Bujar Leskaj, ju kenikaluar ligjin e trashëgimisë kulturore. Ndaj, nëseju dhimbsej Teatri, pse nuk e futët Teatrin Kombëtarnë këtë ligj si objekt të trashëgimisë kulturore, qëne sot të mos kishim çfarë të bënim? Ju ekonsideruat si një gjë pa vlerë dhe nuk hodhëtasnjë lek.

Unë dua t’i bëj një thirrje Robert Ndrenikës, icili është idhulli im si aktor, por ka qenë edhedeputet, siç jam edhe unë sot, se parlamentipërbëhet nga juristë, nga ekonomistë, nga mjekë,nga artistë, nga sportistë dhe nga biznesmenë. Kurne kemi bërë ligjin e sportit, unë shpeshherë e kamngritur zërin, por edhe për probleme të ndryshme.A e dini ju pse e kam ngritur zërin? Sepse dua tëpastroj fytyrën time, siç tha edhe Dashamir Shehi,që nesër njerëzit e sportit të mos më akuzojnë dukemë thënë: “E ke fituar 3 herë mandatin si deputetdhe nuk fole një herë për sportin se çfarë u bë.”Për sportin janë bërë ato që nuk u bënë për 27

67


vjet. Kjo qeveri, me fondet e saj prej 10 milionëeurosh, në një zonë ku do të ndërtoheshin pallate,ndërtoi qendrën olimpike “Tirana Olimpik Park”.Shkoni dhe shikojeni, sepse aty do të gjeni njëpallat sporti, ku ka palestër mundjeje, ka palestërpeshëngritjeje, ka edhe 25 zyra të federatave tëndryshme, të cilat më parë ishin poshtë stadiumit.

Krahas sportit, Qendrës Olimpike të Korçës,teatrit të Korçës, teatrit “Migjeni”, teatrit “Turbina”,që duhet të vini ta shikoni se çfarë mrekullie ështëbërë ajo qendër e vogël, me 100 apo 150 vende,zonë në të cilën pronarët ishin gati të ndërtoninpallate, kemi edhe çështjen e Teatrit. Shkoni dheshikojeni teatrin “Turbina”, sepse ajo do të jetëndihmë për Teatrin Kombëtar. Ne, bashkë mekolegët e opozitës, kemi rënë dakord në parim seduhet të bëhet një teatër i ri. Po ku ta bëjmë teatrine ri? Në Babrru? Ta bëjmë në Lanabregas? Ku tabëjmë? Teatri bëhet në qendër, siç e ka e gjithëbota, siç është në qendër të Nju Jorkut, në rrugënnr. 42, siç është në qendër të Parisit, siç është nëqendër të Romës, siç është në qendër të Milanos.Unë do të isha dakord me ju nëse shteti do të kishtepara, që t’i bënte të gjitha vetë, madje edhestadiumet t’i bënte jashtë Tiranës po të kishte 100milionë euro. A i kemi ne 100 milionë euro? A ikemi ne 30 milionë euro? A i kemi ne 50 milionëeuro për të bërë Pallatin e Sportit? Ju nuk e dini,por unë kam dëshirë që edhe Pallati i Sportit tëprishet, sepse është ndërtuar që në kohën e PetritDumes. Pallati i Sportit më parë ka qenë hambaravionësh. Madje, kur do të zhvillohej një olimpiadëe vendeve të komunizmit, në atë kohë u shprehënse nuk do ta bënin në Shqipëri, sepse Shqipërianuk kishte një pallat sporti. Petrit Dumja tha: “Po,ne kemi pallat sporti” dhe më pas i nxori avionëtnga hambari dhe e bëri atë pallat sporti, që ështëedhe sot. Tani i bie që të dal unë me Ilir Metën, meEdi Ramën apo me Ilir Beqajn, që kemi qenësportistë, dhe të themi: “Ne do të bëjmë grevë urieqë të mos prishet Pallati i Sportit, sepse ai ështëyni”. Pallati është i publikut, Teatri është i publikut,që të shkojmë ne me fëmijët tanë, si njerëz dhe jotë ketë vetëm një sallë, por të ketë 4 salla, si dhetë ketë ambiente. Të ndjerët Sulejman Pitarka,Bujar Lako, Violeta Manushi, por edhe Tinka Kurti,që është gjallë, dhe shumë të tjerë, nuk e kanëprovuar një teatër modern, me atë performancëqë na kanë dhënë, gjatë gjithë jetës së tyre. Tani,a t’i lemë edhe brezat që do të vijnë pa një teatërtë ri? Të jeni të sigurt se ata që kanë ardhur në

komisione nuk janë aktorë, sepse aktorët janëbindur se duhet një teatër i ri. Patjetër që duhettransparencë dhe qeveria duhet të jetëtransparente.

Sot ne nuk aprovojmë shembjen e Teatrit, poraprovojmë një projektligj për t’i hapur rrugë njëkomisioni, që nesër edhe mund ta rrëzojë, por edhemund të thotë: “Jo, sepse dua të përfitoj mëshumë”. Pse i paragjykoni biznesmenët? Aibiznesmen, që ka dhënë këtë ofertë, është inderuar, ai ka mbështetur dhe mbështet PartinëDemokratike. Një biznesmen po e ndërtonstadiumin “Qemal Stafa” sepse Sali Berisha afroifirmat më të mëdha të botës për të bërë stadiuminkombëtar. Ai afroi spanjollët, pasi kanë bërëstadiumet e botës, sepse edhe nuk e mori njeripërsipër. Del një “i çmendur” aty dhe bën një sta-dium, por do ta shikoni stadiumin kur të mbarojëvitin tjetër, sepse do të vini me kapelë, fshehtaziaty për të parë ndeshjet.

Kështu bëtë edhe për parkun e Liqenit, ku futëtedhe Presidentin e Republikës në lojë, se kushedise çfarë po bëhej. Aty po ndërtohej një park për tëluajtur fëmijët. Keni një histerizëm, që po mëhabisni.

A e dini për çfarë ju falënderoj sot? Sepse kakaq muaj që opozita po prish seancat. Unë kamfutur emrin në listë për të folur për disa projektligje,por Taulanti më thoshte se do t’i tërhiqnimdiskutimet. Sot u kënaqa, në radhë të parë, sepsejeni këtu, në mënyrë që të flasim, të bëjmë debatedhe të kritikojmë që qeveria të jetë mëtransparente, që komisioni të na japë shpjegimeedhe për centimetrat. Është skandal që të mosbësh një teatër me 4 kate, vetëm sepse ju thoni seaty do të ndërtohen kulla. Po le të bëhen edhekulla nga mbrapa, sepse edhe biznesi kërkon tëfitojë. Ju e keni gabim kur mendoni se ky vend dotë ecë para pa biznesin, por po ju them se pabiznesin ky vend nuk mund të ecë para, sepse aie mbush arkën e shtetit, nuk e mbushim ne merrogat tona këtu në parlament.

Prandaj, bëhuni më të kujdesshëm kur flisni përbiznesin, sepse jeni tkurrur aq shumë dhe do tëvazhdoni të tkurreni. Më vjen keq, se vendi paopozitë nuk ecën, por me këtë opozitë unë mendojse ne do të rrimë më gjatë në pozitë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Fjalën e ka deputeti Endrit

Braimllari.Të përgatitet deputetja Lindita Metaliaj.

Viti 2018

68


Më pas të përgatitet deputetja NadireMeçorapaj.

Endrit Braimllari – I nderuar Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë,Në fakt, është e pashpjegueshme që po

diskutojmë një projektligj të tillë, sepse jo vetëmne, të opozitës, por edhe deputetët e maxhorancësjanë shumë të qartë se çfarë do të ndodhë memiratimin e këtij projektligji. Pikë së pari, si deputeti LSI-së, mund të them se asnjë nga deputetët tanënuk është kundër teatrove në Tiranë dhe në tëgjithë Shqipërinë. Sigurisht, ne jemi pro teatrit dhebeteja jonë është që çdo gjë të jetë në respektimtë ligjeve të këtij vendi. Pra, beteja jonë ka të bëjëme respektimin e pronës publike, asaj pronepublike që ju kërkoni ta tjetërsoni me një procedurëtë përshpejtuar, me një projektligj që do të hyjë nëhistorinë e këtij parlamenti dhe që po kalondrejtpërdrejt në emër të një firme. Në fakt, nukështë meraku te firma, te biznesi, por se pas asajfirme qëndron një emër. Është Kryeministri i kësajqeverie, i cili, nëpërmjet kësaj procedure, po tentontë vendosë në zbatim planin e pastrimit të paravetë drogës, atë çka ne e kemi thënë prej kohësh.

Çfarë ka ndodhur? Në këtë parlament kandodhur një fenomen shumë i çuditshëm. Me 69vota keni zgjedhur Prokuroren e Përgjithshme tëpërkohshme, duke shkelur dhe dhunuarKushtetutën. Pas kësaj shkatërruat institucionet edrejtësisë. Sot nuk ka Gjykatë Kushtetuese nëvend dhe kjo nuk erdhi rastësisht, ishte emirëmenduar, për të vënë në zbatim planin tuajfamëkeq, planin tuaj të grabitjes së Shqipërisë dheplanin tuaj të pastrimit të parave të pista.

E kemi thënë këtu në fillim, kur ka filluarparlamenti, se procesi juaj politik i kanabizimit tëvendit ka marrë fund. Tani nuk do të ketë mëmbjellje kanabisi, por do të ketë droga të forta dhepastrim parash. Kjo është ajo çka ju po bëni, kjoështë ajo çka ju do të bëni me Teatrin.

Tjetërsimi i pronës publike për t’ia dhënë EdiRamës që të investojë paratë e drogës, është turpkombëtar dhe këtë mund ta bëjë vetëm njëkryeministër antikombëtar. Çfarë do të ndodhë mëpas? Të jeni të bindur që muaj më pas do të navijë ndonjë projektligj me procedurë të përshpejtuarpër Muzeun, për Teatrin e Operës dhe Baletit,sepse do të tentojë që edhe ato t’i tjetërsojë dhe t’iprishë për të ndërtuar kulla, me qëllim që të rrethojëtë gjithë sheshin “Skënderbej”.

Të gjithë jemi dëshmitarë të ndërtimit të sheshit

“Skënderbej”. Disa janë pro, disa janë kundër, nukdua t’i futem këtij debati. Të jeni të bindur se aishesh, që u bë me aq dëshirë nga kjo maxhorancë,por edhe ai parkim i nëndheshëm, kanë vlerë dhemarrin vlerë vetëm kur ndërtohen kulla klientelistetek Teatri Kombëtar, merr vlerë kur ndërtohen kullaklienteliste te Muzeu, por edhe tek Teatri i Operësdhe Baletit. Të jeni të bindur se me këtë mënyrë tëdrejtimit të vendit, duke mos njohur ligjet, duke mosnjohur Kushtetutën dhe duke mos respektuar asnjëinstitucion, pas disa kohësh Kryeministri do të nathotë: “Te Kryeministria duhet të bëjmë një kullëdhe Kryeministrinë ta fusim brenda kullës”. Ashtusiç bëri me kinema “17 Nëntorin”, që e futi brendanjë ndërtese dhe ia humbi vlerën, atë do të bëjëme çdo vepër arti në vend, sepse ai ka alergji ngaarti dhe këtu del në pah sindroma e tij prej diktatorinë drejtimin e vendit. Këtë e vërtetojmë çdo ditë jovetëm nga mënyra sesi u drejtohet deputetëve tëtij, jo vetëm nga mënyra sesi e drejton këtë kabinet,por edhe në llogaridhënien e tij partiake në çdovend të Shqipërisë, ku arroganca,papërgjegjshmëria, me të cilën u drejtohetqytetarëve, janë tipike për një drejtues diktatorial.

Ju e mbani mend shumë mirë se, edhe kur kaqenë kryetar bashkie, ai ka pasur gjithmonë njëperson për ta bërë fajtor. Në atë kohë ka pasurnënkryetarët e bashkisë. E mbani mend zotinGonxhe, i cili u bë fajtor kur u hap diga e Tiranësdhe u përmbyt Tirana e Re? Më pas fajtor ishtenënkryetari tjetër, që sot është zgjedhur deputet.Për disa kohë fajtor ishte Saliu, pastaj ishte LSI-ja, kurse tani ka kaluar në ekstrem, fajtor bënpopullin, sepse e kemi parë kur u thotë qytetarëve:“Ju jeni fajtorët.” Kjo është sindromë e një personi,i cili drejton vendin në diktaturë.

Po e ndiqja me vëmendje sot teksa numëronteoperacionet e forcës së ligjit. Ai duhet të ketë diçkaparasysh: është e turpshme që del dhe u bën moralshqiptarëve, sepse personi që do të jetë subjekt iforcës së ligjit do të jetë vetë ky Kryeministër përatë çka i shkaktoi vendit, për kanabizimin, përtrafikun e drogave të forta, për mungesën e sigurisënë porte, në aeroporte dhe në çdo pikë kufitare tëkëtij vendi.

U ndaluan 613 kilogram kokainë dhe naakuzuan ne, si opozitë, që nuk e falënderuampolicinë. Çfarë ndodhi sot? Ka vetëm dy të ndaluar,një shofer dhe një magazinier. Pra, të gjithaveprimet që ky bën kanë përkrahje dhe suportpolitik, ndaj subjekt i operacionit “Forca e ligjit”

69


duhet të jetë ai vetë.Besoj se duhet të shkojë më me shumë dëshirë

në qytetet e ndryshme të vendit dhe ta bëjë siçduhet llogaridhënien publike, me banorët e vërtetëtë Shqipërisë, me qytetarët e vërtetë të bashkiveku shkon, t’ i dëgjojë nga afër hallet dheshqetësimet që ata kanë, sepse e ka varfëruar nëekstrem këtë vend, duke pasuruar vetëm një kastëtë vogël, të cilën e përdor për pastrimin e paravetë tij. Është e turpshme se si nuk e ngre njeri zërin.Të gjithë e shikojnë se çfarë po ndodh me të rinjtëe këtij vendi. Të rinjtë dhe të rejat largohen nga kyvend, emigrojnë nga Shqipëria, sepse e vetmjashpresë që ky Kryeministër i ka dhënë rinisë sëkëtij vendi është emigrimi. Ky është një fakt tragjik,10 nga 8 të rinj, të cilët mbarojnë universitetin, duantë largohen nga Shqipëria. Kjo është qeveria e tijdhe kjo është ajo që ai ka zgjedhur për shqiptarët.I kërkoj që të mos bëj më estrada, siç bëri para njëjave me çeljen e negociatave. Nuk e kuptoj se çfarëKryeministri është ky, i cili gëzon dhe falënderon,ndërkohë, që nuk i shtrohet punës për të zbatuardetyrat, me qëllim që vendimi për Shqipërinë mbasnjë viti të jetë pozitiv, sepse nuk ia ka çelur njerinegociatat atij, sepse nuk çelen negociatat me krimtë organizuar nëpër këmbë, me trafik droge dheme tjetërsim prone publike për t’ia dhënë vetes sëtij. Këto janë tipike për një njeri, i cili është njëfatkeqësi kombëtare për këtë vend, por, më e rëndaështë që tenton ta kthejë Shqipërinë edhe një herënë diktaturë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Metaliaj.Lindita Metaliaj – Zonja dhe zotërinj,Të dashur qytetarë shqiptarë që po na ndiqni,Sot jemi mbledhur në këtë sallë, sepse

Kryeministri i Shqipërisë ka sjellë një ligjantikombëtar, duke na kërkuar të bëhemi firmëtarëtë vjedhjes së tokës publike, të cilën ai ka vendosurt’ua marrë qytetarëve shqiptarë dhe t’ia japë njësubjekti privat. Këtu lind pyetja: për kë punon kyKryeministër? Kujt i shërben ai? Sepse kur ai sjellnë parlament një ligj të paprecedentë, haptasiantikushtetues, në kundërshtim me legjislacioninnë fuqi dhe me procedurë të përshpejtuar, sikur tëjetë një emergjencë kombëtare, tregon se nuk ushërben as qytetarëve, as interesit publik dhe asShqipërisë.

Ky ligj është korrupsion, është vjedhje, ështëpërvetësim i afro 8500 metrave katrorë tokë, nëqendër të Tiranës, për të përfituar 205 milionë euro.

Po të kishte vërtetë qëllime të pastra, kjo çështjedo të ishte trajtuar në mënyrë normale dhetransparente, në mbështetje të legjislacionit në fuqidhe nuk do të ishte shkelur Kushtetuta eRepublikës së Shqipërisë, nuk do të ishte shkelurligji “Për koncesionet dhe partneritetin privat” dhenuk do të ishte shkelur ligji “Për vetëqeverisjenvendore”.

Përse shkelen ligjet? Ligjet shkelen vetëm kurka qëllime korruptive dhe klienteliste, sepse, po tëmos ketë qëllime të tilla, nuk ka nevojë të shkelëshligjet, por i zbaton ato me përpikmëri. Kur ke qëllimtë vjedhësh dhe të grabisësh, je i aftë të thuash etë justifikosh çdo gjë, të marrësh kompetencat eçdo institucioni dhe çdo profesioni, vetëm për tëmbrojtur vjedhjen dhe hajdutërinë. Në avokatinë evjedhjes së tij, Edi Rama deklaron se do të ndërtojënjë teatër të ri, pasi ekzistuesi nuk mund tërestaurohet.

Po kush është ky njeri, i cili vendos për pronënpublike, duke shkatërruar trashëgiminë kulturoredhe historike, sepse kështu i pëlqen atij? Ky vendka arkitektë, ka inxhinierë, ka urbanistë, kaintelektualë dhe këto fusha kanë kritere, të cilatjanë njëkohësisht edhe art, edhe shkencë. Nukmund të vendosë një Kryeministër, i cili nuk kakompetencën për të vendosur mbi këtë çështje,pasi ligji dhe Kushtetuta nuk ia lejojnë, arti dhekultura nuk ia lejojnë dhe shqiptarët nuk do t’ialejojnë, sepse, me këtë logjikë, nesër mundet tëmos i pëlqejë Kryeministria, kështu mund të nasjellë një ligj që parashikon shembjen e saj,ndërtimin e një kulle në vendin e saj dhe vendosjene Kryeministrisë në katin e dytë të kullës; mund tëmos i pëlqejë ky parlament dhe të ndërtojë një kullëdhe seancat t’i bëjmë në katin e dytë të kullës. Kyështë një mentalitet primitiv, barbar dheantikombëtar, ku një Kryeministër vendos siarkitekt, urbanist, si kritik arti dhe si inxhinier, nëshkelje flagrante të Kushtetutës. Pikërisht për këtëqëllim, sot vendi ka një sistem drejtësie në kolaps,pa gjykatë kushtetuese, me qëllimin e vetëm qëKryeministri të ndërmarrë akte të tilla për të grabiturpronën publike. Sot drejtësia nuk shërben më përtë mbrojtur qytetarët shqiptarë nga padrejtësitë, porshërben për të mbrojtur bandat dhe klientëtantikushtetues nga drejtësia.

Meqenëse keni dëshirë të krahasoheni meEuropën, po ju them se as kryeministrja TerezaMei nuk vendos për çështje të tilla në Londër, asPresidenti Makron në Paris dhe as Merkel në Ber-

Viti 2018

70


lin, sepse në shtete serioze ka arkitektë, urbanistëdhe ligje që vendosin. Në shtete serioze pronapublike dhe trashëgimia kulturore nuk janë telajo,ku Kryeministri i radhës shkarravit komplekset etij, frustrimet dhe orekset e stomakut financiar.

Të nderuar kolegë deputetë, qëllimi nuk ështëteatri dhe këtë ju e dini shumë mirë, sepse po tëkishte si qëllim ndërtimin e teatrit, paratë eharxhuara për “Artturbinën” do t’i kishte shpenzuarpër restaurimin e teatrit dhe sot kjo çështje do tëishte mbyllur. Qëllimi janë kullat, sepse te kullatfitohet, tek teatri nuk fitohet, por vetëm aktrohet.Meqenëse për aktrimin nuk kanë më nevojë, sepseata janë bërë aktruesit më të mëdhenj të dramavedhe të komedive të këtij vendi, kanë nevojë përkulla, sepse nuk janë bërë mjaftueshëm të pasur,por kanë nevojë për më shumë pasuri. Teatri nëkëtë mes është përfshirë rastësisht, duke pasurfatin e keq të ndodhet në vendin e gabuar, nëmomentin e gabuar dhe me qeverinë eKryeministrin e gabuar, prandaj duhet shembur meçdo kusht me anë të këtij ligji antikushtetues qëpo diskutojmë sot.

Prandaj dua t’u bëj një thirrje deputetëve tëmaxhorancës: mos e votoni këtë ligjantikushtetues; mos u bëni noterë të vjedhjes sekëtij akti korruptiv dhe mos i shembni asetet etrashëgimisë kulturore dhe artistike, që përcaktojnëidentitetin e një kombi. Ky nuk është modeli iEuropës. Edhe dyert e Europës na u mbyllën përtë mos u bërë pjesë e saj, sepse me modelin eRamës, nuk mundet dhe nuk do të na pranojëEuropa as sot dhe as mot. Modeli dhe interesi iEdi Ramës është pikërisht pasurimi i paligjshëmdhe i pafund; pastrimi i parave të pista, dukepërdorur zyrat e shtetit; shkatërrimi i institucionevetë varura dhe të pavarura; dhunimi i demokracisëdhe pamundësimi i votës së lirë. E gjitha kjo meqëllimin e vetëm për të fortifikuar pushtetin dhesiguruar pasurinë e tij, të familjarëve të tij dhe tëoligarkëve të oborrit qeveritar.

Pra, të dashur qytetarë, interesi i Edi Ramësbie ndesh me interesin e Shqipërisë. Shqiptarëtdëshirojnë dhe kanë interes integrimin mestandarde dhe me një nivel të lartë jetese,dëshirojnë normalitet, punë, arsim, shëndetësi,siguri, ekonomi dhe, mbi të gjitha, dinjitet kombëtar.Këto nuk mund të arrihen duke pasur KryeministërEdi Ramën, i cili nuk i ka në axhendë, nuk i mendondhe as ka për t’i menduar ndonjëherë. Pra,shqiptarët duhet ta vendosin dhe do ta vendosin,

nëse do të ndjekin interesin e Edi Ramës përpushtet dhe pasurim të vetes e klientëve të tij, dukeshkatërruar çdo gjë të bukur që i del përpara, apodo të ndjekin interesat e tyre për një Shqipërieurpiane! Unë jam e sigurt që shqiptarët nuk do tëzgjedhin Edi Ramën, por Shqipërinë europiane.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Meçorapaj.Nadire Meçorapaj – Të nderuar qytetarë,Të nderuar kolegë që na ndiqni,Skenari për shembjen e Teatrit Kombëtar është

një skenar i trefishtë dhe ai bazohet te gënjeshtrae pastër, tek abuzimi me arrogancë i ligjit dhe tebabëzia e pangopur. Në themel të gjithë kësajskeme nuk ka asgjë tjetër veç përfitimevemarramendëse me qindra dhe miliona euro dhenjë ortakërie të pabesë të pushtetit me privatinnëpërmjet rrugës së paligjshme. Nuk kursehet përpërfitim as toka publike, të cilën shteti i mbretit Zogia bleu privatit për t’ia dhënë publikut, ndërsapushteti i Ramës ia merr publikut për t’ia dhënëoligarkut. Për këtë nuk kursehet as memoriakulturore e teatrit, një vend ku interpretuan brezatë tërë artistësh të talentuar, që i dhanë peshëteatrit skenik shqiptar. Nuk kursehet as hapësira efundit në qytet, ende e pambuluar me beton, sepsekursimi nuk është zakon i atyre që nuk kanë fituardhe ndërtuar asgjë vetë.

Teatri është guri i fundit i traditës dhe kujtesësqë pushteti i “rilindjes” kërkon të rrëzojë në rrugëne tij të pa kthim në ndërtimin e një qyteti të panjohur,ndoshta, për banorët e tij, të cilit, po të mundte, dot’i ndryshonte edhe emrin dhe do ta quante Tiramadhe jo Tirana.

Artistët, aktivistët dhe qytetarët që prej tri javëshprotestojnë tek Teatri dhe sot mbërritën në dyert eKuvendit. Thirrja e tyre është kundër korrupsionit,kundër paligjshmërisë, kundër arrogancës dhekundër mungesës së transparencës. Ata janënjerëzit e fundit të pashitur në Tiranë dhe meprotestën e tyre po na tregojnë të gjithëve se sa ivlen lëkura këtij Kryeministri! Para tyre ishinkuksianët e varfër, të cilët kërkonin të mospaguanin tri herë për një rrugë të cilën e kishinpaguar dy herë; para tyre ishin naftëtarët eZharrëzës, të cilët kërkonin shtëpi dhe respekt ngashteti; para tyre ishin minatorët e Bulqizës, të cilëtkërkonin kushte minimale të sigurisë në punë dhenë jetën e tyre; para tyre ishin tregtarët e vegjël,të cilët kërkonin të mos rriteshin taksat; para tyreishin të përmbyturit e Novoselës dhe të të gjitha

71


fshatrave në Pellgun e Vjosës dhe të Jugut tëShqipërisë; para tyre ishin të gjithë ata shpirtra tëhumbur që zgjodhën vetëvrasjen, sepse nuk ipaguanin dot dritat, sepse i hoqën nga puna ose ifutën në burg për një cigare hashash.

Kolegë deputetë, ky është teatri i përditshëmqë qeveria luan në skenën e kurrizit të popullit.Aktorët në dyert e Kuvendit janë shenja se ku kaarritur degradimi i cirkut tuaj të përditshëm.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zoti Sinaj.Të përgatitet zoti Hekuran Hoxhalli.Vullnet Sinaj – Gjatë të gjitha diskutimeve të

ditës së sotme vura re një paqartësi të mendimitnga opozita në lidhje me këtë projektligj që sot podiskutojmë. Kjo ka të bëjë me një procedurë tëveçantë të negociatës për lidhjen e kontratës përrealizimin e projektit urban dhe ndërtimin e godinëssë Teatrit Kombëtar, ku nuk ndahen dy momente:nëse jeni kundër rrëzimit të teatrit të vjetër dhendërtimit të teatrit të ri apo kundër procedurës sesi do të ndërtohet teatri i ri.

Gjithashtu, vura re që jeni konfuzë, të paqartëdhe jo të bindur në atë që thoni, se nuk duhetrrëzuar teatri i vjetër, por mendoj që edhe ju e kenikuptuar që ai teatër duhet rrëzuar për shumë arsye.Unë mund kuptoj vetëm një gjë, nostalgjinë eaktorëve dhe artistëve që kanë luajtur në atë skenëdhe për këtë gjë i respektoj ata, por dua t’iu themqë duhet të më kuptojnë edhe mua si deputet,qëvota ime do të jetë pro rrëzimit të atij teatri dhendërtimi të një teatri të ri për një arsye të madhe,sepse historia na tregon se Shqipërinë fati nuk eka përkëdhelur ndër vite e ndër shekuj dhe nuk eka trajtuar ashtu siç duhet. Të parët tanë në vendqë të ndërtonin, ishin të detyruar të luftonin për tëmbrojtur trojet, lirinë dhe pavarësinë e vendit. Sotne vijmë në këto ditë kur nuk ka luftë, por jetojmënë paqe dhe duhet të ndërtojmë. Unë nuk mundt’ia fal vetes si deputet që të mos bëj atë që nuk ebënë të parët tanë, të ndërtoj një teatër të ri, që dot’u shërbejë brezave të ardhshëm të këtij vendi dheShqipërisë. E keqja dhe e mira rrinë afër njëra-tjetrës, duhet inteligjencë dhe sy për t’i parë secila është e keqja dhe cila është e mira. Këtu bëhetedhe dallimi mes dy palëve, ju shikoni dhe kapenimbas teatrit të vjetër, ndërsa ne shikojmë pjesëne zhvillimit, atë detyrë që kemi ne për brezat eardhshëm të këtij vendi, për ndërtimin e një teatritë ri modern që do t’u shërbejë aktorëve, artistëve,vendit dhe të gjithë shqiptarëve. Kjo është një

diferencë shumë e madhe dhe mendoj se e keqja,që kemi trashëguar nga e kaluara, është se nukkemi shumë godina të vjetra. Kjo nuk do të thotëqë të kapemi pas kësaj godine, sepse nuk ështëKoloseu, por është një godinë e thjeshtë, endërtuar ne vitin 1938 për nevoja të qytetit.

Çfarë kërkon koha që ne politikanët tëvendosim për të ardhmen e vendit? Koha kërkontë ndërtojmë të ardhmen e këtij vendi, të ardhmene shqiptarëve që kanë për ta gëzuar atë, për t’ibërë ata krenarë për atë që kemi ndërtuar, sepsedo të ndërtojmë një teatër modern. Dua të themse për këtë duhet të më kuptojnë edhe aktorët,edhe artistët.

Opozita vazhdon të kundërshtojë me të madhe,edhe pse Këshilli Shkencor i Monumenteve tëKulturës që në vitin 2004 e ka përjashtuar Teatrinnga lista e godinave dhe monumenteve të kulturës,edhe pse tani në vitin 2018 Instituti i Ndërtimit, qëka në përbërje12 arkitektë dhe inxhinierë, thotëse ajo godinë nuk vlen, nuk ka asnjë vlerë dheështë një godinë që rrezikon çdo ditë shembjen esaj dhe jetët e atyre që rrijnë brenda, kurse juvazhdoni ende t’i bindni shqiptarët se ajo godinëduhet mbajtur. Po si mund t’ju besojnë shqiptarëtkur ju kanë parë te Liqeni Artificial, ku donit tëpengonit ndërtimin e atij këndi sportiv argëtimi përtë rinjtë? Janë ata shqiptarë që ju kanë parë se sikundërshtuat edhe me armë, edhe me forcë.

Shqiptarët, që shikojnë sot se çfarë ështëndërtuar tek ai kënd sportiv, te Liqeni i Tiranës, sesi argëtohen të rinjtë, se si shkojnë prindërit bashkëme fëmijët e tyre, nuk kanë si t’ju besojnë.

Nuk arrij të kuptoj qëndrimin që mbani ndajsipërmarrjes private, qëndrimin që mbani për këtëpartneritet, që do të ndërtojë bashkia dhe qeveriame sektorin privat, për ndërtimin e kësaj godine tëTeatrit. Për mua është absurde.

Bëni shpesh pyetjen: “Po t’i kishte lekët Ministriae Kulturës, a do ta ndërtonte Teatrin?” Ministria eKulturës thotë se nuk i ka lekët. Unë do të thoshase edhe po t’i kishte lekët, nuk duhet ta ndërtonte,kur ka një privat, që thotë: “Unë do ta ndërtoj teatrin,do të ta fal dhe vlerën e Teatrit nga 6 milionë do takthej në 30 milionë euro” dhe ju thoni: “Nuk ka çfarëna duhet privati!” Është e pamundur.

Në këtë parlament kemi miratuar ligjin dhe ikemi detyruar ndërtuesit të falin 3% të vlerës sëndërtimit për të pastrehët e Tiranës dhe vijmë këtue flasim kundër ndërtuesve dhe kundër privatit!

Më vjen keq, të nderuar kolegë të opozitës, për

Viti 2018

72


një pjesë tuajën, sepse nuk paskeni ndryshuarmendim! Paskeni ngelur akoma mbrapa, temendimet komuniste të pronës së përbashkëtmbledhje-prodhimi. Ka ndryshuar koha. Jemi nëekonomi tregu, në kapitalizëm dhe është vetëmprivati dhe ndërmarrja private që ka për ta çuarpërpara ekonominë e vendit.

Për çfarë i bëni të gjitha këto? I bëni për tëruajtur karrigen. Jua garantoj unë, të gjitha karrigetjanë të thyera, sepse të gjithë ne do të ikim dheshqiptarët e tjerë kanë për të ardhur dhe do të zënëkëto vende. Kështu që mos e bëni kot këtë luftë.

Dikush tha se ai Teatër është simbol i këtij vendi.Jo, simbol i këtij vendi është ai flamur, para të cilittë gjithë duhet të rrimë drejt, të flasim dhe tëmendojmë në këtë sallë, jo për interesa personale,por për interesat e kombit dhe të së ardhmes sëvendit.

Për çfarë duhet t’ju besojnë më shqiptarët, kurflisni për ndërtimin e Tiranës, kur ata kanë nëmemorie se si ju e mbushët Tiranën me kioska nëçdo cep? E mbytët Lanën dhe të gjitha sheshetme kioska dhe e kthyet Tiranën në një vend kunuk mund të rrihej më. Si mund t’ju besojnëshqiptarët?

Pse nuk flisni këtu për amfiteatrin te liqeni, qëu ndërtua nga Bashkia e Tiranës dhe nga qeveria“Rama”? Përse nuk thoni fjalë të mira për atëndërtim, që kishte 50 vjet i rrënuar dhe u kthye nënjë amfiteatër të pashoq? Nuk thoni asnjë fjalë.

Përse nuk flisni për sheshin “Skënderbej”, qëmori çmimin e parë në Barcelonë?

Pse nuk flisni për Lungomaren?Për ç’arsye, sa herë diskutohen probleme

ekonomike, me rëndësi strategjike për vendin, jue bojkotoni këtë parlament?

Si ka mundësi që, kur u diskutua për aeroportine Vlorës, e mbyllët këtë foltore dhe nuk na latë t’uthoshim asnjë fjalë qytetarëve tanë? Edheaeroporti i Vlorës ishte në të njëjtat kushte si ky isotmi? Vazhdoni akoma me të njëjtën histori.

Si ka mundësi që nuk e dorëzuat këtë foltorekur bëhej fjalë për hyrjen e Shqipërisë në Europë,por e bllokuat?

Si mund të gëzonit që Shqipëria nuk i hapinegociatat me Europën? Çfarë është ky qëndrim?!

Unë nuk ju akuzoj se nuk e doni Shqipërinë, seedhe ju shqiptarë jeni dhe e doni Shqipërinë, porjuve ndonjëherë ju erren sytë për punën e pushtetitdhe të qeverisë dhe në këto momente harronidetyrat që keni ndaj vendit.

Të nderuar kolegë,Do t’ju thosha të reagonit sa më shpejt dhe të

bashkoheni me ne për ta votuar këtë ligj, që tëmos jetë vonë, sepse ju garantoj, do të jeni ju ataqë do të shkoni në atë Teatër të ri për të parë dhedo të jenë ata artistë që kanë për të na uruar përkushtet moderne që do të ndërtojë ajo firma pri-vate, që do ta dorëzojë Teatrin me çelësa në dorë.

Kthejeni kokën sa më shpejt, që të mos jetëvonë, sepse shqiptarët, kur të shkoni herën tjetërpër t’iu kërkuar votën, nuk do t’ju dëgjojnë më!

Ndërroni mendje sa nuk është vonë, sepse poe vonuat edhe pak, pastaj mendjen tuaj, jo populli,por nuk mund do ta marrë askush tjetër!

Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Sina!Fjalën e ka deputeti Hekuran Hoxhalli.Të përgatitet deputeti Luan Baçi. Më pas

deputeti Petrit Vasili.Hekuran Hoxhalli - Të nderuar deputetë,Zonja kryesuese e seancës,Zonja dhe zotërinj qeveritarë, me Kryeministrin

kryearkitekt në krye,Keni më shumë se një muaj që po luani teatër

me Teatrin Kombëtar. Them po luani teatër, pasiskenarin e keni shkruar shumë kohë më parë, qëkur në planin rregullues të Tiranës ideuat nismën“Ta kthejmë Tiranën në kazermë dhe për siguripublike do ta ruajmë me kulla.”

Luajtët aktin tuaj teatral për t’i hedhur publikuthi syve, me trupën e një aktori kryesor, Aladinit mellambë, që sa hap e mbyll sytë bën ç’t’i dojë qejfinë Tiranë. Po, Aladini. Atë e shoqëronte dhe i bëntehosana një tufë figurantësh, eunukë të pushtetit,ku të gjithë nxitonin kush e kush të thoshte njëfjalë, që çon ujë në mullirin me erë të shefit të tyre.

Çfarë nuk pamë dhe dëgjuam, të padëgjuaramë parë: xhindin e madh, kryetarin e Bashkisë(këto dy ditë i është bashkuar edhe KryeminstriAladin), në merak të madh se si duhet tëfunksionojë një trupë teatrore, ku duhet të vishendhe ku duhet të zhvishen artistët dhe si duhet tëperformojnë ata, që të jenë të pëlqyeshëm përpublikun.

Po këta të dy, me tufën e eunukëve specialistë,u treguan përralla me xhindë artistëve dhe publikut,se godina e teatrit ka rrezik shembjeje, se ky prob-lem është konstatuar prej kohësh, por tani qëduhen ndërtuar këto kullat, rreziku i shembjes me

73


demek është shtuar, me demek nuk mund tërikonstruktohet më.

Mjerë Europa dhe bota mbarë që “nga padija”restaurojnë dhe rikonstruktojnë ndërtesa 500-vjeçare, madje edhe më të vjetra!

Një specialist eunuk na mësoi se si të njëjtëtnjerëz, italianët (edhe këta nga “padija e madhe”),në të njëjtin vend, në të njëjtën kohë, ndërtuan njëobjekt të qëndrueshëm dhe një të paqëndrueshëme në rrezik të përhershëm shembjeje.

Objekti i parë, ish-ndërtesa e Ministrisë sëZhvillimit Urban, mund të rikonstruktohet, ndërsagodina e Teatrit jo, sepse kjo ishte ndërtuar përdopo lavoro, me kolona pa stafa.

Edhe një specialiste tjetër, kolege e eunukut tëparë, na tha edhe një zbulim akoma më të madh:“Betoni, -tha ajo,- është shpikur në të njëjtën kohëme iPhone-in”.

Por, si gjithmonë, sejmenët kanë qenë embeten shumë më pak se njerëzit e ndershëm.Ndaj, disa shoqata arkitektësh dhe konstruktorëshpo ju thonë të kundërtën, po ju thonë të vërtetëndhe nuk ishin 70 ata që kishin firmosur peticionin,por dhjetëfish, ndoshta më shumë, të cilët,sigurisht, kanë shumë arsye për të mos uidentifikuar.

Problemi është që asnjëra nga çështjet emësipërme nuk është detyrë e Kryeministrit, as ekryetarit të Bashkisë. E para u takonte artistëvedhe e dyta specialistëve. Detyra e tyre është tëruajnë dhe të miradministrojnë pronën publike,pronën e shqiptarëve, pronën tonë. Deri tani nuk ikemi dëgjuar të flasin për këtë detyrë. Nuk na kanëdhënë asnjë argument, asnjë shpjegim, se si po epërmbushin detyrën në këtë rast.

Çështja është që kjo nuk është një betejë jetëa vdekje për kulturën, nuk zhvillohet midisdashamirësve të artit dhe armiqve të tij, por ështënjë betejë për jetë a vdekje për shtetin ligjor dhekundër korrupsionit, e cila duhet të zhvillohet midisshqiptarëve dhe udhëheqësve të korruptuar, nëqeveri, në bashki dhe kudo qofshin.

Projekti për ndërtimin e kullave të oligarkëvenë truall publik nuk mund të jetë gjë tjetër përveçseteatër jokombëtar dhe korruptiv.

Prandaj, të nderuar deputetë, ne duhet të mose lejojmë qeverinë, bashkinë dhe askënd tjetër,që pronën publike, pronën e të gjithë shqiptarëveta tjetërsojë në pronë private. Ligji e ndalon. Ligjithotë se prona publike nuk tjetërsohet dhe pikë.Ligji lejon privatizimin e pasurive shtetërore, kur

ato nuk i shërbejnë më interesit publik.Ka nevojë të shpjegoj këtu, që s’ka Zot të

pranojë, se trualli në zemër të Shqipërisë nuk mundt’i hiqet kurrë interesit publik?! Por edhe privatizimibëhet me procedurë ligjore. Ligji thotë: “Vetëm meankand”.

Oligarku dhe Aladini e ka frikë ankandin dhekonkurrencën. Nuk i pranon dot këto referencaligjore. Natyrisht, ai ka llambën, ka edhe ploteunukë, të cilët duke i fërkuar llambën i nxjerrinxhindin, që të bëjë mrekulli milionëshe...

Kush tha se nuk bëhet garë? Bëhet që ç’ke metë! Prona e privatit mund të njihet në ofertë, mevlerën e saj, madje sa të dojë ai. Hapeni garëndhe të shikojmë, do të ketë apo jo ofertues!

Nuk mendoj se ndonjëri prej jush beson seinteresi i publikut mbrohet duke negociuar me njëoperator të vetëm dhe jo duke marrë oferta, aq samund të ketë tregu për këtë qëllim.

Sot po zhvillohet akti i fundit i këtij teatri, ai iteatrit parlamentar.

Uroj që Zoti t’u japë mend e forcë deputetëvesocialistë, që t’ua kursejnë shqiptarëve këtë teatër,por siç duket terezia, s’ka për të ndodhur,megjithëse shumë deputetë socialistë, në heshtje,nuk e miratojnë këtë akt.

Kryeministri javën e kaluar i lejoi vetes t’i quanteopozitarët “budallenj”, një deklarim i pahijshëm, nëvazhdën e vulgaritetit të tij të shëmtuar, për të cilinu fsheh pas Adenauerit.

Kryeministri i Shqipërisë, etikën, edukatën,moralin, i ka shfaqje të huaja, ndaj unë nuk po ibëj thirrje të sillet si njeri, se nuk sjell gjë.

Aristoteli, në librin e tij “Politika”, që e ka shkruarpara 2400 vjetësh, cilëson: “Një person, i cili nukdo t’ia dijë për të tjerët, është ose bagëti, oseperëndi”. Nastradini ynë, perëndi nuk është,sigurisht.

Unë ju them se Kryeministri ynë është dru ishtrembër, që vetëm zjarri popullor e ndreq.

Një njohës tjetër shumë i mirë i shoqërisënjerëzore, i mençur si Adenaueri, Karlo Çipola, eka përkufizuar dikur budallain, duke e quajtur:“Njeri, veprimet e të cilit i bëjnë dëm si shoqërisë,ashtu dhe atij vetë.”

Por Çipola ka bërë dhe edhe një përkufizim përbanditin: “Një njeri që vepron për përfitim të vetindhe njëkohësisht për të dëmtuar të tjerët.”

Dua t’i them një gjë Kryeministrit tonë: nëse sottek kjo meseleja e Teatrit, do të kishte njeri ngaopozita që do t’ju quante “budalla”, unë do të dilja

Viti 2018

74


i pari kundër. Te kjo histori, përfitimi juaj, zotiKryeministër, është po aq i madh sa edhe dëmi qëpo u bëni shqiptarëve. Ju e dini dhe e kuptoni mirëkëtë, ndërsa shumë njerëz jo.

Populli është zënë në pabesi.Ju po bëni krim në mirëbesim të popullit!A e dini, zoti Kryeministër, se çfarë jeni? Se kjo

që po bëni nuk është budallallëk. A e dini si e kaemrin një qeveri, që midis interesit të publikut dheatij të oligarkut, zgjedh këtë të fundit? Kësajpyetjeje, me siguri do t’i përgjigjet publiku shqiptar.Nuk keni ku shkoni, shumë shpejt do të përballenime të, kur t’i bëni thirrjen e radhës për t’ju ndjekur“në drejtimin e duhur”.

Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Hoxhalli!Fjalën e ka deputeti Luan Baçi.Luan Baçi – Zotërinj kolegë,Jo rrallëherë ky Kuvend ka miratuar ligje dhe

nisma, që kanë cenuar rëndë të drejtat dheinteresat e shqiptarëve, duke shkelur në mënyrëflagrante Kushtetutën dhe bazën ligjore. Kanëqenë ligje vetëm në interes të oligarkëve eqeveritarëve, të cilët me propagandën e të bëritshtet, prishën fillimisht me ruspa dhe me tritolqindra pasuri, banesa dhe dyqane të shqiptarëve,të vëna me aq mund, me sakrificë dhe punë.

Më pas, me pretekstin e pagesave të pashlyeratë energjisë, futën në burg me dhjetëra djem eburra, madje edhe gra, me të vetmin faj se nukkishin me çfarë t’i paguanin faturat e kripura tëenergjisë elektrike dhe të ujit.

I detyruat shqiptarët të shisnin çdo gjë që kishindhe mblodhët para sa deshët, por asnjë shërbimnuk u përmirësua. I latë shqiptarët përsëri nëmëshirë të fatit.

Presioni qeveritar vijoi më tej, me ligje të tjerarepresioni, që morën bekimin po nga ky parlament.Bëhet fjalë për koncesionet me partneritetin publik-privat, me fitime marramendëse, me mbi 200milionë euro vetëm në shëndetësi, arsim, energji,mjedis dhe transport.

Nga ana tjetër, sipas investigimeve të medieve,vitin e kaluar, tri kompani private, që iu dhanë mekoncesion sektorë strategjikë, si: dogana,aeroporti, pasaportat, kanë fituar në kurriz tëtaksapaguesve shqiptarë mbi 78 milionë euro.

Më thoni, të nderuar kolegë dhe zotërinjministra, çfarë fitojnë shqiptarët nga këto praktikakaq abuzive që ju aplikoni?

Sa kthehen në shërbime publike dhe investimenga kjo qeveri taksat që shqiptarët paguajnë, tërritura mesatarisht dy herë në këtë vit?

FMN-ja dhe Banka Botërore vazhdojnë tëshprehin shqetësimin për frenimin ekonomik dhepër rritjen e ekonomisë informale, për më tepër,edhe të aktiviteteve kriminale të përfshira në të.

Treguesi më real i kësaj krize vazhdon tëqëndrojë te pozita e dobët e euros në tregunvalutor, e cila po sjell probleme të mëdha edhe meeksportin e prodhimeve vendase. Asgjë nuk pondryshon nga kriza që ka mbërthyer dy sektorëtstrategjikë në zhvillim të vendit.

Shëndetësia është gjithmonë e më shumë nërrënim, ku mungojnë ilaçet bazike për tumoret apopër sëmundjet e zemrës, rimbursimet janë tkurrurnë mënyrë të papërballueshme për pensionistëtdhe familjet e varfra. Në Fier, si dhe në të gjithëvendin, janë me qindra pensionistë që kanë hapurlistat e ilaçeve me borxhe te farmacitë, pasipensionet e tyre nuk i përballojnë dot ilaçet eparimbursuara. Provimet e maturës nxorën nëdukje problemet e mprehta të arsimit, si klasat etejmbushura, moskoordinimin në kurrikula,ngarkesën e mësuesve dhe nevojën për një qasjetjetër ndaj reformës në arsimin e mesëm etj.

Këto janë disa nga të shumtat arsye që Europana ngeli në klasë edhe këtë herë për çeljen enegociatave. Kot përpiqeni të manipuloni opinioninpublik, më kot mundoheni ta shisni sapunin përdjathë, nuk mbulohet dielli me shosh. Negociatatnuk u hapën, se jo vetëm nuk u plotësuan kushtet,por ato u përkeqësuan akoma më shumë dhe junuk po ndaloni, por vazhdoni me arrogancën tuajme numrin e kartonëve të pamerituar që keni përtë miratuar vendime të njëanshme, vendime qëjanë në interesin tuaj, por në dëm të qytetarëve.

Përtej të bërit politikë, sot kjo seancë na vë nënjë përgjegjësi historike të gjithëve. Ju, memiratimin që doni t’i bëni ligjit për shembjen e teatrit,tregoni se nuk pyesni për shtetin ligjor, për ligjetdhe për pavarësinë e pushtetit lokal. Jo pa qëllimpo nxitoni të miratoni sa më shpejt dhe jo pa qëllime shpërfytyruat reformën në drejtësi, duke e lënëvendin pa Gjykatë Kushtetuese, duke mos u dhënëasnjë mundësi opozitës, artistëve e qytetarëve tëndalojnë në këtë proces që ju keni ndërmarrë. Jopa qëllim po bëni ligj të veçantë, të cilin e kaloninë parlament, me qëllim që askush të mos mbajëpërgjegjësi ligjore nesër. Ky është një rrezik dhenjë kanosje e madhe që i bëhet Shqipërisë

75


demokratike, e cila është anëtare e NATO-s dhe elirë të lëvizë në zonën Shengen.

Demokracia e oligarkëve nuk është sistemi qëne duhet t’u lëmë trashëgim fëmijëve tanë, sepseShqipëria e ilirëve është një trashëgimi e vyer qëlidhet me Butrintin, me Apoloninë, me Gjirokastrën,me Beratin, si pasuri në UNESCO, me Shkodrëndhe Korçën, si djepet e civilizimit dhe kulturës.Kullat i përkasin kulturës së boshllëkut, vakumit tëcilësive dhe vlerave. Me miratimin e këtij ligji,pavarësisht se trumbetohet, për një teatër të ri mekushte bashkëkohore dhe në të mirë të qytetarëve,do të ndodhë krejt e kundërta. E gjithë kjo ngutjenga ana e qeverisë dhe e bashkisë, miratimi meprocedurë të përshpejtuar i ligjit, kalimi nëpërkomisionet parlamentare në mënyrë formale, pa ulënë kohë opozitës apo grupeve të tjera të interesitqë ta argumentojnë me fakte, megjithëse kjo uargumentua tashmë falë opozitës dhe qëndrimittë ndershëm të artistëve, përpjekjet tuaja dukemanipuluar dhe keqinformuar opinionin publik seopozita është kundër çdo iniciative të qeverisë, nëkëtë rast, dhe në shumë raste të tjera, po jukthehen në bumerang, pasi janë qytetarët ata qëprotestojnë çdo ditë, janë artistët, shkrimtarët dheintelektualët më me zë të vendit tonë, që po juthonë: “Ndaloni, mos e prishni teatrin!”, por përsëriju nuk reagoni, përsëri fajin ia lini opozitës.

Në vitet e fillimit të diktaturës, në këtë sallë, mefirmat e deputetëve, u konfiskuan mijëra hektarëtokë, shumë pasuri të tundshme e të patundshme,u internuan mijëra familje të pasura dheintelektuale shqiptare, u persekutua pothuajsegjysma e popullsisë. Është guxim ipaimagjinueshëm kjo tentativë sot në këtë seancëparlamentare për të rikthyer një diktaturë të re meforcën e kartonëve dhe pa lënë asnjë hapësirëligjore.

Apeli im dhe i shumë të tjerëve është që sotdeputetët, qeveria, parlamenti, Ministria e Kulturësdhe institucionet të mos vihen në anën e gabuar.Kjo seancë të mos kthehet në seancën endërgjegjes më të shprishur të parlamentarizmit,një parlament i urdhëruar nga qeveria dheKryeministri, që miratojnë një ligj për prishjen eteatrit.

Kolegë deputetë, çështja e Teatrit Kombëtarështë çështje e kombit dhe e historisë së artit dhekulturës së tij. Kthehuni në histori dhe në kohën endërtimit të tij! Janë pikërisht etapat kur shqiptarëtkërkojnë të zgjohen nga gjumi i thellë feudal dhe

hedhin sytë nga arti dhe kultura perëndimore. Kjoështë një arsye e shtuar për të mos i vënëekskavatorin dhe dinamitin teatrit. Teatri nuk ipërket asnjë qeverie, asnjë kryeministri, asparlamentit, sepse ky institucion, si nocion dhe sinevojë humane, ka lindur para politikës, paraparlamentit, para qeverisë dhe para institucioneveshtetformuese. Është një manipulim i shëmtuar tareduktosh aktin e rëndë dhe absurd të shembjessë teatrit, në emër të ndërtimit të një teatri të ri nënjë hapësirë mes kullave, si një demonstrim iprepotencës dhe biznesit qeveritar dhe të rilindjessë fasadave urbane. Sot ne duhet të jemi në anëne ligjit dhe të Kushtetutës për të cilën jemi betuarkëtu para shqiptarëve se do ta respektojmë në çdorrethanë dhe me çdo kusht.

Nuk ekziston asnjë kompromis dhe interes per-sonal para respektit të ligjit, të mbrojtjes së pronëspublike, të mbrojtjes së trashëgimisë kulturore, tëligjit për artin, të kulturës dhe të respektimit të tëdrejtave të njeriut. Prishja e teatrit është nëkundërshtim me ligjin dhe vetë ligji që po miratoniështë i paligjshëm. Kush e bën këtë? Parlamenti.Në emër të kujt e bën? Vetëm në emër tëpërfitimeve të biznesit pranë qeverisë. Deputetëtduhet të përfaqësojnë mendimet dhe qëndrimet eshoqërisë dhe jo interesat e ngushta të klanevedhe bizneseve të qeverisë. Unë mendoj se sotështë dita që parlamenti t’i thotë jo prishjes sëteatrit.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baçi!Fjalën e ka deputeti Petrit Vasili. Të përgatitet

deputetja Vilma Bello.Petrit Vasili – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Sigurisht që jemi në një nga ditët më të errëta

të këtij parlamenti, pasi minimumi që duhet tëkishim bërë sot, po të ishim në një situatë normaledhe po të kishim mbretërimin e arsyes e jo tëçmendurisë, të gjithë së bashku dhe shumë tëlumtur do të kishim miratuar një projekt për njëteatër dinjitoz, pikërisht aty ku ndodhet, por të ri,të rindërtuar dhe madhështor, i cili të jetojë e tëbashkëjetojë më së miri me qendrën historike, qënuk daton në vitin 2013, ku fillon e qeveris njëKryeministër, pasi ai është një pjesë e historisë qëkemi për detyrë ta trashëgojmë, ta respektojmë,por edhe ta përmirësojmë sa më shumë të jetë emundur, pa ia humbur identitetin, mbi të gjitha, pahumbur identitetin e vetvetes. Jemi në një nga

Viti 2018

76


situatat më të këqija dhe më paradoksalet, pasine duhet të mbrojmë një teatër, të cilin pushtuesitmenduan ta ngrenë në ditët e vështira të pushtimit.Pushtuesit e blenë me franga ari tokën për të pasurnjë teatër, kurse tani një pushtim më i keq dhe mëi zi se çdo pushtim tjetër po përpiqet ta zhbëjë.

Përpara kësaj gjëje, është e tmerrshme tëmendosh se si mundet që një pushtim i ri tëdegradojë dhe të jetë nën nivelin e një pushtuesi,i cili na e la këtë teatër. Jemi sot këtu jo vetëm përta mbrojtur atë. Praktikisht, sot në lojë ështëidentiteti ynë, kurse në krahun tjetër është dëshirae shfrenuar për ta decelebruar artin, për ta zhbërëkonsistencën e tij, për të bërë të kuptohet që artiështë i pavlerë dhe se fatet e tij i ka në dorëqeveria.

Dihet fare mirë se as artistët dhe as arti nukkanë qenë në dorë të qeverisë dhe qeveritë janëharruar, ose, si në rastin e kësaj qeverie, kanëmbetur në memorie si pjesë të zeza të kujtesëskombëtare të një vendi, ndërsa artistët kanë jetuargjatë.

Besoj se sot ne kemi pasur fatin e zi të dëgjonimdikë të thoshte se kanë konsultuar artistë dheartistë në pension. Unë nuk kam dëgjuar idiotësimë të madhe se kjo në botë. A ka artistë në pen-sion?! A del arti në pension? Vetëm disa tëçmendur, që mërziten nga fjalët e tyre, mund t’ikonsiderojnë ata në pension. Pra i vënë limite dhemoshë artit, por harrojnë se, kur injorancaçmendet, çfarë nuk bën; harrojnë se shumë artistëe kanë dhënë jetën e tyre në skenë, në teatrin etyre. Megjithatë, do të bashkëjetojmë edhe mekëtë, nuk kemi se ç’të bëjmë, se, në fund të fundit,edhe kjo një mënyrë jetese është.

Njëherazi, po në këtë sallë diskutuam se kyështë një hall i madh dhe nuk kemi se çfarë tëbëjmë, nuk kemi lekë, jemi shumë të varfër, prandajdo të pranojmë çfarëdolloj poshtërimi, çdolloj kulle.Mbase, nëse privati do të ketë një projekt për tëbërë banja të mëdha publike në katin e parë, nedo të lumturohemi që po e bën edhe këtë, pasinuk kemi lekë fare. Nuk ekziston leku askund!Shifrat nuk na e thonë këtë gjë, dhe cilido ngakolegët, që i bën shërbim kësaj tezë, teorie, ose,më mirë t’i themi, alibie, bie në një pozicionqesharak dhe të shëmtuar, por bie edhe nëpozicionin e inkuizitorit, të zhbërësit të vetvetesdhe të aktit tonë kulturor. E them këtë, sepse shifratjanë kundër atyre, pasi shifrat janë publike,. Nuk ishpik dhe as nuk i sajon opozita, por janë aty.

Në 3 vjet, 2015, 2016 dhe 2017, vetëm përshpenzime luksi, vila qeveritare, zyra, transferime,fasada dhe transferime zyrash janë harxhuar plot140 milionë euro. Nuk dëgjova asnjë nga këta, qëe prezantuan, të thoshte se ky teatri i ri me të gjithakëto pazaret, që ne japim kaq, marrim kaq, na jepkaq e do t’i japim aq, do të kushtojë 140 milionëeuro.

Pra, paratë janë aty, se aty kanë qenë, por parapër një teatër, që nuk është thjesht teatër, por ështëzemra e kulturës shqiptare, e kryeqytetit shqiptardhe, duke qene i tillë, është edhe zemra eShqipërisë, nuk ka. Këta nuk e kanë problem t’iashkulin zemrën. Para për të bërë zyra nga e para,mender edhe tualete, apo për të riparuar fasadatka, por për teatrin nuk ka. Gjithmonë mbarohen,gjithmonë janë të pamjaftueshme. Sokakët eqyteteve mund t’i bëjmë edhe nga 4 apo 7 herë,por përsëri para për teatrin nuk ka, nuk gjenden.Këto janë alibi të neveritshme dhe të poshtra nëmënyrën e të të sajuarit, pasi qëllimi është vetëmnjë: të shuajnë dhe të asgjësojnë identitetin kulturortë ditës, të momentit, të së shkuarës dhe sëardhmes që qeveritë të mos kenë besimin kulturor,por të kenë besimin qeveritar. Feja e re eshqiptarëve duhet të jetë qeveria; ajo që duhet t’ujapë dhurata duhet të jetë qeveria. Taksat, paratëe buxhetit, nuk janë të shqiptarëve, por të qeverisë,të cilat ajo i rrëmben dhe i kthen në dhurata përta. Të gjithë njerëzit presin në sokakë, në rrugë,në zyra e kudo dhuratën e radhës që do t’u japëqeveria. Në këtë rast qeveria ua merr tokën atyre,por ajo nuk është tokë e qeverisë, por është tokëe të gjithë shqiptarëve, të cilët ia japin përadministrim qeverisë, por jo që ta vjedhë e tagrabisë atë. Në emër të kësaj gjëje, kjo pronëshpërdorohet dhe shpartallohet përparashqiptarëve. Një kompleksi historik dhe kulturor,siç është kompleksi i trashëguar i ministrive, qëështë pjesë e po këtij kompleksi të madh, do tëbashkëjetojë me kullat e reja pa asnjë kuptim, paasnjë vlerë, duke e zhbërë krejtësisht themelin eTiranës që kemi trashëguar dhe që kishimdetyrimin ta mbronim e ta mbanim. Flas për ata qëkanë minimumin e identitetit kulturor e qytetar dhejo për ata, të cilët janë shumë të lumtur që po ezhbëjnë dhe po shkulin zemrën e Tiranës dhe tëgjithë vendit. Ne jemi të qetë se kemi vënë atydamkën, thundrën dhe vulën e qeverisë.

Sigurisht që qeveritë kanë një fat të keq, sepseato më të shëmtuarat dhe ato që bëjnë gabimet

77


më të rënda mbahen mend për keq. Historia natregon se në dhjetëra perandorë që pati Roma eLashtë, njëri më i lavdishëm se tjetri, njëri mëngadhënjimtar se tjetri, për fat të keq, mbahet mendvetëm Neroni. Mendje të tilla të çmendura ka pasurhistoria dhe është gjynah që po përsëriten nëvendin tonë në një kohë të papërshtatshme.

Ju e dini që Neroni ishte më i zoti se Seneka, ibinte lirës më mirë se gjithë të tjerët dhe ishtearkitekti më i madh, por e dogji Romën. Pra, aiishte filozofi më i madh, muzikanti më i madh,arkitekti më i madh, por e dogji Romën, eshkatërroi. Ai ishte inçestual në planin personal,edhe kjo ishte një gjë e rëndë. Pse duhet që ne tëriprodhojmë në kohët tona, në Shqipërinë tonë, ecila ka plot halle, një qeverisje të llojit të Neronit?Ata kanë garancinë se do të mbahen mend siNeroni, i cili dogji Romën, kurse këta i shkulënzemrën kryeqytetit. Ai pati një incest politik qoftëme kundërshtarët, qoftë me familjarët e tij, kursene kemi një incest kundër artit, kundër kulturës.Kujt i bëri mirë?! Cili nga ata, që ka një moshë tëcaktuar, është i qetë se fëmijët e tij kanë mundësitë gjejnë një aks kulturor, një themel të kulturës,apo një bazë të tillë të kulturës? A janë të qetë atapër fëmijët e tyre, apo janë më të qetë qëmagazina, e barabartë me një magazinë të frutavedhe zarzavateve që kemi në autostradë, ështëteatri “Turbina”? Po të kishin pasur pak mend, dotë kishin kuptuar që atë laborator ta ringrinin prapë.Le të ishte laboratori i hidrologjisë, le të kishte njëgramë shkencë më shumë të hidrologjisë, se keminevojë, jemi përplasur vazhdimisht me fatkeqësinatyrore që lidhen me veprat hidroenergjetike. Jo,jo, ajo nuk mund të ngrihet se është vepërshkencore, shkenca është armiku ynë! Prandaj atëe kemi shkatërruar dhe mbi të kemi ngritur atë hiçgjënë, kemi ngritur atë mjedisin, hiç shkencën, hiçartin, një gjë që është multikulturore. Fare mirë nëatë lloj teatri mund të akomodohen edhe zarzavatetedhe qepët, edhe patatet, pasi varet se çfarë kenë mendje, por kur ke të tillë tollovi zarzavatesh,zarzavate do të çosh edhe atje!

Përfundimisht, sot nuk votohet thjesht dhevetëm me atë që quhet vendosje politike, nuk kafare lidhje me vendosjen politike. Ka një vendosje,e cila do të jetë një vendosje si prind dhe, në radhëtë parë, dhe, mbi të gjitha, një vendosje përndërgjegjen shoqërore të gjithë secilit. Nëse kjondërgjegje rrënohet dhe nuk të thotë gjë, nëse bënkompromis me një ndërgjegje të bërë pis, sigurisht,

mund të votohet me qetësi të madhe. Por të gjithakëto votime fatin e kanë shumë të errët dhe shumëtë zi.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Vasili!Fjalën e ka deputetja Vilma Bello.Të përgatiten deputetët Bardh Spahia, Gent

Strazimiri dhe Endri Hasa.Vilma Bello - E nderuara zonja Nënkryetare

e Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,Prej ditësh e javësh jemi përballë debateve të

forta, përplasjeve dhe tensioneve shpesh tëprovokuara për një prej projektligjeve tërëndësishëm, të shumëdiskutuar dhe mjaft tëndjeshëm për artistët, për qytetarët e zakonshëm,madje edhe për ne ligjvënësit.

Sot jemi në diskutime për një prej përpjekjevepozitive të qeverisë, atë të realizimit të denjë përproduktin kulturor të këtij vendi, një skenë e re përTeatrin, në rrugën e vështirë që është jo vetëmpërpjekja për t’i bërë gjërat mirë, por sidomos,përpjekja e pandërprerë e përballjes sonë mepërçartjen e opozitës, që kërkon vazhdimisht tëmos shohë dhe kësisoj, as të mos e dojë tëbukurën në këtë vend.

Në komisione dhe jo vetëm atje, nuk kanëmunguar dhe spekulimet apo skepticizmat tipikënga opozita për çdo projektligj, pavarësishtpërmbajtjes së tij. Nuk do të rendit sërishargumentet për të cilat folën kolegët e mi më parë,por, sigurisht, dua të ndalem dhe të japë gjykimintim për këtë projektligj.

Qeveria, në përgjegjësinë e saj dhe komunitetiteatror janë ata që do të vendosin se çfarë do tëbëhet me Teatrin Kombëtar. Opozita edhe në këtërast mbeti në minorancë, në zhurmën e saj tëkaqkohëshme, për të kundërshtuar gjithçka dhejo për misionin dinjitoz opozitar, por se u bënë viteqë shkon në drejtimin e gabuar dhe nuk po mundetdot të gjejë rrugën.

Projekti për rivitalizimin e godinës, dikur monu-ment shumëdimensional, aty ku startoi historiakulturore, artistike dhe sociale, sot e zymtë, e vakëtdhe me mungesa të theksuara infrastrukturore, nukka për qëllim zbehjen e identitetit të dikurshëm,përkundrazi! Formësimi dhe rikonstruksionirrënjësor i tij, më shumë sesa një investim ështënjë respekt që u bëhet lavdit dhe magjisë së asajgodine, artistëve që e kanë bërë dhe e bëjnë artinshqiptar. Godina e re do të mbështesë aktivitetin

Viti 2018

78


dhe jo pasivitetin e artistëve, të cilët në vazhdimësikanë apeluar për kushtet e mjerueshme në të cilatishin të detyruar të bënin art, aty ku arti ishte lënënë harresë.

Sot godina e Teatrit Kombëtar me muret errënuara, mykun e lagështinë që ka gllabëruar tëgjithë ndërtesën të lë një shije të hidhur përindiferencën e viteve, si shenjë mosrespekti ndajmonumenteve kulturore. Nuk është kjo ajo çfarëmeriton të ketë arti ynë. Përtej përpjekjeve për t’upërdorur nga opozita me pretendimin se po i vihetkazma identitetit të një godine shumëvjeçare, nëkëtë kauzë publike siç ështç godina e TeatritKombëtar, artistët janë ndër ata që do ta vlerësojnçprojektin. Por nuk është as godina gati në rrënim,as lagështia ato që vulosin historikun identifikuestë godinës së Teatrit Kombëtar. Historia njehgjenezën prej nga nisi gjithçka, por është koha dhearti i kohës që kërkon domosdoshmërishndryshimin, është arti që dikton rikonstruksioninrrënjësor janë edhe artdashësit që ende,fatmirësisht e kanë kultivuar të pacenuar dashurinëpër të.

Gjej hapësirë që në fjalën time t’i drejtohem menjë kërkesë qeverisë për një teatër ndryshe, mevizion ndryshe edhe në qytetin tim, në qytetin eVlorës, një qytet, i cili tashmë ka hyrë në një kohëtë re, të mrekullueshme, një qytet me një teatër nëtë cilin kanë bërë dhe bëjnë art aktorë tëmrekullueshëm, teatër, i cili meriton dinjitetin që itakon të ketë.

Të dashur artistë dhe njerëz të artit,Askush nga ne nuk cenon dhe as nuk mohon

vlerat e dikurshme të godinës së Teatrit Kombëtar,por koha parashtron kërkesën për vitalizimrrënjësor, duke na vendosur para përgjegjësisë përt’i ofruar lavdinë e dikurshme, por tanimë në njëkohë tjetër, me kushte mjaft bashkëkohore dhe mekapacitetet e nevojshme për të ndjerë dhe për tëbërë art. Nuk ka investim që mund ta cenojë artin.

Të nderuar kolegë deputetë, Njëra prej kolegeve të mia tha: “Koha gjykon

gjithçka”. Po, e besoj edhe unë vërtet këtë gjë,besoj vërtet se koha gjykon gjithkënd.

Ju ftoj ta votoni këtë projektligj, i cili, në një kohëtjetër nga dje sot do t’i kthejë Teatrit lavdinë emunguar për shumë kohë. Skenës së TeatritKombëtar, si Meka e artistëve dhe artit, sigurishtqë i duhet dhënë dinjiteti i duhur!

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zonja Bello!

Fjalën e ka deputeti Bardh Spahia.Të përgatitet deputeti Gent Strazimiri.Bardh Spahia – Të nderuar qytetarë shqiptarë, Kolegë deputetë,E ndjej për detyrë të ngre zërin me forcë kundër

një prej akteve më të shëmtuara, arrogante dhebarbare, që po ndërmerr sot Edi Rama për arsyeplotësisht korruptive ndaj një monumenti qëpërfaqëson ndoshta si asnjë tjetër historinëkulturore, artistike, por edhe sociale, politike,shqiptare siç është Teatri Kombëtar. Ngritja dhembajtja e një teatri është domosdoshmëri për njëshoqëri, por edhe një nevojë absolute e elitës sëshoqërisë për të komunikuar me komunitetin,shpeshherë për të gjetur shpresën dhe për tëndriçuar shpirtërisht dhe mendërisht edheatëherë kur çdo gjë duket e errët. Kjo është edhemagjia e teatrit, magji të cilën Edi Rama dhe kjomaxhorancë nuk e durojnë dot, sepse teatri ështëpushtet pa votat e shitura dhe të blera, sepseteatri ka zë dhe mund të denoncojë, sepse artistëtkanë autoritet pa pasur nevojë të vendosin diktatnë shpirtrat e shqiptarëve. Njerëzit e duan teatrin,sepse në kohë varfërie dhe errësire mbytëseështë ushqim dhe oksigjen për ta. Po ku i bëhetvonë Edi Ramës dhe bandës së tij që moral,kulturë, fe dhe atdhe ka vetëm paranë dhe luksine shfrenuar, ndërsa mbrojtje ka kriminelët,injorantët, apo marionetat që ka promovuar, me tëcilët e ka mbushur edhe këtë parlament. Prandajpër ta është e pamundur të përballojnë forcën emoralit, mençurisë dhe iluminizmit që jep ajogodinë.

Zotërinj, teatri është kulturë, ajo godinë mbannë vetvete shumë histori, ndërsa ti, zoti Rama, dheqeveria juaj e paaftë e lidhur me krimin, do të hyninë historinë e Shqipërisë për bëmat tuaja, që embushët Shqipërinë me kanabis dhe kokainë dhei varfëruat në palcë shqiptarët, duke e kthyer këtëvend në vendin e të ikurve dhe të dëshpëruarve,që zbrazet çdo ditë nga të rinjtë, nga mjekët,intelektualët dhe punëtorët.

Nga ana tjetër ironia shterpë e kësaj bandehajdutësh dhe injorantësh arrin kulmin kur pyesin:“Kur keni shkuar për herë të fundit në teatër?”.Ata mendojnë se me milionat e pista të drogësmund të blejnë edhe të shkuarën e tyre siendacakë të palarë, me thonj të paprerë dhe palimit në bëmat dhe monstruozitetin e tyre.

“Ky është modus viventi ynë”- tha ministrja nëkomision dhe ka të drejtë, pasi modus operandi

79


juaj pasqyron saktësisht modus viventin tuaj. Ju,bijtë e Bllokut, ju që injorancën e ngritët nëpiedestal, ju që hajdutërinë, intrigën dhe pisllëkune kthyet në virtyt, ju që nuk krenoheni dot meparaardhësit tuaj, sa herë hapni gojën nxirrni edhemë zbuluar injorancën, prapambetjen eparaardhësve tuaj, atyre që pushkatuan dheburgosën pa mëshirë elitat intelektuale dhe familjetmë me identitet dhe histori të kombit. Te këto rrënjëtë thella të kësaj injorance dhe urrejtjeje ndaj çdovlere, të cilat i çuan baballarët tuaj drejt shkatërrimittë kishave dhe xhamive apo varjes dhe pushkatimittë poetëve, gjen frymëzim edhe dëshira juaj për tëprishur Teatrin Kombëtar.

Kolegë të së majtës,Mos u bëni pjesë në ngritjen e kullës së parave

të pista të drogës mbi themelet e historisë së artitshqiptar, sepse historia do t’ju dënojë! Jepinidinjitet vetes, të paktën një herë në këta 5 vjet:thojini jo, aktit më të turpshëm në historinë epluralizmit të këtij vendi. Mos lejoni të luhet teatërme ju!

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Spahia!Fjalën e ka deputeti Gent Strazimiri.Të përgatitet deputeti Endri Hasa.Gent Strazimiri – Të nderuar qytetarë që na

ndiqni,Nëse kjo që po ndodh dhe po përgatisin me

teatrin dhe me pronën publike mu në qendër tëkompleksit monumental të Tiranës, (kështu kaqenë, kështu është dhe kështu do të jetë), do tëishte e ligjshme e bazuar në Kushtetutë apo nëKodin Civil, do të ishte kryer siç e kryejnëgjithmonë institucionet veprimtarinë e tyre në bazëtë Kushtetutës, të Kodit Civil apo të ligjit, pra nukdo të ishte e nevojshme që të vinte këtu nëparlament. Nëse është një marrëdhënie civile,mbështetet në Kodin Civil, nëse është njëmarrëdhënie që duhet t’u krijojë mundësinë privatitdhe publikut të bëjnë partneritet të ndërsjellë përpërfitime të ndërsjella, kemi një ligj, atë më të ligune të gjitha kohërave, ligjin “Për partneritetin privat–publik”, por që këtë nuk e mbulon dot. Kjo ështëarsyeja pse sjellin një ligj të veçantë, megjithëseekziston i gjithë kuadri ligjor. Kjo është arsyeja,sepse të vetmin nen që përmendin nga Kushtetutaështë ai që thotë: “Parlamenti mund të propozojëligje, qeveria mund të propozojë ligje” dhe nukpërmendnin asnjë nen nga Kodi Civil. E pranojnëvetë se partneriteti privat - publik nuk e mbulon

dot këtë poshtërsi, prandaj do të sjellin një ligj tëveçantë, se votat i kanë.

Ministrja tha këtu pak më parë: “Çdo iniciativëvjen nga nevoja”. Cila është nevoja që mund tëketë një qeveri apo një shoqëri për të shkatërruarkompleksin monumental që identifikon qytetëriminnë kryeqytetin e saj, ditën kur ka filluar tëfunksionojë si kryeqytet? Cila është nevoja që njëqeveri t’i vërë godinës së Kryeministrisë, që ështëvetë një vepër monumentale, pjesë e këtijkompleksi, ato brekët që i kanë vënë në fytyrë dheta quajnë modernizëm? Këtu e 3-4 vjet përparaju kam thënë se është barbari. Më thonin: “ Jo,nuk është barbari, ajo është një vepër moderne,që e ka bërë një artist shumë i njohur”. Artistëshumë të njohur, sigurisht që bëjnë vepra moderne,por kjo nuk e ka bërë aspak kryetarin e Bashkisësë Firences as Kryeministrin e Italisë të marrëbrekët e Giorgio Armanit dhe t’ia veshë Davidit,Davidi aty e ka mrekullinë e tij, te lakuriqësia.

Cila ishte ajo nevojë që bëri të shembet memina Komiteti Ekzekutiv i Tiranës, ish- bashkia, gurimë i çmuar i këtij kompleksi monumental ngasheshi “Skënderbej” deri tek Universiteti, për tëndërtuar, sipas konceptit të tyre, Muzeun HistorikKombëtar, ku Kristaqi ka bërë atë gruan me yllinmbi kokë, që aq femër është saqë e ka llërën sanjë kofshë burri? Prandaj nuk e keni më sotkomitetin. Cila ishte nevoja të prishej Pazariotoman i Tiranës, që e ka ruajtur Sarajeva,Beogradi, kush nuk e ka ruajtur, për të ndërtuarPallatin e Kulturës, në të cilin tullën e parë e kavënë shoku Hrushov? Prandaj ai nuk preket medorë ende sot. Cila ishte nevoja të prisheshin nëvitin 1967 kishat dhe xhamitë, të vetmet dëshmi tëkulturës sonë arkitektonike. Xhamitë dhe kishattona paskan pasur një fytyrë të vetën.

I vetmi shpjegim është nevoja e barbarit, e genittë pangishëm të partizanit Meke, që si erdhi sipushtues këtu, më 1944, me të njëjtin respekt qëu ul mbi krevatin e perandorit me opingat tërë bajgae baltë, e shikon tërë trashëgiminë tonë kulturore.Janë akoma sot.

E vetmja gjë që mbetet nga ajo Tiranë, janëato vilat e Bllokut, që iu sekuestruan dinjitarëve tëkohës, për të futur aty genin e tyre, që prapë mbeteti pangishëm, prapë mbetet në konflikt me kulturëne me traditën, si mund të ngelet vetëm geni ibarbarit me kulturën e me traditën.

Kjo e teatrit nuk është një histori që zgjat njëzetvjet. Në vitin 1958, i kemi paraqitur dokumentet,

Viti 2018

80


shoku Xhule Çiraku, ish-zëvendësministër iBrendshëm, kërkonte ta prishte teatrin për të njëjtatarsye që thonë këta sot, sepse aty do të ndërtonindisa pallate për oficerët e Sigurimit të Shtetit, qëta kishin më afër vendin ku rrihnin njerëzit.

Arsyeja pse nuk është zhvilluar plani i shokutXhule Çiraku, kuptohet nga emri se sa artist ishteai, sa i përpunuar: Çiraku ishte fjala Xhule Çirakut,dëshira e Xhule Çirakut, pushtetit të sigurimit ishpëtoi. Pushtetit të nipit të shoferit të Ahmet Zogut,që është sot Kryeministër (zyrtarisht i shoferit, semund të jetë edhe i Ahmetit, siç thonë), nuk po ishpëton. Është geni i pangishëm, që sa më shumëkalojnë brezat, aq më i pangishëm bëhet.

A do të kishte mundësi barbaria të skuqej parakësaj që po bën, kur sheh se prej kohësh medhjetëra qytetarë, qindra qytetarë, mijëra qytetarë,herë pas here, në rrjetet sociale apo kudo qëndodhen (nëse ndodhen në Tiranë vijnë aty tekteatri), kur burra dhe gra, sot tetëdhjetëvjeçarë,ata që na kanë dhuruar emocione në atë skenë,thonë: mos e prekni! Këta vazhdojnë e sjellin ligjinkëtu, dhe këpusin lloj-lloj argumentesh, që s’janëargumente, se pse detyrimisht duhet ta grabisin eta shkatërrojnë traditën artistike dhe arkitektoniketë qendrës monumentale të Tiranës. Përgjigjjaështë një dhe e vetme: barbari nuk skuqet.

Në atë protestë kam parë intelektualë, kam parëgoxha njerëz, që mendojnë, që kanë keqkuptimin,që kanë naivitetin të thonë se trashëgimia, vlerattona kulturore, ky kompleks monumental i Tiranës,do të mund të mbijetonte me Edi RamënKryeministër.

Kryeministri mund të vazhdojë e të qëndrojënë zyrë në qoftë se tërhiqet, në qoftë se heq dorënga ky plan për të pastruar paratë e drogës, sidikur Xhule Çiraku, që donte të ngrinte pallate përshokët e Sigurimit.

Të nderuar miq,Jo, është krejtësisht e pamundur. Vlerat nuk

mund të bashkëjetojnë me antivlerat. Antivlera nukmundet kurrë të ruajë vlerën dhe të krenohet metë, barbari nuk mundet kurrë të prodhojë apo tëruajë vlera.

Kjo është arsyeja pse e vetmja zgjidhje ështëqë ky të shporret sot, sepse çdo minutë që rri nakafshon, na grabit nga një pjesë shumë tërëndësishme të identitetit tonë kombëtar, tëidentitetit tonë qytetar.

Meqenëse jemi te identiteti qytetar, më njoftuanse paradite më ka përmendur këtu ai që unë e

quaj lasiksi i Kuvendit, por në fakt është klizma. Ikam dy fjalë edhe për të. Ai dhe Griseldi, shoku iVisit të Kavajës e i Sajmir Tahirit, i Mark Frrokutdhe i gjithë këtyre kriminelëve, që thoshin se nukekzistonin, por që në fakt ekzistojnë, duhet ta dinëse edhe plumbi, edhe pisqolla kanë një kod nderi:me to nuk gjuhet në qenef. Nga kjo pikëpamje,janë krejtësisht imun. Por ka një problem, që duhett’i ruani, është Piazzale Loretto. Ti konkurron atjepër vendin e Claretta Petacci-t, me atë që e mbanRama afër, dhe e ka mu këtu, i cili mban mjekërdhe i lyen buzët me të kuqe për t’u bërë qejfinambasadorëve. Të shohim se kush do të fitojë.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Strazimiri!Fjalën e ka deputeti Endri Hasa.Nëse nuk është, mendohet se ka hequr dorë.

Fjalën e ka deputeti Lorenc Luka.Zoti Luka! Nuk është?(Ndërhyrje nga salla)Fjalën e ka deputeti Xhemal Gjunkshi.Xhemal Gjunkshi – Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë, që po na ndiqni,Sheshi i Teatrit Kombëtar në Tiranë, tashmë prej

javësh është kthyer në epiqendrën e mbrojtjes sëmodelit të lirisë, përballjes midis qytetarëve meqeverinë dhe me Kryeministrin arrogant, meministren më famëkeqe të Kulturës, së këtyrenjëzet e tetë vjetëve, e me kryetarin e bashkisë,që çdo ditë e më tepër e zëvendëson ministren nëgjoja debatet dhe dëgjesat publike për teatrin.

Ndërkohë, aleanca qytetare për teatrin kahartuar dhe u ka drejtuar një peticion organizmavemë të lartë vendimmarrëse apo më ndikuese tëkëtij vendi, në mbrojtje të teatrit. Është thirrja mëqytetare, e bërë ndonjëherë për çështje mepërmasa e rëndësi të tillë.

Zoti Kryeministër, mos e anashkalo! Dëgjoje,sepse kambanat bien për ty, dhe kur nuk i dëgjon,ndjellin fatkeqësi. Ky është ligji i shkeljes në kallo.

Në të njëjtën kohë, fakte, dokumente të vjetrae të reja tregojnë rëndësinë e votimit kundër këtijprojektligji famëkeq, që është sjellë sot nëparlament. Trualli i Teatrit Kombëtar është një truallpublik, me vlerë për trashëgiminë dhe kryeqytetin,ndaj nuk mund t’i vihet një çmim injorues, ndërsanga ana e vlerave shpirtërore nuk mund t’i vihetasnjë çmim.

Vetëm mafia e bën këtë që bëni ju, zotiKryeministër: i vendos një çmim injorues, ezhvlerëson e më pas e përdor për qëllime

81


kriminale. Deri tani ke bërë sikur ke dalë hapur,tamam me këtë stil. Duke ndjekur edhe reagimetpublike për këtë rast, vetvetiu lind pyetja: ku janëata, që dikur ishin kundër shembjes së piramidës?Apo sot merren me statuse piktoreske nëpërFacebook e rrjete sociale, si njerëz të vegjël, tëngopur me ndonjë post publik apo me tenderërestaurimesh nga buxheti i shtetit.

Ku janë ata, të cilët kërkuan me aq elokuencërestaurimin e Vilës 31. Mos vallë vila e diktatoritka më shumë vlerë e më shumë histori se sa vetëTeatri Kombëtar?

Ku janë ata, që quajnë objekt të një rëndësie tëveçantë dhe firmosin për restaurimin e Teatrit tëOperas e të Baletit, Muzeun, por jo TeatrinKombëtar?!

Çfarë skenari fshihet pas kësaj? Në shtator tëvitit 2016, zonja Kumbaro bëri një deklaratë përgodinën e Teatrit Kombëtar, duke u shprehur:“Nëse doni mendimin tim personal, sikur t’i heqimTeatrit Kombëtar gjithçka që ka brenda, ajo ështënjë godinë më se mediocre”. Atëherë, dikush e pyetministren: “Po nëse juve vetë, zonja Kumbaro, juheqin historinë, kujtimet, ndjenjat që mbartnibrenda; nëse do t’ju heqin shpirtin, çfarë do tëmbetej prej jush?”

Pse Ministria e Kulturës e quan mediokër teatrindhe e trajton atë si masturbinën, që e inauguruansi turpin zëvendësues të teatrit? E dëgjova edheatë dhe ju, zoti Kryeministër, në inaugurimin qëbëtë. Ishit më tepër se qesharakë, ndaj edheshoqëria ua gjeti direkt emrin e gjësë së re:“masturbina”. Kështu e quajnë atë Turbinën tuaj,që s’mund të jetë publike sa Teatri Kombëtar.

Po çfarë do ta gjente këtë vend, nëse do tëkishte disa teatro? Po pse vendin e atij teatri, mesharmin e çdo kohe, mund ta zëvendësojëmasturbina? Pa llogaritur pastaj se pisllëqet dheprapaskenat mafioze, skenarët që na servirni ju,shqiptarët i kanë parë më përpara nëpër filma.Edhe realitetet që servirni ju, janë realitete mafioze,që u ka kaluar koha, ndaj dhe trokitjen tuaj nëportën e Europës nuk e dëgjuan disa shtete.

E keni parë botën se çfarë bën për teatrot, tëvjetër e të rinj, se çfarë bën për bibliotekat. Kjoështë arsyeja pse ato vende janë ato që janë sot.

Po ne? Ne po e kthejmë historinë e teatrit të ridhe bibliotekës së vjetër si pazarin e rrobave tëGabit, që papritur kthehet në dyqan firmash me50 % zbritje. Ja, këtë panoramë po krijoni ju.

Europa mbylli portën dhe na la në prag, sepse

ne kemi një qeveri që përmbyt bibliotekat për njëçmim sheshi, një qeveri që shet teatrin për njëkullë, që shet me një lëvizje të gishtit pronënpublike, e cila u përket brezave. Ne kemi një qeveriqë të vret natën dhe të qan ditën, që bën shumëzhurmë për asgjë.

E keni kthyer Shqipërinë në një skenë kuzhurmat fshehin krimet e vërteta, tamam si në njëtragjedi të lashtë. Ngele nëpër dëgjesa publike,por në të vërtetë ti po bën teatër. Teatrin e kezhvendosur në rrugë, prandaj dhe të dukenqesharakë aktorët, sepse ti je vetë aktor, më i mirinë gënjeshtrat publike. Skenat e dëgjesave të tuajanë shndërruar në absurde të kohës sonë. Përkëtë arsye ti nxore jashtë loje shoqërinë civile,njerëzit që kanë peshë e emër në këtë vend: ipërdor ata, dhe ata tërhiqen, sepse, me sa duket,me të keqen nuk ia dalin dot.

Merre me ngadalë, zoti Kryeministër! Kurqeveria është e prirë qëllimisht dhe haptazi ngaarroganca e dhuna, për t’i bërë keq vendit dheqytetarisë, kjo e fundit del në sheshe. Sheshetkthehen në revolta, të cilat nuk i ndal dot as ligji eas parlamenti.

Tashmë, historia e Teatrit Kombëtar nuk mundtë jetë vetëm çështje e aktorëve, e spektatorëvedhe e politikës, e as vetëm juaja, zoti Kryeministër,as e pasuesit tuaj dhe as e ministres tuaj. Tashmëkufijtë janë zgjeruar. Përmasa e saj sjell para syvetanë një dukuri, e cila, po nuk u ndal dot, do tëkrijojë precedentin më famëkeq të këtyre viteve:grabitjen e pronës publike, cenon rëndë të drejtëndhe lirinë qytetare me firmën e vetë Kryeministrit.

Mirë e kishte një anëtar aktiv i shoqërisë civile,i cili tha: “Ktheje kaparin dhe mos e shemb teatrin!”

Ju mund të ndërtoni masturbina, t’i inauguroniato, por kombit i duhet historia, i duhet shpirti, dhepo ua hoqët ato nuk mbetet më asgjë.

Mos u bëni si ai i Vilës 31, i cili shembi çdo gjëtë shenjtë, por që megjithatë e mori hakën. Hakashkoi te i zoti. Sot vendi i tij është bosh në atëshesh të shëmtuar, të cilin ju e ndërtuat pafunksionalitet dhe pa shpirt. Prandaj, protestës mëqytetare të bërë ndonjëherë duhet t’i bashkohemitë gjithë, nën logon: “Unë jam teatri”. Po: edhe unëjam teatri.

Kam ndjekur me vëmendje nisjen dhevazhdimin e protestës. Ju hyni herë pas here nëtë, si Juda, blini ndonjërin, manipuloni ndonjërin,tradhtoni ndonjërin, merrni në krah figura tëshquara, i përdorni ata, ndonëse vetë ata nuk e

Viti 2018

82


kanë këtë qëllim. Por ju jeni mësuar ta bëni mirëkëtë: gjithçka që ju prekni thahet, prishet,dëmtohet, shkatërrohet. Mos i vër duart dhemendjen te figurat që ia kanë mbajtur shpirtin gjallëkëtij kombi. Mos i shëmto ata, sepse populli i do.Mos u kërko atyre firma, për të justifikuar dhe përta bërë fajin kolektiv. As këtij parlamenti. Kush evoton sot, është bashkëfajtor po aq sa ju. Kauzapër Teatrin Kombëtar është një kauzë qytetare, dhekauzat qytetare i fitojnë qytetarët, jo Don Kishotëte historisë.

Ju jeni mësuar të blini njerëz dhe vota, por nukmund të blini dot kauza, ndonëse herë pas herejeni rrekur të bëni pis ndonjë figurë të shquar tëteatrit. Prandaj, i themi jo shembjes së TeatritKombëtar; jo ligjit që i hap rrugë shembjes së tij.Ky është ligj antikushtetues, antikombëtar. Me këtëligj, ju sot, me votën tuaj, po legjitimoni dhe pokrijoni kompaninë Edi Rama sh. p. k.

Këtë bëre ti, njeri dëgjesash! Ti bën sikurdëgjon, por në fakt nuk e honeps dot popullin tënd.T’i nuk i plotësove dot detyrat e shtëpisë, nuk ekalove klasën. Je ti që ngele në klasë, jo populliyt, ndaj ik, hap krahun, lërua vendin të tjerëve,sepse ky vend nuk ka kohë të durojë që ta ktheshedhe njëqind vjet pas.

Ti je si njeri i mallkuar për këtë vend.Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Gjunkshi!Fjalën e ka deputetja Orjola Pampuri.Kalon. Fjalën e ka deputeti Myslim Murrizi.(Deputeti Spaho flet nga salla)Urdhëroni, zoti Spaho!Edmond Spaho – Zonja drejtuese e seancës,Nuk po veproni drejt, që po i përjashtoni

deputetët e opozitës nga lista e diskutimeve. ZotiXhemal Gjunkshi ka pas ndërruar radhën me EndriHasën, ndërsa Endri Hasa duhet të hyjë në vendine Xhemal Gjunkshit. Zotin Lorenc Luka e keni këtu,prezent. Zoti Isuf Çelaj ka qenë këtu deri tani.Orjola Pampuri ka llogaritur radhën pasi të flasinkëta zotërinjtë. Kështu që, ta kërkoni tani dhe tëthoni se nuk do të flasë, s’është korrekte.

Vasilika Hysi – Zoti Spaho, do të doja të silljanë vëmendjen tuaj nenin 46 të Rregullores, që bënfjalë për diskutimet në seancë plenare ku thuhet:“Lista e diskutantëve të regjistruar u bëhet e njohurdeputetëve në fillim të seancës plenare”, fjalia efundit e pikës 1 të nenit 46.

Së dyti, paragrafi 5 i nenit 46 thotë: “Deputeti, icili, kur i jepet fjala nga drejtuesi i seancës, nuk

është në sallë, konsiderohet se ka hequr dorë ngadiskutimi”.

Së treti: “Drejtuesi i seancës ua jep fjalëndiskutantëve, sipas regjistrimit paraprak, dukeharmonizuar pjesëmarrjen në çdo grupparlamentar”.

E para, unë jam e vëmendshme, e kam thirruremrin, e kanë dëgjuar kolegët, nuk ka qenë ipranishëm.

E dyta, në listën zyrtare, që i është vënë nëdispozicion drejtuesit të seancës, ka vetëm njëndryshim midis zotit Hekuran Hoxhalli dhedeputetes Fatbardha Kadiu dhe nuk ka ndryshimetë tjera. Kjo është lista që unë kam në dispozicion.Prandaj fjalën e ka deputeti Myslim Murrizi.

Urdhëroni, zoti Spaho!Edmond Spaho - Zonja drejtuese e seancës,

unë jam dakord me ju që kur nuk është personiqë ka radhën, ta kaloni radhën, por nuk jam dakordme ju, që deputetët, të cilët janë në kafen eparlamentit t’i përjashtoni. Në atë moment juspostoni radhën dhe detyrimisht ata duhet të jenëkëtu. Deputetët kanë qenë në një nga sallat eparlamentit. Nëse do të ishte thënë që të përgatitejfilani, sigurisht që do të kishte ardhur deputeti dhedo të fliste. Prandaj, nuk më duket korrekte që tëpërjashtohet...

Vasilika Hysi – Zoti Spaho, jeni dëshmitar,gjithçka është e regjistruar. Unë jam drejtuesja eseancës dhe lexoj 3-4 emra deputetësh rresht, meqëllim që t’u jap kohën dhe mundësinë deputetëve,që mund të jenë në pushim kafeje, ose kanë lëvizurpër nevojat e tyre personale. Prandaj, do t’julutesha, të mund të dëgjoni regjistrimin ose tëshikoni ditën e hënë procesverbalin kur tëzbardhet, se sa herë janë thirrur emrat.

Po ju them se radhën e diskutimit e kanëdeputetët e opozitës, prandaj, nëse kolegët tuajduan të marrin fjalën, ftohen të jenë të pranishëm,përndryshe unë do të zbatoj nenin 46 tëRregullores.

Fjalën e ka deputeti Myslim Murrizi, të cilit iakam thirrur emrin tri herë.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Fjalën e ka zoti Balla.Taulant Balla – Zonja drejtuese e seancës,

unë nuk e kisha menduar ndonjëherë se kafja eKuvendit qenka pjesë e Rregullores së Kuvenditdhe, po të jesh në kafen e Kuvendit, qenke edhenë sallën e Kuvendit!

Ju lutem, zoti Spaho, mos u ngrini!

83


Ju lutem, përmbahuni! Çfarë keni?Kjo tjetra ngrihet pa ia dhënë fjalën fare, shkon

dhe zë foltoren. Ishte duke pirë kafen...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Të lutem, mbylle, po flas unë!Ka Rregullore... (Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Vasilika Hysi – Zonja Pampuri, fjalën e ka

kërkuar zoti Balla për procedurë.Taulant Balla – Kush ta dha ty fjalën që të

shkosh të zësh foltoren?!Vasilika Hysi – Fjalën për procedurë e ka zoti

Balla.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Taulant Balla – Në mirëkuptim të zotit Spaho,

ju lutem, në fillim ta marrë fjalën zoti Murrizi, mëpas të bëjmë një përjashtim të vetëm, meqenësebëhet fjalë për një tiranse të vjetër, le ta marrë fjalënzonja.

Të lutem, zonjë, bëhu pak me kulturë, se e kemandatin e parë. Fjala në këtë sallë, që ta mësoshpër herë të tjera, merret vetëm kur ta thotë emrindrejtuesi i seancës, sepse ka një rregull, që nuke shkelim dot. Kur i jepet fjala një deputeti, kushdoqoftë, ai do të marrë fjalën dhe zoti Murrizi ka tëgjithë të drejtën të marrë fjalën.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Fjalën e ka deputeti Myslim

Murrizi.Të përgatitet deputeti Genc Pollo dhe më pas

deputeti Astrit Veliaj.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ju lutem, qëndroni në sallë, siç qëndrojnë

kolegët e tjerë, sepse zoti Spaho pati një vërejtjepër pjesëmarrjen dhe praninë e deputetëve nësallë.

Fjalën e ka deputeti Myslim Murrizi.Ju kërkoj ndjesë, zoti Murrizi!Myslim Murrizi – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë dhe qytetarë,Së pari, dua të di: çfarë është ky ngut për të

bërë një ligj specifik për të dhënë një leje ndërtimi?Besoj se kemi një ligj organik për pushtetin lokal,sikurse kemi edhe ligj për urbanistikën, por nuk edi se çfarë është ky zell, që për një leje ndërtimispecifike të kalohet në Kuvend dhe të bëhet ligjenkas.

Meqenëse shikoj se këto ditë keni shfaqurdëshirë dhe oreks për të prishur jo vetëm teatrin,por edhe objekte të tjera, do të ishte mirë që të

mos harxhonit kohë dhe seancë tjetër, porpërfshijini në një ligj të gjitha çfarë keni menduarpër të prishur dhe të gjithë individët që ju keni taksurpër t’ua dhënë për ndërtim. Unë jam dakord që tëprishet tetari, jo me fadromë, por me tritol, që tëketë pak adrenalinë, ashtu siç e filluat në shtatortë vitit 2013, kur bëtë atë videoklipin e famshëmtek ai pallati në Vlorë; me tritol, siç prishët 10milionë euro pasuri të qytetarëve lushnjarë, terotondoja e Çermës; me tritol që besoj se ka edheadrenalinë brenda, krenohet qeveria, trembetvogëlia, frymëzohet bashkia dhe vihet në provëministria, kjo e Brendshmja.

Unë besoj se teatri ka qenë arsyeja kryesorepse nuk u hapën negociatat! Si mund të napranonte ne Bashkimi Europian duke pasur njëteatër të ndërtuar nga fashistët italianë?! Dukeparë deklaratën e ministrit tuaj të Jashtëm, dyshojse mund të ketë vënë një tullë edhe gjyshi i Salvinitaty, dhe duhet rrëzuar në tokë ky teatër!

Po, a mund të na pranojë ne BE-ja me njëteatër, që e ka ndërtuar fashisti Ahmet Zogut,satrapi?! Jo, jo! Tani e kuptova unë pse nuk na kapranuar Europa dhe pse nuk u hapën negociatat!Teatrin e kanë ndërtuar armiqtë e partisë, armiqtëe baballarëve tuaj, duhet rrëzuar! Unë dyshojshumë në zemërgjerësinë tuaj, pra që kërkoni t’ijepni teatrit 5000 metra katrorë. Po përse i do Teatri5000 metra katrorë? Një pjese të artistëve ua morëtfirmat dhe bëtë njëfarë kontrate, siç bëjnë pronarëtme ndërtuesit, në bashki. Pra, firmat ua morëtaktorëve të “Portokallisë”, se ata firmosën!

Nuk besoj se do të bëni ndonjë teatër të madhaty, teatrin më të madh po e shohim te llogaritë qëpo bën qeveria! A ka teatër më të mirë sekomunikimi që bëri Kryeministri me atë emigrantinnga Franca?! Gjithë atë aktrim kishte brenda!Hajde, teatër, hajde! Ç’e duam teatrin, harxhojmëlekë kot! Kështu që më pak metra për teatrin! Mirëbëni që e lini në katet e poshtme. Ata që do të jenëqejflinj, duhet të rrinë lart. Madje, unë propozoj që,pas prishjes së Teatrit, t’i futemi Kinostudios, çfarëtë ketë atje brenda: TV “KLAN”, “Ora News”,“Channel One” edhe Akademinë Marubi, t’irrëzojmë në tokë. Ah çfarë kullash dalin atje, buzëDajtit! Do të jenë të shkëlqyera! Sa të mbaroniKinostudion, filloni me Muzeun Historik Kombëtardhe me Pallatin e Kulturës. Edhe ministritë fashistëti kanë ndërtuar, kështu që t’i rrëzojmë. Por këtu teministritë të bëjmë një përjashtim, qeverinë ta lëmëlart, në katet e sipërme, kurse populli të jetë poshtë.

Viti 2018

84


Edhe Kryeministria, ku ka jetuar për 30 vjettradhtari Mehmet Shehu, duhet shembur.

Do t’ju lutem shumë që të thërrisni arkitektëtmë të mirë, meqë keni projektin më të mirë dhemë të bukurin në botë për teatrin, që të kujdesenpër Komitetin Qendror dhe për piramidën e EnverHoxhës. Regjimet mbahen nga simbolet dhe këtajanë inspiruesit shpirtërorë të regjimit, që upërmbys në ’90-ën. Komitetit Qendror dhe piramidae diktatorit duhen shpallur me ligj si objekte tërëndësisë së veçantë. Të shihen shpejt e shpejtnëse kanë ndonjë plasaritje nga tërmeti i fundit qëra dje dhe të lyhen, të rregullohen dhe tëmirëmbahen, sepse na duhen për të treguar senga vijmë.

Në çdo vend, ku do të bëhen kulla me këtë llojvarianti dhe në këtë mënyrë siç e keni nisur, duhenndërruar edhe hyrjet, qeveritarët të hyjnë ngambrapa, populli të hyjë nga para, sepse gjithëkohën, për fat keq, qeveria për 28 vjet nga mbrapaia ka futur popullit.

Një deputeti juaj, që është ndërtues dhe unë erespektoj, siç respektoj çdo biznes pas dhjetorit të’90-ës (nuk jam kundër bizneseve, përkundrazi)tha se kemi gjelbëruar të gjithë Shqipërinë. Evërtetë është, por pak bar dhe shumë hashashmbollët në 5 vjet, një gjelbërim, që nuk besoj se ubën mirë as fëmijëve tanë. Por vihet re qëgjelbëruat me shumicë çdo cep të Shqipërisë, çdoskutë që kontrollohej nga drejtorët e policive, tëcilët sot i keni shpallur në kërkim dhe bëni sikurnuk i gjeni. Madje, unë nuk jam as arkitekt, as art-ist, por që ky vend të ecë mirë dhe të jetë fanarndriçues, është mirë të shembet çfarë ështëndërtuar para 6 shtatorit të vitit 2013, para se tëvotohej qeveria e “Rilindjes”! A ka mundësi tarrëzoni atë tunelin e Kalimashit?! Hidheni në tokëedhe atë të Elbasanit. Bjerini rrugës Levan-Vlorë.Autostradën e kafshuat herë pjesë-pjesë dhe herëme çapë dhe bordurës i ratë në mes kur u përmbyt“City Park”. Prishni çdo gjë që nuk ka firmën, vulëndhe stemën e “Rilindjes”, rrëzojeni në tokë! Vetëmkështu besoj se Europa do të na presë me krahhapur, do të kënaqet shumë edhe kjo që ju ka ftuarsot për koktej, Vlahutini!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Murrizi!Fjalën e ka deputetja Orjola Pampuri,

përjashtim nga Rregullorja.Të përgatiten deputetët Genc Pollo dhe Astrit

Veliaj. Më pas të përgatiten deputetja Almira

Xhembulla dhe deputeti Viktor Tushaj.Ju lutem, kjo është radha!Urdhëroni, zoti Luka, për procedurë!Lorenc Luka - Sipas listës, para meje ishte

zoti Hasa. Ishe në sallë, kur po fliste personi qëzëvendësoi zotin Hasa dhe sipas asaj liste fjalamë takonte mua. Ju lutem, mos i bëni këto veprime,sepse nuk ju nderojnë! Kështu që, unë kërkojfjalën.

Vasilika Hysi – Zoti Luka, unë e lexovapërmbajtjen e nenit 46 të Rregullores, emri i zotitHasa dhe emri juaj janë thirrur disa herë, por nëseju nuk kishit mundësi ta dëgjonit, se nuk keni qenëtë pranishëm, shërbimet e seancës le të zbardhinprocesverbalin dhe të shikoni sa herë është thirruremri juaj. Prandaj, ju lutem, mësoni Rregulloren eKuvendit dhe lexoni me vëmendje nenin 46.Përjashtimi i vetëm është bërë për zonjën Pampuri,meqenëse ishte duke hyrë në sallë dhe unëndërkohë kisha lexuar emrin e deputetit Murrizi.

Fjalën e ka deputetja Pampuri dhe më pas listavazhdon ashtu sikurse u informua në fillim tëseancës plenare.

Faleminderit!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ju lutem, respektoni Kodin e Sjelljes dhe

Rregulloren e Kuvendit.Urdhëroni, zonja Pampuri!Orjola Pampuri – Të nderuar qytetarë,Të nderur kolegë deputetë,Deri më sot, nga fillimi i kësaj legjislature,

pushteti i numrave, në fakt, jua ka errësuarpërgjegjshmërinë dhe ndërgjegjen, dhepragmatizmi ka zëvendësuar parimin tuaj tëmoralit. Çfarë është parimi i moralit për ju dhe përne të gjithë?! Është ai, i cili, pazëll pas pazlli,ndërton karakterin dhe e personalitetin tonë. Pora mund të flasim ne sot më për karakter, përpersonalitet, kur atë na e udhëheq deliri,pragmatizmi, arroganca, individualizmi dhemungesa totale e apatisë? Jam e sigurt se shumëprej jush, deputetë të maxhorancës, mendojnëndryshe, mendojnë ashtu sikurse mendojmë edhene, deputetët e opozitës, për sa u përket shumëçështjeve të rëndësishme, si: droga, teatri dheaferat korruptive, sepse e njohin mirë të drejtën,moralin dhe përgjegjësinë, të cilën nëse e shkelimnjë ditë do të na kthehet në bumerang. Ishteopozita, e cila ju përmendi trafikantët, drogën dhegjithçka rezultoi e vërtetë. Ishte opozita, qëpërmendi kryebashkiakët tuaj, ish-kryebashkiakun

85


e Kavajës, e te tjerë me radhë, që ju e mohuat,por gjithçka rezultoi e vërtetë. Ishte opozita qëdenoncoi avionët, të cilët ju i cilësuat si mushkonja,por në fund gjithçka rezultoi e vërtetë. Ishte opozita,që ju rikujtoi se në këtë gjendje mjerane, me bandamafiozësh, ku e keni çuar këtë vend, nuk mund tëna pranonte Europa dhe, ndërkohë, ju trumbetonitnën dëlir hapjen e negociatave, thua sikur edhevetë ju nuk e kuptonit se çfarë kishit katranosur,por Këshilli i Europës, si kurrë ndonjëherë në këtanjëzet e tetë vjet, e dha verdiktin e tij dhe negociatatnuk u hapën. Pra, gjithçka që ne thamë rezultoi evërtetë, por në mënyrën më paranojake tëmundshme, ju u munduat ta shisnit këtë situatë sisukses. Ky është absurditet, ky është paradoksimë i madh, mes të cilit mundohemi të mbijetojmëçdo ditë. Të gjithë këtë turbullirë e krijoni vetëm ju.Ju, që doni me çdo kusht të ruani zinxhirin, sepseshkëputja e tij, besoj se ju e dini shumë mirë,kushedi sa e sa grupe do të fundoste. Të gjithëkëtë turbullirë e krijoni vetëm ju, duke mbajtur mepahir karriget tuaja, që ju e dini shumë mire se tëdisave prej jush janë të blera me para droge. Edhepse e mohoni, siç jeni gati të mohoni gjithçka,sepse mendoni se përballë keni një popull, që evërdallisni si të doni, sepse, falë varfërisë, në tëcilën e keni katandisur, e merrni si pikë referimise sa kollaj mund ta blini. Çfarë t’ju thuash mëjuve?! Mes jush nuk gjetët një ministër tëBrendshëm, që nuk është i përfshirë në aferadroge; mes jush nuk gjetët një ministër tëBrendshëm, i cili nuk kishte një vëlla apo kushëritë përfshirë në afera droge. Hyjnë dhe dalin makiname drogë, por askush nuk flet për to.

Së fundi, në kuadër të depersonalizimit tëelitave, këtë herë, pas mjekëve dhe mësuesve,radhën e kishin artistët. A mund të merreni ju meta? A nuk është e turpshme për të gjithë ne sot qëtë mblidhemi këtu për të miratuar një ligj, i cili thyenzemrën e secilit prej tyre, zemrën e secilit prej nesh,sidomos neve që jemi lindur dhe rritur në Tiranëdhe atë teatër, atë rrugë e kemi si pikë referimi, nëtë cilin kemi kujtimet tona të së kaluarës dhefëmijërisë sonë? Të gjithë në jetojmë falëkujtimeve, përjetimeve dhe historisë të së shkuarëssonë, falë të cilave krijojmë identitetin tonë per-sonal. Nëse secilin prej nesh e privojmë ngakujtimet, i privojmë mirëfilli ekzistencën personale.Ne duam teatro, por jo të shembim historinë për tëndërtuar kulla. Unë dua të shoh teatrin e RobertNdrenikës, Roland Trebickës, Tinka Kurtit, Roza

Anagnostit, Margarita Xhepës dhe shumë e shumëkolosëve të tjerë, që sot nuk jetojnë.

Unë dua t’i dërgoj fëmijët e mi në një tempull,ku, përveç performimit të aktorëve, të njohin dhetë ndiejnë historinë që ajo godinë mbart brenda.Ju nuk do ta shembni atë godinë. Ne aktorët dhetë gjithë qytetarët do të jemi aty pa u ndalur.Shembeni shtëpinë e gjethes, që, kur u ndërtua,më vinte turp t‘i hidhja sytë tek kaloja andej.Shembni Piramidën, shtëpinë e diktatorit që, methënë të drejtën, më vjen ndot kur kaloj pranë. Pra,shembini të gjitha ato kulte, apo ata bunkerë arti,që gjeni para për t’i rikonstruktuar, por mos ishembni vlerat.

Në një fjalim të Kryeministrit, më bëri përshtypjenjë shprehje, që, me thënë të drejtën, ishte paksaparadoksale: “Për teatrin nuk vendosin aktorët, asqytetarët, por vendos unë” dhe, sërish më erdhinë mendje Narcizi, të cilit i pëlqente vetja, dhe nëçdo pellg liqen që kalonte shihej dhe i pëlqentegjithnjë e më shumë vetja. Ndërsa Kryeministrittonë, në çdo fjalë dhe vendim që merr, i pëlqengjithnjë e më shumë arritja. Kam përshtypjen, se,ashtu siç u mbyt Narcizi në pellgun me ujë, kyKryeministër do të mbytet në llumin e trazirave qëi ka shkaktuar këtij vendi.

Ju nuk mund të prevaloni para atyre, paraaktorëve dhe para elitave. Sa shumë ngjani mediktatorin, sa shumë ngjan ky Kryeministër mediktatorin! Edhe ai me elitat e kishte merakun,sepse atyre u frikej me shumë, ata nuk i blinte dot,nuk i gënjente dot, nuk mund t‘u fliste në atëmënyrën e tij anakronike dhe të shëmtuar, sepsee kuptonin fare mirë atë që donte të thoshte. Asnjës‘mund të të bëjë të ndihesh inferior pa lejen tënde.Ndaj, qytetarë të nderuar, sot është në dorën tuaj,me në krah opozitën, që të ndiheni më të fortë përt‘i thënë mjaft këtij Kryeministri, i cili ka arritur aty,ku ju nuk mbani më dhe ne të gjithë nuk mund tëdurojmë dot më.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Pampuri!Fjalën e ka deputeti Genc Pollo. Nuk është.(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk kam shënim.(Ndërhyrje pa mikrofon)Shërbimet e seancës më vënë në dijeni sapo e

keni kërkuar ndryshimin dhe unë, si drejtuese eseancës, nuk jam në dijeni. Do të respektojmëradhën, ashtu siç ju kam informuar, dhe më pas iajapim fjalën për ndryshimin e bërë.

Viti 2018

86


Ju lutem, të jemi seriozë!Zoti Spaho, ju keni qenë gjatë gjithë kohës në

seancë dhe nuk keni lëvizur. Të paktën, një pjesëe kolegëve të mi dhe të tu duhet të jenë korrektë,siç jeni ju, që nuk lëvizni.

Edmond Spaho – Zonja Hysi, sipasRregullores dhe praktikës së këtij Kuvendi, unëkam njoftuar që zoti Genc Pollo të ndërrohet mezotin Halim Kosova dhe për këtë kam njoftuarsekretarinë e seancës plenare dhe besoj se e kammbaruar detyrën time. Është detyrë e sekretarisëqë t’ju njoftojë ju.

Vasilika Hysi – Ju thashë që do t’i jepet fjalasapo të mbarojë fjalën zoti Astrit Veliaj.

Edmond Spaho – Dakord, por jo ta hiqni zotinGenc Pollo nga lista.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Vasilika Hysi – Zoti Luka, ju lutem lexoni

Rregulloren, sepse kur e merr fjalën deputeti, nukka për procedurë. Kur të mbarojë deputeti, mundtë flisni për procedurë.

Nuk keni shtypur sinjalin. Unë ju fal herën eparë, sepse jeni deputet i ri, por, ju lutem, mësonirregullat!

Ju tërheq vëmendjen për shkelje të Kodit tëEtikës dhe Rregullores së Kuvendit.

Zoti Veliaj, fjala për ju!Astrit Veliaj – E nderuar, zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar deputetë,Më lejoni ta filloj fjalën me një shprehje rumune:

“Dacum lei, prestum Atenei”, “Paguaj një lej për tëshpëtuar Atenein”. Me këtë fjalë rumunët shpëtuanteatrin e tyre, që sot është një nga qendrat kulturoredhe një nga qendrat neoklasike të qytetit tëBukureshtit .

Që në Antikitet qytetërimi lindi si koncept vlerashpolitike, juridike, sociale dhe ekonomike. Atëherëlindi për herë të parë e drejta para ligjit dhe e drejtapër tubim.

Që në Romën e Lashtë qyteti u ndërtua në trikoncepte: në bulevard, në piaca dhe në ndërtesasimbol. Ndryshe nga ky koncept, shumë qytete nëbotë kanë një ndërtim të tillë si Tirana, e cila ështëe ndërtuar me bulevard, me ndërtesat simbol dheme piacat. Ndryshe nga ky koncepti botëror,Presidenti i tretë i Amerikës, Tomas Xheferson, eshihte Romën e Lashtë si një simbol për të ndërtuarAmerikën e re. Nisur nga ky vizion, ne sot kemiqindra ndërtesa neoklasike anembanë botës dheAmerikës. Pra, Tiranës iu cenua një nga simbolet,

bulevardi, të cilit i kërceu piaca sipër dhe, së treti,po cenohen ndërtesat simbol. Ndërtesat simbolnuk kanë vlerë në metra katrorë dhe nuk kanë vlerënë para, por ato maten me historinë e tyre. Sot,nëse e prishin këtë ndërtesë dhe aty ndërtojnëKoloseun, sigurisht që kjo ndërtesë vlen më shumëse një Kolose i ri. Ne mendojmë se duhet t’i japimvlerë historisë dhe jetëgjatësisë së këtyrendërtesave.

Unë jam një nga ata ndërtues që ka realizuarndërtesa neoklasike në Berat, në Fier dhe nëDurrës, të cilat i përkasin përjetësisë, por, po t’ibashkojmë të tria bashkë, ata nuk e kanë vlerënqë ka teatri sot, sepse nuk kanë vjetërsi. Vjetërsianuk paguhet, nuk ka çmim.

Unë mendoj ta tërhiqni këtë ligj dhe ta lini Teatrinashtu siç është. Merrini ato 30 milionë eurot, sepsenuk i do njeri, bëni çfarë të doni me to, vetëm teatrinmos e cenoni, sepse ai vlen më shumë se 7 kullatqë do të ndërtoni. Të jeni të bindur se po ta nxirrnipas disa vitesh Teatrin në ankand, ai vlen mëshumë se çdo gjë tjetër.

Uroj ta kuptoni se historia nuk blihet me para.Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Veliaj!Fjalën e ka deputetja Almira Xhembulla. Të

përgatitet...(Ndërhyrje pa mikrofon)Po, zoti Hasa. Keni 3 minuta kohë.Endri Hasa – Tri minuta, mos kini merak, sepse

i bie shkurt. Vjedhje, vjedhje dhe vetëm vjedhje.Doni edhe të bëni vjedhje, edhe të na hiqni fjalën.Zonja drejtuese e seancës, kjo është një mënyrëtinzare, sepse thirrët këtu 4-5 deputetë të PartisëDemokratike thjesht për të kaluar radhën dhe përt’u hequr fjalën. Nuk mund të na e hiqni fjalën,sepse kjo vjedhja, që doni të bëni sot, nuk mbulohetme votë. T’ju vijë turp juve, që, fatkeqësisht, kjoështë një nga seancat, ku keni pasur më shumëdeputetë prezentë, të cilët rrinë me ankth të madh.Qejf i madh se do të prishim teatrin. Një koleg juajidoli këtu...

Vasilka Hysi – Ju lutem, zoti Hasa, flisni përprocedurë!

Endri Hasa- Nuk ma heq dot fjalën. Përprocedurë e kam, sepse më hoqe fjalën pa asnjëtë drejtë dhe në mënyrë tinëzare. Bëj listën dhethuaj emrat e kolegëve që kanë ngelur. Sa kanëngelur nga Partia Socialiste? Sa kanë ngelur ngaLëvizja Socialiste për Integrim? Ju thirrët 4-5deputetë, që nuk ishin për momentin në sallë.

87


Çfarë është kjo? Ç’janë këto metoda të turpshme?Kjo nuk ju justifikon që të mbuloni vjedhjen që pobëni sot. Kjo është vjedhje e pastër. Shkatërronihistorinë për të ngritur kullat, për të realizuarëndrrën e madhe të këtij kryebanditi, që i thotëvetes Kryeministër, ëndrrën e madhe 20-vjeçare,se si do ta shkatërrojë teatrin dhe se si do tagllabërojë atë truallin aty.

Ju nuk i dëgjoni njerëzit, nuk i dëgjoni qytetarët,e keni shkatërruar këtë vend dhe keni hequr tëdrejtën e referendumeve. Ka mbi dy vjet kërkesapër referendum, me firma deputetësh, sipasKushtetutës. Ku është referendumi që u ribë nëfillim të kësaj legjislature? Keni frikë ta fusni nëkomisione, keni frikë të përballeni me njerëzit dhet’ju vijë turp! Nuk mund t’ua hiqni fjalën njerëzve,nuk mund t’ua hiqni fjalën qytetarëve. Kjo që pobëni sot është e turpshme! Është fatkeqësi që povrisni këtë pak histori që ka ky qytet, sepsehistorinë e bëjnë njerëzit, aktorët të cilët kanë viteqë luajnë aty, por sot drama po luhet këtu, sepseju jeni të papërgjegjshëm, jeni marionetat e EdiRamës. Keni ardhur në këtë sallë vetëm për t’iupërgjigjur urdhrave të tij. Doni të vrisni kulturën,doni të vrisni gjithçka. T’ju vijë turp!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Hasa!Meqenëse jeni deputet i ri, dua t’ju sjell në

vëmendjen tuaj përmbajtjen e nenit 49, i cili fletpër çështjet e procedures. Fjala juaj nuk kishte tëbënte aspak as me mënyrën se si duhet votuar,as me faktin nëse duhet miratuar ose jo rendi iditës. Të paktën, merrni përvojë nga kryetari i grupittuaj, i cili nuk ka lëvizur gjatë gjithë kohës.

Zoti Hasa, lidhur me listën dhe ndjekjen e saj,nuk është detyrë e Kryetarit dhe e drejtuesit tëseancës. Këtu ka shumë deputetë që nuk kanëlëvizur.

Atëherë, fjalën e ka deputetja Almira Xhembulla.(Ndërhyrje pa mikrofon)Zoti Luka, ju kam tërhequr edhe një herë tjetër

vëmendjen, do të zbatoj nenin 62 të Rregullores.Ju lutem, mos përdorni gjuhë joparlamentrare dhefjalë të pahijshme!

Urdhëro!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Vasilika Hysi – Tri minuta, për procedurë.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Nuk ka nevojë të ulërini, por flisni me etikë!Lorenc Luka – Dua ta filloj fjalën time me

shprehjen e një filozofi spanjoll të viteve ’90, XhorxhSantana, i cili thoshte: “Çdo popull që harron të

kaluarën e tij të dhimbshme, ka mundësi ta kthejëatë” dhe, fatkeqësisht, te ne është kthyer, sepseky është imazhi i asaj qeverie, që ka marrë fytyrëne qeverisë së 50 vjetëve, e cila është e njohur përbëmat e saj, duke shkatërruar...

Vasilika Hysi – Ju lutem, flisni për procedurë!Lexoni nenin 49, zoti Luka!Lorenc Luka – ...në mënyrën më të turpshme

Kishën e Danjës, vendin ku vuri kurorë GjergjKastrioti, heroi ynë; shkatërroi Bixhistenin eShkodrës; shkatërroi xhaminë e Parrucës. Ataartistë që protestojnë atje, pikërisht këtë qëllimkanë, të protestojnë për të mbrojtur teatrin dhe,njëkohësisht, për të mbrojtur demokracinë, të cilënju nuk e njihni. Ju njihni vetëm dhunën, terrorin!

Edhe diçka tjetër, kemi një projektligj sot, që ivjen era dinamit; që i vjen era shkatërrim, të cilinnuk e ka firmosur as ministrja e Kulturës, sepseka turp ta firmosë, pasi nuk ndodh në botë që njëMinistri Kulture të sjellë një projektligj që shkatërronnjë vepër, e cila është kujtesa historike e një qyteti,por edhe e një komuniteti, i cili i ka sjellë kulturëdhe art Shqipërisë.

Ju nuk mund të shkëputeni nga e kaluara.Mentaliteti juaj është ai i para 50 vjetëve.Fatkeqësisht, shqiptarët ju njohin për bëmat tuaja,të cilat nuk kanë fund.

Sot ne jemi larg Europës, sepse aty jeni ju. Nënjë kohë kur Partia Demokratike ishte në pushtet,ne u bëmë anëtarë të Këshillit të Europës, u bëmëanëtarë të NATO-s, si dhe na u liberalizuan vizat.Ky është ndryshimi i madh mes nesh dhe jush!

(Bie gongu)(Duartrokitje nga salla)Vasilika Hysi – Fjalën e ka deputetja Almira

Xhembulla. Të përgatiten deputetët Viktor Tushaj,Halim Kosova dhe Dhurata Çupi Tyli.

Almira Xhembulla – E nderuara zonjadrejtuese e seancës,

Të nderuar kolegë,Të flasësh për teatër, për art, për memorie

artistike, për vlera artistësh të mbikohshëm dhepër skena kombëtare nuk është e lehtë. Të keshmundësi të flasësh për ndryshime dhe zhvillim,është privilegj dhe, gjithashtu, kënaqësi!

Ndërkohë, unë nuk jam nga Tirana, por kampasur fatin, megjithëse pak më rrallë se disa prejjush, të jem spektatore e një numri të madh perlashartistike të shfaqura në atë skenë historike dhemadhështore. Mirënjohje pa fund dhe respekt pakufi për secilin artist që i ka dhënë dhe vazhdon t’i

Viti 2018

88


japë jetë, emër dhe famë Teatrit tonë Kombëtar!E besoj që e doni, sepse për ju është si shtëpia

e prindërve, që e do dhe do të mbetet gjithnjë enjëjtë, e pandryshuar që, me egoizëm, ndoshta mefanatizëm, do të mbetet ashtu, e njëjtë!

Të nderuar artistë,Të dashur qytetarë të Tiranës dhe të gjithë

Shqipërisë: na duhet një teatër.Përtej zhurmave, diskutimeve apo procedurës

se si do të ndërtohet, Teatri është një shtëpi që uduhet artistëve dhe qytetit që ta gëzojnë brez pasbrezi. Na duhet, pse jo, një skenë, që të vijnë artistëndërkombëtarë dhe me famë botërore. Ne kemiartistë të mrekullueshëm, por jo një teatër të tillë.Kemi profesionistë të standardeve, por kemi njëteatër që nuk përmbush asnjë standard, ama besojse për këtë jemi të gjithë në një mendje. Jam ebindur se pikërisht kjo gjë duhet të na bëjë tëgjithëve bashkë për t’u dhënë artistëve njëndërtesë dinjitoze dhe spektatorëve një mundësipër ta shijuar artin dinjitoz.

Të dialogojmë bashkë është shumë mirë; tëbisedojmë me artistët është mirë, por debatetduhet t’i mbeten politikës; ekonomia duhet t’umbetet teknikëve; ndërtesat e teatrit duhet t’umbeten inxhinierëve, ndërsa artistët dhe qytetarëtduhet të marrin artin që meritojnë.

I kam lexuar dhe dëgjuar me vëmendje të gjithadeklaratat, shkrimet, opinionet, disa objektive dhedisa subjektive, por, pa dashur të replikoj me asnjëprej tyre, dua të pyes: ku t’i gjejmë rreth 30 milionëeuro për të ndërtuar teatrin? Një nga zgjidhjet dotë ishte të ulnim pagat dhe pensionet, por nuk besojse jemi dakord për këtë, sepse ne nuk duam tëulim as pagat, që na sjell një administratë, aspensionet e shtresës më në nevojë të Shqipërisë.Të shkurtojmë fondet, që japin ndihmënekonomike? As këtë nuk e bëjmë dot, sepse nemezi po e vëmë në vijë, e shpresoj që të përpiqemiçdo ditë që të mbështesim të gjithë ata që realishtkanë nevojë për këtë ndihmë. Të lëmë qytetarëtpa shërbime, pa shëndetësi, pa fonde përemergjencat? Këto nuk i duam as ne, as ju.

Të mos ndërtojmë rrugë, të mos pajisemi mesinjalistikë, të mos ndërtojmë shkolla dhe kopshte?Edhe këto i duam. Pra, atëherë i bie që të rrisimtaksat nëse nuk ndërpresim asnjë fond. Por kë tëzgjedhim? Për fatin tonë, ky është buxheti dhe kjoështë oferta e një kompanie private. Do të ishteshumë më e thjeshtë edhe për ne që t’i kishimparatë për teatrin, por për atë godinë, që askujt

nuk i ra ndër mend për vite me radhë, sot kujtohenidhe thoni: “Ju duhet t’i gjeni paratë”.

Ku gjenden paratë për të gjitha njëherësh: edhepër rrugë, edhe për aeroporte, edhe për teatrin?Prandaj po ndjekim të njëjtin model: në partneritetdhe në bashkëpunim me privatin, sepse ky vendjemi, këtë buxhet kemi, të cilin e gjetëm bosh dhenë një mandat të plotë mezi i shlyem borxhet qëna latë.

Tani ju kërkoj, me shumë sinqeritet, të na lini tëbëjmë punën që na ka dalë përpara, sepse përkëtë jemi zgjedhur; na jepni edhe ju mendimin tuaj,sepse për këtë jeni zgjedhur, por askush prej neshnuk është zgjedhur të bllokojë, pasi, mbi të gjitha,kemi një detyrë publike para mijëra qytetarëve, qëna kanë besuar të jemi të gjithë bashkë këtu.

I mirëkuptoj të gjithë për shqetësimin që kanë,por ndërkohë ne kemi treguar se çfarë dimë tëbëjmë. I kemi ndërtuar modelet tona të suksesitdhe besoj se kjo duhet të jetë garancia jonë më emadhe për të pasur besim.

Teatri që duam, duhet të jetë vlerë, krenari dhepasqyra e shoqërisë sonë të zhvilluar. Ndaj, le t’ijapim mundësinë një procesi të drejtë negociatashdhe të jemi të gjithë bashkë pjesë e dhënies sëideve dhe monitorimit të procesit. Punët e bukuraduan vizion, duan ide, duan dashuri dhe besim.Ne kemi shkundur pluhurin e shumë monumentevedhe vlerave kulturore, duke i shndërruar ato nëdestinacione turistike dinjitoze. Ne jemi tëndërgjegjshëm dhe të vëmendshëm ndaj vleravedhe memories sonë historike, ndaj edhe sot jemitë ndërgjegjshëm se teatri është një prioritet izhvillimit të artit.

Për ta mbyllur, dua të falënderoj çdosipërmarrës që zgjedh të investojë në Shqipëri dheuroj që grupi i negocimit t’i adresojë siç duhetinteresat e të gjithë aktorëve, si dhe të respektojëedhe vullnetin e të gjithë qytetarëve shqiptarë!

Punë të mbarë në ndërtimin e një vepre të bukurtë artit tonë kombëtar!

Suksese!(Duartrokitje në sallë)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Xhembulla!Fjalën e ka deputeti Viktor Tushaj.(Ndërhyrje pa mikrofon)Viktor Tushaj – E nderuara zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Projektligji për shembjen e Teatrit Kombëtar nuk

89


duhej të ishte aspak diskutim në parlamentin eShqipërisë. Ky propozim i qeverisë është njëgoditje e rëndë për kulturën tonë kombëtare dhepër historinë tonë.

Nuk diskutohet për tulla, llaç e beton; nuk bëhetfjalë aspak për mure, dritare apo dyer. Këtu kemitë bëjmë me një shfarosje të pjesës më të bukurtë kujtesës historike kombëtare, për atë që shumëartistë, aktorë, regjisorë dhe të tjerë kanë punuarpër të zbukuruar jetën e qytetarëve shqiptarë edhenë kohët e tyre më të vështira.

Prej shumë javësh debatet për godinën e TeatritKombëtar janë orientuar vetëm në elementetndërtimore, por diskutimi për Teatrin Kombëtar nuklidhet aspak me aspektet infrastrukturore. Kazmae teatrit qeveritar kërkon rrënimin e një monumentishumëfish historik: histori kulturore, histori artistike,histori sociale, histori albanologjike, histori politikee të gjithë kombit shqiptar.

“Mjerë ai popull që humb kujtesën historike”,shkruante sot një studiues i madh shqiptar.Prandaj, ky projektligj është një aferë e pastërkorruptive në dëm të interesave publike. Qeveriashqiptare ka vendosur të heqë nga fondi, që utakon të gjithë shqiptarëve në qendër të kryeqytetit,një pasuri të përbashkët vetëm për qëllimet e sajfinanciare.

Projektligji është një nga ato skema, ku njerëztë pushtetit fitojnë shumë herë më tepër sesa edhebizneset që duhet të zbatojnë këto kontrataabuzive.

Teatri Kombëtar ka nevojë prej shumë viteshpër ndërhyrje, për sistemim, për shndërrimin e tijnë një vend kulti, ashtu siç i takon. Por qeverianuk e ka parë me atë sy. Ajo ka gjithnjë zgjidhjenpër të përfituar miliona euro: miraton një skemëdhe paratë vijnë vetë, pavarësisht se po grabitetdhe zvogëlohet me ritme marramendëse pronapublike.

Tashmë nuk është sekret dhe as e padukshmestrategjia e vetme e qeverisë, janë PPP-të,koncesionet për të gjitha pasuritë më tërëndësishme të shqiptarëve. Kjo është mënyra sesi kabineti qeveritar synon të sigurojë qarkullimine parave në vend. Por, për fatin e keq të kësajqeverie, qytetarët e kanë kuptuar se plani rilindaspër kanabizimin e vendit nuk çoi asgjëkundi. Mekanabizimin, qeveria e “tepsisë” arriti të krijontenjë panoramë të rrejshme se në vend kishtelikuiditete, por, në fakt, milionat e eurove tëkanabisit u përqendruan në duart e organizatave

kriminale, të cilat, siç po duket përditë e më shumë,kanë lidhje të forta qeveritare. Janë po atoorganizata, të cilat në zgjedhjet e përgjithshme tëvitit 2017 i siguruan pushtetin qeverisë së tepsisë;janë ato grupe kriminale, që po mbajnë në pushtetkëtë qeveri dhe sot i kërkojnë haraçin. Me çfarëdo t’ua shpërblejë qeveria investimin kriminalbandave? Këtë mund ta bëjë me gjithçka ka nëdorë dhe po e bën çdo ditë me pasuritë publike tëshqiptarëve.

Të nderuar kolegë dhe qytetarë, kjo ështëskema që ka zgjedhur qeveria për zhvilliminekonomik, që, në fakt, nuk është aspak i tillë përqytetarët, por vetëm për disa pushtetarë dheoligarkë pranë tyre, të cilët po përjetojnë parajsënfiskale që u ka siguruar qeveria. Natyrisht,diskutimet tona sot këtu, përfshirë edhekundërshtimet e forta të opozitës, do të kthehennë pluhur, siç ka ndodhur në çdo seancë të kësajlegjislature. Maxhoranca e tepsisë do të vendosësërish sipas planit të saj, me forcën e kartonëve.Ajo sot do të vendosë rrënimin e Teatrit Kombëtardhe hapjen e rrugës për një kompleks kullash, tëcilat do të varrosin përfundimisht objektin simboltë kulturës shqiptare. Kjo maxhorancë mearrogancën e saj, nuk vlerëson asnjë zë alternativ,opozitën jo e jo, por as ata dhjetëra artistë e qindraintelektualë, që kanë ngritur zërin kundër projektitmafioz të qeverisë, madje nuk dëgjohet as zëri imijëra qytetarëve, që u janë bashkuar kauzës sëartistëve. Arsyeja është shumë e thjeshtë. Kjoqeveri nuk e sheh dhe nuk e ka sensin ellogaridhënies. Ajo sot është në pushtet falë votavetë blera në zgjedhjet e manipuluara. Qeveria sotnuk i përgjigjet asnjë qytetari, pasi nuk ka kontratëme ta. Qeveria u përgjigjet vetëm oligarkëve dhebandave kriminale, të cilat e sollën dhe e mbajnënë pushtet. Kjo qeveri nuk ka frikë as nga ligji.

Me të ashtuquajturën reformë në drejtësi,maxhoranca shkatërroi përfundimisht institucionete drejtësisë. Sot askush, as opozita, as grupet einteresit, nuk mund ta kundërshtojnë në rrugëligjore këtë projektligj, të cilin, me forcën ekartonëve, maxhoranca do ta kthejë në ligj.

Sot Shqipëria nuk ka Gjykatë Kushtetuese.Këtë e di shumë mirë edhe qeveria, ndaj vepron epashqetësuar për shkeljet ligjore, madje e di aqmirë, pasi e përgatiti vetë terrenin që të mungojnëgjykatat që do të kontrollojnë ligjshmërinë eveprimeve të saj.

Artistët, opozita dhe qytetarët, në një situatë

Viti 2018

90


normale do t’i drejtoheshin Gjykatës Kushtetuesepër të kundërshtuar vullnetin e mbrapshtë qeveritarpër prishjen e Teatrit Kombëtar dhe shndërrimin etij në një truall për pazarin e radhës. Por GjykataKushtetuese, për fatin e keq të të gjithëshqiptarëve, sot nuk ekziston. Qeveria me trukete saj antidemokratike krijoi terrenin që të veprojëe qetë, pasi askush nuk mund të verifikojë punëne saj. Maxhoranca në parlament as nuk bëhet fjalëqë të ngrejë ndonjë pikëpyetje për qëllimet eqeverisë, përkundrazi, fatkeqësisht, shumë kolegëdeputetë socialistë, me integritet, detyrohen që tëngrenë kartonët, sipas urdhrit të Kryeministrit. Nukka frikë maxhoranca kur shkel ligjin, pasi sot nukka prokuror që të guxojë të nisë një hetim ndajKryeministrit, ministrave apo çdo zullumqari tjetërqë ka në zotërim pushtet. Nëse një prokuror do tëmerrte iniciativën, të zhvillonte hetim për zyrtarëte qeverisë së tepsisë, në mënyrë të menjëhershmedo të binte ndaj tij hakmarrja kryeministrorenëpërmjet firmës së kryeprokurores sëpërkohshme.

Të nderuar kolegë,Diskutimi mbi Teatrin Kombëtar shkon përtej

asaj godine, sepse është një diskutim që ka tëbëjë me thelbin e tij, me arrogancën dhe mekorrupsionin e qeverisë së tepsisë, të bërë njëshme oligarkët dhe bandat kriminale.

Këto janë ndër arsyet kryesore që Këshilli iEuropës as nuk na përfshiu në diskutim në samitine zhvilluar javën e kaluar. Qeveria, e cila nëpërmjetpropagandës së saj i kishte bindur shqiptarët seviti 2018 do të ishte viti i negociatave, ua shiti sërishpër triumf shqiptarëve dështimin e saj dhe shtyrjenpër një vit të diskutimit për hapjen ose jo tëbisedimeve me BE-në.

Çfarë tha KE-ja për hapjen e negociatave meBE-në? Shqipëria duhet të ecë përpara mereformën në drejtësi, në luftën kundër krimit dhekorrupsionit, duhet të sigurojë zgjedhje të lira dhekushte të tjera, që shqiptarët i kanë dëgjuar shpeshvitet e fundit. Praktikisht, mesazhi i Brukselit ishteqë qeveria shqiptare nuk ka asgjë në vijë.

Megjithatë, nga qeveria e tepsisë nuk ka asnjëreflektim. Për më tepër ditën që duhej të tregontevullnetin për të forcuar shtetin ligjor në Shqipëri,ajo sjell në parlament me procedurë tëpërshpejtuar ligjin korruptiv për shkatërrimin eTeatrit Kombëtar. Një javë pasi e votoi me kartonëte saj urgjencën e këtij ligji, sot e solli për ta votuar.Në pamje të parë, duke dëgjuar qeverinë dhe

maxhorancën, duket e pakuptueshme kjourgjencë. Përse qeverisë i intereson që rrënimi iTeatrit Kombëtar të bëhet me urgjencë? Çfarë enxit atë që të miratojë me shpejtësi të gjithaprocedurat institucionale dhe parlamentare përndërtimin e kullave në qendër të Tiranës? Këto janëpyetjet që duhet t’i bëjë vetes çdo qytetar, i cili kandjeshmëri për pronën publike dhe për avancimine Shqipërisë drejt standardeve europiane.

Unë, si pjesë e opozitës, por edhe si qytetar,do të votoj kundër këtij projektligji abuziv dhekorruptiv, por, për fat të keq, vota ime dhe ekolegëve të mi, nuk do të llogaritet. Ne, si opozitë,po dëshmojmë sot se jemi në krah të interesitpublik, por qëndrimi ynë nuk do të ndikojë aspaknë vendimin e qeverisë së tepsisë për të prishurobjektin kult të kulturës shqiptare.

Të dashur dhe të nderuar qytetarë shqiptarë,Ju jeni të paktët qytetarë në botë, që nuk e

meritoni qeverinë që keni.Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Tushaj!Fjalën e ka deputeti Halim Kosova.Përgatitet deputetja Dhurata Çupi.Më pas e kanë fjalën deputetët: Fatbardha

Kadiu dhe Ervin Salianji.Halim Kosova - Faleminderit!Të nderuar qytetarë,Kolegë deputetë,E nderuar drejtuese e seancës,Nuk mund të rrija pa thënë edhe unë dy fjalë

për këtë situatë, të cilën po e ndjekim prej muajsh,ku dy kampe në llogore të caktuara luftojnë secila ka të drejtë, pala që do ta shembë Teatrin dhedo të bëjë kulla përbri tij, apo ajo që e akuzonpalën tjetër se ajo do të vjedhë dhe nuk do që tëndërtohen kullat.

Në fillim, desha t’ju tregoj një kuriozitet, të ciline kam thënë edhe në vitin 2015. Unë kam qenë ipunësuar në Teatrin Popullor 50 vjet më parë. Kamqenë i punësuar, por pa rrogë, sepse nëna ime kapunuar dhe ka dalë në pension si rrobaqepësenë këtë teatër. Që unë të mos bëja trazira në lagje,më merrte me vete në punë dhe më mësonte tëbëja tegela të gjatë. Ky ka qenë vendi, ku unë kammësuar si bëhet tegeli i drejtë.

Në fushatën e vitit 2015 pata deklaruar, se siçdi ta bëj këtë tegel kaq të drejtë, dhe kaq të mirë,kështu do të qep xhepat e korrupsionit në kurriz tëqytetit të Tiranës dhe të qytetarëve të saj.

Në qoftë se do të kujtoja shkurtimisht vitin 2015,

91


kam zhvilluar një bisedë shumë interesante menjë grup shumë të vogël aktorësh te oborri i Pallatittë Pionerëve, se si mund të përmirësohet situatae tyre në të ardhmen.

Gjithashtu, kam pasur mundësi ta kaloj Tiranëncep më cep dhe kam parë se përveç qendrës, tëcilën ndonjë ambasador i huaj na e krahason meatë të kryeqytetit të vet, të gjithë pjesën tjetër e kambërthyer mjerimi. Të gjithë jemi dëshmitarë përkëtë. Në vitin 2015 (akoma edhe sot), shqiptarëtkërkonin kushte minimale: pak ujë, pak rrugë, pakdrita, pak ambulancë dhe pak shkollë. Popull mekërkesa kaq minimale nuk besoj se ekziston nëbotë, se në Europë jo e jo.

Duke pasur parasysh nevojat e aktorëve tanë,që kanë një talent të jashtëzakonshëm (secilit prejnesh kur kemi qenë në shfaqjen e tyre, në orët eshfaqjes na është dukur vetja sikur jemi brendanjë ngjarjeje të vërtetë dhe, kur kanë filluarduartrokitjet jemi përmendur dhe kemi kuptuarse kemi qenë vetëm spektatorë) dhe se këtotalente vërtet shumë të merituara, që e gëzojnëdisi me talentin e tyre jetën e përditshme të qytetit,janë në dorë të një populli shumë të varfër, i cilinuk ka mundësi t’i ndjekë siç duhet, mendoj seideja duhet të jetë si mund të bëjmë më të mirënnë këtë pronë publike, ku sot ngrihet TeatriKombëtar. Unë nuk jam dakord as me njërën palë,as me palën tjetër. Mendimi im personal është:çfarë mund të bëjmë ne që çdo centimetër katror ikëtij territori, të kthehet në të ardhura dytësore përinstitucionet e teatrit, për aktorët, duke mos harruarqë është edhe një ushtri e tërë, që bën që të ketësukses shfaqja, siç janë në rastin konkretrrobaqepësit, marangozët, skenaristët e kështu meradhë.

Pra, unë do të thosha se është rasti ideal qëtë gjithë bashkë t’u japim një dorë aktorëve, kësajarmate shumë të talentuar, e cila nuk e ka marrëkurrë djersën e vet.

Ka disa mendime, për t’u shembur apo për t’urindërtuar. Nuk e kam parë problemin me kaqimtësi, ngaqë kjo nuk është puna ime.

Po ju them edhe një variant tjetër. Sotinxhinieria e ndërtimit ka arritur të presë vetëmfasadën dhe të heqë të gjithë pjesën tjetër, nëseajo nuk bën dhe po aty, të rindërtojë diçka të bukur,pa zhdukur asnjë gjurmë nga historia e qytetit tëTiranës, e qytetarëve të saj dhe të gjithë brezave,që kanë punuar në këtë institucion.

Unë them se për të rregulluar diçka është

shumë e thjeshtë. Kush nuk do të rregullojë dheështë i verbër, të jeni të sigurt se ai nga dëshiradhe nga dashuria për paranë, kurrë nuk do tëshohë dhe kurrë nuk do të gjykojë drejt.

Modeli që po ndiqet me Teatrin (larg qoftë se ekam menduar 100 herë, që ishalla nuk i vjen radhaedhe maternitetit në fund të bulevardit), do tëpërdoret dhe do të propozohet shumë gjerë. Nukguxon një institucion (arkivë apo çerdhe etj.), poe them para jush, se ndoshta një pjesë juaja duhetta dijë, të kërkojë rikonstruksion, sepse menjëherëpropozimi që i bëhet është: a ka tokë pronari? Sillekëtu që t’i japim leje pallati! Kati i parë të jetëarkivë dhe të gjithë pallatin ta bëjmë bashkërisht.Ky është modeli që do ta gllabërojë dhe do tarëndojë më shumë qytetin e Tiranës. Këtu do tëjemi dhe do ta dëgjojmë të gjitha këto shembuj.

Cili është sekreti, që të bësh diçka të mirë nëjetë? Pa diskutim që është një rrugë dhe një evetme. Në radhë të parë, problemi duhet të tëhyjë në zemër. Po nuk e pate në zemër, kurrënuk shkon në tru. Është truri ai që do të ndërtojëdhe do të gjejë zgjidhjet e duhura për atë që ti kevërtet në zemër. Në qoftë se një projektide kalonnëpërmjet xhepit, kurrë nuk do të jetë në shërbimtë qytetit dhe të qytetarëve.

Sot kam dëgjuar kolegë nga të dyja krahët,diskutimet e të cilëve i mbyste fanatizmi dheservilizmi karshi kryetarit të secilës parti. Gjëja eparë, që kam menduar dhe po mendoj gjatë gjithëkohës i ulur në atë karrige, është: sa e rëndësishmeështë reforma zgjedhore, të cilën asnjëri prej neshnuk po e zë më me gojë dhe që do ta përmendinvetëm 1-2 muaj para zgjedhjeve?

Vetëm një reformë zgjedhore e drejtë do tëbëjë që në këto karrige të ulen vërtet ata, që shohininteresat e qytetarit dhe jo ato të kryetarit. Njëminutë e më parë duhet të ndërtojmë një sistem,që heq dorë nga emërimi i deputetëve. Një deputeti emëruar është në shërbim të kryetarit. Një deputeti besuar, është në shërbim të qytetarit. Uroj që kjokohë të vijë sa më parë, sepse kështu do të fitojnëqytetarët e vendit!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Kosova!Fjalën e ka deputetja Dhurata Çupi!Dhurata Çupi - Faleminderit!Para për luks, para për koncesione, para për

zyra komode, para për Shtëpinë e Gjetheve, parapër tunelet vrastare të komunizmit, por përshtëpinë, ku derdhën djersën dhe emocionet Roza

Viti 2018

92


Anagnosti, Margarita Xhepa, Tinka Kurti, BujarAsqeriu dhe qindra personalitete të dashura përçdo shqiptar, nuk pati. Nuk ka para për TeatrinKombëtar.

Duket se fati do të jetë i njëjtë. Kulla sjell para.Teatri sjell nostalgji dhe histori, që pushtuesve tëkohës moderne në Tiranë, nuk u bën përshtypje.Para, vetëm para. Me para blejmë vota, pushtet,propagandë të brendshme dhe të jashtme. Historiae kullave është po njësoj. Përfitimi është më i madhnga viti në vit dhe nga kulla në kullë.

Kinema “17 Nëntori” u prish. Iku sa hap e mbyllsytë dhe u zëvendësua me kullën. Ku vajtiemocioni, që sillte aktrimi i Kadri Roshit, NdrekëLucës dhe më pas i Ndriçim Xhepës, BujarAsqeriut dhe shumë figurave të tjera, që sot duhett’i nderonim dhe jo t’u shpërdoronim djersën dhesakrificat? Unë që flas, i kam parë vetë në teatërapo në kinema këto figura, të cilat nuk i kthehenmë publikut për nga emocioni. Mjafton të kujtonimkëto personalitete, që të mos prishej kinemaja.

Ku vajti kinema “Republika”? E zëvendësoi menjë kullë. Trishtuese dhe dëshpëruese. Aktorëtlotonin në atë kohë dhe askush nuk i dëgjoi. Që tëgjithë ne, që nuk ngritëm zërin atëherë, kur duhej,kemi gjynahet tona.

Ku degradoi Biblioteka Kombëtare pa fondepërkujdesjeje? Sot është katandisur duke nderurnë telat e ndryshkura të shpërfilljes si rrobat evjetra, fletët e shkruara të Kadaresë, të Agollit, tëNolit, e të Naimit, të Mesharit të Gjon Buzukutdhe të mijëra fjalëve të arta për atdheun e kombintonë.

Ku shkoi stadiumi “Qemal Stafa”, histori etrashëgimi kulturore? Pa asnjë lloj keqardhjeje dolidhe tha se kanë ruajtur pllakatin në hyrje tëstadiumit. Më tallje nuk ka ku të shkojë.

Sot kemi kullën. Për ironi kullës i shtohen katet,sepse duan ta vendosin në funksionim sa mëshpejt, ndërsa për stadiumin ka kohë, se ai nuksjell aq fitime sa kulla.

Respekt dhe mirënjohje pa fund për të gjithëartistët, të cilët qëndruan të bashkuar për mbrojtjene Teatrit Kombëtar dhe e kthyen në art mënyrënse si mbrohet kultura dhe trashëgimia e vendit.Ata na treguan se artistët duhen nderuar për artine tyre, por ata janë mbi të gjitha intelektualë dheqytetarë, që në radhë të parë duan vendin, duandhe mbrojnë interesin publik dhe për këtë nderimiështë edhe më i madh. Ata, siç duan artin, duanedhe trashëgiminë e vendit, duan që të mos

abuzohet me pronën publike. Ata u bashkuan,megjithëse u përdorën të gjitha format korruptivetë dy njerëzve, që tashmë njihen, se drejtojnë dukeblerë dhe duke shitur.

Në asnjë vend demokratik nuk është dëgjuarqë kryeministri apo ministri apo kryetari i bashkisëtë bëjnë ligj, të vjedhin me emrin e tyre dhe tësfidojnë hapur qytetarët. Këta njihen vetëm përblerje interesash. Dihet se pas çdo ligji që sjellindrejtuesit e vendit tonë, ka blerje dhe shitje. Sapofillon një debat publik për mbrojtjen e interesitkombëtar, aferat më të tmerrshme janë se si blihenkëto personalitete, çfarë interesash kanë, nësekanë nevojë për tenderë, për shtëpi, për punësimdhe mbasi identifikojnë hallin, derdhen përdenigrimin e gjithkujt. Denigroni çdo personalitetpublik duke i vendosur nofkën “i shitur”, apo dukenënkuptuar që e blenë apo u shit. Për këtëmeritojnë respektin më të madh këta artistë, që irezistuan imoralitetit të pashallarëve që drejtojnësot vendin, që e mbrojtën deri në fund kauzën etyre, në të cilën besojnë dhe që nuk ukompromentuan nga pushteti.

Shikoni projektligjin! Është cituar si bazë ligjoree drejta e Kryeministrit për të bërë ligje. Kaq.

Sot Teatri Kombëtar nuk po shembet se ekërkon Kushtetuta, ligji për vetëqeverisjen vendore,ligji për shitblerjen e tokës shtetërore apo ligji përkoncesionin dhe partneritetin publik-privat. Teatrirrezikon të shembet, sepse rilindasve u duhenparatë për zgjedhjet vendore.

Teatri rrezikon të shembet, sepse nuk u sjellfitime në para. Kullat janë hambari i lekëve. Nëfakt, tendencat për të pasuruar dhe për të krijuarklientelën e tyre nga njëra anë dhe për të varfëruar90% të shoqërisë, është tipike e qeveriveautoritare. Nuk janë artistët të korruptuar, jo, atajanë të admirueshëm. Si mund të bëjnë art kur mbikokë ju përmendet vendi i punës nga drejtuesinjorantë, politikë e të përdorur. Nuk shiten artistëtpër mbrojtjen e vlerave kombëtare, por drejtohennga titullarë të paaftë, që të vetmen aftësi kanë tëqëndrojnë në karrige e t’i servilosen pushtetit tëradhës.

Nuk mund të shitet e të blihet Robert Ndrenika,i cili deklaroi publikisht se: “Këta duan të vjedhintokën. E kuptoni, tani? Unë mendoj se për këtanuk ka shumë rëndësi nëse ka apo nuk ka teatër,këta duan të vjedhin tokën. Janë lidhur. Duhet tëflasim të gjithë, jo vetëm ne. Pse nuk flet ministrii Financave do apo nuk do, Kryetari i Kuvendit,

93


shoqëria civile? Dikush më tha që edhendërkombëtarët nuk janë dakord me këtëpartneritet me privatin”.

Nuk mund të shitet e të blihet Neritan Liçaj, icili thotë: “Si kujtoni ju, se unë do të rrezikojakokën time dhe të dy fëmijëve dhe të shkoja nënjë vend të pasigurt? Jo. Është i sigurt. Të jeni tëbindur, është shumë i sigurt. Unë po ju them njëgjë të fundit, jeni deputetë të popullit, më shikoninë sy, kam nderin që jam para jush: “Nuk vritetnëna pse është plakë. Çdonjëri prej nesh duhet tëshkonte të merrte kredi ta çonte nënën në spitalinmë të mirë që t’ia zgjaste jetën”.

Nuk shitet, përkundrazi, mes lotëve GentianZenelaj deklaroi: “Koha është e maskarenjve, porTeatri i shqiptarëve”. Kastriot Çipi deklaroi: “Unëdhe shumë të tjerë si unë duan të restaurohet kyteatër, sepse është teatri i parë ende në funksionimnë Shqipëri, është ndërtesa historike e TeatritKombëtar të Tiranës, është selia e dy teatrovekombëtarë me katër salla, është ndërtesa ku janëthemeluar të gjitha institucionet kombëtare tëarteve skenike. Kostoja e restaurimit është 10herë më e vogël se kostoja e ndërtimit të teatrittë ri. Së fundi, por jo për nga rëndësia, - thotë zotiÇipi, - është se ka vlera të jashtëzakonshmearkitektonike. Koha për të vepruar është sot, nesërdo të jetë tepër vonë”.

Nuk u shitën ikonat e këtij teatri, Pavlina e PiroMani, të cilët thanë: “Ne jemi kundër shembjessë Teatrit dhe se firmat tona janë falsifikuar”.

Kjo duhet të ishte dita juaj e fundit në pushtet.Me këto afera na latë pa hyrë në Europë. Çdoditë që ju qëndroni në pushtet, për shqiptarët ështënjë vit larg Europës. Sot Shqipëria njihet nëEuropë apo Shtetet e Bashkuara të Amerikës sivendi i trafikimit të njerëzve, të drogës, korrupsionitmë të madh në Europë, si vendi me emigriminmë të madh të të rinjve dhe intelektualëve, vendime taksat më të larta dhe borxhin më të madhpublik. Të gjitha këto janë aferat e tmerrshme tëkësaj qeverie, të cilat e mbajnë peng këtë vend.

Prandaj, thirrini mendjes, sepse ndërgjegje nukkeni, dhe kthejuni arsyes. Le të mblidhemi dhetë miratojmë fondet për rikonstruksionin e Teatritdhe të shpëtojmë një godinë me trashëgimikulturore të papërsëritshme.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Çupi!Fjalën e ka deputeti Ervin Salianji.Të përgatitet deputeti Edmond Panariti. Më pas

deputetja Adelina Rista dhe deputeti Tritan Shehu.Ervin Salianji - Të nderuar qytetarë dhe

qytetare,Të nderuar kolegë,Në diskutimet e sotme për shembjen ose jo të

Teatri Kombëtar kanë prevaluar dy diskutime. Njëridiskutim është shkatërrimi ose jo i godinës sëTeatrit Kombëtar, për të cilin janë ndarë në dy anë:në njërën anë janë arkitektët, artistët, aktorët,regjisorët, skenografët, zëra potentë të shoqërisëcivile, profesorë dhe pedagogë, të cilët nuk duanqë të shkatërrohet Teatri Kombëtar si pjesë eidentitetit të qytetit të Tiranës, nuk duan që njëgodinë historike në mes të qytetit të Tiranës tëzëvendësohet me kulla të larta betoni, kurse pjesatjetër e diskutimit ka qenë se çfarë fiton publikunëse e jep godinën e Teatrit Kombëtar.

Për qartësi të qytetarëve dhe të publikut,qeveria në këto vite ka dëmtuar dhe ka vjedhurku ka pasur mundësi. Gjatë paradites një koleg iPartisë Socialiste tha që, nëse thua hajdut, keshkelur Kodin e Etikës. Çfarë i thuhet dikujt aponjë grupimi njerëzish, që shfrytëzon pozicioninpolitik dhe funksionin publik për të shpërdoruardetyrën?

Sipërfaqja e tokës së Teatrit Kombëtar, sipaspërfaqësuesit të Bashkisë së Tiranës nëkomisionet parlamentare, është 8465 metrakatrorë. Pra, Bashkia e Tiranës dhe TeatriKombëtar zotërojnë një pronë prej 8465 metrakatrorë, të cilën po e jep në këmbim të 9000metrave katrorë ndërtim. Nikoqiri i Tiranës, qëthotë se është një negociator si familjet nikoqiretironse, po jep për 60 mijë metra katrorë ndërtim,një sipërfaqe toke në të cilën merr pas 9000metra katrorë, që janë thuajse 15% e vlerës sëpronës që çdo qytetar e jep në Bashkinë eTiranës.

Ka qytetarë në Republikë që nuk e dinë se nëatë zonë prona jepet minimumi 50% pronari dhe50% investitori? Ka njeri nga ju që nuk e kadëgjuar, apo edhe ne këtu në këtë sallë, që ju9000 metra katrorë i llogarisni të shkojnë në 30milionë euro? Pse, me 3500 euro është metri katrori ndërtimit, ndërkohë që vetë ndërtimi aty shitetme 2500 euro? Keni ndërtues në pjesën tuaj, kanë çdo pjesë tjetër. Kjo vjen erë e rëndë aferekorruptive, sepse 9000 metra katrorë, edhe sikurta merrni me vlerë maksimale, nuk bëjnë mëshumë se 9 000 000 euro.

Po jepni një pronë për të pastruar para. Po jepni

Viti 2018

94


një pronë për ta ndarë me personin që kakompaninë “Fusha sh.p.k” Duhet të pyesni nësenuk e dini, unë do ta them meqenëse ekziston sifakt në publik, INSTAT-i para disa kohësh kapublikuar të dhënat ku thotë se, pavarësishtrënies së kreditimit në ndërtim, lejet e ndërtimitdhe bumi i zhvillimeve në ndërtim janë në përmasatë mëdha. Kjo ndodh sepse paratë e drogësinvestohen në ndërtim. Çfarë ndodh në këtë rast?Rastësisht ose jo, mediat kanë raportuar qëSulejman Fusha, i afërm i “Fusha sh.p.k”, të cilitsot po tentohet t’i jepet ndërtimi nga Rilindja, ështëi dënuar në Alikante të Spanjës për 56 kilogramëheroinë.

Si ka mundësi që zotëria Fusha, që merrndërtimin, është i dënuar për trafik ndërkombëtardroge, vëllai i ministrit të Brendshëm i dënuar përtrafik ndërkombëtar droge, ish-ministri iBrendshëm me kushërinjtë dhe të afërm janë dukeu hetuar për trafik ndërkombëtar droge? Si kamundësi që në këtë vend, çdo aktivitet ekonomik,social, kulturor, gjithçka që ka të bëjë me para,lidhet me persona që kanë të afërm, kushërinjapo vëllezër të lidhur me trafikun ndërkombëtartë drogës?

Si mund të diskutohet dhe t’i jepet me ligj njëpersoni, me këto lidhje dhe me këto kushte refer-ence, një pronë publike, pavarësisht se pronadhe toka e Teatrit Kombëtar as nuk duhet tëpreket dhe as të shembet?

Këtu nuk diskutohet që Edi Rama e urrenkulturën, siç shumë kolegë e kanë thënë sot, nenuk i hyjmë fare diskutimit nëse e urren kulturën,e do kulturën apo ka një formë tjetër të të dashurittë kulturës, por këtu është një aferë e pastërkorruptive ku qeveria fiton 205 milionë euro nëmënyrë të drejtpërdrejtë duke përdorur Bashkinëe Tiranës në këtë rast dhe, për fat të keq, nëse dota votoni, edhe votën tuaj, për t’i shpëtuar nesërpërgjegjësisë penale.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Salianji!Fjalën e ka deputeti Edmond Panariti!Edmond Panariti - Të nderuar kolegë

deputetë,Të dy krahët, por edhe shqiptarët e dinë që këtu

nuk bëhet fjalë fare për Teatrin. Nuk është punëteatri kjo. Teatri është thjesht një instrument përarritjen e një qëllimi, që është ndërtimi i kullave.

Nëse do ta lexoja objektivisht si përmbajtje, josi titull, projektvendimin, do të ishte: “Procedurë e

veçantë për negocimin e kontratës për ndërtimine kullave”. Ky është thelbi. Ky është një principmakiavelik në politikë, ku mjeti shitet si qëllim,kurse qëllimi është tjetërkund. Me sa duket e kanëstudiuar mirë Makiavelin përderisa vënë në veprimnjë instrument makiavelik në funksion të një qëllimidiabolik, që është grabitja e një hapësire publike,e cila u takon shqiptarëve, përpos faktit që podhunohet qendra historike e qytetit.

Jo vetëm kaq, më flagrante është që çdo gjëpo zhvillohet në mungesë totale tëparlamentarizmit. Unë mendoj që ky parlament nukështë më funksional. Nuk bëhet fjalë për djegietë parlamentit, siç ka ndodhur para 85 vjetëvekur u dogj Rajshtagu, por është djegur funksionii këtij parlamenti. Pra, mund të bëjmë njëekuivalencë: atëherë ndodhi djegia fizike, kursetani djegia funksionale, sepse mënyra si futenligjet, si propozohen, procedurat e përshpejtuara,duke anashkaluar komisionet dhe duke thyerRregulloren, në një farë mënyre është shkatërrimi parlamentarizmit, pa llogaritur faktin që këtu bëhetfjalë edhe për cenime të rënda ligjore. Ështëcenuar Karta e Autonomisë Lokale, një atribut qëduhet ta kishte bashkia, nëse do të merrej nëkonsideratë diçka, që është nonsens, kurseproceduralisht është një cenim i hapur i Kartës.Pra, është diçka e paligjshme dhe mund tëkontestohej, por ku do ta kontestojmë në momentinqë sistemi i drejtësisë është paralizuar, kur GjykataKushtetuese nuk funksionon? Është mbyllur edheajo portë. Në këtë kontekst zhvillohen këto gjëra.

Unë jam dakord me prononcimin e një kolegutë nderuar, i cili tha që na e kurseni këtë turp. Ështëturp të sillni para nesh diçka që në thelb nuk i takonparlamentit.

Për herë të parë me ligj kërkohet të vihet nëzbatim një procedurë e paracaktuar. Çfarënegociatash do të bëhen, kur kemi dy javë që edimë kush e ka fituar? Pra, praktikisht ka ndodhurme prokurim të drejtpërdrejtë. Ka dy javë qëdëgjojmë në media edhe termat e kontratës: 30milionë njëri, e të tjera. Praktikisht çdo gjë ka marrëfund, është e paracaktuar dhe këtu jemi në kuadrine një farse, e cila, për mendimin tim, është njëskandal i madh.

Më lejoni të heq edhe disa paralele. Është herae parë që ne e shikojmë këtë punë? Jo, nuk ështëhera e parë. Në fakt, në qendër të Tiranës ne kemidy raste të ngjashme, të cilat u përmendën këtu.Kemi kinema “17 Nëntorin”, ish - kinema

95


“Nacional”, një nga emblemat dhe ikonat ememories historike të qytetit, jo vetëm si njëkinema ku janë emancipuar breza të tërë. Nekujtojmë me nostalgji jo vetëm sallën qendrore, poredhe kinemanë verore. Përpos funksionit sikinema, ajo ka pasur edhe funksione të tjera. Atyjanë zhvilluar ngjarje të rëndësishme historike,duke filluar që nga demonstrata e parë antifashistederi te Gjyqi i Deputetëve. Ku do ta gjejmë atëtani? Tani kërkohet në arkiva, sepse aty edhe gurii fundit u shkallmua. Çfarë po lulëzon aty? Polulëzon një qendër tregtare, që e gjen në të gjithaanët e botës. Pra, nuk bëhet më fjalë për identitet,por për një globalizëm pa fytyrë dhe pa identitet.

Të njëjtin fat pësoi edhe kinema “Republika”dhe dëgjuam po të njëjtën retorikë: “Do t’ia japimnjë investitori, i cili vërtet do të bëj zhvillimin ezonës, por do të riaktivizojë edhe kinemanë”.Çfarë ndodhi? U shkatërrua edhe ajo qendër ikonëe artit dhe e kulturës, ku kanë kënduar sopranojae famshme Tefta Tashko Koço, Marie Kraja eshumë figura të tjera, të cilat e kanë pasur siplatformë të lancimit të tyre në art. Gjithashtu, ajokinema krijoi edhe filialet e saj, por u shkatërruaqë nga themelet dhe nuk i ngeli asnjë gur.Praktikisht bëhet fjalë për asgjësim total tëidentitetit, kulturës dhe të fizionomisë historike tëqytetit të Tiranës.

Ajo që më habit është fakti që Kryeministri kajetuar në Paris, aty janë qendrat historike të Parisit,për shembull në Etoile, ku është Harku i Triumfit,ku është Champs Elysee, por a mund të imagjinoshtë shkatërrosh e të ndërtosh aty një ndërtesë?Absolutisht, jo. Aty edhe ndërhyrjet rehabilituesebëhen shumë rrallë dhe vetëm kur gjykohetabsolutisht e domosdoshme, prandaj ështëzhvilluar Parisi. Ka Parisi kulla, por janë qendraturbane që janë zhvilluar më tej, por nuk bëhet fjalëpër të prekur qendrat historike, memorien historike.Kjo i diferencon republikat serioze nga republikatbanane, të cilat janë të etura vetëm ndaj yshtjespër fitim, për shkatërrim, për ndërtim, për shitje,për blerje etj.

Ndaj, edhe një herë, i apeloj ndërgjegjes suaj,pasi ka edhe diçka morale në këtë mes, kuptohetedhe ligjore, sepse e përmenda pak më parë, kaedhe shkelje të rënda të ligjit, dhe ne ju drejtohemijuve, që jeni ligjvënës, që, normalisht, kenimaxhorancën dhe nuk diskutohet, unë mendoj seju tashmë e keni kalcifikuar pozicionin tuaj, pasi judëgjova pak më përpara, do më dukej habi që ta

ndryshoni këtë pozicion. Ju bëj një apel të funditpër ta riparë, për t’ia kursyer Tiranës dhe të gjithëShqipërisë këtë dëm të pariparueshëm,shkatërrimin e një prej ikonave të kulturës dhe tëhistorisë së saj.

Sigurisht, na dëgjojnë edhe artistët, të cilëtdëshiroj t’i falënderoj, sepse kanë qenë ata që mezërin e tyre na kanë inkurajuar edhe ne, na kanëpërforcuar bindjen se ne mbrojmë një kauzë tëdrejtë, mbrojmë trashëgiminë kulturore, mbrojmëidentitetin kombëtar. Prandaj, edhe një herë, do tëdëshiroja që të reflektonit, të tërhiqeni nga kjogjëmë, sepse kjo është një gjëmë. Ndërtoni njëteatër të ri, se ka hapësira sa të duash Tirana dheruani si sytë e ballit atë trashëgimi historike, që ekemi për detyrë, jo vetëm ta mbrojmë, por t’uakalojmë edhe brezave.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Panariti!Urdhëroni, zoti Spaho!Edmond Spaho – Zonja drejtuese e seancës,Në emër të grupeve parlamentare të PD-së dhe

LSI-së, kërkojmë gjysmë ore pushim, për tëzhvilluar mbledhjen e grupeve parlamentare tëpartive të opozitës.

Vasilika Hysi – Zoti Spaho, a është e mundurtë jetë më e shkurtër mbledhja?

Atëherë, a mund të themi një çerek ore pushimdhe, nëse ju vazhdoni, e zgjasim?

Edomond Spaho – Ju mund të thoni një çerekore dhe ne do të përpiqemi të përfundojmë brendaasaj kohe, por, nëse nuk do të mundemi, do tëvazhdojmë.

Vasilika Hysi – 15 minuta pushim.Mbledhje e Grupit Parlamentar të PD-së dhe

LSI-së. Grupi i PS-së të lirojë sallën! Njëkohësisht,edhe mediet dhe gazetarët të lirojnë sallën!

(Rifillon seanca)Vasilika Hysi – Kolegë, rifillojmë seancën.(Ndërhyrje pa mikrofon)Mos kini merak! Pse ju shqetëson ju?(Ndërhyrje pa mikrofon)Zonja Kushi ka kërkuar fjalën.Urdhëroni, zonja Kushi!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ka diçka për procedurë.(Ndërhyrje pa mikrofon)Më thirri kryetari i grupit tuaj parlamentar.Po, zonja Kushi.Evis Kushi – Faleminderit, zonja kryesuese e

Viti 2018

96


seancës!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, kërkoj gjysmë ore pushim për tëzhvilluar një mbledhje grupi.

Vasilika Hysi – Atëherë, kemi 30 minutapushim.

Ju lutem, deputetë të Partisë Demokratike dhetë Lëvizjes Socialiste për Integrim, lironi sallën!

(Rifillon seanca)Vasilika Hysi – Të nderuar kolegë, zini vend!Fjalën e ka deputetja Adelina Rista.Të përgatitet deputeti Genc Pollo dhe më pas

deputeti Tritan Shehu.(Diskutime nga salla pa mikrofon)Paskeni ardhur?Adelina Rista - E nderuar drejtuese e seancës,Kolegë deputetë,Jemi duke folur për teatrin në një seancë të

tejzgjatur, kur më shumë se kurrë ndonjëherë fjala“teatër” është kryefjala e të gjitha fjalëve dhe jovetëm këtu ndërmjet nesh. Unë nuk dua as ta çojnëpër mend, kolegë deputetë, e jo më ta besoj sendonjërit prej nesh i mungon ndjeshmëria dhendjenja e përgjegjësisë ndaj teatrit, ndaj skenësteatrore, ndaj aktorëve dhe lojës aktoriale, ndajatyre njerëzve që i kanë dhënë zë dhe emër Teatrittonë Kombëtar.

Kolegë deputetë, nuk dua as ta çoj nëpër menddhe jo ta besoj se ndonjërit prej nesh i mungonndjeshmëria...

Vasilika Hysi – Të njoftohet media të futetbrenda!

Adelina Rista - ... dhe ndjenja e përdasisë ndajtrashëgimisë dhe vlerave tona artistike e kulturorendër vite. Unë nuk dua ta çoj nëpër mend, kolegëdeputetë, dhe jo ta besoj se ndonjërit prej nesh imungon ndjeshmëria apo ndjenja e përgjegjësisëpër ruajtjen dhe mbrojtjen e historisë sonëkombëtare dhe trashëgimisë sonë historike, përmbrojtjen e vlerave më të mira të këtij kombi. Jo,aspak!

Unë nuk dua ta çoj nëpër mend dhe jo ta besojse ndonjëri prej nesh ka ndër mend t’u vërëkazmën e shkatërrimit të gjitha këtyre që sapo jupërmenda më lart, aspak, por dua të besoj se tëgjithë jemi të lidhur shpirtërisht dhe jo vetëmshpirtërisht, dikush drejtpërdrejt apo dikushindirekt, me teatrin, paçka se mund të ketë ndonjëkëtu brenda që s’e ka parë kurrë derën e teatrit.

Sa shumë “teatër” kemi parë ne deputetët në

këtë periudhë dhe jo vetëm ne, por mbase i gjithëpopulli shqiptar! Sa shumë “shfaqje teatrale” përtë qeshur e për të qarë, për të të ardhur keq, kemiparë dhe si jemi ndier pas këtyre shfaqjeveaktoriale të luajtura keq? Si jemi ndier? Si i kemipërjetuar ato kur kemi menduar dhe kur kemi parëse e gjithë kjo lojë është bërë në sallën eparlamentit apo në sallat e komisioneve, kuKomisioni për Edukimin dhe Mjetet e InformimitPublik është kampion për modelin më të keq tëmundshëm që ka përcjellë gjithë këtë periudhë.Sa shumë trishtim e dhimbje ndien pastaj kur egjitha kjo ndodh pikërisht këtu në tempullin edemokracisë, në tempullin e fjalës së lirë!

Duam apo nuk duam Teatër, duhet apo nukduhet Teatri, bën apo nuk bën Teatri, bëhet aponuk bëhet Teatri, do të bëjmë apo nuk do ta bëjmë,do ta bëni apo nuk do ta bëni ju, mafiozë, hajdutë,kriminelë, narkotrafikantë e ku di unë se çfarë,populli që sheh matanë thotë: “Bir Selman i nënësç’të të qaj më parë!”

Ka çjerrje zëri deri në ngjirje, ka bllokim foltoreje,a thua se të gjithëve këtu po u digjet barku për ataqë janë atje jashtë; a thua se të gjithë këtu po bienpërmbys për të gjithë ata që janë atje jashtë. Dhetë mendosh se jo pak vite më parë, pikërisht përTeatrin u hodhën miliona lekë në gropën e zezë tëkorrupsionit dhe humbën pa nam e pa nishan,pikërisht me mendimin se ndërtimi i Teatrit ishte idomosdoshëm. U hodhën gjithë ato para! Ku janë?Unë e kam bërë një pyetje të tillë në Komisioninpër Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik dhenuk kam marrë përgjigje: ku kanë shkuar ato lekëtë taksapaguesve shqiptarë që u hodhën për njëteatër te Piramida dhe humbën pa nam e nishan?

E pra, normal, pas gjithë kësaj se çfarë pondodh, pas kësaj historie me lojë aktoriale ngapolitikanët, natyrshëm lindin shumë pyetje: a iplotëson godina ekzistuese 80-vjeçare, që i tejkaloisynimet për çfarë u ndërtua, kushtet dhe nevojate artistëve dhe të spektatorëve sot? Sipas studimittë ekspertëve të fushës përkatëse, arkitektëvespecialistë, a del si domosdoshmëri ndërtimi i njëgodine të re? A i duhet Shqipërisë dhe shqiptarëvenjë Teatër i ri Kombëtar me parametra e standardebashkëkohore? A u duhet artistëve dhespektatorëve një Teatër i ri me standarde dheparametra bashkëkohorë? A i duhet skenës, artitskenik shqiptar, trashëgimisë sonë teatrore,vlerave tona kombëtare më të mira të përcjella ngaskena e Teatrit një godinë e re me parametra e

97


standarde bashkëkohore?E fundit, kolegë deputetë, a është ky projektligj

me procedurë të përshpejtuar, për të cilin pobëhet kaq zhurmë, i pari i këtij lloji në praktikënparlamentare? E rëndësishme është që pas gjithëkëtyre pyetjeve të marrësh përgjigje dhe paspërgjigjeve të gjykosh me këmbë në tokë e memend në kokë, i pandikuar politikisht apo ishfrytëzuar politikisht. Absolutisht, jo.

Të gjithë ne deputetët kemi marrë ngapërfaqësuesit e qeverisë një panoramë të gjendjesaktuale të Teatrit Kombëtar, për investimet e bëranë këta 4 vjet dhe për rijetëzimin e të gjithëteatrove në rang kombëtar. Dua të përmend teatrin“Bylis” në Fier, i cili po rikonstruktohet për të ardhurnë identitet. Pas gjithë kësaj, dua të japfalënderimin tim për teatrin “Bylis” dhe përinvestimet që bëhen në këtë drejtim.

Nëpërmjet projektligjit të paraqitur shtetirealizon ndërtimin e Teatrit të ri Kombëtar në njëkohë shumë të shpejtë, në vetëm 3 vjet, pa asnjëfinancim publik apo fond buxhetor. Përpos kësaj,shteti nuk ka asnjë risk financiar ekonomik nëlidhje me dhënien e të drejtave të zhvillimit tëzonës dhe përfitimin e Teatrit të ri Kombëtar.Gjithashtu, sipërfaqja që përbën pronën e TeatritKombëtar do të jetë po ajo edhe pas përfundimittë ndërtimit të teatrit të ri. Kjo çështje është eparashikuar shprehimisht në projektligj. Po kështu,rritet vlera e pronës në favor të interesit publik.

Duke e parë në këtë këndvështrim dhe mepozitivitet të gjithë këtë projektligj, ju ftoj t’i hapimrrugë ndërtimit të teatrit të ri.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Rista!Fjalën e ka deputeti Tritan Shehu.Tritan Shehu – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të dashur përfaqësues të mediave, kam një

thirrje për ju.A mund të filmoni këtu pas meje? A nuk është

një skandal i vërtetë ky që po ndodh? Këta qëduhet të ishin ulur këtu pas meje, kanë sjellë njëprojektligj me procedurë të përshpejtuar për tëtjetërsuar pronat publike, për të shkarkuar historinëkombëtare në një thes të madh korruptiv dheaskush nuk është këtu për ta mbrojtur, diskutuarapo kundërshtuar projektligjin. Janë fshehur tëgjithë. Kjo është sjellje tipike e asaj që quhet “qeverinë ikje”. Po, kjo është qeveri në ikje, sepse njëjavë më parë ne dhe opinioni publik kërkuam

dorëheqjen e kësaj qeverie dhe të Kryeministrit sishkaktarët e rrëzimit të mundësisë për hapjen enegociatave. Kështu do të ndodhë, prandaj, në ikjee sipër, këta janë gati të plaçkitin çdo gjë që udel përpara dhe janë gati të mbushin çdo thesqë kanë mbi kurriz. Mendojnë se nuk do të marrinpërgjegjësi, por unë e siguroj opinionin publik sekëta do të mbajnë shumë përgjegjësi për këtëtragjedi të madhe që po i krijojnë, jo thjeshtekonomisë shqiptare, por historisë dhe identitetittonë.

Në fakt, çfarë bëjnë? Në ikje e sipër, kanësjellë një projektligj rrufe, që në vetvete përmbanshumë nga ato probleme për të cilat nuk u hapënnegociatat, të pafirmosur nga Kryeministri, dheu thonë deputetëve të tyre ta votojnë, kurse vetëfshihen. Pra, negociatat nuk u hapën pikërisht ngashumë probleme që përmban projektligji që këtakanë sjellë. Tani janë fshehur. Nuk e di nëse janëposhtë tavolinës apo kanë shkuar diku tjetër përtë krijuar ndonjë alibi.

Pra, ky projektligj përmban ato elemente përtë cilat na i rrëzuan negociatat.

Së pari, përmban arrogancën e plotë të atyreqë qeverisin, atyre që zhvasin, përmbanarbitraritetin e madh, mungesën e thellë tëdemokracisë, antivlerën, dhe korrupsionin.

Pra, këta kanë sjellë një ligj për të realizuarqëllimet e tyre të mbrapshta, për të shkelurlegjislacionin shqiptar, për të fshehur veprimete tyre antiligjore dhe për t’u fshehur pas tyre.Prandaj janë fshehur edhe sot dhe nuk ndodhetasnjë ministër këtu pas meje. Skema që popërdorin për teatrin është e njëjtë me atë qëpërdorën për aeroportin e Vlorës Pra, kanë sjellënjë ligj që nuk ka mbështetje në legjislacion, nëprocedurat ligjore, një ligj që vjen për të tjetërsuarpronën dhe për të mbushur thesin.

Nga ana tjetër, ky është një ligj që vazhdontë shkatërrojë vlerat historike kombëtare dheidentitetin shqiptar.

Historia jonë, aq histori sa kemi të konkretizuarnë objektet tona, është perëndimore, ka një bazëtë madhe italiane. Këtyre, pikërisht këto vleraperëndimore italiane u djegin më shumë dhe ujanë sulur për t’i shkatërruar, sepse këto vlerakanë lidhje me Perëndimin, me Europën, e cila,realisht, siç duket, këtyre u ka krijuar një alergjitë madhe, sepse kokën e kanë diku tjetër, nëLindje.

Faktikisht, kjo skemë ka ndodhur edhe më parë.

Viti 2018

98


Kjo ndodhi në komunizëm dhe siç duketShqipëria për të tretën herë po ndodhet në këtëbatërdi. Ndodhi në Perandorinë Otomane, qëshkatërroi dhe dogji gjithçka duke lënë tokë tëdjegur; ndodhi në perandorinë komuniste, qëshkatërroi, duke kërkuar të impononte një stil tëri socialist, që ishte larg identitetit tonë; tjetërsoitë vërtetën. Më kujtohet mirë se si shkatërruanpazarin e vjetër, “Kursalin”, Bashkinë e Tiranës,duke i zëvendësuar me stilin socialist, i cili ishtelarg vlerave tona të historisë sonë ndaj qytetit tëTiranës. Them kështu, sepse të dyja këtoperandori që kaluan donin të na largonin ngaEuropa. Të njëjtën gjë po bën sot edhe perandorii ri, sepse, siç duket, ka po ato qëllime, po atodëshira, prandaj bëri të mos hapen negociatat meBashkimin Europian.

Ju shkatërruat vlerat e identitetit tonë,shkatërruat stadiumin, shkatërruat kinematë mëtë mira të qytetit, shkatërruat sheshin “Skënderbej”,tani i jeni sulur teatrit, dhe çdo gjëje që ka lidhjeme kulturën italiane, me fytyrën tonë ndërtimore,pra në atë që ju doni të shkatërroni. Fatkeqësisht,Shqipëria ka pak objekte të tilla, por ju edhe atopak doni t’i shkatërroni.

Të reja mund të bëhen kudo, ka vende sa tëduash, kështu bëhet në Paris, në Romë, por erëndësishme është të mbrosh atë që është jotja,identitetin dhe historinë, e cila nuk përsëritet.Zhbërja e historisë zhbën identitetin e një populli.Ju po zhbëni identitetin e një populli.

Ju mendoni se bota fillon me ju dhe mbaronme ju, prandaj doni të shkatërroni çdo gjë që ështëpara jush dhe mendoni se do të mbeteni vetëm ju.Gaboni rëndë, sepse ky është mendimi idiktatorëve, ky është mendimi i atyre që pësojnëdisfatë të madhe.

Dikush mund të thotë që ajo do të jetë e bukur.Shumë gjëra të bukura mund të bëhen, edhe“Skala” e Milanos mund të shkatërrohet dhe tëbëhet diçka më e bukur, por atë vlerën që ka“Skala” nuk e ka ndonjë tjetër, atë vlerë që ka teatri,nuk e ka ndonjë tjetër, atë vlerë që kishte stadiumi,nuk e ka ndonjë tjetër, atë identitet që i jepteShqipërisë sheshi “Skenderbej” nuk mund t’ia japëndonjë tjetër. Ju pikërisht këto i shkatërruat.

Nga ana tjetër, çfarë po bëni? Ju po ruani vetëmPiramidën në Tiranë. Jeni gati të harxhoni dhjetëramiliona euro për të mbajtur në këmbë atë piramidë.Unë ju pyes ju: pse vetëm për atë Piramidë luftuatkaq shumë për ta mbajtur në këmbë? Pse vetëm

atë Piramidë kërkoni me çdo kusht tarikonstruktoni, duke harxhuar 50-60 milionë euro?Sepse është e kaluara juaj, është nostalgjia juaj,është reminishenca juaj, është mundimi juaj, ështëajo që ruani nga e kaluara.

Pra, realisht, ju kështu po veproni, ju shkatërroniçdo gjë që është perëndimore; ju shkatërroni çdolidhje që ka Shqipëria me Italinë; ju shkatërroniçdo gjë që i jep identitet perëndimor Shqipërisëdhe mbani ato vepra, ato elemente që ndërtoidiktatura, sepse ato elemente i keni në zemrëntuaj, në gjoksin tuaj, në mendjen tuaj dhe nukndaheni kurrë nga ato.

Kjo është e vërteta, sepse modelet tuaja nukjanë modele perëndimore, modelet tuaja, siç kathënë edhe kryetari juaj, janë modele lindore,prandaj kërkoni të shikoni andej, dhe prandajShqipërisë nuk iu hapën negociatat, prandajShqipërisë iu mbyll dera e Europës edhe këtëradhë. Këtë e bëtë me arrogancën tuaj, mearbitraritetin tuaj, me shkeljen e demokracisë, mekorrupsionin që duket edhe në thesin, që po hapnikësaj radhe. E bëtë duke dhënë mesazhe të qartaqë keni alergji nga Perëndimi dhe Europa, qëkokën dhe mendjen i keni diku larg, që ju punonipikërisht për të shkatërruar rrënjët, identitetinperëndimor, europian të Shqipërisë, dhe kërkonitë mbani vetëm ato identitete, të cilat nuk na lidhinme Europën, gjë e cila, pa dyshim, na ndëshkoime moshapjen e negociatave, me mbylljen e derëseuropiane, e cila do të qëndrojë e mbyllur përderisakëta, që nuk janë sot këtu, të fshihenpërfundimisht dhe të zëvendësohen realisht meata, të cilët ëndërrojnë dhe aspirojnë ta çojnëShqipërinë në Europë, ta bëjnë Shqipërinë pjesëtë Europës, t’i japin Shqipërisë atë identitet që i kadhënë historia jonë popullit tonë dhe vendit tonë:identitetin perëndimor dhe europian.

(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.) Gramoz Ruçi – Fjala për zotin Pollo. Genc Pollo –Faleminderit! Zonja deputete dhe zotërinj deputetë,Do të doja të formuloja dy arsye madhore pse

opozita dhe mendoj i gjithë opinioni publik, tëpaktën pjesa më e madhe e tij, përfshi edhe shumëqë kanë votuar ndonjëherë ose shumë herëPartinë Socialiste janë kundër këtij projektligji dheasaj që ky projektligj synon të realizojë, prazhdukjen e dy godinave të teatrit dhe zëvendësimine tyre me ndërtesa të larta shumëkatëshe,mbase10-12 katëshe.

99


Arsyeja e parë madhore ka të bëjë me atë qëpër shoqërinë shqiptare, për kujtesën historike tësaj, për trashëgiminë kulturore, për identitetin tonështetformues përbejnë këto dy godina, por mëshumë se ngrehinat, historia që është luajtur dheka ndodhur brenda tyre. Nuk është çështja vetëmpër historinë e teatrit, nuk është çështje nostalgjieose sentimentalizmi personal. Në atë sallë mëkanë çuar përdore kur kam qenë fëmijë, kamshkuar i rritur, pastaj kam çuar edhe fëmijët e mipërdore. Këto mbase janë arsye të pamjaftueshmepër atë që përfaqësojnë këto dy godina dhe pseato nuk e meritojnë të shemben, por duhet medomosdoshmërisht të ruhen.

Këtë histori mendoja se e dija, por duke lexuarnjë libër të Spiro Mëhillit dhe një artikull të detajuartë studiuesit Aurel Plasari njohuritë m’u zgjeruan.Në vitet ‘30 në këto dy godina nisi ngritja einstitucioneve politike, shtetërore dhe e kërkimitshkencor, së pari, të Albanologjisë. Shqipëria patinjë shtet funksional nga viti 1920, me Kongresin eLushnjës. Në dekadën e tretë të tij do të vinte kohapër t’i ngjizur embrionet e këtyre institucioneve dhepër t’i zhvilluar ato në trajtat që morën gjatë luftësdhe pas Luftës së Dytë Botërore. Kanë ndodhurhistori politike, sepse aty ka pasur mbledhje,organizime, tubime dhe janë marrë vendime ngaorganet e thirrura në ato salla, të cilat përbëjnënjë pjesë të pashlyeshme të historisë së asajperiudhe. Gjithashtu, në vitet ’30, kur u ndërtuankëto dy godina, kanë qenë fillesat e artit tëorganizuar, si të atij teatral, muzikor, koreografik.

Pikërisht në ato dy godina janë themeluarakademitë e asaj kohe. Në njërën prej tyre, atjeku ndodhet sot teatri eksperimental, janë mbledhurshkencëtarët e viteve’30, që do të studioninalbanologjinë, gjuhën shqipe, historinë e saj, tëshkuarën e largët, arkeologjinë, etnologjinë,etnografinë, folklorin tonë. Kuptohet që teatrit ishërbeu më shumë në vitet që vijuan.

Ka pasur edhe ngjarje dramatike, të cilat,ndoshta, në faqet e historisë nuk marrin vlerësimetë denja. Ato i përkasin kohës së fashizmit, tënazizmit, por edhe të kohës së komunizmit megjyqet, që janë bërë ndaj figurave të ndryshme.Por ka pasur, dhe historia e tillë është, nuk ështëmonotone, edhe gjëra që i kujtoj me kënaqësi, tëcilat lypset t’i kujtoj me krenari. Relativisht, janëpak godina të tjera në Tiranë, në kryeqytetin eShqipërisë, që nga viti 1920, të cilat kanë njëngarkesë të tillë historike, që ruajnë një memorie

të gjërave të asaj kohe, që janë shumë tërëndësishme për trashëgiminë dhe kujtesën. Ndaj,shkatërrimi i tyre është ndër gjërat më të këqija qëmund të ndodhë kur bëhet me ndërgjegje, kurbëhet në mënyrë institucionale dhe kur bëhet mekëtë projektligj, që është paraqitur sot nga qeveriame nxitim për t’u miratuar.

Arsyeja e dytë madhore për ta kundërshtuarsot këtë nismë, këtë projektligj, me votë apo memënyra të tjera, është sepse nëpërmjet tij do tërealizohet një grabitje e jashtëzakonshme e pronëspublike, e cila është shumë e thjeshtë për t’usqaruar dhe për t’u shpjeguar. Ju ndoshta e dini,sepse e keni debatuar në komisione, por përpublikun, që, mbase, na dëgjon, e ka shpjeguaredhe kolegu ynë, Hekuran Hoxhalli, që ështëinxhinier, por edhe me përvojë si ndërtues, kjoështë fare e thjeshtë. Një pronë e tillë publike ijepet një kompanie, që quhet “Fusha sh.p.k” dheështë hera e parë që emri i kompanisë shkruhetnë ligj! Ka pasur edhe procedura të veçanta, tëgjitha të palavdërueshme, por është hera e parëqë emri i kompanisë shkruhet në ligj. Kur themi“Fusha sh.p.k”, mund ta lexojmë “Lali Edi sh.p.k”,“Lali Eri sh.p.k”, pavarësisht se cilët janë njerëzitqë kanë emrin si administratorë dhe pronarë nëqendrën e biznesit. Asaj i jepen me një goditje, menjë të prerë të votave tona, të votave tuaja, afro 8mijë metra katrorë. Me çfarë çmimi i jepenkompanisë private 8 mijë metra truall, që sot janëpronë publike?! Me çmimin e hartës së pronave,që është 275 euro për metër katror? Sa ështëçmimi real në atë zonë, në zemrën e zemrës sëTiranës?! Çmimi real është 2 mijë e 500 euro përmetër katror për sipërfaqen e banimit dhe 5 derinë 6 mijë euro për dyqanet. Sa fiton “Fusha sh.p.k”,“Lali Edi sh.p.k” dhe “Lali Eri sh.p.k”, sipas llogariveneto të kolegut, pas shitjeve, por para tatimeve?!205 milionë euro.

Në qoftë se mendoni se “Fusha sh.p.k”, siç eka emrin, do t’i marrë të gjitha për vete, është edrejta juaj. Që të hedhësh një akuzë personale,është, gjithashtu, e panevojshme, se historia ështëe qartë. Kemi kaluar orë të tëra në komisione përtë diskutuar se është jokushtetuese, e paligjshme,sepse shkel ligjin e prokurimit publik, shkel ligjin ekoncesioneve dhe PPP-ve, shkel ligjin e pushtetitvendor, shkel një dynja të tërë me ligje, pra ështëe panevojshme. Kemi ujkun, nuk kemi arsye përt’u marrë me gjurmët! 205 milionë plus, minus, janëpër ata që e propozuan, fatkeqësisht, edhe për

Viti 2018

100


ata që do ta votojnë. Kjo është një arsye emjaftueshme për të shkelur pothuajse të gjitha ligjetme rëndësi për këtë çështje, pa më të voglën brejendërgjegjeje, pa asnjë sens, që është njëbumerang, i cili mund të kthehet penalisht kundërtë gjithë atyre që kanë firmosur.

U pyet në komision se çfarë do të bëni ju siopozitë. Së pari, ta lënë teatrin siç është. Janëngritur plot rrogëtarë që thonë: “Është me pupulina,me çati të plasaritur, që nuk mban më, artistëtplasin vape, ngrijnë së ftohti”. Me një shumë tëarsyeshme, për të cilën mund të binim dakord tagjenim në buxhet, që ndoshta nuk i kalon 20 apo25 milionë euro, mund të rinovohej godina, dukeruajtur profilin e saj dhe bartjen historike që ka, jotë shkatërrohet dhe të ngrihen godina 10 aposhumëkatëshe, ndoshta me një sallë të vogël, kutë strehohen aktorët dhe të shkojnë njerëzit. Kjoështë zgjidhja. Ato mund të ruhen. Unë nuk ekritikoj faktin pse u bë “Turbina” përballë “PetroNinit”, por ajo është një sallë tjetër, jashtëstandardeve të një teatri normal, të TeatritKombëtar, siç e ka emrin, pra është për shfaqje tëtjera.

Meqë Tirana po zhvillohet edhe përtej “Stacionittë trenit”, projekt i disa qeverive, atje mund të ishtevendi ideal për një teatër alternativ, të dytë apo tëtretë. Keni 5 vjet në qeveri që vetëm shkatërronidhe punoni për “Fusha sh.p.k” në forma të tjera.Ti, zotëri, që thoshe: “Ne e bëjmë me lezet!”, kjonuk është bërë me lezet, por është bërë nëmënyrën më të keqe të mundshme. Kjo është evërteta!

Kolegët e përmendën me të drejtë, që krahasligjeve, po shkelin...

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Pollo!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Jo, nuk ka asnjë minutë!Fjalën e ka zonja Nora Malaj.(Diskutime nga salla pa mikrofon.)Nora Malaj - I nderuar Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë të pozitës,Fjalën time sot në këtë seancë dua ta adresoj

drejt jush, për t’i bërë edhe një herë thirrjendërgjegjes suaj, që të reflektoni dhe të kenimirësinë që këtë projektligj, i ardhur në këtë seancëme procedurë të përshpejtuar, të mos e kaloni.

Ju ftoj që për herë të parë vendin e forcës sëkartonit, t’ia lini logjikës së mendimit dhe vlerësimittë historisë, thirrjes dhe ndërgjegjes së aktorëve,të cilët duhen falënderuar dhe përgëzuar për atë

çfarë kanë bërë këta katër muaj; thirrjes dheqëndresës së qytetarëve dhe intelektualëve tëvendit, për atë çfarë ata kanë bërë në drejtim tësensibilizimit të opinionit publik dhe të politikës,në mënyrë që nesër, kur ta shihni ndërgjegjen tuajnë pasqyrë, në vend që ta përçmoni, duhet tavlerësoni për aktin patriotik të tërheqjes suaj dhemosvotimit të këtij projektligji mafioz.

Në vitin 1938, plot 80 vjet më parë, shteti i rishqiptar pati vullnetin dhe gjeti mundësinë të fillonteprojektin e kompleksit kulturor “Skënderbeu”, kubën pjesë edhe Teatri Kombëtar, duke hedhurthemelet e një historie kulturore, pa shkatërruarndonjë identitet publik të mëparshëm.

Qëndrimit të Ministrisë së Kulturës se ky objektnuk është vlerësuar kurrë për t’u kategorizuar simonument i trashëgimisë, do t’i përgjigjesha dukei thënë se ky nuk është një argument, por një turppër këtë ministri. Është turp për këtë ministri, qënë vitin e shpallur, nga vetë kjo qeveri, si “Viti iSkënderbeut”, i vë kazmën një nga objektevekulturore të ndërtuara në emër të tij.

Unë, jo vetëm si deputete, por edhe si qytetaree përgjegjshme e këtij vendi, ndihem e fyer qështeti im më thotë se nuk ka para të restaurojëTeatrin Kombëtar, pasi më ka rritur taksat dhe tarifatpothuajse në çdo fushë të jetës. Ndihem e fyer qështeti im më thotë se nuk ka para të restaurojëTeatrin Kombëtar, kur niveli i korrupsionit tashmëka arritur përmasa shumë të frikshme, aq sashpeshherë na duket sikur jetojmë në një realitettjetër.

Pse duhet prishur ky Teatër për të bërë njëtjetër? Mos vallë numri i qytetarëve që ndjekinTeatrin ka rënë për shkak të vjetërsisë së godinës?!Unë besoj se vjetërsia e godinës është vlerë dhejo antivlerë.

Teatri Kombëtar është teatri kryesor në Tiranë,ku gjatë viteve ka sjellë shumë emocione dheshumë kënaqësi për të gjithë ata qytetarë, që kanëqenë pjesë e edukimit, kujtesës, emocionit,pasionit, vizionit dhe eksperiencave të ndryshmetë tij.

Në qoftë se ne flasim për korifenjtë e skenës,kjo godinë është tempulli i tyre, që sot me këtëprojektligj, fatkeqësisht, disa kërkojnë ta prishin.Korifenjtë nuk u bënë të tillë thjesht nga talenti ityre, apo nga cilësia e sallës, apo edhe ngamateriali i ndërtimit të godinës, por nga fryma dhemorali që përçuan, duke farkëtuar breza të tërë,me një dinjitet civil dhe identitet qytetar. Ne as nuk

101


i nderojmë e as mund ta ruajmë këtë frymë, dukeprishur tempullin e tyre, me një projektligj paçavure(më vjen keq, sepse nuk është në kodin tim tëetikës ta përdor këtë fjalë), i ardhur nga Ministria eKulturës, të cilin çdo jurist do ta bënte të skuqejnga turpi për mënyrën sesi është shkruar dhe sesiu mundua të mbrohej nga stafi i saj; që çdo shqiptare bën të ndihet me turp nga standardi dhe niveliskandaloz, në aspektin profesional të kësajministrie, për paaftësinë dhe joprofesionalizmin, qëkurrë më parë nuk e kisha hasur këtë standard,në të gjitha nivelet e tij të përfaqësimit. Unë pahezitim do ta quaja një turp të madh. Po ashtu ikuptoj edhe specialistët që e kishin mision tëpamundur mbrojtjen e një ligji që nuk mund tëmbrohet. Kurrë në historinë njerëzore, në asnjëvend më parë, rilindja e vlerave në shoqëri nuk kandodhur dhe nuk mund të ndodhë as nga asfalti,as nga xhamat, as nga hekurat apo betoni dhe asnga pazaret e mbyllura. Ndërtimi i një Teatri të riKombëtar në këtë mënyrë jo vetëm që po tentontë shkatërrojë, në mënyrë të dhunshme, historinë,kulturën dhe zhvillimet politike të vendit, por po nathellon antivlerat e arrogancës, manipulimit dhemarrjen në patronazh të interesave të secilitoligark. Këto antivlera na kanë futur dhe povazhdojnë të na fusin edhe më thellë në këtë krizënë të cilën shoqëria jonë po lëngon kaq gjatë.

Ligji për të prishur Teatrin Kombëtar, si përmënyrën se si ka ardhur deri këtu, ashtu edhe përpërmbajtjen që mbart në vetvete, është një dështimi frikshëm në nevojën që ka shoqëria jonë për tëfarkëtuar një frymë dhe identitet bashkëkohoreuropian. A na tregoni dot, në historinë 100 e pak-vjeçare të shtetit tonë, një monument kaq shumëhistorik të historisë kulturore, të historisë artistike,të historisë sociale, të historisë albanologjike, tëhistorisë politike si ky monument? Jo një Teatër iri, por dhjetëra teatro të rinj i duhen Tiranës dhembarë Shqipërisë jo vetëm për artistët, por, së pari,për publikun dhe për ne që jemi këtu, që sot kemitreguar teatrin më të shëmtuar dhe më tëdhimbshëm të historisë.

Unë do të isha e para që do ta mbështesjaqeverinë dhe do t’i jepja votën time nëse do tëndërtonte më shumë teatro, të cilët i mungojnë këtijvendi, për ta bërë shoqërinë më humane dhe mësociale.

Të nderuar kolegë të pozitës, duke ju bërë thirrjendërgjegjes suaj, po ju sjell në kujtesë fjalët eIsabelle Huppert, mbajtur në Ditën Botërore të

Teatrit. Ajo thotë: “Pasi gjendem në Paris, në pragtë zgjedhjeve presidenciale, u apeloj atyre që dotë marrin pushtetin të jenë më koshientë përpërfitimet e paimagjinueshme që sjell teatri. Por,kujdes, pa përndjekje të shtrigave! Teatri për muaparaqet atë tjetrin, atë që është dialog dhemungesë urrejtjeje. Unë besoj në bashkësi, nëmiqësinë mes publikut dhe aktorit, në unitetin e tëgjithë atyre që teatri i bashkon, atyre që eshkruajnë, atyre që e përkthejnë (këtë ministrja ekupton më mirë se kushdo tjetër, sepse vjen ngafusha e përkthimit), atyre që e ndriçojnë, e veshindhe e dekorojnë, atyre që e interpretojnë dhe atyreqë e publikojnë. Teatri na mbron, na strehon. Besojse teatri na do po aq sa edhe ne e duam atë”.Kujtoj një regjisor me të cilin kam punuar, i cili,para se të hapej perdja, ulërinte: “Hapjani rrugënteatrit”.

Prandaj, miqtë e mi, hapjani rrugën teatrit dhesot, me forcën e kartonit, votoni kundër këtijprojektligji! Ju, deputetë të pozitës, tregoni sepozita dhe opozita nuk janë pjesë e teatrit politik,por pjesë e teatrit dhe vlerave njerëzore.

Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Shqina.Të përgatitet zoti Edmond Haxhinasto.Grida Shqina – U tha se nuk është çështje

teatri; u tha se ky është një teatër politik; u tha seTiranës dhe shqiptarëve u duhet një teatër i ri; uspekulua se po diskutohet a duhet apo jo një teatëri ri dhe se do të mbetemi pa teatër nëse nuk bëhetnjë teatër i ri. Pa diskutim që kryeqytetit i duhet njëteatër i ri, një teatër më i madh dhe më modern,me skena në të cilat të preformohet në mënyrëmë perëndimore dhe me më shumë standarde. Pora është ky diskutimi?! Jo, nuk është ky diskutimi!Është e vështirë ta vendosësh çështjen e artit dheteatrit në ligj, sepse kërkon diçka më shumë sepolitika, kërkon diçka më shumë se sa të menduaritnë mënyrë procedurale, pavarësisht se në këtërast edhe procedurat janë thyer. Çdo gjë ështëthyer! Por ne do të përplasemi përsëri me këtëkrizë morale, sepse gjithmonë do të jetë e vështirëqë ligji të përfshijë gjithë dimensionin moral,shpirtëror dhe historik të një vendi. Ne do të jemipërsëri këtu, sepse kjo është shumë më tepër senjë çështje e të menduarit me histori.

Ju thoni se është i vjetër dhe nuk mban. Nëvendet ku njihet vlera e historisë, ajo që ndodhështë se harxhohen para dhe vendosen mbajtësepër ta mbajtur historinë. Nëse kthehet në një muzedhe nëse është sadopak funksional, kjo ka pak

Viti 2018

102


rëndësi. Pak rëndësi kanë godinat, por ajo që kamë shumë rëndësi është çfarë ka ndodhur në todhe cilat janë ngjarjet që kanë ndodhur në këtogodina, sepse në momentin kur një njëri shkon nënjë teatër 100-vjeçar apo 50-vjeçar, ai nuk shikonçfarë ngjyre kanë muret, por herë pas here shikonfotot e artistëve dhe mendon se te ky korridor kanëecur këta artistë të mëdhenj dhe janë thënë gjëraqë kanë mbushur shpirtërisht popujt, qytetarët etë tjerë. Ndodhitë dhe ngjarjet nuk janë metrakatrorë.

Historia njeh momente të rëndësishme. Për ata,që nuk e njohin historinë, në thelb, barbarë quajmëinvazorët e Perandorisë Romake, të cilët u quajtënbarbarë jo se nuk kishin religjion, se nuk kishinkulturë, por sepse nuk respektonin dot kulturën,trashëgiminë dhe historinë. A po sillemi sot sibarbarë?! Çfarë do të thotë të zhdukësh historinë?!U tha shumë këtu: “Respektoni historinë”, por nukështë çështje respekti, është një çështje më emadhe, më problematike dhe më e rrezikshme përnjë komb se çështja e respektit. Mendoni një njeri(mjekët këtë e dinë mirë), i cili e humb kujtesënçdo ditë në mëngjes; një njeri i cili zgjohet çdo ditënë mëngjes dhe nuk e di se çfarë i ka ndodhur dje,nuk di as emrin! Mjekët e dinë mirë se çfarë do tëthotë kur një njeri e humb memorien çdo ditë. Aiështë një njeri që, edhe nga pikëpamja shkencore,jeton më pak se çdokush tjetër, sepse identitetiështë pjesë e energjisë së jetës. Për ata që ilexojnë pak shkencat e mjekësisë, ndërsa ata qëdinë më shumë mund ta konfirmojnë, shkencathotë se dy trupa me peshë 100 kilogramë dhe 50kilogramë, kur nuk jetojnë me dhe kur peshohen,atyre u mungojnë ekzaktësisht 23 gramë, që do tëthotë se diçka nga energjia peshon dhe energjijanë ndodhitë e jetës. Historia është ndodhi e jetësdhe është një lloj materieje, e cila, nëse mungon,të sëmur ose të vdes. Me këtë energji të historisëdhe me këtë që po i bëjmë këtij kombi, të cilin ezgjojmë çdo ditë me amnezi, duke i humburmemorien, ne jemi duke e plakur dhe duke evdekur.

Edhe armiqtë në kryqëzata, si Rikardi I, i cili idrejtohej Saladinit pasi mbaronte beteja dhe ithoshte: “Mund të bëjmë një armëpushim, tëndalojmë pak dhe të vendosim kushtet e pushtimit”,kishin kushtet që të ruhej historia, sepse, kur ruhejhistoria, në njëfarë mënyre, edhe si humbës, ai ekishte fituar memorien. Pra, po nuk dite se çfarëke nga e kaluara, nuk mund të zgjohesh në

mëngjes dhe të mendosh se do të bësh më mirë,sepse ti nuk e di se kush je, nuk e di se çfarë kedhe nuk mund të kesh një sistem krahasimi përmë mirë. Kjo është ajo që po bëni sot me këtëgodinë dhe nuk është çështja nëse është njëgodinë që mban apo nuk mban. Ajo që nuk mbandot kombi shqiptar, është të jetë në amnezi tëpërjetshme. Fillimi nga zero është shkatërrimi ikorpusit gravitacional të energjisë shpirtërore tëkëtij vendi.

Sigurisht, po bëhet e gjitha për para. Nuk kaasnjë dyshim që e gjitha po bëhet për para, nukka asnjë dyshim që nuk është një çështje që njërapalë i thotë një pale tjetër: “Fituat ju, jemi ziliqarëne”. Unë uroj që çdo kompani private të fitojë samë shumë në këtë vend dhe, pa asnjë diskutim, tërriten sa më shumë të munden fitimet, por ajo qëne duhet të kemi kujdes, është si fitohet dhe meçfarë kostoje. Ju siguroj për një gjë: kur keni njënjeri të sëmurë dhe e dini që është në prag tëvdekjes, gjëja e fundit që ju shkon në mendje ështësa para kushton operacioni, por shkoni e i merrnikudo, se nuk doni që ky njeri të vdesë dhe, sepse,para një sëmundjeje, nuk ka më vlerë paraja.

Në këtë botë ka supersticiozë; ka fetarë; ka ngaata që mendojnë racionalisht, por të tria kategoritë,laikët, religjiozët, ateistët kanë frikë ta ndërtojnënjë shtëpi mbi varreza, sepse të gjithë e dinë sediçka ka aty, pavarësisht se nuk e shpjegojnë atëracionalisht apo në një mënyrë tjetër. Jam e bindurse disa prej jush e mendojnë njësoj si ne, por nukkeni mundësinë, fuqinë apo opsionin, sepsepolitika sot ka tejkaluar një prag shumë më të vogëlse e djeshmja. Ju keni sot opsionin të mendonipër këtë vend, ashtu siç do të mendonit për çdonjeri të shtrenjtë që, kur ai është i sëmurë, nuk kamë asnjë vlerë sa para keni në xhep. Nëse sotpërsëri nuk mendoni se jeni duke e varrosur, dukee sëmurur, apo duke e kthyer këtë vend gjithmonënë zero, zero, zero, duke i hequr historinë dhe dukemenduar vetëm për para, besoj se kjo është pakoment, por duhet t’ju rëndojë shumë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zoti Haxhinasto.Të përgatitet zoti Edmond Spaho!Edmond Haxhinasto - I nderuar Kryetar,Të nderuar deputetë,Edhe sot shikoj me keqardhje polarizimin e

tejskajshëm që ka mbërthyer diskutimin e të gjithaçështjeve të rëndësishme, që kanë rëndësikombëtare në këtë parlament. Nuk ka asnjë pikë

103


takimi midis pozitës dhe opozitës për çështje tërëndësishme, ashtu siç nuk kishte diskutimi njëjavë më parë për çështjen e integrimit. Pasojat nalanë përsëri në paradhomën e Europës.

Sjellja politike në këtë parlament po bëhet epapranueshme dhe e dhimbshme. Nuk ekzistonmë as forca e vlerave, e përgjegjësisë përparapublikut, as përgjegjshmëria, as interesi publik, asturpi, por dominon vetëm një forcë, ajo e kartonit.

Shoh me shqetësim se për maxhorancën karëndësi vetëm se si i serviret publikut ajo qëdiskutohet, pra propaganda. Përsëri përballemi merealitetin dhe me atë që është virtuale. Sa mëshumë që maxhoranca përpiqet të ndryshojëperceptimin e këtij realiteti për publikun, aq më paki shërben ajo interesit publik, por, sigurisht, ështëqytetari i thjeshtë ai që paguan. Kurrë nuk kammenduar se një vend zhvillohet dhe çohet përparavetëm nga një force politike, sado maxhorancë emadhe të jetë ajo, sado të fuqishme ta perceptojëveten, sado të ketë aftësinë ta trajtojëkundërshtarin si armik publik, sado të fuqishme taketë propagandën e saj, sepse qytetarët e dinëmirë realitetin dhe propagandën, pasi ata epërjetojnë realitetin dhe nuk mund të gënjehen.Qytetarët e shohin se si nxirren institucionetnormale kushtetuese jashtë normalitetitkushtetues, jashtë qenies në themel të Republikës.Shohin një sistem gjyqësor të kapur, që nuk ështëi pavarur, përderisa gëzon besimin vetëm të njëpjese të politikës; shohin se një grusht klientëshmund të punojnë e të përfitojë tenderë e parapublike; shohin se nuk ka siguri jete, siguri ushqimi,siguri në trajtimin mjekësor dhe se si sëmundjet erënda bëjnë kërdinë, lindshmëria bie dhe popullsiatkurret; shohin se mirëqenia nuk është e bazuarmbi punën, arsimin cilësor, por mbi drogën, trafikundhe krimin; shohin e mendojnë të gjejnë shpëtimdiku jashtë vendit dhe duan të largohenpërfundimisht. Në këto kushte, ndoshta nuk kanevojë as për Teatër.

Diskutimi për teatrin nuk mund t’i shpëtojdiskutimit konfliktual dhe të polarizuar që ështëkthyer në diskutimin normal në këtë parlament.Patjetër që trajtimin e kësaj çështjeje nuk mund tëmos e përndiqte e njëjta mungesë transparence,arrogance apo pandjeshmëri, si në shumë çështjetë tjera.

Të tria këto tipare janë simptoma të njësëmundje shumë të rëndë të pushtetit: “Shumicëne kam unë e bëj ç’të dua”.

Mendoj se do të ishte shumë më e thjeshtë dheshumë më e lehtë për gjithsecilin që, në kushtet etransparencës, të gjendej një konsensus përTeatrin Kombëtar, por gjithçka preferohet të kthehetnë konflikt. Sigurisht kjo ndodh kur nuk katransparencë dhe kur qëllimet nuk kanë lidhje metë mirën publike. Në vend të transparencës,shohim refuzim e arrogancë, madje edhe për t’iupërgjigjur pyetjeve shumë normale, që iparashtrohen qeverisë, siç ishte parashtrimi ipyetjeve nga kolegu Naço sot paradite. Edhe unëkisha shumë pyetje për të bërë, por nuk e pataasnjë moment shpresën se do të merrja përgjigje.Megjithatë, mendoj se do të ishte më e lehtë qëqeveria t’u përgjigjej pyetjeve të bëra, me qëllimqë ata mijëra qytetarë në protestë të sqaroheshindhetëmos mendonin se prona e tyre, pronapublike, po grabitet në mes të ditës,me miratimine pak më shumë se gjysmës së përfaqësuesve,që i kanë sjellë me votë në parlament për t’u ruajturatyre jetën, pronën dhe mirëqenien.

Besoj se në atë ndërtesë të teatrit është edheshpirti i atyre dhjetëra kolosëvetëaktrimitdhetëartitshqiptar, pra është një ndërtesëqë nukpërfaqëson vetëmllaç e tulla, por është njësimbol, një ikonë e kulturës. Le ta vlerësojmëpërnjë moment si një opsion zhvillimor transparent,në interestë publikut dhe artistëve.

Sot, gjatë diskutimeve, kam dëgjuar gjithfarëllojargumentesh pro kësaj nisme.

Dikush citon faktin se është një model isuksesshëm, i përdorur për Rrugën e Arbrit apovepra të tjera, por harron një ndryshim themelor,që Rruga e Arbrit është një BOT, apo siç mund tathemi ndryshe, ndërto, përdor dhe ktheja shtetit.

Po ky bllok ndërtimesh, a do t’i kthehet nëpronësi shtetit, mbasi të përdoret për një periudhëtë caktuar? Nuk e kërkoj përgjigjen, sepse e kamshumë të qartë dhe, sigurisht, i kam shumë të qartaedhe disa çështje të tjera, të cilat jam i detyruar t’ipërmend, sepse janë aq flagrante në këtë ligj.

Nuk tregohet qartësisht pronësia mbi truallin kuzhvillohet projekti.

Bëhet ligj i veçantë, kur projekti mund tërealizohet me ligjin ekzistues.

Nuk bëhet studimi dhe vlerësimi paraprak nëvlerë i pronës ekzistuese dhe pastaj të bëhet ligji,pra së bashku me kontratën.

Nuk është e qartë dhe nuk theksohet nëse kjoështë pjesë e një plani urbanistik më të gjerë, nëseky është një premtim elektoral, apo është një stan-

Viti 2018

104


dard europian i sjelljes, siç pret Europa të sillemi?Sigurisht që nuk është i tillë.

Dhe në fund, përse eliminohet konkurrimi, sinjë element i rëndësishëm i efikasitetit dhe itransparencës, duke përjashtuar zhvillues të tjerënga ky projekt?

Është fakt që edhe praktikat e tjera botërore,për raste të ngjashme, kanë shumë diskutime,kanë edhe protesta. Shpesh përdorenreferendumet për të vendosur.

Pse nuk i referohemi referendumit? Kjo ështëdemokracia direkte. Kjo do të ishte mënyra për tëqetësuar të gjitha palët, edhe ata mijëra qëprotestojnë tek Teatri. Maxhoranca, në fakt, nukmund të dalë mbi vetveten, mbi egon që ka, sekontrollon gjithçka dhe nuk arrin të ofrojëtransparencën, racionalitetin dhepërgjegjshmërinë.

Fatkeqësisht, kjo është një nga arsyet psepërsëri Europa na la të presim në paradhomën esaj. Ka vite e vite që Europa na thotë të njëjtatgjëra, veçanërisht për mënyrën si të bëjmë politikë,si të zhvillojmë vendin, si të gjejmë konsensusin.Përsëri këtë nuk arrijmë dot ta bëjmë.

Duhet të kemi diçka parasysh, këto janëstandarde që Europa i ka vendosur para nesh. NeEuropën nuk e ndryshojmë dot. Mënyra e vetmepër të ecur përpara, është të ndryshojmë vetveten.

Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)Gramoz Ruçi – Fjala për zotin Spaho.Të përgatitet Floida Kërpaçi.Edmond Spaho – Faleminderit, zoti drejtues i

seancës!Në fakt, desha t’u drejtohesha kolegëve të

maxhorancës.Këtë ligj, që po përpiqeni të miratoni sot, do

t’jua kenë zili edhe barbarët, edhe mafia. Do t’juakenë zili barbarët, sepse po përpiqeni gjoja nëemër të zhvillimit, të progresit e të tjera, të prishniqendrën historike të Tiranës. Do t’jua ketë zili edhemafia, sepse me këtë ligj po krijoni një mekanizëmpër të vjedhur sa më shumë të jetë e mundur.

I pari që do të vjedhë është Kryeministri i vendit,së bashku me enturazhin që ka rrotull tij dhe jopak, por rreth 200 milionë euro.

Ka 20 vjet që përpiqet e përpiqet dhe ia ka vënësyrin Teatrit, o ta shkatërrojë dhe të ndërtojë kulla,o s’ka, sa duket sikur ekzistenca e Edi Ramësështë e lidhur me shkatërrimin e Teatrit dhendërtimin e kullave! Nuk do të gjejë derman dhe

po përpiqet që kalin ku ka hipur tani, ta shfrytëzojëderi në fund, për të realizuar këtë objektiv.

Çfarë argumentesh nuk ka nxjerrë, nga më tëçuditshmet! Ka angazhuar të gjitha strukturat, dukefilluar nga bashkia, ministria, institutet, arkitektët,privatët, që punojnë në shtet, inxhinierët, madjeedhe ushtarakët, se teatri është me një lëndë tërrezikshme kancerogjene dhe se kujdeset përshëndetin e aktorëve dhe të qytetarëve që shkojnëdhe shohin teatër. “Nuk rinkostruktohet, -thotë,-është i vjetër”. “Është e pamundur tërikonstruktohet, duhet prishur”.

Po mirë, kur nuk u rikonstruktuaka TeatriKombëtar, pse ai i Elbasanit u rikonstruktua? Është20 vjet më i vjetër,100-vjeçar është teatri iElbasanit. Dhe jo vetëm që është më i vjetër, por udogj komplet, vetëm tullat i ngelën dhe prapë urikonstruktua. Sot teatri i Elbasanit është po ashtusiç ishte dhe na nderon. Atje bëhen festivaletballkanike. Edhe aktorët e huaj që vijnë shprehenme fjalët më të mira për të. Pse? Sepse aty kahistori arti dhe kultura.

Po mirë, teatrin e Korçës pse e rikonstruktuamne dhe këtë nuk e rikonstruktojmë dot?

Pse teatri “Bylis” në Fier, siç e tha një kolege emaxhorancës: “Po rikonstruktohet dhe po bëhet ishkëlqyer”, funksionuaka? Në Korçë funksionon,në Elbasan funksionon, në Tiranë nuk funksionondhe duhet ta prishim? Pse duhet ta prishim?

Pse i rikonstruktojmë pazaret kur qenkan tëvjetër? “Është i vjetër”, por a ka më të vjetër sepazaret?

E bëmë Pazarin e Korçës një gjë të bukur dhetani gjithë turistët shkojnë atje.

Edhe ky mender “Pazari i Tiranës”, që nuk ështëpazar, pa asnjëfarë rikonstruksioni ka marrë njëpamje më të hijshme.

Pse në godinën e muzeut “Marubi” në Shkodër,që ishte tërësisht e mbaruar, e rrënuar dhe eshkatërruar, u ngrit një muze, me të cil inkrenohemi?

Pse Teatrin Kombëtar duhet ta shkatërrojmë?Apo për kullat?

“Është kapanon i vjetër i ushtrisë italiane”, nathotë Kryeministri. Atje na qenkan bërë edhe punëtë turpshme! Namuzqari! “Dhe duhet ta prishim.”Gënjeshtër kokë e këmbë!

Shikojeni kontratën e shitjes së tokës! E japinpër teatër pronarët. Kontrata mbetet në fuqi vetëmnëse do të jetë teatër, se, po të mos jetë teatër,kontrata quhet e pavlefshme. Është ansambli apo

105


rrethi kulturor italo-shqiptar “ Skënderbeg”. Ështëgënjeshtër ajo që thotë Edi Rama: “Aty kanë qenëkapanone ushtrie”. Këtu e ka fillesën Tiranamoderne. Tirana moderne e ka këtu fillesën 80vjet më parë dhe jo me këto që ndërton Edi Rama.Nuk fillon bota kur ka ardhur Edi Rama dhe ështëbërë ky kryetar i bashkisë dhe Kryeministër i vendit.Këtu ka filluar shteti modern shqiptar te kjo godinë,te godinat e tjera rrotull dhe institucionet moderneshqiptare. Ky shtet që përpiqet të ndërtojë ky ështënjë karikaturë e shtetit të asaj kohe. Ky është shtetii mafies dhe i krimit të organizuar. Ku e gjen EdiRama të drejtën që i vetëm të prishë një godinëqë nuk është e tij, por është e ne të gjithëve? Metë drejtë një shumicë e madhe nuk do që të prishet.Atëherë, do ta bësh demokratike? Organizo njëreferendum lokal, ku qytetarët e Tiranës, tëshprehen, nëse e duan apo nuk e duan dhe dota shikosh rezultatin. “Do të vendosinvendimmarrësit” – thotë. Po pse ti jevendimmarrësi? Me çfarë të drejte? Një komb qëprish historinë e tij është i destinuar të prishet, pore keqja këtu nuk është se do kombi ta prishë, pordo Edi Rama, gjoja në emër të kombit.

Po na bën qesharakë të gjithëve. E majta kashumë kusure ndaj Tiranës. Historikisht vetëm eka shkatërruar atë. Prishët një nga godinat më tëbukura të ansamblit, bashkinë, ish-KomitetinEkzekutiv për të ndërtuar një palo godinë, gjojamuze, vunë atje një kazmë dhe një pushkë. Keniprishur ish-muzeun e Luftës Nacionalçlirimtare,që quhej një nga godinat më të bukura që ka pasurTirana me kopsht përpara, për të ndërtuar 3pallate të shëmtuara me nga 8 kate për banim.Prishët Pazarin e Vjetër të qytetit të Tiranës për tëndërtuar atë palo Pallatin e Kulturës dhe ia hoqëttërësisht identitetin qytetit. Prishët stadiumin.

(Ndërhyrje nga salla)Ju i keni prishur! Partia juaj e Punës dhe ju!Shikoni si qesh!Të gjitha janë produkte të së majtës historike

dhe tuajat!Prishi stadiumin për të ndërtuar kullën e vet,

kullën e Edi Ramës. Prishët “Rrugën e Dibrës”dhe “ Rrugën e Barrikadave” me një sërë godinashkarakteristike që kur është krijuar Tirana, që kurështë bërë kryeqytet. Shkatërruat sheshin eTiranës, sheshin “Skënderbej”, që ka qenëjashtëzakonisht i bukur. Shkatërruat “Kursalin” përtë ngritur sheshin piramidë, sepse piramidat jupëlqejnë. Aty e keni kultin, ju buron kulti i diktatorit

nga piramida.Më çuditi këtu një ish –kryetar bashkie i një

qyteti historik, i Beratit, që doli dhe tha: “ Ta prishimse është i vjetër”. Po, ta prishim Beratin. Ka më tëvjetër se Berati, 4 mijë vjet qytet?! Ta prishim dhetë bëjmë disa kulla në anë të lumit. Të bëjmë atëishullin te lumi, që ka thënë ky këtu.

(Ndërhyrje nga salla)Doni të prishni? Ne kemi një parlament, ja ku

është parlamenti këtu! Shkojmë të prishim Teatrine Kukullave që ka qenë parlamenti i parë shqiptar,i bashkojmë edhe ca tokë nga oborri i PartisëSocialiste dhe bëjmë disa kulla. A do ide? PrisheTeatrin e Kukullave që ka qenë parlamenti i parë,shtoi edhe oborrin e Partisë Socialiste, prishe edherestorantin dhe futni nja 3 kulla aty.

(Ndërhyrje nga salla)Të bëjmë kulla. Ti vdes për kulla. Hajde t’i

prishim!(Ndërhyrje nga salla)Vë edhe njerëz të tillë, drejtorin e Institutit të

Ndërtimit që na e solli para 2 ditësh në parlament,“99,99% tha- tërmeti i parë që do të bjerë errafshon, prandaj mbajini njerëzit të mos hyjnë nëteatër”. Perëndia e dëgjoi, dërgoi tërmetin dhesot Teatrin e kemi më të fortë se më parë. Me këtoargumente të këtij palo drejtori, dëshiron ta prishë...

Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Spaho!Fjala për zonjën Kërpaçi.Floida Kërpaçi - I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Shumë të nderuar qytetarë,Shkatërrimi i Teatrit Kombëtar nuk është gjë

tjetër vetëm shkatërrim i identitetit kombëtar. Prejmuajsh ashtu si dhe sot artistët, intelektualët,qytetarët e zakonshëm janë bërë bashkë për tëmbrojtur me vendosmëri historinë, skenën e teatrit,që ka edukuar breza, që ka ushqyer shpirtin ekombit tonë. Kjo betejë mes rilindjes së krimit,shkatërrimit dhe qytetarëve të thjeshtë që dalinnë mbrojtje të identitetit kombëtar të kujton më sëmiri luftën e përhershme të popullit tonë ndajarmikut të jashtëm që ndër vite ka tentuar të nandërrojë kufijtë, gjuhën, fenë dhe zakonet. Ndërsame mund dhe me sukses populli ynë ia ka dalët’i rezistojë armikut të jashtëm, pikërisht pafytyrësiamë e madhe, tradhtia më e madhe kombëtare ivjen nga brenda, nga ajo pjesë e sallës sëparlamentit që e solli në pushtet paraja e drogësdhe sot nuk e kanë për siklet që të shesin nëmënyrë të pacipë kulturën dhe identitetin

Viti 2018

106


kombëtar të vendit tonë.Të nderuar qytetarë...Sot i jap shumë të drejtë shprehjes që thotë:

“Teatri është shkolla e dytë për ndriçimin e njëkombi”. Po kujt ia kanë thënë? Ky Kryeministër ikorruptuar dhe tradhtar i atdheut tregon se përtejçdo shkatërrimi që i ka bërë vendit: për ekonominë,për largimin masiv, për papunësinë, përshkatërrimin e arsimit dhe të të ardhmes së rinisësë vendit, tani kërkon të shkatërrojë edhe teatrinKombëtar, jo ta rindërtojë. Qytetarët duhet ta kenëshumë të qartë këtë. Ai do ta grabisë teatrin, që tëfitojë para. sepse, po ta donte me të vërtetë artin,ky që pa të drejtë e quan veten artist, do të ishtekujdesur për teatrin gjatë kohës kur ka qenëministër i Kulturës apo gjatë viteve kur ka qenëkryetar i bashkisë. Por, nëse paska pasur shumëpunë atëherë, le të kujdeset e ta rikonstruktojë këtëvepër të identitetit tonë kombëtar në cilësinë eKryeministrit.

Ka pasur plot para për sheshe, për piktura, përfasada, por me vetëdije s’i ka çuar tek teatri. S’i kaçuar, sepse synimi i tij është vetëm shkatërrimi iidentitetit të shqiptarëve. Në këtë mision që i kangarkuar vetes, falë skemave korruptive qëorganizon me miqtë e tij, synon të mbushë xhepatdhe llogaritë offshore.

Edi Rama dhe qeveria e tij kanë instaluar nëShqipëri modelin e të qenit trafikantë,kontrabandistë, gjakpirës të njerëzve të thjeshtë,narkoshtetit që i shërben një grupi njerëzish, porvetëm qytetarëve të thjeshtë, të rinjve, atyre qëjanë më të pambrojtur e më të pamundur nuk ushërben.

E kam ndjekur me shumë vëmendje revoltënpër mbrojtjen e identitetit të vendit tonë, revoltëzemre e shpirti, ardhur nga njerëz që i bëjnë nderkombit tonë, si Robert Ndrenika, Bujar Asqeriu,Mirush Kabashi, Margarita Xhepa, Tinka Kurti, sidhe shumë aktorë të tjerë të shquar. E çfarë kabërë kjo qeveri antikombëtare? Ka përdorur paratëe korrupsionit për të mbyllur sy e veshë ndaj thirrjessë tyre, ka injoruar, ka shpërfillur dhe ka përbuzurmendimet e tyre. E duke përbuzur mendimet e tyrekanë përbuzur edhe vlerat e kombit tonë.

Unë e di se ju të rilindjes keni etalon pikturat ekryetarit tuaj dhe jetesën në Francë, por ky ligj dhevota juaj pro sot, tregon qartësisht se për para jushisni edhe identitetin e kombit, të cilin duhet tëpërfaqësonit.

Ju e keni shkelur betimin tuaj. Ju e keni shkelur

besimin e qytetarëve. Ju nuk njihni ligj, asdemokraci, ndaj sy për sy e dhëmb për dhëmbqytetarët kanë për të mbrojtur veten, familjen,vendin e tyre nga duart tuaja grabitqare.

Unë jam teatri. Sot s’do të votoj kundër, për tambrojtur me zemër e më shumë përgjegjësiidentitetin tim kombëtar.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Klevis Balliu – Zoti Kryetar, në Rregulloren e

Parlamentit, edhe në Kodin e Etikës, ka një kodveshjeje. Pra, pak se kemi xhepistë në parlament,por të paktën këtu të mos na vijnë të veshur sixhepistë. Ai që nuk e respekton Kodin e...

Gramoz Ruçi – S’është për procedurë kjo.Klevis Balliu – Kodi i veshjes, zoti kryetar,

është procedurë.Gramoz Ruçi – S’është procedurë, jo. Lexoje

nenin e procedurës!Këtu mbyllet debati për pikën e parë të rendit

të ditës.Kalojmë në emër të grupeve.Fjalën e ka Silvana Caka, në emër të Grupit

Parlamentar të Lëvizjes Socialiste për Integrim.Silva Caka – Faleminderit, zoti kryetar!Të nderuar kolegë deputetë,Gjatë gjithë këtyre ditëve, sinqerisht, nuk e kam

kuptuar ende se cila është gjëja më hipokrite nëkëtë çështje, meraku i Kryeministrit dhe i ministravetë tij për gjendjen teatrit, jetën e artistëve apo edhetë publikut që ndjek këta artistë, gjoja investimet erëndësishme, që Kryeministri i favorizon vetëm kurmerr kaparin, gjoja respektimi i kornizës ligjore nërastet e këtyre projekteve, apo dëshira e mirë enjë subjekti privat, i cili ofrohet të harxhojë disamiliona euro nga xhepi i tij për të ndërtuar TeatrinKombëtar?

Në fakt, është shumë kollaj të bësh altruistinme lekët e gjakut të një fëmije, është shumë kollajtë bësh altruistin me lekët e shqiptarëve, kur i merrnga bashkia si tender publik.

E kam të vështirë ta kuptoj malinjitetin eprocesit, sepse nuk karakterizohet vetëm ngahipokrizia. Ajo çfarë e bën të frikshëm procesinështë djallëzia pas çdo veprimi të kryer në këtëçështje, duke filluar nga delegimi i firmës, për tëinstitucionalizuar vjedhjen, tezëvendëskryeministrja e te ministrat e tjerë, e derite sjellja e ligjit në parlament, si prova më e fortë eparimit: “Nëse do të vjedhësh, bëje me ligj e meletra”.

107


Projektligji i ardhur për “Projektimin dherealizimin e projektit urban dhe godinës së re tëTeatrit Kombëtar” është një projektligj, i cili mundtë konsiderohet pa frikë si një aferë gjigantekorruptive dhe një krim, që nuk ka si qëllim të vetëmpërfitimin financiar të atyre që e kanë iniciuar, pormbi të gjitha ka si qëllim çnderimin e trashëgimisëkulturore të një populli të tërë dhe të disa brezaveartistësh, urrejtja ndaj të cilëve është ejustifikueshme dhe e kuptueshme, kur vjen nganjë aspirant për artist, që artist nuk u bë dot kurrë,por ia doli me sukses të bëhet narko.

Sigurisht, kjo qeveri ua ka marrë dorënshkeljeve të Kushtetutës dhe ligjeve, e nuk i bënmë përshtypje kur shkel një tufë të tërë me ligjevetëm e vetëm për t’u plotësuar qejfin oligarkëvetë radhës, financuesit të fushatës, klientit tëpreferuar të qeverisë e të bashkisë, e që sigurisht,pas miratimit të këtij ligji mund të bëhet edhe ipreferuari i shumë deputetëve këtu.

Që në titullin e projektligjit kuptohet qartë seprioriteti i projektligjit, në fakt, është realizimi i njëprojekti privat, nga një kompani private, e pastajnga fundi flitet dhe për ndërtimin e teatrit.

Kjo është e qartë dhe e kuptueshme për aqkohë sa asnjërit prej jush nga ana këtej nuk iintereson teatri, por vetëm të ndërtohet kulla eradhës, të pastrohen paratë e radhës, dhe kaparitqë ka marrë Kryeministri t’i shtohet edhe pjesapërfundimtare, pas miratimit të ligjit.

Në Komisionin e Ligjeve ministres së Kulturësi kam bërë pyetjen e drejtpërdrejtë se ku qëndronemergjenca e sjelljes së një ligji të posaçëm përinvestimin e kryer nga subjekt i veçantë privat.

Ashtu siç bëri sot me kolegun tim Naço dhe 43pyetjet e tij tepër të rëndësishme e tepër tëpërgjegjshme, ministrja preferoi ta anashkalontepërgjigjen e vërtetë të pyetjes, dhe në vend të sajna tregoi përrallën e radhës, atë të emergjencëssë rikonstruksionit të teatrit.

Zonja Ministre, të jesh e sigurtë se edhe unë,që mund të jem ndër më të rejat këtu në parlament,por edhe më të rinj se unë, që deri diku jemi rriturme kinematografinë shqiptare e me aktorët tanëlegjendarë, që ky Magua, (për atë që s’e mbanmend, Magua është personazhi negativ tek “I fundii Mohikanëve”) guxon t’i quajë artistët “Mohikan ifundit”, e kemi të qartë që Teatri Kombëtar dheçdo teatër në Shqipëri, për aq sa kanë ngelur endenë këmbë, kanë nevojë për dorë dhe për investime.

Askush nga ne në këtë sallë nuk do të guxonte

të kundërshtonte asnjë shifër të investuar përteatrot nga buxheti i shtetit, por ju nuk keni lekëpër të harxhuar për teatrot dhe për trashëgiminëkulturore të vendit tonë; ju harxhoni lekë për tëhartuar ligjin “Për trashëgiminë kulturore”, porrealisht asnjë lek për ruajtjen e trashëgimisë; juharxhoni lekë për të gjithë ata miq dhe shokë, qëju përmendi zonja Vokshi në fjalën e saj, por asnjëlek për kulturën. Ky ligj nuk vjen për një investimshtetëror, por është një ligj i veçantë në llojin e tij,i cili tenton të grabisë mijëra metra katrorë pronëpublike dhe t’ia japë klientit të radhës.

Edhe po të hapnit procedurat për një prokurimpublik, duke zbatuar parashikimet e këtij ligji, përkonkurrimin e drejtë dhe të paanshëm, nuk do tëkundërshtonte askush nga ne, por kjo nuk ndodh,pasi nuk ju pëlqen gara dhe, mbi të gjitha, doni qëedhe specifikimet teknike të investimit t’i përcaktojëvetë subjekti privat. Pra, ky ligj nuk vjen as konformrregullave, që parashikon ligji “Për prokurimetpublike”, por është një ligj i veçantë në llojin e tij,që tenton të minojë çdo rregull të vendosur përkonkurrimin e ndershëm, për përzgjedhjen e mëtë mirit dhe zgjidhni kë ju do qejfi dhe siç iu doqejfi, siç tha edhe ministri Ahmetaj.

Historia jonë ka treguar se kur shteti nuk epërballon dot me fonde dhe me investime njësektor të caktuar, atëherë atë e ka dhënë përprivatizim, madje duke respektuar një kriterkonkurrimi, për aq kohë sa sektori që duhet tëprivatizohet ofron shërbime publike. Por ky ligj askëtë kornizë nuk e ka respektuar, është një ligj iveçantë në llojin e tij, i cili na tregon që do tëinvestojë privati, por nuk tregon se si do të investojëmbi pronën publike, sa përfiton nga ky investim, ipakërkuar, në pronën publike, a ngelet më pronëpublike pas këtij investimi, apo a përfiton diçkashteti nga ky investim?! Zero qartësi dhe zerotransparencë për këtë marrëveshje negocimi, qëkërkohet të bëhet me ligj dhe me votat edeputetëve të këtij parlamenti.

Në projektligjin e sjellë, njëkohësisht, dhe nëraportin e komisionit përgjegjës, jo vetëm nuk ështëe qartë se çfarë përfiton shteti e qytetarët dhe çfarëpërfiton privati, por thuhet se shteti menjëherë mepërfundimin e projektit, bëhet pronar i godinës sëTeatrit. Po me territorin rreth e rrotull Teatrit çfarëdo të ndodhë? Unë e kam të qartë, por besoj seedhe shqiptarët, që territori përreth do t’i hiqetTeatrit, do t’u hiqet artistëve, do t’u hiqetshqiptarëve dhe tinëz do t’i jepet në pronësi

Viti 2018

108


investitorit, i cili më pas do të bëjë, ashtu siç thaministri Ahmetaj: “Çfarë të dojë dhe si të dojë meato metra”.

Një tjetër ligj, që shkelet duke sjellë këtëprojektligj, është ligji i vetëqeverisjes vendore, i ciliobligon angazhimin e këshillit bashkiak, me njëshumicë prej 3/5-at, në rastet kur tentohet tjetërsimii territorit nën administrimin e një bashkie.Meqenëse këta nuk e kanë shumicën në këshillinbashkiak të Tiranës, pikërisht 3/5-at, atëherë nuke kanë për gjë të shkelin edhe një ligj tjetër dhe tëvendosin që tjetërsimi i territorit të Teatrit të bëhetme gjysmën e anëtarëve prezentë në mbledhjene Këshillit Bashkiak.

Në fund, ciklimin e Këshillit Bashkiak do tazëvendësojë Kryeministri dhe kryetari i Bashkisësë Tiranës, që respektivisht do të bëjnë miratimindhe firmosjen e kontratës. Në fakt, kjo me të drejtë,sepse subjekti privat duhet të dijë se kujt duhet t’iadijë për faleminderit për gjithë këtë nder që po ibëhet dhe se ku duhet të dorëzojë pjesën tjetër tëparave.

Na sollët këtu si shembuj suksesi Parkun eLiqenit dhe kullat e stadiumit. Në fakt, madje mëkujtohet se edhe në komisione na keni thënë që ipaskemi anatemuar, por në fund jemi krenuar,madje dikush nga kolegët guxoi të thoshte se edheTeatrin po e anatemojmë, por në fund do tëkrenohemi me kryeveprat që do të luhen aty.Shyqyr Zotit, kryeveprat nuk i keni krijuar ju, i kanëkrijuar të tjerë njerëz, ato shqiptare dhe botërore.Ju po, e keni krijuar një kryevepër, pikërisht, kjopaçavurja që keni sjellë sot është kryeveprat e njëafere të jashtëzakonshme korruptive.

Ky është një delir i jashtëzakonshëmmadhështie.

Ti, Alket, e ke thënë. Madje jam shumë e sigurt dhe e bindur që me

mënyrën se si e keni mbrojtur sot këtë paçavureqë keni krijuar, ua keni kaluar nga profesionalizmiedhe aktorëve që po protestojnë jashtë. Kjopaçavure, me të cilën kërkoni të legjitimoni vjedhjene 200 e kusur milionë eurove, nuk është ligj,përkundrazi, është antiligj, që institucionalizondjallëzinë dhe pazaret e zotit Kryeministër.

Kjo paçavure nuk përputhet me asnjë ligj nëRepublikën e Shqipërisë, pasi shinat në të cilatecën Kryeministri dhe qeveria e tij nuk janë atoligjore dhe Kushtetuese, por shina të shtruara ngakriminelët, nga oligarkët, nga narkot dhe nga mafia,që e kanë kapur Kryeministrin dhe qeverinë e tij

prej fyti, dhe nuk kanë ndër mend ta lëshojnëderisa atë ta largojnë artistët, ta largojnë kuksianët,ta largojnë mësuesit, ta largojnë policët endershëm, ta largojnë gjyqtarët dhe prokurorët epakorruptuar, administratorët e bizneseve, që pombyllen çdo ditë (ju siguroj se vetëm në muajinqershor janë mbyllur 1301 biznese, të cilat kanëkaluar në statusin pasiv), ta largojnë emigrantët,ta largojnë azilantët, madje të jeni të sigurt që dota largojnë edhe sirianët kur të vijnë, si dhe çdoshqiptar që është vënë nën thundrën e kësajqeverie të korruptuar dhe të kriminalizuar.

Në emër të Grupit Parlamentar të LëvizjesSocialiste për Integrim, me shpresën që në anëntime të majtë të kësaj salle, ka ende socialistë tëvërtetë, të cilët do ta dënonin në çdo rast praktikëne sjelljes së një ligji nga emra të përveçëm, edhenjë herë, ju bëj thirrje për reflektim dhe ju ftoj tëmos e votoni këtë paçavure, që tenton të përlyejëndërgjegjen e të gjithëve, që është ndërtuar nganjë njeri, dhe të mos bëheni edhe jubashkëpunëtorë në këtë krim të shëmtuar, tëorkestruar pa mëshirë nga Kryeministri.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Caka!Fjalën e ka deputeti Florjon Mima.Florjon Mima – Faleminderit!Kronologjia e kësaj që diskutojmë sot është pak

a shumë kështu: më ’38-ën Francesco Jacomonifirmosi blerjen e një trualli rreth 10 mijë metrakatrorë nga familja Libohova për 75 mijë frangaari, afërsisht katërfishi i vlerës që vlerësohet sotnga qeveria shqiptare. Pasi e bleu, ia dhuroipopullit shqiptar, publikut shqiptar vetëm me njëkusht: prona të përdoret vetëm për të mirënpublike, për të mirën e të gjithë shqiptarëve, përedukim, për kulturë, për shplodhje, për rekreacione të tjera. Francesco Jaconomi, ai i keqi, armiku izi, bleu me ar një tokë nga privati dhe ia dhuroipublikut shqiptar.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Më ’44-ën ishte një fshatar, poturegrisur, me

opingat me baltë dhe me bajga, i pari që hodhiidenë e prishjes së Teatrit Kombëtar, por jo vetëmtë Teatrit, por edhe të Pallatit të Mbretit, edhe tëministrive, edhe të Radio Tiranës, por arriti vetëmtë thyente qelqurina dhe serviset e argjendit tePallati i Mbretit dhe të bënte pis mbulojat e krevatitme baltën e opingave.

Në vitin 1958, një fshatar poturegrisur bëhet

109


drejtor te Sigurimi i Shtetit dhe i bën një letër EnverHoxhës, ku i thotë: “Teatri Popullor duhet prishur,sepse ka rrezik zjarri, është prej pupuliti dhe kambulesë eterniti”, të gjitha arsyet, që sot qeveria ipërmend për të justifikuar prishjen. Për hir të sëvërtetës, Enver Hoxha nuk e firmosi, edhe psekishte nevojë të strehonte afër zyrave të punësoficerët e Sigurimit të Shtetit, që rrihnin dhe vrisninnjerëzit.

Në vitin 2002, doli një tjetër personazh, i cilisugjeroi që Teatri të bëhej muze për të varur brekëte Violeta Manushit, por Kryeministri i kohës (nukpo e shoh zotin Majko, e përzutë ju apo iku vetë),zoti Majko refuzoi dhe propozuesi, përkohësisht,futi bishtin ndër shalë, në pritje të zhvillimeve tëreja. Sot ai është bërë sulltan që firmos fermane,që fal prona të popullit për ata që pinë gjakun epopullit. Sot populli proteston dhe thotë: “Unë jamteatri”, ndërsa ai bën karshillëk dhe thotë: “Unëjam kulla”.

Dikur, për hir të së vërtetës, ai rrinte me njerëztë ditur, mendjehapur, properëndimorë, të shkolluardhe merrte edhe ndonjë ide të mirë prej tyre, siçishte kthimi në identitet, zgjerimi i hyrje-daljeve tëTiranës, lyerja me bojë e ndërtesave të vjetra tëkomunizmit e kështu me radhë. Por sot, sifashistoid, e harroi kthimin në identitet. Sot ai ështëkthyer në një princ të shkatërrimit, në kalorës tëerrësirës, në satana të kullëzimit heroino-kokainik,në censor të fjalës së lirë ndaj kujtdo që nukmendon si ai dhe linja editoriale e ERTV-së. Sot aimerr në telefon qytetarët e këtij vendi dhe i thotëgjithsecilit, pa iu dridhur qepalla, TQR. Kryeministriu thotë njerëzve të këtij vendi T.Q.R, po nësepopulli të kthehet dhe të thotë: “R.K.T.K”?

Sot ai përfaqëson guston më vulgare, shijenmë gërvishtëse me majë, me cepa, me kulla, meulërima çjerrëse kundruall një kompleksi harmoniktë qetë, gati si simfoni e kompozuar nga ata tëkëqijtë, pushtuesit italianë. Kjo simfoni dhe kjoharmoni është plagosur nga komunizmi, por nukështë vrarë, janë 3 karkasa dinozaurësh tëngordhur: Piramida, Pallati i Kulturës dhe MuzeuHistorik Kombëtar.

Kthimi në identitet duhet të fillonte me ngritjene pazarit të vjetër, të çarshisë së Tiranës, tëBashkisë së Tiranës dhe më tej, me nënkalimin edy akseve, nën gungën me pllaka majolike.

Në komision i kam drejtuar disa pyetje ministressë Kulturës dhe pyetja kryesore ishte: në qoftë seqeveria do të kishte para, a do ta kishte ndërtuar

vetë teatrin, qoftë edhe ta kishte riparuar? Dhepërgjigja e saj e sinqertë, madje naive, ishte: “Po,por s’kemi para”. Ministrja vërtet nuk ka para, porne, në një bashkëbisedim disa minutash, i thamëse si mund të gjenden paratë, ashtu siç u gjetënpër gjysmëtunelin kapriçoz të Pogradecit, për tëruajtur një bunker të kohës së fashizmit pa asnjëlloj vlere, vetëm që të justifikonte luftën. Kjo ështëe vërtetë dhe shpenzimi ka shkuar gati 11 milionëeuro, ku deri tani ka rënë 3 herë faqja e malit; ashtusiç është e vërtetë që edhe rinovimi i Operës dheBaletit ka shkuar gati 11 milionë euro të tjera; ashtusiç është e vërtetë që donatorët kanë dhënë 23milionë euro për evente dhe festime ngjarjesh, paasnjë vlerë për historinë e kombit.

Pra, nuk është problem paraja, por investimi idisa parave të tjera, që duhen pastruar, duhenshpëlarë, duhen tharë, duhen hekurosur, nëmënyrë që të blihen zgjedhjet e radhës dhenjerëzve t’u hidhet hi syve. Mundet që me këtopara të blesh heshtjen e një pjesë të aktorëve dhetë partnerëve për të gjithë kohën; mundet që tëblesh heshtjen e të gjithëve për një pjesë të kohës,por kurrë nuk mund të blesh heshtjen e të gjithëvepër të gjithë kohën.

Mbajeni mend mirë se Tiranën vërtet e kanëplagosur për vdekje kusarët dhe zuzarët, por ajoështë gjallë, falë orientimit të saj perëndimor, falëshpirtit të saj antikomunist. Meket, në 50 e kusurvjet, nuk ia kanë dalë dot ta nënshtrojnë, t’ia ulinkokën dhe ta kthejnë në një qytet të nënshtruarnga barbarët.

Mbajeni mend mirë se gjithçka e shembur nëmënyrë korruptive do të rindërtohet siç ka qenë.Gjithkush që do të identifikohet si shkaktar dhebashkëpunëtor në këtë krim do të dalë përparadrejtësisë dhe do të mbajë përgjegjësiindividualisht. Mos e prishni teatrin, o delenxhinj!Mos i hapni Tiranës plagën e radhës, o batakçinj,sepse është fare e qartë që barbarët nuk enënshtrojnë dot Tiranën!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Mima!Fjalën e ka deputeti Eduard Shalsi.Eduard Shalsi – E nderuar drejtuese e

seancës,O tempora, o mores!Parafolësi, i biri i një aktori jashtëzakonisht të

nderuar dhe një person, për të cilin kam respekt,pavarësisht pikëpamjeve të kundërta që kam, sotnë fakt duhet t’u thoshte shqiptarëve, si ish-ministër, zëvendësministër i Financave, çfarë kanë

Viti 2018

110


bërë ata për teatrin?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Çfarë?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Tetë vjet në pushtet. Në fakt, sot ishte momenti

të tregonit se çfarë keni bërë për kulturën!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)O tempora, o mores!Dëgjova ish-ministrin e Kulturës, Bumçin. Çfarë

bëre, Bumç, për kulturën? Çfarë bëre për teatrin?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Aty ka qenë teatri!Dëgjova atë që Kryeministri e thërret “profesor”:

20 vjet Edi Rama paska dashur ta prishë teatrin.Ku ishit ju tetë vjet në pushtet?

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Pse nuk e vendosët monument kulture? Çfarë

bëtë tetë vjet në pushtet?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Doli Pollo pastaj, sikur të mos mjaftonin të tjerët,

një tjetër ministër. Çfarë bëtë për kulturën?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)A e kuptoni se ku jeni katandisur, apo nuk e

kuptoni se ku jeni katandisur? Por sot kishte edhepyetje racionale. Ishin dy kolegë, që u drejtuanpyetje ministrave.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Pyetje racionale, po them!Të gjithë ne do të jemi të vëmendshëm deri

ditën kur do të shohim një teatër modern. Sigurisht,pikëpyetje ka, po, edhe ne kemi. Çfarë forme dotë ketë ky teatër? Sa të mëdha do të jenëhapësirat?

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Sa salla do të ketë brenda? Do të jenë mjediset

e mjaftueshme? Çfarë duam? Duam një paçavure,duam një karakatinë, apo duam një ngrehinëmoderne dinjitoze? Kjo është diferenca ndërmjetjush dhe nesh.

Sot, në fakt, po përplasen dy mentalitete.Ne nuk e duam atë karakatinë. Ne nuk

mendojmë se i bën nder Shqipërisë..(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ne nuk mendojmë se u bëjmë nder aktorëve të

nderuar, shumë të nderuar, ku hyjnë edhe ata qënuk jetojnë më. Pra, sot ne po përballemi me dyfilozofi krejtësisht të ndryshme. Ne i duam dhemendojmë edhe për ata që nuk jetojnë më, aktorëte nderuar, edhe për të rinjtë, edhe për ata që do tëvijnë nesër.

Mbajeni mend këtë gjë që do t’ju them: bijve

dhe bijave tuaja, mirë është që të gjitha këto sakeni thënë sot e këta tre muaj, t’i arkivojmë, kur tëshohin atë godinën e bukur e të mrekullueshme,se ju nuk e keni parë, kurse ne e kemi parë nëmendjen tonë shumë kohë më parë se ajo tëndërtohet... çfarë do t’u thoni? Bëhuni paklargpamës...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Nuk jeni shquar as për etikë, madje nuk keni

asnjë lidhje me estetikën dhe të bukurën!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ama sot është momenti të reflektoni jo për veten

tuaj, por për fëmijët tuaj!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Atë shesh, që ju e shihni sot, Edi Rama e ka

projektuar në mendje shumë vite më parë. Pazarii Ri, që ju e shihni sot, por ka qenë në...

Po të mos kishit ardhur ju në pushtet, sot do tëflisnim për vepra të tjera madhore. Bëni një vizitë,shihni se çfarë po ndodh te stadiumi kombëtar.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Shkoni pak dhe shihni tek Turbinat. Janë pa

diskutim...Brenda jush ka disa mendje racionale, që unë

kam besim se nuk thonë atë që mendojnë, por dot’ju ftoja të shkonit të shihnit ndonjë shfaqje tekTurbinat. Sinqerisht, kam qenë brenda dy-tremuajve të fundit një herë në teatër, emrin ka teatër,se, në fakt, është një ngrehinë e kalbëzuar, kamparë dy shfaqje.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po, po, po, po, po, po, po, e kalbëzuar!(Deputeti Noka flet nga vendi pa mikrofon.)Flamur!Të them të drejtën, teksa shihja shfaqjen e

interpretuar jashtëzakonisht bukur nga aktorët dheregjisori i talentuar, dikush më preku te supet dhepyeti: “A e dini cila është arsyeja pse kam zgjedhurtë jem në radhën e fundit? Sepse sa herë vij këtu,vij me frikë!”

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Në fakt, ia kërkova ministres këtë, do të insistoj

për këtë që nga ky moment e tutje se atje nuk duhettë hyjë këmbë njeriu...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)...derisa të fillojë projekti.(Deputetët e opozitës u bien tavolinave.)Kemi parë këto ditë...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Mbajeni mend dhe po ju them: kujtoni fëmijët

tuaj, se vite më pas, kur të kthejnë kokën, do të

111


thonë: ore, baballarët dhe nënat tona kanë qenëkëto?! Për këtë godinë të bukur paskan luftuar...?

(Deputeti Noka ndërhyn nga vendi pa mikrofon.)Keni pasur mundësi tetë vjet të tregonit me

vepra konkrete se çfarë jeni në gjendje të bëni.Ishit katër vjet në Tiranë, se kishit kryetarin ebashkisë! Ju paska bllokuar, me demek, Edi Ramanë dy vjetët e fundit.

(Deputeti Spaho flet nga vendi pa mikrofon.)Po nga viti 2011 deri në vitin 2013 çfarë bëtë?Po mirë, nuk e ktheni kokën pas për të thënë:

çfarë trashëgimie i latë? Tregoni, more, një vepër!Çfarë keni bërë ju për kulturën në tetë vjet?

E fundit, zonja Duka dhe zoti Gurakuqi janëplotësisht të legjitimuar të flasin, por, me thënë tëdrejtën, e kam shumë të vështirë, madje krejt tëpamundur, kur dëgjoj ish-ministrat të flasin. Ku ishit,more? Çfarë bëtë? Tregoni, more, tregoni njëmonument në të gjithë Shqipërinë që e keni ruajtur,që e keni restauruar? Tregoni, more, një teatër!Po ju ftojmë të shkoni në Korçë; po ju ftojmë tëshkoni në Elbasan; po ju ftojmë të shkoni tekTurbinat.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ku ishit, ku ishit në tetë vjet? Nuk ia bëni këtë

pyetje vetes, të paktën të rinjtë? E keni katandisuropozitën sa nuk kuptoni pse jeni tkurrur. Nukkuptoni pse ka vetëm një grusht njerëzish që jundjek pas.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Na detyroni të bëjmë opozitën pastaj.(Ndërhyrje pa mikrofon)A e kuptoni, që nuk mund të rrijë vendi pa

opozitë? Ajo është shumë e rëndësishme.(Ndërhyrje pa mikrofon) Ministër, ministër, ministër. Dilni dhe thoni një

të vetëm!Sot një pjesë juaja (jo të gjithë), duhet të ishte

kokulur. Në fakt, nëse do ta fillonit fjalimin dukekërkuar ndjesë për ato që nuk keni bërë, edhemund të thoshim se po reflektoni dhe po mendonipër gabimet që keni bërë, por ju nuk keni zënëmend. Prandaj unë them: O tempore, o mores!

(Ndërhyrje pa mikrofon)Do ta mbani mend këtë debat shterp. Nuk ka

absurd më të madh, që në këtë Shqipërinë tonë tëbëni një debat për 3 muaj për atë që ju ekonsideroni Teatër Kombëtar. Është turp për ju!Do ta kujtoni këtë turp dhe do të mbetet si një njollëpër të gjithë ju, kur të shihni godinën e re.

Së fundi, mos e ndani nga mendja se ditën e

hënë puna vazhdon! Kemi një propozim konkretpër heqjen e tarifave roaming me Kosovën dheme të gjitha vendet e Ballkanit. Mos braktisnikomisionet, sepse ka çështje shumë tërëndësishme për të cilat edhe qeverinë duhet tambajmë accountable! Ka edhe një sërë çështjeshtë tjera për të cilat shqiptarët presin nga ne de-bate cilësore.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Këtu mbyllet debati për

projektligjin “Për përcaktimin e procedurës sëveçantë për negocimin dhe lidhjen e kontratës meobjekt projektimin dhe realizimin e projektit urbandhe godinës së re të Teatrit Kombëtar”.

Vazhdojmë me çështjen e dytë!(Ndërhyrje pa mikrofon)A ka mundësi të dëgjosh?Nëse e ke regjistruar emrin, do të ta jap fjalën

mbasi të mbaroj punë.Vazhdojmë me projektligjin “Për profesionin e

avokatit në Republikën e Shqipërisë”.Urdhëroni, për procedurë!(Ndërhyrje pa mikrofon)Të dëgjojmë porosinë tani!Urdhëro, transmetoje!Edmond Spaho – Zoti Kryetar,Edhe një herë, në emër të qytetarëve të Tiranës

i bëj thirrje kësaj maxhorance ta tërheqë këtëbarbarizëm, pasi qyteti nuk ka asnjë kusur që përinteresa private të Kryeministrit, për pangopësinëe tij të shëmtohet dhe të shkatërrohet, sikurse dota bëjë ai. Ne, si opozitë, nuk do ta lejojmë këtë.

Gramoz Ruçi – Zotëri, keni gjë për të thënëpër projektligjin “Për profesionin e avokatit nëRepublikën e Shqipërisë”?

Edmond Spaho – Lëre tani profesionin eavokatit! Tërhiq ligjin! Tërhiq këtë barbarizëm, qëpo i bën qytetit dhe vendit!

Gramoz Ruçi – Tërhiqeni nga diskutimi përprojektligjin “Për profesionin e avokatit nëRepublikën e Shqipërisë”?

Edmond Spaho – Hiqni dorë nga kykanibalizëm, që keni 20 vjet që insistoni ta bënime çdo kusht! Ai është pjesë e historisë së qytetit.

Gramoz Ruçi – Zoti Spaho,E mbyllëm pak më parë debatin për atë çështje.(Ndërhyrje pa mikrofon)Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Zoti Kryetar,Kemi rënë dakord edhe me zotin Spaho që t’i

Viti 2018

112


tërheqim diskutimet për këtë projektligj. Edhe ne,duke qenë dakord me kolegët, i tërheqim.

Gramoz Ruçi – Zoti Vasili, do të diskutoni përprojektligjin “Për profesionin e avokatit nëRepublikën e Shqipërisë”?

Petrit Vasili - Kërkesa ime është e njëjtë mekërkesën e zotit Spaho. Është momenti për tatërhequr këtë palaçollëk, që po bëni sot meprojektligjin për Teatrin Kombëtar.

Gramoz Ruçi – Cilin?Petrit Vasili - Projektligjin për Teatrin Kombëtar.Gramoz Ruçi - Zotëri, unë kam për diskutim

tjetër projektligj, ndërsa ti po diskuton përprojektligjin e mëparshëm.

Petrit Vasili - Po lëre tani, Gramoz!(Ndërhyrje pa mikrofon)Jepja ta drejtojë seancën atij që është aty

poshtë, se e drejton më mirë!Gramoz Ruçi – Atëherë, vazhdojmë me

diskutimet.Nga Grupi Parlamentar i PD-së ka kërkuar

fjalën deputeti Oerd Bylykbashi. Doni ta merrnifjalën?

(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk doni.Gent Strazimiri, doni ta merrni fjalën?(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk doni.Dhurata Çupi. Doni ta merrni fjalën?(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk doni.Astrit Veliaj. Doni ta merrni fjalën?(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk doni.Nasip Naço. Doni ta merrni fjalën?(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk doni.Në emër të grupeve, Enkelejd Alibeaj dhe

Adnor Shameti, do të diskutoni?(Ndërhyrje pa mikrofon)Atëherë, kalojmë te projektligji “Për ratifikimin

e korrigjimit të marrëveshjes së huas ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe BankësNdërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim, përhuan e politikës së zhvillimit të sektorit financiar”.

Do të vazhdoni me diskutimin, zonja Vokshi?(Ndërhyrje pa mikrofon)Pra, të gjithë diskutantët nuk marrin pjesë në

diskutim.Zonja Kryemadhi? Zoti Nasip? Zoti Luan?

Klajda Gjosha? Shezai Rrokaj? Kejdi Mehmetaj?

Indrit Brahimllari? Nora Malaj? EdmondHaxhinasto? Përparim Spahiu? Floida Kërpaçi?

Nuk doni.Atëherë, këtu mbyllen çështjet që ishin sot në

rendin e ditës.Kalojmë në votim!Hapet votimi për prezencën.(Ndërhyrje pa mikrofon)...75 deputetë janë të pranishëm.Raporti vjetor i veprimtarisë së Këshillit Drejtues

të RTSH-së për vitin 2017.Kemi një votim. Votimi është i hapur.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro.Miratohet.Raporti vjetor i veprimtarisë së Autoritetit të

Komunikimeve Elektronike dhe Postare për vitin2017.

Kemi një votim. Votimi është i hapur.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro.Miratohet.Projektligji “Për përcaktimin e procedurës së

veçantë për negocimin dhe lidhjen e kontratës meobjekt: “Projektimin dhe realizimin e projektit ur-ban dhe godinës së re të Teatrit Kombëtar””.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro.Miratohet në parim projektligji.Fillojmë me votimin nen për nen, me vërejtjet e

komisionit përgjegjës.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet, me vërejtje sipas raportit.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4, me vërejtje për numërim të paragrafëve.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5, me vërejtje për shtim të shkronjës “dh”

në pikën 1 dhe riformulim të pikës 3. Pro? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Neni 6, me vërejtje për riformulim të pikës 1,

zëvendësime fjalësh në pikën 3, shtim fjalie në fundtë pikës 3, heqje të pikës 4 dhe zëvendësim fjalëshnë tekstin e dispozitës. Pro? Kundër? Abstenim?

113


Miratohet.Neni 7, me vërejtjet për zëvendësimin e

shprehjes në pikën 5 dhe shtim të shprehjes nëfund të pikës 6. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 8, me vërejtje në pikën 2, shkronjat “gj”

dhe “a”, si dhe zëvendësime fjalësh në tekstin edispozitës. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11, me vërejtje për riformulim neni. Pro?

Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 75 vota pro miratohet edhe në tërësi.Projektligji “Për profesionin e avokatit në

Republikën e Shqipërisë”.Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Zoti Kryetar,Meqenëse diskutimi u zhvillua, kërkoj që votimi

për këtë projektligj, në konsultim me Komisionin eLigjeve, meqenëse ka pasur amendamente dhekomisioni nuk i ka shqyrtuar, të bëhet në seancënpasardhëse.

Gramoz Ruçi – Kush është dakord mepropozimin?

Dakord. Pra, shtyhet votimi i këtij projektligji përseancën e ditës së hënë.

Atëherë, kalojmë te projektligji “Për ratifikimine korrigjimit të marrëveshjes së huas ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe BankësNdërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim, përhuan e politikës së zhvillimit të sektorit financiar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.

Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Kalojmë në votimin nen për nen.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Hapet votimi në tërësi.75 vota pro.Miratohet edhe në tërësi.Ju njoftoj se sot janë depozituar edhe 3

projektligje nga Këshilli i Ministrave, 2 ratifikimedhe buxheti faktik, të cilat do të jenë pjesë eprogramit të punës, pasi futen automatikisht, nëmbështetje të nenit 26 të Rregullores.

Konferenca e Kryetarëve u mblodh në datën 4korrik dhe diskutoi draft-programin e punës sëKuvendit dhe draft-kalendarin 3-javor përperiudhën në vijim.

Opozita i bojkotoi punimet e Konferencës, përpasojë, në mbështetje të nenit 26, pika 6, dhe tënenit 27, pika 4, të Rregullores, e hedhim në votim.

Kush është dakord me programin? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Kush është dakord me kalendarin 3-javor?

Kundër? Abstenim?Miratohet.Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Duke qenë se miratojmë

kalendarin, dy marrëveshjet, që, sipas Rregullores,u njoftuan nga ana juaj, propozoj që të përfshihennë kalendar për seancën e datës 23 korrik.

Gramoz Ruçi – Kush është dakord mepropozimin që dy marrëveshjet të përfshihen nëkalendar për seancën e datës 23 korrik?

Dakord.Mbyllet seanca.Seanca tjetër është ditën e hënë, në orën 10:00.

(Seanca u mbyll në orën 22:45.)

Viti 2018

114



E hënë, 09.07.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:


2. Raporti vjetor i veprimtarisë së EntitRregullator të Energjisë për vitin 2017 (neni 103 iRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


Shprehet Komisioni përgjegjës për VeprimtaritëProdhuese, Tregtinë dhe Mjedisin



(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit3. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr.8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbitë ardhurat”, të ndryshuar” (nenet 73-77,Rregullore, votim me shumicë e thjeshtë )


dhe FinancatDiskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)4. Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr.92/2014

“Për tatimin mbi vlerën e shtuar në Republikën eShqipërisë”, të ndryshuar” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë )


dhe Financat.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Integrimin Europian.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)5. Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr.9632,

datë 30.10.2006 “Për sistemin e taksave vendore”,të ndryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë të thjeshtë)


dhe FinancatDiskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)6. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë”) (neni81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëvetë Kuvendit)




tërësi)7. Projektligji “Për ratifikimin e memorandumit

të qëllimit ndërmjet qeverisë së Republikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Shteteve të Bashkuaratë Amerikës, për instalimin dhe përdorimin eSistemit për Krahasimin dhe Vlerësimin e Sigurttë Identifikimit Personal (PISCES)”(nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute )

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Sigurinë

Kombëtare.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për


Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përPolitikën e Jashtme


tërësi)8. Projektligji “Për ratifikimin e protokollit

ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Mbretërisësë Spanjës, për zbatimin e marrëveshjes, ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe KomunitetitEuropian, për ripranimin e personave me qëndrimtë paautorizuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë absolute)


115





Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)9. Për votim: projektligji “Për profesionin e

avokatit në Republikën e Shqipërisë”(nenet 73-77të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



Gramoz Ruçi – Ju lutem, kolegë, uluni, fillojmëseancën!

Seancën e deklaroj të hapur.(Pasi lexon rendin e ditës)Ju njoftoj se nga institucionet e vetingut,

konkretisht nga komisionerët publikë ështëdepozituar në Kuvend kërkesa për një shtesë tënumrit të punonjësve dhe riklasifikim të pagave tëadministratës së këtij institucioni.

Njëherësh ju njoftoj se dy kryetarët e grupeveparlamentare, zoti Spaho dhe zoti Vasili, i kanëdrejtuar Kryetarit të Kuvendit një kërkesë përvotimin e datës 06.07.2018, ku theksohet se kashkelje të Kushtetutës, të ligjit dhe të Rregulloressë Kuvendit, gjithashtu ka kontestime për votimin.Prandaj kërkohet zbatimi i nenit 61 të Rregullores,të cilin po jua citoj: “Çdo votim i kryer nëkundërshtim me Kushtetutën, ligjin ose Rregullorene Kuvendit është i pavlefshëm. Drejtuesi i seancës,pasi merr mendimin e Sekretariatit për Proceduratdhe Votimet, urdhëron anulimin e votimit dhepërsëritjen menjëherë të tij”.

Unë sot jam njohur me këtë kërkesë, prandajkam autorizuar dhe kam vënë shënimin që tëmblidhet Sekretariati për Procedurat dhe Votimin,të investigojë lidhur me pretendimet e ngritura ngady kryetarët e grupeve parlamentare, të na japëmendimin dhe mbi bazën e mendimit tëSekretariatit, sigurisht unë do të kem një qëndrimnë përfundim të investigimit që do të bëjë komisionipërkatës.

Fillojmë me raportin vjetor të veprimtarisë sëEntit Rregullator të Energjisë për vitin 2017.

Po, zoti Vasili.Petrit Vasili – Zoti Kryetar,Ju cituat kërkesën që ne kemi bërë, e cila

qartëson që në sallën e Kuvendit tashmë çdo stan-dard i funksionimit ka rënë. Është në vijimësi të tënjëjtit standard, i cili i hoqi mundësinë 2 javë mëparë opozitës të vazhdonte të fliste. Në përputhjeme Rregulloren, kërkesa jonë, për shkak të kësajseance, e cila është kërkuar pikërisht nga ju përt’u zhvilluar ditën e hënë, është depozituar 2 ditëmë parë, edhe më shumë, sikurse e kërkon edheRregullorja.

Pra, ka qenë gjithë koha e nevojshme për tëbërë investigimin e duhur për këtë çështje, pasiështë fare e qartë që parlamenti nuk mund tëfunksionojë si në ditët e tjera. Përderisa seancapo zhvillohet ditën e hënë, investigimi duhet të ishtebërë. Është një standard mjaft i ulët, i cili u verifikuamë në fund në sallën e parlamentit, ku vota utjetërsua në mënyrën më të turpshme që mundetdhe për ne është e papranueshme dhe epatolerueshme që në këtë situatë të vazhdojmë tëbëjmë sikur nuk ka ndodhur asgjë, të jemi këtudhe të ligjërojmë pikërisht këtë gjë, e cila ishte njëemergjencë që duhej të verifikohej dhe seanca nukduhej të hapej...

Gramoz Ruçi – Ju lutem, kolegë, ta dëgjojmëzotin Vasili!

Petrit Vasili – Gramoz, qetësoji që të flasimedhe ne.

Pikërisht për këto arsye kjo situatë epapranueshme bën pikërisht këtë gjë, që ne të mosvazhdojmë dot së bashku, derisa kjo situatë tësqarohet dhe ky rivotim të kryhet.

Gramoz Ruçi – Zoti Spaho e ka fjalën.Edmond Spaho – Faleminderit, zoti Kryetar!Edhe unë dëshiroj ta mbështes qëndrimin e

kolegut Vasili.Ditën e enjte është kryer votimi për shembjen

e godinës së Teatrit Kombëtar me një akt tëpaprecedentë, por më shumë se përmbajtja e ligjit,edhe vetë procesi i votimit ka pasur defekte,rezultati është manipuluar. Një prej deputetëve tëopozitës, i cili nuk ka qenë prezent në sallë,rezulton të ketë votuar pro ligjit për shembjen eTeatrit. Sikurse e tha edhe kolegu Vasili, nuk ështëhera e parë që në këtë Kuvend ndodhin çudira tëtilla, edhe në të shkuarën ne jemi privuar nga edrejta për të folur nëpërmjet vullnetit të shumicës.

Kërkesa jonë për ta anuluar votimin, për tarivotuar ligjin është bërë para dy ditësh, duke qenëse çështja është urgjente dhe mjaft e rëndësishme,shumë e rëndësishme. Nuk e besoj të ketë ndonjëgjë më të rëndësishme sesa pretendimi nga

Viti 2018

116


opozita për manipulimin e rezultatit të votimit përnjë ligj special, të veçantë madje.

Kështu që e para gjë që duhej të bënte Kuvendi,gjatë këtyre dy ditëve, deri në seancën e sotme,do të ishte verifikimi i pretendimeve të opozitësdhe sot të kishim një përgjigje të qartë për çfarëka ndodhur.

Të ndodhur në këtë situatë dhe në këto kushte,ne si opozitë nuk do të marrim pjesë në seancën esotme, për shkak se gjendje të tilla në Kuvendin eShqipërisë po bëhen të zakonshme, opozita jovetëm po privohet nga e drejta e fjalës, por mëkeq, vullneti i saj po denatyrohet nëpërmjetmekanizmave të tillë, të cilët falsifikojnë votimin enjë ligji kaq të rëndësishëm dhe të kontestuar nganjë pjesë e madhe e opinionit publik.

Gramoz Ruçi – Faleminderit!Edhe një herë, në zbatim të Rregullores

përkatëse, siç jua thashë, ju keni bërë një kërkesë,është e drejta juaj, por unë kërkesën sot e kammarrë si Kryetar i Kuvendit. Ju e keni depozituarvërtet para 2 ditësh, por në orën e fundit të oraritzyrtar, pasi ditën e shtunë dhe të diel administratanuk funksionon. Unë sot, që në orët e para tëmëngjesit, kam vënë shënimin që Sekretariati përVotimin, i përfaqësuar konkretisht nga zoti Hyseni,zoti Shameti dhe zoti Alibeaj, si dhe i kam dhënëporosi administratës të vërë në dispozicion gjithëdokumentacionin dhe pamjet filmike të sallës, tashqyrtojë çështjen dhe të japë mendimin dhe mbibazën e mendimit të tyre do të marr vendiminpërkatës.

Po, zoti Balla.Taulant Balla – Zoti Kryetar,Në fakt, nuk kam asgjë me procedurën, sepse

procedura që ju po ndiqni është korrekte. Kandodhur edhe në disa raste të tjera në Kuvendin eShqipërisë, ku ka një kërkesë që lidhet meprocedurën e votimit dhe është Sekretariati i Votimitai që adreson kërkesën. Por përpara se ky fakenews të bëjë xhiron e të gjitha rrjeteve, dua tasqaroj opinionin publik se nga ana e GrupitParlamentar të Partisë Socialiste nuk ka pasurasnjë deputet që të ketë votuar në emër të njëdeputeti tjetër, sikurse për transparencë të opinionitpublik, deputetit të pavarur Robert Bitri në vendinqë ai voton i është vënë karta e një deputeti tjetërdhe sigurisht që kamerat apo shërbimet e Kuvenditle ta hetojnë dhe t’i shkojnë deri në fund kësajçështjeje.

Lëvizja Socialiste për Integrim dhe Partia

Demokratike kanë detyrimin t’i thonë opinionitpublik arsyen e vërtetë të bojkotit të kësaj seance.Bojkotimi i kësaj seance nuk ka të bëjë fare mekërkesën, sepse 75, apo 74 vota nuk ështëndryshim i madh. Nëse e drejta e zotit Bitri ështëmohuar me pa të drejtë, sepse, në fund të fundit,një deputet ka votuar në atë pjesë të sallës, kunuk ka asnjë deputet socialist, çfarë dhe kushfshihet pas këtij skenari gjoja për të prishur votimine ditës së enjte? Të gjithë e kuptojmë, le t’i hedhimnjë sy axhendës parlamentare të ditës së sotme,e pavarësisht kësaj, unë përsëri i bëj thirrje, nëradhë të parë Lëvizjes Socialiste për Integrim, nukkam asnjë dyshim që Partia Demokratike ështëkundër, se sot ne duhet ta votojmë ligjin përShkollën e Magjistraturës.

Sot Shqipëria duhet të japë një mesazh tjetërnë rrugën e saj drejt anëtarësimit në BashkiminEuropian, që detyrimet tona përkundrejtimplementimit të mëtejshëm të reformës në drejtësiduhet të vijojnë. Kjo është arsyeja e këtij bojkoti!

Për sa i përket procedurës, dy anëtarët tanë tëSekretariatit të Votimit, zoti Kryetar, janë të gatshëmta marrin dhe ta shqyrtojnë kërkesën, por PartiaDemokratike të paktën të ushtrojë kompetencëndhe të drejtën që me kërkesën e saj të sjellëanëtarin e vet që ka në Sekretariatin e Votimit përt’u mbledhur ky Sekretariat.

Këta jo vetëm që bojkotojnë seancën, porbojkotojnë edhe sekretariatin për të shqyrtuarkërkesën që ata kanë bërë po vetë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Vazhdojmë seancën.Sekretariati të krijojë kuorumin përkatës dhe të

shqyrtojë kërkesën e bërë nga dy grupetparlamentare. Shërbimet e Kuvendit të vënë nëdispozicion të gjitha materialet që do të kërkojëSekretariati për Votimin.

Fillojmë me çështjen e parë, raporti vjetor iveprimtarisë së Entit Rregullator të Energjisë përvitin 2017.

Ftoj kryetarin e bordit, zotin Petrit Ahmetaj përtë mbajtur raportin.

Petrit Ahmetaj - Të nderuara zonja dhe zotërinjdeputetë,

Në emër të Entit Rregullator të Energjisë juparaqes raportin vjetor për aktivitetin e këtijinstitucioni gjatë vitit 2017, në fushën e rregullimittë sektorit të energjisë elektrike dhe gazit natyrornë vendin tonë. Në këtë raport paraqitet në mënyrëtë detajuar edhe aktiviteti i Entit Rregullator, si dhe

117


ofrohet një informacion i përditësuar për zbatimine legjislacionit në fushën e energjisë elektrike dhegazit natyror.

Një vëmendje e veçantë i kushtohet realizimittë detyrave dhe objektivave të shprehura nërezolutën e Kuvendit për veprimtarinë e ERE-sgjatë vitit 2016.

Enti Rregullator i Energjisë aktivitetin e tijrregullator e mbështet në ligjin nr.43/2015 përsektorin e energjisë elektrike dhe ligjin nr. 102/2015për sektorin e gazit natyror. Ky institucion ështënë varësi të parlamentit shqiptar dhe ka pavarësitë plotë financiare nga buxheti i shtetit.

Gjatë vitit 2017 sektori i energjisë tregoi njëqëndrueshmëri ndaj aktivitetit të prodhimit,transmetimit dhe shpërndarjes së energjisëelektrike, duke mbajtur dhe ruajtur parametraoptimalë në operimin fizik dhe rezultate shumë tëmira financiare. Po ashtu edhe sektori i gazitnatyror pati zhvillime në strukturimin e tij.

Si një institucion i krijuar me ligj dhe nëpërputhje me besimin e dhënë nga organi më ilartë legjislativ, jemi përkushtuar në misionin tonëpër të siguruar që shërbimet e rregulluara tëofrojnë shërbime të sigurta dhe të besueshme,bazuar në kosto të drejta dhe të arsyeshme. Nëpërmbushje të misionit tonë, ne ushtrojmëveprimtarinë në një mënyrë të hapur dhetransparente duke synuar ekuilibrimin e interesavetë konsumatorëve, shtetit dhe investitorëve nësektorët që ERE-ja rregullon.

Raporti për sektorin e energjisë në Shqipëripërfshin një pasqyrim të situatës dhe aktivitetevenë sektorin e energjisë elektrike dhe gazit natyror,në tregjet përkatëse, në sigurinë e furnizimit meenergji dhe gaz natyror dhe në mbrojtjen ekonsumatorëve të energjisë elektrike dhe gazitnatyror.

Për sa i përket strukturës dhe përmbajtjes,raporti është, gjithashtu, në përputhje mepërcaktimet e ligjeve dhe me rekomandimet eKuvendit të Shqipërisë.

Të gjitha vendimet, brenda kompetencës sëEntit Rregullator, miratohen nga bordi. Në vitin2017 bordi ka marrë 214 vendime në 34 mbledhjetë zhvilluara, në përputhje me rregullat eorganizimit të ERE-s. Këto vendime kanë qenëprodukt i analizave gjatë trajtimit të çështjeve tëtilla, si: rregullimi i çmimeve, miratimi i rregullavepër plotësimin e kuadrit rregullator, kërkesat përlicencim, certifikimi i OST-së dhe “Albgaz”-it si dhe

çështje të tjera brenda juridiksionit të ERE-s.Siguria e furnizimit me energji elektrike në vitin

2017 ka qenë në qendër të punës së ERE-s dheoperatorëve që sigurojnë shërbimet publike në këtësektor. Konsumi total i energjisë elektrike për vitin2017 është rritur me 4,9%, krahasuar me vitin2016; konsumi i klientëve familjarë u rrit me rreth2,6%. Në tregun e hapur me çmimet e tregut ështëblerë rreth 39,6% e energjisë elektrike tëkonsumuar në vend.

Së fundi, nëpërmjet plotësimit të kuadritnënligjor dhe investimeve në sistemin e matjesështë bërë e mundur shkëputja nga tregu irregulluar i klientëve të lidhur në sistemin 35 kilo-volt.

Në vitin 2017 treguesit teknikë të cilësisë tëfurnizimit me energji elektrike u përmirësuan mëtej.

Për sa u takon çmimeve të energjisë elektrikenë vitin 2017, referuar vendimit të ERE-s, janëruajtur të pandryshuara çmimet e shitjes me pakicëpër klientët fundorë. Gjatë vitit 2017 është realizuarndarja ligjore dhe pronësore e Operatorit tëSistemit të Transmetimit dhe është punuar për tëfinalizuar ndarjen ligjore dhe funksionale tëOperatorit të Shpërndarjes së Energjisë Elektrikenga ai i furnizimit të shërbimit universal, e cila, sëfundi, u realizua me themelimin e tri shoqëriveaksionere: furnizuesi i shërbimit universal;furnizuesi i tregut të lirë dhe operatori i sistemit tëshpërndarjes.

Zhvillimi i tregut të gazit është gjithashtu njënga sfidat e sektorit. Tubacioni i gazsjellësit “TAP”është projekti më i rëndësishëm për të cilin ka vijuarpuna e ERE-s në bashkëpunim me dy rregullatorëtitalianë dhe grekë, vende ku kalongazsjellësi.Aktualisht në zbatim të detyrimeve që burojnë ngatraktati i Komunitetit të Energjisë jemi fokusuar nëimplementimin e vendimeve të grupit tëpërhershëm të nivelit të lartë të Komunitetit tëEnergjisë, që kanë të bëjnë me kushtet për aksesnë rrjetet e transmetimit të gazit natyror.

Ndryshimet e miratuara në ligjin për sektorin eenergjisë janë një hap i rëndësishëm që vendosbazat për themelin e Bursës së Energjisë ElektrikeShqiptare, si shoqëri anonime e Operatorit tëSistemit të Transmetimit.

Tregu i energjisë elektrike për vitin 2017 kafunksionuar bazuar në vendimin e Këshillit tëMinistrave nr. 242, datë 30.03.2016, për miratimine kushteve për vendosjen e detyrimit të shërbimit

Viti 2018

118


publik që do të zbatohet ndaj të licencuarve nësektorin e energjisë elektrike.

Me hyrjen në fuqi të ligjit për sektorin e energjisëEnti Rregullator i Energjisë ka vijuar punën përmiratimin e akteve rregullatore nënligjore në zbatimtë tij. Me vendimin nr. 519, datë 13.07.2016, Këshillii Ministrave në zbatim të nenit 93, pika 3, të këtijligji, ka miratuar modelin e tregut në bazë të të cilitERE, me vendimin nr.214, të bordit ka miratuarrregullat e tregut shqiptar të energjisë elektrike dhemarrëveshjen e pjesëmarrjes në Bursën Shqiptaretë Energjisë.

Veprimtaria e “OST sha” e transmetimit tëenergjisë elektrike kryhet nga Operatori i Sistemittë Transmetimit, OST, një shoqëri publike me 100%të aksioneve shtetërore. “OST sha” është krijuarnë vitin 2004 si rezultat e ndërhyrjes në KorporatënElektroenergjetike nga një shoqëri e organizuarvertikalisht, që kryen edhe funksionet e gjenerimit,të transmetimit dhe shpërndarjes së energjisëelektrike në tri shoqëri të veçanta.

“OST sha” kryen funksionet e operatorit tërrjetit të sistemit, operatorit të sistemit tëdispeçerimit dhe operatorit të tregut. “OST sha”garanton kapacitetet e nevojshme për furnizimine pandërprerë me energji elektrike tënënstacioneve të sistemit të shpërndarjes, si dhetë klientëve të energjisë elektrike të lidhur direktnë rrjetin e transmetimit, transmetimin e energjisëelektrike të prodhuar nga burimet e vendit, si dhetranzitimin dhe shkëmbimet e nevojshme tëenergjisë elektrike në vendet rajonit. Në këtëkuadër, ai zhvillon sistemin e transmetimit nëpërputhje me kërkesat afatgjata të furnizimit tëvendit me energji elektrike. Sistemi i transmetimittë energjisë elektrike përfshin të gjitha linjat metension 400 kilovolt, 220 dhe 110 kilovolt dhenënstacionet lidhëse mes tyre.

Në lidhje me funksionin e sistemit tëtransmetimit, për vitin 2017 rezulton se sistemi nëtërësi nuk është ballafaquar me avari të rënda osengjarje të parashikuara të shoqëruara mendërprerjen ose kufizimin e energjisë elektrike. Njënga detyrat kryesore të OST-së është zbulimi iaftësisë afatgjatë të sistemit për të plotësuarkërkesën për transmetimin e energjisë elektrike,duke operuar, ruajtur dhe zhvilluar në mënyrë tësigurtë dhe të besueshme dhe efikase sistemin etransmetimit. Duhet theksuar se me vënien nëpunë të linjës 400 kilovolt Elbasan-Tiranë-Podgoricë dhe 400 kolovolt, 220 dhe 110 Tiranë,

siguria e operatorit të sistemit është rritur jashtëmase.

Shpërndarja e energjisë elektrike kryhet ngaOperatori i Sistemit të Shpërndarjes i licencuar ngaERE sipas dispozitave të ligjit për sektorin eenergjisë elektrike. Operatori i sistemit tëshpërndarjes është përgjegjës për sigurimin ezhvillimit të sigurt dhe të qëndrueshëm të sistemittë shpërndarjes, përmbushjen e kërkesave përshpërndarjen e energjisë elektrike dhe është iorganizuar në 11 zona shpërndarjeje dhe 42agjenci.

Nga studimi i profilit vjetor të konsumit tëenergjisë elektrike, e para karakteristikë e këtijprofili është simetria thuajse e plotë e konsumitdimër-verë. Ashtu sikurse në raportimet e vitevetë mëparshme, edhe këtë vit vërehet i njëjtifenomen, ai i përdorimit të energjisë elektrike përngrohje në dimër, sepse çdo ndryshim itemperaturës së mjedisit reflektohet menjëherë nëkonsumin ditor të energjisë elektrike, pikërisht përefekt të përdorimit ose mospërdorimit të ngrohjesme energji elektrike.

Projekti “TransAdriatik”, TAP i gazsjellësit ështënjë projekt madhor, i cili është një pjesë e sistemittë transmetimit të gazit të prodhuar ngavendburime në Azerbajxhan drejt tregut europiantë gazit. Transportimi nëpërmjet Azerbajxhanit dheGjeorgjisë do të krijohet me një tubacion që do tëkalojë në San Kaukaz, ndërsa transportimi përmesTurqisë do të kryhet me anë të tubacionit.Transportimi i mëtejshëm do të kryhet me anë tëtubacionit “Trans Adriatik”, që do të kalojë përmesShqipërisë, Greqisë dhe detit Adriatik në drejtimtë Italisë.

Dihet se territori, ku do të merret kjo sasi gaziështë nga më të mëdhatë, krahasuar me Europën,Afrikën Veriore dhe Rusinë. Enti Rregullator iEnergjisë të Shqipërisë, së bashku me EntinRregullator të Greqisë dhe Italisë, janë nëkoherencë të plotë në marrëdhënien e përditshmeme projektin dhe kanë marrë vendime tëpërbashkëta në lidhje me projektin TAP. Këtovendime janë marrë në përputhje me direktivën eParlamentit Europian, të Këshillit të Ministrave dheme rregulloren e Komunitetit të Energjisë.

Certifikimi i operatorit të sistemit të Transmetimit“Albgaz”, vendimi më i rëndësishëm gjatë vitit 2017është certifikimi i “Albgaz”-it, si operator ikombinuar për transmetim dhe shpërndarjen nëpërputhje të plotë me direktivën 2009/73 të

119


Komunitetit të Energjisë dhe të ParlamentitEuropian. Është ERE ajo që përcakton kërkesatpër aplikim, certifikim të operatorit të kombinuar,përfshirë edhe dokumentacionin e nevojshëm qëprovon përmbushjen e kushteve të ligjit. Aplikimipër certifikimin paraqitet nga operatori, i kombinuarnë përputhje me kërkesat e miratuara nga ERE.Rregullat për certifikimin e Operatorit të Sistemittë Transmetimit për gazin natyror janë të miratuaraedhe nga bordi i komisionerëve të Entit Rregullator.

Një nga aspektet më të rëndësishme të punëssë Entit Rregullator është edhe realizimi i detyravetë lëna nga rezoluta e këtij parlamenti. Në lidhjeme kërkesën për miratimin e tarifave të reja, ku ikushtohet një vëmendje e veçantë, nga njëra anë,mbrojtjes së konsumatorëve për tarifa me çmimesa më të drejta dhe të përballueshme dhe, ngaana tjetër, rritjes së cilësisë së shërbimit dheperformancës së kompanisë, sqarojmë se edhevendimi nr. 52, datë 06.04.2017, vendosi lëniennë fuqi të vendimit nr 190, datë 22.12.2016 të bordittë ERE-s deri në 31.10.2017. Ministria e Energjisëka bërë me dije se mbajtja e të njëjtës tarifë do tëgarantonte zhvillimin normal të aktivitetit tëshoqërive deri në përmbyllje të proceseve nëkuadër të reformave sektoriale. Në këto rrethana,për bazën e argumentit për mjaftueshmërinë e tëardhurave të shoqërive “KESH”, ose “OST” dhe“OSHEE”, u vlerësua mbajtja e të njëjtit regjimtarifor për vazhdimësinë normale të veprimtarisësë tyre edhe për vitin 2017.

Zhvillimet në implementimin e reformës nësektorin e energjisë u kurorëzuan me miratimin e4 ligjeve bashkëkohore për këtë sektor, si: ligji përenergjinë elektrike; ligji për gazin natyror; ligji përenergjinë e rinovueshme dhe ligji i eficiencës sëenergjisë. Këto akte kryesisht janë: kushtet epërgjithshme të kontratës së shërbimit universaltë furnizimit me energji elektrike për klientët tariforë;rregullorja për kriteret standarde të cilësisë sëshërbimit të transmetimit të energjisë elektrikemetodologjisë së llogaritjes së rimbursimit të dëmitekonomik nga operatori i sistemit rregullator dherregullorja mbi procedurat për paraqitjen e njëkërkese, shqyrtimin e saj dhe afatet e njoftimitkur klientët dyshojnë në saktësinë e të dhënave tëaparatit matës.

Rezoluta fokusohet, gjithashtu, në vendosjene detyrave ndaj ERE-s, siç janë: të rrisë përpjekjete saj në ndërgjegjësimin e konsumatorëve për tëdrejtat e tyre që lidhen me shërbimin e furnizimit

me energji elektrike, përmes publikimeve në faqenonline të institucionit, si dhe mjeteve të tjera tëkomunikimit; të kërkojë nga kompania “OSHE sha”anulimin e faturave të konsumatorëve nënemërtimin “dëm ekonomik” dhe energji e pamaturnë periudhën 2008-2011, në zbatim të vendimitpërkatës të ERE-s.

Me gjithë uljen e ndjeshme të numrit tëankesave të konsumatorëve, krahasuar me një vitmë parë, vijoi trajtimi me seriozitet i tyre, dukekërkuar, njëkohësisht, një përgjegjshmëri më tëlartë nga OSHEE.

Në përmirësimin e kujdesit për konsumatorin,është përfunduar rregullorja e cilësisë dhe sigurisësë furnizimit të konsumatorëve. Gjithashtu, gjatëkësaj periudhe jemi fokusuar edhe në intensifikimine monitorimit të të gjitha segmenteve të sektoritpër të raportuar rezultatet dhe masat qëpërmirësojnë situatën. Për periudhën janar-dhjetor2017 OSHEE-ja i ka rritur arkëtimet nga faturat eenergjisë elektrike, krahasuar me të njëjtënperiudhë të vitit të mëparshëm. Norma e arkëtimitndaj faturës pararendëse është rritur, sasia eenergjisë elektrike të shitur rezulton me rritje, qëështë bërë e mundur nga rritja e kontrolleve nëterren dhe nga ulja e abuzimit. OSHEE-ja vazhdontë ulë, gjithashtu, edhe nivelin e humbjeve teknikedhe joteknike të rrjetit. Falë investimeve në rrjetine tensionit të mesëm dhe të ulët, humbjet përgjatëvitit 2017 kanë arritur në 26,41%.

Ecuria pozitive vihet re edhe në treguesit ereduktimit të nivelit të borxhit të keq, i cili rezultoni ulët. Në rezolutë kërkohet, gjithashtu që ERE-jatë marrë masat e nevojshme për plotësimin ekuadrit të legjislacionit sekondar në përputhje merregullat dhe direktivat përkatëse të BE-së, tëdomosdoshme për certifikimin e “Albgazit”, sioperatori i transmetimit dhe shpërndarjes së gazitnatyror. Ky certifikim i paraprin hapit tjetër tërëndësishëm, që është dhënia e licencës sëaktivitetit operatorit të transmetimit dheshpërndarjes “Albgaz”.

Vlen të theksohet se bordi i ERE-s, me vendiminnr. 82, datë 26.05.2017, ka miratuar certifikiminparaprak të shoqërisë “Albgaz” në cilësinë eoperatorit të kombinuar të gazit natyror, dhe mevendimin nr. 10, datë 07.06.2017, ka miratuartarifën e përkohshme të transmetimit të gazitnatyror nga shoqëria “Albgaz sh.a” për periudhën05.01.2017- 20.09.2017.

Nga ana tjetër, ligji për sektorin e gazit natyror

Viti 2018

120


vendos parakushtin se subjekti që aplikon për njëlicencë në transmetimin e gazit natyror, duhet qëmë parë të certifikohet, sipas procedurës sëpërcaktuar në nenin 37 të ligjit nr. 102 të vitit 2015“Për sektorin e gazit natyror”.

Licencimi dhe monitorimi i veprimtarisë nëtregun e energjisë elektrike

Licencimi dhe kërkesat e trajtuara gjatë vitit2017

Gjatë vitit 2017 ERE-ja ka kryer një veprimtaritë gjerë për licencimin e subjekteve në aktivitetetë ndryshme të sektorit të energjisë elektrike dhegazit natyror. Në zbatim të kuadrit ligjor dhenënligjor në fuqi, për të gjitha aplikimet e paraqitura,është respektuar transparenca e parashikuar nëprocedurat për licencimin, në zbatim të ligjit nr. 43të vitit 2015 “Për sektorin e energjisë elektrike” dhetë ligjit “Për gazin natyror”.

Monitorimi i tregut të energjisë elektrikeMonitorimet janë kryer bazuar në ligjin “Për

sektorin e energjisë elektrike”, i ndryshuar”” dheVKM-në nr. 242, datë 30.3.2016, në bazë të tëcilave veprojnë pjesëmarrësit e tregut, mbledhjadhe përpunimi i rezultateve periodike, përpunimi irezultateve të marra nga operatorët, apo tëkonstatuara nga monitorimi në terren, identifikimi içështjeve për monitorim në terren, monitorimi përzbatimin e rregulloreve, si dhe kryerja emonitorimeve në terren dhe analizat e tyre.

ERE-ja në bashkëpunim me USAID-in, ështënë fazën e përfundimit të përgatitjes për ndërtimine një platforme elektronike për të gjithë sektorin, ecila do t’i detyrojë pjesëmarrësit në tregun eenergjisë të plotësojnë të gjitha detyrimet qërrjedhin nga direktivat, nga rregulloret e Komunitetittë Energjisë, si dhe nga ligji i sektorit të energjisëelektrike e gazit natyror.

Aktiviteti i ERE-s në fushën e rregullimit tëtarifave dhe çmimeve të energjisë elektrike dhegazit natyror

Bazuar në ligjin për sektorin e energjisëelektrike dhe atë të gazit natyror, ERE-ja ështëautoriteti përgjegjës për përcaktimin e tarifave dheçmimeve për veprimtaritë e rregulluara dhe për ataqë kanë detyrimin e shërbimit publik në sektorin eenergjisë, bazuar në metodologjitë e aprovuara.

Në zbatim të këtij detyrimi ligjor, veprimtaritëkryesore të ERE-s gjatë vitit 2017 ishin: shqyrtimii aplikimeve për tarifat dhe çmimet nga ana e tëlicencuarve në sektorin elektroenergjetik dhe tëgazit natyror; hartimi i metodologjive për llogaritjen

e tarifave të transmetimit të energjisë elektrike,tarifave të operatorit të Sistemit të Shpërndarjes,çmimeve për shitjen e energjisë elektrike mepakicë, dhe çmimeve të shitjes së energjisëelektrike edhe nga furnizuesit e mundësisë sëfundit.

Tarifa për përdorimin e rrjetit të transmetimit dheshpërndarjes së gazit natyror

Bordi i ERE-s me vendimet nr. 191 dhe 192 tëdatës 22.12.2016 filloi procedurat për shqyrtimine aplikimit të kompanive, të Operatorit të Sistemittë Transmetimit dhe Operatorit të Sistemit tëShpërndarjes.

Bordi i ERE-s mori vendimin për të filluar meiniciativën e vet procedurat për përcaktimin e tarifëssë shoqërisë së prodhimit të energjisë elektrike,aksionet e së cilës zotërohen plotësisht osepjesërisht nga shteti dhe është e ngarkuar medetyrimin e shërbimit publik KESH për periudhën1 prill 2017 – 31 dhjetor 2017.

Në zbatim të rregullores “Për organizimin,funksionimin dhe procedurat e ERE-s”, përgjatëprocesit të shqyrtimit të këtyre praktikave u kryenveprimet e nevojshme procedurale për të siguruartransparencën nëpërmjet publikimeve dheseancave dëgjimore. Nga analizat e kryera dheinformacioni tekniko-ekonomik, ERE-ja konstatoise gjatë viteve 2015-2016 të tria shoqëritë kishinkrijuar rezerva, të cilat u gjykuan të mjaftueshmepër zhvillimin normal të aktivitetit për periudhënpasardhëse. Ky konstatim u konfirmua edhe ngarezultati financiar pozitiv në pasqyrat financiare përtri kompanitë për periudhën 2015-2016. Për këtëarsye u vendos shtyrja deri më 31.12.2017 e fuqisëjuridike të vendimit nr. 190, datë 22.12.2016 tëbordit të ERE-s për lënien në fuqi të tarifave dheçmimeve të përkohshme të energjisë elektrike tëmiratuar me vendimin nr. 139.

Prodhuesi me përparësi të energjisë elektrikeProdhimi i energjisë elektrike nga prodhuesit

me përparësi të energjisë elektrike, ku përfshihenHEC-et me fuqi deri në 15 megavat, në vitin 2017pësoi një ulje prej rreth 27%, krahasuar me vitin2016. Ndikimi kryesor në rënien e prodhimit ngakëta prodhues ishin prurjet e pakta hidrike gjatëvitit 2017. Tendenca në rritje e prodhimit tëenergjisë elektrike nga prodhuesit me përparësiku, përveç shtimit të kapaciteteve prodhuese tëimpianteve hidro në të ardhmen, parashikohet tëfillojë prodhimi edhe i impianteve fotovoltaikë dheeolikë, si dhe inceneratorët, që kanë lëndë të parë

121


pjesën biodegraduese të mbetjeve të ngurta ur-bane.

Aktiviteti i ERE-s në zhvillimin e legjislacionitsekondar dhe ndryshimet e tjera të bëra në ligj

Një pjesë e rëndësishme e veprimtarisë sëERE-s është edhe hartimi i legjislacionit sekondar,që përbën dhe kuadrin rregullator në sektorin eenergjisë elektrike. Ky kuadër është plotësuar ngaERE-ja në një pjesë të konsiderueshme dhe,aktualisht, janë ende në proces përpunimi ngaERE-ja i disa akteve të rëndësishme në zbatim tëligjit nr. 43 të vitit 2015 “Për sektorin e energjisëelektrike” dhe ligjit “Për gazin natyror”.

Hartimi dhe rishikimi i akteve nënligjore nga anae ERE-s është bërë në çdo rast duke u konsultuargjerësisht me palët e treta, që kanë pasur interestë drejtpërdrejtë mbi këto vendimmarrje. Vlen tëpërmend faktin se në çdo rast fillimi i procedurëspër shqyrtimin e një akti nënligjor nga ana e ERE-s është njoftuar në mediet e shkruara për t’i dhënëmundësi njohjeje publikut, si dhe për të marrëmendimin e tyre.

Zhvillimi i seancave dëgjimore në prezencë tëpalëve, që kanë shfaqur interes për dokumentetnë proces përpunimi nga ERE-ja, në çdo rast ështëbërë publik nga palët e interesuara.

Në çdo rast aktet e miratuara nga ERE-ja janëkonsultuar me Autoritetin e Konkurrencës,Ministrinë përgjegjëse për Energjinë, si dhe meSekretariatin e Komunitetit të Energjisë, me të cilinne mbajmë një lidhje permanente për të gjithavendimet që merr ERE-ja. Kjo për një arsye shumëtë thjeshtë, sepse aktualisht ne jemi në koherencëtë plotë me të gjithë legjislacionin e BE-së.

Veprimtaria e ERE-së në fushën e mbrojtjes sëkonsumatorit

Në funksion të detyrave të saj, ERE-ja kaanalizuar të dhënat lidhur me numrin e ankesavetë klientëve të paraqitur gjatë vitit 2017 dhe kaevidentuar se ky numër është shumë më i vogëlkrahasuar me vitin 2016. Për vitin 2016 në EREjanë paraqitur për trajtim 957 ankesa, ndërsa gjatëvitit 2017 këto ankesa shkuan në 564. Përveçobjekteve të saj, ERE-ja ka ofruar asistencë edhenë dhënien e informacionit, të shpjegimeve dheankesave të paraqitura nga konsumatori.

Administrimi i burimeve financiare dhenjerëzore

Edhe për vitin 2017 për sa i takon fushës sëburimeve njerëzore është zbatuar me përpikëri ligjinr. 93/64, datë 07.04.2005 “Për parandalimin e

konfliktit të interesave në ushtrimin e funksionevepublike”. ERE-ja ushtron përgjegjësitë e saj nëzbatim të ligjit nr. 43 të vitit 2015 “Për sektorin eenergjisë elektrike”, i cili ndihmohet në punën e tijnga një staf teknik mbështetës, që është shumë ispecializuar. Në raportet vjetore të implementimittë paraqitura nga Sekretariati Komunitetit tëEnergjisë në pjesën “Shqipëria dhe konkluzionet”ky organizëm ka theksuar, ndër të tjera prioritetkyçe për ERE-n, si më poshtë:

Zgjerimi më tej i përgjegjësive dhekompetencave të ERE-s në kuadër tëimplementimit të objektivave dhe parimeve tëpërcaktuara në paketën e tretë të energjisë.

ERE-ja duhet ta forcojë më shumë pavarësinëe saj, pagat e stafit të ERE-s duhet t’ukorrespondojnë niveleve të pagave të rregulluaratë kompanive dhe duhet të përcaktohen totalishtnga vetë rregullatori.

Finalizimi i procesit të miratimit të ndryshimevetë ligjit nr. 95/84, datë 17.07.2006 “Për pagat,shpërblimet dhe strukturat e institucioneve tëpavarura kushtetuese dhe të institucioneve të tjeratë pavarura, të krijuara me ligj” përbën një hap tëdomosdoshëm për qëllimet e implementimit tëpavarësisë financiare të ERE-s.

Duke e konsideruar zhvillimin në sektorin eenergjisë elektrike dhe gazit natyror në përputhjeme kërkesat më kualitative, të cilat përputhenplotësisht me ato të BE-së ku, ndër të tjera ERE-ja zhvillohet si një institucion i pavarur mekapacitete të mjaftueshme dhe me ekspertizën enevojshme për t’u përballur me sfidat e sektorit,është me rëndësi rishikimi i strukturës organizativetë ERE-s, si dhe pavarësia operacionale e stafit tësaj.

Për vitin e ardhshëm objektivat e ERE-s janëorientuar në përputhje me sfidat që lidhen mevijimin e punës, siç është liberalizimi i tregut tëenergjisë elektrike, ngritja dhe bërja efektive ebursës dhe i mekanizmave të paparashikuara nëkuadër të nismave rajonale, konkretisht WesternBalkans 6.

Vitet e fundit, siç edhe kemi raportuar më parë,janë kryer një sërë investimesh me rëndësikryesisht në rrjetin e amortizuar të shpërndarjes.Edhe për vitin në vazhdim ERE-ja do të ndjekëme prioritet procesin që lidhet me shqyrtimin dhemiratimin e planit të investimeve tek operatorëtkryesorë, ata të shpërndarjes dhe tek Operatori iSistemit të Transmetimit të Energjisë Elektrike.

Viti 2018

122


Në thelb të këtij procesi qëndron planifikimi mekujdes i investimeve të orientuara në uljen ekostove, në identifikimin e pjesëve të sistemit, kundërhyrja është më e nevojshme, për të vijuar mesegmentet e tjera, që lidhen me kërkesat për njësistem të integruar të tregut rajonal.

Një nga prioritetet e ERE-s për vitin që mbyllëm,por edhe në vijim, mbetet reflektimi në legjislacioninaktual rregullator i ndryshimeve, të cilat do të jenënë përputhje me paketën e tretë të BE-së në fushëne energjisë. Kjo do të bëjë të mundur krijimin e njëtregu konkurrues dhe eficient që rrit sigurinë dhecilësinë e furnizimit me energji elektrike në venddhe e integron atë në tregun rajonal. Për këtë qëllimERE-ja ka vendosur një bashkëpunim të ngushtëme Komunitetin e Energjisë, Ministrinë përgjegjësepër Energjinë dhe Autoritetin e Konkurrencës lidhurme çështje që kanë të bëjnë me kuadrin rregullatornë sektorin e energjisë, por edhe me çështje tëtjera të rëndësishme të këtij sektori.

Në përfundim, duke falënderuar të gjithainstitucionet, organizmat me të cilët ERE-jabashkëpunon, shpresojmë që ky raport vjetor tëshërbejë si një informacion i dobishëm e i qartë itë dhënave jo vetëm për institucionin e Kuvendit,por edhe për të gjitha institucionet, organizmat,investitorët, konsumatorët dhe çdo person tëinteresuar për tregun e energjisë.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ahmeti!Pyetje nuk ka, as kërkesë për diskutime,

prandaj jeni i lirë, zoti Ahmeti.Vazhdojmë me projektligjet e tjera të rendit të

ditës. Konkretisht, lidhur me projektligjet “Për disandryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8438, datë23.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, tëndryshuar””; “Për një shtesë në ligjin nr. 92, të vitit2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar nëRepublikën e Shqipërisë”, të ndryshuar””; “Për njështesë në ligjin nr. 9632, datë 30.10.2006 “Përsistemin e taksave vendore”, të ndryshuar””, qëjanë pjesë e paketës fiskale dhe diskutimi do tëbëhet për të tria bashkë.

Kanë depozituar emrat për diskutim zotërinjtë:Erion Braçe, Taulant Balla, Ervin Bushati, EvisKushi, Ilir Beqaj, Arben Pëllumbi, Antoneta Dhima,Xhevit Bushaj dhe Roland Xhelilaj. Në emër tëGrupit të Parlamentar të PS-së e ka depozituaremrin deputetja Blerina Gjylameti.

Grupimet e tjera nuk kanë depozituar emra.Ju lutem, kush e do fjalën?

Po, zoti Ahmetaj.Arben Ahmetaj – Faleminderit, Kryetar i

Kuvendit!Të nderuar deputetë,Të nderuar qytetarë dhe tatimpagues,Paketën fiskale, që po paraqesim sot në

Kuvend, e kemi prezantuar dhe konsultuar në njëraund të gjerë takimesh me sipërmarrësit dhe megrupet e interesit, është vazhdimi i politikave tonanë mandatin e parë dhe të dytë. Kjo paketë ka nëthelb plotësimin e konturit lehtësues përsipërmarrjen e vogël, si dhe mbështetjen emëtejshme të sektorëve të bujqësisë dhe tëturizmit. Pra, është vazhdimësi e natyrshme efilozofisë sonë qeverisëse dhe programit që nekemi miratuar, duke lehtësuar ngarkesën përbizneset, si dhe duke stimuluar dy nga sektorëtmë prioritarë të ekonomisë.

Ku konsistojnë konkretisht, masat qëpropozohen? Unë do të bëj një përmbledhje tëmasave dhe lehtësive, më pas, në diskutimin nenpër nen, jam i bindur se edhe deputetët, poredhe qytetarët do të kenë mundësi të marrin mëshumë informacion. Sigurisht, Komisioni iEkonomisë është mirinformuar deri në detaje gjatëdebateve dhe diskutimeve që kemi zhvilluar nëkomision.

Siç e theksova, pas një turi të gjatë takimeshme sipërmarrësit në të gjithë vendin, pas masavetë ndërmarra, në kuadër të betejës sëantiinformalitetit, dhe si rrjedhojë e një premtimi tëbërë nga Kryeministrit Rama, direkt pas miratimittë paketës fiskale në fund të vitit 2017, ne tashmëpo bëjmë realitet lehtësimet konkrete për biznesine vogël. Këtë gjë e kemi theksuar edhe kur ulëmpragun e deklarimit të TVSH-së. Këtu dua tëndalem një sekondë dhe të bëj një ballafaqim megrupin e munguar të opozitës, por në sy tëqytetarëve. A e mbani mend, të dashur qytetarë,kur opozita thoshte: “Nëse ulet pragu i TVSH-së,do të rriten çmimet”? Si është sot e vërteta? Evërteta është se për të gjitha njësitë, që prekennga ulja e pragut të TVSH-së, është bërë njësondazh i drejtpërdrejtë nga INSTAT-i dhe jo ngaqeveria. Rezultatet janë në dy drejtime:

E para, është inflacioni, që për muajt prill-majrezulton të jetë në nivelin 2%, sa ka qenë nëvazhdën e gati 5 vjetëve, 1,8%; 2,1%; 1,8%; 1,9%;2,1%. Pra, nuk ka asnjë ndryshim. Brenda të njëjtitindeks, kemi parë indeksin e mallrave që tregtohennga njësitë e prekura nga ulja e pragut, dhe ka

123


ulje çmimesh për shumë produkte. Kjo do të thotëse pretendimi i opozitës nuk është i vërtetë.Konkluzioni është se opozita jo vetëm që nukpërfaqësoi qytetarët, jo vetëm që nuk përfaqësoibiznesin e vogël, por nuk kontribuoi nëkonsolidimin financiar dhe fiskal të vendit. Ne poveprojmë në vazhdën e një planimetrie lehtësimifiskal, që shkon në përputhje me rritjen e sektorëveprioritarë të ekonomisë dhe me rritjen ekonomike,për të cilën unë do të flas pak më vonë. Tani pokaloj konkretisht te masat.

Së pari, tavani nga 5-8 milionë lekë xhiro metatimin e thjeshtësuar ka qenë dhe ngelet 5%. Nepo fusim brenda tatimfitimit një fashë të re nga 8-14 milionë lekë, pra tavani i tatimfitimit shkon në14 milionë, dhe do të jetë 3 herë më pak se sa kaqenë, pra nga 15% në 5%. Këtë e premtoiKryeministri dhe e diskutoi me sipërmarrjen e vogëlpër 7 muaj rresht në të gjithë Shqipërinë. Bashkëme Kryeministrin, me qeverinë dhe të gjithëanëtarët e Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste,e kemi diskutuar në territor çështjen e biznesit tëvogël. Frytet e diskutimit janë lehtësimi fiskal.

E dini çfarë ndodh, të dashur qytetarë dhe tënderuar deputetë? Me këto lëvizje, me këtolehtësime fiskale, që po bën qeveria sot dhe qëpo i aprovon ky parlament, 91% e sipërmarrjes nëRepublikën e Shqipërisë e ka tatimfitimin ose zero,ose 5%. Tani vijmë këtu, pas 5 vjetësh dhe gjithëajo bolori antipolitike, parapolitike “u rritën taksat,u rritën taksat”, dolën boshe në fakt u ulën taksat.U fermentua çdo ditë e njëjta bolori “taksa, taksa”,por biznesi i vogël deri në 5 milionë lekë e ka zerolek tatimfitimin, zero!

U rrit pragu nga 8 në 14%. Sot 91% esipërmarrjes e ka ose zero tatimfitimin, ose 5%,nga 15% që ishte. Po të ishte dikush këtu nga këtatë munguarit, do të thoshte: “Ne e kishim 10%”.Po 5%, a është 2 herë më pak? Jo vetëm që është2 herë më pak, por krahasimisht (fatkeqësisht junuk jeni këtu, por qytetarët na ndjekin), ju e rritëtborxhin. Ne jo vetëm që kemi ulur taksat, por nepo ulim edhe borxhin. Ka 3 vjet rresht që qeveria,me operacionet e saj të përditshme, nuk krijonborxh të ri. Përkundrazi, kursen dhe trajton borxhine trashëguar nga ju, të munguar.

Vazhdojmë më tej. Kombinuar me lehtësitë eaplikuara, siç e theksova, 91% e sipërmarrjes eka ose zero, ose 5%. Në kuadër të mbështetjessë sektorit të bujqësisë, qeveria ka sjellë uljen enormës së tatimfitimit koorporativ nga 15% në 5%

për fermerët e inkorporuar në shoqatat ebashkëpunimit bujqësor.

Po ndalem një sekondë këtu, se kjo ështëshumë e rëndësishme dhe përbën themelin epromovimit të ekonomisë së shkallës në bujqësi.Kthehemi një hap prapa për të diskutuar me njëri-tjetrin se pse po e bëjmë këtë. Për çfarë e bëjmëkëtë? Sepse jemi duke kuruar pikërisht atë prob-lem që ka bujqësia. Çfarë problemi ka bujqësia?Problemi i bujqësisë është që i gjithë prodhimiështë bazuar në ngastra të vogla toke, tëcopëtuara, ku teknologjia dhe bashkimi i faktorëvetë punës, faktorëve të prodhimit, puna dhe kapitali,apo edhe teknologjia, nuk bëhen dot bashkë përshkak të këtij copëtimi. Atëherë, nëpërmjetinstrumenteve fiskale që, në fakt, janë dy, një ebëmë para disa kohësh, me TVSH-në, një po ebëjmë tani, duke ulur tatimfitimin nga 15% në 5%,ne po promovojmë bashkimin e fermerëve, nëmënyrë që politika e zhvillimit bujqësor dhe ruraltë ketë mundësi të injektohet, të përpunohet, tëzbatohet dhe të zërë vend më lehtë.

Është ndryshe kur një politikë e zhvillimitbujqësor dhe rural vendoset në një platformë 10-hektarëshe, 20-hektarëshe, duke futur këtu edhesubvencionet, duke futur këtu edhe mbështetjene buxhetit, duke futur këtu edhe instrumentin egarancisë, duke futur këtu edhe IPARD-in.Imagjinoni gjithë këto politika mbi një ngastër 1dynym dhe mbi një fermë 10, 15, 20, 50 hektarë!Ky është qëllimi. Lehtësimi fiskal na çon në drejtimtë konsolidimit të tokës, të konsolidimit të të gjithëfaktorëve të prodhimit, të punës, të kapitalit, tëteknologjisë, në mënyrë që të rritim produktivitetine këtij sektori.

Ndryshimi tjetër i rëndësishëm konsiston nëlehtësirat që paraqiten për agroturizmin. Prapëkthehemi këtu një hap mbrapa për të kuptuar jothjesht këto lëvizje fiskale, por për të kuptuar nëtërësi atë fill që kalon në të gjithë fabrikën endërtuar të modelit të ri ekonomik. Çfarë dua tëthem me këtë? Në vjeshtë të vitit të kaluar në këtëparlament ne aprovuam paketën për strukturat eakomodimit me 4 dhe 5 yje. Strukturat eakomodimit me 4 dhe 5 yje kanë investime, nëpotencë, të larta, që shkojnë, në rastin më fillestar,mbi 10 milionë euro dhe pastaj kalojnë edhe nëmundësinë e 50, 60 apo 100 milionë euro.

Paketa u godit nga opozita dhe goditja ishte:“Pse i ndihmoni ju këta oligarkët?” Pra, investimete huaja u quajtkan tashmë oligarkë! Ne e bëmë

Viti 2018

124


këtë, sepse ishim të bindur se kishte ardhur kohaqë oferta jonë turistike të ishte konkurruese nëkrahasim me rajonin dhe jo vetëm. Madje atë ditëKryeministri ka thënë se shumë shpejt do tëavancojmë një mbështetje fiskale për agroturizmin,që është ana tjetër e turizmit, ku afron jo thjeshtujin, jo thjesht detin, jo thjesht diellin, por kalon nënivele të tjera, ku është ushqimi bio, janë aktivitetetsportive. Këto krijojnë mundësinë që të gjenerojnëzhvillim ekonomik dhe punësim në zonat rurale.Paketa edhe këtu është e konsoliduar.

Ka tri elemente shumë të rëndësishme. E para,dhe mbi të gjitha, ofron ulje të tatimfitimit nga 15%në 5 % për të gjitha njësitë e agroturizmit, që do tëcertifikohen në bazë të një vendimi specifik qeverieqë, për transparencë është vendimi nr. 22, i shkurtittë vitit 2018 “Për certifikimin e njësive tëagroturizmit”. Pra, tatimfitimi do të zbresë nga 15%në 5 %, tri herë më pak.

Boloria e fermentuar e taksave sot është eçmontuar njëherë e mirë përpara syve të opinionitpublik. Kjo qeveri, kjo maxhorancë ka ulur taksat,ka lehtësuar ngarkesën fiskale për 97% tëqytetarëve dhe sot del e thotë, me statistikë, “91%e sipërmarrjes e ka ngarkesën fiskale të ulur, pratatimfitimin nga 15% në zero dhe një pjesë e sajnga 15% në 5%”. Përveç kësaj, ulim TVSH-në përakomodimin dhe për ushqimin për agroturizminnga 20% në 6 %.

Patjetër që ka pasur debate edhe për pijet, porunë, si ministër Financash, por edhe si anëtar ikësaj maxhorance, kam argumentuar që përshumë arsye, për shkak të aktivitetit dhe sistemitporoz të agroturizmit, është e pamundur që tëmbahet kontrolli dhe balanca. Kështu që kemimbetur vetëm në nivelin 6% të akomodimit dhe tëushqimit, për t’i dhënë një mbështetje shumë tërëndësishme edhe këtij segmenti të sektorit tëshërbimeve dhe të nënsektorit të turizmit.Ndërkohë ato biznese që do të kenë rishtasinvestim në agroturizëm, do ta kenë taksën einfrastrukturës zero. Këtu jemi duke folur për njëpaketë shumë të rëndësishme me lehtësi fiskaleqë shkojnë drejtpërsëdrejti te biznesi i vogël. Ethamë do të mbështesim biznesin e vogël dhe atëpo bëjmë. Thamë se do të ulim pragun e TVSH-së për të kontrolluar të madhin dhe po e bëjmë.Thamë se do të lehtësojmë agroturizmin, po ebëjmë sot. Thamë se do të mbështesim bujqësinë,po e bëjmë sot, edhe nga ana fiskale, edhe ngaana e mbështetjes buxhetore, edhe nga ana e

ndihmës apo e negociatës dilegjente që lidhet meIPARD-in, programit për mbështetjen e bujqësisë.

Sot është momenti t’i kthehemi situatësekonomike dhe ta ndajmë me qytetarët. Kemidiskutimin: A është bërë mjaft? A është situatarozë?. A është ky vend i pasur? Jo, situata nukështë rozë, por situata është shumë më mirë seçfarë ka qenë.

Më në fund ekonomia shqiptare është futur nënormalitet rritjeje, rritet me 4,5%. Ka qindra dhemijëra qytetarë që me të drejtë mund të dalin dhetë thonë: “Po, mirë, u rrit 4,5%, po ne ku jemi?”.Po, patjetër që ka shumë për të bërë. Hajde t’ukthehemi numrave! Hajde t’u kthehemi jetëve tënjerëzve! Hajde t’u kthehemi zemrave dhemendjeve!

Më 1 janar të 2013-ës kanë qenë rreth 430 mijëtë punësuar, sot janë 673 mijë të punësuar.Teknikisht duhet t’jua them që jam duke iu referuarE-Sig 27, borderosë së tatimeve që deklarojnësipërmarrjet vetë, për hir të së vërtetës dhe tëtransparencës. Janë gati 240 mijë mendje, zemra,qytetarë, fytyra, familjarë, kryefamiljarë që shkojnënë punë më shumë se më 1 janar të 2013-ës.Legjitimisht dhe në të drejtën e tyre çdo qytetarduhet të dalë dhe të më thotë: “Një sekondë,Ministër, çfarë je duke thënë? Kjo është situatërozë.” Jo! Mik i shtrenjtë, i dashur, që je ende papunë, nuk është situatë rozë, por mos harro qëkemi 240 mijë zemra, mendje, fytyra, familjarë ekryefamiljarë, që shkojnë në punë sot, më shumësesa në 2013-ën.

A kemi halle? Pa fund ka halle Shqipëria, sepsevend i varfër është akoma, por është shumë herëmë mirë se sa ka qenë në 2013-ën. Kur na dëgjonikëtu në debat dhe nganjëherë me të drejtën tuajna përqeshni, nuk diskutohet se kemi arriturGjermaninë dhe jemi vendi i dytë, ia kemi marrëedhe Holandës, nuk është ky diskutimi. Diskutimikëtu është fare i thjeshtë: e shpëtuam Shqipërinënga humnera dhe e kemi futur në normalitet, nërritje ekonomike, por kemi dhe shumë, shumëpunë për të bërë.

Kjo paketë është një nga mendimet tona. Nësedoni të mos e quajmë paketë fiskale, le ta quajmëpaketë solidariteti, sepse së bashku kemi shkuarte qeliza e ekonomisë, kemi futur syrin, mendjente qeliza e ekonomisë, për ta ngacmuar pulsin eekonomisë pozitivisht, tek ajo qelizë e vogël, tekai fermeri, tek ai sipërmarrësi i vogël që shetpërditë, që prodhon përditë, që krijon përditë, që

125


afron shërbime përditë, tek ai i vogli, për ta ndezurakoma më shumë atë qelizë. Aty, tek ai fermeri nëfshatin më të largët, duke i treguar që sot ështëmirë që ti të bashkohesh me fermerin tjetër që kenë krah, për të bërë një ekonomi më të mirë, përtë pasur produktivitet dhe për të prodhuar mëshumë.

Miq të dashur, e keni parë se çfarë ka ndodhurme eksportet? Sot po rritemi me dy numra nëeksporte: 18.4 %. Patjetër dikush mund të thotë:“Çfarë je duke thënë, Ministër?!”. Por më besoni,nuk ka gëzim më të madh për një trupë që qeverisdhe që drejton Shqipërinë si kjo maxhorancë, qët’u referohet këtyre shifrave duke thënë: “Ka njerëzqë prodhojnë dhe eksportojnë”. Deri dje nuk kishinasnjë mundësi. Ka njerëz që sot nuk kanë tregvetëm Tiranën, por kanë treg Italinë, Gjermaninë,Austrinë, Greqinë, Serbinë.

Por për çfarë jemi votuar? Nuk besoj se thamëditën që u votuam se do të bëjmë çudira. Jo! Nejemi njerëz normalë, do ta kthejmë këtë vend nëshina normale dhe këtë po bëjmë, të tjerat i bënbiznesi.

Çfarë bëmë ne me sipërmarrjen? I hoqëm duartqë këta të munguarit ia kishin futur në fyt. Këtëbëmë ne. Ne bëmë gjënë më të thjeshtë që bënnjë maxhorancë. Këta këtu që mungojnë, i kishinfutur duart në fyt sipërmarrjes. Ne e çliruam atë,do të vazhdojmë ta çlirojmë, sepse ka ende shumëpunë për të bërë. Ka ende shtrëngesa tëpaarsyeshme në terrenin ekonomik. Këtu e ftojsipërmarrjen që të na ndihmojë, sepse jemi endenë një proces konsultimi për paketën fiskale tëvjeshtës, të na thotë se ku i kanë mbetur endegishtat e këtyre në fyt, që t’ia heqim, ta çlirojmëkomplet sipërmarrjen që të realizojmë atë ëndërrqë kemi, t’i japim Shqipërisë rritje ekonomike mbi5 %, që të përfitojë çdo qytetar, nga Kukësi, ngaTropoja, nga Saranda, nga Korça, nga Gjirokastra,nga Vlora, nga Tirana, nga Fieri, nga Lezha, ngaDibra, gjithandej.

Ky është qëllimi që ne sjellim një paketë fiskale,e cila është baras me një paketë solidariteti, kusyri, mendja dhe zemra e një maxhorance shkonte qeliza më e vogël, më bazike e ekonomisë, tezemra, mendja, sytë, dora e fermerit; te zemra,mendja, sytë e sipërmarrjes së vogël, te zemra,mendja e sytë e atyre që bëjnë agroturizëm, qëbëjnë biznes në zona rurale në favor të familjessë tyre, në favor të rajonit të tyre dhe në favor tëzhvillimit ekonomik.

Unë ju ftoj që jo vetëm ta mbështesim, kjo nukdiskutohet, por të propagandojmë dhe tëndihmojmë që çdo biznesi i vogël, çdo sipërmarrjeshqiptare ta ketë të qartë se çfarë sjell kjo paketë,që nuk është paketë fiskale, është paketësolidariteti me sipërmarrjen e vogël për tandihmuar të zhvillohet në favor të familjeve të tyre,të ekonomisë dhe të Shqipërisë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ahmetaj!Fjala është për zotin Bushati.Ervin Bushati – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Sot maxhoranca ndërmerr një zinxhir masash

për të ndihmuar mbi 10 mijë biznese shqiptare, sidhe 2 sektorët bazë të ekonomisë shqiptare. Këtomasa nuk ndërmerren thjesht për të mbajtur njëpremtim elektoral, sepse nuk jemi në kohë fushateelektorale, po në mes të një mandati, porndërmerren sepse mendojmë se mund të ecimpërpara me masa fiskale, të cilat mbështeten nënjë administratë që sot funksionon shumë më mirë,në një situatë fiskale të konsoliduar dhe pa borxhe,ku mund të propozojmë një ndërmarrje të tërë përtë formalizuar ekonominë dhe për të mbështeturbiznesin e vogël, sepse sot i kemi mundësitë përta bërë këtë gjë. Kjo që po bëjmë nuk ka të bëjë asme fushatën elektorale, as me synimin për tëbërë diçka, që nuk është në realitetin ekonomikapo për të ndryshuar, por sepse besojmë që sotështë momenti për të ndërhyrë.

Sinqerisht, më vjen keq që opozita nuk është epranishme në një moment kaq të rëndësishëm, ecila, po të ishte këtu, jam i sigurt se do të votonte,deputetët e Partisë Demokratike do t’i votoninkëto ndryshime. Por lidershipi i PartisëDemokratike ndoshta për këtë arsye nuk është sotnë sallë, sepse nuk mund të votojë kundër këtyrendryshimeve.

Në radhë të parë, mbi 10800 biznese do tëpërfitojnë nga ulja e tatimfitimit, që shkon nga 15%në 5%. Kemi kaq kohë që diskutojmë për njëçështje shumë të rëndësishme, që ka të bëjë meformalizimin e ekonomisë. Kur ne flisnim përfomalizimin e ekonomisë, për të nxjerrë në dritëne diellit të gjitha bizneset, që secili të paguanteatë që i detyrohej shtetit, që secili të konkurrontenë mënyrë të ndershme, opozita thoshte: “Neduam të godasim të gjithë biznesin, të dëmtojmëqytetarët dhe punësimin e tyre”. Ja pra, sot kjomaxhorancë harmonizon masat, që të kemi një

Viti 2018

126


formalizim të ekonomisë, si dhe një rritje të saj.Ekonomia shqiptare sot ka një ritëm të kënaqshëmdhe një trend pozitiv rritjeje prej 4,5%. Masat qëpo ndërmarrim do ta mundësojnë biznesin tëzhvillohet më shumë, të ketë më shumë para përtë investuar, si dhe të punësojë më shumë qytetarë.Këto do të rritin investimet, punësimin dhezhvillimin ekonomik.

Gjithashtu, vëmendjen dhe mbështetjen tonëe kemi pasur në dy motorë të rëndësishëm, qëmendojmë se mund të sjell in shumë përekonominë shqiptare, e cila do të ketë një tëardhme të suksesshme, duke harmonizuar dheduke kombinuar turizmin me biznesin agrar.

Mendoj se masat që marrim sot e çojnëvëmendjen pikërisht mbi një kapital motor, endetë pashfrytëzuar plotësisht, siç është turizmi.Turizmi shqiptar po tregon përditë e më shumëkapacitetin e tij të plotë se si mund ta çojëekonominë shqiptare nga një nivel mbijetese nënjë nivel të kënaqshëm të rritjes ekonomike,punësimit, zhvillimit dhe investimeve të mëdha.Duke bërë këto investime sot, ne e kthejmëvëmendjen tek turizmi dhe te biznesi agrar, si dyhallka që duhet të lidhen dhe të punojnë bashkëpër të përmirësuar ekonominë shqiptare, për tërritur punësimin dhe investimet.

Duhet të kemi parasysh që potenciali turistik iShqipërisë nuk duhet të limitohet vetëm në 3 muajte verës. Ata që konsumojnë gjatë gjithë vitit nëekonominë shqiptare, në turizmin shqiptar janëqytetarët shqiptarë. Të gjithë e dimë që qytetarëtshqiptarë gjatë 12 muajve, në fundjavë, në ditët efestave apo të gëzimeve familjare dalin dhe janëmë pranë një turizmi agrar, të cilin ne duam ta keminë funksion gjatë 12 muajve për 2 arsye.

Në radhë të parë, për të pasur vazhdimësi dhezgjatje të sezonit turistik, por edhe për të mbajturnë mënyrë konstante një kapacitet njerëzor, qëkëto biznese të funksionojnë gjatë gjithë vitit dhetë mos ndodhemi para situatës kur në 3 muajt everës bizneset e turizmit të fillojnë dhe të ndihennë ngërç, sepse nuk përballojnë dot volumin eshtuar të punës apo të turistëve, nëse arrijmë tëharmonizojmë dhe të kemi një lloj biznesi turistikqë funksionon në 12 muaj, qoftë edhe nëpërmjetagroturizmit, ne do të kemi mundësi ta mbajmëgjallë këtë industri, që kapacitetet njerëzore tëpunojnë në mënyrë të vazhdueshme dhe hotelet,restorantet, klubet të mos hapen vetëm 3 muajt everës dhe të kalojnë në një fazë ringritjeje të

dhimbshme, në një muaj, pastaj mezi të përballojnëkapacitetet në dy muajt e tjerë, por të funksionojnëgjatë gjithë vitit dhe qytetarët të punojnë gjatë gjithëvitit. Kështu do të jenë më të aftë dhe më tëpërgatitur për të punuar në muajt e tjerë.

Pika tjetër dhe më e rëndësishmja ështëformalizimi i ekonomisë, i cili stimulohet mendryshimet që po sjellim sot. Paketa që paraqesim,më shumë se 12 masa, në fakt, e stimulonbiznesin, e bën shumë më të thjeshtë, shumë mëlogjike dhe favorizuese daljen në dritë të diellit tëbizneseve, të cilat shpeshherë mendojnë se mundtë kenë më shumë përfitime, duke bërë evazionfiskal, duke iu shmangur tatimit, sigurimeveshoqërore, duke mos deklaruar gjithçka në shtet.Ulja kaq shumë e tatimfitimit, 5% tatimfitim për 90%të bizneseve në Shqipëri, nuk është diçka që mundt’i penalizojë ato. Ato, kështu jo vetëmformalizohen, por e kanë shumë më të thjeshtë,janë shumë më të gatshëm për të dalë, për tëkonkurruar dhe për t’u futur te bizneset e mëdha.Duke pasur një prag të tillë, një shkallë të tillënormimi, tatimi, 5%, ata nesër janë shumë më tëmotivuar që ta deklarojnë një biznes, ta hapin njëtë tillë, ta formalizojnë atë, pse jo të mendojnë tëinvestojnë dhe të kenë plane të sakta biznesi përtë kaluar në fazën tjetër, që është biznesi i madh.

Shpresoj që të gjitha këto masa të mos krijojnënjë efekt bllokues në ekonominë shqiptare, por tëbëjnë të kundërtën, të incentivojnë, të shtyjnëbizneset që të kalojnë në nivelet e zhvillimit, sepseështë normale që çdo biznes të aspirojë për tëpasur një volum sa më të madh, e të mos mbetette niveli 14 milionë lekë të rinj xhiro.

Duhet të kuptojmë se është njerëzore si teqytetarët, si te ata që investojnë me kapitale, si tebizneset, që të kërkojnë të rriten sa më shumë, tëkenë sa më shumë volum tregtie, investimesh dhebiznesi.

Me këto masa që ne ndërmarrim sot, që kanëtë bëjnë me biznesin agrar, që kanë të bëjnë meturizmin, që kanë të bëjnë me bizneset e vogla,patjetër që i jepet një impuls i ri shtesë ekonomisëshqiptare, sepse ne besojmë se duke mbështeturbiznesin, duke mbështetur punësimin, dukembështetur investimet, kthejmë në potencial pozitivgjithë kapitalin e fjetur që është sot në Shqipëri.Ka shumë biznese shqiptare, ka shuam firmashqiptare, të cilat kanë kursime, i kanë në bankatshqiptare, e me këtë rast ne përfitojmë t’i ftojmë tëinvestojnë në Shqipëri, sidomos në këto dy

127


biznese, të cilat incentivohen sot në mënyrëspecifike, siç është biznesi agrar dhe biznesi iturizmit.

Në këtë mënyrë, me këto masa që kemi marrë,në fakt kemi krijuar edhe mundësinë që, shumënga këto biznese, të cilat janë thjesht turistike,nesër mund të bëhen edhe biznese agrare; do tëfillojnë të kombinohen. Pra, bizneset turistike, atoqë janë më të afta në treg, sepse kanë më shumëkapitale, sepse kanë më shumë potencial, sepsekuptohet, edhe sistemet e menaxhimit i kanë mëtë mira se bizneset agrare, nesër këto bizneseturistike do ta kenë shumë më të lehtë tëkombinohen e të orientohen edhe ndaj biznesitagrar. Kjo na plotëson edhe një hallkë shumë tërëndësishme, që ka të bëjë me kapacitetetnjerëzore, me plane biznesi më të strukturuara,më të menduara, më të menaxhuara, sepsebizneset turistike i kanë mundësitë, i kanëkapacitetet financiare, i kanë edhe kapacitetetnjerëzore të ndihmojnë, e pse jo, edhe të bëjnëkalimin e butë drejt biznesit agrar.

Mendojmë se kjo do të jetë një pikë kthese nëekonominë shqiptare. Dua t’i them biznesitshqiptar, qytetarëve shqiptarë, se biznesi dhezhvillimi ekonomik i Shqipërisë është primar përkëtë maxhorancë e për këtë qeveri.

Më vjen keq që opozita, me gjithë zhurmën ezallamahinë që bëri para se të merrej ftesa për nëBashkimin Europian, para se të miratohen këtoprojektligje shumë të rëndësishme për biznesin,sot që miratojmë një paketë masash, një zinxhirmasash mbështetëse shumë të rëndësime përekonominë shqiptare, e ka lënë sallën bosh.

Kjo opozitë, që ngelet part time, pra që punonvetëm part time, proteston part time, bën naminderi në dymbëdhjetë të natës në një ditë të caktuar,ndërsa gjashtë ditët e tjera të javës nuk vjen nëkomisione, kjo opozitë part time nuk është sepërkujdeset për biznesin shqiptar, nuk është seka ndër mend ekonominë shqiptare, nuk është seka ndër mend punësimin e qytetarëve shqiptarë.Ajo ka ndër mend vetëm ardhjen në pushtet dhekujdeset vetëm për karrigen e vet, prandaj, kjoopozitë part time nuk përpiqet, nuk vjen të votojëdhe nuk miraton një sërë masash që mbështesinekonominë shqiptare.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Bushati!Fjala për deputeten Evis Kushi.Evis Kushi – I nderuar Kryetar i Kuvendit!

Të nderuar kolegë,Javën e kaluar shpresova që, më në fund,

parlamenti po i rikthehet normalitetit, pas disamuajsh që opozita e bllokonte foltoren këtu, dukemos na lejuar që ne të ushtronim të drejtën adetyrimin kryesor që kemi ndaj qytetarëve që nakanë votuar. Do të kisha preferuar që ai normalitettë ishte kthyer që para disa javëve, kur votuamrezolutën për hapjen e negociatave, për vendimine Komisionit Europian për hapjen e negociataveme Shqipërinë. Ai do të kishte qenë një rast shumëi mirë, përmes të cilit ne, të gjithë deputetët,qofshim të maxhorancës, qofshim të opozitës, sottë kishim shprehur qëndrimin tonë të përbashkët,të ishim shprehur që jemi të gjithë të bashkuar kurështë fjala për integrimin e Shqipërisë nëBashkimin Europian.

Fatkeqësisht, kjo nuk ndodhi, por megjithatëedhe paketa që do të votojmë sot ka një rëndësimjaft të veçantë, pasi sjell lehtësim të drejtpërdrejtëpër sipërmarrjen në disa sektorë, në mënyrë tëveçantë për bujqësinë dhe agroturizmin.

Paketa ofron masa lehtësuese në tre drejtimekryesore: tatimin mbi të ardhurat, tatimin mbi vlerëne shtuar, si dhe taksat vendore. Më lejoni që edhekëtu të shpreh keqardhjen që paketa nuk morivëmendjen e duhur gjatë shqyrtimit në Komisioninpër Ekonominë dhe Financat, sepse për tri ditërresht opozita e bllokoi zhvillimin normal tëdiskutimeve në komision. Pra, opozita jo vetëm qënuk dha asnjë kontribut, asnjë sugjerim, asnjëmendim, asnjë ide, madje as edhe një kritikë aporezervë, por nuk lejoi as që deputetët emaxhorancës të shprehnin mendimet e tyre, tëbënin pyetje, diskutime, propozime e kështu meradhë.

Vetëm në mbledhjen e fundit të komisionit, qëdo të thotë të premten e kaluar, kur opozita nukerdhi fare ne komision, ne më në fund arritëm tëkishim një diskutim konstruktiv, të bënim pyetjet,të merrnim përgjigjet e duhura, madje të bënimedhe propozime konkrete, edhe ndryshime, edhepërmirësime konkrete në projektligjet e paketësfiskale.

Edhe sot shpreh keqardhjen që opozita përsërie bojkoton seancën, duke mos marrë pjesë nëdiskutimin dhe votimin e një pakete fiskale që, epërsëris edhe një herë, lehtëson në mënyrë tëdrejtpërdrejt sipërmarrjen në disa sektorë prioritarëtë ekonomisë sonë.

Ndërkohë, siç e theksova pak më lart e ku dua

Viti 2018

128


të ndalem në mënyrë të veçantë, kjo paketë ofronshkallëzimin e normës së tatimit mbi fitimin, që dotë thotë se për të gjitha bizneset me të ardhuraderi në 14 milionë lekë, normën e tatimit mbi fitimindo të jetë 5 %.

Me këtë ndryshim ne realizojmë mbështetjenmë të madhe që i është dhënë biznesit ndër vite,sepse arrijmë që 91 % e bizneseve në të gjithëShqipërinë ta ketë tatimin 0% apo 5 %.

Së dyti, paketa ofron jo vetëm lehtësim fiskal,por edhe ristrukturim të sektorëve, siç është përshembull bujqësia, duke i nxitur fermerët tëpërfshihen në shoqëritë e bashkëpunimit bujqësornëpërmjet reduktimit të normës së tatim-fitimitkoorporativ nga 15 % në 5 %.

Por, siç e theksova më lart, dua të ndalem pakmë gjatë tani, në mënyrë të veçantë paketa krijonlehtësira fiskale dhe nxit zhvillimin e agroturizmit, icili vijon të jetë prioritet ekonomik, i reflektuar edhenë programin e qeverisë, edhe në strategjinëndërsektoriale për zhvillimin rural e bujqësor 2014– 2020, por edhe në strategjinë për zhvillimin ezonave rurale 2018 – 2020.

Në mënyrë specifike, për të gjitha bizneset qëjanë licencuar dhe operojnë si agroturizëm, do tëreduktohet norma e tatim-fitimit nga 15 % në 5 %.Po ashtu, të gjitha këto struktura do të përjashtohennga taksa e ndikimit në infrastrukturë.

Një ndryshim shumë i rëndësishëm ështëreduktimi i tatimit mbi vlerën e shtuar, pra i TVSH-së, nga 20 %, që është norma standarde, në 6 %për furnizimin e shërbimit të akomodimit e tërestorantit brenda strukturave të agroturizmit, porduke përjashtuar këtu furnizimin me pije. Në fakt,në këtë pikë, duke e vlerësuar edhe qëndrimin eministrit, edhe argumentet që ai solli, unë kam njësugjerim, të cilin, së bashku me kolegun Braçe,do ta paraqesim në formën e një amendamenti nëligjin “Për disa ndryshime për tatimin mbi vlerën eshtuar”.

Me qëllim stimulimin e plotë të aktivitetit tënjësive pritëse në agroturizëm dhe me qëllimunifikimin e paketës fiskale me hotelet me katër epesë yje, ne sugjerojmë që reduktimi i tatimit mbivlerën e shtuar të aplikohet jo vetëm për shërbimine akomodimit e të restorantit, por të aplikohet edhenë shërbimin e pijeve, qofshin këto alkoolike apojo, të prodhuara e të ofruara brenda këtyrestrukturave. Pra, e theksoj edhe një herë: vetëmpër ato pije që prodhohen e ofrohen brenda këtyrestrukturave. Ndërsa për pijet që prodhohen dhe

shiten në struktura të tjera, në biznese të tjera aponë supermarkete, TVSH-ja të vazhdojë të aplikohetnë normën 20 %.

Duke ju falënderuar për vëmendjen, ju ftoj tëgjithëve, ta votojmë paketën fiskale.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Kushi!Fjalën për ministrin e Turizmit, zotin Klosi.Blendi Klosi – Të nderuar kolegë,Paketa që po kalojmë sot është një paketë

shumë e rëndësishme, një paketë e cila kërkon tëndihmojë jo një grup të përcaktuar qartë, jo njëgrup biznesmenësh që tashmë janë në fushën eagroturizmit, por kërkon të mbështesë mijëra emijëra fermerë, të cilët do të duhet që, nëpërmjetkësaj pakete, të gjejnë një përthyerje të qartë tëndryshimeve ligjore në lehtësira për bizneset e tyre.Ai që ne duam të ngremë në Shqipëri, rrjeti i tërë iagroturizmit, i cili sot merr një mbështetje shumëtë madhe edhe ligjore, është rrjeti i shumë e shumëfermerëve të vegjël apo të mesëm, të cilët mundtë kenë, jo vetëm në 100 fshatra që ne kemipërcaktuar si fshatra pilotë, por kudo në Shqipëri,një pol zhvillimi ekonomik, që do të dëshmojë semunden të kenë biznes, munden të kenë jetë,munden të kenë arsye për të qëndruar në zonat etyre, në qoftë se fshati i tyre i traditës, fshati i tyreme histori apo fshati i tyre që prodhon histori apotrashëgimi kulturore, fshati i tyre që prodhon traditënë kulinari, fshati i tyre që ka traditë në agroturizëm,mund të shndërrohet në një pikë të vizitueshmenga turizmi shqiptar dhe nga turizmi i huaj; mundtë shndërrohet në një arsye më shumë, që vetëne, familjarët shqiptarë, të kemi mundësi që gjatëuikendeve të kalojmë nëpër këto pika agroturizmi,të ndihmojmë biznesin lokal dhe të futemi në njërrjet, i cili sot në Shqipëri ka pionierët e tij të parë.

Nuk po ndërtojmë një politikë, e cila vjen vetëmnga zyrat qeveritare, por që është në përputhje tëplotë me zbatimin e asaj çfarë ne kemi bërë gjatëgjithë këtyre kohëve; dëgjimit dhe analizimit të çdokërkese dhe shqetësimi të biznesit të fushës. Po,biznesi i agroturizmit na e ka kërkuar me forcë që,në qoftë se nuk ka një paketë si kjo e sotmja, qëdo të ndihmonte në zhvillimin e tyre, do ta kishinshumë të vështirë të funksiononin e të mbijetoninnë një treg të paformuar siç duhet. Prandaj kjopaketë vjen në kuadër të të gjitha politikave që pondërmarrim në Shqipëri, për ta shndërruar turizminnë një ekonomi, për ta shndërruar turizmin në njënga mundësitë më të arta ekonomike të zhvillimit

129


të vendit.Sot ne jemi në mes të sezonit turistik, një sezon

i cili, si rrallëherë, ka filluar shumë kohë më parë,një sezon që është më se premtues, i mbushurme turistë të huaj, ardhur nga e gjithë bota.

Megjithatë, përsëri kemi probleme. Përsëri kemishqetësime. Përsëri kemi momente, të cilat duhettë na bëjmë të reflektojmë të gjithë së bashku.Përsëri kemi probleme me të tria parimet bazë,mbi të cilat duam të zhvillojmë sigurinë e një turizmicilësor, që kanë të bëjë me sigurinë në plazhe, qëkanë të bëjnë me pastërtinë nëpër plazhe, që kanëtë bëjnë me realizimin e mikpritjes në plazhet tona.

Për sa i përket sigurisë, kemi punuar shumëgjatë gjithë vitit, kemi punuar për të ndërtuarkomitetet e ruajtjes së turizmit në të gjithëShqipërinë, kemi bërë takime, dhe për herë të parëkemi ngritur pikat e sigurisë, të cilat kanë të bëjnëme sigurinë në plazhe, me ruajtësit e ujit, e poashtu me sigurinë që ka të bëjë me Ministrinë eShëndetësisë, pra me ruajtjen e jetës.

Në të tria drejtimet kemi avancime tëjashtëzakonshme, krahasuar me një vit më parë.Kemi përcaktuar qartë me bashkitë, se ku do tëjenë vendet e mjeteve lundruese, dhe falë Zotit,kemi akoma një sistem i cili po monitoron, kështuqë nuk kemi asnjë incident në plazhet tona për sau përket mjeteve lundruese. Kemi një reduktimshumë të madh. Përsëri kemi ngjarje, për këtë jemikokulur, dhe humbje jetësh në plazhet tona, porama sistemi i ruajtjes së plazhit është ngriturpothuajse në të gjithë Shqipërinë, jo në kushtet qëduhet, por ama po funksionon, dhe kemi disa jetëtë shpëtuara në të gjithë plazhet tona vetëm ngasistemi i ruajtjes së plazheve. Në krahasim me vitine kaluar, kemi një numër shumë të reduktuar tëjetëve të humbura në plazhe, por përsëri një jetëe humbur na e rrëzon të gjithë atë çfarë themi.Duhet të jemi të gjithë së bashku atje, së bashkume pushtetin qendror, së bashku me pushtetinlokal, së bashku me vetë poseduesit e operatorëveturistikë, të cilët duhet të kuptojnë se kjo është njëpërpjekje, që duhet të vijë nga poshtë lart. Nukmund të vëmë njerëz të shtetit për të ruajturplazhet, duhet të jetë vetë biznesi, siç e përcaktonedhe vendimi i Këshillit të Ministrave, që duhet tapromovojë dhe ta realizojë këtë siguri.

Për sa i përket sistemit shëndetësor, kemingritur prej vitesh, por këtë vit i kemi në perfeksion,qendrat e ndihmës së parë; kemi ndërtuar 26 pikaambulatore në të gjithë sistemin e plazheve, dhe

për herë të parë kemi 18 qendra ambulance, tëcilat përgjigjen në të gjithë zonën bregdetare, nëharkun kohor të 10 minutave. Pra, janë këtopërpjekje, të cilat na bëjnë të mendojmë se sezonido të vazhdojë të jetë i suksesshëm, me numër tërritur turistësh. Por sa më shumë rritet numri ituristëve, aq më shumë shtohet përgjegjësia jonëpër të pasur mundësi që të kemi një sezon tëdiversifikuar.

Paketa që sjellim sot është kryekëput njëpaketë, e cila kërkon diversifikim të ofertës, poredhe forcimin e arsyeve pse duhet të bëjmëturizëm në Shqipëri. Sot po miratojmë paketën eagroturizmit, e cila kërkon 4 gjëra: zhvilliminekonomik në zonat me mundësi të kufizuaraagroturistike: krijimin e vendeve të reja të punës;zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit dhe, padyshim, ajo që është më kryesorja, rritjen e tëardhurave apo me fjalë të tjera, rritjen e mirëqeniespër këto struktura akomoduese.

Çfarë kuptojmë me agroturizëm? Agroturizmiështë ajo veprimtari pritëse, që zhvillohet në njëfermë apo në njësi agrokulturore, për të tërhequrvizitorë, shpesh duke u mundësuar atyrepjesëmarrjen në veprimtarinë bujqësore apo nëveprimtari të tjera ndihmëse, që zhvillohen në atëmjedis bujqësor. Agroturizmi do të zhvillohet nëzonat rurale, si veprimtari që ka një potencial tëlartë zhvillimi ekonomik dhe ndikon drejtpërsëdrejtinë familjet e këtyre zonave.

Subjektet që do të investojnë në agroturizëmduhet t’u nënshtrohen kritereve specifike për t’ucertifikuar si strukturë akomoduese agroturistike,të cilat do të ndihmojnë për të pasur një rrjet tëcertifikuar subjektesh që mund ta ofrojnë këtëshërbim, për të qenë të ndihmuar në hapat e tyrenga strukturat shtetërore.

Po i shfrytëzoj këto 3 minuta, që më mbetennga koha ime, për të informuar dhe për të njoftuaropinionin publik, (këto kohë kemi bashkëpunuaredhe me Ministrinë e Bujqësisë, dhe me Ministrinëe Infrastrukturës dhe me Ministrinë e Kulturës,edhe brenda kuadrit të “100 fshatrave”), se çfarëdo të thotë një strukturë agroturistike. Agroturizmido të mbështesë turizmin e qëndrueshëm tëzonave rurale nëpërmjet mbrojtjes së mjedisit,ruajtjes së traditës dhe promovimit të produktevetipike të zonës. Një subjekt që do të certifikohet siagroturizëm, duhet të plotësojë kryekëput disaparime, mbi të cilat ne kemi caktuar dhënien ecertifikatës.

Viti 2018

130


Agroturizmi, si veprimtari, mund të zhvillohet nëfermat, që i plotësojnë këto kritere. Fermabujqësore duhet të ketë të paktën 1 hektar tokë tëmbjellë me kultura bujqësore ose minimalisht 0,5hektar serra. Fermat blektorale duhet tëmbarështojnë minimalisht 10 krerë gjedhë apo 100krerë dele, dhi apo 200 krerë shpendë. Te fermatblegtorale klasifikohen edhe stanet, fermat epeshkimit apo akuakultura. Agroturizmi duhet tëzhvillohet në një njësi agrokulturore, që ka siaktivitet përpunimin e produkteve bujqësore,blegtorale, të peshkimit dhe të akuakulturës, si,për shembull, pikat e përpunimit të vajit, të ullirit,fabrikat e përpunimit të verës, të rakisë, të frutavetë ndryshme apo gjithë këtë sistem në zonënbujqësore.

Subjektet që zhvillojnë veprimtari pritëse tëklasifikuara, si agroturizëm, duhet të ofrojnëminimalisht njërën nga shërbimet e mëposhtme:akomodim, ushqim, pije, veprimtari argëtueseshlodhëse, të lidhura me fermën apo mjedisinpërreth. Subjektet agroturistike, që ofrojnëakomodim, duhet të kenë të paktën nga 6 deri në30 dhoma dhe jo më shumë se 30 dhoma, për tëmos ta shndërruar atë në një hotel që prishstrukturën e hoteleve të zonës.

Strukturat në të cilat do të ofrohet shërbimi iakomodimit, sipas klasifikimit të ligjit për turizmin,në fuqi, duhet të respektojnë kriteret urbanistikedhe kriteret e tjera në fuqi për ndërtimin epërcaktuar sipas planeve të zhvillimit të zonavevendore, po ashtu për të ruajtur edhe traditën ezhvillimit të kritereve ndërtuese në atë zonë.

Akomodimi mund të ofrohet edhe në formën epushimit në ambiente ku vendosen çadra apokampingje. Ofrimi i ushqimit dhe pijeve që bëhenbrenda ambientit, duhet të jenë produkt i zonës,po ashtu ushqimet për të cilat ne lejojmë që tëcertifikohet një zonë, duhet të jetë nga 30% - 70%e produkteve që e ofron ajo njësi.

Pra, të nderuar kolegë, ne do të vazhdojmë t’ipromovojmë këto kritere, pasi mendojmë seagroturizmi realisht mund të shndërrohet në njëmekanizëm shumë të fortë zhvillimi jo vetëm iturizmit lokal, por edhe i njësive ekonomike përzhvillimin e më shumë mjeteve në zonën rurale.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Klosi!Fjalën e ka zoti Ilir Beqaj.Të përgatitet Arben Pëllumbi.Ilir Beqaj – I nderuar zoti Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,

Sot qeveria propozon disa ndryshime në ligjetkryesore fiskale, të cilat vazhdojmë të njëjtënfilozofi të filluar para 5 vjetëve dhe të përmirësuarame përpjekjet e konsolidimit vit pas viti. Me këtoligje ne prekim edhe atë çfarë ndodh në biznesine madh dhe çfarë ndodh në biznesin e vogël,sigurisht, duke u dhënë përparësi disa sektorëve,të cilët jo vetëm që janë identifikuar si shtyllat emodelit të ri ekonomik, por edhe kanë pasurpërmirësime të ndjeshme dhe të prekshme këtovite: kanë ndikuar në rritjen e përgjithshmeekonomike, kanë ndikuar në përmirësimin e bilancittregtar, për pasojë në përmirësimin e gjendjes sëllogarisë korrente dhe këtu besoj se duhet parëpse kemi një situatë, ku monedha kombëtare ështëforcuar kundrejt euros.

Ka muaj që bëhen debate, ka pasur pretendimepara një viti, në kohë fushate, që u financua ngapara jo të pastra. Situata sot provon të kundërtën,sepse turizmi ka përmirësim të ndjeshëm jo vetëmnë numër vizitorësh, jo vetëm në ditë qëndrimi,por, tashmë, është i reflektuar edhe në balancëne sektorit. Në qoftë se në vitin 2013 hyrjet dhe daljetishin zero, sot balanca është tejet pozitive, aq savjet turizmi dha 1,7 miliardë euro vetëm ngavizitorët e huaj, ndërsa sivjet pritet të shkojë në 2miliardë.

Me miratimin e sotëm të ndryshimit të ligjit përtë ardhurat, duke filluar nga 1 janari, ne vazhdojmëta konsolidojmë angazhimin e një taksimi tëndershëm, duke taksuar shumë më pak shumicëndërrmuese jo vetëm të individëve, por tashmë edhetë bizneseve, sepse, pas këtij ndryshimi, me mbi14 milionë lekë të rinj xhiro vjetore mbeten vetëm9% e sipërmarrjeve në Shqipëri. Rreth 65 mijëbiznese me të ardhura deri në 2 milionë e kanëzero taksën; edhe ato deri në 5 milionë përsëri ekanë zero; ishim deri në 8 milionë në vit me 5%,shkojmë në 14 milionë. Në qoftë se e mbani mend,para 5 vjetësh u thamë shqiptarëve se do tapërgjysmojmë, për shumicën e bëmë zero, ndërsasot që flasim për bizneset që janë me xhiro nga 8-14 e ulim barrën fiskale me tri herë.

Ne duhet të ndjekim me vëmendje reflektimine këtyre masave fiskale në uljen e kostove, përrrjedhojë edhe të çmimeve, në rritjen ekonkurrueshmërisë dhe pa dyshim, tëharmonizuara me përpjekjet që po bëhen, nëinfrastrukturën rrugore, në furnizimin me ujë tëpijshëm, në furnizimin me energji elektrike, nëtrajtimin e ujërave të zeza dhe mbetjeve. Këto janë

131


arsyet pse sot, praktikisht, Golemi po rikthehet dheshfrytëzohet si një pasuri kombëtare. Pak besoninpara 5 vjetësh se katastrofa e infrastrukturës nëGolem do të rimëkëmbej. Atje sot kemi hotelet mëtë mira të vendit, që e kanë sezonin turistik 120-130 ditë. Pse? Po e përsëris, falë rrugëve, taniedhe rrugëve të brendshme, furnizimit më të mirëme energji elektrike, ujërave të zeza që pastrohen,furnizimit me ujë të pijshëm, sigurisht, sigurisë dhepromocionit. Por çfarë sjellin të gjitha këto? Sjellinpunësim. U angazhuam për 300 mijë vende punepara 5 vjetësh, nga të cilat gjysma në sektorinjorural. Ka arritur në 230 numri i të punësuarve, tëcilët sjellin të ardhura për familjet, sjellin konsum.E kemi thënë, së pari, punësimi është edhe dinjitet.Kështu që edhe nëse momenti aktual kur bëjmëmiratimin, nuk është momenti kur ka vëmendje mëtë madhe nga subjektet, unë besoj se strukturatfiskale e kanë të gjithë kohën e nevojshme, ngakorriku deri në janar, për t’u përgatitur, për tëinformuar bizneset dhe për të bërë dhe projektet etyre, me qëllim që nga 1 janari t’i japim një shtysëmë të madhe kësaj fashe të sipërmarrjes, e cilado të nxitet edhe më shumë që të investojë dhe tëpunësojë.

Qeveria këtë vit ka si objektiv primar punësimin.Faktet tregojnë se javë pas jave, edhe me një rolshumë më aktiv të zyrave të punës, punësimivazhdon të rritet, edhe pse, nga njëra anë, kemipërsëri kontradiktën: njerëz pa punë dhe bizneseqë nuk arrijnë të gjejnë fuqi punëtore, sipasspecialitetit apo kualifikimit që kërkohet. Kjo duhetta nxisë qeverinë, që, bashkë me lehtësirat fiskaledhe biznesin, të bëjë përpjekje për të përmirësuaredhe cilësinë e kërkesës së tregut të punës.

Kam një kërkesë të vogël për Ministrinë eFinancave për paketën e ardhshme fiskale, që, nëfakt, lidhet me ligjin për taksave vendore. Por nëKomisionin e Veprimtarive Prodhuese na ka ardhurnjë shqetësim, praktikisht nga Bashkia e Beratit,ku atje këshilli bashkiak ka miratuar tarifa të reja,jashtëzakonisht të larta, për ata që ofrojnë mekabull shërbimin e internetit, duke e bërë kostonmujore 60-70 mijë lekë të vjetër në muaj, duke bërëkështu një barrierë për shtrirjen e internetit. Medrojën time se mund të shtrihet edhe në bashki tëtjera, do t’i kërkoja Ministrisë së Financave tëshikojë nëse ka nevojë për të përmirësuarlegjislacionin, që në paketën e ardhshme fiskale,në nëntor, të sjellë ndryshimin ose të bëjë sqarimetnevojshme, të përdorë instrumentin e prefektit për

të mos lejuar që këshillat bashkiakë të bëjnëdevijime nga ligji i financave vendore, që më passjellin edhe kështu barrierash në vend.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Beqaj!Fjalën e ka zoti Pëllumbi.Arben Pëllumbi – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Të nderuar qytetarë,E kërkova me shumë kënaqësi fjalën në këtë

seancë, në të cilën do të diskutojmë paketënfiskale, e cila vjen me disa ndryshime në tri ligje:për tatimet mbi të ardhurat, tatimin mbi vlerën eshtuar dhe taksat për pushtetin vendor. Në një kohëkur ekonomia jonë në këtë 6-mujor ka njohur njërritje të qenësishme dhe kur papunësia është nënivelin më të ulët historik të saj, sigurisht nuk kemivend për euforizëm, por kemi vend për t’u gëzuar,pasi, sipas INSTAT-it, në 3-mujorin e parë keminjë rritje ekonomike prej 4,45% dhe rritje tëkonsumit real prej 3%, tregues këta, që premtojnëshumë për vijueshmërinë e këtij viti.

Çfarë synojnë në vetvete këto projektligje, nëveçanti projektligji për tatimin mbi të ardhurat?

Qëllimet janë në disa plane dhe në disa fusha,por ajo që është shumë e rëndësishme tëtheksohet është fakti se propozohet vetëm ulje ebarrës fiskale, me synim mbështetjen për zhvillim.I tillë është edhe ndryshimi i parë, sepse jo vetëmqë drejtohet ndaj sektorit bujqësor, të cilin e kemisi prioritet zhvillimi, por është edhe shtysë reale erritjes ekonomike. Ky nuk është thjesht njëndryshim, por synon të nxisë fermerët të përfshihennë shoqëri të bashkëpunimit bujqësor. Vetëmbashkimi i fermave të vogla në shoqëri më tëmëdha mund të sjellë rritje të prodhimit dhe ulje tëkostove. Për këtë arsye, në këtë projektligjpropozohet ulja me 3 herë e tatimit mbi fitimin, nga15% në 5%. Jam i bindur që ky ndryshim do tësjellë efektet e duhura. Dua të theksoj se jemi nënjë vit që eksportet tona bujqësore kanë njohurrritje të qenësishme.

Gjithashtu, në vazhdën e mbështetjes qëqeveria po i jep turizmit, pas asaj që dhamë përstrukturat hoteliere akomoduese në përgjithësi,duke ua reduktuar TVSH-në në 6%, për ato me 4e 5 yje në veçanti, mendojmë se burimi i madhzhvillimit dhe i punësimit mund të vijë edhe ngasektori i agroturizmit, i cili ka marrë zhvillim të madhnë të gjitha vendet europiane dhe, për sa kohë nei kemi të gjitha mundësitë sociale dhe natyrore,

Viti 2018

132


në mënyrë të padiskutuar do të njohë rritje edhete ne.

Agroturizmi, edhe pse në vetvete është njëiniciativë, që përgjithësisht është biznes i vogël osei mesëm për vetë karakteristikat që ka, mund tështrihet pothuajse në të gjithë vendin, duke sjellënjë ndikim konkret në punësim dhe zhvillim në atozona, aktualisht, të prapambetura ose të thella.Pra, për zhvillimin e turizmit në zonat rurale, i cilimund të sjellë rritje të prodhimit dhe të tregtimit tëprodukteve bujqësore lokale, propozohet ulje etatimit të fitimit koorporativ me 3 herë, nga 15 në5%, për një periudhë 10-vjeçare për të gjitha atostruktura, që brenda 31 dhjetorit të vitit 2021 do tëpërfitojnë statusin “subjekt i certifikuar agroturizmi”.

Tashmë në legjislacionin për turizmin ështëparashikuar kategoria agroturizëm si pjesë e tij,siç e sqaroi edhe ministri i fushës. Gjithashtu, mevendim të Këshillit të Ministrave janë përcaktuaredhe kriteret për licencimin e tyre.

Nxitja e këtij biznesi, i cili pritet të ofrojëakomodim, si dhe veprimtaritë e tjera të lidhurame fermat bujqësore, shoqërohen edhe nëprojektligjet, që do të paraqiten për diskutim dhevotim si pjesë e kësaj pakete fiskale dhe synojnënjë mbështetje akoma më të madhe, duke ereduktuar TVSH-në në 6%, si dhe përjashtimin ngataksa e ndikimit në infrastrukturë.

Një tjetër ndryshim në këtë projektligj, që duata theksoj, lehtëson ngarkesën fiskale për afërsisht10800 tatimpagues, dhe Komisioni i Ekonomisëdhe Financave, ku unë bëj pjesë, ka një kontributjo të vogël, është ulja e tatimfitimit për bizneset ekonsideruara të mesme, të cilët deklarojnë tëardhura vjetore deri në 14 milionë lekë, edhe këtuparashikohet ulja e tatimit mbi fitimin me 3 herë,nga 15 në 5%. E thënë me fjalë të tjera dhe më tëkuptueshme, rritim tavanin e aplikimit të taksimitprej 5%, nga 8 milionë, që është sot, në 14 milionëlekë. Ky veprim synon mbështetjen e biznesevetë vogla, të cilat deklarojnë të ardhura vjetore rreth8 milionë lekë, vlerë që në vitet e fundit është rriturautomatikisht si rezultat i rritjes së çmimeve dheindeksimeve pa sjellë fitime reale për to, por, ngaana tjetër, ul barrën për bizneset e mesme, dukesynuar të qetësojë dhe të rrisë transparencën edeklarimeve. Së bashku me ndryshimet e bëra nëpaketën e kaluar për përfshirjen në skemën eTVSH-së edhe të bizneseve me të ardhura nga 2në 5 milionë lekë, jemi të bindur se shkojmë nërrugën e duhur për një formalizim gjithnjë e në rritje

të deklarimeve.Një korrigjim me shumë vlerë bëhet në

ndryshimin e skemës së tatimit të investitorit nëndërtim në marrëdhënie shkëmbimi me pronarëte truallit, sipas një kontrate shkëmbimi. Sot në tëardhurat e tatueshme të investitorit, llogariten edhetë ardhurat, të cilat i korrespondojnë pjesës sësipërfaqes së ndërtimit, që përfitojnë pronarët etruallit, duke e ngarkuar me një barrë fitimi, e cilanuk është faktike nga shitja dhe ia ka rritur nëmënyrë fiktive të ardhurat investitorit. Edhe pse kykorrigjim, për mendimin tim, vjen me vonesë,gjithmonë vlen shprehja “Më mirë vonë se kurrë”.Ky ndryshim ka pasur nevojë edhe për disa masa,që tashme janë marrë, siç janë ngritja e kadastrësfiskale, që sigurisht ka qenë një ndërmarrje mëvete, si dhe ndryshimi i udhëzimit të përbashkëtnr. 9 midis Ministrisë së Financave dhe Ekonomisëdhe Ministrisë së Drejtësisë.

Duke qenë i bindur se këto ndryshime sjellindhe ndihmojnë vazhdimin e rritjes ekonomike,formalizimin e ekonomisë dhe rritjen e konsumit,ftoj kolegët e maxhorancës ta votojnë këtëprojektligj.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Pëllumbi!Fjala e ka zonja Antoneta Dhima. Të përgatitet

Xhevit Bushaj.Antoneta Dhima – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë,Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në

cilësinë e komisionit përgjegjës, shqyrtoi dhemiratoi projektligjet për disa ndryshime në ligjin përtatimin mbi vlerën e shtuar, ligjin për tatimin mbi tëardhurat, si dhe ligjin për sistemin e taksavevendore. Këto projektligje mbështesin sektorin eagroturizmit, i cili është një nga prioritetet eqeverisë shqiptare në këtë mandat të dytëqeverisës.

Agroturizmi është një sektor, që mbështetzhvillimin e turizmit të qëndrueshëm të zonaverurale nëpërmjet mbrojtjes së ambientit, ruajtjessë traditave dhe promovimit të produkteve tipiketë zonës.

Me ndryshimet e miratuara, zhvill imi iagroturizmit në zonat rurale do të shoqërohet menxitjen e prodhimit dhe tregtimit të produktevelokale të zonave të ndryshme të vendit. Kjoiniciativë e ndërmarrë nga ana e qeverisë do tësynojë të nxitë krijimin dhe rritjen e bizneseve, te

133


cilat priten të ofrojnë akomodim, ushqim, çlodhje,argëtim dhe veprimtari të tjera të lidhura me fermënose njësinë agrokulturore.

Projektligji për tatimin mbi vlerën e shtuarparashikon aplikimin e normës së reduktuar tëtatimit mbi vlerën e shtuar prej 6%, nga 20%, qëështë norma standarde, për furnizimin e shërbimittë akomodimit, restorantit, me përjashtim tëfurnizimit të pijeve brenda strukturave që zhvillojnëveprimtari pritëse të certifikuara, si agroturizmi.

Projektligji për sistemin e taksave vendore kasi qëllim përjashtimin nga taksa e ndikimit nëinfrastrukturë dhe investimeve në infrastrukturë tësubjekteve që zhvillojnë veprimtari pritëse tëcertifikuara si agroturizëm. Ndërsa projektligji përtatimin mbi të ardhurat ka si qëllim reduktimin enormës së tatimit mbi fitimin për sektorin eagroturizmit, nga 15% në 5%.

Në kushtet ku ndodhet agroturizmi shqiptar eka të vështirë të konkurrojë me nivelin dhe cilësinë,që aktualisht ofron agroturizmi në vendet e rajonit.Ofrimi i shërbimit të agroturizmit në nivele cilësore,me një infrastrukturë të mirë dhe bashkëkohoreështë i domosdoshëm, pasi këto do të bëjnë tëmundur rritjen e numrit të turistëve.

Natyra e bukur shqiptare na ofron mundësi tëmëdha, pothuajse në të gjithë territorin e vendit,sidomos në zonat malore. Krijimi i lehtësiravefiskale do të mundësonte zgjerimin edhe më gjerëtë investimeve në këtë fushë dhe në zona të tilla,ku ka nevojë jo vetëm për punësimin, por edhepër zhvillimin ekonomik të këtyre rajoneve nëfunksion të agroturizmit, dhe jo vetëm.

Përpos përmirësimit të infrastrukturësagroturistike, apo përsosjes së imazhit dhe tëprestigjit të vendit, këto investime do tëkontribuojnë, gjithashtu, edhe në hapjen e vendevetë reja të punës direkte dhe indirekte; rritjen eturistëve e të vizitorëve me potencial të fuqisëblerëse, që do të vijnë në Shqipëri, si dhe rritjen ekonsumit. Të gjitha këto ndërhyrje përkthehen nëpërfitime për komunitetin dhe të ardhura shtesëpër shtetin në formën e taksave dhe tarifave.

Agroturizmi në vetvete nuk është gjë tjetërveçse veprimtari pritëse që zhvillohet në një fermëose njësi tjetër agrokulturore, me qëllimin tërheqjene vizitorëve, duke u mundësuar atyre pjesëmarrjennë veprimtaritë bujqësore ose në veprimtari të tjerandihmëse, që zhvillohen në atë mjedis bujqësor.

Reduktimi i normës se tatimit mbi fitiminkorporativ nga 15% në 5% do të sigurojë nxitjen e

fermerëve, që përfshihen në shoqërinë ebashkëpunimit bujqësor dhe nxitjen e bizneseve,që janë të licencuara dhe operojnë në fushën eagroturizmit.

Për bizneset me të ardhura deri në 14 milionëlekë, norma e tatimit mbi fitimin propozohet 5% efitimit para tatimit, ndërsa për bizneset me tëardhura mbi 14 milionë lekë norma e tatimit mbifitimin të mbetet 15% e fitimit para tatimit.

Sektori i bujqësisë përbën një ndër sektorëtbazë të ekonomisë shqiptare. Zhvillimi dhemodernizimi i tij do të ketë impakt edhe në sektorëtë tjerë prioritarë për vendin, sikurse është indus-tria e turizmit, e cila e ka të nevojshmebashkëpunimin me një sistem bujqësor, që ështënë gjendje të garantojë furnizimin me produktebujqësore dhe blegtorale në sasi, në cilësi dhe nëkohë.

Ndërkohë, një sektor bujqësor i kompozuar ngafermerë individualë me ngastra të vogla toke dheprodhim minimal për treg nuk është në gjendje t’iplotësojë kërkesat e konsumatorëve dhe, për mëtepër, ato të një industrie, siç është turizmi.Gjithashtu, është e vështirë që prodhuesitindividualë të jenë faktorë të rëndësishëm përrritjen e eksporteve të produkteve bujqësore. Përkëto arsye, është e domosdoshme që të rritetshkalla e kooperimit në bujqësi, një ndër format esë cilës janë shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor.Rritja e kooperimit të fermave dhe krijimi i këtyreshoqërive kërkon edhe stimuj nxitës. Në këtëkuptim, krahas masave të tjera nxitëse të sektoritbujqësor, sikurse janë subvencionimet, investimetnë kullim, ujitje, vaditje e të tjerë, është earsyeshme që nxitjes së kooperimit dhe krijimit tënjësive të mëdha prodhuese bujqësore t’i shërbejëedhe një normë tatimi mbi fitimin e reduktuar përkëto shoqëri.

Reduktimi i normës së tatimit mbi fitimin përshoqëritë e bashkëpunimit bujqësor nga 15% në5% nuk do të shoqërohet me reduktim të tëardhurave në buxhetin e shtetit, pasi aktualishtnumri i atyre që janë regjistruar është minimal (rreth30 të tilla), ndërkohë që kontributi fiskal në buxhetka qenë i papërfillshëm. Pritet që rritja e numrit tëSHBB-ve dhe e volumit të punës së tyre do të çojënë rritjen e të ardhurave, rrjedhimisht edhe tëkontributit fiskal.

Reduktimi i normës së tatimit mbi fitimin përsektorin e agroturizmit nga 15% në 5% nuk do tëshoqërohet me reduktim të ardhurash në buxhet,

Viti 2018

134


pasi numri i njësive agroturistike është minimal dhepjesa më e madhe e tyre janë të regjistruara sibiznes i vogël.

Shqipëria është vend i potencialeve të mëdha.Krijimi i fermave biologjike në vendin tonë ështënjë hap përpara drejt zhvillimit të agroturizmit. Nëto vizitorët mund të ndjekin nga afër të gjithaambientet e prodhimit në fermë dhe tëkonsumojnë, mes qetësisë dhe gjelbërimit,produktet e fermës. Mundësitë e shfrytëzimit tëfermave janë të pafundme dhe nuk lidhen vetëmme prodhimin.

Ajo që dua të them është se hapësiragjeografike e Shqipërisë është e përshtatshme mësë miri me mënyrën e zhvillimit të agroturizmit.Fakti që një vend i vogël, siç jemi ne, i cili shtrihetnga rëra e bregdetit Adriatik, peizazhet e bukuratë Jonit, fusha e Ultësirës Perëndimore tëMyzeqesë, kodrat e ëmbla anës të lumenjve Erzendhe Mat, parqet kombëtare të shtrira në të gjithëvendin dhe malet e mrekullueshme në Veri dheJug të Shqipërisë janë mundësi vetëm përzhvillimin e agroturizmit. Duhet theksuar seShqipëria nuk e ka të domosdoshëm rregullimin epeizazhit, pasi ai është i mrekullueshëm dhe ilarmishëm.

Në kushtet kur këto projektligje janë nëpërputhje me Kushtetutën e Republikës sëShqipërisë dhe mbështesin agroturizmin, si një ngaprioritetet e qeverisë shqiptare, për t’i dhëne hovzhvillimit ekonomik dhe të qëndrueshëm në zonatrurale, ju ftoj t’i miratojmë këto projektligje tëpaketës fiskale, sepse ulja e taksave mbështetsipërmarrjen, mbështet biznesin dhe do tëmbështesë njësitë agroturistike.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Vasilika

Hysi.)Vasilika Hysi –Faleminderit, zonja Dhima!Fjalën e ka Xhevit Bushaj. Të përgatitet deputeti

Roland Xhelilaj.Xhevit Bushaj – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Shoh me keqardhje veprimet e kolegëve të

opozitës, që në çdo seancë qëllim kryesor nukkanë diskutimin dhe mendimin konstruktiv përprojektligjet që vijnë për diskutim dhe miratim nëKuvendin e Shqipërisë, por kanë përbaltjen epunës së qeverisë dhe krijimin e situatave të

ndryshme për realizimin e qëllimeve politike, nëshërbim të partisë së tyre. Harrojnë shpesh separlamenti është i të gjithë shqiptarëve dhe ështënë funksion të tyre.

Ne, si përfaqësues të popullit, duhet tashohim këtë sallë vetëm në interes të njerëzve, tëcilët, me votën e tyre, na kanë besuar që këtu tëjemi zëri, shqetësimi dhe forca e mendimit të tyre.

Unë, personalisht, nuk kam ndër mend t’ipërgjigjem baltosjes suaj, kolegë deputetë tëopozitës, as shpifjeve e sajesave tuaja për çdoproblem dhe çështje që diskutojmë.

Shqiptarët, ata që na kanë votuar dhe që përditëndjekin me interes të veçantë, presin nga neseriozitet dhe përkushtim në zgjidhjen eproblemeve dhe halleve që i shqetësojnë përditë.

Shpesh gjeni pretekste për të bllokuar punimetnormale dhe funksionimin normal të seancaveplenare, të komisioneve, por edhe funksionimin nëtërësi të parlamentit. Në çdo seancë qëllim tëcaktuar politik keni realizimin e skenarëve tëndryshëm dhe në vend të një mendimi të qartë,profesional dhe konstruktiv, ju zgjidhni të silleni nëtë njëjtën mënyrë dhe në çdo moment tëtransmetoni të njëjtën kasetë të incizuar në selinëe partisë suaj. Të njëjtën gjë po bëni edhe sot,duke e bojkotuar këtë seancë shumë tërëndësishme, që flet për paketën fiskale dhe përpjesën më të madhe të qytetarëve shqiptarë.

Projektligji, që po diskutojmë sot “Për disandryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8438, datë28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat” (nr. 92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar”; nr. 3632/2006 “Për sistemin e taksave vendore””) ështëdiskutuar gjerësisht në Komisionin për Ekonominëdhe Financat, si dhe është i mbështetur në nenet78, 83, pika 1 të Rregullores dhe nenit 155 tëKushtetutës.

Projektligjet kanë për qëllim të realizojnë nxitjene fermerëve të përfshirë në shoqëritë ebashkëpunimit bujqësor, sipas kuptimit të ligjitpërkatës të fushës së bujqësisë, duke reduktuarnormën e tatimit mbi fitimin nga 15% në 5%; nxitjene bizneseve që janë të licencuar dhe të operojnënë fushën e agroturizmit, duke reduktuar normëne tatimit mbi fitimin nga 15% në 5%; të shkallëzojnënormën e tatimfitimit për bizneset me të ardhuraderi në 14 milionë lekë, ku norma e tatimfitimitpropozohet të jetë 5% e fitimit para tatimit. Ndërsanorma e tatimfitimit për bizneset me të ardhura mbi14 milionë lekë propozohet të mbetet 15% e fitimit

135


para tatimit. Thënë ndryshe, përfitojnë 91% ebizneseve nga 0% deri në 5%.

Projektligji ka për qëllim të ndryshojë skemëne tatimeve në industrinë e ndërtimit, me qëllimshpërndarjen e drejtë të barrës fiskale ndërmjetinvestitorit dhe pronarit të truallit; të unifikojë dhetë harmonizojë ligjin “Për lojërat e fatit nëRepublikën e Shqipërisë”, të ndryshuar”, lidhur mbibazën e tatueshme dhe normën e tatimit mbi lojërate fatit për të gjitha kategoritë e lojërave të fatit; tëbëjë të mundur harmonizimin ndërmjet dispozitavetë ligjit nr. 9901/2008 “Për tregtarët dhe shoqëritëtregtare”. Këto projektligje janë në programinanalitik dhe në politikat e qeverisë për vitin 2018.

Dua të ndalem në disa pika. Mendoj se kyndryshim do të ketë efektet e tij.

Sektori i bujqësisë përbën një ndër sektorëtbazë të ekonomisë shqiptare. Zhvillimi dhemodernizimi i tij do të ketë impakt edhe në sektorëte tjerë prioritarë për vendin, sikurse është indus-tria e turizmit, e cila e ka të nevojshmebashkëpunimin me një sistem bujqësor, që ështënë gjendje të garantojë furnizimin me produktebujqësore dhe blegtorale në sasi, cilësi dhe kohë.Ndërkohë, një sektor bujqësor i kompozuar ngafermerë individualë, me ngastra të vogla toke dheprodhim minimal për treg, nuk është në gjendje tëplotësojë kërkesat e konsumatorëve dhe, për mëtepër, ato të një industrie, siç është turizmi.Gjithashtu, është e vështirë që prodhuesitindividualë të jenë faktor i rëndësishëm për rritjene eksporteve të produkteve bujqësore. Për këtoarsye është e domosdoshme të rritet shkalla ekooperimit në bujqësi, një ndër format e së cilësjanë shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor. Por rritjae kooperimit të fermerëve dhe krijimi i këtyreshoqërive kërkon edhe stimuj nxitës. Në këtëkuptim, krahas masave të tjera nxitëse të sektoritbujqësor, sikurse janë subvencionimet, investimetnë kullim, në ujitje, në infrastrukturë, në energjielektrike e të tjerë, është e arsyeshme që nxitjessë kooperimit dhe krijimit të njësive të mëdhaprodhuese bujqësore t’i shërbejë edhe një normëtatimi mbi fitimin e reduktuar për këto shoqëri: njëTVSH e reduktuar apo heqja e taksës së ndikimitnë infrastrukturë.

Sektori i agroturizmit do të jetë, gjithashtu, njëndër prioritetet e vendit, me qëllim zhvillimin eturizmit në zonat rurale, e shoqëruar kjo me nxitjene prodhimit dhe tregtimit të produkteve lokale nëzonë. Në këtë këndvështrim, iniciativa e ndërmarrë

synon nxitjen, krijimin dhe rritjen e këtij biznesi, icili pritet të ofrojë: akomodim, ushqim, çlodhje,argëtim dhe veprimtari të tjera të lidhura me fermënbujqësore.

Projektligji parashikon për këtë kategoribiznesesh norma të reduktuara të tatimit të fitimit.Ndryshimi i skemës së tatimit të investitorit dhepronarit të truallit në ndërtim synon të tatojë nëmënyrë të drejtë pronarët e truallit dhe investitorët,që operojnë ne fushën e veprimtarive të ndërtimitdhe shitjes së ndërtesave, në të gjitha rastet kurtrualli transferohet nga pronari i tokës, sipas njëkontrate këmbimi të tokës me sipërfaqet endërtimit.

Duke parë se këto projektligje synojnë nxitjene veprimtarisë pritëse të certifikuar si agroturizëm,asetet, resurset që ka vendi ynë për zhvillimin ekëtyre sipërmarrjeve në tërësi dhe atij tëagroturizmit në veçanti, të cilat sjellin rritjen epunësimit në zonat rurale, rritjen e të ardhuravedhe konsumit për komunitetin, ju ftoj, të nderuarkolegë, t’i votojmë këto projektligje.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Bushaj!Fjalën e ka kërkuar ministri Niko Peleshi.Niko Peleshi – Faleminderit, e nderuara zonja

drejtuese e seancës!Të nderuar deputetë,Në fakt, dua të them vetëm dy-tri f jalë

shkurtimisht, që më tepër janë falënderime për disainiciativa, që sot janë në prag të mbështetjes dhetë formalizimit përmes votës suaj. Jam i bindur,por, për fat të keq, mungon opozita, këto iniciativanuk janë për një pjesë të shqiptarëve, por për tëgjithë Shqipërinë, që janë vështirësisht tëkundërshtueshme dhe, natyrisht, të papolitizuara,sepse, së pari, siç e thashë, prekin hapësirën ruraletë vendit, që është pothuajse 90% e territorit tëvendit, dhe pothuajse zë gjysmën e popullsisë, atëqë jeton në fshat.

Në fakt, paketa për agroturizmin nuk është njëpaketë që prek pozitivisht vetëm jetën e fshatit,por është edhe një mundësi për të ndërtuar njëtrend të ri, një hapësirë të re biznesi përsipërmarrësit e rinj apo të vjetër. Pra, qëllimi ështëqë ta kthejmë agroturizmin nga një fjalë, që deridje ishte e papërdorur, e panjohur, si koncept përekonominë shqiptare, përveç disa iniciativavesporadike, që i ngjasojnë apo i afrohenagroturizmit, në një nënsektor të rregulluar, siç ekemi sot, që e shpjegoi ministri i Turizmit (kemi një

Viti 2018

136


komision për agroturizmin, të ngritur në Ministrinëe Turizmit, në bashkëpunim me Ministrinë eBujqësisë dhe Zhvillimit Rural; kemi një rregullorepër agroturizmin, kemi një përkufizim të miratuarme vendim të Këshillit të Ministrave).

Me dy fjalë: “agroturizëm” quhet një strukturëme gjashtë deri në tridhjetë dhoma, që ka njërestorant shërbimi, pra gastronomik, ka edhe njëfermë bujqësore, blegtorale apo akuakulturebashkëngjitur. Pra, sot, që flasim, e kemi kthyeragroturizmin në një nënsektor të rregulluar, porduhet që ta bëjmë atë edhe interesant.

Kjo paketë vjen sot pas një konsulte melegjislacionin e vendeve që kanë pasur sukses nëagroturizëm dhe pa dyshim Italia është një ngamodelet më të mira botërore të agroturizmit. Çfarëka ndodhur në Itali para 25 vjetëve, në fillim tëviteve ’90? Në Itali u miratua një paketë e ngjashmefiskale. Ata përgjysmuan TVSH-në dhe tatimfitiminpër strukturat e agroturizmit. Nga viti në vit pati njëtrefishim të numrit të strukturave agroturistike,ndërsa sot në Itali ka 22 mijë struktura agroturizmi.Madje vitin e kaluar në Itali, në vitin 2017, pati 7milionë prenotime në strukturat e agroturizmit.

Në qoftë se pretendojmë të kemi 1% të kësajmadhësie të këtij nënsektori në Itali, i bie që nëvendin tonë, nga 3, 4, ose 5 struktura agroturizmi,të kemi brenda mandati tonë politik, le të themi,brenda tre vjetëve, disa dhjetëra, pse jo edhe disaqindra struktura të tilla në të gjithë Shqipërinë,sepse incentiva fiskale që po miratojmë sot ështëtejet agresive. Tatimi i vlerës së shtuar nga 20%shkon në 6%; tatimi mbi fitimin nga 15% shkon në5%; taksa e ndikimit në infrastrukturë shkon zero.Pra, me këto tri ndryshime, të investosh në fshat,të ndërtosh një strukturë agroturizmi, duke pasurparasysh edhe diversitetin e madh që ka Shqipëria,ndonëse është një vend i vogël, ka shumë krahiname shumë zakone; ka shumë legjenda, ka shumëmite, të cilat mund të kthehen në një ofertë përturizmin vendas dhe të huaj.

Kemi ende shumë shqiptarë që nuk e njohinShqipërinë, që do të jenë baza e një turizmidomestik të agroturizmit, por kemi edhe shumë tëhuaj, që duan të zbulojnë një vend tëmrekullueshëm, por pak të njohur, si Shqipëria.

Në fund të fundit, unë e kam thënë dhe do tathem vazhdimisht, ndonëse duket pak jokorrektepolitikisht, në fshatin shqiptar është e pamundurtë flasim për mirëqenie dinjitoze në qoftë se nukdo të ndërtojmë ekonomi të tjera plotësuese krahas

bujqësisë. Toka bujqësore në fshat ështëmesatarisht 1,2 hektarë, pra një sipërfaqe epamjaftueshme për të ndërtuar mirëqenie nëfshatin tonë, sado përpjekje të bëjmë ne dhe sadotë modernizohet dhe të komercializohet bujqësia.

Atëherë, rruga që po ndjekim ne është forcimi ibujqësisë shqiptare nëpërmjet rritjes sëmbështetjes financiare, nëpërmjet inkurajimit tëbashkimit, dhe këtu dua të kaloj te një incentivëtjetër, që është ulja e tatimfitimit për kooperimet,pra për shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor, të cilati kemi përjashtuar nga TVSH-ja dhe tani po e ulimtatimfitimin dhe po e pjesëtojmë me tre, duke eçuar në 5%. Pra, nga njëra anë, është mbështetjafinanciare për bujqësinë, inkurajimi i modeleve, qëfunksionojnë dhe sjellin më shumë të ardhura, qëkrijojnë ekonomi shkalle, siç është kooperimi nëshitje, jo kooperimi si kooperativat klasike të kohëssë shkuar, por një kooperim i orientuar nga kërkesae tregut; kurse, nga ana tjetër, kemi krijimin e dy-tri ekonomive të tjera jobujqësore në fshat, të cilatkomplementojnë, pra plotësojnë, të ardhurat efamiljes fermere.

Natyrisht, kryesor është agroturizmi. Në vendintonë kemi suksese të strukturave të ngjashme meagroturizmin apo, le të themi, agroturistike, që kanëkrijuar një shëndet lokal ekonomik jo vetëm përatë që e ka investuar, por për dy, tre apo më shumëfshatra rreth e rrotull. Pra, duam të “martojmë”konceptin e agroturizmit me konceptin e marketimitmë të mirë të prodhimeve tipike, tradicionale, përtë cilat po bëjmë edhe një ligj, që do ta sjellimshumë shpejt në parlament, me modelin tonë tëzhvillimit në fshat, nëpërmjet programit “100fshatrat”, pra të lidhim këto pika dhe të ndërtojmënjë ide që funksionon. Në fakt, kjo është një gjetjee zgjuar, për mendimin tim, sepse fshati ka nevojëpër miliarda euro investime. Në qoftë se do tëbënim një shumatore të të gjitha nevojave bazike,që nga rruga, ujësjellësi, kanalizimet, shërbimetpublike, shkollat, qendrat shëndetësore, për të cilatfshati shqiptar ka nevojë, në fund fare do të diltenjë faturë e papërballueshme.

Rruga që ne kemi zgjedhur është nëpërmjetmodeleve.

Me programin “100 fshatrat” duam të ndërtojmëmodele, ku familja fermere ka të ardhura të shtuaranga miradministrimi i tokës bujqësore dhembështetja e ekonomisë bujqësore ka të ardhuratë shtuara nga agroturizmi që ne inkurajojmë dhembështesim të zhvillohet atje, si dhe nga

137


inkubatorët e prodhimeve tipike, të cilët u japinmundësi familjeve fermere të tregtojnë prodhimete zonës me çmim me vlerë të shtuar edhe nëkanalet e tregut, për të cilat nuk dua të zgjatem,por realisht jemi duke punuar dhe brenda këtij vitido të kemi rezultatet e para shumë interesante.

Shfrytëzoj rastin të njoftoj edhe një herë të gjithëtë interesuarit se thirrja nga Agjencia e ZhvillimitBujqësor dhe Rural për investime në bujtina dheagroturizëm është e hapur deri në datën 15 korrik.Pra, kush do që ta kthejë shtëpinë e tij, me së pakukatër dhoma, në një bujtinë apo vend akomoduespër turistë vendas apo të huaj, përfton deri në 15milionë lekë në qoftë se aplikon në AZHBR,kurse për strukturat e agroturizmit, të cilat ipërkufizova edhe pak më lart, deri në 100 milionëlekë. Pas pak javësh ne do të hapim edhe thirrjene IPARD-it, ku janë parashikuar 11 milionë europër diversifikimin e ekonomisë në fshat.

Pra, sot nuk na mungojnë burimet edomosdoshme financiare për zhvillimin rural, porna duhet të punojmë për të investuar në konceptete duhura, të drejta dhe të ngremë kapacitetet efermerëve, investitorëve dhe të gjithainstitucioneve tona, në mënyrë që këto para tëmund të absorbohen. Kemi eksperiencat evendeve përreth, të cilat i kanë pasur dritaret efinancimit të hapura, por nuk kanë mundur dot tëpërthithin investimin. Të mësojmë edhe ngagabimet e të tjerëve, por edhe nga përvojat më tëmira.

Për shembull, zhvillimi i turizmit duhet të bëhetjo vetëm duke shfrytëzuar bregdetin dhe duke ukthyer kurrizin fshatrave të mrekullueshëm tëterritorit të Shqipërisë, me kaq shumë potencialdhe kaq shumë trashëgimi kulturore, por edheduke ndërtuar një model turizmi, që kombinonturizmin e bregdetit, vende-vende masiv, atje kuka mundësi ta mbajë, me turizmin që mund tëzhvillohet në thellësi të vendit tonë, të një vendiende të pazbuluar.

Jemi mbrapa shumë vendeve të tjera nëfushën e turizmit, por populli thotë se çdo e keqee ka një të mirë. Në rastin tonë, prapambetja e katë mirën se mund të përfitojmë nga gabimet dhemodelet e suksesshme të atyre që janë disahapa para nesh.

Shumë faleminderit për mbështetjen!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Peleshi!Zoti Roland është tërhequr.Këtu mbyllen diskutimet për të tria projektligjet

që lidhen me paketën fiskale.Kalojmë në diskutimet në emër të grupeve

parlamentare.Fjalën e ka Blerina Gjylameti.Blerina Gjylameti - E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Sot po diskutojmë për disa ndryshime të

paketës fiskale, të cilat vijnë si reflektim ndajkërkesave të vazhdueshme të grupeve tëinteresit, por jo vetëm; të shoqatave të biznesit,por mbi të gjitha si reflektim i asaj çfarë kemithënë në krye të herës.

Në fillim të mandatit tonë të parë ne thamë sedo të ndërmerrnim një sërë reformash strukturoretë ekonomisë, për ta kthyer ekonominë në shinate zhvillimit të qëndrueshëm, duke bërë ndryshimetë konsolidimit fiskal dhe duke ndërhyrë në sektorëtkyç të ekonomisë, me qëllimin e vetëm që tënxisnim punësimin, zhvillimin e ekonomisë dhe tëkishim më shumë mirëqenie për qytetarët.

Sot duhet të ishim në një sallë plot, pasindryshimet që sjell kjo paketë fiskale prekin shumëqytetarë; prekin ata që e kanë pak më afërzhvillimin, si qendrat urbane të zhvilluara. Kjopakete që mbështet zhvillimin e agroturizmit çonnë zhvillimin e zonave të thella, pra, jo vetëmturizmin e përhershëm, atë bregdetar, por, mbi tëgjitha, edhe atë malor.

Sot ne kemi sjellë një sërë ndryshimesh nëpaketën fiskale, të cilat janë në vazhdën endryshimeve të ndërmarra që në fillim të mandatit.

Fillimisht e nisëm me lehtësimin e barrës sëtaksave për qytetarët, duke arritur të bënim atëqë premtuam, taksimin e ndershëm. Pra, paguanmë shumë ai që fiton më shumë dhe më pak aiqë fiton më pak. Vazhduam më tutje tëmbështesnim ata sektorë të ekonomisë, qëkarakterizojnë ekonominë tonë, që është biznesi ivogël dhe i mesëm. Bëmë zero taksën përbiznesin e vogël dhe nuk fituan pak, por gati90% e bizneseve në Shqipëri.

Sot vijmë me një tjetër zhvillim. Kemi ulur në5% tatimfitimin për bizneset me xhiro nga 8milionë deri 14 milionë lekë. Këtu duhet të ishim tëdyja krahët për ta mbështetur, sepse përfitojnë10867 biznese. Ne e dimë që në ato biznese kashumë të punësuar dhe ndikimi nuk është thjeshtnumerik, por janë më shumë të ardhura për tëgjithë ata që kanë votuar për të pasur një qeveri tëpërgjegjshme, e cila nuk funksionon sipas asaj

Viti 2018

138


çfarë ka ndodhur më parë, pra, nxitje vetëm tësërës së atyre që i kanë përkrah, por nëmbështetje të atyre që kanë votuar për të parëndryshim në Shqipëri. Ndryshimi po vjen.

Sot duhej të ishim më shumë, sepse reflektimiështë bërë mbi kërkesat e vazhdueshme, që nukjanë të pakta, që nga viti 2006, kur shoqatat endërtuesve kërkonin të ndryshohej një nga nenet,që e konsideronte kalimin e pronësisë ngapronarët e truallit tek ata që ndërtonin përsëri sipjesë të tatimit mbi fitimin. Këtu duhet të ndalemipak dhe të shikojmë se sa ndikon kjo në një sektortjetër kyç të ekonomisë shqiptare, sikundër ështëndërtimi.

E thashë që në fillim, është një politikë epërgjegjshme, e cila nis fillimisht me reformatstrukturore për të konsoliduar ekonominë, njëzhvillim të qëndrueshëm ekonomik, e më paskalon nga mbështetja për biznesin e vogël nëmbështetje për biznesin e madh, nga 15% në 5%të tatimfitimit për bizneset me xhiro nga 8 milionëderi 14 milionë lekë, më pas në ulje të tatimfitimitpër të gjitha shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor,të cilat do t’i nënshtrohen tatimfitimit 5% mesynimin e vetëm që të nxisim ekonomitë e shkallëspasi, ashtu sikundër janë sot, nuk përfitojnë siçduhet, dalin me çmime shumë më të larta në tregdhe për këtë shkak nuk mund të kemi eksporte.

Ajo që duhet diskutuar dhe duhet ta kemi nëvëmendjen tonë, ka të bëjë me ndryshimet e sjella,që kanë të bëjnë edhe me pjesën e një sektorishumë të rëndësishëm, që e përmenda pak mëparë, të agroturizmit, ku lehtësojmë tatim-fitiminnga 15% në 5% për një afat kohor 10-vjeçar. Janëstruktura akomoduese, të cilat sot janë tëpazhvilluara në vendin tonë.

Në kuadër të paketës fiskale, por jo vetëm, edhetë ndryshimeve që janë ndërmarrë edhe më parë,ne vazhdojmë të lehtësojmë dhe të nxisim të gjithaato biznese të cilat sigurojnë punësim dhe tëardhura.

Kemi edhe disa ndryshime, që janë në vijim tëpaketës fiskale. Në mënyrë të posaçme, njëra prejtyre ka të bëjë me nenin 8/1, të ardhurat epërjashtuara. Mbas një diskutimi të gjerë dhe tëgjatë në Komisionin e Ekonomisë, përsëri kolegëte opozitës, përveçse penguan zhvillimin epunimeve, nuk kontribuan aspak.

Por këtu kemi një problem, i cili ka qenë ndërvite. Ne e riformulojmë këtë nen pikërisht mesynimin e vetëm që të ardhurat e realizuara nga

kalimi i të drejtës së pronësisë mbi tokën bujqësorenga një fermer i regjistruar te një fermer tjetër apoperson fizik ose juridik, që kryen aktivitet bujqësor,të përjashtohen nga tatimi jo vetëm në këtë rast,por edhe në rastin e kalimit të së drejtës sëpronësisë brenda lidhjes gjinore burrë-grua-fëmijë,nëpërmjet dhurimit apo heqjes dorë nga pasuria,kur pasuria rrjedh pikërisht nga bashkëpronësia edetyrueshme, e fituar nëpërmjet ligjit nr. 7501 përtokën.

Gjithashtu, një element tjetër ku ne duhet tëkemi vëmendjen, është që të gjitha këto ndryshimetë vijnë në vazhdën e nxitjes së atyre sektorëve,që sjellin punësimin dhe nxisin e përmirësojnësituatën në ato zona që preken më pak.

Do të doja të përmendja edhe një fakt tjetër. Epërmendi ministri i Bujqësisë, po ashtu edheministri i Turizmit, janë një sërë masash tëndërmarra, që synojnë nxitjen e atyre sektorëveqë deri më sot kanë qenë më pak të mbështetur,por nga ana tjetër kanë një ndikim shumë të madhnë pjesën rurale dhe në mënyrë të posaçme nëpunësimin e të gjithë atyre që jetojnë në zonatrurale.

Duke ftuar të gjithë kolegët e maxhorancës tavotojnë projektligjin, ju falënderoj!

(Duartrokitje në sallë)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjylameti!Këtu përfundon diskutimi për projektligjin “Për

disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8438, datë28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, indryshuar””, për projektligjin “Për një shtesë nëligjin nr. 92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuarnë Republikën e Shqipërisë, i ndryshuar””, si dhepër projektligjin “Për një shtesë në ligjin nr. 9632,datë 30.10.2006 “Për sistemin e taksave vendore,i ndryshuar””.

Kalojmë në pikën tjetër të rendit të ditës, teprojektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjinnr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë””.

Po, zoti Balla.Taulant Balla – Zonja nënkryetare e Kuvendit,Besoj se jo vetëm koleget dhe kolegët janë në

dijeni, por i gjithë opinioni publik e ka kuptuar sepër çfarë bëhet fjalë. Pra, bëhet fjalë thjesht përnjë ndryshim afati, për t’u mundësuar studentëveekselentë, që mbarojnë studimet e larta përdrejtësi, të vijojnë karrierën e tyre studimore nënivelin më të lartë të studimeve, në magjistraturë,për shkak se në vitin 2016, kur ne kemi votuar të

139


gjithë, me 140 vota, i është vënë afati 2-vjeçar dhemeqenëse (edhe për pak javë) Këshilli i LartëGjyqësor dhe Këshilli i Lartë i Prokurorisë nuk janëngritur ende, kërkohet të bëhet një amendim përtë rivendosur një afat tjetër, me qëllim që atastudentë, djem e vajza shqiptare, e ritheksoj,ekselentë, që duan të vazhdojnë studimet përmagjistraturë, të mund të regjistrohen në këtë vitshkollor, që fillon në vjeshtë të këtij viti.

Për transparencë të publikut, sot, zyrtarisht, nëemër të Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste,dua t’u bëj edhe një herë thirrje kolegëve deputetë,në radhë të parë, deputetëve të Lëvizjes Socialistepër Integrim, të cilët e kanë votuar këtë projektligj,por nuk nguroj t’i bëj thirrje çdo deputeti të PartisëDemokratike, atyre që e kanë votuar paketën ereformës në drejtësi, edhe atyre që nuk kanë pasurmundësi të jenë këtu më 22 korrik të vitit 2016, tëvotojnë sepse, nëse ka një pikë nga reforma nëdrejtësi, që nuk ka pasur asnjë lloj debati, ka qenëpikërisht Shkolla e Magjistraturës. Për çështjen eShkollës së Magjistraturës gjithmonë kambizotëruar konsensusi i plotë.

Kështu që çdo lloj makinacioni për t’ iushmangur kësaj përgjegjësie që kemi të gjithëbashkë, nuk i gjej dot asnjë përgjigje, nga ana edeputetëve të opozitës.

Zonja nënkryetare,Kolege e kolegë deputetë,Nisur nga fakti që ky është një ligj që kërkon

shumicë të cilësuar, por edhe për të vijuar të njëjtënfrymë konsensuale për reformën në drejtësi, nëemër të Grupit Parlamentar të Partisë Socialistekërkoj shtyrjen e diskutimit dhe të votimit të këtijprojektligji për seancën pasardhëse, atë të datës19 korrik, siç është përcaktuar me konsensus edhenga Konferenca e Kryetarëve dhe miratuar ngaseanca e shkuar plenare.

Faleminderit!(Duartrokitje në sallë)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Balla!Atëherë, projektligji “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 96/2016 “Për statusin egjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën eShqipërisë””, shtyhet për seancën tjetër plenare.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës, teprojektligji “Për ratifikimin e memorandumit tëqëllimit ndërmjet qeverisë së Republikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Shteteve të Bashkuaratë Amerikës, për instalimin dhe përdorimin eSistemit për krahasimin dhe vlerësimin e sigurt të

identifikimit personal (PISCES)”Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka deputeti Xhemal Qefalia.Xhemal Qefalia – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Kjo është një marrëveshje që ka të bëjë me

rritjen e sigurisë kombëtare në vend. Unë jam ibindur se, pavarësisht bojkotit, opozita do tamiratojë këtë projektligj, sepse u shërbeninteresave kombëtare. Edhe Shqipëria, si çdo vendtjetër, mund të jetë e kërcënuar nga rreziqe tëlidhura me terrorizmin, prandaj, në këtë kuadër,del si domosdoshmëri që të ketë një konsolidimdhe solidaritet jo vetëm politik, por edhe qytetar,për qasje në koncepte, kapacitete, infrastrukturëdhe stërvitje mbarëkombëtare, duke pasur njëteknologji bashkohore në rritjen e besimit dhe nëzinxhirin komandues. Në këtë kuadër vjen edhekjo marrëveshje, për të cilën gjej rastin tëfalënderoj, në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste, qeverinë e Shteteve tëBashkuara të Amerikës për nënshkrimin emarrëveshjes, që ka të bëjë drejtpërdrejt mepërmirësimin e kushteve dhe me rritjen e masavetë sigurisë, kryesisht në pikat e kalimit kufitar.

Çfarë thuhet konkretisht dhe cili është qëllimi ikësaj aktmarrëveshjeje?

Me anë të kësaj marrëveshjeje ngrihet njësistem, i cili konsiston në rritjen e elementeve tësigurisë, kryesisht te pikat e kalimit kufitar. Elementikryesor është ai i të dhënave biometrike, të cilatidentifikojnë edhe rastet më të vështira, pasi edhesistemi aktual, duhet ta pranojmë, nuk është nënivelin dhe cilësinë e duhur. Gjithashtu, instalimi ikëtij sistemi do të shoqërohet edhe me një rinovimtë infrastrukturës, duke pajisur çdo punonjës mekompjuter, lexues për dokumente, lexues përgjurmët e gishtave, kamera dhe me kontrollin efytyrës. Këto do të sjellin një përmirësim tëdukshëm të rritjes së masave të sigurisë.

Çfarë është e detyruar të bëjë pala jonë në këtëmarrëveshje dhe në këtë memorandum?

Ministria e Brendshme e Republikës sëShqipërisë ka për qëllim ta vendosë në punë dheta administrojë këtë sistem, të mirëmbajë pajisjete sistemit, të parashikuara posaçërisht për qëllimete specifikuara në përputhje me legjislacioninshqiptar “Për mbrojtjen e të dhënave personale”,gjithashtu, t’u garantojë qytetarëve shqiptarë dheshtetasve të huaj, që vizitojnë Shqipërinë, njëmarrëveshje ndërkombëtare, që lidhet me zbulimin

Viti 2018

140


dhe ndalimin e personave që janë ndaluarndërkombëtarisht. Të dyja qeveritë synojnë tëbashkërendojnë përpara çdo transferimizhvendosjen e mjeteve dhe të pajisjevekompjuterike të këtij sistemi.

Të nderuar kolegë deputetë,Të nderuar qytetarë të Shqipërisë,Kjo marrëveshje është në favor të sigurisë

kombëtare dhe ka një vlerë rreth 5 milionë dollarëamerikanë. Marrëveshja do të fillojë implementimine saj si fillim në pikën kufitare të aeroportit të Rinasitdhe më pas do të shtrihet në të gjithë sektorët etjerë.

Nuk e quaj të udhës të vazhdoj më tej, pasi kjoështë një gjë shumë pozitive. Duke vlerësuarrëndësinë e saj dhe përfitimet e shumta që i sjellinshtetit shqiptar, shpreh mendimin dhe dakordësinëse kjo marrëveshje do të miratohet dhe do të marrëvotë unanime nga të gjithë deputetët.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Qefalia!Këtu mbyllet diskutimi i projektligjit “Për

ratifikimin e memorandumit të qëllimit ndërmjetqeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe qeverisësë Shteteve të Bashkuara të Amerikës përinstalimin dhe përdorimin e sistemit për krahasimindhe vlerësimin e sigurt të identifikimit personal(PISCES)”.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës, qëështë projektligji “Për ratifikimin e protokollitndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Mbretërisësë Spanjës për zbatimin e marrëveshjes ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe KomunitetitEuropian, për ripranimin e personave me qëndrimtë paautorizuar”.

Në emër të grupit parlamentar të PartisëSocialiste, përsëri fjalën e ka zoti Xhemal Qefalia.

Xhemal Qefalia – Faleminderit, zonja drejtuesee seancës!

Në fakt, të gjitha marrëveshjet janë standardedhe mendoj se kjo marrëveshje, ashtu siç ështënënshkruar nga shumë shtete të BashkimitEuropian, normalisht edhe nga qeveria shqiptare,ka të bëjë kryesisht me luftën e migrimit tëpaligjshëm dhe masat për parandalimin e tij.

Kjo është një sfidë që po bëjnë të gjitha vendete Bashkimit Europian dhe, në këtë kuadër, dukeqenë se është një marrëveshje standarde, nuk mëmbetet gjë tjetër vetëm të shpreh dakordësinë nëemër të Grupit Parlamentar të Partisë Socialistepër t’u miratuar.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Qefalia!Këtu mbyllet edhe lista e projektligjeve për

diskutim.Kemi 5 minuta pushim. U lutem të gjithëve

kolegëve deputetë të vijnë në sallë, sepse do tëkalojmë në votim.

(Rifillon seanca)(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi - Të futen mediet!Rifillojmë seancën!Hapet votimi për prezencën!Ju lutem, hiqni kartat e zotit Sterkajt, zonjës

Hoxha, zotit Angjeli, si dhe të ministrave Gjiknuridhe Bushati!

Mbyllet votimi. 72 deputetë janë prezent.Fillojmë me votimin e raportit vjetor të

veprimtarisë së Entit Rregullator të Energjisë përvitin 2017. Bëhet një votim elektronik i hapur.

Hapet votimi!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te votimi i projektligjit “Për disa

ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8438, datë28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, indryshuar””.

Hapet votimi me elektronikë në parim!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen të

projektligjit.Neni 1. Kush është dakord? Kundër?

Abstenim?Miratohet.Neni 2. Kush është dakord? Kundër?

Abstenim?Miratohet.Neni 3, me vërejtjen për pikën 4. Kush është

dakord? Kundër? Abstenim? Miratohet.Neni 4. Kush është dakord? Kundër?



Abstenim?Miratohet.

141


Neni 7. Kush është dakord? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi!Hapet votimi me elektronikë!Urdhëroni, zoti Ministër!Arben Ahmetaj – Për sa i përket taksimit të

trashëgimisë së tokës bujqësore, pra bie ...(Ndërhyrje pa mikrofon)Mbi të ardhurat.(Ndërhyrje pa mikrofon)Këtu është. Këtë po pyes, a është përfshirë,

apo jo?Gramoz Ruçi – Është përfshirë tek togfjalëshi

“me vërejtjet e komisionit”. Kjo u miratua.Arben Ahmetaj – Me vërejtjet e komisionit pa

këtë amendament, që është paraqitur këtu?(Ndërhyrje pa mikrofon)Po pyes, sepse dua të jem i qartë se çfarë kalon.Gramoz Ruçi – Jemi te projektligji i parë, zoti

Ministër.Arben Ahmetaj – Dakord.Gramoz Ruçi – Vazhdon votimi, zoti Ahmetaj!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për një shtesë në ligjin

nr. 92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar nëRepublikën e Shqipërisë”, i ndryshuar””.

Hapet votimi me elektronikë në parim!Mbyllet votimi!71 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen të

projektligjit.Kemi vërejtjet e propozuara nga komisioni

përgjegjës. Do të ndalemi edhe tek amendimi ideputetëve Erion Braçe dhe Evis Kushi.

Para se të fillojmë me nenin 1, dua t’ju them seështë depozituar amendimi i këtyre 2 deputetëve,24 orë para fillimit të seancës plenare, përriformulimin e pikës 5 të nenit 1.

Kush do të shprehet për këtë propozim nganismëtarët?

Urdhëroni, zoti Braçe!Erion Braçe – Zoti Kryetar,Amendimi nuk bën gjë tjetër, vetëm sa barazon

statusin fiskal të resort - hoteleve me 4 dhe 5 yjeme statusin fiskal të njësive të agroturizmit. Kyështë amendimi.

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Ahmetaj!

Arben Ahmetaj – Ne e kemi diskutuar edhenë komision, që qeveria është shprehur kundër.Argumentimi është fare i thjeshtë.

Së pari, jemi duke folur për dy gjëra tëndryshme. Resort - hotelet me 4 dhe 5 yje janënjë terren fiskal i kontrolluar. Nuk kemi prodhimbrenda këtyre strukturave, gjë që e komplikonakoma më shumë porozitetin e situatës fiskale tënjësive të agroturizmit. Shuma e investimeve nëtë dy nënsektorët brenda turizmit është endryshme. Në rastin e resort - hoteleve me 4 dhe5 yje, siç e theksova edhe në fjalën time, bëhetfjalë për një investim prej mbi 10 milionë eurosh,ndërsa në rastin e njësive të agroturizmit investimiështë më modest, ndërkohë që aprovohet njëstrukturë subvencioni, që e ka drejtpërdrejtMinistria e Bujqësisë, edhe nëpërmjet udhëzimittë përbashkët që kemi firmosur me cash në dorënga qeveria për njësitë e certifikuara tëagroturizmit.

E fundit fare, që e kam ndarë edhe meKryeministrin, edhe me grupin parlamentar, edheme kryetarin e Komisionit të Ekonomisë, të cilin efalënderoj për mbështetjen e vazhdueshme, edheme këtë komision, duhet të jemi gardianë tësistemit fiskal, sepse një shthurje e vogël sjellshthurje të mëdha. Në rastin konkret, jam i bindurqë profesionalisht dhe në ndjeshmëri të plotëfiskale edhe komisioni bie dakord me mua me këtëgjë.

Do t’ju lutesha ta tërhiqni këtë amendament! Ikërkoj grupit parlamentar dhe kryetarit të tij, tatërheqin.

Gramoz Ruçi – Fjalën e ka kryetari i grupit!Taulant Balla – Së pari, dua të theksoj edhe

një herë që të tria këto projektligje, që përbëjnëpaketën fiskale që kalon sot, kanë një rëndësi tëveçantë. Gjej rastin të falënderoj Komisionin eEkonomisë për mënyrën se si i shqyrtoi dhe se sii pasuroi këto 3 projektligje me disa angazhime tërëndësishme tonat politike përkundrejt sektorit tëturizmit në tërësi dhe në mënyrë të veçantë, tëagroturizmit, që ka të bëjë me secilën prej zonavezgjedhore, të cilat ne kemi nderin t’i përfaqësojmënë Kuvend.

Thënë gjithë kjo, edhe propozimi që vjen ngakolegët Braçe dhe Kushi është një propozimkonkret, i cili hedh një hap të rëndësishëm, pordua të theksoj se ne kemi marrë garancitë enevojshme edhe nga qeveria, edhe nga ministri,që ky do të jetë një hap i dytë që do të reflektohet

Viti 2018

142


në një hap tjetër të ndryshimeve fiskale, të cilatjanë incentiva të rëndësishme që mbështesinagroturizmin. Kështu, propozimi im drejtuardeputetëve të të gjitha krahëve, është që kyamendament të abstenohet sot, por me footnote-n që, zoti Ministër, kjo do të jetë një prej detyraveqë do të reflektohet në të ardhmen në paketatfiskale, që do të shqyrtohen.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Kalojmë në votimin e

amendimit me kartonë!Pro? Kundër? Abstenim?Nuk miratohet.Votojmë nenin 1, me vërejtjet për riformulimin

e pikës 5 të tij, sipas variantit të komisionit!Kush është dakord? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Kush është dakord? Kundër?

Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi!Hapet votimi me elektronikë në tërësi!Mbyllet votimi!71 vota pro. Kundër? 1 kundër. Abstenim?

Asnjë.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për një shtesë në ligjin

nr. 9632, datë 30.10.2006 “Për sistemin e taksavevendore”, i ndryshuar””

Hapet votimi me elektronikë në parim!Mbyllet votimi!71 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te votimi nen për nen i projektligjit.Neni 1. Kush është dakord? Kundër?


Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi!Hapet votimi me elektronikë në tërësi!Mbyllet votimi!71 vota pro.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

memorandumit të qëllimit ndërmjet qeverisë sëRepublikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëShteteve të Bashkuara të Amerikës, për instalimindhe përdorimin e sistemit për krahasimin dhevlerësimin e sigurt të identifikimit personal (PI-

SCES)”.Hapet votimi elektronik në parim!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen të

projektligjit.Neni 1. Kush është dakord? Kundër?


Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi!Hapet votimi me elektronikë në tërësi!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

protokollit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheMbretërisë së Spanjës për zbatimin e marrëveshjesndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe KomunitetitEuropian, për ripranimin e personave me qëndrimtë paautorizuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te votimi nen për nen i projektligjit.Neni 1. Kush është dakord? Kundër?

Abstenim?

Miratohet.Neni 2. Kush është dakord? Kundër?

Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi!Hapet votimi me elektronikë në tërësi!Mbyllet votimi!72 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për profesionin e avokatit

në Republikën e Shqipërisë”, të cilin e kemi lënënga seanca e kaluar.

Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Faleminderit, zoti Kryetar!Meqenëse komisioni nuk e ka shqyrtuar ende

amendamentin që kemi depozituar unë dhe zotiManja, propozojmë të kalojë për në seancënpasardhëse.

Gramoz Ruçi – Seancën tjetër?

143


Taulant Balla – Po.Gramoz Ruçi – Faleminderit!Më lejoni të njoftoj përfundimet e mbledhjes së

Sekretariatit për Procedurat dhe Votimet tëKuvendit. Sipas Rregullores dhe rekomandimit qëbëra në fillim të seancës, sot u mblodh Sekretariatipër Procedurat dhe Votimet për të shqyrtuarankesën e grupeve parlamentare të opozitës përanulimin e votimit të projektligjit “Për përcaktimine procedurës së veçantë për negocimin dhe lidhjene kontratës me objekt: “Projektimin dhe realizimine projektit urban dhe godinës së re të TeatritKombëtar””.

Sekretariati i Kuvendit të Shqipërisë përProcedurat dhe Votimet, pasi zhvilloi mbledhjenpër shqyrtimin e kësaj kërkese, thirri në seancëdëgjimore deputetin Robert Bitri dhe administratëne Kuvendit. Pas diskutimeve vendosi, me shumicëvotash ta rrëzojë kërkesën e paraqitur nga kryetarëte grupeve parlamentare të Partisë Demokratikedhe të Partisë Lëvizja Socialiste për Integrim nëlidhje me anulimin e votimit të projektligjit “Përpërcaktimin e procedurës së veçantë për

negocimin dhe lidhjen e kontratës me objekt:“Projektimin dhe realizimin e projektit urban dhegodinës së re të Teatrit Kombëtar””.

Së dyti, konstaton të vlefshme procedurën evotimit për projektligjin në fjalë. Argumentet eSekretariatit janë si vijojnë: “Procedura dhe votimijanë të sakta dhe të vlefshme. Ky votim është ibazuar në Kushtetutë dhe në Rregulloren eKuvendit për kuorumin dhe për shumicën e votimit.Votimi ka qenë i hapur, ka qenë elektronik dhe mengritje dore, sipas nenit 58 të Rregullores “Përvotimin nen për nen dhe në tërësi”. Asnjë deputetitë Kuvendit nuk i është mohuar ushtrimi i të drejtëssë votimit dhe shprehja e vullnetit. Rezultati i votimitnuk ka ndikuar dhe nuk ndikon në vendimmarrjenpërfundimtare të Kuvendit, Sekretariati i Kuvendit”.Unë e konsideroj të drejtë vendimin e tyre.

Seanca mbyllet.Seanca tjetër do të njoftohet me mjetet e

informimit publik.Faleminderit!

(Seanca u mbyll në orën 13:00)

Viti 2018

144



E enjte, 19.07.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:

1. Miratimi i procesverbaleve të seancaveplenare të datave 05.07.2018 dhe 09.07.2018(neni 44 i Rregullores)


3. Raporti vjetor i veprimtarisë së Kontrollittë Lartë të Shtetit për vitin 2017( neni 103 iRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet titullari i institucionit (jo më shumëse 60 minuta).

Shprehet Komis ioni përgjegjës përEkonominë dhe Financat.


komision i përhershëm, një kryetar grupi ose10 deputetë)

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit4. Projektligji “Për një ndryshim dhe shtesë

në ligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugori Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë prej 3/5-ve tëtë gjithë anëtarëve të Kuvendit)

Pyetje Shprehet Komisioni përgjegjës për Sigurinë

Kombëtare. Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.) Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe

në tërësi)5. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

me vendin pritës ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Fondit të Ballkanit Perëndimor”(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicëabsolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Politikën

e Jashtme.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për


Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe

në tërësi)6. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

së ndryshimi t ndërmjet Republ ikës sëShqipërisë, duke vepruar nëpërmjet Këshillit tëMinistrave, dhe Trans Adriatic Pipeline AG,lidhur me marrëveshjen me qeverinë e venditpritës” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë absolute)

PyetjeShprehet Komis ioni përgjegjës për

Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për




në tërësi)7. Projekt l ig j i “Për d isa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 96/2016 “Për statusin egjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën eShqipërisë” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet73-77 të Rregullores, votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëve të Kuvendit)


Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut


në tërësi).8. Projektvendimi “Për mirat imin e

ndryshimeve të strukturës dhe organikës sëKomisionit të Prokurimit Publik” (nenet 73-77të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet Komis ioni përgjegjës përEkonominë dhe Financat.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit9. Projektvendimi “Për një ndryshim në

strukturën dhe organikën e Zyrës sëKomisionerit për të Drejtën e Informimit dheMbrojtjen e të Dhënave Personale” (nenet 73-

145


77 të Rregul lores, vot im me shumicë tëthjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për ÇështjetLigjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit10. Projektvendimi “Për ngr i t jen e

nënkomisionit parlamentar “Për ndjekjen dhembikëqyrjen e zbatimit të ligjit nr. 12/2018, “Përvlerësimin kalimtar dhe periodik të punonjësvetë Policisë së Shtetit, Gardës së Republikës dheShërbimit për Çështjet e Brendshme dheAnkesat në Ministrinë e Brendshme” (nenet 73-77 të Rregul lores, vot im me shumicë tëthjeshtë)

Koha e votimit11. Për votim:Projektligji “Për profesionin e avokatit në


12. Diskutime për çështje jashtë rendit tëditës (neni 45 i Rregullores)

Koha e diskutimeve deri në 60 minuta

Gramoz Ruçi – Ftohet media të jetë në sallë.Atëherë, fillojmë, të nderuar kolegë.Seancën e ditës së sotme e deklaroj të

hapur.(Pasi lexon rendin e ditës)Lidhur me procesverbalin, ka vërejtje? Nuk

ka.Miratohet.Ju njoftoj se janë propozuar tri projektligje

nga Këshilli i Ministrave, dy prej të cilëve janëratifikime. Nga deputetët është depozituarkërkesa e bashkëkryetarëve të Komisionit tëPosaçëm për Reformën Zgjedhore për shtyrjene afatit të veprimtarisë së komisionit. Titujt i kenitë gjithë përpara te njoftimet. Materialet, sigjithmonë, do t’i gjeni në faqen zyrtare tëKuvendit në internet.

Fillojmë me pikën e parë të rendit të ditës,me raportin vjetor të veprimtarisë së Kontrollittë Lartë të Shtetit.

Ftoj zotin Bujar Leskaj, kryetar i Kontrollit tëLartë të Shtetit, të marrë fjalën.

Bujar Leskaj – I nderuar zoti Kryetar iKuvendit,

Të nderuar zotërinj deputetë,

Së pari, më lejoni t’ju falënderoj që, pas njësërë vitesh, Kuvendi i Shqipërisë ka marrë njëvendim shumë të dobishëm për të dëgjuar nëseancë plenare të g j i thë dre j tuesi t einstitucioneve kushtetuese dhe institucionevetë tjera të pavarura!

Filozofia e punës sonë, si Kontroll i Lartë iShtet i t , në këto v i te është bazuar nëKushtetutën e vendit, në ligjin organik të KLSH-së dhe në korpusin ligjor në fuqi, në standardetndërkombëtare të auditimit, në rezolutat eKombeve të Bashkuara për mbështetjen qëkuvendet duhet t’u japin institucioneve supremetë auditimit, kuptohet, edhe në rezolutën eKuvendit të Shqipërisë për Kontrollin e Lartë tëShtetit. Filozofia jona ka qenë modernizimi iinstitucionit në punën audituese, si dhe thellimii transparencës dhe llogaridhënies për njëqever is je të mirë dhe në luftë kundërkorrupsionit, duke vepruar nën moton: “Kontrolli Lartë i Shtetit – shërbestar i qytetarit dhe agjenti Kuvendit”.

Mbi bazën e kësaj filozofie, ne ndërtuamstrategjinë e zhvillimit 2013-2017, e cila ishtenë një l injë me strategj i të e zhvi l l imit tëINTOSAI- t dhe EUROSAI- t , organizatandërkombëtare ku ne aderojmë prej vitesh.

Me kënaqësi, në fund të vitit 2017 edhe ngainstitucionet tona simotra u konstatua qëstrategjia është përmbushur në masën mbi90%.

Strategjia e Kontrollit të Lartë të Shtetit 2013-2017 përcaktoi gjashtë qëllime strategjikekryesore, të cilat mbuluan dimensionet më tërëndësishme të zhvillimit të institucionit. Këtogjashtë qëllime strategjike ishin: zhvillimi ikapacitetit institucional të KLSH-së; rritja ekapaciteteve audituese dhe e ci lësisë sëauditimit; përmirësimi i cilësisë dhe shtimi inumrit të auditimeve të performancës; zhvillimidhe konsolidimi i auditimeve të teknologjisë sëinformacionit dhe përdorimi i IT-së në auditim;rritja e kontributit të KLSH-së për qeverisje tëmirë nëpërmjet luftës kundër korrupsionit, si dherritja e ndikimit të rolit të KLSH-së nëpërmjetkomunikimit dhe bashkëpunimit.

Kjo st rategj i ishte gur i i themel i t përndryshimet që pasojnë në të gjitha dimensionete punës së institucionit tonë, ku më kryesoret,pa dyshim, janë: ligji organik nr. 154 i vitit 2014i Kontrollit të Lartë të Shtetit, i cili konfirmoi

Viti 2018

146


plotësisht funksionimin e Kontrollit të Lartë tëShtet i t në të njëj tën l in jë me standardetndërkombëtare të auditimit, sipas vlerësimit tëDG Budget; konsolidimin profesional nëpërmjetmanualeve të auditimit dhe trajnimit të stafit;hapjen insti tucionale nëpërmjet botimeveshkencore në shtypin e përdi tshëm dhekomunikimin me palët e interesit, sikurse edhebashkëpunimet me institucionet supreme tëauditimit në Europë dhe më gjerë, bazuar nënmoton e INTOSAI-t: “Experientia mutua, omnibus prodest – Eksperienca e përbashkët ushërben të gjithëve”.

Në këtë vit të fundit të strategjisë, në vitin2017, ne paraqesim performancën einstitucionit tonë përpara Kuvendit të Shqipërisëmbështetur në kornizën e mat jes sëperformancës së institucioneve supreme tëauditimit, dokument ky i miratuar në kongresine fundit ndërkombëtar INTOSAI 22 në AbuDhabi, në dhjetor të vitit 2016.

Korniza e matjes së performancës është njëmetodologji moderne që analizon në thelbl idhjen shkak-pasojë të faktorëve qëpërcaktojnë suksesin e aktivitetit auditues.Është në thelb një audit im performance idrejtuar nga vetja, një auditim me sy kritik,reflektim kritik, periodik për t’u përmirësuar dhepër t’u udhëhequr nëpërmjet shembullit.

Metodologjia mbështetet në sistemin evetëvlerësimi t dhe/ose v lerësimi t ngainstitucione të tjera të auditimit. Edhe nepikërisht këtë kemi bërë, e kemi mbështetur atëpër sa i përket pavarësisë së institucionit nëbazë të një procesi peer review, proces rishikimimes kolegësh me Gjykatën Austr iake tëAuditimit, e cila është njëherazi edhe sekretaree Përgjithshme e INTOSAI-t, si dhe me kolegëtpolakë për pjesët e tjera.

Fushat e mat jes së per formancësinstitucionale janë: pavarësia dhe kornizaligjore; qeverisja e brendshme dhe etika, cilësiae audi t imi t dhe e raport imi t ; menaxhimifinanciar, asetet dhe strukturat mbështetëse;bur imet n jerëzore dhe t ra jn imi , s i dhekomunikimi dhe menaxhimi i palëve të interesit.

Secila prej fushave përmban parametra,tregues specifikë (25 në total), të inkuadruarnë një matricë. Çdo parametër përmban dy derinë katër dimensione, të c i lat synojnë tëbal lafaqojnë kr i teret e speci f ikuara nga

referencat përkatëse, sipas standardeve ISSAIapo dokumenteve bazë të INTOSAI- t ,EUROSAI-t apo organizatave homologe, si dheorganizatave të tjera ndërkombëtare të auditimitsuprem, me në fokus per formancëninstitucionale!

Treguesit e agreguar dëshmojnë se Kontrollii Lar të i Shtet i t për v i t in 2017 ka n jëperformancë mbi nivelin mesatar. Konkretisht,për tre nga gjashtë fusha vlerësimi, përkatësishtfusha 3, 4 dhe 5, merr vlerësimin “4” nga 4, qëështë maksimumi, ndërsa për tri fushat e tjeramerr vlerësimin “3” nga 4, që është maksimumi.

Më në detaje kjo performancë cilësohet sivijon:

Në tryezat tuaja, me lejen e Kryetarit tëKuvendit, ne kemi vendosur edhe një doracak,i c i l i jep indikatorët e per formancës sëinstitucionit tonë për vitin 2017, si dhe bën njëkrahasim ndërmjet gjashtë vjetëve (2012-2017)me dhjetë vjet (2002-2011).

Performanca dhe korniza ligjorePerformanca e kësaj fushe u mat dhe u

vlerësua nga Gjykata Austriake e Auditimitnëpërmjet procesit “peer review” , procesrishikimi mes kolegësh. Gjykata në fjalë gjykon:“Kontrolli i Lartë i Shtetit në Shqipëri ka njëkornizë rregullatore, që garanton pavarësi tëpërshtatshme në realizimin e plotë të misionitdhe detyrimeve kushtetuese. Kjo kornizësanksionon pavarësinë organizative në planine audi t imeve në strukturën dhe staf in enevojshëm”.

Sipas Gjykatës, l igji ka qenë një hap irëndësishëm për të sanksionuar si aksesin nëinformacion, ashtu edhe të dre j tën dhedetyrimin për raportim, dimensione këto qëkanë përmirësuar ndjeshëm performancëninstitucionale.

Nisur nga aspekti i së drejtës, dimensionetqë përcaktojnë mandatin e KLSH-së vlerësohenme “4”, me vlerësimin maksimal. GjykataAustriake e Auditimit konkludoi se aktiviteti iKLSH-së është në përputhje me Deklaratën eLimës ( ISSAI-n 1) , pra me standardinndërkombëtar nr. 1; me Deklaratën e Meksikos( ISSAI-n 10) , atë për pavarësinë einstitucioneve supreme të auditimit, si dhe meISSAI-n 11.

Përveç vlerësimit pozitiv, kolegët e GjykatësAustriake të Auditimit cilësuan si aspekt që

147


ndikon në forcimin e pavarësisë reale edhepavarësinë financiare. Duke vlerësuar arritjete KLSH-së, dhanë edhe sugjerime, të cilat besojse edhe Kuvendi i Shqipërisë do t ’ i ketëparasysh në të ardhmen.

Edhe sipas kornizës ligjore, institucioni kamandat të mjaftueshëm dhe akses të plotë nëinformacion. Gjatë vitit 2017 kanë qenë disaraste sporadike ku ne kemi hasur pengesë nëinformacion, por këto raste, në bashkëpunimme Komisionin Parlamentar për Ekonominë dheFinancat apo drejtuesit e ekzekutivit, jemipërpjekur t’i zgjidhim apo t’i tejkalojmë, mepërjashtim të një rasti, që nuk kemi arritur tazgjidhim.

Qeverisja e brendshme dhe etikaQeverisja e brendshme është vlerësuar në

përputhje me kërkesat e standardeve ISSAI 10,12, 20, 30 dhe 100. Sistemi i vetëvlerësimitbazohet në matjen e cikl i t të planif ik imitstrategjik, ku përfshihen: plani strategjik, planivjetor, planifikimi organizativ dhe monitorimi, sidhe raportimi i performancës institucionale.

Vlerësimi cilëson se KLSH-ja është drejtuarduke dhënë shembullin e mirë, duke synuar tëjetë organizatë model, si dhe duke promovuartransparencën dhe llogaridhënien.

Mjedisi i kontrollit organizativ është vlerësuarnëpërmjet dimensioneve të lidhura me mjedisine kontrollit të brendshëm, si etika dhe integriteti,sistemi i kontrollit të brendshëm, sistemi ikontrollit të cilësisë dhe sistemi i sigurimit tëcilësisë. Të gjitha këto dimensione janë maturnë përputhje me kërkesat e udhërrëfyesvemetodologj ikë, model i t COSO, model i tINTOSAINT e të tjerë.

Këta tregues vlerësohen me 4 pikë kundrejt4, përveç sistemit të kontrollit të cilësisë, kuduhet të përmirësojmë instrumentetmetodologjike për matjen e risqeve që lidhenme cilësinë.

MjedisiStrategjia jonë për zbatimin e një sistemi

efektiv të etikës dhe integritetit për sa i përketmjedisit të kontrollit të brendshëm, etikës dheintegritetit, u fokusua në tri shtylla kryesore:hartimi dhe konsolidimi i kuadrit rregullator mbietikën dhe integritetin, ku KLSH-ja renditet ndërtë parat e institucioneve supreme të auditimitqë, në mënyrë vullnetare, që nga viti 2014, kaadoptuar metodologjinë e vetëvlerësimit të

integritetit, INTOSAINT-it, e cila zbatohet ngaESAI holandez, e konsideruar si një ngametodat inovative dhe të efektshme me impaktnë zhvillimin e politikave të integritetit.

Institucioni ynë dha kontributin e tij modestnë hartimin e draftit të ri të standardit ISSAI 30“Kodi i etikës”, i cili u miratua si dokument zyrtarnë kongresin INCOSAI 22 në Abu Dhabi, nëdhjetor të vitit 2016.

Në korrik të vitit 2017 Kontrolli i Lartë i Shtetitu bë anëtar i grupit të punës së EUROSAI-t ‘Mbirolin e institucioneve supreme të auditimit nëpërhapjen e kulturës etike në sektorin publik”, icili udhëhiqet nga SAI i Hungarisë. Nëpërmjetpjesëmarrjes aktive në këtë grup, ne synojmëzbatimin e auditimit të etikës dhe integritetit nësubjektet e auditimit të sektorit publik.

Shtylla e dytë është menaxhimi i etikës dheintegritetit. Në këtë aspekt kemi kryer trajnimeintensive, që kanë synuar edukimin epunonjësve të inst i tuc ioni t me f rymën estandardeve et ike dhe v lerave morale.Megjithatë, gjykojmë se kemi ende shumë përtë bërë.

Shtylla e tretë është ushtrimi i funksionevembikëqyrëse dhe kontrolluese, investiguesedhe ndëshkuese ndaj sjelljeve në shkelje tëetikës dhe integritetit. Për periudhën 2012-2017komisioni i etikës së institucionit ka larguardhjetë punonjës nga detyra për shkelje të etikësdhe integritetit.

Gjatë gjithë kësaj periudhe, pra gjatë këtyregjashtë vjetëve, pavarësisht largimeve tëshumta, asnjë punonjës nuk është ankuar përlargime për motive politike.

Nëpërmjet shkresës së datës 18.11.2016, nei kemi kërkuar inspektorit të Përgjithshëm tëILDKPKI-së kryerjen e verifikimit të plotë e tëthel luar l idhur me deklar imin e të gj i thëpunonjësve të KLSH-së, që mbartin detyriminligjor për deklarimin e interesave private, nënivel drejtori dhe kryeaudituesi. Nga ILDKPKI-ja u kryen verifikimet, bazuar në kërkesat e ligjitpërkatës, për 28 drejtues të KLSH-së dhe nëpërfundim të këtij procesi nuk rezultuan shkeljetë kuadrit rregullator.

Në vitin 2018, mbështetur në miratimin qëparlamenti i bëri Kodit të Etikës së Deputetëve,pranë Kontrollit të Lartë të Shtetit u miratua kodii etikës së kryetarit, i cili njeh si shtyllë kryesore,pranon pa asnjë kondicion se kryetari i KLSH-

Viti 2018

148


së në veprimtarinë e tij njeh dhe zbaton pa asnjëkusht Kodin e Etikës së Deputetit.

Cilësia e auditimit dhe raportimiNëpërmjet këtij dimensioni kemi vlerësuar

cilësinë e punës audituese, si dhe rezultatet eauditimit për të tria llojet e auditimeve: auditimfinanciar, auditim i performancës dhe auditim ipërputhshmërisë.

Gjatë periudhës janar-dhjetor të vitit 2017Kontrolli i Lartë i Shtetit ka kryer 156 auditimenga 154 të planifikuara, nga të cilat 92 janëauditime rregullshmërie, 25 janë auditimepërputhshmërie, 14 janë auditime financiare, 15janë auditime performance, 5 janë auditime tëteknologjisë së informacionit, si dhe 5 të tjerajanë auditime tematike.

Institucioni ka arritur të konsolidojë një niveldysheme audi t imesh për të s iguruarmbulueshmërinë e duhur me auditim në fushatkryesore të shpenzimeve publike dhe gjenerimittë të ardhurave, prag në të cilin nuk ka rënëasnjë në 6 vjetët e fundit.

Nga auditimet e kryera në vitin 2017 KLSH-ja ka identifikuar mungesë përgjegjshmërie ngat i tu l larët e inst i tuc ioneve të çdo nivel i ,mosnjohje të kërkesave të ligjit të menaxhimitfinanciar, nivele të ulëta dhe ineficiencë tësistemeve të kontrollit të brendshëm, dukekrijuar risqe për shpenzime jo në përputhje mekërkesat l igjore dhe efektivitet të ulët nëshpenzimin e fondeve buxhetore.

KLSH-ja ka konstatuar se vijojnë praktikatdhe vendimmarrjet institucionale me efektenegative në fondet publike, ku niveli i dëmevedhe i shpenzimeve joefektive të konstatuaraparaqitet si më poshtë:

- parregullsi dhe shkelje financiare në tëardhurat dhe shpenzimet e kryera, me dëmekonomik në shumën totale prej 11,5 miliardëlekësh ose 85,8 milionë euro;

- shkelje të disiplinës financiare me ndikimnegativ në perfomancën e fondeve publike tëshpenzuara nga subjektet e audituara nëshumën totale prej 99,05 miliardë lekësh, oseafërsisht 739,7 milionë euro, nga të cilat 92,7miliardë lekë në fushën e të ardhurave dhe 6,3miliardë lekë në fushën e shpenzimeve. Në to-tal janë konstatuar shkelje në shumën 110,5miliardë lekë ose afërsisht 825,6 milionë euro.

Dëmi i konstatuar është në trend rritës nëvitet e fundit, pavarësisht përpjekjeve që bëjnë

drejtuesit e institucioneve të ekzekutivit dheagjencitë e tjera ligjzbatuese në vend. Indikatorii cilësisë së auditimit, i cili është një tregues qëmat raportin e shpenzimeve të buxhetit tështetit për kontrollin nga institucioni i KLSH-sëme dëmin, që janë shpenzimet joefektive tëzbuluara nga KLSH, kryesisht me dëmin përvitin 2017, është 31,9 lekë. Ndërsa po takrahasojmë me periudhën 6-vjeçare (2012-2017), rezulton se për çdo 1 lek të shpenzuarnga institucioni i KLSH-së është kërkuar tëzhdëmtohen 108,7 lekë, ose 5 herë më shumë,nga 21,1 lekë, që ishte ky tregues në periudhën2002-2011.

Edhe gjatë vitit 2017, KLSH-ja ka adresuarrekomandime për inst i tucionet publ ike tëaudituara, struktura e të cilave ka ruajtur tënjëjtën tipologji sikurse në vitet e kaluara.

Janë dhënë 3521 masa për përmirësimeligjore, masa organizative, masa administrativedhe masa disiplinore për periudhën janar-dhjetor 2017, nga të cilat janë pranuar afërsisht60% e masave të rekomanduara. Ky numërvijon të plotësohet, pasi në 6-mujorin e dytë tëvitit 2017 ne vazhdojmë auditimet për zbatimine rekomandimeve tona, duke respektuarkërkesat e ligjit, sipas të cilit ne jemi të detyruart’i presim subjektet 6 muaj për zbatimin erekomandimeve tona.

Puna audituese është përqendruar kryesishtnë fushat për të cilat Kontrolli i Lartë i Shtetitka vlerësuar një nivel të lartë risku dhe kusistemet e kontrollit janë të niveleve që nukmund të garantojnë dhe japin siguri për njëaktivitet në përputhje me kërkesat e kuadrit tëmenaxhimit financiar dhe të kontrollit. Edhe nëtë ardhmen puna jonë audituese do të vazhdojëtë mbështetet në punën e audituesve tëbrendshëm.

Standardet e Auditimit dhe Menaxhimit tëCilësisë

Auditimi financiar me dhënien e opinionit përpasqyrat financiare, megjithëse përbën një ngaaktivitetet audituese tradicionale, për shkak tëniveleve të deformuara ndër vite të raportimitfinanciar në sektorin publik (pas viteve ‘90-të),për praktikën e KLSH-së mbetet ende një llojrelativisht i ri auditimi, i cili kërkon punë dhembështetje tërësisht në standardet e auditimit.

Për vitin 2017, KLSH-ja ka dhënë opinion përpasqyrat financiare të 14 njësive publike dhe

149


po progresojmë nga viti në vit në këtë fushë.Kemi qenë të kushtëzuar nga mungesa epasqyrave financiare të konsoliduara të shtetit,mungesa e pasqyrave të konsoliduara në nivelqendror dhe në nivelet e tjera.

Korniza e matjes së performancës kërkonadoptimin e manualit të auditimit financiar dhetë përputhshmër isë, në përputh je mestandardet ISSAI 200 dhe ISSAI 400. Në lidhjeme këtë dimension, KLSH-ja i përmbushpjesërisht, 2-3 nga 4 kërkesat e përcaktuara.Që në v i t in 2012 i kemi përkthyer këtostandarde, i kemi përshtatur dhe po i përdorimnë punën tonë në zbatim të një marrëveshjejeqë kemi me IDI- in për implement imin estandardeve ndërkombëtare të auditimit.

Për auditimet financiare, KLSH-ja përmbushiplotësisht 20 nga 21 kërkesat e këtij dimensionivlerësimi.

Për auditimet e përputhshmërisë, KLSH-japërmbushi plotësisht 11 nga 18 kërkesat e këtijdimensioni vlerësimi.

Lidhur me auditimet e performancës, qëështë një auditim i ri, KLSH-ja e ka strukturuaraktivitetin auditues në 5 fusha të konsideruarame risk të lartë për buxhetin e shtetit dhekonkretisht në:

1. Projektet infrastrukturore2. Projektet mjedisore dhe energjetike3. Projektet social-ekonomike4. Projektet social-kulturore5. Reformat qeveritareKy auditim është rritur ndjeshëm në KLSH.

Ne jemi të kënaqur me ritmet dhe tashmë kyauditim është vlerësuar ndjeshëm edhe ngasimotrat tona në 2-3 vjetët e fundit.

Nga temat e trajtuara për vitin 2017, mundtë përmend telegrafisht: sigurinë ushqimore,zhvillimin e turizmit, ruajtjen e ekosistemit tëliqenit të Prespës, performancën e DAP-it,prokurimet publike, detyrimet tatimore tëprapambetura, grantet në Agjencinë e Zhvillimittë Bujqësisë, performancën e borxhit publik,kostimin e shërbimeve spitalore, unifikimin epikave doganore me Kosovën, përmirësimin esistemit të vlerësimit doganor etj.

Tashmë kemi krijuar praktikën e mirë që iapërcjellim këto auditime Kuvendit të Shqipërisë,Komisionit tonë bazë për Ekonominë dhekomisioneve të tjera parlamentare.

Kontrolli i Cilësisë

Në bazë të standardit ISSAI 40 për kontrolline cilësisë, ne i përmbushim këto kritere përarsye se ushtrojmë kontroll cilësie të ftohtë nëmasën 30% të dosjeve. Nga 156 auditime,është realizuar rikontrolli për 46 dosje, dukepërfshirë të gjithë ciklin auditues. Kjo punëreflekton një përmirësim të dukshëm, referuarkornizës rregullatore të procesit auditues, kurreth 27% e dosjeve vlerësohen shumë të mira,mbi 60% e tyre vlerësohen të mira dhe vetëm13% e dosjeve të auditimit janë vlerësuarmjaftueshëm.

Fusha e katërt “Menaxhimi financiar, asetetdhe strukturat mbështetëse”

Në zbatim të ISSAI-t 20, vlerësimi i kësajfushe tregoi se KLSH-ja ka një menaxhimorganizativ të përshtatshëm dhe strukturambështetëse, që sigurojnë një qeverisje të mirëtë institucionit.

Gjatë v i t i t 2017 u real izua ngr i t ja einfrastrukturës së IT-së në ambientin e godinëssë re falë mbështetjes që na dha Kuvendi iShqipërisë, Komisioni i Ekonomisë dhe qeveriashqiptare, si dhe investimi në krijimin e njësistemi informacioni për menaxhimin dhembështetjen e proceseve të auditimit në KLSH.Ky investim realizoi një sistem elektronik përadministrimin e punës audituese në KLSHnëpërmjet një platforme software të integruardhe me proces pune (workflow) të automatizuarnë përputhje me manualet dhe me rregullorennë fuqi në l idhje me disponueshmërinë,integritetin dhe konfidencialitetin e sistemit.Këtë s is tem ne e përmirësojmë dhe eplotësojmë nga muaji në muaj në kuadër tëpunës sonë audituese.

Fusha e pestë “Burimet njerëzore dhetrajnimi”

Ky aspekt i aktivitetit është vlerësuar bazuarnë ISSAI-40, si dhe në udhëzuesin e Komitetittë Ndërtimit të Kapaciteteve të INTOSAI-t përmenaxhimin e burimeve njerëzore, kuadrininsti tucional të ndërt imit të kapaciteteve.Aspektet dimensionale të kërkuara lidhen mefunksionin e burimeve njerëzore, strategjinë eburimeve njerëzore, rekrutimin e burimevenjerëzore, shpërbl imin, promovimin dhemirëqënien e stafit etj.

Në KLSH kemi prej vitesh një dokument tëpolitikave të burimeve njerëzore, të cilin eapdejtuam në bashkëpunim me ekspertët e

Viti 2018

150


NIK-ut polak. Pavarësisht mbështetjes që naështë dhënë nga Kuvendi i Shqipërisë dukeshtuar çdo vit nga 5 auditues, ne si institucionkemi ende nevojë për shtimin e numrit tëauditimeve, duke e krahasuar me punën tonësi institucion.

Profesionet kryesore të stafit auditues janëfinancierë dhe juristë. Për vetë natyrën dhekompleksitetin e punës, kërkesat për këtoprofesione rriten, ashtu si edhe për inxhinierëtë IT-së apo specialistë të diplomuar nëekonomi informatike. Kemi një tregues shumësinjikativ për sa i përket barazisë gjinore. Përvitin 2017, raporti femra - meshkuj është 40 %me 60%, nga 33 % me 67% që ishte në vitin2011.

Kemi ulje të moshës mesatare në KLSH, nëfund të vitit 2017 ishte 42,9 vjeç, nga 50 vjeçqë ka qenë në vitin 2011. Ky progresion inatyrshëm na bën të krijojmë një kontingjentaudituesish edhe për vitet e ardhshme (2020-2025), kohë kur Shqipëria do të jetë në BE.

KLSH-ja ka zbatuar polit ika efektive tëmenaxhimi t dhe rekrut imi t të bur imevenjerëzore, bazuar në 3 parime bazë:

i) vlerësimi i profesionalizmitii) i transparencësii i) konkurrimi i hapur dhe mundësia e

pjesëmarrjes për të gjithë të interesuarit Gjatë vitit 2017 janë rekrutuar në KLSH 22

auditues, nga të cilët 1 drejtues me titullin“profesor doktor”, 2 drejtues me diplomëndërkombëtare në Kontabilitet dhe Auditim dhe1 auditues me titullin Doktor i Shkencave.

Në 6 vjetët e fundit (2012-2017) janërekrutuar në KLSH dhe vazhdojnë të punojnë8 drejtues ose auditues, të cilët kanë titullin“profesor”, “profesor i asociuar”, ose “doktor ishkencave”; 19 drejtues dhe auditues që kanënjë diplomë të dytë, nga të cilët 14 në Drejtësidhe 5 në Financë; 5 drejtues dhe auditues kanëdip lomë/cert i f ikatë ndërkombëtare nëKontabilitet dhe Auditim (CIPFA) dhe certifikatëndërkombëtare në auditim (CPA).

Sistemi i zhvillimit profesional reflektonefekt iv i tet in e pol i t ikave të r r i t jes sëkapaciteteve profesionale në KLSH në vite dheështë një tregues i konsoliduar.

Në komunitetin EUROSAI, mbas Estonisë,jemi të dytët për faktin se zhvillojmë mbi 25ditë trajnimi në vit. Ky tregues nga 2-3 ditë, që

ka qenë në periudhën 2010-2011, tashmëështë 14-fishuar.

Në fund të vitit 2017 kishim 28,8 ditë trajnimitë realizuara në institucionet tona homologe,jashtë dhe brenda vendi t , me personelakademik, në bashkëpunim dhe të zhvilluaranë ambientet akademike dhe organizatatprofesionale të fushës, që ne i kemi partnere.

Komunikimi dhe menaxhimi i palëve tëinteresit

Në vit in 2017 KLSH-ja ka hartuar dhemiratuar Strategjinë e re të Komunikimit tëKLSH-së për periudhën 2017-2019, e cila ështëvlerësuar me 3 nga 4 pikë të mundshme. Popërpiqemi të përmirësohemi vazhdimisht.

Një arritje të veçantë (për këtë falënderojKuvendin dhe veçanërisht Kryetarin e tij) keminë komunikimin me parlamentin, i cili këtë vitështë rritur ndjeshëm jo vetëm në sasi, por edhenë cilësi. Edhe sot, pavarësisht vëmendjes suajapo mungesave, ky fakt f let shumë. Erëndësishme është që Kryetari i KLSH-së tëflasë në Kuvend. Dëgjojnë ata që marrin pjesë,por dëgjojnë edhe ata që nuk marrin pjesë. Këtuflitet për dëme ekonomike të zbuluara gjatëveprimtarisë sonë audituese, flitet për punëne 180 audituesve dhe nuk bëhet fjalë përperformancën time si person, pasi nuk shquhempër performancë në shpejtësinë e të folurit.

Megjithatë, ne vlerësuam maksimalishtrezolutën e Kuvendit të tetorit 2016 dhe besojse jemi i vetmi institucion që kemi përcjellë tekju planin tonë të punës për zbatimin e kësajrezolute dhe e realizuam këtë në harkun kohortë 2 vjetëve.

Në cilësinë e Kryetarit të KLSH-së dhe nëemër të audituesve të KLSH-së vlerësojmaksimalisht mbështetjen që na ka dhënëKomisioni për Ekonominë dhe Financat,vlerësoj maksimalisht kryetarin e këtij komisioni,Erion Braçe, sekretarin e këtij komisioni, prof.dr. Anastas Angjeli, anëtarët e komisionit tëPD-së, të LSI-së dhe të PS-së, veçanërishtanëtarin e komisionit, zotin Florjon Mima e tëtjerë.

Më duhet të shpreh respektin dhe vlerësimintim për të gj i thë deputetët e Kuvendit tëShqipërisë, përfshi edhe Kryetarin e Kuvendit,pavarësisht kahjeve politike, për mbështetjenqë i kanë dhënë KLSH-së.

Dimensioni i komunikimit të KLSH-së me

151


medien është vlerësuar me 3 nga 4 pikë, dukeidentifikuar se duhet të realizohen më shumëkonferenca për shtyp për raportin vjetor tëinstitucionit dhe duke përfshirë, sipas rastit,raporte të tjera të rëndësishme dhe raporte tëauditimit të performancës në përmbushje tëkërkesave të udhëzimi t të INTOSAI- t :“Komunikimi dhe promovimi i vlerave dhepërfitimeve të SAI-ve”.

I fa lënderoj të gj i tha mediet pa asnjëparagjykim, sepse na kanë dhënë mbështetjemaksimale dhe na kanë ndihmuar në punëntonë. Në fund të vitit 2017, institucioni ynë kaqenë i pranishëm me rreth 100 kronikatelevizive më shumë se në vitin 2016 Institucioniynë është prezantuar në medien e shkruar me840 artikuj, njoftime, editoriale dhe komenteanalitike, kundrejt pothuajse zero që ishte kyprezantim gjatë viteve 2010-2011.

Kemi n jë veçor i . Pothuajse çdo di tëaudituesit e KLSH-së dalin me një shkrim nëmedien e shkruar, ku trajtojnë problematika tëndryshme të auditimeve. Kjo është një praktikë,e cila po rezulton shumë eficiente. Mendojmëtë vazhdojmë në të ardhmen edhe në rrjetetsocia le, por g j i thmonë, duke ruaj turkompleksitetin e brishtë të marrëdhënieve toname subjektet e audituara, duke mos dashur nëasnjë mënyrë të cenojmë cilindo subjekt qëauditojmë, punën dhe djersën e tyre. Jemipërpjekur të jemi të kujdesshëm. Ritheksoj këtumoton që kemi pasur dhe kemi në punën tonë:“Institucioni suprem i auditimit (KLSH) auditonzbatimin e politikave, por nuk bën politika”. Kjonuk është thënia ime, por është thënia eaudituesit të Përgjithshëm të GAO-s amerikane,që është konkluzioni nr.1 i komunitetit tëINTOSAI-t në botë.

Projekti i binjakëzimit IPA 2013 “Forcimi ikapaciteteve të auditimit të jashtëm”, i financuarnga BE- ja, nisi të implementohej në KLSH nëmuajin mars të vitit 2016, u fitua në vitet 2012-2013 falë edhe mbështetjes të qeverisë së asajkohe, të drejtuar nga profesor doktor SaliBerisha”, vijoi të implementohej deri në fund tëvitit 2017 dhe përfundoi me sukses, sipasvlerësimeve të EUROSAI-t, NIK-ut polak, SAIT-it kroat, si dhe të delegacionit të BE-së dhe DGBuxhet, pra partnerëve tanë jashtë.

Projekti ishte i ndarë në tre komponentë:· përmirësimi i kornizës ligjore për auditim;

· zhvillimi i metodologjive të auditimit dhekapaciteteve të raportimit;

· forcimi i kapaciteteve institucionale dhepërmirësimi i impaktit të rezultateve të auditimit

Në mënyrë që të ident i f ikonim qartëobjektivat tanë strategjikë përpara hartimit tëstrategjisë 2018-2022, ne aplikuam analizënSWOT në institucion, në të cilën përcaktuamfuqi të dhe dobësi të tona, kërcënimet,oportunitetet e ndryshme dhe listuam faktorëtpro dhe kundër akt iv i tet i t tonë auditues.Faktorët janë të lidhur me rritjen e kapaciteteveaudituese, organizimin më të mirë të punës,raportet më të mira me Kuvendin, agjentë të tëcilit ne konsiderohemi, për vendosjen e besimittë qytetarëve. Jo më kot motoja e zgjedhur ngane është: “KLSH-ja është shërbestari i qytetarit”.

Në reflektim të risqeve dhe analizës që nezhvilluam, si dhe mbështetur në strategjitë ezhvillimit të INTOSAI-t dhe EUROSAI-t, pas vitit2018 objektivat tanë prioritarë në strategjinë2018-2022 u formuluan në tri shtylla kryesore:

1. Rritja e impaktit të punës audituese mefokus te 6E-ja. Pra, tashmë ne kalojmë ngakoncept i 3E (ef ic iensë, efekt iv i tet ,ekonomicitet), të cilin e zhvilluam pas vitit 2012,në konceptin 6E ku tre “E-ve” të para u shtohetedhe energji, etikë dhe ambient (environment).

2. Optimizimi i kapaciteteve profesionale,aftësive audituese, procedurave të punës,logj is t ikës dhe funksioneve të t jerambështetëse.

3. Vazhdim i përmirësimit të kanaleve tëkomunikimit dhe bashkëpunimit me partnerëtdhe palët e interesit.

Sigurisht, brumi i aktivitetit tonë duhet të vijënga objektivi i parë, që është objektivi madhor.Por, sikurse brumi nuk mund të bëhet bukë emirë nëse mielli është jocilësor apo furra nukfunksionon, dy objektivat e tjerë janë po aq tërëndësishëm për të rezultuar të suksesshëm.

Vetë objektivi 1 zbërthehet në një sërëobjekt ivash, seci l i i rëndësishëm dhebashkarisht shterues. Në ta adresohen të gjithaproblemat ikat e konstatuara dhe tëpakorrektuara plotësisht në planin strategjik2013-2017, sikurse edhe sfidat e reja që ofrone ardhmja, duke dëshmuar kështu se plani i riështë, në fakt, një vazhdimësi e natyrshme epërditësuar e planit të mëparshëm strategjik.

E njëjta gjë ndodh edhe me objektivat e tjerë,

Viti 2018

152


secili i zbërthyer dhe i detajuar në disa fusha,me dimensionet dhe parametrat përkatës tëarritjes dhe kontrollit.

Kujtoj se për strategjinë 2018-2022 ne kemipasur n jë bashkëpunim të ngushtë meKomisionin e Ekonomisë. E kemi përcjellë tedeputetët e Kuvendit, kemi marrë mendimettuaja dhe pastaj kemi reflektuar strategjinëpërfundimtare.

Në formulimin e këtyre objektivave motojadhe qëllimi parësor është: “Kontrolli i Lartë iShtetit, shërbestari i qytetarit”. Kjo është vënënë respekt të standardeve ndërkombëtare tëaudi t imi t , në respekt të pr i tshmër isë qëqytetarëve shqiptarë, por edhe në respekt tëfi lozofisë së Mithat Frashrit, sipas të cil i tinst i tucionet dhe drejtuesit duhet të jenëshërbestarë të qytetarëve Në këtë strategji,KLSH-ja është e angazhuar maksimalisht edhepër plotësimin e objektivave të OKB-së nëaxhendën e saj të vitit 2030 të zhvillimit tëqëndrueshëm.

Të nderuar deputetë,I nderuar zoti Kryetar,Në tërësi, zbatimi i kornizës të matjes së

performancës së institucionit nga pikëpamjametodike, e krahasueshme me atë tëpartnerëve tanë të komunitetit të INTOSAI-t dheEUROSAI-t, na inkurajon për t’u ballafaquar mesfidat e së ardhmes, si dhe përcakton aspektetqë kërkojnë përmirësim të mëtejshëm, sipasstandardeve të INTOSAI-t dhe praktikave mëtë mira ndërkombëtare.

Puna për rritjen e impaktit të veprimtarisëaudituese për një qeverisje më të mirë dheeficiente të pasurisë publike, kërkon zhvilliminshumëdimensional të institucionit. Për këtë nejemi të ndërgjegjshëm. Vetëm nëpërmjet njëpartneriteti aktiv me ju, të zgjedhurit e popullit,me ekzekutivin, me Presidentin, me opozitën,me shoqër inë c iv i le , me partnerëtndërkombëtarë dhe me medien do të arrijmë tëjemi rezultativë dhe të suksesshëm ndaj sfidavetë zhvillimit të qëndrueshëm dhe proceseve tëintegr imi t europian, të c i la t i kemi tëpërbashkëta.

Ju faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Leskaj!Ka pyetje nga kolegët dhe koleget deputete?Po, zoti Mediu.

Fatmir Mediu – Faleminder i t , zonjadrejtuese e seancës!

Së pari, dua të vlerësoj raportimin dhe punëne institucionit të Kontrollit të Lartë të Shtetit dhenë veçanti të kryetarit të tij.

Kam dy pyet je: n jëra ka të bëjë merekomandimet që shtron parlamenti përballëjush, konkretisht rekomandimin nr. 2, që thotë:“KLSH -ja duhet të vijojë të thellojë përpjekjetpër forcimin e pavarësisë së institucionit për tësiguruar auditime të paanshme dhe objektive”.Pra, forcimi i pavarësisë dhe audit ime tëpaanshme. Përderisa parlamenti ka arritur nëkëtë konkluzion, zoti kryetar, ka ndonjë vlerësimnga ana juaj që auditimet që ju bëni janë tënjëanshme dhe të pavarura nga pikëpamjapolitike?

E dyta, raportet e Kontrollit të Lartë të Shtetittë çdo viti tregojnë abuzime pa fund me fondetpublike. Pra, nuk kemi rënie të abuzimeve mefondet publike, por rritje. Në vlerësimin tuaj, sikryetar i Kontrollit të Lartë të Shtetit çfarë nukfunksionon në përgjigjen që duhet të japininst i tuc ionet që marr in rekomandimet eKontrol l i t të Lartë të Shtetit , si ministr i tëpërkatëse, qeveria, por edhe pjesa tjetër, që katë bëjë me hetimin dhe vlerësimin përfundimtarnë gjykatë?

Faleminderit!Vasilika Hysi – Fjalën e ka zoti Leskaj.Bujar Leskaj – Ju nuk të jepni asnjë minutë

kohë për t’u menduar.Rezolutën e Kuvendit të tetorit 2016, i

nderuar zot i deputet , e kemi v lerësuarmaksimalisht. Në këndvështrimin tonë, siKontroll i Lartë i Shtetit, ajo është rezolutëshumë pozitive, e cila vlerëson punën tonë, pornatyrisht shton dhe arritjet. Në këtë kontekst,për një formulim dhe adresim profesionalpërdoret shprehja: “Të rriten përpjekjet përaudi t ime të paanshme dhe audi t imeprofesionale”. Të paktën në këto vite që unëdrejtoj Kontrollin e Lartë të Shtetit nuk ka pasurauditime të anshme, por si te rezoluta, ashtuedhe te Komisioni i Ekonomisë nuk ka qenë kyqëllimi. Gjithmonë jepen rekomandime, pasiinstitucioni suprem i auditimit riskohet nga kjo.Në çdo moment ne jemi midis Shilës dheKaribdës, prandaj ky rekomandim është në këtëkontekst. Ne e kemi diskutuar këtë me hartuesit,por edhe në Komisionin e Ekonomisë dhe kemi

153


gjetur mirëkuptim të plotë.Rezolutën e Kuvendit të tetorit 2016 ne e

kemi konsideruar një nga dokumentet më tërëndësishme në punën tonë. Kemi hartuar njëplan zbatimi të rezolutës dhe kemi raportuar nëKuvendin e Shqipërisë se si i kemi plotësuarkërkesat e kësaj rezolute.

Dëmet r r i ten, ç farë nuk funksionon?!Rekomandimi kryesor në progresraportet e BE-së është që të rriten përpjekjet për zbatimin erekomandimeve të institucionit suprem tëauditimit, pra të Kontrollit të Lartë të Shtetit, dhetë r r i ten përpjek jet për mbështet jen einstitucioneve supreme të auditimit. Janë dyrezoluta të Organizatës së Kombeve tëBashkuara të dhjetorit 2011 dhe të dhjetorit2013, që e kërkojnë këtë gjë. Unë mendoj sene duhet të rrisim bashkëpunimin. Ne po ebëjmë punën tonë, natyrisht duhet të bëjmë mëshumë, por duhet të rritet edhe trysnia ngaKuvendi për zbatimin e rekomandimeve tëKLSH-së.

Vendimi i fundit, që ka marrë Kuvendi iShqipër isë për kr i j imin e mekanizmit tëmonitorimit të zbatimit të rekomandimeve tëinst i tuc ioneve të pavarura, ku zbat imi irekomandimeve të KLSH-së zë vendin kryesor,unë gjykoj se është pozitiv, do të jetë pozitivdhe do të sjellë fryte në të ardhmen.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Leskaj!Fjalën e ka kërkuar deputeti Tritan Shehu.(Ndërhyrje pa mikrofon)Po, doktor, por fjalën e ka kërkuar zoti Tritan,

i cili ka pyetje për të bërë.(Ndërhyrje pa mikrofon)Fjalën e ka zoti Berisha.Sali Berisha – Zoti kryetar i Kontrollit të

Lartë të Shtetit, unë kam një pyetje konkrete.U ke deklaruar shqiptarëve, me dokumente

origj inale shtetërore, të f irmosura dhe tëvulosura nga kjo maxhorancë, se këta ... Çdoepitet mund t’u vendosësh këtyre që janëmbrapa, me në krye atë kryehajdutin aty.

A iu drejtuat në fjalën tuaj: “O të poshtëruarhajdutë që u keni vjedhur 1,2 miliardë euroqytetarëve më të varfër të Europës, apo jo?!”Unë e kuptoj, por ka diçka, po shkove te MithatFrashëri, shkon tek e vërteta, dhe ajo e vërtetëdo të të detyronte ty t’u drejtoheshe vetëm nëkëtë mënyrë atyre që u kanë grabi turshqiptarëve 1,2 miliardë euro në koncesione

dhe tenderë. Kjo nuk është e dhëna ime apo eopozitës, por e institucionit qendror të llogarivetë shtetit.

A e dini ju që këta kanë sjellë një ligj nëparlament për Olsin dhe Geronin?! A e dini juçfarë do të thotë ligji i Olsit dhe Geronit?! E dini,apo jo?! Do të thotë të ulet me tri herë tatimipër lojërat e fatit, sepse Olsi dhe Geroni duhet3-4-fishojnë ....

(Ndërhyrje pa mikrofon)Po, Pandeli! Më mirë mos fol, sepse ty të

përzënë dhe të kthejnë përsëri. Lexoje ligjin!Pyeti specialistët se sa është përcaktuar fitiminë lojërat e fatit për lojtarët dhe sa është epërcaktuar për kompaninë. Kuptohet, në qoftëse gjeni raportin.

Çfarë bën ndryshimi i ligjit?! Zoti kryetar,ndryshimi i ligjit ul taksën për Olsin dhe Geronin,nga 80% të fitimit që kanë ata, tani nuk do t’umerret më 15%-i i 80%-it, por do t’u merretvetëm 20% e fitimit. Pra, ulet me katër herëtaksa për lojërat e fatit. Ky është ligji.

Shkëlq im Cani , për të c i l in kamdiskonsideratë absolute, tregoi karakter dhenuk pranoi ta firmoste një ligj të tillë, kurse“hajduti me çizme”...

Vasilika Hysi – Zoti Berisha, jemi në pjesëne pyetjeve, jo të diskutimeve. Nuk është eregjistruar për diskutime. Janë pyetje. Nëse kepyetje, po.

Sali Berisha – Vasilika, ju, si shumicë, kenialergji ndaj të vërtetave.

Vasilika Hysi - Zoti Berisha, keni mundësinë 60 minutat e diskutimit për çështjet jashtërendit të ditës të flisni për çdolloj çështjeje.

(Deputeti Berisha nuk dëgjohet kur flet)Ju lutem, bëni pyetje direkte.Sali Berisha – Kjo është pyetja.Herë tjetër ki parasysh që t’u drejtohesh

këtyre: “Hajdutë dhe kryehajdutë”. Kjo ështëgjuha që kuptojnë këta.

Vasilika Hysi – Faleminderit!Zoti Leskaj, nuk ka deputetë të tjerë të

regjistruar për të bërë pyetje dhe as nuk ështëkërkuar debat, kështu që mbyllet diskutimi.

Faleminderit, zoti Leskaj!(Ndërhyrje pa mikrofon)Vetëm pyetje nuk bëtë, doktor.(Ndërhyrje pa mikrofon)Zoti Leskaj, nëse arritët ta kuptonit pyetjen

brenda diskutimit, ju lutem përgjigjuni.

Viti 2018

154


Bujar Leskaj – I nderuar dhe i dashur doktor,mendoj se Kontrolli i Lartë i Shtetit dhe unë ekemi bërë punën tonë audituese. Ne nuk mundt’i kalojmë ato vija që ligji nuk na i lejon.

Ne audi tuesi t nuk bëjmë pol i t ika, porauditojmë zbatimin e politikave.

Në rast se unë, si kryetar i Kontrollit të Lartëtë Shtetit, në punën time në këto vite do tëkaloja në këtë fushë, riskoja pavarësinë einstitucionit dhe profesionalizmin e institucionit.Mund të kisha fituar disa kredite më tepër përveten, por nuk do të ishte mirë për institucionin.

Për ne si Kontroll i Lartë i Shtetit, parësorejanë interesat e qytetarëve shqiptarë, tëtaksapaguesve shqiptarë, in teresat eekonomisë kombëtare, ruajtja e pronës publike,pronës shtetërore, nëpërmjet auditimeve dherekomandimeve tona, por jo të kalojmë nëpolitikë.

Ju falenderoj për të gjitha sugjerimet!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Leskaj!Kuvendi i Shqipërisë do të miratojë një

projektrezolutë.Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës,

projektligjin “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, i ndryshuar”, nismëe deputetit Pjerin Ndreu.

Sipas nenit 73, paragrafi 2, të Rregullores,a ka pyetje për projektligjin?

Nuk ka.Zoti Ndreu, a dëshironi ta paraqitni nismën?Pjerin Ndreu – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Kjo nismë për të ndërhyrë me një ndryshim

në nenin 127, pika 3, të Kodit Rrugor, ështëdiktuar nga disa problematika të hasura nëpraktikën e përditshme për zbatimin e këtij Kodi,problematika, të cilat më së shumti prekinemigrantët shqiptarë, dhe të mos harrojmë sekemi 1 milion shqiptarë jashtë Shqipërisë,prekin shtetasit shqiptarë të Kosovës, shtetasitshqiptarë të Maqedonisë dhe turistët e huaj, qëvi jnë në Shqipëri për tur izëm. Ci lat janëproblematikat?

Sot, me Kodin Rrugor aktual ka një sorollatjetë tmerrshme, që vjen nga kontakti i parë meshërbimin e qarkullimit rrugor, bëhet fjalë për10 shkelje, për të cilat Kodi parashikon heqjetë lejes së drejtimit të automjetit. Pas marrjes

së masës së heqjes së lejes është një kalvar itmerrshëm që fillon me policinë, nga policiakalon në prefekturë, prefektura brenda 5 ditëveduhet të japë një masë dënimi nga 1 deri në 3muaj, më pas, nga prefektura shkon prapë nëpol ic i , nga pol ic ia kalon në Ministr inë eJashtme, nga Ministria e Jashtme kalon nëkonsullatën e vendit ku banon personi. Në rastinmë të mirë duhen 3 muaj për të marrë patentën,lejen e drejtimit të automjetit. Kemi hasurproblematika të pazgjidhshme, që kanë sjellëpasoja të rënda në jetën, në punën dhe nëshumë aspekte të ndryshme personave që janëpenalizuar.

Çfarë ka ndodhur? Ka ndodhur që këta per-sona kanë ardhur, janë penalizuar dhe nuk kanëmarrë dot as lejen e drejtimit. Mirëpo me këtëleje drejtimi ata janë të punësuar diku jashtështetit, kanë patentën, punojnë me kamionë,nxjerrin bukën e gojës dhe ne nuk kemi pasurmundësi t’ua japim patentën. Ka ndodhur qëjanë nisur për rrugë, kanë ngelur në rrugë megratë dhe fëmijët e tyre dhe ne nuk kemi qenënë gjendje t’u kthejmë lejen e drejtimit tëautomjetit. Po marr si analogji se çfarë ndodhnë Kosovë. Ne kur u marrim patentën shtetasvekosovarë na duhen 3 muaj për t’ua kthyer,ndërsa kur ne shkojmë në Kosovë mundemi tëpaguajmë gjobën dhe e marrim lejen e drejtimittë automjetit menjëherë.

Pra, në këto situata, kam propozuar tëgje jmë një r rugë a l ternat ive: dre j tuesi iautomjetit që penalizohet, nëse dëshiron,mundet që me dyfishin e penalitetit, në rastinkonkret të gjobës, ta marrë patentën në vend,pa hyrë në kalvarin e tmerrshëm të sorollatjevepolici-prefekturë, prefekturë-polici, polici-Ministri e Jashtme.

Është e vetmja pikë e Kodit që ka hasurprobleme edhe në komision: pse ne nukndërhyjmë në shumë problematika të Kodit?Kodi me të vërtetë ka shumë probleme, porështë e vetmja problematikë që nuk ka zgjidhjedhe penal izon rëndë shtetasi t shqiptarë,kryesisht emigrantët , por edhe shtetasi tshqiptarë nga Kosova dhe Maqedonia.

Si deputet i qarkut të Lezhës kam kontaktetë përditshme për këtë problematikë, sidomosnga shtetasi t shqiptarë të Kosovës (nëkryqëzimin e Milotit ndodhet vetëm një kalimpër të ardhur në Shqipëri për pushime), të cilët

155


penalizohen dhe ne nuk u japim dot zgjidhjepër kthimin e patentës.

U bëj thirrje të gjithë deputetëve ta shohimkëtë problem jo si një problem politik, por...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ato i di ti, Doktor. Ato që i di ti, unë nuk i di...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Doktor, të lutem, unë merren me gjëra

serioze, nuk merrem me gjëra...Dakord!Ti ke kohë për gjëra të tjera, por për mua kjo

është diçka mjaft serioze, sepse gjërat që nukjanë serioze janë për Facebook, nuk janë përkëtu, në parlament...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Si një detyrim që kemi ndaj shtetasve

shqiptarë që ndodhen jashtë shtetit, ndajshtetasve shqiptarë që banojnë në Kosovë, përtë cilët ju, unë, të gjithë kemi dashuri të madhe,duhet t’i hapim rrugë një zgjidhjeje teknike.Ashtu siç ata na e japim patentën pas pagesëssë gjobës, edhe ne duhet t’ua japim. Kjo vlenedhe për turistët e huaj që vijnë në Shqipëri.

Sot që jemi duke folur ka deputetë të PD-së, të PS-së, të cilët interferojnë me ne për t’imarrë këto patenta dhe ne nuk jemi në gjendjeta zgjidhim këtë problem. Prandaj mendoj se aiduhet parë. Tentativa për të na futur në disahulli të paqarta, ku disa interpretime politikeabsurde, si, për shembull, të thuash se me këtëmasë do të mbushim buxhetin e shtetit, ështëskandaloze. Efekti në buxhetin e shtetit është ipapërfillshëm, është zero, është një shumëparash mjaft qesharake. Këtu bëhet fjalë përnjë zgjidhje. Prandaj, ju bëj thirrje të bashkohenidhe ta votoni këtë ndryshim, sepse krijondrejtpërsëdrejti lehtësi për emigrantët, përshtetasit shqiptarë të Kosovës, për shtetasitshqiptarë të Maqedonisë dhe për turistët e huaj.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ndreu!Për këtë projektligj janë regjistruar për të

diskutuar nga Grupi Parlamentar i PartisëSocial iste deputetët: Taulant Bal la, El isaSpiropali, Xhemal Qefalia, Jurgis Çyrbja dheSadi Vorpsi. Nga Grupi Parlamentar i PartisëDemokratike nuk ka deputetë të regjistruar. NgaGrupi Parlamentar i Lëvizjes Socialiste përIntegrim janë regjistruar deputetët Luan Rama,Endri t Braiml lar i , Viktor Tushaj, EdmondHaxhinasto, Silva Cakaj dhe Kejdi Mehmetaj.

Meqenëse shumë shpej t do të jetë epranishme për të përshëndetur seancënPresidentja e Kroacisë, do t’ ju lutesha tandërpresim seancën për 2 minuta!

Faleminderit!

(Rifillon seanca)(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Të nderuar deputetë,Siç jeni në dijeni, sot Kuvendin e Republikës

së Shqipërisë do ta përshëndesë Presidentja eRepublikës së Kroacisë, prandaj e mirëpresimzonjën Presidente të zërë vend.

(Duartrokitje në sallë)Shkëlqesia Juaj , zonja Presidente e

Kroacisë, Kolinda Grabar-Kitaroviç,Shkëlqesia Juaj, President i Shqipërisë, zoti

Ilir Meta,Të nderuar ambasadorë dhe përfaqësues të

trupit diplomatik,Të nderuara deputete dhe deputetë,Zonja dhe zotërinj,Kam kënaqësinë dhe privi legjin t ’ i uroj

mirëseardhjen në Kuvendin e Republikës sëShqipërisë Shkëlqesisë së Saj, zonjës KolindaGrabar-Kitaroviç, Presidente e Republikës sëKroacisë. Kroacia është një vend mik dhe part-ner i Shqipërisë në sfidat tona të përbashkëtapër zhvillim, për mirëqenie, për demokraci, përpaqe dhe stabilitet në rajon. Kroacia është njëmbështetëse dhe aleate, model i suksesshëmpër Shqipërinë dhe të gjithë shqiptarët e rajonitnë përpjekjet për integrimin në BashkiminEuropian dhe bashkimin tonë me familjeneuropiane. Në këto vlerësime jam i bindur seshpreh mirënjohjen e përbashkët të të gjithaforcave politike dhe të deputetëve të Kuvendittë Shqipërisë, si dhe të gjithë qytetarëveshqiptarë.

E nderuar Presidente, vizita juaj është njër ikonf i rmim i marrëdhënieve dhe ibashkëpunimit të shkëlqyer midis dy vendevedhe dy popujve tanë për të mirën e përbashkëttë tyre, të popujve të rajonit dhe më gjerë.

Zonja dhe zotër inj , fto j Presidenten eKroacisë, zonjën Kolinda Grabar-Kitaroviç, përtë përshëndetur Kuvendin e Shqipërisë!

Kolinda Grabar-Kitaroviç -I nderuar President,I nderuar Kryetar i parlamentit,I nderuar Kryeministër,

Viti 2018

156


Të nderuar deputetë dhe përfaqësues tëqeverisë,

Të nderuar anëtarë të trupit diplomatik,Shkëlqesitë tuaja,Zonja dhe zotërinj,Të dashur miq,Së pari, më lejoni t’i shpreh mirënjohjen time

parlamentit të Republikës së Shqipërisë, që mëka bërë këtë ftesë dhe më ka dhënë mundësinëpër t’ju përshëndetur me rastin e vizitës simeshtetërore në Republikën e Shqipërisë.

Dy vendet tona janë të lidhura fizikisht medetin Adriatik, por, gjithashtu, me diçka më tëfor të, e c i la ka lehtësuar n jë miqësi tëpërhershme dhe të pandashme ndërmjetpopujve të dy vendeve tona: Shqipëria ka qenëvendi ynë mik, kur miqtë ishin të paktë dhe mëshumë të nevojshëm. Gjatë luftës dhe mbrojtjessonë kundër agresioneve shumë shqiptarë ubënë pjesë e forcave të mbrojtjes kroate dheluftuan për pavarësinë e Kroacisë. Ne, në fakt,ishim pjesë e së njëjtës ushtri edhe para se tëbëheshim pjesë e NATO-s në të njëjtën ditë nëvitin 2009. Shumë shqiptarë sakrifikuan jetët etyre për Kroacinë. Më besoni, Kroacia nukharron!

Për shkak edhe të vetë formës si shqiponjëtë territorit të Kroacisë dhe pozicionit të sajhistorik, si një vend ku takohen kulturat endryshme, kristianizmi dhe islami, si dhe traditattona detare dhe kontinentale, Kroacia është njëshembul l i shkëlqyer i bashkëjetesës, igjithëpërfshirjes dhe integrimit të kulturave dhefeve të ndryshme.

Shqiptarët janë tërësisht të integruar, janëqytetarë dhe anëtarë të respektuar të shoqërisëkroate. Ata, gjithashtu, janë të përkushtuar përtë mbajtur gjal lë të gj i tha l idhjet sociale,kulturore dhe ekonomike të vendeve tona, dukedhënë kështu kontributin e tyre në përforcimine marrëdhënieve Kroaci-Shqipëri. Ata janë njëshembull i mrekullueshëm si pakicat mund tëbëhen një urë e rëndësishme për përfitimet etë dy kombeve. Mënyra si ata e duan dhe erespektojnë Kroacinë, duke qenë në të njëjtënkohë krenarë dhe shqiptarë patriotë, është njëshembull i shkëlqyer i ndikimit pozitiv nëmarrëdhëniet e vendeve tona.

Në këtë lloj lidhjeje duhet të përmend edhekomunitetin arbanasi në Zadar, i cili ka ekzistuaratje që në shekullin XVIII. Një numër i madh

argjendarësh dhe pastiçerësh me origjinëshqiptare jetojnë dhe punojnë pothuajse në tëgjitha qytetet e Kroacisë, janë bashkëqytetarëttanë, me të cilët ne shoqërohemi në pjesën tonëmë të gëzueshme të jetës sonë të përditshme,dhe kjo është falë aftësive dhe profesioneve tëtyre tradicionale. Në këtë mënyrë ata japinkontributin e tyre në ekonomitë e vendeve dheqyteteve tona si qytetarë të vlerësuar dhepërgjegjës.

2 vjet më parë u themelua në Zagrebshoqata e artistëve shqiptarë në Kroaci, e cilaka s i qël l im promovimin e ar t is tëve dheprojekteve, që përfaqësojnë kreativitetin eartistëve shqiptarë në Kroaci.

Dua të përmend, gjithashtu, Nënë Terezën,një shenjtore katolike, një misionare me origjinëshqiptare, e c i la themeloi “Mis ionarët ebamirësisë” dhe ka qenë aktive në 133 vendenë të gjithë botën, përfshirë këtu edhe Kroacinë,të cilën që nga viti 1928 e ka vizituar disa herë.Ajo u ndikua shumë edhe nga prifti kroat FranjoJambrekoviç në Shkup. Në Indi ajo punoi,gjithashtu, me një tjetër prift kroat Ante Gabriç.Më 19 korrik të vitit 1990 qyteti i Zagrebit edeklaroi Nënë Terezën “Qytetare nderi” eZagrebit.

Miqësia jonë, miqësia ndërmjet kroatëvedhe shqiptarëve daton shumë herët, që nëkohën kur Dalmacia dhe Shqipëria ishin tësunduara nga Republika e Venedikut.

Gjergj Kastriot Skënderbeu është një ngafigurat historike më të njohura shqiptare, njëkomandant ushtarak, i cili ndaloi avancimin eperandorisë osmane dhe e lejoi Europën që tëpërfundojë ndërtimin e mureve të qyteteve tëtyre për t’i rezistuar këtij sundimi, që ishte mjafti përhapur në Kroaci dhe në të gjitha vendettona fqinje. Këtë ne ia dedikojmë suksesit tëtij.

Një nga themeluesit e albanologjisë ishtehistoriani kroat, shkencëtar, figurë politike dhepërkthyes, Milan Shuflai, i cili ia përkushtoi jetëne t i j hulumt imi t të h is tor isë kroate dheshqiptare. Shuflai botoi disa studime historikeshkencore të popullit shqiptar, si një nga popujtmë të vjetër të Ballkanit dhe Europës. Shuflaiudhëtoi në Shqipëri në dhjetor të vitit 1929,me ftesën e mbretit shqiptar Ahmet Zogu, i cilikërkonte që të mbështeste kërkimet e Shuflaitpër historinë e Shqipërisë.

157


Një nga aspektet e të gjitha hulumtimeve tëtij ka qenë çështja e marrëdhënieve kroato-shqiptare gjatë Mesjetës, një fushë e paeksploruar deri atëherë. Në bazë të të gjithaprovave që kishte, Milan Shuflai pranoi qëkroatët kanë përshtatur mjaft elemente tëqytetërimit shqiptar dhe të paraardhësve tëfamshëm shqiptarë, të ilirëve. Sipas mendimittë t i j , kroatët dhe shqiptarët kanë pasurmarrëdhënie mjaft të mira gjatë të gj i thëperiudhës së historisë së Mesjetës dhe mëvonë. Nuk ka pasur asnjëherë ndonjë dokumentqë dëshmon ndonjë konflikt ndërmjet tyre, kjoasnjëherë nuk ka qenë e dokumentuar.

Duke përdorur këto fakte historike ai ezgjeroi dhe forcoi më tej marrëdhënien ndërmjetdy popujve, kroat dhe shqiptar, një historimarrëdhëniesh që ka ekzistuar për më shumëse një mijë vjet.

Një t jetër l idhje histor ike është edhehistoriani kroat i shekullit të XVIII dhe shkrimtariAndria Kaçiç Miosiç. Nëpërmjet punës së tij ai,g j i thashtu, promovoi Gjerg j Kastr io tSkënderbeun, heroizmin dhe mbrojtjen e tijkundër të gjithë perandorisë Osmane.

Në këtë vit, që Shqipëria e ka deklaruar sivit in e Skënderbeut, duhet përmendur qëSkënderbeu dhe djali i tij kanë marrë titullin eqytetarit të nderit të Republikës së Dubrovnikutpër kontr ibut in e tyre në luf tën kundërperandor isë osmane dhe në forc imin emarrëdhënieve tregtare.

Në fillim të viteve ’90 ngritja e kanalevediplomatike të komunikimeve ndërmjet Kroacisëdhe Shqipërisë nuk ka qenë një proces paprobleme. Kroacia ishte në luftën e saj përf i toren e pavarësisë dhe njohjenndërkombëtare, por në të njëjtën kohë përpiqejtë ndërtonte institucionet kryesore shtetëroretë saj dhe forcat e saj të armatosura.

Shqipëria, gjithashtu, po përballej me sfidamjaft ekstreme në ngritjen e një demokracie dheekonomie tregu pas dekadash të tëra izolimidhe diktature komuniste.

Hapja e ambasadës së Republ ikës sëKroacisë në Tiranë në mars të vitit 1994 ështëpa dyshim një ngjarje historike për marrëdhëniendërmjet dy vendeve tona. Me këtë rastpresidenti kroat Franjo Tudman vizitoi Tiranëndhe hapi këtë ambasadë. Zyrtarët më të lartëshqiptarë ishin pjesë e ceremonisë së hapjes

së kësaj ambasade. Presidenti Tudman theksoinë fjalimin e tij se Kroacia dhe Shqipëria duhettë bëhen mbështetëse të fuqishme të regjimittë ri ndërkombëtar në Europën Juglindore dukeiu referuar kështu të gjitha demokracive të cilatsapo kishin lindur pas rënies së komunizmit dheperdes së hekurt. Që nga ajo ditë shumë ngaëndrrat tona u bënë realitet dhe qëllimi ynëstrategjik për të qenë anëtarë të NATO-s me tëdrejta të plota u arrit nga të dyja vendet në vitin2009.

Tani Kroacia dhe Shqipëria marrin pjesë sialeate në misionet e paqes dhe operacionetnë zonat e krizës, siç është Afganistani. Kroaciai jep një rëndësi mjaft të madhe stabilitetit,sigurisë dhe begatisë së Europës Juglindoredhe e mbështet fuqishëm perspekt ivëneuropiane në rajon.

Gjithashtu, Shqipëria është një partner mjafti rëndësishëm jo vetëm strategjik, por edhepolitik. Kjo gjë është pranuar dhe njohur edhenga Bashkimi Europian. Kroacia e mbështetfuqishëm rrugën e Shqipërisë drejt integrimit nëBashkimin Europian dhe mirëpret të gjithëprogresin e dukshëm që është bërë ngaShqipëria në përmbushjen e kritereve tëkërkuara për anëtarësimin në BE.

Sot, si një komb i ri, energjik dhe me njerëztë zel lshëm, të angazhuar ndaj v leravedemokrat ike perëndimore, Shqipër ia kaperspektiva të shkëlqyera. Është mjaft erëndësishme të theksohen shembujt pozitiv dheBashkimi Europian duhet t’i vlerësojë ata përkëtë gjë.

Do të doja t’ju përgëzoja edhe për vendimine Këshillit, i cili njohu progresin e bërë ngaShqipëria dhe kjo i hap rrugën çel jes sënegociatave në qershor të vitit 2019. Për këtëarsye në v i t in që v jen është mjaft erëndësishme të sigurohet një bashkim kombëtarpër çështjet strategjike, me qëllim që të ruhetmotivimi për reformat.

Në këtë kontekst duhen pranuar dhe njohurreformat që Shqipër ia ka bërë der i sot ,veçanërisht ato në fushën e gjyqësorit. Ështëmjaft e nevojshme të theksohet rëndësia eprocesit të vetingut, i cili do të rrisë besimin tekinstitucionet gjyqësore, të cilat përbëjnë edhebazën e pushtetit ligjor.

Si shtet anëtar, që sapo jemi bërë pjesë eBashkimit Europian, ne jemi veçanërisht të

Viti 2018

158


kënaqur me faktin që presidenca bullgare dheaustriake i kanë vendosur çështjet e zgjerimitsi pjesë kryesore të axhendës së tyre. Ne eshikojmë këtë si një zhvillim, i cili mirëpritet dhekonfirmon edhe një herë angazhimin e ripohuarpër Europën Juglindore nga vetë institucionete Bashkimit Europian dhe shtetet anëtare tëBashkimit Europian.

Kroacia do të vazhdojë në të njëjtën rrugëdhe do ta përkushtojë të gjithë vëmendjen esaj drejt zgjerimit. Këto gjëra do të bëhen pjesëe prioriteteve të presidencës sonë. Ne do tëinvestojmë përpjekje më të mëdha për tëorganizuar një samit tjetër ndërmjet BashkimitEuropian dhe Ballkanit Perëndimor. Kroacia dotë vazhdojë të mbështesë procesin e integrimittë Bashkimit Europian të Shqipërisë duke iofruar përvojën dhe njohuritë e saj, dukembështetur ngr i t jen e kapaci teteve tëinstitucioneve shqiptare, përfshirë këtu forcimine kapaci teteve administ rat ive dheinstitucionale.

Gjithashtu, ne do të vazhdojmë të punojmësë bashku për një bashkëpunim edhe më tëmirë në fushën e t ransport i t . Është epabesueshme që në shekullin XXI, të dy vendettona, duke mbajtur parasysh potencialin ejashtëzakonshëm të detit Adriatik, të kenë endenivelin e lidhjeve detare të shekullit XIX. Kjoështë pa dyshim një pengesë serioze përbashkëpunimin tonë.

Sa i përket bashkëpunimit ekonomik, neduhet të forcojmë fushën e mbrojt jes sëmjedisit. Ndërsa ndërtimi i gazsjellësit Jon-Adriatik mbetet një prioritet për të dyja vendet.

Si një komb, i cili ka një bukuri të shkëlqyer,ka një turizëm mjaft të madh dhe potencial tëmirë bujqësor, si edhe duke pasur parasyshpozitën e saj gjeostrategjike, Shqipëria do tëvazhdojë të luajë një rol të rëndësishëm nëEuropën Juglindore.

Për këtë arsye Kroacia kërkon të forcojë mëtej marrëdhëniet strategjike me Shqipërinë, meqëllim që të përmirësojë edhe bashkëpuniminekonomik.

Kroacia dhe Shqipëria mund të bëjnë shumëpunë së bashku.

Do të doja t‘ju uroja gjithë të mirat! Miqësia kroate shqiptare qoftë sa më e

gjatë!Gramoz Ruçi – E nderuara zonja

Presidente, ju faleminderit për fjalët!Ju faleminderi t për mesazhet drej tuar

Kuvendit dhe gjithë qytetarëve të Republikëssë Shqipërisë!

Këto mesazhe burojnë nga l idhjet efuqishme historike dhe miqësia tradicionalemidis dy popujve tanë, burojnë nga vlerat epërbashkëta që kemi kultivuar në shekuj,burojnë nga bashkëjetesa e shkëlqyer ekomunitetit shqiptar në Kroaci gjatë shekujvederi në ditët tona, burojnë nga përpjekjet tonatë përbashkëta për t’u integruar në NATO dhenë Bashkimin Europian, burojnë nga sfidat tonatë përbashkëta për mirëqenie për demokracidhe për stabilitet në rajon dhe më gjerë.

Edhe një herë shumë faleminderit! Zonja dhe zotërinj deputetë, më lejoni të

shoqëroj zonjën Presidente dhe të vazhdojmëseancën.

Zonja Hysi mund të marrë drejt imin eseancës.

Vasi l ika Hysi - Të nderuar kolegë,vazhdojmë seancën plenare.

Fillojmë diskutimet për projektligjin “Për njëndryshim dhe shtesë në ligjin nr.8378, datë22.07.1998 “Kodi Rrugor i Republikës sëShqipërisë”, i ndryshuar”.

Fjalën e ka deputeti Luan Rama. (Ndërhyrje pa mikrofon)Luan Rama – Faleminderit, zonja Hysi!Ju lutem, për efekt të administrimit të kohës,

meqenëse diskutimi im është pak më shumëse 10 minuta, do të marr edhe kohën nëdispozicion të deputetit Endrit Braimllari.

Vasilika Hysi – Koha juaj është 20 minutanë dispozicion.

Luan Rama- Zonja drejtuese e seancës,Luan Rama – Kolegë deputetë,Një abstragim për të mos u marrë

drejtpërdrejt me çështjen, por mbi bazën emundësisë që krijon procedura, do të bëj njëvlerësim pak më romantik sesa herët e tjera.

Disa syresh i kam parë shumë vite më parë,ndonjë edhe e kam njohur, por, pavarësishtfaktit në i kam njohur apo jo, të gjithë kishindiçka të ngjashme, diçka përbashkuese dhe poaq identifikuese në raport me të tjerët, kishinBl lokun, pre j edhe nga morën nofkënident i f ikuese “bl lokmenë”, një kompozitëgjysmë shqip, e gjysmë anglisht.

-Si nuk e kuptuan, dreqi ta marrë, që

159


rrokullisja drejt theqafjes do t’i merrte edhe atapërpara, me gjithë “Bllokun” e tyre, e të paktëntë mos ishin bërë pengesë?!- pyesnim shpeshnjëri-tjetrin ne të “Zërit të popullit”, në atëdhjetorin e fundit të regjimit komunist të 1990-ës, pa marrë përgjigje prej askujt, sepse, nëfakt, nuk kishte mbetur më askush!

Të gjithë kishin ikur, kishin ikur bashkë me“Bl lokun” e tyre e ish in fshehur!Kishim mbetur vetëm ne, gazetarët e “Zërit tëpopullit”, pikëlidhja e vetme mes udhëheqjes,që nuk ishte, dhe mijëra të tjerëve në bazë,komunistëve inte lektualë, punëtorëve,kooperativistëve, veteranëve, pensionistëve etj.

Nuk qe e lehtë! Ishte shumë e vështirë,madje shumë e vështirë 27 vjet më parë tëzgjidhje të ishe socialist, ngjante pothuaj si njëherezi! Ishte njësoj si të vetëzgjidhje linçimin etë pranoje ferrin, të pranoje barrën e mëkatit,që nuk e kishe kryer!

Të dilje si socialist rrugëve të Tiranës, pafolur për Shkodrën, Tropojën, Laçin, qoftë edheDurrësin, Elbasanin e gjetiu, duhej të merrjeparasysh që do të kaloje nëpër një kalvarfyerjesh, sharjesh, kërcënimesh e kanosjesh,për të cilat, po t’u flasësh sot atyre që kanëlindur në ato vite, mund të të marrin për tëmarrë! Por kështu ka qenë e kështu ka ngjarë!Ndër ne, në këtë sallë të Kuvendit ka endedëshmitarë të atyre kohëve, sharës e të sharë,kanosës e të kanosur, dhunues e të dhunuar!

Lëvizja e dhjetorit të vitit 1990, duke rrëzuarnga pushteti Partinë e Punës, mbylli edheepokën e saj dhe i çeli udhë ndryshimit tësistemeve! Partia Demokratike erdhi në pushtet.Part ia e Punës, e mbetur pa udhëheqje,identifikohej me bllokmenët byroistë, paçka seedhe ata e kishin braktisur partinë së cilës iqenë bërë udhëmbyl lës!Ata që kishin vdekur, i nxorën nga varret, ndërsatë mbeturit gjallë, i përzunë nga Blloku e mëpas edhe i burgosën!

Ndërsa Blloku iu kthye qytetit dhe qytetarëtmund të shkelnin në të, bllokmenët, jo vetëmetërit, por të gjithë, edhe fëmijët e tyre, djemtë,vajzat, nuset, dhëndurët, nipër e mbesa e gjithëç’qenë, u gjendën në udhëkryq e mes dyzjarresh: nga njëra anë, e djathta, që i urrentedhe i fajësonte për çdo gjë, nga ana tjetër, vetëpartia e tyre, të cilën e kishin braktisur dhe ekishin lënë nën peshën e akuzave. Nën refrenin

“komunistët në litar”, e gjente të keqen po tekata, tek bllokmenët!

Gjithsesi, gjithçka duhej bërë! Mbi të gjithaduhej shpëtuar vendi, nuk duhej lënë të shkontenë kaos dhe anarshi!

Dukej mision i pamundur, por ia dolëm.Ia dolëm të fitojmë sfidën e kohës me tëshkuarën dhe të sf idonim të ardhmen!Partia Socialiste lindi si shpresë dhe shumëshpejt u bë alternativë qytetare e një kohe tjetër,e kohës në liri!

Por sot nuk dua të merrem me historinë el indjes së Part isë Socia l is te.Gjetiu e kam fjalën! Më konkretisht, dua tëmerrem pak me Bl lokun, jo s i kastën eudhëheqjes së Partisë së Punës, as me Bllokunsi territor apo si hapësirë publike në qytetin timmbushur me kontraste, në qytetin tim, të cilitqeveria do që t’i prishë teatrin e historisëqytetare, pasi i ka prishur më parë sheshin“Skënderbej” e bulevardin që dikur “ngacmonte”kronikanët e huaj të shpreheshin për të“Bulevardi pa qytet”! Jo, sot do të flas për“Bllokun institucion”, për Bllokun si fenomenpsikosocial e politiko-qeverisës.

Gjatë gjithë viteve në opozitën e parë tëPartisë Socialiste, askush, asnjë i vetëm prejish-udhëheqësve a të afërmve të tyre nuk shkelias edhe një herë të vetme në zyrat e “Zërit tëpopullit” për të na parë si ishim e ku punonim,apo qoftë edhe për të na thënë një fjalë tëvetme, si shenjë solidariteti në atë kohë terrori,ku edhe ne gazetarët e “Zërit të popullit”, si tëgjithë socialistët e thjeshtë, identifikoheshimpadrej tës isht me ta, shaheshim për ta,urreheshim për ta, burgoseshim për ta!

Nuk u panë as në Partinë Socialiste, qoftëpër t’u dukur një herë të vetme në oborrin esaj, se për komisionerë numërues në qendrate votimit as që mund të mendohej! Ikën të gjithë,u fshehën e u zhdukën! Si minjtë kur ndiejnëtërmetin! U zhdukën dje, për t’u ringjallur sot epër të na u shfaqur si hibridë, si minjtë e DinoBuxatit në “Familjen që e gllabëruan minjtë”.

“Një verë të largët (tregon ai) shumë kohëpara luftës – ishte hera e dytë që shkoja si miknë shtëpinë e Koriove – më solli në mendje këtëskenë: isha ngjitur në dhomën e fundit të katittë dytë, ajo me dri taret nga oborri , e poshtrihesha të flija.

Dëgjova papritur një zhurmë të vogël, një

Viti 2018

160


gërvishtje në fund të derës. Shkova ta hap. Njëmiush i vogël shkau mes këmbëve të mia,përmes dhomës, dhe u fsheh poshtë komosë.Iku me një vrap të ngathët, aq sa mund ta kishashkelur me këmbë po të doja, por ishte ikëndshëm dhe i brishtë.

Fare pa ndonjë qëll im, të nesërmen iapërmenda Xhovanit, të zotit të shtëpisë.

-Aha, po, – tha ai, pa i dhënë rëndësi, –qëllon që del ndonjë mi nëpër shtëpi.

Kaloi një vit. Sapo futem në vilë, shoh dymace të mëdha, me një gjallëri befasuese:mace me vija, muskulaturë prej atletësh, megëzofin që u shkëlqen si atyre maceve qëushqehen me minj.

-Qenkeni vendosur, më në fund. – thashë -Kushedi sa e mbushin barkun! S’kanë për tëvuajtur për minj këtu.

-Jo, përkundrazi. Rrallë hanë minj, me raste.Po të jetonin vetëm me minj ato…

-I shoh shumë të shëndetshme.-Po, janë mirë, s’u mungon shëndeti. Kanë

gjithë të mirat e Perëndisë në kuzhinë.Kaloi edhe një vit tjetër dhe, kur futem në

vilë, për pushimet e zakonshme, dy macet mëdal in sër ish përpara. S’duken më tëshëndetshme e të shkathëta, por të dobësuara,kockë e lëkurë, të drobitura. Nuk rendin më nganjëra dhomë në tjetrën, përkundrazi, rrinëgj i thnjë nëpër këmbët e të zotëve, s i tëpërgjumura, pa dashur të marrin asnjë nismë. Ipyes:

-Janë sëmurë? Pse janë kaq të plogështa?Nuk kanë më minj për të ngrënë?

-E gjete! –tha Xhovani Korio, me gjallëri, epastaj qeshi me të madhe – kanë varur turinjtëqë kur s’ka më minj shtëpia. S’u ka mbetur asfara!

Më pas, Xhorxho, djali më i madh, më merrveç e më thotë me pamje komplotisti:

-E di si është e vërteta? Kanë frikë!-Kush ka frikë?-Macet , kanë f r ikë! Babai s ’do që ta

përmendim fare. E bezdis kjo bisedë, por ështëe sigurt që macet kanë frikë.

Brenda një viti, nga dhjetë që ishin, atokafshë të ndyra janë bërë me qindra… e s’janëmë ata miushët e atëhershëm. Janë si tigra. Mëtë mëdhenj se n jë ur i th , me gëzof tëneveritshëm e të zi. Macet s’dinë t’i kapin!

Dhe vitin tjetër, që nga nata e parë, dëgjova

një zhurmë të llahtarshme sipër tavanit tëdhomës sime, sikur vraponin njerëz. Dhe e dijamirë që sipër s’kishte njeri, se aty ishte vetëmpapafingoja e pabanueshme, plot me mobilie earka të vjetra.

-Duket si këmbësori! – them me vete – Dotë jenë bërë shumë të mëdhenj ata minj.

Këtë zhurmë dëgjoja derisa më zuri gjumi.Të nesërmen, pyes në tavolinë:

-S’do të bëni gjë për këta minjtë? Po bëninnamin mbrëmë mbi tavan.

Xhovani më sheh me fytyrë të habitur.-Minjtë?! Për çfarë minjsh e ke fjalën? Falë

Zotit, s’kemi më asnjë mi në shtëpi.Edhe prindërit e Xhovanit, pleqtë, që po rrinin

në sallon, më thonë:-Çfarë minjsh thua! Do t’i kesh parë në

ëndërr, i dashur.-Mos e beso babanë! Ato që dëgjove ishin

minj, e ndonjëherë as ne s’na zë gjumi. Veç t’ishohësh, janë përbindësha! Të zinj sterrë, meqimet që u ngrihen si gjemba. Dhe macet, sapër dijeni, i përzunë minjtë, ndodhi natën.S’kishim as dy orë që na kishte zënë gjumi, dhena zgjuan mjaullimat e tmerrshme! Zbritëmposhtë, por macet s’dukeshin gjëkundi. Gjetëmvetëm tufa qimesh e njolla gjaku gjithandej.

-Po si nuk merrni masa, xhanëm? Çarqe!Helme! S’e kuptoj si nuk shqetësohet yt atë!

-Po si jo! I është bërë makth. Por tani ka frikëedhe ai, thotë që më mirë të mos i provokojmë,se do të ishte më keq. Thotë që s’do tëshërbente për asgjë, se tashmë janë shtuarshumë. Thotë që e vetmja zgjidhje është t’i vëshflakën gjithë shtëpisë. E di çfarë thotë tjetër?Është qesharake vetëm ta mendosh. Thotë qës’ia vlen t’u dalim kundër.

-Kujt t’u dilni kundër?-Atyre, pra! Minjve!”Minjtë janë të gjithë njësoj!Edhe minjtë e tregimit të Buzzatit, edhe

minjtë e kanaleve, edhe minjtë e ugareve, edheato të Bllokut, po, po, njësoj janë!

Pra, minjtë, edhe pse minj – hibrid, në fundtë fundit, minj janë.

Ata miushët e dikurshëm, ata që nuk qenëtë zot të thoshin një fjalë e të mbronin baballarëte tyre, kanë rilindur e janë rikthyer. Janë rikthyersi “Hibridë”.

-Ku janë? I gjeni kudo mes nesh, janëminist ra, deputetë, këshi l l tarë, dre j torë,

161


ambasadorë! Gjithkund, kudo! Kanë rilindur!Sepse edhe minjtë rilindin! Rilindja e minjve!

Përgjigjja është e thjeshtë, tmerrësisht edhimbshme në të vërtetën e vet!

“Plaku Ziso Vangjeli gjatë luftës kishtezbarkuar në Normandi si oficer amerikan. His-torian dhe ushtarak punoi në Paris, pastaj nënjë klub kulturor dhe iu dha të kthehej nëShqipëri”, na dëshmon në një prej librave të tijshkrimtari Visar Zhiti. Sëmundja e dashurisë përatdhe. Sipas bisedimeve paraprake, do tëpunonte si pedagog kur të kthehej në Tiranë.Ia fali shtetit gjithë bibliotekën e tij, por përfundoinë burg.

– “Kur të bjerë “komunizma”, – thoshte – sedo të bjerë “patjetër”, ne do të vuajmë më pasme dekada prej hibridit… Bijtë e të kuqve do tëvijojnë etërit. Ajo përzierje zelli dhe inati, herë ifshehtë e herë i hapur për etërit e kuq, qës’patën fuqi dhe mend të ishin të përjetshëm,do t’i bëjë më dinakë dhe më të ligj. Ngakundërshtarët e tyre që i urrejnë për vdekje, dotë vjedhin idetë, projektet, madje edhe sloganete do t’i propagandojnë më mizorisht për t’i vënëata në jetë, gjoja si amanete. Dhe do të kërkojnëme çdo çmim zhdukjen e të zotëve të këtyreideve. Do të kërkojnë pushtet të pamerituar sit rashëgimtarë, s i zanatç in j të kuq dhekundërshtarët do t’i durojnë sa për sfond. Dotë kërkojnë të bëhen ata pronarë dhe që tëmbrohen do të bëjnë atë politikë që etërit e tyree r roposën ose e luf tuan gj i thë jetën s ibolshevikë të trashë. Kundërshtarët e të kuqvenë Shqipëri, ç’kanë mbetur pas kasaphanavedhe të rinjtë që do të dalin janë të papërvojë.Dhe kështu te ne do të sundojë hibridi. Gjatë,mjaft gjatë. Hibridët janë si monstrat. E për tëluftuar ata duhet qenë si ata.

Do të jetë më keq ca kohë e njerëzit do tëmendojnë diktaturën si zgjidhje. Burg i detyruar,liri e detyruar, kaos dhe llum. Pra, pas dënimitme burg, populli do të dënohet me liri qorre.

Liria qorre është si dënim, se ne nuk do tëdimë se çfarë t’i bëjmë asaj si një gjëje të tepërt,do ta përdhunojmë si barbarët. Unë nuk do tëjem atëherë, ju do të jeni! Mbajeni mend dhekujtomëni! Nuk ke ç’bën jo, veç kujtomëni muaplakun! Nuk jam unë njeriu kundër komunistëve,por janë komunistët kundër njeriut!” Minjtë janëringjallur, edhe pse si hibridë!

Faleminderit!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Rama!Të nderuar kolegë,Do të doja të përqendroheshim te çështja e

rendit të ditës, që bën fjalë për nismën e kolegutNdreu “Për një ndryshim dhe shtesë në ligjinnr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, të ndryshuar””, i ciliështë në interes të të gjithë shtetasve shqiptarëqë banojnë jashtë vendit dhe që vijnë nëShqipëri, të cilët mund të kenë pasoja për shkaktë shkeljes së rregullave të qarkullimit rrugor.

Ndaj, do t’ju lutesha, nëse keni çështje qëjanë të rëndësishme në gjykimin tuaj, të cilatnuk janë në rendin e ditës, mund të regjistrohenipër të diskutuar në pikën e fundit të rendit tëditës, te 60-minutëshi.

Ndjesë që ju them, por parlamenti duhet tëpunojë në normalitet! Sot kemi projektligje apomarrëveshje me një kohë diskutimi prej 20minutash, por kjo nuk do të thotë ta keqpërdorimatë!

Fjalën e ka deputetja Elisa Spiropali. Tëpërgatitet Endrit Braimllari dhe më pas deputetiFatmir Mediu.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Zot i Mediu, në bazë të Rregul lores,

marrëveshja midis deputetëve mundësonndryshimin e radhës.

Fatmir Mediu – Faleminderit, drejtuese eseancës!

Të nderuar kolegë deputetë,Pa dyshim, edhe çka sjellin kolegët deputetë

si ndryshim të ligjit për rregullat e qarkullimitrrugor, tregon edhe një herë se manipulimi dhedhuna e shtetit nuk pyesin për të drejta edhepër një arsye të thjeshtë, sepse nuk ka mëgjyqësor.

“Të gjitha të drejtat e qytetarëve, që garantonKushtetuta, janë të pavlefshme, janë fluska,nëse nuk garantohen nga një pushtet gjyqësori pavarur” - Andrey Jackson.

Të dashur kolegë deputetë,Shqipëria dhe demokracia sot janë në krizën

më të madhe ekzistenciale kushtetuese. Nejemi në kushtet e një grusht i shtet i dhebanditizmi kushtetues, sepse nuk kemi GjykatëKushtetuese, nuk kemi Gjykatë të Lartë, sëshpejti nuk do të ketë as gjykata apeli dhe asgjykata rrethesh, pra, nuk do të kemi sistemgjyqësor. Këtë po e pranojnë çdo ditë edhendërkombëtarët që ndodhen këtu.

Viti 2018

162


Faktikisht shteti ka rënë, sepse një ngakolonat e tij më të rëndësishme, ajo e pushtetitgjyqësor, nuk ekziston dhe nuk funksionon. Kjoështë një situatë skandaloze dhe alarmante, qëduhet të na bëjë të gjithëve të mendohemi. Nejemi kthyer në republ ikë bananesh dheRepubl ika par lamentare kushtetuese kapushuar së funksionuar i . Çdo republ ikëparlamentare kushtetuese ka tri pushtete bazë,që garantojnë funksionimin e shtetit dhe tëdrejtat e shtetasve. Ato janë të ndara, tëpavarura dhe ndërveprojnë bazuar në parimincheck and balance.

Rënia e pushtetit gjyqësor do të thotë rëniee shtetit, por, mbi të gjitha, rënie e interesavedhe e të drejtave të qytetarëve, sepse ështëpushteti gjyqësor ai që mbron qytetarin ngaabuzimi i shtetit, i qeverisë, i parlamentit; ështëgjyqësori që garanton dhe detyron zgjedhjendhe zgjidhjen e të drejtave të tij.

Kjo situatë nuk është më hipotetike, porështë realitet në Shqipëri. Si në asnjë vendtjetër në rajon apo në Europë, sot kemi vetëmnjë pushtet dhe një njeri që kontrollon gjithçka.Rama de facto është Gjykatë Kushtetuese,është Gjykatë e Lartë, është kryeprokuror,është ligjvënës dhe zbatues, është përcaktuesidhe mohuesi i të drejtave të shqiptarëve, ështëbiznesi, është ligji dhe antiligji.

Kjo situatë është sa e paprecedentë, aqedhe dramatike. Madje, edhe Enver Hoxha,diktatori famëkeq, të paktën formalisht kishtegjykata, hetuesi dhe prokurori, ndërsa sot poshkojmë drejt një shteti pa asnjë hallkë tëgjyqësorit.

Të gjithë kemi qenë pro reformës në drejtësi,kemi qenë pro vetingut dhe ndryshimevekushtetuese, por që në f i l l im Komisioni iVenecias me shqetësim në vlerësimet e tijtheksoi: “Në qoftë se kjo reformë nuk do tëaplikohet me kujdes, do të sjellë një goditje tërëndë dhe të pakthyeshme për sistemin edrejtësisë”, dhe ja ku jemi sot.

A ka ndonjë vend europian pa pushtetgjyqësor? A mund të ndodhë në Amerikë që tëmos ketë Gjykatë të Lartë? Atëherë, pse kjo pondodh në Shqipëri? Pse e filloi Rama vetingunnga Gjykata Kushtetuese, Gjykata e Lartë, sidhe kandidaturat për KLD-në dhe KLP-në? Psei intereson qeverisë shkatërrimi i gjyqësorit?

Së pari, sepse pa Gjykatë Kushtetuese ai

aprovon çdo ligj antikushtetues dhe askush nukmund ta kundërshtojë.

Së dyti, sepse pa gjyqësor ai mund të cenojëçdo të drejtë të qytetarëve, të tjetërsojë pronapublike dhe private për interesa korruptive, siçpo ndodh në bregdet apo me Teatrin Kombëtar.Askush nuk ankohet dot në GjykatënKushtetuese, se ajo nuk ekziston më; askushnuk shkon dot në Gjykatën e të Drejtave tëNjeriut në Strasburg, sepse më parë duhet tëezaurojë shkallët e gjyqësorit në Shqipëri, porgjykatat nuk ekzistojnë më.

Dua t’ju kujtoj se Gjykata e Strasburgut përçështjen e pronave e ka paditur dhe e kadetyruar shtet in shqiptar që t ’u paguajëpronarëve të ligjshëm me qindra milionë euro.Kurse sot asnjë pronar që i cenohet e drejtanuk shkon dot në Strasburg, sepse paraprakishtduhet të ankimohet në një gjykatë që nukekziston, siç është Gjykata Kushtetuese.

Së treti, qytetarët nuk mund të organizohenkundër dhunës së pushtetit, nuk mund t’ igëzojnë dot të drejtat e tyre, sepse këto të drejtareferendare, pa një sistem gjyqësor, janë tëdrejta të mohuara.

A mundet që të zgjidhen padrejtësitë e shtetitdhe çështjet korruptive në dëm të qytetarëve,në dëm të biznesit? Absolutisht jo, sepse nukka më Gjykatë të Lartë. Janë mbi 20 mijë dosjetë pashqyrtuara në këtë gjykatë. Sot në processhqyrtimi janë dosjet e vitit 2014. Pra, poshqyrtohen dosjet e para 4 v jetëve dhemosfunksionimi i kësaj gjykate do t’i çojë këtodosje në kalendat greke.

Para disa ditësh në hard talk në BBC-i,gazetari ishte në një intervistë me ministrin eDrejtësisë së Indisë dhe e konsideronte skandalqë në Gjykatën e Lartë të Indisë ishin rreth 50mijë dosje të pashqyrtuara. India ka një popullsime rreth 1,3 bilionë banorë. Kurse në Shqipëriqë janë 2,8 milionë banorë, janë 20 mijë çështjetë pashqyrtuara. Faktikisht, ne kemi ngelurvetëm 1 milion banorë, sepse shqiptarët e tjerëkanë ikur për shkak të kësaj s i tuate tëpapranueshme. India ka 18 gjyqtarë tëGjykatës së Lartë, kurse Shqipëria ka 17gjyqtarë.

Shikoni padrejtësinë dhe abuzimin e shtetitkundrejt qytetarëve që shkojnë në Gjykatën eLartë. Abuzimi i përditshëm i institucioneveshtetërore në raport me të drejtën është kolosal.

163


Ky volum problemesh do të shtohet gjithnjë emë shumë dhe qytetarët asnjëherë nuk kanëpër ta gjetur të drejtën e tyre.

Qeveria dhe maxhoranca nuk u morënvetëm me Gjykatën e Lartë, nuk u morën vetëmme Gjykatën Kushtetuese, por, nga ana tjetër,mohuan edhe një e lement shumë tërëndësishëm të kësaj reforme: ngrit jen einstitucioneve të rëndësishme, që kishin tëbënin me emërimet në drejtësi, në KLD dheKLP, duke e penguar dhe duke e sabotuar atë.

Madje, edhe ata që guxuan të mendonin nëmënyrë të pavarur, që besonin në aftësitë dhevlerat e tyre si gjyqtarë dhe prokurorë për t’ubërë pjesë e këtyre organeve të rëndësishmedhe që konkurruan, duhet të kalonin një herënë sitën e partisë, nëse ishin ose jo njerëz tëbesueshëm të partisë, para se të kalonin nëshkallën e dytë të vlerësimit të tyre politik, pranë sitën e vetingut, të bërë përsëri nga partia.

Gjyqtarët që besonin në integritetin e tyre, upërjashtuan nga e drejta për të qenë anëtarëtë KLD-së dhe KLP-së, pavarësisht nëse ishintë majtë apo të djathtë. Po marr rastin e njëgjyqtari të krahut të majtë, i cili njihet përfunksionin e tij në institucionet kushtetuese. Aiishte propozuar nga Partia Socialiste, por patiguximin një apo dy vjet më parë t’i thoshteKryeministrit se ishte ushtar i ligjit dhe jo ushtari partisë, se socialist nuk e kishte bërë EdiRama, por bindja e tij, dhe tani që ishte bërëgjyqtar nuk mund të merrte urdhra prej tij përtë liruar njerëz nga burgu apo për të futur nëburg njerëz të opozitës. Ky gjyqtar i shkallëssë parë u skualifikua. Unë nuk dua të përmendemra, sepse ju, me një analizë të thjeshtë,mund ta kuptoni se për kë bëhet fjalë. Sot kygjyqtar diskutohet se ka shtuar me 1,7 pasurinëe tij, ndërkohë që sitën e vetingut e kanë kaluarata që e kanë shtuar me 17 herë pasurinë etyre. Ky lloj vetingu dhe kjo lloj marrëdhëniejeështë vetëm për të kontrolluar dhe për tëshkatërruar sistemin gjyqësor.

Sot nuk ka as KLD, as KLP dhe as gjyqësor,sepse nuk mund të emërohet më askush. Sot90% e gjyqeve kundër qeverisë, fitohen ngaqeveria, ndërkohë që para vetingut mbi 87% egjyqeve fitoheshin nga qytetarët. Avokati iShtetit krenohet dhe thotë: “Ne kemi fituar”. Jo,ju nuk keni fituar, por po kontrolloni pushtetingjyqësor, duke shkelur pafundësisht të drejtat

dhe liritë e qytetarëve shqiptarë, të cilat po imohoni çdo ditë.

Gjyqësori gjykon padrejtësisht dhe nëmënyrë të padiskutueshme interesat politike, nëvend që të diskutojë interesat e ligjit. Ai duhettë gjykojë korrupsionin e qeverisë në rastet mëtë shumta, prandaj për qeverinë ai nuk duhettë ekzistojë.

Përveç kësaj situate absurde, qeveria, njësojsi në diktaturë, ka filluar një propagandë bajate:më mirë pa gjyqësor, sesa me gjyqtarë tëkorruptuar. Kjo është marrëzia e një shteti, qëdo të bëhet pjesë e BE-së; kjo është marrëziae propagandës bajate “alla komuniste”.

Kryeministri thotë se ne udhëhiqemi ngapasioni për Shqipërinë. Ne nuk jemi këtu për tëgjykuar pasionet, sepse ato mund t’i kemi tëndryshme. Kryeministri i një vendi duhet të ketëvetëm një pasion: të jetë ushtar i bindur iKushtetutës, i l igj i t dhe i rregul lave, jo idëshirave dhe pasioneve të tij, që s’kanë asgjëtë përbashkët me shtetin, ekonominë apo tëdrejtën.

Shqipëria po kthehet në një lloj Kalifati, kuKalifi kontrollon çdo gjë, por ky Kalifati ynë nukështë i bazuar te feja, por te pushteti dhe paraja,që kërkon të kontrollojë çdo gjë

Edhe Enver Hoxha ishte pasionant, donte tabënte Shqipërinë “fanar ndriçues” dhe u bë ligj,maliq dhe kalif i fesë komuniste dhe e shkatërroivendin duke e çuar në prag të inekzistencës.

Komunizmi ishte pasioni i fjalëve të bukuradhe i veprave të tmerrshme antinjerëzore. Injëjti pasion është ngjallur edhe sot me këtëpushtet

Të jesh krenar me in jorancën, ështëfatkeqësi; të jesh krenar me maskarallëkun,është poshtërsi. Kjo situatë po cenon interesindhe sigurinë tonë kombëtare, të të gjithëshqiptarëve kudo që janë. Ka disa ide që neduhet të shtojmë kuotat në Magjistraturë, sepsekështu do ta zgjidhnim problemin. Ku do t’igjejmë ne anëtarët për në Gjykatën e Lartë aponë Gjykatën Kushtetuese, sepse duheteksperiencë disavjeçare në gjyqësor?

A e dini ju se për t’u futur në konkursin eMagjistraturës duhet të kesh një mesatare tëvlerësuar sipas sistemit arsimor shqiptar dhestudentët që kanë mbaruar në Harvard, Bokon,Columbia University apo Oksford me njëmesatare më poshtë se 8, nuk kanë të drejtë të

Viti 2018

164


konkurrojnë në Magjistraturë?! Kjo ështëabsurde, sepse mesatarja 7 apo 8 e këtyreuniversiteteve, që janë më të njohurat në botë,është shumë e lar të (p jesa t je tër ështësuperekselente), por nuk mund të të kualifikojëpër të konkurruar në Magjistraturë dhe për t’ubërë gjykatës. Ky është sistemi që ne kemi dhekjo është marrëzia, për të cilën ne vazhdojmëtë këmbëngulim. Ka dhe nga ata që thonë: “Hëmo, se shqiptarë janë këta, ku dinë se ç’janëdhe pse duhen gjykatat. Nuk ka problem që tërrinë disa kohë pa gjykata”. Ata thonë atë qënuk do të guxonin kurrë ta thoshin për vendet etyre.

Ka nga ata që thonë që të marrim gjyqtarëtë huaj, si në Kosovë me EULEX-in, sepse kjodo të ishte një zgjidhje. A nuk është mjerim përne, që duam të jemi një vend i BE-së, të ecimpa kolonën më të rëndësishme të shtetit,pushtetin gjyqësor? Çfarë duam të jemi ne nëBE? Tualeti i BE-së apo duam të jemi një venddinjitoz? Këto janë disa pyetje që duhet t’ukthejmë përgjigje, të nderuar kolegë deputetë.

Nëse dikush mendon se mund të sillet mekëtë popull, si ai arixhiu që i vendos zinxhirinnë hundë ariut dhe i bie defit, duke e detyruartë sillet vërdallë, sepse kështu kënaqen njerëzit,duhet të kuptojë se shqiptarët i këputënzinxhirët e diktaturës dhe do të këpusin edhezinxhirët e krimit dhe të korrupsionit. Mjerë ataqë do të përballen me vrullin dhe urrejtjen eqytetarëve.

Kolegë deputetë, të majtë dhe të djathtë, kjosituatë e turpshme kërkon zgjidhje këtu nëparlament, sepse jam i bindur se qeveria ështëmë se e lumtur me këtë situatë! Kjo zgjidhjenuk mund të jetë as e majtë dhe as e djathtë,por duhet të jetë kushtetuese. Prandaj, nëmënyrë urgjente, ne duhet të mblidhemi dhetë thërrasim specialistët më të mirë të së drejtëskushtetuese për të parë nëse kemi n jëKushtetutë funksionale dhe s i mund tëndërtojmë një sistem gjyqësor të pavarur. Neduhet të thërrasim specialistë të Kushtetutës,të cilët janë marrë me të drejtën kushtetuesedhe kanë bërë kushtetutat në vendet e tyre, jonjerëz të rastësishëm, që vijnë dhe na japinleksione për Kushtetutën. Në vitin 1998 ne kemipasur Pol Xhonsin, përfaqësuesin më të lartëtë kushtetutshmërisë greke, italiane e kështume radhë. Ne nuk mund ta lemë vendin tonë

në mëshirën e gjykimit të idiotësive politike apotë interesave të ngushta për të shkatërruar tëardhmen e këtij vendi.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Mediu!Fjalën e ka zoti Spaho, për procedurë.Edmond Spaho - Zonja dre j tuese e

seancës,Në seancën e kaluar grupet opozitare

kërkuan që të rivotohet ligji për prishjen e TeatritKombëtar, pasi n jë nga deputetët emaxhorancës kishte votuar në emër të njëdeputeti të opozitës.

Kryetari i Kuvendit porositi që të mblidhejKëshilli i Votimeve dhe i Procedurave, i cili umblodh dhe vërtetoi qëndrimin e opozitës, sevotimi ishte kryer në emër të një deputeti tëopozitës, pavarësisht pretendimeve të palëvese kush e kishte kryer. Prandaj, për sa kohë qëky votim nuk ka qenë i rregullt, në përputhjeme Rregulloren, duhet të përsëritet.

Për r r jedhojë, në emër të grupeve tëopozitës, unë vazhdoj të kërkoj që të rinovohetligji për Teatrin, pasi votimi ka qenë i parregullt.Për shkak se ju nuk po lejoni të korrigjohet kyveprim i gabuar, në shenjë proteste, ne do tëlargoheni nga kjo seancë, pasi nuk mund tëqëndrojmë në një parlament ku vidhet vota edhekur nuk është nevoja për ta vjedhur atë.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit!(Deputetët e opozitës largohen nga seanca)Ditë të mbarë kolegëve të opozitës!Fjalën e ka Taulant Balla për procedurë.Taulant Balla – Në fakt, do të ishte mirë

që opozita, kryetari i grupit të saj, zoti Spaho,kur bën një kërkesë, duhet që minimalisht tërespektojë edhe përgjigjen.

Kam këtu procesverbalin e seancës sëkaluar të Kuvendit të Shqipërisë, e cila ështëmbyllur me vendimin e bërë publik nga Kryetarii Kuvendit, zoti Ruçi, lidhur me një kërkesë tëtë dy kryetarëve të grupeve parlamentare tëopozitës, të Partisë Demokratike dhe LëvizjesSocialiste për Integrim për pretendimin eparaqitur, se pse deputeti Bitri ka votuar mekartën e aksesit në sistemin e votimit të zotitTavo.

Unë mendoj se publikisht kjo çështje ështësqaruar. Aq mirë është sqaruar, saqë nëse kanjë fa j për këtë çësht je, i g j i th i u takon

165


deputetëve të caktuar nga krahu i opozitës, tëcilët janë munduar të bëjnë një rreng ndaj njëdeputeti që ka qenë pjesë e atij grupi dhe prejpak kohësh është vetëdeklaruar si deputet ipavarur në Kuvendin e Shqipërisë. Bëhet fjalëpër deputetin e nderuar, zotin Bitri.

E gjithë kjo çështje është e sqaruar. Sa kohëqë është e sqaruar, më vjen shumë keq qëopozita bojkoton vetëm dy ditë pas vizitës sëkomisionerit Hahnn në Shqipëri, me të cilin dheme komisionin që ai përfaqëson, qeveria filloipunën intensive parapërgatitore për hapjen enegociatave. Por thirrjes që komisioneri Hahnni bëri opozitës, por edhe thirrjes që KëshilliEuropian i bëri opozitës që të mos bojkotojëKuvendin, opozita i përgjigjet me të njëjtëngjuhë.

Siç e dini të gjithë, shqiptarë dhe shqiptarekudo që jeni, sot në seancën e Kuvendit tëShqipër isë ka përsër i dy pro jekt l ig je tërëndësishme, të cilat kërkojnë një maxhorancëtë cilësuar. Propozimi i deputetit Ndreu u vjennë ndihmë shqiptarëve dhe shqiptareve, qëjetojnë jashtë territorit të Shqipërisë, të cilëtmalli për familjen, për vendin i bën të kthehendhe për drejtimin e automjeteve të përdorinlejet e drejtimit të vendeve nga vijnë. Edhevëllezërit dhe motrat tona kosovare, tëMaqedonisë, të Malit të Zi dhe të Preshevës,të cilët përdorin leje drejtimi të vendeve ngavijnë, sot mezi presin që ne ta votojmë këtëndryshim, i cili kërkon shumicë të cilësuar.

Zonja Nënkryetare e Kuvendit, më lejoni tëvazhdoj duke thënë se përveç kësaj kemi edhenjë projektligj mjaft të rëndësishëm. Këtu porisjell në vëmendje kërkesën e ardhur ngakomisioneri Hahnn drejtuar opozitës, se nukkanë asnjë arsye të qenësishme që përmes njëbojkoti të shpikur për një çështje që nukekziston, të bllokojnë votimin në Kuvend,shtyrjen qoftë edhe vetëm me një vit.

Jam i gatshëm të bëj një propozim në emërtë Grupi t Par lamentar të PS-së drej tuaropozitës, në mënyrë të veçantë LSI-së, të cilëte kanë bashkëvotuar me ne këtë draft që ështëgati: të mos e shtyjmë për dy vjet, por ta shtyjmëvetëm për një vit, për vitin shkollor 2018-2019,të Magjistraturës, për të pranuar 50 djem dhevajza ekselentë në drejtësi, për të vi juarkarrierën e tyre në profesionin që sot është mëi nevojshmi dhe më i dobishmi për forcimin e

shtetit të së drejtës në Shqipëri, sikurse ështëMagjistratura, sepse do të jenë këta magjistratëtë rinj, qofshin gjyqtarë apo prokurorë, që do tëplotësojnë këto vakanca që vetingu po krijonme të drejtë.

Dëgjova këtu deputetin Fatmir Mediu, tëankohej për sistemin e drejtësisë, i cili tha: “Sotkemi vakanca në Gjykatën Kushtetuese apo nëGjykatën e Lartë”. Përse e bëmë ne vetingun,që të qëndronin ata që ishin? Kush nuk e kaditur që vetingu do të prodhonte vakanca, nuke paska ditur çfarë ka votuar sot e dy vjet nëkëtë seancë.

Për pak ditë, për tri ditë, bëjmë dy vjet ngamomenti që kemi votuar me 140 vota në këtësallë paketën kushtetuese të reformës nëdrejtësi. Vetingu i prodhoi vakancat. Kush ështëkundër plotësimit dhe vijimit të vitit shkollor ngaMagjistratura, sigurisht që është duke votuarkundër vetvetes për atë që ka votuar dy vjetmë parë.

Zonja Nënkryetare e Kuvendi t , po irikthehem procedurës. Më lejoni t’ju propozojqë, për hir të dialogut të rëndësishëm me njëpjesë ende të përgjegjshme të opozitës, qoftëky ligj, qoftë propozimi i deputetit, që ështëedhe ekspert, ndër më të mirët e fushës, zotitNdreu, qoftë edhe projekt l ig j i t jetër përndryshimet në ligjin “Për statusin e gjyqtarëvedhe të prokurorëve” që mbart në vetvete dheamendamentet që bëjnë të mundur hapjen epranimeve të reja në Shkollën e Magjistraturëstë shtyhen për seancën e datës 23, dukeshpresuar që kolegu im i nderuar, zoti Spaho,nuk do të vijë më të recitojë vjershën e radhësse në Kuvendin e Shqipërisë, në seancën edatës 5 korrik paska ndodhur hataja më emadhe për demokracinë në këtë vend, sikursebëhet f ja lë për vot imin, që s iç e d imëSekretariati, ku merr pjesë edhe opozita, dhekëtu është e gjithë përgjigjja, ka votuar për këtëçështje dhe e ka marrë vendimin përfundimtar.Vendimi i Sekretariatit është rekomandimdrejtuar Kryetarit të Kuvendit. Në fund të fundit,Kryetari i Kuvendit është shprehur me njëvendim të bërë publik në seancën e kaluar.

E falënderoj opozitën që ishte në një mo-ment të rëndësishëm përkujtimor për një figurëtë rëndësishme të opozitës, sikurse ështëPjetër Arbnori, por nëse do të ishte PjetërArbnori gjallë sot, (do të ishte mirë të ndiqnin

Viti 2018

166


sado pak edhe mendimet e vyera të tij), PartiaDemokrat ike do të ishte sot në sal lën eKuvendit.

Shumë faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Gramoz

Ruçi)Gramoz Ruçi - Zoti Balla, edhe një herë,

kërkuat shtyr jen për vot im apo edhe përdiskutime?

Taulant Balla – Shumë faleminderit, zotiKryetar që më jepni mundësinë ta risqaroj!

Atëherë për pro jekt l ig j in “ Për d isandryshime në Kodin Rrugor të Republikës sëShqipërisë”, diskutimi quhet i ezauruar, sepsedeputetët e morën fjalën. Kjo mbartet vetëmpër votim.

Ndërsa për ligjin tjetër “Për statusin egjyqtarëve dhe prokurorëve” unë besoj dheshpresoj se opozita ditën e hënë të ketëreflektuar për këtë kërkesë dhe këtë detyrimqë ka Kuvendi i Shqipërisë dhe në kuadër tëvijimit të implementimit të reformës në drejtësi,të kemi mundësinë për ta pasur një çështje tëhapur për diskutime, ku mirëpresim edhediskutimet e opozitës.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit!Këtu përfundon debati për Kodin Rrugor të

Republikës së Shqipërisë, të ndryshuar. Kalonnë seancën pasardhëse për votim.

Vazhdojmë me projekt l igj in t jetër “Përratifikimin e marrëveshjes me vendin pritësndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Fondittë Ballkanit Perëndimor”.

Zonja Elona Hoxha, e ka fjalën.Elona Hoxha – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar deputetë,Me nënshkr imin e Marrëveshjes së

Stabilizim -Asociimit Republika e Shqipërisë,ndër të tjera, merr përsipër të angazhohet nëzhvi l l imin e bashkëpunimit rajonal dhendërkombëtar, s i dhe në zhvi l l imin emarrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, prej ngai l ind edhe detyr imi për nënshkr imin emarrëveshjeve dypalëshe, synimi i të cilaveështë rritja e fushave të bashkëpunimit dhepërforcimi i kët i j bashkëpunimi ndërmjetvendeve në fjalë, siç është edhe marrëveshjapër themelimin e Fondit të Ballkanit Perëndimor.

Kjo marrëveshje ndihmon në zbatimin emarrëveshjes për themelimin e Fondit të

Ballkanit Perëndimor, e cila përbën një objektivstrategjik për anëtarësimin e plotë të Shqipërisënë Bashkimin Europian, nëpërmjet evidentimittë rolit të saj konstruktiv në rajon.

Qël l imi i kët i j Fondi është nxi t ja ebashkëpunimit ndërmjet vendeve anëtare,forcimi i lidhjeve midis tyre, integrimi drejtBashkimit Europian dhe NATO-s, promovimi iv lerave të përbashkëta mes qytetarëve,shoqërisë civile dhe institucioneve të rajonit tëBallkanit Perëndimor, duke siguruar një qasjekonkrete në nivelin “people-to-people” përpopujt e vendeve anëtare, duke ndihmuar nëruajtjen, konsolidimin e paqes dhe stabilitetitdemokratik.

Këto qëllime Fondi synon t’i realizojë përmesmbështetjes së projekteve të përbashkëta. Kjogjykohet si rruga më e mirë për të afruarnjerëzit, për të shkëmbyer eksperiencat endërsjella, për të njohur më mirë vlerat, traditatdhe kulturën e vendeve respektive.

Procesi i përgat i t jes dhe i zbat imit tëprojekteve nga aktorët rajonalë, përfaqësues tëshoqërisë civile, të komunitetit të biznesit,institucioneve qendrore apo në nivel lokal,g jykohet se do t ’ i shërbejë r r i t jes sëkapaciteteve për të përgatitur në të ardhmenprojekte më të mëdha dhe më komplekse.

Fondi i Ballkanit Perëndimor do të financojëprojekte të vogla dhe të mesme, që synojnërritjen e bashkëpunimin rajonal, ndërkufitar dheforcimin e kohezionit rajonal në këto fushakryesore si: edukimi, arsimi, mbrojtja e mjedisit,të drej tat e njer iut , kul tura, shkëmbimetndërkufitare dhe bashkëpunimi rinor.

Ky Fond vjen në një moment mjaft tërëndësishëm për Shqipërinë, që aspiron përt’u bërë pjesë e familjes europiane. Para neshjanë dy procese:

Së pari, thellimi i reformave bazuar tedetajimi i 5 prioriteteve që ka bërë vetë Këshillii Bashkimit Europian, që janë bashkudhëtarettona në këtë proces, s i dhe fuqiz imi ikapaciteteve njerëzore dhe administrative nëfunksion të përgatitjes së hapjes së bisedimevepër anëtarësim.

Në këtë kuptim projektet e Fondit të BallkanitPerëndimor dhe jo vetëm do të ndihmojnë nëkonsolidimin e këtyre reformave. Mekanizmi iaplikimit për financimin do të jetë i thjeshtë dhei arritshëm si për individët, ashtu edhe për

167


organizatat rinore, rrjetet rajonale të shoqërisëcivile, komunitetin e biznesit, institucionetkërkimore dhe akademike.

Nga ana tjetër, zbatimi i marrëveshjes nuksjell asnjë efekt nga pikëpamja buxhetore.Formalizimi i këtij procesi nëpërmjet ratifikimittë marrëveshjes me vendin pritës, ndërmjetRepubl ikës së Shqipër isë dhe Fondi t tëBallkanit Perëndimor, përveç rëndësisë nëkuadër të bashkëpunimi t ra jonal , ështëpërfundim i natyrshëm i përpjekjeve të mëdhadiplomatike për të sjellë në vend për herë tëparë selinë e një nisme rajonale. Diplomaciajonë në këto vite të qeverisjes së zotit Ramaka dëshmuar se është në lartësinë e duhur përnjë shtet dinjitoz që aspiron për një vend tëmerituar në familjen europiane.

Si rezultat i kësaj pune, përveç arritjeve tëtjera, vlen të theksohen dy arritje dhe momentete rëndësishme: marrja e statusit kandidat nëvitin 2014, si dhe marrja e afatit kohor nëqershor të vitit 2019 nga Këshilli i BE-së përçeljen e bisedimeve për anëtarësim. Shqipëriaia doli një sfide tejet të vështirë, në kushtet kuu zhvillua debati mes shteteve anëtare përçeljen e negociatave dhe jemi besimplotë përarritjet që duhen të konsolidohen në vijim.

Të nderuar deputetë, ju ftoj ta miratojmë këtëprojektligj të rëndësishëm!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Hoxha!Fjalën e ka zonja Gjermeni.Të përgatitet zonja Spiropali.Eglantina Gjermeni - Faleminderit, zoti

Kryetar!Të nderuar kolegë deputetë,Kur flasim për vendet e Ballkanit Perëndimor,

shpesh mendja na shkon te secili prej vendevetë rajonit, tek të veçantat dhe karakteristikat etyre, duke u fokusuar më shumë tek ato çfarëna ndajnë, se sa tek ato që na bashkojnë.

Vërtet vendet e Ballkanit Perëndimor janëtë ndryshme në histori, gjuhë, nivele zhvillimi,por njëkohësisht kanë shumë të përbashkëta,pika lidhëse, që i kanë bërë bashkë për hir tësfidave me të cilat janë përballur dhe vazhdojnëtë përballen.

Sot që flasim, e përbashkëta e vendeve tona,përveç faktit se bëjmë pjesë në BallkaninPerëndimor, është ëndrra për t’u bërë pjesë eBashkimit Europian, si një aspiratë që na afron

më shumë me njëri-tjetrin, duke na dhënë njëmesazh të qartë se ajo çka na bashkon ështëshumë më tepër se ato që mund të na ndajnë.Pikër isht kësaj ëndrre apo aspirate tëpërbashkët i shërben edhe Fondi i BallkanitPerëndimor, duke u krijuar më shumë hapësirae mundësi organizatave të shoqërisë civile,univers i teteve dhe inst i tuc ioneve, që tëkonkurro jnë me projekte për zhvi l l im tëqëndrueshëm dhe rr i t je të mirëqenies sëqytetarëve tanë.

Krij imi i Fondit të Ballkanit Perëndimorkonsiderohet si një vendim i rëndësishëmpol i t ik , por g j i thashtu dhe një shenjë erëndësishme pozitive e mentalitetit të ri tëbashkëpunimit mes vendeve të Bal lkanitPerëndimor, konkretisht Shqipërisë, Bosnjë –Hercegovinës, Kosovës, Mal i t të Zi ,Maqedonisë dhe Serbisë.

Qël l imi i kët i j Fondi është nxi t ja ebashkëpunimit ndërmjet vendeve anëtare,forc imi i l idhjeve mes tyre, in tegr imi nëBashkimin Europian dhe NATO, promovimi iv lerave të përbashkëta mes qytetarëve,shoqërisë civile dhe institucioneve të rajonit tëBallkanit Perëndimor, duke siguruar një qasjekonkrete në nivelin njerëz me njerëz, people topeople, për popujt e vendeve anëtare, dukendihmuar në ruajtjen dhe konsolidimin e paqesdhe stabilitetit demokratik.

Me nënshkr imin e Marrëveshjes sëStabilizim – Asociimit, ndër të tjera, Republikae Shqipërisë merr përsipër të angazhohet nëzhvi l l imin e bashkëpunimi t ra jonal dhendërkombëtar, s i dhe në zhvi l l imin emarrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, prej ngal ind edhe detyr imi për nënshkr imin emarrëveshjeve dypalëshe për bashkëpuniminrajonal.

Këto marrëveshje synojnë rritjen e fushavetë bashkëpunimit dhe përforcimin e kët i jbashkëpunimi ndërmjet vendeve në fjalë, siçështë edhe marrëveshja për themelimin e këtijfondi. Konkretisht, vetë misioni i Fondit, e përmë tepër ideja e kr i j imi t të t i j nga vetëpërfaqësuesi t e vendeve të kët i j ra joni ,demonstrojnë vullnetin dhe angazhimin politiktë qever ive respekt ive për forc imin emarrëdhënieve mes vendeve tona, rritjen emëtejshme të bashkëpunimit në rajon drejtproceseve të integrimit europian.

Viti 2018

168


Fondi synon ta realizojë misionin e tij përmesmbështetjes së projekteve të përbashkëta. Kjogjykohet si rruga më e mirë për të ofruarnjerëzi t , qytetarët e vendeve tona, përshkëmbimin e përvojave të ndërsjella, përnjohjen më mirë dhe promovimin e vlerave,traditave dhe kulturës së vendeve respektive.

Procesi i përgat i t jes dhe i zbat imit tëprojekteve nga aktorët rajonalë, përfaqësues tëshoqër isë c iv i le , komuni tet i i b iznesi t ,institucionet qendrore apo vendore, pa dyshimqë do t’i shërbejë rritjes së kapaciteteve, për tëpërgatitur në të ardhmen projekte më të mëdhae më komplekse.

Në datën 7 maj 2018, Fondi i BallkanitPerëndimor organizoi aktivitetin me moton“Fondi i Ballkanit Perëndimor, një instrument irëndësishëm për rritjen e bashkëpunimit rajonaldhe people to people contact “, kontaktet mesnjerëzve me organizata që dhanë grante përthirrjen e parë të këtij fondi.

Gjatë kët i j akt ivi tet i janë vlerësuar 18projekte, të cilat përfshijnë 84 organizatapartnere nga universitetet, shkollat, shoqatat ekulturës, artit, sportit dhe institucioneve të tjeranga Ballkani Perëndimor, duke thelluar kështuprocesin simbolik të zbatimit të tij.

Duke përgëzuar Ministrinë e Jashtme, nëveçanti ministrin, por edhe ekipin e tij, përgjithçka ka arritur, për faktin se ky Fond e kaselinë në Tiranë, gjë që tregon edhe një herërol in proakt iv të Shqipër isë në këtëbashkëpunim, i uroj suksese në zbatimin eprojekteve që janë mbështetur nga ky Fond, sidhe frymëzimin për projekte të t jera mëafatgjata për zhvillimin e mëtejshëm të BallkanitPerëndimor.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Një minutë, zonja Spiropali,

do ta marrë fjalën ministri Bushati!Ditmir Bushati – Faleminderit, zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Duke qenë se kjo është një nismë që vjen

nga qeveria shqiptare, në radhë të parë dua tëtheksoj faktin se është selia e parë rajonale qëvendoset në Shqipëri. Fondi për BallkaninPerëndimor, që grupon të gjashtë vendet eBal lkani t Perëndimor, ka edhe drej tor inekzekutiv, i cili, gjithashtu, në këtë mandat tëparë, i përket Shqipërisë.

Dua të shpreh falënderime, për kolegët

deputetë, që e kanë shqyrtuar këtë nismë, eci la është formale, sepse ka të bëjë mefunksionimin e Fondit, me raportet që vendosenme shtetin mikpritës, që është Shqipëria, qëgjatë diskut imeve në Kuvend kanë qenëmbështetës të projekteve që do të zbatojëFondi, në të njëj tën kohë inkurajues përqeverinë shqiptare dhe qeveritë e vendeve tëtjera të rajonit të Ballkanit Perëndimor, për tëvendosur më shumë angazhime të karakteritf inanciar e jo th jesht pol i t ik , me qël l imtransformimin e kësaj nisme në një historisuksesi.

Falënderimi i dytë shkon për vendet eVishegradit, duke qenë se kjo është një praktikëe bashkëpunimit rajonal, që pasqyron deri dikubashkëpunimin ra jonal të vendeve tëVishegradit. Edhe atje nisi në mënyrë simbolike,me një fond simbolik, por me kalimin e viteve,për shkak të vullnetit politik të demonstruar ngaqeveritë, u fuqizua.

Së treti, në emër të qeverisë, dua të sigurojkolegët deputetë, por jo vetëm, se shumë shpejtdo të vijë edhe marrëveshja për zyrën apo përselinë tjetër që është vendosur në Tiranë, përFondin e Bashkëpunimit Rinor Rajonal. Edhekëtu do të jetë një praktikë e ngjashme me këtëqë po kalojmë sot, por me një fokus të veçantëte çështjet e bashkëpunimit rinor, sepse, siçdihet, ishte një iniciativë mes KryeministritRama dhe Vuçiç, që ishte Kryeministërasokohe, por e mbështetur edhe nga praktikamë e mirë e ndërtimit të marrëdhënieve në këtëgjeneratë, pra të rinjtë, që është praktika franko-gjermane.

Në do t’i mbështesim fuqimisht këto nisma,jo vetëm në kuptimin politik, financiar e logjistik,sepse besojmë se një prani më e shtuar e seliverajonale në Tiranë, jo vetëm flet qartë për njëqëndrim më të balancuar të nismave në rajonintonë, por është edhe dëshmi e pjekurisë sëShqipërisë dhe rolit gjithnjë e më në rritje tësaj, për sa i përket politikës së jashtme në rajon.

Gjithashtu, duke marrë shkas nga diskutimetqë kanë bërë të gjithë kolegët: Gjermeni,Spiropali e të tjerë, por edhe nga diskutimet qëjanë bërë gjatë shqyrtimit të këtij projekti nëkomisionet par lamentare, ne mbetemi tëangazhuar për të përfshirë në këto procese, aqmë tepër tani që filloi edhe procesi përgatitorpër bisedimet për anëtarësim në Bashkimin

169


Europian, të gjitha grupet e interesit, sidomostë rinjtë, duke qenë se ata do të jenë përfituesitkryesorë të këtij procesi transformues, e jovetëm, por edhe shoqërinë akademike, botëne biznesit. Shpresojmë shumë që, në njëmënyrë apo një tjetër, do të stimulojmë edhefilantropinë në rajonin tonë, e cila është endenë fazat e para, sepse jo çdo gjë mund ta ketëorigj inën te mbështetja buxhetore apo tembështetjet që mund të vijnë nga organizata enga partnerë të ndryshëm, që operojnë nëShqipëri.

Edhe një herë t jetër: fa leminder i t përmbështetjen!

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ministër!Fjala për zonjën Spiropali.Elisa Spiropali – I nderuar, zoti Kryetar!Para jo më larg se dhjetë minutash,

drej tuesja e seancës iu dre j tua d isaopozitarëve, që dolën në këtë foltore, duke uthënë se duhet të flisnin për rendin e ditës.

E kuptoj gjykimin e drejtueses së seancës,por më lejoni të kujtoj se në këtë sesionparlamentar, deputetët e opozitës dhe drejtuesite tyre në asnjë rast të vetëm nuk kanë folurdhe nuk kanë votuar për një ligj që ka qenë nëinteresin publik.

Shekspiri ka thënë: “E gjithë bota është njëskenë, është një teatër”. Sigurisht, këta e kanëmarrë këtë thënie të lavdishme të Shekspirit dhee kanë shndërruar në: “E gjithë politika ështënjë teatër”. Në fakt, e gjithë jeta e tyre politikeështë një teatër.

Këtu, në këtë foltore, një i pandehur u ngritdhe foli për gjykata. U ngrit një komunist, që ereflekton komunizmin edhe në fijen e flokut, icili foli për anëtarë byroje e për komunizmin qëështë gjallë. U ngrit një grabitës koncesioneshdhe foli për hajdutëri. Këtu nuk ka mbeturtradhtar pa folur për patriotizëm.

Ky është teatri që luajnë çdo të enjte. Për tailustruar me fakte, po ju them se në të gjithësesionin parlamentar, po i marr me radhëprojektligjet që nuk kanë votuar:

Nuk kanë votuar projektligjin “Për mbrojtjene pakicave kombëtare në Republ ikën eShqipërisë”, një nga projektligjet më të mira, mëtë forta, që na nderon në sytë e partnerëve tanëeuropianë.

Nuk kanë votuar projektligjin “Për shqyrtimine vlefshmërisë ligjore të krijimit të titujve të

pronësisë mbi tokën bujqësore”, i cili po ashtupërbën një nga pikat kyçe të zhvillimit të vendit.

Nuk kanë votuar projektligjin “Për strehiminsocial”, një nga ligjet më të rëndësishme, i cili ijep zgjidhje përfundimtare çështjes së strehimitnë vend.

Nuk kanë diskutuar dhe nuk kanë votuarmarrëveshjet, të cilat nuk po i marr me radhë:me Gjermaninë, me Maqedoninë, me njohjen epensioneve, me Austrinë e me radhë.

Nuk kanë votuar pro jekt l ig j in “Përdiasporën”, por as nuk kanë diskutuar në lidhjeme të.

Nuk kanë votuar projektligjin “Për statistikatzyr tare” , pro jekt l ig j in për rat i f ik imin e“Marrëveshjes me Republikën e Francës”, e cilaishte po ashtu e rëndësishme për zhvillimin nëMesdhe; st rehimin socia l e përmenda;“Trashëgimia kul turore dhe muzetë” ,projektligjin “Për Fondin Shqiptar për Zhvillimite Diasporës”.

Këta zotërinj, të cilët vijnë këtu dhe flasinpër g j i thçka, përveçse për zhvi l l imin eShqipërisë dhe integrimin, nuk kanë votuar asprojektligjin “Për tatimin mbi vlerën e shtuar nëRepubl ikën e Shqipër isë” , n jë l ig j irëndësishëm, i cili lehtëson agroturizmin nëvend. S’duan t’ia dinë as për të e as për ndonjëligj tjetër, që lidhet me integrimin europian tëShqipërisë.

Se për çfarë duhen zotërinjtë në këtë sallëtë Kuvendit, ne e dimë edhe më mirë: duhenpër të inskenuar Babalet; duhen për të hedhurçizme e miell në këtë sallë të Kuvendit nëmomentin që zgjidhet Kryeprokurorja, një hallkëshumë e rëndësishme e reformës në drejtësi;duhen në këtë sal lë Kuvendi apo nëpërkomisione për t’i mësyrë komisionet e për tëpenguar fizikisht zhvillimin e tyre; duhen për tëbërë teatër me teatrin, i cili nuk e di si qëndronnë këmbë në qendër të qytetit, pikërisht këtaqë nuk kanë investuar asnjë qindarkë tërëndësishme për kulturën e vendit, ndërsa taniqë kultura është ringjallur, kujtohen të ngrihennga varri arkeologjik.

Pra, në këtë sesion parlamentar, që rastistë jetë i pari për mua, nuk kam parë asnjë ide,nuk kam dëgjuar asnjë program, asnjë vizion,dhe nuk jemi përballur asnjëherë me njerëz tëcilët, përveç shpifjes, kanë edhe ndonjë kredotjetër.

Viti 2018

170


E kanë kthyer sal lën e par lament i t ,komisionet dhe politikën në tërësi në një arenëllumi, ku vetëm e vetëm shpifin ndaj njerëzveme emër e mbiemër dhe duan medoemos t’ivënë damkën përfundimtare Shqipërisë.

Kanë rastin e madh për të ndryshuar rrugë.Komisioneri Hahn erdhi në Shqipëri dhe folishumë qartë në l idhje me detyrat që kaShqipëria deri në qershorin e ardhshëm. Rrugae Shqipërisë është përfundimisht e hapur drejtBashkimit Europian. Pengesa e vetme që kemi,është mirëkuptimi mes nesh, mirëkuptimi sideputetë, si njerëz, si shqiptarë, si patriotë, qëduam të përfaqësojmë njerëz të tjerë në këtëvend.

Në rast se nuk e kanë kuptuar mesazhin dhenë rast se për ta Komisioneri Hahn është njëarmik, i cili vjen këtu për t’i nxjerrë ata zbuluar,siç janë, atëherë është problemi i tyre, jo ikomis ioner i t . Në rast se, s ipas tyre,përfaqësuesja e lartë, Mogherini, është halla enjë komunisteje, problemi është i tyre dhe iqasjes që ata kanë mbi shpifjen! Në rast sepresidenti Juncker, këtu më lejoni të kërkojndjesë, sipas tyre është një sarhosh, që nuk edrejton komisionin siç duhet, sepse nuk paskafolur për Shqipërinë me gjuhën e tyre, atëherëproblemi i madh i këtij vendi nuk janë këtapërfaqësues të lartë, por janë pikërisht ata qëduhet ta përfaqësonin në Kuvend.

Unë uroj që në sesionin e ardhshëm ne tëkemi këtu një opozitë të përgjegjshme, e cilavoton për l ig jet që v i jnë në Kuvendin eShqipërisë, diskuton për to dhe, mbi të gjitha,mban përgjegjësitë e saj: të votojë projektligjinpër magjistraturën, reformën zgjedhore, qëduhet ta bëjmë së bashku, dhe në qershor tëjemi kryelartë përpara Bashkimit Europian dhepartnerëve tanë, të cilët nuk presin gjë tjetër,përveçse konsensusit politik.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminder i t , zonja

Spiropali!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka zoti Bushati.Ervin Bushati – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,Para tri javësh me disa kolegë të nderuar të

parlamentit ishim në një sesion punimesh tëFMN-së në Vjenë, ku kishte përfaqësues të

parlamenteve të ndryshme nga Mali i Zi,Maqedonia, Kosova, Serbia dhe Shqipëria,vende të një rajoni. Para disa kohësh këtovende nuk i shikonim në një tryezë 3-ditoreduke mbajtur punime të përbashkëta, dukebashkëbiseduar dhe duke ngritur pyetje, por përshkak të proceseve që kanë ndodhur, të cilatkanë ulur në një tavolinë vende që e kanë pasurshumë të vështirë të komunikonim dhe të flisnimmë parë me njëri-tjetrin, tashmë ato janë mëse të mirëpr i tura. Në këtë kuadër, edhemekanizmi i ri që propozohet sot mendoj se dotë jetë shumë i nevojshëm për të harmonizuarbashkëpunimin, bashkërendimin, pse jo edheprojekte të përbashkëta midis vendeve, të cilatmë parë nuk kanë pasur ura komunikimi, siçishte Kosova me Serbinë, qoftë edhe Kroaciame Serbinë, apo vende të tjera, që kanë pasurvështirësi në komunikim.

Faza e sotme e zhvillimit të vendit, por edheajo e ra joni t kërkon që vendet , të c i la tshpeshherë kanë pasur problemat ika tëmbartura ndër shekuj, për arsye të përfitimeveqoftë sociale, por edhe ekonomike, të ulen nëtryezë, të kapërcejnë ndasitë dhe të punojnë sinjë trup i vetëm. Prandaj, krijimi i Fondit tëBallkanit Perëndimor është më se i mirëpritur,sepse Shqipëria, Bosnje-Hercegovina, Mali i Zi,Maqedonia, Kosova dhe Serbia do të ulen dhedo të kenë projekte të përbashkëta.

Unë kam dy sugjerime të shkurtra.Së pari, mendoj se formati, në të cilin do të

bashkëpunojnë, të jetë i marketueshëm nëmënyrë edhe më konkrete, më të prekshme, mëtë thjeshtë, më thithëse për të afruar sa mëshumë të rinj, për të afruar sa më shumështresa apo grupe interesi, të cilat janë tëinteresuara, siç mund të jetë turizmi, sepse ebëjmë më të thjeshtë, më bashkëpunues, poredhe më përftues procesin.

Po shikojmë disa raste kur turizmi, sidomosai alpin, po kombinon sot paketa të përbashkëtandërmjet Malit të Zi, Kosovës, Shqipërisë, psejo edhe Serbisë. Ka shumë të huaj që vijnë ngaEuropa Qendrore apo vendet nordike, që duant’i shikojnë këto vende si një paketë, pra tatrajtojnë Ballkanin si një paketë e vetmeturistike. Kjo duhet menduar si diçka e tillë. Pra,duhet të kemi n jë format të th jeshtë, tëmarketuar mirë, që të funksionojë edhe përtejparametrave politikë, duke pasur pse jo edhe

171


një logo më mikpritëse, për të pasur një flamurbashkëpunimi shumë më të thjeshtë nëpërmjetrrjeteve sociale dhe projekteve.

Së dyti, në fakt, thuhet se krijimi i këtij fondinuk ka kosto financiare. Ndërkohë, fakti që neu kemi dhënë 72 mijë euro për 5 vjet, që ështënjë kosto e munguar ekonomike e zyrave,përsëri është një kosto financiare, e cila do tëfi l lojë të regjistrohet në bilancet e shtetitshqiptar.

Unë dua që nga viti i ardhshëm ministri iJashtëm dhe ministri i Financave të flasin për tëkrijuar një fond të përbashkët, ndoshta dukekaluar në fillim shuma modeste, por fondit tëbashkëpunimit i duhen dhënë edhe mjetefinanciare, që nesër të kemi disa projekte tëpërbashkëta; të ftojmë disa të rinj nga të gjithatrevat e këtyre vendeve; të kemi disa projektekulturore, të kemi disa projekte turistike, të kemidisa projekte kulinare; të kemi disa projekteetnografike e të tjera. Prandaj, dua që vitin eardhshëm mundësisht të shikohen edhehapësirat financiare nga ministri i Financave dheministri i Jashtëm për të pasur projekte të saktadhe me kosto financiare. Të paktën unë dheKomisioni i Jashtëm, që kemi ardhur për tëmbështetur këtë projektligj, mendojmë se janëshumë e nevojshme dhe duhen mbështetur.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Atëherë, mbyllet debati për

këtë projektligj.Vazhdojmë me projektligjin “Për ratifikimin

e marrëveshjes së ndryshimi t ndërmjetRepubl ikës së Shqipër isë, duke vepruarnëpërmjet Këshillit të Ministrave, dhe TransAdriatic Pipeline AG, lidhur me marrëveshjenme qeverinë e vendit pritës” .

Zoti Ministër, keni fjalë.Arben Ahmetaj – Faleminderit, zoti Kryetar

i Kuvendit!Dua të them disa fjalë për marrëveshjen në

fjalë. Marrëveshja e Republikës së Shqipërisëme konsorciumin për ndërtimin e Trans AdriaticPipeline ka qenë dhe mbetet një sukses ivazhdueshëm i bashkëpunimit të qeverisë menjë investitor strategjik me rëndësi të veçantëjo vetëm për ekonominë e Shqipërisë, por edhepër ekonominë e rajonit, si dhe për futjen eShqipërisë, nëpërmjet këtij investimi, në hartëngjeoenergjetike-strategjike.

Kjo marrëveshje përsërit regjimin fiskal në

funksion të lehtësimit të marrëdhënies midisadministratës tatimore dhe konsorciumit. Enjëjta gjë ka ndodhur me regjimin fiskal tëndërtimit të hidrocentralit të Devollit. Pra, jemiduke thjeshtësuar marrëdhënien në reflektim tëproblematikës së rimbursimit të akumuluar në5 vjetët e fundit. Kjo do të thotë se kompaniabën në mënyrë rigoroze transparencë fiskale,duke deklaruar të gjithë nënkontraktorët e saj.Ndërkohë, për importet nuk do të paguajëTVSH, por do të konsiderohet, në bazë tëregjimit brenda TVSH-së, me “reverse charge”,pra është e njëjta gjë si në rastin e hidrocentralittë Devollit.

Besoj se ky është një rast shumë i mirë përtë folur për zhvillimet e ekonomisë shqiptare.Për këtë gjë do t’i referohem shumë shkurtraportit të fundit të Komisionit Europian përvendet kandidate dhe potencialisht kandidate,ku përfshihet edhe Shqipëria. Çfarë thotëKomisioni për zhvillimet ekonomike?! Ai thotë:“Shqipëria është rritur ekonomikisht 4,45% dhekjo është rritja më e lartë në shumë e shumëvjet”.

E dyta, edhe kjo shumë e rëndësishme,brenda rritjes ekonomike flet për investimet nëtërësi dhe për investimet e huaja dhe thotë atëqë thotë INSTAT-i, Banka e Shqipërisë, të cilëne përsëritim edhe ne: “Në aspektin e kërkesës,rritja ka ardhur për shkak të rritjes së konsumitdhe rritjes së investimeve”. Pra, e gjithë ajobolori fermentuese për rënie ekonomike tashmëka tre vjet që provohet jo vetëm statistiksht, poredhe praktikisht në terrenin ekonomik. Pra,tregohet e kundërta e asaj që trumbetohet, prae rënies ekonomike. Në të njëjtën kohë aty flitetedhe për eksportet në rritje me dy shifra.

Të nderuar qytetarë,Prakt ik isht , kompanitë shqiptare kanë

mundur të eksportojnë jo vetëm në rajon, poredhe në Bashkimin Europian. Rr i t ja eeksporteve tregon se ekonomia shqiptare karritur konkurrueshmërinë dhe është 18,3%, prarritja e eksporteve është me dy shifra. Me gjithëvlerësimin e lekut në raport me euron, që mundtë ketë ngarkuar dhe diku mund të ketë dëmtuareksportues të mundshëm për shkak të rritjessë volumeve dhe për shkak të rr i t jes sëkonkurrueshmërisë së ekonomisë shqiptare,volumet janë vetëm në rritje, vlerat janë vetëmnë rritje dhe gama e eksporteve të produkteve

Viti 2018

172


shqiptare në rajon, në Bashkimin Europian dhemë gjerë është vetëm në rritje. Eksportet kanëqenë një nga pikat më të dobëta të ekonomisëshqiptare. Nuk po them se ky element ështëforcuar përgjithmonë, sepse është ende ibr ishtë dhe do të duhet të investo jmëprocedura, vëmendje dhe punë, në mënyrë qëkonkurrueshmëria e ekonomisë shqiptare nëraport me eksportin të vijë në rritje dhe tregjettë zgjerohen.

Ndërkohë, flitet edhe për tregun e punës. Nëfakt, tek tregu i punës kisha një sfidë përopozitën, por, fatkeqësisht, ajo, si zakonisht,mungon në çdo gjë. Komisioni Europian thotëse tregu i punës është përmirësuar në mënyrëtë konsiderueshme për shkak të ekspansionitdhe rritjes së ekonomisë.

Dje po dëgjoja në Komisionin e Ekonomisëpërfaqësuesit e opozitës që thoshin se rritja epunësimit nuk është reale. A e dini çfarë bëra?!Shikoni kutitë! Kam sjell të gjitha listëpagesate Republikës së Shqipërisë, ta gjitha borderotëe Republikës së Shqipërisë.

Të dashur qytetarë,Të dashur deputetë,Në këto kuti janë të gjitha listëpagesat e

qytetarëve shqiptarë që shkojnë në punë, dhejanë me kompani dhe me emra; janë 670 mijëqytetarë. Le t’i marrin të gjitha listëpagesat dhet ’ i ver i f ikojnë. Pra, të gj i thë asaj bolor iefermentuese që punësimi nuk është real po itregoj të gjithë listëpagesat e Republikës sëShqipërisë. Kam kënaqësinë t’ju lë kutitë, listat,borderonë e Republikës së Shqipërisë për tëprekur me dorë dhe për të lexuar emranjerëzish, fytyra njerëzish, emra kompanish qëpunësojnë në Republikën e Shqipërisë, si dheqytetarë shqiptarë të cilët kanë emra konkretë,punë konkrete, pagë reale, që dalin në mëngjesdhe shkojnë çdo ditë në punë, të cilën e kanësiguruar, të paktën mbi 35% e tyre, në mandatine parë dhe në vazhdim të mandatit të dytë tëqeverisë “Rama”.

Të dashur qytetarë, ju të medies, të dashurdeputetë, ja ku është verifikimi: listëpagesat eRepubl ikës së Shqipër isë, thënë shkurt ,borderotë.

Të dashur miq, në këto bordero është emri içdo të punësuari në Republikën e Shqipërisë.

Do ta vazhdoj diskutimin për atë që thotëKomisioni për ekonominë e Shqipërisë.

Komisioni thotë se është ulur borxhi publik.A i keni dëgjuar budallallëqet dhe broçkullat:“U rrit borxhi publik.”?! Borxhi publik është nëulje dhe komisioni thotë: “Borxhi publik ka rënënga viti në vit dhe po shkon në 3-mujorin e parëtë vitit 2018 në 69%”. Mos harroni premtiminse në fund të vitit do të jetë nën 68% dhekonsolidimi fiskal do të vazhdojë deri në fundtë këtij mandati, 60-63%, për ta shëndoshurpërfundimisht dhe në mënyrë të pakthyeshmeedhe këtë pjesë të financave publike.

Ndërkohë, dua të bëj n jë sqar im përqytetarët. Të përfitojë nga i dituri i paditur, që,faktikisht, ka vendosur rekord në hajdutëri,gënjeshtër, vrasje dhe shkatërrim, i cili akuzoiqeverinë se ka ulur tatimin për lojërat e fatit,madje kam parë edhe portale që, për shkak tëmosleximit ose moskuptimit të ligjeve, mund tëjetë edhe kjo, thonë atë që tha boloria. Ja ku ekeni ligjin e vitit 2015!

Të nderuar qytetarë,Të dashur deputetë,Ky ligj nuk ka ndryshuar. Ky ligj vendos

konceptin, definicionin dhe mënyrën e tatimit.Çfarë ka ndodhur? Këta kanë dhënë LotarinëKombëtare. Ky hajduti këtu, që iku, dhe aihajduti tjetër, pra të dy këta hajdutë, njëri kryetarkomisioni i atëhershëm dhe tjetri kryeministër iatëhershëm, sollën një ligj në këtë parlamentpër Lotarinë Kombëtare, ku e taksonin 10%.Çfarë ka bërë ligji për disa ndryshime dheshtesa në ligjin për tatimin mbi të ardhurat? Nga10%, ia ka bërë tatimin 15%, asnjë gjë tjetërnuk ka ndryshuar. Ja ku e keni, është publik,është i botuar e zeza mbi të bardhë dhe thotëqë shkal la e tat imi t edhe për Lotar inëKombëtare do të jetë 15%, jo 10%!

Me padituri, injorancë, qëllimshmëri dhehajdutëri vjen këtu dhe akuzon për ulje tëtaksimit. Asnjë gjë nuk ka ndryshuar, përveçrritjes nga 10% në 15% të tatimit mbi të ardhuratbruto, një definicion i shkruar në ligjin e vitit2015, i pandryshuar që atëherë, i cili barazontatimin e të gj i thë të t jerëve me LotarinëKombëtare, i dhënë në një dorë ekskluzive ngaSali Berisha. Këtë bën ligji.

Për të sqaruar opinionin publik dhe për tëhedhur dritë edhe në zhvillimet ekonomike, nukpo themi që ekonomia shqiptare është e dytapas Gjermanisë dhe ka lënë mbrapa edheFrancën, nuk po themi nga këto idiotësira,

173


vazhdojmë të them që në raport mepritshmërinë kemi absolutisht shumë për tëbërë, por në raport me atë që gjetëm, jemi ditadhe kemi lënë mbrapa natën.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Vasilika

Hysi)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ahmetaj!Fjalën e ka deputetit Besnik Baraj.Besnik Baraj – Faleminderit!Në fakt, tema për të cilën doja të flisja

mendoj se u ezaurua nga ministri, por në këtëkuadër dua të sjellë një shqetësim tjetër, që ipërshtatet edhe ndjeshmërisë së qeverisë sonë,por edhe publikut në përgjithësi.

Këtë fundjavë, për arsye familjare, isha nëBajram Curri. Para pak vitesh, kur shkoja atje,ndieja një trishtim të thellë. Qyteti ishte imbuluar me një hije vdekjeje, rrugët e shqyeranë mes të qytetit, vende-vende të çara e mezgavra, të krijonin përshtypjen se nga thellësiae tokës vinin rënkimet e qindra të rinjve tëvdekur, të vrarë për arsye nga më të ndryshmet,ku shpesh arsyet ishin edhe për motive politike.Si është e mundur, thosha me vete, që ky qytetështë katandisur në këtë gjendje?! Si është emundur që vendl indja e President i t dheKryeministrit të Shqipërisë për 14 vjet me radhëkatandiset në këtë mënyrë?! Kontrasti midisbukurisë së natyrës, trishtimit dhe braktisjes sëqytetit ishte tragjik.

Sot, falë ndërhyrjes dhe planif ikimit tërehabilitimit të qytetit, tagër i rilindjes urbane,ky qytet ka një pamje komplet tjetër. Vlerësimindhe ndryshimin e atmosferës e vije re edhe nganumri jo i vogël i turistëve, që ishin të pranishëmnë qytet.

Morëm rrugën për në Valbonë. Në këtë pjesëme bukuri të rralla, ndoshta unikale në rajon,të kapte trishtimi i viteve më parë, faqe mali tëçjerra, sikur ndonjë përbindësh kishte dashurtë gërmonte për të shtrirë vrapin mbi perlënnatyrore, Valbonën. Për nga turbul l i ra,fundjavën e kaluar Valbona i ngjante lumit tëLanës, por më e keqja ishte se përbindëshikishte bllokuar lumin me diga betoni, i ciligjarpëronte si gojë e stërmadhe për të thithurujin, që do ta orientonin tubat e stërmëdhenj,duke e zhdukur lumin në segmente të caktuarnë masën 90%. Katastrofa mjedisore ishteulëritëse. Asnjë ligj i Republikës së Shqipërisë

dhe jo më i Bashkimit Europian nuk ështërespektuar aty. Këto punime janë sa 1/12 eatyre që kishte parashikuar Sali Berisha,superpatrioti i Shqipërisë, që e do natyrën dheka dëshirë të udhëtojë në natyrë.

Ku janë zërat e kolegëve deputetë të PD-së, që kanë kaq muaj që flasin për teatrin dhenuk thonë një fjalë për Valbonën? Teatri do tëprishet për t ’u bërë një më i bukur, më ipërshtatshëm për artistët dhe publikun, porValbona, a jo bukur i mi l iona v jeçare, poshkatërrohet falë projekteve famëkeqe tëqeverisë “Berisha”. Në Valbonë po ndërtohetshëmtimi. Pse nuk flisni, apo sepse ju meBerishën jeni autorë të 12 masakrave tëprojektuara vetëm në Valbonë? Nuk po flas këtupër zona të tjera të mbrojtura dhe me vleramjedisore, që gjatë viteve që ju ishit në pushteti shkatërruat.

Për fat të keq, në këtë vend shpesh kanëdominuar interesat personale dhe është kjoarsyeja që shpesh biznesi u bie me shqelmadyerve të ministrave përkundrejt një përfitimifinanciar.

Shteti e blen energjinë e prodhuar prej HEC-ve me çmim shumë të favorshëm për biznesinnë raport me koston. Biznesi ka f i t im tëgarantuar, por a ka rëndësi ekonomike kjo përvendin në tërësi? Roli i një HEC-i të tillë në njëper lë tur is t ike është i papërf i l lshëm përekonominë shqiptare dhe ai që mbetet ështëshkatërrimi. Çfarë janë 5 apo 10 megavatëenergji të prodhuara në Valbonë, përballë atijdëmi monstruoz?! Imagjinoni çfarë do tëndodhte nëse këto h idrocentra le do tëinicioheshin nga qeveria socialiste! Flisni,kolegë deputetë të PD-së! Ju, gjoja, e doni këtëvend dhe përgjëroheni për Teatrin dhe hallet ekëtij populli, por, nga ana tjetër, me gjithëreduktimin drastik të numrit të hidrocentralevenë Valbonë nga qeveria socialiste, mendoj sedy ministritë, ajo e Energjetikës dhe e Mjedisitnuk kanë qenë koshiente në n ivel in elegjislacionit shqiptar për të ngritur alarmin teKryeministri, që asnjë HEC të mos lejohej nëValbonë, sepse janë këto dy ministri që ealertojnë dhe e informojnë kreun e qeverisë.Edhe pse lejet u dhanë nga qeveria “Berisha”,në çdo fazë të ndërtimit të tyre ka pasur dhe kamundësi që të ndalohen.

Fare mirë, një ligj i ngjashëm si ai i teatrit

Viti 2018

174


mund të vijë në parlament për të pezulluarvazhdimin e ndërtimit në Valbonë. Le të jetë kjonjë peshë edhe për kolegët e PD-së, në mënyrëqë të provojnë sa e duan këtë vend. Mendoj seasnjë sakrificë politike nuk do të ishte e tepërtpër të shpëtuar Valbonën. Ne duhet të japimatë mesazh që Fan Noli ka dhënë 100 vjet mëparë: “U mësojmë brezave se ka vetëm njëPerëndi që duhet t’i shërbejnë, Perëndia enjerëzimit, e njëjtë për të gjithë tributë, përfshirëedhe tributë politike”, e thënë ndryshe: “Le taduam pak këtë vend, në mënyrë që ne, në mosna kujtofshin për mirë, të paktën të mosurrehemi për të këqijat që i bëmë apo nuk indaluam dot, sikurse është rasti i Valbonës”.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baraj!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka deputeti Ilir Beqaj.Ilir Beqaj - E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuara kolege dhe kolegë deputetë,Në fakt, projektligji që ka sjellë sot qeveria

ndihmon vijimin normal të zbatimit të një projektishumë të rëndësishëm, atë të gazsjellësit TransAdriatik, projekt i cili ka ecur me ritme shumëtë mira.

Qeveria ka bërë maksimumin për të krijuarmjedisin e përshtatshëm, që të paktën shtetishqiptar të përmbushë të gjitha detyrimet ndajkësaj nisme, e cila është përtej vendit tonë dheshumë e vlefshme si për vendin tonë, edhe përtë tjerët.

Ndërkohë, sot, nisur nga volumi shumë imadh financiar i të gjithë aktivitetit të projektit,qeveria ka gjetur një mënyrë më të thjeshtë përtë mbyllur procedurat fiskale, njësoj siç kemivepruar edhe me projektin e Devollit. Kështuqë, përveçse duhet ta mbështesim, në mënyrëqë ky projekt të vazhdojë me lehtësi punën etij, është edhe momenti t’u bashkohemi atyreqë prezantoi minist r i i F inancave dheEkonomisë, që, përtej asaj çfarë thuhet ngaopozita, për fat të mirë vazhdojmë të kemitregues të përmirësuar dhe rritje të ekonomisë,të investimeve të huaja, të konsumit, të tregtisëme jashtë, të zhvil l imit të turizmit dhe tëinvestimeve të brendshme.

Pavarësisht se një pjesë e opinionit publikmund të jetë e përqendruar në çështjet ezakonshme para sezoni t të pushimeve,prakt ik isht edhe për këtë sezon qever ia

vazhdon të jetë e angazhuar më shumë se kurrënë të gjithë sektorët, edhe në mbështetje tëturizmit, që këtë vit, si asnjëherë më parë, tëkemi 2 miliardë euro të ardhura nga vizitorët ehuaj, me një shtesë shumë të vlefshme tështuar në punësim. Prandaj, nuk na mbetet gjëtjetër, vetëm ta mbështesim qeverinë në këtëprojekt.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Beqaj!Këtu përfundon diskutimi për projektligjin

“Për ratifikimin e marrëveshjes së ndryshimitndërmjet Republikës së Shqipërisë, dukevepruar nëpërmjet Këshillit të Ministrave, dheTrans Adr iat ic Pipel ine AG , l idhur memarrëveshjen me qeverinë e vendit pritës”.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës,në projektligjin “Për disa shtesa dhe ndryshimenë ligjin nr.96/2016 “Për statusin e gjyqtarëvedhe prokurorëve”. Ky projektligj është shtyrë përnë seancën e radhës.

Çësht ja t je tër e rendi t të d i tës ështëprojektvendimi “Për miratimin e ndryshimeve tëstrukturës dhe organikës së Komisionit tëProkurimit Publik”. Nuk ka emra të regjistruarpër diskutim, është thjesht për votim.

Çësht ja t je tër e rendi t të d i tës ështëprojektvendimi “Për një ndryshim në strukturëndhe organikën e Zyrës së Komisionerit për tëDrejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të DhënavePersonale”. Edhe ky projektvendim është vetëmpër votim, pasi nuk ka emra të regjistruar.

Këtu për fundojmë me çësht jet eparashikuara në rendin e ditës.

Gjithashtu, kemi një projektvendim “Përngrit jen e nënkomisionit parlamentar “Përndjekjen dhe mbikëqyrjen e zbatimit të ligjit nr.12/2018 “Për vlerësimin kalimtar dhe periodiktë punonjësve të Policisë së Shtetit, Gardës sëRepublikës dhe Shërbimit për Çështjet eBrendshme dhe Ankesat në Ministr inë eBrendshme”. Ky projektvendim është vetëm përvotim.

Në kalendar është parashikuar edheprojektl igj i “Për profesionin e avokatit nëRepublikën e Shqipërisë”. Ky projektligj ështëpër votim.

Të nderuar kolegë, sekretaria e seancavemë bën me dije se Komisioni për Politikën eJashtme ka propozuar në Kuvendprojektrezolutën “Për reformën e politikës

175


shtetërore për diasporën”. Shqyrtimi i kësajrezolute do të bëhet në seancën e ardhshmeplenare.

Të nderuar kolegë, 3 minuta pushim!

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Të futet media brenda!Rifillojmë seancën për të votuar projektligjet.Hapet votimi për prezencën.Mbyllet votimi.75 deputetë të pranishëm.Në f i l l im kalo jmë në vot imin e

projektrezolutës “Për vlerësimin e veprimtarisësë Kontrollit të Lartë të Shtetit për vitin 2017”.Në mbështetje të nenit 78 të Kushtetutës dhenenit 55 të Rregullores, kërkohet shumicë ethjeshtë votash. Procedura e votimit: një votim,me elektronikë, i hapur.

Hapet votimi. Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes me vendin pr i tës ndërmjetRepubl ikës së Shqipër isë dhe Fondi t tëBallkanit Perëndimor”. Në mbështetje të neneve121 dhe 122 të Kushtetutës, ky projektligjkërkon shumicë absolute votash për miratim.

Hapet votimi në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Hapet votimi në tërësi me elektronikë. Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes së ndryshimi t ndërmjetRepubl ikës së Shqipër isë, duke vepruarnëpërmjet Këshillit të Ministrave, dhe TransAdriatic Pipeline AG, lidhur me marrëveshjenme qeverinë e vendit pritës”. Edhe ky projektligjkërkon shumicë votash për miratim.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.

75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Hapet votimi në tërësi me elektronikë.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi.Kalojmë te projektvendimi “Për miratimin e

ndryshimeve të strukturës dhe organikës sëKomisionit të Prokurimit Publik”.

Në mbështetje të nenit 78 të Kushtetutës dhe55 të Rregullores, ky projektvendim kërkonshumicë të thjeshtë votash për miratim.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet edhe ky projektvendim.Kalojmë te projektvendimi tjetër “Për një

ndryshim në strukturën dhe organikën e Zyrëssë Komisionerit për të Drejtën e Informimit dheMbroj t jen e të Dhënave Personale” . Nëmbështetje të nenit 78 të Kushtetutës dhe 55të Rregullores, edhe ky projektvendim kërkonshumicë të thjeshtë votash për miratim.

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet edhe ky pro jektvendim.

Projektvendim “Për ngritjen e nënkomisionitparlamentar “Për ndjekjen dhe mbikëqyrjen ezbatimit të ligjit nr. 12/2018 “Për vlerësiminkalimtar dhe periodik të punonjësve të Policisësë Shtetit, Gardës së Republikës dhe Shërbimitpër Çështjet e Brendshme dhe Ankesat nëMinistrinë e Brendshme”. Ju bëj me dije se ligjinr. 12/2018 “Për vlerësimin kal imtar dheperiodik të punonjësve të Policisë së Shtetit,Gardës së Republikës dhe Shërbimit përÇësht jet e Brendshme dhe Ankesat nëMinistrinë e Brendshme” parashikon ngritjen enënkomisionit parlamentar në përbërje tëKomisionit për Sigurinë Kombëtare për tëndjekur dhe mbikëqyrur zbatimin e ligjit në fjalë.Është menduar që nënkomisioni të ketë nëpërbër je 7 deputetë, me raport in, 4 ngamaxhoranca, nga PS-ja dhe 3 nga opozita, 2nga PD-ja dhe 1 nga LSI-ja.

Viti 2018

176


Emrat e depozituar deri tani janë: ErmonelaValikaj Felaj, kryetare; emri i zëvendëskryetarit,që do të jetë nga PD-ja, nuk është depozituar;Pjerin Ndreu, anëtar nga PS-ja; Elona Gjebrea,anëtare nga PS-ja; Sadi Vorpsi, anëtar nga PS,si dhe dy vendet bosh, një nga PD-ja dhe njënga LSI-ja, të cilët janë të lutur t’i depozitojnëemrat. Në mbështetje të nenit 78 të Kushtetutësdhe nenit 55 të Rregullores, ky projektvendimkërkon shumicë të thjeshtë votash për miratim.

Hapet votimi me elektronikë.

Mbyllet votimi.75 vota pro.Miratohet.Projektligji “Për profesionin e avokatit në

Republikën e Shqipërisë” shtyhet për herëntjetër bashkë me dy projektligjet e tjera.

Mbyllet seanca për ditën e sotme.Seanca tjetër do të zhvillohet ditën e hënë

në orën 10:00.


177



E hënë, 23.07.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:

1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenaretë datës 19.07.2018 (neni 44 i Rregullores)


3. Projektligji “Për kontrollin shtetëror tëtransferimeve ndërkombëtare të mallraveushtarake dhe të artikujve e teknologjive mepërdorim të dyf ishtë” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



Integrimin Europian.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në


në ligjin nr. 9669, datë 18.12.2006 “Për masatndaj dhunës në marrëdhëniet familjare”, tëndryshuar”” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë të thjeshtë)



Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përPunën, Çështjet Sociale dhe Shëndetësinë.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përSigurinë Kombëtare.



në ligjin nr. 69/2012 “Për sistemin arsimorparauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar”” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë të thjeshtë )

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Edukimin

dhe Mjetet e Informimit PublikDiskutime(Shprehen grupet parlamentare.)

Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe nëtërësi)

6. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshimenë ligjin nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëvedhe prokurorëve në Republikën e Shqipërisë”(neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë prej 3/5-ve të tëgjithë anëtarëve të Kuvendit)




tërësi)7. Projektligji “Për denoncimin e marrëveshjes

ndërkombëtare ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepubl ikës Federale të Gjermanisë, përbashkëpunimin financiar 2010, për projektin“Rifinancimi i ndërmarrjeve të vogla dhe tëmesme në zonat urbane dhe rurale, faza e dytë”,ratifikuar me ligjin nr. 86/2015" (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për

Ekonominë dhe Financat.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për


Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përVeprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.



tërësi)8. Projektligji “Për denoncimin e marrëveshjes

ndërkombëtare ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepubl ikës Federale të Gjermanisë, përbashkëpunimin financiar 2010, për projektin“Eficienca energjetike përmes sektorit bankar”,ratifikuar me ligjin nr. 89/2015" (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)

Viti 2018

178





Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përVeprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.



tërësi)9. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

financiare ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë, të përfaqësuar ngaMinistria e Financave dhe Ekonomisë, dheCassa Depositi e Prestiti S.p.A., për programine arsimit dhe formimit profesional nëpërmjetinovacionit” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë absolute)



Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për



Diskutime(Shprehen grupet parlamentare).Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në


së grantit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim,për financimin e projektit “Hekurudhat shqiptare- rehabilitimi i linjës hekurudhore Tiranë - Durrësdhe ndërt imi i l injës hekurudhore për nëAeroportin Ndërkombëtar të Tiranës”, në kuadërtë grantit të investimit nga Fondi i PërbashkëtEuropian i Ballkanit Perëndimor” (nenet 73-77të Rregullores, votim me shumicë absolute)



Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përÇështjet Ligjore, Administratën Publike dhe tëDrejtat e Njeriut.




së huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim, për shtesën e financimit për projektin emodernizimit të asistencës sociale” (nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicë absolute )



Punën, Çështjet Sociale dhe Shëndetësinë.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për





së huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim për projektin e konektivitetit të rrugëverajonale dhe lokale” (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë absolute)



Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe tëDrejtat e Njeriut



tërësi)13. Projektvendimi “Për mirat imin e

strukturës, organikës dhe kategorizimit të

179


pozicioneve të punës të Komisionerit përMbrojtjen nga Diskriminimi” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për ÇështjetLigjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit14. Projektvendimi “Për zgjatjen e afatit të

veprimtarisë së Komisionit të Posaçëm tëReformës Zgjedhore” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

15. Projektrezoluta “Për reformën e politikësshtetërore për diasporën” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë )

Shprehet Komisioni përgjegjës për Politikëne Jashtme.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit16. Për votim:- Projektligji “Për profesionin e avokatit në


- Projektligji “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”” ( neni81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë prej 3/5-ve të tëgjithë anëtarëve të Kuvendit)



Gramoz Ruçi – Seancën e deklaroj të hapur!(Pasi lexon rendin e ditës.)A ka vërejtje për procesverbalin e seancës

së kaluar? Nuk ka.Miratohet.Ju njoftoj se është depozituar një projektligj

nga Këshilli i Ministrave, i cili është ratifikim.Nga deputetët është depozituar një

projektrezolutë për mbrojtjen e të drejtave tënjeriut. Titujt e këtyre projektakteve i kenipërpara. Materialet do t’i gjeni në faqen zyrtaretë Kuvendit në internet.

Fillojmë me projektligjin e parë, “Për kontrollinshtetëror të transferimeve ndërkombëtare tëmal lrave ushtarake dhe të art ikujve eteknologjive me përdorim të dyfishtë”.

Për këtë projektligj kanë kërkuar të marrinf jalën deputetët: Luan Rama, EdmondHaxhinasto, Nasip Naço, Endrit Brahimllari,Klajda Gjosha, Kejdi Mehmetaj, Edmond Panaritidhe Viktor Tushaj. Në emër të grupeveparlamentare Silva Caka nga LSI-ja dhe VullnetSinaj nga PS-ja.

Fjalën e ka zoti Luan Rama.Luan Rama - Faleminderit, zoti Kryetar i

Kuvendit!Të nderuar kolegë,Si dje, dy vjet më parë në këtë sallë, pas një

periudhe debatesh, përplasjesh, takimesh dhendërhyrjesh midis faktorit politik, partnerëvendërkombëtarë, por edhe midis aktorëve dhefaktorëve diplomatikë, u miratua paketa endryshimeve kushtetuese, e cila do t’i çelterrugën reformës në drejtësi, duke e parë dhe ekonsideruar këtë si një çështje prioritare, madjeshumë të rëndësishme, për të bërë të mundurqë drejtësia të merrte vlerën e saj, siç i takonnjë shteti të së drejtës, por edhe të ndahejnjëherë e mirë raporti jo vetëm që drejtësia kishtedhe vazhdon të ketë ende me krimin dhe mekorrupsionin, por nëpërmjet integritetit dhevendosmërisë në zbatimin e ligjit, organet edrejtësisë të bënin të mundur atë që, në fakt, eka si mision një shtet normal demokratik dhe isë drejtës: goditjen e gjithë veprimtarisë sëpaligjshme dhe në mënyrë të veçantë të asaj qëka të bëjë me kr imin e organizuar, mekorrupsionin e të tjerë, si dhe me sektorë të tjerëtë jetës publike dhe politike, në mënyrë tëveçantë për të ndarë njëherë e mirë raportet ekrimit me politikën apo të varësisë së politikësnga krimi.

Dy vjet më pas, me përgjegjësitë që i takojnëkëtij Kuvendi, meqë sot është edhe seanca efundit e këtij sesioni, do të duhej të bëhej njëbilanc se çfarë ka ndodhur, çfarë po ndodh dheku kemi mbërritur të gjithë së bashku mereformën në drejtësi; do të duhej të bëhej njëbilanc se cili ka qenë roli i Kuvendit, jo vetëm nëmonitorimin apo në atë që quhet kontroll iparlamentar për hallkat e institucioneve tëdrejtësisë, por edhe cili ka qenë roli i Kuvenditpër të nxitur, për të përshpejtuar dhe për tëkonsoliduar hapat e reformës.

Në thelb, unë dhe Lëvizja Socialiste përIntegrim ishim të bindur se reforma në drejtësipa dyshim duhej bërë, madje duhej bërë mbi

Viti 2018

180


bazën e atyre parimeve dhe frymës që nesanksionuam me ndryshimet kushtetuese.Mirëpo çfarë ndodh?! Dy vjet më pas bilanci nukështë thjesht negativ, por është skandaloz. SotShqipëria është i vetmi vend pa GjykatëKushtetuese, është i vetmi vend pa Gjykatë tëLartë dhe është i vetmi vend, që shumë shpejtdo të gjendet në kolapsin total edhe të nivelevetë tjera të organizimit të pushtetit gjyqësor, gjëqë në thelb dëshmon më së paku se projeksionimbi të cilën u ndërtua reforma në drejtësi ka qenëmë e pakta me defekte, të cilat vijnë dhe nashfaqen hap pas hapi deri te kjo gjendje në tëcilën jemi sot. Natyrisht që e gjithë përgjegjësiai takon klasës politike. Unë nuk bëj pjesë tek ataqë e shohin njërën pjesë të bardhë dhe pjesëntjetër të zezë, përgjegjësia është e të gjithëklasës politike. Duke e marrë në konsideratë dhepër një çast ta quaj të drejtë pretendimin emaxhorancës se faji është i opozitës, dua t’jubëj një pyetje. Dy vjet më pas, për këtë situatëskandaloze, në të ci lën gjendet sistemi idrej tësisë, maxhoranca nuk ndien asnjëpërgjegjësi? Nuk ndien asnjë përgjegjësi që sotvendi është në këtë situatë skandaloze? Nukndien asnjë përgjegjësi që për faj të arrogancëssë vet dhe të veprimit në mënyrë të njëanshme,jemi sot në zgrip të funksionimit të institucionevetë sistemit të drejtësisë? Pra, në sensin më nor-mal të përgjegjësisë institucionale, publike,politike dhe qytetare, do të duhej të kishte njëreflektim nga secila palë dhe të gjithë së bashkutë zbardhnim përgjegjësitë tona përballë këtijrealiteti që është krijuar.

Procesi i vetingut është pa dyshim hapi më irëndësishëm dhe më i prekshëm i reformës nëdrejtësi. Ne kemi qenë dhe jemi të bindur sevetëm procesi i vetingut, i ndërtuar dhe i realizuarnë zbatim të ligjit, në paanshmëri të plotë dheme transparencë të plotë, do të bëjë të mundurpastrimin e organeve të drejtësisë, të gjykatavedhe të prokurorisë nga njerëzit e korruptuar dhetë inkriminuar, nga ata prokurorë dhe gjyqtarë,që gogësijnë duke u mbllaçitur mbi dosjet e krimitdhe të korrupsionit, peng i të cilave janë dhe jonë pak raste subjekt i të cilave janë. Por nukmjafton vetëm kaq, madje më të rëndë e bënsituatën fakti se në përbërje të organeve tëvetingut ka elementë me vlera të dyshimtaintelektuale, profesionale dhe me mangësi tënjohura edhe në integritetin e tyre, aq më tepër

duke iu referuar rasteve konkrete, ku vërejmëveprime, gjykime, vlerësime vendime me dystandarde dhe në mënyrë selektive për tëndëshkuar disa dhe për të marrë në mbrojtje disatë tjerë.

Zoti Kryetar i Kuvendit, përballë këtij realitetivijmë edhe te problemi, që do të diskutohet pakmë vonë, i ci l i ka të bëjë me Shkollën eMagjistraturës dhe me ndryshimet në statusin egjyqtarëve dhe të prokurorëve për të zgjidhurproblemin e saj. Kush e krijoi problemin nëShkollën e Magjistraturës?! A nuk e ngritëm zërindhe thamë se kjo arrogancë dhe ky arbitraritetdo t’i çojnë në kolaps organet e drejtësisë?!Çfarë ndodh? Sot na kërkohet t’i kthejmë pushtetatij institucioni, që të gjithë së bashku kemi qenëtë bindur dhe vendosëm që jo vetëm nuk i takonpushtet, por i takon përgjegjësia kryesore përsituatën që është krijuar në organet e drejtësisëdhe në sistemin e drejtësisë, i cili është Këshillii Lartë i Drejtësisë. Çfarë na thoni?! Na thoni t’ijapim jetë vatrës më të inkriminuar dhe më tëkorruptuar të reformës në drejtësi, të sistemit tëdrej tësisë, t ’ i kthejmë frymëmarr jen dheautoritetin Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kur ligjiparashikon që ky institucion të mos ekzistojë më,edhe për shkak të përgjegjësisë që ka, apo t’ijapim autoritet vendimmarrës Prokurores apoProkurorit të Përgjithshëm, referuar termitinst i tucional. Pse? Pikërisht sepse nuk iprojektuam siç duhet hapat që duheshinndërmarrë, duke llogaritur defektet, mangësitëapo vakancat që do të krijonte sistemi. Pra, nëkëto kushte mungesa e ndjenjës sëpërgjegjësisë dhe e reflektimit është dëshmia mëe qartë e papërgjegjshmërisë dhe e aventurizmitme të cilin ju e trajtuat dhe e realizuat reformënnë drejtësi, gjithashtu është dëshmi se e gjithëkjo ka qenë një skemë e organizuar dhe eqëllimtë për të kapur sistemin, për të korruptuarsistemin dhe për ta përdorur sistemin përinteresat politike.

Zoti Kryetar, vetëm 2 minuta nga fjala ediskutantit të radhës të LSI-së...

Gramoz Ruçi – Zoti Rama, nuk e krijoj dotprecedentin.

(Zotit Luan Rama i ndërpritet fjala, sepse imbaron koha.)

Ju lutem, mbylleni!(Zoti Rama flet pa mikrofon.)Zoti Rama, përfundojeni!

181


Fjalën e ka zoti Haxhinasto.Zoti Haxhinasto, a dëshironi ta merrni fjalën?Zoti Nasip Naço, a dëshironi të flisni?Zoti Endrit Braimllari, a dëshironi të flisni?Zonja Klajda Gjosha, a dëshironi të flisni?Zonja Kejdi Mehmetaj, a dëshironi të flisni?Zoti Edmond Panariti, a dëshironi të flisni?Urdhëroni, zoti Rama!Luan Rama – Nëse ekziston mirëkuptimi juaj,

zoti Kryetar, kërkojmë 10 minuta pushim për tëbërë një mbledhje të grupit parlamentar.

Gramoz Ruçi – 10 minuta pushim për grupine LSI-së.

(Rifillon seanca.)Gramoz Ruçi – Rifillojmë seancën.Në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së

fjalën e ka Silva Caka. Nuk është.Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së fjalën

e ka Vullnet Sinaj.Vullnet Sinaj – Të nderuar deputetë,I nderuar drejtues i seancës,Të nderuar qytetarë,Projektligji i sotëm ka si qëllim vendosjen e

kontrollit shtetëror për transferimin ndërkombëtartë mallrave ushtarake, artikujve dhe teknologjiveme përdorim të dyfishtë për të siguruar mbrojtjene interesave kombëtare të Republikës sëShqipërisë, sigurinë, poli t ikën e jashtme,kredibilitetin ndërkombëtar dhe garantimin erespektimit të angazhimeve ndërkombëtare nëkëtë fushë.

Ligji i mëparshëm nr. 9707, datë 05.04.2007“Për kontrollin shtetëror të veprimtarisë së im-port-eksportit të mallrave ushtarake dhe artikujvee teknologjive me përdorim të dyfishtë” ështëhartuar në përputhje të pjesshme me rregullorennr. 1334/2000 të Bashkimit Europian “Për krijimine një regj imi komunitar për kontrol l in eeksporteve të mallrave dhe artikujve mepërdorim të dyfishtë”.

Problematikat e vërej tura në l ig j in emëparshëm nr. 9707, datë 05.04.2007 janë:

Sistemi i licencimit dhe i autorizimit, qëparashikonte ky ligj, ishte i paqartë në përkufizimdhe i papërputhur me rregulloret e BE-së.Licencat dhe autorizimet kishin të njëjtatpërkufizime, ndërkohë që ato, sipas ligjit dhe ngapraktika e këtyre viteve, ishin dokumente tëndryshme.

Nuk bënte dal l im për ndryshimet në

konceptin e mallrave ushtarake dhe artikujve eteknologjive me përdorim të dyfishtë, të cilat,pavarësisht ngjashmërive në kontrollin e tyre,kanë disa dallime thelbësore.

Rregullorja e re nr. 428/2009, datë 5 maj2009, e Këshill it të Bashkimit Evropian, endryshuar, kri jon një regjim komunitar nëkontrol l in e eksporteve, transfer imeve,ndërmjetësimin dhe transitin e mallrave eartikujve me përdorim të dyfishtë. Ajo kashfuqizuar rregul loren nr. 1334/2000, kumbështetej ligji i mëparshëm.

Pra, projektligj i ri që do të miratojmë sot,është i domosdoshëm, pasi do të bëjë të mundurpërshtatjen e dispozitave themelore të kontrollitshtetëror të transferimeve ndërkombëtare nëpërputhje me rregulloret e BE-së dhe memarrëveshjet ndërkombëtare dhe traktatet kuShqipëria është palë.

Në projektligjin e ri dallimet për ndryshimetnë konceptin e mallrave ushtarake dhe artikujvee teknologjive me përdorim të dyfishtë janëreflektuar, duke ndarë mënyrën e licencimit tëkëtyre kategorive në dy kapituj të veçantë.

Projektligji i ri ka ndryshuar thelbësisht ligjine mëparshëm, duke futur koncepte të reja, si dheduke ndryshuar dhe duke përputhur merregulloren e BE-së terminologjinë, licencimin,programin e përputhshmërisë etj.

Në nenin 11 të projektligjit janë parashikuarrastet e kontrollit shtetëror në transferimetndërkombëtare edhe për mallrat dhe artikujt, tëcilët nuk janë të listuar në listën e kontrollit, por,nëse ekziston informacion se këto mallra do tëpërdoren për qëllimet e përcaktuara në këtë nen,këto mallra do t’i nënshtrohen procedurës sëkontrollit dhe licencimit.

Në kreun VI është parashikuar një risi në këtëprojektligj, neni 36 “Kontrolli doganor”, kupërcaktohet mënyra e bashkëpunimit tëAutoritetit të Kontrollit Shtetëror të Eksporteveme autoritetin doganor për informimin përlicencat e lëshuara dhe vendimet e marra, si dhekompetencën e autoritetit doganor për tëpezulluar procesin e transferimit dhe për tëbllokuar mallrat. Ky parashikim mungonte nëlegjislacionin e mëparshëm, duke u gjendurpërpara vështirësive dhe situatave të tilla, kuasnjë organ nuk kishte parashikuarkompetencën për të marrë këtë vendim.

Në projektligjin e ri është parashikuar thirrja

Viti 2018

182


e ekspertëve të jashtëm për çështje të ndryshme,të cilat nuk mund të mbulohen nga institucionetshtetërore. Ky projektligj është konsultuar meekspertët e Departamentit Amerikan të Shtetit,si dhe me ekspertët e Bashkimit Europian.Projektligji është përfshirë në Planin Kombëtarpër Integrimin Europian 2017-2020.

Në këtë projektligj politikën e kontrollit përtransferimin ndërkombëtar të mallrave e bënKëshil l i i Ministrave. Zbatimi i polit ikaveshtetërore në këtë fushë bëhet nga Autoriteti iKontrollit Shtetëror të Eksporteve, ministritë dheorganet e tjera shtetërore, të cilat gëzojnëkompetencat për kryerjen e kontrolleve.

Për zbatimin e këtij projektligji ngarkohenAutoriteti i Kontrollit Shtetëror të Eksporteve,Ministr ia e Mbrojt jes dhe Drejtor ia ePërgjithshme e Doganave.

Ky projektligj nuk ka efekte apo kosto shtesënë buxhetin e shtetit.

Nisur nga rëndësia e këtij projektligji, që lidhetme përafrimin e legjislacionit shqiptar me atë tëBashkimit Europian dhe me situatën në të cilënndodhet sot Europa dhe bota, ju ftoj ta miratojmëtë gjithë bashkë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Këtu mbyllet diskutimi për projektligjin “Për

kontrollin shtetëror të veprimtarisë së import-eksportit të mallrave ushtarake dhe artikujve eteknologjive me përdorim të dyfishtë” .

Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesadhe ndryshime në l igj in nr. 9669, datë18.12.2006 “Për masa ndaj dhunës nëmarrëdhëniet familjare”, i ndryshuar””.

Fjalën e ka ministrja e Shëndetësisë.Ogerta Manastirliu – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Sot shtetasi E.F, banues në Cërrik, është

vënë në pranga, pasi akuzohet se ushtrontedhunë ndaj nënës së tij. Burime zyrtaren bëjnëme dije se E.F ka ushtruar dhunë fizike dhepsikologjike ndaj nënës së tij 60 vjeç. Për fat tëkeq, rastet e dhunës në familje janë endeprezente dhe fenomeni është ende aktiv nëshoqërinë tonë.

Denoncimet për rastet e dhunës janë shtuarpër shkak të ndërgjegjësimit dhe besimit tështuar tek institucionet, por kërkohet forcimi iinstrumenteve ligjore dhe bashkërendimi ikoordinuar midis strukturave përgjegjëse.

Sot sjel l im për mirat im në Kuvend njëprojektligj të rëndësishëm “Për disa shtesa dhendryshime në ligjin nr. 9669, datë 18.12.2006“Për masa ndaj dhunës në marrëdhënietfamiljare”, i ndryshuar””. Ky projektligj do tëforcojë masat e mbrojtjes në të gjitha nivelet përsa u përket viktimave të dhunës në familje.Avancimi i barazisë gjinore dhe lufta ndaj dhunësnë familje e dhunës me bazë gjinore përbëjnënjë prioritet të rëndësishëm, që është i lidhur nëmënyrë të pandërprerë me proceset integruesetë Shqipërisë.

Qeveria ka ndërmarrë hapa konkretë nëdrejtim të qëllimit për tolerancë zero kundërdhunës me bazë gjinore dhe dhunës në familjenëpërmjet fuqizimit të mekanizmave koordinuestë referimit, si dhe shtimit e përmirësimit tëshërbimeve mbështetëse të specializuara përmbrojtjen dhe trajtimin e rasteve të dhunës mebazë gjinore dhe dhunës në familje në të gjithanivelet.

Kemi miratuar, kemi rishikuar dhe kemizbatuar një sërë strategjish, planesh veprimi dheprogramesh në fushën e shëndetësisë, arsimit,mbrojtjes sociale, pronësisë, mbrojtjes ngadiskriminimi, të cilat kanë parashikuar masa tëveçanta për gratë, fëmijët, të moshuarit në risk,personat më aftësi të kufizuara. Këto masasynojnë përfshirjen dhe integrimin e tyre nëshoqëri, për punësim dhe pjesëmarrje në tëgjitha shërbimet.

Aplikimi i buxhetimit gjinor është një treguesqë qeveria shqiptare është e vetëdijshme përrëndësinë e buxhetimit gjinor, si një parim kyçpër përgatitjen e buxhetit kombëtar. Si rezultat,2,3% e buxhetit të shtetit ndahet për iniciativatdhe invest imet e ndjeshme gj inore. Nëplanifikimin e buxhetit afatmesëm aktualisht janë28 programe sektoriale në projektbuxhetinafatmesëm 2018-2020. Tashmë, vendi ynë ështëshembull në rajon për sa i përket buxhetimit tëpërgjegjshëm gjinor.

Paralel isht kemi fuqizuar strukturat embështetjes sociale, duke investuar në burime,në zbatimin e ligjit dhe në shërbimet e ndihmësshoqërore. Shërbimet mbështetëse për viktimate dhunës në familje janë përmirësuar, dukepasur parasysh standardet e konventës sëStambollit. Dua të përmend këtu: ngritjen dhefuqizimin e Qendrës Kombëtare për Viktimat eDhunës në Familje, Linjën e Këshillimit për

183


Viktimat e Dhunës, qendrat emergjente tëngritura dhe që funksionojnë në disa bashki, sidhe shërbimet ligjore të dhëna nga organizatatjofitimprurëse. Shërbimet, si ndihma sociale,strehimi, ndihma ligjore falas dhe mbështetjapsiko-sociale ofrohen nga inst i tucionetpërgjegjëse, por ende kanë nevojë të shtrihennë të gjithë vendin shërbime të specializuara, tëcilat duhet të aksesohen nga grupet vulnerabël.

Dy ligjet e miratuara së fundi: ligji “Përndihmën juridike të garantuar nga shteti” dhe ligji“Për strehimin social” janë ligje që garantojnëmbështetje për grupet vulnerabël, por edhembështetje specifike për viktimat e dhunës nëfamilje.

Mekanizmi koordinues i referimit kundërdhunës në famil je, një strukturë e ci labashkërendon veprimet me të gjitha institucionetpërgjegjëse në nivel vendor dhe qendror ështëeficient sot në 37 bashki të vendit dhe siguronpikërisht mbrojt jen, mbështet jen dherehabilitimin e viktimave të dhunës në familje.Ende në disa bashki nuk ka një reagim tëkoordinuar të të gjitha institucioneve përgjegjësekundër dhunës, ndaj ne jemi duke punuar qëmekanizmi koordinues, referues kundër dhunëstë jetësohet sa më shpejt në të gjitha bashkitë evendit.

Koordinatorët vendorë kundër dhunës në çdobashki janë personat kyç shumë të rëndësishëmnë përpjekjet tona të përbashkëta për tëparandaluar, për të evidentuar dhe për të ofruarmbështet je për vikt imat e dhunës nëmarrëdhëniet familjare. Ndaj, paralelisht trajnimii punonjësve për të trajtuar rastet dhe për tëofruar ndihmë të specializuar mbetet një ndërsfidat kryesore.

Një gjë tjetër shumë e rëndësishme qëvlerësohet është ndryshimi i mental i tet i t ,stereotipit gjinor, sidomos në zona rurale dhe nëato më të thella të vendit, por ky është një procesqë kërkon investim të pandërprerë.

Ministria e Shëndetësisë dhe MbrojtjesSociale, duke qenë edhe ministria kryesorepërgjegjëse për çështjet e barazisë gjinore,dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje, punonpër adresimin e barazisë gjinore dhe përminimizimin e dhunës me bazë gjinore dhedhunës në familje, si dhe drejton programe qësynojnë përmirësimin e kushteve dhe mirëqeniene grave e vajzave në Shqipëri. Megjithatë, rastet

e dhunës së grave dhe dhunës në familjetregojnë se dhuna është ende e pranishme nërealitetin shqiptar. Ajo shfaqet në forma tëndryshme, deri te më ekstremet, ku më së shumtiviktima janë gratë dhe fëmijët.

74% e numrit total të të dëmtuarve nga dhunanë familje janë gra dhe vajza, duke treguar qartëse dhuna në familje është dhunë gjinore që prekmë shumë bashkëshortet, motrat, nënat dhebijat.

Ndaj sot po sjellim për miratim një projektligjshumë të rëndësishëm që mbron familjen dhepjesëtarët e saj, duke parandaluar dhe dukesiguruar mbrojtje të veçantë ndaj çdo forme tëdhunës, sidomos për ata anëtarë të familjes qëjanë më të pambrojtur, siç janë gratë dhe fëmijët.

Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshimenë ligjin nr. 9669, datë 18.12.2006 “Për masandaj dhunës në marrëdhëniet familjare”, indryshuar” vjen si një domosdoshmëri, nisur nganevoja për harmonizimin e legjislacionit shqiptarme atë të Bashkimit Europian dhe përpërputhshmërinë me standardet e konventavendërkombëtare, rekomandimet e dhëna nëkuadër të Konventës për Eliminimin e të GjithaFormave të Diskriminimit ndaj Grave (CEDAW)në vit in 2016, gj i thashtu, nisur edhe ngaproblematikat që kanë dalë nga zbatimi i ligjitekzistues në prakt ikë, si dhe kërkesat evazhdueshme të institucioneve zbatuese të ligjit,organizatat e shoqërisë civi le bënë tëdomosdoshme që ne, si ministri përgjegjëse përbarazinë gjinore dhe dhunën në familje, tëfillonim këtë proces për të bërë ndryshimet enevojshme për këtë ligj.

Komiteti i Ekspertëve të Këshillit të Europës(GREVIO) në raportin që publikoi në dhjetor tëvitit të kaluar për zbatimin e konventës sëStambollit për Shqipërinë, vuri në dukje dhevlerësoi masat e ndërmarra nga qeveriashqiptare në zbatimin e konventës, si dheinkurajoi që këto masa duhet të vazhdojnë edhemë tej, duke e sjellë ligjin vendas në standardetqë parashikon konventa.

Përpos përafrimit të legjislacionit, rishikimi ikëtij ligji, së pari dhe mbi të gjitha, vjen nëpërgjigje të rasteve të shtuara të denoncimit tëdhunës në familje. Vetëm në gjashtë muajt e parëtë këtij viti janë bërë rreth 2277 denoncime përdhunën në familje dhe janë regjistruar 1387kërkesa për urdhër mbrojtjeje. Por, pa dyshim,

Viti 2018

184


ka disa mangësi, të cilat janë raportuar gjatëzbatimit të ligjit ekzistues, ndryshimet e të cilit,në fakt, datojnë në vitin 2010. Të gjitha këtondryshime janë adresuar shumë mirë në këtëprojektligj të ndryshuar që vjen për miratim sotnë Kuvendin e Shqipërisë.

Çfarë do të sigurohet me anë të këtyrendryshimeve? Ky është një ligj që do t’i mbrojëmirë palët; është i përputhur më mirë mestandardet ndërkombëtare; një ligj më i shpejtënë veprim; një ligj më efektiv.

Propozimet për ndryshimin e këtij ligji kanëkaluar nëpërmjet një procesi gjithëpërfshirës, sidhe janë prezantuar në tryeza konsultimi me tëgjithë aktorët përgjegjës.

Risitë që sjell ky projektligj kanë të bëjnë meparandalimin dhe reduktimin e rasteve të dhunësnë familje dhe në njësinë shtëpiake, por edheme mbrojtjen e veçantë, pa diskriminim, për çdoperson që paraqet nevoja të veçanta mbrojtjeje;përmirësimin e masave mbrojtëse tëparashikuara në ligjin kuadër për sa i përketurdhrit të menjëhershëm të mbrojtjes dhe urdhrittë mbrojtjes, duke vendosur masa mbrojtëseemergjente, apo vendosjes në përkujdesje al-ternative të fëmijëve për të gjitha subjektet embrojtura.

Rritja e sigurisë që jep Policia e Shtetitnëpërmjet urdhrit për masat paraprake tëmbrojtjes së menjëhershme është një element iri i përfshirë për herë të parë në këtë ligj, si njëmasë konkrete e menjëhershme e 48 orëve tëpara, që merret nga Policia e Shtetit deri nëmarrjen e vendimit nga gjykata, që, pa dyshim,siguron mbrojtje për viktimën.

Gjithashtu, risitë e këtij projektligji lidhen edheme përcaktimin e afateve të qarta proceduralepër regj istr imin e kërkesës së urdhri t tëmbrojtjes, urdhrit të menjëhershëm të mbrojtjesdhe për ankimet ndaj vendimeve gjyqësore. Poashtu, ky projektligj rrit ndihmën e kualifikuargjyqësore falas nëpërmjet detyrave tëparashikuara për Dhomën Kombëtare tëAvokatisë dhe Komisionin e Ndihmës Juridike.

Parashikimi i detyrimit të organeve shtetërorepër të ofruar falas çdo shërbim ekspertize përrastet e dhunës në familje, duke filluar ngashërbimi i ekspertizës psikosociale dhe aimjekol igjor, s i dhe të gj i tha shërbimet eekspertizës, do të jepen falas nga shteti, nuk dotë ndikojnë fare në proces dhe nuk do të jenë

barrë për viktimën dhe më pas fatura për këtoshërbime do të jetë e dhunuesit.

Përcaktimi më i qartë i organeve përgjegjëse,detyrat dhe përgjegjësitë e zyrtarëve, ështëgjithashtu një element ku ky projektligj ndikondrejtpërdrej t dhe ka l idhje me të gj i thapërgjegjësitë që do të kenë autoritetet përevidentimin, trajtimin dhe të gjitha proceset qëduhet të ndjekin institucionet në mënyrë tëpërgjegjshme për të trajtuar të gjitha rastet qëkanë nevojë të marr in shërbime pranëinstitucioneve; për marrjen e masave përtrajnimin e punonjësve të shërbimeve socialepranë çdo njësie të qeverisjes vendore, tëpunonjësve të Pol ic isë së Shtet i t dhe tëpunonjësve të licencuar për të ofruar shërbimesociale, duke përfshirë struktura, të cilat i ofrojnëkëto trajnime, siç është Shkolla e AdministratësPublike, Shkolla e Magjistraturës, Urdhri iPsikologut dhe Urdhri i Punonjësit Social, si dhepër trajnimin e stafeve mjekësore.

Ky projektligj parashikon, gjithashtu, ngritjene qendrave të menaxhimit të krizës për rastet edhunës seksuale, që shërbejnë për trajtimin erasteve emergjente në spitalet ku viktimat marrintrajtim. Kjo përgjegjësi e re është futur për tëparën herë te Ministria e Shëndetësisë dheMbrojtjes Sociale dhe mbulon ngritjen e këtyreqendrave, të cilat do të trajtojnë viktimat edhunës seksuale.

Ky ligj do të veprojë për herë të parë edhe nërastet e dhunës në marrëdhëniet intime, pra jodetyrimisht të përcaktuara si l idhje gjaku,martese apo bashkëjetese, duke garantuarmbrojtje efikase për gratë dhe vajzat.

Shtesat dhe ndryshimet e propozuara, si dheplotësimi i kuadrit nënligjor përkatës synojnë qëzbatimi i ligjit të përmirësuar të ketë efekte tëmenjëhershme në parandalimin dhe reduktimine rasteve të dhunës në familje në të gjitha for-mat e saj, duke garantuar edhe masa të tjera tënevojshme për anëtarët e tjerë të familjes, të cilëtjanë vikt ima të dhunës, duke u kushtuarvëmendje të veçantë grave, fëmijëve, tëmoshuarve dhe personave me aftësi të kufizuar.

Ky ligj do të ketë efekt të drejtpërdrejtë nërrit jen e efikasitetit dhe bashkëpunimit tëstrukturave përgjegjëse, që punojnë nëmbështetje të viktimave të dhunës në familje.Efektet që sjell ky projektligj prekin jo vetëmsistemin e mbrojtjes për viktimat, por, gjithashtu,

185


parashikojnë edhe shërbime sociale përdhunuesit. Prandaj ky ligj do të sjellë rritjen epjesëmarrjes së dhunuesve në shërbimetspecifike të rehabilitimit, me fokus të veçantëdhunuesit e alkoolizuar, të droguar apo meprobleme të shëndetit mendor. Këto do tëshprehen qartësisht në vendimet e gjykatave përlëshimin e urdhrave të mbrojtjes. Gjithashtu, dotë rrisë mbështetjen e kualifikuar gjyqësore falaspër viktimat e dhunës në familje.

Të nderuar kolegë deputetë,Sfida për të çrrënjosur dhunën me bazë

gjinore dhe dhunën në familje pa dyshim ështëe madhe dhe të gjithë jemi të ndërgjegjshëm qëduhet bërë më shumë, së pari, për të ndryshuarmendësinë e pranimit dhe legjitimitetin e dhunësnga vetë shoqëria. Duhet bërë më shumë për taparandaluar këtë fenomen dhe kjo duhet të nisëmenjëherë që nga edukimi në moshë tëhershme, të vazhdojë me fuqizimin në vazhdimtë vajzave dhe grave dhe me ndërveprimin e tëgjitha institucioneve dhe aktorëve të shoqërisëpër mirëfunksionimin e mekanizmave tëdenoncimit të dhunës, sepse vetëm nësebashkërendojmë përpjekjet, mund t’i japim funddhunës ndaj grave.

Përmirësimi i këtij projektligji për masat ndajdhunës në marrëdhëniet familjare është padyshim hapi i duhur. Çdo masë parandaluese,vepruese në mbrojtje të grave dhe vajzave,fëmijëve dhe grupeve në nevojë, zhvil lonshoqërinë, garanton drejtësinë sociale dhe padyshim shëndosh familjen dhe vendin.

Në fund të f jalës sime, dua të bëj njëfalënderim të sinqertë për kontributin e dhënëpër të bërë një ligj sa më efikas nga ekspertët eangazhuar nga shoqëria civile, ata të fushësakademike, të gjitha grupet e interesit, strukturate përfshira e, pa dyshim, kontributet ngakomisionet parlamentare: Komisionin përgjegjëstë Ligjeve dhe relatoren, njëkohësishtzëvendëskryetare e Kuvendit, zonjën VasilikaHysi; Komisionin për Punën, Çështjet Socialedhe Shëndetësinë, si dhe Komisionin e Sigurisë!

Faleminderit!(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Faleminderi t , zonja

Manastirliu!(Ndërhyrje nga vendi pa mikrofon)Po, zoti Rama, tri minuta, për procedurë.Urdhëroni!

Luan Rama – Faleminderit, zoti Kryetar iKuvendit!

Natyrisht, çdo akt që diskutohet, shqyrtohetdhe miratohet në Kuvend ka rëndësi, por unëgjykoj që di tën e sotme jemi përbal lëpërgjegjësisë për të zgjidhur dy probleme, qëjanë, në fakt, vetëm fillimi i problemit që ka nëtërësinë e saj ajo çfarë duhet të bëjë ky Kuvend.Kam parasysh këtu propozimin për ndryshim, përamendamente në Kodin Rrugor, si dhepropozimin për ndryshim në ligjin “Për statusine gjyqtarëve dhe prokurorëve”, ligje që kërkojnëshumicë të cilësuar.

Zoti Kryetar, meqenëse nuk ka funksionuarinst i tucioni i dialogut pol i t ik ndërmjetmaxhorancës dhe opozitës, unë propozoj që jutë inicioni një tryezë dialogu tani ndërmjet tëgjithë aktorëve parlamentarë për ta zgjidhur këtëproblem.

Ne kemi vullnetin e plotë për të bërë zgjidhjenmë të mirë të mundshme edhe për problemin eKodit Rrugor, që qytetarët shqiptarë ose ata tëhuaj, që vijnë në Shqipëri dhe kanë probleme,të mos sorollaten dyerve të policisë apo tëprokurorisë, por edhe për t’i hapur rrugë procesittë emërimit të magjistratëve në organet edrejtësisë, pasi, e theksoj edhe një herë, sistemido të gjendet shumë shpejt në kolaps. Jo vetëmkaq, por ne jemi të gatshëm, pra GrupiParlamentar i LSI-së është i gatshëm nga sotderisa të zgjidhet problemi i funksionimit tëGjykatës Kushtetuese, të Gjykatës së Lartë dheçdo problem që ka shfaqur implementimi ireformës në drejtësi, të punojmë non stop,Kuvendi të mos i fillojë pushimet, derisa të bëhetrealisht funksional procesi i reformës në drejtësi.

Prandaj, zoti Kryetar, edhe një herë, propozojtë inicioni një tryezë dialogu ndërmjet të gjithëaktorëve parlamentarë për të dyja çështjet dhe,ndërkaq, të mos ikim me pushime pa zgjidhurproblemin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatëssë Lartë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Unë, siç e kam deklaruar edhe herë tjetër,

kam inkurajuar dhe e mbështes dialogun për tëkapërcyer mbi luftën polit ike të ditës dheaxhendën normale politike të partive politike.Sigurisht, kemi gjëra që na ndajnë, por kemi plotgjëra që na bashkojnë, siç është reforma nëdrejtësi, dhe unë e përgëzoj Grupin Parlamentar

Viti 2018

186


të Lëvizjes Socialiste për Integrim, që është igatshëm për dialog.

Sigurisht, unë e kam inkurajuar atë dhe jamsërish në dispozicion të funksionimit të këtijdialogu. Prandaj do t’u kërkoja shërbimeve tëKuvendit që mundësisht të komunikojnë edheme kryetarin e Grupit Parlamentar të PartisëDemokratike dhe në një moment, gjatë zhvillimittë seancës, të ulemi për të diskutuar të dyjaprojektligjet që kërkojnë shumicë të cilësuar, siai që ka të bëjë me gjyqtarët dhe prokurorët,ashtu edhe me Kodin Rrugor, që janë të përfshiranë rendin e ditës.

Gjithashtu, mbështes edhe propozimin tjetër,që, pavarësisht nga vakanca e lejes për muajingusht, që është një e drejtë, në qoftë se do tëduhet të thirret Kuvendi për institucionet e tjera,që kanë të bëjnë me hapjen e rrugës sëkandidatëve që ka Presidenti apo Kuvendi si përGjykatën Kushtetuese, ashtu edhe për Gjykatëne Lartë, nuk do të resht, madje besoj se me këtëshpreh edhe vullnetin e të gjithë deputetëve, qëKuvendi të thirret në çdo kohë për këtë çështje.

Vazhdojmë me rendin e ditës.Kanë regjistruar emrin për diskutim deputetët:

Luan Rama, Edmond Haxhinasto, Nasip Naço,Endrit Braimllari, Klajda Gjosha, Kejdi Mehmetaj,Edmond Panariti, Luan Duzha, Taulant Balla,Elisa Spiropali, Edlira Bode, Almira Xhembulladhe Klotilda Bushka.

Në emër të grupeve parlamentare...(Kryetari i Kuvendit dhe zoti Rama flasin

njëkohësisht.)Luan Rama – Me leje, zoti Kryetar?Gramoz Ruçi – Po.Luan Rama – Propozimi që unë bëra nuk e

pranon logjikën e normalitetit në funksionimin mëtej të seancës dhe gjykoj, madje insistoj që ështëi rëndësishëm takimi, dialogu i të gjithë aktorëveparlamentarë në këtë moment, sepse, duke ialënë spontanitetit apo rastësisë, jemi në këtëgjendje. Ka dështuar, nuk ka pasur vullnet, nukështë konkretizuar, prandaj kërkoj të investoheniju, me autoritetin tuaj si Kryetar i Kuvendit, poredhe me autoritetin që ju jep përvoja politike,për ta zgjidhur këtë problem, pa ecur pastaj menormalitetin e projektligjeve të tjera. Natyrisht,ato janë të rëndësishme, por më i rëndësishëmse të gjitha këto është problemi që kemi krijuarme implementimin e reformës në drejtësi. Nukështë vetëm çështja e emërimit të magjistratëve,

është problemi i Gjykatës Kushtetuese dhe nëmomentin kur nuk funksionon GjykataKushtetuese në një shtet normal, Kuvendi,qeveria dhe të gjitha institucionet duhet të mosushtrojnë aktivitet, sepse nuk ka se kush tëshprehet për legjitimitetin e akteve apo tëveprimtarisë së tyre. Por është edhe problemi iinstitucioneve të tjera të organeve të drejtësisë,i KED-së, KEP-së, SPAK-ut e kështu me radhë.

Problemi nuk është se, nëse do ketë ndonjënismë ligjore, Kuvendi do të mblidhet, porKuvendi duhet të mos shpërndahet derisa tëzgjidhen problemet e reformës në drejtësi.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Zoti Rama, seanca do të

vazhdojë. Unë do të jem në dispozicion të këtijd ialogu. Çësht jet në rend të di tës do tëdiskutohen. Menjëherë, sa të kem një përgjigjenga Grupi Parlamentar i PD-së, do të thërras tëtre drejtuesit e grupimeve politike për dialogunqë ju kërkuat.

Fjalën e ka Edlira Bode!Edlira Bode - I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Të nderuar qytetarë,Po ju sjell disa tituj lajmesh të gazetave

shqiptare. “Rrahu gruan në sy të fëmijëve”,“Rrahu bashkëshorten në spital”, “Rrahu gruannë mes të Vlorës”, “Arrestohet 37-vjeçari qërrahu gruan në Bulqizë”, “Gruaja rreh burrin nëKavajë”, “Dhunoi vjehrrin, vjehrrën dhe gruan”,“Gruaja rreh burrin në Lushnjë”, “Dhunoi gruan,arrestohet 51-vjeçari nga Gjirokastra”, “Vraugruan dhe e rrënoi psikologjikisht”, “Një burrëka plagosur gruan me armë gjahu në Devoll”,“Refuzoi dashurinë, vritet studentja e Juridikut”,“Studentja vritet me armë nga djali që i kërkontelidhje”, “Gruaja vret burrin në Milot”, “Një krimpasioni tronditi kryeqytetin”, “Vritet me dy plumbanë kokë gjykatësja në mes të Tiranës”, “Gruajavritet nga bashkëshorti në sy të vajzës”, “Gruajavret burrin dhe më pas, veten, në Pogradec”,“Para se të vritej gruaja e denoncoi në polici tëshoqin”, “Gruaja vret burrin”, “Burri vret gruan”.

Në një vit ka pasur 4005 raste dhune nëfamilje të evidentuara nga policia. 13 prej tyrejanë vdekje si pasojë e dhunës së ushtruar. Kapasur 2593 kërkesa për urdhër-mbrojtjeje.

Dhuna në familje është një fenomen kaq ipërhapur në shoqërinë tonë, ndodh mespartnerëve të ngushtë dhe në familje, ndodh mes

187


të gjitha klasave shoqërore, pavarësisht moshës,arsimit, fesë, gjendjes ekonomike, etnisë oseidentitetit kulturor. Shumë shpesh individët janëtë rrezikuar pikërisht aty, ku ata duhet të jenëmë të mbrojtur, aty ku ata presin siguri, dashuridhe mbështetje në familje. Ja pse po diskutojmësot një projektligj, që sjell disa shtesa dhendryshime në ligjin “Për masat ndaj dhunës nëmarrëdhëniet familjare”. Në themel të projektligjitështë parandalimi i dhunës, mbrojtja e viktimavetë dhunës dhe ndjekja penale e dhunuesve, meqëllim krijimin e një ambienti më të sigurt dhenë respekt të plotë të të drejtave dhe të lirivethemelore të individit. Shtesat dhe ndryshimetnë këtë ligj do të sjellin parandalim dhe reduktimtë rasteve të dhunës në marrëdhëniet familjaredhe në njësinë shtëpiake dhe mbrojtje të veçantëdhe pa diskriminim të çdo grupi, që paraqetnevoja të veçanta mbrojtjeje, përmirësim tëmasave mbrojtëse të parashikuara në ligj, nëkuadrin e urdhrit të menjëhershëm të mbrojtjes,përkundrejt vetëm urdhrit të mbrojtjes në ligjinekzistues. Ato rrisin sigurinë që jep Policia eShtetit nëpërmjet urdhrit paraprak të mbrojtjessë menjëhershme, rrisin ndihmën e kualifikuargjyqësore falas, parashikojnë detyrimin eorganeve shtetërore për të ofruar falas çdoshërbim ekspertize në rastet e dhunës në familje,përcaktojnë më qartë organet përgjegjëse,detyrat e tyre, si dhe përgjegjësitë e zyrtarëve.

Të drej tat themelore, barazia dhemosdiskriminimi garantohen për të gjithë.Definohet qartë koncepti “dhunë në familje”,duke nënkuptuar të gjitha aktet e dhunës fizike,psikologjike ose ekonomike.

Shtohet rrethi i subjekteve të mbrojtura, nëtë cilin përfshihen personat që janë në lidhjeafektive ose në çift, ose i personave, të cilëve uështë hequr ose kufizuar zotësia për të vepruar,sipas dispozitave të Kodit të Familjes.

Ligji parashikon ngritjen e qendrave tëemergjencës për trajtimin e menjëhershëm tëviktimave të dhunës në familje; ngritjen estrukturave trajnuese dhe rritjen e pjesëmarrjessë dhunuesve në shërbimet specifike tërehabilitimit, veçanërisht të dhunuesve tëalkoolizuar, të droguar ose me probleme tëshëndetit mendor; marrjen e përgjegjësive ngaana e qeverisjes vendore për mbikëqyrjen dhemonitorimin e zbatimit të ligjit dhe trajtimin erasteve të dhunës në familje. rregullimin e

mënyrës së referimit të rasteve të dhunës nëfamilje; monitorimin e ekzekutimit të urdhrit tëmbrojtjes dhe të urdhrit të menjëhershëm tëmbrojtjes; rritjen e alternativave dhe fuqizimin emasave mbrojtëse.

Ndryshimet sjellin përmirësime edhe nëefektet e masave mbrojtëse për fëmijët, praparandalim, mbrojtje, ndjekje penale, politika tëintegruara, në përputhje të plotë me konventatdhe me rekomandimet ndërkombëtare.

Të nderuar kolegë,E kam nisur rrugëtimin politik jo pa mëdyshje

dhe jo pa dhimbje, sepse kjo nënkuptonte lënienmënjanë të angazhimit t im profesional nëmjekësi, por pjesëmarrja në hartimin dhemiratimin e ligjeve, që shërojnë plagë sociale,siç ishte ligji për strehimin social, apo ky ligj përluftën ndaj dhunës në marrëdhëniet familjare,heqin çdo mëdyshje dhe i japin kupt imangazhimit politik. Të gjithë ne kemi arsye përtë votuar pro tij.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bode!Fjalën e ka deputetja Elisa Spiropali!Elisa Spiropali - E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë,Dhuna në familje është një luftë e vërtetë që

nuk zhvillohet në rrugë, por pas perdeve të rëndatë shtëpive shqiptare. Ajo gjymton, godet,paralizon jo vetëm gruan, por sakaton ëndrratdhe shpresat e mijëra fëmijëve, që rrojnë në ter-ror brenda mureve të shtëpive. Bilanci i kësajlufte ndihet në disa breza dhe pasojat i vuanshoqëria e tërë.

Gjatë vitit 2017 janë regjistruar dhe trajtuarmbi 4543 raste të dhunës dhe krimeve të tjeratë ndodhura në familje. Janë trajtuar mekërkesë-padi për lëshimin e urdhrit të mbrojtjes2593 raste. Të dëmtuara nga dhuna në familjekanë qenë 3243 gra dhe vajza ose 73,6% erasteve. Janë 272 të mitur nën 18 vjeç të dëmtuarnë mënyrë të drejtpërdrejtë nga dhuna dhe ngakrimi në familje.

Gjatë vitit 2017 kanë ndodhur 15 vrasje nëfamilje, me 16 viktima, prej të cilave 11 janëgra dhe vajza. Dhuna në familje i tejkalon shifrate të gjitha krimeve të tjera me numrin më të lartëtë viktimave. Projektligji që kemi sot përpara

Viti 2018

188


synon ta adresojë këtë murtajë të shoqërisëpërmes parandalimit dhe reduktimit të rastevetë dhunës në marrëdhëniet familjare dhe nënjësitë shtëpiake, si dhe mbrojtje të veçantë, padiskriminim të çdo grupi, që paraqet nevoja tëveçanta mbrojtjeje.

Projektligji synon përmirësimin e masavembrojtëse të parashikuara në ligj në kuadër tëurdhrit të menjëhershëm të mbrojtjes dhe tëurdhrit të mbrojtjes, duke pasur parasyshsidomos përmirësimin e masave mbrojtëse përfëmijët dhe të gjitha subjektet e tjera; rritjen esigurisë që jep Policia e Shtetit nëpërmjet urdhritparaprak të mbrojtjes së menjëhershme, rritjene ndihmës së kualifikuar gjyqësore falas përmesdetyrave të parashikuara për DhomënKombëtare të Avokatisë dhe Komisionin eNdihmës Juridike; përafrimin e afateve të qartaprocedurale për regjistrimin e kërkesës përurdhrat e mbrojtjes dhe urdhrat paraprakë tëmbrojtjes dhe për ankimet ndaj vendimevegjyqësore, shpeshherë skandaloze.

Sigurisht, dhuna në familje nuk është evetmja formë dhune ndaj grave dhe vajzave.Themeli i kësaj barbarie është dhuna me bazëgj inore, vrasjet, plagosjet, kërcënimet,përdhunimet, abortet selektive, martesat nëmoshë të vogël dhe diskriminimi gjithfarësoj ivajzave dhe grave, pavarësisht pozicionit të tyreekonomik dhe statusi t të tyre shoqëror,pavarësisht se punojnë në zyra në Bllok apo nëfushat e Shqipërisë. Për sa i përket sistemit, aishpesh i ka lënë në baltë gratë.

Fildes Hafizin e vrau ish-bashkëshorti, por eçoi në pritën e shqekëzës së ti j sistemi idrejtësisë. Shumë gra kanë humbur jetën siFildesi, të tradhtuara nga sistemi i drejtësisë, icili duhet t’i mbronte.

Ka shumë vendime gjyqësore që penalizojnëgratë. Mjafton të përmendim faktin që për vrasjete grave burrat janë dënuar mesatarisht me 5vjet, ndërsa gratë për të njëjtin krim në familjejanë dënuar me 15-20 vjet. Pabarazi ulëritëse,korrupsion i pastër, ku i forti, ai që ka mundësifinanciare, nuk merr vetëm jetën, por shkelmonedhe kufomën para syve të familjarëve tëpafuqishëm. Këtij sistemi drejtësie, që kaprodhuar më shumë viktima se kriminelët erëndomtë, i ka ardhur fundi. Fshesa e hekurt evetingut nuk po kursen askënd. Aty nuk ka mik,nuk ka parti, nuk ka krushqi apo ryshfet, por ka

vetëm një trupë gjyqësore që gjykon aftësitë,pasuritë, vendimet e dhëna dhe lidhjet me krimin.

Opozita nuk kishte besuar se kjo mund tëndodhte. Iu duk si një ëndërr e keqe. U munduata pengojë me Gjykatën Kushtetuese, por vetëme vonoi, nuk e ndali.

Më pas hapën çadrën për të mos e votuar, udetyruan të kthehen në sheshin e betejëselektorale dhe ta votojnë të shtyrë nga partnerëtdhe nga presioni popullor. Me pak fjalë, periudhatranzitore e parashikuar nga ligjet e mësipërmedhe veçanërisht fillimi i procesit të vetingut,kusht për ngritjen e KLGJ-së dhe KLP-së, u zgjatpothuajse një vit për shkak se ligji i vetingut upezul lua nga Gjykata Kushtetuese dhemenjëherë pas rënies së pezullimit të këtij ligjipër shkak të rrëzimit të kërkesës, PartiaDemokratike filloi serinë e protestave paraKuvendit, ngriti çadrën dhe refuzoi të votonteorganet e vetingut.

Në kushte normale organet e vetingut duhejtë ishin zgjedhur dhe duhej të kishin filluar punënqë në tetor-nëntor 2016. Kjo vonesë eqëllimshme në ngritjen e organeve të drejtësisëka sjellë nevojën e ndërmarrjes së nismës tjetërlegjislative, për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë, sot nëKuvend.

Në kushtet kur nuk janë ngritur ende këshillatdhe nuk parashikohet ngritja e tyre në kohë përpërcaktimin e numrit të kandidatëve gjyqtarë dheprokurorë për këtë vit akademik, si dhe nëkushtet kur është i nevojshëm pranimi imagjistratëve të rinj me qëllim garantimin emirëfunksionimit të sistemit të drejtësisë, ështëparashikuar të shtohet një pikë në nenin 170 tëligjit për statusin, e cila ngarkon Shkollën eMagjistraturës të organizojë jo më vonë se muajitetor konkursin për pranimin e kandidatëve përmagjistratë për vitin akademik 2018-2019.

Çfarë problemi kanë zotërinjtë e opozitës mekëtë nismë? Përse nuk duan ta votojnë? Në fundtë fundit, përmes këtij ligji rregullohen vetëmpasojat, që ata i kanë sjellë sistemit të drejtësisëme vonesat e tyre të qëllimshme.

Ky vit është vendimtar për fatin europian tëShqipërisë. Opozita ka treguar që jo vetëm nukka ide dhe vizion, por nuk ka as atdhedashurinëminimale për të marrë pjesë në një proces, i cilinuk është i Partisë Socialiste, nuk është iqeverisë sonë, nuk është i maxhorancës sonë,

189


por është i të gjithë shqiptarëve. Kjo ka të bëjëme aspiratën dhe vokacionin tonë kombëtar, medëshirën tonë për të qenë si gjithë Europa, meligje, me rregulla, me norma, me standarde tëpranuara. Ata janë mësuar që Shqipërinë ta kenënë dorë edhe kur qeverisin, edhe kur janë nëopozitë, por kjo kohë ka mbaruar, sistemi idrejtësisë do të ndryshojë me themel dheShqipëria ka filluar të ndryshojë me themel. Samë shpejt ta kuptojnë, sa më shpejt të bëhenpjesë, aq më mirë do të jetë për ta dhe për tëgjithë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Spiropali!Fjalën e ka deputetja Almira Xhembulla.Almira Xhembulla – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë,Dua të falënderoj të gjithë ata që ndër vite

nuk kanë reshtur së punuari për të pasur njëkuadër ligjor mbështetës dhe të integruar përmasat e dhunës në familje, përfshi këtu edhedisa nga koleget e mia të nderuara.

Dua të falënderoj të gj i thë organizmatndërkombëtarë që u mëshuan fort kritereve dheparimeve gjinore, të cilat sigurisht çojnë nëparandalimin e dhunës me bazë gjinore apodhunës në familjes. Mbase kurrë nuk bëmë aqsa duhet, por përpjekjet tona ndër vite vazhdojnëdhe arritjet nuk janë të vogla. Ligji nr. 9669, datë18.12.2006 “Për masat ndaj dhunës nëmarrëdhëniet familjare”, i ndryshuar”, i cili erdhisi një iniciativë qytetare me 20 mijë firma dhehyri në fuqi në qershor të 2007-ës, krijoi bazënl igjore të domosdoshme për mbrojt jen eviktimave të dhunës në familje. Kuadri ligjor upërmirësua me ndryshimet që pësoi ky ligj nëvitet 2008 dhe 2010, si dhe aktet nënligjore nëfunksion të tij. Ndryshimet në Kodin Penal nëvitet 2012 dhe 2013 e ngritën në një shkallë mëtë lartë mbrojtjen e viktimave të dhunës nëfamilje, duke e parashikuar dhunën në familje sivepër penale.

Por përsëri, referuar statistikave, vetëm në 9muajt e parë të vitit 2017 janë regjistruar mbi3400 denoncime për dhunë në familje, nga tëcilat 1940 kërkesa u regjistruan për urdhër-mbrojtjeje, 11 persona, 8 prej të cilave gra,bashkëshorte, nëna kanë humbur jetën. Nëpërgjigje të rasteve të shtuara të denoncimit të

dhunës në famil je dhe harmonizimit medokumentet dhe detyrimet ndërkombëtare, sidhe nga problematikat e dala gjatë zbatimit tëkëtij ligji nga autoritetet shtetërore doli nevoja erishikimit të ligjit nr. 9669, datë 18.12.2006 “Përmasat ndaj dhunës në marrëdhëniet familjare”,i ndryshuar”,

Këto ndryshime do të synojnë parandalimindhe reduktimin e rasteve të dhunës në familje,do të rrisin eficiencën e bashkëpunimit tëstrukturave përgjegjëse që punojnë nëmbështetje të viktimave të dhunës, do të rrisinpjesëmarr jen e dhunuesve në shërbimetspecifike të rehabilimit me fokus të veçantëdhunuesit e alkoolizuar, të droguar dhe meprobleme të shëndetit mendor, të specifikuarqartësisht në vendimet e gjykatave për lëshimine urdhrave mbrojtës dhe do të sigurojnëmbështetjen e kualifikuar gjyqësore falas përviktimat e dhunës në familje.

Të nderuar miq,Unë kam lindur në Dibër, jam vajza e parë e

një familjeje të mrekullueshme dhe kam dymotra. E falënderoj babanë tim, modelin më tëmirë të një prindi, që na rriti me dashuri dheshumë përkujdesje, por heroina e vërtetë ështënëna ime. Shumë e kanë shtyrë drej t tëpamundurës, shumë e kanë kritikuar që nuk arritidot të bënte dot një djalë, por ajo qëndrontekrenare për famil jen e saj, duke bërëmaksimumin që ne të mos e ndienim asnjëherëparagjykimin, por të rriteshim të forta dhe t’iadilnim në jetë. Që nga ajo kohë jam betuar tëluftoja çdo lloj paragjykimi, të ndaloja çdo llojpresioni, të çdo lloj natyre, ndaj nënës, motrës,vajzës apo gruas. E fillova nga vetja. Kurrë nuku ndalova nga asgjë apo nga askush dhe fati edeshi të punoja në vendin e duhur. Për shumëvite, së bashku me shumë kolegë të nderuar,punova duke u kujdesur për të fuqizuar pozitate grave dhe vajzave në dhjetëra zona dhefshatra të Shqipërisë. Ka qenë sfiduese, por mëbesoni, punë shumë e bukur!

Është kënaqësi e madhe kur sheh që me pakmbështetje ato ia dalin, ia dalin se janë të zonjat,ia dalin se jeta i ka bërë më të forta, ia dalin,sepse kjo është ajo që ato duan më shumë, tëjenë të vlerësuara, të jenë të barabarta, të jenëdinjitoze. Por ka me qindra që janë atje dhepresin dikë që të shkojë t’i takojë, t’u japëshpresë, t’u jap informacion, t’u krijojë një

Viti 2018

190


mundësi punësimi, t’i fuqizojë dhe t’i mbrojë.Ndërkohë, në prit je të kësaj shprese, atopërballen çdo ditë me dorën e fortë, me fjalën erëndë, me shikimin e egër. Sfida është që gratëdhe vajzat ta kuptojnë realisht që dhuna ështëproblem, që dhuna është krim, që dhuna e çdolloj natyre nuk duhet të tolerohet, prandaj jemisot këtu dhe jemi shumë të angazhuar që tëparandalojmë çdo lloj dhune me bazë gjinore apodhune në familje.

Kush janë viktimat e dhunës? Nga analizat eprofileve sociale të viktimave të dhunës nëmarrëdhëniet familjare, në përqindjen më të lartëtë rasteve, viktima e dhunës në marrëdhënietfamiljare është një grua e paarsimuar dhe epapunë. Viktimat e dhunës në familje janëpërballur me forma të ndryshme të dhunës fizike,psikologjike dhe të kombinuar. Ka rezultuar sefëmijët dhe pjesëtarë të tjerë të familjes janëpersonat e tretë të dëmtuar nga kjo dhunë eushtruar në marrëdhëniet familjare. Shkaqet qëshkaktojnë dhunën në ato familje, ku gratëkërkojnë mbrojtje nga dhuna, janë shumë tëlarmishme: alkooli, xhelozia, shpenzimi i kohësdhe i parave në lojërat e fatit, mosmarrëveshjetpër shkak të çështjeve pasurore dhe çështjevetë pronësisë, jetesa e përbashkët me ish-bashkëshortët pas zgjidhjes së martesës,mosmarrëveshjet dhe konfliktet familjare qëshoqërojnë marrëdhëniet në familje, personalitetii dhunshëm dhe gjendja psikologjike e rënduare dhunuesit. Këto dukuri shoqërojnë dhunën nëmarrëdhëniet familjare dhe prandaj kërkojnë njëvëmendje shumë të veçantë.

Para dy ditësh, në mbrëmje, një viktimë ugodit nga bashkëshorti i saj me dru, me bishtine sqeparit, në këmbë, në krahë, në shpinë, dukei lënë asaj plagë dhe shenja dhune kudo në trup.Paditësja nga fshati B., bashkia A., deklaroi sedisa herë ishte shkëputur nga bashkëshorti i saj,por përsëri ata janë bashkuar përmesndërhyrjeve të familjarëve dhe të të njohurve, sidhe premtimeve që ka bërë i padituri, premtime,të cilat ai kurrë s’i ka mbajtur. Veprimet edhunshme kanë ardhur si rezultat i xhelozisë sëtë paditurit. I padituri ka deklaruar se ishtependuar dhe se nuk do ta përsëriste më dhunën.Gjykata e rrethit gjyqësor me vendim nr. 65, tëvitit 2016, vendosi lëshimin e urdhrit të mbrojtjesme afat kohor 1 vit, duke shprehur qartëvëmendjen që tregon qeveria për mbrojtjen e

viktimave që përballen me forma të ashpra tëdhunës në marrëdhëniet familjare.

Ndërkohë, vihet re nevoja e garantimit tëshërbimit ligjor falas për viktimat e dhunës nëmarrëdhëniet familjare, pasi shihet ende sepërqindja e rasteve të pambështetura me avokatligjor falas ose të mbrojtura me avokat privat nukimplementohen. Policia dhe prokuroria nuk kanëpërdorur aq sa duhet të drejtën që u njeh ligjipër paraqitjen e kërkesës për urdhër-mbrojtjejetë viktimave në moshë madhore. Policia në disanga rrethet gjyqësore i ka shoqëruar viktimat nërastet kur ka vlerësuar se jeta e tyre është nërrezik. Personat e tretë të dëmtuar nëmarrëdhëniet familjare rezultojnë fëmijët, porpërqindja e rasteve kur kërkohet mbrojtje përfëmijët përmes lëshimit të urdhrit të mbrojtjesështë akoma e ulët. Përqindja e lartë evendimeve të pushimit të çështjeve kërkon njëpunë më të koordinuar dhe efektive të aktorëvepërgjegjës, anëtarë të mekanizmit të koordinimitdhe referimit të rasteve të dhunës në familje meqëllim rritjen e besimit të viktimave te këtoorgane.

Prandaj, është shumë e rëndësishme tëforcohet akoma më shumë koordinimi dheefektiviteti i punës së anëtarëve të koordinimitdhe refer imit të rasteve të dhunës nëmarrëdhëniet familjare. Ky reagim i koordinuarështë i nevojshëm jo vetëm në procesin eparaqitjes së kërkesës në gjykatë për lëshimine urdhrit të mbrojtjes, por edhe në zbatimin e tijnga zyrat e shërbimeve sociale pranë njësive tëqeverisjes vendore, komisariateve të policisëapo zyrave të përmbarimit. Është shumë erëndësishme që të monitorohet në vijimësi punae aktorëve, të rritet roli i mekanizmit të referimitdhe koordinimit të rasteve, është e rëndësishme,gjithashtu, të përmendim faktin se çështja estrehimit të grave në rastet e dhunës nëmarrëdhëniet familjare do të adresohet tashmëshumë mirë nëpërmjet ligjit të ri të strehimit so-cial. Njësitë e qeverisjes vendore do të mund tëzgjidhin efektivisht çështjen e strehimit tëviktimave të dhunës në familje dhe t’i japimprioritet këtij target-grupi për akomodim nëbanesa sociale.

Ndërkohë, në Dibër funksionon mekanizmi ireferimit të dhunës në nivel bashkie dhemekanizmi i referimit të rasteve të dhunës ndajgrave dhe fëmijëve në nivel qarku, por është

191


shumë e rëndësishme të punohet dhe tëmbështetet ngritja e një qendre pritëse 3-ditorepër gratë dhe fëmijët. Jam shumë e bindur seky projektligj i ri, që kemi sot përpara, do tëadresojë shumicën e çështjeve që ngrita dhe qëkanë nevojë të adresohen dhe të zgjidhen nëmënyrë eficiente, që ky fenomen, ndoshta mëpak i përhapur, por gjithmonë prioritet për t’uadresuar, të adresohet në mënyrën më eficientetë mundshme.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderi t , zonja

Xhembulla!Fjalën e ka deputetja Klotilda Bushka.Klotilda Bushka – Faleminderit, zonja

drejtuese e seancës!Të nderuara kolege dhe kolegë,Të dashur qytetarë,Më lejoni f i l l imisht të përgëzoj dhe të

falënderoj Ministrinë e Shëndetësisë dhe tëMbrojtjes Sociale dhe të gjithë ata aktorëqeveritarë që në një kohë kaq të shkurtër arritëntë sjellin në Kuvendin e Republikës së Shqipërisëndryshimet përkatëse për ligjin, i cili parandalonmarrjen e jetëve të pafajshme nga dhuna nëfamilje dhe nga dhuna me bazë gjinore.

Më 4 dhjetor të vitit të kaluar ne miratuamrezolutën “Për mbrojtjen nga dhuna me bazëgjinore dhe dhuna në familje”. Në një kohë kaqtë shkurtër ne sot kemi adresuar gjithçka qëvendosëm së bashku, të gjithë deputetët e kësajsalle, në atë rezolutë, me një projektligj, i cilizgjidh më së miri të gjitha problemet që kemihasur në praktikë sa i takon mbrojtjes së jetëssë grave dhe vajzave, viktima të dhunës me bazëgjinore.

Qëllimi kryesor i projektligjit është tëmbrojë jetë dhe të parandalojë që të merren jetëtë pafajshme nga dhunues, të cilët pa asnjëarsye e kanë shumë të lehtë të vrasin gruan, tëvrasin motrën, të vrasin nënën dhe t’i lënë fëmijëtjetimë. Shumë mund të thonë që dhuna ështënjë fenomen që gjendet në komunitete me niveltë ulët social , ekonomik apo në lagje tëpapërfillura dhe të paintegrura në shoqëri.

Në fakt, ky është një perceptim i gabuar dhepër këtë perceptim të gabuar është shprehuredhe komiteti përkatës, i cili monitoron zbatimine Konventës së Stambollit për parandalimin dheluftimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës nëfamil je ose siç quhet ndryshe gjerësisht,

Konventa e Stambollit, e cila është ratifikuar edhenga vendi ynë, ku mua më ka bërë përshtypjenjë shënim, gjë që e kam thënë edhe herë tëtjera në fjalimet e mia në këtë sallë. Shënimiështë pikërisht ky: “Opinioni publik në Shqipërinuk ka një perceptim gjinor të dhunës ndaj gravedhe priret ta shohë dhunën vetëm si njënënprodukt të një zhvil l imi të ulët social-ekonomik. Ky është mendimi që kanë edheshumë profesionistë në Shqipëri, prandajperceptimi që dhuna shihet e kufizuar vetëm nëatë pjesë të vendit që është e prekur ngavarfëria, lagjet e paprivilegjuara dhe gratë menivel të ulët arsimor është mjaft i përhapur. Njëperceptim i tillë nënkupton gabimisht që dhuna ikursen gratë dhe vajzat që nuk ndodhen nëkushte të tilla. Ky perceptim shpërfill provat eqarta që tregojnë se pozicioni i grave në shoqëridhe cenimi i tyre nga dhuna ndikohet nga njëkombinim i elementeve politike, kulturore,sociale, fetare, ideologjike dhe mjedisore dhenuk përcaktohet vetëm nga faktorët ekonomikë.Për më tepër, në Shqipëri, - thotë grupi iekspertëve, - vihet re një prirje për falje, nënjustifikimin e vlerave tradicionale të familjes dhevetë gratë dhe vajzat besojnë gjerësisht se atoduhet ta tolerojnë dhunën për të mbajtur familjen.Kjo i bën gratë të jenë më të cenueshme ngadhuna brenda familjes. Për këtë arsye na duhettë bëjmë edhe më shumë për të rr i turndërgjegjësimin brenda shoqërisë,profesionistëve të fushës, sidomos të grave,rreth natyrës gjinore të dhunës ndaj grave dhemospranimin e saj, pavarësisht rrethanave osejustifikimeve”.

Në fakt, ky shënim i ekspertëve të Këshillit tëEuropës duhet të na ndërgjegjësojë për njëperceptim më të gjerë të shkaqeve që sjellindhunë, me qëllim që puna dhe përpjekjet einstitucioneve të shtetit dhe të të gjithë shoqërisëpër të luftuar këtë fenomen të jenë më efektive.Sot ndihem mirë që në këtë projektligj, i cili vjenpër shqyrtim dhe miratim në këtë seancëparlamentare, janë adresuar pikërisht këtoçështje.

Ky projektligj ka në qendër të tij parandalimine rasteve të dhunës në marrëdhëniet familjaredhe mbrojtjen e veçantë dhe pa diskriminim tëasnjë forme për çdo grup në nevojë për mbrojtjennga dhuna në familje dhe përmirësimin e masavembrojtëse të parashikuara në ligj.

Viti 2018

192


Më parë, edhe pse urdhrat e mbrojtjeslëshoheshin në mënyrë të menjëhershme ngagjykata, krijohej një vakuum dhe viktimat ishinpa mbrojtje, sepse vononte vendimi i gjykatës.Sot është një akt të cilin e merr punonjësi ispecializuar i Policisë së Shtetit.

Punonjësi i Policisë së Shtetit, në momentine parë kur vihet në kontakt me viktimën, është idetyruar të lëshojë menjëherë një urdhër për tambajtur të mbrojtur viktimën nga dhunuesi. Nëkëtë mënyrë nuk kemi vakuum gjatë kohës, kurviktima mund të dhunohej sërish derisa gjykatatë vendoste masën përkatëse, që dhunuesi tërrijë larg viktimës, dhe, ajo që është më erëndësishme, dhunuesi të mos jetojë në tënjëjtën banesë me viktimën.

Kjo është mbrojtja efektive që ky projektligjbën në rastin konkret duke adresuar njëshqetësim të kahershëm të të gjitha rasteve tëdenoncuara nga aktorët, të cilët janë marrë merastet e dhunës në familje. Pra, në momentinmë të parë kur kemi një rast dhune në familje,edhe sikur të jetë një rast në dukje i dhunshëm,qoftë i dhunës fizike, ose emocionale, osepsikologjike, gjëja e duhur që duhet bërë ështëqë viktima dhe dhunuesi të ndahen nga njëri-tjetri.

Në ligjin që kemi në fuqi këtë parashikim nuke kemi pasur të përcaktuar qartë, gjë që ka bërëtë kemi përsëritje të rasteve të dhunës deri nëmarrjen e jetës së grave ose viktimave të dhunësnë familje. Sot ky problem është ezauruar meparashikimet e reja ligjore që sjell ky projektligj.

Çësht ja t jetër, që është shumë erëndësishme, ka të bëjë me faktin se shumë prejviktimave, edhe pse e kanë denoncuar dhunën,janë tërhequr për shkak të ruajt jes sëmarrëdhënieve familjare ose të mentalitetit, sipastë cilit duhet të durojnë për hir të fëmijëve, porpastaj ka ndodhur rasti fatal që në momentin kurjanë tërhequr, është përsëritur rasti i dhunësduke shkaktuar edhe vdekjen e viktimave.

Tashmë, me projektligjin që ka ardhur përmiratim në këtë seancë, kjo nuk do të jetë më emundur. Edhe nëse do të tërhiqet viktima, do tëvazhdojë shqyrtimi i çështjes nga organetpërkatëse, të cilat do ta ndjekin deri në fundrast in, në mënyrë që të sigurojmë jetënnjerëzore.

Së fundi, ajo që do të doja të përmendja katë bëjë me faktin që projektligji është shumë i

rëndësishëm, sepse ka adresuar në mënyrështeruese problemet që ne kemi deri sot. Faktiqë janë rritur rastet e dhunës në familje oserastet e dhunës me bazë gjinore, në analizëstatistikore dhe cilësore, në gjykimin tim, nuktregojnë që është rritur dhuna, sepse dhuna nëkëto nivele ka qenë, por është rritur besimi iviktimave tek institucionet për ta denoncuardhunën. Duke u nisur nga kjo situatë, duke marrëpër bazë këtë mekanizëm të ri ligjor, që na ështëparaqitur sot nga qeveria dhe që do tëmbështetet gjerësisht nga ne, duhet të jemiaktivë që t’i mbështesim organet kompetente përzbatimin e këtij ligji. Ne duhet të jemi pranënjerëzve në nevojë për t’i orientuar ata si tamarrin shërbimin përkatës dhe si t’i referojnërastet e dhunës, ta kemi këtë një prioritetkombëtar, ashtu siç ka qenë, në mënyrë që tëparandalojmë sa më shumë raste të marrjes sëjetës nga dhuna në familje. Të gjithë së bashkuduhet ta fitojmë këtë betejë, e cila nuk ndodhvetëm në Shqipëri, por ndodh në çdo vend tëbotës.

Gjithashtu, ne, si deputetë, duke qenë se jemipërgjegjës për zonat tona elektorale, duhet tëjemi në krye të betejës për të ndihmuar qëorganet e shtetit të vihen në kontakt me të gjithaviktimat ose viktimat potenciale të dhunës, nëmënyrë që ne të bëjmë rolin tonë proaktiv.

Së fundi, do të kërkoja që edhe organet epushtetit lokal të jenë më aktive. Ato kanë nënpërgjegjësitë e tyre mekanizmat e referimit tëdhunës dhe të bashkëpunojnë me të gjithaorganet e tjera të shtetit, në mënyrë që ne tëshpëtojmë të gjitha jetët e cenuara.

Faleminderit! Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bushka! Këtu mbyllet lista e diskutantëve të regjistruar

për të diskutuar. Sipas nenit 74, pika 2 të Rregullores, kalojmë

në shprehjen në emër të grupeve parlamentare.Në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së e

ka fjalën zonja Nora Malaj, e cila nuk është epranishme.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste e ka fjalën Vasilika Hysi.

Të nderuar kolegë,Sot vi jmë me një ndryshim shumë të

rëndësishëm në një ligj të miratuar në vitin 2006,me një nismë të qytetarëve, të 20 mijëfirmëtarëve, i ndryshuar në vitet 2008 dhe 2010,

193


me synimin për të parandaluar dhunën nëmarrëdhëniet familjare.

Në fakt, shumë ndryshime janë bërë në ligjpër mbrojtjen e grave dhe pjesëtarëve të tjerëtë familjes nga dhuna në familje, por në praktikëtë gjithë jemi dëshmitarë se edhe ky ligj, i cili kapësuar përmirësime të vazhdueshme dhepërbën një nga risitë në praktikën shqiptare, hasinë vështirësi të mëdha në zbatimin e tij nëpraktikë.

Konkretisht, nisma që ka sjellë Këshilli iMinistrave synon, në radhë të parë, të garantojëmbrojtjen reale të grave në periudhën paraprake,në momentin sapo ato të denoncojnë dhunënnë polici, çka në ligjin ekzistues ka qenë njëvakuum ligjor.

Së dyti, edhe urdhrat e mbrojtjes, edheurdhrat e menjëhershëm të mbrojtjes, për të cilëttë gjithë qytetarët kanë dëgjuar, jo gjithnjë kanëqenë efektivë. Nuk janë të pakta rastet kurpersonave nën urdhër mbrojtjeje u është marrëedhe jeta.

Gjithashtu, pak kohë më parë ne kaluam njëligj të rëndësishëm në kuadër të reformës nëdrejtësi, ligjin e ndihmës ligjore të garantuar ngashteti , i ci l i mundëson mbrojt jen reale tëviktimave dhe dhënien e ndihmës ligjore falaspër to.

Ky ligj duhej patjetër të pasqyrohej edhe nëligjin për parandalimin e dhunës në marrëdhënietfamiljare, për të mos thënë që sot, sikurse e thamë parë edhe kolegia Bushka, ne nuk i kemimekanizmat e referimit në të gjitha bashkitë. Të61 bashkitë kanë detyrimin të kenë mekanizmine referimit të rasteve të dhunës në familje. Nëshumë bashki këta mekanizma nuk ekzistojnë,por edhe aty ku ekzistojnë, nuk funksionojnë sadhe si duhet, ndaj ne si ligjbërës kemi detyriminpër të adresuar më mirë komunikimin midis njësërë institucioneve, koordinimin e punës dherealizimin në praktikë të mbrojtjes reale tëpersonave nga dhuna në familje.

Të nderuar kolegë, Komisioni i Ligjeve ishtekomision përgjegjës, por në përmirësimin e këtijprojektligji, të sjellë nga qeveria, kanë kontribuaredhe kolegët e dy komisioneve të tjera, tëSigurisë Kombëtare dhe të Punës ÇështjeveSociale. Komentet dhe rekomandimet e tyre janëanal izuar me përgjegjësi një për një nëKomisionin e Ligjeve gjatë diskutimeve dhe nëbashkëpunim me ekspertët dhe përfaqësuesit

propozues të Ministrisë së Shëndetësisë dheMbrojtjes Sociale, janë marrë në konsideratëpjesa më e madhe e tyre.

Gjithashtu, në kuadër të konsultimit publikqë Kuvendi e ka tashmë traditë të konsoliduar,ka pasur një konsultim të gjerë publik meorganizatat e shoqërisë civile, me rrjetin eorganizatave të shoqërisë civile për mbrojtjennga dhuna, me organizatat që mbrojnë të drejtate personave me aftësi të kufizuara, UNICEF-indhe me një serë institucionesh të pavarurakushtetuese të krijuara me ligj. Pra, ka pasurmendime dhe sugjerime shumë të rëndësishme,të cilat janë analizuar një për një dhe në pjesënmë të madhe të tyre janë marrë në konsideratë.Nuk dua të ndalem në detaje pasi raporti idepozituar në emër të Komisionit të Ligjeve, sikomision përgjegjës, i ka bërë transparent njëpër një opinionet, rekomandimet dhe sugjerimete dhëna.

Ajo që do të doja të theksoja, të nderuarkolegë, janë dy raportet më të rëndësishme,pikërisht raporti i CEDAW-s dhe i GREKO-s, dymekanizmave monitorues të Kombeve tëBashkuara dhe të Këshillit të Europës lidhur mekonventat.

Sot unë kam kënaqësinë të deklaroj parajush, por edhe para qytetarëve shqiptarë, sepjesa më e madhe e rekomandimeve të bëranga Komiteti për Eliminimin e Diskriminimit ndajGrave, CEDAW-s dhe GREKO-s janë pothuaj tëpërmbushura në një sërë ligjesh që kanë kaluarnë Kuvend, së pari, në ligjin për strehimin so-cial, ku një interes të veçantë i jepet strehimit tëgrave të dhunuara ose çdo personi që ështëviktimë e dhunës në familje; së dyti, me ligjinpër ofrimin e ndihmës juridike të garantuar ngashteti; së treti, në paketën e reformës në drejtësi,që janë një sërë ligjesh që lidhen me organizimindhe funksionimin e pushtetit gjyqësor, por edhenë ligjin që lidhet me statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve, i cili pritet të amendohet sot përt’i dhënë frymëmarrje vazhdimit të reformës nëdrejtësi, e cila do të ketë impakt të drejtpërdrejtëedhe në zbatimin e këtij ligji.

Risia më e madhe e këtij projektligji ështëpërmbushja e pjesës më të madhe tërekomandimeve që GREKO i kishte adresuarqeverisë shqiptare për t’i përmbushur në njëperiudhë afatshkurtër.

Do të doja ta vlerësoja Këshillin e Ministrave,

Viti 2018

194


ministren përkatëse dhe stafin e Ministrisë sëShëndetësisë, ekspertët që punuan dhe qëmundën të adresonin pjesën më të madhe tërekomandimeve, por pa rolin dhe bashkëpuniminme shoqërinë civile, me ekspertët dhe mekontributin e deputetëve në të tria komisionet,ky projektligj për parandalimin e viktimave tëdhunës në familje nuk do të ishte e mundur tëvinte në formën e duhur, me qëllim që të mosjetë thjesht përmbushje rekomandimesh, porndihmë dhe mbrojtje reale jetësh të viktimave,të grave dhe vajzave, të r injve dhe tëmoshuarve.

Të nderuar kolegë, ky projektligj përbën njërisi, që po vë përpara përgjegjësisë institucionine Policisë së Shtetit. Në këtë rast, më lejoni t’ubëj një kërkesë publike nga kjo sallë strukturavetë Policisë së Shtetit për të filluar menjëherëbashkërendimin e punës me strukturat përkatësenë Ministrinë e Shëndetësisë dhe MbrojtjesSociale për të hartuar të gjitha protokollet enevojshme, udhëzimet dhe aktet nënligjore samë praktike, sa më funksionale dhe të qarta.

Së dyti, duke pasur parasysh që do të keminjë inst i tut të r i , urdhra paraprak tëmenjëhershëm të mbrojtjes, çka do të thotë në48 orë çdo viktimë e mundshme e dhunës nëfamilje duhet marrë në mbrojtje reale që nëmomentin që raporton, kjo kërkon një rritje tëaftësive të punonjësve të policisë, një rritje tëndjeshmërisë së aftësive të tyre, por mbi të gjithanjë bashkërendim të punës së Policisë së Shtetitme institucionet e tjera, sidomos me mekanizmatnë nivel vendor.

Që të funksionojë ky lloj kordinimi, të nderuarkolegë, ne kemi përgjegjësinë për të ofruarbuxhetet e mjaftueshme, qoftë në nivel vendor,qoftë të Ministrisë së Brendshme, Policisë sëShtetit, sidomos asaj që është kryesorja,Ministrisë së Shëndetësisë dhe MbrojtjesSociale.

Mbi të gj i tha, nëpërmjet kr i j imit tëNënkomisionit për Barazi Gj inore dheParandalimin e Dhunës ndaj Grave dhe miratimittë rezolutës ne kemi përgjegjësinë dhe kemimarrë angazhimin për të monitoruar qeverinë nëpërmbushjen një për një të detyrave që kemi lënënë rezolutën tonë, ku një detyrë e veçantë kaqenë miratimi i këtyre ndryshimeve në këtë ligjqë po diskutojmë dhe do ta miratojmë, por mbitë gjitha të kontribuojmë për të dhënë të gjithë

mbështetjen e nevojshme financiare dheburimet njerëzore, por edhe për të kordinuar mëmirë punën në mes institucioneve në nivel ven-dor dhe qendror.

Gjithashtu, të nderuar kolegë, do të doja t’ubëja apel 61 kryetarëve të bashkive. Në disabashki mekanizmi është ngritur, por edhe ata qënuk e kanë ngritur ende këtë mekanizëm, tëmendojnë për ngritjen dhe forcimin e tij, përpunësimin e njerëzve profesionistë në këtëmekanizëm, të njerëzve me integritet, që e duanpunën dhe ofrojnë mbrojtje për viktimat e dhunësnë familje.

Ky ligj vepron atëherë kur premisat për tëpasur dhunë në familje janë të mëdha.

Të nderuar kolegë, duhet të adresojmë mëmirë faktorët që çojnë në dhunën në familje dheduhet të parandalojmë ndikimin e këtyrefaktorëve.

Do të doja të bëja një apel për Ministrinë eFinancave l idhur me forcimin e formimitprofesional dhe punësimin me përparësi nëprograme të veçanta për gratë që kanë marrëurdhra mbrojtjeje, urdhra të menjëhershëmmbrojtjeje, për gratë dhe burrat, për të rinjtë dhetë rejat, edhe për fëmijët, të cilët kanë problemenë familjet e tyre, shpesh ekonomike, të cilatçojnë në dhunën në familje.

Gjithashtu, do të doja të bëja një apel edhepër ministrin e Financave. Ligji për strehiminsocial ka hyrë në fuqi. Aktet nënligjore popërgat i ten, por do të ishte shumë edomosdoshme dhe do ta inkurajoja fortMinistrinë e Financave për të planifikuar buxhetete nevojshme për zbatimin e ligjit për strehiminsocial , s i edhe për kr i j imin e të gj i thaprogrameve, të ci lat do të mundësojnërehabilitimin e viktimave të dhunës në familje.

Së fundi, të nderuar kolegë, konstatuam seQendra e Publikimeve Zyrtare në Ministrinë eDrejtësisë nuk ka publ ikuar variant in epërditësuar të këtyre projektligjeve. Është edomosdoshme që me mirat imin e kët i jprojektligji, të botohet varianti i integruar dhe ipërditësuar.

Këto ishin disa nga problemet dhe sugjerimete mia.

Do të doja të falënderoja të gjithë kolegët, nëmënyrë të veçantë ata që kanë qenë relatorë nëçdo komision, kolegët e Komisionit të Ligjeve,zonjën Bushka, ekspertët e Ministr isë së

195


Shëndetësisë, ekspertët e Ministr isë sëDrejtësisë, ekspertët e Ministrisë së Brendshmedhe këshilltaren ligjore, zonjën Koka! Jemimësuar që përmendim shumë emra dheharrojmë gjithë armatën e njerëzve që kanëpunuar me përkushtim për ta përmirësuar këtëligj.

Faleminderit, zoti Manja, për mbështetjen qëna ke dhënë si ish-prokuror, për adresimin e njësërë çështjeve!

Faleminderit!Kolegë të nderuar, këtu përfundon edhe

diskutimi i projektligjit “ Për disa shtesa dhendryshime në ligjin nr. 9668, datë 18.02.2006“Për masat ndaj dhunës në marrëdhënietfamiljare”, të ndryshuar”.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës,te projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime nël igj in nr. 69/2012 “Për sistemin arsimorparauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar”.

Nismëtare për këtë projektligj është Ministriae Arsimit.

Fjala për ministren, zonjën Nikolla.Lindita Nikolla – Faleminderi t , zonja

drejtuese e seancës!Të nderuar kolegë deputetë,Qeveria propozon një projektligj, që përbëhet

nga 24 nene, 7 nga të cilët janë shtesa të reja,11 janë ndryshime dhe 3 janë shfuqizime ngaligji aktual.

Ky është një draftligj i përgatitur nga grupi ipunës, pas një konsultimi të gjerë jo vetëm meinstitucionet e varësisë së Ministrisë së Arsimit,por edhe me organizatat partnere dhe partnerëtsocialë që nga muaji dhjetor i vitit të shkuar.

Është një draftligj ku janë pasqyruar, po ashtu,edhe sugjerimet e vyera të ardhura nga Ministriae Drejtësisë, Ministria e Financës, Ministria eBrendshme dhe nga DAP-i. Është një projektligjqë orienton nevojat reale që ka sistemi ynëarsimor, me kah cilësinë, referuar reformëskurikulare, po ashtu edhe procesit tëadministrimit të sistemit arsimor në kushtet ereformës territoriale.

Duke falënderuar paraprakisht Komisionin eMedias dhe Arsimit, që ka bërë një punë tëshkëlqyer përmes analizave dhe këshillave tëshëndetshme, si edhe ka monitoruar të gjithëpunën tonë në këta muaj, do të doja t’ju referojarisitë që sjell projektligji, duke theksuar edhe një

herë se janë ndryshime që përkojnë me statusinaktual të reformës në sistemin tonë arsimor, epërsëris, me kah cilësinë.

Më poshtë do të rendis 6 risitë që sjellprojektligji:

- Qeveria shqiptare nuk e lë më si çështjevullneti, por e vendos me ligj nevojën për tëlarguar një orë e më parë drejtuesit e paaftë, tëcilët janë zgjedhur pa meritë, me ndërhyrjepolitike apo me korrupsion

Do të krijohet shkolla e drejtorëve, e cila dotë certifikojë dhe do të mundësojë zhvilliminprofesional të drejtuesve të institucionevearsimore parauniversitare, publike ose private.Kjo shkollë do të ketë një proces trajnimi tëdetyrueshëm përgat i tor për paj is jen mecertifikatë, një proces trajnimi të vazhdueshëmdhe të specializuar, si dhe procesin e provimitdhe certifikimit për drejtimin e institucionevearsimore parauniversitare.

Shkolla e drejtorëve do të luajë një rol kyçnë hart imin e pol i t ikave dhe zhvi l l imin estudimeve në bashkëpunim me institucionetpërgjegjëse për arsimin parauniversitar dhearsimin e lartë në Republikën e Shqipërisë përtë gjitha fazat, që do të ndikojnë në cilësinë edrejtimit të institucionit arsimor parauniversitar:në sistemin e formimit dhe certif ikimit tëdrejtuesve, në sistemin e përzgjedhjes dhepunësimit të tyre, në sistemin e zhvil l imitprofesional të vazhdueshëm, si dhe në sistemine vlerësimit të performancës.

Modeli i shkollës së drejtorëve është bazuarnë praktikat dhe modelet më të suksesshme tëdisa vendeve të botës, të përshtatura përkontekstin shqiptar.

Statusi dhe financimi i shkollës së drejtorëve.Ky institucion do të krijohet si person juridik

më vete dhe do të gëzojë pavarësi nëvendimmarrjet administrative-financiare nënmbikëqyrjen e Ministrisë së Arsimit. Kjo shkollëdo të drejtohet nga një bord drejtues, i cili do tëpërbëhet nga përfaqësues të Ministrisë sëArsimit, nga përfaqësues të Fondit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim, si dhe nga partnerë tëtjerë të fushës së arsimit. Për më tepër, pranëshkollës së drejtorëve do të krijohet edhe bordikëshillimor, si një organ konsultativ i përbërë ngapalë të interesuara të fushës. Ky model ështëzgjedhur për të siguruar cilësinë e shërbimevedhe për të mënjanuar çdo ndikim politik në

Viti 2018

196


punësimin dhe ushtrimin e detyrave të drejtorittë shkollës.

Shkolla e drejtorëve do të financohet ngaFondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim.Fondet do të administrohen nga shkolla edrejtorëve. Qëllimi i këtij bashkëpunimi është qëpas periudhës së investimit nga Fondi Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim kjo shkollë të shndërrohetnë një inst i tucion të qëndrueshëm tëvetëfinancuar.

Në këtë foltore do të doja të thosha edhediçka shumë të rëndësishme, e përsëris, kjoshkollë nuk do të ofrojë program arsimor përformimin fillestar të drejtuesve të institucionevearsimore, por do të mundësojë zhvi l l improfesional aplikativ, i cili do të ndihmojë nëpërmirësimin e ushtrimit me cilësi të detyravepraktike të drejtuesve të institucioneve arsimorenë Shqipëri. Ky institucion nuk konkurronprogramet e ofruara nga universi tetet,përkundrazi, do të bashkëpunojë meuniversitetet dhe me ekspertët më të mirë nëShqipëri për ofrimin e moduleve të trajnimit.

Përveç akreditimit në Shqipëri, shkolla edrejtorëve do të certifikohet nga organizata dheorganizma cert i f ikues, sipas standardevendërkombëtare të cilësisë.

Organizimi i programit të zhvi l l imitprofesional të drejtuesve, kriteret e përzgjedhjessë trajnerëve dhe detyrat e tyre, kushtet dhekriteret e pranimit, vlerësimi i pjesëmarrësve,certifikimi dhe detaje të tjera të funksionimit tëshkollës së drejtorëve do të përcaktohen me aktenënligjore dhe në rregulloren e shkollës sëdrejtorëve.

Ministria e Arsimit do të miratojë një plan punetë detajuar, i cili do të jetë edhe publik, përtrajnimin dhe certifikimin e drejtorëve dhenëndrejtorëve aktualë, krahas trajnimit tëpjesëmarrësve të tjerë, që mund të aplikojnë përtë marrë pjesë në këtë program.

-Risia e dytë e këtij projektligji kërkon votëne të gjithë deputetëve. Do të ishte mirë që kyprojektligj të miratohej me konsensus, ështëreforma që do të ndërmarrim në mësuesi.

Portali “Mësues për Shqipërinë”, i krijuar qënë vitin 2014, si një instrument i rëndësishëmpër rekrutimin e mësuesve në punë, rezultoi njënismë e suksesshme. Ka edhe dëshmi që sot4300 mësues shumë të mirë janë punësuarpërmes meritës dhe transparencës, në luftë të

hapur me ndërhyrjet e politikës dhe korrupsionit.Portali “Mësues për Shqipërinë” tashmë

adresohet në ligj dhe nuk do të jetë vetëm njëmekanizëm që orientohet dhe bazohet nëudhëzim ministri, por do të jetë një autoritet qëpërcaktohet përmes ligjit, një platformë kukandidatët për mësues në sistemin e arsimitparauniversitar regjistrohen për të marrë pjesënë konkurrim për një pozicion të lirë pune, njëplatformë e cila realizon, gjithashtu, edherenditjen e punëkërkuesve sipas profileve tëcaktuara.

Është për t’u përmendur se ky proces,ndryshe nga ç’është realizuar më parë, është itëri online. Për testimin këtë vit të mësuesvepunëkërkues u bë një test dixhital, ku përgjigjete test i t u dhanë në kohë reale dhe metransparencë maksimale. Nuk do të ketë mëmësues që kanë kontakte me persona nëdrejtoritë apo zyrat arsimore, sepse do të jetënjë proces transparent dhe online.

-Riorganizimi i funksioneve kryesore tëministrisë dhe institucioneve të varësisë, ështër is ia e tretë që sjel l ky projekt l ig j . Këtoinstitucione i largojmë nga Ministria e Arsimit,duke përcaktuar rolin e vet politikëbërës. Ngaana t jetër, ky është një moment shumë irëndësishëm kthese për cilësinë e sistemit tonëarsimor, pasi rikthejmë inspektimin dhe figurëne inspektorëve në çdo shkollë.

Ministria do të përcaktojë vizionin qeverisëspër sektorin e arsimit parauniversitar dhe do tazhvillojë këtë sektor drejt këtij vizioni. Funksionetkryesore ndryshojnë për të vënë theksin në rolinpolitikëbërës të institucionit qendror dhe tëinst i tucioneve të varësisë, në ndarjen epërgjegjësive dhe harmonizimin mes tyre.

Institucionet e varësisë do të garantojnëzbatimin e politikave, të programeve të hartuaranga ministria, si dhe do të ofrojnë shërbime tëndryshme.

- Momenti tjetër që adreson ky projektligj katë bëjë pikërisht me monitorimin e standardevetë cilësisë, që realizohet në çdo shkollë të vendit,dhe, kur them në çdo shkollë të vendit, kamparasysh pikë së pari shkollat që ndodhen nëzonat e largëta të vendit.

Për sa i përket procesit të inspektimit, sipaskushteve të përcaktuara në l igj in aktual,Shqipërisë i duhen 20 vjet kohë fizike për të kryernjë inspektim të plotë të standardeve në çdo

197


shkollë, këtu kam parasysh jo vetëm standardete kushteve nga pikëpamja infrastrukturore, por,së pari, standardet që lidhen me cilësinë enxënies në çdo shkollë të Shqipërisë.

Rikthimi i një strukture krejt t jetër përmiradministrimin dhe monitorimin e procesit tësistemit arsimor parauniversitar, do të navendosë para kushteve të reja duke aplikuarstandardet më të mira bashkëkohore, por ngaana tjetër duke marrë në kohë reale dhe nëmënyrë tejet të përgjegjshme edhe nisma epolitika për të ndryshuar situatat ku konstatohenproblematika që bien ndesh me standardet ecilësisë.

-Ngritja e Këshillit Kombëtar të Prindërveështë risia e katërt e këtij projektligji. Është njëkëshill dhe strukturë ligjore që do të mundësojëfuqizimin e partneritetit dhe përfshirjen eqëndrueshme të prindërve në vendimmarrjen einstitucioneve të sistemit arsimor parauniversitar,do të përfaqësojë interesat e prindërve në nivelqendror dhe do të jetë mekanizmi kryesor ikomunikimit, këshillimit dhe delegimit të zërit tëprindërve, që vijnë nga të gjitha shkollat e vendit.

Këshilli identifikon problematika, të cilat dot’ia parashtrojë Ministrisë së Arsimit, Sportit dheRinisë për të përmirësuar cilësinë e arsimitparauniversitar, po ashtu, do të jetë një instru-ment shumë i rëndësishëm bashkëpunimi mekëshillat rajonalë të prindërve në njësitë arsimorevendore, shoqatat e prindërve etj.

-Financimi i shkollave nga donacionet përllogari të vetë shkollës është risia e pestë që sjellky projektligj. Për vite e vite, që prej kohës kuredhe unë kam qenë mësuese, kemi pasur njëproblematikë dhe një kërkesë të vazhdueshmepër të mundësuar që donacionet që vinin ngashkolla, nga ish-nxënës, nga donatorë, ngaprindër, nga biznesi, nga komuniteti të mund t’imbeteshin shkollës dhe t’u adresoheshin vetëmproblemeve që lidheshin me cilësinë dhe mezhvillimin e gjithë sistemit brenda shkollës. Derimë sot kjo ka qenë e pazgjidhur, por ky ligj i jeppërgj igje konkrete kësaj kërkese tëvazhdueshme, duke u dhënë mundësiinstitucioneve arsimore t’i vetadministrojnë tëardhurat që krijohen nëpërmjet të tretëve.Përdorimi i të ardhurave në institucionet arsimoredo të jetë vetëm në mbështetje të realizimitcilësor të veprimtarisë mësimore dhe edukative.

Biznesi, organizatat joqeveritare, donatorët

vendas dhe të huaj, qytetarët, prindërit dhe ish-nxënësit e institucioneve arsimore kanë kërkuarqë kontr ibutet f inanciare që i dhuroheninstitucionit arsimor, sipas ligjit nr. 7892 “Përsponsorizimet”, të ndryshuar”, të arkëtohen dhetë përdoren 100% për nevojat e institucionitarsimor. Po ashtu të ardhurat e papërdorura nëfund të vitit të lihen në vitin pasardhës. Këto tëardhura të mos përfshihen në buxhetin e shtetit,në sistemin e thesarit, por të përdoren vetëmpër të plotësuar kushtet e mësimdhënies nëinstitucionet arsimore. Ndaj, nëpërmjet ligjit,mundësohet një rregullim i veçantë, i cili nuk bienë kundërsht im me l igj in nr. 9936 “Përmenaxhimin e sistemit buxhetor në Republikëne Shqipërisë”, të ndryshuar.””

Risia e gjashtë është vlerësimi i arritjeve tënxënësve. Ne do të kemi një sistem matjeje tështuar, nëpërmjet ndryshimeve që propozohennë këtë ligj, duke mundësuar që, edhe paspërfundimit të ciklit fillor të kemi një matjekombëtare të cilësisë së arritjeve të nxënësve,ndryshe nga ç’ishte deri më sot, ku nga klasa eparë deri në klasën e nëntë nuk kishim një matjetë standardizuar në nivel kombëtar të arritjevetë nxënësve.

Profesioni i mësuesitNëpërmjet dispozitave që propozohen në

këtë ligj do të krijohet mundësia për të marrë nëkonsideratë të gjitha burimet njerëzore, që nuke kanë titullin “mësues”, por që disponojnë di-ploma universitare të njëjta apo të përafërta mefushat dhe lëndët që zbatohen në kurrikulatarsimore të sistemit parauniversitar. Kjo do tëmundësojë plotësimin e nevojave të caktuara tëinstitucioneve arsimore. Kandidatët për mësues,të cilët nuk e kanë titullin “mësues”, por kanëformim universitar në fusha të përafërta, do tëkenë mundësi që, nëpërmjet institucioneve tëarsimit të lartë, të marrin kreditet e caktuara përsa u përket dijeve dhe shprehive të tyre nëfushën e pedagogjisë dhe psikologjisë. Në çdorast, kandidatët që dëshirojnë të ushtrojnëprofesionin e mësuesisë në çdo kategori, do tëvijojnë të kenë detyrim dhënien e provimit tështetit për marrjen e licencës për t’u punësuarnëpërmjet aplikimit në portalin “Mësues përShqipërinë”. Ne zgj idhëm edhe njëproblematikë, që ka qenë evidente këto vitelidhur me mësuesit e ish-institucioneve të lartapedagogjike, për të cilët në këtë ligj vendosëm

Viti 2018

198


që diploma e përfituar t’u njihet si arsim i lartëme tetë semestra për efekt page.

Po ashtu, dua t’i referohem një momenti tërëndësishëm, që do t’u japë fund problematikavetë shfaqura pas procesit të decentralizimit, pasipushtetit vendor i kaluam shërbimin e arsimitparashkollor, pra kopshtet, sepse çerdhet ikishin. Patjetër do të mbetet në autoritetin ekryetarit të bashkisë emërimi dhe shkarkimi ipunonjësve arsimorë (këtu e kam fjalën përedukatorët dhe për drejtuesit e kopshteve), porme detyrimin ligjor që përzgjedhja e tyre të ketënjëj tat kushte si në të gj i thë sisteminparauniversitar, që do të thotë sipas portalit“Mësues për Shqipërinë” dhe procedurave tërekrutimit për drejtuesit e institucioneve të arsimitparauniversitar.

Gjithashtu, kemi edhe një riorganizim tëKëshillit Kombëtar të Arsimit Parauniversitar. Nëkuadër të riorganizimeve institucionale, heqjessë komunave, është bërë ndryshimi i nevojshëmnë nenin 29, duke përfshirë si anëtarë të KëshillitKombëtar të Arsimit Parauniversitar edhepërfaqësues të inst i tucioneve që tashmëfunksionojnë sipas kuadrit ligjor në fuqi, dukehequr ato institucione të cilat janë riorganizuar.Shtesa është bërë për të shtuar një përfaqësuesnga Ministr ia përgjegjëse e Shtet i t përDiasporën, pasi arsimimi në gjuhën dhe kulturënshqiptare për fëmijët e shqiptarëve që jetojnëjashtë atdheut dhe problemet që ata mund tëkenë janë shumë të rëndësishme për tëpërmirësuar punën tonë. Ndaj, një përfaqësuesnga ministria përkatëse do të sjellë një vlerë tështuar në përfaqësimin e tij në këtë këshill.

Duke i falënderuar edhe një herë të gjithëdeputetët e përfshirë në procesin e diskutimevetë këtij projektligji, do t’ju ftoja ta votoni këtëprojektligj, pasi kam bindjen se përmirëson tëgjitha objektivat dhe programin qeverisës për tëpasur një reformë me cilësi në të gjithë sistemittonë arsimor. Kjo do të mundësojë edhe njëherëlargimin e politikës dhe korrupsionit në formiminf i l lestar në kual i f ik imin dhe rekrut imin emësuesve. Gjithashtu, duhet riadresuar një orëe më parë çështja e vendosjes së personave meintegritet dhe aftësi profesionale në krye tëshkollave të përzgjedhur në kushtet e meritësdhe të transparencës.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, ministrja Nikolla!

Vazhdojmë me diskutimin e këtij projektligji.Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste kanë regjistruar emrat deputetët:Milva Ekonomi, Vilma Bello, Ismet Beqiraj dheAlmira Xhembulla.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëDemokratike nuk ka të regjistruar.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëLëvizja Socialiste për Integrim kanë regjistruaremrat deputetët: Luan Rama, EdmondHaxhinasto, Nasip Naço, Endrit Braimllari, KlajdaGjosha, Kejdi Mehmetaj, Edmond Panariti dheViktor Tushaj.

Në emër të Grupit Parlamentar të LSI-së dotë flasë deputeti Shezai Rrokaj.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste do të flasë deputetja Adelina Rista.

Fjalën e ka deputetja Milva Ekonomi.Të përgatitet deputetja Vilma Bello.Milva Ekonomi – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Në ditët që lamë pas në Komisionin për

Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik u bënëdisa diskutime për l igj in aktual të arsimitparauniversitar. Debatet ishin shumë të forta,prandaj ne, anëtarët e maxhorancës në këtëkomision, u nxitëm për t’i shkuar deri në fundqartësimit të disa çështjeve të rëndësishme qëky projekt sillte për diskutim, për të parë nëthellësi se çfarë duhej të përmirësohej nëreformën arsimore që ishte ndërmarrë në këtënivel të sistemit arsimor në vend. Duhet tëtheksoj që në krye të herës se për ne arsimiparauniversitar konsiderohet si një e mirë publikedhe shërben si një themel për ndërtimin e sëardhmes. Prandaj ne ndoqëm nga afër të gjithandryshimet për të parë se sa me efektivitet do tëishte zbat imi i reformës dhe sa do tëpërmirësohej cilësia e saj.

Ky projektligj sjell ndryshime, që kanë tëbëjnë me riorganizimin e institucioneve tëvarësisë; me përfshirjen dhe fuqizimin e rolit tëprindërve në hartimin dhe zbatimin e politikavearsimore; me përmirësimin e cilësisë së drejtimitdhe administrimit të institucioneve shkollore; mezhvi l l imin e prakt ikave të rekrut imit tëpunonjësve të sistemimit arsimor, s ipasparimeve të transparencës dhe meritokracisë;me zhvi l l imin e burimeve njerëzore dhepotenciale për ushtr imin e profesionit të

199


mësuesit, si dhe me përdorimin e të ardhuravedytësore që realizojnë këto institucione.

Duhet të kujtojmë se në mandatin tonë të parënjë pjesë e reformave në sistemin arsimorlidheshin edhe me cilësinë e vetë institucionevetë arsimit. Në këtë periudhë rezultuan jashtëfunksionit 33 cikle studimi nga 10 institucione tëarsimit të lartë, që përgatisnin mësues përarsimin parauniversitar, kurse sot ato nukoperojnë më në asnjë qytet. Duhet të kujtojmë,gjithashtu, se në buxhetin e vitit 2018 u krijuanmundësi të barabarta për shkollimin cilësor tëtë gjithë fëmijëve, duke siguruar mbulime metekste falas për 100 mijë fëmijë, sipas kategorivetë posaçme, por duke shtuar edhe 140 fëmijë,që u takonin klasave nga e para në të katërtën,për një mësimnxënie sipas një kurrikule të re qëpo përgatitej. Gjithashtu, duhet të theksojmë seshkolla shqiptare po merr karakteristikat e njëinstitucioni të pavarur, i cili menaxhohet meefikasitet, për plotësimin e nevojave të nxënësvesipas prioriteteve.

Në vitin shkollor që lamë pas ne ndoqëm ngaafër të gjithë procesin e testimit që Ministria eArsimit zhvilloi për drejtuesit e shkollave. Në këtëproces test imi u kuptuan disa mangësimenaxheriale që kishin drejtuesit tanë. Për këtëarsye në buxhetin e vitit 2018 u planifikua edhenjë buxhet për trajtimin intensiv të drejtuesve tëshkollave.

Që dija të transmetohet nga mësuesi tenxënësi duhet ta shikojmë këtë sipas rezultatevepersonale që ka arritur secili mësues, sipasedukimit në vazhdimësi që ai ka bërë dhe sipaspreferencave. Prandaj portali “Mësues përShqipërinë” soll i më pranë mësuesin dhetransmetimin e dijeve të tij te nxënësit. Ky vitbuxhetor, që ne jemi duke ushtruar, ka sjellëedhe më shumë financime për trajnimin emësuesve. Pa dyshim që me këto ndryshime kyprojektligj do të sjellë edhe disa efekte tëpritshme, që do të shikohen në territor gjatëzbatimit të tij.

Arsimi parauniversitar është një çështje që ipërket edhe komunitetit, prandaj ky projektligjsjel l si r isi edhe përmirësimin e Këshi l l i tKombëtar të Arsimit Parauniversitar, dukevendosur aty përfaqësues të shoqërisë civile,përfaqësues të institucioneve të arsimit të lartë,por edhe përfaqësues nga komuniteti i prindërve,i cili përfaqëson një zë me shumë peshë në

Këshillin Kombëtar të Arsimit Parauniversitar.Ndërkohë, në këtë projektligj jepet një strukturëe qartë e komitetit të prindërve në nivel kombëtardhe se si mund të fuqizohet partneriteti midisprindërve dhe inst i tucioneve të arsimitparauniversitar.

Për sa u takon mësuesve, në këtë projektligjqartësohen të gjitha pozicionet dhe arsimi qëduhet të kenë mësuesit sipas nivelit arsimor kuata kontribuojnë. Në këtë projektligj mbahetparasysh se niveli arsimor i mësuesve duhet tëvijë si pasojë pozitive e ndryshimeve që ka sjellëligji “Për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencornë institucionet e arsimit të lartë në Republikëne Shqipërisë”.

Gjithashtu, duhet të kemi parasysh se në tëgjitha ndryshimet që po merren në konsideratë,për ata që nuk e kanë ende titullin “mësues”,por që kanë mbaruar edukimin e lartë në fushatku që sot ka nevojë mësimdhënia dhe ku endeka mungesa, po bëhet e mundur që ata të marrindisa dije shtesë, të plotësojnë diplomën e tyretë mësuesit dhe të ushtrojnë profesionin emësuesit ku ka nevojë në të gjithë vendin. Nëasnjë moment nuk duhet të harrojmë seprofesioni i mësuesit është një profesion irregulluar më ligje të veçanta, specifike, ndajedhe për ta do të jetë e domosdoshme që t’inënshtrohen dhënies së provimit për të marrëcertif ikatën e një mësuesi profesionist nëRepublikën e Shqipërisë.

Në komision ne shumë herë kemi pasurshqetësime, që vinin nga grupet e ndryshmepolitike lidhur me diplomat e marra në kohë tëhershme. Ky projektligj qartëson pikërisht këtëgjë, që personel i t mësimdhënës, që kapërfunduar studimet universi tare në ish-institucionet e larta pedagogjike, do t’i njihet di-ploma e përfituar si arsim i lartë me tetë semestrapër efekt page. Kjo pa dyshim sjell edhe vëniennë zbatim të disa prej shqetësimeve që vijnë ngazona të ndryshme të vendit tonë.

Në projektligj saktësohet më mirë se si do tëfunksionojë portali “Mësues për Shqipërinë”, qëtashmë është një portal shumë transparent, kusistemi funksionon në mënyrë perfekte dhe lejonqë të bashkohen meritokracia me preferencën.

Ndërkohë, një risi tjetër që sjell projektligjilidhet me drejtuesit e shkollave. Natyrisht ngal idershipi i inst i tucioneve të arsimitparauniversi tar kërkohet më shumë

Viti 2018

200


performancë dhe më shumë rritje profesionale.Për këtë arsye në këtë projektligj kemi vendosurshkollën e drejtorëve, e cila në vetvete është njëpërpjekje pasi janë dëgjuar shumë komunitetedhe grupe interesi, dhe vjen si një risi e njëprojekti që ndihmon tashmë Shqipërinë prejvitesh, projekt i Fondacionit Shqiptaro-Amerikanpër Zhvillim. Kjo strukturë ka për qëllim të rrisëdijet e tyre në procesin e administrimit dhe nëprocesin përgatitor të menaxhimit të shkollës.Ndërkohë, shkolla e drejtorëve do të ndiqet ngaekspertë ndërkombëtarë dhe shqiptare, si dhedo të bazohet në praktikat më të mira botërore,qoftë ato europiane, qoftë edhe më gjerë.

Shkol la e drej torëve nuk do të ofrojëprograme arsimore për formimin fillestar tëdrejtuesve të institucioneve arsimore, i cili biendesh me funksionin që u është dhënëinstitucioneve dhe universiteteve, sipas ligjit tëarsimit të lartë, por do të ofrojë një zhvillimprofesional apl ikat iv, për të ndihmuar nëpërmirësimin e ushtrimit me cilësi të detyravepraktike të drejtuesve të institucioneve arsimorenë Shqipëri. Ky institucion nuk do t’i konkurrojëasnjëherë programet e ofruara nga universitetet,përkundrazi do të bashkëpunojë me to dhe meekspertët më të mirë që të japë modelet më tëmira të trajnimit.

Në fakt, nevoja për këtë shkollë drejtorëshvjen pikërisht në një moment kur ne i kemi dhënënjë dimension të ri shkollës, duke e konsideruarshkollën si qendër komunitare dhe si e tillë ajoarrin të grumbullojë të ardhura dytësore. Përkëtë arsye në projektligj ka një paragraf tëveçantë, ku mendohet se si do të përdoren tëardhurat dytësore. Shkolla e drejtorëve do tëaftësojë më shumë drejtorët për menaxhimin eburimeve dytësore që realizohen në shkollë.

Një nga gjërat e rëndësishme që sjell kyprojektligj është edhe emërimi i drejtuesve nëarsimin parashkollor në Shqipëri. Duke marrëparasysh faktin që njësitë e qeverisjes vendoree njohin shumë mirë zonën dhe institucionet qëshpërndahen në zonat e tyre gjeografike, ështëe domosdoshme për shërbimet komunitare qëedhe njësitë e qeverisjes vendore të kenë njëzë në emërimin e drej tuesve të arsimitparashkollor.

Një pikë t jetër e rëndësishme në këtëprojektligj është nxënia. Sa kanë nxënë fëmijëttanë që janë në arsimin fillor? Në këtë projektligj

saktësohet që nxënia mund të matet me disaforma. Nxënia mund të jetë një praktikë që pobëhet e konsolidueshme brenda sistemit, por ajoka nevojë edhe për matje, e cila bëhet memetoda që mund të vijnë nga jashtë sistemit.

Gjithashtu, një pikë tjetër e projektligjit ështëedhe cilësia që ofron arsimi në Shqipëri dhe përkëtë arsye institucionet e varësisë marrin disafunksione të reja. Institucioni për sigurimin ecilësisë në arsimin parauniversitar duhet tënxjerrë kuadro që do të sigurojnë jo vetëmcilësinë, që do të bëjnë kontrollin e zbatimit tëtyre, por edhe do të monitorojnë në mënyrë tëvazhdueshme se si luhatet zbatimi i cilësisë nëinstitucionet tona të arsimit parauniversitar.

Për këtë projekt l ig j kemi pasur njëkundërshtim të hapur të kolegëve të opozitës,ndërkohë që kanë filluar përgatitjet për vitinshkollor 2018- 2019. Në këtë kontekst të ri kohorka shumë nevojë që reforma arsimore tëzbatohet dhe të matet efektiviteti i saj.

Ky projektligj ka nevojë për miratimin tonë,ndaj i ftoj kolegët ta miratojnë atë.

Faleminderit shumë dhe votim të mbarë!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Ekonomi!Fjalën e ka deputetja Vilma Bello.Vilma Bello – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë.Me gjithë respektin për opozitën, por jo për

sjell jen e tyre opozitare, do t’u drejtohemkolegëve të munguar të opozitës me një pyetjeshumë të thjeshtë: ku jeni? Me mungesën tuajtë padenjë, por edhe të shëmtuar, a nukmendoni, të nderuar kolegë opozitarë, që kaardhur vërtetë koha që të bëheni pjesë për tandryshuar dhe për ta bërë më të mirë arsiminshqiptar dhe jo vetëm? Askush më nuk e pranonkëtë papërgjegjshmëri tuajën, madje as votuesittuaj.

Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshimenë ligjin nr.69/2012 “Për sistemin arsimorparauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar” ka si qëllim kryesor jo ndryshiminrrënjësor të ligjit në fuqi, por përmirësimin e disaaspekteve dhe neneve të ndryshme të tij, përnjë funksionim dhe organizim më të përsosur,duke u përqasur me kuadrin ligjor të përparuareuropian për të zbatuar standardetbashkëkohore.

Si çdo projektligj, edhe ky projektligj ka risitë

201


e tij, ku do të përmendja vlerësimin e jashtëm tëarritjeve shkollore në arsimin fillor, testimin onlinetë mësuesve, cert i f ikimin e drejtuesve tëinstitucioneve arsimore parauniversitare dheportalin “Mësues për Shqipërinë”, i cili ështëtregues faktik i zhvillimit të transparencës nëkonkurrimet për vendet e lira të punës në arsim,duke i rekrutuar mësuesit në bazë të meritës dheduke punësuar mësues cilësorë. Ky mekanizëmrriti cilësinë në arsim. Duke ndryshuar në mënyrëradikale mekanizmat e dikurshëm, qëpërdoreshin për punësimet në arsim, ku përmesryshfeteve dhe bindjeve partiake, mjaftonte tëishe anëtar apo simpatizant i partisë në pushtet,të sigurohej vendi i punës, duke mbajtur kështupeng dhe duke cenuar ndjeshëm cilësinë earsimit në vend.

Në këtë projektligj zhvillohen më tej parimete arsimimit të fëmijëve me aftësi të kufizuar, dukezgjeruar respektimin e të drejtave të tyre për t’uarsimuar sipas nevojave specifike që kanë.

Nisur nga përvoja e shkollave europiane, kuinstitucionet arsimore ndërveprojnë brenda njëkuadri ligjor, në lidhje të ngushtë sistem arsimor– komunitet, ky projektligj krijon bazën ligjore përnjë strukturë të re duke e ligjëruar këshillinkombëtar të prindërve si një partneritet mjaft tërëndësishëm në vendimmarrjet e institucionevetë sistemit arsimor parauniversi tar, falëkomunikimit të vazhdueshëm dhe tëdrejtpërdrejtë që kjo strukturë do të ketë meministrinë.

Por që mekanizmat arsimorë të ecin nërrugën e duhur, duhet fillimisht të sigurojmë njëdrejtim dhe menaxhim si duhet të shkollave. Kjoështë arsyeja që në këtë projektligj përcaktohenqartë aftësitë dhe kompetencat që duhet të ketëdrejtori apo nëndrejtori i institucionit arsimor, meqëllim sigurimin e një administrimi më cilësor tëshkollave në vend. Për këtë arsye ështëmenduar funksionimi i shkollës së drejtorëve, sinjë institucion me qëllim zhvillimin profesionaltë drej tuesve të inst i tucioneve arsimoreparauniversitare, publike ose private.

Gjithashtu, shkolla e drejtorëve, si një risi, nëgjykimin tim, mjaft e rëndësishme dhe shumë mevlerë, do të luajë një rol kyç në hartimin epol i t ikave dhe zhvi l l imin e studimeve nëbashkëpunim me institucionet përgjegjëse përarsimin parauniversitar dhe arsimin e lartë nëRepublikën e Shqipërisë, për të gjitha fazat, që

ndikojnë në cilësinë e drejtimit të institucionit tëarsimit parauniversitar. Ky model është zgjedhurpër të siguruar cilësinë e shërbimeve dhe për tëmënjanuar çdo ndikim politik në punësimin dheushtrimin e detyrave të drejtuesve.

Shkolla e drejtorëve do të ofrojë programarsimor për zhvillim profesional aplikativ, i cili dotë ndihmojë në përmirësimin e ushtrimit me cilësitë detyrave praktike të drejtuesve të këtyreinstitucioneve. Kjo shkollë nuk konkurronprogramet e ofruara nga universi tetet,përkundrazi, ajo do të bashkëpunojë meinstitucionet e arsimit të lartë.

Projektligji parashikon mundësi konkrete përinst i tucionet arsimore për kr i j imin dhevetëadministrimin e të ardhurave nëpërmjetshërbimeve ndaj të tretëve.

Në projektligj është një mekanizëm i ri ligjor,duke iu deleguar njësive të vetëqeverisjesvendore kompetenca në menaxhimin epunonjësve mësimorë dhe në emërimin aposhkarkimin e këtyre drejtuesve të arsimitparashkollor nga kryetari i bashkisë, në bazë tëligjit dhe akteve nënligjore në fuqi.

Duke u bazuar tek ef ikasitet i dhetransparenca që secila prej shtesave apondryshimeve të përfshira në projektligj do të ketë,duke garantuar cilësi në sistemin e arsimitparauniversitar, ne sigurisht do të votojmë prokëtij projektligji, pasi cilësia, transparenca dheefikasiteti i munguar prej vitesh në shkollat tonaështë në plan të parë për të gjithë ne.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bello!Fjalën e ka deputeti Ismet Beqiraj.Ismet Beqiraj – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Edhe pse jemi pak, me mungesë të theksuar

të opozitës, unë i bashkohem apelit që bërikolegia parafolëse që për një l igj kaq tërëndësishëm, siç është l ig j i për arsiminparauniversitar, opozita duhet të ishte këtu dheta thoshte fjalën shumë fort, ashtu sikurse e thotëme orë të tëra në Komisionin e Edukimit dheMjeteve të Informimit Publik.

Ne sot mbyllim siparin e sesionit të vititpar lamentar 2017-2018, duke pasur nëaxhendën e punimeve një sërë projektligjesh dhevendimesh të rëndësishme, ku projektligji “Përdisa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 69/2012

Viti 2018

202


“Për sistemin arsimor parauniversi tar nëRepublikën e Shqipërisë”, të ndryshuar”,propozim i Këshillit të Ministrave, përbën kurorëne kësaj axhende.

Legjislacioni për arsimin shqiptar gjatëdekadave të fundit, sipas ligjit nr. 95/2018, kapasur zhvi l l ime dinamike, të ci lat kanëmbështetur trendin e ritmeve të rrit jes sëkërkesës për cilësi arsimimi dhe njësime mestandardet e BE-së.

Nismat e reja progresiste, të ndërmarra mekurajë dhe guxim nga qeveria gjatë mandatevetë fundit të kësaj maxhorance, jo vetëmorientojnë këtë sektor drej t njësimit dhepërafrimit të legjislacionit tonë me atë europian,por janë shoqëruar me një sërë risish inovatore,që institucionet dhe përfaqësuesit e BE-së ivlerësojnë si modele që duhen përkrahur dhezhvilluar.

Të nderuar kolegë, ne nuk duhet të jemiinferiorë përballë zhvillimit global në politikë,drejtësi, shkencë, arsim dhe ekonomi, por,mbështetur në vlerat më të mira të identitetit tonëkombëtar, si popull dhe komb, në institucionet edemokratizuara dhe inteligjencën shqiptare,duhet të krijojmë modelin e zhvillimit. Këtu nukbën përjashtim edhe sektori i arsimit. Ne duhettë krenohemi edhe me nismat në sistemin earsimit që ka marrë ky dikaster i rëndësishëm ivendit. Ne duhet të krenohemi që vetingu i nisurnë pallatin e drejtësisë është një model i pastërshqiptar, me një impakt në të gjithë sistemindemokratik dhe jo vetëm në Shqipëri, shumë ihidhur në fillim, por është ilaçi që shëron dheshpëton demokracinë.

Të nderuar kolegë, projektligji që propozohetpër diskutim dhe miratim në këtë seancë ka përqëllim rritjen e efektivitetit të zbatueshmërisë sëligjit dhe njëherazi mbështetjen e reformave nësistemin arsimor parauniversitar.

Synimi kryesor, sikurse e përmendën edhekolegët parafolës, i këtij projektligji është krijimii bazës së nevojshme ligjore për zbatimin evizionit dhe të politikës së qeverisë shqiptare nëfushën e arsimit parauniversitar. Gjithashtu, këtondryshime do të mundësojnë adresimin e disaaspekteve, që ndikojnë në ci lësinë dheefektivitetin e sistemit arsimor parauniversitar.

Në vazhdim të fjalës time, do të theksoja edhenjë herë për mësuesit, fëmijët dhe prindëritshqiptarë risitë që sjell ky projektligj, të cilat,

edhe pse u thanë nga parafolësit, unë do t’i citojedhe një herë.

Projektl igj i shënon një qasje të re përfunksionimin dhe organizimin e institucionevepërgjegjëse për sistemin arsimor parauniversitar,duke synuar sigurimin e cilësisë së arsimitparaunivesitar.

Në nenin 1 ky projektligji zhvillon më tejmënyrën e rekrutimit të mësuesve nëpërmjetportalit “Mësues për Shqipërinë”, si një sistemtransparent, sipas meritës dhe preferencës,tashmë i provuar në sistemin parauniversitar, kuiu prenë duart politikës, drejtorëve, drejtoricavedhe kryetarëve të papërgjegjshëm kudo nëShqipëri. Po në këtë nen të projektligjit, jepenbazat e nevojshme ligjore për certifikimin edrej tuesve të inst i tucioneve arsimoreparauniversitare.

Një përparësi e projektligjit është përmirësimii kritereve dhe standardeve profesionale tëlidershipit të institucioneve arsimore. Në nenin4 të këtij projektligji, propozohet që drejtori dhezëvendësdrejtori i institucionit arsimor të kenëaftësi dhe kompetenca të cert i f ikuaraprofesionale për drejtimin dhe administrimin einstitucionit arsimor. Për këtë është ngritur dhestrukturuar shkolla e re e drejtorëve.

Në nenin 5 të projektligjit zhvillohen më tejparimet e arsimit të fëmijëve me aftësi tëkufizuara.

Në nenin 7 të këtij projektligj është krijimi ibazës ligjore për një strukturë të re të prindërve,në nivel kombëtar, atë të Këshillit Kombëtar tëPrindërve, i cili do të jetë një strukturë ligjore,që do të mundësojë fuqizimin e partneritetit dhepërfshirjen e qëndrueshme të prindërve nëvendimmarrjen e institucioneve të sistemitarsimor parauniversitar. Gjithashtu, këshilli do tëpërfaqësojë interesat e prindërve në nivelqendror dhe do të jetë mekanizmi kryesor ikomunikimit dhe këshillimit ndërmjet MAS-sëdhe prindërve.

Risi tjetër e këtij projektligji, e shprehur nënenin 9 të tij, janë mundësitë konkrete përinst i tucionet arsimore për kr i j imin dheadministrimin e të ardhurave të tyre për shërbimendaj të tretëve.

Në nenin 12 të projektligjit propozohet përherë të parë zbatimi i konceptit të vlerësimit tëjashtëm të arritjeve shkollore në arsimin fillor.Po në këtë nen të projektligjit hidhen bazat ligjore

203


për krijimin e Regjistrit Shtetëror të Mësuesvetë Gjuhës Shqipe dhe të kulturës shqiptare nëdiasporë, si dhe për pajisjen me certifikatë tënxënësve pas përfundimit të programit tëmësimit të Gjuhës Shqipe dhe kulturës shqiptarenë diasporë.

Në nenin 14 të projekt l ig j i t synohetpërmirësimi i kr i tereve dhe standardeveprofesionale të lidershipit të institucionevearsimore. Nëpërmjet këtij projektligji propozohetqë drejtori dhe nëndrejtori i institucionit arsimortë kenë aftësi dhe kompetencë profesionale tëcertifikuara për drejtimin dhe administrimin einstitucionit arsimor, të përfunduara nga trajtimii detyrueshëm përgatitor pranë shkollës sëdrejtorëve. Risia e këtij ndryshimi qëndron nëfaktin se për herë të parë futet koncepti idepoli t izimit të drejt imit të inst i tucionevearsimore, të cilët nuk mund të jenë anëtarë tëforumeve drejtuese të partive politike gjatëushtrimit të detyrës.

Në nenin 15 të projekt l ig j i t thel lohetdecentralizimi i kompetencave drejt organeve tëvetëqeverisjes vendore dhe njëkohësishtmundësohet rregullimi ligjor i menaxhimit tëpunonjësve mësimorë, të cilët administrohen nganjësitë e vetëqeverisjes vendore. Në këtë drejtimpropozohet që edhe drejtuesit e institucionevetë arsimit parashkollor të emërohen dhe tëshkarkohen nga kryetari i bashkisë përkatëse,por me detyrimin për të zbatuar kriteret dhedetyrimet ligjore e nënligjore të përcaktuara ngaministria përgjegjëse për arsimin.

Në nenin 16 të projektligjit qartësohetniveli arsimor i kandidatëve për ushtrimin eprofesionit të rregulluar të mësuesit për arsiminparashkollor, arsimin bazë dhe atë të mesëm tëlartë. Gjithashtu, me këtë nen, nëpërmjetndryshimeve të propozuara, do të krijohetmundësia për të marrë në konsideratë të gjithaburimet njerëzore që nuk kanë titullin “mësues”,por disponojnë diplomë universitare të njëjtë apotë përafërt me fushat dhe lëndët që zbatohennë kurrikulat arsimore të sistemit parauniversitar,si një e drejtë e parregulluar ligjërisht deri tani.Kjo do të mundësonte plotësimin e nevojave tëcaktuara dhe të veçanta të institucionevearsimore, ku këto janë më emergjente sidomosnë zonat rurale. Gjithashtu, ky projektligj umundëson të gjithë kandidatëve për mësues, qënuk e kanë titullin “mësues”, por kanë formimin

universitar në fusha dhe lëndë të përafërta meto, që zbatohen në kurr ikulat shkol lore,mbështetjen e zhvillimit të tyre profesional meprograme të vazhduara formimi në fushën epsikologjisë dhe pedagogjisë. Programet do tëofrohen nga institucionet e arsimit të lartë. Nëçdo rast kandidatët për ushtrimin e profesionittë mësuesit të çdo kategorie do të vijojnë të kenëdetyrimin për të dhënë provimin e shtetit sipaskërkesave të ligjit nr. 10/717, të vitit 2009 “Përprofesionet e rregulluara në Republikën eShqipërisë”.

Risi tjetër me benefite financiare, efekt page,është neni 20, pika 2 e projektligjit, nëpërmjet tëcilit, kjo maxhorancë, me vullnet të plotë, bënrealitet kërkesën e kahershme të personelitmësimdhënës, që ka përfunduar studimetuniversitare në ish-institutet e larta pedagogjike,ku diploma e përfituar u njihet si arsim i lartë, 8semestra për efekt page. Problematikat dheprioritetet, që ka sistemi arsimor kudo nëpërShqipëri, janë të shumta, por janë më të mprehtanë zonat rurale të vendit.

Duke e mbyllur fjalën time u bëj thirrjekolegëve deputetë, edhe atyre që janë jashtëkësaj salle, të mos bëjnë sehir nga tavolinat ekafeve (e kam fjalën për të dyja opozitat), por tavotojnë këtë projektligj të rëndësishëm tëlegjislacionit dhe të arsimit shqiptar.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Beqiraj!Këtu mbyllet edhe diskutimi në parim për këtë

projektligj.Kalojmë në shprehjen e grupeve

parlamentare.Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së fjalën

e ka deputetja Adelina Rista.Adelina Rista – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Nëse ka një gjë që na bashkon të gjithëve

është e nesërmja, siguria për të nesërmen, dhee nesërmja janë fëmijët tanë, pasi ata janë eardhmja.

E pra, gjithçka fillon nga arsimi, sepse ështëbaza e shoqërisë. E parë në këtë këndvështrimunë, si deputete, nuk e justifikoj mungesën eopozitës sot për të marrë pjesë në debatin, nëdiskutimin dhe në miratimin e një projektligji përarsimin.

Thashë që arsimi është baza e shoqërisë. Si

Viti 2018

204


u gjet arsimi në vitin 2013? Qeveria shqiptare upërball me një sërë problemesh të mbartura nëinfrastrukturëm shkollore në të gjitha drejtimet.Ajo e pa arsimin si sfidë dhe si përgjegjësi. Parënë këtë këndvështrim, reforma në arsim i kadhënë dhe po i jep dita-ditës, gjithnjë e mëshumë, rezultatet e saj, duke e kthyer sotshkollën shqiptare në kushte dhe standardebashkëkohore, duke iu kthyer kështu shkollës,mësuesve dhe nxënësve dinjitetin e munguar nëvite.

Më lejoni që në fillim të fjalës sime, edhe nëemër të Grupit Parlamentar të PS-së, të shprehmendimin dhe qëndrimin pro të gj i thëmaxhorancës qeverisëse ndaj këtij projektligji qëvjen sot.

Ky projektligj ka gjithsej 24 nene, të cilat sjellindisa ndryshime, që kanë si qëllim fuqizimin ereformës në arsim, duke i dhënë kështumbështetjen maksimale asaj. Projektligji synonnjë qasje të re për funksionimin dhe organizimine institucioneve përgjegjëse për sistemin arsimorparauniversitar. Në kuadër të funksionimit tëreformës së re territoriale, ku komunat nuk janëmë njësi të vetëqeverisjes vendore, projektligjirregullon përbërjen e Këshillit Kombëtar tëArsimit Parauniversitar. Për herë të parëpropozohet zbatimi i konceptit të vlerësimit tëjashtëm të arritjeve shkollore në arsimin fillor.Nëpërmjet këtij projektligji mundësohet krijimi ibazës ligjore për një strukturë të re të prindërvenë nivel kombëtar, atë të Këshillit Kombëtar tëPrindërve. Ky projektligj mundëson, gjithashtu,rregullimin ligjor të menaxhimit të punonjësvemësimorë dhe drejtuesve të institucioneve tëarsimit parashkol lor, duke ia dhënë sikompetencë kryetarit të bashkisë.

Në projektligj qartësohet niveli arsimor përushtrimin e profesionit të rregulluar të mësuesitpër arsimin parashkollor bazë dhe atë të mesëmtë lartë. Nëpërmjet ndryshimeve të propozuarakrijohet mundësia për të gjitha burimet njerëzoreqë nuk e kanë t i tul l in “mësues”, por qëdisponojnë diploma universitare të njëjta apo tëpërafërta me fushat që zbatohen në kurrikulatarsimore të sistemit parauniversitar. Këto burimedo të mbështeten me programe të vazhduaraformimi në zhvillimin e tyre profesional në fushëne pedagogjisë dhe të psikologjisë.

Ndryshimet në projektligj zhvillojnë më tejparimet e arsimimit të fëmijëve me aftësi të

kufizuara, ku përfitojnë 4000 nxënës në nevojë.Është neni 5 i projektl igj i t që i sjel l këtondryshime dhe efekti financiar që buron nga neni5 do të mbështetet nga njësitë e vetëqeverisjesvendore.

Në këtë projektligj rregullohet edhe paga etë gj i thë personel i t mësimdhënës që kapërfunduar studimet universitare në institutet elarta pedagogjike. Diploma e përfituar u njihet siarsim i lartë, 8 semestra për efekt page.Projektligji krijon, gjithashtu, Regjistrin Shtetërortë Mësuesve të Gjuhës Shqipe në diasporë, sidhe pajis me certifikatë të gjithë nxënësit paspërfundimit të programit të mësimit të GjuhësShqipe dhe të kulturës shqiptare në diasporë.

Nëpërmjet projektligjit propozohet që drejtoridhe nëndrejtori i institucionit arsimor të kenëaftësi dhe kompetenca të cert i f ikuaraprofesionale për drejtimin dhe administrimin einstitucionit arsimor, pasi t’i jenë nënshtruartrajnimit përgatitor pranë një strukture të re, qëështë shkolla e drejtorëve, e cila do të ngrihetme mbështetjen e Fondacionit Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim. Projektligji krijon mundësikonkrete për institucionet arsimore për krijimindhe vetadministrimin e të ardhurave që krijojnëkëto institucione.

Duke e parë në këtë këndvështrim dhe dukepërmbledhur gjithçka që ka sjellë ky projektligj(do të përmend shkurt të gjitha risitë që sjell kyprojektligj), ju ftoj ta votojmë të gjithë.

Cilat janë risitë? Largimi përfundimisht idrejtuesve të paaftë dhe politikë nëpërmjetcertifikimit të shkollës së drejtorëve dhe futja nëligj e portalit “Mësues për Shqipërinë”, që deritani ka qenë me udhëzim të ministrit. Tashmëfutja në portal ofron më tepër transparencë dheparim meritokracie për të gjitha vendet e lira tëpunës. Testimi online i mësuesve është një tjetërrisi; riorganizimi në institucionet e varësisë kundahen funksionet menaxhuese nga atomonitoruese; ngritja e Këshillit Kombëtar tëPrindërve; vlerësimi i nxënësve dhe i arritjevepas ciklit fillor, shfrytëzimi i burimeve njerëzoreqë nuk kanë titullin mësues, por kanë formimuniversitar në fusha të përafërta dhe financimi ishkollave nga donacionet dhe nga të ardhurat ekrijuara nga vetë shkolla në shërbim të të tretëve.

Parë nga ky këndvështrim, unë ju ftoj gjithëveqë ta votojmë një zëri projektligjin!

Faleminderit!

205


Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Rista!Me fjalën tuaj mbyllet diskutimi në parim për

projektligjin “Për disa shtesa dhe ndryshime nëligjin nr. 69 të vitit 2012 “Për sistemin arsimorparauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar””.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës,projektligjin “Për disa shtesa dhe ndryshime nëligjin nr. 96, datë 6.10.2016 “Për statusin egjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën eShqipërisë”. Kjo është nismë e dy deputetëve,zotit Ulsi Manja dhe zonjës Klotilda Bushka.

A ka pyetje nga kolegët për dy propozuesit?Nuk ka.

Për këtë projektligj janë regjistruar për tëdiskutuar deputetët: Ulsi Manja, Alket Hyseni,Taulant Balla, Klotilda Bushka dhe ministrjaEtilda Gjonaj.

Nga Grupi Parlamentar i PD-së nuk ka tëregjistruar, nga Grupi

Parlamentar i LSI-së janë regj istruardeputetët Luan Rama, Edmond Haxhinasto,Nasip Naço, Endrit Brahimllari, Klajda Gjosha,Kejdi Mehmetaj, Edmond Panariti dhe ViktorTushaj.

Fjalën e ka zoti Manja, i cili është një ngapropozuesit e nismës ligjore.

Ulsi Manja – E nderuar zonja drejtuese eseancës,

Të nderuar qytetarë,Projektligji që paraqesim sot synon një

ndryshim në ligjin për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë, porfatkeqësisht duket se nuk do të mbështetet mevotë nga opozita, edhe pse është një projektligjtërësisht i pastër i karakterit juridik, i hartuar meqëllimin e mirë për të garantuar vijimësinë eprogramit të formimit fillestar në Shkollën eMagjistraturës në kuadër të zbatimit të reformësnë drejtësi. Nuk ka asnjë qëllim apo prapavijëpolitike për të kapur sistemin e drejtësisë nërrënjë nëpërmjet Shkollës së Magjistraturës, siçpërpiqet ta paraqesë opozita, pasi procesi ipranimit të magjistratëve të rinj në atë shkollëështë tërësisht meritor dhe transparent, pra, ethënë shqip, atje fiton më i miri i të mirëve dhekëtë nuk e themi ne, si shumicë socialiste, por ethonë të gj i tha raportet e organizmavendërkombëtarë, që monitorojnë shkollën. Këtukam vlerësimin e tre vjetëve të fundit, 2015-2018për Shkollën e Magjistraturës, të misionit

EURALIUS, që asiston drejtësinë.Pse po e paraqesim këtë projektligj? Arsyet

kryesore janë dy: e para, organet e reja tësistemit të drejtësisë, KLGJ-ja dhe KLP, të cilat ika ngarkuar l igj i për të bërë emërimin emagjistratëve të sapodiplomuar në Shkollën eMagjistraturës dhe përcaktimin e kuotave tëpranimit të magjistratëve të rinj në programin eformimit fillestar në këtë shkollë ndarazi përgjyqtarë dhe për prokurorë, janë në krijim e sipër.

E dyta, dispozitat tranzitore të ligjit “Përr iv lerësimin kal imtar të gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë” dheligjit “Për organet e qeverisjes së sistemit tëdrejtësisë”, të cilat kishin përcaktuar kuotat epranimit në Shkollën e Magjistraturës për vitetakademike 2016-2017 dhe 2017-2018, e kanëkryer efektin e tyre dhe tashmë nuk mund tëzbatohen.

Në këto rrethana e vetmja zgjidhje për të bërëtë mundur emërimin e 16 magjistratëve tëdiplomuar në qershor, 10 për gjyqtarë dhe 6 përprokurorë, si dhe për t’i hapur rrugë procesit tëpranimit të magjistratëve të rinj në Shkollën eMagjistraturës në muajin tetor të këtij viti mbetejnjë ndryshim në ligjin “Për statusin e gjyqtarëvedhe të prokurorëve” në dispozitat e neneve 160dhe 170 të këtij ligji.

Tani vijmë te realiteti. Ne, si maxhorancë nuki kemi votat për ta votuar këtë projektligj, sepsena duhen 84 vota, por kjo nuk na pengon tashfrytëzojmë këtë foltore dhe këtë rast për tëkomunikuar edhe një herë sy më sy, jo mekarriget e lëna bosh nga opozita, por meqytetarët shqiptarë në lidhje me disa të vërtetatë pathëna për reformën në drejtësi dhevetingun, në mënyrë që qytetarëve t’u japimedhe një herë mundësinë për të rikonfirmuarforcat pro dhe kundër reformës në drejtësi dhevetingut, edhe pse ato tashmë dihen.

Të dashur qytetarë, nuk ka as më të voglindyshim se reforma në drej tësi mbetetkryereforma e të gjitha reformave që kjo klasëpolitike ka ndërmarrë në 27 vjetët e fundit të këtijtranzicioni të gjatë dhe të stërmundimshëm. Juduhet të jeni besimplotë se ne si shumicësocialiste jemi të vendosur për ta çuar deri nëfund, pikë për pikë, zbatimin e kësaj reforme,siç e ka përcaktuar Kushtetuta, vullneti juaj politikdhe ligjet e reformës. Në këtë pikë nuk ka kthimmbrapa. Për këtë jemi tërësisht të qartë dhe të

Viti 2018

206


sinqertë me ju në këtë drejtim. Unë jam shumëi bindur se shumë prej jush sot doni të dini pseopozita nuk e voton këtë projektligj. Shumë prejjush gjatë këtyre ditëve na keni pyetur: “Po meShkollën e Magjistraturës çfarë kanë? Pse nuke votojnë? Çfarë e keqe mund t’i vijë një opozitenga shkolla, nga arsimi?”.

Të dashur qytetarë, halli nuk është te Shkollae Magjistraturës, sepse fundja magjistratët e rinjpas 3 vjetësh shkollë nuk do të shkojnë as nëGjykatën Kushtetuese, as në Gjykatën e Lartë,sepse ka kritere ligjore për të shkuar në këtoorgane. Por e thënë troç opozita nuk e do farereformën në drejtësi dhe kërkon kthimin mbrapanë korrikun e vitit 2016.

Unë kam një pyetje për opozitën, në faktështë hipotetike: po, mirë po shkojmë te korrikui vitit 2016, por gjyqtarët dhe prokurorët elarguar nga hierarkia më e lartë e sistemit tëdrejtësisë, nga Gjykata Kushtetuese dhe Gjykatae Lartë për shkak të mosjustifikimit të pasurisëdhe të problemeve me figurën, a do t’ipërfshijmë në këto negociata? Sigurisht,përgjigjen na e ka dhënë vetë opozita: “Po -thotë opozita, vetingu është selektiv, po largohengjyqtarë dhe prokurorë”. Absurditeti më i madh iliderit historik: “ Po largohen gjyqtarë dheprokurorë që kanë ardhur nga Veriu”. Ju i çuatme vota ata, sepse drejtësia pas vitit 1990dihet që ishte drejtësi e ngritur nga inkubatori iPlepave të Durrësit dhe me votë politike ngaky krah për në Gjykatën Kushtetuese dhe nëGjykatën e Lartë. Por një gjyqtar në GjykatënKushtetuese dhe në Gjykatën e Lartë, qëlargohet nga vetingu për shkak të korrupsionitdhe të problemeve me figurën, a do të kishtendonjë ndryshim nëse do të ishte nga Shqipëriae Mesme dhe nga Jugu i Shqipërisë? Jo, miq,korrupsioni ka vetëm një ngjyrë, ngjyrën e zezëdhe 99% e shqiptarëve prandaj e kërkojnëreformën në sistemin e drejtësisë.

Në vitin 1997 u hap për herë të parë Shkollae Magjistraturës. Është fakt që sot nga 356gjyqtarë që ka në Republikën e Shqipërisë 197prej tyre janë magjistratë të kualifikuar dhe nga319 prokurorë 110 janë magjistratë. Pra, afro46% e sistemit të drejtësisë që kemi sot tëgjyqtarëve dhe të prokurorëve vijnë nga Shkollae Magj istraturës. Shikoni rezultatet ederitanishme të vetingut! Ndër të gjithë gjyqtarëtdhe prokurorët e larguar nga vetingu, vetëm 1

rezulton të ketë ardhur nga Shkol la eMagjistraturës.

Ne vazhdimisht e kemi thënë se PD-ja ështëbërë pishman për votën e dhënë për ndryshimetkushtetuese mesnatën e 21 korrikut, por disasyresh na sulmonin duke thënë se opozita ishtemë e interesuar se pushteti për reformën nëdrejtësi. E keni gabim! Ne, në fakt, në atë kohëkishin edhe provat që Partia Demokratike nuk edonte reformën në drejtësi dhe prova më e qartëishte fakti se të gjitha ligjet e reformës nëdrejtësi u atakuan në Gjykatën Kushtetuese, porkishte ende njerëz që nuk besonin te ne, nëatë kohë kur e thoshin këtë fakt. Po tani qëcunami i vetingut po merr përpara pa dallim tëgj i thë gjyqtarët dhe prokurorët, që nukjustifikojnë dot pasurinë, a ka ndonjë përgjigjeopozita? Opozita, pasi dështoi në të gjithatentativat radhazi për ta bllokuar reformën nësistemin e drejtësisë, vjen sot dhe kapet si imbyturi pas fijes së barit për një ndryshim nëprojektligjin “Për statusin e gjyqtarëve dhe tëprokurorëve” që, as më shumë dhe as më pak,kërkon të emërojë 16 magj istratë tësapodiplomuar në atë shkollë me taksat tona,që të mos qëndrojnë rrugëve, por të shkojnë atjeku me ligj janë të detyruar të emërohen, si edhetë hapim programin e pranimit për magjistratëte rinj, që do të plotësojnë vendet bosh që do tërezultojnë nga procesi i vetingut. “Jo - thotëopozita, është kolapsuar sistemi, duhet të ulemiedhe një herë po në muajin korrik”.

Nuk ka kthim mbrapa! Harrojeni! Reforma nëdrejtësi nuk mund t ’ i nënshtrohet asnjëkompromisi apo pazari politik të radhës, sepsekëtë mësim njëherë e përgjithmonë na e kadhënë vetingu. Vetingu ka shkuar shumë larg.Edhe po të duam ne si klasë politike tëkthehemi mbrapa, nuk na lejojnë më shqiptarët.Shqiptarët tani shikojnë një realitet të prekshëm.

Të nderuar kolegë të opozitës, edhe nësenuk e votoni sot këtë projektligj, ne shumicadërmuese e shqiptarëve të ndershëm, do tëpresim me durim krijimin e organeve të reja tësistemit të drejtësisë, por kompromise me ju nëkurriz të aspiratave të shqiptarëve, që duandrejtësi të pavarur dhe të pakapur politikisht, nukdo të ketë. Harrojeni! Vendet bosh, që do tëkrijohen pas vetingut, nuk do të plotësohen mënga selitë e asnjë partie politike dhe as mepazare politike, por do të plotësohen vetëm me

207


magjistratë të dalë nga Shkolla e Magjistraturësnëpërmjet konkursi t , duke e larguarpërfundimisht sistemin e drejtësisë nga duart epolitikës. Këtë e thotë Kushtetuta dhe ligji, këtëdo të bëjmë edhe ne, për sa kohë ju do të najepni votat tuaja, siç na i dhatë në 2013-ën dhenë 2017-ën.

Nuk dua të replikoj personalisht me zotinBylykbashi në lidhje me një status të tij në faqenzyrtare të facebook-ut, por duke iu përgjigjuratij mendoj se u jap një përgjigje edhe tezavekolapsuese të opozitës për sistemin edrejtësisë.

Zoti Bylykbashi duke iu kundërpërgjigjurthirrjes së përgjegjshme të koleges simeVasilika Hysi, për të votuar ligjin “Për Shkollëne Magjistraturës” kishte shkruar se gjoja i qenkavërtetuar profecia e tij në lidhje me kolapsimine sistemit të drejtësisë, të cilin ai e paskaparashikuar saktësisht se do të ndodhte 2vjet pas ndryshimeve kushtetuese. Mua,personalisht dhe zonjës Hysi na qenkan dashur2 vjet që të kuptonim profecinë e tij përreformën në drejtësi dhe se opozita nuk mundta ndihmojë me votë shumicën për të kapurShkollën e Magjistraturës! Duke e ditur sesifunksionon laboratori i profecive në PD dhe sipërzgjidhen profetët politikë për t’i shpallur ata,nuk u çudita aspak, por e shikoj të udhës qëstatusin e facebook-ut të zotit Bylykbashi tashqipëroj tamam për qytetarët shqiptarë, pasizbulon në dritën e diellit qëllimin dhe qëndriminpermanent të PD-së, që ditën e parë dhe derisot ndaj reformës në drejtësi.

Të dashur qytetarë, një shprehje populloreandej nga jam unë, nga Dibra, po e citoj nëdialektin tim, thotë: “U hutofsh e dëftofsh”. PD-ja, nëpërmjet statusit në facebook të zotitBylykbashi, si ish- nënkryetar i Komisionit tëPosaçëm për Reformën në Drejtësi, ka treguarme dorën e tij se ka pasur një strategji të qartëpolitike për të bllokuar reformën në drejtësi, tëcilën tani po na e shpall si profeci opozitare. Nuke bënë dot me bllokimin e KLGJ-së, KLP-së,KED-së dhe ILD-së dhe tani u është mbushurmendja se mund ta bëjnë me Shkollën eMagjistraturës, por do të marrin zhgënjimin eradhës shumë shpejt, sepse organet e reja tëdrejtësisë janë në krijim e sipër, por turpi imosdhënies së votës për Shkollën do t’ju mbetetnë derë dhe atëherë do t’ju lutem, të mos na

kërkoni më të kthehemi përsëri në korrik të2018-ës siç jemi sot, pasi kohën nuk e kthejmëdot mbrapa për tekat tuaja të radhës.

Profeti në PD nuk është vetëm, e ka tëngjashmin e tij edhe te LSI-ja, kuptohet jo nënivelin e tij si profet juridik, por një gjysmë profetqë i inatosur me Ramën se nuk i dha dekoratëpër kontributin e çmuar që dha për reformënnë drejtësi, në fakt Rama ia dha në Pallatin eBrigadave, tani gjithë ditën e ditës qëndronekraneve dhe bën tellallin profet: “Rama ështëlugati i reformës në drejtësi, po i kap të gjithaorganet e drejtësisë. Sistemi i drejtësisë ështënë kolaps. Tani që ju nuk i keni 84 votat, s’keniku të shkoni, sepse ju kemi në dorë. Kthenidekoratat e reformës ose na thërrisni në tavolinë,por jo për kafe. Ne do të vijmë në tryezën ebisedimeve vetëm dorë për dore me PatinëDemokratike”. Tamam si shkohet në kopsht medrekë!

Mos u hallakatni as njëri dhe as tjetri!Të nderuar kolegë të opozitës, mos harxhoni

energji, sepse është shumë vapë!Sa për reformën në drejtësi tani që shqiptarët

po shohin dhe po shijojnë rezultatet e vetingut,nuk ka profet në tokë dhe jo më ju, që t’uambushë mendjen se sistemi i drejtësisë pokolapsohet. Me profetë si ju ata tallen dhe qeshinsa herë dilni në ekranet televizive, sepsevetingu e ka shpallur vetë popullin profet. Anuk na thanë 99% e shqiptarëve, jo para 2vjetësh, por plot 27 vjet me radhë nepolitikanëve të këtij vendi që sistemi i drejtësisëpo na merr shpirtin, është i kolapsuar dhe ikalbur nga korrupsioni dhe hajdutëria? Ne juthoshim: “Jo, ka probleme”, por edhe gjykatatdhe prokuroritë reflektojnë nivelin e të gjithëshoqërisë. Ja tani që i madhi veting po i rrëzonnjë nga një listat e korrupsionit brenda sistemittë drejtësisë, erdhi prova e parë e profecisë sëprofetit popull. Mos u bëni qesharakë! Kursejanivetes këtë kllouneri politike, sepse shqiptarëtqë kanë duruar mbi shpinë 27 vjet me radhëgjyqtarë dhe prokurorë të fabrikuar nëinkubatorët e famshëm të Durrësit apo lloj- llojsharlatani me diplomë juridiku dhe fermanëpartie, nuk e kanë për gjë të durojnë edhe pakmuaj pa Gjykatën Kushtetuese apo Gjykatën eLartë, se fundja edhe kur i kishim nuk është sei mbyti drejtësia e tyre hyjnore.

Jemi shtet dhe nuk ka shtet në demokraci pa

Viti 2018

208


Gjykatë Kushtetuese dhe Gjykatë të Lartë, uthoni përditë shqiptarëve nga mëngjesi deri nëdarkë dhe po i nxirrni dorën me gjithë shpatullçdo të huaji që hyn dhe del në Shqipëri, dukeia përmendur këtë gjë. Por harroni, kolegë tëopozitës se ne gjykatat dhe prokuroritë i duamqë t’i shërbejnë popullit dhe jo partive. Kurpopulli thotë se nuk i duam më këta të korruptuarnë gjykata dhe në prokuror i , për këshqetësoheni ju profetët e opozitës, për cilinpopull? Pse ju duket korriku dimër sa herë qëvetingu largon gjyqtarë dhe prokurorë ngasistemi? Çfarë halli keni? Reforma në drejtësidhe vetingu janë një realitet i prekshëm, joëndërr. Nuk i bllokoni më dot! Qetësohuni dhezbrisni me këmbë në tokë! Sa më shpejt takuptoni këtë, aq më mirë do të jetë për ju siopozitë. Mos e sulmoni reformën në drejtësidhe vetingun, se do të ngelni pa kokërr votenë zgjedhjet e radhës, por bëhuni urë e zbatimittë saj! Ne kemi boll vota si shumicë socialiste,por ju po na i shtoni përditë me këto që po bëni.Hidheni hanxharin e antireformës në tokë, seu lodhët duke e mbajtur në dorë dhe mos ubëni palë me gjyqtarët dhe prokurorët e larguarqë po shastisin dynjanë dhe mbarë shqiptarinëme budallallëqet dhe justifikimet groteske,se si e kanë vënë pasurinë e tyre! I keni dëgjuarapo jo? “Kemi kursyer thërrimet nga rroga - thotënjëri, - për të blerë shtëpi 300 milionë euro”. “Nuke di sa e kam pasur rrogën”. “E kam bërë melekët e mbledhura nga dasma e fëmijëve - thotëtjetri”. “Nuk kemi faj -thotë tjetri - që në çdo ceppallati ka lloto dhe salla bixhozi. Jemi njerëz mefat - thotë, sa herë hyj, fitoj”. “Tokën ma kadhuruar pa ditur gjë babai me ligjin nr. 7502”-thotë tjetri këtej. “Lekët mi dha borxh kunati,motra, vëllai, tezja, daja”. Listojnë të gjithëfarefisin në radhë, kur këta të shkretët as që ipranojnë në shtëpi edhe si miq kur u shkojnë,sepse këta janë gjyqtarë dhe prokurorë dhe ekanë pjacën e madhe, ndërsa farefisi i tyre ështëklasë punëtore. “Nuk kam ditur të plotësojformularin e pasurisë” - thotë një tjetër pas 30vjet punë si gjyqtar në një nga gjykatat e larta tëvendit, por kulmi i kulmit është haberi që vetinguna dha nga Gjykata e Lartë, aty ku ligji përdekriminalizimin ra në tokë. Unë sot kam tëdrejtë të pyes në emër të asaj pjese të popullitqë përfaqësoj: ku është profeti i kolapsimit tësistemit të drejtësisë? Pse nuk flet, pse hesht?

Dikur e quaje veten profet i dekriminalizimit, ponuk ta mbajti të thuash asnjë fjalë për këtë haberqë erdhi nga fronti i vetingut. Nuk keni se çfarëtë flisni, sepse ky krahu këtej ka ngritur kartoninjo një herë, por plot dy herë në dy gjykatat më tërëndësishme të vendit: në Gjykatën Kushtetuesedhe në Gjykatën e Lartë. Por të paktën meqënuk e bëtë këtë radhë, dilni dhe kërkojunishqiptarëve falje paradhënie, më besoni, sepsenëse prisnin raste të tjera brenda sistemit, qëdo të jenë subjekt i ligjit të dekriminalizimit, dot’ju mbarojnë profetët dhe votat. Xhanëm, votatju kanë firuar që tani, sepse ju po bëni vetëvrasjepolitike duke marrë në mbrojtje gjyqtarët dheprokurorët e larguar nga vetingu, si dhe dukesulmuar vetingun e reformën në drejtësi. Ju poshkelni mbi ndërgjegjen e mijëra e mijëraqytetarëve shqiptarë, të cilëve u ka ikur rinia nëduart e gjykatave, në pritje për të marrë të drejtate tyre të mohuara jo nga ligji, por nga Maliqët esistemit të drejtësisë.

Unë nuk e di se kur dhe kush jua vuri në gojëkëtë profecinë e kolapsimit të sistemit tëdrejtësisë, por fjalën kolapsim mos e ngatërronime fjalën kapsllëk politik. Nuk janë e njëjta gjë,sepse për të parin e ka ilaçin Kushtetuta dheligjet e reja të reformës, të cilat kanë përcaktuarmekanizmin e zhbllokimit, pavarësisht bllokimittuaj politik, që gjithsesi do të jetë i përkohshëm,ndërsa për këtë të dytin ilaçet i ka populli, dhepopulli nuk e jep qesim, pa ardhur zgjedhjet.Kështu siç po silleni ju me reformën në drejtësi,kam frikë se do të mbeteni shumë gjatë kapspolitikisht.

Sa për Shkollën e Magjistraturës, përsëri i ftojkolegët e opozitës që ta votojnë, sepse kështudo të mund të tregojnë përgjegjshmëri politike.Nëse shkolla nuk u kap në kohën kur në krye tësaj ishte një ish-kandidat për deputet i PartisëDemokratike, sot avokat i familjes së të parithistorik të Partisë Demokratike, nuk ka shansetë kapet sot e mot. Prandaj, e ftoj kolegunBylykbashi që të pyesë dy kolegët e tij në PD:zotin Halimi dhe zotin Alibeaj, të cilët vijnë ngakjo shkollë.

Integriteti i shkollës nuk është as meritë jonasi shumicë e sotme, e as nuk ishte meritë juajadje, por e vetë staf i t të pedagogëve,magjistratëve dhe miqve ndërkombëtarë, të cilëte asistojnë shkollën që nga dita e parë e krijimittë saj.

209


Për ta ditur se sa integritet ka shkolla, zotiBylykbashi, shko e pyet përsëri te familja e liderittënd historik, që vazhdon të jetë e lidhur memësimdhënien në atë shkollë, të cilën ti e sulmonsot e gjithë ditën. Shko e pyete sa transparencëka testimi dhe sa mundësi ka Rama për tëdërguar aty një student që nuk e meriton! E meqëti ke qejf t’i citosh raportet e BE-së, KE-së,OSBE-së, OPDAT-it, USAID-it e të tjerë, shko elexoji e pastaj tregoju shqiptarëve se çfarë thonëato për Shkollën e Magjistraturës.

Mendohuni edhe një herë në lidhje me votimine projektligjit për Shkollën e Magjistraturës, sas’e ka hedhur Gramozi ende në votim. PastajKushtetuta ka garancitë dhe mekanizmat eduhur...

(Bie gongu)...për të pasur KLGJ-në, KLP-në, ILD-në,

Gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e Lartë, poredhe në mos pastë, do t’i gjeni ju me pahir, njëllojsiç e votuat në korrik të 2016-ës, sepse kësajpune ia keni marrë dorën. Ju e shtypni butonin“OK” më mirë, kur jua shtrëngojnë dorën të huajt,se sa kur vëllezërit tuaj të një gjaku ju ftojnë tëvotoni bashkërisht një l ig j në të mirë tëShqipërisë e të shqiptarëve.

Është koha ta shtrëngoni dorën tonë sot, pasinesër do të jetë shumë vonë.

Në fund kam një falënderim për kolegët e misocialistë, të cilët vazhdojnë të jenë konsekuentënë mbështetjen që i japin me votë zbatimit tëreformës në drejtësi.

Edhe një herë faleminderit, kolegë!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Manja!Fjalën e ka deputet i Alket Hyseni. Të

përgatitet deputeti Taulant Balla.Alket Hyseni – Faleminderit, zonja spikere!Të nderuar kolegë të maxhorancës, sepse

kolegë të opozitës nuk ka më,Të nderuar qytetarë,Në fakt, vijmë këtu për të disatën herë, me të

njëjtin synim, me të njëjtin qëllim parimor, për tëbërë detyrën tonë ndaj jush, për të bërë detyrënndaj qytetarëve të kët i j vendi, ndaj vetëShqipërisë, për të bërë detyrën dhe për tëraportuar premtimet e mbajtura qoftë gjatëfushatave, por qoftë edhe për të qenë kryelartëe dinjitozë ndaj partnerëve tanë ndërkombëtarë,në lidhje me ato gjëra që janë në të mirën tonë.Pra, nuk po bëjmë asgjë që nuk na shërben, nukpo bëjmë asgjë që nuk i shërben këtij vendi.

Në fakt, u bë një reformë e madhe, që ështënë implementim e sipër, një reformë e cilakërkohej prej 99 % të shqiptarëve. Kishte nësondazhe një përqindje shumë të vogël, më pakse 1 %, të cilët nuk e donin këtë reformë.Fatkeqësisht, sot kolegët tanë të opozitës, të tëdyja opozitave, me mosveprimin e tyre tëqëllimshëm, me mosardhjen në këto diskutimetë rëndësishme, e aq më tepër me mosvotimine këtyre akteve ligjore të rëndësishme përimplementimin e kësaj reforme madhore, qëështë reforma në drejtësi, po identifikohen mekëtë minorancë, që përbëhet nga më pak se 1% e shqiptarëve.

Ju kujtohet, të nderuar qytetarë, që kur ivotuan nga halli ndryshimet kushtetuese, filluannë kor duke shfrytëzuar çdo mënyrë mediatike,për të treguar se këta e duan reformën në drejtësimë shumë se ne. Në fakt, ne nuk kemi arsye tëbëhemi xhelozë, ndaj nuk u bëmë as atëherë.Shumë mirë, do të ishim të nderuar të kishimnjë opozitë, e cila do të ishte më e predispozuarse ne për të bërë reformën në drej tësi ,pavarësisht se ne ua premtuam shqiptarëve,duke lexuar kërkesën e tyre, dhe eimplementuam atë. S’ka asgjë të keqe, madjedo të dëshironim që edhe sot ta tregonin këtëzell, të tregonin se ishin më me dëshirë se nepër të dhënë kontributin e tyre për reformën nëdrejtësi.

Kjo bëhet duke qenë në këtë sallë. Kjo bëhetduke filluar që nga mbledhjet e komisioneve, atyku ata munguan në çdo debat të qenësishëmpër ligjet e rëndësishme të reformës, aty ku atamunguan edhe për këtë ligj të rëndësishëm, këtëndryshim të ligjit, që kemi sjellë sot, një ndryshimi thjeshtë, një ndryshim praktik, i cili në thelb nukështë shkencë, por është një element ndihmëspër emërimin e magjistratëve të rinj.

E kemi borxh zyrtar si shtet, që këtamagjistratë, të cilët shkollohen dhe arsimohenme paratë e taksapaguesve shqiptarë, tëpërzgjedhur nëpërmjet formave më inovative nëkëtë proces, pasi përfundojnë studimet e tyre,të kenë gjithë të drejtën të emërohen dhe t’ishërbejnë detyrës për të cilën janë arsimuar meparatë e taksapaguesve. Aq më tepër, kjo vlennë kohën e sotme, kur reforma e madhe nësistemin e drejtësisë, nëpërmjet elementit tëvetingut, po i jep frytet e veta dhe po krijonvakancat e duhura, për të zënë vend këta

Viti 2018

210


magjistratë. Opozita, e cila e ka detyrë t’i votojëkëto ndryshime teknike ligjore, të cilat në thelbnuk janë fare politike, shmanget. I shmangetpranisë, sepse disa nga deputetët e saj janë tëpërgjegjshëm atje dhe kanë frikë se po të jenënë seancë plenare mund të devijojnë ngaqëndrimi politik dhe do të detyrohen t’i votojnëkëto ndryshime të rëndësishme, qoftë edhe falëpresionit të gjithë demokratëve të thjeshtë në tëgjithë territorin e Shqipërisë, sepse në të gjithanivelet, ka plot demokratë, të cilët kërkojnë qëkjo reformë të shkojë deri në fund. Janë po aqhallexhinj edhe demokratët, edhe socialistët, kurpërplasen në dyert e gjykatave. Janë po aqnevojtarë edhe demokratët, edhe lësëistët edhesocialistët, kur nuk e gjejnë të drejtën ngagjyqtarët e korruptuar. Është shumë mirë qëvetingu po e nxjerr jashtë radhëve një pjesë tëmadhe të këtyre gjyqtarëve të korruptuar, tëpadenjë e të papërshtatshëm për të qenë pjesëtë sistemit të drejtësisë. Hajt t’i zëvendësojmë.Ky është mekanizmi: do të zëvendësohennëpërmjet magjistratëve që prodhon Shkolla eMagjistraturës.

Ne kërkuam një konsensus, jemi të hapur dhei presim. Patjetër që me konsensusin e opozitësdo të kalojë ky ligj. Çështja nuk është thjeshtjanë numrat apo s’janë numrat, por çështjaështë: a ekziston apo jo vullneti politik për t’idhënë drejtësi qytetarëve të Republikës sëShqipërisë, e jo vetëm atyre. Edhe investitorëte huaj, edhe qytetarët e huaj që jetojnë e punojnënë Shqipëri e kanë të domosdoshme një gjykatëtë pavarur, të paanshme, që në fund të funditnuk ndikohet as nga shteti, as nga politika, asnga interesat e ngushta të xhepit, por jep drejtësi.Kjo bëhet thjesht duke vënë aty njerëz tëpaimplikuar, të ndershëm e profesionalisht tëaftë, siç janë magjistratët.

Ç’kusur kanë ata të rinj, që presin prej kohëshpër t’u emëruar? Ç’kusur do të kenë ata të tjerët,të cilët do të diplomohen vitin që vjen? Pse duhettë rrinë ata pa u emëruar për shkak të kapriçovepolitike të opozitës? Aq më tepër kur sistemigjyqësor ka nevojë të jashtëzakonshme.

Mungesa e gjyqtarëve do të sjellë zvarritje tëdosjeve, zvarritje të gjykimit. Sipas parimit: “Njëgjykim i vonuar është një e drejtë e mohuar”,jemi duke shkelur rëndë parimet kushtetuese,të nderuar kolegë të opozitës. Prandajkëmbëngulim që ju të jeni këtu sot, së bashku

me ne. Mund të ndahemi në shumë çështjepol i t ike, mund të kemi mospërputhje nëkëndvështrimin se si duhet bërë reforma, sepsesecili nga ne mund të ketë rezerva edhe për emratë ndryshëm në procesin e vetingut, por kjo nukështë çështje zgjedhjesh personale, kjo ështëçështje principesh e parimesh. Dhe principi eparimi është se askush nuk mund t’i kalojë këtafiltra, për të cilët ju ishit skeptikë. Para një vitifilluat, por deri para një jave, dy javësh e njëmuaji, ju thoshit se nuk ka rezultat, sepse në këtaf i l t ra do të kalojnë vetëm ata që zgjedhmaxhoranca, ndërsa të tjerët nuk do të kalojnë.

Tani ju po e shikoni, të nderuar qytetarë, seky filtër është i pagabueshëm. Është një filtërqë nuk fal as gabime të vogla të së kaluarës, ejo më gabime principale, të cilat bien ndesh meinteresat e së drejtës.

Ky filtër po funksionon në mënyrë perfekte.Ky filtër po nxjerr masivisht jashtë radhëvegjyqtarë e prokurorë të padenjë e tëpapërshtatshëm për sistemin e drejtësisë. Këtuqëndron arsyeja e frikës së madhe të opozitës,fakti se po i humbin interesat brenda sistemitgjyqësor, interesa të cilat maxhoranca as nuk ika pasur e as synon t’i ketë.

Ndërkohë, ata që bërtasin të frikësuar ngalargimet masive, tregojnë se kanë frikë sehumbin miqtë, por edhe pse e dinë se do të vijëdita që në këta filtra apo në filtra të tjerë do tëkalojë morali i tyre politik, pasuria e tyre, poredhe elementet penale të konsumuar prej tyregjatë ushtrimit të detyrës në të kaluarën, qoftëedhe kushdo që i konsumon ato aktualisht.

Prandaj, të nderuar qytetarë, ne nuk jemi këtupër të larë gojën para jush. Ne kemi ardhur mebesimin se edhe opozita do të na bashkohet. Nepo prisnim me ankth përfundimin e mbledhjeveqoftë të njërit grup opozitar, qoftë të tjetrit, të cilëtvetëm nxjerrin pretekste për të mos qenë këtusot. Deri dje nxirrnin pretekste procedurale tëinskenuara nga vetë ata për parregullsi votiminë seancë, dhe nuk vinin në sallë; sot flasin përpretekste të tjera, të paqena, jomorale, por nëfakt janë vetëm kapriço politike, që vijnë ngashterpësia e ideve, që nga lideri kryesor iopozitës e deri te anëtarët e thjeshtë të këtijparlamenti, të cilët nuk po arrijnë të ngrihen nëlartësinë e momentit të sotëm. Ky është momentpolitik shumë i rëndësishëm në historinë eparlamentarizmit shqiptar, në historinë e gjithë

211


shtetit shqiptar, kur një nga mekanizmat kryesorëqë ka sistemi i drejtësisë duhet të vihet nëeficiencë. Ky është mekanizmi bazë, i cili mundt’ i rregul lojë në mënyrë perfekte edhemekanizmat e tjerë. Ekzekutivi nuk është perfekt,legjislativi nuk është perfekt, por nëse arrijmë tëkemi një sistem gjyqësor perfekt, të jeni të bindurse edhe dy pushtetet e tjera do të bëhen patjetërperfekte, sepse ky është filtri ku kalojnë të gjithë.

Ndërkohë, e kundërta nuk sjell asnjëherëperfeksion. Prandaj, le të bashkohemi për ta bërësa më perfekt sistemin e drejtësisë, që kështutë perfeksionohemi edhe ne, të gjithë së bashku,në ekzekutiv apo në parlament nesër.

Ne nuk kërkuam asnjë zgjidhje shkencoredhe ndonjë tejkalim politik të rëndësishëm. Ne ikërkojmë opozitës që thjesht, ashtu siç u mburrdje sikur e donte më shumë reformën, të vijë sote të kontribuojë; të votojë këtë ndryshim ligjor,që kërkon patjetër një shumicë të cilësuar dhet’i japë mundësi plotësimit të vendeve vakantenë ato gjykata ku janë prej kohësh vakante, kumali i dosjeve sa vjen e shtohet. Por këta duanqë dosjet të shtohen pa fund, që të drejtojnëgishtin nga ne dhe të thonë: “Këta e bënë! Këtajanë fajtorët! Këta e donin këtë mënyrë reforme,ndaj le të mbajnë përgjegjësi sot.”

Se këta janë të parimit që, po doli djalë emarrim për vete, ndërsa po doli vajzë ta lënë nëderë. Jo, të nderuar, ne i kemi marrë përsipërtë gjitha përgjegjësitë. Ne e dimë se kjo reformënuk është e lehtë. Madje jemi koshientë se ështënjë reformë shumë komplekse, patjetër që do tëketë vështirësi, dhe vështirësitë janë krijuar;patjetër që do të ketë ngërçe, dhe ngërçe janëkrijuar gjatë implementimit të saj, por ne jemi tëpërgatitur, madje për një pjesë të tyre edhe tëparapërgatitur, dhe zgjidhjet ligjore janë aty, porjemi të përgatitur edhe për rastet kur zgjidhjetligjore nuk janë parashikuar, siç janë një tërësirastesh të shkaktuara nga vonesat e ngritjes sëdisa institucioneve të sistemit të drejtësisë. Këtovonesa ne i kemi diskutuar edhe herë të tjera,nuk dua të ndalem sot dhe as të vë gishtin tekaskush, por, duke menduar se janë vetëmartificiale dhe populli shqiptar e di shumë mirëse kush është autori i këtyre pengesave që sollënkëto vonesa, ne jemi të hapur për t’i zgjidhur tëgj i tha ato ngërçe l ig jore që kr i johenprofesionalisht. Këto ndryshime ligjore fillimishtjanë konsultuar me kolegët e opozitës, me

ekspertët e vendeve mike, me institucionetpartnere dhe me ekspertët e nivelit të lartë, tëcilët na kanë dhënë edhe sugjerime dhe kemipritur që të diskutojmë me kolegët e opozitëspër t’i votuar të gjithë së bashku. Ju nuk pranonitë bëni konsensus, por ne do t’ju presim, sepsekjo është detyra jonë dhe ky është misioni ynë.Ne gjykojmë se ka gjithmonë kohë për njëopozitë konstruktive dhe këtë e kemi diskutuaredhe me disa nga kolegët tanë brenda radhëvetë opozitës, të ci lët janë të predispozuarpersonalisht për ta ndihmuar këtë proces, porvendimet politike nuk i lejojnë. Gjithashtu,besojmë se aty ka qytetarë të ndershëm, të cilët,për hatër të fëmijëve të tyre, duan ta ndryshojnënjë herë e mirë situatën në këtë vend, kupritshmëritë janë shumë të larta dhe meritojmëtë jemi shumë më përpara se ku ndodhemi sot,por për shkak të këtyre ngërçeve artificiale tëpolitikës, vazhdojmë e zvarritemi dhe nuk kapimritmin e duhur.

Të dashur qytetarë,Të nderuar kolegë,Shqipëria ka nevojë të rendë, nuk mjaftojnë

hapat që hedhim me motorët e maxhorancës,por na intereson që të gjithë së bashku të ndezimmotorët e mundshëm drejt asaj rruge, kushqiptarët na ka kanë adresuar që në vitet ’90me ndryshimet e sistemit drejt Europës. Që taarrijmë Europën na duhet të kemi ritme edhe mëtë larta se vendet europiane, në mënyrë që nëdekadat e ardhshme të kapim nivelin minimalapo qoftë edhe mesatar të këtyre vendeve.

Opozitat vërtet kanë për detyrë të paraqesinalternativat e tyre, të tregojnë mangësitë nëpunët e maxhorancave, pse jo edhe tëdemaskojnë shkeljet e ligjit apo veprimet egabuara të maxhorancave, por duhet të mosharrojnë detyrën kryesore për të cilën janëvotuar, detyrën për t’i shërbyer këtij vendi, e cilavjen vetëm duke u bashkuar në këtë rrugë tëmadhe të integrimit europian.

Kolegë të opozitës, ne ju presim tani, jupresim edhe gjatë pushimeve, patjetër që jemigati, sepse për ne nuk ka pushime, ju keni kohëqë jeni me pushime, jemi këtu në çdo momentqë mund të arrihet konsensusi për të votuar sëbashku këto ndryshime të rëndësishme dhe përt ’u dhënë mundësi atyre gjyqtarëve dheprokurorëve magj istratë të paemëruar tëemërohen nëpërmjet një formule të

Viti 2018

212


pandikueshme. Të mos harrojmë se formula eemërimit të tyre nuk varet më, siç ishte deri dje,nga vullneti i votave në KLD apo nga vullnetitpersonal i Prokurorit të Përgjithshëm, por ështëe paracaktuar. Rezultatet, performanca dhedëshira e secilit nga magjistratët përcaktojnëemërimin e tyre, pozicionin e punës dhe vendinku do të emërohen. Prandaj, të nderuar, këto nukjanë pretekste teknike, por vetëm kapriço tuajapolitike, kapërcejini ato dhe shërbejini Shqipërisënë këtë moment të rëndësishëm, ku sovrani dotë vendosë se kush kishte të drejtë.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi –Faleminderit, zoti Hyseni!Fjalën e ka ministrja Etilda Gjonaj.Etilda Gjonaj – E nderuar zonja nënkryetare

e Kuvendit,Të nderuar deputetë,Gjatë këtyre muajve në detyrë si ministre e

Drejtësisë kam dëgjuar pa fund përfaqësues tëopozitës, deputetë, ose jo, që e kanëkonsideruar të nevojshme reformën në drejtësipër rikthimin e besimit të publikut te ky sistem.Po ashtu kam dëgjuar edhe përfaqësues tëopozitës, që mezi presin dhe bëjnë çmos me tëgjitha mënyrat që ta konsiderojnë reformën nëdrejtësi si të dështuar. Pavarësisht se kjoreformë ka mbështetjen më të gjerë të qytetarëveqë ka pasur ndonjë reformë tjetër, përsëri kakundërshtime nga kolegët e opozitës. Kjoreformë në drej tësi i dha Shqipërisë njërekomandim të pakushtëzuar nga KomisioniEuropian, i dha Shqipërisë datën e çeljes sënegociatave nga Këshilli Europian, të cilët injohën rezultatet e zbatimit të reformës nëdrejtësi, që kishin të bënin pikërisht me procesine vetingut të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

Kur bashkërish miratuam ndryshimetkushtetuese dhe vendosëm të ngrinim sistemine vetingut për gjyqtarët dhe prokurorët, sigurishtqë secili prej nesh kishte një vlerësim personalpër numrin e gjyqtarëve dhe prokurorëve qëmund të largoheshin nga sistemi për shkak tëkëtij procesi. Megjithatë, jam e sigurt që askushprej nesh apo partnerëve ndërkombëtarë, qëasistuan në këtë proces, nuk e kishin menduarasnjëherë që ky proces mund të prekte njënumër kaq të madh gjyqtarësh dhe prokurorësh.

Më lejoni t’ju risjell në vëmendje se vetëm sotqë flasim janë plot 32 gjyqtarë dhe prokurorë tëlarguar nga sistemi, të shkarkuar nga Komisioni

i Pavarur i Kualifikimit apo të dorëhequr. Ky llojprocesi, pra nevoja për të garantuar një sistemtë pavarur dhe të gjithanshëm drejtësie, duhettë kryhet, por vonesat në ngritjen e organeve tëreja nuk kanë ardhur si pasojë e këtij procesi.

Unë jam e sigurt që disa prej jush nuk e kishinmenduar kurrsesi që do t’i shkatërrohej në këtëmënyrë kontrolli dhe pushteti që kishin mbisistemin gjyqësor.

Prandaj sot jo pak deputetë të opozitës, porjo vetëm, janë kundër këtij projektligji dhe kundërreformës në drejtësi. Disa prej tyre po përpiqenme çdo mënyrë për të ruajtur fijet e errëta, tëci lat garantojnë kontrol l in mbi sistemin edrejtësisë dhe shpresojnë që reforma në drejtësitë dështojë. Procesi i vetingut është një proces ipakthyeshëm. Kundërshtarët e reformës janë tëdestinuar të dështojnë.

Më lejoni të sjel l në vëmendje sekundërshtarët e reformës nuk janë të paktë nënumër dhe as të pafuqishëm. Këta kundërshtarëe dërguan dy herë ligjin e vetingut në GjykatënKushtetuese, duke sjellë pezullimin e tij. Këtakundërshtarë vonuan votimin e anëtarëve tëorganeve të vetingut, si pasojë pati shtyrje tëfillimit të funksionimit të këtyre organeve. Kjovonesë në ngrit jen e organeve të reja tëdrej tësisë ka sjel lë edhe nevojën përndërmarrjen e kësaj nisme legjislative. Kjo nismëlegjislative krijon mundësinë për të rivendosurnë afat zbatimin e reformës në drejtësi dhegarantimin e një sistemi drejtësie të pavarur dhepaanshëm për qytetarët shqiptarë. Pra,nëpërmjet këtij projektligji ne po përpiqemi tërregullojmë dëmet që i janë shkaktuar zbatimittë shpejtë dhe në kohë të reformës në drejtësi.Nëpërmjet këtij projektligji ne duam të rifitojmëkohën e humbur për shkak të përpjekjevedashakeqëse, të cilat duan ta mbajnë Shqipërinëlarg familjes së madhe europiane.

Ky projektl igj afron në kohë ngrit jen eorganeve të reja të sistemit të drejtësisë,veçanërisht organeve të SPAK-ut; përmbush mëshpejt detyrat e caktuara nga Këshilli Europianpër hapjen e negociatave me Shqipërinë, dhemë e rëndësishmja, afron çdo ditë e më shumëballafaqimin e një pjesë prej jush me drejtësinëdhe të vërtetën. Ky është dallimi i madh ndërmjetnjë opozitë të trembur nga këputja e fijeve tëkontrollit mbi sistemin gjyqësor dhe kësajqeverie, e cila po përpiqet me çdo mjet që të

213


garantojë një sistem të drejtë dhe të pavarurdrejtësie. Ne nuk po kursejmë asgjë për tëgarantuar drejtësi për shqiptarët.

Më lejoni t’ju sjell në vëmendje se në janar tëvitit 2019 do t’i dyfishojmë pagat e gjyqtarëvedhe prokurorëve. Për të garantuar pavarësinë eanëtarëve të organeve të vetingut, ua kemi rrituratyre pagën 50%, duke i shndërruar në zyrtarëtpublikë me të paguar në Shqipëri. Çfarë pobëjmë ne me këto ndryshime ligjore?! Asgjë mëshumë se garantimin e qëndrueshmërisë sësistemit gjyqësor dhe parandalimin e çdo bllokimitë mundshëm të punës në gjykata për shkak tëmungesës së gjyqtarëve, të cilët po largohen ngasistemi për shkak të procesit të vetingut.

Nëpërmjet ndryshimeve të propozuara i japimtë drejtë Shkollës së Magjistraturës që edhe këtëvit, siç ka bërë dy vjet radhazi që nga miratimi ireformës në drejtësi, të ketë mundësi të hapëdyert për vitin e ri akademik për të pranuarmagjistratët e rinj. Propozimi që bëhet është tëhapet viti i ri akademik me një numër kuote mëtë lartë se vitet e kaluara, me qëllim që të shtohetnumri i gjyqtarëve dhe i prokurorëve të rinj.Kuotat e magj istratëve të r inj janë tëdomosdoshme për zëvendësimin e gjyqtarëvedhe prokurorëve që largohen nga sistemi idrejtësisë, për shkak se kanë qenë dhe kanërezultuar të korruptuar, të paaftë apo meprobleme me integritetin. A është kjo një qasje endryshme nga qasja që kemi pasur kur hartuamdhe miratuam bashkërisht paketën e reformësnë drejtësi?! Absolutisht që jo! Është e njëjtaqasje; është thjesht një zgjatje e efekteve kohoretë parashikimit ligjor transitor, deri në momentine ngritjes së këshillave, të cilët kanë detyriminligjor të përcaktojnë kuotat e magjistratëve qëdo të ndjekin Shkollën e Magjistraturës. Është enjëjta zgjidhje që kemi vendosur në dispozitattransitore të ligjit për vetingun dhe në ligjin përorganet e qeverisjes së sistemit të drejtësisë.Pra, gjatë një periudhe transitore, deri në ngritjene këshillave, Shkolla e Magjistraturës mund tëpranonte një numër të caktuar kandidatësh.

Parashikimi i dytë i ndryshimeve ligjore kal idhje me emërimin e kandidatëve përmagjistratë. Sigurisht, qytetarët shqiptarë kanëtë drejtë të shtrojnë të njëjtën pyetje që unështrova pak më parë: a është kjo një qasje e re,e ndryshme nga qasja që kemi pasur bashkërishtkur hartuam dhe miratuam paketën e reformës

në drejtësi? Përsëri përgjigjja është e njëjtë:absolutisht që është e njëjtë si në rastin epranimit të magjistratëve të rinj, pra është e njëjtazgjidhje që bashkërisht i kemi dhënë dhe që ekemi vendosur në dispozitat transitore të ligjit tëstatusit, kur i kemi dhënë të drejtën Këshillit tëLartë të Drejtësisë dhe Prokuror i t tëPërgjithshëm për të emëruar magjistratëtkandidatë të diplomuar në vitin 2016, deri nëngritjen e institucioneve të reja. Kjo është njëzgjidhje e përkohshme, me qëllim që këtamagjistratë të mund të emërohen në pozicionee vende vakante në gjykata apo prokurori, sipasnevojave. Pra, nëpërmjet këtyre ndryshimeveligjore nuk po bëjmë as më shumë e as më paksa kemi bërë bashkërisht më parë: të garantojmëfunksionimin e sistemit të drejtësisë gjatëperiudhës transitore nëpërmjet pranimit tëstudentëve të rinj në Shkollën e Magjistraturës,si dhe të emërojmë magj istratë tësapodiplomuar, që sjellin një gjak të ri nësistemin e drejtësisë, i cili ka nevojë për njëtransfuzion total gjaku.

Të nderuar qytetarë,Unë jam e bindur se pjesa më e madhe e

opozitës është e ndërgjegjshme për nevojën përtë pasur një sistem drejtësie të pavarur dhe tëpaanshëm. Jam e bindur se ata duhet të kthehennë këta sallë për të miratuar pikërisht këtondryshime kaq të rëndësishme për vetë sistemine drejtësisë. Ndërkohë, sot është mundësia qëata nga opozita, që duan një sistem drejtësie tëpakapur nga korrupsioni, krimi i organizuar apotë paaftët, përtej retorikës politike, ta votojnë këtëprojektligj që t’u tregojnë shqiptarëve se nuk janëkundër reformës në drej tësi dhe kundërShqipërisë europiane.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjonaj!Fjalën e ka deputetja Klotilda Bushka, e cila

është një ndër nismëtarët e nismës që podiskutojmë.

Klotilda Bushka – E nderuar zonjakryesuese e seancës,

Të nderuar kolegë deputetë,Projektligji që kemi paraqitur si nismë dhe,

që mbështetet nga maxhoranca, ka të bëjëpikërisht me një çësht je, e ci la është erëndësishme në kuadrin e reformës në drejtësi,pra me dy elemente të rëndësishme, emërimine të gj i thë studentëve të Shkol lës së

Viti 2018

214


Magjistraturës, që sapo kanë mbaruar ciklin estudimeve, në pozicionet e tyre të punës, detyrimqë e ka shteti shqiptar, dhe hapjen e Shkollëssë Magjistraturës për vitin akademik 2018 mestudentë të rinj.

Shkol la e Magj istraturës, për efekt tëreputacionit dhe cilësisë së lartë që ka krijuarndër vite, jo vetëm në sajë të stafit drejtues dheatij akademik, por edhe në bazë të mbështetjessë partnerëve ndërkombëtarë, ka një rol tështuar dhe shumë të rëndësishëm për sa i takontë gjithë sistemit të ri të drejtësisë në vend.Roli i saj është rritur duke u pozicionuar si njënga organet e qeverisjes së sistemit tëdrejtësisë. Përgjegjësitë e saj janë rritur jo vetëmnë kuadrin e pozicionimit të ri më të fuqishëmnë sistemin e drejtësisë, por edhe në kuadrin erezultateve të para të procesit të vetingut. Këtorezultate, siç tashmë jemi të gjithë koshientë,janë mbi pritshmëritë e Analizës së Reformësnë Drejtësi. Numri i gjyqtarëve dhe i prokurorëveqë po shkarkohen nga organet e vetingut ështëmë i lartë sesa është parashikuar në fazën emiratimit të ligjeve të reformës. Me këtë trendrezultatesh nga procesi i vetingut Shkolla eMagjistraturës duhet të jetë e aftë të përgatisënjë numër më të lartë magjistratësh, të kualifikuarprofesionalisht për të plotësuar vakancat që pokrijohen në gjykata dhe në prokurori.

Por kjo nuk është arsyeja e vetme pse unëdhe kolegu im, Manja, kemi paraqitur këtë nismë,e cila sot, në kuadrin e një projektligji, poshqyrtohet në seancë plenare. Në fakt, siç e thaedhe ministrja e Drejtësisë në mënyrë shumë tëqartë dhe shteruese në argumentet e saj, ne sotpo bëjmë një detyrë të karakterit krejtësishtteknik. Ne propozojmë që dy nga dispozitatkalimtare të ligjit “Për statusin e gjyqtarëve dhetë prokurorëve” të amendohen, në mënyrë që tëkalojmë ato problematika që janë krijuar ngavonesa e ngritjes së institucioneve të reja tëdrejtësisë: Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshillii Lartë i Prokurorisë.

Në ligjin aktual periudha kohore, nga momentii hyrjes në fuqi të ligjit derisa të ngrihet Këshilli iLartë Gjyqësor dhe Këshilli i Lartë i Prokurorisëpër sa i takon emërimit të magjistratëve qëmbarojnë ciklin dhe numrit të studentëve që dotë hyjnë në Shkollën e Magjistraturës ështërregulluar posaçërisht.

Kjo periudhë kal imtare ka dalë tej

pritshmërive të ligjvënësit në atë kohë, i cilimiratoi ligjin në vitin 2016, për dy arsye.

Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshilli i Lartë iProkuror isë, të ci lët kanë për detyrë tëpërcaktojnë se ku emërohen studentët qëpërfundojnë studimet e Magjistraturës dhe sa dotë jetë numri i studentëve të rinj që do të hyjnënë ciklin e Shkollës së Magjistraturës, pra këtody organe, nuk janë ngritur ende dhe janë vonuarpër arsye shumë të qarta.

Ligji i vetingut, i cili është çelësi i reformësnë drejtësi, është pikërisht ligji që parashikon setë gjithë ata kandidatë për anëtarë të Këshillit tëLartë Gjyqësor dhe Këshi l l i t të Lartë tëProkurorisë do të duhet të kalojnë procesin erivlerësimit të pastërtisë së figurës së tyre, tëprofesionalizmit dhe të pasurisë. Nëse ky procesnuk mbaron, nuk mund të kemi ecurinë e ngritjessë organeve të reja të drejtësisë. Ky procesështë vonuar, sepse për muaj me radhë GjykataKushtetuese pati në shqyrtim ligjin e vetingut, icili, nëse e mbani mend, madje askush nuk mundta harrojë, ishte atje si pasojë e kërkesës sëopozitës. Më në fund Gjykata Kushtetuesevendosi qartësisht, duke iu referuar edheopinionit të Komisionit të Venecias, se ligji ivetingut ishte në përputhje me standardet dhegarantonte një drejtësi të re për të gjithëshqiptarët. Ama ky proces mori kohën e tij. Nukmjaftoi ky proces, por “Çadra” e opozitës, e cilabllokoi dhe futi në ngërç jo vetëm situatën politikeparazgjedhore, por edhe të gjithë procesin engritjes së organeve të reja të vetingut, bëri qëtë shtyhej me disa muaj të tjerë emërimi dhezgjedhja e anëtarëve të organeve të vetingut, sipasojë edhe fillimi i punës së këtyre organeve.E pa mbaruar procesi i rivlerësimit të atyrekandidatëve nga radhët e gjyqtarëve dhe tëprokurorëve për të qenë pjesë e Këshillit të LartëGjyqësor dhe Këshillit të Lartë të Prokurorisë,nuk mund të kemi ngritjen e dy këshillave.

Pra, duke qenë se të dy këshillat kanë përdetyrë të emërojnë edhe studentët që mbarojnëMagjistraturën, edhe të përcaktojnë sa do të jetënumri i atyre studentëve që do të fillojnë vitin eri akademik, ne kemi propozuar një projektligj tëkarakterit tërësisht juridik teknik, i cili bënshtyrjen e periudhës kalimtare deri në ngritjen etë dy këshillave të lartë të sistemit të drejtësisë.

Prandaj ne sot kemi kërkuar, në fakt prej disaditësh, që kur e kemi paraqitur këtë nismë, një

215


dakordësi mes të gjithë aktorëve politikë në këtësallë të Kuvendit për të shtyrë në kohë atëdispozitë kalimtare që parashikon ligji “Përstatusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve”.

Kjo nuk është ndonjë çështje e vështirë, aqmë tepër duke pasur parasysh kolegët opozitarëqë në momentin kur është miratuar reforma nëdrejtësi janë shprehur pro çdo lloj nisme që katë bëjë me fuqizimin e Shkol lës sëMagjistraturës, një element kyç në pavarësinë egjyqtarëve dhe të prokurorëve.

Për të qenë e sinqertë, që në momentin kur ekam paraqitur këtë nismë, kam besuar se do tëkishim dakordësinë e deputetëve të opozitës përta miratuar këtë ndryshim për sa i takon Shkollëssë Magjistraturës. E shoh që mungon dhe, nëfakt, më vjen keq, sepse këta, që ishin shkaktarëpër të gjitha vonesat në lidhje me ngritjen eorganeve të reja të drejtësisë, sot hedhin baltë,kritikojnë dhe janë sërish bllokues për të ecurpërpara me zbatimin e reformës në drejtësi.

Të gjithë ata që janë juristë nga kolegët eopozitës e dinë shumë mirë se edhe në gjykatëaskush nuk të justifikon me faktin e një shkeljejeligjore kur shkeljen ligjore e ka bërë kërkuesi.Pra, këta që thonë sot: “Nuk ngriheninstitucionet, janë vonuar” dhe drejtojnë gishtine fajit te ne, ta dinë se shkaktarët e vonesës janëvetë, madje sot duhet të ishin këtu për të qenëpjesë e zgj idhjes dhe jo pjesë ebllokimit.Megjithatë, duke e menduar me qetësiçështjen e projektligjit që kemi sot në shqyrtim,unë jam e bindur për një fakt, që nuk është fakti lumtur, por është një zgjidhje: do të ishte shumëmirë që së bashku me kolegët e opozitës ne sottë bashkonim votat dhe ta votonim projektligjinqë kemi sjellë për shqyrtim. Edhe nëse nuk evotojmë, para shqiptarëve ne po tregohemi tëndërgjegjshëm dhe të përgjegjshëm, si deputetëtë maxhorancës dhe si maxhorancë në tërësi,ne jemi që reforma në drejtësi të ecë përparadhe të mos bllokohet. Ne sot kemi bërë detyrëntonë për ta zbatuar me tej dhe me ritmet e duhurareformën në drejtësi, por këtë duhet ta bëjmë sëbashku me kolegët opozitarë, të cilët, me saduket nga karriget bosh, nuk e kanë këtë vullnet.Ata nuk mund ta bllokojnë përgjithmonë këtë gjë.Nëse kolegët opozitarë nuk duan sot të vijnë dheta votojnë këtë projektligj, është e qartë se ligji ika zgjidhur me mekanizma zhbllokues të gjithaçështjet. Nëse sot kolegët opozitarë nuk duan

ta votojnë këtë projektligj, është e qartë se derinë ngritjen e KLGJ-së nuk do të kemi një kurs tëri të Shkollës së Magjistraturës, pra nuk do tëkemi studentë për vitin akademik 2018. Ama kjonuk mund të vazhdojë përfundimisht.

Procesi i vetingut është duke ecur përpara.Kandidatët për prokurorë dhe për gjyqtarë janënë një proces vetingu, i cili do të përfundojëshumë shpejt. Presim që shumë shpejt, brendakëtij viti, të ngrihet KLP-ja dhe KLGJ-ja dhe këtëngërç, që po e krijojnë sot kolegët e opozitës,do ta zgjidhin më së miri të dy këshillat, qoftëpër ata magjistratë që kanë përfunduar ciklin estudimeve të Magjistraturës dhe presin tëregjistrohen në pozicione pune, qoftë për numrine ri të studentëve, të cilët duhet të hyjnë nëShkollën e Magjistraturës dhe do të jenëkontingjenti kryesor i ekselencës për të plotësuarvakancat që na janë krijuar nga vonesat nëngritjen e organeve të drejtësisë.

Siç e shihni, ka zgjidhje. Do të ishte mirë qëne të f i tonim kohë, por një gjë është erëndësishme, e qartë dhe këtë duhet ta dinë tëgjithë shqiptarët dhe të gjithë kolegët opozitarë:kjo maxhorancë nuk ka bërë dhe nuk do të bëjëasnjëherë pazare në kurriz të reformës nëdrejtësi. Kështu, nëse kanë ende kohë dhe kanëende mundësi të mendojnë, le të vendosin edhenjë herë për qëndrimin që do të mbajnëpërfundimisht deri në fund të kësaj seance. Nërast të kundërt, më vjen keq t’ju them, pormetoda juaj e bllokimit veçse ju bllokon edhe juvetë, sepse do të vijë shumë shpejt dita kurShkolla e Magjistraturës, pasi të ngrihen KLGJ-ja dhe KLP-ja, do të funksionojë normalisht.Atëherë, ju nuk do të keni më asnjë argumentkundrejt shqiptarëve.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi - Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Faleminderit, zoti Kryetar!Mendoj se kolegët tanë i parashtruan të gjitha

propozimet tona, sepse ky është një projektligjqë ka marrë të gjithë kohën e nevojshme përdiskutim dhe, në mungesë të refleksioneve ngaana e përfaqësuesve të opozitës, mendoj sekëtu duhet të ndërpriten diskutimet për këtëçështje dhe të kalojmë te çështjet e tjera. Grupiynë parlamentar i tërheq diskutantët, me qëllimkalimin në diskutimet në emër të grupit dhe mëpas në votim.

Viti 2018

216


Faleminderit!Gramoz Ruçi – Atëherë, vazhdojmë me

projektligjin “Për denoncimin e marrëveshjesndërkombëtare ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepubl ikës Federale të Gjermanisë, përbashkëpunimin financiar 2010, për projektin“Rifinancimi i ndërmarrjeve të vogla dhe tëmesme në zonat urbane dhe rurale, faza e dytë”,ratif ikuar me ligjin nr. 86/2015"”. Nuk kadiskutime.

Zoti Balla, do të shpreheni për të dyjamarrëveshjet?

Taulant Balla – Jemi dakord. Të kalojmë teprojektligji tjetër!

Gramoz Ruçi – Atëherë, mbyllen diskutimetpër këtë marrëveshje.

Vazhdojmë me projektligjin “Për denoncimine marrëveshjes ndërkombëtare ndërmjetKëshi l l i t të Ministrave të Republ ikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Republikës Federaletë Gjermanisë, për bashkëpunimin financiar2010, për projektin “Eficienca energjetikepërmes sektorit bankar”, ratifikuar me ligjin nr.89/2015"”.

Do të diskutojë ndonjër i për këtëmarrëveshje? Nuk ka diskutime.

Vazhdojmë me projekt l igj in t jetër “Përratifikimin e marrëveshjes financiare ndërmjetKëshi l l i t të Ministrave të Republ ikës sëShqipërisë, të përfaqësuar nga Ministria eFinancave dhe Ekonomisë, dhe Cassa Depositie Prestiti S.p.A., për programin e arsimit dheformimit profesional nëpërmjet inovacionit”.

Do të diskutojë ndonjër i për këtëmarrëveshje? Nuk ka diskutime.

Vazhdojmë me projektligjin “Për ratifikimin emarrëveshjes së grantit ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtimdhe Zhvi l l im për f inancimin e projekt i t“Hekurudhat shqiptare - rehabilitimi i linjëshekurudhore Tiranë - Durrës dhe ndërtimin el injës hekurudhore për në Aeroport inNdërkombëtar të Tiranës”, në kuadër të grantittë investimit nga Fondi i Përbashkët Europian iBallkanit Perëndimor””.

Urdhëroni, zoti Suli!Rakip Suli – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Sot kemi për diskut im dhe mirat im

projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes së

grantit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim përfinancimin e projektit “Hekurudhat shqiptare -rehabilitimi i linjës hekurudhore Tiranë - Durrësdhe ndërt imi i l injës hekurudhore për nëAeroportin Ndërkombëtar të Tiranës”, në kuadërtë grantit të investimit nga Fondi i PërbashkëtEuropian i Ballkanit Perëndimor””, një grant prej35,4 milionë eurosh, i cili akordohet nga Fondi iPërbashkët Europian i Ballkanit Perëndimor.Kostoja totale e projektit kap vlerën 90,6 milionëeuro, nga të cilat 15,6 milionë euro do tëfinancohen nga qeveria shqiptare, 36 milionëeuro do të financohen nga BB-ja me kredi dhe35,4 milionë euro do të financohen nga Fondi iPërbashkët Europian i Ballkanit Perëndimor.

Marrëveshja e grantit nga Fondi i PërbashkëtEuropian i Ballkanit Perëndimor në vlerën 35milionë euro është një ndër projektet fituese nësamitin e Parisit në korrik të vitit 2016.

Pra, me miratimin e këtij granti përmbylletfatura financiare për realizimin e këtij projektistrategjik dhe ekonomik për vendin. Me vlerën esiguruar prej 90,6 milionë eurosh bëhet i mundurrealizimi i projektit për rehabilitimin e linjësekzistuese Tiranë-Durrës, me gjatësi 34,2ki lometra, si dhe ndërt imi i l in jës së rehekurudhore, që l idh l in jën kryesore meaeroportin e Rinasit, me gjatësi 4,7 kilometra,duke përfshirë edhe degëzimet shtesë në Tiranëdhe në Durrës, me gjatësi 950 dhe 800 metra,respektivisht, për të l idhur l injën e re meterminalin publik. Projekti parashikohet të fillojënë janar të 2019-ës dhe të përfundojë më31.12.2020, falë sigurimeve të fondeve ngaqeveria shqiptare. Impakti strategjik i këtij projektime interes ekonomik do të japë frytet e veta në:shkurtimin e kohës së lëvizjes si për njerëzit,edhe për mallrat, ku mendohet që koha e lëvizjesnga Tirana për në Durrës do të jetë 22 minutadhe anasjelltas, dhe 11 minuta do të jetë koha elëvizjes nga Tirana për në aeroportin e Rinasit;zvogëlimin, reduktimin e bllokimit të trafikutrrugor ndërmjet Tiranës dhe Durrësit dheaeroportit të Rinasit, shkurtim në kohë dhe njëlëvizje me komoditet.

Ky investim do të japë kontribut në reduktimine ndotjes së ajrit nga trafiku rrugor në rajonetTiranë dhe Durrës, por do të ndikojë edhe nëportofolin e qytetarëve, ku do të ketë një kostoshumë të ulët në lëvizje. Veçanërisht do të

217


ndikojë në portofolin e studentëve dhe tëpunonjësve që janë të punësuar në Tiranë, nëDurrës dhe në Rinas.

Unë besoj se deputetët e opozitës, edhe psenuk janë të pranishëm, nuk do të kenë më nevojëpas vitit 2020 për makinat e tyre personale përtë lëvizur nga Durrësi në Tiranë, por mund tabëjnë rrugën me tren dhe me një kosto më tëulët, pavarësisht se e kanë braktisur parlamentin.

Hekurudha do të japë një impakt shumë tëmadh në ekonomi dhe në punësim, ku do tëpunësohen shumë njerëz si gjatë investimit tëkëtij projekti, edhe pas vënies në punë të kësajhekurudhe.

Të nderuar kolegë deputetë,Hallet e vendit nuk zgjidhen duke braktisur

parlamentin apo komisionet parlamentare, siç povepron opozita, por duke shkëmbyer ide dhealternativa. Ne nuk jemi duke thënë se opozitaduhet t’i bëjë ftesë qeverisë, por ajo ka detyrimendaj vendit, të paktën në respekt të elektoratittë saj. Nuk është faji i qeverisë që opozita pobraktiset edhe nga elektorati i saj dita-ditës, porkjo opozitë duke mos pasur një alternativë dheide ka zgjedhur rrugën e braktisjes së parlamentitdhe rrugën e braktisjes së elektoratit që e kavotuar.

Në këtë sallë 2 muaj më parë kemi kaluar njëligj shumë të rëndësishëm, atë të strehimit so-cial, ligj që prek shtresat më në nevojë të venditdhe kjo opozitë edhe këtë projektligj nuk e votoi,por e braktisi. Të njëjtën gjë po bën edhe sotpër këtë investim strategjik dhe ekonomik tëvendit, siç është linja hekurudhore Tiranë-Durrës-Rinas, investimi i parë strategjik dheekonomik në linjat hekurudhore të vendit me njëstrategji europiane pas 27 vjetësh.

Ne, si maxhorancë, do të vazhdojmë të bëjmëpunën tonë për atë që jemi votuar dhe besuarnga votuesit në interes të vendit, për një Shqipëriqë po i afrohet çdo ditë e më shumë familjes sëmadhe europiane.

Të nderuar kolegë,Ju ftoj ta votojmë këtë grant për interesin e

vendit, sepse për herë të parë do të kemi njëlinjë me standardet e Bashkimit Europian, linjënhekurudhore Tiranë-Durrës dhe mendohet qëbrenda vitit do të ketë një lëvizje nga 1,5 deri në2 milionë pasagjerë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!

Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin emarrëveshjes “Për ratifikimin e marrëveshjes sëhuas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim për shtesën e financimit për projektin emodernizimit të asistencës sociale”.

Fjala e ka zonja Ogerta Manasterliu, ministree Shëndetësisë dhe e Punës Sociale.

Ogerta Manastirliu – I nderuar zoti Kryetar!Të nderuar deputetë,Qeveria shqiptare ka ndërmarrë një reformë

të rëndësishme për modernizimin e sistemit tëmbrojtjes sociale, duke e reformuar atë në dobidhe në mbështetje të qytetarëve në nevojë esigurisht të individëve me aftësi ndryshe. Kjoreformë ka pasur një rrugëtim të gjatë dhe njëpërvojë e eksperiencë të vlefshme, siç është ajoe Bankës Botërore. Zanafilla e reformës përmodernizimin e sistemit të aftësisë së kufizuardaton në vitin 2012, në kohën kur u nënshkruamarrëveshja e parë e huas me Bankën Botërore,marrëveshje e cila ishte e fokusuar në reformëne skemës së ndihmës ekonomike, marrëveshje,në fakt, e cila e prekte shumë pak komponentine reformës së pagesës në lidhje me aftësinë ekufizuar.

Ne besojmë se ka ardhur koha të ndërmarrimaksione konkrete për modernizimin e sistemit tëvlerësimit për personat me aftësi të kufizuar dhekur flasim për këtë kategori, duhet të kemiparasysh se, sipas të dhënave globale, 15,6% epopullsisë është me aftësi të kufizuar dhe 2,2%ka aftësi të kufizuar, e cilësuar shumë e rëndë.Kjo statistikë ka gjasa të rritet akoma edhe mëshumë në vitet në vazhdim si rrjedhojë edhe eplakjes së popullsisë. Këto të dhëna pa dyshimreflektohen edhe në programet tona të mbrojtjessociale, të cilat sot ofrojnë shërbime për njënumër gjithnjë e në rritje të personave me aftësindryshe.

Vetëm 10-vjeçarin e fundit janë rritur me 70%fondet nga programi i mbrojtjes sociale përtrajtimin me pagesa të personave me aftësi sëkufizuar, por, në fakt, nuk duhet të harrojmë senë vitin 2013 ne gjetëm një borxh prej 2,5miliardë lekësh, që prekte direkt shtresën mëvulnerabël të shoqërisë sonë. Ndaj, synimi i parëi qeverisë sonë ishte pikërisht shlyerja e këtijborxhi për personat me aftësi ndryshe në lidhjeme pagesat për programin e mbrojtjes sociale.

Synimi i dytë ishte garancia që pagesa t’u

Viti 2018

218


shkonte vetëm atyre që kishin nevojë, në mënyrëqë të gjithë ata që përfitojnë pa të drejtë pagesëne aftësisë së kufizuar në kurriz të atyre që utakonte kjo pagesë të mos ishin më të përfshirënë këtë skemë. Për këtë qëllim kemi ngritur disagrupe të task forcës në 12 qarqe të vendit, tëcilat përbëhen nga mjekë, personel, punonjëssocialë, që po kontrollojnë dhe evidentojnë tëgjitha rastet e përfitimeve të padrejta, si dhevënien përpara përgjegjësisë shkelësit e ligjit,sepse çdo qindarkë e parave të taksapaguesveduhet të shkojë për të pamundurit, për ata qëkanë më shumë nevojë dhe ky mbetet objektiviynë kryesor.

Për të pasur transparencë, për të analizuardhe vlerësuar çdo të dhënë për të gj i thëkategorinë e personave me aftësi të kufizuar, nengritëm sistemin dixhital të aftësisë së kufizuar,duke integruar një arkiv elektronik. Sot, përsecilin prej 157 mijë personave me aftësi tëkufizuar, ka një dosje elektronike me historikune sëmundjes. Ky arkiv elektronik përditësohetperiodikisht dhe na mundëson një panoramë tëqartë sa u përket sëmundjeve më të shpeshtatë invaliditetit dhe të sëmundshmërisë sëpersonave me aftësi të kufizuar.

Një tjetër objektiv i qeverisë sonë ishtelehtësimi i qytetarëve nga barra administrativee dokumenteve të tepërta dhe sorollatjeve pafund për të përfituar atë që u takon. Me reformëne deregulimit që ne ndërmorëm, sot ky objektivu bë realitet, sepse lehtësuam procedurat dheia ngarkuam administratës barrën për të gjithëdokumentacionin, për marrjen e të cilit qytetarisorollatej zyrë më zyrë për të marrë një të drejtëqë i takonte me l igj. Secil i prej 157 mijëpersonave me aftësi të kufizuar e di shumë mirëse çfarë do të thotë të mos paraqitesh çdo vit nëkomision, siç ndodhte deri dje. Sot të gjithadokumentet merren online nga punonjësit eadministratës, duke pasur një kosto vlerësimizero. Pra, vlerësimi sot bëhet në bazë tëdokumentacionit, pa qenë e nevojshme praniae individit në komision, dhe pagesat merren nëkohë reale.

Për të vijuar në këtë rrugë, për të përmirësuardhe modernizuar çdo ditë sistemin e vlerësimittë aftësisë së kufizuar, kjo marrëveshje që sjellimsot për miratim u parashikua si një aplikim iudhëzimeve të Organizatës Botërore tëShëndetësisë, sipas standardeve bashkëkohore

europiane.Marrëveshja, gjithashtu, përfshin përvojën

ndërkombëtare të vlerësimit të aftësisë sëkufizuar dhe dhënien e përfitimeve të aftësisësë kufizuar në sistemin jokontributiv, duke marrëparasysh kontekstin profesional, kulturor, social-ekonomik, legjislativ dhe politiko-administrativ tëShqipërisë.

Kjo reformë i fokuson kriteret e reja tëvlerësimit të aftësisë së kufizuar bazuar nëmodele të reja, ku individi vlerësohet jo vetëmnga ana mjekësore, por edhe nga ana socialedhe nga pikëpamja e integrimit në shoqëri. Dukeqenë një komponent shumë i vogël imarrëveshjes ekzistuese, në të cilin kemi arriturtë pilotojmë vetëm dy zona administrative tëTiranës, së bashku me ekspertët e BankësBotërore gjykuam se në këtë sistem duhet tëthel lohemi më shumë duke e parë sidomosdoshmëri vlerësimin e çdo qytetari meaftësi të kufizuar me metoda dhe kritere të rejavlerësimi dhe duke prioritizuar jo vetëm aftësinëe kufizuar, por, gjithashtu, edhe nevojën emadhe për rehabi l i t im dhe shërbime tëriintegrimit.

Pilotimi ka treguar se personat e vlerësuarme sistemin e ri duhet të mbështeten në tërësinëe aktiviteteve jetike dhe jo vetëm në dhënien epagesave kesh, çka bën që të përmirësohet jetae tyre por në të njëjtën kohë ndihmohet edhefamilja nga barra e dhënies së shërbimeve ndajfamiljarit të tij pa ndihmën e shtetit. Në këtëkontekst, një nga objektivat e kësaj reformeështë r istrukturimi i model i t ekzistues tëvlerësimit të aftësisë së kufizuar, i cili aktualishtështë i bazuar vetëm në vlerësimin mjekësordhe, gjithashtu, shtimi i marrjes së përfitimevenë përputhje me kryerjen e veprimtarive tëjetesës së përditshme.

Çfarë përmirësohet me këtë sistem të riv lerësimi? Së pari , shmangen një seriproblematikash, që kanë të bëjnë me mungesënjëtrajtshmërie në funksionimin e komisionevemjekësore sa u përket praktikave të vlerësimitdhe njohjes së përcaktimit të aftësisë së kufizuar,shmangen rastet f lagrante të konfl ikt i t tëinteresit, ku i njëjti mjek, që i referohet rasti nëkomision, merr pjesë, gjithashtu, edhe nëvlerësimin dhe vendimmarr jen; shmangmbingarkesën e punës kur në një ditë mund tëvlerësohen 100 deri në 200 raste; shmang

219


mungesën e trajnimit për të bërë interpretimin ekritereve, kërkesave ose diagnozave, shmangmjediset e papërshtatshme për përfitimin ekëtyre shërbimeve për personat me aftësi tëkufizuar.

Kjo marrëveshje e huas, si vazhdim imarrëveshjes së parë, do të realizojë hartimin ekritereve të reja të vlerësimit, përgatitjen ekuadrit rregullator, çfarë do të thotë që do tërishikojmë të gj i tha kriteret që l idhen mesëmundshmërinë, të cilat do të përmirësohen nëfrymën e evoluimit të sëmundshmërisë.

Kriteret aktuale, të cilat datojnë që prej vitit2008, do të ndryshojnë, ato janë të vjetëruaradhe nuk i përgjigjen më realitetit, ndërkohë qëpa dyshim shkenca ka evoluar si nëparandalimin e hershëm, diagnostikimin,trajtimin, por edhe në përdorimin e aparaturavebashkëkohore për një seri diagnozash, të cilatmë parë konsideroheshin se shkaktonin aftësitë kufizuar, ndërkohë që sot janë plotësisht tërikuperueshme dhe nuk pengojnë në kryerjen eaktivitetit të përditshëm.

Kuadri rregullator do të parashikojë një sistemunik të aftësisë së kufizuar me një ligj tëdedikuar, i cili do të parashikojë platformën esistemit të integruar të vlerësimit dhe jo vetëmvlerësimin e nevojës për asistencë në kesh, poredhe nevojat e individit për shërbime integruese.

Sipas marrëveshjes së huas, do të miratohetreforma e aftësisë kuf izuar, e ci la ështëparashikuar të shtrihet gradualisht në disa faza,fillimisht duke vlerësuar të përmbyllim pilotiminnë Tiranë dhe më vonë në rajone të tjera, siDurrës, Elbasan dhe pastaj në të gj i thëShqipërinë.

Miratimi i marrëveshjes ndërmjet Republikëssë Shqipërisë dhe Bankës Ndërkombëtare përRindërtim dhe Zhvillim, për shtesën e financimittë projektit të modernizimit të asistencës sociale,do të mundësojë shtrirjen progresive të këtijmodel i të r i social duke qenë shumë tëkujdesshëm dhe shumë të matur në çdo proces,i cili për herë të parë do të ketë avokat mbrojtësvetë personat me aftësi të kufizuar, të cilët do tëjenë bashkëvendosës dhe bashkudhëtarë nëkëto procese të rëndësishme dhe shumëdelikate për ta. Monitorimi i zbatimit të këtijprojekti dhe i reformave të ndërmarra do të bëhetnëpërmjet realizimit të 4 indikatorëve kyçë.Gjithashtu, disbursimi i 3 prej indikatorëve kyçë

lidhet me aftësinë e kufizuar dhe ka të bëjë mepërdorimin e regj istr i t elektronik, meinfrastrukturën e përshtatshme të ambienteve tëvlerësimit, me pagesat e aftësisë së kufizuar, meshmangien e abuzivitetit nëpërmjet mashtrimitdhe kontrollin e ndihmës ekonomike.

Lidhur me strategjinë e daljes nga skema, kjomarrëveshje ka vendosur një indikator, që ështëpërfshirë në projekt in e modernizimit tëasistencës sociale dhe, gjithashtu, mundësonnjë “follow up” për sa i përket reformës që netashmë kemi nisur dhe e kemi aplikuar përndihmën ekonomike.

Në përfundim të kësaj marrëveshje, duhet tëjenë krijuar dhe vendosur elementet kyçe tësistemit, në mënyrë që të realizohet vizioniafatgjatë i qeverisë shqiptare për mbrojtjen dhembështetjen e çdo familjeje dhe individi nënevojë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit!Vazhdojmë me projektligjin “Për ratifikimin e

marrëveshjes së huas ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Bankës Ndërkombëtare përRindërt im dhe Zhvi l l im për projekt in ekonektivitetit të rrugëve rajonale dhe lokale”.Kush e do fjalën, zoti Marto; Zoti Pëllumbi?

Të hiqen kartat e të gjithë deputetëve, edhetë opozitës, që nuk janë në sallë.

A mund të uleni, kolegë deputetë?Hapet votimi për prezencën.Mbyllet votimi!Janë 78 deputetë prezentë.Para se të filloj votimin, duhet të njoftoj

seancën për propozimin e bërë nga LëvizjaSocialiste për Integrim, e cila kërkoi që grupimetpolitike, nën drejtimin e Kryetarit të Kuvendit, tënegociojnë për sa u përket dy projektligjeve qëkemi për diskutim sot në seancën plenare.

Siç e deklarova në fillim, në inkurajim të plotëtë këtij dialogu midis grupeve parlamentare dheme qëllimin e mirë për të mundësuar votimin edy projektl igjeve, që kërkojnë shumicë tëcilësuar: problemi i ngërçit për Shkollën eMagjistraturës si dhe nisma e deputetit Ndreupër Kodin Rrugor për t’u ardhur në ndihmëemigrantëve, siç e dini, unë e ndërprevadrejtimin e seancës për të negociuar me të 3grupet parlamentare. Komunikova me të 3kryetarët e grupeve dhe prej asaj ore e deri taninuk u mundësua kjo tryezë, pasi i

Viti 2018

220


disponueshëm ishte vetëm kryetari i GrupitParlamentar të PS-së, zoti Balla. Zoti Spaho, pasnegociatave, refuzoi të marrë pjesë në tryezëme argumentin se pa u anuluar ligji për teatrinnuk marrim pjesë në tryezë”. Zoti Rama, i ciliishte edhe propozuesi, pasi negocioi edhe ai megrupimin më të madh opozitar, Part inëDemokratike, sigurisht që nuk e mundësoiprezencën e tij në tryezë. Kështu që të dyjaprojektligjet, pavarësisht nga diskutimi, shtyhenderi në arritjen e një vullneti politik për t’i votuarme shumicë të cilësuar.

Vazhdojmë me projektligjet e tjera.Fillojmë me projektligjin e parë “Për kontrollin

shtetëror të transferimeve ndërkombëtare tëmal lrave ushtarake dhe të art ikujve eteknologjive me përdorim të dyfishtë”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Fillojmë votimin e neneve me kartonë.Neni 1. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 2, me vërejtjet e komisionit përgjegjës

për pikën 5, germa “a”. Kush është pro? Kundër?Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.

Miratohet.Neni 3. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 4. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.





për pikën 2. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka.

Miratohet.Neni 9, me vërejtjet e komisionit përgjegjës






për germën “b”. Kush është pro? Kundër? Nukka. Abstenim? Nuk ka.














221



















Abstenim? Nuk ka.Miratohet.

Neni 43, me vërejtjet e komisionit përgjegjëspër ta ndarë atë në 2 pika. Kush është pro?Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.






për pikën e parë. Kush është pro? Kundër? Nukka. Abstenim? Nuk ka.


Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Përpara se të votojmë për hyrjen në fuqi,

komisioni ka bërë një vërejtje në aspektin eteknikës legjislative, në të gjitha dispozitat eligjit akronimi “AKSHE” të shkruhet i plotë:“Autoriteti i Kontrollit Shtetëror të Eksporteve”.Jemi dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nukka.

Miratohet.Neni 50 “Hyrja në fuqi”. Kush është pro?

Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr.9669, datë 18.12.2006 “Për masatndaj dhunës në marrëdhëniet familjare”, tëndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë sipas variant i t integral të

komisionit përgjegjës.Neni 1. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.

Viti 2018

222





Abstenim? Nuk ka.Miratohet, gjithmonë sipas variantit integral

të tekstit.Neni 5. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.




















Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet projektligji në tërësi.Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 69/2012 “Për sistemin arsimorparauniversitar në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë shqyrtimin nen për nen me kartonë,

sipas vërejtjeve të paraqitura nga komisionipërgjegjës.

Neni 1. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka.





Abstenim? Nuk ka.Miratohet.

223


Neni 6, me vërejt jet e komisionit përriformulimin e nenit. Kush është pro? Kundër?Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.

















Abstenim? Nuk ka.



Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për denoncimin e marrëveshjes

ndërkombëtare ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepubl ikës Federale të Gjermanisë, përbashkëpunimin financiar 2010, për projektin“Rifinancimi i ndërmarrjeve të vogla dhe tëmesme në zonat urbane dhe rurale, faza e dytë”,ratifikuar me ligjin nr. 86/2015".

Hapet votimi me elektronikë në parim.Ky ligj kërkon shumicë absolute të votave.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me

kartonë, sipas variantit të paraqitur ngapropozuesi.



Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për denoncimin e marrëveshjes

ndërkombëtare, ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepubl ikës Federale të Gjermanisë, përbashkëpunimin financiar 2010, për projektin“Eficienca energjetike përmes sektorit bankar”,ratifikuar me ligjin nr. 89/2015".

Edhe ky ligj kërkon shumicë absolute tëvotave.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.

Viti 2018

224


Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me

kartonë sipas variantit të paraqitur ngapropozuesi.



Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

financiare ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë, të përfaqësuar ngaMinistria e Financave dhe Ekonomisë dhe CassaDepositi e Prestiti S.p.A, për programin e arsimitdhe formimit profesional nëpërmjet inovacionit”.

Ky projektligj kërkon shumicë absolute tëvotave.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi. 75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me

kartonë, sipas variant i t të paraqitur ngapropozuesi.



Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së

grantit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim përfinancimin e projektit “Hekurudhat shqiptare -rehabilitimi i linjës hekurudhore Tiranë – Durrësdhe ndërt imi i l injës hekurudhore për nëAeroportin Ndërkombëtar të Tiranës”, në kuadërtë grantit të investimit nga Fondi i PërbashkëtEuropian i Ballkanit Perëndimor”.

Ky projektligj kërkon shumicë absolute të

votave.Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me





huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim për shtesën e financimit për projektin emodernizimit të asistencës sociale”.

Ky projektligj kërkon shumicë absolute tëvotave.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me





huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim për projektin e konektivitetit të rrugëverajonale dhe lokale”.

Zoti Manja, pse e ktheve, mos e ke gabim?(Zoti Manja flet nga salla pa mikrofon)

225


76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së

huas ndërmjet Republikës së Shqipërisë dheBankës Ndërkombëtare për Rindërtim dheZhvillim për projektin e konektivitetit të rrugëverajonale dhe lokale”.

Ky projektligj kërkon votim me shumicë ab-solute.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.76 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesit.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.76 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektvendimi “Për miratimin e strukturës,

organikës dhe kategorizimit të pozicioneve tëpunës të Komisioneri t për Mbrojt jen ngaDiskriminimi”. Ky projektvendim kërkon shumicëtë thjeshtë votash.

Procedura e votimit: një votim me elektronikë,i hapur.

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektvendimi “Për zgjatjen e afatit të

veprimtarisë së Komisionit të Posaçëm tëReformës Zgjedhore”. Edhe ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash për miratim. Ashtusiç e kam njoftuar edhe në seancën e kaluar,bashkëkryetarët e komisionit të posaçëmparlamentar kanë kërkuar shtyrjen e afatit tëveprimtarisë së komisionit edhe për 6 muaj.

Procedura e votimit: një votim me elektronikë,i hapur.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektrezolutë “Për reformën e politikës

shtetërore për diasporën”. Kjo projektrezolutëkërkon shumicë të thjeshtë votash për miratim.

Kemi një votim të hapur me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për profesionin e avokatit në

Republikën e Shqipërisë”. Ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash për miratim.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit integral të paraqitur nga komisionipërgjegjës. Do të ndalemi edhe tek amendamentii deputetëve Arben Pëllumbi dhe Edmond Lekanë nenet përkatëse, si edhe tek amendamentete deputetëve Balla dhe Manja.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet. Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kaloj te neni 13, do të ndalemi tek

amendamenti i bërë nga zoti Balla dhe nga zotiManja. Amendamenti konsiston në shtimin egermës “dh/1” dhe pikës 2 të nenit 13. Zotërinjdeputetë, dëshironi të shpreheni?

Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Zoti Kryetar, bashkë me

kolegun Manja, në vijim edhe të diskutimeve qëjanë bërë në Komisionin e Ligjeve, bashkë me

Viti 2018

226


zotin Fino dhe kolegë të tjerë të komisionit, si:zonja Bushka, zoti Manja, zonja Hysi e të tjerë,kemi bërë këtë propozim:

Në nenin 13, pika 2, të shtohet germa “dh/1”me këtë përmbajtje: “Nuk është shkarkuar ngaushtrimi i detyrës ose funksionit publik për arsyetë integri tet i t et ik me vendim të organitkompetent, që ka marrë formë të prerë, mepërjashtim të rasteve kur masa disiplinore ështëshuar sipas legjislacionit të posaçëm”. Sipasparashikimeve të projektligjit, por edhe sipasparashikimeve të kët i j amendamenti qëpropozojmë, duke qenë se është një profesion ivetërregulluar, hyrja në profesionin e avokatit tëkryhet nën kontrollin dhe mbikëqyrjen e posaçmetë Dhomës Kombëtare të Avokatisë. Bazuar nënenin 21, pika 6, për çështjen e kualifikimit tëavokatëve, të thuhet: “Vendimi për regjistrimin epersonave që plotësojnë kushtet për të marrëpjesë në provimin e pranimit të rregullohetnëpërmjet statutit të Dhomës Kombëtare tëAvokatisë”.

Dua të informoj Kuvendin se ne u jemireferuar disa shembujve të shumë vende anëtaretë Bashkimit Europian. Amendamenti, për sa mësipër, është në pajtim të plotë me Kushtetutën eRepublikës së Shqipërisë, me legjislacioninaktual në fuqi, me Konventën Europiane për tëDrejtat e Njeriut, me jurisprudencën e GjykatësEuropiane të të Drejtave të Njeriut dhe tëGjykatës Kushtetuese, me opinionet e Komisionittë Venecias dhe me rekomandimet e Këshillit tëMinistrave të Këshillit të Europës. Megjithatë,pas miratimit nga Kuvendi të këtij amendamentidhe të ligjit në tërësi, sigurisht në komunikim tëKuvendit me Ministrinë e Drejtësisë, do tëkërkojmë që kjo çështje të marrë më pas edhenjë vlerësim nga Komisioni i Venecias. Kështuqë ftoj Kuvendin, ftoj Grupin Parlamentar tëPartisë Socialiste ta votojë.

Gramoz Ruçi – Pra, kërkon që të votohet?Urdhëroni, zoti Braho!Spartak Braho – ....është në përqasje me

Kushtetutën amendamenti i propozuar, madjekam përshtypjen që unë, por më duket se edheju, zoti Ruçi, para 20 e ca vjetësh, i jemi drejtuarGjykatës Kushtetuese me një kërkesë për taprishur dhe Gjykata Kushtetuese na ka dhënëtë drejtë jo një herë, por dy herë. Ky nuk ështëamendament normal, ky është një lloj lustracionii fshehur, sepse të drejtën e profesionit, sipas

Kushtetutës, e ka vetëm gjykata. Është gjykataajo që vendos. Mirë me avokatët, po meprofesionin e përmbaruesit çfarë do të bëjmë?Po me noterët? Kështu që u bëj thirrje kolegëve(sepse këtu në sallë nuk ka jurist që e pranonkëtë logjikë) të mos e votojnë.

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Jam dakord me shqetësimin

e kolegut Braho. Kjo është edhe arsyeja që nedo të kërkojmë nga Komisioni i Venecias, njëinstitucion i gjithëpranuar, këshillim në lidhje mekëtë çështje. Në rast se Komisioni i Venecias dotë na thotë se amendamenti i propozuar ështënë kundërshtim me liritë dhe të drejtat themeloretë njeriut, siç pretendohet edhe në vendimin qëi referohemi, që dua ta sqaroj, nuk janë në tënjëjtën gjatësi vale vendimi i ’93-shit, me këtëqë po propozojmë, sigurisht, këtu jemi dhe do tandryshojmë.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Në Venecia do të çohet ligji

pasi do të miratohet, apo do të çohet amendimipa u miratuar?

(Ndërhyrje pa mikrofon) Çfarë kuptimi ka?Megjithatë, e hedhim në votë amendimin e

propozuar nga deputetët Balla dhe Manja. Pro? Kundër? 2 kundër. Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kalojmë te neni 15, të ndalemi tek

amendimi i deputetëve Pëllumbi dhe Leka.Amendamenti konsiston në riformulimin të

pikës 4 të nenit 15.Zotërinj deputetë, a dëshironi të shpreheni?Urdhëroni, zoti Leka!Edmond Leka – Në nenin 15 të projektligjit

“Për organizimin e avokat isë” pika 4 tëndryshohet me këtë përmbajtje: “Ndalohet krijimii studiove të avokatisë pa pjesëmarrjen e tëpaktën një avokat i të paj isur me l icencëprofesionale të avokatit”.

Gramoz Ruçi – Kush është dakord meamendamentin? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kalojmë te neni 16, përsëri do të

227


ndalemi tek amendimi i deputetëve Pëllumbi dheLeka, që konsiston në ndryshimin e germës “c”të pikës 1 të nenit 16.

Urdhëroni, zoti Leka!Edmond Leka – Në nenin 16: “Mënyra e

shpërblimit të avokatit” germa “c” e pikës 1 tëndryshohet me këtë përmbajtje: “Me udhëzim tëpërbashkët ndërmjet ministrit të Drejtësisë dheministrit përgjegjës për Financat, pasi të ketëmarrë më parë mendimin e Dhomës Kombëtaretë Avokat isë, në rast in e mbrojt jes sëdetyrueshme, sipas Kodit të Procedurës Penale.

Gramoz Ruçi – Kush është dakord meamendamentin? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 20. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 21. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 22. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 23. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 24. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 25. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 26. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 27. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 28. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 29. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 30. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 31. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 32. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 33. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.

Neni 34. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 35. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 36. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 37. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 38. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 39. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 40. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 41. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 42. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 43. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 44. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 45. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 46. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 47. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 48. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 49. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 50. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 51. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 52. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 53. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 54. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 55. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 56. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 57 Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 58. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 59. Pro? Kundër? Abstenim?

Viti 2018

228


Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Këto ishin çështje e parashikuara sot për

votim, me përjashtim të dy projektligjeve, për tëcilat fola në fillim të votimit. Kjo është seanca e

fundit, sipas programit të kalendarit të Kuvendit,për këtë sesion parlamentar. Kështu që seancëndhe sesionin e deklaroj të mbyllur, gjithmonë megatishmërinë dhe predispozicionin e gjithëkolegëve deputetë për të thirrur parlamentin përçdo emergjencë kushtetuese apo ligjore.

Gjithë të mirat dhe pushime të këndshme!


4 2018.pdf · 5 Legjislatura e 9-të Viti 2018 REPUBLIKA E SHQIPËRISË Punime të Kuvendit Seancat...

Documents

Transcript of 4 2018.pdf · 5 Legjislatura e 9-të Viti 2018 REPUBLIKA E SHQIPËRISË Punime të Kuvendit Seancat...