3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH
Transcript of 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH
![Page 1: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/1.jpg)
3. gaia
Euskara eta literaturaDBH 1. maila
Ibaizabal
Duenak ez duenari
![Page 2: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/2.jpg)
Zer ikasiko dugu?
Lexiko -(r)en trukean / truke / truk
KomunikazioaIpuinak
GramatikaIS, AS eta horien osagaiakKausazko perpausakDeklinabidea : Noren eta NongoNOR-NORK
![Page 3: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/3.jpg)
Lexikoa
![Page 4: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/4.jpg)
-(r)en trukean / truke / truk
Postposizio hau NOREN kasuearekin erabiltzen da normalean; hala ere, zenbait esapidetan kasu markarik gabe ere ager daiteke. Hutsaren truke Musu truk Tripa truk
![Page 5: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/5.jpg)
Komunikazioa
![Page 6: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/6.jpg)
Ipuinak (I)
Ipuinen ohiko egitura: Hasierako egoera: pertsonaien aurkezpena Korapiloa: zer gertatzen da? Bukaera: amaierako egoera
Narratzailea Ipuinak gehienetan 3.pertsonan kontatzen dira.
![Page 7: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/7.jpg)
Ipuinak (II)
Hizkuntza (I) Hasierak bereziak izaten dira
Munduan beste asko bezala…; Bazen behin…; Behin batean…
Amaierak: Eta hau hala bazan, sar dadila kalabazan… Eta hala bazan edo ez bazan, sar dadila kalabazan eta
atera dadila Elorrioko plazan…
![Page 8: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/8.jpg)
Ipuinak (III)
Hizkuntza (II) Denbora adierazleak:
Zehaztasunik gabe denbora adierazten dutenek: Behin batean, goiz batez, aspaldiko garai batean, …
nengoen batean… Erritmo aldatzaileak:
Bat-batean, berehala, halako batean, orduan… Iragana adierazten dutenak:
Txikitan, gaztetxoa nintzela, hurrengo egunean, egun batzuen buruan, orduz gero, egun batzuk geroago…
![Page 9: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/9.jpg)
Ipuinak (IV)
Hizkuntza (III) Denbora adierazleak (II):
Aldiberekotasuna adierazten dutenak: Bezain laster, bezain pronto, eta berehala, orduko, -az
batera, -t(z)ean, -nean… Etorkizuna adierazten dutenak:
ondoren, eta gero, ostean, -takoan… Aditzaren aspektua:
Orainaldi nahiz lehenaldi burutua erabiltzen da. Burutua ekintza bukatua dagoela adierazten du. Burutu gabea ekintza bukatu gabe dagoela adierazten
du.
![Page 10: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/10.jpg)
Ipuinak (V)
Deskribapenak: Pertsonaien eta lekuen deskribapenek sinesgarriagoa
eta aberatsagoa egiten dute ipuina.
Elkarrizketak: Elkarrizketek kontaketa arindu eta biziagotu egiten
dute.
Narratzailea: 3.pertsona 1. pertsona
![Page 11: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/11.jpg)
Gramatika
![Page 12: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/12.jpg)
IS, AS eta horien osagaiak (I)
Zer da perpausa? Esanahi osoa duen unitatea da. Bi zati ditu:
Subjektua Predikatua
Gure amak bi liburu erosi ditu Subjektua predikatua
![Page 13: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/13.jpg)
IS, AS eta horien osagaiak (II)
Subjektua Ekintza nork egiten duen edo ekintzaren egilea nor
den adierazten du. Ardatza izena da. Izenak osatzen duen sintagma: Izen Sintagma (IS)
Osagai garrantzitsuenak: Izena Izenordaina Determinatzailea Izenondoa Izenlaguna
![Page 14: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/14.jpg)
IS, AS eta horien osagaiak (III)
Predikatua Ekintzaren berri ematen duena. Ardatza aditza da. Aditzak sortzen duen sintagma: Aditz Sintagma (AS).
Osagai garrantzitsuenak: Aditza Adizlaguna Aditzondoa
![Page 15: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/15.jpg)
Kausazko perpausak
Kausazko esaldiak egiteko gehien erabiltzen dira:
-(E)LAKO -(E)NEZ GERO BAIT-
Bait+nago = bainago Bait + dago = baitago Bait + gaude = baikaude Bait + zaude = baitzaude
… ETA
![Page 16: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/16.jpg)
NorenNoren
MugatuaMugagabe
aSingularra
Plurala
etxearen etxeen etxeren
zuhaitzaren
zuhaitzen
zuhaitzen
txoriaren txorien txoriren
zezenaren zezenen zezenen
-
Durangoren
Beasainen
Garaziren
Mikelen
Deklinabidea (I)
Galdetzaileak
ErakusleakPertsona
izenordainak
noren honen nire
nortzuen horren hire
zeren haren haren
zeinen hauen gure
zeintzuen horien zure
zenbaten haien zuen
haien
![Page 17: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/17.jpg)
NongoNongo
Galdetzaileak ErakusleakPertsona
izenordainak
nongohonetak
o-
zertakohorretak
o-
zeinetako hartako -
zeintzuetako
hauetako
-
zenbate(ta)ko
horietako
-
haietako -
Deklinabidea (II)
MugatuaMugagabe
aSingularra
Plurala
etxeko etxeetako etxetako
zuhaitzeko
zuhaitzetako
zuhaitzetako
- - -
- - -
-
Durangoko
Beasaingo
-
-
![Page 18: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/18.jpg)
NOR-NORK (I)
Orainaldian
Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek
Nik haut dut zaitut zaituztet ditut
Hik naun/k dun/kgaitun/
kditun/k
Hark nau hau du gaitu zaitu zaituzte ditu
Guk haugu dugu zaituguzaituzteg
uditugu
Zuk nauzu duzu gaituzu dituzu
Zuek nauzue duzuegaituzu
edituzue
Haiek
naute haute dute gautezaituzt
ezaituztet
edituzte
![Page 19: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/19.jpg)
NOR-NORK (II)
Lehenaldian
Ni Hi Hura Gu Zu Zuek Haiek
Nik hindudan
nuen zintudanzintuzteda
nnituen
Hik ninduan/an
huengintuan/
anhintuen
Hark ninduen hinduen zuen gintuen zintuen zintuzten zituen
Guk hindugun
genuen zintugunzintuztegu
ngenituen
Zuk ninduzun zenuen gintuzun zenituen
Zuek ninduzuenzenute
ngintuzuen
zenituzten
Haiek
ninduten hinduten zuten gintuzten zintuztenzintuztete
nzituzten
![Page 20: 3.gaia - Duenak ez duenari - 1.DBH](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012402/55b131cdbb61eb51058b4614/html5/thumbnails/20.jpg)
IES Antonio Trueba BHIBarakaldo