342PR0035[1].pdf

T.C.MLL ETM BAKANLII

PAZARLAMA VE PERAKENDE

TCAR MATEMATK I342PR0035

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renmemateryalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

iAIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET- 1 ....................................................................................................31. KOLAY HESAPLAMA TEKNKLER..............................................................................3

1.1.Blnebilme Kolaylklar............................................................................................... 31.2. Tam Blnme Kolaylklar ........................................................................................... 51.3. arpma Kolaylklar......................................................................................................61.4. Salamalar..................................................................................................................... 81.5. Hesap Makinesi.............................................................................................................9UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 11LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 12

RENME FAALYET- 2 ..................................................................................................152. YZDE VE BNDE HESAPLARI.................................................................................... 15

2.1. Yzde ve Binde Kavram ............................................................................................ 152.2. Yzde ve Binde Hesaplarnda Kullanlan Simgeler.................................................... 162.3. Basit Yzde Hesaplar.................................................................................................16

2.3.1. Yzde Tutarnn Hesaplanmas............................................................................162.3.2. Yzde Paynn Hesaplanmas ..............................................................................172.3.3. Temel Saynn Hesaplanmas ..............................................................................182.3.4. Katma Deer Vergisinin ( K.D.V. ) Hesaplanmas .............................................19

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 21LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22

RENME FAALYET- 3 ..................................................................................................243. ORAN VE ORANTI ..........................................................................................................24

3.1. Oran ve Orant Kavram.............................................................................................. 243.2. Orantnn zellikleri ...................................................................................................253.3. Doru Orant ...............................................................................................................263.4. Ters Orant .................................................................................................................. 273.5. Birleik Orant ( Birleik l Kural)........................................................................28UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 31LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 32

RENME FAALYET- 4 ..................................................................................................344. PAZARLAMA ARTMET........................................................................................... 34

4.1. Stok Devir Hz ...........................................................................................................344.1.1. Stok Devir Hznn Hesaplanmas .......................................................................34

4.2. Marj Fiyatlandrmas...................................................................................................354.2.1. Marj Fiyatnn Hesaplanmas...............................................................................364.2.2. Marj ndirimi .......................................................................................................36

4.3. Maaza i Konumu....................................................................................................364.4. rnleri Reyon ine Yerletirme...............................................................................37UYGULAMA FAALIYETI .............................................................................................. 39LME VE DEERLENDME....................................................................................... 40

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 42CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................45KAYNAKA......................................................................................................................... 47

NDEKLER

ii

AIKLAMALAR

KOD 342PR0035ALAN Pazarlama ve PerakendeDAL/MESLEK Alan OrtakMODLN ADI Ticari Matematik I

MODLN TANIMITicari ilemlerin hzl, pratik ve doru bir ekildeyaplmasyla ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandrldrenme materyalidir.

SRE 40/24N KOUL lkretim matematik bilgisine sahip olmak.

YETERLKTicari matematii ve pazarlama aritmetiini uygulamak.

MODLN AMACI

Genel AmaHer ortamda ticari ilemleri hzl, pratik ve doru birekilde yapabileceksiniz.Amalar

1. Kolay hesaplama tekniklerini uygulayabileceksiniz.2. Yzde ve binde hesaplarn kullanabileceksiniz.3. Oran ve oranty hesaplayabileceksiniz.4. Pazarlama aritmetiini uygulayabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Bilgisayar, internet, hesap makinesi, defter, kalem, dersnotlar.

LME VEDEERLENDRME

Her faaliyet sonrasnda o faliyetle ilgili deerlendirmesorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.retmen modl sonunda size lme arac (uygulama,soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ilekazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1GR

Sevgili renci;

Gnmzde i hayatnda baz mali problemlerle ska karlalabilmektedir. TicariMatematik I modl bu problemleri zmenizde ve zellikle, pazarlama alannda alrkenkarlaacanz ticari ilemlerde, size yardmc olacaktr.

Pazarlama, rn ve hizmeti arz edenlerle, talep edenleri karlatrma sanatdr. Sadecekr amac gden sat iletmelerin faydaland bir dal olmayp pek ok alanauyarlanabilen, hayatn iinden rnekler veren, insan ilikilerini gelitiren bir bilimdir.Bugnn pazarlama almalarnda temel ilke MTER MEMNUNYETNSALAMAKTIR.

Gnmzn gelien ve her gn yeni aamalar kaydeden teknolojiye i ve ticarethayatna uyum salamak zorunludur. Bunun iinde iletmelerin ihtiyalarn karlayabilen,yetenekli, evresiyle doru iletiim kurabilen, mteri isteklerine cevap verebilen eitimli venitelikli elemanlar gerekmektedir. Avrupa Birliine girme aamasnda i ve d rekabet hergeen gn biraz daha artacak; dolaysyla da bu alanda daha fazla insan kaynagerekecektir. Sizlerde eitiminizi tamamladktan sonra, gerekli beceri ve yeterliklerikazanm, evresine duyarl, insan ilikileri kurallarn uygulayan, bata bilgisayar olmakzere alma hayatn kolaylatran teknolojik aletleri kullanabilen, kendine zen gsterenve hayata olumlu bakabilen genler olarak pazarlama alannda yerinizi alacaksnz.

Yukardaki hedeflere uygun, pazarlama alannda istihdam edilebilir saysal becerilerve yeterlikler kazanmanzda bu modlnden faydalanabileceksiniz.

GR

3RENME FAALYET- 1

Her ortamda kolay hesaplama tekniklerini uygulayabileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr:

evrenizdeki iletmeleri gezerek kolay hesaplama tekniklerini uygulaypuygulamadklarn aratrnz.

Pratik hesaplama yapmann, alanlarn iini nasl etkilediini aratrnz. Aratrma ilemleri iin evrenizdeki iletmeleri gezmeniz gerekmektedir. Bu

iletmelerde alanlardan gerekli bilgileri alabilirsiniz.

1. KOLAY HESAPLAMA TEKNKLERHayatmzn vazgeilmez bir paras olan ve yaamn her annda yer alan matematikte,

baz hesaplamalarn pratik yollarn bilirsek ilemlerimizi daha kolay sonulandrabiliriz.

1.1.Blnebilme Kolaylklar

Blme, iki saydan birinin iinde dierinden ka tane olduunu bulma ilemidir.

BR SAYIYI 10 (ON) SAYISINA BLMEK

Bir sayy 10a blmek demek, blnecek saynn sandan ( birler basamandan) birsfr silmek ya da saynn sandan sola doru virglle bir basamak ayrmak demektir.

rnek 480 : 10 = 48748 : 10 = 74,8

Bir sayy 100e blmek iin, blnecek saynn sandan (birler ve onlarbasamandan ) iki sfr silmek ya da saynn sandan soluna doru virglle iki basamakayrmak gerekir.

rnek 9540 : 100 = 95,40 = 95,43200 : 100 = 32

589 : 100 = 5,89

( Bir sayy 1000, 10000 gibi saylara blerkende ayn teknikten faydalanlr.)

RENME FAALYET- 1

AMA

ARATIRMA

4BR SAYIYI 0,1 ( ONDA BR ) SAYISINA BLMEK

Bir sayy 0,1 saysna blmek demek, blnecek saynn sana bir sfr ilave etmekdemektir.

nk 0,1 =1

10dur.

rnek 93 : 0,1 = 93 :1

10= 93 x

101

= 930

Bir sayy 0,01e blmek iin, blnecek saynn sana iki sfr ilave etmek gerekir.

nk 0,01 =1

100dr.

rnek 27 : 0,01 = 27 :1

100= 27 x

1001

= 2700

BR SAYIYI 0,5 ( ONDA BE ) SAYISINA BLMEK

Bir sayy 0,5 saysna blmek demek, blnecek sayy 2 ile arpmak demektir.

nk 0,5 =12

dir. Bir btnn yarsdr.

rnek 418: 0,5 = 418 :12

= 418 x21

= 836


rnek 155 : 0,05 = 155 :120

= 155 x201

------ = 3100

5 BR SAYIYI 0,25 (YZDE YRM BE ) SAYISINA BLMEK


nk 0,25 =14

tr. Bir btnn eyreidir.

rnek 34 : 0,25 = 34 :14

= 34 x41

= 136

ekil 1.1: Ticaret matematii dersi ara ve gerelerinden bazlar

1.2. Tam Blnme Kolaylklar

Bir blme ileminde, A says B saysna blndnde kalan yoksa, A says Bsaysna tam blnyor denir.

Doal bir saynn 2 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn son rakamnn sfr ya da ift say olmas gerekir.

rnek: 46, 770 saylar 2ye kalansz blnebilir ancak 923 says 2yekalansz blnemez.

Doal bir saynn 3 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn mutlak deerlerinin toplamnn (sayy oluturan rakamlarn toplam)3e kalansz blnmesi gerekir.

rnek: 843 says 3e kalansz blnebilir; nk 8+4+3 = 15 15 : 3 = 5

676 says 3e kalansz blnemez; nk 7+6 = 13 says 3e kalansz blnemez.

Doal bir saynn 4 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn son iki rakamnn sfr ya da 4 e blnebilir bir say olmas gerekir.

rnek: 7500, 624 saylar 4e kalansz blnebilir ancak 326 says 4ekalansz blnemez.

Doal bir saynn 5 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn son rakamnn sfr ya da be olmas gerekir.

rnek: 215, 740 saylar 5e kalansz blnebilir ancak 18 says 5ekalansz blnemez.

Doal bir saynn 6 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn hem 2ye hem de 3 e kalansz blnmesi gerekir.

rnek: 552 says 6ya kalansz blnebilir; nk 5+5+2 = 12 12: 3 = 4son rakam ift olduu iin 2 ye de kalansz blnr.

416 says 6ya kalansz blnemez; nk 4+1+6 = 11 3e kalansz blnemez.

Doal bir saynn 7 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn 7 ye ve katlarna blnebilmesi gerekir.

Doal bir saynn 8 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn 8e ve katlarna blnebilmesi gerekir.

Doal bir saynn 9 doal saysna kalansz blnebilmesi iin blneceksaynn mutlak deerlerinin toplamnn (sayy oluturan rakamlarn toplam)9a kalansz blnmesi gerekir.

rnek 648 says 9a kalansz blnebilir; nk 6+4+8 = 18 18: 9 = 2227 says 9a kalansz blnemez; nk 2+2+7 = 11 9a kalanszblnemez.

1.3. arpma Kolaylklar

arpma, bir saynn kendisinin n defa toplamnn ksa yolla ifadesidir.

25+25+25+25+25= 125

n = 5

25 x 5 = 125

7 arpm tablosu ezbere bilinmelidir.

2x2= 4 2x3= 6 2x4= 8 2x5=10 2x6=12 2x7=14 2x8=16 2x9=183x3= 9 3x4=12 3x5=15 3x6= 18 3x7=21 3x8=24 3x9=274x4=16 4x5=20 4x6=24 4x7= 28 4x8=32 4x9=365x5=25 5x6=30 5x7=35 5x8= 40 5x9=456x6=36 6x7=42 6x8=48 6x9= 547x7=49 7x8=56 7x9=638x8=64 8x9=729x9=81

BR SAYIYI 10 (ON) SAYISI LE ARPMAK

Bir sayy 10la arpmak demek, saynn sana bir sfr eklemek demektir.

rnek 893 x 10 = 8930

Sayy 100 ile arptmzda iki sfr, 1000 ile arptmzda sfr ekleriz.

BR SAYIYI 0,1 (ONDA BR ) SAYISI LE ARPMAK

Bir sayy 01 ile arpmak demek, saynn sandan( birler basamandan) bir sfrsilmek ya da blnecek saynn sandan sola doru bir basamak virglle ayrmak demektir.

rnek 94 x 0,1 = 94 x1

10= 9,4

1470 x 0,1 = 1470 x1

10= 147

BR SAYIYI 0,5 (ONDA BE) SAYISI LE ARPMAK

Bir sayy 0,5 says ile arpmak demek, arplacak sayy 2 ye blmek demektir.

rnek 72 x 0,5 = 72 x12

= 36

BR SAYIYI 0,25 (YZDE YRM BE) SAYISI LE ARPMAK

Bir sayy 0,25 says ile arpmak demek, arplacak sayy 4 e blmek demektir

rnek 432 x 0,25 = 432 x14

= 108

81.4. Salamalar

TOPLAMA LEMNDE SALAMA

Toplama ilemi bir kezde aadan yukar doru yaplr veya ayr ayr toplanr.

405 25 93+ + 68 + 312-------- ---------- ----------

25 93 40568

312+----------

405

IKARMA LEMNDE SALAMA

karma ileminin sonucu ile karlan say toplanr.

385 258127 127

- ______ +_____258 385

ARPMA LEMNDE SALAMA

arpanlarn yerleri deitirilerek yeniden arplr

BLME LEMNDE SALAMA

Blen ile blm arplarak varsa kalan eklenir.

a) 88 : 4 = 22 b) 389 14 27 x 14 = 378 + 11 = 389378 27

22 x 4 = 88 11

29 14x 14 x 29

------------ ----------406 406

91.5. Hesap Makinesi

Birok saysal ilemi kolayca yapabilen bir ara olan hesap makinesi, gnlk hayattasaysal ilem yaparken ve matematikte kullanldnda nemli lde kolaylk salamaktadr.

Hesap Makinesi Kullanm

Resim1.1: Hesap makinesi

Hesap makinesi bilerek kullanld taktirde, yaplacak saysal ilemlerde sonucakolaylkla ve doru olarak ulalr.

STANDART HESAP MAKNELER

Standart hesap makineleri, drt ilem (toplama, karma, arpma, blme)hesaplamalar ve baz basit matematiksel ilemleri yapmak iin kullanlan aletlerdir.

BLMSEL HESAP MAKNELER

Drt ilemin dnda daha ayrntl ve daha karmak hesaplamalar gerekletirebilenhesap makineleridirler. Matematik, fizik ve kimya dallarnda kullanlan bir ok forml veilemi sonulandrabilir, grafik ilem / grafik gsterim yapabilirler (fonksiyonlar, vektrler,dviz hesaplamalar, yzde ilemleri, permtasyon-kombinasyon, istatistik vb.).

G Kayna

Hesap makineleri iin kullanlan farkl g kayna vardr. Piller, adaptrler vegne enerjisi. Genelde hesap makineleri iki yollu g kayanana sahiptir. Bunlar pil vegne enerjisi bir arada olandr. Adaptrler bilimsel hesap makineleri iin kullanlr.

10

BAST HESAP MAKNES FONKSYONLARI

X arpma ilemi- karma ilemi

+ Toplama ilemi/ Blme ilemi= Eittir% Girilen sayya yzdelik deer verir.+ / - Bir sayy pozitif veya nedatif yapar.M+ Ekrandaki sonucu / sayy hafzaya alr.M- Hafzaya alnm sonucu / sayy siler.MRC Hafzaya alnm sonucu / sayy grntler.C Yaplan ilemleri siler.CE Yalnzca son girilen deeri siler.ON Cihaz altrr.OFF Cihaz kapatr.GT (GRAND TOTAL) genel toplamAC Cihaz aar veya yaplan ilemleri siler.

Ekrandaki saynn / sonucun karekkn hesaplar.

Hesap makinesinde ilem yaparken, ilem yaplacak saylar ok sfrl ise sfrlaryazmadan ilemi yapp, kan sonuca yazlmayan sfr says kadar sfr eklenir.

rnek 8500 x 9200 ilemini hesap makinesine yazarken 85 x 92 eklindeyazabilir ve kan sonuca ( 7820 ) 4 sfr eklersiniz ( 78200000 ).

8500 x 9200 = 78200000

Ondalk saylarla ilem yaparken virglden sonraki blmde fazla rakam oluyorsa ,ok ayrntl ilem yapmanz gerekmedike 4e kadar olanlar bir altbasamaktan, 5 veyukarsn bir st basamaktan yazabilirsiniz.

rnek 0,318 x 0,0542 = 0,0172356 sonucunu 0,02 eklindeyazabilirsiniz.

0,628 : 0,0503 = 12,4850894632.......... sonucunu 12,5 eklindeyazabilirsiniz.

Sayya ondalk basamak verir.

11

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler Blme ilemleri yaparken kolay

blme yollarn kullannz. Bu ilemleri yaparken dikkatli

olunuz. Pratik hareket ediniz.

arpma ilemleri yaparken kolayarpma yollarn kullannz.

Hatasz davranmaya zengsteriniz.

Hesap makinesi kullanmay iyireniniz.

Toplama yaptktan sonra, salamasnda yaparak ilemin doruluunukontrol ediniz.

Problemleri zerken sabrlolunuz.

karma yaptktan sonra, salamasnda yaparak ilemin doruluunukontrol ediniz.

Doru sonuca ulamayhedefleyiniz.

Blme yaptktan sonra, salamasnda yaparak ilemin doruluklarnkontrol ediniz.

Doru sonuca ulamayhedefleyiniz.

lemlerinizde hesap makinesikullannz.

lemlerinizi hesap makinesikullanarak yapnz.

UYGULAMA FAALYET

12

LME VE DEERLENDRME

Objektif Testler (lme Sorular)

Aadaki oktan semeli sorular cevaplaynz.

1. 23: 0,001= ?A) 230B) 23000C) 46D) 4600

2. 1236: 0,5 = ?A) 2472B) 123,6C) 618D) 12360

3. 433: 0,25 = ?A) 4330B) 866C) 1732D) 4,33

4. 64a5 saysnn 5 e kalansz blnmesi iin a yerine hangi say gelmelidir.A) 7B) Herhangi bir sayC) 0D) 5

5. 782b says bnin yerine hangi say gelirse 3e kalansz blnemez.A) 3B) 1C) 4D) 7

6. 293 x 0,1 =?A) 29,3B) 2,93C) 586D) 2930

LME VE DEERLENDRME

13

7. 4960x 0,005 = ?A) 24,8B) 2480C) 49,60D) 49600

8. Hesap makinesinde (M+) tuunun ilevi nedir?A) Toplar.B) karr.C) lemi siler.D) lemi hafzaya alr.

9. Hesap makinesinde (M-) tuunun ilevi nedir?A) lemi hafzadan siler.B) lemi hafzaya alr.C) Hafzaya alnm sonucu grntler.D) Bler.

10. Hesap makinesinde (MRC) tuunun ilevi nedir?A) lemi hafzaya alr.B) Hafzaya alnm sonucu grntler.C) karr.D) lemi hafzadan siler.

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

14

PERFORMANS DEERLENDRME

renme faaliyeti ile kazandnz beceriyi aadaki kriterlere gre deerlendiriniz.

Deerlendirme Kriterleri Evet Hayr

A) Kolay hesaplama tekniklerini uyguladnz m?B) Kolay hesaplama tekniklerini drt ileme hatasz uyguladnz m?C) Problem zerken kolay hesaplama tekniklerinden faydalandnzm?A) Toplama ileminden sonra salamasn da yaptnz m?B) karma ileminden sonra salamasn da yaptnz m?C) arpma ileminden sonra salamasn da yaptnz m?D) Blme ileminden sonra salamasn da yaptnz m?A) Hesaplama makinesinin fonksiyonlarn kavradnz m?B) Hesaplama makinesi ile ilem yaparken fonksiyonlarn doruyerde kullandnz m?C) Hesaplama makinesi kullanarak yaptnz ilemlerde dorusonuca ulatnz m?A) Hesap makinesi kullanarak ve kolay hesaplama tekniklerindenfaydalanarak zdnz problemlerde doru sonuca ulatnz m?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme Faaliyeti 1i gzden geiriniz. Cevaplarnzntamam Evet se bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

15

RENME FAALYET- 2

AMA

Her ortamda yzde ve binde hesaplarn kullanabileceksiniz.ARATIRMA

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Yzde ve binde hesaplarnn daha ok hangi ilemlerde kullanldn

aratrnz. evrenizdeki iyerlerinde aratrma yaparak yzde ve binde kavramlarnn i

yaamnda niin gerekli olduunu inceleyiniz. Yaptnz aratrmalarn sonularn arkada gurubunuz ile paylanz.

2. YZDE VE BNDE HESAPLARIMatematikte oka kullanlan hesaplardan biride yzde ve binde hesaplardr.

2.1. Yzde ve Binde Kavram

Yzde ve binde kavramlar i ve ticaret hayatnda baz saysal deerlerinkarlatrlmasnda kullanlr. Bu deerler karlatrlrken yz says yada bin says temelolarak alnr ve gerekli ilemler yaplr. Yzde % eklinde, binde ise %o eklinde gsterilir

Yzde =1

100Binde =

11000

demektir.

rnek: % 3 =3

100dr. , %o 27 =

271000

%47

=4

700dr. , %o

364

=36

4000dir.

ARATIRMA

RENME FAALYET- 2

AMA

16

2.2. Yzde ve Binde Hesaplarnda Kullanlan Simgeler

500,00 lirann % 10 u 50,00 liradr dediimiz zaman, beyz lira temel say dr, %10 daki on says yzde paydr, elli Lira ise yzde tutardr.

2.3. Basit Yzde Hesaplar

Ticari hayatta baz saysal deerlerde 100 says esas alnarak karlatrma yaplr.Bukarlatrma sonucunda istenen deerler hesaplanr.

2.3.1. Yzde Tutarnn Hesaplanmas

Yz says esas alnarak belirlenen tutarn hesaplanmasdr.

rnek 1: Bir kitap, tanesini 20,00 YTL ye satt szlklerde % 15 indirimyaptna gre yapt indirim tutar ne kadardr?

100,00 lirada 15, 00 lira indirim yaplm ise

20,00 lirada X lira indirim yaplr.

__________________________________________________________

X =20,00 15,00

100,00x

=20,00( ) 15,00( )

100,00S x P

= 3,00 (T ) TL.

Ayn ilemi forml kullanarak da yapabiliriz:

T=100SxP

=20,00 15,00

100,00x

= 3,00 YTL

Temel say = S baz yerlerde A harfi ile de gsterilebilir.

Yzde pay = P baz yerlerde Y harfi ile de gsterilebilir.

Yzde tutar = T harfi ile gsterilir.

17

rnek 2: Bir renci, 180 sayfalk resim defterinin % 70ini kullandna gre resimdefterinin ka sayfas kullanlmamtr?

100 70

180 X__________________

X =180 70

100x

= 126 sayfas kullanlm 180 126 = 54 sayfas kullanlmam

Ayn problemin forml kullanarak zm

T = 180 70100 100SxP x

= 126 180 126 = 54 sayfas kullanlmam

2.3.2. Yzde Paynn Hesaplanmas

Yz says esas alnarak belirlenen orann hesaplanmasdr.

rnek 1: Ayeye annesi 30 tane fndk vermitir. Aye bu fndklarn 6 tanesiniarkadana verdiine gre fndklarn % kan arkadana vermitir.

30 6100 X

__________________

X =100 6

30x

= 20 Fndklarn % 20sini arkadana vermitir.


P =100 100 6

30xT X

S = 20 Fndklarn % 20 sini arkadana vermitir.

18

rnek 2: Bir yllna bankaya yatrlan 700,00 YTL yl sonunda faizi ile birlikte819,00 YTL olduuna gre % ka faiz getirmitir.

819,00 700,00 = 119,00 YTL faiz miktar

700 ,00 119,00

100 ,00 X_____________________

X =100,00 119,00

700,00x

= 17 % 17 faiz getirir.


P =100 100,00 119,00

700,00xT x

S = 17 % 17 faiz getirir.

2.3.3. Temel Saynn Hesaplanmas

Deerlendirmede esas olarak alnan 100 saysnn karl olan deerinhesaplanmasdr.

rnek 1: Bir rn sat fiyat zerinden % 12 indirim yaplarak satlmtr. ndirimmiktar 36,00 YTL olduuna gre bu rnn indirimden nceki sat fiyatn bulunuz.

100 ,00 12,00

X 36,00_____________________

X =100,00 36

12,00x

= 300, 00 YTL indirimden nceki sat fiyat


S =100 100,00 36

12,00xT x

P = 300,00 YTL indirimden nceki sat fiyat

rnek 2: Bir bakkal, dkknnda satmak iin ald pirincin % 40 nn istediikalitede olmadn grerek iade etmitir. Geriye 18 kg pirin kaldna gre iadeden ncekipirin miktar ka kilogramdr.

19

% 40 iade edildiine gre geriye kalan piri miktar birim olarak 100 40 = 60tr.

100 60

X 18_____________________

X =100 18

60x

= 30 kg. iadeden nceki pirin miktar


S =100 100 18

60xT x

P = 30 kg. iadeden nceki pirin miktar

2.3.4. Katma Deer Vergisinin ( K.D.V. ) Hesaplanmas

Katma Deer Vergisi tketim mallar zerinden alnan vergidir.

rnek 1: Bir rnn sat fiyat KDV ( Katma Deer Vergisi ) iinde 130, 00 YTLolduuna gre KDVsiz sat fiyatn bulunuz. ( KDV oran % 18 dir.)

KDV oran % 18 olduuna gre

100 + 18 = 118X 130,00 YTL

__________________________

X =100 130,00 130,00

118 1,18x

= 110, 17 YTL KDV siz sat fiyat

20

rnek 2: Bir rnn sat fiyat KDV ( Katma Deer Vergisi ) hari 150 ,00 YTLolduuna gre KDV li sat fiyatn bulunuz. ( KDV oran % 18 dir.)


100 + 18 = 118150,00 YTL X

__________________________

X =150,00 118

100x

= 177, 00 YTL KDV li sat fiyat

rnek 3: Bir rnn sat fiyat KDV ( Katma Deer Vergisi ) iinde 70 ,00 YTLolduuna gre KDV siz sat fiyatn bulunuz. ( KDV oran % 8dir.)


100 + 8 = 108X 70,00 YTL

__________________________

X =100 70,00 70,00

108 1,08x

= 64,81 YTL KDV siz sat fiyat

rnek 4: Bir rnn sat fiyat KDV ( Katma Deer Vergisi ) hari 45, 00 YTLolduuna gre KDV li sat fiyatn bulunuz. ( KDV oran % 8 dir.)


100 + 8 = 10845,00 YTL X

__________________________

X =45,00 108

100x

= 48, 60 YTL KDV li sat fiyat

21

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler Yzde ve binde ifadelerini doru

kavraynz. rendiiniz bilgileri uygularken

dikkatli olunuz.

Yzde ve binde hesaplarndakullanlan simgeleri kavrayarakproblemlerde kullannz.

Yaptnz hatalarn nedenleriniaratrarak ayn hataya tekrardmeyiniz.

Basit yzde hesaplarnkarlatnz ilgili problemlerdekullannz.

Uygulama almas yapnz.

KDV dahil veya haricin ne olduunukavraynz ve problemlereuygulaynz.

Sabrl davranarak doru sonucaulamaya alnz.

UYGULAMA FAALYET

22

LME VE DEERLENDRMEA- Objektif Testler (lme Sorular)

Aadaki problemleri zerek cevaplarn deerlendiriniz.

1. Muzun kilosu, ilein kilosundan % 30 daha pahaldr. Muzun kilosu 3,00 YTLolduuna gre ilein kilosunu bulunuz.

2. Bir fabrikada iki ii gnde 45 adet mal retmektedir. ilerden biri dierine gre %20 daha verimli almaktadr. Her bir iinin rettii mal adedini bulunuz.

3. 24 says hangi saynn % 8idir?

4. Bir hipermarketin satmak iin tanesi 1,50 liradan smarlad 160 adet porselenkupann % 5 si tama srasnda krlm, kalan kupalar tanesi 2,00 liradan satlmtr.Bu kupalarn satndan elde edilen kr orann bulunuz.

5. Sat fiyat 400,00 YTL olan bir rn indirim yaplarak 360,00 YTL ye satldnagre indirim yzdesini bulunuz.

6. Bir rnn maliyet fiyat zerine, % 2 tama bedeli eklenmi ve rn % 15 net krla345,00 YTL ye satlmtr. Bu rnn maliyet fiyatn bulunuz.

7. Bir rnn sat fiyat KDV si iinde 216,00 YTL olduuna gre KDV siz satfiyatn bulunuz. ( KDV oran % 8 ).

8. Bir rnn sat fiyat KDV si hari 40,00 YTL olduuna gre KDV li sat fiyatnbulunuz. ( KDV oran % 18 ).

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz

DEERLENDRME



LME VE DEERLENDRME

23




A) Yzde ve binde tanmlamasn doru kavradnz m?B) Yzde ve binde hesaplarnda kullanlan simgeleri dorukavradnz m?C) Simgeleri anlamlarna gre kavradnz m?A) Yzde tutarn hesaplarken faydalanacanz iki yntemi dekullandnz m?B) Yzde payn hesaplarken faydalanacanz iki yntemi dekullandnz m?C) Temel sayy hesaplarken faydalanacanz iki yntemi dekullandnz m?A) Katma Deer Vergisini (KDV) kavradnz m?B) KDV iinde rn fiyatn hesapladnz m?C) KDV hari rn fiyatn hesapladnz m?

A) Yzde hesaplarn doru uygulayarak KDV hesapladnz m?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr cevaplarnz bir kez daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme Faaliyeti 2yi gzden geiriniz.Cevabnzntamam Evetse bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

24

RENME FAALYET- 3AMA

3Her ortamda oran ve oranty hesaplayabileceksiniz.

ARATIRMA

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: KDV (Katma Deer Vergisi ) oranlarnn ka trl hesaplandn aratrnz. Orant eitlerini ve zelliklerini aratrnz. Yaptnz aratrmalar snfta arkadalarnz ile paylanz.

3. ORAN VE ORANTI3.1. Oran ve Orant Kavram

Birimleri ayn olan iki okluktan birinin dierine blmne oran denir. Sfr olmayaniki saynn birbirine blmdr, eklinde de tanmlayabiliriz.

rnek3 7,5 9

gibi

Bir oranda pay ve payda ayn say ile arplr ya da ayn sayya blnr iseorann deeri deimez.

rnek4 57 5

xx

=2035

4 207 35

Oranlar toplanr veya kartlrken paydalar eitlenir.

rnek 12

3(7)+

57(3)

=1421

+1521

=2921

)

rnek 23

8(9)-

29(8)

=2772

-1672

=1172

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET- 3

25

ki oran birbiriyle arplrken, pay ve paydalar birbiri ile arplr.

rnek4 3 125 7 35

x

ki oran birbirine blnrken, dieri ters evrilerek arplr.

rnek4 3 4 7 28:5 7 5 3 15

x

ki ya da daha fazla orann eitliine de orant denir.

rnek1 52 10 ,

3 129 36

3.2. Orantnn zellikleri

Bir orantda iler arpm, dlar arpmna eittir.

rnek2 43 6 2 x 6 = 3 x 4 = 12

Bir orantda, i terimler yer deitirirse orant deimez.

rnek3 56 10 ,

3 65 10

Bir orantda, d terimler yer deitirirse orant deimez.

rnek3 56 10 ,

10 56 3

Bir orantda, oranlarn pay ve paydalar kendi iinde yer deitirirse orantdeimez.

rnek1 42 8 ,

2 81 4

26

3.3. Doru Orant

Bir orantda, okluklardan biri artarken dieri de ayn oranda artyorsa veya biriazalrken dieri de ayn oranda azalyorsa bu okluklar arasnda doru orant vardr. Orantproblemlerinde ayn cins okluklar alt alta gelecek ekilde yazlarak orant kurulur. Doruorantda apraz oklar izilerek oklar ynnde arpma ilemi yaplr.

rnek 1: Bir renci 300 sayfalk kitab 6 gnde okuyorsa, 600 sayfalk kitab kagnde okur?

300 sayfalk kitab 6 gnde okursa, 600 sayfalk kitab daha fazla gnde okuyacanagre bu problemde doru orant vardr. nk oranlardan biri artarken, dieri de artmaktadr.

300 sayfay 6 gnde okursa

600 sayfay X gnde okur._________________________________

X =600 6 3600

300 300x

= 12 gnde okur.

rnek 2: Bir satc 200,00 YTL ye satt malda 30 YTL kr ediyor ise ayn malindirim yaparak 180 YTL ye sattnda ka lira kr eder?

200,00 YTLye satt malda 30,00YTL kr ediyorsa, 180,00YTLye satt maldadaha az kr edeceine gre bu problemde doru orant vardr. nk oranlardan biriazalrken, dieri de azalmaktadr.

200, 00 YTL ye satarsa 30,00 YTL kr eder.

180,00 YTL ye satarsa X YTL kr eder.____________________________________

X =180,00 30,00

200,00x

= 27,00 YTL kr eder.

27

3.4. Ters Orant

Bir orantda, okluklardan biri artarken dieri ayn oranda azalyorsa veya biriazalrken dieri ayn oranda artyorsa bu okluklar arasnda ters orant vardr.

Problem zerken ters orantda paralel oklar izilerek, oklar ynnde arpmailemi yaplr.

rnek 1: Bir araba 40 km hzla gittii zaman belirli bir mesafeyi 5 satte alyorsa,hzn 80 km ye kardnda ayn mesafeyi ka saatte alr?

40 km hzla gittii zaman belirli bir mesafeyi 5 satte alyorsa, hzn 80 km yekardnda ayn mesafeyi daha az saatte alacana gre, bu problemde ters orant vardr.nk oranlardan biri artarken, dieri azalmaktadr.

40 km hzla gittii zaman 5 saatte giderse

80 km hzla gittii zaman X saatte gider.

__________________________________________________________

X =40 580

x= 2,5 saatte gider.

rnek 2: Bir evin badanasn drt kii 3 gnde bitirirse ayn evin badanasn iki kiika gnde bitirir?

Bir evin badanasn drt kii 3 gnde bitirirse ayn evin badanasn iki kii daha fazlagnde bitireceine gre bu problemde ters orant vardr. nk oranlardan biri azalrkendieri artmaktadr.

4 kii 3 gnde bitirirse

2 kii X gnde bitirir.

____________________________________

X =4 x 3

2= 6 gnde bitirir.

28

3.5. Birleik Orant ( Birleik l Kural)

Bir orantda, eit deerde ikiden fazla oran varsa bu orantya birleik orant denir.Birleik orantda sadece doru orant veya sadece ters orant olabilecei gibi ayn orantiinde hem ters hem de doru orantda olabilir.

rnek 1: Bir ii gnde 7 saat alarak 4 gnde 8 adet anta imal edebildiine greayn ii gnde 8 saat alarak 7 gnde ka adet anta imal edebilir.

Birinci i Birinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm--------------- = ---------------------------------------------------------------kinci i kinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm

Formln uygularsak oranty kolaylkla kurabiliriz.

7 saat alarak 4 gnde 8 adet anta

8 saat alarak 7 gnde X adet anta______________________________________________________________

8X

7 47 8

xx

X( 7 x 4) = 8 x 7 x 8 X =8 7 8

7 4x x

xX = 16 adet anta

rnek 2:Yol yapmnda alan 4 ii, gnde 5 saat alarak 4 gnde 50 m2 parke tadediine gre, 5 ii gnde 6 saat alarak 2 gnde ka m2 parke ta der.


4 ii 5 saat alarak 4 gnde 50 m2 ta derse

5 ii 6 saat alarak 2 gnde X m2 ta der______________________________________________________

29

50 4 5 45 6 2

x xX x x

X( 4 x 5 x 4 ) = 50 x 5 x 6 x 2

X =50 5 6 2

4 5 4x x xx x

X = 37,5 m2

rnek 3: Bir bankadaki 800,00 YTL 5 ayda 20,00 YTL faiz getirdiine gre ka YTL3 ayda 15,00 YTL faiz getirir?

Birinci i Birinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm--------------- = ---------------------------------------------------------------

kinci i kinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm

800,00 YTL 5 ayda 20,00 YTL faiz getirirse

X YTL 3 ayda 15,00 YTL faiz getirir.______________________________________________________

20,00 800,00 515,00 3

xXx

X(3 x 20,00) = 15,00 x 800,00 x 5

X =15,00 800,00 5

3 20,00x xx

X = 1000,00 YTL

rnek 4: Bir bankadaki 1200,00 YTL 1 ylda 50,00 YTL faiz getirdiine gre700,00YTL 90 gnde ka YTL faiz getirir?(Ticari ilemlerde 1 yl 360 gn olarakhesaplanr,)


1200,00 YTL 360 gnde 50,00 YTL faiz getirirse

700,00 YTL 90 gnde X YTL faiz getirir.__________________________________________________

30

50,00 1200,00 360700,00 90

xX x

X( 1200,00 x 360 ) = 50,00 x 700,00 x 90

X =50,00 700,00 90

1200,00 360x x

xX = 7,29 YTL

rnek 5: Saatte 50 litre su aktan bir musluk, bir havuzu 12 saatte doldurmaktadr.Musluun saatte aktt su miktar 1/5 ( bete bir ) orannda azaltldnda, ayn havuzun 15saatte ne kadar dolar?

Birinci i Birinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm--------------- = ---------------------------------------------------------------

kinci i kinci i ile ilgili dier saysal deerlerin arpm

Musluun saatte aktt su miktar 50 x15

= 10 litreye der.

1 saatte 50 litre su aktarak 1 havuzu 12 saatte doldurursa

1 saatte 10 litre su aktarak X havuzu 15 saatte doldurur.

__________________________________________________________________________

1X

=1 50 121 10 15x xx x

=123

12X = 3 X =3

12

X =14

dolar.

31

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler Oran ve oranty kavradnz m? rendiiniz bilgileri doru

uygulaynz.

Orantnn zelliklerini sraladnz m? Uygulama almas yapnz.

Doru oranty hatasz uyguladnzm?

Nerelerde hata yaptnzkavrayarak tekrarlamamayaalnz.

Ters oranty doru uyguladnz m? Dikkatli davranarak sonucaulamaya alnz.

Birleik oranty doru uyguladnzm?

Problemleri zerken sabrldavrannz.

Hesap makinesi kullannz.

UYGULAMA FAALYET

32

LME VE DEERLENDRME


Aadaki ilk 4 cmleyi doru veya yanl olarak deerlendiriniz.

1. Bir oranda pay ve payda ayn say ile arplrsa, orann deeri deiir.

2. Aye 4,50 YTL ye 3 kalem alrsa, 6,00 YTL ye 4 kalem alr eklinde kurulan orantdoru orantdr.

3. Bir problemde ters orant kurulmusa oranlar arasnda paralel oklar izilerek oklarynnde arpma ilemi yaplr.

4. Bir orantda, eit deerde ikiden fazla oran varsa bu orantya birleik orant denir

Aadaki problemleri cevaplaynz.

5. Bir ii gnde 5 saat alarak 14 gnde bitiren bir makinenin, ayn ii 10 gndebitirebilmesi iin gnlk alma sresi ka saat arttrlmaldr?

6. Bir ii 8 ii gnde 6 saat alarak 24 gnde bitirmektedir. Ayn iin gnde 4 saatallarak 18 gnde bitmesi iin ka iinin almas gerekir?

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz

DEERLENDRME



LME VE DEERLENDRME

33




A) Oran ve oranty kavradnz m?B) Oran ve orantnn zelliklerini kavradnz m?C) Orant eitlerini doru kavradnz m?

A) Doru oranty kavradnz m?B) Doru orantda, oranty doru kurdunuz mu?C) Doru orant ile ilgili problemleri hatasz zdnz m?

A) Ters oranty kavradnz m?B) Ters orantda, oranty doru kurdunuz mu?C) Ters orant ile ilgili problemleri hatasz zdnz m?

A) Birleik oranty kavradnz m?B) Birleik orantda, oranty doru kurdunuz mu?C) Birleik orant ile ilgili problemleri hatasz zdnz m?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr cevaplarnz bir kez daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme Faaliyeti 3 gzden geiriniz. Cevabnzntamam evetse bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

34

RENME FAALYET- 4

AMAGerekli ortamlarda pazarlama aritmetiini uygulayabileceksiniz.

ARATIRMA

evrenizdeki firmalarda pazarlama arimetiinin uygulanp uygulanmadn,uygulanyorsa nasl olduunu aratrnz.

evrenizdeki firmalarn marj indirimini nasl uyguladklarn aratrnz.

rnlerin maaza iine yerletirilmesi ve maaza sergileme alan fiyat ile krllkarasndaki ilikiyi aratrnz.

4. PAZARLAMA ARTMET4.1. Stok Devir Hz

Stok Devir Hz (SDH) toptanc ve perakendecilerde, rnn depoya ve maazayagiri, k hzn gsterir. Stok devir hz belirli bir dnem sonunda hesaplanr; ancakplanlanabilir ve kontrol edilebilir.

4.1.1. Stok Devir Hznn Hesaplanmas

Stok Devir Hz iki trl hesaplanabilir.

Fiziksel birimlerle stok devir hzn hesaplama:

Stok Devir Hz =Miktar Olarak Net Satlar

Miktar Olarak Ortalama Stok

rnek 1: Giyim eyas satan bir maazada bir ay iinde 400 tane kadn pantolonusatlmtr.

Maazann miktar olarak kadn pantolonu aylk ortalama stou 80 tane olduunaMaazann kadn pantolonu stok devir hzn hesaplaynz.

Stok Devir Hz =40080

= 5

Fiziksel birimlerle stok devir hz maazadaki her rn grubu iin ayrhesaplanmaldr.

AMA

ARATIRMA

RENME FAALYET- 4

35

Maliyet ya da perakende fiyat zerinden parasal olarak stok devir hznhesaplama:

Perakende fiyat zerinden stok devir hzn hesaplama

Stok devir hz =Perakende Fiyat zerinden satlar

Perakende Fiyat zerinden ortalama stok

rnek 2: Bir ayakkab maazasnn aylk satlar 5000,00 YTL ve maazannperakende fiyat zerinden aylk ortalama stou 1250, 00 YTL olduuna gre aylk

stok devir hzn bulunuz.

Stok Devir Hz =5000,001250,00

= 4

Maliyet fiyat zerinden stok devir hzn hesaplama:

Stok Devir Hz =Satlan rnn maliyeti

Maliyet fiyat zerinden ortalama stok

rnek: Bir beyaz eya maazasnda satlan rnlerin maliyeti aylk 12 000,00YTLdir.Bu maazann maliyet fiyat zerinden aylk ortalama stou 6000,00 YTL olduunagre stok devir hzn hesaplaynz.

Stok Devir Hz =12000,006000,00

= 2

Stok devir hz hesaplanrken belirli dnemlerde ayn yntemin kullanlmas, denetimive maazalar aras karlatrma yapmay kolaylatrr. Stok devir hz genellikle aylkhesaplanr ancak aylk tutarlar zerinden yllk hesaplamada yaplr. Bu ilem yaplrkenaylk hesaplamalarda ayn yntemin kullanlm olmas gerekir.

Stok devir hzn iletmenin bykl, yeri, rn tedarik etme artlarnetkileyebilir.

4.2. Marj Fiyatlandrmas

letmede satlan bir rnn maliyet fiyatnn zerine eklenen brt kra marj denir. Bubrt krn iinde, sat srasnda oluan dier giderler de vardr.

rnn maliyet fiyat + Marj = Sat fiyat

36

Marj fiyatlandrmas daha ok toptan ve perakende ticarette uygulanr. Baz iletmelertm rnler iin tek bir marj oran belirlerken, bazlar farkl rnlere farkl marj oranlarbelirleyebilirler. Farkl rnlere farkl marj oranlar belirleme satc asndan daha avantajlbir yntem olabilir.

4.2.1. Marj Fiyatnn Hesaplanmas

Ticaret hayatnda marj genellikle yzde olarak maliyet fiyat zerinden veya satfiyat zerinden hesaplanr. Bu hesaplama yntemlerini Ticaret Matematii II modlnde yeralan Maliyet ve Sat Hesaplarnda ayrntl olarak greceksiniz.

4.2.2. Marj ndirimi

Bir rnn satc tarafndan nceden belirlenmi marja bal sat fiyatndansatlamamas zerine marj oranlarnn (kr orannn) drlmesidir. Satc asndan risklibir durumdur. Marj indirimi baz rnlerde sat arttrabilecei gibi baz rnlerde yeterlisat salamayabilir. Ancak indirimli satlarda ama tek rndeki krlln artmas olmayptm rnlerden salanacak toplam krdr.

4.3. Maaza i Konumu

ekil 4.1Maaza ii dzenleme almas

yi planlanm bir maaza rn ve mteri akna hz kazandrr. Bu hareketlilik satcasndan avantajldr. Maaza ii dzenleme yaplrken rnle mterinin maaza iinde enkolay ve abuk ekilde karlamas ve rnn mteri akna gre yerletirilmesi esasalnr.

Maaza ii dzenleme yaplrken maazann bykl ve ekli, mteri zelliklerisatlacak rn eitlilii, rn sat teknikleri, depo, asansr ve merdiven yerleri dikkatealnr. nce maazann yzlm belirlenir, daha sonra rnler reyonlara gre ayrlarakyerleim dzeni belirlenir ve rnler yerletirilir. Kk lekli maazalar iin reyonlaraayrlma yaplmayabilir.

37

Yeni bir maaza kurulurken, satlarla ilgili aratrmalar yaplmas gerekir. nk

Minimum Maaza Alan = 2Satlar (parasal olarak)

bana satmolarak hesaplanr.

Byk lekli maazalarda rn eidi fazla olacandan satlarda artacaktr.Maazann byk sat alanna sahip olmasnn avantajl olduu yaplan aratrmalarsonucunda kantlanmtr; ama maaza alannn kullanma uygunluuda verimlilik asndannemli bir faktrdr.

4.4. rnleri Reyon ine Yerletirme

ekil 4.2: rnlerin reyona yerletirilmesi

Reyon ii yerletirme, rnleri reyona dizmedir. rnler reyona yerletirilirken eitlietkenler (rnn bykl, ekli, fiyat, rengi gibi ) gz nne alnr. Perakendecimaazalarn serileme alanlarnn fiyatlar ile bu alanlarda sergilenen rnlerin salayacakr oran birbiriyle ilikilidir. nk;

P=f x Pi x Q

SP = Sergileme alan fiyat,F = rnn sat fiyat,Pi = rnn satcya salad kr oranQ = Satcnn bu rnden yapt toplam sat miktarS = Satcnn bu rn iin ayrd alan

rnek: Bir spermarkette tanesi 2,00 YTLden, % 20 kr oran ile bir ayda 800 tane.satlan rn maazann 1 m2 lik alannda sergilendiine gre sergileme alan fiyatnbulun.

38

P =2,00 x 0,20 x 800

1= 320,00 YTL

Maaza iinde en deerli yer n ksmdr. Arka taraflara doru gidildike yerinsergileme deeride azalr. ok katl maazalarda ise st katlarn deeri alt katlara gre dahaazdr. ok kullanlan rnler daha fazla satn alnaca iin mterinin kolaylklaulaabilecei alanlarda yerletirilir. Birbirleriyle ilgili rnlerin yan yana reyonlarayerletirilmesi de satlarn artmasnda etkili olacaktr.

ekil 4.3: rnlerin depolanmas

39

UYGULAMA FAALIYETI

lem Basamaklar neriler Stok devir hzn hesaplaynz. Formlleri uygularken dikkatli

davrannz ve doru yerletiriniz.

Marj fiyatlandrmasn uygulaynz. Hesap makinesi kullannz.

Maaza iini dzenleyiniz. Maaza ii dzenleme almasyapnz.

Maazann rn baznda sergilemealan fiyatn bulunuz.

Maaza ii dzenlemelerdekrll etkileyecek kurallarauyunuz.

UYGULAMA FAALYET

40

LME VE DEERLENDME


Aadaki cmleleri doru veya yanl olarak deerlendiriniz.

1. Stok devir hz fiziksel birimlerle ve parasal olarak iki trl hesaplanr.2. Marj indirimi satc asndan risk oluturmaz.3. Maaza ii dzenleme yaplrken mterinin rne en kolay ekilde ulamas esas

alnr.4. Perakendeci maazada sergilenen rnn sat miktar arttka, sergileme alan fiyat da

artar.

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.

DEERLENDRME


Tm sorulara doru cevap verdiyseniz modl deerlendirmeye geiniz.

LME VE DEERLENDIRME

41




A) Stok devir hzn kavradnz m?B) Stok devir hznn nerede ve ne zaman kullanlacankavradnz m?C) Stok devir hznn ka trl hesaplandn ve buhesaplamalarda kullanlan formlleri kavradnz m?D) Stok devir hzn doru hesapladnz m?A) Marj fiyatlandrmasnn ne olduunu kavradnz m?B) Marj fiyatlandrmasnda kullanlan forml kavradnz m?C) Marj indirimini kavradnz m?

A) Maaza ii dzenlemenin hangi kriterler dikkate alnarakyaplmas gerektiini kavradnz m?B) Maazann metrekare olarak geniliinin belirlenmesinde hangizelliklere dikkat edildiini belirlediniz mi?C) rnlerin sergileme alan ile rnn salad kr oranarasndaki ilikiyi kavradnz m?A)yeri ortamn dzenlemenin, alanlarn performans vekrll arttrma asndan nemini kavradnz m?

DEERLENDRME

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr cevaplarnz bir kez daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme Faaliyeti 4 gzden geiriniz. Cevabnzntamam Evetse bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

42

MODL DEERLENDRMEA) Objektif Testler (lme Sorular)

Aadaki oktan semeli sorular cevaplaynz.1. 42 x 0,1= ?

A) 4,2B) 4300C) 420D) 84

2. 174 : 0,25 = ?A) 1740B) 696C) 1,74D) 348

3. 65a4 saysnn 4 e kalansz blnmesi iin a yerine hangi say gelemez?A) 2B) 3C) 4D) 8

4. Bir rnn sat fiyat KDV si iinde 750,00 YTL olduuna gre KDV siz satfiyatn bulunuz. ( KDV oran % 8 )A) 650,00YTLB) 720,50YTLC) 800,00YTLD) 694,40YTL

5. Maliyet fiyat 300,00 YTL olan bir rn % 8 krla satldna gre ka lirayasatlmtr?A) 312,00YTLB) 330,00YTLC) 324,00YTLD) 350,00YTL

MODL DEERLENDRME

43

6. Begm parasnn yars ile 5 tane kalem almtr. Kalemlerin tanesi 0,80 YTLolduuna gre, Begmn ka liras vard?

A) 8,00YTLB) 10,00YTLC) 12,00YTLD) 6,00YTL

7. Levent saatte 50 km hzla 4 saatte gittii bir yolu, saatte 80 km hzla ka saatte gider?

A) 5 saatteB) 1 saatteC) 6saatteD) 2,5 saatte

8. Bir bankadaki 1600,00 YTL 1 ylda 120,00 YTL faiz getirdiine gre 800,00 YTL 5ayda ka YTL faiz getirir?

A) 35,00YTLB) 25,00YTLC) 38,00YTLD) 40,00YTL

9. Bir maazasnn aylk satlar 15000,00 YTL ve maazann perakende fiyat zerindenaylk ortalama stou 7000, 00 YTL olduuna gre aylk stok devir hz nedir?A) 3,2B) 4,3C) 2,1D) 5

10. Marj indirimi nedir?

A) Kr orannda indirimdir.B) Sat miktarndaki indirimdir.C) Maliyetteki indirimdir.D) Zararna sattr.

44

B) Performans Testi (Yeterlik lme)

Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre deerlendiriniz.


Kolay hesaplama tekniklerini uygulamakA)Kolay hesaplama tekniklerini drt ileme hatasz uyguladnz m?B)Hesap makinesini doru kullandnz m?

Yzde ve binde hesaplarn kullanmakA) Yzde ve binde hesaplarn doru kavradnz m?B)Yzde ve binde hesaplarn problemlere hatasz uyguladnz m?

Oran ve oranty hesaplamakA) Oran ve oranty doru kavradnz m?B) Oran ve orantyla ilgili ilemleri yapabildiniz mi?

Pazarlama aritmetiini uygulamakA)Stok devir hzn doru hesapladnz m?B)Marj fiyatlandrmasn ve nasl uygulanacan kavradnz m?C)Maaza sergileme alan fiyatn doru hesapladnz m?

DEERLENDRME

Yaptnz deerlendirme sonunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerinitekrarlaynz.

Modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralaruygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

45

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1 CEVAP ANAHTARI

1 B2 A3 C4 B5 A6 A7 A8 D9 A10 B

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI

1 2,10 YTL2 18 ve 273 3004 %21,055 %106 294,12YTL7 200 YTL8 47,20YTL

RENME FAALYET 3 CEVAP ANAHTARI

1 Y2 D3 D4 D5 2 saat6 16 ii

CEVAP ANAHTARLARI

46

RENME FAALYET 4N CEVAP ANAHTARI

1- D2- Y3- D4- D

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1- A2- B3- B4- D5- C6- A7- D8- B9- C10- A

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

47

KAYNAKA

ASLAN Sddk, Ticaret Matematii, Ankara, ubat 2006 BAKAYA Zehra, Ticaret Matematii, Bursa 2003 ETNER Erturul, Ticaret Matematii, ubat 2004 KARAFAKIOLU Mehmet, Pazarlama ilkeleri, STANBUL Kasm 2005 TEK mer Baybars, Pazarlama ilkeleri, stanbul 1999 www.universaldecoration.com

KAYNAKA

342PR0035[1].pdf

Documents

Transcript of 342PR0035[1].pdf