thn kinh chi di

HC VIN QUN Y

B MN GII PHU

S:.

TN BI GING

Mn hc: Gii phu

Bi: Tng hp thn kinh chi di i tng: Bc s di hn chnh quy

Nm hc: 2009 2010 Ging vin:

H ni - 2010K HOCH BI GING

1. Phn th tc:

B mn: Gii phu

Mn hc: Gii phu

i tng hc vin: Bc s di hn chnh quy

Tn bi ging: Tng hp thn kinh chi diTn ging vin: Nm hc: 2009-2010Thi gian ging: 90 pht

2. Cc mc tiu hc tp:

- Nm chc v tr, cu to, lin quan ca DDRTK tht lng cng- Nm chc nguyn u, ng i lin quan, vng chi phi ca cc nhnh bn ca m ri thn kinh tht lng cng3. K thut tin hnh:

3.1 Loi bi ging: L thuyt c bn.

3.2 Phng php dy hc: Din ging, trnh by trc quan v kim tra.

3.3 Hnh thc t chc dy hc: Ln lp ti ging ng.

3.4 Phng tin dy hc: Bng, tranh v, PowerPoint.

4. Phn thi gian v cu trc bi ging:

4.1 T chc lp: 1

4.2 Kim tra bi c: 4

4.3 Gii thiu ti liu tham kho, nghin cu: 2

4.4 Tin hnh ni dung bi ging

Ni dung bi gingThi gianNhng PPDH vn dngPhng tin DHHot ng ca HV

I. Cu trc m tht lng. II. m ri thn kinh cng

III. ng dng lm sng

35

3515Din ging, trnh chiu powerpoint, quan st trc quan.Bng, powerpointNghe, nhn, ghi chp, pht biu.

5. Kim tra nh gi (thng tin phn hi): 3

6. Tng kt bi ging:

7. Nhn xt v rt kinh nghim:

Thng qua Ngy thng nm 2010Ch nhim b mn Ngi lm k hoch

THN KINH CHI DICc nhnh thn kinh vn ng v cm gic chi di tch m ri tht lng v m ri cng.

1. m ri thn kinh tht lng (RTKTL)'' Plexus lumbalis'' Hnh 1RTKTL do nhnh trc dy thn kinh sng tht lng (TL) I, II, III ni vi nhau to nn. Ngoi ra, tham gia to nn m ri (R) ny cn c 1 phn nhnh trc dy thn kinh (TK) sng ngc XII v TK sng TLIV.

Nhnh trc ca dy ThXII v LI tch ra hai dy bng sinh dc ln v nh

Nhnh trc ca dy LII tch ra dy i b.

Nhnh trc ca dy LI v LII tch ra dy sinh dc i

Ngnh bn trc ca dy LI, LII, LIII, LIV to nn dy i

Ngnh bn sau ca dy LI, LII, LIII, LIV to nn dy bt.

1.1. Cc nhnh nh ca RTKTL

* Dy TK chu h v (dy bng - sinh dc ln)

- Do mt phn nhnh trc dy sng Th XII v LI to nn

- Chi phi: c cho b, c ngang bng, da vng bn bng.

* Dy thn kinh chu - bng (dy bng - sinh dc b)

- Tch ra t nhnh trc dy sng LI

- Chi phi cc c rng bng ri chui vo trong ng bn chi phi da vng mu, bu, mi ln.

* Dy TK sinh dc- i

- Tch ra t nhnh trc dy sng LI - LII

- Chi phi cho vng bn, i, thng tinh, mng tinh hon, c bu

* Dy thn kinh i b ngoi

- Do cc si ca nhnh trc dy sng LII to nn

- Chi phi cm gic da mt ngoi i v mng

1.2. Cc dy thn kinh ln ca RTKTL

1.2.1. Dy thn kinh i

- Do cc si ngnh trc bn ca nhnh trc dy TK sng t LI - LIV to nn

- Dy nm trong bao c tht lng chu v cng c ny chui qua cung i xung mt trc i ( cung i dy ngn cch vi ng mch i nh di chu lc). Khi sp ra khi cung i dy chia 4 ngnh cng (cc nhnh chi phi c nm su v cc nhnh chi phi i b trc nm nng).

- Cc nhnh i b trc gm 2 nhm:

+ Nhm nhnh ngoi gm cc nhnh xuyn qua c may chi phi cho c ny v cc nhnh chui di c may ra nng.

+ Nhm nhnh trong i thng xung v nm pha trong c may.

Cc nhnh i b trc chui ra nng 1/3 trn v 1/3 gia ca i; chi phi cm gic cho mt trc v1 phn mt trong ca i. Nhnh i b trc ln nht l dy thn kinh hin. Dy i cng ng mch trong ng c khp v bt cho ng mch t ngoi vo trong, i xung di cng ng mch gi xung thot ra khi ng. Ri tip tc i sau c may, chy sau li cu trong xng i ti phn trn cng chn ri thot ra nng cng tnh mch hin trong chy ti mt trong cng chn. Dy cho ra cc nhnh chi phi cho da di xng bnh ch, da mt trc trong cng chn n nn ngn chn ci.

- Cc nhnh c nm su chi phi vn ng cho c tht lng chu, c lc, c may, c t u i v v c khp nh.

1.2.2. Dy thn kinh bt

- Gm cc si ca ngnh sau bn ca nhnh trc dy TK sng t LI - LIV to nn.

- Dy thn kinh bt lc u nm pha trong dy thn kinh i, sau chy vo trong chu hng nh, n gn ch bm ca c nng hu mn v c bt, dy chy trong ng bt vo khu i trong. Dy cho ra cc nhnh:

+ Nhnh sau cho c khp ln, c lc, khp hng, phn sau bao khp gi, c bt ngoi.

+ Nhnh trc cho c khp di, khp ngn, c thon, nhnh da chi phi cm gic da mt trong ca i.

2. m ri thn kinh cng (Hnh 2).

RTK cng c to nn bi thn TL- cng (do 1 phn nhnh trc dy LIV v nhnh trc LV hp thnh), nhnh trc ca 5 dy cng v dy ct to nn. m ri ny phn ra cc phn cng, phn thn v m ri ct.

Phn cng do thn TL cng, nhnh trc dy cng I, II v 1 phn nhnh trc dy cng III to nn.

RTK cng nm thnh bn chu hng b v cho ra cc nhnh ngn v cc dy thn kinh di.

2.1. Cc nhnh ngn ca RTK cng

* Cc nhnh c

- Do cc si ca dy thn kinh sng t LIV - SII to nn

- Chi phi: c hnh qu l, c sinh i, c bt trong v cung i.

* Dy thn kinh mng trn

- Do cc si ca dy TK sng t LIV - SI to nn

- Chi phi cho c mng nh, c mng b v c cng mc i.

* Dy thn kinh mng di

- Do cc si ca dy thn kinh sng t LV - SII to nn

- Chi phi c mng to v cm gic da vng mng.

2.2. Cc dy thn kinh di ca RTK cng

* Dy thn kinh i b sau

- Do cc si ca dy thn kinh sng t SI - SIII to nn

- Dy chui qua khe di c thp xung mt sau ca i, mng dy nm sau dy hng to v trc c mng ln.

- Chi phi cm gic da vng di mng, mt sau i v h khoeo

* Dy thn kinh ngi

- L dy thn kinh ln nht ca c th gm cc si ca dy thn kinh sng LIV n SIII.

Dy chui qua khe di c thp ra mng v xung khu i sau n khoeo chia thn kinh hng khoeo trong (dy TK chy trc) v TK hng khoeo ngoi

( TK mc chung).

- Chi phi cc c khu i sau, 1 phn c khp ln v bao khp gi

* Dy thn kinh chy

- L phn tip tc ca dy TK ngi

- khoeo dy nm sau v ngoi ng mch, ti cng chn i gia 2 lp c nng v su ca khu cng chn sau. Xung mt sau mt c trong v chia thnh 2 ngnh (gan chn trong v gan chn ngoi), chi phi cm gic da gan bn chn.

- Ngnh bn:

+ i (khoeo) dy cho nhnh c bng chn, c gan chn gy, c dp, c khoeo

+ cng chn cho ra nhnh n:

. C chy sau, c gp di ngn 1, c gp di ngn chn

. Khp gi v khp c chn

+ khoeo cho dy thn kinh hin chy (TK b cng chn trong). Chi phi cm gic da mt sau trong cng chn. 1/3 di cng chn TK hin chy ni dy TK hin mc to nn dy TK cng chn chi phi da phn ngoi cng v mu chn.

+ Dy TK lin ct chi phi ct mc xng chy, mng lin ct v bao khp c chn.

* Dy thn kinh mc chung

- Tch ra t dy thn kinh ngi h khoeo, i t u xng mc v vng quanh u xng mc, chia thnh dy mc nng v mc su.

- Dy TK mc nng: nm trong ng cc c mc v ti 1/3 gia cng chn th chui ra nng xung mu bn chn. Dy cho cc nhnh ti cc c mc, nhnh b mu chn cm gic da mu chn, mu cc ngn chn (tr mt ngoi ngn IV, V v mt trong ngn II ).

- Dy thn kinh mc su: i pha ngoi ng mch chy trc v i xung mu bn chn.Tch ra cc nhnh:

+ Nhnh c chy trc, dui di ngn chn, dui di ngn ci v dui ngn ngn chn

+ Nhnh xng mc, mng lin ct

+ Nhnh c bn chn

+ Nhnh cho khp gi v khp chy mc

+ Nhnh TK hin mc (TK b cng chn ngoi).

3. ng dng lm sng

3.1. Tn thng dy thn kinh i

Khng dui c cng chn, teo c t u i, mt phn x gi, ri lon cm gic vng dy chi phi.

3.2. Tn thng dy thn kinh bt

Ri lon cm gic mt trong i, khng vt chn n sang chn kia c, xoay chn ra ngoi kh.

3.3. Tn thng dy thn kinh mc chung

- Lit c dui bn chn (c chy trc), c dui ngn chn (c dui chung ngn chn) v cc c lm xoay bn chn ra ngoi.

- Bnh nhn khng dui (gp mu) bn chn v dui cc ngn chn, khng xoay bn chn ra ngoi, cn phn x gt do vy bn chn b ri thng, hi xoay vo trong, cc ngn chn hi gp, teo c mt trc trong cng chn. Nn c dng i qut (bnh nhn nng cao chn khi qut u ngn chn xung nn, sau t ngn chn, cnh ngoi bn chn v cui cng t gt. Bnh nhn khng th ng v i bng u ngn chn).

- Ri lon cm gic mt ngoi bn chn, mu bn chn v ngn chn.

3.4. Tn thng dy thn kinh chy

- Lit cc c gp bn chn (c tam u), cc c gp ngn chn, c chy sau nn mt cc ng tc ny v mt cc phn x gn gt.

- Teo cc c su ca cng chn v gan bn chn nn khoang gian ct rng ra v gt chn ni r, cc ngn chn dng vut kh, chn chim, bnh nhn khng i king bng ngn chn c.

- Ri lon cm gic mt sau cng chn, ngn chn, mu t cui ngn chn.

MT