D Ö N E M : 19 CİLT : 1 YASAMA YILI : 1

3 üncü Birleşim

16 . 11 . 1991 Cumartesi

I Ç İ N D E K İ L E R

Sayfa I. — GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

II. — BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) ÖNERİLER a) Danışma Kurulu Önerisi 1. — Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi tamamlanmadan çalış­

ma süresi dolduğu takdirde seçimin sonuçlanmasına kadar çalışma süresinin uza­tılmasının Genel Kurulun onayına sunulmasına ilişkin Danışma Kurulu önerisi

III. — SEÇİMLER 1. — TBMM Başkanı seçimi

IV. — SÖYLEVLER

1. — TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk'un, Başkan seçilmesi dolayı­sıyla konuşması

76 77

77 77

. 77

77

77:87

87

87:88

T.B.M.M. B : 3 16 . 11 . İ991 0 : 1

I. — GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te açıldı.

Geçen birleşimde bulunamayan Adıyaman Milletvekilleri, Mahmut Kılıç, Celal Kürkoğ-lu, Kemal Tabak ve Abuzer Tanrıverdi ile Batman Milletvekili Abdülkerim Zilan andiçtiter.

Pakistan'a gidecek olan Sanayi ve Ticaret Bakanı Rüştü Kâzım Yücelen'in dönüşüne ka­dar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına, Devlet Bakanı Cengiz Tuncer'in,

Belçika'ya gidecek olan Dışişleri Bakanı İsmail Safa Giray'ın dönüşüne kadar Dışişleri Bakanlığına, Devlet Bakanı M. Vehbi Dinçerler'in,

İtalya'ya gidecek olan Tarım ve Köyişleri Bakanı İlker Tuncay'ın dönüşüne kadar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına, Orman Bakanı Mustafa Kalemli'nin,

Vekillik etmelerinin uygun görüldüğüne; Bakanlar Kurulunun yeniden teşkili için İsparta Milletvekili ve Doğru Yol Partisi Genel

Başkanı Süleyman Demirel'in Anayasanın 109 uncu maddesi uyarınca görevlendirildiğine; ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkereleri Genel Kurulun bilgisine sunuldu.

Batman, Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Hakkâri, Mardin, Siirt Şırnak, Tunceli ve Van ille­rinde devam eden olağanüstü halin, 19.11.1991 günü saat 17.00'den geçerli olmak üzere 4 ay süre ile uzatılmasına ilişkin Başbakanlık tezkeresinin (3/30), yapılan görüşmelerden sonra, ka­bul edildiği açıklandı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimini yapmak için, 16 Kasım 1991 Cumartesi günü saat 15;00'te toplanmak üzere Birleşime 17.42'de son verildi. .,

Geçici Başkan Ali Rıza Septioğlu

Geçici Kâtip Üye Geçici Kâtip Üye Siirt Şanlıurfa

Zübeyir Aydar Sedat Edip Bucak

o

__ 76 —

T.B.M.M. B : 3 1 6 . 1 1 . 1 9 9 1 0 : 1

BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati : 15.00

BAŞKAN : Geçici Başkan Ali Rıza Scptioğlu

GEÇİCİ KÂTİP ÜYELER : Sedat Yurtdaş (Diyarbakır), Hasan Peker (Tekirdağ)

— © ; — —

BAŞKAN — Türkiye Büyük Millet Meclisinin 3 üncü Birleşimini açıyorum. Toplantı yetersayımız vardır; gündeme geçiyoruz.

II. — BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) ÖNERİLER

• a) Danışma Kurulu Önerisi

1. •— Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi tamamlanmadan çalışma süresi dolduğu tak­dirde seçimin sonuçlanmasına kadar çalışma süresinin uzatılmasının Genel Kurulun onayına sunulmasına ilişkin Danışma Kurulu önerisi

BAŞKAN — Danışma Kurulunun bir önerisi vardır; okutuyorum:

Danışma Kurulu önerisi No : 2 Tarih : 16.11.1991

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi tamamlanmadan çalışma süresi dolduğu tak­dirde, seçimin sonuçlanmasına kadar çalışma süresinin uzatılmasının Genel Kurulun onayına sunulması Danışma Kurulunca uygun görülmüştür.

Ali Rıza Septioğlu Türkiye Büyük Millet Meclisi

Geçici Başkam ANAP Grubu Başkanyekili

Mustafa Kalemli RP Grubu Temsilcisi

Şevket Kazan

BAŞKAN — Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir.

III. —SEÇİMLER

. 1. — TBMM Başkanı seçimi

BAŞKAN — Gündemimize göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi yapılacaktır. Başkanlık için aday gösterme önergeleri vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Geçici Başkanlık Divanına

Biz aşağıda imzaları olan milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı için, Ankara Milletvekili Sayın Mehmet Vehbi Dinçerler'i aday gösteriyoruz.

Gereğini saygı ile arz ederiz.

— 77 —

DYP Grubu Temsilcisi Vefa Tanır

SHP Grubu Başkanvekili Aydın Güven Gürkan

T.B.M.M. 16 . 11 . 1991 0 : 1

Mesut Yılmaz Rize

Bülent Akarcalı istanbul

Mehmet Keçeciler Konya

Temel Gündoğdü istanbul

Şükrü Yürür Ordu

M. Oltan Sungurlu Gümüşhane

Mehmet Gedik Bursa

Ersin Taranoğlu Sakarya

Gürhan Çelebican İstanbul

tlhan Kaya izmir

Orhan Ergüder istanbul

Yusuf Namoglu istanbul

Yusuf Bozkurt özal Malatya

Yaşar Eryılmaz Ağrı

Süleyman Hatinoğîu Artvin

Kadir Ramazan Coşkun istanbul

Elaattin Elmas istanbul

Osman Ceylan istanbul

Melike Tugay Haşefe istanbul

Esat Canan Hakkâri

Mustafa Balcılar Eskişehir

Adnan Kahveci istanbul

Ülke Güney Bayburt

Muzaffer Arıcı Denizli

Hüsnü Doğan istanbul

Bülent Atasayan Kocaeli

Cavit Kavak istanbul ,

Ali Kemal Başaran Trabzon

Şadan Tuzcu istanbul

Halil Şıvgın Ankara

Faruk Saydam Manisa

Abbas tnceayan Bolu

Hasan Korkmazcan Denizli

Nabi Poyraz Ordu

Mustafa Kılıçarslan Sakarya

Emin Kul istanbul

Hasan Çakır Antalya

Yıldırım Akbulut Erzincan

Mehmet Rauf Ertekin Kütahya

Fevzi tşbaşaran istanbul

Yılmaz Hocaoğlu Adana

Cemal özbilen Kırklareli

Tunca Toskay istanbul

Refik Arslan Kastamonu

Mustafa Kalemli Kütahya

Recep Ercüment Konukman İstanbul

ibrahim özdemir İstanbul

E. Cenap Gülpınar Şanlıurfa

Ekrem Pakdemirli Manisa

Lütfullah Kayalar Yozgat

Fahrettin Kurt ' Trabzon Engin Güner

istanbul Gaffar Yakın

Afyon Nevşat özer

Muğla Edip Safder Gaydalı

Bitlis Ergün özdemir

Giresun Işın Çelebi

izmir Hüseyin Özalp

Samsun imren Aykut

istanbul Yavuz Köymen

Giresun Yücel Seçkiner

Ankara Cengiz Altınkaya

Aydın Z, Selçuk Maruflu

•• istanbul Süha Tanık

İzmir Ahmet Kabil

Rize Seyyit Eyyüpoğlu

Şanlıurfa

— 78 —

T.B.M.M. E : 3 16 . 11 . Î99Î , O : 1

Mehmet Seven Bilecik

Kemal Naci. Ekşi istanbul

Münir Doğan ölmeztoprak Malatya

Yüksel Yalova Aydın

Mehmet Nedim Budak Ankara

Gürel Soylu istanbul

Mustafa Ateş Amiklioğlu Çorum

Hasan Fecri Alpaslan Ağrı

Burhan Kara Giresun

Salih Ergün istanbul

Feridun Pehlivan Bursa

Hüseyin Aksoy Eskişehir

Mahmut Orhon Yozgat

M. Bahri Kibar . Ordu

ilker Tuncay Çankırı

Sabri öztürk istanbul

Gazi Barut Malatya

Şerif Bedirhanoğlu Van

Cengiz Bulut izmir

ismail Sancak istanbul

Cavit Sadi Pehlivanoglu Ordu

Metin Emiroğlu Malatya

Yusuf Pamuk istanbul

. Mehmet Çevik Ankara

Eyüp Aşık Trabzon

Halil ibrahim özsoy Afyon Ali Er

içel Rasim Zaimoğlu

Giresun ismail Safa Giray

istanbul Rüştü Kâzım Yücelen

İçel

Hamdi Eriş Ankara

Bahattin Yücel istanbul

Murat Başesgioğlu Kastamonu

Timur Demir izmir

Güneş Taner İstanbul

Mümin Gençoğlu Bursa

Mehmet Sağdıç Ankara

Halit Dumankaya istanbul

Cemal Tercan izmir

Avni Akyol Bolu

Hüsamettin Örüç Bursa

Işılay Saygın izmir

Kâmran inan Bitlis

Mustafa Parlak Rize

Cem Kozlu İstanbul

LEYLA YENtAY KÖSEOĞLU (istanbul) — Sayın Başkan, önergeye ben de katılıyorum.

BAŞKAN — Diğer önergeyi okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Geçici Başkanlığına

. 19 uncu Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı için Eskişehir Milletvekili Hüsa­mettin Cindoruk'u teklif ediyoruz.

Saygılarımızla.

Süleyman Demirel İsparta

Cavit Çağlar Bursa

Hayri Doğan Antalya

Nafiz Kurt Samsun

Veysel Atasoy Antalya

Tevfik Diker Manisa

Fethi Akkoç Bursa

ibrahim Gürdal Bursa

Nurhan Tekinel Kastamonu

— 79

T.B.M.M. : 3 16 . 11 1991 O : 1

tsmet Sezgin Aydın

Cavit Erdemir Kütahya

Abdurrahman Ünlü . Kırıkkale

Refaiddin Şahin Ordu

Esat Kıratlıoğlu Nevşehir

Baki Durmaz Afyon

M. Selahattin Kılıç Adana

Vefa Tanır Konya

Kadri Güçlü Bursa

Mehmet Gazioğlu Bursa

Hasan Afşar Konya

Rıza Akçalı Manisa

Bahattin Şeker Bilecik

Sedat Edip Bucak Şanlıurfa

tsmet Atilla Afyon

Şinasi Altıner Zonguldak

A. Ay kon Doğan İsparta

Ali Eser Samsun

Mehmet Cebi Samsun

Ömer Barutçu Zonguldak Veli Andaç

Adana M. Sabri Güner

Kars

Abdurrezzak Yavuz Şanlıurfa

thsan Saraçlar Samsun

Abdullah Ulutürk Afyon

. Halit Dağlı Adana

Mustafa Dursun Yangın Ankara

Münif Islamoğlu Kastamonu

Ahmet Neidim Sakarya

Turan Tayan Bursa

Ersin Faralyah tzmir

Yılmaz Ovalı Bursa

Mustafa Küpeli Adana

llyas Aktaş Samsun

Hacı Filiz Kırıkkale

Koksal Toptan Bartın

Mustafa Çiloğlu Burdur

Yıldırım Aktuna istanbul

Yıldırım Avcı tzmir

Erkut Şenbaş tzmir

Sümer Oral Manisa

Ahmet Sanal Adana

Hüseyin Balyalı Balıkesir

Turgut Tekin Adana

— 80 —

Akın Gönen Manisa

Yahya Uslu Manisa

Muzaffer tlhan Muğla

Nevzat Ayaz Çankırı

Halil İbrahim Artvinli Kocaeli

Cemal Alişan Samsun

Necmi Hoşver Bolu

Ayvaz Gökdemir Gaziantep

Şükrü Erdem Bursa

B. Sami Daçe Adana

Mehmet Ali Yavuz Konya

Ahmet Sayın Burdur

Ali Şevki Erek Tokat

Mehmet Batallı Gaziantep

. Ahmet Şeref Erdem Burdur

Mahmut öztürk Aksaray

İrfan Demiralp Samsun

Yaşar Topçu Sinop

Necmettin Cevheri Şanlıurfa

Hasan Nam al Antalya

Tevfik Türesin Bolu

Etem Kelekçi Afyon

T.B.M.M. B : 3 16 . 11 .1991 O : 1

Osman Özbek Konya

Şerif Ercan Edirne

M. Fevzi Şihanlıoğlu Şanlıurfa

M. Fevzi Yalçın Eskişehir

Ömer Lütfi Coşkun Balıkesir

Güneş Mütftüoğlu Zonguldak

Mehmet Köstepen tzmir

Sami Sözat Balıkesir

Nevfel Şahin Çanakkale

Selahattin Karademir Kahramanmaraş

Hasan Peker Tekirdağ

Gökberk Ergenekon Antalya

Rahmi özer Çanakkale

Nadir Kartal Van

Rıfat Serdaroğlu İzmir

Ali Günaydın Konya

İsmail Kalkandelen Kocaeli

Muhtar Mahramlı Tekirdağ

Nabi Sabuncu Denizli

İsmail Hakkı Amasyalı Kocaeli

Melih Pabuççuoğlu Balıkesir

Bedretten Dalan İstanbul

Mehmet Ali Yılmaz Trabzon

A. Adnan Türkoğlu . Çorum

Kadir Bozkurt Sinop

A. Baki Ataç Balıkesir

Hannan Özüberk Gaziantep

Ali Yalçın Öğütcan Adana

Hamdi Üçpınarlar Çanakkale

M. Kâzım Dinç Kocaeli

•İsmail Karakuyu Kütahya

Ali Rıza Gönül Aydın

Mehmet Özkan İzmir

Nahit Menteşe Aydın

Nevzat Ercan Sakarya

Coşkun Kırca İstanbul

Sait Kemal Mimaroğlu Ankara

Orhan Şendağ Adana

Necdet Yazıcı Zonguldak

Evren Bulut Edirne

Ertekin Durutürk İsparta

Tunç Bilget Aydın

Ali Uzun Zonguldak

Mustafa Zeydan Hakkâri

Halil Başol Tekirdağ

Uğur Aksöz Adana

Latif Sakıcı Muğla

M. Tınaz Titiz Ankara

Mehmet özkaya Gaziantep

Adnan Akın Zonguldak

Ferit Aydın Mirkelam Şanlıurfa

Y. Fevzi Arıcı İçel

Mustafa Kaçmaz Van

Ali Su İçel

Nurettin Tokdemir Hatay

Süleyman Ayhan Çanakkale

Nevzat Çobanoğlu İzmir

Tunsu Çiller-İstanbul

İsmail Köse Erzurum

Adil Aydın Antalya

Fethiye Özver Tekirdağ

Ekrem Ceyhun Balıkesir

Abdülkerim Doğru Kars

İbrahim Yaşar Dedelek Eskişehir

Ahmet Bilyeli İçel

Cemil Erhan Ağrı

— 81 —

T.B.M.M. B : 3 16.11.1991 0 : 1

trfan Köksalan Ankara

Bestami Teke Hatay

B. Doğancan Akyürek İstanbul

Haydar Baylaz Bingöl

Hasan Ekinci Artvin

Mehmet Salim Ensarioğlu Diyarbakır

Nazmi Çiloğlu Bolu

Rıfat Yüzbaşıoğlu Niğde

Baki Tuğ Ankara

trfettin Akar Muğla

Halûk Müftüler Denizli

Doğan Baran Niğde

Bilal Güngör Ankara

Abdullah Kınalı Hatay

Mehmet Cemal Öztaylan Balıkesir

Cafer Sadık Keseroğlu Sinop

Ali Karata?: Antalya

Mustafa Fikri Çobaner İsparta

Osman Seyfi Nevşehir

Mehmet Gölhan Sakarya

Mehmet Gözlükaya Denizli

Ahmet Sezai Özbek Kırklareli

Cengiz Üretmen Manisa

Abdülmelik Fırat Erzurum

Alaettin Kurt Kocaeli

Hasan Kılıç Ordu

Asım Kaleli tçel

Orhan Kilercioğlu Ankara

Ömer Şeker Konya

M. Sadık Avundukluoğlu Kırıkkale

Halil Demir Aksaray

Ahmet Küçükel Elazığ

İbrahim Arısoy Niğde

Ümit Canuyar Manisa

Mikail Akdemir Ağrı

BAŞKAN — Diğer önergeyi okutuyorum: . .

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Kocaeli Milletvekili Şevket Kazan'ı TBMM Başkanlığına aday gösteriyoruz. Gereğini emir ve müsaadelerinize arz ederiz.

Necmettin Erbakan RP Grup Başkanı

Konya Yasin Hatipoğlu

Çorum Cevat Ayhan

Sakarya Ahmet Fevzi tnceöz

Tokat Şaban Bayrak

Kayseri Mukadder Başeğmez

İstanbul

Oğuzhan Asiltürk Malatya

Mehmet Elkatmış Nevşehir

Melih Gökçek Ankara

Abdullah Fırat Erzurum

Abdullah Gül , Kayseri

Ahmet Derin Kütahya

15.11.1991

Zeki Ünal Karaman

Zeki Ergezen Bitlis

Mustafa Baş İstanbul

Musa Demirci Sivas

Salih Kapusuz Kayseri

Ali Oğuz İstanbul

82 —

T.B.M.M. B : 3 16 . 11 . 1991 O : 1

Ahmet Cemil Hınç Elazığ

Kâzım Ataoğlu Bingöl

Kemalettin Göktaş Trabzon

Hüseyin Erdal Yozgat

Recep Kırış Kahramanmaraş Hasan Mezarcı

İstanbul

İsmail Coşar Çankırı

Abdullatif Şener Sivas

Hasan Dikici Kahramanmaraş

Abit Kıvrak Konya

Ahmet Arıkan Sivas

Şinasi Yavuz Erzurum

Lütfü Esengün Erzurum

Hüsamettin Korkutata Bingöl

İbrahim Halil Çelik Şanlıurfa

Ahmet Dökülmez Kahramanmaraş ö. Faruk Ekinci

Ankara Ahmet Derin

Kütahya

BAŞKAN — Seçimin nasıl yapılacağına dair, Başkanlığımızın bir açıklaması vardır; oku­tuyorum:

"Anayasamızın 94 üncü maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, Başkan seçimi gizli oyla yapılacaktır. Başkan seçilebilmek için, ilk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu (300 oy) üçüncü oylamada ise, üye tam sayısının salt çoğunluğu (226 oy) aranacaktır.

Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılacak ve dördüncü oylamada en fazla oy alan aday Başkan seçilmiş ola­caktır.

Hiçbir itiraz ve kuşkuya yer vermeden, Anayasa ve İçtüzüğün istediği gizliliğin bütün icap­larını yerine getirmek için, gizli oylama şu şekilde yapılacaktır:

İki sayın Kâtip Üye, Başkanlık Divanı kürsüsünün sağ tarafındaki komisyon sırasında yer alacaklardır.

Üyelerden biri, adı okunan milletvekiline mühürlü oy pusulası ve zarf verecek, diğer üye _ ise oy pusulası ve zarf verilen milletvekilini yoklama cetvelinden işaretleyecektir.

Oyunu kullanacak sayın üye, kâtip üyelerden mühürlü oy pusulası ile zarfı aldıktan sonra oy hücresine girecek, oy pusulasına adaylardan birinin adını ve soyadını yazdıktan sonra oy pusulasını zarfa koyacaktır. Bilahara, hücreden çıkacak ve kürsü üzerine konulan oy kutusuna zarfı atacaktır.

Hücrelere aynı renk tükenmez kalemler konmuştur. Sayın üyeler bu kalemleri kullanacak­lardır.

Sayın üyelerin oylamada şu hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir: Adaylardan birinin sadece adının veya soyadının yazılması tereddüt doğuracağından, adayın adı ve soyadı veya en azından adının baş harfi ile soyadının yazılması gereklidir. Sadece adının veya sadece soya­dının yazılması halinde adayın kim olduğu tereddütsüz anlaşılmakta ise oy geçerli sayılacaktır.

Ayrıca, oy pusulasında oyun kime ait olduğunu belirleyecek herhangi bir işaret, imza, ka­ralama veya renkli kalem kullanma gibi durumlarda oy geçersiz sayılacaktır. Geçerli oy hiçbir surette işaret taşımayacaktır. Adayın adı ve soyadına hiçbir eklenti yapılmayacaktır.

— 83 —

T.B.M.M. B : 3 1 6 . 1 1 . 1 9 9 1 0 : 1

Oy pusulasına, adları okunmuş bulunan adayların dışında isim yazıldığında, bu oylar, Ana­yasamızın 94 üncü maddesi uyarınca geçersiz sayılacaktır."

BAŞKAN — Ad çekmek suretiyle, beş kişilik tasnif heyeti oluşturulacaktır :

Akın Gönen?.. Burada. Koray Aydın?.. Burada. İbrahim Ansoy?.. Burada. Mahmut Uyanık?.. Burada. Ziyaeddin Selçuk Maruftu?.. Burada. Oylamaya Adana ilinden başlıyoruz. (Oylar toplandı) ,

BAŞKAN — Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok. Oy verme işlemi bitmiştir. (Oyların ayrımı yapıldı)

.BAŞKAN—Tasnif Komisyonu tutanağı gelmiştir; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet^Meclisi Başkanlığına

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi için yapılan birinci tur oylamaya 445 üye katılmış ve neticede aşağıda adları yazılı sayın adaylar hizalarında gösterilen oyları almışlardır.

Saygıyla arz olunur.

Tasnif Komisyonu

Üye Üye Koray Aydın İbrahim Ansoy

Trabzon Niğde Üye

Ziyaeddin Selçuk Maruftu İstanbul

: 264 : 108 : 60 : 3 : 10 : 445

BAŞKAN — Bu sonuca göre, ikinci tur oylamaya geçiyoruz. Tasnif Komisyonunu tespit ediyoruz. Kemal Tabak?.. Burada. Ziya Halis?.. Yok. Mahmut Oltan Sungurlu?.. Burada. . Mehmet Kerimoğlu?.. Burada. Abdulillah Fırat?.. Yok. Ali Su?.. Yok. İbrahim Tez?.. Yok.

— 84 —

Üye Akın Gönen

Manisa Üye

Mahmut Uyanık Diyarbakır

Hüsamettin Cindoruk (Eskişehir) M. Vehbi Dinçerler (Ankara) Şevket Kazan (Kocaeli) Geçersiz Boş Toplam

T.B.M.M. B : 3 16 . 11 . 1991 0 : 1

Ahmet Bilyeli?.. Yok. Sümer Oral?.. Yok. Kemalettin Göktaş?.. Burada. Selim Saddak?.. Yok. tsmail Kalkandelen?.. Burada. Tasnif Heyeti seçilmiştir. Oylamada dikkat edilecek hususları tekrar hatırlatıyorum: "Sayın üyelerin oylamada şu hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir:

Adaylardan birinin sadece aclının veya sadece soyadının yazılması tereddüt doğuracağın­dan, adayın adı ve soyadı veya en azından adının baş harfi ile soyadının yazılması gereklidir. Sadece adının veya sadece soyadının yazılması halinde, adayın kim olduğu tereddütsüz anlaşıl­makta ise, oy geçerli sayılacaktır.

Ayrıca, oy pusulasında oyun kime ait olduğunu belirleyecek herhangi bir işaret, imza, ka­ralama veya renkli kalem kullanma gibi durumlarda oy geçersiz sayılacaktır. Geçerli oy hiçbir surette işaret taşımayacaktır. Adayın adı ve soyadına hiçbir eklenti yapılmayacaktır.

Oy pusulasına, adları okunmuş bulunan adayların dışında isim yazıldığında bu oylar Ana­yasamızın 94 üncü maddesi uyarınca geçersiz sayılacaktır."

BAŞKAN — Bilgilerinize sunulmuştur. Oylamaya Adana tünden başlayarak devam edilecektir. Buyurun. (Oylar toplandı) ,

BAŞKAN— Oyunu kullanmayan sayın üye var mı? Yok. Oylama işlemi bitmiştir. Tasnife geçiyoruz. Tasnif Komisyonu lütfen yerini alsın. (Oyların ayırımı yapıldı)

BAŞKAN — Tasnif Komisyonu tutanağı gelmiştir; okutuyorum. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi için yapılan ikinci tur oylamaya 437 üye ka­tılmış ve neticede aşağıda adları yazılı sayın adaylar hizalarında gösterilen oyları almışlardır.

Saygıyla arz olunur. "* Tasnif Komisyonu

Üye Kemal Tabak

Adıyaman Üye'

Kemalettin Göktaş Trabzon

Üye Vlahmut Oltan Sungurlu

Gümüşhane Üye

İsmail Kalkandelen

Hüsamettin Cindoruk (Eskişehir) M. Vehbi Dinçerler (Ankara) Şevket Kazan (Kocaeli) Boş Toplam

Kocaeli 270 105 53

9 437

N Üye Mehmet Kerimoğlu

Ankara

— 85 —

T.B.M.M. B : 3 16.11.1991 0 : 1

BAŞKAN — Bu sonuca göre, üçüncü tur oylamayı yapacağız. Bir önerge vardır; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Adaylıktan çekildiğimi saygılarımla arz ederim,

M. Vehbi Dinçerler Ankara

(DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN — Bilgilerinize sunulmuştur. Tasnif Komisyonunu tespit ediyoruz. tsmet Atilla?.. Yok. Esat Canan?.. Yok. Ahmet Türk?.. Yok. Ziya Halis?.. Yok. Arslan Adnan Türkoğlu?.. Yok. Ömer Lütfi Coşkun?.. Yok. Mehmet Güleegün?.. Burada. Şaban Bayrak?.. Burada. Leyla Zana?.. Yok. Abdülbaki Ataç?.. Yok. tsmet Sezgin?.. Yok. Lütfi Doğan?.. Yok. Rıza Akçalı?.. Burada. Mehmet Dönen?.. Yok. • tlyas Aktaş?.. Yok. Halil Demir?.. Burada. Musa Erarıcı?.. Burada. Böylece, Tasnif Komisyonuna, Mehmet Güleegün, Şaban Bayrak, Rıza Akçalı, Halil De­

mir ve Musa Erarıcı seçilmişlerdir. Oylamaya Adana tünden başlıyoruz. (Oylar toplandı)

BAŞKAN — Oyunu kullanmayan milletvekilleri varsa, lütfen kullansınlar efendim. Oyunu kullanmayan sayın üye var mı?.. Yok. Oy verme işlemi tamamlanmıştır. Tasnif Komisyonu üyeleri yerlerini alsınlar. (Oyların ayırımı yapıldı)

BAŞKAN—Tasnif Komisyonu tutanağı gelmiştir; okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi için yapılan üçüncü tur oylamaya 413 üye

katılmış ve neticede aşağıda adları yazılı sayın adaylar, hizalarında gösterilen oyları almışlardır. Saygıyla'arz olunur.

• , • " • " • ' — 8 0 . - . - . • ; • . .

m M . M . B : 3 16 . 11 . 1991 0 : 1

Tasnif Komisyonu Üye Üye

Şaban Bayrak Rıza Akçalı Kayseri Manisa

Üye Musa Erarıcı

Konya

Hüsamettin Cindöruk (Eskişehir) : 286 Oy (DYP ve SHP sıralarından ("Bravo" sesleri, alkışlar; ANAP sıralarından alkışlar)

Şevket Kazan (Kocaeli) : 55 oy Vehbi Dinçerler (Ankara) : 7 oy Boş : 65 oy Toplam : 413 oy

BAŞKAN — Sayın milletvekilleri, bu sonuca göre, Eskeşiher Milletvekili Sayın Hüsamet­tin Cindöruk, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına seçilmiştir. (DYP ve SHP sıraların­dan alkışlar)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçilmesinin, Türkiyemiz için, memleketimiz için, Türkiye Büyük Millet Meclisi için hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum; kendisine başarı­lar diliyorum. (DYP ve SHP sıralarından alkışlar)

IV. — SÖYLEVLER

1, — TBMM Başkam Hüsamettin Cindoruk'un, Başkan seçilmesi dolaytstyla konuşması

BAŞKAN — Sayın Başkan teşekkür etmek için söz istemiştir; kendisine söz veriyorum. (DYP ve SHP sıralarından alkışlar) .

; TÜRKİYE BÜYÜK MÎLLET MECLİSİ BAŞKANI HÜSAMETTİN CİNDÖRUK (Es­kişehir) — Saygıdeğer Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; yüklediğiniz görev ve sorumluluk, bana onur bağışlamıştır. Güveninizin boşa çıkmayacağını söyleyebilirim.

Millet Meclisimiz, Kurtuluş Savaşını yönetmiş, bu bağımsız cumhuriyetimizi kurmuştur; gazidir, kahramandır; demokrasiyi yeşertmiştir, demokrattır; darbelerle kapatılmıştır, yaralı­dır; ne var ki, 71 yıldır ayaktadır, millet ümididir, dayanıklıdır.

Şimdi, kalıcı demokrasiyi ve sürekli millî egemenliği, iç barışı, toplumsal uzlaşmayı sağla­ma günü gelmiştir. 19 uncu Dönem, gerçek demokrasinin Meclisi olacaktır. (DYP ve SHP sıra­larından "Bravo" sesleri, alkışlar)

Saygıdeğer milletvekilleri, bir Meclis Başkanı için, demokrasi, miltîmisak, cumhuriyet ve Atatürk ilkelerinde tarafsız olmak mümkün değildir. Başkanlık görevini ise, gerçek demokra­sinin keyfini ve hoşgörüsünü birlikte yaşayacağımız ölçülerde, tarafsızca yürüteceğim.

Meclisimizde sadece çatışma ve tartışmaların değil, sıradağlar gibi sürüp gidecek toplum­sal uzlaşmaların gerçekleşeceğine inanıyorum. (Alkışlar)

Bu toplantıları bııgünedek kendisine pek yaraşır biçimde yürüten Sayın Geçici Başkan Sep-tioğlu'na, Geçici Divan üyelerine, bana oy veren - oy vermeyen bütün üyelere teşekkürlerimi, saygılarımı sunuyorum.

— 87 —

Üye Mehmet Gülcegün

Mardin Üye

Halim Demir Aksaray

T.B.M.M. B : 3 16.11.1991 0 : 1

Allah yardımcımız olsun. ("Bravo" sesleri, alkışlar) BAŞKAN — Başkanlık Divanının seçimi ile ilgili işlemi yapmak için, 19 Kasım 1991 Salı

günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşimi kapatıyorum. ("Bravo" sesleri, alkışlar)

Kapanma Saati : 19.37

— 88 —

Türkiye Büyük Millet Meclisi GÜNDEM

3 ÜNCÜ BİRLEŞİM

16 . 11 . 1991 Cumartesi

Saat : 15.00 1

BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

2

ÖZEL GÜNDEMDE YER ALACAK İŞLER

3

SEÇİM

1. — Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı seçimi. 4

OYLAMASI YAPILACAK İŞLER

5 GENEL GÖRÜŞME VE MECLİS ARAŞTIRMASI

YAPILMASINA DAİR ÖNGÖRÜŞMELER

SÖZLÜ SORULAR

7 KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE

KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER