3 MEKANSAL BĠR SENTEZ: TÜRKĠYE - COĞRAFYA …...© Cografyam.NET - Türkiye’nin Coğrafya...

© Cografyam.NET - Türkiye’nin Coğrafya Portalı

MEKANSAL BĠR SENTEZ: TÜRKĠYE 3


ETKĠNLĠKLER

1) ANADOLU MEDENĠYETLERĠ

............................................................... Hititler ...............................................................

............................................................... ............................................................... ...............................................................

AĢağıda Anadolu’da kurulan bazı medeniyetlerin haritaları verilmiĢtir. Bu medeniyetlerin isimlerini örnekteki gibi harita altlarına yazınız.

2) BAġLICA DAĞLARIMIZ

AĢağıda yer alan haritada ülkemizin baĢlıca dağları gösterilmiĢtir. Atlasınızdan da yararlanarak bu dağ isimleri-ni boĢ bırakılan alanlara yazınız.

Karacadağ


ETKĠNLĠKLER

3) TÜRKĠYE EKONOMĠSĠNĠN SEKTÖREL DAĞILIMI

AĢağıda Türkiye ekonomisinin çeĢitli dönemlere ait sektörel dağılım grafikleri verilmiĢtir. Bu grafiklerin hangi dönemlere ait olduğunu ve neden böyle bir değiĢim yaĢanmıĢ olabileceğini önbilgilerinizden de yararlanarak yazınız.

1923- 1925 Yılları 1950 Yılı 1970 Yılı 1990 Yılı 2005 Yılı

....................................................... ....................................................... .......................................................

....................................................... .......................................................

ÜRÜN GRUBU

TARIM ÜRÜNÜ TAHILLAR SANAYĠ BĠTKĠLERĠ

BAKLAGĠLLER YUMRULU BĠTKĠLER

YAĞ BĠTKĠLERĠ MEYVELER

Buğday

Patates

Ayçiçeği

Mercimek

Ġncir

ġekerpancarı

Pirinç

Zeytin

Fasulye

Tütün

Fındık

4) TARIM ÜRÜNLERĠ

AĢağıda yer alan tarımsal ürünlerin hangi ürün grubu içerisinde yer aldığını örnekteki gibi belirtiniz. (Bazı ürün-ler birden fazla ürün grubu içerisinde yer alabilir.)

......................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................


ETKĠNLĠKLER

5) TÜRKĠYE’DE ÜRETĠM FAALĠYETLERĠ

AĢağıdaki grafiklerde boĢ bırakılan yerleri doldurunuz.

Kamyonet Koyun Ġnek Ayçiçeği Susam Mandalina Altıntop Turunç Soya Fasülyesi

Manda Otobüs ÇamaĢır Makinesi Otomobil Buzdolabı Televizyon Elektrik Süpürgesi

Fırın Kamyon Tiftik Keçisi Minibüs Portakal Kıl Keçisi Yerfıstığı Limon Traktör Motosiklet

Türkiye Süt Üretimi Türkiye Et Üretimi

Türkiye Yağlı Tohumlular Üretimi Türkiye Turunçgiller Üretimi

Türkiye Dayanıklı Tüketim Malları Üretimi Türkiye Motorlu Taşıtlar Üretimi

......................

......................

......................

......................

................

................

................

................

................

................

................

................

................

................

.................

.................

.................

.................

.................

.........................

.........................

.........................

.........................

.........................

..............

..............

..............

..............

..............

..............

..............


ETKĠNLĠKLER

6) TARIM ÜRÜNLERĠ - EN ÇOK ÜRETĠLDĠĞĠ ĠLLER

AĢağıda 2004 yılı verilerine göre Türkiye’de yetiĢtirilen bazı tarım ürünleri ve bu ürünlerin en fazla yetiĢtirildiği iller verilmiĢtir. Bu tarım ürünlerini ve en çok yetiĢtirildiği illeri örnekteki gibi eĢleĢtiriniz.

Buğday Arpa Mısır Pirinç Tütün Pamuk (Lif) ġekerpancarı HaĢhaĢ

Zeytin (Sofralık ve yağlık) Çay Ayçiçeği (Yağlık) Fındık Ġncir Üzüm (Sofralık ve kuru)

Adana Afyon Aydın Edirne Konya Manisa Rize Sakarya ġanlıurfa Tekirdağ

ÜRÜN

EN FAZLA ÜRETĠLDĠĞĠ ĠL

NEDENĠ

Buğday

Arpa

Mısır Adana Yağ elde etme amaçlı sanayide kullanılmaya baĢlanması.

Pirinç

Tütün

Pamuk (Lif)

ġekerpancarı

HaĢhaĢ

Zeytin (Sofralık ve yağlık)

Çay

Ayçiçeği (Yağlık)

Fındık

Ġncir

Üzüm (Sofralık ve kuru)

Adana

Cevap olarak birden fazla yazdığınız iller hangileriydi ve bu durum üzerinde rol oynayan faktörler neler olabilir?


ÜRÜNLER 1996 1997 1998 1999 2000

Buğday 18500 18650 21000 18000 21000

Arpa 8000 8200 9000 7700 8000

Mısır 2000 2080 2300 2297 2300

Çavdar 245 235 232 233 260

Yulaf 275 280 310 290 314

Çeltik 168 165 189 204 210

Yıllara göre Türkiye tahıl üretimi (Bin ton)

ÜRÜNLER 1996 1997 1998 1999 2000

Nohut 732 720 625 560 548

Mercimek 645 515 540 380 353

K.Fasulye 230 235 236 237 230

Bakla 46 46 43 39 37

Bezelye 4 4 3 3 3

Yıllara göre Türkiye baklagil üretimi (bin ton)

ÜRÜNLER 1996 1997 1998 1999 2000

ġekerpancarı 14

543

1840

1

2228

3

1710

2

1878

1

Pamuk 784 832 882 791 880

Tütün 225 286 251 243 208

HaĢhaĢ

(Kapsül)

5 11 28 31 12

Anason 19 21 25 23 20

Türkiye’de sanayi bitkileri üretimi (Bin ton)

ÜRÜNLER 1996 1997 1998 1999 2000

Pamuk (Çiğit)

1 220 1 193 1 335 1 158 1 285

Ayçiçeği 780 900 860 950 800

Susam 30 28 34 28 24

Soya 50 40 60 66 45

Yerfıstığı 80 82 90 75 78

Yağlı Tohumlu Bitkilerde Üretim (bin ton)

ETKĠNLĠKLER

7) TARIM ÜRÜNLERĠ - ÜRETĠM VE GRAFĠK ĠLĠġKĠSĠ

AĢağıda çeĢitli tarımsal ürünlerin yıllara göre üretim tabloları ve grafikleri verilmiĢtir. Örnekte verilen tablo gra-fik iliĢkisini inceleyiniz ve diğerlerini tamamlayınız.


ETKĠNLĠKLER

8) BAġLICA MADENLERĠMĠZ

AĢağıdaki haritada Türkiye’de çıkarılan bazı madenler gösterilmiĢtir. Önbilgilerinizden yararlanarak bu maden-lerin isimlerini uygun boĢluklara yazınız.

...................... ................... ................ ................ ......................

9) ENERJĠ KAYNAKLARIMIZ

AĢağıdaki haritada Türkiye’nin baĢlıca enerji kaynakları gösterilmiĢtir. Önbilgilerinizden yararlanarak bu enerji kaynaklarının isimlerini uygun boĢluklara yazınız.

.................... .................... .................... .................... .................... ....................


AĞIR SANAYĠ

AKKARAMAN

ANIZ

ASFALTĠT

AġAR VERGĠSĠ

BAĞIMLI NÜFUS

BESĠCĠLĠK

BEZĠR YAĞI

BĠYOMAS

BĠYOTEKNOLOJĠ

BÖLGE

COĞRAFĠ KONUM

ÇELTĠK

ÇĠĞĠT

ÇOTANAK

DAĞLIÇ

DEMOGRAFĠK YATIRIM

DESTEKLEME ALIMI

DIġ TĠCARET DENGESĠ

DOĞAL AFET

EKONOMĠ

EKONOMĠ POLĠTĠKALARI

ENERJĠ

ENERJĠ KAYNAĞI

ETERNĠT

FAY

FERROKROM

GRABEN

HAFĠF SANAYĠ

HAMMADDE

HARA

HĠDROLOJĠK DENGE

HĠDROTERMAL

HORST

HUBUBAT

ĠHRACAT

ĠKLĠM

ĠSTĠHDAM

Ġġ GÜCÜ

ĠTHALAT

ETKĠNLĠKLER

AĢağıda 3. bölümle ilgili verilen baĢlıca kavramları örnekte olduğu gibi bulup iĢaretleyiniz.

10) KAVRAM AVI

D H A F Ġ F S A N A Y Ġ F A Y J A S F A L T Ġ T C

E K O N O M Ġ P O L Ġ T Ġ K A L A R I H O R S T B

E U U E N E R J Ġ K A Y N A Ğ I Ġ ġ G Ü C Ü V Ü F

T Ġ O H A M M A D D E K Ç Ġ Ğ Ġ T E Ġ K L Ġ M X H

E Ġ S T Ġ H D A M H Ġ D R O L O J Ġ K D E N G E U

R E X M X G F E R R O K R O M F D Ğ H O G Q G U B

N A Z W D O H Ġ D R O T E R M A L A Z R N Ö U O U

Ġ D E M O G R A F Ġ K Y A T I R I M Ğ Y A O K Y B

T B Ö L G E A Ğ I R S A N A Y Ġ M Q B L Y C M C A

Ġ G D E S T E K L E M E A L I M I Q Ç H I A A Ġ T

T R D I ġ T Ġ C A R E T D E N G E S Ġ W M Ç W T G

H A A C D O Ğ A L A F E T E U W A K K A R A M A N

A B N Ç Ö D B Ġ Y O T E K N O L O J Ġ H A R A I P

L E I C O Ğ R A F Ġ K O N U M G G R B Ġ Y O M A S

A N Z Q I B E S Ġ C Ġ L Ġ K C B E Z Ġ R Y A Ğ I ġ

T Y Ġ A ġ A R V E R G Ġ S Ġ K Q W Ç O T A N A K K

E N E R J Ġ X Ç T B A Ğ I M L I N Ü F U S H S C G


JEOTERMAL

KALĠFĠYE ELEMAN

KALKINMA HIZI

KALKINMA PLANI

KIRAÇ TOPRAK

KIVIRCIK

KÜLTÜR

KÜTLE HAREKETLERĠ

LĠNTERĠ

MADEN

MADEN REZERVĠ

MADENCĠLĠK

MALT

MEDENĠYET

MERĠNOS

METALURJĠ

MOHER

MONOKÜLTÜR

MORKARAMAN

MÜNAVEBE

NADAS

NÜFUS

ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠ

PATENT

PAZARLAMA

SAKIZ

SANAYĠ

SERA

SERBEST TĠCARET BÖLGESĠ

SERMAYE

TARAÇALAMA

TARIM

TENÖR

TEġVĠK YASASI

TOHUM ISLAHI

TUVÖNAN

YERġEKĠLLERĠ

ETKĠNLĠKLER

AĢağıda 3. bölümle ilgili verilen baĢlıca kavramları örnekte olduğu gibi bulup iĢaretleyiniz.

S E R B E S T T Ġ C A R E T B Ö L G E S Ġ S Ü Q Ö

U T A R I M T O H U M I S L A H I Ç N I K Ü E Ö U

ġ M J N M E D E N Ġ Y E T T V R F S X B I Ğ I C Ğ

T Ü P Ü U K A L Ġ F Ġ Y E E L E M A N S R S L O D

ġ N Ö F L N C S M A D E N R E Z E R V Ġ A M N A O

K A Z U Y E R ġ E K Ġ L L E R Ġ Z N S S Ç E N ġ A

A V Y S Q L J E O T E R M A L N A D A S T T N M M

L E K A L K I N M A P L A N I N R Y E Ġ O A A N O

K B K Ç X Ç J S A K I Z N Y Ö G K Y R D P L B L N

I E K I V I R C I K B P Q V A Ġ A E R R R U Ü M O

N T A R A Ç A L A M A J U R V M T E Ö A A R M E K

M K Ü L T Ü R U K ġ V T E ġ R N H N Z P K J A R Ü

A M A D E N C Ġ L Ġ K S E E Ġ O E A S N D Ġ L Ġ L

H V Ç M A D E N Z G B T S L M T P H P B N U T N T

I K O R G A N Ġ Z E S A N A Y Ġ B Ö L G E S Ġ O Ü

Z Y Z W P A T E N T T I M O R K A R A M A N Q S R

I E K Ü T L E H A R E K E T L E R Ġ K S A N A Y Ġ

11) KAVRAM AVI


12) BULMACA

2 3

1

5

6

8

7

10

9

12 14

11 13

15

16

SOLDAN SAĞA Fosfor içeren gübrelerin yapımında kullanılan maden. Hayvan soylarının iyileĢtirilmesi için melezleĢtirme

çalıĢmalarının yapıldığı yer. GeniĢ sahalarda sürekli olarak tek tip ürünün yetiĢtiril-

mesi. Yüzölçümü bakımından en küçük coğrafi bölgemiz. Kaba tarım, geleneksel tarım yöntemi olarak ta bilinen

tarımsal uygulama yöntemi. Türkiye’de nüfuslanma ve sanayileĢmenin en fazla

olduğu bölge. Ġnsanların topraktan ürün elde etme faaliyetlerinin

tümüne verilen ad. Karadeniz kıyı kuĢağında yetiĢen ve anavatanı Türki-

ye olan meyve.

YUKARIDAN AġAĞI Metalurjik iĢlemlerle zenginleĢtirilmiĢ krom cevheri. Sıcaklık Ģartlarının kontrol altına alınmasıyla gerçek-

leĢtirilen mevsim dıĢı sebze üretimi faaliyeti. Türkiye Cumhuriyetinin ilk fabrikasının kurulduğu kent. Mevcut dünya potansiyelinin yarıdan fazlasının Türki-

ye’de bulunduğu 250’den fazla kullanım alanına sahip stratejik önemde ametal.

Sulama sorunun yaĢandığı arazilerde uygulanan ta-

rımsal yöntem. Doğu Anadolu Bölgesinde, Van Gölü ve çevresinde

kurulan devlet. Ülkemiz ekonomisini düzeltme adına 17 ġubat

1923’te Birinci Ġktisat Kongresinin düzenlendiği kenti-miz.

Türkiye’de tahıl üretiminde, üretimde dalgalanmanın

en az olduğu ürün.

1

5

7

9

11

13

15

2

3

4

6

8

10

12

16 14

ETKĠNLĠKLER


13) BULMACA

1

2 3

4

5

7

6 F Ğ

8 10

9 L 11

13

12

14

15

16

SOLDAN SAĞA Fiziki, beĢeri ve ekonomik özellikler bakımından ben-

zerlik gösteren ve bu özellikler arasında karĢılıklı ne-den-sonuç iliĢkilerinin olduğu mekan parçalarına veri-len ad.

GüneĢli gün süresinin en az olduğu bölgemiz. Türkiye’de organize sanayi bölgesi sayısının en fazla

olduğu kentimiz. Osmanlı Devletinde ilk sanayi faaliyetlerinin baĢladığı

dönem. Toprağa bir yıl buğday ekildikten sonra ertesi yıl havuç

ekilmesi olayına ……… ekim denir. Ülkemizde sel ve taĢkınlara en fazla …………… mev-

siminde rastlanır. Türkiye’nin ilk demir – çelik fabrikası ……………….’de

kurulmuĢtur. Ġnsanoğlunun yediği tek kaya.

YUKARIDAN AġAĞI Üretimimizin yaklaĢık yarısının Guleman’daki tesisler-

den karĢılandığı krom, iç tüketim ihtiyacını karĢılama-sı amacıyla Antalya ve ……’daki ferro-krom tesislerin-de iĢlenir.

Türkiye’de üretilen tuzun yarıdan fazlası …’lerden elde

edilir. ĠĢletmeye açılan demir yataklarımızdan biri. Hidroelektrik potansiyelinin 1 / 3’ünün yer aldığı hav-

zamız. Türkiye’de en fazla etkili olan doğal afet. Elektrik üretimimizde en büyük paya sahip olan enerji

kaynağı. Ülkemiz toprakları azot bakımından zengin ama ……..

ve fosfor açısından fakirdir. ĠĢ yapabilme gücüne …… denir.

4

6

9

12

14

15

1

2

3

7

8

10

11

16

13

5

ETKĠNLĠKLER


ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

KLASĠK

AĢağıdaki soruları cevaplayınız. 1. Anadolu neden medeniyetlerin beĢiğidir? 2. Dünyada kurulan ilk medeniyetlerin kurulduğu alanların ne gibi belirleyici özellikleri vardır? 3. Ülkemizin ortalama yükseltisinin fazla olmasının baĢlıca olumlu özellikleri nelerdir? 4. Türkiye’nin mevcut arazi yapısı komĢularından Suriye ile benzerlik göstermiĢ olsaydı arazi kullanımında herhangi bir değiĢim yaĢanır mıydı? Açıklayınız. 5. Türkiye’de mevcut tarımsal alanlar önemli bir miktara sahip olmasına karĢın tarımsal verimlilik neden geliĢmiĢ ülkele-re göre bir hayli düĢüktür? 6. Ekonomiyi oluĢturan sektörlerin oransal dağlılımı bir ülkenin geliĢmiĢlik düzeyi hakkında fikir sahibi olmamızı sağla-yabilir mi? Açıklayınız. 7. Cumhuriyet’in kuruluĢundan bu yana sürekli oransal olarak düĢüĢ gösteren ,ekonomiyi oluĢturan, sektör veya sektör-ler hangileridir. Bu durumun ortaya çıkmasında neler etkili olmuĢtur? 8. Ülkemizin coğrafi konumunun ekonomik geliĢmiĢlik düzeyi üzerinde belirleyici bir etkisi var mıdır? Açıklayınız. 9. Ülkeler neden ekonomi politikaları uygularlar? 10. Tarımsal sulamanın arttırıldığı alanlarda yetiĢtirilen ürün türlerinde herhangi bir değiĢim meyadana gelebilir mi? Açıklayınız. 11. Ülkemizin bazı bölgelerinde neden tarımda makineleĢme oranı bir hayli düĢüktür? 12. Topraklarımızın bir kısmı neden nadasa ayrılır? 13. Ülkemizde uygulanan baĢlıca tarımsal yöntemler hangileridir? 14. Ülkemizde ekili alanlar içesinde neden en büyük pay tahıllarındır? 15. Türkiye’de buğday üretiminde neden yıllar arasında ciddi dalgalanmalar meydana gelir? 16. ġekerpancarı üretimi neden daha çok iç bölgelerimizde yoğunlaĢmıĢtır? 17. Zeytin Akdeniz bitkisi olmasına karĢın üretimi bu bölgede sınırlıdır. Bu durumun nedeni nedir? 18. Ülkemizde ipekböcekçiliği faaliyeti neden her geçen gün biraz daha azalmaktadır? 19. Balıkçılık neden en fazla Karadeniz Bölgesinde geliĢme göstermiĢtir? 20. Ülkemiz maden çeĢitliliği bakımından neden zengin bir ülkedir? 21. Bor, krom gibi madenler neden stratejik önem taĢır? 22. Ülkemizde kullanılan baĢlıca enerji kaynakları hangileridir? 23. Türkiye’de sanayi tesislerinin neden yaklaĢık % 60’ı Marmara Bölgesinde bulunmaktadır? 24. Konserve sanayi neden ülkemizde yeterince geliĢmemiĢtir? 25. Organize sanayi bölgeleri sanayinin geliĢiminde olumlu katkılar doğurur mu? Açıklayınız. 26. Türkiye’de neden sık aralıklarla deprem meydana gelir? 27. Türkiye’de deprem olma riskinin sıfır olabilmesi için nasıl bir değiĢim yaĢanmalıdır? 28. Orman yangınları neden Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarında yoğunlaĢmaktadır?


AĢağıdaki cümlelerde boĢ bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. 1. Anadolu’da çok sayıda medeniyetin kurulmasında ……. ….. önemli bir etken olmuĢtur. 2. Türkiye’de ulaĢım daha çok ….-…. yönünde geliĢmiĢtir. 3. Ülkemizde yer alan Toros dağ sistemi …… jeolojik zamanda oluĢmuĢtur. 4. Türkiye’de petrol sadece ……… Anadolu Bölgesinden çıkarılır. 5. Ülkemizde tarım arazilerinin, dağlık arazilerin geniĢ yer kaplaması nedeniyle, dar ve parçalı oluĢu, tarımda …….. yöntemlerin uygulanmasını güçleĢtirmiĢtir. 6. Ülkemizde uygulanan kalkınma planlarının ilki ….-…. yılları arasında uygulanmıĢtır. 7. Türkiye’de yarı kurak iklim Ģartlarının egemen olması tarımda en önemli sorunun …… olmasına neden olmuĢtur. 8. Tarım ürünlerinden daha fazla verim almak amacıyla tohumlarının melezleĢtirilmesi ve iyi tohumların seçilmesi çalıĢ-malarına ….. …… adı verilir. 9. Ülkemizde tarımda makine kullanımı ….. ……’nın ekilmesine karar verilmesi ile baĢlanmıĢtır. 10. Nadas alanlarını azaltabilmek veya ortadan kaldırabilmek için …… sorunu çözülmelidir. 11. Ġç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde sulama sorununun giderilebilmesi için GAP ve … gibi projeler ha-yata geçirilmeye çalıĢılmaktadır. 12. Tarımda su ihtiyacının yağıĢlarla karĢılandığı tek bölgemiz ……… Bölgesidir. 13. Ülkemizde her mevsim taze sebze yetiĢtirilebilmesi …….. sanayisini olumsuz etkilemektedir. 14. ġeker pancarı ekim alanları ile ….. ……….. birbirine yakın olmak zorundadır. 15.Denizlerimizden elde edilen su ürünleri üretiminde ilk sırayı …. ……… kıyıları alır. 16. Yurdumuzda çıkarılan petrol, boru hatları ile Batman, ….., AtaĢ, …… ve Orta Anadolu rafinerilerine taĢınır ve bura-larda iĢlenir. 17. Ülkemizde hidroelektrik potansiyelinin en yüksek olduğu bölge … ……., en düĢük olduğu bölge ise ……. Bölgesidir. 18. GüneĢ enerjisinden en fazla faydalanılan bölgelerimiz Akdeniz, … ve ............. …………….’dur. 19. Hammaddenin fabrikalarda veya atölyelerde iĢlenerek kullanıma hazır duruma getirilme faaliyetlerinin tümüne ……….. denir. 20. Türkiye’deki sanayi tesislerinin yaklaĢık % 60’ı …………. Bölgesinde yer alır. 21. Ülkemizi doğu – batı yönünde kat eden, birbirine paralel bir çok faydan oluĢan fay kuĢağı ………….. ……………… fay kuĢağıdır. 22. Türkiye’de orman yangınları riskinin en az olduğu bölge …………., en fazla olduğu bölgeler ise …………, Ege ve Marmara Bölgeleridir. 23. Türkiye, iklim tiplerine göre bölgeler ayrımında Karadeniz Ġklim Bölgesi, ……….. Ġklim Bölgesi ve Karasal Ġklim Böl-gesi olmak üzere baĢlıca üç gruba ayrılır. 24. Yabancı mal ve eĢya giriĢinin gümrüksüz serbestçe girebildiği bölgelere ………….. ……………… …………… denir. 25. Ülkemizde dağlık bölgeler genellikle ………………. …………….. doğru gidildikçe artar. 26. Ülkemizde nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge …………….. Bölgesidir.


BOġLUK DOLDURMA



DOĞRU YANLIġ AĢağıda verilen ifadeleri değerlendiriniz.

1. Ülkemizde dağlık alanların geniĢ yer kaplaması, nüfusun, sanayinin ve yerleĢmenin dağılıĢında olumsuz etki yapmıĢtır.

2. Türkiye’de eğimin fazla oluĢunun olumlu herhangi bir sonucu yoktur.

3. Türkiye’nin maden bakımından en zengin bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesidir.

4. Bir ülkede sektörlerin ekonomideki payı geliĢmiĢlik düzeyi ile alakalıdır.

5. Türkiye’de tarım sektörünün ekonomi içindeki payı her geçen yıl biraz daha azalmakta-dır.

6. Türkiye’de tarım sektörünün ekonomideki payı azaldıkça tarımsal üretimimizde düĢüĢler meydana gelmektedir.

7. Ülkemizin iç kesimlerinde tarımsal faaliyetler özel konum Ģartları nedeniyle kısıtlanmıĢ-tır.

8. Türkiye’nin mevcut nüfus artıĢ hızı kalkınma hızından yüksektir.

9. Ülkelerin uyguladıkları ekonomi politikaları zaman içerisinde değiĢime uğrayabilir.

10. Eğimli arazilerde erozyon miktarının fazla olması, toprak tabakasının incelmesine, tarımsal aktivitelerin zorlaĢmasına neden olur.

11. Tarımda taraçalama yöntemi en fazla Ġç Anadolu ve Ege Bölgesinde yapılır.

12. Sulama sorunu çözüldüğünde tarımda iklime bağımlılık azalır.

13. Destekleme alımı yapılan ürünlerin üretiminde dalgalanmalar az olur.

14. Tarım alanlarının arttırılması için mera ve orman alanlarının azaltılmaya çalıĢılması hayvancılığı olumsuz yönde etkiler, toprak erozyonunda artıĢa neden olur.

15. Türkiye’de tahıl ürünleri içerisinde üretimin en fazla olduğu ürün buğdaydır.

16. Mısır üretiminin Karadeniz Bölgesi için çok fazla ticari değeri yoktur.

17. Ülkemizde tütün ekimi kuzeye bakan yamaçlarda gerçekleĢtirilir.

18. Kuraklığın hiç olmaması veya çok Ģiddetli olması Ģekerpancarı üretimini engelleyebilir.

19. Akdeniz ikliminin bitkisi olan zeytin üretimi en fazla Akdeniz Bölgesinde gerçekleĢtirilir.

20. Türkiye çay üretiminin büyük bölümü Doğu Karadeniz, az bir kısmı da Batı Karadeniz-den sağlanır.

21. Seracılık faaliyetlerinin Karadeniz Bölgesinde geliĢmeyiĢinin nedeni uzun süren kıĢ mevsimidir.

22. Ülkemizde beslenen tüm hayvan türleri içerisinde en fazla olanı sığırdır.

23. Ülkemizde bitki örtüsü ile hayvancılık faaliyetlerinin dağılıĢı arasında bir uyum bulunur. Bu durum tüm hayvan türleri için geçerlidir.

24. Ülkemizde yer alan taĢkömürü yatakları I., linyit, petrol, kayatuzu yatakları ise III. jeolo-jik zamanda oluĢmuĢtur.

25. Demir, bakır, krom gibi madenler metaller grubunda yer alır.

26. Doğada sıvı olarak bulunan tek maden cıvadır.

27. Lüle taĢı sadece Erzurum’dan, oltu taĢı ise EskiĢehir’den çıkarılır.

28. Ülkemizde kurulan ilk petrol boru hattı Kerkük – Yumurtalık olup, Irak petrollerinin Ak-denize taĢınmasında kullanılmıĢtır.

29. Orman endüstrisi en fazla Doğu Karadeniz’de geliĢme göstermiĢtir.

30. Türkiye’de en fazla geliĢme gösteren sanayi kolu dokuma-deri ve giyim sanayidir.

31. Ülkemizdeki bir çok akarsu taĢkın özelliği taĢımaktadır.

DOĞRU YANLIġ


1.

Yukarıdaki Türkiye haritasında numaralarla gösterilen alanlardan hangisinde yer Ģekillerinin uygun olmama-sı nedeniyle daha çok ormancılık ve hayvancılık faali-yetleri geliĢmiĢ olabilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2. AĢağıdaki Türkiye haritasında 1 ve 2 numaralı bölgeler-de kurulan medeniyetler için bazı özellikler verilmiĢtir.

Verilen özelliklerden hangisi doğru değildir? A) 2. bölgede daha çok madencilik, ormancılık gibi faali-yetler geliĢmiĢtir. B) 1. bölgede Hitit medeniyeti kurulmuĢtur. C) 1. bölgede geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. D) 2. bölgede Lidya krallığı kurulmuĢtur. E) 2. bölgede tarım alanları dar olup iklim koĢulları tarım-sal faaliyetler için fazla uygun değildir. 3.

Yukarıdaki haritada taralı olarak gösterilen bölgede aĢağı-da verilen medeniyetlerden hangisi kurulmuĢtur? A) Ġyonya B) Frigya C) Hitit D) Urartu E) Sümer

CEVAPLI TEST

4.

Ülkemizde yer alan toprakların % 78,7’si çeĢitli dereceler-de aĢınmaya maruz kalmaktadır. Yukarıdaki haritada iĢaretli alanlardan hangi-sinde aĢınma daha azdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 5.

Türkiye haritasında numaralarla gösterilen alanlardan hangisinde sulama imkanlarından dolayı endüstri bit-kilerinin ekim alanı daha geniĢtir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 6.

Türkiye haritasında farklı iki tarım ürününün dağılıĢı verilmiĢtir. Bu tarım ürünleri aĢağıdaki Ģıklardan han-gisinde doğru olarak verilmiĢtir? A) Turunçgiller Çay B) Zeytin Mısır C) Zeytin Fındık D) Soya Fasulyesi Üzüm E) Pamuk Mısır

MEKANSAL BĠR SENTEZ: TÜRKĠYE


7. KıĢ ılıklığının yaĢanmadığı yerlerde zeytin bitkisi yetiĢti-rilemez.

Yukarıdaki haritada numaralı yerlerden hangilerinde zeytin yetiĢtirmek daha zordur? A) 2 ve 4 B) 1 ve 3 C) 3 ve 5 D) Yalnız 1 E) Yalnız 5 8.

Yukarıda neredeyse bütün bölgelerimize ekim alanı dağıl-mıĢ ve devlet kontrolünde ekimi yapılan bir tarım ürünü-nün dağılıĢı gösterilmiĢtir. DağılıĢı gösterilen tarım ürünü aĢağıdakilerden hangi-sidir? A) Çeltik B) Tütün C) Kenevir D) Mısır E) ġekerpancarı 9.

Yukarıdaki haritada ülkemizde yetiĢtirilen iki tarım ürününün dağılıĢı verilmiĢtir. Bu tarım ürünleri aĢağı-daki Ģıklardan hangisinde doğru olarak verilmiĢtir? A) Muz – Çay B) Ġncir – Mısır C) Susam – Keten D) Yerfıstığı – Fındık E) Muz – Ġncir

CEVAPLI TEST

10. Yüksek ve dağlık alanlar iklim koĢulları da uygunsa kıĢ turizmi faaliyet alanları olarak değerlendirilmektedir.

Haritada gösterilen yerlerden hangisinde kıĢ turizmi faaliyetleri yapılmamaktadır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 11.

Haritada numaralarla gösterilen bölgeler için aĢağıda-kilerden hangisi söylenemez? A) 1. bölgede iklim çeĢitliliği fazladır. B) 2. bölgede tarım alanları az ve parçalıdır. C) Bölge yüzölçümlerine göre 1. bölgede tarım alanlarının oranı en fazladır. D) 2. bölge en geniĢ bölgedir. E) 2. bölgede tarım alanları geniĢ yer kaplar. 12.

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde intansif yöntemlerle tarımsal faaliyetleri gerçekleĢtirmek daha zordur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



13.

Yukarıdaki haritada A noktasından hareket eden bir kiĢi hangi yönde giderse tarımda su ihtiyacının yağıĢ-lardan sağlandığını görebilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 14.

Yukarıdaki haritada büyükbaĢ ve küçükbaĢ hayvancı-lığın yoğun yapıldığı alanlar gösterilmiĢtir. BüyükbaĢ ve küçükbaĢ hayvancılığın farklı dağılıĢında aĢağıda-kilerden hangisi en fazla etkili olmuĢtur? A) Nüfus yoğunluğunun farklı olması. B) Doğal bitki örtüsünün farklılık göstermesi. C) Farklı sanayi kollarının geliĢmesi. D) Tarım alanlarının farklılık göstermesi. E) Gelenek ve göreneklerinin farklılık göstermesi. 15.

Yukarıda sayılarla gösterilen alanlardan hangisinde iklim çeĢitliliğinin daha az olması nedeniyle tarım ürü-nü çeĢitliliği de daha azdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

CEVAPLI TEST

16.

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanlardan hangisinde tarımda makineleĢme imkânları yer Ģekil-lerinden dolayı daha kısıtlıdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 17.

Yukarıdaki Türkiye haritasında ülkemizde yetiĢtirilen bir hayvan türünün dağılıĢı gösterilmiĢtir. DağılıĢı ve-rilen hayvan aĢağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiĢtir? A) Arıcılık B) Koyun C) BüyükbaĢ D) Kıl Keçisi E) Tiftik Keçisi 18.

Yukarıda numaralarla gösterilmiĢ alanlardan hangisin-de mera hayvancılığı daha yaygın yapılmaktadır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



19.

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen alanlardan hangisinde ahır hayvancılığının daha fazla geliĢme gösterdiği söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 20.

Yukarıda iĢaretlenmiĢ alanlardan hangisinde sebze ve meyve bahçeleri ile bağlık alanların geniĢ yer kapla-ması dolayısıyla mera hayvancılığı yapılmaz? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 21. Türkiye haritasında A-B kesitinde hareket eden bir kiĢi aĢağıda verilen tarım ürünlerinden hangilerinin ekim alanlarını gözlemleyebilir?

A) Keten Buğday ġekerpancarı Pamuk Zeytin B) Mısır Ayçiçeği Üzüm Mısır Tütün C) Tütün Pamuk Ġncir Zeytin Turunçgiller D) Fındık Mısır Keten Üzüm Tütün E) Çeltik Buğday ġekerpancarı Mısır Susam

CEVAPLI TEST

22.

Yukarıda harflerle gösterilen bölgelerden hangisinde ahır hayvancılığının geliĢmiĢ olması ekimi yapılan tarım ürününe bağlıdır? A) X B) Y C) Z D) A E) B 23.

Yukarıda harflerle gösterilen bölgelerde geliĢme gös-teren yağ sanayinin hammadde kaynağı olan tarım ürünleri aĢağıdakilerden hangisinde doğru olarak ve-rilmiĢtir? A) Ayçiçeği Zeytin Pamuk Fındık B) Zeytin Mısır Mısır Mısır C) Ayçiçeği Soya Pamuk Mısır D) Fındık Pamuk Pamuk Fındık E) Zeytin Zeytin Mısır Ayçiçeği 24.

Yukarıda arpa ve fındık bitkilerinin dağılıĢı verilmiĢtir. Bu iki bitkinin dağılıĢında farklılık olmasında aĢağıda-kilerden hangisi etkili olmamıĢtır? A) KıĢ mevsimi sıcaklıkları B) YağıĢ miktarları C) MakineleĢme D) Toprak çeĢidi E) Yaz kuraklıkları



25.

Madencilik faaliyetleri ile uğraĢmak isteyen bir kiĢi maden çeĢitliliği bakımından zengin bir alanda iĢletme açmak isterse haritada iĢaretli alanlardan hangisine gitmelidir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 26.

Yukarıdaki haritada iĢaretli alanların hepsinde aynı maden aynı rezervde bulunmaktadır. Hangi bölgedeki maden çıkarım, iĢleme ve dağıtım bakımından daha az masraflı olur? A) 4 B) 2 C) 3 D) 1 E) 5 27.

Yukarıda madenler çıkarım bölgeleri ile iĢlenildiği yer-ler ok iĢareti ile gösterilmiĢtir. Hangi madenin iĢlenil-diği yer yanlıĢ gösterilmiĢtir? A) Bor – Kırka B) Krom – Antalya C) Bakır – Samsun D) Demir – Zonguldak E) Bakır – Elazığ

CEVAPLI TEST

28.

Yukarıdaki haritada çıkarıldığı yer ve iĢlendiği fabrika-nın yeri verilen maden aĢağıdakilerden hangisidir? A) Bor B) Krom C) Fosfat D) Barit E) Bakır 29.

Yukarıdaki yerleĢim birimlerinden hangisinde herhan-gi bir madeni iĢleyen iĢletme bulunmaz? A) Ġzmir B) Muğla C) Antalya D) Ġskenderun E) Karabük 30.

Haritada iki farklı madenin çıkarıldığı merkezler veril-miĢtir. Bu iki maden aĢağıdaki Ģıklardan hangisinde doğru olarak verilmiĢtir? A) Bor Krom B) LületaĢı OltutaĢı C) Bakır Fosfat D) OltutaĢı LületaĢı E) Bor OltutaĢı



31.

Yukarıdaki haritada demir çelik fabrikalarının yerleri gösterilmiĢtir. Gösterilen illerden hangisinde demir çelik fabrikası bulunmaz? A) Ġzmir B) Karabük C) Batman D) Sivas E) Kırıkkale 32.

Yukarıda haritada yerleri gösterilen fabrikaların çalıĢ-ması için gerekli olan enerji kaynağı aĢağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiĢtir? A) Petrol B) Linyit C) TaĢkömürü D) Doğalgaz E) Nükleer Enerji 33.

Termik santrallerin kurulduğu alanlarda önemli çevre sorunları oluĢmaktadır. Haritada verilen illerden han-gisinde termik santrallere bağlı çevre sorunları görül-mez? A) Manisa B) Samsun C) KahramanmaraĢ D) Muğla E) Kütahya

CEVAPLI TEST

34.

Haritada yatakları gösterilen enerji kaynağı aĢağıdaki-lerden hangisi olabilir? A) Linyit B) Toryum C) TaĢkömürü D) Doğalgaz E) Petrol 35.

Yukarıdaki haritada petrol boru hatları ile petrol iĢle-yen rafineriler verilmiĢtir. Hangi ilde petrol rafinerisi bulunmamaktadır? A) Ġzmir B) Erzurum C) Kırıkkale D) Mersin E) Kocaeli 36.

Haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde gü-neĢ enerjisinden yararlanma oranı diğerlerine göre daha azdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



37.

Sanayi tesisi kuracak bir kiĢinin yalnızca enerji ihtiya-cını göz önünde bulundurması durumunda haritadaki numaralı bölgelerden hangisinde fabrikasını kurması daha doğru olur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 38.

Haritada verilen akarsuların hepsinin debilerinin aynı olduğu düĢünülürse hangisi üzerinde kurulacak baraj-dan elde edilecek enerji miktarının daha fazla olacağı düĢünülebilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 39.

Türkiye’nin jeolojik yapısı düĢünüldüğünde numara-larla gösterilen yerlerden hangisinde sıcak sulardan enerji elde edilmesi daha zordur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

CEVAPLI TEST

40.

Yukarıdaki haritada iĢaretlerle gösterilen alanlardan hangisinde sanayileĢme daha yoğundur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 41.

Yukarıda belirtilen bölgelerden hangilerinde yağ sana-yinin geliĢmediği söylenebilir? A) 3 ve 5 B) 4 ve 5 C) 1 ve 2 D) 1 ve 4 E) 1 ve 3 42.

Haritada numaralarla belirtilen alanlardan hangisinde Ģiddetli depremlerin görülme olasılığı daha azdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



43.

Yukarıda verilen coğrafi unsur aĢağıdakilerden hangi-sidir? A) Sıra dağlar B) Fay hatları C) Orman alanları D) Sıcak sular E) Kırık dağlar 44.

TaĢkınlar üzerinde fiziki faktörler yanında beĢeri faaliyet-lerde etkili olmaktadır. Yukarıdaki haritada belirtilen alanlardan hangisinde taĢkınlar üzerinde beĢeri faaliyetlerin rolü daha fazla olmaktadır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 45.

Yukarıda verilen illerden hangisinde önemli sel ve taĢkınlar olmaz? A) Ġzmir B) Gaziantep C) Mardin D) Trabzon E) Hatay

CEVAPLI TEST

46.

Yukarıda çember içerisine alınan bölgede aĢağıda Ģıklarda verilen doğal afetlerden hangisinin görülmesi daha zordur? A) Deprem B) Sel ve taĢkın C) Orman yangını D) Çığ E) Kaya düĢmesi 47.

Bir gözlemci haritada oklarla gösterilen yönlerden hangisi boyunca giderse orman yangınları, sel ve he-yelan gibi doğal afetlerin yaĢanabileceğine tanık ola-bilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 48.

Yukarıda numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde orman yangınlarına daha az rastlanır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5



CEVAP ANAHTARI

CEVAP ANAHTARI

BoĢluk Doldurma: 1. COĞRAFĠ KONUM 2. DOĞU-BATI 3. 3. 4. GÜNEYDOĞU 5. ĠNTANSĠF 6. 1963-1967 7. SULAMA 8. TOHUM ISLAHI 9. ġEKER PANCARI 10. SULAMA 11. KOP 12. KARADENĠZ

13. KONSERVE

14. ġEKER FABRĠKALARI

15. DOĞU KARADENĠZ

16. ĠPRAġ-ALĠAĞA

17. DOĞU ANADOLU-MARMARA

18. EGE-GÜNEYDOĞU ANADOLU

19. SANAYĠ

20. MARMARA

21. KUZEY ANADOLU

22. KARADENĠZ-AKDENĠZ

23. AKDENĠZ

24. SERBEST TĠCARET BÖLGELERĠ

25. BATIDAN DOĞUYA

26. MARMARA

Doğru YanlıĢ:

1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. D

8. D

9. D

10. D

11. Y

12. D

13. D

14. D

15. D

16. D

17. Y

18. D

19. Y

20. Y

21. Y

22. Y

23. Y

24. D

25. D

26. D

27. Y

28. D

29. Y

30. D

31. D

Cevaplı Test

1.A 2.D 3.A 4.A 5.A 6.C 7.D 8.B 9.A 10.E 11.E 12.E 13.A 14.B 15.E 16.E 17.D 18.E 19.C 20.B 21.A 22.C 23.A 24.C 25.C 26.D 27.C 28.D 29.B 30.B 31.C 32.C 33.B 34.A 35.B 36.C 37.E 38.E 39.E 40.A 41.D 42.E 43.B 44.E 45.C 46.D 47.C 48.E


CEVAP ANAHTARI

CEVAP ANAHTARI


CEVAP ANAHTARI

CEVAP ANAHTARI

BULMACA 1 SOLDAN SAĞA 1. Fosfor içeren gübrelerin yapımında kullanılan maden. [FOSFAT] 5. Hayvan soylarının iyileĢtirilmesi için melezleĢtirme çalıĢmalarının yapıldığı yer. [HARA] 7. GeniĢ sahalarda sürekli olarak tek tip ürünün yetiĢtirilmesi. [MONOKÜLTÜR] 9. Yüzölçümü bakımından en küçük coğrafi bölgemiz. [GÜNEYDOĞUANADOLU] 11. Kaba tarım, geleneksel tarım yöntemi olarak ta bilinen tarımsal uygulama yöntemi. [EKSTANSĠF] 13. Türkiye’de nüfuslanma ve sanayileĢmenin en fazla olduğu bölge. [MARMARA] 15. Ġnsanların topraktan ürün elde etme faaliyetlerinin tümüne verilen ad. [TARIM] 16. Karadeniz kıyı kuĢağında yetiĢen ve anavatanı Türkiye olan meyve. [FINDIK] YUKARIDAN AġAĞI 2. Metalurjik iĢlemlerle zenginleĢtirilmiĢ krom cevheri. [FERROKROM] 3. Sıcaklık Ģartlarının kontrol altına alınmasıyla gerçekleĢtirilen mevsim dıĢı sebze üretimi faaliyeti. [SERACILIK] 4. Türkiye Cumhuriyetinin ilk fabrikasının kurulduğu kent. [UġAK] 6. Mevcut dünya potansiyelinin yarıdan fazlasının Türkiye’de bulunduğu 250’den fazla kullanım alanına sahip stratejik önemde ametal. [BOR] 8. Sulama sorunun yaĢandığı arazilerde uygulanan tarımsal yöntem. [NADAS] 10. Doğu Anadolu Bölgesinde, Van Gölü ve çevresinde kurulan devlet. [URARTU] 12. Ülkemiz ekonomisini düzeltme adına 17 ġubat 1923’te Birinci Ġktisat Kongresinin düzenlendiği kentimiz. [ĠZMĠR] 14. Türkiye’de tahıl üretiminde, üretimde dalgalanmanın en az olduğu ürün. [MISIR]

BULMACA 2 SOLDAN SAĞA 4. Fiziki, beĢeri ve ekonomik özellikler bakımından benzerlik gösteren ve bu özellikler arasında karĢılıklı neden-sonuç iliĢkilerinin olduğu mekan parçalarına verilen ad. [BÖLGE] 5. GüneĢli gün süresinin en az olduğu bölgemiz. [KARADENĠZ] 6. Türkiye’de organize sanayi bölgesi sayısının en fazla olduğu kentimiz. [ĠZMĠR] 9. Osmanlı Devletinde ilk sanayi faaliyetlerinin baĢladığı dönem. [LALEDEVRĠ] 12. Toprağa bir yıl buğday ekildikten sonra ertesi yıl havuç ekilmesi olayına ……… ekim denir. [NÖBETLEġE] 14. Ülkemizde sel ve taĢkınlara en fazla …………… mevsiminde rastlanır. [ĠLKBAHAR] 15. Türkiye’nin ilk demir – çelik fabrikası ……………….’de kurulmuĢtur. [KIRIKKALE] 16. Ġnsanoğlunun yediği tek kaya. [TUZ] YUKARIDAN AġAĞI 1. Üretimimizin yaklaĢık yarısının Guleman’daki tesislerden karĢılandığı krom, iç tüketim ihtiyacını karĢılaması amacıyla Antalya ve ……’daki ferro-krom tesislerinde iĢlenir. [ELAZIĞ] 2. Türkiye’de üretilen tuzun yarıdan fazlası …’lerden elde edilir. [GÖL] 3. ĠĢletmeye açılan demir yataklarımızdan biri. [HEKĠMHAN] 7. Hidroelektrik potansiyelinin 1 / 3’ünün yer aldığı havzamız. [FIRAT] 8. Türkiye’de en fazla etkili olan doğal afet. [DEPREM] 10. Elektrik üretimimizde en büyük paya sahip olan enerji kaynağı. [DOĞALGAZ] 11. Ülkemiz toprakları azot bakımından zengin ama …….. ve fosfor açısından fakirdir. [POTASYUM] 13. ĠĢ yapabilme gücüne …… denir. [ENERJĠ]

3 MEKANSAL BĠR SENTEZ: TÜRKĠYE - COĞRAFYA …...© Cografyam.NET - Türkiye’nin Coğrafya...

Documents

Transcript of 3 MEKANSAL BĠR SENTEZ: TÜRKĠYE - COĞRAFYA …...© Cografyam.NET - Türkiye’nin Coğrafya...