3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l...

16
- 7 4 1391 37 1 2 * 1 - 2 - * [email protected] - . . . . Stephenson Wilkins . Stephenson . Stephenson . : . 1 - . . ) Stephenson, 1979; CIRIA et al., 2007 .( . (Bari and Hansen, 2002; Garga et al., 1989; Greenly and Joy, 1996; Hosseini and Joy, 2006; Hosseini and Joy, 2007; Leps, 1973; Parkin, 1991; Stephenson, 1978; Stephenson, 1979) ) 1382 ( (Kells, 1993;

Transcript of 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l...

Page 1: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

علمي پژوهشي-مجله

شماره7دوره 1391زمستان،4،

37

عدم درمحاسباتقطعيتتحليل آب سطح هايسازهپروفيل

فازيايسنگريزه احتماالتي روش از استفاده با

يوسفي علي1حسينيسيد، محمود

2*

هيدروليك-1 مهندسي دكتراي مشهد،دانشجوي فردوسي دانشگاه

عمران-2 مهندسي گروه مشهد،استاد فردوسي دانشگاه

مشهد* فردوسي دانشگاه آزادي، ميدان مشهد،

[email protected]

سازه-چكيده در استفاده مورد مصالح از يكي استسنگريزه هيدروليكي طراحي.هاي در آب سطح پروفيل محاسبات

سازه از بسياري عملكرد ارزيابي هيدروليكيو ميسنگريزههاي الزم محاسبات.شوداي دردر آب سطح پروفيل

بهسنگريزههايسازه فيزيكي پارامترهاي از برخي اندازهاي، قابل دقيق نميصورت عدمگيري داراي و قطعيتباشند

از.هستند استفاده عدمبا ميتحليل عدمقطعيت خروجيتوان در عدميكقطعيت از ناشي كه را درمدل قطعيت

وروديپ كردميآنارامترهاي محاسبه عدم.باشد، تحليل تحقيق، اين دردر آب سطح پروفيل محاسبه هايسازهقطعيت

بهسنگريزه پارامترها از برخي گرفتن نظر در با بهاي برخي و تصادفي تركيبيصورت روش از استفاده با فازي، صورت

مي فازي احتماالتي روش يك معادلكه دو براي شدهWilkinsوStephensonهباشد، نتايجاستانجام با نتايج يكو

شده مقايسه آزمايشگاهي م.اندمدل معادلهؤنتايج ميانگين برآورد كه است اين نتايجStephensonيد با بيشتري مطابقت

دارد صورت.آزمايشگاهي در فازيبرآوردهمچنين، پارامترهاي راقطعيتعدمStephensonمعادله،مناسب كمتري

مي .دهدنشان

واژگان عدم:كليد تحليل آب، سطح فازيپروفيل احتماالتي روش سنگريزهقطعيت، ،.

مقدمه-1

به سنگريزه از ازاستفاده بسياري در ساخت مصالح عنوان

نظيرسازه هيدروليكي سنگريزههاي گابيونسدهاي ها،اي،

موج استشكنسرريزها، متداول امري را.ها امر اين دليل

ومي طبيعي محيط شرايط با هماهنگي ارزاني، توان

بهويژگي هيدروليكي ذكرهاي محيط بودن متخلخل دليل

گرفته.نمود صورت زمينه اين در نيز فراواني مطالعات

نگارش به نيز مرجعي كتب و استاست آمده در

)Stephenson, 1979; CIRIA et al., از).2007 يكي

سازه از بسياري در متداول سنگريزهمحاسبات اي،هاي

عبارت به يا جريان عمق تغييرات به مربوط محاسبات

اين در آب سطح پروفيل سازهديگر ميگونه كهها باشد،

است داده اختصاص خود به را فراواني اين.مطالعات در

جريان،مطالعات در غيردائمي،هم هم و دائمي هاي

جريانتحليل بعدي يك Bari)هاي and Hansen, 2002;

Garga et al., 1989; Greenly and Joy, 1996; Hosseini

and Joy, 2006; Hosseini and Joy, 2007; Leps, 1973;

Parkin, 1991; Stephenson, 1978; Stephenson, و(1979

بعدي صنعي،(جرياندو و ,Kells)؛)1382حسيني 1993;

Page 2: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

38

McCorquodale, 1970; Samani et al., 2003; Townsend

et al., 1991; Volker, 1969; Volker, خدمت(1975 به

شده به.اندگرفته جريان بعدي يك تحليل دليلولي

در الزم دقت برآورد و عملي مسائل در محاسباتي سهولت

مسائلاين سازه،گونه در طولخصوصا نسبت كه هايي

مي زياد آنها عمق بيشتريبه مقبوليت وجود.داردباشد، با

ديدگاه نسبي تعيينتثبيت موضوع در محاسباتي هاي

چالش از يكي آب، سطح مهندسپروفيل كه امروزهاهايي ن

عدم تحليل هستند، روبرو آن محاسباتبا در قطعيت

طراحي به ارزمربوط يا و سازهها عملكرد مييابي باشدها

عدم تحليل نيزكه آب سطح نيمرخ محاسبات در قطعيت

نيست مستثني روند اين روشقطعا.از ظهور وبا ها

عدم تحليل در جديد روشمفاهيم اين ميقطعيت، ها

زمينه هر در شوندتوانند گرفته خدمت به .اي

نميهمان كه عـدمطور از دقطعيـتتـوان موجـود رهـاي

پروژه در جست، دوري نميزندگي نيز مهندسي تـوانهاي

عدم صرفقطعيتاز كردها يكعدم.نظر خروجي قطعيت

عدمبهرياضيمدل ودليل مدل رياضي ساختار در قطعيت

به عدميا آندليل بـه ورودي پارامترهاي در موجود قطعيت

مـي عـدم.باشـدمـدل تحليـل از ازهـدف ناشـي قطعيـت

عدمپارامترهاي تعيين بـاورودي، مـدل خروجـي قطعيت

عدم مياعمال مدل آن به ورودي پارامترهاي .باشدقطعيت

عدم سيسـتماتيكتحليل و مـنظم چهـارچوب يك قطعيت

كم عـدمبراي كردن تهيـهقطعيـتي مـدل خروجـي هـاي

ميمي آن از استفاده با و وروديكند پارامترهاي تأثير توان

ــدم ع ــر ب خررا ــي كل ــت ــردقطعي ك ــين تعي ــدل م ــي وج

(Yen and Tung, 1993).

عدم تحليل روشبراي داردقطعيت، وجود مختلفي هاي

عدم نوع به داردكه بستگي ورودي پارامترهاي .قطعيت

ميعدم را پارامترها كليتقطعيت گروه دو به وان

عدمعدم و تصادفي تقسيمقطعيتقطعيت غيرتصادفي

تصادفيعدمدر.كرد خصوقطعيت پارامترآصيات، ماري

نمونه از استفاده با نظر ازمورد و شده محاسبه برداري

عدمروش تحليل براي آماري ميهاي استفاده شودقطعيت

(Zhang and Achari, درروش.(2010 آماري هاي

گرفته قرار استفاده مورد هيدروليكي مسايل از اندبسياري

آن از برخي به ادامه در ميكه اشاره زمينه.شودها در

عدم سيستمتحليل ميقطعيت آب توزيع بههاي توان

Kangكارهاي and Lansey (2010)،Kang et al. (2009)

Jankovicو et al. كرد(2000) زمينه.اشاره در همچنين،

عدم مدلتحليل زيرزمينيرياضيسازيقطعيت آب جريان

كارهايمي به Crystalتوان et al. (2010)،Ye et al.

Kunstmannو(2009) et al. كرد(2002) اين.اشاره در

روشتحقيق از شبيهها، آماري مونتهاي كارلو،سازي

مونتشبيه نمونهسازي با تخمينكارلو و التين مربع گيري

عدم تحليل براي اول مدلمرتبه موردنظرقطعيت رياضي

است شده غيرتصادفيعدم.استفاده بهقطعيت كمبوددل، يل

كالمي عبارات از استفاده اطالعات، بودن مبهم اطالعات،

افرادبه نظر اساس بر اطالعات كسب يا اعداد جاي

ميباتجربه Zhang)شودايجاد and Achari, در.(2010

روش از مسايل گونه تحليلاين براي فازي حساب هاي

ميعدم استفاده بناقطعيت فازي تئوري پايه بر كه شود

بيانشده فازي متغيرهاي توسط ورودي پارامترهاي و اند

روش.شوندمي هيدروليكياين مسايل در نيز موردها

گرفته قرار ذكراستفاده ادامه در آنها از نمونه چند كه اند

Revelli.شوندمي and Ridolfi (2002)،Branisavljevic

and Ivetic Guptaو(2006) and Bhave به(2007)

عدمتح سيستمليل ازقطعيت استفاده با آب توزيع هاي

پرداخته فازي حساب Abebeهمچنين،.اندروش et al.

(2000)،Kumar and Schuhmacher (2005)،Ganoulis

Mpimpasو(2006) et al. آلودگيعدم(2008) قطعيت

رودخانه در آبجريان و زيرزمينيها تحليلهاي را

.اندكرده

برخي مسايلدر و،از تصادفي پارامترهاي از تركيبي

عدم تحليل براي كه دارد وجود اينغيرتصادفي قطعيت

Page 3: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

39

احتماالتي روش يك كه تركيبي روش از مسايل گونه

است مي،فازي حساب.شوداستفاده روش روش، اين در

روش از يكي و بهفازي آماري موردهاي تركيبي صورت

مي قرار بهگرچه.گيرنداستفاده روش اين از استفاده سابقه

روش نيستگستردگي قبلي در،هاي برخيولي به ادامه

آن مياز اشاره Zhang.شودها et al. تحليل(2009) به

زيرزمينيعدم آب جريان در آالينده انتقال قطعيت

روشپرداخته از و شاملاند فازي احتماالتي مختلف هاي

تبديل تركيبي1روش روش استف2و .دانهكرداده،

Faybishenko بيالنعدم(2010) معادله در موجود قطعيت

از برخي منظور اين براي و داد قرار بررسي مورد را آب

به را بهپارامترها را برخي و فازي آماريصورت صورت

روش از و گرفت عدمدرنظر تحليل براي قطعيتتركيبي

كرد Li.استفاده and Zhang آب(2010) زيرزمينيجريان

كررا مدل غيردقيق پارامترهاي منظورنددبا اين براي و

فازيروشيك تبديل(احتماالتي كار)روش به را

.گرفتند

به تركيبي روش از حاضر، تحقيق روشدر يك عنوان

عدم تحليل براي فازي معادلهقطعيتاحتماالتي دو

StephensonوWilkinsدر آب سطح پروفيل محاسبه در

سنگريزهيك استايتوده شده منظور.استفاده اين براي

داده تحقيقاز آزمايشگاهي Bariهاي شدهاستفاده(1997)

دراست قطعيتكه عدم محقق3تحليل تمام،اين

به شدهپارامترها گرفته نظر در تصادفي يكاندصورت و

عدم تحليل براي آماري قرارروش استفاده مورد قطعيت

است حاضرد.گرفته تحقيق دليل،ر ذكر بر،با پارامترها

آن واقعي ماهيت شدهاساس تعريف حاصلاندها نتايج و

فازي احتماالتي روش معادلهاز دو مرسومبراي

StephensonوWilkinsشده مقايسه يكديگر .اندبا

1. Transformation Method

2. Hybrid Method

3. Uncertainty

روش-2 و هامواد

پروفيـل محاسـبات مختصـر بررسي به ابتدا بخش، اين در

آب سـازهسطح سـنگريزهدر مـيهـاي پرداختـه .شـوداي

روش عدمسپس، تحليل تخمـينهاي روش شامل قطعيت

آماريبه(اينقطه روش يك فـازي)عنوان حسـاب روش ،

فازي( منطق از مفاهيمي همراه تركيبي)به روش روش(و

تحقيق اين در استفاده قـر)مورد بررسـي مورد و ارمعرفي

ــي ــدم ــان.گيرن پاي ــربخش زي ــگاهي،يدر آزمايش ــايج نت

Bari داده(1997) توليد روش ايـنو توسـط تصادفي هاي

مي ارائه زيربخش.دنشومحقق در -دادهمـذكور،همچنين،

آنهـا توليد روش و فازي مـوردهاي تحقيـق ايـن در كـه

قرار .دنشوميمعرفي،اندگرفتهاستفاده

درمحاسبات-2-1 آب سطح هايسازهپروفيل

ايسنگريزه

عملبه در سادگي، منظور به و معمول برايصورت

در آب سطح پروفيل ازسنگريزههايسازهمحاسبه اي،

كانالبعدييكمعادله در جريان بر استفادههاحاكم آب ي

آنمي در كه سازهشود در جريان معادالت هاياز

ميسنگريزه استفاده اصطكاكي شيب محاسبه براي .شوداي

عبا معادله ازاين است Bari)رت and Hansen, 2003):

)1(0

2

3 2

-

1-

S idy

dx Q T

g A n

=

آن، در طولxكه در آبy،مسيرفاصله ،عمق0

S

هيدروليكيi،مسيرطوليشيب شيب(گراديان معادل

جريان،Q،)اصطكاكي جريانAدبي مقطع n،سطح

4تخلخلحجم( به خاك توده خالي فضاي حجم نسبت

خاك توده آب،Tو)كل آزاد سطح .باشندميعرض

هيدروليكي متخلخلگراديان محيط فيزيكي خواص به

آن محاسبه براي و دارد عملبستگي تجربيدر روابط از

مي محيط.شوداستفاده در جريان اينكه به توجه با

4. Porosity

Page 4: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

40

سنگريزهمتخلخل از دارسي،متشكل خطي قانون از

نمي جريانپيروي معادله اساس بر تجربي روابط كند،

كه ميغيردارسي شدهباشد،غيرخطي دو.اندارائه ادامه در

كه تجربي محيطپيشمعادله در جريان از بهتري بيني

ميمتخلخل ارائه ,Hosseini)دهندرا اين(2000 در و

تحقيقتحقيق همچنين Bariو شده(1997) اند،استفاده

.ندشوميبررسي

,Stephenson(Hosseiniمعادله-1 2000):

)2(2

2 2

800t

Ki V V

g n d n g d

ν

= +

,Wilkins(Hosseiniمعادله-2 2000):

)3(1.85

0.93

1( )V

iW nm

=

روابط در هيدروليكي،i،)3(و)2(كه سرعتVگراديان

سيال،νتخلخل،n،دارسي جنبشي شتابgلزجت

زمين، مصالح،dجاذبه هارمونيك ميانگين اندازهt

K

اصطكاك آشفته،1فاكتور جريان ناحيه ثابتيWدر مقدار

آحاد المللي بين دستگاه در است،243/5برابر)SI(كه

كليدي.باشندمي ويلكينزپارامتر رابطه كهباشدميmدر

و دارد نام منفذي هيدروليكي دستبه)4(رابطهازشعاع

,Hosseini)آيدمي 2000):

)4(6

e

e dm

r=

آن، در تخلخلeكه 2نسبتخالي( فضاي حجم نسبت

خاك توده جامد ذرات حجم به خاك و)تودهerراندمان

ذرات سطح يككهباشدمي3نسبي سطح و شكل انحراف

مي مشخص صاف كروي ذره يك از را اين.كندذره

كره براي شكسته1برابرصافپارامتر آهك سنگ براي ،

حدودبوده6/1برابرتقريبا تا سنگ2و شكستهبراي هاي

درمي شودتواند گرفته همچنين،.نظرt

Kان به رافحنيز

از ذره يك داردشكل بستگي صاف كروي ذره به،يك

كرهنحوي براي سنگ1صافكه براي وو شكسته هاي

1. Friction Coefficient

2. Void Ratio

3. Relative Surface Area Efficiency

است4دارگوشه شده Bari(توصيه and Hansen, 2003(.

متخلخل، محيط در آب سطح پروفيل محاسبه براي

روشمي همان از درتوان جريان تحليل براي كه هايي

ميكانال قرار استفاده مورد باز كههاي كرد استفاده گيرند،

است شده استفاده استاندارد گام به گام روش از اينجا .در

روش اين جرياناساس از مقطع دو بين انرژي معادله

ابريشمي،(باشدمي و منظور.)1389حسيني اين براي

به مسير طول ثابت، دبي يك تقسيمNبراي مقطع يا گره

بازه يك در هم كنار مقطع دو بين انرژي معادله و شده

رابطه مي5مطابق .شودنوشته

)5(

رابطه درjH+1وjH،5در كل انرژي به ترتيب به

متوالي فاصله j+1وjمقاطع به دارند∆xكه قرار هم ،از

و دارند بازهiاشاره آن در متوسط هيدروليكي گراديان

صورتي.باشدمي ميانگيندر از معمول صورت به گيريكه

در استفادهحسابي متوسط هيدروليكي گراديان تعيين

رابطه رابطه5شود، صورت مي6به .شودنوشته

2

1

2

2

1 1 2

1

- ( )22

2

j j

j j

j

j j

j

i iQZ y x

g A

QZ y

g A

+

+ +

+

++ + ∆

= + +

)6(

در آن،كهj

Zو1j

Z+

از مسير كف ارتفاعي سطحتراز

مقاطعترتيببهمبنا وj+1،jAوjبراي1j

A+

مساحت

مقاطعترتيببهجريان وj+1،jyوjدر1j

y+

آب عمق

مقاطعترتيببه ميQوj+1وjدر جريان .باشنددبي

همچنين،j

iو1j

i+

هيدروليكي ترتيبگراديان دربه

معادالتj+1وjمقاطع روي از كه به3و2نظيرهستند

جريان سرعت هر به.شوندميبرآورد(Q/A)ازاي الزم

رابطه كه است گسسته6توضيح شكل همان حقيقت در

يك برمعادله حاكم رابطهبعدي يعني .باشدمي1جريان

معادلهاعماق نوبتي حل با جريان مسير مقطع6در دو بين

به ميجريان صورت.آينددست اين به امر انجاماين

اولكهشودمي گام بابادر جريان كنترل مقطع از شروع

1-

j jH i x H

+∆ =

Page 5: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

41

ديكته مشخصعمق معادله (j=1)شده حل و در6، عمق ،

مجاور يا و بعدي ميبه (j=2)مقطع مرحله.آيددست در

مقطع6رابطه،بعد دو مي3و2بين درحل عمق تا شود

آيدبه3مقطع معادله.دست نوبتي حل تعيين6فرآيند تا

مي ادامه مقاطع تمام در براي.يابدعمق حاضر، تحقيق در

معادله است6حل شده استفاده خطا و آزمون روش .از

آبهمچنين، ساعمق خروجي نتايجدر از كه زه

شده برداشت بهاستآزمايشگاهي كنترل، مقطع عنوان

است شده گرفته .درنظر

ميهمان مشاهده مذكور روابط در كه شود،طور

در آب سطح پروفيل محاسبه در متعددي سازهپارامترهاي

ميسنگريزه قرار استفاده مورد اين.گيرنداي از برخي

عدم معرض در بپارامترها بهقطعيت و دقيقوده صورت

اندازه نميقابل محيط.باشندگيري به مربوط پارامترهاي از

مي پارامترهايمتخلخل به ،d،nتوانt

Kوerاشاره

روش،همچنين.كرد از استفاده صورت مختلفدر هاي

دبيبراي ميبرآورد نيز پارامتر اين براي عدم، قطعيتتوان

گرفت عدم.درنظر گرفتن درنظر برايبا قطعيت

كه مدل خروجي مدل، ورودي آبپارامترهاي عمق

عدممي معرض در ميباشد، قرار استفادهقطعيت با كه گيرد

روش عدماز تحليل خروجيعدمقطعيت،هاي قطعيت

ميمدل .شودمحاسبه

عدمروش-2-2 تحليل قطعيتهاي

ابتدا بخش، اين اولدر مرتبه تخمين 1روشيكبه( عنوان

آماري تحقيق-)روش در Bariكه استفاده(1997) مورد

گرفته مي-استقرار اين.دشوبررسي معرفي اين دليل

داده كه حاضراست كار در محقق اين استفادههاي

فازيسپس،.اندشده حساب تركيبي-روش روش در كه

گرفته قرار استفاده مي-استمورد داده در.شودتوضيح

تركيبي روش نيز مس-انتها به حاضر تحقيق در لهأكه

1. First-Order Variance Estimation Method

است شده مي-اعمال .شودبيان

اول-2-2-1 مرتبه تخمين روش

تحقيق Bariدر اول(1997) مرتبه تخمين روش براياز

عدم استتحليل شده استفاده ميزان.قطعيت روش، اين در

ويژگيعدم اساس بر مدل يك خروجي هايقطعيت

مدل تصادفي پارامترهاي ةنظري.شودميبرآوردآماري

تصادفي پارامترهاي داراي مدل تقريب روش، اين اصلي

مي تيلور سري بسط از استفاده كه.باشدبا كنيد فرض

هيدرولي هيدرولوژيكيكميت يا متغيرNبهZكي

به باشدتصادفي مرتبط زير رابطه ,Tung)شكل 1996):

)7(1 2

( ) ( , ,..., )N

Z g X g X X X= =

آن، در كه1 2

( , ,..., )tN

X X X X=ستوني بردار يك ،N

به است مدل پارامترهاي از تمامبعدي درXطوريكه ها

عدم ميمعرض دهندtباالنويس.باشندقطعيت ةنشان

است بردار يا ماتريس اول.ترانهاده مرتبه تيلور سري بسط

)تابع )g Xنقطه به نسبت0

X x=پارامتري فضاي در

رابطهبه مي)8(صورت ,Tung)شودبيان 1996).

)8(0 0 0

( ) .( - )t

Z g x s X x≈ +

آن، در كه0sكه است حساسيت ضريب از ستوني بردار

بهدرايههر صورتآنi

Z

X

∂مي داده درنشان و شود

نقطه0

X x=مي واريانس.شودمحاسبه و باZميانگين

به اول مرتبه تخمين روش از زيراستفاده روابط صورت

مي ,Tung)شوندبيان 1996):

)9([ ] 0 0 0( ) .( - )t

E Z g x s xµ≈ +

)10([ ] 0 0

t

Var Z s C s=

روابط در ميانگينبهCوµ،10و9كه بردار هاترتيب

تصادفي پارامترهاي كوواريانس ماتريس .باشندميXو

بسط نقطه اول مرتبه تخمين روش در معموال0

x µ=در

مي گرفته عمل.شودنظر تحليل،در در اول گشتاور دو

ميعدم قرار استفاده مورد ,Tung)گيرندقطعيت 1996).

Page 6: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

42

فازي-2-2-2 حساب روش

به فازي لطفيتئوري سالوسيله در دشمعرفي1965زاده

(Zadeh, زيرمجموعه.(1965 داراي فازي هاييتئوري

مدل تقريبي، استدالل و فازي منطق ومانند فازي سازي

فازي حساب و فازي، كنترل فازي، الگوي شناخت

عدم.باشدمي اعمال براي فازي حساب دراز قطعيت

پديده بر حاكم ميمعادالت استفاده مختلف شودهاي

(Ross, روش.(2010 پارامترهايهايدر فازي، حساب

عدم داراي ميورودي بيان فازي اعداد توسط شوندقطعيت

به اعداد اين عضويتكه توابع مي1وسيله .شوندتعريف

المان عضويت درجه ميزان عضويت، تابع هاييك

مي نشان مجموعه يك به را انواع.دهدمختلف فازي اعداد

پركاربر مثلثي فازي عدد كه دارند آنهامختلفي دترين

كهαبرش.است است مفاهيمي از يكي فازي، اعداد در

روش دارددر فراواني كاربرد فازي حساب مجموعه.هاي

(αبرشα

A(فازي عدد Aدررابطه~ )11(توسط

مي ,Ross)شودتعريف 2010):

)11( | ( ) A

A x xα

µ α= ≥

آن در )،كه )Axµ

عضويت درجه فازيxميزان عدد به

Aشكل.باشدمي همراه1در به مثلثي فازي عدد يك ،

داده6/0برش نشان استآن .شده

مثلثي1شكل فازي برشAعدد آن6/0و

به و مدل به ورودي فازي پارامترهاي اعمال دستبراي

1. Membership Functions

عدم فازي،آوردن اعداد صورت به مدل خروجي قطعيت

روش مياز استفاده فازي حساب روش.شودهاي هايدر

فازي عدد از برش هر براي فازي تحليل،وروديحساب

مي مقاديرصورت و مدلكمينهوبيشينهگيرد خروجي

مي برشمحاسبه نتايج تجميع با و عددشود مختلف، هاي

به خروجي ميفازي رابطه.آيددست از استفاده با سپس،

برش مفهوم فازيαبين اعداد دردر اطمينان فاصله و

توزيع عدمتوابع خروجي، ميمدلقطعيت .شودمحاسبه

ازروش عبارتند فازي حساب توسعه،-1:هاي -2اصل

وروش توسعه تقريبي بهينه-3هاي مقيدروش .سازي

مورد گسسته ورودي متغيرهاي براي توسعه اصل روش

مي قرار برايحاليدر،گيرداستفاده ديگر روش دو كه

دارند كاربرد پيوسته ورودي تقريبيروش.متغيرهاي هاي

مدل براي بهتوسعه و نيستند پيچيده كه آوردنهايي دست

ازكمينهوبيشينهمقادير برش هر در مدل خروجي

مي آسان ورودي، فازي قرارمتغيرهاي استفاده مورد باشد،

صورتي.گيرندمي بهدر مقاديركه اين آوردن بيشينهدست

باشدكمينهو بهينه،مشكل روش ماز استفادهسازي قيد

ورتكسبه.شودمي روش از تحقيق اين در اينكه كه-دليل

مي توسعه تقريبي روش تركيبي-باشديك روش در

است، شده روشاستفاده اين ادامه دادهدر توضيح

.شودمي

برش مفهوم پايه بر ورتكس بازهαروش تحليل ايو

مي )نگاشت.باشداستاندارد )y f x=گرفته درنظر

فازيطوريبه،شودمي عدد توسط آن ورودي پارامتر كه

Aفازي عدد توسط خروجي ميBو .شوندتعريف

تابع )هنگاميكه )f xبازه ]در , ]A a bαو= پيوسته

بازه باشد، برشBيكنواخت رابطهαدر )12(توسط

ميبه ,Ross)آيددست 2010):

( ) [min ( ( ) , ( ) ) ,max ( ( ) , ( ) ) ]B f A f a f b f a f bα α= =

)12(

به روش، اين بازهدر در تابع يكنواختي و پيوستگي يدليل

Page 7: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

43

مقادير نظر، نقاطكمينهوبيشينهمورد در تابع خروجي

به بازه انتهايي و ميابتدايي بهنآيوجود و ايند دردليل كه

روشأمس از است، برقرار شرايط اين نيز مطالعه مورد له

استفاده استورتكس .شده

تركيبي-2-2-3 روش

به پارامترها از برخي كه مسائلي برخيدر و فازي صورت

به پارامترها تعريفاز تصادفي روششدهصورت از اند،

عدم تحليل براي ميتركيبي استفاده روش.شودقطعيت در

روش از روشتركيبي، و آماري بههاي فازي حساب هاي

ميهمطور استفاده اين.شودزمان به توجه تحقيقبا در كه

Bari شده(1997) استفاده اول مرتبه تخمين روش از

رواست در مذكور روش نيز حاضر تحقيق در تركيبي، ش

شد گرفته كار روش.به برش،تركيبيدر هر αبراي

آماري خصوصيات به توجه با فازي پارامترهاي

مي انجام آماري تحليل تصادفي، خروجي.شودپارامترهاي

مي تصادفي فازي متغير روش، فازي.باشداين متغير

مي گفته متغيري به باتصادفي آن عضويت تابع كه شود

بيان اطميناني سطح Guyonnet)شودمييك et al.,

مقادير.(2003 گرفتن نظر در با روش، اين در واقع در

حس روش اعمال و تصادفي پارامترهاي براي ابميانگين

ميانگينفازي عضويت تابع مدل، اينجا(خروجي در كه

آب ميعمق مقطع هر ميبه)باشددر با.آيددست سپس

ميانگين مقادير براي اول مرتبه تخمين روش اعمال

برشخروجي هر كدامαدر هر براي ميانگيناز، ،مقادير

به معيار انحراف مييك اين.آيددست در اينكه به توجه با

معادالت از محاسبهWilkinsوStephensonتحقيق در

استفاده آب سطح است،پروفيل روششده از استفاده با

اول، مرتبه معيارتخمين آبانحراف حالتعمق دو در

از درنظر،WilkinsوStephensonمعادالتاستفاده با

متغيرهايعنوانبهQوd،nپارامترهايگرفتن

روابطترتيببهتصادفي، مي14و13توسط شوندمحاسبه(Bari and Hansen, 2002).

2 2 2 0.5[ ( ) (0.5 ) ( ) ]y Q d n

y CV CV CVσ = + + )13(

2 2 2 0.5[ ( ) (0.5 ) ( ) ]y Q d n

y CV CV CVσ = + + Ω )14(

آنها، در آبyكه عمق ميانگين يكبهمقدار صورت

فازي Q،عددCV،دبي تغييرات ضريب

dCVضريب

ميانگينتغييرات ذرات،اندازهn

CVتغييرات ضريب

وتخلخلy

σبه آب عمق معيار يكانحراف صورت

فازي Bari(باشندمي،عدد and Hansen,2002(.Ωنيز

رابطه مي)15(توسط ,Bari(شودبيان 1997(:

3- 20.5( )

1-

n

n

Ω = )15(

آن، در ميnكه تخلخل ميانگين .باشدمقدار

باال، روابط محاسبهدر ميانگين،yبراي مقادير

فازي پارامترهاي با تركيب در تصادفي در(پارامترهاي كه

تحقيق اينt

Kوerبه)باشندمي گام روش معادله در

استاندارد مي)6رابطه(گام قرار استفاده در.گيرندمورد

:آيدميدر)16(رابطهصورتبه6رابطهنتيجه

2

1

2

2

1 12

1

- ( )22

2

j j

j j

j

j j

j

i iQZ y x

g A

QZ y

g A

+

+ +

+

++ + ∆

= + +

)16(

اين ،رابطهدرj

1ji

+

گراديانفازيميانگين

مقاطعترتيببههيدروليكي دبيj+1 ،Qوjدر ميانگين

جريان،j

1jA

+

جريان مساحت فازي -بهميانگين

مقاطعترتيب گراديانميانگينمقادير.باشندمي j+1وjدر

فازيبههيدروليكي پارامترهاي وجود دليلt

Kوerبه

فازي اعداد وميبيانصورت مجهولشوند عمق نتيجه در

مقطعجريان بهبهنيز j+1در فازي عدد يك دستصورت

مسير،.آيدمي كل در روش اعمال آببا هرعمق در

كنترلبه(مقطع مقطع از فازيبه)غير عدد يك صورت

مي در.شودمحاسبه اينكه به توجه با كه است ذكر به الزم

اول كنت1مقطع،گام مقطع است،، آبرل مساحتعمق و

مقطعجريان به1در اول گام قطعيدر عدد يك صورت

نتيجه،.دنباشمي روابطدر معيار14و13مطابق انحراف

Page 8: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

44

آب ميعمق فازي عدد يك.باشديك گرفتن نظر در با

اين به توجه با و اطمينان ميانگينسطح مقدار هر كه

مي معيار انحراف مقدار يك با ميمتناظر مقاديرباشد، توان

برشكمينهوبيشينه هر در آب مكانαعمق هر در را

تابعبه نتايج، تجميع و عمل اين تكرار با و آورد دست

به مكان هر در آب عمق ميعضويت با.آيددست سپس،

برش كه اصل اين به سطحαتوجه معادل فازي اعداد در

-1)اطمينان )%αباشدمي(Guyonnet et al., 2003)-

است برداشت قابل تبديل اصل از بازمي-كه ةتوان

نظر مورد اطمينان سطح در را آب سطح پروفيل تغييرات

آوردبه .دست

داده-2-3 توليد و آزمايشگاهي هاياطالعات

ورودي تحقيقفازي اين در استفاده مورد

داده از حاضر، تحقيق تحقيقدر آزمايشگاهي Bariهاي

است(1997) شده ديواردرآزمايش.استفاده با كانال يك

بهشيشه كه شده انجام سنگاي شدهوسيله پر شكسته هاي

عرض8/1طولايسنگريزهفيزيكيمدل.است متر،

ارتفاع31/0 طولي45/0متر، وشيب .ددار0167/0متر

شكل در مدل است2اين شده داده .نشان

قطعيت عدم تحليل سطحبرايBariدر پروفيل محاسبات

سنگريزه سازه اين در عدماي،آب داراي قطعيت،پارامترهاي

مصالح هارمونيك ميانگين اصطكاك)d(اندازه فاكتور ،

آشفته ناحيه (درt

K(ذرات سطح نسبي راندمان ،)er(و

گرفتهمي)Q(دبي درنظر تصادفي متغيرهاي كه باشند

راستا،.شدند اين دهنده100در تشكيل مصالح از نمونه

آماريسنگريزهسازه خصوصيات محاسبه براي dاي

شد گرفته استفاده.درنظر روش چهار از دبي محاسبه براي

عدم كه اندازهشد در موجود بهقطعيت دبي وسيلهگيري

شد سنجيده روش چهار اين از حاصله بهBari.مقادير

براي مقدار يك دبي، مقدار هر ازايt

Kوerفرايند در

اطالعات مقايسة از استفاده با پارامترها اين واسنجي

پروفيل با آب سطح بهآزمايشگاهي محاسباتي، دستهاي

مقدار.آورد چهار پارامترها اين از كدام هر براي نتيجه، در

انحرافبه و ميانگين مقادير آنها از استفاده با كه آمد دست

شدند محاسبه پارامترها اين خود،Bari.معيار تحقيق در

و)n(تخلخل گرفت درنظر قطعي پارامتر عنوان به را

سنگريزه سازه كل براي شده محاسبه بهتخلخل را -اي

نمود منظور ميانگين مقدار .عنوان

تحقيق2شكل در استفاده مورد سنگريزهBariكانال سازه در آب سطح پروفيل محاسبه ,Bari)ايبراي 1997)

Page 9: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

45

تخلخل تصادفي و غيرقطعي ماهيت به توجه با اما

در مختلف، مقاطع و اعماق در آن تحقيقوتغييرات

به،حاضر نيز پارامتر بهاين غيرقطعي پارامتر يك عنوان

به توجه با آن تغييرات ضريب و شد اعمال محاسبات

گذشته جهانگيري،(تحقيقات و )1381،1390حسيني

شد گرفته نظر در درصد پنج آماري.برابر مشخصات

جدولمتغيرهاي در مي1تصادفي .شوندمشاهده

تحقيق1جدول در تصادفي پارامترهاي آماري خصوصيات

Bari (1997)

d (mm)n(L/s)Qert

K

48/2149/039/210/110/3ميانگين

77/2000/074/1142/712/8ضريب

دادهادامه،در توليد ورودينحوه فازي بهكه،هاي مربوط

پارامترهايt

Kوerميمي داده توضيح كهشودباشند،

ارائه متفاوت و جديد كار استاساس تحقيق اين در .شده

پارامترهايt

Kوerتعيين كارشناس افراد توسط ،

بهمي آنها مقادير و مهندسيشوند فننامتخصصقضاوت

اندازه قابل فعلي دانش با و دارند نمونهبستگي و -گيري

ن معمولبههمچنين،.نديستبرداري تعداد،صورت

پارامتراطالعات دو اين عملينادقيقبراي شرايط در

داليل.استاندك همين ماهيتبه داراي پارامترها اين ،

و بوده اساسفازي تعريفدر فازي اعداد توسط بايستي

نكتبه.شوند ديگر، عملةعبارت در كه است اين اصلي

سنگريزه سازه يك پارامترهايبراي واسنجي امكان ايt

K

وerنمونه اساس دبيبر در مختلفگيري كار(هاي نظير

Bari قضاوت)(1997) و ندارد وجود طراحي شرايط در

مي كارگشا كار.باشدمهندسي بر ديگر اينBariاشكال

در خطا خود، واسنجي در محقق اين كه گيريندازهااست

روش به فيزيكيدبي مشخصات به را مختلف محيطهاي

است كرده اين.مرتبط حاضر، تحقيق بهدر صورتپارامترها

شدهمتغيرهاي گرفته نظر در پارامترهااندفازي بقيه و

شدمتغيرصورتبه منظور مقادير.اندهتصادفيt

Kوer

شكل در كه مصالح شكل به توجه مي3با شوند،مشاهده

ايبرآوردكارشناسدهتوسط كه درشدند مقادير ن

مي2جدول .شوندمشاهده

براي شده برآورد مقادير از استفاده باt

Kوerتوسط

شد تعريف عضويت توابع پارامترها اين براي .كارشناسان،

توضيح ادامه در كه دارد را خود خاص روند فرآيند اين

مي اين.شودداده ازبراي استفاده با ستوني نمودار منظور،

مي رسم پارامتر هر به.شودمقادير مجموعه كل ابتدا

ستونيزيربازه نمودار آن اساس بر و شده تقسيم هايي

مي زيربازه.شودرسم درانتخاب كه است اساس اين بر ها

تكيه كوچكترين داراي عضويت تابع ونهايت باشد گاه

به نمودار ابتدا نزوليهمچنين، سپس و صعودي صورت

و باشد داشته عضويت تابع مشابه شكلي يعني باشد

باشد دارا را فازي اعداد .خصوصيات

آزمايشنمونه3شكل در استفاده مورد مصالح از اي

(Bari, 1997)

مورد2جدول در كارشناسان كهپارامترهامقاديرنظرات شدهفازيمتغيريي اندمنظور

tK42/325/314/346/341/35/355/332/34/337/3

er8/175/172/184/181/185/187/177/18/179/1

Page 10: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

حسيني محمود سيد يوسفي، علي

كارشناسان نظرات از استفاده با ده،

شكل در شده داده نشان 4و3هايزي

نظرات وجود عدم صورت در حتي

مي طراح مهندسيف، قضاوت با تواند

مناسب عضويت توابع پارامترها اين ي

كند منظور محاسبات .ر

در آب سطح .روفيل . .

46

عضويت تابع به رسيدن براي

مي تشكيل.باشدراري از بعد

تابع تشكيل براي مربعات مترين

(Moller and Beer, 2005).

برايروشt

Kوerدست به

شده5 داده درگ.اندنشان رچه

شد معرفي فرايند

فاز اعداد مختلف،

شد ولي،،ايجاد

مختلف كارشناسان

به برايخود تنهايي

در و نموده پيشنهاد

Kt

عضويت4شكل تابعt

K

er

عضويت5شكل تابعer

عدم پرتحليل محاسبات قطعيت

بازه انتخاب نتيجه، هادر

يك تكرفرايندمطلوب،

كم روش از ستوني، نمودار

مي استفاده شودعضويت

عضويت كهتوابع ايني به

شكآمدند، و4هايلدر

Page 11: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

47

است توضيح به حاضر،كهالزم تحقيق Qپارامترهايدر

متغيرهايبهdو آماريصورت مشخصات با تصادفي

جدول در شده شده،1بيان گرفته برايانددرنظر فقط و

جدول)n(تخلخل ميانگين مقدار ضريب،همان با ولي

شد%5تغييرات .استفاده

نتايج-3 تحليل و تجزيه

بخش، اين ازايدر به شده محاسبه آب سطح پروفيل

پارامترها مقادير همراهيميانگين به روشفيزيكي نتايج

عدم تحليل درتركيبي آب سطح پروفيل سازهقطعيت

ميايسنگريزه پروفيلدر.دنشوارائه محاسباتي،كليه هاي

گام به گام روش در محاسباتي بازه هر برابر،طول و 6ثابت

الزم.دشانتخابمترسانتي دقت طول رااين محاسبات در

مي پايين.نمايدارضا مرزي شرط سناريوها كليه اجراي -در

برابر آب عمق و ثابت .باشدميمتر1/0دست

شكل عدم7و6هايدر تحليل پروفيلنتايج قطعيت

در آب بهسنگريزهسازهسطح معادلهاي دو براي ترتيب

StephensonوWilkinsآزمايشگاهي نتايج با مقايسه در

شده تحقيق.اندارائه از آزمايشگاهي Bariنتايج (1997)

شده شكل.ندابرداشت مذكور،در تغييراتهاي محدوده

معادله دو هر تحقيق،براي اطمينانBariمشابه سطح در

شده90% متغير.اندرسم تحليل، خروجي اينكه به توجه با

مي تصادفي درفازي اطمينان سطح تعريف براي باشد،

برش بين رابطه از فازي استفادهαاعداد اطمينان فاصله و

است فازαبرش.شده اعداد اطميناندر سطح معادل ي

%)α-1(مي توزيع توابع اصلدر از قضيه اين كه باشد

است برداشت قابل Guyonnet)تبديل et al., 2003).

مي فازي عدد يك كه خروجي تصادفي فازي باشد،متغير

اطمينان سطح استبه%95با آمده فازي،دست اعداد يعني

اطمينان سطح با مقطع هر تصادفي%95در فازي متغير از

شده محاسبه.انداستخراج در اطمينان سطح ميزان چه هر

مي افزايش نيز نتايج دقت باشد، بيشتر فازي ،يابداعداد

اطمينانطوريبه سطح انتخاب حاضر، تحقيق در %95كه

مطلوب نتايج فازي، اعداد محاسبه اربراي را مياي .دهدئه

شبيه از حاصل نتايج مذكور، شكل دو هر بادر سازي

شده مقايسه آزمايشگاه در شده مشاهده واقعي .اندمقادير

سنگريزه6شكل آزمايشگاهي مدل در آب سطح معادلهپروفيل از استفاده با Stephensonاي

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.80.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

distance from upstream (m)

flow

dep

th(m

)

simulated (90% confidence interval)

observed

simulated (mean)

(Bari, 1997)

Page 12: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

48

در7شكل آب سطح آزمايشگاهيپروفيل معادلهايسنگريزهمدل از استفاده Wilkinsبا

شكل در كه طور ميهمان مشاهده نتايجها شود،

تحليل از حاصل اطمينان فاصله در آزمايشگاهي

گرفتهعدم قرار معادله دو هر براي نتايجقطعيت اما اند،

معادله از حاصل آب عمق ميانگين مقادير با آزمايشگاهي

Stephensonمناسب دارندتطابق مقادير.تري واقع در

معادله از حاصل ميWilkinsميانگين باال دست و، باشند

معادله دارندStephensonنتايج بيشتري تطابق واقعيت .با

تحقيق در Bariاما به(1997) توجه برآورداينكهبا شيوه

پارامترهايt

Kوerپارامترها اين واسنجي پايه بر

ميانگينمي مقادير نزديكي به منجر حاصله مقادير باشد،

براي آزمايشگاهي مشاهداتي مقادير با آب سطح پروفيل

معادله دو .استشدهWilkinsوStephensonهر

شكل در در8همچنين، آب عمق تغييرات ضريب سازه،

معادلهسنگريزه دو براي باStephensonوWilkinsاي

شده مقايسه عدم.انديكديگر مقايسه حاصلبراي قطعيت

استفاده تغييرات ضريب از معادله، دو استاز براي.شده

ضريب فاتعريف اعداد در تبديلتغييرات اصل از زي

استاستفاده .شده

شكلهمان در كه مي8طور عدممشاهده قطعيتشود،

معادله از استفاده با آب معادلهStephensonعمق از كمتر

Wilkinsداراي.باشدمي پارامترهاي تمام اينكه به توجه با

بهعدم فازيقطعيت پارامترهاي از (غيرt

Kوer(در

مي يكسان مقاديردومعادله تغييرات ضريب باشند،

معادالت در شده برآورد فازي وStephensonپارامترهاي

Wilkinsعدم در زيادي تأثير محاسبه، آب اعماق قطعيت

دارند دارند،.شده، مشابهي ماهيت پارامتر دو اين چه اگر

كل دخالت نحوه و نقش نيز و آنها مستقل برآورد يهاما

عدم معرض در رياضيپارامترهاي ساختار در قطعيت

مي عدممعادالت، دامنه معادلهتواند دو از يك هر قطعيت

StephensonوWilkinsدهد قرار تاثير تحت از.را آنچه

مي نتيجه تحقيق برآورداين در اگر كه است اين شود

پارامترهايt

Kوerعبارتي به يا و يكسان ماهيت

مي شود، گرفته نظر در پارامتر دو اين بين توانتناسب

معادله مجموع در كه داشت Stephensonانتظار

دهدعدم نشان را كمتري تحقيق.قطعيت نتايج اما

Bari تخمين(1997) نحوه به توجه برايبا مذكور

پارامترهايt

Kوerمي نشان عدم، كه قطعيتدهد

معادله دو از تقريباWilkinsوStephensonحاصل

است .يكسان

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.80.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

0.5

distance from upstream (m)

flo

wd

ep

th(m

)

simulated (90% confidence interval)

observed

simulated (mean)

(Bari, 1997)

Page 13: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

49

معادالت8شكل در آب عمق تغييرات StephensonوWilkinsضريب

گيرينتيجه-4

اين در،تحقيقدر آب سطح پروفيل محاسبه يكبراي

معادلهايسنگريزهةتود دو از وStephensonآزمايشگاهي

Wilkinsشد مي.استفاده نشان سطحنتايج پروفيل كه دهد

معادله از استفاده با شده محاسبه Stephensonآب

كه دارد آزمايشگاهي نتايج با بيشتري تأييديمطابقت خود

است قبلي مطالعات عدمبراي.بر قطعيت،تحليل

عنوان به دبي و تخلخل مصالح، ميانگين اندازه پارامترهاي

گرفته نظر در تصادفي پارامترهايولي،شدندمتغيرt

er،اينبا به اساستوجه بر مهندسيكه قضاوت

محدودكارشناسان تعداد ماهيت،شوندميبرآوردبه داراي

وميفازي شدباشند تعريف فازي اعداد اساس در.ندبر

عدم،نتيجه تحليل استفادهقطعيتبراي تركيبي روش از

مي.شد نشان كهنتايج دردهد پارامتر هر نقش بر عالوه

معادالت، رياضي خروجيعدمساختار عمق(قطعيت

معادالت)جريان وابستگيWilkinsوStephensonدر ،

مقادير به وtKزياديerكارشناسانبرآورد توسط شده

صحيحاينكهصورتيدر.دارد صورت به پارامترها

آنها،شوندبرآورد يكسان ماهيت به توجه با تناسبيعني

عدم شود، حفظ مقاديرشان معادلهبين خروجي قطعيت

Stephensonبود خواهد .كمتر

عال-5 ميفهرست

جريان مقطع Aسطح

تغييرات ضريب

مصالح هارمونيك ميانگين dاندازه

تخلخل eنسبت

زمين جاذبه gشتاب

هيدروليكي iگراديان

آشفته جريان ناحيه در اصطكاك فاكتورt

K

منفذي هيدروليكي mشعاع

nتخلخل

جريان Qدبي

ذرات سطح نسبي راندمانer

حساسيت ضريب0s

مسير طولي شيب0

S

آب آزاد سطح Tعرض

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.80.165

0.17

0.175

0.18

0.185

0.19

0.195

0.2

distance from upstream (m)

coeff

icie

nt

of

variation

Wilkins

Stephenson

CV

Page 14: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

50

تصادفي متغير يك µميانگين

عضويت درجه فازيxميزان مجموعه A)(xبهA

µ

سيال جنبشي νلزجت

جريان Vسرعت

معادله ثابت WilkinsWمقدار

آب yعمق

معيار σانحراف

عنابم-6

س ج.م.حسيني، ابريشمي، (و كانالهاي،)1389. هيدروليك

هفتمچاپ،باز و مشهدبيست رضوي، قدس آستان انتشارات ،.

س م.م.حسيني، جهانگيري، (و تحليل"،)1390. و تجزيه

روابطقطعيتعدم هيدروليكيهايعاملبرآوردوحساسيت

سنگريزه محيط در علمي،"جريان و-مجله علوم پژوهشي

ايران، آبخيزداري ص)14(5مهندسي .70-61.ص،

س م.م.حسيني، جهانگيري، (و اطمينان"،)1381. عدم آناليز

محيط در جريان هيدروليكي پارامترهاي تخمين روابط

ارائه"سنگريزه، تحقيقاتي طرح گزارش سازمان، به شده

ايران آب منابع ش(مديريت شماره ).161/80/پقرارداد

سحسيني اصنعيو.م.، بدنه"،)1382(.، از جريان تحليل

سنگريزه ثابتسدهاي شبكه قالب در محدود اجزا روش به ،"اي

.108-91.صص،)1(22،استقاللمجله

Abebe, A. J., Guinot, V. and Solomatine, D. P.

(2000). “Fuzzy alpha-cut vs. Monte Carlo

techniques in assessing uncertainty in modelparameters”, Proc. of the 4th Hydroinformatics

Conference, July 23-27, Iowa, USA.

Bari, R. (1997). “The hydraulics of buried streams”,

M.Sc. Thesis, Technical University of Nova Scotia,

Canada.

Bari, R and Hansen, D. (2002). “Uncertainty inwater surface profile of buried stream flowing

undercoarse material”, Journal of Hydraulic

Engineering, ASCE, 128(8), pp.. 761-773.

Bari, R. and Hansen. D. (2003), “Application of

gradually-varied flow algorithms to simulate buriedstreams”, Journal of Hydraulic Research, IAHR,

40(6), pp. 673-683.

Branisavljevic, N. and Ivetic, M. (2006). “Fuzzy

approach in the uncertainty analysis of the water

distribution network of becej”, Journal of Civil

Engineering and Environmental Systems, 23(3), pp.

221-236.

CIRIA, CUR, CETMEF (2007). “The rock manual:

the use of rock in hydraulic engineering”, 2nd edition,

C683, CIRIA, London.

Crystal Ng, G. H., McLaughlin, D., Entekhabi, D.

and Scanlon, B. R. (2010). “Probabilistic analysis

of the effects of climate change on groundwaterrecharge”, Journal of Water Resources Research,

46(7), pp. 1-18.

Faybishenko, B. (2010). “Fuzzy-probabilistic

calculations of water-balance uncertainty”, Journal

of Stochastic Environmental Research and RiskAssessment, Springer, 24(6), pp. 939-952.

Ganoulis, J. (2006). “Fuzzy modelling for

uncertainty propagation and risk quantification in

environmental water systems”, Proc. of the NATO

Advanced Research Workshop on Computational

Models of Risks to Infrastructure, May 9-13,Primosten, Croatia.

Garga, V. K., Hansen, D. and Townsend, D. R.

(1989). “Considerations in the design of flow through

rockfill drains”, Proc. of the 14th Annual British

Columbia Mine Reclamation Symposium, June 20-

21, Cranbrook, British Columbia.

Greenly, B. T. and Joy, D. M. (1996). “One-

dimensional finite element model for high flow

velocities in porous media”, Journal of Geotechnical

Engineering, ASCE, 122(10), pp. 789–796.

Gupta, R. and Bhave, P. R. (2007). “Fuzzyparameters in pipe network analysis”, Journal of

Civil Engineering and Environmental Systems,

24(1), pp. 33-54.

Guyonnet, D., Bourgine, B., Dubois, D., Fargier,

H., Come, B. and Chiles, J. P. (2003). “Hybrid

approach for addressing uncertainty in riskassessments”, Journal of Environmental

Engineering, ASCE, 128(1), pp. 68-78.

Hosseini, S. M. (2000). “Statistical evaluation of

the empirical equation that estimate hydraulic

parameters for flow through rockfill”, in Stochastic

Hydraulic 2000, Z. Y. Wang and S. X. Hu (eds.),Balkema, Rotterdam. The Netherlands, pp. 547-

552.

Hosseini, S. M. and Joy, D. M., (2006). “Calibration

of hydraulic parameters for flow through rockfill

structures”, Dam Engineering, International Water

Power & Dam Construction, 17(2), pp. 85-111.

Hosseini, S. M. and Joy, D. M., (2007).

Page 15: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

شماره7دورههيدروليك 1391زمستان،4،

51

“Development of an unsteady model for flow through

coarse heterogeneous porous media applicable to

valley fills”, International Journal of River Basin

Management, IAHR, 5(4), pp. 253-265.

Jankovic, B., Maksimovic, C. and Graham, N.

(2000). “Using a Monte Carlo method for active

leakage control in water supply networks”, Proc. of

the 4th Hydroinformatics Conference, July 23-27,

Iowa, USA.

Kang, D. and Lansey, K. (2010). “Demand androughness estimation in water distribution

systems”, Journal of Water Resources Planning and

Management, ASCE, 137(1), pp. 20-30.

Kang, D., Pasha, M. F. K. and Lansey, K. (2009).

“Approximate methods for uncertainty analysis ofwater distribution systems”, Urban Water Journal,

Taylor & Francis, 6(3), pp. 233-249.

Kells, J. A., (1993). “Spatially varied flow over

rockfill embankments”, Canadian Journal of Civil

Engineering, NRC Research Press., 20(5), pp. 820-

827.

Kumar, V. and Schuhmacher, M. (2005). “Fuzzy

uncertainty analysis in system modelling”, Proc. of

the 38th European Symposium of the Working Party

on Computer Aided Process Engineering, 29 May-1

June, Barcelona, Spain.

Kunstmann, H., Kinzelbach, W. and Siegfried, T.(2002). “Conditional first-order second-moment

method and its application to the quantification of

uncertainty in groundwater modeling”, Journal of

Water Resources Research, 38(4), pp. 1-14.

Leps, T. M. (1973). “Flow through rockfill”, inEmbankment Dam Engineering, R. Hirchfeld and S.

Poulos (eds.), John-Wiley & Sons, New York, pp. 87-

97.

Li, H. and Zhang, K. (2010). “Development of a

fuzzy-stochastic nonlinear model to incorporate

aleatoric and epistemic uncertainty”, Journal ofContaminant Hydrology, Elsevier B.V., 111(4), pp.

1-12.

McCorquodale, J. A., (1970). “Variational approach

to non-Darcy flow”, Journal of Hydraulics Division,

ASCE, 96(11), pp. 2265-2278.

Moller, B. and Beer, M. (2005). “Fuzzyrandomness, uncertainty in civil engineering and

computational mechanics”, 1st Edition, Springer,

Germany.

Mpimpas, H., Anagnostopoulos, P. and Ganoulis, J.

(2008). “Uncertainty of model parameters in stream

pollution using fuzzy arithmetic”, Journal ofHydroinformatics, IWA, 10(3), pp. 189-200.

Parkin, A. K. (1991). “Through and overflow rockfill

dams”, in Advances in Rockfill Structures, E.

Maranha das Neves (ed.), Kluver Academic

Publishers, The Netherlands, pp. 571–592.

Revelli, R. and Ridolfi, L. (2003). “Fuzzy approach

for analysis of pipe networks”, Journal of Hydraulic

Engineering, ASCE, 128(1), pp. 93–101.

Ross, T. J. (2010), “Fuzzy logic with engineering

applications”, 3rd Edition, Wiley, England.

Samani H. M. V., Samani, J. M. V. and Shaiannejad,M. (2003). “Reservoir routing using steady and

unsteady flow through rockfill dams”, Journal of

Hydraulic Engineering, ASCE, 129(6), pp. 448-454.

Stephenson, D. (1978). “Hydraulics of gabions and

rockfill”, Proc. of XVI Convegno di Idraulica eCostruzioni Idrauliche, Torino, Italy, pp. B31-1–B31-

11.

Stephenson, D. (1979). “Rockfill in hydraulic

engineering: developments in geotechnical

engineering 27”, 1st Edition, Elsevier Scientific

Publishing Co., Amsterdam, The Netherlands.

Townsend, R. D., Garga, V. K. and Hansen, D.,

(1991). “Finite difference modeling of the variation of

piezometric head within a rockfill embankment”,

Canadian Journal of Civil Engineering, NRC

Research Press., 18(2), pp. 254-263.

Tung, Y. K. (1996). “Uncertainty analysis in waterresources engineering”, in Stochastic Hydraulic’96,

K. S. Tickle, I. C. Goulter, C. Xu, S. A. Wasimi and

F. Bouchart (ed.), Balkema, Rotterdam, The

Netherlands, pp. 29-46.

Volker, E., (1969).“Nonlinear flow in porous mediaby finite elements”, Journal of Hydraulics Division,

ASCE, 95(6), pp. 2093-2114.

Volker, E., (1975). “Solutions for unconfined non-

Darcy seepage”, Journal of Irrigation and Drainage

Division, ASCE, 101(I1), pp. 53-65.

Ye, M., Pohlmann, K. F., Chapman, J. B., Pohll, G.M. and Reeves, D. M. (2009). “A model-averaging

method for assessing groundwater conceptual

model uncertainty”, Ground Water, National

Ground Water Association, 48(5), pp. 716-728.

Yen, B. C and Tung, Y. K. (1993). “Some recent

progress in uncertainty analysis for hydraulicdesign”, in Reliability and Uncertainty Analysis in

Hydraulic Design, B. C. Yen and Y. K. Tung, eds.,

ASCE Publications, USA, pp. 17-34.

Zadeh, L. A. (1965). “Fuzzy sets”, Information and

Control, 8(3), pp. 338-353.

Zhang, K. and Achari, G. (2010). “Correlation

Page 16: 3. Hoseini. 37-52profdoc.um.ac.ir/articles/a/1040507.pdf · 1391 4( 4 ˛ +2 7 ˛ . /˛ 0 39 "4r 3 l >$ k 6 "/ 6 4 >$ - ˝ !˚' e l>$ (>$ * . ˚+ "˝ ( : ˚˝"/ 6 4; ˚

عدم درتحليل آب سطح پروفيل محاسبات .قطعيت . حسيني. محمود سيد يوسفي، علي

52

between uncertainty theories and their application

in uncertainty propagation”, The Proc. of the 10th

International Conference on Structure Safety and

Reliability, September 13-17, Osaka, Japan.

Zhang, K., Achari, G. and Li, H. (2009b). “A

comparison of numerical solutions of partial

differential equations with probabilistic and

possibilistic parameters for the quantification ofuncertainty in subsurface solute transport”, Journal

of Contaminant Hydrology, Elsevier B.V., 110(1-

2), pp. 45–59.