3. hervorming woningmarkt otb peter_boelhouwer
-
Upload
centraal-bureau-voor-de-statistiek -
Category
Real Estate
-
view
114 -
download
4
Transcript of 3. hervorming woningmarkt otb peter_boelhouwer
1Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
09-03-2017
Challenge the future
DelftUniversity ofTechnology
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
Peter Boelhouwer
3Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Inhoud
• Visie minister Blok: we zijn klaar……• Problemen op de woningmarkt die om een oplossing
vragen: niets doen is geen optie• Woningmarkt sterk cyclisch georiënteerd: was de
crisis op de woningmarkt te voorkomen geweest?• Disfunctioneren van de Nederlandse woningmarkt:
stijgende vraag en stagnerende productie• Positie van de middeninkomensgroepen: open deuren,
dichte deuren• Betaalbaarheid staat onder druk• Toegankelijkeheid van de koopsector neemt af • Duurzaamheidsinvesteringen blijven achter
4Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Visie minister Blok
“Met het begrotingsakkoord 2013 (lenteakkoord), het Regeerakkoord en het Woonakkoord is in de afgelopen periode in overleg met diverse fracties gewerkt aan een noodzakelijke, fundamentele hervorming van de woningmarkt. De genomen en voorziene maatregelen leiden op termijn tot een stabielere koopmarkt met lagere schulden en een beter functionerende huurmarkt, met minder scheefwonen, minder wachtlijsten en meer kansen voor ontwikkeling van het middensegment”
5Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Problemen op de woningmarkt die om een oplossing vragen: niets doen is geen optie• Woningmarktbeleid vooral cyclisch georiënteerd• Oplopend woningtekort• Middeninkomens vallen tussen wal en schip• Betaalbaarheidsproblematiek• Toegankelijkheid van de koopsector neemt af• Toenemende segregatie• (te) Trage aanpak duurzaamheidsverbetering van de
bestaande woningvoorraad• Overschatting risico’s eigen-woningbezit en
onderschatting meerwaarde• Pensioen en woningmarkt sluiten onvoldoende op
elkaar aan
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-20176
Woningmarktbeleid sterk cyclisch georiënteerd: Was de crisis op de woningmarkt te voorkomen geweest?
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-20177
Nominale en reële koopprijs-ontwikkeling 1965-2016
Bron: NVM
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-20178
Woningprijs en Bouwkosten,1920-2016
Bron: bouwkosten -> CBS; woningprijs -> NVM
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-20179
Ontwikkeling nominale woningprijzen in Europa 1995-2012
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Q1
2012 Q2
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
NederlandVKIerlandDuitslandBelgieZwedenSpanje
Bron: Diverse landen statistieken
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201710
Reële woningprijzen en hypotheekrente, 1965-2016
Bron: CBS, NVM
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201711
Maximale leencapaciteit en koopprijsontwikkeling 1982-2015
Bron: Woononderzoek, CBS, NVM, berekeningen OTB
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201712
Waargenomen en voorspelde reële koopprijsontwikkeling 1971-2011 (t.o.v. 2006)
Bron: OTB
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201713
Effect op de koopprijsontwikkeling door aanscherping hypotheeknormen (6% stijging woonlasten)
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie! | 09-03-201714
Disfunctioneren van de Nederlandse woningmarkt: stijgende vraag en stagnerende productie
15Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Prognoses bevolkingsontwikkeling 2005, 2012, 2015
Bron: CBS
16Hervorming van de woningmarkt : niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Totaal aantal huishoudens, 2000-2030
Bron: ABF Research
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie! | 09-02-201717
Woningbouwproductie en Koopprijsontwikkeling (%) 1995-2001
18Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Bouwvergunningen en woningbouwproductie 1995-2016
Bron: CBS
19Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Bouwvergunningen naar eigendomsverhouding 2005-2016
Bron: CBS
20Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Aangeboden, verkochte en opgeleverde nieuwbouwkoopwoningen 2008-2016 Q3
Bron: Monitor Nieuwe Woningen
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201721
Positie van de middeninkomens: open deuren, dichte deuren
22Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Positie midden-inkomens (1)
• Tussen 700.000 en 900.000 vooral jonge huishoudens behoren tot de middeninkomens
• Strakke financieringsnormen via LTI en LTV in de koopsector
• Banken benutten maatwerk in onvoldoende mate• Ruim een kwart van de werkenden heeft geen vast
arbeidscontract, waaronder veel middeninkomens en jongeren: zijn voor een groot deel niet zelfredzaam op de woningmarkt
• Door stijgende koopprijzen en verkrapping van de markt steeds minder koopwoningen bereikbaar
• Beperkt aanbod van middeldure huurwoningen• Door schaarste en ontbreken van subsidies is de vrije
huursector duur• Ondanks extra investeerders groeit de particuliere
huursector niet
23Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Positie midden-inkomens (2)
• 80% sociale huurwoningen naar doelgroep• Normen in huur- en koopsector sluiten onvoldoende aan• Geen normen voor woonuitgaven in de huursector,
waardoor uitgaven aan huur aanzienlijk hoger uitkomen en niet mogelijk zijn in de koopsector
• Zowel in de koop- als huursector onvoldoende differentiatie naar huishoudensgrootte
• Grenzen doelgroep zijn te algemeen
24Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 16-02-2017
Huur bij huidige inkomensgrens naar huishoudtype (op basis van normhuur)Huishoudtype Huur bij huidige
inkomensgrens (euro)1 volwassene 9112 volwassenen 5921 volwassenen + 1 kind 7091 volwassenen + 2 kinderen
564
1 volwassenen + 3 kinderen
461
2 volwassenen + 1 kind 5442 volwassenen + 2 kinderen
373
2 volwassenen + 3 kinderen
211Bron: Afstudeersciptie Bob Witjes (24-06-2016), bewerkt naar Ministerie van BZK / CBS 2013
25Trends en betaalbaarheid op de woningmarkt | 20-01-2016
Inkomens 30.000 & 35.000 (2016)
1 inkomen
Gezin 2 kids
Bron: NIBUD
basis 30,000 35,000netto inkomen 1896 2474 2594woonlasten 232 (384) 711 (524) 711energie & water 151 151 151lokale belasting 0 0 0verzekeringen 305 305 305telefoon, tv, internet 58 58 58schoolkosten 37 37 37contributies/abo's 5 5 5vervoer 53 53 53kleding 169 169 169inventaris 133 133 133extra ziektekosten 99 99 99vrije tijd 0 0 0voeding 478 478 478huishoudgeld 129 129 129
totaal uitgaven 1849 2328 2328saldo 47 146 266
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-201726
Betaalbaarheid staat onder druk
27Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2017
Huurontwikkeling in de gereguleerde voorraad (in %), 2012-2016
Bron: Staat van de Woningmarkt 2016 / CBS-Huurenquête, bewerking Companen 2016
28Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie! | 09-03-2016
Kernindicatoren inkomens en woonuitgaven (huur)
2009 2012 2015Bruto huur € 495 € 529 € 569Huurtoeslag € 62 € 70 € 70 -Netto huur € 433 € 459 € 499Bijkomende woonuitgaven € 193 € 186 € 163 +Netto woonuitgaven € 626 € 645 € 661Netto besteedbaar inkomen
€ 27.000
€ 25.700
€ 24.800
Netto huurquote 21,3 % 23,8 % 26,7 %Netto woonquote 31,4 % 33,9 % 36,0 %Aantal dure scheefwoners 230.00
0367.00
0528.00
0Aantal goedkope scheefwoners
782.000
685.000
518.000Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
29Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie! | 09-03-2016
Kernindicatoren inkomens en woonuitgaven (koop)
2009 2012 2015Bruto hypotheekuitgaven € 729 € 766 € 670Bijkomende koopuitgaven € 41 € 48 € 53 +Onderhoudskosten € 197 € 190 € 155 +Bruto koopuitgaven € 967 €
1.004€ 879
Fiscaal effect € 224 € 246 € 209 -Netto koopuitgaven € 744 € 758 € 670Bijkomende woonuitgaven € 278 € 268 € 255 +Netto woonuitgaven € 1.022 €
1.027€ 894
Netto besteedbaar inkomen
€ 49.000
€ 47.600
€ 46.200
Netto koopquote 21,2 % 22,2 % 20,1 %Netto woonquote 29,3 % 30,1 % 27,2 %Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
30Trends en betaalbaarheid op de woningmarkt | 20-01-2016
Minimum voorbeeldbegroting (2016)
Sociaal minimum
Gezin 2 kids
Bron: NIBUD
basisnetto inkomen 1896woonlasten 232energie & water 151lokale belasting 0verzekeringen 305telefoon, tv, internet 58schoolkosten 37contributies/abo's 5vervoer 53kleding 169inventaris 133extra ziektekosten 99vrije tijd 0voeding 478huishoudgeld 129
totaal uitgaven 1849saldo 47
31Hervorming op de woningmarkt: niets doen is geen optie!
|09-03-2017
Risicogroepen
• Huishoudens met een laag inkomen:
o Alleenstaanden net boven bijstandsniveauo Paren zonder kinderen rond minimumloono Eenoudergezinnen rond minimumloono Paren met kinderen tot modaal
• Inkomens rond huurtoeslag grens• Middeninkomens
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie
| 09-03-201732
Toegankelijkheid van de koopsector neemt af
33Hervorming van de woningmarkt: niets is geen optie!
| 09-03-2017
Gemiddelde maximale leencapaciteit 2008-2016
Bron: Monitor Nieuwe Woningen
34Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie? | 09-03-2017
Oorzaken afname toegankelijkheid van de koopsector
• Verlaging LTI door Tijdelijke regeling hypothecair krediet 2013
• Afbouw hypotheekrenteaftrek, verplicht aflossen en geen aflossingsvrij deel meer
• Verlaging LTV normen van 106% naar 100% in 2018• Minder lenen voor verbouwing mogelijk (meer eigen geld
nodig)• NIBUD methodiek houdt weinig rekening met type
huishouden, uitgavenpatroon en met positieve inkomensontwikkelingen
Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie
| 09-03-201735
Duurzaamheidsinvesteringen blijven achter
36Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie? | 09-03-2017
Duurzaamheidsdoelen en instrumenten• Gebouwde omgeving stoot 40% CO2 uit (woningen 75%)• Alle nieuwbouw in 2020 energieneutraal• Energieakkoord; in 2050 alle woningen energieneutraal
(215 miljard)• Corporatiewoningen in 2020 gemiddeld energielabel B• Voorstel minister; verplicht label C?• Stroomversnelling; in 2020 111.000 woningen met nul op
de meter• Energiebesparingsfonds (20%) en investeringssubsidie
duurzame energie (30%) (particulieren)• Fonds energiebesparing huursector en
Stimuleringsregeling energieprestatie huursector sterk onderbenut (corporaties)
37Hervorming van de woningmarkt: niets doen is geen optie!
| 09-03-2016
Werkelijke en theoretische energieconsumptie
Bron: D. Majcen, L. Itard en H. Visscher, 2013
09-03-2017
Challenge the future
DelftUniversity ofTechnology
EINDE
voor wat er feitelijk gebeurt
Samenwerken met het CBS?
Het CBS beschikt over een schat aan statistische gegevens, die gratis beschikbaar zijn op www.cbs.nl en StatLine.
Maar soms is dit niet genoeg.
In dat geval kun je het CBS inschakelen via [email protected]