1. LURRAREN FORMAK ETA ERLIEBEA 3 gaia 2. ZER DA PAISAIA? Paisaiaz mintzatzen garenean lurrak hartzen dituen itxurak eta formak hartzen ditugu gogoan; naturalak, zein gizakiak moldatuak. 3. ZER DA GEOGRAFIA FISIKOA Geografia zientziaren atal bat da. Geografiak fisikoak paisaiarekin zerikusia duen elementu naturalak aztertzen ditu: ERLIEBEA: ibarrak, mendiak, lautadak etab. HIDROGRAFIA: ibaiak, aintzirak, itxasoak, .. KLIMA eta bertan dagoen BIZITZA eta LANDAREDIA. 4. ZER DA ERLIEBEA? Erliebea lur azalak edo litosferak Lurraren gainaldean dituen forma ezberdinen multzoa da, lur lehorretan zein itsas sakonean. 5. LURRAREN GERUZAK NUKLEOA:Oso beroa eta batez ere burdinez osaturik dago.Burdin likidoz osaturik dago. MANTUA:nukleoa eta lurrazalaren artean dago. Magma likidoak osatzen du. Geruzarik zabalena da. LURRAZALA:Harriz desberdinez osaturik dago. Geruzarik estuena, hotza eta zurruna da. 6. LURRAZALA Lurrazalak bi geruza ditu. LITOSFERA KONTINENTE ETA OZEANO GERUZA 7. Lurrazaleko geruzak osatu Lurrazala Mantuamagma 8. ZER DIRA PLAKA TEKTONIKOAK Litosfera mantu likidoaren gainean flotatzen dago. Mugimenduaren eraginez zartatu ( apurtu) eta zati handietan banatzen da. Zati bakoitzari plaka tektonikoa deritzogu. Plaka tektonikokak Litosfera Kontinente geruza Ozeano geruza Mantua magmarekin Lurrazala 9. LURRAREN PLAKA TEKTONIKOKAK 10. KONTINENTEEN JITOAREN TEORIA Nork asmatu zuen?Alfred Wegner. Alemaniarra. Zer dio? Orain dela 200 miloi urte kontinente guztiak PANGEA izeneko superkontinentean bat eginik zeuden. Ondoren plaka tektonikoen mugimenduen eraginez mugitzen hasi ziren : Amerika Europa eta Asiatik banadu zen, India Afrikatik bereiztu eta Asiarekin bat egin zuen Gaur egun oraindik mugitzen ari dira eta beste 200 miloi urtetan Lurrak beste itxura bat izango du. 11. Kontinenteen jitoaren bideoa 12. PLAKATEKTONIKOENMUGIMENDUENONDORIOAK TALKAEGIN ALDERATU Biplakaaltzaegitendira SUBDUKZIOA:Plakabatbestearen barneansartzenda. Plakakelkarrenartetikbanantzen doaz. Mendikateak:Himalaia, Pirinioak Lurrikarak Sumendiak Lurrazalasuntsitu. Fosaozeanikoak. Lurrikarak. Sumendiak. Lurrazalberriasortu. Dortsalozeanikoakizeneko Sumendiak. Lurrikarak 13. BIDEOAK IKUSIZ, BIRPASATU! Egin klik ikasitakoa birpasatzeko: Kontinenteen Jitoa, Dorsal Ozeanikoa, lurrazal berriaren sorrera eta SUBDUKZIOA- Egin klik ikasitakoa birpasatzeko: plaka tektonikoak alderarztean lurral berriak dorsal ozeanikoak sortzen ditu. Egin klik: Plaka alderatzean SUDUKZIOAK Fosa Ozeanikoak sortzen ditu. Lurreko punturik sakonenak dira. Egin klik: mendikateak sortzeko hiru modu. 14. Zer gertatzen da lurrazalaren azpian? Plaken tektonika: alderaketa eta subdukzioa. 15. Subdukzioa. Beste bideo bat. 16. Nola sortzen dira mendikateak? 17. ERLIEBEAREN KANPOKO ERAGILEAK Erliebearen kanpoko eragileak erliebe forma nagusiak modelatzen eta aldatzen dituzte. ZEIN DIRA? URA, HAIZEA, LANDARETZA, GIZAKIA. 18. URAREN HIGADURA Euriak mendiak higatzen ditu. Ibaiek ibarrak irekitzen dituzte. Itsasoko olatuek itsasertzak higatu eta area hondartzetan metatzen dute. 19. HAIZEAREN HIGADURA Haizeak harriak higatu eta xehe-xehe egitean garraiatu eta beste leku batean metatzen ditu. 20. LANDAREDIAREN HIGADURA Sustraiek lurrazpiko harriak hausten ditu eta mendi magaletako lurra eusten dute. 21. GIZAKIAREN ERAGINA HIGADURAN Abantaila teknikoek lurraldea azkarrago eta trinkoago eraldatzeko aukera eman dio gizakiari. Gaur egun gizakiak naturaren eraldaketan inoiz baino gehiago eragiten du: deforestazioa, hiriak gero eta handiago, hondakinen pilaketa, garraiobideak, 22. GIZAKIAREN ERAGINA