สรปผลการด าเนนงาน

โครงการการอบรมเชงปฏบตการ การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร วนท 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2556

ณ หองประชมนนทร อาคารศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

สาขาชววทยาและเทคโนโลยชวภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

ค าน า

การอบรมเชงปฏบตการ เรอง การผลตสบจากสารสกดสมนไพร ในครงนไดรบทนจาก ศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ซงมวตถประสงคเพอใหผเขารบอบรม ทงเกษตรกรในจงหวดนครสวรรคและนกศกษา ไดรบความรเบองตน มความเขาใจถงกรรมวธ ทราบขนตอนในการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร และสามารถผลตและพฒนาแปรรปผลตภณฑผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร ทงน เพอประโยชนในการพงพาตนเอง เกดการรวมกลมในชมชน เพอเปนแนวทางในการเพมมลคาเพมใหกบพชสมนไพรในทองถนในอนาคตตอไป

ดร. เรณ อยเจรญ และคณะ

สารบญ

หนา ค าน า ก สารบญ ข โครงการบรการวชาการปงบประมาณ พ.ศ. 2556 1 เอกสารประกอบการอบรม 9 การเชอมโยงการบรการวชาการกบภารกจอน 43 รายงานสรปผลการประเมนโครงการ 44 ขอมลสรปผลการประเมนโครงการ 46 ภาคผนวก 48

โครงการบรการวชาการปงบประมาณ พ.ศ. 2556

ชอโครงการ : การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

หนวยงานทรบผดชอบ : สาขาชววทยาและเทคโนโลยชวภาพ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

สอดคลองกบประเดนยทธศาสตร :

1. สรางโอกาสในการศกษาระดบอดมศกษาและการพฒนาการเรยนการสอนใหม

คณภาพสง มาตรฐานสากล

2. สรางความรและนวตกรรมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปสการปฏบตทงระดบ

ปจเจกบคคล ชมชนองคกรและภาคการผลต

3. ใหบรการวชาการถายทอดเทคโนโลยทมคณภาพใหเกดการพฒนาทย งยนของ

ทองถนไทย

4. ฟนฟและสบสานคณคาความหลากหลายของวฒนธรรมไทยทเปนวถชวตประเพณ

คานยมท งดงาม ภมปญญาทองถนและสงแวดลอมทองถน

5. เพมศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพ และมาตรฐาน

6. ก าหนดแนวทางการบรหารจดการใหไดมาตรฐานเปนไปตามหลกเกณฑและวธการ

บรหาร กจการบานเมองทด

ตวชวดตามค ารบรองการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2555 (ก.พ.ร)

3.1 ระดบความส าเรจและประสทธผลของแผนการใหบรการวชาการตามพนธกจของ

สถาบนสทองถน

3.2 ระดบความส าเรจของการด าเนนงานการจดการเรยนร เพอสงเสรมและสบสาน

โครงการอนเนองมาจากพระราชด าร และแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ตวชวดของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา 2554

ตวบงชท 5.1 มระบบและกลไกการบรการทางวชาการแกสงคม

ตวบงชท 5.2 กระบวนการบรการวชาการใหเกดประโยชนตอสงคม

รายละเอยดโครงการ 1. หลกการและเหตผล :

ปจจบนผบรโภคมความตนตวในการรกษาสขภาพตนเองมากขน ไดมการท าผลตภณฑเพอสขภาพขน ทงเพออปโภคและบรโภคการใชพชสมนไพรในการผลตผลตภณฑเพอสขภาพมมากขนโดยเฉพาะในระดบชมชนทมการน าพชสมนไพรพนบานมาพฒนาเปนผลตภณฑประจ าทองถนนนๆ สมนไพรเปนภมปญญาชาวบานทสบสอดหรอทเรยกวา “หนงต าบล หนงผลตภณฑ” ซงเปนโครงการทรฐบาลผลกดนเพอตองการสรางงานสรางอาชพใหกบชมชน และเพอสานตอภมปญญาทองถนใหคงอยตลอดไป พชสมนไพร คอพชทใช ท าเปนเครองยา สมนไพรก าเนดมาจากธรรมชาตและมความหมายตอชวตมนษยโดยเฉพาะ ในทางสขภาพ การสงเสรมสขภาพและการรกษาโรค ความหมายของยาสมนไพรในพระราชบญญตยา พ.ศ. 2510 ไดระบวา ยาสมนไพร หมายความวา ยาทไดจากพฤกษชาตสตวหรอแรธาต ซงมไดผสมปรงหรอแปรสภาพ เชน พชกยงเปนสวนของราก ล าตน ใบ ดอก ผลฯลฯ ซงมไดผานขนตอนการแปรรปใด ๆ แตในทางการคา สมนไพรมกจะถกดดแปลงในรปแบบตาง ๆ เชน ถกหนใหเปนชนเลกลง บดเปนผงละเอยด จากการศกษาขอมลพบวา สารสกดจากพชสมนไพรพนบานหลายชนดมฤทธมความสามารถในการออกฤทธทางชวภาพ เชน ขมนสามารถยบย งการเจรญเตบโตและฆาเชอราจ าพวก dermatophytes, black mold, white mold และ yeast ไดหลายชนด (พบลย และ ชยสทธ, 1976) สารสกดแอลกอฮอล (Venkitraman, 1978 ,Damrihanunt et al.,1990 , Misra and Sahu ,1977) สารสกดดวยคลอโรฟอรม ( Misra and Sahu ,1977) และผงขมน มฤทธฆาเชอราทเปนสาเหตโรคผวหนง สารสกดน า (1:1 w/v) จากสวนใบของขมนมฤทธยบย งการเจรญเตบโตของเชอรา Epidermophyton floccosum, Trichophyton mentagrophytes และ Microsporum gypseum ได 28.57%, 25.60% และ 35.04% ตามล าดบ (Mishra et al., 1991) สารสกดคลอโรฟอรม และ 95% เอทานอลของขมน สามารถตานเชอรา M. gypseum,T. rubrum และ E. floccosum และสารสกด 95% เอทานอล ยงสามารถยบย งการเจรญเตบโตของเชอ Cryptococcus neoformans ได (เจรญ, 1983) สารสกดเมทานอล สารสกดไดคลอโรมเทน และสารสกดเฮกเซนจากขมน มฤทธยบย งการเจรญเตบโตของเชอรา E. floccosum, M. gypseum, T. mentagrophytes และ T. rubrum เมอทดสอบดวยวธ paper disc diffusion (ด ารง, 2543)

กะเพราสามารถใชในการไลหรอฆายง แมลงวนทอง สารทพบไดแก ocimol, eugenol, methyl eugenol, linalool, chavinol (รงรตน, 2540) ไดมรายงานการศกษาของ วภา เพมผลนรนดร, สรรตน แสนยงค และอนสรณ วรสงห (2545) รายงานวาสารสกดจากใบกะเพราโดยใชเมทานอล เปนตวท าละลายทระดบความเขมขน 2 ,500, 5,000, 10,000, 20,000, 30,000, 37,500, 75,000 และ

112,500 ppm สามารถยบย งการเจรญเตบโตของเชอราสาเหตโรคแอนแทรกโนสไดอยางมนยส าคญ ทางสถต คดเปนเปอรเซนต 40.0, 38.9,58.9, 58.9, 100.0, 100.0 และ 100.0 ตามล าดบ

น ามนใบมะกรดมฤทธไลยงไดนาน 3 ชวโมง (Tawatsin et al., 2001) d-limonene ซงเปนสารหลกในน ามนผวมะกรด มฤทธยบย งสารกอมะเรงในหนถบจกร (Wattenbergand, 1991) มะกรด สวนใบมรสปราหอม แกไอ แกอาเจยนเปนโลหต แกช าใน และดบกลนคาว สารทพบไดแก กรดซตรกอยในน าของผลมะกรด ซงมรายงานวาเชอราทถกยบย งดวยสารสกดจากมะกรดโดยยบย งการงอกของสปอรเชอราและยบย งการเจรญของเชอรา ไดแก C. gloeosporiodes และ Fusarium sp. (กรรณกา และคณะ, 2547)

น ามนดปลมฤทธตานเชอ Escherichia coli, Shigella dysenteriae และ Staphylococcus aureus และสาร sesamine ในผลดปลมฤทธตานเชอ Mycobacterium tuberculosis และเชอไขหวด (Qu, 1999) เมอใหสารสกดแอลกอฮอลทางปากหนขาวในขนาด 0.25 กรม/กโลกรม สามารถตานการอกเสบในหนทท าใหกระเพาะอาหารเปนแผลดวยแอลกอฮอลบรสทธ หรอ แอสไพรน หรอน าสมสายชไดผลด (Qu, 1999) จากการศกษาพษเฉยบพลนของน ามนดปลชนด unsaponification ในหนถบจกร พบวาคา LD50 เทากบ 49.73 มลลกรม/กโลกรม เมอใหโดยการปอน และเมอใหตดตอกนนาน 9 เดอน ไมพบความผดปกตใด ๆ นอกจากนเมอปอนสารสกดแอลกอฮอลในหนถบจกร พบวาคา LD50 เทากบ 4.97 กรม/กโลกรม (Qu, 1999)

ขจรศกด (2539) ไดท าการศกษาผลของสารสกดจากพชสมนไพร 8 ชนด ไดแก กานพล วานน า โปยกก ดองดง สารภ หนอนตายหยาก ดปล และบวบก ตอการเจรญของเชอราสาเหตโรคพช คอ Fusarium sp., Colletotrichum sp., Alternaria sp., Aspergillus niger และเชอราสาเหตโรคผวหนง ไดแก Epidermophyton floccosum, Microsporum gypseum, Trichophyton mentagrophytes และ T. rubrum พบวา กานพลและวานน าทระดบความเขมขนตงแต 10000 ppm มประสทธภาพดทสดในการยบย งการเจรญตอเชอราสาเหตโรคพชและโรคผวหนง รองลงมา ไดแก โปยกก ดปล สารภ หนอนตายอยาก ดองดง และบวบก เมอทดสอบกบเชอราสาเหตโรคพช สวนพชสมนไพรทมประสทธภาพในการยบย งเชอราสาเหตโรคผวหนง รองลงมา ไดแก หนอนตายอยาก ดปล โปยกก ดองดง บวบก และสารภ ตามล าดบ ชยณรงค และ รณภพ (2541) ไดท าการศกษาโดยการใชน ามนหอมระเหยทสกดจากขาโดยการกลนดวยไอน า สาร geraniol และสาร linalool ซงเปนองคประกอบของน ามนหอมระเหยจากพช มาทดสอบประสทธภาพในการยบย งเชอราในดน Sclerotium rofsii โดยการผสมลงในอาหารเลยงเชอ ผลการทดสอบประสทธภาพในการยบย งเสนใยของเชอรา S. rolfsii พบวาทระดบความเขมขน 100 ppm จะมผลตอการเจรญของเสนใยเชอรา S. rolfsii ท าใหเสนใยเชอราบางลง จ านวน

เมดสเคอโรเตยมทเชอราสรางขนภายหลงจากทไดรบสารทดสอบมจ านวนลดลง 11.8 - 21.5 เปอรเซนต

พนตนนท และ คณะ (2545) ไดท าการศกษาทดสอบสารสกดจากใบกะเพรา มะรม มะละกอ และจ าปา ในการควบคมโรคกงแหงของพรกในหองปฏบตการ และศกษา โรคกงแหง หรอโรคแอนแทรกโนสของพรกเกดจากเชอราสาเหต Colletotrichum capsici น ามาแยกเชอบรสทธ แลวท าการทดสอบประสทธภาพในการควบคมโรคแอนแทรกโนสโดยวธการใชสารสกดจากพช 4 ชนด คอ ใบกะเพรา ใบมะรม ใบมะละกอ และกงจ าปา สารสกดทง 4 ชนด ไดจากการสกดแบบตอเนองโดยใชเมทานอลเปนตวท าละลาย พบวาสารสกดจากใบกะเพราทระดบความเขมขน 100,000 และ 125,000 ppm สามารถยบย งการเจรญของเชอรา C. capsici ได อยางมนยส าคญทางสถตคดเปนเปอรเซนต 100.0 และ 100.0 ตามล าดบ สารสกดจากกงจ าปาและใบมะละกอทระดบความเขมขน 25,000 50,000 75,000 100,000 และ 125,000 ppm สารสกดจากใบมะรมทระดบความเขมขน 31,250 62,500 125,000 250,000 และ 500,000 ppm ไมสามารถยบย งการเจรญของเชอรา C.capsici ไดและไมมความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตเมอเปรยบเทยบกบการเจรญของเชอราบนอาหารเลยงเชอเปรยบเทยบ

สกญญา, จนตนา และประพฤต ( 2545) ไดท าการศกษาคดเลอกสมนไพรกลมเครองเทศบางชนด ทมความสามารถในการยบย งการเจรญและการสรางอะฟลาทอกซนของเชอรา Aspergillus flavus โดยการทดสอบเบองตนจะใชน าคนจากสมนไพร 8 ชนด คอ กระชาย กระเทยม กานพล ขง ขา ตะไคร หอม และอบเชย ผลการทดลองพบวาสมนไพรทกชนดและ ทกความเขมขนททดสอบสามารถยบย งการเจรญของเชอราได และเมอความเขมขนมากขน จะสามารถยบย งไดดขน โดยทน าคนจากกานพลทความเขมขน 30% มผลในการยบย งเชอราไดดทสด เมอเลยงเชอดวยอาหารทดสอบทงในอาหารแขงและอาหารเหลว รองลงมาคอ อบเชยกระเทยม และหอม โดยมเปอรเซนตการยบย งเทากบ 99.29, 91.80, 82.48 และ 69.20 เปอรเซนต ตามล าดบ แตเมอทดสอบการยบย งการสราง อะฟลาทอกซนของเชอรา พบวาขามประสทธภาพในการยบย งไดดทสด รองลงมาคอ ขง อบเชยและกานพล กระเทยม หอม โดยตรวจพบวาปรมาณอะฟลาทอกซนไดเทากบ 19.31, 23.61, 29.33, 36.49 และ 43.64 ไมโครกรมตอมลลลตรตามล าดบ ดงนนจงสามารถคดเลอกสมนไพรทมประสทธภาพในการยบย งการเจรญและการสรางอะฟลาทอกซนได 4 ชนด คอ กานพล อบเชย หอม และ กระเทยม

Penkae (2005) ไดท าการศกษาคดเลอกสมนไพรไทยและเครองเทศ 30 ชนด ทดสอบการยบย งเชอรา Aspergillus niger, A. cryzae และ Penicillium sp. โดยใชวธ diffusion method พบวาสารสกดของ พล และฟาทะลายโจร สามารถยบย ง Penicillium sp. ไดดทสด รองลงมา คอ A. niger และ A. cryzae ตามล าดบ

กรรณกา และคณะ (2547) ไดศกษาประสทธภาพของกระเทยม ( Allium sativum Linn.) หอมแดง (Allium ascalonicum Linn.) สาบเสอ (Eupatorium ordoratum Linn.) มะกรด (citrus hystix D.C.) และหอมใหญ (Allium cepa Linn.) ในการยบย งการเจรญและการงอกของสปอรของเชอราสองชนด คอ Colletotrichum gloeosporioides และ Fusarium sp. ซงเปนเชอราสาเหตของโรคพช โดยใชน าหนกสดของพชสมนไพรแตละชนด 1, 5 และ 10 กรม ตอน า100 มลลลตร สารละลายทไดเมอน ามาทดสอบฤทธในการยบย งการเจรญและการงอกของสปอรเชอราดงกลาว พบวา กระเทยมสามารถยบย งเชอรา C. gloeosporioides และ Fusarium sp. ไดดทสด รองลงมา คอ หอมหวใหญมประสทธภาพยบย งเชอรา Fusarium sp. ไดอยางสมบรณ แตยบย งเชอรา C. gloeosporioides ไดดทน าหนก 10 กรม และถาเพมน าหนกกจะยงยบย งเชอราไดด เชนเดยวกบหอมแดงซงสามารถยบย งเชอราทง 2 ชนดไดดทน าหนก 5 และ 10 กรม สาบเสอ มฤทธยบย งเชอรา C. gloeosporioides ไดดท 5 กรม และ 10 กรม สวน Fusarium sp. ยบย งไดดท 10 กรม ส าหรบมะกรดยบย งเชอราไดทงสองชนดไดดทสดทน าหนก 10 กรม โดยเฉพาะอยางยงสามารถยบย ง C. gloeosporioides ไดดท 5 กรมอกดวย

สภทรา และคณะ (2549) ไดท าการศกษาฤทธของ สารสกดหยาบ 17 ชนด ทไดจากสมนไพรวงศขงในการตอตานการเจรญของเสนใยของรา 6 ชนด คอ Colletotrichum capsici (2 สายพนธ), C. gloeosporioides (2 สายพนธ), Dothiorella sp., Lasiodiplodia theobromae, Pestalotiopsissp. และ Pythium aphanidermatum พบวา สารสกดหยาบทสามารถยบย งการเจรญของรา ไดด คอ สารสกดทไดจาก ขง และไพล ความเขมขน 10,000 ppm ในอาหาร potato dextrose agar (PDA) และท าการทดสอบผลตอการงอกของสปอร พบวาสารสกดหยาบทไดจาก ขง ,ขา, ขมนออย และวานชกมดลก สามารถยบย งการงอกของสปอรของ C. capsici สายพนธ 152 และ 170 และ C. gloeosporioides สายพนธ 163 และ Pestalotiopsis sp. ทน ามาทดสอบไดอยางสมบรณ เมอมความเขมขนของสารสกด 25,000 ppm สปอรของรา C. capsici ท ง 2 สายพนธและC .gloeosporioides สายพนธ 163 ไมสามารถงอกไดในสารสกดหยาบทไดจากกระชายเมอมความเขมขนของสารสกด 5,000 ppm ขนไป

ปจจบนการใชผลตภณฑท าความสะอาดรางกายมอยอยางแพรหลาย และมรปแบบแตกตางกน เชน สบกอน, สบเหลว เปนตน สบเปนสวนผสมระหวางกรดไขมนกบดาง ในอตราสวนทท า

ใหสามารถท าความสะอาดไดด และไมเปนอนตรายตอผวคอมสภาวะกรดดางระหวาง 8-10 (องคการอาหารและยา, เวปไซต) กรดไขมนทน ามาท าสบประกอบดวยกรดไขมนมากกวา 1 ชนด ตามธรรมชาตกรดไขมนเหลานจะไมอยอสระ แตรวมตวกบกลเซอรอลในไขมนอยในรปกลเซอไรด เมอดางท าปฏกรยากบกรดไขมน กรดไขมนจะหลดออกจากกลเซอไรด รวมตวเปนสบ สารทเกาะอยกบกรดไขมนกจะหลดออกมาเปนกลเซอรน ปฏกรยาของ กรดไขมนแตละชนดเมอรวมตวกบดางแลว จะใหสบทมคณสมบตแตกตางกน เชน กรดลอรก (lauric acid) มมากในน ามนมะพราว เปนกรดไขมนทท าปฏกรยากบดางแลวใหสารทมฟองมาก เปนตน ดงนนการน าสารสกดจากสมนไพรมาเปนสวนผสมในการผลตสบ นบวาเปนเรองทนาสนใจอยางมาก นอกจากจะสามารถช าระสงสกปรก และชวยในการออกฤทธทางชวภาพ สมนไพรหลายชนดมสารเคมทชวยในการบ ารงผวพรรณ อกทง สามารถเผยแพรแกชมชน เกดสรางงานสรางอาชพ และเพอสานตอภมปญญาทองถนใหคงอย นอกจากนยงเปนแนวทางในการพฒนาเปน หนงต าบลหนงผลตภณฑตอไป

วตถประสงค :

1 เพอใหเกษตรกรกลมเปาหมายมความเขาใจถงกรรมวธและขนตอนในการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร 2 เกษตรกรกลมเปาหมายสามารถผลตและพฒนาแปรรปผลตภณฑผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร 3 เปนการเพมมลคาเพมใหกบพชสมนไพรในทองถน

เปาหมายโครงการ

- ดานเนอหา การเตรยมพชสมนไพร , การเตรยมอปกรณ , การเตรยมสวนผสม , การฝกปฏบต

- ดานปรมาณ กลมนกศกษาและเกษตรกรในจงหวดนครสวรรค จ านวน 50 คน

- ดานคณภาพ การถายทอดภมปญญาและองคความรดานการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

- ผลผลต กลมเปาหมายเกดความรความเขาใจ และสามารถผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

- ผลลพธ เกดกลมเกษตรกรผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1 ประโยชนหรอผลกระทบของการใหบรการวชาการ -มตเชงสงคม: เกดการรวมกลมของเกษตรกร เพอท าผลตภณฑสบจากพชสมนไพร ซงเปนการเสรมสรางรายไดใหกบเกษตรกรอกทางหนง 2 การพฒนาความรทไดจากการบรการวชาการและถายทอดความรสบคลากรภายในสถาบน/สาธารณะ -การพฒนาเนอหารายวชา: โครงงานวจย (Project) จลชววทยา เทคโนโลยชวภาพ ระยะเวลาด าเนนโครงการ

กจกรรม/ขนตอน ปงบประมาณ พ.ศ. 2556

ต.ค.

พ.ย.

55

ธ.ค.

55

ม.ค.

56

ก.พ.

56

ม.ค.

56

เม.ย.

56

พ.ค.

56

ม.ย.

56

ก.ค.

56

ส.ค.

56

ก.ย.

56

1. ประสานงาน รวบรวมและวเคราะหปญหาความตองการของกลมเปาหมาย

2. ฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยวธการผลตสบจากสารสกดสมนไพร

3. รวบรวมขอมล และประเมนผล

4. สรปผล ปญหาอปสรรคขอเสนอแนะและประชมรวมกบชมชนวเคราะหปญหา

5. ประเมน นเทศ สรปผลและรายงานผล

แผนงบประมาณ

รายการ เงน (บาท)

6.1 หมวดคาตอบแทน 1.คาตอบแทนวทยากรจ านวน 5 คนๆ ละ 4 ชวโมงๆ ละ 600 บาท 6.2 หมวดคาวสด 1. วสด อปกรณตกแตง ภาชนะบรรจ และวตถดบใชในการฝกอบรม 2. วสดวทยาศาสตร (สารเคม เชน กรดไขมน กลเซอรน สผสม เครองแกว) 3. วสดส านกงาน 5. เอกสารประกอบการอบรม จ านวน 50 ชดๆ ละ 100 บาท 6. คาจางท าปายไวนล ขนาด 2 x 4 เมตร 6.3 คาใชสอย 1. คาอาหารวางและเครองดม จ านวน 50 คนๆ ละ 2 มอ x 25 บาท x 1 วน 2. คาอาหารกลางวน จ านวน 50 คนๆ ละ 2 มอ x 25 บาท x 1 วน 3. คาพาหนะตดตามประเมนผลผเขารบการอบรม จ านวน 1 ครง

12,000

2,900 3,000 3,000 2,000 1,100

2,500 2,500 1,000

รวมเปนเงนทงสน (สามหมนบาทถวน) 30,000 หมายเหต ถวเฉลยทกรายการ

ผรบผดชอบโครงการ

เอกสารประกอบการอบรม การผลตสบ ทฤษฎในกระบวนการผลตสบ สารสกดพชสมนไพร

สบ (soap)

สบ (soap)โครงสรางของสบ

โมเลกลของสบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก1.) สวนทไมมขว เปนดานของ ไ โดรคารบอน2.) สวนทมขว เปนดานของ โ เดยมคารบอก เลต (-COO

-Na )

สบ (soap)

เกดขนอยางไร

สบ ?

สงทใชในการท าความสะอาดรางกาย เชน การอาบน า การลางมอ สบชวยละลายไขมน ท าใหการช าระลางสะอาดมากขน

รปแบบของสบ ?

สบกอน สบเหลว (ครมอาบน า) สบผสมสารสมนไพร สารสกดทางธรรมชาต

สบกอน ?

คอ สวนผสมระหวางกรด (ไขมน) กบเบส (ดาง) โดยไมเปนอนตรายตอผว คอมคาความเปนกรด-ดาง (pH) อยระหวาง -10

กรดหรอกรดไขมน เชนน ามนพช ไขมนสตว เบส เชน โซดาไฟ

อตราสวนผสม ?

เหมาะสม คอเมอผสมกนแลวควรจะเหลอกรดไขมนอยประมาณ หากไมมเครองมอในการวดคา pH ใหเกบสบเอาไวอยางนอย 1 -30 วน

เพอใหคา pH ลดลง อยในอตราทเหมาะสม

กรด (ไขมน) ?

ประกอบดวยกรดไขมนมากกวา 1 ชนด รวมตวกบกลเซอรอลในไขมนอยในรปกลเซอไรด ดางท าปฏกรยากบกรดไขมน รวมตวเปนสบ กรดไขมนตางชนดรวมตวกบดาง ท าใหสบม คณสมบตแตกตางกน

คณสมบตของสบจากกรดไขมนตางชนดกน

น ามนมะพราว: เนอแขง กรอบ แตกงาย มฟองมาก ท าใหผวแหง น ามนปาลม : แขงเลกนอย มฟองนอย ท าใหผวแหง น ามนร าขาว : วตามนอสง ท าใหสบมความชมชน บ ารงผว ชวยลดความแหงของผว น ามนถวเหลอง : เขาไดดกบน ามน ชมชน รกษาผว แตเกบไวไดไมนาน มกลนหนงาย

คณสมบตของสบจากกรดไขมนตางชนดกน

น ามนมะกอก : สบทแขงพอสมควร ใชไดนาน ชมชน ไมท าใหผวแหง น ามนละหง : ฟองขนาดเลก เนอเดยวกนด ไมแตก นมเนยน และชวยใหผวนม น ามนเมลดทานตะวน : สบนมขน แตฟองนอย

น ามนงา : น ามนทใหวตามนอ ความชมชน รกษาผว แตมกลนเฉพาะตว

คณสมบตของสบจากกรดไขมนตางชนดกน

ไขมนวว : เนอแขงสขาว อายการใชงานนาน ฟองนอย ทนนาน แตนมนวล ไขมนหม และ ขผง : เนอแขง อายการใชงานนาน ฟองนอย ทนนาน ไขมนแพะ : ไดสบเนอนม ชมชนแกผว ผวนมเนยน

เบส (ดาง) ?

ขเถา ใชในการผลตสบในสมยโบราณ ปจจบนมการ พฒนาใชเปนดางแทน โซดาไฟ หรอโซเดยมไฮดรอกไซด ท าปฏกรยาได สบกอนแขง โพแทสเซยมไฮดรอกไซด ท าปฏกรยาไดสบเหลว

Saponification

เบสสบกลเ อรล

ความหมายของสมนไพร

•

ความหมายของสมนไพร

•

ความหมายของสมนไพร

•

ประวตการใชสมนไพรในยคเรมแรก

• 60,000 (yarrow) (astringent)

•

http://www.newscientist.com/article/dn22075-neanderthal-dental-tartar-reveals-evidence-of-medicine.html#.UcO5EflyBdk

ประวตการใชสมนไพรในยคเรมแรก

• “ ”

• Georg Ebers “Papyrus Ebers”

ประวตการใชสมนไพรในยคเรมแรก

• (wormwood)

(henbane)

ประวตการใชสมนไพรในยคเรมแรก

•

. ประวตการใชสมนไพรในประเทศไทย

•

•

•

. ประวตการใชสมนไพรในประเทศไทย

•

•

ยารสประธาน

•

• –

–

–

ยารสประธาน

• 1.

•

•

ยารสอน

•

•

•

ยารสอน

•

•

ยารสอน

•

•

พฤกษเคม (Phytochemical)

• • •

•

•

สารป มภม (Primary metabolite)

• 1. Carbohydrate)

2. (Lipids)

3. (Protein, Amino acids and

Enzyme)

ความส าคญของคารโบไ เดรตทางดานเภสชกรรม

1. a)

b)

2.

ความส าคญของคารโบไ เดรตทางดานเภสชกรรม

3.

a) (Acacia gum) (Tragacanth gum)

b)

ความส าคญของคารโบไ เดรตทางดานเภสชกรรม

4.

5. (Latex)

a)

b)

ประโยชนทางเภสชกรรมของน ามนไมระเหย

• •

•

• •

สารในกลมไขมน (Lipids)

2. (wax) (Bees wax)

โปรตน กรดอะมโน และเอนไ ม (Protein, Amino acids and Enzyme)

•

โปรตน กรดอะมโน และเอนไ ม (Protein, Amino acids and Enzyme)

• (Aleurone)

โปรตน กรดอะมโน และเอนไ ม (Protein, Amino acids and Enzyme)

1.

1. (Gelatin)

2. (Micro fibril collagen)

สารทตยภม (Secondary metabolite)

•

1. (Alkaloids)

2. volatile oil , ethereal oil, essential oil)

3. Resins and balsams)

4. glycosides)

5. Tannin)

อลคาลอยด (Alkaloids)

• • •

• – – – –

อลคาลอยด (Alkaloids)

•

•

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

1. (Ephedrine)

• “ ”–

•

•

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

2. (Colchicine) Colchicium autumnale L.

•

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

3. (Ricinine)

• •

• –

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

4. (Cocain)

• •

•

•

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

5. (Morphine Codeine)

• • 6. (Catharanthus alkaloids)

•

•

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

7. (Caffein)

•

•

8. (Nicotine)

• • •

อลคาลอยดทมฤทธ ทางเภสชวทยา

9. (Atropine, Hyoscyamine)

• •

•

น ามนหอมระเหย (volatile oil , ethereal oil, essential oil)

•

•

•

•

•

• –

–

– Aromatherapy

น ามนหอมระเหย (volatile oil , ethereal oil, essential oil)

น ามนหอมระเหย (volatile oil , ethereal oil, essential oil)

•

• Zingiberaceae • Rutaceae • Lamiaceae • Umbelliferae

เร น และบาล ม (Resins and balsams)

1.

1.

2. - - 3.

2.

• • •

• (Penicillium)

ไกลโคไ ด (glycosides)

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

1. (Anthraquinone glycosides)

• –

–

2. Flavonoid glycosides)

•

• –

– Daidzein

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

3. (Cardiac

glycosides)

• –

–

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

4. (Saponin glycosides)

• •

•

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

5. •

•

•

ไกลโคไ ดทน ามาใชในทางเภสชกรรม

• •

แทนนน (Tannin)

• • • •

2.

•

อางอง• , • http://www.vcharkarn.com/varticle/ • • http://www.horapa.com/content/php?Category=Healthy&No=932• • http://makok.pharmacy.cmu.ac.th/northherb/herb.php• The botanical Garden Organization,Thailand• http://www.qsbg.org/article03_48.htm• http://www.samunpri.com/modules.phpMname=News&file=article&sid=126• http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herb1-5_1.htm• http://iam.hunsa.com/rockie29/article/15211• http://www.panmai.com/Family/FamilyTable.shtml• http://www.infoforthai.com/forum/index.php?topic= ;wap • http://www.thailabonline.com/drug-cocaine.htm• http://www.med.cmu.ac.th/dept/pharmaco/Pharmacology/Lesson03/02.htm• http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/6804/daidzein• http://antioxidantherb.blogspot.com/2011/07/flavonoid.html

ผลการประเมน การอบรมเชงปฏบตการ การผลตสบจากสารสกดสมนไพร วนท 28 กรกฎาคม 2556 ณ ศนยวทยาศาสตร

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค สวนท 1 ขอมลเบองตนของผอบรม ผเขารวมอบรมเปน นกศกษาและกลมเกษตรกร อ าเภอตางๆในจงหวดนครสวรรค เปนเพศ

หญงเปนสวนใหญ 50 คน เพศชาย 2 คน

สวนท 2 ดานการจดอบรม

หวขอ ระดบความพงพอใจ ประโยชนและความรททานไดรบ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยมาก เฉลย

1. เนอหาในการจดอบรม 1.1 ความรทวไปเกยวกบสบ ทฤษฎ

กระบวนการผลต

35 10 7 0 0 4.54 (90.8%)

1.2 ความรทวไปเกยวกบสารสกดสมนไพร

12 33 6 1 0 4.08 (81.6%)

1.3 การฝกปฏบตการผลตสบกอนสมนไพร

30 15 7 0 0 4.44 (88.8%)

1.4 การฝกปฏบตการผลตสบเหลวทมสวนผสมสมนไพร

29 21 2 0 0 4.52 (90.4%)

2. วทยากรและการจดอบรม 2.1 ความสามรถในการถายทอดความรของวทยากร

10 36 6 0 0 4.08 (81.6%)

2.2 สถานทในการจดอบรม 5 25 20 2 0 3.63 (72.6%)

2.3 ระยะเวลาในการจดอบรม 8 23 18 3 0 3.69 (73.8%)

2.4 เอกสารประกอบการอบรม 9 27 15 1 0 3.85 (77.0%)

2. อาหารและอาหารวาง 38 12 2 0 0 4.69 (93.8%)

ขอเสนอแนะอน

-ควรจดใหมการอบรมโครงการนตอไป แตอยากใหจดในสวนพนทของแตละอ าเภอ เชน บาน

ผใหญบาน ก านน อบต. หรอ กลมชาวบานทมการรวมกลมกน เพอสะดวกในการเดนทาง

-อยากใหทางคณะจดใหมการจดการอบรมในโครงการทผลตภณฑอนๆ เชน โลชน ยาสระผม ยา

กนยง สารก าจดแมลงและศตรพช อนๆ รวมดวย

-ควรเพมระยะเวลาในการอบรม

2.6 ดานสงอ านวยความสะดวก 10 35 5 2 0 4.02 (80.4%)

2.7 ดานการบรการของเจาหนาท 8 39 3 2 0 4.02 (80.4%)

2. ความพงพอใจโดยรวมในการจดอบรมครงน

9 40 3 0 0 4.12(82.4%)

การเชอมโยงการบรการวชาการกบภารกจอน

ในการบรการวชาการ เรองการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร ในครงนไดมการ

เชอมโยงกบภารกจอนเชน ดานการวจยและการเรยนการสอน ดงน

ดานการวจย: ไดมการบรณาการโดยการน าความรเรองสมนไพรทไดท าวจยในเรอง ความ

หลากหลายทางชวภาพของพชสมนไพรในจงหวดนครสวรรคมาเปนสวนหนงในขอมลดาน

สมนไพร ในการใชเปนสวนผสมธรรมชาตในการท าสบครงน ทงนไดมการแลกเปลยนความรกบ

เกษตรกร ท าใหทราบขอมลสมนไพรในหลากหลายชมชน และภมปญญาในทองถนตางๆท

หลากหลาย

ดานการเรยนการสอน : ไดถายทอดความรใหกบเกษตรกรในทองถนตางๆ โดยให

ค าแนะน า ขนตอน วธการท า เทคนคตางๆ ใหความชวยเหลอแกผเขารบการอบรม รวมทงไดม

นกศกษาในรายวชาจลชววทยาและเทคโนโลยชวภาพ เขารวมเปนผชวยวทยากร โดยน าความร

เทคนคตางๆ ถายทอดใหแกเกษตรกรและนกศกษาตางสาขาวชา ในแตละกลมฝกปฏบตดวย

รายงานสรปผลการประเมนโครงการ การอบรมเชงปฏบตการ การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร วนท 28 กรกฎาคม 2556 ณ ศนยวทยาศาสตร

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

สาขาชววทยาและเทคโนโลยชวภาพ ไดรบการอนมตใหด าเนนโครงการอบรมเชงปฏบตการ เรอง การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร ซงไดรบงบประมาณสนบสนนจากศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค จ านวน 30,000 บาท โดยมวตถประสงค เพอให นกศกษา เกษตรกรในจงหวดนครสวรรค มความรเบองตน ในการผลตสบ มความเขาใจถงกรรมวธและขนตอนในการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพรสามารถผลตสบจากสารสกดพชสมนไพรใชเอง ทงนเพอเปนการใชทรพยากรทองถนอยางรคณคา และเปนการเพมมลคาเพมใหกบพชสมนไพรในทองถนใหเกดประโยชนสงสด ซงในการอบรมครงนมวทยากร 5 ทาน ไดแก ดร. ทะเนตร อฤทธ ดร. ธระยทธ เตยนธนา ดร. เรณ อยเจรญ อาจารยณรงค ชยเลศ และอาจารยปรญญารตน จนโต ไดใหความรในสวนบรรยายและปฏบตการ รวมดวยนกศกษาทเรยนวชาจลชววทยาและเทคโนโลยชวภาพและนกศกษาทท าวจยเกยวกบสมนไพร เปนผชวยวทยากรประจ ากลม โดยใชความรจากในหองเรยนมาประยกตใชจรง ถายทอดความรใหแกผเขารบการอบรม โดยในสวนเนอหา ไดมการบรณาการโดยน าความร จากโครงการวจยในเรองความหลากหลายจากพชสมนไพรในจงหวดนครสวรรคมาเปนขอมลประกอบการอบรมในครงนดวย ผลจากการด าเนนงาน พบวา ผเขารวมมความพงพอใจในทกดานอยในชวง มากถงมากทสด โดย ผเขารวมอบรมมความพงพอใจในสวนของเนอหา ดานความรเกยวกบสบ กรรมวธ และ

พชสมนไพร รวมทงการปฏบตในการผลตสบทงสบกอนและสบเหลว โดยมความพงพอใจอย

ในชวงมากทสดและพงพอใจมาก โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 81.6 -90.8 และในสวนของ

ความสามารถในการถายทอดความรของวทยากร อาหารและอาหารวาง ดานสงอ านวยความ

สะดวก การบรการของเจาหนาท โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 80.4 -93.8 ขณะท ความพงพอใจ

ในสวนของสถานทจดอบรม ระยะเวลาในการอบรม เอกสารประกอบการอบรม มความพงพอใจ

โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 72.6-77 ในการอบรมครงนผอบรมมความพงพอใจในเกณฑ มากถง

มากทสดโดยมระดบความพงพอใจเฉลย รอยละ 90.8

ในสวนของปญหา อปสรรค ขอเสนอแนะในการด าเนนงาน และการตดตามการ

ประเมนผลโครงการพบวา ในการอบรมเชงปฏบตการ การผลตสบจากสมนไพรครงน พบปญหา

ในการอบรมคอ ผเขารวมอบรมสวนใหญตองการใหจดอบรมในพนทชมชนของเกษตรกร เชน

อบต. หรอหนวยงานทเปนศนยกลางของชมชน เพอสะดวกในการเดนทาง เนองจากมผสมครเขา

รวมอบรมอกจ านวนหนง ไมสามารถเดนทางมาได เนองจากสถานทจดงานคอนขางไกลและตอง

เสยคาใชจาย และเวลาในการเดนทางมาอบรม จงอยากใหผจดอบรมจดอบรมแบบลงพนท พบปะ

เกษตรกรในแตละชมชนและเพมระยะเวลาในการจดอบรม ซงชวยในการประหยดเวลา คาใชจาย

ของเกษตรกร อกทง ยงเปนการเพมจ านวนผเขารวมอบรมมากขนดวย นอกจากน ควรจดอบรมใน

โครงการนตอไปแตเพมผลตภณฑอนๆ เพอใหเกษตรกรสามารถท าใชเองในครวเรอน และเกดการ

รวมกลมโดยใชสมนไพรหรอทรพยากรในชมชน เพอกอใหเกดการพงพาตนเอง เปนประโยชนตอ

ครอบครว ชมชนในอนาคตตอไป

จากการตดตามผลปฏบตการ โดยท าการสมภาษณ พบปะเกษตรกรทเขารบการอบรม

เกษตรกรไดใชความรจากการอบรม โดยใชสมนไพรในครวเรอนมาประยกตท าสบใชเองใน

ครอบครว เกษตรกรมความพงพอใจในผลตภณฑทท าใชเองมาก เพราะชวยประหยดรายจาย

สามารถพ งพาตนเอง ใชเวลาวางใหเกดประโยชน และเกดการรวมกลมเกษตรกรในชมชน

กอใหเกดความสามคค และด ารงชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงอกดวย ทงนเกษตรกรมความ

ตองการใหผอบรมจดโครงการอบรม การท าผลตภณฑจากสมนไพรตวอน ทสามารถประยกตใช

สมนไพรรวมกบผลตภณฑในชมชน อาทเชน อยากใหมการจดอบรมท าแชมพ โลชน สารก าจด

แมลงศตรพชจากสมนไพรเปนตน

ขอมลสรปผลการประเมน การอบรมเชงปฏบตการ การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร วนท 28 กรกฎาคม 2556 ณ ศนยวทยาศาสตร

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค สวนท 1 ขอมลเบองตนของผอบรม ผเขารวมอบรมเปน นกศกษาและกลมเกษตรกร อ าเภอตางๆในจงหวดนครสวรรค เปนเพศ

หญงเปนสวนใหญ 50 คน คดเปน 96.15% เพศชาย 2 คน คดเปน 3.85%

สวนท 2 ดานการจดอบรม ดานเนอหาในการจดอบรม

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจในสวนของเนอหา โดยมความพงพอใจอยในชวงมากทสด

และพงพอใจมาก โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 81.6 -90.8 โดยมรายละเอยดดงน

-ความรทวไปเกยวกบสบ ทฤษฎ กระบวนการผลตมความพงพอใจเฉลย รอยละ 90.8

-ความรทวไปเกยวกบสารสกดสมนไพร มความพงพอใจเฉลย รอยละ 81.6

-การฝกปฏบตการผลตสบกอนสมนไพร มความพงพอใจเฉลย รอยละ 88.8

-การฝกปฏบตการผลตสบเหลวทมสวนผสมของสมนไพร มความพงพอใจเฉลย รอยละ 90.4

ดานวทยากรและการจดอบรม

ผเขารวมอบรมมความพงพอใจในสวนของความสามารถในการถายทอดความรของ

วทยากร อาหารและอาหารวาง ดานสงอ านวยความสะดวก การบรการของเจาหนาท โดยมความ

พงพอใจอยในชวงมากทสดและพงพอใจมาก โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 80.4 -93.8 ขณะท

ความพงพอใจในสวนของสถานทจดอบรม ระยะเวลาในการอบรม เอกสารประกอบการอบรมม

ความพงพอใจอยในชวงมากและพงพอใจปานกลาง โดยมคารอยละเฉลยอยในชวง 72.6-77 โดยม

รายละเอยดดงน

-ความสามารถในการถายทอดความรของวทยากร มความพงพอใจเฉลย รอยละ 81.6

-สถานทในการจดอบรม มความพงพอใจเฉลย รอยละ 72.6

-ระยะเวลาในการจดอบรม มความพงพอใจเฉลย รอยละ 73.8

-เอกสารประกอบการอบรม มความพงพอใจเฉลย รอยละ 77

-อาหารและอาหารวาง มความพงพอใจเฉลย รอยละ 93.8

-ดานสงอ านวความสะดวก มความพงพอใจเฉลย รอยละ 80.4

-ดานการบรการของเจาหนาท มความพงพอใจเฉลย รอยละ 80.4

ความพงพอใจโดยรวมในการจดอบรมครงน มความพงพอใจในเกณฑ มากถงมากทสด

โดยมระดบความพงพอใจเฉลย รอยละ 90.8

ขอเสนอแนะ

ควรเพมระยะเวลาในการจดอบรม อยากใหมการลงพนทในการจดอบรมในแตละชมชน

เพอสะดวกในการเดนทางของผเขารวมอบรมในแตละชมชน ซงมจ านวนมากทสนใจ และอยากให

มการจดอบรมในผลตภณฑอนๆ เชน แชมพ โลชนทาผว ยากนยง สารชวภาพในการก าจดแมลง

จากพชสมนไพรตางๆ

ภาคผนวก

ค ากลาวเปด อบรมเชงปฏบตการ “การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร”

วนอาทตยท ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๖ ณ หองประชมนนทร อาคารศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค *******************************************

สวสดทกทาน ยนดตอนรบสคณะวทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ผมมความยนด และเปนเกยรตอยางยง ทไดรบเชญมาเปนประธานในการเปดงาน การอบรมเชงปฏบตการ เรอง การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร ในการประชมเชงปฏบตการในครงนมความส าคญอยางยง เนองจาก ปจจบนมการตนตวในการรกษาสขภาพมากขน สมนไพรเปนอกหนงทางเลอกในการรกษาโรค การท าผลตภณฑเพอสขภาพจากสมนไพรพนบานมาพฒนาเปนผลตภณฑทองถนน เปนอกหนงทางเลอกในการสรางรายไดในการผลตและพฒนาผลตภณฑ ในการอบรมนจะท าใหเกษตรกร ผสนใจ ไดทราบกรรมวธ ขนตอนการผลตสบทถกตอง ทงนเพอเปนการเพมมลคาใหสมนไพรในทองถนอกดวย

ขอขอบคณศนยวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ทสนบสนนงบประมาณด าเนนการอบรมเชงปฏบตการในครงน รวมท งทมวทยากร รวมถงทายทสดนขอขอบคณทกทกทาน ทงจากสถานศกษา และจากองคกรสวนทองถนตางๆ ทมสวนชวยใหงานประชมเชงปฏบตการครงนส าเรจลลวงไปไดดวยด

ขณะนไดเวลาอนสมควรแลว ผมขอเปด การประชมเชงปฏบตการ “การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร” ณ บดน

ขอบคณครบ

ค ากลาวรายงาน อบรมเชงปฏบตการ “การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร”

วนอาทตยท ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๖ ณ หองประชมนนทร อาคารศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ******************************************* เรยนทานคณบด คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

ดฉนในนามของผรบผดชอบโครงการ สาขาวชาชววทยาและเทคโนโลยชวภาพ

และผเขารวมการอบรม ขอขอบคณทานคณบดเปนอยางยงทกรณาใหเกยรตมาเปน

ประธานในพธเปดโครงการบรการวชาการอบรมเชงปฏบตการ เรอง “การผลตสบ

จากสารสกดพชสมนไพร” ในวนน

ในการอบรมครงนมผเขารวมอบรมทงสน 52 คน ซงมาจากหลากหลาย

หนวยงาน เชน องคการบรหารสวนต าบล เทศบาล วทยาลย และโรงเรยนตางๆ

โดยวตถประสงคในการจดอบรมเชงปฏบตการครงนเพอให ผเขาอบรม มความรเบองตนเกยวกบสมนไพร และการท าผลตภณฑสบจากสมนไพรพนบาน ทงนเพอเปนการเพมมลคาใหสมนไพรในทองถนและเปนอกหนงทางเลอกในการสรางรายไดในการผลตและพฒนาผลตภณฑ รวมทงมการถายทอดประสบการณระหวางคณะท างานกบผเขารวมอบรม และสรางเครอขายของบคลากรทางการศกษาตอไป

ในนามของผรบผดชอบโครงการขอขอบคณศนยวทยาศาสตร และคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ทใหทนสนบสนนในการด าเนนการอบรมเชงปฏบตการในและเออเฟอสถานทในการจดกจกรรม

โอกาสนดฉนขอเรยนเชญทานคณบด กลาวเปดงานโครงการบรการวชาการ

“การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร” ขอเรยนเชญคะ

แบบประเมนการจดอบรมเชงปฏบตการเรอง การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

วนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๕๖

ณ อาคารศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

สวนท 1 ขอมลเบองตนของผอบรม

สถานทท างาน ( ) สมาชก อบต. ( ) โรงเรยน ( ) อนๆ................................

อาชพ ( ) รบราชการ ( ) ธรกจสวนตว ( ) อนๆ................................

เพศ ( ) ชาย ( ) หญง

จงหวด ( ) นครสวรรค ( ) อนๆ................................

สวนท 2 ดานการจดอบรม

โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองวางของแตละขอตามความคดเหนของทาน

หวขอ ระดบความพงพอใจ ประโยชนและความรททานไดรบ

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยมาก

1. เนอหาในการจดอบรม

1.1 ความรทวไปเกยวกบสบ ทฤษฎ

กระบวนการผลต

1.2 ความรทวไปเกยวกบสารสกดสมนไพร

1.3 การฝกปฏบตการผลตสบกอนสมนไพร

1.4 การฝกปฏบตการผลตสบเหลวทมสวนผสม

สมนไพร

2. วทยากรและการจดอบรม

2.1 ความสามรถในการถายทอดความรของ

วทยากร

2.2 สถานทในการจดอบรม

2.3 ระยะเวลาในการจดอบรม

2.4 เอกสารประกอบการอบรม

2. อาหารและอาหารวาง

2.6 ดานสงอ านวยความสะดวก

2.7 ดานการบรการของเจาหนาท

2. ความพงพอใจโดยรวมในการจดอบรมครง

น

สวนท 3 ทานอยากใหคณะวทยาศาสตรฯ จดอบรมบรการวชาการในเรองใด

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะอนๆ

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

แบบตอบรบการตดตามและประเมนผล

การอบรมเชงปฏบตการเรอง การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

เมอวนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๕๖

ณ อาคารศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

สวนท ๑ ขอมลเบองตนของผเขาอบรม

ชอ ........................................... นามสกล ......................................... อาย ................. ป อาชพ ........................

ทอย .............................................................................................................................................. .......................

........................................................................................................... ...................................................................

.............................................................................................................. โทรศพท ...............................................

สวนท ๒ ขอมลการตดตามผลการอบรม

๑. ทานไดน าความรเกยวกบการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร ไปใชประโยชนอยางไร

( ) ไมไดประโยชน

( ) อยระหวางหาแหลงทน เตรยมวสด อปกรณตางๆ

( ) ผลตเองในระดบครวเรอน

( ) ผลตเองเพอจ าหนายในชมชน

( ) รวมกลมเพอผลตและจ าหนายในชมชน

( ) อนๆ ............................................................................................................................. ..................

๒. ทานตองการใหมหาวทยาลยราชภฎนครสวรรคชวยเหลอในเรองใด ทเกยวกบการผลตสบจากสารสกดพช

สมนไพร

( ) ใหค าปรกษาดานกระบวนการ การผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

( ) จดหาตลาด

( ) อนๆ ............................................................................................................................. ..................

ใหขอมล ณ วนท ............. เดอน .............................. พ.ศ. ......................

ลายเซนต .................................................................

(................................................................)

ศนยวทยาศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

อ.เมอง จ.นครสวรรค ๖๐๐๐๐

๒๖ มถนายน ๒๕๕๖

เรอง เชญรวมอบรมเชงปฏบตการเรองการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

เรยน

สงทแนมมาดวย ๑. ก าหนดการอบรมเชงปฏบตการ จ านวน ๑ ชด

๒. แบบตอบรบเขารวมโครงการ จ านวน ๑ ชด

เนองดวยทางศนยวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ไดจดสรรงบประมาณ

ประจ าป ๒๕๕๖ เพอบรการวชาการใหกบกลมเกษตรผสนใจ เรองการผลตสบจากสารสกดพชสมนไพร

ด าเนนงานโดยอาจารย ดร.เรณ อยเจรญ และคณะ เพอใหเกษตรกรสามารถผลตสบจากสารสกดพชสมนไพรได

พรอมทงท าเปนอาชพเสรมรายไดในระดบครวเรอนตอไป

ทางศนยวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค จงขอเชญหนวยงานของทานเขา

รวมโครงการและจดหาเกษตรกรกลมเปาหมาย เพอเขารบการอบรมหลกสตร ๑ วน ในวนท ๒๘ กรกฎาคม

๒๕๕๖ ทงนใหประสานงานกบอาจารยณรงค ชยเลศ ทเบอรโทรศพท ๐๘-๖๒๕๓-๘๔๔๒

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความอนเคราะห

ขอแสดงความนบถอ

(........................................................)

คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ศนยวทยาศาสตร

โทรศพท ๐๕๖ ๒๑๙๑๐๐ ตอ ๒๕๐๙, ๒๕๑๐

โทรสาร ๐๕๖ ๘๘๒๕๓๑

ปายประชาสมพนธ

คณบดคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประธานในพธเปด

ผอบรมเขารวมอบรม ภาคบรรยาย

ผอบรมเขารวมอบรม ภาคปฏบต

ผอบรมเขารวมอบรม ภาคปฏบต

ผอบรมเขารวมอบรม ฝกปฏบต

นกศกษา ผชวยวทยากร

ตวอยางผลตภณฑ ผลงานของผเขาอบรม

มอบเกยรตบตรแกผเขาอบรม

ภาพการตดตามการประเมนผลการน าไปใช

ภาพการตดตามการประเมนผลการน าไปใช