İşletimin Kontrolü; Risk Temelli Bakım

Gereklilikleri ve Geçmis Kaza Veri Tabanı İstatistikleri

Elif GÖKÇAY BİLİCİMersin Ticaret ve Sanayi Odası Kalite&Akreditasyon Müdürü

A Sınıfı İGU, Kimya Yüksek Mühendisi, elifgokcaybilici@gmail.com

26-27 Kasım 2019

Atatürk Kültür Merkezi/MERSİN

Mersin Ticaret ve Sanayi OdasıMersin Chamber of Commerce & Industry

Elif G.BİLİCİ

İŞLETİM KONTROLÜ

İşletme Prosedürleri

İzleme, kontrol ve alarm sistemleri

Bakım politikası ve uygulanması

Elif G.BİLİCİ

Meksika Körfezi'ndeki "Deepwater Horizon" petrol platformunda Nisan 2010'da meydana gelen patlamada 11 işçi yaşamını yitirmiş, 4 milyon varil petrol çevreye akmıştı.

Petrol kuyusu, patlamadan 85 gün sonra, milyonlarca varil petrolün çevreye yayılmasından ardından tıkanabilmiş ve eylül ayında da tamamen kapatılmıştı.

Elif G.BİLİCİ

Elif G.BİLİCİ

348 Büyük Endüstriyel Kaza üzerine yapılan bir çalışmada,

Elif G.BİLİCİ

1-Korozyon2-Metal yorgunluğu/titreşim3-Sürtünme/aşınma4-Elektrik,Kontrol ve Enst.5-Tasarım6-Bakım/Tamir7-Diğer

(Kaynak:Plant Agent Study, HSE,2010)Elif G.BİLİCİ

İşletim KontrolüTesisin işletimi;

Normal operasyon,

Devreye alma,

Devre dışı bırakma,

Acil duruş,

Bakım-Onarım teknik kontroller, mühendislik ve projelendirme, ütilite(elektrik, buhar, enstrüman havası vb.) kesintileri içine almalıdır.

Elif G.BİLİCİ

Kazaların kök nedenleri incelendiğinde; kazaların % 44’ünün bakım kaynaklı olduğu tespit edilmiştir.(Okoh ve Haugen, 2014).

Elif G.BİLİCİ

Reaktif Bakım

Üretim veya prosesin her anında arıza çıkabilirPlansız ve uzun süreli duruşlar görülürHerşey acil modunda olduğu için yedek parça temini zorİmalat,bakım ve insan kaynağı israfı Yönetimi zor ve stresli.

Elif G.BİLİCİ

Proaktif bakım

• Söz konusu ekipman mevcut işletme şartlarında hangi fonksiyonunu ve performans standartlarını yerine getirmeli?

• Bu fonksiyonunu yerine getirmesindeki engeller?

• Fonksiyonel arıza nedenleri nelerdir?

Elif G.BİLİCİ

• Her bir arıza gerçekleştiğinde ne gibi sonuçlar doğurur?

• Arıza nasıl meydana gelir?

• Arızaları önlemek için ne yapılabilir?

• Eğer proaktif bir bakım metodu bulunmazsa B planımız varmı?

Elif G.BİLİCİ

Proaktif bakım

Güvenilirlik-Bathtab Eğrisi

Elif G.BİLİCİ

Elif G.BİLİCİ

(Kaynak:Plant Agent Study, HSE,2010)

Teknik

Bütü

nlü

kve

K&

E İçerikli

kazala

r(M

AR

S)

Büyük Endüstriyel Kazaların Yaşlanma İle İlişkisi(MARS veri tabanı,348 Kaza)

Risk Tabanlı Denetim Tarihçesi

ASME(American Society of Mechanical Engineers ) proses denetim kılavuzlarının geliştirilmesi için genel risk tabanlı teknoloji kullanım rehberi yayınlandı (1991)Nükleer santral bileşenleri için hafif su reaktörü(LWR), risk tabanlı muayene için kılavuzlarıngeliştirilmesini kapsayan bir dizi. (1992,Cilt 2, nükleer santralbileşenlerinin incelenmesi)

Fosil yakıtlı elektrik üretim tesisleri için(1994)Risk tabanlı denetim temel kaynak belgesi petrol ve gazüretimi, petrol rafinasyonu ve petrokimya endüstrisi içinyayınlandı. (ön taslak, 2000,API 581, Cilt 3)

Elif G.BİLİCİ

API 581 nitel ve nicel yaklaşımları içerir. Nitel yaklaşım, bir dizi arıza olasılığı ve arıza sonucufaktörlerine dayanır .API 581'deki kantitatif yöntem için olasılık değerlendirmesüreci, söz konusu ekipman türü için genel bir arızafrekansı ile başlar. Özel ekipman ve güvenlik yönetimi sistemi, hasar tipi, denetim etkinliği, tasarım ve imalat, proses kontrolü gibiöğeleri dikkate alır ve API 581 için başarısızlıkyanıcı/patlayıcı maddenin serbest kalması, toksik bulut, çevre ve iş kesintisi ile ilgili maliyetleri belirlemek, vb. sistematik bir çok aşamalı sürece dayanır.

Elif G.BİLİCİ

RBI Uygulanabilen Tesisler(API RP 580)

a) petrol ve gaz üretim tesisleri,

b) petrol ve gaz işleme ve nakliye terminalleri,

c) rafineriler,

d) petrokimya ve kimyasal tesisler,

e) boru hatları ve boru hattı istasyonları,

f) sıvılaştırılmış doğal gaz santralleri.

Elif G.BİLİCİ

Bakım-Onarım İşlerinde Güvenilirlik Verisi

BAKIM Yönetimi ve Stratejisi belirlenmeli,

Kritik Cihazlar RCM Güvenilirlik merkezli bakım(Cihazın fonksiyonunu korumak,erken arızaları önlemek,sonuçlarının etkilerini azaltmak için yapılır)

RBI (Risk temelli kontrol) (ör.Korozyon riskinin yüksek olduğu cihazlar)

Elif G.BİLİCİ

Bakım-Onarım İşlerinde Güvenilirlik Verisi

BAKIM Yönetimi ve Stratejisi belirlenmeli,

Kritik Cihazlar RCM Güvenilirlik merkezli bakım(Cihazın fonksiyonunu korumak,erken arızaları önlemek,sonuçlarının etkilerini azaltmak için yapılır)

RBI (Risk temelli kontrol) (Korozyon riskinin yüksek olduğu cihazlar)

Elif G.BİLİCİ

Güvenilirlik Merkezli Bakım (RCM)

Güvenilirlik merkezli bakım metodolojisi, mevcut ekipmanların (pompa, vana, kompresör, alternatör, sürücüler vs), fonksiyonel arıza analizi (Proses FMEA, FMECA, FTA) yaklaşımını uygulayarak, çevre ve güvenlik kriterlerini yerine getirerek işlevsel sürdürebilirliğini amaçlar.

Risk Temelli Denetim (RBI)

RBI, ekipmanda meydana gelebilecek bütünlük kaybı ile hasar mekanizmalarına odaklanır. Statik ekipmanlar; Kolonlar, reaktörler, fırınlar, tanklar, boru hatları, eşanjörler, pompa, havalı soğutucular, kazanlar, basınç emniyet tertibatları. Arıza meydana gelmeden önce koruma, bakım ve zayıf bileşenlerin yenisi ile değiştirilmesi gibi işlemler için plan yapılmasını sağlar.

Elif G.BİLİCİ

Risk Temelli Kontrol (RBI)

RBI'nin amacı, hangi olayın olabileceğini

belirlemektir

Korozyon,basınç,gerilim vb. sebeplerle riskleri tanımlayan,değerlendiren ve haritalandıran bir süreç

Elif G.BİLİCİ

Ne tür bir arıza beklenmektedir?

Arıza Nerede aranmalıdır?

Arıza nasıl aranmalıdır?

Arıza ne zaman aranmalıdır

Risk Temelli Kontrol (RBI)

Elif G.BİLİCİ

Arızanın zamanı bilinemediğinden

istatistiki verilerden faydalanılır

Risk Temelli Kontrol (RBI)

Elif G.BİLİCİ

RCM analizleri için kritik nokta ekipman seçimi: hiç bakım yapılmaması veya arıza halinde bakım yapılması durumunda senaryo için taşıdığı risk kriterdir.

Elif G.BİLİCİ

Mersin Ticaret ve Sanayi OdasıMersin Chamber of Commerce & Industry

Atatürk Cad.MTSO Binası Kat:3 MERSİN

0324-238 95 00

0324 231 96 97

prosesemniyeti@mtso.org.tr

www.mtso.org.tr

Elif G.BİLİCİ