2011 - Strona główna - Powiat Nowosolskibip.powiat-nowosolski.pl/system/obj/127_PRL_STPNS.pdf ·...
Transcript of 2011 - Strona główna - Powiat Nowosolskibip.powiat-nowosolski.pl/system/obj/127_PRL_STPNS.pdf ·...
Załącznik
do Uchwały Nr XVII/92/2008
Rady Powiatu Nowosolskiego
z dnia 28 lutego 2008 roku.
PPLLAANN RROOZZWWOOJJUU LLOOKKAALLNNEEGGOO
PPOOWWIIAATTUU NNOOWWOOSSOOLLSSKKIIEEGGOO
NNAA LLAATTAA 22000088 –– 22001111
Starostwo Powiatowe w Nowej Soli ul. Moniuszki 3 B 67-100 Nowa Sól tel. 068 458 68 00 fax. 068 458 68 31
Nowa Sól, luty 2008r.
Plan Rozwoju Lokalnego powstał przy współpracy firmy
„INWEST FINANCE” Sp. z o.o. 60-830 Pozna ń, ul. Krasi ńskiego 16,
tel. (0-61) 851 38 83 /fax. (0-61) 851 86 77
Dariusz Giza – Prezes Zarz ądu
Sąd Rejonowy w Poznaniu - Wydział XXI Gospodarczy KRS , nr KRS 0000277284,
NIP: 778-144-72-82
Wysoko ść kapitału zakładowego: 100.000,00 PLN
Grupa INWEST CONSULTING www.ic.poznan.pl
.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
3
SPIS TREŚCI
1. Podstawy Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego _____6
1.1 Wprowadzenie _________________________________________________________________ 7 1.2 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego_______________________________________ 8 1.3 Metodyka prac _________________________________________________________________ 9 1.4 Kryteria oceny wniosków inwestycyjnych____________________________________________ 11
2. Charakterystyka obecnej sytuacji społeczno - gospodarczej na
terenie Powiatu Nowosolskiego _____________________________________15
2.1 Wstęp _______________________________________________________________________ 16 2.1.1 Historia Powiatu_______________________________________________________________________________________16 2.1.2 Ogólna charakterystyka Powiatu __________________________________________________________________________17 2.1.3 Warunki Geograficzno - topograficzne _____________________________________________________________________19 2.1.4 Sytuacja demograficzna i społeczna Powiatu ________________________________________________________________20 2.1.5 Warunki klimatyczne ___________________________________________________________________________________22
2.2 Analiza stanu obecnego _________________________________________________________ 23 2.2.1 Wody powierzchniowe i podziemne________________________________________________________________________23 2.2.2 Gleby _______________________________________________________________________________________________24 2.2.3 Zasoby leśne _________________________________________________________________________________________25 2.2.4 Infrastruktura komunikacyjna ____________________________________________________________________________26 2.2.5. Rozwój gospodarczy ___________________________________________________________________________________29 2.2.6. Bezrobocie _______________________________________________________________________________________________31 2.2.7. Oświata i edukacja_____________________________________________________________________________________32 2.2.8. Działalność kulturalna __________________________________________________________________________________33 2.2.9. Rozwój turystyczny Powiatu _____________________________________________________________________________34 2.2.10. Pomoc społeczna ______________________________________________________________________________________39 2.2.11. Opieka zdrowotna _____________________________________________________________________________________41 2.2.12. Bezpieczeństwo publiczne _______________________________________________________________________________43
3. Cel Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego _________45
3.1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej _______________________________________ 47 3.2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej ____________________________ 47 3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej oraz administracyjnej ___________ 47
4. Wieloletni Plan Rzeczowy - Inwestycje planowane w ramach
Planu Rozwoju Lokalnego _________________________________________49
4.1. Zadania zgłoszone do Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego _______________________ 50 4.2. Zadania objęte interwencją Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego_______________ 55
5. Plan Rozwoju Lokalnego - Powiązanie projektów z celami
strategicznymi Województwa Lubuskiego _____________________________57
5.1. Metoda powiązania projektów z celami strategicznymi Województwa Lubuskiego ________________ 58 5.2. Cele projektów inwestycyjnych przyjętych do Planu Rozwoju Lokalnego _______________________ 59
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
4
6. Wieloletni Plan Finansowy_______________________________60
6.1. Wieloletni Plan Finansowy na lata 2008 - 2011 _______________________________________ 61 6.2. Analiza zdolności finansowej Powiatu w latach obowiązywania PRL _______________________ 61 6.3. Wskaźniki obciąŜenia budŜetów Powiatu ____________________________________________ 65 6.4. Rodzaje ryzyka towarzyszącego funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego _________ 68
7. System wdraŜania i oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu
Rozwoju Lokalnego ______________________________________________70
7.1. System wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego _________________________________________ 71 7.2. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego ______________________________ 71
8. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej Planu
Rozwoju Lokalnego ______________________________________________73
8.1. Sposoby monitorowania i oceny Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego ___________ 74 8.2. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami
pozarządowymi ______________________________________________________________________ 74 8.3. Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego___________________________________________ 74
9. Podsumowanie _______________________________________76
10. Załączniki ___________________________________________79
10.1. Załącznik nr 1 _________________________________________________________________ 80
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
5
Skróty i pojęcia uŜywane w opracowaniu
DOTACJA
w opracowaniu są to kwoty wynikające z paragrafu 201 202, 203, 211, 212, 213, 221, 222, 223, 631, 641, 651, 633, 643, 653, 632, 642, 652 klasyfikacji paragrafów dochodów, przychodów i środków zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów
DZ. U. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej EUR jednostka walutowa obowiązująca w Unii Europejskiej GUS Główny Urząd Statystyczny JST Jednostka samorządu terytorialnego NFOŚIGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PLN Polski złoty wprowadzony do obiegu 1 stycznia 1995 roku POWIAT Powiat Nowosolski PRL Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego RATA część nominalnej wielkości kredytu przypadająca do spłaty w danym roku
S.A. Spółka akcyjna SP. Z O.O. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
SUBWENCJA w opracowaniu są to kwoty wynikające z paragrafu 292 klasyfikacji paragrafów dochodów, przychodów i środków zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów
USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH
Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (tj. Dz.U. Nr 155, poz. 1014 ze zm.)
USTAWA O DOCHODACH
1. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 150, poz. 983 z późniejszymi zmianami) 2. Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Z 2003 r. Nr 203, poz. 1966)
WFOŚIGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WIBOR Warsaw Interbank Offered Rate, oprocentowanie, po jakim banki skłonne są udzielić poŜyczek innym bankom
WPI Wieloletni Plan Inwestycyjny - analiza moŜliwości inwestycyjnych
WPR Wieloletni Plan Rzeczowy - analiza potrzeb i moŜliwości inwestycyjnych od strony rzeczowej
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
7
6.1. Wprowadzenie
Podstawowym celem działania samorządu jest zapewnienie trwałego i zrównowaŜonego
rozwoju regionu, który prowadzi do poprawy jakości Ŝycia lokalnej społeczności. Szczególna rola
samorządu terytorialnego została zarysowana przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej w
artykule 163, który stanowi, Ŝe samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne
niezastrzeŜone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Rozdział 2 ustawy o samorządzie powiatowym w artykule 1 określa zakres działania
i zadania powiatu:
Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym
w zakresie:
1) edukacji publicznej,
2) promocji i ochrony zdrowia,
3) pomocy społecznej,
4) polityki prorodzinnej,
5) wspierania osób niepełnosprawnych,
6) transportu zbiorowego i dróg publicznych,
7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
8) kultury fizycznej i turystyki,
9) geodezji, kartografii i katastru,
10) gospodarki nieruchomościami,
11) administracji architektoniczno-budowlanej,
12) gospodarki wodnej,
13) ochrony środowiska i przyrody,
14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,
16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposaŜenia i utrzymania powiatowego magazynu
przeciwpowodziowego, przeciwpoŜarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagroŜeniom
Ŝycia i zdrowia ludzi oraz środowiska,
17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
18) ochrony praw konsumenta,
19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń uŜyteczności publicznej oraz
obiektów administracyjnych,
20) obronności,
21) promocji powiatu,
22) współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
8
Do zadań publicznych powiatu naleŜy równieŜ zapewnienie wykonywania określonych
w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych słuŜb, inspekcji i straŜy.
Powiązanie tych zadań wymaga starannego planowania. Artykuł 184 (oraz inne) ustawy
o finansach publicznych oraz artykuł 4 ustęp 2 ustawy o samorządzie powiatowym tworzą
prawne podstawy wieloletniego planowania finansowego dla samorządu.
6.2. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego
Plan Rozwoju Lokalnego ma istotne znaczenie dla zapewnienia warunków trwałego i
zrównowaŜonego rozwoju powiatu. Dokument ten ma znaczenie strategiczne. Formułuje
długofalowe cele. Określa ich strukturę i współzaleŜności. Wyznacza takŜe jednostki i osoby
odpowiedzialne za ich wdroŜenie. W związku z tym wymaga takŜe przygotowania analizy
hierarchii potrzeb i planowanych działań zmierzających do ich realizacji z uwzględnieniem źródeł
finansowania. Plan Rozwoju Lokalnego stanowi istotną przesłankę pozytywnych, poŜądanych
zmian, ułatwiając władzy samorządowej podejmowanie decyzji. W jego przygotowaniu
uczestniczą tak przedstawiciele władz lokalnych (zarząd, radni) jak i przedstawiciele
miejscowego kapitału oraz aktywni mieszkańcy regionu. Oznacza to, Ŝe w proces wyznaczania
celów rozwoju społeczno-gospodarczego lokalnych społeczności włączone jest jak najszersze
spektrum odbiorców późniejszych działań. Strategia ta pozwala na wyartykułowanie interesów
lokalnej społeczności, a konsekwentnie realizowana daje mieszkańcom oraz podmiotom
gospodarczym poczucie stabilizacji i zmniejsza niepewność co do przyszłości w wyniku zmiany
władzy. Współudział partnerów społeczno-gospodarczych stanowi istotny wkład w budowę
społeczeństwa obywatelskiego. Zapewnieniu efektywności i koncentracji wykorzystania środków
sprzyjają: monitorowanie realizacji planu przez partnerów społecznych i okresowe aktualizacje
PRL i WPI.
Plan Rozwoju Lokalnego jako nakreślenie kierunków wieloletniego rozwoju, pozwala wykazać
zasadność i celowość aplikowania o źródła finansowania z funduszy Unii Europejskiej i
Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W praktyce niemoŜliwe jest bowiem pozyskanie
środków finansowych z róŜnorodnych programów pomocowych bez rzetelnego
i jasnego zaprezentowania wizji rozwoju powiatu.
Dodatkowo dokument ten ułatwia tworzenie studium wykonalności dla inwestycji ujętych
w programie, a jednocześnie pozwala na łatwiejsze zawiązywanie porozumień samorządowych
dla wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych.
Dla racjonalnego i długofalowego zaplanowania wydatków, zwłaszcza na rzecz projektów
perspektywicznych tworzony jest i aktualizowany w Powiecie Nowosolskim Plan Rozwoju
Lokalnego. Temu celowi sprzyja dodatkowo nowy okres prognozowania i finansowania
inwestycji w Unii Europejskiej.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
9
Prace nad PRL Powiatu Nowosolskiego prowadzono według zasad przygotowywania Planów
Rozwoju Lokalnego ogłoszonych w wytycznych Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwo Pracy i
Polityki Społecznej.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego na lata 2008 – 2011 opracowano na
podstawie:
1) Zarządzenia Nr 38/2007 Starosty Powiatu Nowosolskiego z dnia 23 lipca 2007 roku w
sprawie powołania Zespołu Koordynacyjnego do aktualizacji Planu Rozwoju Lokalnego
(PRL) Powiatu Nowosolskiego.
2) Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego.
3) Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego na lata 2004-2006 z perspektywą do
roku 2013 – przyjętym uchwałą Rady Powiatu Nowosolskiego XXI/133/2004 z dnia
31.08.2004r.
Ponadto korzystano z dokumentów:
1) „Projektu Narodowej Strategii Spójności na lata 2007 -2013”, wersja zatwierdzona
przez Radę Ministrów w dn. 29 listopada 2006 r.
2) Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015 i Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
przyjęte przez Radę Ministrów 17 lutego 2006.
6.3. Metodyka prac
Aktualizowany Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem strategicznym. Określa cele i zadania
w procesach zarządzania zasobami materialnymi, finansowymi i ludzkimi powiatu i starostwa
powiatowego, będzie poddawany okresowym ocenom i weryfikacjom, które mają
dostosowywać go do zmieniających się w czasie warunków, moŜliwości realizacyjnych i
oczekiwań społecznych.
Etap I – diagnoza stanu.
Diagnoza obejmuje przegląd najwaŜniejszych elementów struktury społeczno-gospodarczej
powiatu. Szczególny nacisk połoŜono na omówienie następujących zagadnień:
o sytuacji demograficznej i społecznej,
o stanu infrastruktury technicznej, w szczególności spraw infrastruktury
telekomunikacyjnej, kanalizacji, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami,
infrastruktury drogowej,
o stanu infrastruktury społecznej, w szczególności bazy materialnej instytucji oświaty i
wychowania, zagadnień pomocy społecznej, słuŜby zdrowia, kultury oraz sportu i
rekreacji,
o sytuacji gospodarczej, w tym w sferze rolnictwa oraz działalności pozarolniczej,
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
10
o problematyki przestrzennej i mieszkaniowej,
o gospodarki finansowej powiatu oraz inwestycji publicznych.
Poza danymi pozyskanymi z Powiatu korzystano równieŜ z opracowań i publikacji
statystycznych, w tym roczników województwa oraz wydawnictwa ze spisu rolnego.
Etap I opracowano głównie na podstawie danych statystycznych i materiałach otrzymanych z
jednostek podległych Powiatowi.
Etap II – dyskusja na temat głównych problemów Powiatu oraz sposobów ich
rozwiązania.
W ramach etapu II zwrócono się do najwaŜniejszych środowisk społecznych oraz gospodarczych
z terenu powiatu z prośbą o wyraŜenie opinii na temat najwaŜniejszych lokalnych problemów
rozwojowych. Ponadto poproszono te środowiska o zgłaszanie propozycji sposobów rozwiązania
przedmiotowych problemów.
Konsultacje prowadzone zostały w oparciu o specjalnie w tym celu przygotowane przez Zespół
ds. Aktualizacji Planu Rozwoju Lokalnego formularze wniosków inwestycyjnych.
Na podstawie otrzymanych wniosków Zespół ds. PRL przygotował syntezę problemów oraz listę
najwaŜniejszych przedsięwzięć słuŜących ich rozwiązaniu.
Etap III – zarys projektu Planu Rozwoju Lokalnego - robocza wersja dokumentu.
Zespół ds. PRL aktualizujący Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego przygotował zarys
dokumentów obejmujących diagnozę stanu, obszary strategiczne, cele strategiczne, cele
operacyjne, działania oraz zadania priorytetowe.
Następnie część zadań priorytetowych została umieszczona w projekcie Planu Rozwoju
Lokalnego Powiatu Nowosolskiego jako przewidziane do realizacji w latach 2008 – 2011.
Etap IV – opiniowanie dokumentów oraz uchwalenie Planu Rozwoju Lokalnego
(PRL) przez Radę Powiatu Nowosolskiego.
Projekt dokumentu pn. „Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego na lata 2008 – 2011”
był przedmiotem opiniowania przez Komisje Rady Powiatu Nowosolskiego.
Dokument uzyskał pozytywną opinię w całym swoim zakresie.
Zadania objęte zakresem interwencji PRL są odbiciem preferencji społecznych wyraŜonych w
procesie ankietowania, podobnie jak zadania o znacznym stopniu przygotowania (poniesione
nakłady na przygotowanie dokumentacji) do objęcia interwencją PRL.
W wyniku akceptacji projektu PRL przez Komisje Rady Powiatu Nowosolskiego podjęto decyzję
o umieszczeniu uchwały w sprawie przyjęcia tego dokumentu w porządku obrad Sesji Rady
Powiatu Nowosolskiego w dniu 28 lutego 2008 r.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
11
Podsumowując, przebieg prac był następujący:
1. Aktualizacja Planu Rozwoju Lokalnego (PRL):
a. Przygotowanie danych przez słuŜby finansowe Starostwa Powiatowego:
I. Dane historyczne,
II. Prognozy,
b. Weryfikacja danych,
c. Stworzenie projekcji moŜliwości finansowych Powiatu na okres obowiązywania
Planu Rozwoju Lokalnego,
d. Analiza moŜliwości finansowych Powiatu przez słuŜby finansowe Powiatu
z udziałem konsultantów.
2. Stworzenie Planu Rozwoju Lokalnego (PRL):
a. Zebranie wniosków inwestycyjnych,
b. Opracowanie wniosków przez Starostwo Powiatowe w Nowej Soli,
c. Powiązanie projektów z celami strategicznymi Powiatu,
d. Ocena wniosków zgodnie z przyjętymi kryteriami.
3. Harmonizacja moŜliwości finansowych z potrzebami inwestycyjnymi - stworzenie
wariantów Planu Rozwoju Lokalnego.
4. Prezentacja i ocena wariantów Planu Rozwoju Lokalnego.
5. Wybór wariantu.
6. Przygotowanie i przedłoŜenie Radzie Powiatu projektu Planu Rozwoju Lokalnego.
6.4. Kryteria oceny wniosków inwestycyjnych Ocena wniosków inwestycyjnych zgodnie z przyjętymi dokumentami przebiegała według
wskazanych poniŜej kryteriów:
Określenie „inwestycja” w niniejszym dokumencie oznacza inwestycje, remonty i
zakupy inwestycyjne.
1. Ocena inwestycji w kategoriach uwarunkowań społecznych:
1.1. Zasięg oddziaływania:
0 – mniejszy niŜ jedna Gmina
1 - jedna gmina,
2 – więcej niŜ jedna Gmina,
3 – cały Powiat,
4 – zasięg regionalny.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
12
1.2. Wpływ na rozwój gospodarczy: 0 - nie wpływa,
3 – wpływa na podwyŜszenie,
6 – wpływa w istotny sposób.
1.3. Wpływ inwestycji na rozwój edukacyjno-oświatowy dzieci i młodzieŜy:
0 - nie wpływa,
1 – poprawia moŜliwości rozwoju,
3 – dodaje nową jakość do moŜliwości rozwoju edukacyjno-oświatowego.
1.4. Wpływ inwestycji na bezpieczeństwo mieszkańców 0 - inwestycja nie ma wpływu na bezpieczeństwo mieszkańców,
1 – inwestycja poprawia bezpieczeństwo mieszkańców,
3 - inwestycja dodaje nową jakość dla bezpieczeństwa mieszkańców.
1.5. Wpływ inwestycji na poprawę spędzania wolnego czasu przez mieszkańców Powiatu i gości:
0 – nie wpływa,
1 – niewielki,
2 – istotny.
1.6. Opinia wyraŜona przez Zespół Koordynacyjny (kaŜdy członek Zespołu dysponuje głosem o wartości 0,5 punktu. Jest to niepodzielne. Sumarycznie cały Zespół Koordynacyjny moŜe przyznać od 0 do 4,5 punktu kaŜdemu zadaniu):
0 – 4,5 pkt. (po 0,5 punktu na kaŜdego z członków Zespołu Koordynacyjnego).
2. Ocena inwestycji w kategoriach strukturalnych: 2.1. Powiązanie z innymi inwestycjami:
0 - nie,
2 – tak.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
13
2.2. Stopień zaawansowania inwestycji: 0 - nowa inwestycja,
1 - faza koncepcji i opracowania wstępnego,
2 – faza dokumentacji,
3 – faza pozwolenia,
5 – faza umowy,
6 – faza budowy.
2.3. Zadanie wynikające z decyzji niezaleŜnych od Powiatu:
0 – brak decyzji wpływających na inwestycję,
3 – przewiduje się ryzyko zaistnienia takiej decyzji,
6 – jest wydana decyzja mająca wpływ na inwestycję.
2.4. Na ile planowana inwestycja poprawi wykorzystanie istniejących obiektów publicznych:
0 – nie wpływa,
1 – częściowo,
3 – zdecydowanie.
2.5. Wpływ na środowisko naturalne: 0 - neutralny wpływ na środowisko,
1 – niewielki wpływ na środowisko,
2 – inwestycja zawiera się w Powiatowym Programie Ochrony Środowiska.
2.6. Wpływ inwestycji na poprawę wizerunku Powiatu: 0 – neutralny,
1 – pozytywny,
2 – istotnie zmienia wizerunek Powiatu.
2.7. Wpływ inwestycji na infrastrukturę techniczną Powiatu:
0 – nie wpływa,
1 – modernizuje infrastrukturę,
3 – tworzy nową infrastrukturę.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
14
3. Ocena inwestycji w kategoriach finansowych: 3.1. Wpływ inwestycji na budŜet:
-3 - wpływ ujemny,
0 – wpływ neutralny,
3 – wpływ dodatni.
3.2. Korzyści ekonomiczne dla mieszkańców:
0 – brak,
1 – niewielkie,
3 – istotne.
3.3. MoŜliwość finansowania inwestycji z niekomercyjnych środków bezzwrotnych:
0 - nie,
2(4) - środki finansujące do 20% inwestycji,
5(10) – powyŜej 20% i nie więcej niŜ 50% inwestycji,
10(20) - powyŜej 50% inwestycji.
3.4. MoŜliwość finansowania inwestycji z niekomercyjnych źródeł zewnętrznych (kredyty i poŜyczki preferencyjne):
0 – brak moŜliwości,
2 - środki finansujące do 20% inwestycji,
3 – powyŜej 20% i nie więcej niŜ 45% inwestycji,
5 - powyŜej 45 % inwestycji.
3.5. MoŜliwość współfinansowania inwestycji z udziałem własnym
mieszkańców:
0 - nie,
2(4) - środki finansujące do 10% inwestycji,
3(6) – powyŜej 10% i nie więcej niŜ 30% inwestycji,
5(10) - powyŜej 30% inwestycji.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
16
6.5. Wstęp
HISTORIA POWIATU
Nowa Sól powstała nad lewym brzegiem rzeki Odry. Od początku istnienia związana była z solą,
która w średniowieczu była bardzo cennym i poszukiwanym towarem. Warzelnia, która dała
początek Nowej Soli miała uniezaleŜnić Śląsk od polskich dostawców (wcześniej sprowadzano
sól z Bochni i Wieliczki). Warzelnia soli została załoŜona przez Antoniego Schmita, zwanego
Daneczko w 1533 roku. Około 1585 roku w dokumentach zaczęła pojawiać się nazwa warzelni
Neusalzburg, która później została skrócona do Neusalz. „Okres solny” skończył się jednak dla
miasta zaraz po wojnie trzydziestoletniej, kiedy to warzelnia została zamknięta. Dziś smak
historii i tradycji pozostał juŜ tylko w nazwie, która przez to moŜe być myląca.
W 1743 roku Fryderyk Wielki przekształcił osadę w miasto, a inspektor budowlany z Głogowa
Juliusz Springer dwa lata później stworzył projektu rozbudowy miasta. Plan rozwoju
przestrzennego zachęcił rzemieślników do osiedlania się w Nowej Soli i uruchamiania
warsztatów. Miasto zaczęło się rozwijać.
W 1816 roku członek gminy braci czeskich – Gruschwitz zorganizował na terenie miasta
pierwszą manufakturę przędzalniczą. Obok niej zaczęły powstawać fabryki tkanin bawełnianych
i lnianych. 11 lat później rodzina Krauze wprowadziła na teren miasta przemysł cięŜki,
otwierając hutę Ŝelaza, odlewnię i emaliernię. Do dalszego rozwoju miasta przyczynił się trwały
most na Odrze wybudowany w 1870 roku. Most dał Nowej Soli połączenie z Poznaniem. Rok
później otwarto dworzec kolejowy, łącząc w ten sposób Nową Sól ze Szczecinem i Berlinem. U
progu XX wieku uruchomiono tu takŜe duŜą stocznię rzeczną, a wraz z nią port przeładunkowy,
uruchomiono równieŜ połączenia kolejowe z Wolsztynem i śaganiem. Rozwój miasta jest
widoczny poprzez wzrost liczby mieszkańców: w 1743 roku – 800 mieszkańców, w 1930 roku –
16 500 mieszkańców. Właśnie od 1930 roku rozwój Nowej Soli został zahamowany poprzez
światowy kryzys gospodarczy. Zlikwidowano w tym czasie wiele zakładów i miejsc pracy.
W okresie II wojny światowej Niemcy wykorzystali miasto jako dogodny punkt przy tworzeniu
kilku obozów pracy przymusowej, w tym filii jednego z najbardziej znanych, który zapisał się
niechlubnie na kartach historii - Gross-Rosen. Oddziały Trzeciej Armii Gwardii I Frontu
Ukraińskiego Armii Czerwonej generała Gordowa wkroczyły do Nowej Soli 14 lutego 1945. Po
zakończeniu wojny Nowa Sól wraz z całą Polską znalazła się w strefie wpływów radzieckich, co
znamionowała obecność Komendantury Wojskowej. Z chwilą powołania Zarządu Miejskiego
zlikwidowano administrację niemiecką. Do miasta zaczęli wtedy napływać osadnicy z całej Polski
oraz repatrianci z terenów wschodnich. Równolegle trwała trudna akcja wysiedlania ludności
niemieckiej. Charakterystyczna stała się wtedy róŜnorodność wyznaniowa mieszkańców.
Pierwszym kościołem udostępnionym mieszkańcom był kościół p.w. św. Michała Archanioła W
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
17
1947 roku został przekształcony na potrzeby kultu rzymskokatolickiego kościół p.w. św.
Antoniego.
Praktycznie do końca okresu stacjonowania Armii Radzieckiej w mieście znajdował się duŜy
szpital wojskowy wraz z zapleczem logistycznym i kwaterami dla kadry na osiedlu domków
jednorodzinnych.
W 1946 roku na terenie miasta rozpoczęły pracę zakłady przemysłowe: DZM „Dozamet” oraz
NFN „Odra”. Rozbudowa zakładów spowodowała szybki przyrost ludności miasta.
W latach pięćdziesiątych funkcjonowały w mieście trzy szkoły podstawowe, Liceum
Ogólnokształcące, Liceum Pedagogiczne, Szkoła Zawodowa, biblioteka i muzeum. Poza
rozwojem społecznym miasto przeŜywało równieŜ szybki rozwój gospodarczy. W latach
sześćdziesiątych pracowało: 26 zakładów przemysłowych, 114 zakładów rzemieślniczych oraz
ponad 100 sklepów.
Administracyjnie w 1950 roku Nowa Sól znalazła się w granicach województwa
zielonogórskiego. 11 czerwca 1953 roku została stolicą powiatu, który istniał do reformy
administracyjnej z roku 1975.
W wyniku Ustawy z dnia 24 lipca 1998 roku z dniem 1 stycznia 1999 roku w Polsce
wprowadzono trójstopniowy podział państwa terytorialnego obejmujący: województwa, powiaty
i gminy. Reforma ta przywróciła powiaty jako jeden ze szczebli samorządu terytorialnego i Nowa
Sól stała się na nowo siedzibą powiatu.
2.1.2 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU
Powiat Nowosolski jest połoŜony w południowo – wschodniej części woj. lubuskiego, w
środkowej części dorzecza Odry w północnej części ObniŜenia Mielnicko – Głogowskiego i
Wzgórz Dalkowskich. Ponadto sięga wzniesień Zielonogórskich Pojezierza Sławskiego.
Siedzibą Powiatu jest Nowa Sól – miasto połoŜone na lewym brzegu Odry. W skład Powiatu
wchodzą: gmina miejska – Nowa Sól, gminy miejsko – wiejskie – Bytom Odrzański, KoŜuchów,
Nowe Miasteczko, gminy wiejskie – Kolsko, Nowa Sól, Otyń, Siedlisko.
Powiat Nowosolski sąsiaduje z powiatami: wschowskim, zielonogórskim i Ŝagańskim
(woj. lubuskie), głogowskim (woj. dolnośląskie) oraz wolsztyńskim (woj. wielkopolskie).
Powiat zajmuje powierzchnię 771 km2, którą zamieszkuje około 87,5 tys. mieszkańców. 52%
powierzchni Powiatu stanowią uŜytki rolne a 39% obszary leśne. Powiat posiada dobrze
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
18
rozbudowaną sieć komunikacyjną. W mieście Nowa Sól krzyŜują się liczne drogi krajowe i
wojewódzkie, magistrala kolejowa północ – południe oraz droga wodna na rzece Odrze wraz z
portem i stocznią.
Mapa 1 Usytuowanie Powiatu Nowosolskiego w Polsce
Mapa 2 Powiat Nowosolski na tle województwa lubuskiego
Powiat Nowosolski
Powiat Nowosolski
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
19
Mapa 3 Powiat Nowosolski
WARUNKI GEOGRAFICZNO - TOPOGRAFICZNE
W Powiecie Nowosolskim rzeźba terenu ukształtowana została przez lodowiec, dlatego teŜ
moŜna zobaczyć np. malowniczą krawędź pasma moreny czołowej zlodowacenia bałtyckiego
w okolicach Bobrownik (gm. Otyń), która wznosi się 200 m n.p.m., charakterystyczne dla
zlodowaceń krajobrazy Wzgórz Dalkowskich, czy teŜ bardzo urozmaicony przez rynny
polodowcowe krajobraz Pojezierza Sławskiego. Na uwagę zasługują najpiękniejsze starorzecza
występujące w okolicach Nowej Soli.
Nowa Sól jest węzłem komunikacyjnym gdzie krzyŜuje się wiele dróg oraz przebiega magistrala
kolejowa z Górnego Śląska do portów Pomorza Zachodniego.
Rzeka Odra dzieli powiat na dwie części: wschodnią i zachodnią z połączeniem mostowym
w Nowej Soli. Powiat ma bogate i róŜnorodne środowisko przyrodnicze z unikatowymi w skali
Europy łęgami i starorzeczami nadodrzańskimi, bogatą i cenną przyrodą na Pojezierzu Sławskim
oraz urozmaiconą rzeźbą terenu Wzgórz Dalkowskich.
Dane dotyczące powierzchni gmin Powiatu charakteryzuje tabela 1.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
20
Tabela 1 Powierzchnia gmin Powiatu Nowosolskiego
Podział administracyjny Powiatu Nowosolskiego
Miasto/Gmina
Powierzchnia w
km 2
Gmina Miejsko-Wiejska Bytom Odrzański 52,4
Gmina Wiejska Kolsko 81,0
Gmina Miejsko-Wiejska KoŜuchów 179,0
Gmina Miejska Nowa Sól 21,8
Gmina Wiejska Nowa Sól 176,0
Gmina Miejsko-Wiejska Nowe Miasteczko 77,0
Gmina Wiejska Otyń 92,0
Gmina Wiejska Siedlisko 92,0
Źródło: Starostwo Powiatowe w Nowej Soli
SYTUACJA DEMOGRAFICZNA I SPOŁECZNA POWIATU
Powiat Nowosolski liczy około 87,5 tys. mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi średnio 113
osób na 1 km2 i jest zróŜnicowana w zaleŜności od gminy. Mniej więcej 65,8% ludności mieszka
w miastach – 57,1 tys. mieszkańców względem 29,7 tys. na wsi. W tabeli 2 zawarto dane na
temat struktury ludności Powiatu wg płci w latach 2003-2006.
Tabela 2 Struktura ludności Powiatu Nowosolskiego w latach 2003 – 2006
Wyszczególnienie 2004 2005 2006
Ogółem 86 793 86 816 86 768
MęŜczyźni 42 023 42 090 42 018
Kobiety 44 770 44 726 44 750 Źródło: Bank Danych Regionalnych
W tabelach 3 i 4 przedstawiono dane Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego dotyczące ruchu
naturalnego ludności oraz migracji.
Tabela 3 Ruch naturalny ludności w Powiecie Nowosolskim w latach 2004 – 2006
Wyszczególnienie 2004 2005 2006
Urodzenia Ŝywe Ogółem 868 898 916 MęŜczyźni 462 471 460 Kobiety 406 427 456 Zgony ogółem
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
21
Ogółem 783 784 781 MęŜczyźni 411 417 413 Kobiety 372 367 368 Zgony niemowląt Ogółem 9 9 8 MęŜczyźni 4 7 4 Kobiety 5 2 4 Przyrost naturalny Ogółem 85 114 135 MęŜczyźni 51 54 47 Kobiety 34 60 88
Źródło: Bank Danych Regionalnych
Tabela 4 Migracje ludności w Powiecie Nowosolskim w latach 2004 – 2006
Wyszczególnienie 2004 2005 2006
Saldo migracji w ruchu wewnętrznym Ogółem -133 -142 -128 MęŜczyźni -48 -62 -61 Kobiety -85 -80 -67 Saldo migracji zagranicznych Ogółem -23 -9 -67 MęŜczyźni -2 -1 -43 Kobiety -21 -8 -24
Źródło: Bank Danych Regionalnych
W okresie od 2004 do 2006 liczba mieszkańców Powiatu zmniejszyła się o 25 osób. Na spadek
liczby ludności miało wpływ przede wszystkim ujemne saldo migracji zarówno w ruchu
wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Ujemne saldo migracji moŜe być spowodowane przede
wszystkim wysokim poziomem bezrobocia na terenie Powiatu i zjawiskiem migracji zarobkowej.
Potwierdzeniem tego faktu jest wzrost ujemnego salda migracji zagranicznych w 2006 roku,
który był pierwszym po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej i otwarciu zagranicznych rynków
pracy. Względnie stabilna liczba mieszkańców Powiatu spowodowana jest dodatnim przyrostem
naturalnym, który niemal równowaŜy ujemne saldo migracji.
W tabeli 5 przedstawiono strukturę ludności wg wieku w latach 2004-2006.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
22
Tabela 5 Struktura ludności Powiatu w latach 2004 – 2006
Wyszczególnienie 2004 2005 2006
w wieku przedprodukcyjnym - poniŜej 15 lat Ogółem 15 183 14 773 14 444 MęŜczyźni 7 728 7 568 7 368 Kobiety 7 455 7 205 7 076 w wieku produkcyjnym: 15-59 lat kobiety, 15-64 lata męŜczyźni Ogółem 59 492 59 868 59 929 MęŜczyźni 30 455 30 628 30 751 Kobiety 29 037 29 240 29 178 w wieku poprodukcyjnym Ogółem 12 118 12 175 12 395 MęŜczyźni 3 840 3 894 3 899 Kobiety 8 278 8 281 8 496
Źródło: Bank Danych Regionalnych
Na przestrzeni kilku ostatnich lat widać negatywne trendy demograficzne w Powiecie.
NajwaŜniejszymi z nich są znaczny spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz
wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym. Taki trend wskazuje jednoznacznie na proces
starzenia się społeczeństwa. Jest on charakterystyczny dla terenu całego kraju.
Z dotychczasowej analizy sytuacji demograficznej naleŜy prognozować następujące zjawiska:
• stały wzrost liczby mieszkańców Powiatu spowodowany głównie migracją zewnętrzną,
• zmniejszanie się liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym w ujęciu bezwzględnym
i w proporcji do ilości wszystkich mieszkańców Powiatu z poziomu 17,5% w 2004 roku
do 16,6% w 2006 roku,
• systematyczny wzrost liczby mieszkańców Powiatu w wieku produkcyjnym
i poprodukcyjnym w ujęciu bezwzględnym, jak i proporcjonalnym.
WARUNKI KLIMATYCZNE
Klimat powiatu jest bardzo łagodny. Dolina Odry to jeden z najcieplejszych rejonów Polski.
Suma rocznych opadów wynosi średnio 580 mm, średnia roczna temperatura powietrza wynosi
7,4oC, przewaŜają wiatry zachodnie.
Charakterystykę wybranych warunków klimatycznych na podstawie uśrednionych danych ze
stacji IMiGW przedstawia tabela 6.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
23
Tabela 6 Warunki klimatyczne w powiecie
Temperatura średnia roczna 7,1 ÷ 7,6° C
Roczna suma opadów 552 ÷ 607 mm
Zachmurzenie średnie 6,3 ÷ 6,6
Średnia minimalna temp. Stycznia -5,1 ÷ - 6,3°C
Średnia maksymalna temp. Lipca 23 ÷ 24°C Źródło: Stacja IMiGW
W odniesieniu do naturalnych warunków klimatycznych, w obrębie zurbanizowanej części
powiatu obserwuje się:
• mniejsze natęŜenie promieniowania całkowitego o ok.10,0% –20,0%,
• wzrost średniej temperatury powietrza o 0,5C - 3,00C, oraz zmniejszenie amplitudy
dobowej i rocznej,
• wzrost średniej temperatury minimalnej o 1,0C - 2,00C,
• wzrost częstości inwersji temperatury powietrza,
• niŜszą wilgotność względną powietrza,
• wzrost zachmurzenia nieba o 5,0% - 10,0%,
• wzrost rocznej sumy opadów o 5,0% - 15,0%, w tym większą liczbę opadów ulewnych i
większą częstość burz,
• większą częstość występowania zamglenia (szczególnie w zimie),
• znacznie większe zapylenie i liczba jąder kondensacji oraz stęŜenie zanieczyszczeń
gazowych (SO2 , CO2 , CO),
• mniejszą o 20,0% - 30,0% średnią prędkość wiatru i wzrost liczby dni z ciszą
atmosferyczną o 5,0% - 2,00%,
• deformacje pola prędkości wiatru i jego kierunku.
6.6. Analiza stanu obecnego
2.2.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE
Wody powierzchniowe powiatu dzielą się na płynące (rzeki) i stojące (jeziora, stawy, itp.). Cały
obszar Powiatu Nowosolskiego znajduje się w zlewni Bałtyku i połoŜony jest w dorzeczu
środkowego biegu rzeki Odry, która jest głównym ciekiem regionu. Innymi waŜnymi ciekami
mającymi swój bieg lub jego część na terenie powiatu są: Biała Woda, Krzycki Rów, Czarna
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
24
Struga, KoŜuszna, Śląska Ochla, Obrzyca, Południowy Kanał Obry, Brzeźnica, Czarna StruŜka
i Kanał Obrzycki. Cieki te wzbogacone są w sieć rowów melioracyjnych i odwodnieniowych.
W ogólnej klasyfikacji wody tych cieków zostały zaklasyfikowane do III klasy czystości. Mimo to
w stęŜeniach poszczególnych wskaźników następują wyraźnie zmiany w kierunku ich poprawy.
W ramach wód stojących powiat posiada 8 jezior o łącznej powierzchni 228,3 ha leŜących na
terenie gminy Kolsko, Nowa Sól i Nowe Miasteczko. Wszystkie te jeziora wykorzystywane są
lokalnie do celów rekreacyjnych i wędkarskiego połowu ryb. Niestety regularne badania
klasyfikują wszystkie jeziora jako pozaklasowe. O pozaklasowości decydowały wskaźniki fizyczno
– chemiczne, gdyŜ wody badanych jezior nie budziły zastrzeŜeń pod względem sanitarnym.
Na terenie Powiatu Nowosolskiego występują dwa poziomy wodonośne:
• trzeciorzędowy zbudowany z warstw piasków głównie pylastych i drobnoziarnistych
zalegających w obrębie iłów i mułków w formacji burowęglowej,
• czwartorzędowy wykształcony w formie piaszczysto – Ŝwirowych struktur
pradolinowych, sandrowych oraz międzymorenowych.
Poziomy wodonośne moŜna ująć w dwa poziomy klasyfikacyjne:
• Główne UŜytkowe Poziomy Wodonośne (GUPW)
• Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) – rozległe, o duŜej wodonośności struktury
piaszczysto – Ŝwirowe.
System trzeciorzędowy zalegający generalnie na głębokościach 50 – 150m, a w częściach
zachodniej i południowej powiatu na głębokościach 15 - 50 m oraz głębiej niŜ 150 m w części
północnej. Potencjalna wydajność pojedyńczej studni ujmującej wody podziemne tego poziomu,
na przewaŜającej części powiatu wynosi 30 do 120 m3/h. MoŜliwość zagospodarowania wód
podziemnych pod względem wydajności typowego ujęcia wód podziemnych moŜna
scharakteryzować jako:
• bardzo wysoką, czyli centralna część powiatu połoŜona na wschód od doliny rzeki Odry
(Gmina Siedlisko, południe gminy Kolsko),
• wysoką, czyli gmina Siedlisko,
• niską, czyli gminy Bytom Odrzański, Nowe Miasteczko, KoŜuchów, Nowa Sól, Otyń.
2.2.2. GLEBY
Powiat Nowosolski jest regionem, w którym waŜną rolę pełni rolnictwo. Znaczną powierzchnię
w powiecie, blisko 52% - zajmują uŜytki rolne. Jakość gleb w powiecie jest, więc bardzo
istotnym czynnikiem dla rozwoju rolnictwa warunkującym wysokość i jakość uzyskiwanych
plonów. Gleby w powiecie są w 51,0% V i VI klasy bonitacyjnej, ale teŜ występują gleby bardzo
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
25
urodzajne tj. mady nadodrzańskie. W tabeli 7 przedstawiono strukturę uŜytkowania gruntów w
poszczególnych gminach powiatu w procentach w odniesieniu do powierzchni ogólnej w gminie.
Tabela 7 Struktura gleb w powiecie
Gmina Charakter Gminy UŜytki rolne % Lasy % Pozostałe grunty i nieuŜytki %
Nowa Sól miejska 39,9 29,2 10,7
Nowa Sól wiejska 35,7 54,7 9,6
Bytom Odrzański
miejsko - wiejska 57,0 33,0 10,0
KoŜuchów miejsko - wiejska 63,4 26,0 10,6
Nowe Miasteczko
miejsko - wiejska 71,2 18,6 10,2
Kolsko wiejska 44,4 46,2 9,4
Otyń wiejska 39,0 42,0 19,0
Siedlisko wiejska 53,3 36,9 19,8
Źródło: Program Ochrony Środowiska Powiatu Nowosolskiego
2.2.3. ZASOBY LEŚNE
Lasy Powiatu Nowosolskiego administracyjnie naleŜą do nadleśnictw: Nowa Sól, Szprotawa,
Przytok, Sława Śląska, Sulechów, Wolsztyn i Głogów. W poszczególnych nadleśnictwach
charakter terenów leśnych jest zróŜnicowany.
Nadleśnictwo Nowa Sól obejmuje gminy: Nowa Sól, Siedlisko, Brzeźnica, Sława Śląska,
Bytom Odrzański, KoŜuchów, Nowe Miasteczko, Otyń, Zielona Góra, Nowogród Bobrzański i
Świdnica. Lesistość terenu wynosi 40,1%. Powierzchnia ogólna nadleśnictwa to 24 304 ha, w
tym powierzchnia leśna 21 967 ha. Ze względu na układ siedlisk wyróŜniamy: borowe 78,4%,
lasowe 20,5% i olsy 1,1%. Gatunkiem panującym na obszarze jest sosna 76,5%. Zasobność
drzewostanu została oszacowana na poziomie 241 m3 na ha. Przeciętny wiek drzewostanu
wynosi 56 lat.
Nadleśnictwo Szprotawa obejmuje gminy: Szprotawa, śagań, Małomice, Brzeźnica,
Niegosławice, Nowe Miasteczko, Bytom Odrzański i KoŜuchów. Lesistość terenu wynosi 29%.
Powierzchnia ogólna nadleśnictwa to 19 058 ha, w tym powierzchnia leśna 17 887 ha. Ze
względu na układ siedlisk wyróŜniamy: borowe 39,0%, lasowe 59,4% i olsy 1,6%. Gatunkiem
panującym na obszarze jest sosna 68,0%. Zasobność drzewostanu została oszacowana na
poziomie 203 m3 na ha. Przeciętny wiek drzewostanu wynosi 55 lat.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
26
Nadleśnictwo Przytok obejmuje gminy: Zielona Góra, Otyń, Zabór. Lesistość terenu wynosi
47,4%. Powierzchnia ogólna nadleśnictwa to 17 983 ha, w tym powierzchnia leśna 16 804 ha.
Ze względu na układ siedlisk wyróŜniamy: borowe 77,6 %, lasowe 20,1% i olsy 2,3%.
Gatunkiem panującym na obszarze jest sosna 83,1%. Zasobność drzewostanu została
oszacowana na poziomie 193 m3 na ha. Przeciętny wiek drzewostanu wynosi 60 lat.
Lasy z pozostałych nadleśnictw mają mniejsze znaczenie ze względu na zajmowany mały
obszar na terenie naszego powiatu.
Lasy Powiatu Nowosolskiego praktycznie w całości chronią m.in. przed wpływem zanieczyszczeń
z Głogowsko-Legnickiego Okręgu Przemysłowego (Legnica, Polkowice, Lubin).
2.2.4. INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA
Powiat Nowosolski posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg zarówno na poziomie lokalnym,
regionalnym i międzyregionalnym. Przez teren Powiatu przebiega droga krajowa nr 3
prowadząca ze Świnoujścia do przejścia granicznego w Jakuszycach w województwie
dolnośląskim, a następnie do Trutnova w Republice Czeskiej. Jest to jednocześnie główny i
jedyny większy szlak komunikacji drogowej pomiędzy północną a południową częścią regionu.
NajwaŜniejszym węzłem komunikacyjnym powiatu jest Nowa Sól, w której krzyŜują się liczne
szlaki drogowe i kolejowe. Nowa Sól jest takŜe portem Ŝeglugi rzecznej. Port w Nowej Soli jest
jednym z sześciu funkcjonujących portów Ŝeglugi śródlądowej w województwie lubuskim. Drogi
powiatowe na terenie Powiatu Nowosolskiego charakteryzują się duŜym zróŜnicowaniem pod
względem nawierzchni, oraz pod względem parametrów technicznych tj.: szerokość, nośność
itp. Sieć dróg powiatowych stanowi sieć dróg miejskich (ulice w miastach) i sieć dróg
zamiejskich. Mapa 4 przedstawia sieć dróg Powiatu Nowosolskiego.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
27
Mapa 4 Sieć dróg zarządzana przez Powiatowy Zarząd Dróg w Nowej Soli
Źródło: Powiatowy Zarząd Dróg w Nowej Soli.
W tabeli 8 zamieszczono zestawienie dróg powiatowych z podziałem na lata 2004-2006 oraz typ
nawierzchni.
Tabela 8 Zestawienie dróg powiatowych (dane w km)
Typ nawierzchni 2004 2005 2006 Twarda 218,4 218,4 219,3 Twarda ulepszona 212,5 213,1 213,9 Gruntowa 52,7 52,7 51,8
Źródło: Bank Danych Regionalnych
Długość dróg powiatowych w ciągu ostatnich trzech lat utrzymywała się na niezmienionym
poziomie. Mimo dobrego zadowalającego stanu sieci drogowej Powiatu, z uwagi na rosnącą w
sposób ciągły liczbę pojazdów, brak zdecydowanej rozbudowy tej sieci moŜe prowadzić do
problemów komunikacyjnych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
28
Przez teren Powiatu Nowosolskiego przebiega jedna droga kategorii krajowej: nr 3 (E65)
Miłoszów (Świnoujście) – Jakuszyce (Jelenia Góra) stanowiąca waŜny szlak tranzytowy Polska
Północno-Zachodnia – Szczecin – Gorzów Wlkp. – Zielona Góra – Nowa Sól – Nowe Miasteczko
– Legnica – Jelenia Góra – Polska Południowa. Droga ta stanowi równieŜ bardzo dobre
połączenie Zielona Góra – Nowa Sól – Wrocław. Przez teren powiatu biegnie 15 dróg
wojewódzkich o łącznej długości 188,5 km:
• nr 283 – KoŜuchów – Zielona Góra,
• nr 290 – Mirocin Dolny – Kaczeniec (nr 284),
• nr 291 – Bytom Odrzański – KoŜuchów,
• nr 292 – Nowa Sól – Bytom Odrzański – Głogów,
• nr 293 – Bytom Odrzański – Nowe Miasteczko – Borów (nr 297),
• nr 296 – KoŜuchów – śagań,
• nr 297 – Nowa Sól – KoŜuchów – Szprotawa – Bolesławiec – Jelenia Góra,
• nr 315 – Nowa Sól – Wolsztyn,
• nr 316 – Sławocin (nr 314) – Droniki – Kaszczor,
• nr 317 – Sulechów – Sława – Wschowa,
• nr 318 – Sława – Lubięcin (nr 315),
• nr 320 – Przyborów (nr 315) – Siedlisko (nr 321) – Bytom Od. – RóŜanówka (321),
• nr 321 – Siedlisko – RóŜanówka – Głogów,
• nr 325 – Siedlisko – Tarnów Jezierny (nr 318),
• nr 328 – Nowe Miasteczko – Przemków – Złotoryja.
2.2.4.1. Komunikacja zbiorowa
Obsługę pasaŜerską mieszkańców zapewnia komunikacja autobusowa i kolejowa. Podstawowym
środkiem przewozowym w zakresie komunikacji zbiorowej są autobusy PKS i prywatnych
przedsiębiorstw przewozowych. Komunikacja autobusowa zapewnia połączenia Powiatu m. in.
z Zieloną Górą, Gorzowem Wielkopolskim, Legnicą, Głogowem, Jelenią Góra, Kudową-Zdrój,
Poznaniem, Wrocławiem, Wałbrzychem, Kołobrzegiem, Szczecinem, Koszalinem, Częstochową i
Kielcami a takŜe z innymi powiatami Województwa Lubuskiego i województw sąsiednich. Przez
Nową Sól prowadzą trasy licznych linii autobusowych komunikacji międzynarodowej do Europy
Zachodniej w tym do Londynu, Bonn, Kolonii, Monachium, Hamburga, Stutgardu, do odległych
miejscowości na wschodzie Polski, do Krajów Nadbałtyckich, na Ukrainę i do Białorusi.
Natomiast Komunikacja kolejowa poddana została w minionych latach znacznemu ograniczeniu.
PKP wyłączyły z eksploatacji liczne odcinki infrastruktury kolejowej. Na naszym terenie są to
trakty z Nowej Soli do Wolsztyna, z Nowej Soli do śagania i dalej do Jeleniej Góry, z KoŜuchowa
do Nowego Miasteczka i dalej do Marciszowa, z Konotopu do Sulechowa i z Konotopu do Sławy i
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
29
dalej do Głogowa i Leszna. W ten sposób przyspieszonej degradacji poddanych zostało wiele
zabytków techniki często o znaczeniu ponadregionalnym. NajwaŜniejszym z nich jest most
kolejowy na Odrze koło Stanów w powiecie nowosolskim.
Ograniczenia w komunikacji kolejowej dotyczą takŜe połączeń na czynnych nadal traktach
kolejowych. Nowa Sól w ciągu ubiegłych kilkunastu lat utraciła bezpośrednie połączenia
kolejowe z Warszawą, Poznaniem, Lesznem, Kaliszem, Łodzią, Szczecinem i z Berlinem.
ROZWÓJ GOSPODARCZY
W 2006 roku w Powiecie Nowosolskim było zarejestrowanych 6 462 podmiotów gospodarczych.
W sektorze publicznym działało 627 podmiotów, w sektorze prywatnym 6 462 podmioty
gospodarcze, w tym: 4 fundacje, 39 spółdzielni, 75 spółek z udziałem kapitału zagranicznego,
131 stowarzyszeń i organizacji społecznych, 306 spółek prawa handlowego oraz 4 509 osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Strukturę podmiotów wg sekcji PKD
przedstawia tabela 9. Tabela 9 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON
wg sekcji PKD
Podmioty 2004 2005 2006 Ogółem Ogółem 6 371 6 397 6 462 sektor publiczny 614 619 627 sektor prywatny 5 757 5 778 5 835 A. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Ogółem 213 205 226 sektor publiczny 1 1 1 sektor prywatny 212 204 225 B. Rybactwo Ogółem 1 1 1 sektor publiczny 0 0 0 sektor prywatny 1 1 1 C. Górnictwo Ogółem 0 2 2 sektor publiczny 0 0 0 sektor prywatny 0 2 2 D. Przetwórstwo przemysłowe Ogółem 713 711 684 sektor publiczny 9 9 8 sektor prywatny 704 702 676 E. Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, wodę Ogółem 8 8 7 sektor publiczny 1 1 1 sektor prywatny 7 7 6 F. Budownictwo Ogółem 452 453 488
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
30
sektor publiczny 8 8 8 sektor prywatny 444 445 480 G. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŜytku osobistego i domowego Ogółem 2 131 2 142 2 119 sektor publiczny 1 1 1 sektor prywatny 2 130 2 141 2 118 H. Hotele i restauracje Ogółem 154 146 155 sektor publiczny 0 0 0 sektor prywatny 154 146 155 I. Transport, gospodarka magazynowa i łączność Ogółem 332 330 343 sektor publiczny 3 3 3 sektor prywatny 329 327 340 J. Pośrednictwo finansowe Ogółem 157 157 156 sektor publiczny 0 0 0 sektor prywatny 157 157 156 K. Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Ogółem 1 319 1 329 1 344 sektor publiczny 394 389 394 sektor prywatny 925 940 950 L. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Ogółem 37 38 39 sektor publiczny 27 28 28 sektor prywatny 10 10 11 M. Edukacja Ogółem 183 192 190 sektor publiczny 140 147 150 sektor prywatny 43 45 40 N. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Ogółem 260 260 265 sektor publiczny 14 14 14 sektor prywatny 246 246 251 O. Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała Ogółem 411 423 443 sektor publiczny 16 18 19 sektor prywatny 395 405 424
Źródło: Bank Danych Regionalnych
W ciągu minionych 3 lat liczba podmiotów gospodarczych działających na terenie Powiatu
systematycznie rosła. W sytuacji ogólnonarodowego oŜywienia gospodarczego naleŜy
przypuszczać, Ŝe tendencja ta zostanie utrzymana.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
31
2.2.6. BEZROBOCIE
Dokładna diagnoza oraz zadania dotyczące tego obszaru zostały zapisane w Powiatowej
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Nowosolskim na lata 2005-2015
oraz w Programie Promocji Zatrudnienia i Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy na lata
2005-2015. Niniejszy podrozdział zawiera dane aktualizujące.
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w październiku 2007 r. w Powiecie Nowosolskim
zarejestrowanych było 6 079 osób bezrobotnych, w tym: 3 534 kobiety. Niepokojącym wydaje
się fakt, Ŝe spośród ogółu bezrobotnych tylko 861, w tym: 460 kobiet posiada prawo do zasiłku.
W tabeli 10 przedstawiono stopę bezrobocia w Powiecie Nowosolski na tle kraju i województwa
lubuskiego.
Tabela 10 Porównanie bezrobocia w Powiecie Nowosolskim, województwie lubuskim i kraju
Stopa bezrobocia wrzesień 2007
Krajowa 11,60%
Województwo Lubuskie 14,50%
Powiat Nowosolski 22,00%
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Nowej Soli
Jak łatwo zauwaŜyć bezrobocie w Powiecie Nowosolskim jest niezwykle wysokie, zarówno w
stosunku do województwa, jak i całego kraju. Wysokie bezrobocie powoduje wiele negatywnych
skutków zarówno społecznych, jak i ekonomicznych. MoŜna zatem uznać, Ŝe jest to największy
problem Powiatu, wymagający pilnych i systematycznych działań.
W tabeli 11 przedstawiono dane na temat liczby bezrobotnych w poszczególnych gminach oraz
bezrobotnych z prawem do zasiłku.
Tabela 11 Liczba bezrobotnych z podziałem na gminy
Bezrobotni Z prawem do zasiłku Wyszczególnienie
Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Gmina Bytom Odrzański 96 57 10 4 Miasto Bytom Odrzański 303 197 48 32
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
32
Gmina Kolsko 218 115 41 23 Gmina KoŜuchów 625 387 78 34 Miasto KoŜuchów 741 412 103 53 Gmina Nowa Sól 493 281 64 38 Miasto Nowa Sól 2 480 1 412 357 188 Gmina Nowe Miasteczko 194 119 25 14 Miasto Nowe Miasteczko 209 125 25 12 Gmina Otyń 424 241 63 36 Gmina Sielsko 296 188 47 26 Razem: 6 079 3 534 861 460
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Nowej Soli
Powiat Nowosolski w celu walki z bezrobociem podejmuje szereg działań. NajwaŜniejszym z nich
jest występowanie w roli pośrednika kojarzącego pracodawców z potencjalnymi pracownikami.
Pozostałe działania sprowadzają się do aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, do których
zaliczamy:
• Roboty publiczne,
• Prace interwencyjne,
• Szkolenia,
• StaŜe,
• Dotacje.
OŚWIATA I EDUKACJA
Wśród priorytetów o znaczeniu strategicznym na wiodącym miejscu znajduje się nowoczesny
i racjonalny system edukacji, dostosowany do zachodzących przemian społecznych
i demograficznych. WaŜnym elementem reformy edukacyjnej było ustalenie nowych
kompetencji dla samorządu terytorialnego jako organu prowadzącego placówki oświatowe. Po
1999 roku ustrój szkoły kreują sześcioletnie szkoły podstawowe, trzyletnie gimnazja oraz szkoły
ponadgimnazjalne. Realizacja podstaw strategii oświatowej wymaga od powiatu przebudowy
organizacyjno-strukturalnej placówek oświatowych oraz oparcia dotychczasowego systemu
edukacji i wychowania na kształceniu szerokoprofilowym. Całość działań w sferze polityki
edukacyjnej musi zmierzać do wyrównywania dysproporcji między poziomem edukacji
osiąganym przez młodzieŜ z miast w stosunku do młodzieŜy ze środowisk wiejskich, rozbudzać
aspiracje edukacyjne młodzieŜy, sprzyjać poprawie jakości kształcenia. Przyjęcie takiego
kierunku działań wynika z faktu, Ŝe szkoła musi zapewnić młodemu człowiekowi wszechstronne
wykształcenie, aby mógł znaleźć się w dorosłym, samodzielnym Ŝyciu. W gospodarce
wolnorynkowej absolwenci szkół wszystkich poziomów edukacyjnych, muszą być kształceni
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
33
szerokoprofilowo, przygotowani do samokształcenia, samozatrudnienia, zdolni do poruszania się
na rynku pracy.
Edukacja jest wyznacznikiem poziomu rozwoju społeczności lokalnej. Dobrze wykształcone
społeczeństwo ma większe moŜliwości w poruszaniu się na rynku pracy, lepiej przygotowane
jest do modyfikowania swojej kariery zawodowej, nastawione na edukację ustawiczną. Dla
osiągnięcia tych celów na terenie powiatu zorganizowano racjonalną sieć szkół.
Do kompetencji Powiatu Nowosolskiego naleŜy organizacja edukacji na poziomie
ponadgimnazjalnym oraz szkół specjalnych. W ramach jednostek organizacyjnych starostwa w
powiecie działają następujące placówki:
• Liceum Ogólnokształcące w Nowej Soli,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 "Elektryk" w Nowej Soli,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Nowej Soli,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 3 w Nowej Soli,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 w Nowej Soli,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 5 w KoŜuchowie,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 6 w Nowym Miasteczku,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 7 w Siedlisku,
• Powiatowe Centrum Edukacji w Nowej Soli,
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Nowej Soli,
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Nowej Soli.
DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA
Działalność kulturalna i sportowa w powiecie prowadzona jest samodzielnie przez
współpracujące ze sobą gminne ośrodki kultury, kluby sportowe i koła zainteresowań. Lista
jednostek zajmujących się działalnością kulturalną i sportową znajduje się w tabeli 12.
Tabela 12 Jednostki kulturalne na terenie gmin Powiatu Nowosolskiego
L.p. Nazwa Adres
1 Nowosolski Dom Kultury w Nowej Soli ul. Piłsudskiego 49 Nowa Sól
2 Muzeum Miejskie w Nowej Soli ul. Muzealna 20 Nowa Sól
3 Miejska Biblioteka Publiczna z 6 placówkami ul. Parafialna 2 Nowa Sól
4 Biblioteka Pedagogiczna w Nowej Soli ul. Topolowa 10 Nowa Sól
5 „Teatr TERMINUS A QUO” ul. Kościuszki 33 Nowa Sól
6 Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Nowej Soli ul. Świętej Barbary 2 Nowa Sól
7 Kawiarenka Teatralna w Nowej Soli Ul. Piłsudskiego 49 Nowa Sól
8 Kino „Odra” w Nowej Soli ul. Wojska Polskiego 37 Nowa Sól
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
34
9 Ośrodek Kultury i Sportu w Nowym Miasteczku ul. Kościuszki 2 Nowe Miasteczko
10 Biblioteka Publiczna w Bytomiu Odrzańskim. ul. KoŜuchowska 15 Bytom Odrzański
11 Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Bytomiu Odrzańskim Aleja Złotej Jesieni 1, Bytom Odrzański
12 Dom Kultury w Kolsku ul. Piastowska 39 Kolsko
13 KoŜuchowski Ośrodek Kultury i Sportu Zamek w KoŜuchowie ul. Klasztorna 14 KoŜuchów
14 Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy KoŜuchów, ul. Klasztorna 14 KoŜuchów
15 Gminny Ośrodek Kultury w Otyniu ul. Bolesława Chrobrego 18 Otyń
16 Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Siedlisku Pl. Zamkowy 6 Siedlisko
Źródło: Starostwo Powiatowe w Nowej Soli
Ośrodki te posiadają bogatą ofertę imprez i atrakcji sportowo – kulturalnych dla mieszkańców
gmin i osób przyjezdnych.
ROZWÓJ TURYSTYCZNY POWIATU
Region nowosolski posiada znaczne predyspozycje do rozwoju turystyki. O atrakcyjności
Powiatu Nowosolskiego decyduje przede wszystkim jego malownicze połoŜenie pośród lasów,
które stanowią około 39% powierzchni terenu. Na terenie Powiatu duŜa część ogólnej
powierzchni zajmują obiekty prawnie chronione. Specyficzny mikroklimat to atrakcja dla
turystów i wczasowiczów. Dodatkową atrakcją jest przepływająca przez region rzeka Odra,
która pozwala na uprawianie turystyki wodnej i podziwianie piękna rzeki wraz z terenami przy
niej leŜącymi. Na trasie Nowa Sól – Szczecin (300 km) co roku odbywają się spływy tratw.
Powiat ma bogate i róŜnorodne środowisko przyrodnicze z unikatowymi w skali Europy łęgami i
starorzeczami, bogatą i cenną przyrodą na Pojezierzu Sławskim oraz urozmaiconą rzeźbą terenu
Wzgórz Dalkowskich.
Rezerwaty przyrody
• Rezerwat przyrody „Bukowa Góra” utworzony w 1954 roku, połoŜony jest w okolicy
Bobrownik (gmina Otyń), zajmuje powierzchnię 10,96 ha. Jest rezerwatem typu
leśnego, zajmuje strome zbocze oddzielające pradolinę rzeki Odry od przedpola Wału
Zielonogórskiego. W grzbietowej partii zbocza wykształcił się bór mieszany, w którym
obok sosny występują: buk, brzoza, dąb. Kilka pomników dębów i jesionów podnosi
wartość przyrodniczą rezerwatu.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
35
• Rezerwat przyrody „BaŜantarnia” został utworzony w 1959 roku i znajduje się przy
trasie Otyń – Niedoradz w kierunku Konradowa (gmina Otyń). Zajmuje powierzchnię
17,86 ha i jest rezerwatem leśnym. Ochroną objęto las mieszany sosnowo-dębowo-
świerkowy z modrzewiem, brzozą i bukiem. Rzadki podszyt tworzą leszczyna i kruszyna.
Interesująca przyrodniczo jest partia drzewostanu dębowo – świerkowego, w którym
rosną stare dęby o wymiarach kwalifikujących je do drzew pomnikowych.
• Rezerwat przyrody „Annabrzeskie Wąwozy” utworzony został w 1977 roku w gminie
Bytom Odrzański i zajmuje 55,83 ha. Jest to rezerwat typu leśnego, a ochroną objęto
las mieszany ze świerkiem i bukiem.
• Rezerwat przyrody „Jezioro Mesze” utworzony został w 1983 roku w gminie Kolsko i
zajmuje 19,81 ha. Jest to rezerwat torfowiskowy, ochroną objęto zarastające jezioro z
zespołami roślinnymi rzadkich gatunków.
• Rezerwat przyrody „Jezioro Święte”, na terenie którego objęto ochroną jezioro zasilane
wodami podziemnymi, porośnięte rzadkimi roślinami wodnymi.
Na obszarze powiatu znajduje się 5 obszarów krajobrazu chronionego obejmujących swym
zasięgiem nie tylko powiat nowosolski. Są to:
• „Rynny Obrzycko-Obrzańskie”,
• Pojezierze Sławsko-Przemęckie”,
• „Wzgórza Dalkowskie”,
• „Dolina Śląskiej Ochli”,
• „Nowosolska Dolina Odry”.
Ponadto na terenie powiatu znajdują się dwa obszary „Natura 2000” chronione dyrektywami
unijnymi:
• „Pojezierze Sławskie”,
• „Dolina Środkowej Odry”.
Nowa Sól posiada port rzeczny oraz przystań kajakową. Godny uwagi jest świat ptactwa
wodnego, ptactwa wodno – błotnego i ptaków drapieŜnych. Oprócz wielu gatunków ptaków
moŜna nie tylko zobaczyć, ale i złowić "wielką rybę". Ośrodki wczasowe oraz kwatery prywatne
w gminie Nowa Sól i Kolsko usytuowane nad jeziorami stwarzają bardzo dobre warunki dla
wypoczynku i rekreacji. Zapewniają bazę noclegową i Ŝywieniową, nie zapominając o aktywnym
wypoczynku. Polecają kajaki, rowery, Ŝeglarstwo, wędkarstwo, wypoczynek na plaŜy lub w
leśnej ciszy. Ze względu na bogatą faunę i florę jak i równieŜ bezpieczeństwo turystów
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
36
wytyczono szlaki turystyczne. Zwolennicy turystyki rowerowej mogą korzystać ze ścieŜek
rowerowych.
Ziemia nowosolska chlubi się wielowiekową tradycją i licznymi cennymi zabytkami architektury
sakralnej i świeckiej.
W gminie Bytom Odrzański na uwagę zasługują:
• renesansowy rynek w kształcie prostokąta otoczony starannie rekonstruowanymi
stylowymi kamieniczkami z XVII i XVIII w.
• kamienica „Pod Złotym Lwem”, w której sali kawiarnianej zachował się profilowany,
drewniany strop z datą 1697 r.
• ratusz zbudowany w latach 1602 - 1609 z pięknym kamiennym portalem i wysoką wieŜą
• sala radnych z bogato rzeźbionymi drzwiami,
• kościół p.w. św. Hieronima, pierwotnie wczesnogotycki z ok. 1300 r., z wieŜą z XV w.,
przebudowany w latach 1584 - 1586 w stylu późnego gotyku, z wyposaŜeniem
barokowym,
• pozostałości fosy miejskiej,
• cmentarz z licznymi rzeźbionymi nagrobkami z XVII i XVIII w.
Do najstarszych zabytków powiatu zaliczyć trzeba zapewne zespół urbanistyczny miasta
KoŜuchowa, na który składa się trzynastowieczne rozplanowanie oraz:
• kamienice z XVI- XX w. załoŜone na średniowiecznych parcelach,
• kościół p.w. Najświętszej Marii Panny z XIII wieku, wielokrotnie przebudowywany, o
gotyckiej architekturze, renesansowym sklepieniu nawy i prezbiterium oraz barokowym
wyposaŜeniu,
• zamek wzniesiony w XIV w., po wielu przeróbkach róŜnych właścicieli, pozostał budowlą
czteroskrzydłową z kwadratowym dziedzińcem pośrodku, gdzie odbywają się turnieje
rycerskie,
• wieŜa kościoła p.w. św. Ducha z XIV w.
• ruiny zespołu pałacowego z dawnym parkiem dworskim, kordegardą pałacową, dawną
bramą i zabudowaniami folwarcznymi,
• Lapidarium - cmentarz ewangelicki z blisko dwustoma płytami nagrobnymi z XVII,
XVIII, XIX w., który naleŜy do najwspanialszych tego typu zespołów w Polsce,
• oraz najlepiej w Polsce zachowane, niemal na całej pierwotnej długości, mury obronne,
relikty baszt i fosa.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
37
Zabytki w Nowej Soli, które warto zobaczyć:
• kościół p.w. św. Michała Archanioła wzniesiony w XVI w. przez protestantów,
później oddany katolikom, w pobliŜu stoją dwa pomniki z l połowy XVIII w. św.
Nepomucena i św. Floriana,
• Zbór Braci Morawskich z XVIII w. znajdujący się przy ul. Wróblewskiego,
• magazyny solne przy ul. Wróblewskiego i na pl. Solnym,
• kościół p.w. św. Antoniego z XIX w.
• kościół p.w. św. Barbary z 1900 roku,
• budynek ratusza z XVI w. wzniesiony jako budynek urzędu solnego.
• kaplica parafii ewangelicko- augsburskiej zbudowana w 1886 roku,
• wieŜa ciśnień z 1903 r.
• unikatowy zwodzony most na kanale portowym rzeki Odry z 1927 roku.
W gminie Nowa Sól znajdują się:
• w Rudnie kościół z XIII w. p.w. św. Szymona i Judy Tadeusza i zabytkowa
dzwonnica z XVIII w.
• w Lubięcinie wiatraki „Koźlaki” z 1705 r. i 1815 r.
• kościół cmentarny z XVII-XVIII w. i kościół p.w. św. Katarzyny z XVIII w.,
wybudowany w konstrukcji szachulcowej przez protestantów,
• w Stanach dwór i szkoła z XIX w.
• stalowy most kolejowy na Odrze z początku XX w. z zachowanymi fortyfikacjami
kolejowymi,
• w Lipinach drewniana dzwonnica z zabytkowym dzwonem z 1748 roku.
Siedemsetletnią historią moŜe się poszczycić Nowe Miasteczko, które było niszczone kilkakrotnie
podczas wojen, z wielowiekowej kultury ocalało do naszych czasów:
• kościół p.w. św. Marii Magdaleny, wzniesiony w XIV w. wielokrotnie
rozbudowywany. Odbudowany po poŜarze w 1634 r. Główny korpus budowli i
prezbiterium posiadają cechy gotyckie, natomiast nawa południowa i wieŜa - cechy
renesansowe. WyposaŜenia wnętrz są barokowe,
• kościół p.w. Opatrzności BoŜej, wybudowany w 1785 r. jako świątynia ewangelicka,
przejęty przez katolików po II wojnie światowej,
• plebania kościoła p.w. św. Marii Magdaleny zbudowana w 1811 r. w stylu
klasycystycznym,
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
38
• ratusz wybudowany w latach 1664-1665 r., gruntownie przebudowany na początku
XIX w., skrzydło zachodnie w stylu późno klasycystycznym, skrzydło północne w
stylu neogotyckim.
W gminie Nowe Miasteczko znajdują się:
• kościoły późnogotyckie w Gołaszynie i Popęszycach – XIV wiek
• średniowieczne krzyŜe pokutne w Gołaszynie, Borowie Wielkim i Miłakowie
• renesansowy dwór obronny z XVI w. w Miłakowie, przebudowany w XIX i XX w.
• ruiny zamku rycerskiego z XIV-XVI wieku w Borowie Polskim
• kościół p.w. św. Klemensa z XVI w. w Borowie Polskim
• kościół gotycki p.w. św. Wawrzyńca z XIV w. w Borowie Wielkim z bogatym
wyposaŜeniem renesansowym (płyty nagrobne, dzwon, chrzcielnica z XVI w.), dwór
z XVI w., przebudowany w XIX, pałac klasycystyczny z około 1800 r.
W gminie Otyń znajdują się:
• Ratusz z XVII w. z siedziba Urzędu Gminy,
• kościół p.w. PodwyŜszenia KrzyŜa Świętego z XIV wieku, od grudnia 2005
Sanktuarium Matki BoŜej „Klenickiej” Królowej Pokoju.
• w Ługach gotycki kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca z końca XIII w.,
przebudowany na początku XX w.
• w Niedoradzu kościół filialny z XVII w. p.w. św. Jakuba.
W gminie Siedlisko znajdują się:
• ruiny zamku rodu Schöenaich z fortyfikacjami bastionowymi z przełomu XVI -XVII
w., mauzoleum księŜnej Anny Dönnersmark z początku XX w.
• park zamkowy z licznymi gatunkami drzew
W gminie Kolsko znajdują się:
• Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela powstały w XIV w. przebudowywany w
XVI w. i XVII w.
• w miejscowości Konotop zobaczyć moŜna kościół filialny. p.w. św. Anny z połowy
XVI w.
• park krajobrazowy z XIX w. na którego obrzeŜu znajdują się ruiny dworu
zbudowanego w XVI w., przebudowanego w XVIII w.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
39
POMOC SPOŁECZNA
Dokładna diagnoza oraz zadania dotyczące tego obszaru zostały zapisane w Powiatowej
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Nowosolskim na lata 2005-2015.
Niniejszy podrozdział zawiera dane aktualizujące.
Zadania z zakresu pomocy społecznej zlecone Powiatowi realizują trzy jednostki organizacyjne.
Są to:
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR),
• Dom Dziecka w KoŜuchowie,
• Dom Pomocy Społecznej w KoŜuchowie,
W ramach PCPR działają następujące sekcje:
• Rehabilitacji społecznej;
• Metodyczna;
• Pomocy środowiskowej i instytucjonalnej;
• Pomocy rodzinie.
Powiat realizuje zadania zlecone, oraz zadania własne zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy
społecznej, którymi są:
• opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze
szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób
• niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup
szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami;
• prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;
• organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pienięŜnej na
częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie
wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej
opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym;
• zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym
opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieŜy,
w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a takŜe tworzenie
i wdraŜanie programów pomocy dziecku i rodzinie;
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
40
• pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach
opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, równieŜ na terenie innego
powiatu;
• przyznawanie pomocy pienięŜnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki
osobom opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego
i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych
intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąŜy, rodziny zastępcze
oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-
wychowawcze lub młodzieŜowe ośrodki wychowawcze;
• pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do
Ŝycia, młodzieŜy opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego
i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych
intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąŜy, rodziny zastępcze
oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-
wychowawcze lub młodzieŜowe ośrodki wychowawcze, mających braki
w przystosowaniu się;
• pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status
uchodźcy;
• pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do Ŝycia po zwolnieniu
z zakładu karnego;
• prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu
ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;
• prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niŜ jednej gminy oraz
powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi
i kobiet w ciąŜy, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych
ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
• prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej;
• udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;
• szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu;
• doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej z terenu powiatu;
• podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie
i realizacja programów osłonowych;
• sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie,
równieŜ w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
41
• sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej;
• utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie
środków na wynagrodzenia pracowników.
Zadania zlecone:
• pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te
osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia;
• prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami
psychicznymi;
• realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających
na celu ochronę poziomu Ŝycia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój
specjalistycznego wsparcia.
Powiat Nowosolski realizuje uchwalony w kwietniu 2004 roku przez Radę Powiatu „Program
działań na rzecz osób niepełnosprawnych w Powiecie Nowosolskim w latach 2004 - 2014”.
Do celów głównych programu zaliczono:
• stworzenie powiatowej bazy danych o osobach niepełnosprawnych,
• stworzenie Centrum Informacji dla Osób Niepełnosprawnych,
• zorganizowanie warsztatów terapii zajęciowej,
• zniesienie barier architektonicznych i urbanistycznych w miejscach uŜyteczności
publicznej oraz barier transportowych w zakresie umoŜliwiania osobom
niepełnosprawnym sprawnego poruszania się oraz komunikacji,
• zorganizowanie systemu działań wspierających osoby niepełnosprawne i ich rodziny
oraz zapewnienie rozwoju osobistego poprzez aktywny udział w Ŝyciu lokalnej
społeczności,
• stworzenie moŜliwości pracy dla osób niepełnosprawnych,
• stworzenie moŜliwości szkolenia osób niepełnosprawnych,
• wspieranie pracodawców i pracowników obsługujących osoby niepełnosprawne
integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych.
OPIEKA ZDROWOTNA
Głównym ośrodkiem medycznym działającym na terenie Powiatu Nowosolskiego jest
Wielospecjalistyczny Szpital Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Zakład ten
świadczy usługi leczniczo-zapobiegawcze nie tylko dla mieszkańców Powiatu Nowosolskiego.
Jest cenionym ośrodkiem medycznym o znaczeniu ponadregionalnym.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
42
Podstawowe działania podmiotu:
1. Zapewnienie opieki szpitalnej w zakresie podstawowym oraz specjalistycznym
przewidzianym dla szpitali II poziomu referencyjnego;
2. Ambulatoryjna specjalistyczna opieka zdrowotna;
3. Działalność laboratoryjna i diagnostyczna;
4. Rehabilitacja lecznicza;
5. Pomoc doraźna w zakresie wypadku, urazu, porodu, nagłego zachorowania lub
pogorszenia stanu zdrowia z zagroŜeniem Ŝycia;
6. Działalność profilaktyczna;
7. Realizacja zadań obronnych i obrony cywilnej według obowiązujących przepisów.
Podmiot podejmuje równieŜ działania, słuŜące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub
poprawie zdrowia mieszkańców Powiatu.
Lecznictwo zamknięte w zakładzie odbywa się na następujących oddziałach:
1. Oddziały Chorób Wewnętrznych:
• Oddział Chorób Wewnętrznych;
• Oddział Kardiologiczny;
2. Pozostałe oddziały specjalności zachowawczych:
• Oddział Dziecięcy;
• Oddział Neurologiczny;
• Oddział Noworodków i Wcześniaków;
• Oddział Rehabilitacji Pourazowej i Neurologicznej;
• Oddział Reumatologii;
• Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii;
3. Oddziały specjalności zabiegowych:
• Oddział Chirurgii Ogólnej;
• Oddział Chirurgii Plastycznej i Oparzeń;
• Oddział Urazowo – Ortopedyczny;
• Oddział PołoŜniczo – Ginekologiczny;
• Szpitalny Oddział Ratunkowy;
• Oddział Urologiczny;
4. Oddział Pomocy Doraźnej.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
43
Poza lecznictwem zamkniętym na terenie szpitala działa: 27 poradni specjalistycznych
oferujących usługi w ramach lecznictwa otwartego, laboratoria i pracownie diagnostyczne, oraz
działy rehabilitacji.
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt. 15 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym
(Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zmianami) zadaniem własnym Powiatu jest zapewnienie
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Organ wykonawczy, jakim jest Zarząd
Powiatu wykonuje to zadanie przy pomocy merytorycznych wydziałów Starostwa Powiatowego,
powiatowych słuŜb, inspekcji i straŜy.
Zadaniami z zakresu ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku
publicznego na terenie Powiatu zajmuje się Komenda Powiatowa Policji. Do podstawowych
zadań Policji naleŜą :
• ochrona Ŝycia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi
te dobra,
• ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w
miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej,
w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania,
• inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu
przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym
zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
• wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców,
• nadzór nad straŜami gminnymi / miejskimi / oraz nad specjalistycznymi uzbrojonymi
formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach,
• kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z
działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych,
• współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na
podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów,
• współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
44
Zadaniami z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej zajmuje się Komenda Powiatowa Państwowej
StraŜy PoŜarnej (KP PSP) wspomagane przez jednostki Ochotniczych StraŜy PoŜarnych. Do
podstawowych zadań KP PSP naleŜą:
• rozpoznawanie zagroŜeń poŜarowych i innych miejscowych zagroŜeń,
• organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie poŜarów, klęsk Ŝywiołowych
lub likwidacji miejscowych zagroŜeń,
• wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk
Ŝywiołowych lub likwidacji miejscowych zagroŜeń przez inne słuŜby ratownicze,
• kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej StraŜy PoŜarnej i innych jednostek ochrony
przeciwpoŜarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności,
• nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpoŜarowych,
• prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony ludności.
• współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie
niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
46
Celem Planu Rozwoju Lokalnego jest wyznaczenie długofalowych kierunków społeczno-
gospodarczych rozwoju Powiatu i sposobów ich realizacji. Plan ten uwzględnia nie tylko
horyzont najbliŜszych lat, ale odnosi się do inicjatyw, które będą aktualne w następnym okresie
programowania, tj. co najmniej do roku 2018.
W procesie formułowania celów Planu Rozwoju Lokalnego uwzględniono uwarunkowania
otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego.
W rezultacie przeprowadzonych warsztatów z szerokim udziałem pracowników Starostwa
Powiatowego oraz innych jednostek działających na terenie Powiatu, radnych, szefów
przedsiębiorstw, sformułowano cel strategiczny, a na jego bazie trzy cele cząstkowe Planu
Rozwoju Lokalnego.
Bazując na zidentyfikowanych uwarunkowaniach rozwojowych (a więc posiadanych atutach oraz
najistotniejszych brakach i problemach), wytyczono główne kierunki rozwoju. Ich realizacja
powinna doprowadzić do osiągnięcia poŜądanego stanu rozwoju Powiatu Nowosolskiego.
Celem strategicznym Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego jest
zapewnienie optymalnego rozwoju inicjatyw indywidualnych i zbiorowych w sferze
gospodarczej i społecznej, których efektem ma być tworzenie nowych miejsc pracy i
zapewnienie jak najlepszych warunków Ŝycia jego mieszkańców.
Realizacja celu strategicznego odbywać się będzie poprzez osiąganie następujących celów
cząstkowych:
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej.
2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej.
3. Budowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej i
administracyjnej.
Cele Planu Rozwoju Lokalnego będą realizowane ze środków własnych Powiatu i krajowych.
Czynione będą starania o pozyskanie środków za pomocą programów i projektów
współfinansowanych w ramach środków wspólnotowych. Doświadczenia bezpośredniego
beneficjenta w wykorzystaniu środków pomocowych oraz przestrzeganie zasad obowiązujących
przy stosowaniu dotacji zewnętrznych, potwierdzają zdolność instytucjonalną Powiatu do
prowadzenia procesu realizacji inwestycji zgodnie z wymaganiami prawnymi Ustawy o
Finansach Publicznych i Ustawy Prawo Zamówień Publicznych jak równieŜ celami strategicznymi
i operacyjnymi.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
47
6.7. 3.1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej Realizacja tego celu wymaga działań w kierunku wzrostu konkurencyjności Powiatu. Cel ten
zostanie osiągnięty poprzez koncentrację środków na modernizację i rozbudowę dróg. W celu
zapewnienia stałego wzrostu jakości Ŝycia oraz dostosowania do standardów unijnych
niezbędne jest zwiększenie poziomu wydatków, szczególnie na inwestycje infrastrukturalne z
zakresu komunikacji.
Cel będzie realizowany poprzez podjęcie następujących działań:
Działanie 1 – przebudowa i modernizacja dróg i mostów,
Działanie 2 – rozbudowa miejsc parkingowych,
Działanie 3 – budowa i modernizacja ciągów pieszych i ścieŜek rowerowych.
Oczekiwane efekty. Zdecydowane polepszenie stanu dróg w Powiecie co w znacznej mierze
wpłynie na poprawę bezpieczeństwa na drogach. Poprawa moŜliwości komunikacyjnych wpłynie
pośrednio i bezpośrednio na wiele dziedzin Ŝycia społeczno-gospodarczego. M.in. zwiększona
zostanie atrakcyjność inwestycyjna i turystyczna Powiatu oraz poprawi się standard Ŝycia
mieszkańców.
6.8. 6.9. 3.2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej
Cel będzie realizowany poprzez podjęcie następujących działań:
Działanie 1 – rozbudowa i modernizacja istniejących obiektów szkolno-wychowawczych,
Działanie 2 – rozbudowa i modernizacja obiektów sportowych i rehabilitacyjnych działających
przy placówkach szkolno-wychowawczych,
Działanie 3 – zagospodarowanie terenów wokół obiektów infrastruktury szkolno-
wychowawczej oraz termomodernizacja obiektów,
Działanie 4 – tworzenie nowych placówek szkolno-wychowawczych.
Oczekiwane efekty. W efekcie, polepszeniu powinny ulec warunki nauczania i sprawowania
funkcji wychowawczej w Powiecie. To z kolei pociągnie za sobą podwyŜszenie poziomu
nauczania i stopnia przygotowania absolwentów szkół do dalszego rozwoju. Rozbudowa
obiektów sportowych i rehabilitacyjnych wpłynie korzystnie na rozwój fizyczny mieszkańców.
6.10. 3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej oraz administracyjnej
Cel będzie realizowany poprzez podjęcie następujących działań:
Działanie 1 – rozbudowa i modernizacje placówek zdrowotnych,
Działanie 2 – rozbudowa obiektów infrastruktury społecznej,
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
48
Działanie 3 – modernizacja infrastruktury administracyjnej,
Działanie 4 – rozwój nowoczesnych usług administracyjnych.
Oczekiwane efekty. Wynikiem tego działania będzie podniesienie jakości świadczenia usług
przez jednostki ochrony zdrowia na obszarze Powiatu. Znacznie polepszy się wizerunek Powiatu
wśród mieszkańców, poniewaŜ jak wiadomo opieka zdrowotna ma niezwykle waŜne znaczenie
dla społeczeństwa. Podobny efekt przyniosą rozbudowa infrastruktury społecznej z zakresu
bezpieczeństwa publicznego i pomocy społecznej oraz rozwój administracji, który niewątpliwie
zwiększy wygodę obywateli.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
50
6.11. 4.1. Zadania zgłoszone do Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego Zgodnie z przyjętą procedurą prac nad Planem Rozwoju Lokalnego zadania zostały poddane weryfikacji, co pozwoliło je uporządkować wg priorytetowości.
Tabele 13-15 obejmują listę zadań zgłoszonych do realizacji na terenie Powiatu Nowosolskiego w okresie od 2008 do 2011, w podziale na grupy inwestycji.
Szczegółowy opis kryteriów oceny z tabeli przedstawiony został w rozdziale 1.4.
Tabela 13 Lista zadań zgłoszonych do realizacji na terenie Powiatu Nowosolskiego w okresie od 2008 do 2011 w zakresie rozbudowy i modernizacji infrastruktury drogowej
lp. Kod inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
1. DP Przebudowa drogi nr 3436 F – ul. Przyszłości w Nowej Soli 4 6 0 3 0 2 3 0 0 0 1 1 0 3 10 2 0 2,5 37,5
2. DP Modernizacja – przebudowa dróg powiatowych nr 1022F relacji Kolsko –
Uście i nr 1021F relacji Jesiona - Jesionka 4 3 0 1 2 0 1 0 1 0 2 3 0 1 10 0 0 2,5 30,5
3. DP Rewitalizacja ul. Szerokiej, pl. Floriana, Al. Wolności i mostu podnoszonego
na Kanale Portowym 3 3 1 1 2 2 1 0 1 0 1 1 0 1 0 5 0 2,5 24,5
4. DP Przebudowa ulic: Zjednoczenia, Moniuszki, Odrzańskiej i Arciszewskiego 3 3 1 1 2 2 1 0 1 0 1 1 0 0 0 5 0 2,5 23,5
5. DP Modernizacja – przebudowa mostu w Jesionce przy drodze nr 1022F 4 3 0 1 2 0 3 3 1 0 1 1 0 3 0 0 0 1,0 23,0
6. DP Modernizacja – przebudowa odcinka drogi powiatowej w Bielawach 2 3 1 1 0 0 1 0 3 1 2 3 0 1 0 2 0 2,5 22,5
7. DP Parking przyszpitalny 4 0 0 3 0 2 1 0 3 0 1 1 0 1 0 2 0 2,5 20,5
8. DP Rewitalizacja drogi nr 3003 F – ul. 1–go Maja w KoŜuchowie 0 0 0 1 0 2 1 0 0 1 2 1 0 0 10 2 0 0 20,0
9. DP Budowa azyli na przejściach dla pieszych w miejscowościach powiatu
nowosolskiego 3 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 10 0 0 3,0 19,0
10. DP Przebudowa – modernizacja drogi nr 1052F relacji Lubieszów - Studzieniec 3 3 0 1 0 2 1 0 0 0 2 3 0 1 0 0 0 2,5 18,5
11. DP Przebudowa ul. OkręŜnej w Nowej Soli 0 3 1 1 0 2 2 0 0 1 2 3 0 0 0 0 0 2,5 17,5
12. DP Budowa ścieŜki rowerowej Otyń - Bobrowniki 2 0 1 1 2 0 1 0 1 0 1 1 0 1 0 3 0 2,5 16,5
13. DP Modernizacja – przebudowa ulic w Bytomiu Odrzańskim (ul. Dworcowa i
Mickiewicza) 2 0 0 1 0 2 1 0 1 0 1 1 0 0 0 5 0 2,5 16,5
14. DP Remont drogi Mirocin Dolny – Mirocin Górny 2 3 1 1 0 0 0 0 1 0 2 1 0 3 0 0 0 2,5 16,5
15. DP Remont ul. Witosa 3453F 3 3 1 1 2 2 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 16,0
16. DP
Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej nr 3438F – ul. M. C. –
Skłodowskiej w Nowej Soli ( na odcinku od skrzyŜowania z ul. Sienkiewicza
do skrzyŜowania z ul. Kaczkowskiego) 0 0 0 1 0 2 3 0 0 1 1 3 0 1 0 0 0 2,5 14,5
17. DP Modernizacja – przebudowa ul. Kasprowicza w Nowej Soli 0 0 1 1 0 2 3 0 1 1 1 1 0 1 0 0 0 2,5 14,5
18. DP Dokończenie przebudowy ul. Polnej 0 3 0 1 0 2 1 0 0 0 1 3 0 1 0 0 0 2,5 14,5
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
51
lp. Kod inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
19. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 1020F od Kolska do
Sławocina 1 3 0 1 0 0 0 0 0 0 1 3 0 1 2 0 0 2,5 14,5
20. DP Modernizacja – przebudowa ul. Granicznej w Nowej Soli 0 0 0 1 0 2 2 0 0 1 2 3 0 1 0 0 0 2,5 14,5
21. DP Modernizacja – przebudowa odcinka drogi nr 1035F od Gołaszyna do
Rejowa 1 3 0 1 0 0 0 0 1 0 1 3 0 1 0 0 0 2,5 13,5
22. DP Modernizacja – przebudowa mostu w ciągu ul. Wodnej w Nowej Soli 1 0 0 3 1 0 1 3 0 0 1 1 0 0 0 0 0 2,5 13,5
23. DP Remont i rozbudowa chodnika ul. M. Markiewiczowej w Niedoradzu 2 3 1 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 2,5 12,5
24. DP Remont ul. Sosnowej wraz z budową chodnika w Siedlisku (droga
wewnętrzna – Starostwa) 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 5 0 2,5 12,5
25. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 1051F w miejscowości
Słocina 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 2 3 0 1 0 0 0 2,0 12,0
26. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 30008F – ul. śeromskiego
w KoŜuchowie 0 3 0 1 0 0 2 0 0 0 2 1 0 1 0 0 0 2,0 12,0
27. DP Remont ul. Matejki 3428F 1 0 1 1 0 2 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 2,5 11,5
28. DP Modernizacja – przebudowa odcinka drogi relacji KoŜuchów - Bulin 1 3 0 1 2 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1,5 11,5
29. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej w miejscowości Drwalewice 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 2 3 0 1 0 0 0 2,5 11,5
30. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 1023F do miejscowości
Okopiec 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 2 3 0 1 0 0 0 1,5 11,5
31. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 3458F – ul. Zamiejska w
Nowej Soli 2 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 3 0 0 0 0 0 2,5 11,5
32. DP Remont ul. Sienkiewicza 3437F 2 0 1 1 0 2 3 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 11,0
33. DP Przebudowa ul. Zygmuntowskiej w KoŜuchowie (odcinek ok. 200 mb) 4 3 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 11,0
34. DP Remont ul. 1 Maja 3427F 1 0 1 1 1 2 1 0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 11,0
35. DP Modernizacja – przebudowa ul. T. Kościuszki w Nowym Miasteczku 2 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 3 0 0 0 2 0 1,0 11,0
36. DP Przebudowa drogi w Chełmku 1 0 0 1 0 0 1 0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 2,5 9,5
37. DP Modernizacja – przebudowa drogi powiatowej nr 3405F – ul. Brzozowa w
Nowej Soli 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 3 0 0 0 0 0 2,5 9,5
38. DP Przebudowa ul. Garbarskiej, KoŜuchów 2 3 0 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 9,0
39. DP Modernizacja – przebudowa ul. Leśnej w Kiełczu 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 3 0 1 0 0 0 2,0 9,0
40. DP Remont ul. Kochanowskiego w Niedoradzu 2 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 2,5 8,5
41. DP Remont ulicy św. Barbary i ul. Głowackiego 3414F 1 0 0 1 0 2 0 0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 8,0
42. DP Modernizacja – przebudowa drogi Nowa Sól – Lipiny 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 8,0
43. DP Modernizacja – przebudowa drogi Lubięcin – Buczków 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1,0 7,0
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
52
lp. Kod inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
44. DP Kładka dla pieszych nad torami wzdłuŜ ul. 1-go Maja w Nowej Soli 1 0 1 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 6,0
45. DP Modernizacja – przebudowa drogi Wrociszów – Ciepielów 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 6,0
46. DP Modernizacja – przebudowa odcinka drogi do Lelechowa 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 5,0
47. DP Modernizacja – przebudowa drogi Tarnów Bycki – Bycz 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 5,0
Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Nowej Soli.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
53
Tabela 14 Lista zadań zgłoszonych do realizacji na terenie Powiatu Nowosolskiego w okresie od 2008 do 2011 w zakresie rozbudowy i modernizacji infrastruktury szkolno-wychowawczej
lp. Kod
inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
1. ED Rozbudowa i przebudowa hali sportowej 4 3 3 0 2 2 3 0 3 0 2 1 0 1 10 0 0 2,5 37,5
2. ED Przebudowa i rozbudowa boiska
szkolnego w LO 3 3 3 0 2 0 2 0 0 0 2 3 -3 1 10 3 0 3,0 32,0
3. ED Termomodernizacja ZSP Nr 4 w Nowej
Soli 3 0 1 0 0 0 3 0 0 1 1 1 3 0 10 0 0 3,0 26,0
4. ED Budowa sali sportowo – rehabilitacyjnej
SOSW 3 0 3 0 1 0 1 0 0 0 1 0 -3 0 10 0 0 3,0 19,0
5. ED Adaptacja parteru budynku PCE na
Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną 3 0 3 0 0 0 2 3 3 0 1 0 0 0 0 0 0 2,5 17,5
6. ED Termomodernizacja PCE 4 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 3 0 0 0 0 3,0 13,0
7. ED Wymiana stolarki okiennej w LO 3 0 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 3 0 0 0 0 1,5 11,5
8. ED SOSW – remont dachu naprawa attyk,
rynien 3 0 0 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 3,0 10,0
9. ED ZSP Nr 2 – przebudowa warsztatów
krawieckich 3 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 7,0
10. ED Wymiana nawierzchni wokół ZSP Nr 3 3 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 6,0
Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Nowej Soli.
Tabela 15 Lista zadań zgłoszonych do realizacji na terenie Powiatu Nowosolskiego w okresie od 2008 do 2011 w zakresie rozbudowy i modernizacji infrastruktury zdrowotnej, społecznej i administracyjnej.
lp. Kod
inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
1. IN SP ZOZ w Nowej Soli – modernizacja
Radiologii 4 0 0 3 0 0 0 6 1 1 1 1 0 0 10 0 0 3,0 30,0
2. IN Remont Ratusza w Nowej Soli 3 0 0 0 1 2 2 0 3 0 2 1 0 1 10 0 0 3,0 28,0
3. IN StraŜnica Komendy Powiatowej StraŜy
PoŜarnej 4 0 0 3 0 0 3 0 0 1 1 0 0 1 10 2 0 3,0 28,0
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
54
lp. Kod
inwestycji Nazwa inwestycji 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 1.6 RAZEM
4. IN
Utworzenie całodobowej wielofunkcyjnej
placówki opiekuńczo – wychowawczej
PCPR 3 0 1 0 0 0 1 3 1 0 1 0 0 0 10 0 0 2,5 21,5
5. IN
Samorządowa Platforma Cyfrowa –
ustawiczne szkolenie kadr oraz rozwój e-
usług publicznych 4 0 1 0 0 0 1 0 0 0 2 3 -3 0 10 0 0 3,0
21,0
6. IN SP ZOZ w Nowej Soli – pomieszczenia na
OIOM 4 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 10 0 0 3,0 20,0
7. IN SP ZOZ w Nowej Soli –
termomodernizacja 4 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 10 0 0 3,0 20,0
8. IN SP ZOZ w Nowej Soli – informatyzacja 4 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 10 0 0 1,5 18,5
9. IN
SP ZOZ w Nowej Soli – modernizacja
stacji uzdatniania wody, hydroforowni,
zbiornik 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 10 0 0 1,0 15,0
10. IN Nadbudowa budynku siedziby Powiatowej
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej 3 0 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 2,5 9,5
Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Nowej Soli.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
55
6.12. Zadania objęte interwencją Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego
Zadania objęte interwencją Planu Rozwoju Lokalnego w latach 2008 – 2011 realizowane będą w
ramach trzech obszarów. Są to:
• Budowa i modernizacja infrastruktury drogowej.
• Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej.
• Rozbudowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej i administracyjnej.
Przy wyborze zadań do objęcia planem zastosowano następujące kryteria:
• zgodność projektu z obszarami interwencji planu (spełnienie kryteriów
demograficznych, właściwa wartość zadania, właściwy rodzaj zadania),
• stopień przygotowania do realizacji (dokumentacja techniczna, itp.),
• wpływ na rozwój edukacyjno-oświatowy dzieci i młodzieŜy,
• wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców,
• wpływ na poprawę spędzania wolnego czasu przez mieszkańców i gości,
• powiązanie z innymi inwestycjami,
• wpływ na poprawę wizerunku Powiatu,
• wpływ na środowisko naturalne,
• wpływ na poprawę komfortu Ŝycia mieszkańców,
• wpływ realizacji zadania na poprawę jakości Ŝycia społeczności lokalnej,
• zapewnienie płynności finansowania zadania (środki w budŜecie powiatu) oraz
moŜliwości dofinansowania zadania ze środków pozabudŜetowych,
• wpływ na budŜet powiatu (zwiększenie wpływów, optymalizacja wydatków),
• korzyści ekonomiczne,
• moŜliwość współfinansowania inwestycji z niekomercyjnych źródeł zewnętrznych,
• moŜliwość współfinansowania inwestycji z udziałem środków własnych mieszkańców lub
zainteresowanych podmiotów,
• wpływ na rozwój gospodarczy, w tym na tworzenie nowych miejsc pracy.
Zakłada się moŜliwość aktualizacji Planu Rozwoju Lokalnego w trakcie jego wdraŜania. Główne
kierunki zmian dotyczyć będą:
• aktualizacji listy zadań, przede wszystkim w zakresie wprowadzania nowych projektów,
• korekt w harmonogramie realizacji projektów,
• zmian w tabelach finansowych (pojawienie się środków na realizację zadań).
Przeprowadzona analiza wskazuje, Ŝe realizacja zadań planu będzie miała wyraźny pozytywny
wpływ na poprawę warunków i jakości Ŝycia społeczności lokalnej oraz przyczyni się do rozwoju
systemu infrastruktury. Ponadto realizacja zadań wpływać będzie na tworzenie sprzyjających
warunków do zmian w strukturze gospodarczej obszaru Powiatu, a takŜe w sposobie
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
56
uŜytkowania terenów.
Realizacja zadań objętych Planem Rozwoju Lokalnego oddziaływać będzie na poszczególne
dziedziny Ŝycia społeczno-gospodarczego Powiatu. Przeprowadzona analiza wskazuje, Ŝe
realizacja zadań planu będzie miała wyraźny pozytywny wpływ na poprawę warunków i jakości
Ŝycia społeczności lokalnej oraz przyczyni się do rozwoju systemu komunikacji oraz
infrastruktury szkolno-wychowawczej.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
58
6.13. 5.1. Metoda powiązania projektów z celami strategicznymi Województwa Lubuskiego
Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem kierunkowym o perspektywicznym horyzoncie, który
stanowi podstawę do wdraŜania rozwojowych przedsięwzięć społecznych i gospodarczych.
Rozwój Powiatu winien skutecznie zaspokajać aspiracje jego mieszkańców. Zarówno metodyka
prowadzonych prac, jak i przyjęte kryteria oceny projektów inwestycyjnych, zapewniają
powiązanie projektów ze strategicznymi celami społeczno-gospodarczymi Powiatu
i województwa.
Przyjęty w niniejszym zakresie Plan Rozwoju Lokalnego, przyczyni się do realizacji generalnego
celu Powiatu polegającego na rozwoju gospodarczym i społecznym.
Zgodność celów poszczególnych poziomów planowania strategicznego pozwala na
uporządkowany rozwój i osiągnięcie efektu synergii działań poszczególnych jednostek. Dlatego
teŜ cele strategiczne PRL Powiatu Nowosolskiego wpisują się w Strategię Rozwoju
Województwa Lubuskiego.
Cel priorytetowy Powiatu „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej” poparty jest w
Strategii Województwa mówiącej w swoich celach długookresowych o „Zapewnieniu
przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu”. Wskazany cel priorytetowy Powiatu
odwołuje się bezpośrednio do celu operacyjnego Województwa: „Modernizacja infrastruktury
transportowej oraz zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu”.
Drugi cel strategiczny Planu, „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej”
wpisuje się w cel długookresowy mówiący o „Podniesienie poziomu wykształcenia
społeczeństwa, zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja
społeczeństwa”. Bezpośrednie odzwierciedlenie znajduje w celach operacyjnych Województwa:
„Dostosowanie kształcenia do potrzeb regionalnego rynku pracy i standardów UE”,
„Ograniczenie zakresu i skutków wykluczenia społecznego osób i rodzin, ich integracja ze
społeczeństwem oraz wyrównanie szans rozwojowych dzieci i młodzieŜy” i „Wyrównanie szans
edukacyjnych dzieci i młodzieŜy”.
Trzeci cel strategiczny Planu, „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej i
administracyjnej” wpisuje się w cel długookresowy mówiący o „Zapewnieniu przestrzennej,
gospodarczej i społecznej spójności regionu” oraz cel operacyjny” „Udoskonalenie i rozbudowa
infrastruktury społecznej - w szczególności w sferach edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i
pomocy społecznej”.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
59
6.14. 5.2. Cele projektów inwestycyjnych przyjętych do Planu Rozwoju Lokalnego
Poszczególne cele strategiczne mają być rozwijane poprzez przypisane im zadania szczegółowe,
które stają się celami wiodącymi realizowanych projektów inwestycyjnych.
Podczas wyboru opcji inwestycyjnych i tworzenia Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu
Nowosolskiego szczególny nacisk połoŜono na zadania:
1. Budowa i modernizacja sieci drogowej Powiatu wpłynie na dostosowanie jej do wymogów
zintensyfikowanego ruchu drogowego. Działania te łączą się ze zwiększeniem bezpieczeństwa
na drogach poprzez poszerzenie nawierzchni, budowę skrzyŜowań bezkolizyjnych, budowę
ciągów pieszych i ścieŜek rowerowych.
2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej pozwoli na zwiększenie
komfortu nauki oraz przygotowanie psychologiczne młodych ludzi, co z kolei wpłynie na lepsze
przygotowanie do sytuacji panującej na rynku pracy. Modernizacje w zakresie infrastruktury
sportowo-rehabilitacyjnej placówek szkolno-wychowawczych wspomogą rozwój fizyczny
mieszkańców Powiatu.
3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej, społecznej i administracyjnej wpłynie
na znaczną poprawę jakości usług z zakresu ochrony zdrowia, co z kolei wpłynie na poprawę
wizerunku Powiatu wśród mieszkańców. Spodziewać się moŜna równieŜ znacznego podniesienia
standardu obsługi administracyjnej Powiatu.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
61
6.15. Wieloletni Plan Finansowy na lata 2008 - 2011 Zgodnie z przyjętą procedurą prac nad Planem Rozwoju Lokalnego zadania zostały poddane
weryfikacji, co pozwoliło je uporządkować wg ocen.
Zestawienie z tabeli 16 obejmuje listę zadań przewidzianych do realizacji na terenie Powiatu
Nowosolskiego w okresie od 2008 do 2011 i od 2012 do 2018 wraz z planem finansowania.
Tabelę Nr 16 przedstawiono w załączniku Nr 1 do niniejszego opracowania.
6.16. Analiza zdolności finansowej Powiatu w latach obowiązywania PRL
Wieloletni Plan Finansowy, jako średnioterminowa prognoza wolnych środków na inwestycje,
ma stanowić pomoc przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
W dniu 13 listopada 2003 roku została uchwalona nowa Ustawa o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego, która zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2004. Ustawa ta zmieniła w
sposób znaczący system dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Nie moŜna jednak w
sposób dokładny w kolejnych latach przewidzieć w praktyce wszystkich skutków wywołanych
tymi zmianami.
Tabela 17 oraz wykres 1 zostały przygotowane w celu zobrazowania zjawisk występujących w
budŜecie Powiatu w latach objętych Wieloletnim Planem Finansowym. Zawierają wyliczenia i
informacje będące wynikiem prac pracowników Starostwa Powiatowego w Nowej Soli i
pracowników Inwest Finance Sp. z o.o. z Poznania.
Tym samym tabele te obrazują sytuację finansową Powiatu, pozwalają na określenie jego
zdolności kredytowej i odzwierciedlają przepływ środków pienięŜnych w kolejnych latach, w
sposób przypominający analizę „cash flow” stosowaną w przedsiębiorstwach.
Prognoza na lata 2008 – 2018 została przygotowana w oparciu o uchwałę budŜetową na 2007
rok oraz o strategię zarządzania finansami Powiatu.
Wyjaśnienia poszczególnych pozycji zawartych w poniŜszych tabelach:
1. DOCHODY BEZ NADWYśKI OPERACYJNEJ = SUBWENCJE I DOTACJE ORAZ
DOCHODY WŁASNE POWIATU.
2. WYDATKI = WYDATKI RZECZOWE, OSOBOWE I KOSZTY FINANSOWE.
3. NADWYśKA OPERACYJNA = DOCHODY BEZ NADWYśEK – WYDATKI - obrazuje tę
część budŜetu Powiatu, która moŜe zostać wykorzystana na sfinansowanie inwestycji ze
środków własnych Powiatu oraz na spłaty zobowiązań wynikających z zaciągniętych przez
Powiat kredytów, poŜyczek czy wyemitowanych obligacji (odsetek i rat kapitałowych); jej
wartość oraz udział w dochodach Powiatu stanowi o jej kondycji finansowej. Im wielkość ta
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
62
jest większa oraz im większy jest jej udział w dochodach Powiatu, tym w lepszej kondycji
finansowej jest Powiat.
4. OBSŁUGA ZADŁUśENIA = SPŁATA PORĘCZEŃ, SPŁATA RAT KAPITAŁOWYCH I
ODSETEK OD ZOBOWIĄZAŃ W DANYM ROKU.
5. ŚRODKI BUDśETU POWIATU NA INWESTYCJE = NADWYśKA OPERACYJNA –
OBSŁUGA ZADŁUśENIA - wartość ta określa maksymalną kwotę, jaką Powiat moŜe wydać
w poszczególnych latach na realizację programu inwestycyjnego. Warto podkreślić, Ŝe
obejmuje to zarówno nakłady ze środków własnych i środków pozabudŜetowych; Powiat
moŜe prowadzić program inwestycyjny przekraczający tą wartość zasilając się, np.
kredytami, poŜyczkami czy emitując obligacje.
6. INWESTYCJE = KWOTY PRZYPADAJACE NA WYDATKI MAJĄTKOWE W DANYM ROKU.
7. WOLNE ŚRODKI PO INWESTYCJACH = WOLNE ŚRODKI NA INWESTYCJE –
INWESTYCJE - określają sytuację finansową Powiatu po przeprowadzeniu programu
inwestycyjnego w kolejnych latach; wartość ta w zaleŜności od tego czy jest dodatnia czy
teŜ ujemna wskazuje na ewentualną potrzebę finansowania zewnętrznego koniecznego do
przeprowadzenia planowanego programu inwestycyjnego; Powiat, w zaleŜności od tego czy
posiada środki finansowe z poprzednich lat, moŜe zdecydować się na finansowanie takich
inwestycji z nadwyŜek z lat poprzednich, jak równieŜ moŜe zaciągnąć kredyty, wyemitować
obligacje itp.).
8. OTRZYMANE KREDYTY, POśYCZKI I WYEMITOWANE OBLIGACJE = PRZYCHODY
Z ZACIĄGNIĘTYCH ZOBOWIĄZAŃ
9. PRZYCHODY Z INNYCH ŹRÓDEŁ = NADWYśKI ŚRODKÓW Z LAT POPRZEDNICH,
ŚRODKI NA POKRYCIE DEFICYTU (nadwyŜki z lat poprzednich, przychody z prywatyzacji
majątku lub nadwyŜki środków pienięŜnych na rachunku bieŜącym budŜetu Powiatu,
wynikających z rozliczeń kredytów i poŜyczek z lat ubiegłych).
10. ROCZNE PRZEPŁYWY GOTÓWKI NETTO = WOLNE ŚRODKI NA INWESTYCJE +
OTRZYMANE KREDYTY, POśYCZKI I WYEMITOWANE OBLIGACJE + PRZYCHODY Z
INNYCH ŹRÓDEŁ - wartość dodatnia oznacza, Ŝe załoŜenia budŜetu, co do zrealizowania
zamierzonych celów inwestycyjnych zostały w pełni zrealizowane oraz to, Ŝe jeśli Powiat
zaciągał kredyty, to ich kwota w pełni pokrywała niedobory konieczne do realizacji zadań
inwestycyjnych; wartość ujemna mówi o tym, Ŝe budŜet nie został w pełni zrealizowany, a
ewentualne kredyty, jakie Powiat zaciągnął nie w pełni pokryły niedobory.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
63
Tabela 16 Projekcje finansowe na lata 2008 – 2018 (dane w PLN)
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
A. DOCHODY BEZ NADWYśEK (1 + 2) 58 375 806 85 774 077 77 969 251 67 538 224 62 315 979 63 897 091 63 897 091 63 897 091 63 897 091 63 897 091 63 897 091
1. Subwencje i dotacje 45 826 828 73 196 982 64 837 928 53 825 197 47 992 335 48 932 402 48 932 402 48 932 402 48 932 402 48 932 402 48 932 402
Subwencje ogółem 33 536 432 34 184 042 34 847 843 35 528 239 36 225 644 36 940 485 36 940 485 36 940 485 36 940 485 36 940 485 36 940 485
Dotacje celowe na zadania bieŜące 9 742 751 9 946 795 10 155 940 10 370 313 10 590 046 10 815 272 10 815 272 10 815 272 10 815 272 10 815 272 10 815 272
Środki ze źródeł pozabudŜ. na zadania bieŜące 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645 1 176 645
Środki z dot. celowych i ze źródeł pozabudŜ. na inwestycje 1 371 000 27 889 500 18 657 500 6 750 000 0 0 0 0 0 0 0
2. Dochody własne powiatu 12 548 978 12 577 095 13 131 323 13 713 027 14 323 644 14 964 689 14 964 689 14 964 689 14 964 689 14 964 689 14 964 689
Dochody z opłat (opł. komunikacyjna) 1 600 000 1 640 000 1 681 000 1 723 025 1 766 101 1 810 253 1 810 253 1 810 253 1 810 253 1 810 253 1 810 253
Udział w podatkach budŜetowych państwa 7 992 152 8 428 970 8 889 700 9 375 652 9 888 209 10 428 827 10 428 827 10 428 827 10 428 827 10 428 827 10 428 827
Dochody z majątku powiatu 873 272 382 604 392 169 401 973 412 022 422 323 422 323 422 323 422 323 422 323 422 323
Odsetki od środków na rachunkach bankowych 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000 140 000
Pozostałe dochody 1 943 554 1 985 521 2 028 454 2 072 376 2 117 312 2 163 285 2 163 285 2 163 285 2 163 285 2 163 285 2 163 285
B. WYDATKI 55 835 211 53 911 413 54 933 557 55 975 563 57 037 825 58 120 744 58 120 744 58 120 744 58 120 744 58 120 744 58 120 744
Rzeczowe 25 779 578 23 254 668 23 663 676 24 080 285 24 504 642 24 936 897 24 936 897 24 936 897 24 936 897 24 936 897 24 936 897
Osobowe 30 055 633 30 656 746 31 269 881 31 895 278 32 533 184 33 183 847 33 183 847 33 183 847 33 183 847 33 183 847 33 183 847
C. NADWYśKA OPERACYJNA (A - B) 2 540 595 31 862 664 23 035 694 11 562 660 5 278 154 5 776 347 5 776 347 5 776 347 5 776 347 5 776 347 5 776 347
D. OBSŁUGA ZADŁU śENIA (1 + 2 + 3) 1 714 410 2 589 917 4 298 250 4 549 281 5 242 071 5 761 602 5 744 966 5 617 234 5 453 314 5 545 308 5 363 068
1. Spłata rat kapitałowych 125 747 909 141 1 509 141 1 609 141 2 209 141 2 909 141 3 109 595 3 209 974 3 283 394 3 600 000 3 700 000
2. Spłata odsetek 462 009 481 696 920 777 1 136 639 1 292 380 1 178 621 1 026 362 863 082 689 403 529 903 313 500
3. Spłata poręczeń 1 126 654 1 199 080 1 868 332 1 803 501 1 740 550 1 673 840 1 609 009 1 544 178 1 480 517 1 415 405 1 349 568
E. WOLNE ŚRODKI NA INWESTYCJE (C - D) 826 185 29 272 746 18 737 444 7 013 380 36 083 14 746 31 381 159 113 323 033 231 039 413 280
G. INWESTYCJE 6 665 500 29 478 000 24 010 000 11 300 000 0 0 0 0 0 0 0
Finansowane ze środków własnych 5 294 500 9 113 500 5 352 500 4 550 000 0 0 0 0 0 0 0
Finansowane z dotacji z budŜetu państwa 1 371 000 4 350 000 5 500 000 3 100 000 0 0 0 0 0 0 0
Finansowane ze środków pozabudŜetowych 0 16 014 500 13 157 500 3 650 000 0 0 0 0 0 0 0
H. WOLNE ŚRODKI PO INWESTYCJACH (E + F - G) -5 839 315 -8 705 254 -5 272 556 -4 286 620 36 083 14 746 31 381 159 113 323 033 231 039 413 280
I. OTRZYMANE KREDYTY, POśYCZKI I OBLIGACJE 3 054 652 8 800 000 5 300 000 4 300 000 0 0 0 0 0 0 0
J. PRZYCHODY Z INNYCH ŹRÓDEŁ 2 784 663 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
L. ROCZNE PRZEPŁYWY GOTÓWKI NETTO (H + I + J - K) 0 94 746 27 444 13 380 36 083 14 746 31 381 159 113 323 033 231 039 413 280
Źródło: Opracowanie Inwest Finance Sp. z o.o. na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Nowej Soli
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
64
Wykres 1. Projekcje finansowe Powiatu w latach 2006 – 2007 oraz ich prognoza na lata 2008 – 2018*
Źródło: Opracowanie Inwest Finance Sp. z o.o.
*) Wartości wolnych środków w latach 2012-2018 wynikają z prognozy i nie uwzględniają środków na inwestycje, które Powiat moŜe pozyskać ze źródeł pozabudŜetowych (m.in. fundusze Unii Europejskiej, dotacje z BudŜetu Państwa).
Analiza moŜliwości inwestycyjnych i wiarygodności kredytowej
0
5 000 000
10 000 000
15 000 000
20 000 000
25 000 000
30 000 000
35 000 000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Kredyt na prefinansowanie zadań realizowanych przy udziale środków UEPlanowane zobowiazania od roku 2009Środki na inwestycje z PFOŚZobowiązania zaciągnięte do roku 2008Dotacje z budŜetu oraz środki pozabudŜetowe na inwestycjePrzychody z innych źródełDochody ze sprzedaŜy majątkuWolne środki (bez dotacji, środków pozabudŜ. na inwestycje oraz bez doch. ze sprzedazy majatku)InwestycjeObsługa zobowiązań planowanych od roku 2009Obsługa kredytu na prefinasowanie zadań realizowanych przy udziale środków UEPoręczeniaObsługa zobowiązań zaciągnięrych do roku 2008
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
65
Wykres obrazuje „Wolne Środki” pozostające do dyspozycji Powiatu, które mogą być wydane na
inwestycje oraz na obsługę zadłuŜenia. „Wolne Środki” zobrazowano na powyŜszych wykresach
jako pole w kolorze piaskowym.
Na pole „Wolne Środki” nałoŜone są inwestycje Powiatu, które odpowiadają białym słupkom.
Wartości te odpowiadają rocznym nakładom inwestycyjnym poniesionym lub planowanym do
poniesienia przez Powiat.
Część inwestycji finansowana jest przy pomocy dotacji z budŜetu państwa i środków
pozabudŜetowych, co na wykresie przedstawiono kolorem zielonym („Dotacje z budŜetu i środki
pozabudŜetowe na inwestycje”).
PrzedłuŜenie słupka inwestycji stanowi suma rat kapitałowych i odsetek przypadających w
danym roku do spłaty. Wartość obsługi zadłuŜenia zaznaczono kolorem granatowym
(zobowiązania zaciągnięte do roku 2007), czarnym (poręczenia i gwarancje) i czerwonym
(zobowiązanie planowane).
Jak widać na wykresie 1 w latach 2006 - 2011 słupki przewyŜszają pola w kolorze piaskowym
„Wolnych Środków” i w kolorze zielonym „Dotacje i środki pozabudŜetowe na inwestycje” -
oznacza to, Ŝe w tych latach Powiat nie był lub nie będzie w stanie sfinansować wszystkich
zadań z własnego budŜetu i ze środków dotacyjnych. Planowane zatem jest zaciągnięcie
zobowiązania na porycie wkładu własnego Powiatu w planowane inwestycje.
Zdarza się, Ŝe część inwestycji była lub będzie finansowana poprzez „Inne przepływy”, czyli
nadwyŜkami z lat poprzednich, przychodami z prywatyzacji majątku lub nadwyŜkami środków
pienięŜnych na rachunku bieŜącym budŜetu jednostki, wynikających z rozliczeń kredytów i
poŜyczek z lat ubiegłych, której wartość na wykresie przedstawiono jako pole w kolorze
jasnozielonym.
6.17. Wskaźniki obciąŜenia budŜetów Powiatu Zgodnie z art. 169 Ustawy o finansach publicznych łączna kwota przypadających do spłaty w
danym roku budŜetowym rat kredytów i poŜyczek oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z
udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń wraz z naleŜnymi w danym roku
odsetkami od tych kredytów i poŜyczek, oraz naleŜnych odsetek i dyskonta, a takŜe
przypadających w danym roku budŜetowym wykupów papierów wartościowych emitowanych
przez jednostki samorządu terytorialnego, nie moŜe przekroczyć 15,0% planowanych na dany
rok budŜetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.
Ograniczeń określonych powyŜej nie stosuje się do kredytów i poŜyczek zaciągniętych w
związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotem dysponującym funduszami
strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii Europejskiej, a takŜe emitowanych w tym celu
papierów wartościowych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
66
Na podstawie przeprowadzonej analizy moŜna stwierdzić, iŜ wysokość całkowitych zobowiązań z
tytułu poŜyczek, kredytów i potencjalnych zobowiązań z tytułu poręczeń w stosunku do
przewidywanych dochodów budŜetu Powiatu w latach 2007 – 2019, będzie się kształtować w
przedziale 2,9% - 9,0%.
W związku z tym, Ŝe wskaźnik ten jest powszechnie obowiązującym naleŜy go brać pod uwagę
ubiegając się o finansowanie zewnętrzne. Jego wielkość w kolejnych latach powinna być
odpowiednio wywaŜona w stosunku do budŜetu Powiatu a jej maksymalna wartość nie powinna
przekraczać 10,0% - 12,0% w zaleŜności od planowanego finansowania inwestycji w kolejnych
latach. Konieczność utrzymania 3,0% - 5,0% marginesu w stosunku do maksymalnej wartości
tego wskaźnika wynika z moŜliwości nagłego przekazania samorządom dodatkowych zadań
zleconych lub wystąpienia nagłych inwestycji, na które przy braku środków własnych trzeba
będzie zaciągnąć kredyt, poŜyczkę czy wyemitować obligacje.
Wykres 2. ObciąŜenie planowanych dochodów ogółem tytułem obsługi zobowiązań
finansowych - (art. 169 Ustawy o finansach publicznych )
Źródło: Opracowanie Inwest Finance Sp. z o.o.
Inną formą kontroli wielkości zadłuŜenia jednostek samorządu terytorialnego jest zapis w art.
170 omawianej ustawy, który stanowi, iŜ łączna kwota długu jednostki samorządu
terytorialnego na koniec roku budŜetowego nie moŜe przekraczać 60,0% dochodów ogółem tej
jednostki w tym roku budŜetowym.
W trakcie roku budŜetowego łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec
kwartału nie moŜe przekraczać 60,0% planowanych w danym roku budŜetowym dochodów tej
jednostki.
Wskaźnik obsługi zadłuŜenia
4,1%5,5%
7,5%
2,9% 3,3%
6,4%
9,4% 9,5% 9,2%8,5%
7,1%
2,3% 2,2%
5,3%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
67
Ograniczeń określonych powyŜej nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych,
kredytów i poŜyczek zaciągniętych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z
podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem Spójności Unii
Europejskiej.
Na wykresie 3 przedstawione zostały wskaźniki zadłuŜenia w poszczególnych latach analizy.
W związku z tym, Ŝe wskaźnik ten jest powszechnie obowiązującym naleŜy go brać pod uwagę
ubiegając się o finansowanie zewnętrzne. Jego wielkość w kolejnych latach powinna być
odpowiednio wywaŜona w stosunku do budŜetu Powiatu a maksymalna wartość nie powinna
przekraczać 50,0% - 55,0% w zaleŜności od planowanego finansowania inwestycji w kolejnych
latach. Konieczność utrzymania 5,0% – 10,0% marginesu w stosunku do maksymalnej wartości
tego wskaźnika wynika z moŜliwości nagłego przekazania samorządom dodatkowych zadań
zleconych lub wystąpienia nagłych inwestycji, na które przy braku środków własnych trzeba
będzie zaciągnąć kredyt, poŜyczkę czy wyemitować obligacje.
Wykres 3. Stosunek zadłuŜenia na koniec poszczególnych lat do dochodów ogółem (art. 170
Ustawy o finansach publicznych)
Źródło: Opracowanie Inwest Finance Sp. z o.o.
Wskaźnik zadłuŜenia
11,5% 13,8%17,9% 16,5% 18,1% 20,3%
24,7% 21,8%15,8%
9,9%4,5%
0,0% 0,0% 0,0%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
68
6.18. Rodzaje ryzyka towarzyszącego funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego
W trakcie realizacji długoterminowego planu finansowego na lata 2008 - 2011 naleŜy
uwzględnić moŜliwe wystąpienie zagroŜeń utrudniających osiągnięcie zamierzonych celów.
ZagroŜenia te generują ryzyka towarzyszące funkcjonowaniu jednostek samorządu
terytorialnego.
Ryzyko istotnej zmiany politycznej w organach powiatu
Radni - członkowie podstawowego organu stanowiącego powiatu - wybierani są w wyborach
powszechnych przez wszystkich mieszkańców powiatu. Dlatego teŜ na decyzje ekonomiczne
oraz finansowe podejmowane przez jednostkę mogą wpływać czynniki polityczne i społeczne.
Ryzyko pogorszenia sytuacji samorządów na skutek zwiększenia ich zadań
Realizacja nowych zadań wiąŜe się ze zwiększonymi nakładami środków finansowych na bieŜące
funkcjonowanie. W ślad za nowymi zadaniami powinny być przekazywane środki na ich
finansowanie. Jak pokazuje praktyka bardzo często wydatki na przekazywane zadania są
niedoszacowane przez państwo. Przykładem jest wprowadzenie nowego systemu
wynagradzania nauczycieli wynikającego ze znowelizowanej ustawy „Karta Nauczyciela”, które
miało szczególny wpływ na sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego w 2000
roku. Okazało się, iŜ zaplanowane w części oświatowej subwencji ogólnej środki na wdroŜenie
nowego systemu wynagradzania nauczycieli były niewystarczające w stosunku do faktycznych
potrzeb wynikających ze znowelizowanej w 2000 roku ustawy „Karta Nauczyciela”. W efekcie
jednostki podejmują się dofinansowania nowych zadań kosztem ograniczenia wydatków na inne
dziedziny działalności lub teŜ zaciągając dodatkowe zobowiązania.
Ryzyko instytucjonalne
Związane jest z moŜliwością wprowadzenia zmian regulacji prawnych i podatkowych mających
bezpośredni wpływ na kształtowanie się poziomu dochodów jednostek samorządu
terytorialnego.
Ryzyko niestabilności gospodarczej i politycznej
WiąŜe się z pogorszeniem ogólnej sytuacji gospodarczej kraju lub regionu, wzrostu inflacji oraz
bezrobocia. W rezultacie zjawiska te wpływają na dochody czerpane z podatków i opłat.
Ryzyko braku zakładanych źródeł finansowania
Występuje w przypadku finansowania długookresowych inwestycji środkami obcymi np.
z funduszy pomocowych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
69
Ryzyko przeszacowania dochodów budŜetu
Przygotowywanie budŜetu od strony dochodów moŜe opierać się na zbyt optymistycznych
załoŜeniach (np. co do wpływów z tytułu sprzedaŜy mienia). W rezultacie niŜsze wpływy przy
ustalonych wyŜszych wydatkach skutkują powstaniem deficytu budŜetowego, co moŜe
doprowadzić do zaburzeń płynności.
W dniu 13 listopada 2003 roku została uchwalona nowa Ustawa o dochodach jednostek
samorządu terytorialnego, która zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2004. Ustawa ta zmieniła
w sposób znaczący system dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Nie moŜna jednak
w sposób dokładny przewidzieć w praktyce wszystkich skutków wywołanych tymi zmianami.
Ryzyko nadzwyczajnego zwiększenia wydatków budŜetu
Jednostki tworzą rezerwy na nieprzewidziane w budŜecie wydatki. MoŜe się okazać, Ŝe wystąpi
nieplanowany wzrost wydatków przekraczający poziom utworzonej rezerwy (np. związanych
z klęską Ŝywiołową). Wówczas pokrycie tych wydatków moŜe nastąpić poprzez zmniejszenie
innych wydatków lub teŜ zwiększenie zadłuŜenia.
Ryzyko kursowe
Występuje w przypadku jednostek, które zaciągnęły zobowiązania indeksowane do walut
obcych.
Ryzyko stóp procentowych
Obligacje i kredyty oprocentowane są według zmiennej stawki związanej z rentownością
52-tygodniowych bonów skarbowych lub według zmiennej stawki WIBOR, które zmieniają się
zarówno w ciągu kaŜdego roku, jak i w poszczególnych latach.
Na ustalenie rentowności bonów skarbowych i wielkości stawek WIBOR pośredni wpływ ma
poziom inflacji, dlatego teŜ samorząd powinien wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zmianami
inflacyjnymi. Zmniejszenie poziomu inflacji powodować moŜe zmniejszenie poziomu rentowności
bonów skarbowych i WIBOR-u, i tym samym będzie wywierać wpływ na poziom obsługi
zadłuŜenia.
Inne rodzaje ryzyka związane ze specyfiką konkretnej jednostki.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
71
7.1. System wdraŜania Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem planowania średniookresowego, który stanowi
podstawę do wdraŜania rozwojowych przedsięwzięć społecznych i gospodarczych. Stanowi on
bazę do:
• uwzględniania priorytetów Powiatu w strategii rozwoju subregionu, województwa,
• opracowywania planu zagospodarowania przestrzennego powiatu,
• budowania programów sektorowych,
• finansowania przedsięwzięć i projektów z budŜetów: państwa, władz regionalnych, ze
źródeł pozabudŜetowych,
• opracowywania programów i projektów współfinansowanych z funduszy Unii
Europejskiej.
Władze Powiatu wypełniając strategię winny podejmować decyzje określające: rodzaje zadań
i ich hierarchię, zakres finansowania, okres i kolejność realizacji zadań.
BudŜety Powiatu Nowosolskiego na kolejne lata przygotowywane będą w oparciu o PRL. Taki
system wdraŜania zapewnia kontrolę wdraŜania oraz zgodność z obowiązującym prawem.
7.2. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego Bezpośrednim wskaźnikiem wykonania Planu Rozwoju Lokalnego będzie stopień realizacji
zaplanowanych projektów. Projekty realizowane są w oparciu o pełną dokumentację, zgodną
z uchwałą budŜetową, a stopień ich realizacji będzie monitorowany na bieŜąco wskaźnikiem
osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego.
Wskaźnikami osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego o charakterze ogólnym będą:
I. W obszarze rozwoju społecznego - awans cywilizacyjny rozumiany jako:
1. Zniesienie infrastrukturalnych barier rozwoju prowadzące do polepszenia jakości Ŝycia
mieszkańców Powiatu poprzez rozbudowę i modernizację infrastruktury technicznej tj.
• rozbudowa i modernizacja sieci drogowej Powiatu, budowa nowych obiektów
uŜyteczności publicznej w Powiecie.
2. Poprawa obsługi administracyjnej tj.
• ułatwienie dostępu do usług przy pomocy nowoczesnych mediów informacyjnych.
3. Integracja Powiatu z regionem, w szczególności:
• zmniejszenie odpływu ludności z terenu Powiatu,
• wzrost liczby projektów partnerskich z innymi samorządami,
• wzmocnienie prestiŜu Powiatu.
II. W obszarze rozwoju gospodarczego:
1. Rozwój infrastruktury niezbędnej do funkcjonowania nowych podmiotów gospodarczych
i poprawy warunków funkcjonowania obecnych tj.:
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
72
• nowe drogi i modernizacja obecnych dróg,
2. Wzrost przedsiębiorczości mieszkańców Powiatu poprzez inicjatywy na rzecz ich aktywizacji
zawodowej, w szczególności:
• wzrost liczby zarejestrowanych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą
w formie spółki osobowej lub indywidualnie,
• spadek stopy bezrobocia poprzez powstawanie nowych miejsc pracy w sektorze
prywatnym,
III. W obszarze rozwoju zdrowia i edukacji:
• polepszenia warunków obsługi pacjentów w ośrodkach opieki zdrowotnej,
• rozbudowa zakresu działań ośrodków opieki zdrowotnej,
• poprawa oferty edukacyjnej Powiatu i konkurencyjności mieszkańców na rynku
edukacyjnym,
• rozwój kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieŜy.
W wyniku realizacji zadań objętych interwencją planu zostaną osiągnięte rezultaty, które
w dłuŜszym czasie przekładać się będą na polepszenie ogólnej sytuacji w Powiecie w ramach
poszczególnych obszarów.
Zasadniczy pomiar bezpośrednich wskaźników odbywać się będzie na poziomie zadań.
Wielkości poszczególnych wskaźników ekonomicznych zostaną określone przez Studia
Wykonalności dla poszczególnych przedsięwzięć inwestycyjnych.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
74
8.1. Sposoby monitorowania i oceny Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego będzie monitorowany poprzez poddanie
corocznej ocenie.
Poszczególne Komisje Rady Powiatu i sama Rada będą rokrocznie oceniać PRL po przedłoŜeniu
sprawozdania przez Starostę Powiatu, który dokona przeglądu Planu Rozwoju Lokalnego.
Przegląd, w wypadku uznania tego za stosowne, będzie oznaczał aktualizację Planu zgodnie
z zastaną sytuacją. Aktualizacji podlegać będą wszystkie istotne elementy Planu, to jest:
- Wieloletni Plan Finansowy – poprzez aktualizację i dostosowanie do sytuacji bieŜącej,
- Wieloletni Plan Rzeczowy – poprzez uzupełnienie o nowe, zgłaszane projekty oraz
ewentualną korektę kryteriów oceny zadań inwestycyjnych,
- cały Plan Rozwoju Lokalnego zgodnie z potrzebami wyraŜonymi przez Radę Powiatu.
8.2. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi.
Do zadań własnych Powiatu naleŜy współpraca i wspieranie wybranych przedsięwzięć
organizacji pozarządowych działających na terenie Powiatu Nowosolskiego. Przy opracowywaniu
zadań biorą czynny udział organizacje pozarządowe oraz społeczeństwo poprzez swoich
przedstawicieli w Radzie Powiatu.
Powiat inicjuje współpracę z instytucjami sektora publicznego i lokalnymi przedsiębiorstwami
sektora prywatnego poprzez organizowanie wspólnych spotkań dla przedstawicieli tych
jednostek. Dodatkowo w pełni uspołeczniony proces informowania o pracach nad Planem
Rozwoju Lokalnego połączony z przyjmowaniem propozycji projektów inwestycyjnych od
wszystkich zainteresowanych, tzn.:
• obywateli,
• jednostek gospodarczych,
powoduje pełen udział wszystkich podmiotów aktywnych na terenie Powiatu w tworzeniu Planu
Rozwoju Lokalnego.
8.3. Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego Zespół powołany Zarządzeniem Starosty Powiatu Nowosolskiego do aktualizacji Planu Rozwoju
Lokalnego postanowił szeroko informować opinię publiczną o podjętych pracach.
Mieszkańcy, a takŜe poinformowane o działaniach organizacje pozarządowe wraz z jednostkami
zaleŜnymi wzięły udział w zgłaszaniu propozycji inwestycyjnych. Podobne działania przewiduje
się przy przeglądach i aktualizacjach Planu.
Po zakończeniu aktualizacji Planu Rozwoju Lokalnego i Podjęciu przez Radę Powiatu stosownej
Uchwały o jego dokument zostanie opublikowany w całości na stronie internetowej. Te działania
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
75
winny zapewnić dostęp do informacji o działaniach w ramach Planu Rozwoju Lokalnego
wszystkim mieszkańcom i instytucjom zainteresowanym zagadnieniem rozwoju Powiatu.
Promocja i reklama bezpośrednia będzie skierowana do wybranych, potencjalnych wykonawców
i inwestorów. Polegać to będzie na bezpośrednim zapraszaniu do negocjacji wybranych
podmiotów, mogących być partnerami w realizacji poszczególnych inwestycji Planu Rozwoju
Lokalnego.
Dodatkowo instytucją odpowiedzialną za promocję projektów inwestycyjnych będzie Powiat.
Działania związane z tym zadaniem realizowane będą zgodnie z zasadami, zawartymi w Planie
Promocji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu
Społecznego. Do środków promocji Projektu naleŜeć będą:
• tablice informacyjne w trakcie realizacji prac, zawierające dane na temat ewentualnego
dofinansowania projektów ze środków Unii Europejskiej,
• tablice pamiątkowe po realizacji projektów, z informacją o współfinansowaniu ze
środków Unii Europejskiej,
• umieszczanie logo Unii Europejskiej oraz EFRR i EFS na wszystkich informacjach,
dotyczących projektów (m.in. publikacje, ogłoszenia, materiały prasowe, strona
internetowa) wraz z tekstem, wskazującym na współfinansowanie Projektu ze środków
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
77
Prace nad Planem Rozwoju Lokalnego wymagają precyzyjnego przygotowania
prognoz budŜetowych.
NaleŜy pamiętać, Ŝe tworzenie Planu Rozwoju Lokalnego to proces decyzyjny prowadzący do
najwłaściwszego zaplanowania inwestycji na miarę oczekiwań i potrzeb mieszkańców oraz
moŜliwości finansowych Powiatu. PoniŜszy schemat podsumowuje proces konstruowania
i realizacji PRL.
Schemat 1. Struktura procesu konstruowania i realizacji Planu Rozwoju Lokalnego
Cel nadrzędny Planu Rozwoju Lokalnego
Rozwój i wysoka jakość Ŝycia mieszkańców
planowanie
strategiczne Hierarchia celów strategicznych realizujących:
rozwój ekologiczny rozwój gospodarczy rozwój społeczny rozwój przestrzenny
planowanie
operacyjne Projekty inwestycyjne
Projekt 1 Projekt 2 Projekt 3 Projekt 4
System zarządzania – okresowa weryfikacja
Efekt PRL: ukierunkowany rozwój Powiatu
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
78
PRL powoduje:
- systematyczność gromadzenia informacji,
- jednolitość dla wszystkich zainteresowanych,
- klarowność kryteriów oceny,
- powiązanie z moŜliwościami finansowymi,
- pełniejsze rozpoznanie potrzeb mieszkańców i lepsze ich zaspokajanie,
- zmniejszenie roli polityki przy wyborze inwestycji,
- radykalne zwiększenie szans na pozyskanie środków z Unii Europejskiej.
PRL zawiera:
- listę zadań inwestycyjnych z zakresem rzeczowym i finansowym,
- terminy niezaleŜne od kadencji,
- wielkość środków przeznaczonych na inwestycje,
Podsumowujące zestawienie finansowe zadań objętych interwencją Planu Rozwoju Lokalnego
Powiatu Nowosolskiego prezentuje tabela 17.
Tabela 17 Zestawienie finansowe Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowosolskiego z podziałem na lata i źródła finansowania
Źródła finansowania Razem 2008 2009 2010 2011
Środki własne 24 310 500,00 5 294 500 9 113 500 5 352 500 4 550 000
Dotacje z budŜetu państwa 14 321 000,00 1 371 000 4 350 000 5 500 000 3 100 000
Środki pozabudŜetowe 32 822 000,00 16 014 500 13 157 500 3 650 000
Razem 71 453 500,00 6 665 500 29 478 000 24 010 000 11 300 000
Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Nowej Soli.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
80
10.1. Załącznik nr 1 Inwestycje objęte interwencją Planu Finansowego
Lp. Projekty przewidziane do realizacji w latach 2008 – 2011 i 2012 – 2018 wraz z planem finansowania w PLN
Projekty kontynuowane po roku 2011
Priorytet RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 81 453 500,00 zł 6 665 500,00 zł 29 478 000,00 zł 24 010 000,00 zł 11 300 000,00 zł 161 730 000,00 zł * Kwota róŜni sie od kwoty z budŜetu o wartość
inwestycji i zakupów inwestycyjnych do 100 000 PLN *
Środki własne 25 531 500,00 zł 5 294 500,00 zł 9 113 500,00 zł 5 352 500,00 zł 4 550 000,00 zł 103 527 500,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól i Gminy) 14 600 000,00 zł 1 371 000,00 zł 4 350 000,00 zł 5 500 000,00 zł 3 100 000,00 zł 29 302 500,00 zł Środki strukturalne 41 322 000,00 zł 0 zł 16 014 500,00 zł 13 157 500,00 zł 3 650 000,00 zł 28 900 000,00 zł
I Zadania z priorytetu III i IV LRPO RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 49 098 500,00 zł 4 060 500,00 zł 28 028 000,00 zł 14 510 000,00 zł 2 500 000,00 zł 8 500 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne 7 076 500,00 zł 1 860 500,00 zł 2 313 500,00 zł 1 552 500,00 zł 150 000,00 zł 975 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 5 800 000,00 zł 700 000,00 zł 1 200 000,00 zł 2 400 000,00 zł 1 200 000,00 zł 300 000,00 zł Środki strukturalne 36 222 000,00 zł 0,00 zł 16 014 500,00 zł 10 557 500,00 zł 1 150 000,00 zł 7 225 000,00 zł 1.
Przebudowa Hali Sportowej ZSP Nr 1 "Elektryk" RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 12 647 500,00 zł 350 000,00 zł 6 297 500,00 zł 6 000 000,00 zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne
37,5
2 150 000,00 zł 350 000,00 zł 900 000,00 zł 900 000,00 zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
81
Lp. Projekty przewidziane do realizacji w latach 2008 – 2011 i 2012 – 2018 wraz z planem finansowania w PLN
Projekty kontynuowane po roku 2011
Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne 10 497 500,00 zł 5 397 500,00 zł 5 100 000,00 zł
2. Remont i modernizacja Ratusza
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 9 700 000,00 zł - zł 4 350 000,00 zł 4 350 000,00 zł 1 000 000,00 zł - zł Finansowane z: Środki własne 1 455 000,00 zł 652 500,00 zł 652 500,00 zł 150 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne
28
8 245 000,00 zł 3 697 500,00 zł 3 697 500,00 zł 850 000,00 zł 3.
Budowa StraŜnicy Komendy Powiatowej StraŜy PoŜarnej w Nowej Soli
46 RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 9 800 000,00 zł 700 000,00 zł 3 440 000,00 zł 4 160 000,00 zł 1 500 000,00 zł - zł Finansowane z: Środki własne Dotacje z budŜetu państwa 4 800 000,00 zł 700 000,00 zł 1 200 000,00 zł 2 400 000,00 zł 1 200 000,00 zł Środki strukturalne 5 000 000,00 zł 2 240 000,00 zł 1 760 000,00 zł 300 000,00 zł
4.
CięŜki samochód ratowniczo-gaśniczy dla Powiatowej StraŜy PoŜarnej w Nowej Soli
50 RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 1 500 000,00 zł 1 500 000,00 zł - zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne 225 000,00 zł 225 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne 1 275 000,00 zł 1 275 000,00 zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
82
Lp. Projekty przewidziane do realizacji w latach 2008 – 2011 i 2012 – 2018 wraz z planem finansowania w PLN
Projekty kontynuowane po roku 2011
5. Termomodernizacja ZSP Nr 4
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 4 880 000,00 zł 1 510 500,00 zł 3 369 500,00 zł - zł - zł - zł * Środki niewygasające roku 2007 * Środki własne 1 761 000,00 zł 1 510 500,00 zł 250 500,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne
26
3 119 000,00 zł 3 119 000,00 zł 6. Termomodernizacja Powiatowego Centrum Edukacji w
Nowej Soli RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł 2 500 000,00 zł Finansowane z: - zł Środki własne - zł 375 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne
28
- zł 2 125 000,00 zł 7. Rozbudowa boiska szkolnego w LO Nowa Sól i
Gimnazjum Nr 2 w Nowej Soli RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł 6 000 000,00 zł Finansowane z: - zł Środki własne - zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł 300 000,00 zł Środki strukturalne
26
- zł 5 100 000,00 zł 8. Budowa wielofunkcyjnego Boiska Sportowego przy
Placówce Opiekuńczo- Wychowawczej w KoŜuchowie RAZEM 2008-
2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 571 000,00 zł - zł 571 000,00 zł - zł - zł - zł Finansowane z: - zł Środki własne 285 500,00 zł 285 500,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne
285 500,00 zł 285 500,00 zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
83
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
II Łączna wartość inwestycji 30 675 000,00 zł 2 425 000,00 zł 9 950 000,00 zł 9 500 000,00 zł 8 800 000,00 zł 153 230 000,00 zł
Środki własne 16 775 000,00 zł 1 775 000,00 zł 6 800 000,00 zł 3 800 000,00 zł 4 400 000,00 zł 102 552 500,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa (Miasto i Gminy)
8 800 000,00 zł 650 000,00 zł 3 150 000,00 zł 3 100 000,00 zł 1 900 000,00 zł 29 002 500,00 zł
Środki strukturalne 5 100 000,00 zł - zł - zł 2 600 000,00 zł 2 500 000,00 zł 21 675 000,00 zł
Przebudowa drogi ulica Przyszłości na Osiedlu Zatorze II w Nowej Soli oraz budowa drogi wraz z towarzyszącą infrastrukturą od ul Przyszłości do przyszłych terenów inwestycyjnych w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 12 317 876,00 zł - zł 7 386 000,00 zł 4 931 876,00 zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 924 000,00 zł 554 000,00 zł 370 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 924 000,00 zł 554 000,00 zł 370 000,00 zł
1.
Środki strukturalne
37,5
10 469 876,00 zł 6 278 000,00 zł 4 191 876,00 zł Modernizacja - przebudowa dróg powiatowych Kolsko - Uście, Jesiona - Jesionka + most RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 7 520 000,00 zł 20 000,00 zł 2 500 000,00 zł - zł 5 000 000,00 zł 16 700 000,00 zł
Finansowane z: - zł mostek
Środki własne 5 020 000,00 zł 20 000,00 zł 2 500 000,00 zł 2 500 000,00 zł 8 350 000,00 zł
2.
Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól)
30,5
- zł - zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
84
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Środki strukturalne 2 500 000,00 zł 2500000 8 350 000,00 zł Rewitalizacja ulicy Szerokiej, Placu Floriana, Pocztowej, Al. Wolności i mostu na kanale portowym
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2015
Łączna wartość inwestycji 200 000,00 zł 200 000,00 zł - zł - zł - zł 12 250 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 3 062 500,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 200 000,00 zł 200 000,00 zł 0 3 062 500,00 zł
3.
Środki strukturalne
24,5
- zł 6 125 000,00 zł Przebudowa Zjednoczenia, Moniuszki, Odrzańskiej i Arciszewskiego w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2015
Łączna wartość inwestycji 300 000,00 zł 150 000,00 zł 150 000,00 zł - zł - zł 2 090 000,00 zł
Finansowane z: Środki własne 300 000,00 zł 150 000,00 zł 150 000,00 zł 1 045 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł 0 0 1 045 000,00 zł
4.
Środki strukturalne
23,5
- zł Modernizacja - przebudowa odcinka drogi powiatowej w Bielawach
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2015
Łączna wartość inwestycji 1 200 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł - zł 2 090 000,00 zł
Finansowane z: Środki własne 1 200 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 1 045 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Siedlisko) - zł - zł - zł 1 045 000,00 zł
5.
Środki strukturalne
22,5
- zł Parking przyszpitalny w Nowej Soli RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2015 6.
Łączna wartość inwestycji
20,5
900 000,00 zł 300 000,00 zł 300 000,00 zł 300 000,00 zł - zł - zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
85
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Finansowane z: Środki własne 900 000,00 zł 300 000,00 zł 300 000,00 zł 300 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł 0 0
Środki strukturalne - zł
Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej relacji Lubieszów - Studzieniec
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 220 000,00 zł 20 000,00 zł 200 000,00 zł - zł - zł 9 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne 220 000,00 zł 20 000,00 zł 200 000,00 zł 4 500 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł 0 0
7.
Środki strukturalne
18,5
- zł 4 500 000,00 zł Przebudowa drogi powiatowej i ścieŜki rowerowej Otyń - Bobrowniki
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 4 460 000,00 zł 60 000,00 zł - zł 4 400 000,00 zł - zł - zł Finansowane z:
Środki własne 1 160 000,00 zł 60 000,00 zł 1 100 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Otyń) 1 100 000,00 zł - zł 1 100 000,00 zł
8.
Środki strukturalne
16,5
2 200 000,00 zł 2 200 000,00 zł
Przebudowa ulicy OkręŜnej w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 200 000,00 zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 600 000,00 zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 600 000,00 zł - zł - zł 600 000,00 zł
9.
Środki strukturalne
17,5
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
86
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Remont drogi Mirocin Dolny - Mirocin Górny RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 12 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 12 000 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł - zł - zł
10.
Środki strukturalne
16,5
- zł Remont ulicy Witosa w Nowej Soli 3453F RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 2 000 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 2 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
11.
Środki strukturalne
16
- zł
Modernizacja i przebudowa ulicy Zamiejskiej w Nowej Soli RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 800 000,00 zł - zł - zł - zł 1 800 000,00 zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 900 000,00 zł 900 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 900 000,00 zł - zł - zł 900 000,00 zł
12.
Środki strukturalne
16
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
87
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Modernizacja - przebudowa ulic w Bytomiu Odrzańskim (Dworcowa, Mickiewicza) i dróg w Gminie
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 2 400 000,00 zł 800 000,00 zł 800 000,00 zł 800 000,00 zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 1 200 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Bytom Odrzański) 1 200 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł
13.
Środki strukturalne
16,5
- zł
Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej Nr 1020F od Kolska do Sławocina
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł 9 000 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 9 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Kolsko) - zł
14.
Środki strukturalne
14,5
- zł
Modernizacja - przebudowa ulicy Skłodowskiej w Nowej Soli RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 200 000,00 zł - zł 1 200 000,00 zł - zł - zł - zł
15.
Finansowane z:
14,5
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
88
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Środki własne 600 000,00 zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 600 000,00 zł - zł 600 000,00 zł
Środki strukturalne - zł
Modernizacja - przebudowa odcinka ulicy Kasprowicza w Nowej Soli
14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 120 000,00 zł 120 000,00 zł - zł - zł - zł 1 600 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne 120 000,00 zł 120 000,00 zł 800 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól)
- zł - zł - zł 800 000,00 zł
16.
Środki strukturalne - zł
Rewitalizacja ulicy 1 Maja w KoŜuchowie
14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 800 000,00 zł - zł - zł 800 000,00 zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 200 000,00 zł 200 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów)
200 000,00 zł - zł - zł 200 000,00 zł
17.
Środki strukturalne 400 000,00 zł 400 000,00 zł Przebudowadrogi w Chełmku 14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 2 400 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 2 400 000,00 zł
18.
Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowa Sól)
- zł - zł - zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
89
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Środki strukturalne - zł
Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej w miejscowości Drwalewice
14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów)
- zł - zł - zł 600 000,00 zł
19.
Środki strukturalne - zł
Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej w miejscowości Słocina
14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów)
- zł - zł - zł 600 000,00 zł
20.
Środki strukturalne - zł Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej w miejscowości Okopiec
14,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 100 000,00 zł - zł 100 000,00 zł - zł - zł 1 400 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne 100 000,00 zł 100 000,00 zł 700 000,00 zł
21.
Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowa Sól)
- zł - zł - zł 700 000,00 zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
90
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Środki strukturalne - zł
Dokończenie przebudowy ulicy Polnej w KoŜuchowie RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 850 000,00 zł 50 000,00 zł - zł 800 000,00 zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 450 000,00 zł 50 000,00 zł 400 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów) 400 000,00 zł - zł - zł 400 000,00 zł
22.
Środki strukturalne
14,5
- zł Modernizacja - przebudowa ulicy Granicznej w Nowej Soli RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 800 000,00 zł - zł 1 800 000,00 zł - zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 900 000,00 zł 900 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) 900 000,00 zł - zł 900 000,00 zł
23.
Środki strukturalne
14,5
- zł
Modernizacja - przebudowa odcinka drogi powiatowej NR 1035F od Gołaszyna do Rejowa
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 8 000 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 8 000 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł - zł - zł
24.
Środki strukturalne
13,5
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
91
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Modernizacja i przebudowa mostu w ciągu ulicy Wodnej w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2008 2009 2010 2011 2012-2015
Łączna wartość inwestycji 70 000,00 zł 70 000,00 zł - zł - zł - zł 3 000 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne 70 000,00 zł 70 000,00 zł 3 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
25.
Środki strukturalne
13,5
- zł
Modernizacja i przebudowa drogi powiatowej ulica śeromskiego w KoŜuchowie
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 560 000,00 zł 60 000,00 zł 1 500 000,00 zł - zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 810 000,00 zł 60 000,00 zł 750 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów) 750 000,00 zł 750 000,00 zł
26.
Środki strukturalne
12
- zł Remont i modernizacja chodnika ul. Markiewiczowej w Niedoradzu
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 300 000,00 zł 100 000,00 zł 200 000,00 zł - zł - zł 300 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne 150 000,00 zł 50 000,00 zł 100 000,00 zł 150 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Otyń) 150 000,00 zł 50 000,00 zł 100 000,00 zł 150 000,00 zł
27.
Środki strukturalne
12,5
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
92
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Remont ulicy Sosnowej wraz z budową chodnika w Siedlisku RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 2 000 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 2 000 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł - zł - zł
28.
Środki strukturalne
12,5
- zł Remont ulicy Matejki w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 225 000,00 zł 25 000,00 zł - zł 1 200 000,00 zł - zł - zł
Finansowane z:
Środki własne 625 000,00 zł 25 000,00 zł 600 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (GAMBIT) 600 000,00 zł - zł - zł 600 000,00 zł
29.
Środki strukturalne
11,5
- zł
Modernizacja - przebudowa drogi relacji KoŜuchów - Bulin
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 10 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 5 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów) - zł - zł - zł 5 000 000,00 zł
30.
Środki strukturalne
11,5
- zł Modernizacja i przebudowa ulic w dzielnicy Zatorze II w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 10 000 000,00 zł
31.
Finansowane z:
11,5
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
93
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Środki własne - zł 5 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł 5 000 000,00 zł
Środki strukturalne - zł Program "ŚcieŜki rowerowe" RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 5 400 000,00 zł
Finansowane z: Środki własne - zł 2 700 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa - zł - zł - zł
32.
Środki strukturalne
11,5
- zł 2 700 000,00 zł Przebudowa ulicy Zygmuntowskiej w KoŜuchowie (odcinek około 200 mb)
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 1 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów)) - zł - zł - zł
33.
Środki strukturalne
11
- zł Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej ulica Kościuszki w Nowym Miasteczku
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 2 450 000,00 zł 50 000,00 zł 800 000,00 zł 800 000,00 zł 800 000,00 zł - zł
Finansowane z: Środki własne 1 250 000,00 zł 50 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowe Miasteczko) 1 200 000,00 zł - zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł 400 000,00 zł
34.
Środki strukturalne
11
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
94
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Modernizacja - przebudowa drogi powiatowej Nr 3405F - ulica Brzozowa w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 1 200 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
35.
Środki strukturalne
9,5
- zł Przebudowa ulicy Garbarskiej KoŜuchów
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 1 200 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina KoŜuchów) - zł - zł - zł
36.
Środki strukturalne
9
- zł Modernizacja - przebudowa ulicy Leśnej w Kiełczu
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 200 000,00 zł
Finansowane z:
Środki własne - zł 1 200 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowa Sól) - zł - zł - zł
37.
Środki strukturalne
9
- zł Remont ulicy Kochanowskiego w Niedoradzu RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 000 000,00 zł
Finansowane z:
38.
Środki własne
8
- zł 1 000 000,00 zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
95
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
Środki strukturalne - zł Remont ulicy Św. Barbary i ul. Głowackiego 3414F w Nowej Soli
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 1 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
39.
Środki strukturalne
8
- zł Modernizacja - przebudowa drogi Nowa Sól - Lipiny
RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 12 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 6 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowa Sól) - zł - zł - zł 6 000 000,00 zł
40.
Środki strukturalne
8
- zł Modernizacja - przebudowa drogi Lubięcin - Buczków RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 8 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 8 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
41.
Środki strukturalne
7
- zł
42. Kładka dla pieszych nad torami wzdłuŜ ulich 1 Maja w Nowej Soli
6 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
96
Lp. Inwestycje drogowe RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 2 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 2 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
Środki strukturalne - zł Modernizacja - przebudowa drogo Wrociszów - Ciepielów RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 000 000,00 zł Finansowane z:
Środki własne - zł 1 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Nowa Sól) - zł - zł - zł
43.
Środki strukturalne
6
- zł Modernizacja - przebudowa drogi do Lelechowa RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 1 000 000,00 zł
Finansowane z: Środki własne - zł 1 000 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa (Miasto Nowa Sól) - zł - zł - zł
44.
Środki strukturalne
5
- zł Modernizacja - przebudowa drogi Tarnów Bycki - Bycz RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji - zł - zł - zł - zł - zł 11 000 000,00 zł
Finansowane z: Środki własne - zł 6 000 000,00 zł
Dotacje z budŜetu państwa (Gmina Bytom Odrzański) - zł - zł - zł 5 000 000,00 zł
45.
Środki strukturalne
5
- zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
97
Inwestycje INNE
Lp. Inne 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
III Łączna wartość inwestycji 1 680 000,00 zł 1 680 000,00 zł ł - zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne 1 659 000,00 zł 1 659 000,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Dotacje z budŜetu państwa 21 000,00 zł 21 000,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł Środki strukturalne 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł 0,00 zł
1. Wymiana stolarki okiennej w LO w Nowej Soli
11,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 350 000,00 zł 350 000,00 zł - zł - zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne 350 000,00 zł 350 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa - zł Środki strukturalne - zł
2. Adaptacja pomieszczeń w budynku PCE na poradnię psychologiczno pedagogiczną w Nowej Soli
32 Razem 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018
Łączna wartość inwestycji 1 200 000,00 zł 1 200 000,00 zł - zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne 1 200 000,00 zł 1 200 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa Środki strukturalne
3. Zakup cysterny do wody pitnej 11,5 RAZEM 2008-2011 2 008 2 009 2 010 2 011 2012-2018 Łączna wartość inwestycji 130 000,00 zł 130 000,00 zł - zł - zł - zł - zł Finansowane z: Środki własne 109 000,00 zł 109 000,00 zł Dotacje z budŜetu państwa 21 000,00 zł 21 000,00 zł Środki strukturalne - zł
Plan Rozwoju Lokalnego Powiat Nowosolski
98
Inwestycje w zakresie ochrony zdrowia nie obciąŜające budŜetu Powiatu.
Zadania WS SP ZOZ
Lp. Tytuł projektu Okres
realizacji inwestycji
Całkowita wartość projektu
Dofinansowanie z EFRR LUB INNYCH F.
POMOC
% dofinansowania
Środki własne WS SP ZOZ
2008 10 000 000,00 zł 8 500 000,00 zł 85% 1 500 000,00 zł
2009 - zł 85% - zł 1. Termomodernizacja WS SP ZOZ w Nowej Soli
2010 - zł 85% - zł
2008 600 000,00 zł 300 000,00 zł 50% 300 000,00 zł
2009 - zł 50% - zł 2. Informatyzacja WS SP ZOZ w Nowej Soli
2010 - zł 50% - zł
2008 2 100 000,00 zł 1 050 000,00 zł 50% 1 050 000,00 zł
2009 50% 3. Adaptacja pomieszczeń na potrzeby Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej WS SP ZOZ Nowa Sól
2010 50%
2008 7 150 000,00 zł 3 575 000,00 zł 50% 3 575 000,00 zł
2009 50% 4. Modernizacja Zakładu Radiologii WS SP ZOZ Nowa Sól
2010 50%
2008 2 750 000,00 zł 1 375 000,00 zł 50% 1 375 000,00 zł
2009 50% 5. Modernizacja hydroforni, stacji uzdatniania wody wraz z budową zapasowego zbiornika wody WS SP ZOZ Nowa Sól
2010 50%