2005 ircam tifawin3

134
adlis n unlmad asgÅas wiss kËaä n usslmd amnzu budris bloid faÏima agnaw mpmmd ilbavdadi lmhdi iozzi maryam dmnati obdslaM xalafi Pamid swifi fuad laPbib

description

Tamazight (berber language)

Transcript of 2005 ircam tifawin3

Page 1: 2005 ircam tifawin3

adlis n unlmadasgÅas wiss kËaä n usslmd amnzu

budris bloid faÏima agnaw mpmmd ilbavdadi lmhdi iozzi

maryam dmnati obdslaM xalafi Pamid swifi fuad laPbib

Page 2: 2005 ircam tifawin3

unuvn : © asinag agldan n tussna tamazivt.

Page 3: 2005 ircam tifawin3

3

ISKKILN N TFINAV

Page 4: 2005 ircam tifawin3

abïïu n tsugar xf usgåas

tivri

- Walid mimun g tinml nnv.- Buwvanim.- amqqran n ëëwaã.

- Tirart n pnna.- Asgunfu g tagant.- Tirart n tfullusin.

- Anmuddu n ïanja.- Tawgrat mm izlan n tlelli.- Agllid yuba wiss sin.

- Tamazivt g tinml.- Tinawt n ajdir.- Abrid n tfinav.

- Taslit n unçaë.- Ass n tocuët.- Buylmawn.

- Ivrm n liksus.- Ivrm n ayt bnpddu.- Tinml n aïlaã amqqran.

- ifri n ommaë.- Amuddu n unbdu.- imuzzar n u^çuä.

- tangimt ivudan g udwas icnan.- yuf waray asujji.- Adwas.

Asurs n umsawa^ä

Azawan d tçuëi

tirarin

InmvurnN umzruy

Timsarin n umzruy

Timyurin d tfugliwin

Idrizn n umzruy

amuddu

Adwas d wutci

tasugrt

Asiwl xf tufrayin

(7-22)

Armas n tnmmalin(23-38)

annvms(39-54)

Allas(55-70)

Aznnmzal(71-86)

asnuml(87-102)

assnzi(103-118)

Asmigl(119-134)

imalass

2+3+4

5+6+7

10+11+12

13+14+15

18+19+20

21+22+23

26+27+28

29+30+31

1

8-9

16-17

24-25

32-33

Page 5: 2005 ircam tifawin3

abïïu n tsugar xf usgåas

awrar

- Ajäiä anaçuë.- Taguri d yusan.- Amarg.

- Agäiä n tamunt.- Taguri d yusan.- Urar n ibrdan.

- Tagllidt n ubuvlu.- tamurt inu.- abrid d yusan.

- Tutlayt inu.- Tiwafitin.- Avrrabu n bn bïïuïa.

- Anmuggar n ayt mgun.- Taslit n unçaë.- Iëççi abëbac.

- tiwinas iffrn.- taktbit.- amu^çayik.

- Tirart n tivilt.- tiguriwin iffrn.- Afriwn.

- oli butkyuät.- uccn d insi.- tiguriwin timrgalin.

tirra

- Asnmarra.- azzray xf uäëiã.- afars n tirra.

- Asnmarra.- Afars n tirra.

- Asftu.- asvzif n uäëiã.- afars n tirra.

- Asnmarra.- Asmad n uäëiã.- Afars n uäëiã.

- asnmarra.- Afars n tirra.

- Asnmarra.- Asgzl n uäëiã.- Afars n tirra.

- asnmarra.- afars n tirra.

- asnmarra.- afars n uäëiã.

Tajëëumt d usfti

- tayyayt.- tifar n ussitg.- Imyagn g wusmid.

- Tawinst g wanaä.- Tafarst n usiïïn.- Imyagn g wanaä.

- Tawinst tasqsayt.- Tizlvatin n usvn.- Tiwilawin n umgnu.- Imyagn g wusmid.

- Imrnutn n wakud.- Imrnutn n udvar.- Tawinst tattwaggt.

- Tuskiwin n uznnmzal.- Tafrast n iælan.- Tafrast n tiddi.- Imyagn g warusmid.

- Taggayt.- Amäan.- tamäffët.- Imyagn g usmid.

- tizlvatin n tmntilt.- tizlvatin n tagåaät.- tizlvatin n tarnggut.

- imvimn n umskan.- tawinst tanabawt.- imyagn n tagawt

imalass n usnbgi

tayaduzt tamatut

tayafut

tayafut

tayafut

Page 6: 2005 ircam tifawin3

6

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

taguri xf udlis nnv

Azul !Ha adlis nnv n tmazivtwiss këaä !Ad gis nlmd tamt n tsugar.Ku tasugrt gis:1. amsawaä ;2. tivri ;3. tajëëumt d usfti ;4. tirra ;5. awrar.

s wannaz ivudan !

azul !g udlis nnv “tifawin a tamazivt” n usgåas ad,ad nlmd kigan xftussna d umzruy nnv am:- azawan;- idrizn;- timyurin d tfugliwin;- timsarin d inmvurn n umzruy.

s wannaz ivudan !

Page 7: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 1

asiwl xf tufrayin

Page 8: 2005 ircam tifawin3

8

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

amsawa^ä

Azawan d tçuëi

ad çëv, siwlv xf tufrayin inu

Page 9: 2005 ircam tifawin3

9

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 10: 2005 ircam tifawin3

10

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

Walid mimun g tinml nnv

Msasant tnlmadin d inlmadn n tinml n ccrif amççyan ad snujun anaçuë amqqranwalid mimun, pma ad irir g tfugla n umggaru n usgåas. tbbirh tifawt, tnnaas i tmddukklt nns numidya: “ayyaw a ultma! cpal immr wul inu !”.Umi d yusa walid, yudf d s tgiïaët g ufus, isfirnen d vr inlmadn, ucaisqsa tn: “min txsm ad awm irirv assa ?”Maëëa inlmadn nnan as: “irir anv tizlit umi qqarn : “nccin ssa”.Iwta walid g tgiïaët nns, uca iysi as:

“a nccin ssa, a nccin ssalalla tamurt nnv, nssudum acar nnm

ad nssu sjur nnm s tidi nnvad nkrz timura ad nbppar tibppar

ad cm n^ãun ad cm npäa s min varnv d tizmmar”

Maëëa inlmadn, nnan s yict n tmijja:“ayyaw a ssar! tizlit a, tif maëëa tizlatin nsla !”inna anv walid: “aqqa tizlit a ttals tudrt n tmurt nnv ifulkin. tnni mani nlul,nmvar, nufa mani nzdv. S man aya iqqan d varnv ad nwqqr tamurt nns, ad nkrzigran nns pma ad nssili acnyal nns”.g umggaru, ibäa tiwsiwin xf tnlmadin d inlmadn. Ku ijj, iwca as adlis nuzawan n arrif.“Ayyuz a walid! a anaçuë nnv amqqran !”.

Page 11: 2005 ircam tifawin3

11

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

tamawalt inu

Msasan : ggin awal.ana^^çu^ë : amvnaj, amdyaz, amarir.Yirir : ivnnj.Tafugla : tamvra, urar.Ilul : ixlq (tlul numidya g 1996).Azawan : musiqa.G tfugla : dg tfugla.G ufus : dg ufus.

armas

ad stiv tamrarut d yusin

1- msasan inlmadn n tinml n ccrif amççyan pma ad: irirn izlan n walid mimun. ggn tafugla g tudrin nnsn. snujun anaçuë walid mimun.

2- tifawt, immr wul nns, minzi: ad tirir numidya g tfugla n umzwaru n usgåas. ad irir Walid g tfugla n umggaru n usgåas. ad irirn Inlmadn g wass n tlalit n tifawt.

Ad arrv xf isqsitn ad :

1- Min ttrn inlmadn sg walid mimun ?...........................................................................................................................................................................................

2- min xf ttals tizlit yirir walid mimun ?...........................................................................................................................................................................................

3- min ibäa walid mimun xf tnlmadin d inlmadn ?...........................................................................................................................................................................................

4- min txs ad t tini twinst ad : “ ad nssu sjur nnm s tidi nnv”?...........................................................................................................................................................................................

Page 12: 2005 ircam tifawin3

12

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

buwvanim

Assa, iä n buwvanim g ivrm nnv. Ayyay ! vudan izlan d tnfvulin nns !Kkuç n middn ay illan g trbiot n buwvanim. Illa umdyaz, da ikkat allun arittini izlan d tmdyazin, ilin sin imarirn, da ttalsn i izlan n umdyaz. Yan gisnda ittamç tallunt ; wayaä, da ikkat lkamanja. buwvanim ay igan Itri n trbiot.ilsa tagnäuët tazgzawt, issunä tastawt n muzun. Igra aflla n ivir nnstasbniyt tabrbact. Ayyay ! tvuda tcaciyt tasfakkayt illan xf yixf nns ! Dagis ittagl afriwn n tnhalt. Issusm iyi buwvanim ! awayd yufan ad ittiçiraëkaä nns adday da ittãuä avanim.

da ittddu buwvanim d trbiot nns sg ivrm vr wayaä. Ar ttinin timdyazinnnsn i middn. Izlan n buwvanim da sawaln xf tayri d usmsasa gr middn. Ur d vas izlan d tmdyazin ay illan g yiä n buwvanim. Illa awd umzgun dtnfvulin isäãan. Tssusm iyi tin « Imïïawn n wuccn » ! nttat ay igan tanfvultivudan vuri.

Page 13: 2005 ircam tifawin3

13

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

tamawalt inu

tanfvult : tamzgunt tamççant isäãan.tallunt : igdm.Tanhalt : tanoamt.Issusm iyi : iojb iyi.Amzgun : lm^ã^ëp.Aëkaä : ac^ïap.

armas

1. assa, içëa umaru n uäëi^^ã: apidus buwvanim

2. ivuda vuri buwvanim acku : ur ilsi tagnäuët tazgzawt. yugl afriwn n tnhalt g tcaciyt nns. ur da säãant tnfvulin nns.

3. buwvanim : ur da ittãuä avanim. da isäãa umzgun nns. ur iyi tssusm tcaciyt nns.

4. Ma vurk yufn, is d apidus niv iä n buwvanim ? Max ?............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Page 14: 2005 ircam tifawin3

14

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

amqqran n ëëway^ã

ilul lpajj bloid, amqqran n ëëway^ã, tama n tznit g aïlaã amçyan. iskr grribab d luïaë d tvanimt ismunn nns sg mççiy nns alliv immut. Ilmd azawang tçëwalt lli igan tinml n kigan n ^ëëwayã. iskr tarabbut nns tamzwarut dëëwayã ttwassanin zund mupmmad budrao.

iga ëëayã lpajj bloid yan umarir ur ilin anaw g yigr n uzawan n ëëwayã!mkad immr wul inu lliv as ittwaskar yan ukttuy bahra ihyyan g tznit. wayyahu! mkad iyi issusm ukttuy ann! Inna tkkit ar tssflidt i umarg nns.Tlla trabbut n içnçaën, yili ëëayã pmad amntag d umarir ommuëi mbaëk. kuyan gisn, ar ittirir kra g umarg ifulkin n lpajj bloid.

ayyay! pmlv ad ssflidv i wurarn n lpajj bloid g wakud inu yuran. maca yuftnakæ dari izli lliv ittini:

atbir umlil, nra ad nmun s daruniv iyi trit, nra bdda ad ng winnunad nmun ad nçë wanna nra v ddunitiqqan av d usmun, lxyaë d kyyin

Page 15: 2005 ircam tifawin3

15

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

Tamawalt inu

Azawan : lmusiqa.Akttuy : tamvra ittwaskarn afad ad d ktin middn kra n

ufgan niv kra n tmsart.Ur ili anaw : ur illi mad t irwasn.Issusm iyi : iojb iyi.Urarn : izlan, amarg.Amarir : wanna ittinin izlan.g wAkud yuran : g tizi nna g ur tlli twwuri.Ilul g aïlaã amçyan : ilul g aïlaã mççiyn.

Armas

1. ar isawal uäëiã xf ukttuy n:

ëëayã budrao ëëayã amntag lpajj bloid ommuëi mbaëk

2. ilmd lpajj bloid azawan:

g tznit g tçëwalt g aïlaã amqqran g aïlaã anammas

3. mani g ittwaskar ukttuy n umqqran n ^ëëwayã?............................................................................................................................................................................................

4. man imarirn ad illan g ukttuy ann?............................................................................................................................................................................................

5. ma mi issflid umaru n uäëiã g wakud nns yuran?............................................................................................................................................................................................

6. ssufv d tiwinas mmalanin is ar ittiri umaru n uäëiã lpajj bloid.............................................................................................................................................................................................

7. man anaw n uzawan ttirit? Max?............................................................................................................................................................................................

Page 16: 2005 ircam tifawin3

16

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

taj^ëëumt d usfti

I. ad siwlv xf tufrayin inu.

1. tayyayt.

imdyatn : ayyaw! icna uvnnij n walid mimun !ayyay! vudan izlan n buwvanim !wayyahu! fulkin izlan n lpajj bloid!

ad çëv iwlafn, siwlv xf tufrayin inu s tayyayt

....................................... ...................................... ......................................

2. tifar n ussitg.

imdyatn :da ttiriv buwvanim kigan! mcta vudan izlan nns! pmlv bahra ëëwayã! mkad fulkin urarn nnsn!ttxsv walid mimun aïïaã! mcpal icna uvnnij nns!

Page 17: 2005 ircam tifawin3

17

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

ad smdv tiwinas ad s tuskiwin n ussitg

.......................... tamazirt inu kigan. .......................... uzawan n tmurt inu!

.......................... bahra idqqi n tmazirt inu. .......................... iælan nns.

.......................... aïïaã avnnij n walid mimun. ..........................tgiïaët nns.

ad çëv iwlafn, siwlv xf tufrayin inu

...................................... ...................................... ......................................

ad snflv tiwinas ad

amdya:

ayyay! vudan izlan n buwvanim!ayyay! vudan izlan nns!

ayyaw! mcpal immr wul n tnlmadin!ayyaw! mcpal immr wul nnsnt!

mkad pmlv ad ssflidv i izlan n ëëwayã!mkad pmlv ad ssflidv i izlan nnsn!

Page 18: 2005 ircam tifawin3

18

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

da ttiriv izlan n padda uokki..............................................................................................................................................................

ttxsv izlan n mimunt n slwan d firdaws taziri..............................................................................................................................................................

ssusmn iyi izlan n wusman!.............................................................................................................................................................

tssusm iyi tcaciyt n buwvanim!.............................................................................................................................................................

II. imyagn g wusmid.

ad ssftiv amyag “mun” g wusmid

amdya : g unbdu ad izrin, (mun) d baba vr agadir.g unbdu ad izrin, munv d baba vr agadir.

awtm tawtmt

asuf munv munv

tmund tmund

imun tmun

asugt nmun nmun

tmunm tmunmt

munn munnt

tmund = tmuntvr agadir = s agadir

Page 19: 2005 ircam tifawin3

TirraI. asnmarra.

Ad Çëv

1- immudda ziri g unbdu.2- Assa, illa unçaë g iv^rm n u^çëu.

Ad smdv taguri g twinst s uskkil: z, ç, r, ë

1- tmmudda tifawt g tnuë....mt iz...in.2- yusa d unaçu... axatar vr tinml nnv.3- Tdda nadya vr tmddukklt nns ta…iri.4- Ttxsv kigan izlan n i^^çnça...n.5- Ilmd ^ëëayã lpajj bloid azawan g ivrm n taç...walt.6- Të…a tifawt avanib nns azgza.

II. Azzray xf u^äëiã.

ad afv tazglt, ariv aäëiã d yusin

sliv i buwvanim itt^^ãuä g tmja nns ifulkin, ittini izlan icnan, immr wulinu. Ayyay, ur vudan izlan nns!..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

III. afras n tirra.

ad ç^^ëv iwlafn, ariv aäëiã

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

yusa d = yucka d, idda d.vr tmddukklt = dar tmddakælt.

19

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

Page 20: 2005 ircam tifawin3

20

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

Awrar

Page 21: 2005 ircam tifawin3

21

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

tanfust

Ajäiä anaçuë

Ijj n ujäiä, tuva izddv g yict n turtit g tagant. Tuva ittffv ku ass sgtaddart nns zikk, ittvima xf yict n tãïïa n usklu, ittirir, iccat g tmja.Iqqar as:

Tamurt inu A lallas n tmuraTudrt nnm tmvar Ur tqqin s twuraTafsut nnm tçil Tswa aman n tala

Ncc, aqqa iyi daym Ttirirv xf tlelliA lallas n tmura A lallas n tmura

Ijj n wass, yus d yijj n ungmar v^^^^^^^ ^r tagant nni ad igmr. Yufa dinn ajäiä nni xfusklu. Indi as, uca iysi t vr taddart nns, igg it g iskni. Inna as: “ssa dusawn ad tzdvd kidi’.

Zrin wussan, maca ajäiä nni yugi ad itc, yugi ad irir. Inna as ungmar: “mavarur ttettd, ur ttirird, a ajäiä ? ncc, iwiv d ckk sg tagant pma ur xafkttkk tamara: ur ak ttqqs tfukt, ura d aãmmi^ä. Ur xafk iccat unçaë ura dadfl. Wciv ak ad tccd var min icnan, wciv ak ad tsud vas aman izddign”.

Inna as ujäiä: “s tidt, a angmar! twcid iyi ad tcv, ad suv. Tsszdvd iyig taddart nnk ; tafukt d uãmmiä, ur iyi qqisn ; ançaë d udfl, ur xafi wtin.Maca, a angmar, tksd iyi tamurt inu, tksd iyi tilelli inu, tksd iyi tawacuntinu. Ul inu, tuva immr, lxxu aqqa iyi vark d ankraf”

Iswingm ungmar akd ixf nns, uca inna as: “s tidt, a ajäiä anaçuë! tudrt blatamurt am matca bla tilelli”.

Iwa iëçm as, uca iäwa ujäiä nni vr tmurt nns, ad iddr g tlelli.

Page 22: 2005 ircam tifawin3

22

tasugrt 1 : asiwl xf tufrayin

tizlit

amarg

amarg, ajddig ur ittasusnilan i^ælan d waäu ran t akæ middnamarg, iga tivct islilinanzgum ntta d tguäi yan g llantamarg, iga dari zund tafuktar issisfiw v tudrt ussan nnvamarg, illa v ugns n tasa inu iv immr wul inu ad iss nttirir

nnan t willi zrinin

islilin : issiridnanzgum: lhmm

Ad afv taguri d yusan

Vudan Vuri Izlan N buwvanimApidusTacaciyt

Yuf dari Umzgun apidusTifinavIzlan

Ur Iyi tSsusm Tmdyazt nnsIzlan

ticaciyin

pmlv Kigan Tanfvult isäãanTagiïaëttallunt

Page 23: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 2

armas n tnmmalin

Page 24: 2005 ircam tifawin3

24

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

amsawaä

tirarinad çëv iwlafn, iniv tinmmalin

g umzwaru, ...

g wiss sin, ...

g umggaru, ... tanmmirt !

Page 25: 2005 ircam tifawin3

25

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 26: 2005 ircam tifawin3

26

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

Tirart n pnna

Ku ass, ttaf massa tawnza tayyawt nns titrit tqqim zdat n uslkim nns, ttariniv ttirar tirarin timaynutin. Ijj n wass, tads vars pnnas, tsqsa tt: “minttggd a illi ?”. tarr d xafs, tnna as: “ aqqa iyi, ttirarv ict n tirarttamaynut g uslkim inu”. Tnna as pnnas: “ nccnin a illi, tuva nttirar tislatin,tiqnuffar, imzlqqfn ... knnint, lxxu a isti todumt anv g man aya!”.

tettr Titrit sg pnnas ad as tml mamc va tgg ad tirar imzlqqfn. Tvawr,tqqim xf uvzdis nns, uca tnna as:

“- g umzwaru, ysi d, a illi, smmust n tçëutin niv n tmsdin.- g wiss sin, näë kkuçt sigsnt g tmurt, näë tiss smmust g ujnna, tysidtinni g tmurt, ict awarni yict, niv snat awarni snat.

- G umggaru, smun maëëa imzlqqfn nni g tlqqa n ifassn nnm, uca tnäëd tn xfuorur nnsn. maca varm ad am wäan. Aqqa mala wäan am, ad tffvd sg tirart,pma ad tjjd ansa nnm i tmddukklt nnm ad tirar”.

Tnna as titrit : “ayyaw! mcpal tcna tirart a ! yallh, a pnna, ad kidi tttirard !”.

Page 27: 2005 ircam tifawin3

27

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

Tamawalt inu

Imzlqqfn: imddqqn, iguntrn, tamlqqft.Timsdin: tiçëa ittilin g ivzr niv g ijdi n yill.

Armas

Ad stiv tamrarut d yusin

1- ku ass, titrit: ttirar akd pnnas g uslkim. ttirar tislatin d imzlqqfn. ttari niv ttirar g uslkim nns.

2- tettr titrit sg pnnas ad as tml mamc va tgg ad: tirar imzlqqfn. tari g uslkim. tirar tiqnuffar.

ad arrv xf isqsitn ad

1- cpal n tfrkiwin illan g tirart n imzlqqfn ?.............................................................................................................................................................

2- min va tgg titrit g ku tifrkt ?.............................................................................................................................................................

3- min va imsarn mala wäant tçëutin i titrit ?.............................................................................................................................................................

4- maymmi tnna massa tawnza i tayyawt nns titrit:“knnint, lxxu a isti, todumt anv g man aya ?”

.............................................................................................................................................................

irban d uslkim

Page 28: 2005 ircam tifawin3

28

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

asgunfu g tagant

ass n usamas, imlala idir agd umddakæl nns, amnay, g tagant. uzzln jaj nixlidjn. upln, qqimn ad sgunfun. inzv d masin adlis n wurar sg uwlk n tadawt;gis urarn n wanli. ssufvn tiguriwin timrgalin day zrin vr wurar n ismawn.ivra idir: “srs ism i ku awlaf n umudr”. yumç masin avanib, izdi ku awlafd yism n umudr as d yusan; awlaf n yizm d win uv^ëäa d umucc d uvlyas dulvm.

llig ismd urar amzwaru, inna as idir: “ayyuz a masin!”, iml as urar yaänin.ivra idir:

• sksiw g iwlafn ad. • çë ma ay ittini ku yan.• ari ddaw n ku yan ma ay ijëëun gis.• ssuds iwlafn, pma ad tafd tallast.

issfru as is da ttalsn smmus n iwlafn ad xf yan urba yukin g tufut, issudmbabas, issudm mays, ivujjr, issird tuvmas nns, iddu vr tinml. ku awlafda ittawi vr ^wayaä.dvi sgunfan, iqqn amnay adlis day inna as i idir:- kkr ad nazzl ca n imiq, af ad nxl^ä xf ayt uxam ad ntc akæ agidsn imkli.

Page 29: 2005 ircam tifawin3

29

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

tamawalt inu

Tagant : ansa g ggutnt tsvarin d ixlidjn d isæla.awlk n tadawt : tackkaët niv aqrab nttgg xf tadawt. Amudr : aynna iddrn am izm d wuccn d umucc.ivujjr : itca utci n tufut; ifäë.

armas

1- is imlala idir d umddakæl nns g tsdlist?

yyih uhu

2- ma ay ufan g udlis n urar?

tallasin urar n wanli

3- mimk da ntturar tiguriwin timrgalin?............................................................................................................................................................................................

4- mimk yurar masin urar amzgaru?............................................................................................................................................................................................

5- ma ay ivra idir xf wurar wiss sin?............................................................................................................................................................................................

6- max yiwi masin adlis n wurar agids vr tagant?............................................................................................................................................................................................

7- ssiwl xf ca n wurar nna tssnd.............................................................................................................................................................................................

Page 30: 2005 ircam tifawin3

30

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

tirart n tfullusin d wuccn

iv tram ad ttirarm tirart n tfullusin d wuccn, vrat tisurifin ad d iddansg tmzwarut ar tamggarut.

g umzwaru, smunat d kku^çt n tgrawin n këaä imirarn. ku sin ad gn tigmmi,wiss këaä ad ig tafullust. stiyat yat tyuga n imirarn; yan ad ig uccn d yanad ig tanäaft n tfullusin.

g wiss sin, ad bddn ku sin imirarn, yan mnid n yan. ad amçn ifassn afad adgn tigmmi. Ad tili ku tgmmi tama n tayyaä afad ad skrnt yat tçyaëttamqqrant. Tanäaft n tfullusin, nttat, ad tili g tuççumt n tçyaët.

g umggaru, ad ssutulnt tfullusin i tåmma s tazzla. Iv ssffldnt i tnäaftnnsnt ar ttini: “hann uccn idda d!”, iqqan d ad kcmnt s tåmma ad tnt ur icc.tanäaft n tfullusin, ula nttat, iqqan d ad tkcm s kra n taddart. tayaçiät nnaur yufin tigmmi, ar ttili g wammas; tg tanäaft n tyaçiäin.

yuf ad tsnflm timlalin nnun g tirart ad!

Page 31: 2005 ircam tifawin3

31

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

Tamawalt inu

Tisurifin : iskkirn niv iggitn sg umzwaru ar amggaru.Snfl : sbadl.Timlalin : aynna rad tgt g tirart zund tigmmi, tanäaft,

tafullust niv uccn.Imirarn : willi ttirarnin.Tanäaft : talli rad iäuf tifullusin. Taçyaët : tamäwwët.Ssutul : ttkka xf, ttnnä, ttgllab.

Armas

ad afv anamk n tguriwin ad

1. tuççumt : armas asams ammas asamas

2. tafullust : takyyawt tacicawt tikzint tayaçiät

ad afv timrarutin n isqsitn ad

1. mad ism i tirart nna xf isawal uäëiã?............................................................................................................................................................

2. mnnaw imirarn ad gis ittilin?............................................................................................................................................................

3. Ma s d iqqan ad t skrnt tfullusin? Max?............................................................................................................................................................

4. iv kcmnt tfullusin s taddarin nnsnt, Mad ittggan tanäaft nnsnt?............................................................................................................................................................

5. ini tisuraf n tirart ad s mamnk yaänin.............................................................................................................................................................

Page 32: 2005 ircam tifawin3

32

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

tajëëumt d usfti

1. ad iniv tinmmalin.

imdyatn : g umzwaru, ëçm adlis!g wiss sin, vr tanmmalt!g umggaru, ssufv tiguriwin timrgalin!

mani g tlla turtit n ijddign?g umzwaru, ddu ar tifawt tazgåavt.g wiss sin, mun d ubrid xf ufasi nnm.g umggaru, ddu ar tinml “oli azayku”. tlla turtit tama nns.

Ad çëv iwlafn, ariv tinmmalin s : g umzwaru, g wiss sin, g umggaru

.............................................. ............................................................... ...............................................................

.............................................. ............................................................... ...............................................................

.............................................. ............................................................... ...............................................................

Page 33: 2005 ircam tifawin3

33

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

2. tafrast n usiïïn.

imdyatn:

lmdv azawan sg tsragt tiss snat ar tiss këaät.

ssnv këaät n tnfusin. Tamzwarut, ism nns: “insi d wuccn”. tiss snat, ismnns: “insi d uswu”. Tamggarut, ism nns: “amucc d uvëäa”.

da ttirar tifawt, nttat d titrit, imzlqqfn sg tsragt tiss kkuçt artiss smmust .

Ad smdv aäëiã ad

llan sa n wussan g imalass :........................, ism nns : aynas........................., ism nns : asinas........................., ism nns : akëas........................., ism nns : akwas........................., ism nns : asimwas........................., ism nns : asiäyas........................., ism nns : asamas.

Ayyur n dujanbir 2005

Aynas 5 12 19 26

Asinas 6 13 20 27

Akëas 7 14 21 28

Akwas 1 8 15 22 29

Asimwas 2 9 16 23 30

Asiäyas 3 10 17 24 31

asamas 4 11 18 25

Page 34: 2005 ircam tifawin3

34

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

3. imyagn g wana^ä

imdyatn :

g umzwaru, ëçm adlis!g wiss sin, vr tanmmalt!g umggaru, ssufv tiguriwin timrgalin!

mani g illa ubrid n tinisafarn?g umzwaru, ddu ar tifawt tazgåavt.g wiss sin, mun d ubrid xf ufasi nnm.g umggaru, ddu ar tinml “oli azayku”. tlla turtit tama nns.

Ad ssftiv amyag “zdv” g wanaä

awtm tawtmt

asuf zdv zdv

tayuga zdvav zdvav

asugt Zdvat Zdvamtzdvt ZdvtZdvm Zdvmt

zdvatav ZdvamtavZdvmtav

Page 35: 2005 ircam tifawin3

35

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

Tirra

I. asnmarra.

ad bäuv gr tguriwin

gumzwarusmunsmmusniçëagwisssingrkkuçxfwakal.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

II. afars n tirra.

Ad çëv iwlafn, ariv tinmmalin

.................... .................... .................... .................... ....................

.................... .................... .................... .................... ....................

Ad ariv tinmmalin n tirart nni ttiriv

g umzwaru,.................................................................................................................................................................

g wiss sin, ..........................................................................................................................................................

g wiss këaä, .....................................................................................................................................................

g umggaru, ...............................................................................................................................................................

Page 36: 2005 ircam tifawin3

36

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

Awrar

Page 37: 2005 ircam tifawin3

37

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

tanfustagäiä n tamunt

ikka tt inn g mad izrin yan ivrm g llan imzdavn bdda ttçinin ingratsn. aryan wass, izri darsn yan uhyya^ä, mmrn bahra sis, ikk darsn mnnaw wussan.

lliv ira ad iddu, isnimmr tn s yat tarragt. ikëëj asn yan ugäiä ihyyan guflla n uçqquë n yan waddag, yini asn : “akud nna twtm s ifassn nnun s yat tikklt,agäiä ad rad awn ittirir, ar awn ittpuc. maca akud nna ira kra n yan ad asittirir vas ntta, rad yayl.”

snimmrn ayt tmazirt ahyyaä xf tarragt nns ihyyan. ssutln akæ i waddag ann,wtn s ifassn s yat tikklt. s nit issnti ugäiä ar ittirir, ar ittpuc.sg wass nna, ar ttmunan imzdavn n ivrm kra igatt tadgåat, ad sllan i ugäiä.Tavul d ilmma tudrt n ayt tmazirt tfulki.yan wass, yan urgaz nna ipmln vas ixf nns, izri s ddaw waddag s tntla, adissfld vas ntta i ugäiä. lliv yut s ifassn nns, yayl ugäiä.

fqaon ayt ivrm xf urgaz ann lli asn issilapn agäiä nnsn ihyyan.yaäu d anzgum d taçit s tudrt nnsn.izri dav uhyyaä yan wass, yaf d middn g taçit d ilaïïn, yini asn: “rivgiwn ad tissanm is ifulki ad tbäum gratun aynna illan, ad tili tamunt d tumrtg ivrm nnun”.ikëëj asn dav uhyyaä yan ugäiä yaänin g uflla n uçqquë n waddag, ini asn: “iwa dvi, amçat flli awal lli awn nniv !”.

Page 38: 2005 ircam tifawin3

38

tasugrt 2 : armas n tnmmalin

ad kksv taguri ur d YUSIN.

tunnunt tAcamma aslkim tinis tAcamma N uäaë N ufus

tirart tislatin imzlqqfn imassn Tiqnuffar

igumma aksum tafirast tadffuyt taltcinT

Urar n ibrdan

1. Kcm g imi amzwaru2. ad ur tkkd abrid afasi,3. kk aflla n tlgåit,4. ddu d ubrid açlmaä,5. mun d uvaras 44,6. ad ur täfuëd abrid 35.7. ffv g imi ad tafd yat tvawsa. Matta nttat ?

• Tasbat• Tamrnayt• tawjja /Takurt/ tacamma• Tamssudayt• urar ilikïëunik,• Tiflut n ucïënj

Page 39: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 3

ANNVMS

Page 40: 2005 ircam tifawin3

40

tasugrt 3 : ANNVMS

amsawa^ä

INMVURN N UMZRUY

AD çëV IWLAFN, NNVMSV

is tssnd ........?

ma tssnd .........?

is tufid ...?

tanmmirt

mala tufid...?

tanmmirt

ma tzmmard...?

tanmmirt

AGLLID MASINISA

Page 41: 2005 ircam tifawin3

41

tasugrt 3 : ANNVMS

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 42: 2005 ircam tifawin3

42

tasugrt 3 : ANNVMS

Anmuddu n ïanja

Abrid ittawin vr tinml n idir ism nns bn bïïuïa. Ku ass, ittkk idir abridnni. Maca, ur jjin isqsa ixf nns umi qqarn bn bïïuïA.

Ijj n wass, isqsa idir taslmadt nns: “ssurf iyi, a taslmadt inu, ad cmsqsiv. Ini iyi min iona bn bïïuïa ?”

Tarr xafs : “bn bïïuïa, d ijj utrras imvaR. Vars amzruy d amqqran. Ntta,ilul g usgåas n 1304. igma g ïanja. Umi imvaR, iffv, immuddU vr 44 n tmizar.Tuva innuëçm xf maëëa tusSniwin d tmura n umaäal. Ikka 29 N isgåasn gummuddu nns. Umi d idwl vr lmvrib, tuva vars 50 N isgåasn. Yura ijj nudlis yals gis xf maëëa min içëa g tmura NNI ikka. Ntta, tuva t ittxs adissn tivrmiwin nniän. Ittxs amnniän ad igg tiddukkla akd maëëa timizar numaäal”.

Inna as idir i tslmadt nns: “tanmmirt a taslmAdt inu xf invmisn a!”. Uca Ixzarvr tmddukklt nns nadya, inna as: “ xmi va mvaRv ad dwlv am bn bïïuïa, adggv imddukkal sg maëëa timura”.

Tnna as nadya: “ lxxu tzmmard ad tn tggd VAS s uslkim !”.

Page 43: 2005 ircam tifawin3

43

tasugrt 3 : ANNVMS

Tamawalt inu

Anmuddu : wnni ittmmuddUn. Ssurf iyi : smp iyi.Ilul : immarni, ixlq.Igma : iyma, imvaR.Timizar : timura.Amaäal : ma^ëëa timura illan.var : vas

Armas

Ad stiv tamrarut d yusin

1. Ku ass idir : Ittëap vr taddart n bn bïïuïa. Ittëap vr tinml n bn bïïuïa. Ittkk abrid umi qqarn bn bïïuïa.

2. tnna tslmadt : “bn bïïuïa, d atrras imvaR”, minzi ntta: igma g ivrm n ïanja. vars amzruy imvaR. d azgrar n tiddi.

ad arrv xf isqsitn ad

1. mani igma bn bïïuïa ?............................................................................................................................................................................................

2. min igga bn bïïuïa umi imvaR ?............................................................................................................................................................................................

3. cpal ikka g uMuddu nns ?............................................................................................................................................................................................

4. min xf yals umi idwl sg umuddu nns ?............................................................................................................................................................................................

5. maymmi tuva ittxs ad immuddu aïïaã ?............................................................................................................................................................................................

Anmuddu bn bïïuïa

Page 44: 2005 ircam tifawin3

44

tasugrt 3 : ANNVMS

Tawgrat mm izlan n tlelli

Is tssnd imnvi nna mi ttinin «tin tzgzawt» ? iga imnvi amqqran gr imddurruyn d inzbayn imazivn g udrar n aïlaã anammas,asgÅas n 1932. Maca Is tssnd tamïïuät ittmnvan d imddurruyn s izlan g«tin tzgzawt» ? tAmïïuät nna, nttat ay igan tawgrat ult oisa n ayt sxman !

Maca, ma tms tmïïuät a xf isawl yils ?tga Tawgrat tamdyazt tamqqrant. izlan nns ssrgign imddurruyn acku dattawin invmisn n imnvi sg udrar v^r wayaä, ar ttrnun tabvst g igrawalnittmnvan g idrarn.

Tawgrat ult oisa, tga taäëvalt. Illa Vurs Waddur axatar gr middn n udrarn Aïlaã. Tamdyazt nns, tsmsasa tiqbilin xf tayri n tlelli d tmurt.

Page 45: 2005 ircam tifawin3

45

tasugrt 3 : ANNVMS

Tamawalt inu

AmDDURRUY : abëëani iran ad ikks tamurt i middn.Anzbay : wnna ittmnvan d imddurruyn xf tmurt nns.Amzruy : aynna izrin ar t id kttin middn.Tabvst : tadusi, afud.Agrawal : wnna ur irin gar tanbaät.Tilelli : tidrfit.

Armas

Ad Srsv amidag dat N twinst inmn

1. Tawgrat da ttini:

Timdyazin tallasin

2. tamdyazt n tawgrat da tsawal xf:

tanzruft asif tilelli ayyur

3. Tawgrat : tga tamïïuät tanzbayt. ur tgi tamdyazt tamqqrant. UR tgI tanzbayt xf isawl umzruy. ur tgi tamïïuät taäëvalt.

4. Izlan n tawgrat : ur da ssbvasn igrawaln. da ttawin invmisn gr inzbayn. ur ssrgign imddurruyn. ur da sawaln xf tayri n tmurt.

Page 46: 2005 ircam tifawin3

46

tasugrt 3 : assulvt

agllid yuba wiss sin

- is tssnm yan ugllid lli mi ttinin yuba wiss sin ?- yah, iga agllid amaziv n tizi tazaykut, maca ur fllas nlmid yat g tinml.is tufit ad av fllas tinit kra, a baba ?

- iga yuba wiss sin yan ugllid amaziv bahra ittwassann g umzruy n tmazva.

ittwassan s tussna nns mqqurn d isiggiln d idlisn nns xf mnnawt tsg^åintussnanin lli vran middn g tmizar n ëuma d atina.adlis nns amqqran “libika”, yura t xf tmazirt nns.ikka tt in ugllid yuba wiss sin ar isawal mnnawt n tutlayin : ils nns tamazivt d tlatinit d tgrikit.

tagldit nns nna ikkan uggar n sin ignarn n isgåasn, tzri akæ g ufra d ubuvlu.lliv immut ugllid yuba wiss sin, iskr as iwis “bïulumi” yat tmatart suçëu ifkan tudrt i ukttuy nns.

- tanmmirt a baba xf invmisn ad fulkinin xf umzruy nnv !

Page 47: 2005 ircam tifawin3

47

tasugrt 3 : assulvt

tamawal inu

tizi : akud, azmz.tazaykut : taqburt.tamazva : ifriqya n iççlmä.Sin ignarn : ëboin.afra : lhnaabuvlu : tumrt.

Armas

ad fkv tamrarut xf isqsitn

1- mad iga yuba wiss sin ?

agllid amaziv amva^R amaziv amarir amaziv

2- mas ittwassan yuba wiss sin ?

s umarg nns s tussna nns s tiddi nns

3- man ism ifka i udlis nns lli iskr xf tmazirt ? libya libu libika

4- mnnawt tutlayin ad isawl yuba wiss sin ? mad gant ?............................................................................................................................................................................................

5- mnnaw isgåasn ad ikka g tgldit ?............................................................................................................................................................................................

6- mamk tzri tgldit nns ?............................................................................................................................................................................................

7- mad iskr bïulumi lliv immut babas “yuba wiss sin” ?............................................................................................................................................................................................

Page 48: 2005 ircam tifawin3

48

tasugrt 3 : ANNVMS

taj^ëëumt d usfti

I. TIWILAWIN N UMGNU.

1. imdyatn.

- ma tzmmard- mala tufid a baba ad iyi tsiwld xf yuba wiss sin?- is tufid- mc tvid

- ittwassan yuba wiss sin s tussna nns tamqqrant d isiggiln didlisn nns.

- tanmmirt a baba xf unvmis ad ifulkin!- s taäfi a illi!.

is tufid ad ....? = mala tufid ad ....? = ma tzmmard ad....?mc tvid....?

2. iluvma.

Ad smdv imsawaln ad s

tanmmirt - s taäfi - is tufid - mala tufid - ma tzmmard niv mc tvid.

1. -..................................ad iyi tinid s minzi ittwassan imir n tgrst?- ittwassan s udfl d uãmmiä.-.................................. a baba-.................................. a illi.

2. -.................................. a imma, ini iyi s mi ittwassan aïlaã n ammas?- ittwassan s iglmamn ivudan d upidus.-..................................a imma.-..................................

3. -..................................ad iyi tawsd ad bbiv abrid?- waxxa.-..................................-..................................

ibbi: içwa s minzi= s mi tssnd= tssnt

Page 49: 2005 ircam tifawin3

49

tasugrt 3 : ANNVMS

II. tawinst tasqsayt.

1. imdyatn s: is d ma

- istssnm agllid yuba wiss sin?- ma

- yah, ntta ad igan - wah! ntta, d agllid amaziv azayku.

is tssnd? = ma tssnd? ntta ad igan .............. = ntta, d ..............

Ad ariv tiwinas s tbridt yaänin

amdya:- is tssnd agllid yuba wiss sin?- ma tssnd agllid yuba wiss sin?

- is tsvid adlis n tmazivt?...........................................................................................................................................?

- ma tçëid iskkiln n tfinav ittwavzan g uçëu?............................................................................................................................................?

- is tssnd ivrm n walili?.............................................................................................................................................?

2. imdyatn s: ma ims....? - mad iga......? - min iona.....?

- ini iyi, ma ims bn bïïuïa?- ini iyi, mad iga bn bïïuïa?- ini iyi, min iona bn bïïuïa?

ma ims....? = mad iga .....? = min iona....?

ISKKILN N TFINAV G uçëu

Page 50: 2005 ircam tifawin3

50

tasugrt 3 : ANNVMS

Ad ariv isqsitn n tmrarutin ad

1-...................................................................................................................................?

tawgrat ad igan tamïïuät ittmnvan s izlan!

2-...................................................................................................................................?

yugrtn, d agllid amaziv azayku.

3-...................................................................................................................................?

lpajj bloid ad igan am^qqran n ëëwayã.

III. tizlvatin n usvun.

imdyatn s : d - maca

- ini iyi ismawn n igllidn d tgllidin n tmazva nna tssnd?- ssnv masinisa d yuba d yugrtn, maca ur ssinv tigllidintimazivin.

Ad smdv imsawaln ad s d niv maca

- is tsvid imassn n tvri?- sviv sin idlisn .................. këaä ilugn .................. yat tnakat.................. ursviv tifilt.

- ini iyi ismawn n tnfusin nna tssnd?- ssnv tallast n insi .................. wuccn .................. tallast n insi ..................uswu .................. ur ssinv tallast n umucc .................. uvëäa.

IV. imyagn g wusmid.

ad zdiv, sniyv tiwinas

immudda iskkiln n tfinav !ssnn tnlmadin g turtit n ijddign.tsva inlmadn kigan n ismawn n igldan imazivn. llant iyi imma aïïaã n tsurarin.lmdv bn bïïuïa vr aïïaã n tmizar.

agllid masinisa

Page 51: 2005 ircam tifawin3

51

tasugrt 3 : ANNVMS

TirraI. asftu.

ad ktiv aÄËià ad

iga yuba wiss sin agllid amaziv g tmnaät n tmazva tazaykut g ifriqyan iççlmä. ittwassn s tussna d idlisn nns.

II. asvzif n u^äëiã.

ad szgrirv aÄËià s tguriwin ad

anmuddu amqqran - tamdint n - n uslmd amnzu.

igma bn bÏÏuÏa g Ïanja. Immudda vr kigan n tmizar. Assa, ttafn inlmadntussniwin xf ummuddu n bn bÏÏuÏa g idlisn nnsn n tvri d idlisn numzruy.…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

III. afars n tirra.

ad vrv tifrt, smdv s tmrarutin d yusin

- tifrt a, ism nns ………………………………………………

- yura tt ………………………………………………

- tsawal xf ………………………………………………

- inlmadn n tinml sfugln akttuy n tlalit n bn bïïuïa.ass n ………………………………………………………………………

- inlmadn sfugln akttuy n tlalit n bn bïïuïa g ivrm n …………………………………………………………………………………..

ad awsv s tmrarutin , ariv aÄËiÃ

……………………………………………………………………………..…………….....………………………………………………………………………………………………………………..…………….....………………………………………………………………………………………………………………..…………….....…………………………………

szgrirv = ssivzifv assa ttafin inlmadn … = assa ar ttafan inlmadn…

alaviinlmadn n tinlm n bnbÏÏuÏa n Ïanja ad sfuglng tinml nnsn akttuy ntlalit n bn bÏÏuÏa ass n24 bëayë 2005.

Page 52: 2005 ircam tifawin3

52

tasugrt 3 : ANNVMS

Awrar

Page 53: 2005 ircam tifawin3

53

tasugrt 3 : ANNVMS

tanfusttagllidt n ubuvlu

tkka tt inn g mad izrin kigan ayad, g yan uçavaë illan g ddaw yan udraryattuyn, yat tgllidt ism nns tihyya. ran tt bahra imzdavn n tmazirt nns, ackuar tskar aynna mi tufa afad ad yili ubuvlu d tumrt g tmurt nns.yan wass, lkmn d invmisn n mas d yucka yan umdlu amqqran n tmmurvi, ad iccaynna ismvi wakal.

gådn middn, azzln dar tgllidt nnsn lli ittwassann s tmusnanns, tnna asn : “ad ur tikãa^äm, dari asafar n tmukrist ad.rad nssrv yat takat mqqurn s ikccuän d urmmu iqqurn.kudnna d tlkm tmmurvi, rad tfrk i waggu d tirvi n takattamç abrid yaänin”nkrn ayt tmazirt ar smunun ikccuän d urmmu iqqurn kraikka yiä d wass, gin sis iwtta i tmazirt.

tifawt zik, sllan middn i yat täaäa iggutn, annaynamdlu asggan n tmmurvi ar issntal tiït n tafukt,ig tillas i wakal.ssrvn takat, yawsasn waäu alliv tssutl itmazirt. tkmä tugtt n tmmurvi, talli d ivamantrwl s tuggugt alliv tt lap.mmrn ayt tmazirt, njmn igran nnsn i tmmurvi,snimmrn tagllidt nnsn tihyya nna asn d ittawinabuvlu d tumrt.

tizlitTamurt inu

Ad ïïäv tilelli G wakal n tmurt inu^^frgv i tmazivt tamatart n yils inu

Ad sbddv tiddi, Kkrv zik vr twuri inuUr sulav tagufi Ad tvudu tudrt inu

Msasav d wul inu Ad ur zlv içuëan inuwin babas n babanu xf wakal n tmurt inu.

Page 54: 2005 ircam tifawin3

54

tasugrt 3 : ANNVMS

Ad stiv abrid yudsn ittawin sg ivrm n ïanja vr ivrm n lgwiëa

ad sskkv s uvanib grasn g tkaëäa

1. ^ïanja - tiïïawin - lpusima - taza - fas - mknas - mëëakc - tiznit -ïaïa - gulmim - ïanïan - ãmaëa - bujäuë - ddaxla - lgwiëa.

2. ïanja - lorayc - fas - mknas - mëëakc - agadir - gulmim - ïëfaya -loyun - ãmaëa - bujäuë - ddaxla - lgwiëa.

3. ïanja - lorayc - qniïëa - aëbaï - anfa - jdida - asfi - ãwiëa -agadir - ïëfaya - loyun - buj^äuë - ddaxla - lgwiëa.

Page 55: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 4

allas

Page 56: 2005 ircam tifawin3

56

tasugrt 4 : allas

amsawaä

Timsarin n umzruyaD çëV IWLAFN, alsv timsarin

ajdir, 17 ktubr 2001

asslmd n tmazivt cutanmbir 2003

managu ?

tama n ....

milmi ?

Mani ?

mantur ?

g....

ayur n .....

asgÅas n ...

Page 57: 2005 ircam tifawin3

57

tasugrt 4 : allas

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 58: 2005 ircam tifawin3

58

tasugrt 4 : allas

Tamazivt g tinml

g usgåas n 2003, ttwaëçmnt twura n tinml nnv i tmazivt pma ad ttwavr. Maëëatinlmadin d inlmadn, immr wul nnsn, umi d asn itwanna unvmis a icnan. Tnna anv imma:“lxxu a tarwa inu, ad tzmmrm ad tarim s tfinav, ad tvrm g idlisn tutlaytd tmsna n tmazivt”.

tëçm tifawt adlis nns itwasrsn xf tdabut, uca tili tãkæä g iwlafn, tmmaliskkiln i tmddukklt nns nadya: “Aqqam wa da, d askkil “yat”; win diha, daskkil “yaz”, maca iskkiln a snnj, ur tn ssinv. Tiwcca, xmi va nssnti ad nvrtamazivt, ad sqsiv aslmad inu xafsn”.

Tiwcca nns, umi nëap vr tinml, inna anv uslmad: “assa imvar aïïaã, minzi knniwd imzgura i va issntin ad tvrm tutlayt n tmazivt g lmvrib”.

Tamsirt tamzwarut, nvra gis amsawaä d tvri n uäëiã. tamsirt tiss snat,nvra gis tajëëumt d tirra. G umggaru, nvra awrar.

“Ayyaw! mcpal immr wul inu umi lmdv ad ariv ism inu s tfinav !”

Page 59: 2005 ircam tifawin3

59

tasugrt 4 : allas

Tamawalt inu

Anvmis: rxbar.Tutlayt: ils, awal.

Ad stiv tamrarut d yusin

1- g usgåas n 2003, Tssnti immas n tifawt tqqar tamazivt. Ssntin inlmadn n tinml n tifawt qqarn tamazivt. Tssnti immas n tifawt tsvara tamazivt.

2- tëçm tifawt adlis nns pma ad: tsskn iskkiln tssn i tmddukklt nns nadya. tsqsa aslmad xf iskkiln nni ur tssin. tssnvl maëëa iskkiln g walug nns.

ad arrv xf isqsitn ad

1- maymmi immr wul n tnlmadin d inlmadn ?............................................................................................................................................................................................

2- man iskkiln tmla tifawt i nadya ?............................................................................................................................................................................................

3- ma tuva tinlmadin d inlmadn zdat i 2003 qqarn tamazivt ?............................................................................................................................................................................................

4- maymmi inna uslmad i inlmadn: “assa imvar” ?............................................................................................................................................................................................

5- min tvra tifawt g tmsirt tamggarut ?............................................................................................................................................................................................

Page 60: 2005 ircam tifawin3

60

tasugrt 4 : allas

tinawt n ajdir

asg^åas ad, am ku asg^åas, ittwagg ukttuy n tinawt n ajdir. s usulf ad,issiwl uslmad i inlmadn vifs. Ajdir, ntta, yan ivrm amççyan illan tama nxnifëa. mnid as, illa yan udrar amqqran. imzdavn n ajdir ttwassnn s tnzbaytnnsn xf tmazirt, am timnaäin yaänin n lmvrib.

ass n 17 ktubr 2001, inna ugllid akswat mupmmad wiss ãäiã is “tamazivt,d adasil axatar n tdlsa tamvrabiyt”. irna g wawal nns; inna: “asmvr n tmazivtiga tamasayt tanamurt”. iqqan d i imzdavn akæ n tmurt ad amun g usmvr ntmagit nnsn. sg wass nna, tkcm tmazivt azmz amaynu.

tinawt n ajdir, tëçm idirn ixatarn i tmazivt: tkcm tinml, ttwarayn as idlisns iskkiln n tfinav, tettwaslmd tjëëumt d tussna nns. acku tirra aydisbddan tutlayt xf iäaën nns. Tirra ad as yakkan ad tzri sg tsuta vrtsuta s tussna nns. am idirn, tëçm tinml am winna ëçmn imassn n umsawaä, lumnttilifizyun. iddx, tinawt n ajdir tga asurif axatar g ubrid n izrfan nufgan. acku, am wawal am tmurt, iqqan d ad tn npäu d ad tn nssmvur.

Page 61: 2005 ircam tifawin3

61

tasugrt 4 : allas

tamawalt inu

tinawt : awal amsuds xf ca uskkin. tadlsa : tussna.tamasayt : aynna ittasi ufgan n twwuriwin.Tanamurt : tin tmurt.azmz : luqt.asulf : lmsibbt.izrfan : aynna igan amur n ku yan.tanzbayt : tamsnkart, lmuqawama.Lumn : slawant akæ.

Armas

1- illa ajdir tama n :

fas imi n tanut ïanja Tazarin xnifëa

2- tinawt n ajdir tettwagg xf :

Anmuggar A ë ç ç u m Abïïu Izrfan Aëççum n iysan n wuggug n wakal n tmazivt n tinml

3- milmi tettwagg tinawt n ajdir ?............................................................................................................................................................................................

4- May d yusan g tinawt n ajdir ? ............................................................................................................................................................................................

5- Smi içil ad tkcm tmazivt tinml ?............................................................................................................................................................................................

6- May igan "am wawal am tmurt ?". ............................................................................................................................................................................................

7- Ma ak tsskti tinawt n ajdir ?............................................................................................................................................................................................

Page 62: 2005 ircam tifawin3

62

tasugrt 4 : allas

abrid n tfinav

iägam, idda d unmhal n tinml s tdala nnv, yini av : « askka, rad darnv yackyan ukabaë n tfinav. rad dis imun yan uslmad, ad av isawl xf iskkiln ntfinav».

assa, ikcm d ukabaë n tfinav ar ammas n tinml nnv. ittyara fllas « abrid ntfinav ». is t ka nçëa, nmmr sis kigan, nmun nn fllas. isawl av ilmma yan uslmadxf tfinav lli xf yad nssn imikk. g tgira n wass, ttwabäan idlisn n «tifawina tamazivt» xf tnlmadin d inlmadn, ttwafkan asn ivunab d ikëëajn n iælan.

tadgåat ad, rad alsv i imma d baba xf wass ad ihyyan lli zzriv. askka,rad iddu ukabaë n tfinav vr ivrman yaänin afad ad gisn iml iskkiln n tfinavi tnlmadin d inlmadn.

Page 63: 2005 ircam tifawin3

63

tasugrt 4 : allas

Tamawalt inu

Nmmr : nfë^p.xf : f.kigan : bahra.

Armas

ad fkv tamrarut n isqsitn ad

1- man anvmis d iwi unmhal s tdala?

akabaë n tfinav idlisn n tfinav iskkiln n tfinav

2- mad ittyaran xf ukabaë ?

iskkiln n tfinav abrid n tfinav avaras n tfinav

3- mad skrn inlmadn lliv d ilkm ukabaë ?...........................................................................................................................................................................................

4- mad iskr uslmad lli d imunn d ukabaë ?...........................................................................................................................................................................................

5- mad ittwabäan xf inlmadn d tnlmadin g tgira n wass?...........................................................................................................................................................................................

6- ma rad iskr idir tadgåat ?...........................................................................................................................................................................................

7- mani s idda ukabaë lidd askka ? max ?...........................................................................................................................................................................................

Page 64: 2005 ircam tifawin3

64

tasugrt 4 : allas

tajëëumt d usfti

I. Ad alsv kra n tmsart g wakud nns.

imrnutn n wakud

imdyatn:g tnuëçmt n unbdu nna izrin, nmmudda vr ifran.ku ass, da nttddu s udrar, da d nttavul vr ifran ku iä.yan wass, nmmudda vr lpusima dar xalti mnnac.

ku ass, da nttddu ...... = ku ass, ar nttddu ..... = ku ass nttddu .....

tiwcca nns,askka nns, nëap vr yill, ngmr d yan uslm am^qqran. llidd askka,

Askka nns = Tiwcca nns = Llidd askka.

ad ssudsv tiwinas, ariv aäëiã

askka nns, ndwl vr agadir. yan wass, nmmudda s tiznit. nsva gis yat tsvnst bahra icnan. g usgåas nni izrin, nmmudda s agadir. ku ass, da nttddu vr yill n tavazut.

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Dwl = avul d, urri d.Tasvnst = taçëçit.

1

}

Page 65: 2005 ircam tifawin3

65

tasugrt 4 : allas

}} ad d varnv yas ukabaë n tfinav”.

Rad d darnv yack ukabaë n tfinav”.ad d vurnv yas ukabaë n tfinav”.

iägam =iännaï =assnnaï

Askka, rAd ... =tiwcca, ad ...

iägam,iännaï, inna anv uslmad:assnnaï,

“askka“tiwcca

aynas 3 innayr 2005 asinas 4 innayr 2005

Assa askka / tiwcca

Ad smdv tiwinas s: iägam - iännaï - assnnaï - askka niv tiwcca

1- ...................., sviv imassn n tvri. ...................., ad svv imassn n tunnivt.

2- ...................., tmmudda tifawt vr walili. ...................., ad d tavul.

3- irarn inlmadn tacamma n uäaë ..................... ...................., ad alin adrar.

II. Ad alsv kra n tmsart g udvar nns.

imrnutn n udvar

imdyatn s: tama n .................... - g .................... - mnid ....................

illa ivrm n ajdir tama n xnifëa g aïlaã anammas. mnid as, illa yan udraramqqran. munn gis middn sg iççlmä ar iffus n lmvrib ad ssfldn itinawt n ugllid xf tutlayt d tussna tamazivt.

mnid as = arndad nns

Page 66: 2005 ircam tifawin3

66

tasugrt 4 : allas

Ad vrv tiwinas ad, afv imrnutn n udvar

1- Nzzri tanuëçmt n unbdu g yan ivrm tama n tznit. nçë gis tiwizi ntmgra. Ku iä, da ittili upwac g usays mnid n unrar.

2- Tlla taddart nnv arndad n tmzgida.

III. tawinst tattwagt.

Amdya: ssnn inlmadn iskkiln n tfinav.

Ttwassann iskkiln n tfinav.

Ad Snflv tiwinas ad

1. vzan imazivn iskkiln n tfinav g uçëu............................................................................................................................................................................................

2. tura tifawt izwiln g tflwit............................................................................................................................................................................................

3. isrs unlmad avanib xf tdabut............................................................................................................................................................................................

4. svant tnlmadin imassn n tvri............................................................................................................................................................................................

5. g usgåas n 2003, vran inlmadn tamazivt g tinml............................................................................................................................................................................................

Imassn n tvri

Page 67: 2005 ircam tifawin3

67

tasugrt 4 : allas

Tirra

I. asnmarra.

ad akzv

1- ad vrv : (tavaïï) maca ad ariv : tavaät2- ad vrv : (tasffa^ïï) maca ad ariv : tasffa^ät

ad ssnv : ä + t = ïï

1. ad vrv : (tawnnaïï) maca ad ariv : .............................2. ad vrv : (tavëuïï) maca ad ariv : .............................

ad bäuv gr tguriwin

suslmdntmazivtdattmvurtutlaytdtussna............................................................................................................................................................................................

II. asmad n uäëi^^^^^^ ^ ^ã.

ad smdv aäëiã s tguriwin ad

mnid, llig / lliv, g umzwaru, g umggaru, ddaw / sadu, sg, vr.

....... ................ ivra as idir ad ikcm ................ unçaë. ur tt gis yiwi, iqqim

................ n unçaë. ivra as tikklt tiss snat. ur as isli. ....... ................, yudfidir ................ tgmmi ad yawi tarançaë. inna agd yixf nns: “ikzin ad daäëäuë”!

III. afars n uäëiã.

ad çëv iwlafn, ariv tiwinas

........................ .......................... ................................... ...................................... ....................................

Page 68: 2005 ircam tifawin3

68

tasugrt 4 : allas

Awrar

Page 69: 2005 ircam tifawin3

69

tasugrt 4 : allas

tizlit

Tutlayt inu.

Tutlayt inu, A tamazivtTutlayt inu, A tamagit

a tafsut n wawala turtit n tasag wakal nnmtgma d tayrig wakal nnmtvmi d tvrig wakal nnmtmvar d tlellituli, g ujnna n tmxsa.

a tamazivt, a tamazivta turtit n tudrtassa, ad cm nvrassa, ad cm nariad npwwä tifinavpma ad trni ad tmvarad tmvar, ad tmvarad tssidd amaäal.

tutlayt inu, a tamazivttutlayt inu, a tamagitad cm nvr, ad cm npsug wul nnv, ad cm nççu.

Page 70: 2005 ircam tifawin3

70

tasugrt 4 : allas

tiwafitin

ad çëv taflwit, afv timrarutin

1- Mad i^çäayn, izgr i wasif ?

2- ar zzigizv xf kkuç iäaën g tifawt, xf sin iäaën g uzal, xf këaä iäaën g tdgåat, mad giv ?

3- päiv bdda, bzgv bdda ? mad giv ?

4- amzwaru inu, ar sis cttav. wiss sin inu, iga askkil.wiss këaä inu, ar gis ttagmv aman.giv yan ivrm gr mëëakc d agadir.mad giv ?

5- izgzaw g tagant, isggan g dar umzznzi izgåav g tgmmimad iga ?

avrrabu n bn bïïuïa

yiwä nn bn bïïuïa akal n ãbanya.Iwwt gis tagust.Aws as ad yaf agatu t ittqqnn vr tagust illan xf wakal n ãbanya.

- afgan

- imi n tanut

- ils

- tirgin

- azzår

Page 71: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 5

aznnmzal

Page 72: 2005 ircam tifawin3

72

tasugrt 5 : asnnmzal

amsawa^ä

timyurin d tfugliwin

ad çëv iwlafn, snnmznv

- izgÅav zund...- ila anct...

- ivzzif xf...- ibëbc am ...

- zzugarn xf...- icna am ...

Page 73: 2005 ircam tifawin3

73

tasugrt 5 : asnnmzal

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 74: 2005 ircam tifawin3

74

tasugrt 5 : asnnmzal

Taslit n unçaë

Xmi ttili tzawa, imazivn ttggn urar i unçaë. Ttawin d sin ikccuän, ijj dazgrar wnniän d aquäaä, uca ssiëiän asn aëëuä n tslit. Ttasnt id trbatintimççyanin, uca kssint taslit nni, ggurnt sigs xf tudrin. Qqarnt izlan, nïïëntaman g ujnna.Assa, tnna iyi imma: “ugur a illi ad nsfugl s unçaë. Cmm, ad tisid taslit nunçaë, tirbatin d irbatn ad ggurn awarnawm g izurag, ad ttëuccn tamurt swaman”. Twc iyi ict n tslit d tazgrart, tssiëä as aëëuä azgåav, tgga astacarbit d tazgzawt xf yixf, tbgs as s ubgas aw^rav. Umi tt isiv, tnnaiyi tmddukklt inu nadya: “tiddi n tslit tujar tiddi nnm a tifawt, maca tiddiinu anict nns”.Nffv sg taddart nnv g w^aïïaã itnv. Tirbatin d irbatn ysin as:

“Avnja issmlilipA ëbbi, ssu itt mlip!Avnja ittr bazinA ëbbi, arni tiççin!”

Nkka maëëa ibridn d izurag. Nsgura s igran, mani nëap nëucc s waman. sgssnni nysi taslit n unçaë g ujnna, uca niwi tt vr uxam mani ttngrawnt tfqqirin.Umi nudf nufa timvarin ggint afëfuë xf iyaçiän d iqnanyn. Ncca am n tnna.

g tfugla n tslit n unçaë, tirbatin d irbatn imççyann ttirarn akd wayawya,tticcn i yijj wnnäni min varsn n tsurarin.

Page 75: 2005 ircam tifawin3

75

tasugrt 5 : asnnmzal

Tamawalt inu

Tazawa : razav, xmi ur iccit un^ça^ë.Ad nsfugl : ad ngg urar i unçaë.

Armas

Ad stiv tamrarut d yusin

1- Xmi ttawi tzawa imazivn, Ttggn urar i tslit. Ssavn a^ïïaã ikccuän. Ttggn tafugla i unçaë.

2- Ass n tfugla, tifawt: Tëucc tamurt s waman. Tugur awarni trbatin d irbatn. Tysi taslit n unçaë.

Ad arrv xf isqsitn ad

1- Min tssiëä immas n tifawt i tslit n unçaë ?............................................................................................................................................................................................

2- Wi yujarn tiddi n tslit n unçaë ?............................................................................................................................................................................................

3- Mani ëapnt trbatin d irbatn, umi ëuccn igran s waman ?............................................................................................................................................................................................

4- Min ccint trbatin d irbatn g uxam n tfqqirin ?............................................................................................................................................................................................

Page 76: 2005 ircam tifawin3

76

tasugrt 5 : asnnmzal

ass n tocuët

ass n tocu^ët, da tmlalan icirran g ubaraz n usun niv ivrm. Da ttilin zdmnyad ikccuän imqqrann d imçyann. S ikccuän nna, da tggan afa. Mc ur ixitr wafanna, da vifs n^ïïun. Mc ixitr, ur da vifs n^ïïun.

Da kkaln, ma ila wass, da ttazzlan, ar tt^äãan, ar svuyyun. da lssan tisunawinnnsn. Ku yan, da ittgga tasuna nns mimk ira. Illa ma ittggan tasuna n umucc nivtin uvlyas niv tin yizm. Illa ma ivmmun udm nns s ukffus. Da ttasin allunn. kuyan, da ittini ma ira s ta^äãa.

Adday smdn urar xf wafa, da t sxsayn, pma ur i^t^tam^ç g iskkinn ya^änin. Dazrrin sg taddart vr taddart. Da ssawaln agd middn imqqrann. wnna asn igankra, g ma izrin n wussan, da as ttrran iwaliwn nns s ta^äãa. Adday zrin, vrtiddrwin, da ttinzizn:

“iä n tocuët aya. I ^ ^ ^ ^ ^ ^ä akswat aya.ad nurar, ar nttinziz. Ur tlli tnba^ät awa!”.

Da ttviman da tturarn sg uvlluy n tfukt ar d izri uzgn n yi^ä niv ugar.Icirran da ttirin kigan iä n tocuët. Xas da ttsmadn urar n yiä, da ttgguninwin imal. Ur illi ma yufn urar xas tawwuri!

Page 77: 2005 ircam tifawin3

77

tasugrt 5 : asnnmzal

Tamawalt inu

abaraz : asays, asarag.Tisunawin (tasuna) : aynna ttggn icirran xf udm.

ad t ffrn pma ad amçn udm n ca aänin.Tawwuri : lxdnt.Ismd : ikmml.Asulf : lmsibbt.

Armas

1- is da ttirin icirran ass n tocuët? yyih Uhu

2- mani da tmlalan icirran ass n tocuët? abaraz Tigmmi

3- may ttggn icirran xf udmawn nnsn?............................................................................................................................................................................................

4- May ttggn i wafa adday smdn vifs anäaw?...........................................................................................................................................................................................

5- May ttinin adday zrrin sg taddart vr tayyaä?............................................................................................................................................................................................

6- Ma asn ttinin icirran i imqqrann?............................................................................................................................................................................................

7- ssiwl xf may ttggd g ca usulf yaänin.............................................................................................................................................................................................

Page 78: 2005 ircam tifawin3

78

tasugrt 5 : asnnmzal

buylmawn

askka n wass n tfaska, ar ttili g tmazirt nnv yat tmyurt lli ittwassann sbuylmawn. Iknna vrsn middn, Ar smunant tazzanin ilmawn n wava^ä niv win izimmr.Kra igan smmus ilmawn ar akkan yat tmlsit. Ar tt ilssa buylmawn, ig zundkra n wavaä niv izimmr, maca ur da ifttu f qquç n iäaën zund imudar.

da ttmunan d buylmawn qquç n ismunn. Yan, ar as ttinin tamaccut, ar ikllu udmnns s iæfsan n takat ar kiv iga abrkan. wiss sin, ar ilssa kra n tmlsitirwasn tin kra n inmmtri, yasi yan wawlk im^q^qurn. wiss këaä, ar ilssatimlsit n tmvart. Amggaru, ar ittgga argaz n tmvart. Nkk, yuftn akæ daribuylmawn, acku ar iyi tsäãa tmlsit nns tabëbact uggar n tin tmaccut d tintmvart.

Ar ittffv buylmawn d ismunn nns g tzdwit, ar ttkkan tiåmma d idvarn. Artettrn iqaëiän. g uvaras, ar ittazzal buylmawn xf tarwa, yut s tiqqrt nnswanna ur irin ad as ifk kra. iv smdn tawada nnsn ivzzifn, ar ttddun s usayslliv a skarn kra n tmzgunt isawaln xf tmukrisin n ivrm nnsn. Llid Askka nns,ar skarn imnsi s aynna smunn dar middn, yili upwac ar kiv d tuli tafukt.

Page 79: 2005 ircam tifawin3

79

tasugrt 5 : asnnmzal

Tamawalt inu

Tamyurt : loada.Tazzanin : tarwa.Timlsit : a^ëëu^ä, iobann.Abrkan : asggan, uãïif.Takat : almssi.inmmtri : wanna itettrn i middn timlsit d tirmt d iqaëiän.Awlk : ajjbir, amzawdu.Tazdwit : akud ngr taçallit n tizwar d tinwutci.Tuli d tafukt : tfl d tafukt.

Armas

1- ar ittili buylmawn: g loid am^çyan g loid n tfaska g tocuët g ixf n usgåas

2- ar ittgga buylmawn zund: ilm tamvart amudr inmmtri

3- mnnaw ilmawn ad yakkan timlsit n buylmawn?............................................................................................................................................................................................

4- managu ad ittffv buylmawn s tsukt ?...........................................................................................................................................................................................

5- mad iskar g tsukt?............................................................................................................................................................................................

6- ar ittiri umaru n uäëiã buylmawn uggar n ismunn nns. Max?............................................................................................................................................................................................

7- is jju tçëit buylmawn? Siwl, tinit mad yufn, ntta niv taocuët? max?............................................................................................................................................................................................

Page 80: 2005 ircam tifawin3

80

tasugrt 5 : asnnmzal

taj^ëëumt d usfti

I. Ad snnmzalv.

1. Imdyatn s: zund niv am.

Imllul wayyis a zund adfl.Imlel uyis a am udfl.Iga wasif zund agudi n irkan.Iga wasif am ugudi n irkan.

Ad smdv tiwinas ad s zund niv am

Yuzv uvrum a ........................ uçëu.Iqqur uvrum a ........................ açëu.Ivzzif umudr a ........................ ulvm.Isggan wudm n buylmawn ........................ amucc.Tvuda tpnjirt a ........................ tfukt.Tpla trbat a ........................ tafukt.

2. imdyatn s anct - ivzzif ..................... xf ..................... / izzugrt ......................

xf ................... / igzzul ................. xf................... / iquäeä ..................... xf .......................

- atig n ulitcin anct n win udffuy. - tla tifawt anct n nadya / anct n n tifawt anct n nadya.

• ivzzif idir xf nadya d tifawt, maca igzzul xf masin.• Izzugrt idir xf nadya d tifawt, maca iquäeä xf masin.

Ad çëv iwlafn, iniv tiwinas s................ anct . . . . . . . . . . . . . . . .

i v z z i f . . . . . . . . . . . . . . . . x f . . . . . . . . . . . . . . . . .i z z u g r t . . . . . . . . . . . . . . . . x f . . . . . . . . . . . . . . . . . .i g z z u l ................ x f . . . . . . . . . . . . . . . . .i q u ä e ä . . . . . . . . . . . . . . . . xf . . . . . . . . . . . . . . . . .

alvm

5 DH

Page 81: 2005 ircam tifawin3

81

tasugrt 5 : asnnmzal

II. Tafrast.

1.tafrast n i^ælan

imdyatn:

1- titrit, dars taãffaät t a m l l a l t. Nadya, nttat, vurstaãffaät taçëwalt.2- Da ikllu buylmawn udm nns s uklu abrkan.3- tsva tifawt tackkaët tazwawwavt.

Ad afv tifrasin n iælan g uäëi^ã ad

ass n tfaska, ilsa idir tajllabit tamllalt d tëççit tawravt. Tifawt,nttat, tiëä tabdoit tazwawwavt d idukan ibrkann.

Ad çëv iwlafn, smdv tiwinas s tfrasin n iælan

Aäil ............... Tafirast ........... tadffuyt ..............

Taxsayt ............... Açalim ............... baïaïa ...............

Page 82: 2005 ircam tifawin3

82

tasugrt 5 : asnnmzal

2. tafrast n tiddi

Ad smdv tiwinas

imdyatn :

1- tavaät inu, vurs taskiwin tusdidin.2- Llan ixlidjn izgrarn g aïlaã anammas.3- Illa yan uvyul aåzzal g ugadaz n ivrm nnv.4- Llan waddagn iquäaän g tmazirt n ccinwa.5- Tubqal, d adrar amqqran.

Iga ulvm amudr ....................... . insi, ntta, d amudr ....................... .g ääaë lbiäa, llant tzduvin ....................... ..Askkil “Ya”, d askkil ....................... g iskkiln n tfinav.Da ttggnt tpnjirin tislatin s ikccuän ....................... .

III. imyagn g warusmid.

Imdyatn:

Ku tagrst, da ikkat unçaë aïïaã.Aqqa ikkat unçaë aïïaã.

Ad ssftiv imyagn g twinas ad

(sawl) .............................. tifawt s tmazivt ku ass. Aqqa .............................. stfëanãiãt.Ku asamas, (urar) .............................. idir tawjja n uäaë. Aqqa ..............................tacamma n ufus.Ku tifawt, (su) .............................. titrit aæfay. Aqqa (su) .............................. atay.

tavaät

adrar

Page 83: 2005 ircam tifawin3

83

tasugrt 5 : asnnmzal

TirraI. asnmarra.

ad bäuv gr tguriwin

ismununlmadicwangruwrardtvridusgunfu.............................................................................................................................................................................................

II. afars n tirra.

1. ad snnmzlv iwlafn, ariv tiwinas d yusan.

....................................................................... . ....................................................................... .

....................................................................... . ....................................................................... .

2. ad ariv aäëiã, snnmzlv tafsut d unbdu.............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Page 84: 2005 ircam tifawin3

84

tasugrt 5 : asnnmzal

Awrar

Page 85: 2005 ircam tifawin3

85

tasugrt 5 : asnnmzal

invmisn

anmuggar n ayt mgun

ammas n wayur n mayyu, ar lssant trbatin n ayt mgun timlsa ntwwuri, ddunt zikk s igran ad kksnt ijddign g illa waäu ijjan. ar ttinin willi zrinin, tkka tt inn zik yat tgllidt ivudan, tçça amudn ijddign g ubrid n tmazirt. sg wakud ann, kkrn d ijddign, sfalkintalatin akæ n tmurt nns.kudnna issnti wukus n ijddign, ar ttggan middn n tmazirt tamvra këaä wussan.ar ttmunn imzdavn n ivrman akæ g lqlot n imgunn. ar d ttawin tiçëbay dtçëçay nnsn ihyyan, ar ttinin izlan xf tmvra n ijddign. yan upwac ittwassann bahra g unmuggar nijddign iga win tizzwa. g upwac ann, ar ttbëëamnt trbatin zund tizzwa xfirgazn nna itturarn s wallun d uvanim.tigira n wass, ar ttavuln middn vr ivrman nnsn, tumrt g wul. Awin didsn tifassin n ijddign d waman nnsn.

ixatrn : imqqurn.tifassin : tiwckinin.

tizlitTaslit n unçaë

-Taslit, wi tt yiwin ? -yiwi tt unçaë-Wi as iggin taobruqt, Issiëä as liçaë ?-Issiëä as t isli, D va yuäan d ançaë.

Tlvunja, tlvunja Tifucay n unçaëAd ilin izammarn Ad tvmi tugaAd isu wakal Ad yazzl ivzr

Taslit, a mmuvnjaA ëbbi, ad ifajaAvnja, issmlilipA ëbbi, ssu it mlip!Avnja, ittr bazinA ëbbi, arni tiççin!

Page 86: 2005 ircam tifawin3

86

tasugrt 5 : asnnmzal

Iëççi abëbac

Nkk, ism inu iëççi abëbac. Vuri smmust n tgzzumin g tdist inu. Klutigzzumin n tdist inu :

1. tagzzumt n tama n idmarn inu, tga tazgzawt. 2. tagzzumt tawravt, tlla tama n tgzzumt mm tsnnant.3. tagzzumt illan tama n tmqqrant, tga tamllalt.4. gr tgzzumt tawravt d tmllalt, tlla tgzzumt tabrkant.5. tagzzumt g tlla tsnnant, tga tazgÅavt.

Tawafit

Nkk, d tamkraztTtddrv s imndiZdvv g wul n tmurtIlm inu, d abrkanAdis inu, iqäu.

Ncc:...............................................

Page 87: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 6

asnuml

Page 88: 2005 ircam tifawin3

88

tasugrt 6 : asnuml

amsawaä

nttat, d .....

anct...

tga....

tlla tama....

vurs ....

aklu nns .....

dars......

tiddi nns.....

idrizn d umzruy

ad çëv awlaf, snumlv t

Page 89: 2005 ircam tifawin3

89

tasugrt 6 : asnuml

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 90: 2005 ircam tifawin3

90

tasugrt 6 : asnuml

Iv^rm n liksus

assa, ittr anv uslmad ad d nawi tussniwin xf ca n iv^^rm azayku g lmvrib.Ku Ijj, yiwi d invmisn xf ca n ivrm nni issn. Masin, yiwi d invmisn xf ivrmn nkuë yudsn lpusima. Ziri, yiwi d, ntta, invmisn xf ivrm n tamuda illan zdati tiïïawin. Tifawt, ra nttat, tiwi d invmisn xf ivrm n walili illan zdat imknas.

Ncc, rzuv g uslkim, uca ufiv aïïaã n tusniwin timaynutin xf ivrm n liksusnni skan imazivn izaykutn. ivrm a, nttaf it xf yict n twrirt, tama n ivzr nlukus. igåj xf ivrm n lorayc s këaä id kilumitr. Tuva zdvn gis aïïaã nigdudn am ifiniqiyn d iëumaniyn.

tavrma n liksus tmvar. Tuva gis asays n umzgun d iradabn d ansiwn n tçallitd isugar n tisnt d usizv n islman d tirsal n ibrgmmitn d izurag ittwakluns iwlafn icnan. iwdan nns, tuva ttggn takrza d usessu n wurtan d tgmrt nislman. Maca lxxu, ivrm n liksus, qqimn gis vas icacaë.

Page 91: 2005 ircam tifawin3

91

tasugrt 6 : asnuml

Tamawalt inu

Tussniwin : invmisn.Skan : bnan, ggin tudrin.Tawrirt : adrar amççyan.Igdudn : imzdavn n ca n tmurt.Amzgun : tirart n tmlalin, lmãëp.Tirsal : tismmacin. Ibrgmmi : taddart tamqqrant.Isugar / asagur : mani ttwagg tisnt.

ad stiv tamrarut d yusin

1- tiwi d tifawt tussniwin xf ivrm n: tamuda. walili. tiïïawin.

2- ivrm n nkuë, yuds i: mknas. lorayc. lpusima.

ad arrv xf isqsitn ad

1- mani d yusa i^vrm n liksus ?............................................................................................................................................................................................

2- man igdudn tuva zdvn g liksus ?............................................................................................................................................................................................

3- min skan imzdavn n liksus ?............................................................................................................................................................................................

4- minzi tuva ttddrn imzdavn n liksus ?............................................................................................................................................................................................

Page 92: 2005 ircam tifawin3

92

tasugrt 6 : asnuml

Ivrm n ayt bnpddu

Adday tffvd tamazirt n warzazat, tkkd abrid ittawin vr ivrm n tlwat,tasga n wasif lmalp, ad tafd ivrm n ayt bnpddu. Ntta Yan g ivrman ivudanittwassnn g umaäal, acku tfrg as lunisku.

Ivrm n ayt bnpddu, ur gis qqimin imzdavn assa, maca ar vurs d ttddunmiddn sg tmizar yaän ad çën timitar n ivrman izaykutn ittwaskan s wakal.Ivuda kigan Ivrm n ayt bnpddu acku illa aguns n wurtan gr tnz¨ruft d udrarn aïlaÃ.

Ivrm n ayt bnpddu skan t middn zik vas s wakal d ukccuä n isæla n tmazirt.Igudar nns gzan tn s ilqqiän ivudan am winna ittilin xf tkäift.

kigan n ifilmn ay ttwaskarn g tmazirt n warzazat s umata, maca winna ittwaggng ivrm n ayt bnpddu ttwassnn akæ g umaäal. Ivrm n ayt bnpddu ikcm g tngmitamaälant.

Page 93: 2005 ircam tifawin3

93

tasugrt 6 : asnuml

Tamawalt inu

Tasga : tama.azayku : aqdim, aqbur.frg : stn, p^äu.tamatart : aynna s nttisin kra n uskkin.tanzruft : ÃÃpëatingmi : aynna illan vur middn : tussna, amzruy, taçuri…

armas

Ad stiv tamrarut d yusan.

1. Illa ivrm n ayt bnpddu : Tama n wasif n tassawt. gr warzazat d zagura. tama n ivrm n warzazat. aflla n udrar n aïlaà amqqran.

2. ivrm n ayt bnpddu :

zdvn gis middn. ur ittwassn g umaäal. ittwaska s uçëu. ikcm tingmi tamaälant.

3. ivrm n ayt bnpddu :

ittwa^ska s wakal d ukccuä. ur gis urtan ivudan. igudar nns, ur gzin s ilqqiän ivudan. da vurs d ttddun middn sg tmizar yaggugn.

4. ad rarv xf isqsitn ad.Mani g tlla tmazirt nnk ? Ma gis illan ? ma s ttwassn ?

Page 94: 2005 ircam tifawin3

94

tasugrt 6 : asnuml

Tinml n aïlaã amqqran

tinml yan u^dvar ilan atig mqqurn g umzruy nnv. taggug xf mëëakc s timi^äi nid kilumitr, tlla g talat n nfis g wammas n aïlaã amqqran. Tinml ad, av ssntin imwppdn d umvar nnsn lmhdi bn tumrt, abrid lli tnisslkmn i tnbaät.akud ann, ttwassn tinml s taska nns tatrart g ifriqya n iççlmä d ibirya nnami ttinin ãbanya vila.

tïïaf tinml ãäiãt n tggura. snat gisnt, mqqu^rnt bahra, ttwaskarnt s yattwwuri içiln. tiggura ad, ar ttawint s usarag agldan mi ssutln ivrban, tsfalki t tzgzutlli gis illan.tiggura ann ya^änin, ar ttawint s yat tmzgida ixatrn mi issutl yan ugadiryattuyn.

timzgida n tinml, ttwassan g uma^äal akæ s ufulki nns.

Page 95: 2005 ircam tifawin3

95

tasugrt 6 : asnuml

tamawalt inu.

Amzruy : ussan d isgåasn lli izrin d mad gisn ittwaskarn. talat : igr g tama n udrar d wasif. Taska : aynna ibna ufgan. içil : ifulki. ixatrn : imqqurn.

Armas

ad fkv tamrarut n isqsitn

1. tlla tinml tama n : agadir tarudant mëëakc

2. tlla tinml g : aïlaã amqqran aïlaã amçyan aïlaã anammas

3. mad iskan asun n tinml? ……………………………………………………………………………………................…………………………………

4. mani g ttwassan taska tatrart n tinml?……………………………………………………………………………………................…………………………………

5. mnck n tggura ad tïïaf tinml?……………………………………………………………………………………................…………………………………

6. mani s ttawint snat tggura timzwura ?……………………………………………………………………………………................…………………………………

7. mani s ttawint tggura ann yaänin?……………………………………………………………………………………................…………………………………

Page 96: 2005 ircam tifawin3

96

tasugrt 6 : asnuml

tajëëumt d usfti

I. taggayt.

1. awtm

Imdyatn s: a..............................

Anlmad Aslmad Amssasfr

2. tawtmtImdyatn s: t..............................t

Tanlmadt Taslmadt Tamssasfrt

Ad snflv

Amdya: amucc tamucct

Av^ëäa ....................Apnjir ....................Afrux ....................Awssar ....................atbir ....................

Page 97: 2005 ircam tifawin3

97

tasugrt 6 : asnuml

II. amäan.

1. asuf

Imdyatn s: a............ d t............ T

anlmad taslmadt tafullust n waman askkil

2. asugt

imdyatn s: i...... N d ti......iN

inlmadn tislmadin tifullusin n waman iskkiln

Ad snflv

Amdya: aslmad islmadnTaslmadt tislmadin

Apnjir ................................

Awssar ................................

tatbirt ................................

adlis ................................

taãffaät ................................

tackkaët ................................

Page 98: 2005 ircam tifawin3

98

tasugrt 6 : asnuml

III. tamäffët.

Imdyatn s: a u - ta t

Aslmad, içëa anlmad.içëa uslmad anlmad.

Amucc, I ^çça xf uvëäa.I ^çça umucc xf uvëäa.

Isva masin taãffaät.Tlla tãffaät g tckkaët n masin.

Nkk, d anlmad = Nkk, giv anlmad.Ncc d unlmad = Ncc, munv d unlmad.

ad smdv tiwinas s tguriwin ad taslmadt, aslmad, tackkaët, adlis niv tivrmt.

Isva idir yat.................... d yan .................... .tifawt d .................... nns, siwlnt xf ivrm n ayt bnpddu.Mas yusf, d.................... ivudan.Mas yusf d .................... nnv, mmuddan s ivrm n calla.Layla d .................... g tinml n ccrif amçyan.

Ad smunv tiwinas ad

skan • • “ayyuz a tifawt!”

Ufiv • • kigan n invmisn xf umzruy n tmazirt nnv.

Inna iyi uslmad inu • • inlmadn almmud n tmazivt g usgåas 2003.

Ssntin • • imazivn aïïaã n ivrman g ma ayad Izrin.

Page 99: 2005 ircam tifawin3

99

tasugrt 6 : asnuml

Tirra

I. asnmarra.

ad ktiv aÄËià ad

g tmurt nnv n lmvrib, nttaf aÏÏaà n ivrman izaykutn. Ivrman ad, ttwaskang wakud izrin. Nitni, tticcn anv invmisn xf tudrt izrin. Iqqan d inlmadnad ddun ad ÇËn tavrma tazaykut n tmazirt nnsn.

II. asgzul n u^äëiã.

ad s^gzulv aÄËiÃ

immudda idir, anlmad g tinml n bn bÏÏuÏa, vr ivrm azayku n walili.IÇËa gis kigan n tmitar n tvrma n lmvrib, am tirsal d iradabnimqqrann d wansiwn n umzgun. …………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………...

III. afars n tirra.

ad snumlv awlaf, ariv aäëiã

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

........................................................................................................

nttaf = ar / da nttafa.Tticcn = ar / da akkan.aSgzul = asquäeä.

Page 100: 2005 ircam tifawin3

100

tasugrt 6 : asnuml

Awrar

Page 101: 2005 ircam tifawin3

101

tasugrt 6 : asnuml

taktbiyt (timitar 1989)

Taktbiyt hati trvamt gis a tifawinTga nn ixf v ignnazund aggu mac nttattëça imassn n uzmzAjjawu tnra tTaktbiyt biddnt ar av takka timitarN willi zrinin, willi ugrnin isndarLuln v udrar ffuvn d asafu v ufusAvaras d ugayyu ffawn, ul iga açawaä.

Tiwinas iffrn

Ad awsv s iskkiln d izwiln n tflwit, ad afv tawinst iffrn

A B G å d ä e f k æ h p o1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

^x q I j l m n u r ë v s14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

^ã c t ï w y z ç26 27 28 29 30 31 32 33

{16-15-15-1-20}{5} {24-1-22-20-24} {1-5} {20-25-25-20}{28-16-19-16-28-1-22} ………….............…. …. ………..........……… ….. …..............……… …………….............……….

{20} {28-19-21-22-28}{20-20-24}….............… ………........……… ………............

oli azayku (1942-2004)

Page 102: 2005 ircam tifawin3

102

tasugrt 6 : asnuml

tafukt n uÇËu n udrar aÏlaÃ

ittwassn udrar n aÏlaà s kigan n iskkiln n tfinav d kigan n waluvn ittwavznxf uÇËu. llan wunuvn n imudar d win middn n zik. ggutn wunuvn n wayur d tafuktg udrar n yagur illan tama n ukaymdn. ha yan g wunucn ittwavzn xf uÇËu.

af tagzzumt nni ur illin g uÇËu n tafukt

1 2 3

4 5 6

Page 103: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 7

da Ttiriv kigan...maca...acku...

Ttxsv aïïaã...maca...minzi...

assnzi

Page 104: 2005 ircam tifawin3

104

tasugrt 7 : assnzi

amsawa^ä

nkk, da Ttirivad ttMudduv sudrar, acku...maca.....

ncc, ttxsv adttMudduv vrivrman imqqrann,minzi....

AMUDDU

ad çëv iwlafn, INIV ANzATN INU

Page 105: 2005 ircam tifawin3

105

tasugrt 7 : assnzi

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 106: 2005 ircam tifawin3

106

tasugrt 7 : assnzi

ifri n ommaë

ku tanuëçmt n tfsut, ittffv masin akd twacunt nns pma ad ssaran. Asg^åas a,^ïïfn abrid n ivrm n ufsu illan g tmna^ät n nna^^äuë. Inna asn masin : "aqqa adnmmuddu, tikklt a, vr ifri n ommaë xf issiwl uslmad nnv".

Umi dinn iwän, ufin imassnawn n tmitar qqazn g ifri nni. Isqsa masin ijj sigsnxf umzruy n ifri. Inna as umassnaw: “ifri a, gis a^ïïa^ã n tmitar xf iwdanizaykutn n lmvrib. tamnaät a, tssnti gis tudrt Zdat i 15 000 isgåasn. sgtmitar nni, nufa iwlafn n iwdan xf tãuäaë, d iwlafn n imudar am tavaät d ilw”.

Inna as masin : “maca, timitar a, tticcnt anv drus n invmisn xf umzruy nnv”.

Yarr xafs umassnaw nni: “uhu! aqqa Iwlafn a n tmvarin, tticcn anv aïïaã ninvmisn xf tudrt nnsnt, minzi tuva tTiëänt aëëuä aqrqac, ttaglnt g iriwn nnsnttisddyin icnan. Ttggnt, g ivalln nnsnt, timqyasin ivudan, rnnint g waçli n udmawnnnsnt s imassn n tçuli.

isnimmr masin amassnaw, inna akd yixf nns : “wnni irzzun, ittssn !”.

Page 107: 2005 ircam tifawin3

107

tasugrt 7 : assnzi

Tamawalt inu

AmaSsnaw : wnni irzzun g tussna.Tikklt a : tawala a.

Ad stiv tamrarut d yusin

1. G tnuëçmt n tfsut n usgåas a, iëap masin dtwacunt nns vr :

Ivrm n nnaäuë. Ivrm n ufsu. Ifri n ommaë.

2. isqsa masin amassnaw xf : ifri n ulvm. ifri n wa^äu. ifri n ommaë.

Ad arrv xf isqsitn ad

1- Mlmi tssnti tudrt g tmnaät n ifri n ommaë ?...........................................................................................................................................................................................

2- Idar këaät n tmitar nni ufin imassnawn g ifri n ommaë............................................................................................................................................................................................

3- Maymmi rzzun imassnawn xf tmitar g ifri n ommaë ?...........................................................................................................................................................................................

4- mamc tuva ttddrnt tmvarin xf issiwl uäëiã ?...........................................................................................................................................................................................

5- min ixs ad yini masin s wawal a : “wnni irzzun, ittssn !” ?...........................................................................................................................................................................................

ilw

Page 108: 2005 ircam tifawin3

108

tasugrt 7 : assnzi

Amuddu n unbdu

Tigira n usgåas, tmda tvuri. Isawl Masin i idir xf usgunfu n unbdu.Masin : Mani g trid ad tzzrid anbdu ?idir : Ad munv d baba vr fëan^ãa ! Ima kyyin ?Masin : Nkk, ad dduv vr Mrzuga !idir : Mani g tlla Mrzuga ?Masin : Tlla g Tafilalt ! Maca is tssnd mani g tlla Tafilalt ?idir : Uhu ! Ur ssinv a Masin !Masin : Iwa ! dat ad tddud ad tisind timizar n wiyaä, iqqan d g umzwaru

ad tisind tamurt nnk !idir : Max ?Masin : Acku, han ak sqsan ifëanãawiyn xf tmazirt nnk, ur ad tafd ma va asn

tinid !idir : maca iqqan d ad nçë awd timizar n wiyaä ! afad ad nisin tamurt nnsn

d tudrt nnsn ! iqqan d ad nçë tivawsiwin nna ur vurnv illin g tmazirtnnv ! maca, Tvçand a Masin, iqqan d ad nisin tamurt nnv! Maca ini yi, maillan g Mrzuga ?

Masin : Tlla gis tnzruft, llan igidutn d imdwan n waman, tlla tiyni… Middn nnsttwassnn s tinnubga d uëççum xf middn yaän. G mrzuga, da ttggantizuzaf ivudan s uçëf, ar çïïan ikäifn s taäuät n ilvman… Mrzugattwassn g umaäal, ar vurs d ttddun middn sg tmizar yaggugn ackutzddig gis tudrt.

Page 109: 2005 ircam tifawin3

109

tasugrt 7 : assnzi

tamawalt inu

amuddu : assara, asikl.Imdwan : iglmamn n waman.Tinnubga : tayri n inbgawn.Tanzruft : ããpëaTizuzaf : tiçrçay, açëf nna da lssant twtmin.Aç^ëf : nnquët.

Armas

sti tamrarut d yusan

1. i^kka masin mrzuga: yah uhu

2. ur iri Masin ad iddu vr Fëanãa acku : ikka tt id yad. Iqqan d zwar ad yisin tamazirt nns. tsmmiä tmazirt n Fëan^ãa.

3. Ira Masin ad iddu vr Mrzuga : Afad ad yisin idvarn içiln n tmurt nns. acku ur taggug. Acku tzdv gis ultmas.

4. Ini man tamazirt g trid ad tzzrid asgunfu n unbdu. Ini max alligtstid tamazirt nna.

Page 110: 2005 ircam tifawin3

110

tasugrt 7 : assnzi

imuzzar n uçuä

llan imuzzar n uçuä gr uzilal d dmnat. gan yan g idvarn fulkinin g tmazirtnnv. Twassann s täuëiwin nns attuynin.

Ar d ïïaën waman n imuzzar ad sg tiddi n tmiäi d sin ignarn d mraw n idmitru .

g unbdu, ar sis ttddun middn ad gis zuzwun, fjjijn g tagant nns ifulkin. tagantad, tlla gis tugt n ibuvas itturarn iggi n waddagn.

Maca, tawnnaät, ur gis tzddig zund zik, acku ar gis ggarn kra g inrzafarras g waman, d ar ëççan addagn. Vmkann af d tmççi tagant, idrusn gisibuvas acku ur a sul ttafan mad cttan.

munn imzdavn n uçuä g yat tmsmunt afad ad afn afssay i tmukrisin ad ixcnn.

Page 111: 2005 ircam tifawin3

111

tasugrt 7 : assnzi

Tmawalt inu

timiäi d sin ignarn d mraw : 150.Ibuvas : içoäaä.ar ggarn : ar ttlupn.ixcnn : ihrcn.tawnnaät : ku mad av issutln

zund aman d wakal dwaddagn d imudar.

Armas

ad fkv tamrarut xf isqsitn

1. illa uçuä ngr : agadir / ããwiëa bulman / buyblan azilal / dmnat

2. mad igan imuzzar ? targiwin isaffn tiäuriwin

3. mnct n id mitru n tiddi ad illan g tiäuriwin ad ?

timiäi d këaä ignarn d mraw.

timiäi d sin ignarn d mraw.

timiäi d kkuç ignarn.

4. max afa ttddun middn s imuzzar n uçuä g unbdu ?...........................................................................................................................................................................................

5 mad gis ttafan ? ...........................................................................................................................................................................................

6 mamk ad d tavul twnnaät ? max?...........................................................................................................................................................................................

7 mad skrn imzdavn n uçuä afad ad fsin tamukrist n tmazirt nnsn ?...........................................................................................................................................................................................

Page 112: 2005 ircam tifawin3

112

tasugrt 7 : assnzi

taj^ëëumt d usfti

I. ad ssnziv.

1. Imdyatn s: acku - minzi - iddv.

ivzr a, am tzubayt. n^ïïaën gis iwdan af^^ëa^ä.ivzr a am tzubayt minzi nïïaën gis iwdan afëa^ä.

Taglmamt a, tga zund amdduz. da gis ttffin middn arras.Taglmamt a, tga zund amdduz acku da gis ttffin middn arras.

Ntta, d amzwaru g tdala. Ar ipssu timsirin nns.Ntta, d amzwaru g tdala iddv da ipssu timsirin nns.

Ad zdiv tiwinas ad s: acku - minzi niv iddv

Ur tssind mad ttinin middn a. Ur tssind tutlayt nnsn............................................................................................................................................................................................

Da itturar masin tawjja ku asamas. Ur da ttili tvri g usamas............................................................................................................................................................................................

ttmuddun Iwdan vr lpusima. Icna yill n lpusima aïïaã............................................................................................................................................................................................

da issa idir aæfay kigan. Ira ad imvar dvya............................................................................................................................................................................................

iqqan d ad nfrg tawnnaät nnv. nttat ad igan tudrt nnv............................................................................................................................................................................................

assa, ur tlli tifawt g tdala. yav tt ca............................................................................................................................................................................................

middn = iwdantawjja = tacamma

aæfay

Page 113: 2005 ircam tifawin3

113

tasugrt 7 : assnzi

2. Imdyatn s : maca

Tra tilila ad tirar tirart ad. Ur as tssin. tra tilila ad tirar tirart ad maca ur as tssin.

Ixs masin ad yirar tacamma n uäaë. illa unçaë.Ixs masin ad yirar tacamma n uäaë maca illa unçaë.

Tra iïïu ad tlmd tamazivt. ur vurs illi udlis nns. Tra iïïu ad tlmd tamazivt maca ur vurs adlis nns.

Ad smdv tiwinas ad

Ilul ziri g nnaäuë, maca .............................................................. .

Tra titrit ad tmmuddu s midlt, maca .............................................................. .

Tra tifawt ad tddu vr turtit n ijddign, maca ............................................................ .

3. Imdyatn s: afad ad d pma

Tëçm tifawt tarançaë nns. Ur tri ad tbdg s unçaë.Tëçm tifawt tarançaë nns afad ad ur tbdg s unçaë.

Nkk, ttmudduv aïïaã. Xsv ad ssnv tamurt inu.Nkk, ttmudduv aïïaã pma ad ssnv tamurt inu.

Ku ass, da tsswa tifawt tasklut n udffuy. Tra ad twc tayafut.Ku ass, da tsswa tifawt tasklut n udffuy pma ad twc tayafut.

Pma ad Twc = afad ad tfk.

Page 114: 2005 ircam tifawin3

114

tasugrt 7 : assnzi

Ad ariv amzwaru n twinas ad

................................................... pma ad iddu vr tinml.

................................................... afad ad çën tifinav ittuvzan g uçëu.

................................................... pma ad tssn ad tvr s tmazivt.

................................................... afad ad d yas amzwaru g tinml.

Ad smdv tiwinas s

acku - minzi - iddv - maca - pma niv afad ad.

Ira masin ad isv adlis a .......................................... ur vurs atig nns.Ur tri nadya tazzla .......................................... nvan tt iäaën nns.Ur issin urba a ad isiwl .......................................... ur da iswingim. Txs nadya ad tëap vr tifawt .......................................... yuv tt ca.Tswa tifawt asafar .......................................... ad tggnfa.Ivra idir adlis a.......................................... ad issn amzruy n tmazirt nns.

II. Ad smunv tiwinas.

Da ttmuddun i igäaä g isæla a.Da nttrmas tafukt adfl. Da ssflidv imallayn ggutnin s agadir .Da ssiridnt ijddign g tagant.Da ittsuä ku min anv ittini uslmad nnv.Da nsmun tuvmas nnsnt këaät tikkal g wass. Da tssfsay uzwu g umwan.

Page 115: 2005 ircam tifawin3

115

tasugrt 7 : assnzi

TirraI. asnmarra.

ad ggv “,” niv “.” g udvar nnsn

asamas izrin ffvnt tnlmadin d inlmadn ad irarnt tacamma n uäaë g tagantUfin dinn kra n irban ar ëççan tiãäwin n isæla…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

II. afars n tirra.

ad çëv awlaf, ariv max da ttiri tifawt d idir uluy n udrar

1-.………………………………………………….....………..

.…………………………………………………….........……..

2-.………………………………………………….....………..

.…………………………………………………….........……..

3-.………………………………………………….....………..

.……………………………………………………….........…..

4-.………………………………………………….....………..

.……………………………………………………….........…..

Ad ariv a^äëiã

ran aytma d istma ad mmuddun vr udrar, nkk riv ad mmudduv s uftas.Ad ariv inzatn inu. …………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

uluy n udrar

Page 116: 2005 ircam tifawin3

116

tasugrt 7 : assnzi

Awrar

Page 117: 2005 ircam tifawin3

117

tasugrt 7 : assnzi

tanfust

Tirart n tivilt

Yan wass, ar itturar skkur ntta d idir tivilt xf ugris. Isttuti Skkuridir, isrs t ddaw iäarn nns ar as ittini : “nkk Skkur! Skkur amqqran!Awd yan ur iyi iviy! Knu dati!”

Iccä uäar i Skkur xf ugris, irdl. Inna as idir : “ur tmqqurd, a Skkur!irra k ugris! Agris imqqur vifk. Knu datas!”

Inna as Skkur I ugris : “Agris! S tidtt, kyy d amqran !”

Irar as d ugris : “Tafukt trra iyi! Ig trva, ar iyi tssfsay avulv daman...”

Inna as Skkur i tafukt : “tafukt! Rdlv idir ; Irra iyi ugris ; tssfsidagris ; is d Kmmin a igan tamqqrant.”

Tnna as tafukt : “isignu, irra iyi! Da ittamma i içnçaën inu !”

Inna as Skkur i isignu : “S tidtt, kyy a iganamqqran !”

Inna as isignu : “uhu! Irra iyi uzwu!”

Inna as Skkur I uzwu: “Kyy a igan amqqran, aazwu!”

Inna as uzwu: “uhu! Irra iyi udrar!”

isawl Skkur I udrar : “Ur illi wnna k irran, a adrar !”

inna as udrar : “irra iyi usklu! Iddr xf tadawt inu, ar iqqaz s içuëannns gr içëan inu!”

Isawl Skkur I usklu : “Asklu! is d Kyy d amqqran ?”

inna as usklu I Skkur : “yah a skkur! Ur illi wnna iyi iviyn ! Nkkin damqqran n imqqrann!”

Isawl as skkur I usklu : “uhu! Nkk, mqqurv vifk !”

Yasi d Skkur aglzim, ira ad ibbi asklu, Maca ur t yudji idir, inna as :“Ad ur ttbid asklu, a Skkur! Ntta ayd av yikkin ma nttetca!”

Page 118: 2005 ircam tifawin3

118

tasugrt 7 : assnzi

afriwnmqqran, a mqqranmqqran amççan !idda s wurti, yaf nnitigäaä, da ttirirn digs.inna asn: ”a aytma!Riv, riv, riv, riv, riv, riv, rivAfriwn, ad vuri ilinad dduv g ignna,ad rrasv xf isæla nini izlan d isfafang tifawt, ul isuln gnanad akæ gin am ildjigng ubpir n tudrt fsunRiv, riv, riv, riv, riv, riv, rivafriwn ad vuri ilin.”

oumaë ^^ïïawã (ut a an^çaë, 1996)

Ad afv ãäiãt n tguriwin g tflwit, ad tnt kluv

a m a s s n a w fn h w y j l s T na m z r u y m I dk s x b m n n M vt i n a ç u ë I np l b f e ã a T ræ w t c u ä x a gn f i m u d a r j

ad çëv taflwit n tfinav, afv taguriNcc, d tagurigiv ãäiã n iskkiln.Askkil amzwaru, ism nns “ya”.Askkil wiss këaä, illa gr “yay” d “yaç” Askkil wiss smmus, illa gr “yan” d “yar”.Nkk, d ism n min imsarn zikk.

Ncc: .................................................

Page 119: 2005 ircam tifawin3

tasugrt 8

asmigl

Page 120: 2005 ircam tifawin3

120

tasugrt 8 : asmigl

amsawaä

mc tram ad....iqqan d ad.... ur d iqqan ad....

iv tram ad ....iqqan d ad....yuf ad....

mala txsm ... iqqan d ad ....

adwas d wutci

ad çëv iwlafn, iniv ismigln

Page 121: 2005 ircam tifawin3

121

tasugrt 8 : asmigl

• tivri• tajëëumt d usfti• tirra

Page 122: 2005 ircam tifawin3

122

tasugrt 8 : asmigl

tungimt ivudan g udwas icnan

Ncc, d idir, ttxsv a^ïïaã tunnunt. Tnna iyi imma: “aqqa tunnunt tcna bahra iudwas. Wnni tt ittggn, ifrrg i arrimt nns sg waïïan, ttili tungimt nns tfulki.S man aya, yif ak, a memmi, ad tt ttggd ku ass.”

Nmsasa ncc d imddukkal inu ad nddu ad nirar tinis g usays n tinml nnv. uminffv, niwi kidnv titrit. inna anv baba: “qqnt as tisila, ssiëät as aëëuä ntunnunt, maca, varwm ! arrt as taynit! ur ttjjam tt ad tçwa abrid upds’.

Umi niwä vr usays, nufa dinn aïïaã n imirarn ttirarn. Ku tagrawt min ttirar.Ina, ttirarn tacamma n uäaë, inin, ttirarn tacamma n ufus, tinin, ttazzlnt. Nccd imddukkal inu nssnti nttirar tinis. Umi nsala, ismun anv uslmad nnv, uca innaanv: “ma tssnm tizi n tunnunt ?”. nniv as : “wah ! aqqa wnni tt ittggn, ifrrg iarrimt nns sg wa^ïïan, isdusu ivsan nns, isvudu adwas nns, ttili vars vanaad itc g warndad”. Inna iyi uslmad: “ayyuz a idir !”.

irni uslmad nnv inna: “ irart g warndad, aqqa knniw va yilin d iran n tiwcca.Ïïft g tunnunt nwm, pma ad tilim am imirarn imqqrann, issilin acnyal n lmvrib,amacnaw: nawal lmutawkkil, saoid owiïa, hicam lgrruj, d yusf mxïaëi, macamala txsm ad tzwrm, varwm ! ur ttettut tivri nwm, aqqa iqqan d varwm adtvrm g warndad”.

Page 123: 2005 ircam tifawin3

123

tasugrt 8 : asmigl

Tamawalt inu

Tungimt : loql.Tunnunt : maëëa anawn n tirart. Adwas : ããppt.Nmsasa : ngga awal.Asays : azzarg mani ttirarn iwdan tunnunt.Isdusu : issqsap.Tzwrm : tnjpm.

Armas

Ad stiv tamrarut d yusin

1. Tunnunt tcna i udwas, minzi wnni tt ittggn: Ttili arrimt nns d tungimt nns tcna. Ittili waïïan g arrimt nns. Ur ittili icna g udwas d tungimt nns.

2. Imsasa idir d imddukkal nns ad: Qqnn tisila i titrit. Irarn tinis g usays. jjn titrit ad t^çwa abrid.

Ad arrv xf isqsitn ad

1. Min tuva ttirarn imirarn g wansa n tinml ?...........................................................................................................................................................................................

2. idar kkuçt n tiziwin n tunnunt. ...........................................................................................................................................................................................

3. maymmi iqqan d vr tnlmadin d inlmadn ad ïïfn g tunnunt nnsn ?...........................................................................................................................................................................................

4. idar këaä n iran nni issilin acnyal n lmvrib g umaäal............................................................................................................................................................................................

5. min iqqan d vr idir d imddukkal nns ad ttggn pma ad zwrn g tivri nnsn ? ...........................................................................................................................................................................................

Page 124: 2005 ircam tifawin3

124

tasugrt 8 : asmigl

yuf waray asujji

i^älli, insa idir la yuki s wugl. xas iffu wass, tiwi t mays vr uäbib.ur as tiwä twala allig inna ixf nns da d ittiqqs. izzri as uäbib, yufavurs yan wugl issnti t ukämuã. inna as:- la ttirid taäfi, yak?ismussu idir ixf nns sg uflla vr izdar. irna uäbib inna as:- aori nnk allig ufiv vurk xas akämuã amççyan. Ntta, la as issesfar imi, ar as isawal xf ukämuã d ma ittgg i wuglan. innaas:- sg ssya vr dat, ssktti ixf nnk is utci ibäa xf sin: illa wnna yakkantadusi i tuvmas, am tiglay d uksum d islman d tiklilt; yili wnna yakkantadusi i ukämuã am ccklaï d tçuäi d wutci amaçuä s umata.wnna ittettn kigan n tamimt, han akämuã da as issiv tuvmas. mc ur issirdufgan tuvmas nns dffir n wutci, s tnvda gmi illa ufliyyuë, ad yaf ukämuãma ira. iddv içil ufliyyur. ntta a inqqan tabaktirit ittviman g tuvmasdffir n wutci.allig ismd tawwuri nns, inna as uäbib:- ur sar ad ttettd taäfi, s umata g yiä. Agd mc tt tetcid iqqan ak d adtssirdd tuvmas nnk.isgunfa idir, ur iqqim wugl la as ittqqs. inna as i immas: - ur sar ad ttuv tarda n tuvmas dffir n wutci!

Page 125: 2005 ircam tifawin3

125

tasugrt 8 : asmigl

Tamawalt inu

Aray : aynna ittgg ufgan afad issinf i wa^ïïan.issnti : ibda.Akämuã : ssusa.Ismussu : iprrk.Tadusi : jjhd.Afliyyuë : ntta a yakkan tadusi i tuvmas.tAbaktirit : aynna ittviman g tuvmas dffir n wutci.Ismd : ikmml.taçuäi : taäfi, lplwa.

armas

1- llig as ipëëa wugl i idir, iddu vr: uslmad ubaraz uäbib tinml

2- ma yufa uäbib vr idir? adxcam akämuã buykrusn tawla

3- mani g ttilin iskkinn yakkan tadusi i tuvmas?............................................................................................................................................................................................

4- Ma ittawsn i ukämuã ?............................................................................................................................................................................................

5- Milmi d iqqan ad issird ufgan tuvmas nns?............................................................................................................................................................................................

6- Smi içil ufliyyuë?............................................................................................................................................................................................

7- Ma yufn ukus n wuglan mad asujji? Max?............................................................................................................................................................................................

Page 126: 2005 ircam tifawin3

126

tasugrt 8 : asmigl

adwas

Iv tram ad tdusm d ad tffuqsm, iqqan d ad tskrm tivawsiwin ad d iddan:g umzwaru, illa fllawn ad tcttam tirmt tasakart zund tifyyi taçgåavt,tifyyi tamllalt, icakan, igumma, aæfay d tlussi. Ad ur tettum islman ackugisn kigan n ifitaminn.

Tiss snat, yuf awn ad tskarm tunnunt am tawada, tazzla, ucuf niv tawjja n uäaë.maca iqqan d ad zwar tssrvam tavããa nnun, d ad ur tssam aman ar kivtsmdm tunnunt.

Tiss këaät, iqqan æn d ad tslilim s usrrad ku ass, tlsim timlsitizddign. Iv rad tcttam, ad ur tettum ad tssiridm ifassn nnun, iv tsmdmmatca, tssirdm tuvmas.

g umggaru, ad sar ur tettum akud n tgzi nnun, acku tigzi ad ittqiln afgansg kigan n tmuäan xcnnin zund tamaäunt n turin, d ukucm, d tusut n igiä dbuykrusn.

Wid, ad igan ismigiln lli s d iqqan ad tnn tssnm iv tram ad tgm imdwasn.Ad ur tettum ad tn tinim i winn d tinn lli tn ur issinn.

Page 127: 2005 ircam tifawin3

127

tasugrt 8 : asmigl

Tamawalt inu

Iqqan d ad tskrm : illa fllawn ad tskrm.tavããa : ivsan n ddat.Asrrad : ããabun.Tuvmas : uxsan.ismigln : tivawsiwn nna yufn ad tnt nskar.Buykrusn : ïïiïanuã.

Armas

1. tirmt tasakart: tirmt ittuskarn tirmt idrusn tirmt iggutn tirmt ilan anawn

2. qqil: vama qql frg qqn

3. akud: imir tasut tasragt tizi

4. mad d isawal umaru n uäëiã ad, middn mqqurnin niv wid mççiynin?............................................................................................................................................................................................

5. ma xf isawal uäëiã ad?............................................................................................................................................................................................

6. ssufv d sg uäëiã tivawsiwin fulkinin i udwas.............................................................................................................................................................................................

7. fk annay nnk/nnm xf ismigln n umaru n uäëiã.............................................................................................................................................................................................

8. fk ismigiln yaänin nna fulkinin i udwas.............................................................................................................................................................................................

Page 128: 2005 ircam tifawin3

128

tasugrt 8 : asmigl

tajëëumt d usfti

I. ad fkv ismigiln.

Imdyatn:

Mala txsm ad tmvarm, ttettat islman!.^iv tram ad tdusm, ssayat aæfay!.Mc tram ad tsizdigm tuvmas nnun, ssiridat tnt ku ass!.

Ad smdv tiwinas ad s imyagn

Iv tram (dus) ............. ..................., (cc) ................... aksum amllal d uzgåav !

mc tramt (vudu) ............. ..................., twnnaät, (ççu) ................... isæla!

Mala txsd (siwl) ............. ..................., s tmazivt, (vr) ................... adlis a!

ad çëv iwlafn, ariv ismigiln

.................................................................. . .................................................................. .

.................................................................. . .................................................................. .

ad fkv = ad wcv

Page 129: 2005 ircam tifawin3

129

tasugrt 8 : asmigl

ad ssftiv imyagn g twinas

Imdyatn:

1- Da svudun waman tudrt!

2- ar tããiäin tçuäi tuvmas!

3- ssidusn islman tavããa!

1- (aän) .............................. aman ur zddignin adis.

2- Isæla, (svudu) .............................. tudrt, (sizdig) .............................. aäu, (siçil)..............................

3- (sfsi) .............................. tafukt adfl.

Ad çëv iwlafn, smdv tiwinas

Aman ad, zddign. islman ad, vudan.Winn, ur zddign. Winn, ur vudin.

.................................. .................................. .................................. ...................................

.................................. .................................. .................................. ...................................

taçuäi = tamimt, taäfi.

Page 130: 2005 ircam tifawin3

130

tasugrt 8 : asmigl

II. tawinst tanabawt.

Ad snflv tiwinas am tid

Da ittiri ziri tunnunt.Ur da ittiri ziri tunnunt.

ttxs massa yamna ad tsu tifawt aman urizddign.Ur ttxs massa yamna ad tsu tifawt amanur izddign.

ar ttiri titrit ad tgzi.ur a ttiri titrit ad tgzi.

Da ittiri karim ad ig iluvma nns.............................................................................................................................................................................................

Ar issrku idir ifassn nns.............................................................................................................................................................................................

ittettu ziri ad issird tuvmas nns.............................................................................................................................................................................................

da ssrkun icirran aman.............................................................................................................................................................................................

ar ttffin arras g wasif. ............................................................................................................................................................................................

ittxs mas pmmu ad tçwa titrit abrid upds.............................................................................................................................................................................................

Page 131: 2005 ircam tifawin3

131

tasugrt 8 : asmigl

Tirra

I. asnmarra.

ad bäuv gr tguriwin

vudanttuvmasnidir,datntissiridkuass.............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

II. afars n tirra.

Ad çëv iwlafn, ariv tiwinas

.............................................. .............................................. ................................ ........................................

Ad ariv a^äëiã

tumç tawla idir. ^ari aäëiã, tinid gis ma d iqqan ad t igg d ma diqqan ad ur t iskr. aws i yixf nnk/nnm s tguriwin ad:yuf ad, iqqan d ad, ixs ad yuf ad ur, iqqan d ad ur, ixs ad uriv ur / mc ur / mala ur............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Page 132: 2005 ircam tifawin3

132

tasugrt 8 : asmigl

Awrar

Page 133: 2005 ircam tifawin3

133

tasugrt 8 : asmigl

tanfustuccn d insi

Ijj n wuccn d ijj n insi, varsn ict n tsraft. ëapn ad ajjwn, ad ksin imndi.ëçmn tasraft, i^äëa insi, iccaë as d i wuccn tixuncay. umi va isala, innaas insi : ‘ssili iyi a ommi uccn’. inna as wuccn : ‘uhu !’.inna as insi : ‘iwa, umi tugid, arra iyi d azgaw, ad ak d ggv gis drus n upmmum, awi t i tarwa inu’.

Umi iïïf azgaw nni, yudf gis, uca yarr d xafs apmmum, inta gis ixf nns.issili wuccn azgaw nni, irbu t xf uorur nns, ittvila as d apmmum.Alami yiwä vr warraw n insi, nnan as:- mani illa babatnv ?- arriv xafs g tsraft. Avawm cway n upmmum ad tvççm !dinn, iffv d insi sg uzgaw. Inna as:-ahah, a ommi uccn ! ur ssagåad tarwa inu !

tiguriwin timrgalin

g tflwit ad, af tiguriwin, tklud tnt

Ibawn, adif, avu, tisnt, aäil, avrum, tadffuyt, açalim, islman,azmmur, taxsayt, tazart.

Ad ak/am d qqimn kkuç n iskkiln, gg sisn yat tguri tamaynut ittinin :

« mc ur llin, ur tlli tudrt ».

T A T R A Z A TA A A I V I Ç ID V Z S r B A SF U M L U A L NF L M M m W I TU I U A A N M MY Ä R N F I D AT A X S A Y T N

Page 134: 2005 ircam tifawin3

134

tasugrt 8 : asmigl

tanfust

oli butkyuät

Umiyn d umiyn is idda yan wass oli butkyuät iççu tazart, yini as:“iv d ur tmmvit askka, rad km bbiv s tcaqquët n id xali, fkv km itlvmin n id ommi.”

llidd askka, yaf nn tazart tmvi d, yini as dav:“iv d ur tnwit askka, rad km bbiv s tcaqquët n id xali, fkv km i tlvminn id ommi.”

Lliv d inkr, yaf nn tazart tnwa. ivli s iggi n waddag, ar ictta. Ar ictta, ar ictta, alliv as ibzg uplig. Yam^ç t ungaz, ar isvuyyu.

islla as insi illan g ddaw waddag n tazart, yini as: “vmkad ar ak immalis ur ifulki ad ttirit tavawsa iv ur tlkim tizi nns!” .