ΕΤΟΣ 49Ο – ΑΡΙΘ. 808 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

• Χρονικὸν ἐπισκέψεως τοῦ Παναγιωτάτου εἰς τὴν Αὐστρίαν ..............................2• Ἡμερίδα μέ θέμα «Ἡ θάλασσα πού μᾶς ἑνώνει» στό Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινουπόλεως ........................................................3• Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης πρός τόν Πάπαν Φραγκῖσκον ............................10• Μνημόσυνον Ἱεραρχῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ............................................10• Ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Ἰάκωβος ....................11• Ἡ κηδεία τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων κυροῦ Ἰακώβου .................................................................................................................12

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

• Ὁ Ἀγγλικανός Ἀρχιεπίσκοπος τῶν Η.Π.Α. ἐπεσκέφθη τά Ἱεροσόλυμα .........14• Τά ὀνομαστήρια τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Θεοφίλου ..............................14

IN MEMORIAM

• Λόγος ἐξόδιος εἰς τὸν ἀείμνηστον Μητροπολίτην Πριγκηποννήσων Ἰάκωβον, τὸν ἀπὸ Λαοδικείας, ποιηθεὶς καὶ ἐκφωνηθεὶς ὑπὸ Γρηγορίου διακόνου, Ὑπογραμματέως τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου (Ἐν Πριγκήπῳ, τῇ 31ῃ Μαρτίου 2018) ........................................................................20

http://www.jp-newsgate.net/gr/2018/03/30/54077

2 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

• Χρονικὸν ἐπισκέψεως τοῦ Παναγιωτάτου εἰς τὴν Αὐστρίαν

Τὸ ἀπόγευμα τῆς Kυριακῆς, 25ης Φεβρουαρίου, ἡ Α.Θ. Παναγιότης, ὁΠατριάρχης, συνοδευόμενος ὑπὸ τοῦ Πανοσιολ. Μ. Ἀρχιμανδρίτου κ. Βησσα-ρίωνος, Ἀρχειοφύλακος τῶν Πατριαρχείων, ἀνεχώρησεν ἀεροπορικῶς εἰςΒιέννην, προκειμένου ἵνα, κατόπιν ἐπισήμου προσκλήσεως, ὁμιλήσῃ εἰς τὸδιοργανούμενον ὑπὸ τοῦ ἑδρεύοντος ἐν Βιέννῃ Διαθρησκειακοῦ ἹδρύματοςDialogue Center» Διεθνὲς Συνέδριον, ἐπὶ τοῦ θέματος: «Promoting peacefulcoexistence and common citizenship». Τὸν Παναγιώτατον προέπεμψεν ὁΠανοσιολ. Μ. Πρωτοσύγκελλος κ. Ἀνδρέας, ὑπεδέχθη δέ Αὐτόν εἰς τὸν διεθνῆἀερολιμένα τῆς Βιέννης - Schwechat ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Αὐστρίας κ.Ἀρσένιος μετὰ κληρικῶν συνεργατῶν αὐτοῦ καὶ ἡ ἐξοχ. Πρέσβυς τῆς Ἑλλάδοςκ. Χρυσούλα Ἀλιφέρη.

Τὸ πρωὶ τῆς Δευτέρας, 26ης Φεβρουαρίου, ὁ Παναγιώτατος ἐπραγ-ματοποίησε τὴν ἐναρκτήριον ὁμιλίαν τῆς Διασκέψεως, ἀναφερθεὶς εἰς τὸδιαχρονικὸν ἐνδιαφέρον τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Ὀρθοδοξίας διὰτὴν προώθησιν τοῦ διαλόγου μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν, τῶν θρησκειῶν καὶ τῶνπολιτισμῶν, μὲ στόχον τὴν δημιουργίαν ἑνὸς καλυτέρου κόσμου. Ἐν συνεχείᾳἐπραγματοποίησεν ἐθιμοτυπικὴν ἐπίσκεψιν εἰς τὴν Πρεσβείαν τῆς Τουρκίαςκαὶ εἶχεν ἐγκάρδιον συνάντησιν μετὰ τοῦ ἐξοχ. Πρέσβεως κ. Mehmet FerdenҪ arıkҫ ı, συνδεόμενος μετ' αὐτοῦ ἐκ τῆς προϋπηρεσίας του ἐν Γενεύῃ. Τὸἑσπέρας παρεκάθησεν εἰς δεῖπνον μετὰ τοῦ Μακαριωτάτου Πάπα καὶ Πατρι-άρχου Ἀλεξανδρείας κ. Θεοδώρου, ὁμιλητοῦ τῆς ἑπομένης εἰς τὸ Συνέδριον.

Τήν πρωίαν τῆς Τρίτης, 27ης Φεβρουαρίου, τῇ συνοδείᾳ τῶν Σεβ. Γαλ-λίας κ. Ἐμμανουὴλ καὶ Αὐστρίας κ. Ἀρσενίου καὶ τοῦ ἐλλογιμ. κ. Mihailo Po-povic, μετέβη εἰς τὴν Καγκελαρίαν τῆς Ὁμοσπονδιακῆς Δημοκρατίας τῆςΑὐστρίας, ὅπου καὶ εἶχε συνάντησιν μετὰ τοῦ Ἐξοχ. Καγκελαρίου κ. SebastianKurz. Τὸ ἀπόγευμα ὁ Παναγιώτατος ἐτέλεσε τὰ θυρανοίξια τοῦ νεοδμήτουΠαρεκκλησίου πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου εἰς τό ὁποῖονκαὶ ἐδώρησεν ἱερὰν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου προκατόχου Αὐτοῦ ὡς καὶ ἀργυρᾶνκανδήλαν. Ἐν συνεχείᾳ μετέβη εἰς τὸν πλησιόχωρον Ἱ. Ναὸν τοῦ Ἁγίου Γε-ωργίου, ὅπου καὶ ἐχοροστάτησε καί ὡμίλησε κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἀκολου-θίας τοῦ Μ. Ἀποδείπνου ἐν πληθούσῃ Ἐκκλησία. Ἐπίσης, ὁ Πάπας καὶ Πατρι-άρχης Ἀλεξανδρείας, τῇ παρακλήσει τῆς Α.Θ. Παναγιότητος, ἀπηύθυνε πνευ-ματικὸν λόγον εἰς τὸ ἐκκλησίασμα. Εἰς τὸ τέλος τῆς ἀκολουθίας ὁ Παναγιώ-τατος ἀπένειμε τὸ ὀφφίκιον τοῦ Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 3

εἰς τὸν Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτην κ. Παΐσιον Λαρεντζάκην, Πρωτοσύγκελλοντῆς Ἱ. Μ. Αὐστρίας. Μετὰ ταῦτα, εἰς τὸν Ἱ. Μητροπολιτικὸν Ναὸν τῆς ἉγίαςΤριάδος ἐπραγματοποιήθη πανηγυρικὴ ἑόρτιος Σύναξις "ἐπὶ τῇ συμπληρώσει50ετίας ἀπό τῆς ἐκδόσεως τοῦ Ὁμοσπονδιακοῦ Νόμου ἀναγνωρίσεως ἐνΑὐστρίᾳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας". Ὡμίλησαν διακεκριμένοι ἐπιστήμονεςκαὶ εἰδικοί, κατέκλεισε δὲ ἡ Α.Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, μὲ τὴν εὐχα-ριστήριον ὁμιλίαν Αὐτοῦ γερμανιστί. Κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἑορτίου ταύτηςσυνάξεως ὁ Σεβ. Καρδινάλιος κ. Kurt Koch μετέφερε τοὺς προσωπικοὺς χαι-ρετισμοὺς τῆς Α. Α. τοῦ Πάπα Φραγκίσκου, ὁ ὁποῖος καὶ προσέφερε τὸ ποσὸντῶν 100.000 εὐρὼ διὰ τὴν ἀνέγερσιν τῆς πρώτης Ὀρθοδόξου Μονῆς ἐν Αὐσ-τρίᾳ. Ἐπηκολούθησαν τὰ ἐγκαίνια τοῦ Χώρου Συνάξεων ὑπό τόν Ἱ. Ναόν τῆςἉγίας Τριάδος, ὅπου καὶ ἐγένετο ἑορταστικὴ δεξίωσις καὶ κατὰ τὴν διάρκειαναὐτῆς ἅπαντες οἱ παρευρεθέντες ἔλαβον τὴν εὐλογίαν τοῦ Παναγιωτάτουκαὶ τοῦ Μακαριωτάτου. Ἡ ἑόρτιος ἡμέρα ἔληξε μὲ τὴν παράθεσιν δείπνου ἐκμέρους τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Αὐστρίας εἰς τὸ ἑστιατόριον "Τὸ Ἑλληνικόν".

Τὴν Τετάρτην, 28ην Φεβρουαρίου, ὁ Πατριάρχης ἀνεχώρησε δι' ὀλιγο-ήμερον ἀνάπαυσιν εἰς Salzburg καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Πόλιν τὴν μεσημ-βρίαν τῆς 5ης Μαρτίου, προϋπαντηθεὶς ὑπὸ τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου ΓέροντοςΔέρκων κ. Ἀποστόλου, Πατριαρχικοῦ Ἐπιτρόπου Αὐτοῦ, καὶ τοῦ Πανοσιολ. Μ.Πρωτοσυγκέλλου κ. Ἀνδρέου.

• Ἡμερίδα μέ θέμα «Ἡ θάλασσα πού μᾶς ἑνώνει» στό Ζωγράφειο ΛύκειοΚωνσταντινουπόλεως

Ἡ σημασία τῆς εἰρηνικῆς συνυπάρξεως, τῆς καταλλαγῆς καί τῆςσυνεννοήσεως, τῆς συνεργασίας καί τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, ἡ ἀνάπτυξη τῆςοἰκολογικῆς συνειδήσεως καί ἡ προστασία τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος,καθώς καί ἡ ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στόν σύγχρονο κόσμο,ἀπετέλεσαν κεντρικά σημεῖα τῆς κατωτέρω δημοσιευομένης εἰσηγήσεως τοῦΟἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, στήν Ἡμερίδα «Ἡ θάλασσα πούμᾶς ἑνώνει», ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε τό Σάββατο, 10η Μαρτίου, στοΖωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινουπόλεως.

4 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

Ὁμιλία τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχουκ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν Ἡμερίδα «Ἡ Θάλασσα πού μᾶς ἑνώνει»

Τιμιώτατοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, Ἐξοχώτατε κύριε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδοςἐν τῇ Πόλει, Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες, Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Διευθυνταίκαί Καθηγηταί, Ἀγαπητά τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Σᾶς καλωσορίζομεν ἐγκαρδίως εἰς τήν Πόλιν τῶν Πόλεων, εἰς τό σεπ-τόν Κέντρον τῆς οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας. Σᾶς ὑποδεχόμεθα μέ χαράν εἰςτούς φιλοξένους χώρους τοῦ Ζωγραφείου Λυκείου, διά νά συμπνευματισθῶ-μεν καί νά συζητήσωμεν, κατά τήν ἐπιμορφωτικήν ἐπιστημονικήν ἡμερίδα μέθέμα «Ἡ θάλασσα πού μᾶς ἑνώνει», ἐν τῷ πλαισίῳ τοῦ «Τετραημέρου Περι-βαλλοντικῶν Δράσεων» (8-11 Μαρτίου 2018).

Συγχαίρομεν τούς ἐμπνευστάς τῆς πρωτοβουλίας, τά μέλη τῆς Ὀργα-νωτικῆς, τῆς Συντονιστικῆς καί τῆς Τιμητικῆς Συμβουλευτικῆς Ἐπιτροπῆς,τούς πολλούς ἀξιολόγους συνεργαζομένους φορεῖς καί τούς ἐλλογίμους ὁμι-λητάς. Συγχαρητήρια ἐκφράζομεν πρός τούς καταρτίσαντας τό πρόγραμματοῦ Τετραημέρου σας ἐνταῦθα. Ἐπισκέπτεσθε τούς ναούς μας, τά μνημεῖα καίτά προσκυνήματά μας, τήν Ἁγίαν Σοφίαν καί τήν Μονήν τῆς Χώρας, τό Οἰ-κουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τήν Ἱεράν Θεολογικήν Σχολήν τῆς Χάλκης, τήνΧαλκηδόνα, τό Πέρα, τόν Βόσπορον καί διάφορα τουριστικά ἀξιοθέατα. Σᾶςἐπαινοῦμεν καί σᾶς εὐλογοῦμεν!

Ὁ τίτλος τῆς ἡμερίδος «Ἡ θάλασσα πού μᾶς ἑνώνει» εἶναι ἰδιαιτέρωςἐκφραστικός καί συγκινητικός. Ἡ θάλασσα ὄντως ἑνώνει καί ὀφείλει νάἑνώνῃ! Οἱ λαοί περί τήν θάλασσαν τοῦ Αἰγαίου ὀφείλομεν νά τήν βλέπωμενὡς ἑνωτικήν δύναμιν καί νά τήν προστατεύωμεν ἀπό τήν ἀνθρωπογενῆ μό-λυνσιν, νά διασώσωμεν τόν θαλάσσιον πλοῦτον καί τήν ἀπαράμιλλον αἰγαι-οπελαγιτικήν ὡραιότητα. Εἰς τό Αἰγαῖον Πέλαγος τῶν μεταναστῶν καί τῶνπροσφύγων δοκιμάζονται ὅμως σήμερον αἱ ἀνθρωπιστικαί ἀρχαί τοῦ εὐρω-παϊκοῦ πολιτισμοῦ, τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί ἡ χριστιανικήἀγάπη πρός τόν πάσχοντα συνάνθρωπον. Ἡ λύσις εἶναι ἀδύνατον νά δοθῇ ἐπίτῇ βάσει πολιτικῶν ὑπολογισμῶν, βίας ἤ γραφειοκρατίας. Ἰδιαίτερον ρόλονκαλοῦνται καί δύνανται νά διαδραματίσουν αἱ θρησκεῖαι, καλλιεργοῦσαι καίἐφαρμόζουσαι πνεῦμα εἰρήνης καί ἀλληλεγγύης, καί ἀσκοῦσαι ἔμπρακτονβοήθειαν πρός ἀνακούφισιν τῶν ἐνδεῶν. Δι᾿ ἡμᾶς, ἡ ἀδιαφορία διά τόν πάσ-χοντα συνάνθρωπον εἶναι ἀδιαφορία διά τόν Θεόν καί τάς ἐντολάς Του.Ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη καί ἀλληλεγγύη, δοξάζεται τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

Γνωρίζετε, προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ, ὅτι ἡ προστασία τοῦ φυσι-κοῦ περιβάλλοντος, ἡ δημιουργία περιβαλλοντικῆς εὐαισθησίας, ἡ κινητο-ποίησις τῶν πολιτικῶν ἀρχῶν, τῶν κοινωνικῶν φορέων καί κινημάτων καί ἡ

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 5

πρόσκλησις τῶν θρησκειῶν νά ἀνακαλύψουν καί νά ἀναπτύξουν τό οἰκο-λογικόν δυναμικόν αὐτῶν, εὑρίσκεται εἰς τό κέντρον τῆς Πατριαρχικῆς ἡμῶνδιακονίας, ὁμοῦ μετά τῆς προωθήσεως τοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀλληλεγγύης καίτοῦ διαλόγου.

Ὁ εἰκοστός αἰών ὑπῆρξεν ὁ πλέον βίαιος αἰών τῆς ἱστορίας, ὄχι μόνονἀναφορικῶς πρός τήν βίαν τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν ἄνθρωπον, ἀλλά καί ἐνσχέσει πρός τάς ὠμότητας τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι εἰς τήν φύσιν, τήν πανίδακαί τήν χλωρίδα, τήν ἀτμόσφαιραν, τόν ὑδροφόρον ὁρίζοντα, τούς ποταμούς,τάς λίμνας καί τάς θαλάσσας. Δυσκόλως δύναται νά ἀμφισβητηθῇ ὅτι αὐτή ἡκαταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος συνδέεται μέ τήν ἐξουσιαστικήνσχέσιν τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν φύσιν, ἡ ὁποία ἀνεπτύχθη κατά τούς τρεῖς τε-λευταίους αἰῶνας. Ὁ νεωτερικός ἄνθρωπος αὐτοανεκηρύχθη δημιουργός τῆςἱστορίας, κυρίαρχος τῆς μοίρας του καί διαμορφωτής τῶν ἀξιῶν, μετέτρεψε δέκαί τήν φύσιν εἰς ἀντικείμενον, τό ὁποῖον ἐχειραγώγησεν καί ἐξεμεταλλεύθηκατά βούλησιν. Ἀναμφισβητήτως, αἱ μεγάλαι δυνάμεις τῆς ἐποχῆς, ἡ ἐπιστή-μη καί ἡ τεχνολογία, παρέσχον πλεῖστα ὅσα εὐεργετήματα εἰς τήν ἀνθρωπό-τητα. Οὐδείς νουνεχής δύναται νά ἀμφισβητήσῃ τήν πρόοδον ἡ ὁποία συν-ετελέσθη καί τήν ἄνοδον τοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου εἰς πολλάς περιοχάς τοῦπλανήτου. Ἡ πρόοδος αὐτή δέν ἐπικαλύπτει ὅμως τό βαρύ τίμημα, τό ὁποῖονκατέβαλον ἡ ἀνθρωπότης καί τό φυσικόν περιβάλλον. Ἰδιαιτέρως προκλη-τικόν παραμένει τό γεγονός ὅτι μέγα τμῆμα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ζῇ καίσήμερον ἐν ἐνδείᾳ. Φαίνεται ὅτι ἡ γνῶσις, ἡ ὁποία παρήγαγε θαυμαστά ἀπο-τελέσματα, καί ἡ πρωτόγνωρος εὐημερία δέν ἐθεράπευσαν τήν καρδίαν καίτόν νοῦν τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά, μᾶλλον, ἐτροφοδότησαν τόν κυνισμόν του.

Συνδεδεμένον μέ τάς τεχνικοεπιστημονικάς ἐξελίξεις εἶναι καί τό πρό-τυπον οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως, τό ὁποῖον κυριαρχεῖ σήμερα. Ἡ σύγχρονοςπαγκοσμιοποίησις ὤξυνε τά οἰκολογικά προβλήματα καί προοιωνίζεται, μέτήν φετιχοποίησιν τῆς οἰκονομικῆς προόδου καί τήν ὑποταγήν τῆς οἰκολογί-ας εἰς τήν οἰκονομίαν, νέα ἀδιέξοδα. Ὁ πυρήν τοῦ συγχρόνου οἰκονομοκεντρι-κοῦ, τεχνοκρατικοῦ καί εὐδαιμονιστικοῦ πολιτισμοῦ εἶναι τό «Ἔχειν», τόὁποῖον καθίσταται, ραγδαίως, ὁ «λόγος» καί τό νόημα τῆς ζωῆς εἰς παγκόσ-μιον κλίμακα.

Εἶναι προφανές ὅτι ἡ ἀντιμετώπισις τῆς οἰκολογικῆς καί τῆς οἰκονο-μικῆς κρίσεως δέν ἀποτελεῖ ὑπόθεσιν ἀποκλειστικῶς τῆς ἐπιστήμης καί τῆςτεχνολογίας, οὔτε ἐξαρτάται μόνον ἀπό πολιτικάς ἐπιλογάς. Εἶναι ἀναγκαίαμία κοπερνίκεια στροφή εἰς τήν ἀξιολογίαν μας, μία ριζική ἀλλαγή νοο-τροπίας, μετάνοια, πολυδιάστατος εὐαισθητοποίησις καί εὐρυτέρα κινητοποί-ησις. Καθώς θεωρεῖται βέβαιον ὅτι αἱ ρίζαι τῆς οἰκολογικῆς καί τῆς κοινωνικο-οικονομικῆς κρίσεως εἶναι πνευματικαί, αἱ θρησκεῖαι, αἱ μεγάλαι ἱστορικαί

6 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

δυνάμεις τοῦ πνεύματος, καλοῦνται νά διαδραματίσουν πρωτεύοντα ρόλονεἰς τήν ἀντιμετώπισιν αὐτῶν τῶν προκλήσεων, νά συμβάλουν εἰς τήν ὑπέρ-βασιν τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ καί τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μετατρέψειτήν φύσιν εἰς ἀντικεί-μενον καί μέσον ἱκανοποιήσεως ἀναγκῶν καί δημιουρ-γίας νέων ἀναγκῶν καί νέων ἱκανοποιήσεων.

Ἡ πίστις εἰς τόν Θεόν ἀντιστέκεται εἰς τόν τιτανισμόν τοῦ ἀνθρώπου,εἰς τόν προμηθεϊσμόν τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τεχνολογίας, ἀλλά καί εἰς τήνἀλαζονείαν τῆς ἐπιδεικτικῆς καταναλώσεως καί σπατάλης.

Πεποίθησίς μας εἶναι ὅτι ἡ πνευματική παράδοσις τῆς Ὀρθοδοξίας δύ-ναται νά συμβάλῃ καθοριστικῶς εἰς τήν ἀντιμετώπισιν αὐτῶν τῶν προβλη-μάτων. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ οἰκολογική καί κοινοτική μορφή τοῦΧριστιανισμοῦ. Ἡ πίστις καί ἡ θεία λατρεία, τό ἀσκητικόν ἦθος καί ἡ εὐχαρισ-τιακή ταυτότης τῆς Ὀρθοδοξίας ὁδηγοῦν εἰς σεβασμόν τῆς δημιουργίας, εἰςἁπλότητα βιοτῆς καί εἰς φιλάνθρωπον διακονίαν τοῦ πλησίον.

Ἡ Ὀρθόδοξος Θεολογία ἀνέδειξεν εἰς τήν ἐποχήν μας τάς κοσμολο-γικάς διαστάσεις τῆς ἁμαρτίας, αἱ ὁποῖαι εἶναι ἀρρήκτως συνδεδεμέναι μέ τάςκοινωνικάς ἐπιπτώσεις της. Ἡ καταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλον-τοςἀπειλεῖ σύμπασαν τήν ἀνθρωπότητα καί ἀμεσώτερα ἐγγίζει τούς πτωχούςτῆς γῆς. Τήν στενήν σχέσιν μεταξύ κοινωνικῶν καί οἰκολογικῶν προβλημά-των ἀνεδείξαμεν εἰς τό Κοινόν Μήνυμα διά τήν Παγκόσμιον Ἡμέραν Προσευ-χῶν διά τήν προστασίαν τῆς Δημιουργίας μετά τοῦ Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου.(1-9-2017). Εἰς τό Μήνυμα αὐτό σημειώνονται τά ἑξῆς:

«Τό ἀνθρώπινον καί τό φυσικόν περιβάλλον ὑποβαθμίζονται ἐκ παρ-αλλήλου. Ἐν τῇ πράξει, ἡ ἐπιδείνωσις τῆς καταστάσεως τοῦ πλανήτουἐπηρεάζει τούς πλέον εὐαλώτους κατοίκους αὐτοῦ. Τά ἀποτελέσματα τῆςκλιματικῆς ἀλλαγῆς ἐγγίζουν πρῶτον καί πρωτίστως αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ζοῦνἐν πτωχείᾳ ἁπανταχοῦ τῆς γῆς. Ἡ ὑποχρέωσίς μας νά χρηριμοποιῶμεν τάἀγαθά τῆς γῆς ὑπευθύνως ἐμπερικλείει τήν ἀναγνώρισιν καί τόν σεβασμόντῶν ἀνθρώπων καί ὅλων τῶν ἐμβίων ὄντων. Ἡ ἐπείγουσα ἔκκλησις καίπρόκλησις νά μεριμνῶμεν διά τήν κτίσιν, ἀποτελεῖ πρόσκλησιν πρός ὁλό-κληρον τήν ἀνθρωπότητα νά ἐργάζεται πρός τήν κατεύθυνσιν μιᾶς βιωσίμουκαί ὁλικῆς ἀναπτύξεως.

Εἴμεθα πεπεισμένοι ὅτι εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρξῃ εἰλικρινής καί μό-νιμος λύσις εἰς τήν πρόκλησιν τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως καί τῆς κλιματικῆς ἀλ-λαγῆς, ἐάν ἡ ἀπάντησις δέν εἶναι συντονισμένη καί συλλογική, ἐάν ἡ εὐθύνηδέν εἶναι κοινή καί ἀξιόπιστος, ἐάν δέν δώσωμεν προτεραιότητα εἰς τήνἀλληλεγγύην καί τήν διακονίαν».

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 7

Ἡ πορεία πρός τό οἰκολογικόν καί κοινωνικόν μέλλον τῆς ἀνθρωπότη-τος, μόνον κοινωνική καί οἰκολογική δύναται νά εἶναι. Κάθε ἐπιλογή εἰς τόνχῶρον τῆς οἰκονομίας, κάθε πρόοδος τῆς ἐπιστήμης, κάθε πολιτικόν καί κοι-νωνικόν κίνημα, κρίνεται μέ βάσιν τήν συμβολήν του εἰς τήν προστασίαν τοῦἀνθρωπίνου προσώπου του καί τοῦ «οἴκου» του, τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος.

Αὐτή ἦτο καί ἡ ἀπόφανσις τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθο-δόξου Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία συνῆλθε τόν Ἰούνιον τοῦ 2016 ἐν Κρήτῃ. Εἰς τό Μή-νυμα τῆς Συνόδου «πρός τόν Ὀρθόδοξον λαό καί κάθε ἄνθρωπο καλῆς θελή-σεως», ἀναφέρονται τά ἑξῆς: «Ἡ σημερινή οἰκολογική κρίση εἶναι προφανέςὅτι ὀφείλεται σέ πνευματικά καί ἠθικά αἴτια. Οἱ ρίζες της συνδέονται μέ τήνπλεονεξία, τήν ἀπληστία καί τόν ἐγωισμό, πού ὁδηγοῦν στήν ἀλόγιστη χρήσητῶν φυσικῶν πόρων, τήν ἐπιβάρυνση τῆς ἀτμόσφαιρας μέ ζημιογόνους ρύ-πους καί τήν κλιματική ἀλλαγή. Ἡ χριστιανική ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήμα-τος ἀπαιτεῖ μετάνοια γιά τίς καταχρήσεις, ἐγκράτεια καί ἀσκητικό ἦθος, πούἀποτελοῦν ἀντίδοτο στήν ὑπερκατανάλωση, συγχρόνως δέ, καλλιέργεια στόνἄνθρωπο τῆς συνειδήσεως ὅτι εἶναι "οἰκονόμος", καί ὄχι κάτοχος τῆς δημιουρ-γίας. Δέν παύει νά τονίζει ὅτι καί οἱ μελλοντικές γενεές ἔχουν δικαίωμα πάνωστά φυσικά ἀγαθά, πού μᾶς ἐμπιστεύθηκε ὁ Δημιουργός. Γιά αὐτό τό λόγο καίἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία συμμετέχει ἐνεργῶς στίς διάφορες διεθνεῖς οἰκο-λογικές προσπάθειες. Ὅρισε δέ τήν 1η Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρα προσευχῆς γιάτήν προστασία τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος» (§ 8).

Εἰς δέ τήν Ἐγκύκλιον τῆς Συνόδου, τονίζεται ἰδιαιτέρως ὅτι εἰς τά μυσ-τήρια τῆς Ἐκκλησίας «καταφάσκεται ἡ δημιουργία καί ὁ ἄνθρωπος ἐνδυνα-μώνεται διά νά λειτουργῇ ὡς οἰκονόμος, φύλαξ καί "ἱερεύς" αὐτῆς, προσάγωνταύτην δοξολογικῶς τῷ Δημιουργῷ – "Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν, Σοί προσφέρομενκατά πάντα καί διά πάντα" – καί καλλιεργῶν εὐχαριστιακήν σχέσιν μέ τήνκτίσιν» (§ 14). Ὑπογραμμίζεται ἐπίσης ὅτι ἡ ὀρθόδοξος αὐτή προσέγγισις«στρέφει τήν προσοχήν μας εἰς τάς κοινωνικάς διαστάσεις καί τάς τραγικάςἐπιπτώσεις τῆς καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος» (ὁ. π.).

Εἶναι προφανές ὅτι ὅσοι κατηγοροῦν τήν Ὀρθοδοξίαν, ὅτι ἐν ὀνόματιτῆς λειτουργικῆς καί λατρευτικῆς ζωῆς καί λόγῳ τοῦ ἰσχυροῦ ἐσχατολογικοῦτης προσανατολισμοῦ παραμελεῖ τόν κόσμον καί ἀδιαφορεῖ διά τήν ἱστορίαν,σφάλλουν. Ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι ἔμπνευσις καί ὤθησις διά τήν «λειτουρ-γίαν, μετά τήν Λειτουργίαν», διά «λειτουγικήν διακονίαν» ἐν τῷ κόσμῳ. ἩὈρθόδοξος Ἐκκλησία ποτέ δέν συνεβιβάσθη μέ τήν ἀδικίαν, μέ ὅλας ἐκείναςτάς ἀντιπερσοναλιστικάς δυνάμεις, αἱ ὁποῖαι ὑποσκάπτουν τήν κοινωνικήνσυνοχήν καί τήν κοινωνικήν δικαιοσύνην. Ὁ βιωμένος κοινοτισμός ἐν τῇ κοι-νωνίᾳ τῆς Ἐκκλησίας, ἀποτελεῖ ἁπτήν πρόκλησιν διά τόν σύγχρονον ἀτομο-κεντρισμόν καί τήν κοινωνικήν ἀναλγησίαν.

8 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

Ἡ Ὀρθοδοξία καλεῖται σήμερον νά λειτουργήσῃ ἡ ἰδία, εὐρύτερον, ὡςθετική πρόκλησις καί ἐναλλακτική πρότασις ἐλευθερίας διά τόν ἄνθρωπον,εἰς ὅλας τάς διαστάσεις τῆς ζωῆς. Ἀπευθυνόμενοι εἰς μέλη τῆς ἐκπαιδευτικῆςκοινότητος, ἐπιθυμοῦμεν νά ὑπενθυμίσωμεν ὅτι ἡ ὀρθόδοξος παιδεία τοῦπροσώπου ἐνσταλάσσει εἰς τάς ψυχάς τῶν παίδων καί τῶν νέων οἰκολογικήνκαί κοινωνικήν εὐαισθησίαν, εὐθύνην, μέριμναν καί στοργήν διά τόν συνάν-θρωπον καί διά τό φυσικόν περιβάλλον. Ἡ καταστροφή τῆς φύσεως καί ἡ ἐκ-μετάλλευσις τοῦ πλησίον ἀρχίζουν μέσα εἰς τόν νοῦν τοῦ ἀνθρώπου καί ἀπόἐκεῖ ὀφείλει νά ξεκινᾷ καί ἡ θεραπεία. Σχετικαί ἔρευναι ἔχουν καταδείξει ὅτιἡ παιδική ἡλικία εἶναι ἡ φάσις τῆς ζωῆς μας, κατά τήν ὁποίαν διαμορφώνεταικαί ἡ στάσις μας ἀπέναντι εἰς τήν φύσιν. Καί ἐδῶ ἰσχύει τό τοῦ ποιητοῦ: «Ἀπόπαιδιά καί μόνον φτιάχνεις Ἱεροσόλυμα» (Ὀ. Ἐλύτης, Ἐκ τοῦ πλησίον, σ. 13).

Ἀκριβῶς, ὡς θεολογικόν μάθημα, τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν εἶναικατ᾿ ἐξοχήν μάθημα οἰκολογικῆς καί κοινωνικῆς εὐαισθητοποιήσεως, διδασ-καλία τοῦ προσωποκεντρικοῦ, τοῦ κοινοτικοῦ καί οἰκοφιλικοῦ πολιτισμοῦ τῆςὈρθοδοξίας. Σᾶς καλοῦμε νά στηρίζετε τήν διαρκῶς μεταρρυθμιζομένην σχο-λικήν θρησκευτικήν ἀγωγήν καί νά ἀναδεικνύετε τάς σημαντικωτάτας παι-δευτικάς λειτουργίας της.

Ὡς ἐλέχθη εὐστόχως πρό ὀλίγου, ἡ Παιδεία εἶναι «ἡ θάλασσα τοῦ πνεύ-ματος, πού μᾶς ἑνώνει». Μᾶς ἑνώνει ὡς παιδεία ἐν Χριστῷ καί κατά Χριστόν,ὡς παιδεία ἐλευθερίας, ὡς παιδεία εἰρήνης καί ἀλληλεγγύης, ὡς παιδείακοινωνικῆς καί οἰκολογικῆς συνευθύνης.Ἱερώτατοι ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ ἰσχύς μας εἶναι πνευματική, εἶναι ἡ δύναμις τῆς πανιέρου ὀρθοδόξουΠαραδόσεως, τῆς ἀνεξαντλήτου πηγῆς ζωτικῶν ἀληθειῶν διά τόν ἄνθρωπονκαί τόν ἐν τῷ κόσμῳ καί τόν αἰώνιον προορισμόν του, διά τήν κοινωνίαν καίτήν κτίσιν. Ὅπως γράφει, προσφυέστατα, σύγχρονος ἡμέτερος θεολόγος, ἡὀρθόδοξος πίστις μας «μᾶς ὑπενθυμίζει τόν εὐλογημένον "τρόπον τοῦ βίου"τῶν ἁπλῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπί αἰῶνες ἔφερναν στήν Ἐκκλησία "τόν σῖ-τον, τόν οἶνον καί τό ἔλαιον" γιά νά τά ἁγιάσει ὁ ἱερέας καί νά ἁγιασθεῖ ἡ ζωήκαί ὁ μόχθος τους. Μᾶς θυμίζει τή χαρμολύπη, ἐκείνων πού γνώριζαν πῶςβγαίνει τό ψωμί, τό λάδι καί τό κρασί, τόν ἀγῶνα πού κρύβεται σέ κάθε κόκκοκαί κάθε σταγόνα. Ἀναφέρεται στό θυσιαστικό φρόνημα αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι δένεἶχαν ἀκούσει γιά "δικαιώματα" τοῦ ἀτόμου, ἤξεραν ὅμως τά "δικαιώματα",δηλαδή τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, καί "ἐφύλατταν τόν τόπον" τους. Μᾶς μετα-φέ-ρει τό δοξολογικό ἦθος ἐκείνων πού δέν θεωροῦσαν τίποτε δικό τους κατόρ-θωμα, τίποτε αὐτονόητο, οὔτε τήν ὑγιεία, οὔτε τό ψωμί, οὔτε τό νερό, καί δο-ξολογοῦσαν τόν Θεό γιά τό δῶρον τῆς ζωῆς, τῶν ἁπλῶν πιστῶν πού βίωναντήν ἱερότητα τῆς κτίσης καί ἐφάρμοζαν καθημερινά τό λόγιον τοῦ Χριστοῦ

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 9

"Σχίσατε ξύλον, ἐκεῖ εἰμι. Ἐγείρατε τόν λίθον κακεῖ εὑρήσετέ με". Τό ἐπι-χείρημα ὅτι ἕνα τέτοιο ἦθος δοξολογικῆς, εὐχαριστιακῆς καί ἀσκητικῆςἐλευθερίας δέν εἶναι δυνατόν νά βιωθεῖ κάτω ἀπό τίς σύγχρονες κοινωνικές,οἰκονομικές καί πολιτισμικές συνθῆκες, εἶναι τελείως σαθρό».

Εἴμεθα ὑποχρεωμένοι νά ζήσωμεν τήν πίστιν μας εἰς τήν ἐποχήν μας,νά εἴμεθα χριστιανοί καί σύγχρονοι ἄνθρωποι. Ἡ ἔντασις μεταξύ χριστια-νικῆς ταυτότητος καί συγχρόνου βιοτῆς εἶναι ἀναπόφευκτος, δύναται ὅμωςνά λειτουργήσῃ δημιουργικῶς. Ἡ ἀπόρριψις τοῦ συγχρόνου πολιτισμοῦ εἰς τόσυνολόν του δέν ἀνταποκρίνεται εἰς τό πνεῦμα τῆς γνησίας χριστιανικῆς πα-ραδόσεως. Καλούμεθα νά μεταμορφώσωμεν τόν κόσμον, ὄχι νά τόν ἀπορ-ρίψωμεν. Προφανῶς, ἡ μαρτυρία ἐν τῷ κόσμῳ δέν συνεπάγεται ἐκκοσμί-κευσιν τῆς Ἐκκλησίας.

Περαίνοντες τόν λόγον, τονίζομεν ὅτι ὅλα ὅσα ἡ ἡμετέρα Μετριότηςπράττει, αἱ οἰκολογικαί καί εἰρηνευτικαί πρωτοβουλίαι, οἱ διάλογοι, ὁ ἀγώνδιά τόν πολιτισμόν τῆς ἀλληλεγγύης καί ἡ καλή μαρτυρία ἐν τῷ συγχρόνῳκόσμῳ, ἐκφράζουν τό πνεῦμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆς ΜητρόςἘκκλησίας, τήν στοργήν αὐτῆς διά τόν ἄνθρωπον, καί τήν μέριμναν διά τήνἀπειλουμένην καί στενάζουσαν σήμερον δημιουργίαν.

Καλοῦμεν πάντας ὑμᾶς, νά προσεύχεσθε διά τήν Ἁγίαν τοῦ ΧριστοῦΜεγάλην Ἐκκλησίαν καί διά τούς φυλάσσοντας φυλακάς ἐν Φαναρίῳ, νυχθη-μερόν καί ἀνυστάκτως. Ηὐλογήθημεν ἅπαντες οἱ Ὀρθόδοξοι νά εἴμεθα κληρο-νόμοι τῆς ὁλοφώτου, φιλοθέου καί φιλανθρώπου παραδόσεως τῆς ἀληθευ-ούσης ἐν ἀγάπῃ πίστεως, τῆς μή καταισχυνούσης ἐλπίδος ζωῆς αἰωνίου ἐνΧριστῷ, τῶν πανσέπτων μυστηρίων τῆς εὐσεβείας, τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκηςτῶν Μαρτύρων καί τῶν Ἁγίων. Ὀφείλομεν νά διαφυλάσσωμεν τά τιμαλφῆκαί πολυτίμητα αὐτά ἀγαθά ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ, ἐν ὁμονοίᾳ, ἐν πιστότητι, ἐνπροσευχῇ καί δεήσει, «ἀφορῶντες εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχηγόν καί τελειωτήνἸησοῦν» (Ἑβρ. ιβ´, 2).

Συγχαίροντες ἅπαξ ἔτι, ἐκ μέσης καρδίας, τούς συντελεστάς τῆς ὡραίαςαὐτῆς συνάξεως καί πάντας ὑμᾶς διά τήν συμμετοχήν σας, σᾶς ἀπονέμομεντήν πατριαρχικήν μας εὐλογίαν, ἐπικαλούμενοι ἐφ᾿ ὑμᾶς καί τούς οἰκείουςσας τήν ζείδωρον χάριν καί τό ἀμέτρητον ἔλεος τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης.Σᾶς εὐχαριστοῦμεν διά τήν προσοχήν σας!

10 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

• Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης πρός τόν Πάπαν Φραγκῖσκον

Ἡ Α.Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, ἐπί τῇ πέμπτῃ ἐπετείῳ ἀπό τῆς ἐκ-λογῆς τῆς Α.Α. τοῦ Πάπα Φραγκίσκου εἰς τόν Θρόνον τῆς Πρεσβυτέρας Ρώ-μης, ἀπέστειλε πρόν τήν Α. Ἁγιότητα θερμόν ἀδελφικόν συγχαρητήριον Μή-νυμα, δι’ οὗ ἐξαίρεται τό γεγονός τῆς συμπτώσεως τῶν βασικῶν προσανα-τολισμῶν τῆς Παπωσύνης Αὐτῆς μετά τῶν πρωτοβουλιῶν τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριαρχείου εἰς τά μείζονα ζητήματα τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς διαρρα-γείσης ἑνότητος τοῦ Χριστιανικοῦ κόσμου, τῆς ἀντιμετωπίσεως τῆς μετα-ναστευτικῆς κρίσεως, τῆς προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καί τῆςἀναχαιτίσεως τοῦ φονταμενταλισμοῦ.

Ἐν τῷ σεπτῷ Πατριαρχικῷ Μηνύματι ὑπομιμνήσκονται αἱ πραγματο-ποιηθεῖσαι ἐπαφαί μεταξύ τῶν δύο ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν κατά μέν τό ἔτος2014 ἐν Ἱεροσολύμοις, ἐπί τῇ συμπληρώσει 50ετίας ἀπό τῆς ἱστορικῆς συναν-τήσεως εἰς τούς Ἁγίους Τόπους τῶν Προκατόχων Αὐτῶν ἀοιδίμων ΠάπαΠαύλου ΣΤ´ καί Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, κατά δέ τό ἔτος 2016 ἐν τῇ νήσῳΛέσβῳ, πρός ἀφύπνισιν τῆς Διεθνοῦς Κοινότητος ἀναφορικῶς πρός τήν μετα-ναστευτικήν τραγωδίαν εἰς τό Αἰγαῖον πέλαγος καί τήν εὐρυτέραν περιοχήν.

• Μνημόσυνον Ἱεραρχῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου

Ἡ Α.Θ. Παναγιότης, ὁ Πατριάρχης, παρέστη συμπροσευχόμενος ἀπότοῦ Ἱεροῦ Βήματος τοῦ Π. Πατριαρχικοῦ Ναοῦ κατά τήν ΤρισαρχιερατικήνΘείαν Λειτουργίαν τῆς Δ´ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, 18ης Μαρτίου, προεξάρ-χοντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μυριοφύτου καί Περιστάσεως κ. Εἰρηναίουκαί συλλειτουργούντων αὐτῷ τῶν Σεβ. Μητροπολιτῶν Ἰκονίου κ. Θεολήπτουκαί Καλλιουπόλεως καί Μαδύτου κ. Στεφάνου, καθ᾿ ἥν ἐτελέσθη, κατά τήνσχετικήν συνοδικήν ἀπόφασιν, τό Μνημόσυνον ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυ-χῶν τῶν κατά τήν παρελθοῦσαν τριετίαν κοιμηθέντων ἀειμνήστων Ἱεραρχῶντοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, Μητροπολιτῶν Νέας Κρήνης καί ΚαλαμαριᾶςΠροκοπίου, Πέτρας καί Χερρονήσου Νεκταρίου, πρῴην Σερβίων καί ΚοζάνηςἈμβροσίου, πρῴην Μπουένος Ἄιρες Γενναδίου, Ἱεραπύτνης καί ΣητείαςΕὐγενίου, Μελόης Φιλοθέου, Σικάγου Ἰακώβου, Φιλίππων, Νεαπόλεως καίΘάσου Προκοπίου, Σύμης Χρυσοστόμου καί Ἐπισκόπου Ὀλύμπου Ἀνθίμου.

Ἐκκλησιάσθησαν οἱ Σεβ. Μητροπολῖται Γέρων Νικαίας κ. Κωνσταντῖ-νος, Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, Μύρων κ. Χρυσόστομος καί Κυδωνιῶν κ. Ἀθη-

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 11

ναγόρας, ἡ εὐγεν. κ. Δανάη Βασιλάκη, Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος ἐν τῇ Πόλει, καίπιστοί ἐκ τῆς Πόλεως καί ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ.

Ἐπηκολούθησεν ἐπιμνημόσυνος δεξίωσις ἐν τῇ Αἰθούσῃ τοῦ Θρόνου,καθ᾿ ἥν ὡμίλησεν ὁ Πατριάρχης περί τῆς προσωπικότητος καί τῆς προσφορᾶςεἰς τήν Ἐκκλησίαν τῶν ὡς ἄνω κεκοιμημένων Ἱεραρχῶν, διακονησάντων θεο-φιλῶς εἰς διάφορα ἀνά τήν ὑφήλιον ἐκκλησιαστικά θέματα τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριαρχείου, δηλονότι ἐν Κρήτῃ, ἐν Ἡνωμέναις Πολιτείαις Ἀμερικῆς, ἐν Βο-ρείῳ Ἑλλάδι, ἐν Λατινικῇ Ἀμερικῇ καί ἐν Δωδεκανήσοις.

Πρός τούτοις, ὁ Παναγιώτατος ἐχαιρέτισε μεθ’ ἱκανοποιήσεως τήν ὑπότοῦ Διεθνοῦς Ὀργανισμοῦ «EUROPA NOSTRA» συμπερίληψιν τοῦ ἱστορικοῦκτηριακοῦ συγκροτήματος τοῦ ἐν Πριγκήπῳ Ὀρφανοτροφείου εἰς τήν κατη-γορίαν τῶν διατηρητέων, ὡς χρηζόντων ἀμέσου μερίμνης, μνημείων παγκο-σμίου πολιτισμικῆς κληρονομίας κατά τό τρέχον ἔτος, ἀνακηρυχθέν ὑπό τῆςΕὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ὡς ἔτος Πολιτισμικῆς Κληρονομίας, μή παραλείψας νάεὐχηθῇ ὅπως ἐξευρεθοῦν ὡς τάχιστα οἱ ἀπαιτούμενοι πόροι πρός ἀποκατά-στασιν, συντήρησιν καί ἐπισκευήν τούτου, μέλλοντος νά χρησιμοποιηθῇ ὡςΔιαθρησκειακόν Κέντρον καί Ἰνστιτοῦτον μελέτης διά τήν προστασίαν τοῦφυσικοῦ περιβάλλοντος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, μετά τῆς Πατριαρχικῆς ἐπι-σημάνσεως ὅτι τά πολιτιστικά μνημεῖα δέν ἀνήκουν εἰς ἕν συγκεκριμένονἔθνος ἤ μίαν θρησκευτικήν ὁμάδα, ἀλλ’ εἰς σύνολον τήν ἀνθρωπότητα.

• Ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Ἰάκωβος

Ἐπί τῷ ἀκούσματι τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας τοῦ ἀειμνήστου Μητρο-πολίτου Πριγκηποννήσων κυροῦ Ἰακώβου, συνῆλθον, ὑπό τήν προεδρείαν τῆςΑ.Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, εἰςἔκτακτον Σύσκεψιν, οἱ ἐν τῇ Πόλει ἐνδημοῦντες Σεβ. ἅγιοι Ἀρχιερεῖς, τῇ Τε-τάρτῃ, 28ῃ Μαρτίου 2018.

Κατά τήν σύσκεψιν, μετά τήν ἀνακοίνωσιν ὑπό τοῦ Πατριάρχου τῆςκοιμήσεως τοῦ ἀειμνήστου Ἱεράρχου καί τήν ἀναφοράν εἰς τήν προσωπικό-τητα καί τήν προσφοράν αὐτοῦ πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, ἀπό διαφόρωνθέσεων, εἰς τήν Πατριαρχικήν Αὐλήν, ὡς Μητροπολίτου Λαοδικείας καί Ἐπ-όπτου τῆς Περιφερείας Φαναρίου - Κερατίου Κόλπου καί, τέλος, ὡς Ποιμε-νάρχου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων, ἠγέρθησαν ἅπαντες καίηὐχήθησαν ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς μακαρίας αὐτοῦ ψυχῆς ἐν σκηναῖς δικαίωνκαί μετά τῶν ἁγίων τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος εὐαρεστησάντων τῷ Κυρίῳ.

12 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

Μεθ᾽ ὅ, καθωρίσθησαν τά τῆς Ἐξοδίου Ἀκολουθίας τοῦ ἀειμνήστου,ἀποφασισθέντος ὅπως:

α) ἡ νεκρώσιμος Ἀκολουθία ψαλῇ ἐν τῷ Ἱερῷ Μητροπολιτικῷ Ναῷ ἉγίουΔημητρίου Πριγκήπου, τῷ Σαββάτῳ τοῦ Λαζάρου, 31ῃ Μαρτίου 2018, καί περίὥραν 12.00 μεσημβρινήν,β) τήν πρωΐαν τῆς αὐτῆς ἡμέρας τελεσθῇ ἐξόδιος Θεία Λειτουργία ὑπέρἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ ἀειμνήστου, ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Φιλα-δελφείας κ. Μελίτωνος,γ) τόν θάνατον ἐξαγγείλουν διά νεκρωσίμου ἀγγελτηρίου ἡ Α.Θ. Παναγιότηςκαί οἱ ἐν τῇ Πόλει ἐνδημοῦντες Σεβ. ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,δ)τό πένθος τῆς Ἐκκλησίας ἄγωσιν οἱ Σεβ. Μητροπολῖται Καλλιουπόλεως καίΜαδύτου κ. Στέφανος καί Προύσης κ. Ἐλπιδοφόρος,ε) τήν ἐπικήδειον ἐκφωνήσῃ ὁ Πανοσιολ. Ὑπογραμματεύς τῆς Ἁγίας καί ἹερᾶςΣυνόδου,ς) ὁ ἐνταφιασμός γένηται ἐν τῷ Κοιμητηρίῳ τοῦ Προφήτου Ἠλιού Πριγκήπου.

Πατριαρχικός Ἐπίτροπος τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς ΜητροπόλεωςΠριγκηποννήσων ὡρίσθη ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως καί Μαδύτουκ. Στέφανος.Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 28ῃ Μαρτίου 2018

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

• Ἡ κηδεία τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Πριγκηποννήσων κυροῦ Ἰακώβου

Μετά τῆς δεούσης ἐκκλησιαστικῆς τάξεως προεπέμφθη εἰς τήν αἰω-νιότητα ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Δημητρίου Πριγκήπου, ὁἀείμνηστος Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων κυρός Ἰάκωβος, τό Σάββατοντοῦ Λαζάρου, 31ην Μαρτίου.

Τήν πρωΐαν, ἐτελέσθη ἡ Θεία Λειτουργία ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβ.Μητροπολίτου Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος.

Tόν Παναγιώτατον, διαπεραιωθέντα εἰς τήν Πρίγκηπον, ὑπεδέχθησανἐν τῇ ἀποβάθρᾳ αὐτῆς ὁ Πατριαρχικός Ἐπίτροπος Σεβ. Μητροπολίτης Καλ-

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 13

λιουπόλεως καί Μαδύτου κ. Στέφανος μετά τοῦ ἱεροῦ κλήρου καί τῶν μελῶντῆς ὑπό τήν προεδρείαν τῆς ἐλλογ. κ. Ἁγνῆς Νικολαΐδου ἘκκλησιαστικῆςἘπιτροπῆς τῆς Κοινότητος Πριγκήπου.

Ἀκολούθως, καί περί ὥραν 12ην, ἐτελέσθη ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία προ-εξαρχούσης τῆς Α.Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου, συμπαραστατουμένου ὑπό τῶν Σεβ. Μητροπολιτῶν ΓέροντοςΝικαίας κ. Κωνσταντίνου, Γέροντος Δέρκων κ. Ἀποστόλου, Τρανουπόλεως κ.Γερμανοῦ, Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος, Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφ-λίου κ. Δαμασκηνοῦ, Ξάνθης κ. Παντελεήμονος, Μυριοφύτου καί Περιστάσε-ως κ. Εἰρηναίου, Μύρων κ. Χρυσοστόμου, Σασίμων κ. Γενναδίου, Κυδωνιῶν κ.Ἀθηναγόρου, Σηλυβρίας κ. Μαξίμου καί Ἀδριανουπόλεως κ. Ἀμφιλοχίου.

Τό πένθος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἔφερον οἱ Σεβ. ΜητροπολῖταιΚαλλιου-πόλεως καί Μαδύτου κ. Στέφανος καί Προύσης κ. Ἐλπιδοφόρος.

Τόν ἐπικήδειον λόγον ἐξεφώνησεν ὁ Ὑπογραμματεύς τῆς Ἁγίας καίἹερᾶς Συνόδου Πανοσιολ. Διάκονος κ. Γρηγόριος (βλ. στήλη IN MEMORIAM).

Τά συλλυπητήρια τοῦ Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου Σινᾶ, Φαράν καί Ραϊθώ κ.Δαμιανοῦ καί τῆς ὑπ’ αὐτόν ἀδελφότητος, ἧς ἐκπρόσωπος παρά τῷ ἐν τῇΠόλει Ἱ. Μετοχίῳ τοῦ Τιμίου Προδρόμου διετέλεσεν ἐπί σειράν ἐτῶν ὁ ἀποι-χόμενος Ἱεράρχης, διεβίβασε καταλλήλως ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ.Μάξιμος.

Παρέστησαν συμπροσευχόμενοι ὁ Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Ἀνθηδῶνος κ.Νεκτάριος, Ἐπίτροπος τοῦ Παναγίου Τάφου ἐν τῇ Πόλει, ὁ Πανιερ. Ἀρχιεπί-σκοπος Τελμησσοῦ κ. Ἰώβ, οἱ Θεοφιλ. Ἐπίσκοποι Ἀβύδου κ. Κύριλλος, Ἁλι-καρνασσοῦ κ. Ἀδριανός καί Ἐρυθρῶν κ. Κύριλλος, κληρικοί τῆς ΠατριαρχικῆςΑὐλῆς, τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τῶν παρα-κειμένων Ἱ. Μητροπόλεων, ὁ Θεοφιλ. Ἐπίσκοπος τῶν ἐν τῇ Πόλει Ρωμαιο-καθολικῶν κ. Ruben Tierrablanca, ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτης κ. TatulAnusyan, ἐκ μέρους τοῦ Ἀρμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐκπρόσωποι τῆς Ἀρμενο-καθολικῆς καί τῆ Συροϊακωβιτικῆς Κοινότητος, Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι τῆςΜ.τ.Χ.Ε., ὁ ἐξοχ. Πρέσβυς κ. Εὐάγγελος Σέκερης, Γεν. Πρόξενος τῆς Ἑλλάδοςἐνταῦθα, παράγοντες τῆς Ὁμογενείας, ὁ Ἐπαρχος τῶν Νήσων ἐντιμ. κ.Hikmet Dengeşik, στελέχη τῶν πολιτικῶν, δημοτικῶν καί ἀστυνομικῶνἈρχῶν τῶν Νήσων, ὁ ἐντιμ. κ. Mustafa Farsakoğlu, πρῴην Δήμαρχος τῆςπεριοχῆς, συγγενεῖς τοῦ ἐκλιπόντος ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ καί πολλοί πιστοί ἐκτῆς Πόλεως.

Ὁ ἐνταφιασμός τοῦ ἀειμνήστου Ἱεράρχου ἐγένετο ἐν τῷ ἐν ΠριγκήπῳΚοιμητηρίῳ τοῦ Προφήτου Ἠλιού ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Φιλαδελφείαςκ. Μελίτωνος.

14 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

• Ὁ Ἀγγλικανός Ἀρχιεπίσκοπος τῶν Η.Π.Α. ἐπεσκέφθη τά Ἱεροσόλυμα

Τήν πρωΐαν τῆς Παρασκευῆς, 17ης/30ῆς Μαρτίου 2018, ὁ ἈγγλικανόςἈρχιεπίσκοπος τῶν Η.Π.Α. Σεβασμιώτατος Michael Curry, συνοδευόμενοςὑπό μικρᾶς ὁμάδος συνεργατῶν αὐτοῦ καί ὑπό τοῦ Ἀγγλικανοῦ Ἀρχιεπι-σκόπου εἰς Ἱεροσόλυμα, κ. Σουχέηλ Νταουάνη ἐπεσκέφθη τόν Ναόν τῆς Ἀνα-στάσεως καί τό Πατριαρχεῖον.

Τόν Σεβασμιώτατον Ἀγγλικανόν Ἀρχιεπίσκοπον ἐδέχθη ἡ Α.Θ.Μακαριότης ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ. Θεόφιλος μετά ΠατέρωνἉγιοταφιτῶν.

Εἰς τό πλαίσιον τῆς συναντήσεως ταύτης, ὁ Μακαριώτατος ὡμίλησεπερί τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἁγίας Γῆς, αἱ ὁποῖαι εἶναι ἡ ὁρατή μαρτυρία τῆς ἐνΧριστῷ ἀποκαλύψεως, συνεχίζουσαι διά τοῦ ποιμαντικοῦ αὐτῶν ἔργου τόἔργον τοῦ Χριστοῦ ἐπί τῆς γῆς καί ηὐχαρίστησε διά τήν συμπαράστασιν πρόςτάς Ἐκκλησίας αὐτάς.

Ἐπί τῇ ἐπισκέψει ταύτῃ καί ἐπί τῇ ἐγγιζούσῃ ἑορτῇ τοῦ Πάσχα ὁΜακαριώτατος ἀπένειμε ἐγκόλπιον εἰς τόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Michael Curryκαί εἰς τούς συνοδούς αὐτοῦ Ἱεροσολυμιτικάς εὐλογίας.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας

• Τά ὀνομαστήρια τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Θεοφίλου

Τό Σάββατον, 11ην/24ην Μαρτίου 2018, ἑωρτάσθη ἐπί τῇ μνήμῃ τῶν Ἁγί-ων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, τῶν ἐν τῇ λίμνῃ τῆς Σεβαστείας τοῦ Πόντουμαρτυρησάντων, ὧν εἷς ὁ Ἅγιος μάρτυς Θεόφιλος, ἡ ὀνομαστική ἑορτή τῆςΑ.Θ. Μακαριότητος τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ. Θεοφίλου.

Ἀφ´ ἑσπέρας τῆς ἑορτῆς ἀνεγνώσθη ἡ Θ´ Ὥρα εἰς τόν ΜοναστηριακόνΝαόν τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης καί ἐν συνεχείᾳ, τῶν κωδώνωνκρουομένων, συμφώνως πρός τήν τυπικήν διάταξιν καί καθεστωτικήν τοι-αύτην ἐτελέσθη Πανηγυρικός Ἑσπερινός εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Να-οῦ τῆς Ἀναστάσεως, προεξάρχοντος τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Θεοφί-λου καί μετεχόντων ἐν προσευχῇ τῶν Ἀρχιερέων καί ἐν συνιερουργίᾳ τῶν

http://www.jp-newsgate.net/gr/2018/03/30/54077

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 15

Ἱερομονάχων Ἁγιοταφιτῶν, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης, ψαλλόντωνἱεροψαλτῶν ὑπό τόν καθηγητήν κ. Δημήτριον Μπαλογιῶργον, παρουσίᾳ τοῦΓενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Χρήστου Σοφιανοπού-λου καί μετέχοντος ἐκκλησιάσματος ἐκ πολλῶν προσκυνητῶν.

Τήν πρωΐαν τοῦ Σαββάτου 11ης/24ης Μαρτίου 2018 ἐτελέσθη πανηγυρικήΘ. Λειτουργία εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, προε-ξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου καί συλλειτουργούντων Αὐτῷ τῶν Σεβ.Ἀρχιερέων Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ, Μητροπολίτου Καπιτωλιά-δος κ. Ἡσυχίου, τῶν Σεβ. Ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντίνης κ. ἈριστάρχουΓέροντος Ἀρχιγραμματέως, Θαβωρίου κ. Μεθοδίου, Λύδδης κ. Δημητρίου,Ἀνθηδῶνος κ. Νεκταρίου καί τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ.Ἰωακείμ, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων ΚαμαράσηςἈρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, τοῦ Ἐξάρχου Ἀθηνῶν Ἀρχιμανδρίτου π. Δα-μιανοῦ, ψάλλοντος τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς ἈναστάσεωςἈρχιμανδρίτου π. Ἀριστοβούλου καί τῆς χορῳδίας τοῦ καθηγητοῦ κ. Δη-μητρίου Μπαλογιῶργου, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τάἹεροσόλυμα κ. Χρήστου Σοφιανοπούλου καί συμμετεχόντων πολλῶν προ-σκυνητῶν ἐκ διαφόρων χωρῶν. Μετά τήν Θ. Λειτουργίαν ἠκολούθησε Δο-ξολογία. Μετά τήν Δοξολογίαν ἠκολούθησεν ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα.

Ἐνταῦθα ἔλαβε χώραν ἡ προσφώνησις πρός τήν Α.Θ. Μακαριότηταπρῶτον τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου ἈρχιεπισκόπουΚωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου ὡς ἕπεται:

“Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,Ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, τῶν ἐν τῇ λίμνῃ

Σεβαστείας τοῦ Πόντου τόν Χριστόν εὐθαρσῶς ὁμολογησάντων καί καλῶςἀθλησάντων καί στεφανωθέντων, ἀποτελεῖ στερεόν σταθμόν πνευματικοῦἀνεφοδιασμοῦ τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν διά τήν συνέχισιν τοῦ ἀγῶνος αὐτῶντῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πρός ὑποδοχήν τοῦ τιμίου Σταυροῦ καί τῆςλαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Τήν ἑορτήν ταύτην τῆς Μιᾶς Ἁγίας καί Καθολικῆς τοῦ ΧριστοῦἘκκλησίας ἑορτάζει καί ἡ Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν μετ’ ἰδιαιτέρας ἐμφάσεωςκαί λαμπρότητος ὡς ἐκ τοῦ ὅτι ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης, ὁ σεπτόςΠροκαθήμενος αὐτῆς, φέρει τό ὄνομα τοῦ θεοφιλοῦς ἁγίου Θεοφίλου, ἑνόςτῶν Τεσσαράκοντα Μαρτύρων τούτων.

Διά τόν λόγον τοῦτον προσηνέχθη σήμερον ἡ ἀναίμακτος θυσία καίμετ’ αὐτήν ἀνεπέμφθη εὐχαριστήριος Δοξολογία τῷ Θεῷ εἰς τό Καθολικόντοῦ πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, «τοῦ ἁγίου τούτου σκηνώματος τῆς

16 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

δόξης τοῦ Κυρίου,» τῇ ὁμοφώνῳ καί πανηγυρικῇ συμμετοχῇ πάντων τῶνμελῶν τῆς Γεραρᾶς ἡμῶν Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος καί τοῦ εὐσεβοῦςκλήρου καί τοῦ λαοῦ τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου ἐξ ὅλης τῆς δικαιοδοσίαςαὐτοῦ εἰς τάς τρεῖς Παλαιστίνας, σήμερον Ἰορδανίαν, Ἰσραήλ καίΠαλαιστινιακόν κράτος.

Προσαγαγόντες ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ τάς δεήσεις ἡμῶν ὑπέρ ὑγιείαςκαί μακροημερεύσεως τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος καί ἀνελθόντες νῦν ἐν τῇἱστορικῇ ταύτῃ αἰθούσῃ τοῦ ἱεροῦ ἡμῶν Ὀσπιτίου, ἀπονέμομεν Αὐτῇ τόνδίκαιον ἔπαινον δι’ ὅσα Αὕτη εὔφημα καί τίμια ὑπέρ τοῦ παλαιφάτου ἡμῶνΠατριαρχείου ἐπιμόχθως ἐργάζεται.

Μνημονευτέον ἐν πρώτοις ὅτι ἀναμφισβήτητον τυχγάνει τό γεγονόςὅτι καί μετά τήν πρό ἔτους αἰσίαν ὁλοκλήρωσιν τοῦ ἱστορικοῦ ἔργου τῆςσυντηρήσεως καί ἀνακαινίσεως τοῦ Ἱεροῦ Κουβουκλίου τοῦ Παναγίου Τάφουὑπό τοῦ Ἐθνικοῦ Μετσοβίου Πολυτεχνείου, ὀφειλομένης εἰς καθοριστικόνβαθμόν εἰς τήν ἔμπνευσιν τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος καί τήν ὑπ’ Αὐτῆςἐξασφάλισιν τῶν ἰσορροπιῶν συνεργασίας τῶν Τριῶν Μειζόνων Κοινοτήτων,ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης ἀνυποχωρήτως εἰργάσθη διά τήν ὑποστήριξιν τῶνδικαιωμάτων τοῦ γένους ἡμῶν, ὁσάκις ταῦτα, ἰδίᾳ κατά τό τρέχον ἔτος,ἐπεβουλεύθησαν καί πάλιν, ὡς μή ὤφελε, ἐκ παραβάσεων τοῦΠροσκυνηματικοῦ καθεστῶτος ὑπό τῶν Ἀρμενίων, εἰς τό Κουβούκλιον τοῦΠαναγίου Τάφου καί τό παρεκκλήσιον τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.Ἄοκνοι ὑπῆρξαν ἐπίσης αἱ προσπάθειαι καί ἐνέργειαι τῆς ὙμετέραςΜακαριότητος διά τήν ἐπίτευξιν λύσεως εἰς τό δημιουργηθέν πρόβλημα εἰς τόπαρά τήν πύλην τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως παρεκκλήσιον τῶν Αἰθιόπων,κλειστόν παραμένον εἰσέτι, λόγῳ τῆς ἀσυνεργασίας αὐτῶν.

Ἐπίσης ἰδιαιτέρα προσοχή ἐδόθη εἰς τήν πνευματικήν καθοδήγησιν τοῦἈραβοφώνου ποιμνίου τοῦ Πατριαρχείου διά τῆς ἐκτυπώσεως καί δωρεάνδιανομῆς καταλλήλων κατηχητικῶν βιβλίων, ἐν οἷς τό Λειτουργικόν τοῦΠατριαρχείου εἰς τήν Ἀραβικήν γλῶσσαν πρός χρῆσιν τῶν ἱερέων.Σημαντικῶς ὡσαύτως ἐνισχύθησαν οἰκονομικῶς τά ἔργα τοῦ ποιμνίου εἰςσυντηρήσεις καί ἀνακαινίσεις ναῶν εἰς Ἰορδανίαν καί Ἰσραήλ, ὡς ἐπίπαραδείγματι τοῦ μικροῦ ἀλλά καί τοῦ μεγάλου, ὁλοκληρουμένου ὅσον οὔπω,ναοῦ τῆς Κοινότητος Κούφρ Σμέα. Ἰδιαιτέρως ἐπεμελήθη τό Πατριαρχεῖοντοῦ ρωσοφώνου ποιμνίου αὐτοῦ, ἰδίως εἰς Μπέρ-Σέβα καί τά περίχωρααὐτοῦ.

Ὅσον ἀφορᾷ εἰς τήν ὑποστήριξιν καί διεκδίκησιν τῶν περιουσιακῶνἡμῶν δικαιωμάτων, αὕτη ἐσυνεχίσθη διά τῆς προσφυγῆς τοῦ ἡμετέρουΠατριαρχείου τῇ ἐντολῇ τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος εἰς τό ἸσραηλινόνἘφετεῖον μετά τήν ἄδικον ἀπόφασιν τοῦ Ἰσραηλινοῦ Περιφερειακοῦ

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 17

Δικαστηρίου, διδοῦσαν νομικόν κῦρος εἰς τάς παρανόμους καί διεφθαρμέναςσυμφωνίας πολυετοῦς ἐνοικιάσεως τῶν ξενοδοχείων τῆς Πύλης τοῦ Δαβίδ εἰςτάς ἑταιρείας τῶν ἀκραίων οἰκιστῶν τῆς ὀργανώσεως » Ἀτέρετ Κοχανίμ.»

Τό ἀμείωτον ὅμως καί ζωηρόν ἐνδιαφέρον καί ἡ ἀποφασιστικότης τῆςὙμετέρας Μακαριότητος κατεδείχθη προσφάτως, ὅτε ὁ ΔήμαρχοςἹεροσολύμων κ. Νίρ Μπαρκάτ ἐπέβαλε εἰς ἐκκλησιαστικάς περιουσίαςπαρανόμους δυσβαστάκτους φόρους, καταλύοντας τά ἀνέκαθεν δικαιώματαφορολογικῆς ἀτελείας τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου καί τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶνκαί τό διά τῆς ἱερᾶς ἱστορίας κατωχυρωμένον καθεστώς τῶν Ἱεροσολύμωνκαί ἐπάγωσε τραπεζικούς λογαριασμούς αὐτῶν καί ὅτε διενεργεῖτο ἡπροώθησις πρός τό Ἑβραϊκόν Κοινοβούλιον τοῦ προταθέντος νόμου τῆςβουλευτοῦ κ. Ραχήλ Ἀζάρια, ἀπειλήσαντος τήν κατάλυσιν τοῦ δικαιώματοςτῶν Ἐκκλησιῶν νά διαχειρίζωνται ἐλευθέρως τάς περιουσίας αὐτῶν. Τότε, μήὑπαρχούσης ἄλλης λύσεως, ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης ἀνέλαβε τήνπρωτοβουλίαν τῆς συνεργασίας τῶν Τριῶν Μειζόνων Κοινοτήτων καί τήνἀπόφασιν τοῦ κλεισίματος τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως μετά τήν ἐν αὐτῷθείαν Λειτουργίαν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας, 12/25ης Φεβρουαρίου 2018,ὡς πράξεως διαμαρτυρίας ἐναντίον τῶν μέτρων τούτων. Ὁ καθ’ ἡμέραν ὑπόχιλιάδων προσκυνητῶν κατακλυζόμενος πανίερος Ναός τῆς Ἀναστάσεωςπαρέμεινεν ἀπρόσβατος ὑπ’ αὐτῶν ἄχρι ἐπεμβάσεως τοῦ πρωθυπουργοῦ τοῦἸσραήλ κ. Βενιαμίν Νατανιάχου διά δηλώσεως αὐτοῦ, συμφώνως πρός τήνὁποίαν ἀναστέλλονται πάντα τά ὑπό τῆς Δημαρχίας ἐπιβληθέντα μέτρα καί ἡπροώθησις τοῦ νόμου τῆς κ. Ραχήλ Ἀζάρια καί διορίζεται Ἐπιτροπήεἰδημόνων ὑπό τόν ὑπουργόν κ.Τζάχη Χανέκμπη διά τήν συνεργασίαν μετ’ἐκπροσώπων τῶν Ἐκκλησιῶν καί τήν ὑπέρβασιν τῆς παρούσης κρίσεως.Κατόπιν τούτου, αἱ Τρεῖς Μείζονες Κοινότητες, συνεργασθεῖσαι, ἀπεφάσισαντό ἄνοιγμα τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως τήν πρωϊαν τῆς Τετάρτης, 14/27ηςΦεβρουαρίου 2018.

Τά μνημονευθέντα ταῦτα ἔργα, ὡς χαρακτηριστικά ἐκ τῶν πολλῶνσυλλεγέντα, ἐμπνέουν θάρρος εἰς ἡμᾶς τούς Ἁγιοταφίτας, ἵνα συνεχίσωμεννά ἐργαζώμεθα καί συνεργαζώμεθα ἐν πνεύματι ἀδελφοσύνης μεταξύ ἡμῶνκαί ἐν πνεύματι ὑπακοῆς μετά τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος, ὥστε νάδιαφυλάξωμεν ἀκέραια ὅσα παρελάβομεν παρά τῶν πατέρων καί νάπαραδώσωμεν ταῦτα ἐπηυξημένα εἰς τούς διαδόχους ἡμῶν πρός ἔπαινον τοῦἡμετέρου Πατριαρχείου καί τοῦ εὐλογημένου ἡμῶν γένους καί δόξαν τοῦ ἐνΤριάδι Θεοῦ ἡμῶν.

Προπίνων ἐξ ὀνόματος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς ἡμῶν Συνόδου καί τῆςἉγιο-ταφιτικῆς Ἀδελφότητος ὅλης, εὔχομαι Ὑμῖν, Μακαριώτατε, πολλά τά

18 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

ἔτη Ὑμῶν ἐν ἀπολαύσει ὑγιείας, εἰρήνης, εὐσταθείας, ποιμαντικῆςκαρποφορίας καί δαψιλείας οὐρανίων δωρεῶν. Γένοιτο”.

Ἀντιφωνῶν ἐν εὐχαριστίαις ὁ Μακαριώτατος, εἶπεν:

«Πᾶσαν στρατιάν τοῦ κόσμου καταλιπόντες, τῶν ἐν οὐρανοῖς Δεσπότῃπροσεκολλήθητε, Ἀθλοφόροι Κυρίου Τεσσαράκοντα· διά πυρός γάρ καίὕδατος, διελθόντες μακάριοι, ἐπαξίως ἐκομίσασθε, δόξαν ἐκ τῶν οὐρανῶν, καίστεφάνων πληθύν», ἀναφωνεῖ ὁ μελῳδός τῆς Ἐκκλησίας.Ἐκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Χρῆστε Σοφιανόπουλε,Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί, Εὐλαβεῖς χριστιανοί καί προσκυνηταί,

Ἡ ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία καί δή ἡ τῶν Ἱεροσολύμων τιμῶσα καίγεραίρουσα τήν ἱεράν μνήμην τῶν ἁγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων,ἰδιαιτέρως δέ τήν τοῦ συμμάρτυρος αὐτῶν Θεοφίλου, οὗτινος τῆς ἐπωνυμίαςκοινωνός ἐγένετο καί ἡ Μετριότης Ἡμῶν, κατήλθομεν σήμερον ἐν τῷΠανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως μετά τῶν τιμίων μελῶν τῆς ΓεραρᾶςἉγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος, ἔνθα πανηγυρικῶς ἐτελέσαμεν τήν θείανκαί ἀναίμακτον λατρείαν ἀφ’ ἑνός, ἀφ’ ἑτέρου δέ ἀνεπέμψαμενεὐχαριστήριον δοξολογίαν, «τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων, ἀφθάρτῳ, ἀοράτῳ, μόνῳσοφῷ Θεῷ ἡμῶν» (Α΄ Τιμ. 1, 17).

«Ἐν τῇ μνήμῃ τῶν ἁγίων μαρτύρων, πᾶσα ἡ κτίσις ἑορτάζει, οἱ οὐρανοίἀγάλλονται σύν τoῖς Ἀγγέλοις, καί γῆ εὐφραίνεται σύν τοῖς ἀνθρώποις»,λέγει ὁ ἅγιος Θεόδωρος Στουδίτης.

Τῆς ἑορτίου ταύτης ἀγαλλιάσεως καί εὐφροσύνης συμμέτοχοςτυγχάνει ἡ Πατριαρχική ἡμῶν Μετριότης μετά πάντων τῶν μελῶν τῆς τῶνἉγιοταφιτῶν Πατέρων χορείας, ὡς καί τῶν εὐσεβῶν μελῶν τοῦΧριστεπωνύμου ἡμῶν ποιμνίου. Καί τοῦτο, διότι τά σεπτά ἩμῶνὈνομαστήρια δέν ἀφοροῦν εἰς τήν ταπεινότητα Ἡμῶν μόνον, ἀλλά κυρίωςεἰς τήν θεσμικήν ἰδιότητα τοῦ Πατριαρχικοῦ ἀξιώματος τῆς Ἐκκλησίας, τῆςοὔσης τό ἐν τῷ κόσμῳ μυστικόν Σῶμα τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.

Τιμῶντες τήν μνήμην τῶν μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ καί πάντων τῶνἁγίων, ὧν τήν ἐπωνυμίαν φέρομεν, τιμῶμεν κατ’ οὐσίαν τήν ἐν Χριστῷ καίτῷ ἁγίῳ αὐτοῦ Πνεύματι σωτήριον ἡμῶν παλιγγενεσίαν, ὡς κηρύττει ὁ θεῖοςΠαῦλος λέγων: «οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνη ὧν ἐποιήσαμεν ἡμεῖς, ἀλλάκατά τόν αὐτοῦ ἔλεον ἔσωσεν ἡμᾶς διά λουτροῦ παλιγγενεσίας καίἀνακαινίσεως Πνεύματος Ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως διά ἸησοῦΧριστοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν» (Τίτ. 3, 5-6).

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 19

Καί ἡμεῖς μέν ἐνεκεντρίσθημεν ἐν τῇ καλλιελαίῳ, δηλονότι τῇἘκκλησίᾳ, τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ, διά τοῦ τῆς παλιγγενεσίας λουτροῦ,τοὐτέστιν τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος· οἱ δέ ἅγιοι μάρτυρες γενικώτερον καί οἱτῆς ἐν Σεβαστείᾳ Λίμνης σήμερον τιμώμενοι Τεσσαράκοντα εἰδικώτερον, διάτοῦ μαρτυρικοῦ αἵματος τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ.

Λέγομεν δέ τοῦτο, διότι ἡ ὑπό τῶν τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου, τῶνΠατριαρχῶν καί Προφητῶν αὐτοῦ προκηρυχθεῖσα Ἐκκλησία τῆς «τοῦἀγγέλου Μεγάλης Βουλῆς» (Ἠσ. 9, 6) ἀνεγεννήθη καί ἀνεκαινίσθη διά τοῦτιμίου αἵματος καί ὕδατος τοῦ ἐξελ-θόντος ἐκ τῆς νυγείσης πλευρᾶς τοῦ ὑπέρἡμῶν Σταυρωθέντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Τήν μαρτυρίαν ταύτην μαρτυρεῖ ὁ ἅγ. Ἰωάννης Εὐαγγελιστής καίἐπιβεβαιοῖ ὁ ἡγιασμένος τόπος τοῦ Γολγοθᾶ, τοῦ ὁποίου τήν ἀληθινήνταύτην μαρτυρίαν καταγγέλλει καί εὐαγγελίζεται διά μέσου τῶν αἰώνων ἡχορεία τῶν λειτουργῶν καί διακονητῶν γενομένων Ἁγιοταφιτῶν Πατέρωνμετά τοῦ Πατρός καί Ἡγουμένου αὐτῶν, τοῦ ἑκάστοτε διαδόχου ἁγίουἸακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, δηλονότι τοῦ Πατριάρχου τῆς ἁγίας ΠόλεωςἹερουσαλήμ.

Ἰδού λοιπόν σήμερον τιμῶμεν καί γεραίρομεν τήν μνήμην τοῦἐπωνύμου Ἡμῶν συμμάρτυρος τῶν ἁγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων ἁγίουΘεοφίλου. Οὗτοι οἱ μακάριοι μάρτυρες διά πυρός καί ὕδατος διελθόντεςἐπαξίως ἐκόμισαν τήν θείαν δόξαν καί ἐθαυμαστώθησαν ὑπό τοῦ ἉγίουΤριαδικοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

Οἱ ἅγιοι οὗτοι Τεσσαράκοντα μάρτυρες μετά τοῦ συμμάρτυρος αὐτῶνἁγίου Θεοφίλου, οἱ τήν γῆν οὐρανώσαντες, καί τά σύμπαντα φωτίσαντες,ἀλλά καί τῇ τρισυποστάτῳ Ἁγίᾳ Τριάδι παρεστῶτες πρεσβεύουν ὑπέρ ἡμῶν.

Τούς ἁγίους τούτους Τεσσαράκοντα μάρτυρας, ὧν τήν μνήμην τῆςἐνδόξου ἀθλήσεως ἐπιτελοῦμεν, καί τήν ὑπερευλογημένην Θεοτόκονἀειπάρθενον Μαρίαν καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ, τήν καταφυγήν τῶν ψυχῶνἡμῶν, ἱκετεύσωμεν δωρηθῆναι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος καί ἐν εἰρήνῃ καταντῆσαιἡμᾶς, εἰς τήν τριήμερον Ἀνάστασιν τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Ἐπί δέ τούτοις, ἐπικαλούμεθα ἐπί πάντας τούς συμπροσευχηθένταςμεθ’ Ἡμῶν καί τούς τιμήσαντας τήν ἑορτήν ταύτην, δύναμιν τήν ἐξ ὕψους,τήν χάριν τοῦ Παναγίου Τάφου, ὑπομονήν καί πᾶσαν παρά Θεοῦ εὐλογίαν,ἐκφράζοντες θερμάς εὐχαριστίας καί πρός τούς προσφωνήσαντας Ἡμᾶς, τόνΓέροντα Ἀρχιγραμματέα, Ἱερώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Κωνσταντίνης κ.Ἀρίσταρχον, ὁμιλήσαντα ἐξ ὀνόματος τῶν μελῶν τῆς Ἁγίας καί ἹερᾶςΣυνόδου καί τῆς Ἁγιοταφιτικῆς ἡμῶν Ἀδελφότητος, τόν ἘκλαμπρότατονΓενικόν Πρόξενον τῆς Ἑλλάδος κ. Χρῆστον Σοφιανόπουλον, τόν

20 Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018

Πανοσιολογιώτατον Ἀρχιμανδρίτην π. Ἀλέξανδρον, ἀντιπρόσωπον τῆςἀδελφῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, διαβιβάσαντα Ἡμῖν τάς εὐχάςτοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ.κ. Κυρίλλου, τόν ὉσιολογιώτατονἈρχιμανδρίτην π. Θεόφιλον, ἀντιπρόσωπον τῆς ἀδελφῆς ἉγιωτάτηςἘκκλησίας τῆς Ρουμανίας, διαβιβάσαντα Ἡμῖν τάς εὐχάς τοῦ ΜακαριωτάτουΠατριάρχου Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ, τόν Ἱερώτατον Μητροπολίτην Ναζαρέτκ. Κυριακόν, ὁμιλήσαντα ἐξ ὀνόματος τοῦ ποιμνίου ἡμῶν εἰς Ναζαρέτ, τόνἹερώτατον Ἀρχιεπίσκοπον Ἰόππης κ. Δαμασκηνόν, ὁμιλήσαντα ἐξ ὀνόματοςτοῦ ποιμνίου ἡμῶν εἰς Ἰόππην, τόν Ὁσιολογιώτατον Ἀρχιμανδρίτην π.Φιλόθεον, ὁμιλήσαντα ἐξ ὀνόματος τοῦ ποιμνίου Ἄκκρης – Πτολεμαΐδος, τόνὉσιολογιώτατον Ἀρχιμανδρίτην Ἀριστόβουλον ἐξ ὀνόματος τῆςνεοσυστάτου Κοινότητος Beersheba, τόν Αἰδεσιμώτατον π. ΦάραχΜπαντούρ, ὁμιλήσαντα ἐξ ὀνόματος τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τοῦ ἉγίουἸακώβου, τόν Σχολάρχην τῆς Πατριαρχικῆς ἡμῶν Σχολῆς ὉσιολογιώτατονἈρχιμανδρίτην Ματθαῖον, τήν διδασκάλισσαν τῆς Σχολῆς τοῦ ἉγίουΔημητρίου ἐρίτιμον κ. Χρυσῆν Τριανταφυλλάκην καί ἅπαντας τούςμετασχόντας εἰς τόν ἑορτασμόν τοῦτον. Εἰς ὑγιείαν πάντων ὑμῶν!”

Τήν μεσημβρίαν ἠκολούθησε ἑόρτιος νηστήσιμος μοναστηριακή Τράπεζα.Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας

IN MEMORIAM

• Λόγος ἐξόδιος εἰς τὸν ἀείμνηστον Μητροπολίτην ΠριγκηποννήσωνἸάκωβον, τὸν ἀπὸ Λαοδικείας, ποιηθεὶς καὶ ἐκφωνηθεὶς ὑπὸ Γρηγορίουδιακόνου, Ὑπογραμματέως τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου (Ἐν Πριγκήπῳ, τῇ 31ῃΜαρτίου 2018)

῎Αγε νῦν οἱ λέγοντες σήμερον καὶ αὔριον πορευσόμεθα εἰς τήνδε τὴνπόλιν καὶ ποιήσομεν ἐκεῖ ἐνιαυτὸν ἕνα καὶ ἐμπορευσόμεθα καὶ κερδήσομεν·οἵτινες οὐκ ἐπίστασθε τὸ τῆς αὔριον· ποία γὰρ ἡ ζωὴ ὑμῶν; ἀτμὶς γὰρ ἔσται ἡπρὸς ὀλίγον φαινομένη, ἔπειτα δὲ καὶ ἀφανιζομένη·(Ἰακ. δ΄, 13-14)Παναγιώτατε Δέσποτα, Πενθηφόρε καὶ Ἱερὲ τῶν ἁγίων Ἀρχιερέων Σύλλογε,Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, Ἐντι-μότατοι τοπικοὶ Ἄρχοντες, Ἀπορφανισθεῖσα κατὰ τὰς ἐρατεινὰς νήσους Ἐκ-κλησία, ὅ τε κλῆρος καὶ ὁ λαός,

Ἐπίσκεψις, Ἀρ. 808 – 31.03.2018 21

Τὰς πρώτας πρωινὰς ὥρας τῆς παρελθούσης Τετράδος ὁ τῆς Προποντί-δος ἔξαρχος καὶ τῶν Πριγκηποννήσων ποιμήν, Ἰάκωβος φημί ὁ Ἀρχιερεύς,ἐξεπλήρωσε τὸ κοινὸν τοῦ ἐπιγείου βίου χρέος Λάζαρον μιμούμενος τὸνΤετράδι τῆς αὐτῆς ἑβδομάδος τὸ πρῶτον θανόντα. Καὶ ἤδη ἡ μακαρία αὐτοῦψυχὴ, χωρισθεῖσα ἐκ τοῦ σώματος, τῷ ὄντι πνοὴ Θεοῦ, βαδίζει ὁδὸν μακα-ριωτάτην, πορευομένη πρὸς τὸν Θρόνον τοῦ Δικαίου Κριτοῦ.

Καὶ σήμερον, τεταρταῖος ὁ Σεβασμιώτατος νεκρὸς οὐκ ὄζει ἀλλὰ περι-βάλλεται ὑπὸ νεφελῶν τιμίου θυμιάματος. Οὐκ αἰσθάνεται τὴν τρομακτικὴνμοναχικότητα τοῦ θανάτου ἀλλ᾽ εὑρίσκεται κυκλούμενος ὑπὸ τῶν πολλῶνκατὰ πνεῦμα ἀδελφῶν αὐτοῦ καὶ ἐνώπιον τῆς ζώσης καὶ ἐμψύχου εἰκόνοςΧριστοῦ δηλονότι ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Του καὶ Πατριάρχου πάντων ἡμῶνκαὶ τῶν περὶ Αὐτὸν ἁγίων Ἀρχιερέων. Οὐ φοβεῖται ἀλλὰ ταῖς εὐχαῖς καὶ δεή-σεσιν πάντων, ἔλεος ἐκζητεῖ ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Ἀρχιερέως.

Σήμερον ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Ἰάκωβος, σιω-πηλός, βιοῖ τὴν κοινὴν εἰμαρμένην τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, μετὰ τὴν ἐξ Ἐδὲμἐξορίαν, τὸν Θάνατον οὕτινος τὶ εἶναι τὸ προκαλούμενον δεινόν; Τοῦτο τὸδεινὸν οὐκ ἐστι ἄλλον παρ΄ ὁ χωρισμὸς, ἡ διακοπὴ κοινωνίας τοῦ ἑνὸς προσώ-που μετὰ τοῦ ἑτέρου, τοῦ ἀδελφοῦ ἐξ ἀδελφοῦ. Μέγα δεινὸν ὁ Θάνατος! Θρη-νήσωμεν πάντες ἐπὶ τῇ ἐπελεύσει αὐτοῦ. Καὶ διατὶ θρηνήσωμεν; Θρηνήσωμενοὐχὶ ἐγωιστικῶς δι΄ ἡμᾶς, οἵτινες εὐηργετούμεθα πολλαπλῶς ἐκ τῆς