រាជរដ្ឋា ភិបាលកមពុជា

3

ជំនួយស្មា រតី ស្តពីី

ការបបាោះបនោ តប្ជើស្បរ ើស្្បធានាធិបតី បៅស្ហរដ្ាអាបមរកិនោ ំ២០១២

រាជធានីភ្នំពេញ ខែ ធ្នូ ឆ្ន ំ២០១២ &2'

សាលាភូមិនទ រដ្ឋបាល Royal School of Administration

ថ្នា ក ់៖ សសិសមន្រ្តជីា្ខ់្ពស ់ជំនា្ទ់ ី៖ ០៧ មខុ្វិជាា ៖ វិធសីាស្រ្តស្រសាវស្រាវ នងិការងារ

ជំនយួស្មា រតី

ការប ោះបនោ តប្រើសបរ ើស្រធានាធិរតើ បៅសហរដ្ឋអាបេរកិនោ ាំ២០១២

បង្ហា តដ់ោយសាស្រ្សាត ចារយ ៖ ឯកឧត្តម ឈីវ យីស៊ា ង ដរៀបចំដោយសិសសររុមទី ០៧ ៖ ១. ដោរ ស ៊ុក សង្វា ពពជ្រ ២. រញ្ញា ពរឿន ស៊ុវណ្ណ នី ៣. ដោរ ឈនួនី ស៊ុណីាន ៤. ដោរ ស៊ុង ស៊ុធន ៥. ដោរ បា៉ា វ ភិរកស ៦. ដោរ មាន សលីា

ឆ្ន ាំសិក្សា ២០១២-២០១៣ &2'

I

មាតិកា ទំព័រ ពសចកតីពផតើម ........................................................................................................................... ១ ១.ប្រព័ន្ធប ោះបនោ តប្រធានាធិរតីបៅសហរដ្ឋអាបេរកិ ...................................................... ២

១.១ របវតតនិនរបពន័ធដ ោះដនន តរបធានាធិបតីដៅសហរដឋអាដមររិ ................................................... ២ ១.២ របពន័ធ Electoral College .......................................................................................... ៤

១.២.១ ការដរជើសដរ ើស Electors ................................................................................. ៤ ១.២.២ រិចចរបជំុរបស់ Electors ដដើមបដី ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី.៥ ១.២.៣ ការរាបស់នលរឹដនន តរបស់ Electors (Electoral Votes) ដោយ សភា (Congress) .... ៥

១.៣ នីតិវធីិននការជរជើសជរ ើសជបក្ខជនរបធានាធិបតី .................................................................... ៦ ២.ប្រព័ន្ធបោសនាប ោះបនោ ត .............................................................................................. ៨ ២.១ រចនាសមពន័ធយុទធនាការ ................................................................................................ ៨ ២.២ សរមមភាពដបរខជន ..................................................................................................... ៨

២.៣ ការសទងម់តិរនុងដំដ ើ រការយុទធនាការដ ោះដនន ត ................................................................ ៩ ២.៤ វធីិននការសទងម់តិក្នុងកំ្ឡុងជពលជ ោះជនន ត ...................................................................... ៩

៣.ការវិភាគនន្លទ្ធផលឈ្ោោះបនោ តររសប់ោក Obama .................................................... ១០ ៤.លទធិជ្បជាធិបពតយយ របសស់ហរដ្ឋអាពមរកិពលើពិភពពលាក ន្ិង ជំហរន្បោ យអាបេរកិចំប ោះកេពុជា ......................................................................................................... ១២

៤.១ លទធរិបជាធិបដតយយរបស់សហរដឋអាដមររិដលើពិភពដោរ .................................................. ១២ ៤.២. ជោលនជោ យអាជមរកិ្មក្ជលើក្មពុជា ....................................................................... ១៤

សននិដ្ឋឋ ន .............................................................................................................................. ១៥ ឯក្សារជោង ឧបសមពន័ធ

&%'

1

ជនំ្យួស្មា រត ីការប ោះបនោ តបប្ជើសបរ ើសប្រធានាធិរតី បៅសហរដ្ឋអាបេរកិនោ ២ំ០១២

ពសចកតីពផតើម

សហរដឋអាដមររិ គឺជារដឋសហពន័ធដដលមានរដឋសមាជិក្ចំននួ ៥០រដឋ ដដលមាននផទដីសរបុរបមា ៩.៨២៦.៦៧៥ គីឡូដម៉ែរតររឡា និងរបជាជនសរបុមានចំនួន ៣០៨.៧៤៥.៥៣៨ នារ ់ ជោងតាមជំដរឿន ថ្នន រជ់ាតិ របស់សហរដឋអាដមររិ ដៅនន ំ២០១០1 ។ តាមការ ៉ែ នស់ាម ននន ំ២០១២ របជាជន អាដមររិមានចំនួន ៣១៤.៨៦៧.០០០ នារ ់ ដងសីុ់ដតរបជាជនអាដមររិគឺ ៣៣,៧នារ/់១គ.ម២ និងមាន GDP សរមាបម់នុសសមាន ររ់បមា ៤៨.៣៨៦ ដុោល រអាដមររិ ដដលជាបចំ់ណាតថ់្នន រទី់ ១៥ ដលើពិភពដោរ តាមរយៈការ ៉ែ នស់ាម នរបស់មូលនិធិរបិូយវតថុអនតរជាតិ (IMF) ដៅនន ២ំ០១១។

បនាទ បពី់ទទួល នឯររាជយពីអាណានិគមអងដ់គលសដៅនន ំ ១៧៨៣ សហរដឋអាដមររិ នដធវើការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីរបស់ខ្លួនជាដលើរដំបូង ដៅនន ំ ១៧៨៩ ដរកាយពីមានរដឋធមមនុញ្ាសហពន័ធដៅនងៃទី ៤ ដែមនីា នន ១ំ៧៨៩ ។ គិតមរទល់នន ំ២០១២ សហរដឋអាដមររិ នដធវើការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី របស់ខ្លួនចំនួន ៥៧ ដលើររចួមរដហើយ និងដរជើស នរបធានាធិបតី ចំនួន ៤៤ របូ2 តាងំពីនន ំ ១៧៨៩ រហូតដល់នន ២ំ០១២ ដដលរនុងដនាោះរបធានាធិបតីខ្លោះទទួល នការគរំទពី ២ ដៅ ៤ អា តតិជាប់ៗ គន ។ របធានាធិបតី ដំបូងដគបងអស់របស់សហរដឋអាដមររិគឺ ដោរ George Washington (១៧៣២-១៧៩៩) ដដល នដឡើងកានតំ់ដ ងដៅនន ១ំ៧៨៩ដហើយគិតមរទល់នន ២ំ០១២ដនោះរបធានាធិបតីទី៤៤របស់សហរដឋអាដមររិ គឹដោរ Barak Obama (១៩៦១-បចចុបបនន) ដដល នដឡើងកានត់ំដ ងតាងំពីនន ំ២០០៩។

ជាដរៀងរាល់៤នន មំតង ជនជាតិអាដមររិ ដធវើការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី ជាទូជៅជេដធវើដឡើងដៅនងៃអង្ហគ រ បនាទ បពី់នងៃចន័ទដដើមស ត ហ៍ទី១ ននដខ្វចិឆិកានននន ជំ ោះជនន ត ការរំ តយ់រនងៃអង្ហគ រននដដើមដខ្វចិឆិកា គឺ ដោយសាររតាត សំខាន់ៗ បី ដដលរមួមាន រតាត អាកាសធាតុ ការរបមូលផល និង ការដគរពបូជា។

ដោងដៅដលើរដឋធមមនុញ្ា របស់សហរដឋអាដមររិ ការដ ោះដនន ត គឺដធវើដឡើងតាមរបពន័ធដដលអនរឈនោះយរទងំអស់ (Winner takes all) ដដលរនុងដនាោះដំដ ើ រការននការដ ោះដនន តមានការបញ្ចូ លគន រវាងបទបញ្ាតតរិបស់រដឋនីមយួៗ និងរដឋសហពន័ធ។ ដៅតាមបណាត រដឋនីមយួៗ គឺរតូវដរជើសដរ ើសនូវ Electoral College3 ដហើយElectoral Collegeដនោះ គឺមានចំនួនដសមើគន នឹងចំននួសមាជិក្សភាតំណាងរាស្រ្សត និងសមាជិក្រពឹទធសភាបូក្បញ្ចូ លគន ដដលមានចំនួនសរបុ ៥៣៨ អាសនៈ (សភាតំណាងរាស្រ្សត ៤៣៥ អាសនៈ រពឹទធសភា ១០០ អាសនៈ

1 សូមជមើលឧបសមពន័ធទី១ 2 សូមជមើលឧបសមពន័ធទី២ 3 Electoral College មានឋានៈជារកុ្មអនរតំណាង ជអាយអនរដ ោះដនន ត ដដើមបមីានសិទធដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបត ី និង អនុរបធានាធិបត ី

2

និង រសុរគូឡុំប ីមាន ៣ អាសនៈ)។ តាមរយៈរបពន័ធអនរឈនោះយរទងំអស់ដនោះគឺ កាលជបើ Electoral College ននរដឋទងំ ៥០របស់សហរដឋអាដមររិ ដដលមរពីគ បរសនជោ យ ណាមយួទទួល នសំដឡងដនន តដលើសដគនឹងទទួល នអាសនៈទងំអស់ដៅរនុងរដឋណាមយួដនាោះ។ ចំនួនសមាជិក្ននElectoral College4 ដរបរបួលពីរដឋមយួដៅរដឋមយួរតី (តិចបំផុត ៣ អាសនៈ) ជហើយលទធផលននការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើស Electoral College តាមបណាត រដឋ ដដលមានឥទធិពលខាល ងំជាងដគ គឺ រដឋកាលីហវរញ៉ែ (California) ដោយសារថ្នរដឋដនោះ មានចំនួនElectoral College រហូតដល់ ៥៥ អាសនៈ ដដលជារដឋដដលរំ តនូ់វអនាគតននរបធានាធិបតី និង អនុរបធានាធិបតីរបស់សហរដឋអាដមររិ។

ដៅនន ំ ២០០៨ អនរដ ោះដនន តសរបុមានចំនួន ១៣១.៣១៣.៨២០នាក្ ់ ខ្ ៈដពលដដលដៅនន ំ២០១០ របជាជនអាដមររិដដលមានអាយុដលើសពី ១៨នន ំមានចំនួន ២៣៤.៥៦៤.០៧១ នារ ់ ដហើយរនុងដនាោះរបជាជនជាង ៨២.៥ ោននារប់៉ែុដណាណ ោះ នចូលរមួដ ោះដនន តពាររ់ណាត លអា តតិ។ សរមាបក់ារដ ោះដនន តដៅនន ំ២០១២ដនោះ មានអនរដ ោះដនន តសរបុ១២៨.១៥៩.៩៣៣ នារ។់

១.ប្រព័ន្ធប ោះបនោ តប្រធានាធិរតីបៅសហរដ្ឋអាបេរកិ ១.១ របវតតនិនរបពន័ធដ ោះដនន តរបធានាធិបតីដៅសហរដឋអាដមររិ

របធានាធិបតីសហរដឋអាដមររិមនិរតូវ នដ ោះដនន តដោយផ្ទទ ល់ពីរបជាពលរដឋអាដមររិដទ ប៉ែុដនតរតូវ នដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសដឡើងដោយ College of Electors ដដលជាទូដៅរតូវ នដគសាគ ល់ថ្ន Electoral College។ ដវទិកាពិភារារដឋធមមនុញ្ា រវាងរដឋជាសមាជិររបស់សហរដឋអាដមររិ (The Constitutional Convention) នន ំ ១៧៨៧ នដលើរដឡើងពីវធីិសាស្រ្សតមយួចំនួនរនុងការដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី រមួមានដរជើសដរ ើសដោយ សភា (Congress រមួមានរដឋសភា និង រពឹទធសភា ដរជើសដរ ើសដោយអភ ិលរដឋ ដរជើសដរ ើសដោយអងគនីតិបញ្ាតតិរបស់រដឋសមាជិរ ដរជើសដរ ើសដោយ ររុមពិដសសននសមាជិរសភា និង ដរជើសដរ ើសដោយការដ ោះដនន តរបជារបិយភាពដោយផ្ទទ ល់។ ចុងដរកាយ ននដវទិកាពិភារា បញ្ញា នន ការដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីដនោះ រតូវ នបញ្ជូ នដៅគ ៈរមមការពិដសសមយួ ដដលមានសមតថរិចច ដោោះរសាយបញ្ញា ដដលមនិមានការឯរភាពគន គឺ Committee of Eleven on Postponed Matters។ ដោយមានការសមបទនឱ្យគន ដៅវញិដៅមររវាងររុមដដលចងឱ់្យសភា ជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងររុមដដលចងឱ់្យរបជាជនជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី របពន័ធ Electoral College រតូវ នដរជើសដរ ើស ដៅរនុង កាលៈដទសៈមយួដដលរដឋទងំ១៣ ដទើបដត នឯររាជយពីអងដ់គលសដៅនន ំ១៧៧៦។ Electoral College ដដលរតូវបដងកើតដឡើងដំបូង គឺមនិលអឥតដខាច ោះដនាោះដទ។ Electoral College រតូវ នដរលំអ និងដធវើឱ្យរបដសើរដឡើងជាបនតបនាទ ប ់តាមរយៈការដធវើវដិសាធនរមមរដឋ ធមមនុញ្ា ពីដំណារក់ាលមយួដៅដំណារក់ាលមយួ សរបុទងំអស់ចំនួន ១០ដង ដហើយការផ្ទល ស់បតូរធំជាងដគ នដរើតមានដឡើងរនុងវដិសាធនរមមរដឋធមមនុញ្ា ដលើរទី ១២។ រចនាសមពន័ធ និង មូលោឋ នរគឹោះរបស់ Electoral College ដដលរតូវ នបដងកើតដឡើងដំបូង តាមរដឋធមមនុញ្ានន ១ំ៧៨៧ មានលរខ ៈដូចខាងដរកាម៖

រដឋធមមនុញ្ាសហរដឋអាដមររិ នកំ្ណតច់ំនួន Elector សរមាបរ់ដឋនីមយួៗ ដសមើ គន នឹងចំនួនសរបុននសមាជិរតំណាងរាស្រ្សត បូរនឹងចំនួនសរបុននសមាជិររពឹទធសភាននរដឋនីមយួៗ។

4 សូមជមើលឧបសមពន័ធទី៣

3

Electors រតូវដតជួបគន ដៅរនុងរបដទសរំដ ើ តរបស់ខ្លួន ដហើយ Electors រតូវដតមនិដមនជាអងគភាព ឯរភាពដតមយួ។

Elector រគបរ់បូមានសិទធិដ ោះដនន ត ២ សំដឡងសរមាបដ់រជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ដដលសំដលងមយួរនុងចំដណាមសំដលងទងំពីរដនាោះ រតូវដតដ ោះដនន តឱ្យជបរខជនដដលមនិដមនជាអនរមរពីរដឋរបស់ខ្លួន។

អងគនីតិបញ្ា តិតននរដឋនីមយួៗមានសមតថរិចចរនុងការរំ តពី់លរខខ្ ឌ និងនីតិវធីិ រនុងការដរជើសដរ ើស Elector ដៅរនុងរដឋរបស់ខ្លួន។

ដបរខជនរបូណាដដលទទួល នសំជឡងដនន តពី Electors ដរចើនជាងដគបំផុត គឺ របធានាធិបតី ដហើយដបរខជនរបូណាដដលទទួល នសំជឡងដនន តដរចើនបនាទ ប ់គឺជាអនុ របធានាធិបតី។ ប៉ែុដនតរនុង ររ ី Electoral College មនិអាចដរជើសដរ ើស របធានាធិបតី និងអនុ របធានាធិបតី ន សភាតំណាងរាស្រ្សតជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ដហើយរពឹទធ សភាជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសអនុរបធានាធិបតី ។

ដៅរនុងការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីដលើរទី ៣ នន ំ១៨០០ Electoral College មនិអាចដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ន ដោយសារដតដបរខជនពីររបូ គឺ ដោរ Aaron Burr និងដោរ Thomas Jefferson ទទួល នសនលឹរដនន តរបស់ Electors ដសមើគន ដូដចនោះសភាតំណាងរាស្រ្សតជាអនរដ ោះដនន តរបធានាធិបតី។ សភាតំណាងរាស្រ្សត នដ ោះដនន តរហូតដល់ ៣៦ ជំុ ដទើបអាចដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ន។ ដរកាយពី ការជាបគ់ងំរនុងការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីនន ំ ១៨០០ វដិសាធនរមមរដឋធមមនុញ្ា ដលើរទី១២ រតូវ នដគអនុមត័។ វដិសាធនរមមរដឋធមមនុញ្ា ដលើរទី១២ នផតល់ឱ្យ Elector មានសិទធិដ ោះដនន ត២ សំដឡងដៅរនុង Electoral College មយួសំដឡងសរមាបរ់បធានាធិបតី និងមយួ សំដឡងសរមាបអ់នុរបធានាធិបតី។ ដៅរនុងររ ី ដបរខជនមានសំដឡងដសមើគន សភាតំណាងរាស្រ្សតដៅដតជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ដហើយរពឹទធសភាជាអនរដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសអនុរបធានាធិបតី។ រនុងរបវតតិសាស្រ្សតននការដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី សភាតំណាងរាស្រ្សតធាល បដ់រជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ២ដង គឺដៅនន ំ ១៨០០ និង នន ំ ១៨២៤ ដហើយរពឹទធិសភាធាល ប ់នដរជើសដរ ើសអនុរបធានាធិបតី ១ដង គឺដៅនន ំ ១៨៣៦។ ដលើស ពីដនោះដៅដទៀត មានការដ ោះដនន តរបធានាធិ បតី ចំនួន ៣ ដង គឺនន ំ ១៨៧៦ នន ១ំ៨៨៨ និងនន ២ំ០០០ ដដលរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី ឈនោះរនុង Electoral College ដតចាញ់រនុងការដ ោះដនន តរបជារបិយ5 ។ Electoral College គឺជារបពន័ធដដលនាដំៅរររបពន័ធគ បរសនដោ យ ២ ដហើយរបពន័ធដនោះមនិអំដណាយផលដល់គ បរសទី ៣ (គ បរសតូចៗ) ដទ។ រនុងរយៈដពលជាង ២០០នន រំនលងមរដនោះ មានសំដ ើ ដរចើនជាង ៧០០ រតូវ នដផញើមរសភាដដើមបដីធវើការរំដ ទរមង ់ឬលុបរបពន័ធ Electoral College ។ ដបើដរបៀបដធៀបនឹងបញ្ញា ដនទដទៀត Electoral College គឺជាបញ្ញា ដដលដគ នដលើរដឡើងមរសភាដរចើនជាងដគបងអស់។

5 សូមជមើលឧបសមពន័ធទី៤

4

១.២ របពន័ធ Electoral College The Electoral College គឺជាដំដ ើ រការ មនិដមនជាទីរដនលងដទ។ Electoral College មាន ៥៣៨ Electors។ ដដើមបអីាចកាល យជារបធានាធិបតី ដបរខជនរបធានាធិបតីរតូវការ សំដឡងដនន តភាគដរចើនោចខ់ាត គឺ ២៧០ សំដឡងដឡើងដៅ។ ចំនួន Electors ដៅរនុងរដឋនីមយួៗ ជសមើនឹងចំនួនសភាតំណាងរាស្រ្សតបូរនឹងចំនួនរពឹទធសភា។ វដិសាធនរមមរដឋធមមនុញ្ា ដលើរទី ២៣ នផតល់ Electors បដនថមចំនួន ៣ ដៅជអាយ District of Columbia។ ចំនួន Electors ជារដ់សតងដៅរនុងរដឋនីមយួៗ មានការដរបរបួលដៅ តាមចំនួនរបជាជន ដោយដផអរដលើទិនននយ័ជំដរឿនរបជាជន ១០នន ំមតង។ Electoral College មាន ៣ ដំណារក់ាល គឺ - ការដរជើសដរ ើស Electors - រិចចរបជំុរបស់ Electors ដដើមបដី ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី - ការរាបស់នលឹរដនន តរបស់ Electors (Electoral Votes) ដោយ សភា (Congress)

១.២.១ ការដរជើសដរ ើស Electors រដឋធមមនុញ្ាមនិ នរំ តពី់វធីិសាស្រ្សតជារោ់ររ់នុងការរំ តដ់បរខភាព និង ដរជើសដរ ើស Electors ដទ។ ដូដចនោះដំដ ើ រការរនុងការរំ តដ់បរខភាព និង ដរជើសដរ ើស Electors មានការខុ្សដបលរគន ពីរដឋមយួដៅរដឋមយួ។ ជាទូដៅ វធីិសាស្រ្សតរំ តដ់បរខភាព ២ ដដលទទួល នការដពញនិយមជាងដគ គឺ ការដតងតាងំ Electors ដៅរនុងរិចចរបជំុរំពូលរបស់គ បរសខ្លួនដៅរនុងរដឋនីមយួៗ (State Party Convention) មានដរបើរនុង ៣៦ រដឋ និង ការដ ោះដនន តរបស់គ ៈរមមការរណាត លគ បរសដៅរនុងរដឋនីមយួៗ (State Party Committee) មានដរបើរនុង ១០រដឋ។ រឯី រដឋដៅសល់ដនទដទៀត នដរបើរ ស់វធីិសាស្រ្សតដផសងៗគន ជាដរចើនដូចជា ការដតងតាងំដោយអភ ិលរដឋ ដោយការដ ោះដនន ត ដោយដបរខជនរបធានាធិបតីរបស់ គ បរស។ ដៅរនុងការអនុវតតជារដ់សតង Electors រតូវដតជាបុគគលដដលគ បរសទុរចិតត និង ដសាម ោះរតងនឹ់ងគ បរស រពមទងំមានបនាទ តន់ដោ យរតូវគន នឹងដបរខជនរបធានាធិបតី។ រឯីវធីិសាស្រ្សតរនុងការដរជើសដរ ើស Electors មានការវវិតតន ៍២ ដំណារក់ាលសំខាន។់ ដំបូង ការដរជើសដរ ើស Electors ដៅរនុងរដឋភាគដរចើន រតូវដរជើសដរ ើសដោយអំណាចនីតិបញ្ា តតិននរដឋទងំដនាោះ ប៉ែុដនតដរកាយមរ ដៅនន ំ១៨៦៤ រគបរ់ដឋទងំអស់ដរជើសដរ ើស Electors តាមការដ ោះដនន តរបជារបិយសរមាបដ់រជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី។ ដូដចនោះ Electors គឺជាអនរដដលរតូវ នដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសដោយរបជាពលរដឋដៅរនុងការដ ោះដនន តរបជារបិយ ដហើយដគរពឹំងទុរោ៉ែ ងខាល ងំថ្ន Electors នឹងដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតីដៅតាមឆនទោះរបស់របជាពលរដឋដៅរនុងរដឋរបស់ខ្លួន។ ប៉ែុដនតដទោះជាោ៉ែ ងណារដ៏ោយ ដគសដងកតដ ើញថ្ន ដៅរនុង សតវតស ទី២០ មាន Faithless Electors(មនិជសាម ោះរតង)់ ជាដរចើន នដរើតមានដឡើងដៅរនុងការដ ោះដនន តនន ំ ១៩៤៨ នន ១ំ៩៥៦ នន ១ំ៩៦០ នន ១ំ៩៦៨ នន ១ំ៩៧២ នន ១ំ៩៧៦ នន ១ំ៩៨៨ និងនន ំ២០០០ ។ តាម រដឋធមមនុញ្ា ដបរខជនដដលរតូវ នដរជើសដរ ើសជា Elector មានដសរភីាពរនុងការដ ោះដនន តឱ្យដបរខជនណាដដលខ្លួនយល់ដ ើញថ្ន មានគុ សមបតតិរគបរ់គនរ់នុងការកាល យជារបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី។ ប ុដនតរដឋមយួចំនួន Electors រតូវ នចងកាតពវរិចចដោយលរខខ្ ឌ ចាប ់ឬលរខខ្ ឌគ បរស។

5

ដរកាយពី Electors រតូវ នដរជើសដរ ើសដហើយ ការរំ ត ់ Electoral Vote មានការដរបរបួលដៅតាមរបពន័ធ General Ticket System និងរបពន័ធ District System។ ជាទូដៅ ដៅរនុងសហរដឋអាដមររិមាន ៤៨ រដឋ និង District of Columbia នអនុវតតរបពន័ធ General Ticket System ឬ Winner-Take-All ដលើរដលងដតរដឋ Maine និងរដឋ Nebraska ដដលអនុវតតរបពន័ធ District System។ របពន័ធ General Ticket System មាននយ័ថ្ន Electoral Votes ទងំអស់នឹងរតូវរបគល់ឱ្យដបរខជន របធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី ដដលទទួល ន សំដឡងដនន តរបជារបិយភាគដរចើនដៅរនុងរដឋនីមយួៗ។ (របពន័ធ District System មាននយ័ថ្ន Electoral Vote មយួសនលឹរ នឹងផតល់ ដៅឱ្យបុគគលរបូណាដដលទទួល នសនលឹរដនន តដរចើនជាងដគបំផុតដៅរនុង Congressional Districts នីមយួៗ របស់ពួរដគ និង Electoral Vote ពីរសនលឹរដទៀតនឹងផតល់ឱ្យអនរឈនោះសនលឹរដនន ោះដរចើនបំផុតដៅរនុងរដឋ)។

១.២.២ រិចចរបជំុរបស់ Electors ដដើមបដី ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី រិចចរបជំុរបស់ Electors ដធវើដឡើងដៅនងៃចន័ទដលើរទី ១ បនាទ បពី់នងៃពុធដលើរទី ២ ដៅរនុងដខ្ធនូ បនាទ បពី់ការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី។ Electors រតូវជួបគន ដៅរនុងរដឋនីមយួៗ ដរៀងៗខ្លួន ដដើមបដី ោះដនន ត ដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី និងអនុរបធានាធិបតី។ ដោងតាមចាប ់និងលិខិ្តបទោឋ ននានា នរំ តថ់្ន ជាទូដៅ Electors រតូវដ ោះដនន តដៅដលើសននឹរដនន តដតមយួសរមាបដ់បរខជនរបធានាធិបតី និងដបរខជនអនុរបធានាធិបតី ដហើយពួរដគមនិអាចដ ោះដនន តឱ្យរបធានាធិបតីមរពីគ បរសមយួ ដហើយអនុរបធានាធិបតីពី គ បរសមយួដផសងដទៀត នដទ។ សនលឹរដនន តរបស់ Electors ដៅរនុងរដឋនីមយួៗ រតូវ នរតរ់តាទុររនុង “Certificate of Vote” ដដលរតូវ នដរៀបចំដៅរនុងរិចចរបជំុដោយ Electors ។ Certificate of Vote របស់រដឋនីមយួៗ រតូវ នដផញើរដៅសភា និង National Archives ដដើមបទុីរជាឯរសារផលូវការននការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី។

១.២.៣ ការរាបស់នលរឹដនន តរបស់ Electors (Electoral Votes) ដោយ សភា (Congress) ដំណារក់ាលចុងដរកាយនន Electoral College គឺការរាបស់នលឹរដនន ត និងការរបកាស លទធផលដ ោះដនន ត ដៅរនុងសភា។ រដឋសភា និងរពឹទធសភាជួបគន ដៅរនុងរិចចរបជំុរមួននសភាទងំពីរ ដៅនងៃទី ៦ ដខ្មររា ដដើមបរីាបស់នលឹរដនន តរបស់Electors ជាផលូវការ។ អនុរបធានាធិបតី រនុងឋានៈជា របធានរពឹទធសភាដបើរសនលឹរដនន ត “Vote Certificate” ពីរដឋនីមយួៗ តាមលំោបតួ់អរសរ។ បនាទ បម់រ របធានរពឹទធសភា ឱ្យសនលឹរដនន តដៅអនររាបស់នលឹរដនន ត ៤របូ ដដល ២របូដតងតាងំដោយរដឋសភា និង ២របូដតងតាងំដោយរពឹទធសភា ដដើមប ីរបកាសលទធផល។ ដរកាយពីការរាបស់នលឹរដនន តចប ់របធានរពឹទធសភា ជាអនររបកាសលទធផល។ ដបរខជន របូណាដដលទទួល នសំដឡងដនន តដរចើនជាងដគ (២៧០/៥៣៨) រតូវរបកាសថ្ន ជា អនរឈនោះ ។ ប៉ែុដនតរនុងររ ី មនិមានដបរខជនណាមយួទទួល នសំដឡងដនន តដរចើនជាងដគដនាោះដទ ការដរជើសដរ ើស របធានាធិបតី និង អនុរបធានាធិបតី គឺកាតពវរិចច របស់សភាទងំពីរ។ រដឋសភាជាអនរដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតី ដហើយរពឹទធសភា ជាអនរដរជើសដរ ើសអនុរបធានាធិបតី ដៅតាមនីតិវធីិចាបដ់ដល នរំ ត។់

6

១.៣ នីតិវធីិននការជរជើសជរ ើសជបក្ខជនរបធានាធិបតី នីតិវធីិននការជរជើសជរ ើស ជបក្ខជនរបធានាធិបតីសហរដឋអាជមរកិ្មាន ពីរដំណាក្ក់ាល េឺ The Presidential Primary Elections6 and Caucuses7 និង The Presidential Nominating Conventions។ វធីិសាស្រ្សត Primary នដរើតដឡើងដំបូងរនុងនន ំ ១៩០៤ ដៅរដឋ Florida ដដើមបដីរជើសដរ ើស គ ៈរបតិភូចូលរមួរនុង Nominating Convention។ National Nominating Convention នដធវើដំបូងតាងំនន ំ ១៨៣១ ដដើមបផីតល់ឱ្យគ បរសនដោ យនូវមដធោ យដបបរបជាធិបដតយយ រនុងការដរជើសដរ ើសដបរខភាពសរមាបគ់ បរសរបស់ខ្លួន។ The Primary elections គឺជាដំដ ើ រការដបបរបជាធិបដតយយដដលមានរទងរ់ទយធំដលើរដំបូង ដដល នផតល់ឱ្កាសឱ្យសមាជិរគ បរសអាចដរជើសដរ ើសគ ៈរបតិភូរបស់ខ្លួន ចូលរមួរនុងការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសដបរខជនរបធានាធិបតីរបស់គ បរស។ The Primary elections រតូវ នជធវើជឡើងជោយរដឋសមាជិក្របស់សហរដឋអាជមរកិ្ និង ជោយរោឋ ភ ិលមូលោឋ ន ែណៈដដល The Caucuses រតូវ នជេជរៀបចំជធវើជឡើងជោយគ បរសនជោ យជោយផ្ទទ ល់ ដដើមបដីរជើសដរ ើសគ ៈរបតិភូ និងពិភារាការង្ហរនានារបស់គ ៈ បរស។ ជាទូដៅដគសដងកតដ ើញថ្ន វធីិសាស្រ្សត The Caucuses រតូវដរបើជាមយួ State Convention ដដើមប ីដរជើសដរ ើសរបតិភូចូលរលួរនុង National Nominating Convention។ រដឋមយួចំននួ អនុវតតដត The Primary elections ជហើយរដឋមយួចំននួជធវើការជរៀបចំឱ្យមានរតឹមដត The Caucuses រឯីរដឋមយួចំននួជផសងជទៀតជរបើរ ស់វធីិទងំពីរជនោះជោយបញ្ចូ លវធីិទងំពីរឱ្យជៅជាដតមយួ។ ដៅរនុងនន ំ ២០០០ មាន Primary របស់គ បរសរបជាធិបដតយយចំនួន ៣៩ និងរបស់គ បរសសាធារ ៈរដឋចំនួន ៤២ រតូវ នដរៀបចំដឡើងដៅរនុងរដឋ និង District of Columbia។ ទងំ The Primary elections និង The Caucuses រតូវ នជេរ រពធជធវើជឡើងក្នុងចជនាល ោះ ដែមក្រា និង ដែមថុិនា មុនការជ ោះជនន តរបធានាធិបតី។ The Presidential Caucuses និង Presidential Primaries េឺជាការជ ោះជនន តមនិផ្ទទ ល់។ គ បរសនជោ យធំៗ ដតងដតជធវើការជ ោះជនន តជាផលូវការ ជដើមបជីរជើសជរ ើសជបក្ខជនរបធានាធិបតី ជៅក្នុងរពឹតតិការណ៍ដម៏ានតនមល របស់ពកួ្ជេ េឺ Nominating Conventions ដដលជាធមមតាជេជធវើជៅក្នុងរដូវជតត មុនជពលជ ោះជនន តរបធានាធិបតី។ វាអារស័យជៅជលើចាប ់និង បទបញ្ជជ នផទក្នុងរបស់គ បរសនជោ យននរដឋនីមយួៗ ជៅជពលដដលអនក្ជ ោះជនន ត ជ ោះជូនជបក្ខជនណាមាន ក្ជ់ៅក្នុង The Presidential Caucuses ឬ Primaries អនក្ដដលរតូវ នជេជ ោះជនន តឱ្យជនាោះនឹងទទលួ នឋានៈជារបតិភូដដលជាបចំ់ណង (ោតច់ ំចរ់តូវជ ោះជនន តឱ្យជបក្ខជនជាក្ល់ាក្ម់ាន ក្ជ់ៅក្នុង The Presidential Nominating Conventions) ។ ប៉ែុដនតររ ីខ្លោះដទៀត គ ៈរបតិភូរោនដ់តបជញ្ចញនូវទសសនៈរបស់ែលួនតាមគ បរសរដឋ (State Party) ប៉ែុដនត មនិជាបក់ាតពវកិ្ចចជធវើតាមក្នុងការជ ោះជនន តជរជើសជរ ើសដបរខជនរបធានាធិបតីជៅក្នុងកិ្ចចជបួជំុថ្នន ក្ជ់ាតិ (National Convention) របស់ពកួ្ជេជទ។ ជាមយួនឹងរបតិភូទងំអស់ដដលរតូវ នជេជរជើសជរ ើសក្នុងដំណាក្ក់ាល The Primary election និង Caucus េណៈរបតិភូរបស់រដឋ (State Deligations ) តំណាងឱ្យទងំ កិ្ចចរបជំុកំ្ពូលរបស់គ បរស

6 Primary election : េឺជាការជ ោះជនន តជរមុោះជបក្ខជនែលោះ ជដើមបកំុី្ឱ្យជបក្ខជនឈរជ ម្ ោះមានចំនួនជរចើនជពក្មុនជពលជ ោះជនន តជាផលូវការរបស់េណបក្ស

7 Caucus : េឺជាការរបមូលផតុ ំ ឬជាកិ្ចចជួបជំុរបស់អនក្ោរំទ ឬសមាជិក្ របស់េណបក្សនជោ យ ឬរបស់ចលនាណាមយួ (ជាពិជសសជេជ ើញមានអនុវតតជៅសហរដឋអាជមរកិ្)

7

របជាធិបជតយយ ទងំ កិ្ចចរបជំុកំ្ពូលរបស់គ បរសសាធារណរដឋ រពមទងំតំណាងឱ្យរបតិភូដដលមនិសនា (Unpledged Delegates ) មាននយ័ថ្នពកួ្ោតអ់ាចជ ោះជនន តឱ្យនរណាក្ ៏ន ជៅតាមការជពញចិតតរបស់ ោត។់ សរមាបគ់ បរសសាធារណរដឋ អនក្ទងំជនាោះរមួបញ្ចូ លទងំថ្នន ក្ដឹ់ក្នាជំានែ់ពស់របស់គ បរសជនាោះផងដដរ។ ចំដណក្ ឯគ បរសរបជាធិបជតយយវញិ មានរកុ្មរបតិភូមនិសនាដដលមានឆនទៈ និងពូដក្និោយ ជរចើនជាងគ បរសសាធារណរដឋ រកុ្មជនោះមានជ ម្ ោះថ្ន “Super-delegates” ដដលជាថ្នន ក្ដឹ់ក្នា ំនិងមន្រនតីដដលរតូវ នជេជ ោះជនន តឱ្យរបស់គ បរស។ ជបក្ខជនរបធានាធិបតីននគ បរសនីមយួៗ មាន សិទធិជរជើសជរ ើសជបក្ខភាពអនុរបធានាធិបតី ជដើមប ីសហការ និងឈរជ ម្ ោះជាមយួពកួ្ជេជៅក្នុងសនលឹក្ជ ោះជនន តដតមយួ។ ការ ជរជើសជរ ើសជនោះ េឺរតូវមានការជ ោះជនន តោរំទពីសំណាក្អ់ងគរបជំុរបស់បក្សផងដដរ។ The Presidential Nominating Convention ជៅសហរដឋអាជមរកិ្ េឺជាកិ្ចចរបជំុដផនក្នជោ យ ដដលរបរពឹតតជឡើងជរៀងរាល់ ០៤នន ំ ជោយគ បរសនជោ យនានា ជដើមបជីរជើសជរ ើសអនក្តំណាងសរមាបក់ារជ ោះជនន តជរជើសជរ ើសរបធានាធិបតីអាណតតិបនាទ ប។់ ការ ជធវើដូជចនោះ េឺជធវើក្នុងជោលបំណងជរជើសជរ ើសអនក្តំណាងរបស់គ បរសឱ្យឈរជាជបក្ខភាពរបធានាធិបតី អនុមត័ជោលការណ៍ និងជោលជៅរបស់គ បរស រពមទងំអនុមត័នូវបទបញ្ជជ នផទក្នុងសរមាបរ់េបរ់េងសក្មមភាពរបស់គ បរសផ្ទទ ល់ រមួមាន នីតិវធីិជរជើសជរ ើសជបក្ខភាពរបធានាធិបតី សរមាបក់ារជ ោះជនន តនាអាណតតិជរកាយៗជទៀតជាជដើម។ ជាទូជៅគ បរសរបជាធិបដតយយ និង គ បរសសាធារ ៈរដឋដតងដតដរៀបចំ “The Presidential Nominating Convention” ដរៀងៗខ្លួន ។ គ បរសតូចៗដនទជទៀត ក្ជ៏ធវើការជរជើសជរ ើសជបក្ខភាពរបស់ែលួនតាមរយៈការជធវើ Convention ដដរ គ បរសទងំជនាោះរមួមានដូចជា គ បរសនបតង (Green Party) គ បរសសងគមនិយមសហរដឋអាជមរកិ្ (Socialist Party USA) គ បរសជសរនិីយម (Libertarian Party) គ បរសរដឋធមមនុញ្ញ (Constitution Party) និងគ បរសកំ្ដណទរមងស់ហរដឋអាជមរកិ្ (Reform Party USA)។ ជោយសារការដក្ដរបនូវចាបជ់ ោះជនន តជាបនតបនាទ ប ់ ចបត់ាងំពីចុងពាក្ក់្ណាត លសតវតសទី២០ The Convention រតូវ ន តប់ងត់នួាទីជដើមរបស់ែលួន ជហើយបចចុបបននជនោះ វារោនដ់តជាកិ្ចចរបនពណី (Ceremonial Affairs) ដតប ុជណាណ ោះ។ ជាក្់ ដសតង ជៅនន ១ំ៩៩២ បណាត ញទូរទសសនដ៍ល៏ប ី និងធំទងំបីរបស់សហរដឋអាជមរកិ្ រមួមាន PBS (Public Broadcasting System ), CNN (Cable News Network ), និង C-SPAN នជធវើការរបកាសអំពីការធាល ក្ចុ់ោះនូវឥទធិពលរបស់ The Convention ជោយសារដតការចំណាយជលើរពឹតតិការណ៍ជនោះជក្ើនជឡើងែពស់ ប ុដនតការចបអ់ារមមណ៍ពីសំណាក្់ទសសនិក្ជនមានការធាល ក្ចុ់ោះ។

8

២.ប្រព័ន្ធបោសនាប ោះបនោ ត ២.១ រចនាសមពន័ធយុទធនាការ បនាទ បពី់រតូវ នដរជើសដរ ើសជាដបរខជនរបធានាធិបតី ដបរខជនរតូវដធវើរិចចការជាដរចើន រមួទងំការបរងួបបរងួមដបរខជនដៅរនុងគ បរស ការបដងកើតអងគការយុទធនាការដោសនា និងការបដងកើតគដរមាងដោសនាដ ោះដនន តជាដដើម។ រ) អងគការដោសនាដ ោះដនន ត ការដោសនាដ ោះដនន តរបធានាធិបតី រតូវ នដគដរៀបចំដឡើងោចដ់ោយដឡរដោយគ ៈរមាម ធិការ ពិជសសមយួ ។ សមាសភាពរបស់គ ៈរមាម ធិការដនោះរមួមាន ដបរខជនជួរទីមយួដដលមានអនរជំនាញការគ បរស និងបុគគលិរបដរមើការការយុទធនាការ។ អងគការដោសនាជាអនរដរៀបចគំដរមាងដោសនា កាលវភិាគ ការសទងម់តិ ការដោសនាតាមរបពន័ធផសពវផាយ ការចុោះដ ម្ ោះដ ោះដនន ត ការ សដរមចដរសនលឹរដនន តមនិ នការ សរមាបដ់បរខជន និងសរមមជនដោសនា។ ការដោសនារតូវ នដរៀបចំដឡើងទងំថ្នន រត់ំបន ់ រដឋ និងជាតិទងំមូលដៅតាមទីសាន រក់ារគ បរសនីមយួៗ រនុងដគលបំ ងពានំាពំារយសំដីរបស់ដបរខជនដដើមបទីរទ់ញឲ្យមានការគរំទកានដ់តដរចើនពីរបជាពលរដឋ និងបង្ហអ បដ់បរខជនគ បរសនដគូ។ ខ្) គដរមាងដោសនា យុទធសាស្រ្សត និងតារតិចរបស់គ បរស គឺដធវើោ៉ែ ងណាដដើមបអីាចទទួលជយ័ជំនោះដៅរនុងការដ ោះដនន តទូដៅ ដោយចាបដ់ផដើមបង្ហា ញ ពីបុគគលិរលរខ ៈ និងទិដឋភាពរបស់ដបរខជន តាមរយៈការវាយរបហារអំពីដគលនដោ យ បញ្ញា តំដ ង សងគមដសដឋរិចច សីលធម ៌សាសនា និងភាពខាល ងំរបស់គ បរសខ្លួន និងភាពដខ្ាយរបស់បរសដនទដៅតាមរដឋដផសងៗ។ ពួរ ដគដធវើការ ៉ែ នរ់បមា នូវរពឹតតិការ ៍នានាដដលនឹងដរើតមាន និងដធវើការដសវងយល់ពីការអារបបរិរោិរបស់អនរដ ោះដនន ត ដដើមបទីទួលយរសនលឹរដនន តគរំទដៅ តាមរបភព នីមយួៗ។ ២.២ សរមមភាពដបរខជន

រ) ការដោសនាដៅដគហោឋ ន ដនោះជាវធីិសាស្រ្សតរបនព ីមយួដដលដគដរចើនដធវើដឡើងដៅសតវតសទី១៩ និង ២០។ ដបរខជនដៅដតរនុងដគហោឋ នរបស់ពួរដគ ដហើយចាដំតទទួលររុមអនរគរំទ និងដធវើបទសមាា សនដ៍ល់ររុមអនរការដសតដតប៉ែុដណាណ ោះ។

ខ្) ការដោសនាដបបទំដនើប ដៅនន ១ំ៩៣២ ដោររបធានាធិបតី រហងគ់លីន រសូាដវល គឺជាអនរដដល នចាបដ់ផដើមយុទធនាការដនោះមុនដគ ដោយឈបដ់របើវធីិសាស្រ្សតផលុ ំរដញ្ច ដទៀត។ ដោរ នដធវើដំដ ើ រតាមរដឋដភលើងចំង្ហយ ១៣០០០ មា៉ែ យ ដៅកាន់ រដឋចំនួន ៣៦ ដហើយបនាទ បម់រ អតីតរបធានាធិបតី ហារ ីរតូមាន ់ នដធវើដំដ ើ រចំង្ហយដល់ដៅ ៣២០០០មា៉ែ យ។ ដយើងដ ើញថ្នការចុោះដោសនាដោយផ្ទទ ល់តាមរយៈការដធវើដំដ ើ រតាមរងដភលើង យនតដហាោះ ដៅតាមរដឋមយួចំនួនធំ នកាល យជាទមាល បស់រមាបក់ារដោសនាដ ោះដនន តរបធានាធិបតីដៅដហើយ ដៅរនុងឱ្កាសដនាោះ ពួរដឆលៀតឱ្កាសដងលងសនទររថ្នោរប់ញ្ញច ំង និងផសពវផាយតាមរបពន័ធផសពវផាយ ដដើមបទីរទ់ញអនរដ ោះដនន តគរំទកាន់ដតដរចើនដឡើង។

9

គ) ការដោសនាដៅវមិានរបធានាធិបតី ការដោសនារបដភទដនោះ គឺតរមូវឲ្យរបធានាធិបតីបង្ហា ញពី «ទិដឋភាពជារបធានាធិបតី» ដដលរនុងដនាោះដបរខជនអាចដរបើយនតដហាោះរបធានាធិបតី យនតដហាោះរងរមាល ងំអាកាសមយួ ដហើយ នឹងដធវើការរបកាសពីគដរមាង និងសរមមភាពដៅវមិានរបធានាធិបតី ទងំដនាោះអាចឲ្យរបធានាធិបតីទទួល នជយ័ជំនោះ។

) ការដោសនាដ ោះដនន តរបធានាធិបតីតាមទូរទសសន ៍ ដៅទសវតសរ១៍៩៣០-១៩៤០ ការផសពវផាយតាមវទិយ ុ គឺជាមដធោ យសំខានប់ំផុត ដហើយ ចាបពី់នន ំ១៩៤០មរ កាដោសនាតាមរយៈទូរទសសនដ៍ដើរតួោ៉ែ ងសំខានរ់នុងយុទធនាការដោសនាដ ោះដនន ត។

ង) ការចណំាយសរមាបក់ារផសពវផាយ រយៈដពលដៅរនុងការផសពវផាយនដោ យតាមទូរទសសន ៍នងយបនតិចមតងៗ ពី៣០នាទី(សនទររថ្ន) មរ ៥នាទី (សពតពា ិជចរមម) និងមរ៣០-៦០ វនិាទី(សារសរមាបយុ់ទធនាការរបចានំងៃ)។ ការ ផសពវផាយនដោ យវជិជមានអំពី ដបរខជន រគួសារ អាជីព គ បរស និងការរគបរ់គងរដឋ ល គឺដដើមបបីង្ហា ញពីភាពរងឹមាំរបស់គ បរស និងទរទ់ញអនរដ ោះដនន តដដលមនិទនស់ដរមចចិតតពីភាគីមាខ ងដទៀត។ រឯីការផសពវផាយអវជិជមាន គឺជាការផសពវផាយដដលមានលរខ ៈដរបៀបដធៀប លរខ ៈសមបតតិដបរខជន គ បរស ដគលនដោ យដោយដសវងចំ ុចដខ្ាយនិងចំ ុចខាល ងំរបស់ភាគីទងំពីដដើមបឲី្យមានការរោិះគិត ការសងសយ័រនុងការដ ោះដនន តរបនងំ ដបរខជន គ បរស ដគលនដោ យរបស់ភាគីទងំសងខាង។

ច) ការពិភារាតាមទូរទសសន ៍ ការពិភារារវាងដបរខជនរបធានាធិបតីដលើរបធានបទមនិចំដពាោះ គឺជាធាតុសំខានប់ំផុតរនុងការដ ោះដនន តដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីដៅសហរដឋអាដមររិបចចុបបនន ពីដរពាោះថ្នសមតថភាព បំ ិនរបសប ់ ការដរបើទឹរមុខ្ កាយវកិារ ពារយសំដី អាចទរទ់ញអនរគរំទ នោ៉ែ ងដរចើន និងអាច្នដៅររជយ័ជំនោះរនុងការដ ោះដនន តខាងមុខ្។

២.៣ ការសទងម់តិរនុងដំដ ើ រការយុទធនាការដ ោះដនន ត ការសទងម់តិរនុងរបដទស និងការសទងម់តិដរៅរបដទស តាមបណាដ រដឋនីមយួ និងដៅតាមទីតាងំទព័របស់សហរដឋអាដមររិ និងតាមអងគទូតនានាដៅបរដទស គឺជារតាត ដដលនាឲំ្យមានការបង្ហា ញនូវទិដឋភាពនានារនុងការសដរមចចិតត និងវភិាគអំពីការដ ោះដនន ត។ ការសទងម់តិដនោះនិងបង្ហា ញពីការដពញចិតតនិងការមនិដពញចិតត រពមទងំការរបតិរមមចំដពាោះ ដបរខជន ដគលនដោ យ សាររបស់អនរនដោ យ ដហើយ ជាទូដៅការសាទ បសទងម់តិទងំដនាោះអាចរតូវដធវើតាមការ ការ ដរបើ អីុដម ល ការដៅទូរស័ពទ អីុនធឺ ិត (ដវសបូរ ទវីសដធើរ ...) ការសមាា សន៍ផ្ទទ ល់។

២.៤ វធីិននការសទងម់តិក្នុងកំ្ឡុងជពលជ ោះជនន ត ការសាទ បសទងម់តិ ជៅក្នុងជពលជ ោះជនន ត ជៅសហរដឋអាជមរកិ្រតូ វ នជធវើ ជាជលើដំបូង ជៅនន ំ ១៨២៤

ជោយThe Harrisburg Pennsylvanian រវាងជបក្ខជនរបធានាធិបតី Andrew Jackson និង John Quincy Adams។ រជបៀបននការសាទ បសទងម់តិេឺមាន ៣វធីិែុសៗោន រមួមាន Benchmark Polls, Brushfire Polls និង Tracking Polls ។ Benchmark Polls េឺជាការសទងម់តិជាជលើក្ទី១ក្នុងជពលជោសនា រនុងដគលបំ ង

10

កំ្ណតភ់ាពខ្ល ងំ និង ភាពជែោយរបស់ជបក្ខជន រពមទងំកំ្ណតនូ់វរបជភទននអនក្ជ ោះជនន តដដលោរំទជបក្ខជន។ វាជាការសទងម់តិមានលក្ខណៈែលី និង ងាយរសួល ក្នុងការសទងម់តិសំរាបអ់នក្ជ ោះជនន ត។ ដូចជនោះ វាងាយរសួលសំរាបជ់បក្ខជនក្នុងការកំ្ណតរ់បជភទ ននអនក្ោរំទែលួន និង ជរបើរ ស់ធនធានរបស់ែលួ ន ឲ្យមានរបសិទធភាពែពស់។ វធីិទី២ េឺ Brushfire Polls ដដលជាការសទងម់តិក្នុងចជនាល ោះរវាង Benchmark Polls & Tracking Polls ។ Brushfire Polls រតូវ នជរបើក្នុងជពលជោសនា ជដើមបកំី្ណត់ ពីភាពរបក្តួរបដជង និង ចំននួថវកិា ដដលរតូវចំណាយក្នុងជពលជោសនា។ មា ងជទៀតការសទងម់តិជនោះអាចបងាា ញអំពីឥទធិពល ននសារ នជោ យរបស់ជបក្ខជនជៅជលើ អនក្ ជ ោះជនន តជហើយ វាក្ជ៏យួ ដចក្តំបនដ់ដលជបក្ខជនឈនោះ និង ចញ់។ វធីិ ននការសទងម់តិចុងជរកាយជេ េឺ Tracking Polls ។ Tracking Polls ជាការសទងម់តិក្នុង ចជនាល ោះរយៈជពលមយួ។ បនាទ ប់ មក្ជេយក្ទិនននយ័ទងំមុែ និង ជរកាយជធវើការវភិាេ។ ការសទងម់តិជនោះមានសារៈសំខ្នក់្នុងការកំ្ណតពី់ភាពខ្ល ងំ និងភាពជែោយរបស់ជបក្ខជនរបធានាធិបតី និង អនុញ្ញតឲ្យរបធានាធិបតីដក្ដរបយុទធសាន្រសតរបស់ែលួន ក្នុងជពលជោសនា ជាពិដសសដរកាយពីទទលួ នទិនននយ័សតី Error Margin។ Error Margin កំ្ណតអំ់ពីភាពចាស់លាស់ ននការសទងម់តិ។ កាលណា Error Margin កានដ់តតូចជនាោះភាពចាសលាស់កានដ់តចាស់។ ជាទូជៅ Error Margin មនិជលើសពី៤%ជទ។ ភាេរយ នន Error Margin េឺ អារស័យជៅជលើការជរបើរ ស់ Sample។ របសិនជបើ ជេយក្Sample កានដ់តធំ ជនាោះ Error Margin កានដ់តតូច។

សាថ បន័សាទ បសទងម់តិសំខាន់ៗ ជៅសហរដឋអាជមរកិ្រមួមាន Gallup poll ដដលដធវើដឡើងដោយ The Gallup Organization, Harris Poll, Ipsos, National Opinion Research Center, Nielsen ratings, Pew Research Center, Rasmussen Reports, Research 2000, YouGov, និង Zogby International។

ការសទងម់តិដដលមានលក្ខណៈែុសខ្ល ងំក្នុងការជរជើសជរ ើសរបធានាធិបតីជៅសហរដឋអាជមរកិ្េឺ ជក្ើត ជឡើងជៅនន ំ ១៩៤៨ រវាង Thomas Dewey និង Harry S . Truman។ បចចុបបននជនោះ ការ សទងម់តិ មានលក្ខណៈ សុរកឹ្តយក្នុងក្រមតិរបជសើរ េឺជោយសារដតមាន ការដបងដចក្តំបនក់ានក់ាបច់ាស់លាស់ រវាង គ បរស របជាធិបជតយយ និង គ បរសសាធារណរដឋ។ ជលើក្ដលងដតតំបនម់យួចំននួប ុជណាណ ោះ ដដលមាន ការដរបរបួល និង កំ្ណតជ់ជាេវាសនាជបក្ខជនរបធានាធិបតី របស់គ បរសនីមយួៗ។

៣.ការវិភាគនន្លទ្ធផលឈ្ោោះបនោ តររសប់ោក Obama

ជដើមបអីាចកាល យជារបធានាធិបតីជៅសហរដឋអាជមរកិ្ អន ក្របក្តួរបដជងរតូវទទលួ នសំដឡងោ ងតិចបំផុតចំននួ ២៧០ (electoral vote ) ននចំននួសរបុទងំអស់ចំននួ ៥៣៨។ ជៅកំ្ឡុងជពល ជ ោះជនន តជរជើសជរ ើសរបធានាធិបតី ជៅនថងទី ០៦ដែ វចិឆិកានន ំ២០១២ ជយើង នជ ើញថ្នគ បរសរបជាធិបជតយយតំណាងជោយជលាក្ Obama នយក្ឈនោះជលើគ បរសសាធារណរដឋរបស់ជលាក្ Romney ចំននួ៣៣២ ទល់នឹង ២០៦។ រដឋ ដដលសំខ្ន់ ក្នុងការកំ្ណតតំ់ដណងរបធានាធិបតី េឺរមួមាន រដឋ Colorado (9), Florida (29), Iowa (6), New Hampshire (4), Ohio (18), Virginia (13)។ ចំជពាោះរដឋទងំ ៦ ខ្ងជលើ គ បរសរបជាធិបជតយយ្ នយក្ឈនោះទងំអស់។ មូលជហតុ ដដលសំខ្នដ់ដលជធវើឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយឈនោះជនន ត រមួមាន ក្តាត របជាសាន្រសត ក្តាត ជសដឋកិ្ចច ក្តាត សងគមកិ្ចច ក្តាត នជោ យជរតរបជទស។

- ក្តាត របជាសាន្រសត េឺជាក្តាត ដដលច ំចសំ់រាបកំ់្ណតតំ់ដណងរបជាធិបជតយយ។ ជនជាតិភាេតិចជាជរចើន នោរំទគ បរសរបជាធិបជតយយរបស់ជលាក្Obama។ ជនជាតិទងំជនាោះរមួមាន ពកួ្អាដមររិដសបក្ជមម

11

ពកួ្អាសីុ និងជាពិជសសេឺពកួ្អាដមររិឡាទីន(hispanish)។ ពកួ្ hispanish ឬ ពកួ្អាជមរកិ្ឡាទីន ជនោះជហើយ ដដលជយួ ឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយទទលួ ននូវជជាេជយ័ជៅរដឋទងំ៦ ដដលកំ្ណតវ់ាសនារបធានាធិបតី។ មូលជហតុសំខ្ន ់ដដលពកួ្ hispanish ជ ោះជនន តឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយ េឺជោ យសារ ដតគ បរស សាធារណរដឋ នជចញចាបអ់ជនាត របជវសន។៍ ចាបជ់នោះអនុញ្ជញ តឲ្យប ូលិសរតួតពិនិតយជនណា ដដល ប ូលិសសងសយ័។ ចាបជ់នោះសំជៅជៅជលើពកួ្អាជមរកិ្ ឡាទីន។ ទនទឹមនឹងោន ជនោះ ការឲ្យជរៀនភាសាអងជ់េលសដតមយួជៅសាលា ដដល ជាការចង ់ន របស់ គ បរសសាធារណរដឋ ក្ជ៏ាការ មនិជពញចិតត របស់ ពកួ្អាដមររិឡាទីនដដរ។ បដនថមពីជនោះជទៀតន្រសតីភាេជរចើនជពញចិតតជៅ ជលើជោលនជោ យរបស់ គ បរសរបជាធិបជតយយជាងគ បរសសាធារណរដឋ ជរពាោះថ្ន គ បរសសាធារណរដឋមាន លក្ខណៈ អភរិក្សនិយមខ្ល ងំជពក្ េឺមនិឲ្យ ន្រសតីជធវើការពនលូក្តកូ្ន និង មនិឲ្យមានចាបឲ់្យជរៀបការជភទដូចោន 8។

- ក្តាត ជសដឋកិ្ចច បញ្ជា អតក់ារងារជធវើជាបញ្ជា ចមបងក្នុងការជរជើសជរ ើសរបធា នាធិបតី អនក្ដដល ចងជ់ធវើរបធានាធិបតីរតូវជធវើោ ងណាឲ្យអរតានិក្មមភាពជធវើធាល ក្ម់ក្រតឹម ៦ភាេរយ។ ប ុដនតក្នុងការជ ោះជនន ត ជរជើសជរ ើសរបធានាធិបតី ជៅនន ំ ២០១២ជនោះ ជយើងជ ើញថ្ន គ បរសរបជាធិបជតយយមនិ នជធវើឲ្យអរតានិក្មមភាព ធាល ក្់ចុោះមក្រតឹម ៦ភាេរយជទ ប ុដនតជយើងជ ើញថ្នអរតា និក្មមភាពសថិតក្នុងចជនាល ោះពី ៧ ភាេរយជៅ ៨ ភាេរយ។ មូលជហតុ ដដលរបជាជនជ ោះជនន តឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយជទោះបីជាអរតានិក្មមភាពជៅែពស់ក្ជ៏ោយ ជនោះេឺជោយសារ ដតអនក្ជ ោះជនន តភាេជរចើនេិតថ្ន បញ្ជា ជសដឋកិ្ចចជនោះេឺបណាត មក្ពី របធានាធិបតីអណតិ តមុែ េឺជលាក្ George W. Bush ដដលជធវើឲ្យជសដឋកិ្ចចអាជមរកិ្មានវបិតតិរហូតដល់សពវនថង។ មយួវញិជទៀត គ បរស របជាធិបជតយយ របស់ជលាក្ Obama នជយួ សជន្រងាគ ោះនិងរក្ោការងារក្នុងវស័ិយរថយនតរបស់សហរដឋអាដមររិ។

- ក្តាត នជោ យអនតរជាតិ ការកាតប់នថយចំននួក្ងទព័ជៅក្នុងរបជទ សអីុរា ក្ ់និងការសមាល បជ់មជភវក្រជលាក្Bin laden ក្នុងនន ២ំ០១១ េឺជាជជាេជយ័ោ ងធំសំរាបគ់ បរសរបជាធិបជតយយ។ មយួវញិជទៀត វាក្៏ ជធវើឲ្យគ បរសសាធារណរដឋមនិអាចយក្ជលសជចទថ្នគ បរសរបជាធិបជតយយមនិែវល់ពីបញ្ជា ជភវក្មម។

- ក្តាត សងគមកិ្ចចជា ចំដណក្ មយួដដលជយួ ឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយឈនោះ ជៅជលើការជ ោះជនន ត។ គ បរសរបជាធិបជតយយ នបជងកើតជោលនជោ យ Obama’s Care ។ ជោលនជោ យជនោះ េឺជយួ ដល់ជនរកី្រក្អាជមរកិ្ ជាមួយនឹងការមនិតំជឡើងពនធចំជពាោះអនក្ដដលទទលួ នរ ក្ចំ់ណូលទប និងមធយម នជធវើឲ្យគ បរសរបជាធិបជតយយរបស់ជលាក្Obamaទទលួ ននូវរបជារបិយភាព ជាងេូររបដជងរបស់ជលាក្ េឺជលាក្ Romney។

ក្តាត ែយល់ពយោុះជសងឌី(Superstorm Sandy) ក្ជ៏ាក្តាត មយួជំរញុឲ្យរបជារបិយភាព របស់ជលាក្ Obamaកានដ់តែពស់ជឡើង។ ជលាក្ Obama នចតវ់ធិានការោ ងលអបំផុតទងំមុន និង ជរកាយ ែយល់ពយោុះជសងឌីក្នុងការជយួ ដល់ជនរងជរោោះ។ ជលាក្ នចុោះសួរសុែទុក្ខជោយផ្ទទ ល់ចំជពាោះ ជនរងជរោោះ។ ទងំអស់ជនោះ នបងាា ញពីភាពជាជមដឹក្នាំរបស់ជលាក្Obama។

8 សូមជមើលឧបសមពន័ធទី៤

12

៤.លទធិជ្បជាធិបពតយយ របសស់ហរដ្ឋអាពមរកិពលើពិភពពលាក ន្ិង ជំហរន្បោ យអាបេរកិចំប ោះកេពុជា

៤.១ លទធរិបជាធិបដតយយរបស់សហរដឋអាដមររិដលើពិភពដោរ សហរដឋអាដមររិ នពរងឹងមូលោឋ នលទធិរបជាធិបដតយយននរបពន័ធដ ោះដនន តរបស់ខ្លួនដៅកានពិ់ភព

ដោរ តាមរយៈការបដងកើតនូវវទិោសាថ នសិទធិដ ោះដនន ត (Voting Rights Institute) ររុមរបឹរាអនរចាបជ់ាតិ (National Lawyers Council) និងគ ៈរមាម ធិការជាតិរបជាធិបដតយយ (Democratic National Committee) រពមទងំដធវើការចុោះដ ម្ ោះអនរដ ោះដនន តតាមរបពន័ធអីុនដធើដ តផង។ សាថ បន័ធំៗបី ដដលបង្ហា ញពីការដ ោះដនន តដបបរបជាធិបដតយយដៅសហរដឋអាដមររិ រមូមាន៖

- វទិោសាថ នសិទធិដ ោះដនន ត ៖ ជាអងគការអចិនស្រ្នតយម៍យួរតូវ នបដងកើតដឡើងដដើមបរីតួតពិនិតយការអភវិឌ្ឍនានា ដលើចាបស់តីពីការដ ោះដនន ត ដធវើការតស ូមតិដដើមបដីអាយការដ ោះដនន តកានដ់តង្ហយទទួលដឹង និងដដើមបផីតល់នូវដសចរតីដ នាសំតីពីសិទធិដ ោះដនន ត និងបញ្ញា រគបរ់គងការដ ោះដនន ត។ វទិោសាថ នដនោះដបតជាញ ការពារ និងអនុវតតនូវសិទធិជាមូលោឋ នរនុងការដ ោះដនន ត ដហើយរដ៏ផ្ទត តសំខានដ់ៅដលើការការពារ និងការពរងីរនូវសិទធិដ ោះដនន តតាមរដបៀបដផសងៗគន រមួមាន ការអភវិឌ្ឍដគលនដោ យសិទធិដ ោះដនន ត ការរសាវរជាវនិងដ ោះផាយ ការដរៀបចំការពារអនរដ ោះដនន ត ការគរំទដល់ការពិនិតយដឡើងវញិននបញ្ាតតិរមមថ្នន ររ់សុរសរមាបក់ារដ ោះដនន ត និង ការគរំទដល់ការោរប់ តឹ ងទរទ់ងសិទធិដ ោះដនន ត។

- ររុមរបឹរាអនរចាបជ់ាតិ ៖ ដធវើការដដើមបគីរំទរដបៀបវារៈ ឬរមមវធីិនដោ យរបស់របធានាធិបតី ជំរញុ និងការពារសិទធិរនុងការដ ោះដនន ត និងដធវើដអាយមានរដឋអាជាញ ឬដមធាវរីបជាធិបដតយយតាមរគបរ់បូភាព។ ររុមរបឹរាដនោះររ៏តូវ នបដងកើតដឡើង ដដើមបទីទួលនូវពត័ម៌ានអំពីរពឹតតិការ ៍ដដលពារព់ន័ធ ការតារដ់តងចាប ់ ការចាតវ់ធិានការ និងឱ្កាសភាពជាអនរដឹរនាដំរៀងរាល់នន ។ំ

- គ ៈរមាម ធិការជាតិរបជាធិបដតយយ ៖ បដងកើតដឡើងរនុងបំ ងដដើមបធីានាថ្នដំដ ើ រការននការដ ោះដនន ត ដៅដតមានលរខ ៈដោយដសរ ី និងយុតតិធមស៌រមាបរ់គបជ់នជាតិអាដមររិដដលមានសិទធិដ ោះដនន ត។ គ ៈរមាម ធិការដនោះបនតដធវើការយរជយ័ជំនោះរិចចរបឹងដរបងនដោ យណាមយួដដលបំផ្ទល ញនូវសិទធិសំខាន់បំផុតរបស់ពលរដឋអាដមររិ គឺសិទធិរនុងការដ ោះដនន ត។

រមួជាមយួគន ដនាោះដដរ សូចនាររសំខាន់ៗ ចំនួន ៥ ដដលរតូវ នដគសដងកតដ ើញជារដ់សតង និង ដដលបង្ហា ញពីលទធិរបជាធិបដតយយចំដពាោះការដ ោះដនន ត ដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីដៅសហរដឋអាដមររិនន ំ ២០១២រមួមាន៖

១. ការចុោះដ ម្ ោះអនរដ ោះដនន ត (Voter Turnout) ការចុោះដ ម្ ោះអនរដ ោះដនន ត គឺរតូវ នដគគិតថ្នជាសសរដគលដសំ៏ខានន់នការដ ោះដនន តដោយយុតតិធម៌

ពិតរ រដមយួ។ ដៅរនុងការរបរួតរបដជងដបរខភាពរបធានាធិបតីនន ំ ២០១២ ការចុោះដ ម្ ោះអនរដ ោះដនន តគឺទំនងជាមានឥទធិពលដលើសំដឡងដនន តដដលមានរបជារបិយភាព ជាពិដសសបនាទ បពី់ការបំផ្ទល ញោ៉ែ ងសាហាវននមហាពយោុះសងឃរា (Superstorm Sandy) ដដលដទោះបីជាោ៉ែ ងណារដ៏ោយទសសនៈអនរដ ោះដនន តដៅរនុងរដឋ New York, New Jersey, Delaware, Maryland និង Pennsylvania បង្ហា ញនូវការគរំទដខ៏ាល ងំកាល ដលើរបធានាធិបតី Obama។ ជារមួគឺរបធានាធិបតី Obama ឈនោះនូវសំដឡងដនន តElectoral College

13

(electoral vote) ប៉ែុដនតចាញ់នូវសំដឡងដនន តដដលមានរបជារបិយភាព ដដលររ ីដនោះដរើតដឡើងរសដដៀងគន សរមាបក់ារដ ោះដនន តដៅនន ំ ១៨២៤ នន ១ំ៨៧៦ នន ១ំ៨៨៨ និង នន ២ំ០០០ ដដល Al Gore

ដដល នឈនោះសំដឡងដនន តដដលមានរបជារបិយភាព ប៉ែុដនត George W. Bush គឺជាអនរឈនោះរនុងElectoral College។

២. ការរំ តនូ់វElectoral College (Clocking the Electoral College) របពន័ធElectoral Collegeរតូវ នបដងកើតដឡើងដៅដពលដដលសហរដឋអាដមររិរតូវ នបដងកើតដឡើងតាម

រយៈការសរមបសរមួលរវាងរដឋដសរ ី និងរដឋទសភាព។ វារតូវ នរងនូវការរោិះគនជ់ាដរចើនអស់ជាដរចើននន ំ ប៉ែុដនតរបពន័ធជនោះមានដជាគជយ័ ដហើយវាជារបពន័ធដសំ៏ខានម់យួរនុងការតាមោនដៅយបន់ននងៃដ ោះដនន ត។ ដបរខភាពរបធានាធិបតីមនិទមទរដអាយឈនោះនូវសំដឡងដនន តដដលមានរបជារបិយភាពដទ ប៉ែុដនតពួរដគរតូវដតទទួល ននូវភាគដរចើនននសំដឡងដនន តElectoral College (២៧០សំដឡងដនន ត)។

ដសណារដីោននររ ីដអ៏ារររម់យួដនាោះគឺ ដពលដដលដបរខភាពទងំពីរទទួល ន ២៦៩សំដឡងដនន តមាន រ់ៗ ។ រនុងររ ីដនោះ សភាតំណាងរាស្រ្សតដដលរតូវ នដ ោះដនន តងមីៗរតូវដរជើសដរ ើសរបធានាធិបតីដោយមានគ ៈរបតិភូតំណាងរដឋនីមយួៗផតល់នូវសំដឡងដដលមានឧតតមានុភាព។

៣. វារតូវការដពលដវោយូរ (It Ain’t Over Till...) យបន់ននងៃដ ោះដនន តដៅសហរដឋអាដមររិអាចមានរយៈដពលយូរ ដហើយអនរជំនាញជាដរឿយៗរតូវ ន

អដញ្ជ ើញ ដដើមបដីធវើការទសសនទ៍យថ្នចំ ុចមយួណាដដលពួរដគរំ តនូ់វអនរឈនោះរបរបដោយសុវតថិភាព។ រនុងររ ីភាគដរចើន អនរវភិាគដៅដតបនតថ្ន វាមនិទនច់បដ់នាោះដទ រហូតមានការដរចៀងពីស្រ្សតីធាតដ់ៅរនុងរដឋOhio (the fat Ohio lady sings)។ រនុងចំ ុចដនោះ គឺវាលំ ររនុងការបញ្ញជ រពី់សារៈសំខានន់នរដឋដដលចាបដ់ផតើម និងបញ្ចបដ់ោយអរសរ «O»ដនាោះដទ ប៉ែុដនតតាមរបវតិតសាស្រ្សតគឺ រដឋOhioមនិដដលរតូវ នគ បរសសាធារណៈរដឋទទលួ នអាសនៈ ជៅក្នុងជសតវមិានជនាោះជទតាងំពីនន ១៩៦៤មក្។ អនក្វភិាេជាជរចើនយល់រសបថ្ន របសិនជបើជបក្ខភាពគ បរសសាធារណៈរដឋចញ់ជៅក្នុងរដឋOhio ជនាោះជេអាចចញ់រតឹមដតរដឋមយួ ឬក្ពី៏រប ុជណាណ ោះ។ ទសសនាវដតី Wall Street េឺ នផតល់អនុសាសនដ៍ល់អនក្អានជអាយតាមោនមនិរតឹមដតថ្នជតើសំដឡងជនន តទងំមូលោ ងណាជនាោះជទ ប ុដនតជអាយពិ និតយជមើលជលើរកុ្ងធំៗបីរបស់រដឋOhio រមួមាន Hamilton Wood និង Ottawa។

៤. រដឋVirginiaជាអនក្តរមមឹ (Virginia Slims Down the Margins) ថវីជបើរដឋOhio មានឥទធិពលខ្ល ងំក្តីជៅក្នុងរដូវការរបក្តួរបដជងនន ំ ២០១២ជនោះក្តី ដតអនក្វភិាេនជោ យជអាយអនក្ជ ោះជនន តពិនិតយជមើលបដនថមជទៀតជៅជលើរដឋVirginia របសិនជបើ Obama ឈនោះជៅក្នុងរដឋVirginia និងរដឋ Colorado រមួផសជំាមយួនឹងសំដឡងជនន តELECTORAL COLLEGEដដលអាចទុក្ចិតត នរបស់ោត់ជទៀត ជនាោះវានឹងអាចឲ្យ Obama កានក់ាប ់ននូវសំដឡងELECTORAL COLLEGE ចំននួ ២៧០ សំដឡងជោយមនិច ំចឈ់នោះជៅក្នុងរដឋ Florida រដឋIowa រដឋOhio និង រដឋ Nevadaជនាោះជទ។ ដតជបើបរាជយ័ក្នុងរដឋ Virginia អនក្កានតំ់ដណងរតូវដតឈនោះទងំរដឋFlorida ឬរដឋ Ohio ឬក្ទ៏ងំរដឋ Iowa និងរដឋ Nevada។

៥. ន្រសតីទល់នឹងបុរស៖ មុែកាបិំតជៅ តុអាហារជពលរពឹក្របស់ជនជាតិអាជមរកិ្ (Women v. Men: Knife-Edge at American’s Breakfast Tables)

14

ទសសនៈអនក្ជ ោះជនន ត នបងាា ញថ្ន អនក្ជផ្ទត តការយក្ចិតតទុក្ោ់ក្ជ់ៅជលើបញ្ជា សងគមជាងជេ េឺជពញចិតត Obama។ ក្នុងជនាោះដដរ Obama រតូវ នោរំទជោយន្រសតី ៥២% និងបុរស ៤៤% ែណៈជពលដដល Romney រតូវ នោរំទជោយន្រសតីចំននួ ៥១% និងបុរស៤៤% ដដលសរមាបក់ាររបណាំងរបដជងជៅនន ំ២០១២ជនោះ េឺរតូវ ន ថលឹងដថលងជៅជលើមុែកាបិំតជៅជលើតុញុអំាហារជពលរពឹក្របស់ជនជាតិអាជមរកិ្ ក្ដនលង ដដលបតីនិងរបពនធកំ្ពុងជ ល្ ោះោន ។ តាមរយៈចំណុចជនោះជេអាចសននិោឋ ន នថ្ន របសិន ជបើ Obamaរតូវឈនោះ ជនាោះការេិតេូរដរ៏តឹមរតូវពីន្រសតីេឺរតូវដតមានជយ័ជំនោះ។

៤.២. ជោលនជោ យអាជមរកិ្មក្ជលើក្មពុជា រពោះរាជាណាចរររមពុជា និងសហរដឋអាដមររិ ចបជ់ផតើមមានទំនាក្ទំ់នងការទូតជាមយួោន តាងំពី

នន ១ំ៩៥០ ែណៈជពលដដលរបជទសក្មពុជាសថិតជៅជរកាមអាណានិេម រាងំជៅជឡើយ។ ក្នុង រយៈដពលរបមាណ ៦២ នន ំ ជនោះ ទំនាក្់ទំនងការទូតរបស់របជទសទងំពីរ ជេជ ើញមានភាពដរបរបួលឥតឈប ់ជនួកាលលអ និង ជនួកាលមានវបិតតិ។ ការ ដរបរបួលជនោះ េឺមនិដមនជក្ើតជឡើងជោយភាពនចដនយជទ ប ុដនតវាជក្ើតជឡើងជោយសារដតការផ្ទល ស់បតូររបធានាធិបតីពីមយួជៅមយួ ដដលពកួ្ជេដតងដតមានជោលនជោ យ និងជដើរតាមមាោ៌ាបក្សែុសៗោន ។

ជបើជេរក្ជឡក្ជមើលរបវតតិននទំនាក្ទំ់នងរវាងរបជទសក្មពុជា និង សហរដឋអាជមរកិ្ ជេជ ើញថ្នរាល់ជពលដដលសហរដឋអាជមរកិ្ដឹក្នាជំោយរបធានាធិបតីដដលជាជបក្ខជនមក្ពីេណបក្សសាធារណរដឋ ទំនាក្់ ទំនងក្មពុជា-អាជមរកិ្ មនិ សូវជាមានភាពរលូនជទ ជពលែលោះជក្ើតមានវបិតតិដថមជទៀតផង។ ជាក្់ ដសតង រដឋរបហារទមាល ក្ ់រពោះមហាក្សរតរពោះ ទនជរាតតម សីហនុ កាលពី នថងទី១៨ ដែមនីា នន ំ ១៩៧០ ដដលដឹក្នាជំោយជលាក្ជសនារបមុែ លន ់នល់ ជហើយមានការោរំទពីសំណាក្ស់ហរដឋអាជមរកិ្ ដដលដឹក្នាជំោយជលាក្របធានាធិបតី រនីត នីក្សុន ជាជបក្ខជនមក្ពីេណបក្សសាធារណរដឋ។ ផទុយពីជនោះ ទំនាក្ទំ់នងក្មពុជា-អាជមរកិ្ ដតងមានភាពធូររសាល មនិសូវតានតឹង ជហើយមានភាពលអរបជសើរ ជៅជពលដដលរបធានាធិបតីសហរដឋអាជមរកិ្ជាជបក្ខជនមក្ពីេណបក្សរបជាធិបជតយយ។ ជា ឧទហរណ៍ ក្នុង អាណតតិរបស់ជលាក្របធានាធិបតី ដហ៊ែរ ីរទូ ដម ន ទំនាក្់ទំនងការទូតរវាងរបជទសក្មពុជា និង សហរដឋអាជមរកិ្ មានភាពរលូន ជោយមានកិ្ចចសហរបតិបតតិការ និងភាពជានដេូោ ងលអរបជសើរ។ មយួ វញិជទៀត កាល ពីនន ២ំ០០៩ ជៅជដើមអាណតតិទី១ របស់ជលាក្របធានាធិតី Barack Obama សហរដឋអាជមរកិ្ នរបកាសលុបជ ម្ ោះរបជទសក្មពុជា និង របជទសឡាវ ជចញ ពីបញ្ជ ីជមមរបស់ែលួន រពមទងំសរមួលជបើក្ផលូវ ជរមុញ និងជលើក្ទឹក្ចិតតឱ្យរកុ្មហ៊ែុននានារបស់សហរដឋអាជមរកិ្មរវនិិជោេទុនជៅក្មពុជា។

ទងំជនោះសបងាា ញឱ្យជយើងជ ើញោ ងចាស់ថ្ន េណបក្សរបជាធិបជតយយរបស់សហរដឋអាជមរកិ្ មាននិនាន ការ និង ជោលនជោ យអនុជរោោះចំជពាោះបណាត របជទសកំ្ពុងអភវិឌឍ ជាពិជសសរបជទសក្មពុជា ក្នុងជោលជៅជធវើជានដេូអភវិឌឍ និងផតល់ជំនយួ ជដើមបឱី្យរបជទសជលើពិភពជលាក្ភាេជរចើនរបកានរ់បបរបជាធិបជតយយ និងជដើមបផីសពវផោយមជនាេមវជិាជ របស់ែលួន។ ែុស ដបលក្ពី ជោលនជោ យរបស់េណបក្សសាធារណរដឋ េឺមានជោលជៅបជន្រញ្ជ ៀបមជនាេមវជិាជ របស់ែលួនតាមធម៌ាជតត ដូច ជាការជធវើសន្រងាគ ម និង េរមាមកំ្ដហងរបជទសតូចៗ តាមរយៈឥទធិពលរបស់ែលួន ជោយតាងំែលួនថ្នជារបជទសមហាអំណាចខ្ងសពាវ វធុ និងក្ងទព័។

វាជាសញ្ជញ ណវជិជមានសរមាបរ់បជទសក្មពុជា ដដលលទធផលននការជ ោះជនន តជរជើសជរ ើសរបធានាធិបតីសហរដឋអាជមរកិ្ កាលពី នថងទី០៦ ដែវចិឆិកា នន ២ំ០១២ ជនោះ នរបកាសជាផលូវការថ្នជលាក្ Obama ទទលួ ន

15

ការោរំទជរចើនជាងជលាក្ Mitt Romney ដដលទទលួ នសំដឡងោរំទចំននួ ៣៣២ ទល់នឹង ២០៦។ ជនោះមាននយ័ថ្ន ក្នុង អាណតតិថមី (២០១២-២០១៦) ជោលនជោ យរបស់សហរដឋអាជមរកិ្ទងំមូល េឺជាជោលនជោ យរបស់េណបក្សរបជាធិបជតយយ។ ជោងជៅជលើជោលនជោ យការបរជទស ដដលោក្ជ់ចញជោយរដឋ លរបស់ជលាក្ Obama ជេជជឿជាក្ថ់្ន ចំណងមតិតភាពរវាងរបជាជន ក្ដូ៏ចជា ទំនាក្ទំ់នង និងកិ្ចចសហរបតិបតតិការរវាងរបជាជាតិ អាជមរកិ្-ក្មពុជា រតូវ នពរងឹងជដើមបជីារបជោជនរ៍មួ។ របជទស ក្មពុជាសងឃមឹថ្ន ទំនាក្ទំ់នងជទវភាេី អាជមរកិ្-ក្មពុជា នឹង រតូវ នពរងឹងដថមជទៀតជៅក្នុងអាណតតិទីពីររបស់ ជលាក្ របធានាធិបតី Obama ជោយជោងជលើការរកី្ចជរមើនននកិ្ចចសហរបតិបតតិការជលើរេបវ់ស័ិយដដលរបជទសទងំពីរមាននាជពលបចចុបបននជនោះ។

សញ្ជញ ណមយួដល៏អបំផុតជៅក្នុងទំនាក្ទំ់នងក្មពុជា-អាជមរកិ្ េឺ វតតមានជារបវតតិសាន្រសដននរបធានាធិបតីសហរដឋអាជមរកិ្ដំបូងជេបងអស់ ដដលបំជពញជបសក្ក្មម និងជធវើទសសនកិ្ចចជៅជលើទឹក្ដីននរពោះរាជាណាចរក្ក្មពុជា កាលពី នថងទី១៩-២០ ដែវចិឆិកា នន ំ២០១២។ ជនោះ េឺជាពនលឺននការអភវិឌឍសរមាបក់្មពុជា តាមរយៈការហូរចូលនូវវនិិជោេទុនពីរកុ្មហ៊ែុនបរជទសនានា ជាពិជសសេឺរកុ្មហ៊ែុនមក្ពីសហរដឋអាជមរកិ្។ ពិជសសជាងជនោះជៅជទៀត របធានាធិបតីសហរដឋអាជមរកិ្ ជលាក្ Obama នអនុជរោោះដល់របជទសក្មពុជាក្នុងក្រណីបំណុល ដដលរបជទសក្មពុជា នជំពាក្ស់ហរដឋអាជមរកិ្ ជៅ ក្នុងសមយ័សាធារណរដឋដែមរ។ ចំជពាោះ បំណុលជនាោះ ជលាក្ Obama សជរមចកាតនូ់វបំណុលមយួដផនក្ មនិ ឱ្យក្មពុជាសងជារ ក្ជ់ៅសហរដឋអាជមរកិ្ជទ ប ុដនត ោតជ់ផទរបំណុលជនាោះឱ្យជៅជាជំនយួសរមាបជ់ធវើការអភវិឌឍរបជទសក្មពុជា ជលើវស័ិយមយួចំននួ ដូចជា វស័ិយអបរ់ ំវស័ិយសុខ្ភ ិល សិទធិមនុសស និង ជសវាសងគមនានា។

សននិដ្ឋឋ ន

ឆលងតាមរយៈការរសាវរជាវពីរបពន័ធដ ោះដនន តដៅសហរដឋអាដមររិ អាចទញ ននូវដសចរតីសននិោឋ ន ដូចខាងដរកាម៖

- សហរដឋអាដមររិ អាចចាតទុ់រថ្នមានភាពចាស់ទំុខាងនដោ យ ដោយសារ នចាបដ់ផតើមដធវើការដ ោះដនន តតាងំពីនន ំ ១៧៨៩ ដដលគិតមរដល់ដពលបចចុបបននគឺរបមា ជាង ២០០ នន រំចួមរដហើយ។ ជាមយួគន ដនោះដដរ ដបរខជនដដលចូលរមួរនុងដំដ ើ រការដ ោះដនន ត គឺ នរសាងនូវវបបធមន៌នឆនទៈទទួលសាគ ល់លទធផលននការដ ោះដនន ត ដដលឆលុោះបញ្ញច ំងពីការសហការគន រវាងរបជាជាតិអាដមររិរនុងការគរំទ និង ការពារ លទធិរបជាធិបដតយយ ដដលតាមរយៈដនោះ គឺ នដធវើដអាយលទធិរបជាធិបដតយយ នចាររ់គឹោះោ៉ែ ងមាដំៅរនុងរសទប់របជាជនរគបរ់បូ។

- របពន័ធដ ោះដនន តដៅសហរដឋអាដមររិ នឆលងកាតនូ់វមានការវវិតត និងការដធវើវដិសាធនរមមជាដរចើនដលើរដៅតាមអា តតិននរបធានាធិបតីនីមយួៗដដល នជាបដ់នន ត ដដលការដរបរបួលដនាោះគឺដោយសារការ វវិតតនូវរតាតនដោ យ ដសដឋរិចច សងគម ។ ប៉ែុដនតដទោះជាោ៉ែ ងដនោះរតីវា នររានូវដគលការ ៍ និង មូលោឋ នរគឹោះដរ៏ងឹមា ំដដលអាចដធវើជាគំរនូនលទធិរបជាធិបដតយយសរមាបរ់បដទសនានាដៅដលើពិភពដោរ ន ដោយ ន បង្ហា ញតមាល ភាពនូវនីតិវធីិននការដរជើសដរ ើស Electors ការដរជើសដរ ើសដបរខភាពរបធានាធិបតី រដូ៏ច ជារបពន័ធដោសនា

16

ដ ោះដនន ត ដដលរមួមានយុទធនាការនានា សរមមភា ពរបស់របស់ដបរខជន រពមទងំ ដំដ ើ រការសទងម់តិ ដដលទងំអស់ដនោះគឺពិតជា នដធវើដអាយពិភពដោរដមើលដ ើញថ្ន ការដ ោះដនន តដៅសហរដឋអាដមររិ គឺរបរបដោយរបជាធិបដតយយោ៉ែ ងដពញដលញ។

- ងវីដបើតាមការរសាវរជាវបង្ហា ញថ្ន ការដ ោះដនន តដៅសហរដឋអាដមររិ គឺពិតជារបរបដោយតមាល ភាព ដសរភីាព និង យុតតិធមរ៌តី រប៏៉ែុដនតដបើពិនិតយ ជមើលដអាយ នលមអតិ គឺរបពន័ធដ ោះដនន តដនោះមានភាព សមុគសាម ញ ដហើយភាគដរចើនពិនិតយដមើលដ ើញថ្នគ បរសតូចៗ ហារម់និសូវមានការរបរួតរបដជង នខាល ងំកាល ដនាោះដទ និោយរមួគឺមានដតគ បរសធំៗពីរប៉ែុដណាណ ោះ ដដលតាមរយៈដនោះគឺមនិអាច អនុវតត នដទ ដៅរនុង បរបិទរបដទសដរកាយសស្រ្ង្ហគ មដូចរបដទសរមពុជា។

- ដជាគជយ័ននការដ ោះដនន តដៅនន ំ ២០១២របស់គ បរសរបជាធិបដតយយរបស់ដោរ Barak Obama គឺដោយសារគ បរសរបស់ដោរ នរដំលចនូវភាពសំខានន់នរតាត របជាសាស្រ្សត រតាត ដសដឋរិចច រតាត នដោ យអនតរជាតិ និងរ តាត សងគមរិចច អាចបង្ហា ញនូវ េំរងូមីបដនថមដទៀតសរមាបអ់នរនដោ យនានាដៅដលើពិភពដោរ រនុងការគិតគូរឲ្យ នដិតដល់ពីបញ្ញា ទងំដនោះដៅរនុងរមមវធីិនដោ យរបស់ខ្លួន ដៅរនុងយុទធនាការដោសនាដ ោះដនន ត និងទងំដរកាយដពលជាបដ់នន ត ដហើយរអ៏ាចបញ្ញជ រពី់ភាព រងឹមានំនការគរំទរបស់របជាជនអាដមររិចំដពាោះគ បរសរបធាធិបដតយយ ដហើយរប៏ង្ហា ញពីភាពរងឹមាំ ននការដ ោះដនន តតាមដបបរបជាធិបដតយយដៅសហរដឋអាដមររិផងដដរ។

&%'

ឯកសារយោង

Kevin J. Coleman, Joseph E.Cantor, Thomas H. Neale, “Presidential Elections in the United States: A Primer”, The Library of Congress, April 17,200

http://en.wikipedia.org/wiki/Nationwide_opinion_polling_for_the_United_States_presidential_election,_2012

http://www.nj.com/politics/index.ssf/2012/11/obama_wins_2012_presidential_e.html http://www.reuters.com/article/2012/11/08/us-usa-campaign-diversity-new-

idUSBRE8A70QK20121108 http://en.wikipedia.org/wiki/United_States_presidential_election,_2012 http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2012/11/us-election-2012 http://www.forbes.com/sites/quora/2012/11/07/why-did-mitt-romney-lose-the-2012-

presidential-election/ http://leftfielder.org/2012/11/07/five-reasons-why-obama-won-and-romney-lost/ http://www.dailymail.co.uk/news/article-2229225/Presidential-election-2012-Record-

number-Hispanic-voters-head-polls.html

ឧបសម្ព័នធ

ឧបសម្ព័នធទ ី១

ល.រ ឈ ម្ ោះរដ្ឋ ចំនួនររជាជនដដ្លឈ្វើ ជំឈរឿនឆ្ន ំ២០០០

ចំនួនររជាជនដដ្លឈ្វើ ជំឈរឿនឆ្ន ំ២០១០

ចណំាតថ់្នន កក់នុង រណាា រដ្ឋ

១ Alabama ៤.៤៤៧.១០០ ៤.៧៧៩.៧៣៦ ២៣ ២ Alaska ៦២៦.៩៣២ ៧១០.២៣១ ៤៧ ៣ Arizona ៥.១៣០.៦៣២ ៦.៣៩២.០១៧ ១៦ ៤ Arkansas ២.៦៧៣.៤០០ ២.៩១៥.៩១៨ ៣២ ៥ California ៣៣.៨៧១.៦៤៨ ៣៧.២៥៣.៩៥៦ ១ ៦ Colorado ៤.៣០១.២៦១ ៥.០២៩.១៩៦ ២២ ៧ Connecticut ៣.៤០៥.៥៦៥ ៣.៥៧៤.០៩៧ ២៩ ៨ Delaware ៧៨៣.៦០០ ៨៩៧.៩៣៤ ៤៥

District of Columbia ៥៧២.០៥៩ ៦០១.៧២៣ — ៩ Florida ១៥.៩៨២.៣៧៨ ១៨.៨០១.៣១០ ៤ ១០ Georgia ៨.១៨៦.៤៥៣ ៩.៦៨៧.៦៥៣ ៩ ១១ Hawaii ១.២១១.៥៣៧ ១.៣៦០.៣០១ ៤០ ១២ Idaho ១.២៩៣.៩៥៣ ១.៥៦៧.៥៨២ ៣៩ ១៣ Illinois ១២.៤១៩.២៩៣ ១២.៨៣០.៦៣២ ៥ ១៤ Indiana ៦.០៨០.៤៨៥ ៦.៤៨៣.៨០២ ១៥ ១៥ Iowa ២.៩២៦.៣២៤ ៣.០៤៦.៣៥៥ ៣០ ១៦ Kansas ២.៦៨៨.៤១៨ ២.៨៥៣.១១៨ ៣៣ ១៧ Kentucky ៤.០៤១.៧៦៩ ៤.៣៣៩.៣៦៧ ២៦ ១៨ Louisiana ៤.៤៦៨.៩៧៦ ៤.៥៣៣.៣៧២ ២៥ ១៩ Maine ១.២៧៤.៩២៣ ១.៣២៨.៣៦១ ៤១ ២០ Maryland ៥.២៩៦.៤៨៦ ៥.៧៧៣.៥៥២ ១៩ ២១ Massachusetts ៦.៣៤៩.០៩៧ ៦.៥៤៧.៦២៩ ១៤ ២២ Michigan ៩.៩៣៨.៤៤៤ ៩.៨៨៣.៦៤០ ៨ ២៣ Minnesota ៤.៩១៩.៤៧៩ ៥.៣០៣.៩២៥ ២១ ២៤ Mississippi ២.៨៤៤.៦៥៨ ២.៩៦៧.២៩៧ ៣១ ២៥ Missouri ៥.៥៩៥.២១១ ៥.៩៨៨.៩២៧ ១៨ ២៦ Montana ៩០២.១៩៥ ៩៨៩.៤១៥ ៤៤

ល.រ ឈ ម្ ោះរដ្ឋ ចំនួនររជាជនដដ្លឈ្វើ ជំឈរឿនឆ្ន ំ២០០០

ចំនួនររជាជនដដ្លឈ្វើ ជំឈរឿនឆ្ន ំ២០១០

ចណំាតថ់្នន កក់នុង រណាា រដ្ឋ

២៧ Nebraska ១.៧១១.២៦៣ ១.៨២៦.៣៤១ ៣៨ ២៨ Nevada ១.៩៩៨.២៥៧ ២.៧០០.៥៥១ ៣៥ ២៩ New Hampshire ១.២៣៥.៧៨៦ ១.៣១៦.៤៧០ ៤២ ៣០ New Jersey ៨.៤១៤.៣៥០ ៨.៧៩១.៨៩៤ ១១ ៣១ New Mexico ១.៨១៩.០៤៦ ២.០៥៩.១៧៩ ៣៦ ៣២ New York ១៨.៩៧៦.៤៥៧ ១៩.៣៧៨.១០២ ៣ ៣៣ North Carolina ៨.០៤៩.៣១៣ ៩.៥៣៥.៤៨៣ ១០ ៣៤ North Dakota ៦៤២.២០០ ៦៧២.៥៩១ ៤៨ ៣៥ Ohio ១១.៣៥៣.១៤០ ១១.៥៣៦.៥០៤ ៧ ៣៦ Oklahoma ៣.៤៥០.៦៥៤ ៣.៧៥១.៣៥១ ២៨ ៣៧ Oregon ៣.៤២១.៣៩៩ ៣.៨៣១.០៧៤ ២៧ ៣៨ Pennsylvania ១២.២៨១.០៥៤ ១២.៧០២.៣៧៩ ៦ ៣៩ Rhode Island ១.០៤៨.៣១៩ ១.០៥២.៥៦៧ ៤៣ ៤០ South Carolina ៤.០១២.០១២ ៤.៦២៥.៣៦៤ ២៤ ៤១ South Dakota ៧៥៤.៨៤៤ ៨១៤.១៨០ ៤៦ ៤២ Tennessee ៥.៦៨៩.២៨៣ ៦.៣៤៦.១០៥ ១៧ ៤៣ Texas ២០.៨៥១.៨២០ ២៥.១៤៥.៥៦១ ២ ៤៤ Utah ២.២៣៣.១៦៩ ២.៧៦៣.៨៨៥ ៣៤ ៤៥ Vermont ៦០៨.៨២៧ ៦២៥.៧៤១ ៤៩ ៤៦ Virginia ៧.០៧៨.៥១៥ ៨.០០១.០២៤ ១២ ៤៧ Washington ៥.៨៩៤.១២១ ៦.៧២៤.៥៤០ ១៣ ៤៨ West Virginia ១.៨០៨.៣៤៤ ១.៨៥២.៩៩៤ ៣៧ ៤៩ Wisconsin ៥.៣៦៣.៦៧៥ ៥.៦៨៦.៩៨៦ ២០ ៥០ Wyoming ៤៩៣.៧៨២ ៥៦៣.៦២៦ ៥០

United States ២៨១.៤២១.៩០៦ ៣០៨.៧៤៥.៥៣៨

ឧបសម្ព័នធទ ី២

ល.រ ឈ ម្ ោះររធានា្រិត ី ចូលកានត់ដំែង គែរកស ចនំនួអែតា ិ

១

George

Washington (1732–1799)

April 30, 1789 Independent

1 (1789)

2 (1792)

2២

John

Adams (1735–1826)

March 4, 1797 Federalist 3 (1796)

3៣

Thomas

Jefferson (1743–1826)

March 4, 1801 Democratic-

Republican

4 (1800)

5 (1804)

៤

James

Madison (1751–1836)

March 4, 1809 Democratic-

Republican

6 (1808)

7 (1812)

៥

James

Monroe (1758–1831)

March 4, 1817 Democratic-

Republican

8 (1816)

9 (1820)

៦

John

Quincy

Adams (1767–1848)

March 4, 1825 Democratic-

Republican

10 (1824)

៧

Andrew

Jackson (1767–1845)

March 4, 1829 Democratic

11 (1828)

12 (1832)

៨

Martin Van

Buren (1782–1862)

March 4, 1837 Democratic 13 (1836)

៩

William

Henry

Harrison (1773–1841)

March 4, 1841 Whig

14 (1840)

១០

John Tyler (1790–1862)

April 4, 1841

Whig April 4, 1841 –

September 13, 1841

no party[n 6]

September 13, 1841 –

March 4, 1845

១១

James K.

Polk (1795–1849)

March 4, 1845 Democratic 15 (1844)

១២

Zachary

Taylor (1784–1850)

March 4, 1849 Whig

16 (1848)

១៣

Millard

Fillmore (1800–1874)

July 9, 1850 Whig

១៤

Franklin

Pierce (1804–1869)

March 4, 1853 Democratic 17 (1852)

១៥

James

Buchanan (1791–1868)

March 4, 1857 Democratic 18 (1856)

១៦

Abraham

Lincoln (1809–1865)

March 4, 1861

Republican 19 (1860)

Republican National Union

20 (1864)

១៧

Andrew

Johnson (1808–1875)

April 15, 1865

Democratic National Union

no party

១៨

Ulysses S.

Grant (1822–1885)

March 4, 1869 Republican

21 (1868)

22 (1872)

១៩

Rutherford

B. Hayes (1822–1893)

March 4, 1877 Republican 23 (1876)

២០

James A.

Garfield (1831–1881)

March 4, 1881 Republican

24 (1880)

២១

Chester A.

Arthur (1829–1886)

September 19, 1881 Republican

២២

Grover

Cleveland (1837–1908)

March 4, 1885 Democratic 25 (1884)

២៣

Benjamin

Harrison (1833–1901)

March 4, 1889 Republican 26 (1888)

២៤

Grover

Cleveland (1837–1908)

March 4, 1893 Democratic 27 (1892)

២៥

William

McKinley (1843–1901)

March 4, 1897 Republican

28 (1896)

29 (1900)

២៦

Theodore

Roosevelt (1858–1919)

September 14, 1901 Republican

30 (1904)

២៧

William

Howard

Taft (1857–1930)

March 4, 1909 Republican 31 (1908)

២៨

Woodrow

Wilson (1856–1924)

March 4, 1913 Democratic

32 (1912)

33 (1916)

២៩

Warren G.

Harding (1865–1923)

March 4, 1921 Republican

34 (1920)

៣០

Calvin

Coolidge (1872–1933)

August 2, 1923 Republican

35 (1924)

៣១

Herbert

Hoover (1874–1964)

March 4, 1929 Republican 36 (1928)

៣២

Franklin D.

Roosevelt (1882–1945)

March 4, 1933 Democratic

37 (1932)

38 (1936)

39 (1940)

40 (1944)

៣៣

Harry S.

Truman (1884–1972)

April 12, 1945 Democratic

41 (1948)

៣៤

Dwight D.

Eisenhower (1890–1969)

January 20, 1953 Republican

42 (1952)

43 (1956)

៣៥

John F.

Kennedy (1917–1963)

January 20, 1961 Democratic

44 (1960)

៣៦

Lyndon B.

Johnson (1908–1973)

November 22, 1963 Democratic

45 (1964)

៣៧

Richard

Nixon (1913–1994)

January 20, 1969 Republican

46 (1968)

47 (1972)

៣៨

Gerald

Ford (1913–2006)

August 9, 1974 Republican

៣៩

Jimmy

Carter (b.1924)

January 20, 1977 Democratic 48 (1976)

៤០

Ronald

Reagan (1911–2004)

January 20, 1981 Republican

49 (1980)

50 (1984)

៤១

George H.

W. Bush (b.1924)

January 20, 1989 Republican 51 (1988)

៤២

Bill Clinton (b.1946)

January 20, 1993 Democratic

52 (1992)

53 (1996)

៤៣

George W.

Bush (b.1946)

January 20, 2001 Republican

54 (2000)

55 (2004)

៤៤

Barack

Obama (b.1961)

January 20, 2009 Democratic

56 (2008)

57 (2012)

ឧបសម្ព័នធទ ី៣

ល.រ ឈ ម្ ោះរដ្ឋ ចនំនួអសនៈ

គែៈអនកឈ ោះឈឆ្ន ត

ររជាជនដដ្ល នឈឆ្ន តសររុឆ្ន ំ២០១២

ររជាជនអាយុ ឈលើសពី ១៨ឆ្ន ំ(ឆ្ន ំ២០១០)

១ Alabama ៩ ២.០៦៧.៣០០ ៣.៦៤៧.២៧៧

២ Alaska ៣ ៣០០.៤៩៥ ៥២២.៨៥៣

៣ Arizona ១១ ២.៣០៦.៥៥៩ ៤.៧៦៣.០០៣

៤ Arkansas ៦ ១.០៦៩.៤៦៨ ២.២០៤.៤៤៣

៥ California ៥៥ ១២.៩០៦.១៦៥ ២៧.៩៥៨.៩១៦ ៦ Colorado

៩ ២.៥៦៨.០៧៨ ៣.៨០៣.៥៨៧ ៧ Connecticut

៧ ១.៥៥៨.៩៦០ ២.៧៥៧.០៨២ ៨ Delaware

៣ ៤១៣.៨៩០ ៦៩២.១៦៩ District of Columbia

៣ ២៩៣.៧៦៤ ៥០០.៩០៨ ៩ Florida

២៩ ៨.៤៧៤.១៧៩ ១៤.៧៩៩.២១៩ ១០ Georgia

១៦ ៣.៩០០.០៥០ ៧.១៩៦.១០១ ១១ Hawaii

៤ ៤៣៤.៦៩៧ ១.០៥៦.៤៨៣ ១២ Idaho

៤ ៦៥២.២៧៤ ១.១៣៨.៥១០ ១៣ Illinois

២០ ៥.២៤៣.៥១០ ៩.៧០១.៤៥៣ ១៤ Indiana

១១ ២.៦២៤.៥៣៤ ៤.៨៧៥.៥០៤ ១៥ Iowa

៦ ១.៥៨២.១៣៤ ២.៣១៨.៣៦២ ១៦ Kansas

៦ ១.១៥៩.៩៧១ ២.១២៦.១៧៩ ១៧ Kentucky

៨ ១.៧៩៧.២១២ ៣.៣១៥.៩៩៦ ១៨ Louisiana

៨ ១.៩៩៤.០៦៥ ៣.៤១៥.៣៥៧ ១៩ Maine

៤ ៧១៣.១៨០ ១.០៥៣.៨២៨ ២០ Maryland

១០ ២.៧០៧.៣២៧ ៤.៤២០.៥៨៨ ២១ Massachusetts

១១ ៣.១៦៧.៧៦៧ ៥.១២៨.៧០៦ ២២ Michigan

១៦ ៤.៧៣០.៩៦១ ៧.៥៣៩.៥៧២ ២៣ Minnesota

១០ ២.៩៣៦.៥៦១ ៤.០១៩.៨៦២ ២៤ Mississippi

៦ ១.២៨៥.៥៨៦ ២.២១១.៧៤២ ២៥ Missouri

១០ ២.៧៥៧.៣២៣ ៤.៥៦៣.៤៩១

ល.រ ឈ ម្ ោះរដ្ឋ ចនំនួអសនៈ

គែៈអនកឈ ោះឈឆ្ន ត

ររជាជនដដ្ល នឈឆ្ន តសររុឆ្ន ំ២០១២

ររជាជនអាយុ ឈលើសពី ១៨ឆ្ន ំ(ឆ្ន ំ២០១០)

២៦ Montana ៣ ៤៨៣.៩៣២ ៧៦៥.៨៥២

២៧ Nebraska ៥ ៧៩១.៩៦១ ១.៣៦៧.១២០ ២៨ Nevada

៦ ១.០១៤.៩១៨ ២.០៣៥.៥៤៣ ២៩ New Hampshire

៤ ៧១០.៩៧២ ១.០២៩.២៣៦ ៣០ New Jersey

១៤ ៣.៥៩៦.២៩១ ៦.៧២៦.៦៨០ ៣១ New Mexico

៥ ៧៨៣.៥៣១ ១.៥៤០.៥០៧ ៣២ New York

២៩ ៦.៣៥៩.០២៩ ១៥.០៥៣.១៧៣ ៣៣ North Carolina

១៥ ៤.៥០៥.៣៧២ ៧.២៥៣.៨៤៨ ៣៤ North Dakota

៣ ៣២២.៩៣២ ៥២២.៧២០ ៣៥ Ohio

១៨ ៥.៥៨០.៣៣១ ៨.៨០៥.៧៥៣ ៣៦ Oklahoma

៧ ១.៣៣៤.៨៧២ ២.៨២១.៦៨៥ ៣៧ Oregon ៧ ១.៧៨៧.៨៣៩ ២.៩៦៤.៦២១ ៣៨ Pennsylvania ២០ ៥.៧៥៣.៤៦៦ ៩.៩១០.២២៤ ៣៩ Rhode Island

៤ ៤៤៦.០៤៩ ៨២៨.៦១១ ៤០ South Carolina

៩ ១.៩៦៤.១១៨ ៣.៥៤៤.៨៩០ ៤១ South Dakota

៣ ៣៦៣.៨១៥ ៦១១.៣៨៣ ៤២ Tennessee

១១ ២.៤៥៤.៤៧០ ៤.៨៥០.១០៤ ៤៣ Texas ៣៨ ៧.៩៨៧.៧៩២ ១៨.២៧៩.៧៣៧ ៤៤ Utah

៦ ១.០១០.៨០០ ១.៨៩២.៨៥៨ ៤៥ Vermont

៣ ២៩៩.២៩០ ៤៩៦.៥០៨ ៤៦ Virginia

១៣ ៣.៨៥៤.៤៨៩ ៦.១៤៧.៣៤៧ ៤៧ Washington

១២ ៣.១២៥.៥១៦ ៥.១៤៣.១៨៦ ៤៨ West Virginia

៥ ៦៦១.៦៤៣ ១.៤៦៥.៥៧៦ ៤៩ Wisconsin

១០ ៣.០៧១.៤៣៤ ៤.៣៤៧.៤៩៤ ៥០ Wyoming

៣ ២៤៩.០៦១ ៤២៨.២២៤ សររុកនុងសហរដ្ឋអាឈេរចិ ៥៣៨ ១២៨.១៥៩.៩៣៣ ២៣៤.៥៦៤.០៧១

ឧបសម្ព័នធទ ី៣

ប្បធានាធិបតីដែលបានជប្រើសជ ើស ដែលម្ិនបានឈ្នះក្នងុកា ជបាះជនន តប្បជាប្បិយ

នន ាំ ជបក្ខរន គណបក្ស Popular Vote Electoral Vote អ្នក្ឈ្នះ ១៨៧៦ Samuel J. Tilden

Rutherford B. Hayes ររជា្ិរឈតយយ សាធារែៈរដ្ឋ

៤ ២៨៧ ៦៧០ ៤ ០៣៥ ៩២៤

១៨៤ ១៨៥

ឈ្នោះ

១៨៨៨ Grover Cleveland Benjamin Harrison

ររជា្ិរឈតយយ សាធារែៈរដ្ឋ

៥ ៥៤០ ៣៦៥ ៥ ៤៤៥ ២៦៩

១៦៨ ២៣៣

ឈ្នោះ

២០០០ Al Gore George W. Bush

ររជា្ិរឈតយយ សាធារែៈរដ្ឋ

៥០ ៩៩២ ៣៣៥ ៥០ ៤៥៥ ១៥៦

២៦៦ ២៧១

ឈ្នោះ

ភាគ យននអ្នក្គាំប្ទចំយ ោះយបកខជនប្បធានាធិបយេយ្យ ប្ក្ុម្រនជាតិ Obama Romney

ពួកដសែកស 39% 59% ពួកកាតអ់ារពិច 93% 6% ពួក Hispanish/ អាមមរកិឡាទីន 71% 27% ពួកអាសីុ 73% 26% ប្រភព៖ http://www.dailymail.co.uk/news/article-2229225/Presidential-election-2012-Record-number-Hispanic-voters-head-polls.html