1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
description
Transcript of 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 1/38
Gleby Polski – podejście
genetyczne
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 2/38
Klasyfikacje gleb polski:
-systematyka gleb Polski
-klasyfikacja gruntów-klasyfikacja glebowo – rolnicza gruntów
(klasyfikacja rolniczej przydatności gleb).
Przydatność rolnicza ●2
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 3/38
Systematyka gleb polski
• -oparta na kryteriach naukowych- Systematyka gleb Polski z roku
2011 –najnowsza
(systematyzująca gleby i wiedzę na ich temat, zgodnie z najnowszą
wiedzą gleboznawczą- obecnie kryteria podziału określa się jako
przyrodniczo- genetyczne), jednostki podziału to głownie typy ,
rodzaje działy.
Przydatność rolnicza ●3
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 4/38
-klasyfikacja gruntów
• Wykonana w latach 50 i 60 tych na mocy m. in. rozp. w sprawie
klasyfikacji gruntów z roku 1956 ( tabela klas gruntów), komentarza
do tabeli klas gruntów, określająca wartość rolniczą gleb, wykonana
na cele ewidencji gruntów, podatku rolnego, wyceny nieruchomości
rolnych i innych.
Przydatność rolnicza ●4
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 5/38
Gleba
• Wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej-
zewnętrzna , mierzona w cm , dziesiątkach cm
w metrach -do 1,5m 2,0m, w której
ukorzeniają się rośliny
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 6/38
Czynniki glebotwórcze
gleba
skała
roślinnośc
człowiek
klimat
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 7/38
Typ Czarnoz
iemy
Czarne
ziemie
Brunatne
eutroficzne
Plowe Bielicowe Bielice Torfowo-
murszowe
klimat kontynen
talny
Umiarkowa
ny -
wilgotny
Umiarkowany -
wilgotny
Umiarkowan
y -wilgotny
Umiarkowan
y -wilgotny
Umiarkowan
y -wilgotny
Skała
macierzy
sta
less Każda
okruchowa
(nie
kamienie ,
nie żwiry) z
węglanem
wapnia
Każda (nie
kamienie, nie
żwiry)oprócz
wysortowanych
piasków, tzw. Paski
luźne -z węglanem
wapnia
Każda oprócz
wysortowany
ch piasków,
tzw. Paski
luźne
Piaski luźne Piaski luźne Mursz(torf?)
roślinnoś
ć
stepowa łąkowa Lasy , lasy mieszane Lasy , lasy
mieszane
Bory, bory
mieszane
bory bagienna
Proces
glebotwó
rczy
czarnozie
mny
czarnoziem
ny
brunatnienia płowienia bielicowania bielicowania murszenia
Układ
poziomó
w
A-C A-C O-A-Bw-Ck O-A-Et-Bt-C O-A-Es-Bhs-C O-Es-Bhs-C M-O
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 8/38
Typ- czarnoziem (A-C)
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 9/38
Czarna Ziemia A-C
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 10/38
Czarna ziemia glejowa A-G
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 11/38
Rędzina właściwa A-C
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 12/38
Gleba brunatna A-Bw-C
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 13/38
Gleba płowa zaciekowa A-Eet-Bt-C
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 14/38
Gleba bielicowa O-A-Es-Bh,s-C
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 15/38
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 16/38
Torfowo+ murszowa M-O
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 17/38
Cechy morfologiczne profilu glebowego
-rodzaj i układ poziomów glebowych
-skała macierzysta
-grupa mechaniczna skały
-struktura skały , z której gleba jest wytworzona
-barwa
-zawartość węglany wapnia
-odczyn gleby
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 18/38
Glebą nazywamy wierzchnią warstwę skorupy ziemskiej o
grubości około półtora metra.Gleba powstaje wyniku procesów glebotwórczych.
Na proces glebotwórczy składają się czynniki glebotwórcze:
skała
klimat
roślina
człowiek
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 19/38
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 20/38
Poziomy główne
• O – poziom organiczny zawiera >20/30% świeżejlub częściowo rozłożonej materii organicznej(warstwy torfowe, murszowe, próchnic leśnychitd.);
• A – poziom próchniczny, powierzchniowa warstwawiększości gleb mineralnych, zawiera <20% materiiorganicznej, ciemno zabarwiony lub ciemniejszy odpoziomów niżej leżących, dzięki zawartości
zhumifikowanej materii organicznej w różnymstopniu związanej z mineralnymi składnikami gleby;
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 21/38
Poziomy główne
• E – poziom wymywania (eluwialny); bezpośrednio podpoziomem O lub A (jeśli A jest obecny), zawiera mniejsubstancji organicznej niż poziom A (lub O, jeśli A niewystępuje) oraz mniej półtoratlenków i frakcji ilastej odpoziomu bezpośrednio pod nim zalegającego; zwykle
jaśniejszy od poziomów sąsiednich;• B – poziom wzbogacenia; leży pomiędzy A lub E (jeśli E
obecny) a poziomem C, G, lub R. Nie zaznaczają się w nimstruktury skały macierzystej lub widoczne są słabo.Charakteryzuje go nagromadzenie półtoratlenków i materii
organicznej na skutek wymywania lub akumulacjirezydualnej, oraz frakcji ilastej w wyniku wmywania. Możewykazywać wtórne nagromadzenie węglanu wapnia,magnezu, gipsu lub innych soli;
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 22/38
Poziomy główne
• C – poziom skały macierzystej; materiałnieskonsolidowany, nie wykazujący cech innychpoziomów glebowych, posiada jednak cechy wietrzeniaabiotycznego. Mogą się w nim nagromadzić węglany
oraz rozpuszczalne sole. może również wykazywaćcechy cementacji przez wmyte węglany, sole,krzemionkę, żelazo, a także cechy oglejenia.
• G – poziom glejowy; mineralny poziom z cechamisilnej lub całkowitej redukcji w warunkach
beztlenowych. Barwa zwykle stalowoszara, odcieńniebieskawy lub zielonkawy i nie ma cechdiagnostycznych poziomów A, E lub B.
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 23/38
Poziomy główne
• M – poziom murszowy – część profilu gleby
organicznej objęta procesem murszenia,
• R – podłoże skalne – lita lub spękana skałą
zwięzła (magmowa, przeobrażona, osadowa)
występująca w podłożu.
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 24/38
Poziom mieszany
• część profilu, w której morfologiczne zmiany
między sąsiednimi poziomami głównymi
obejmuje pas szerszy niż 5 cm, a cechy
przyległych poziomów są wyraźne i istniejeciągłość między wcinającymi się językami i
poziomami im odpowiadającymi. Stosuje się
tzw. zapis łamany: A/E, E/B, B/C itd.
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 25/38
Poziom przejściowy
• część profilu, w której równocześnie są
widoczne morfologiczne cechy dwóch
sąsiednich poziomów głównych, a przejście
następuje stopniowo. Oznacza się je dużymiliterami właściwymi dla sąsiednich poziomów
głównych, np. AE, BC, gdzie pierwsza litera
oznacza poziom, do którego poziomprzejściowy jest bardziej podobny.
Przyrostki do oznaczania cech i
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 26/38
Przyrostki do oznaczania cech i
właściwości poziomów-wybór
a - mocno rozłożony (zhumifikowany)
materiał organiczny (torfowy, murszowy,
mułowy itp), np. Oa
an - (antropogeniczny); poziom / warstwa
wytworzone przez człowieka wskutek
działalności gospodarczej poza uprawą roli;
np. Aan
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 27/38
Przyrostki do oznaczania cech i
właściwości poziomów-wybór
s - eluwialne wymycie żelaza i glinu, np. Es
s - iluwialna akumulacja półtoratlenków Al i
Fe; stosuje się do poziomu głównego B gleb
bielicowych i bielic - Bs, Bhs
t - eluwialne wymycie frakcji ilastej; stosuje
się do poziomu E gleb płowych - Et
t - iluwialna akumulacja frakcji ilastej w
glebach mineralnych, np. Bt
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 28/38
Przyrostki do oznaczania cech i
właściwości poziomów-wybór
v - wzbogacenie w żelazo in situ (w glebach
rdzawych) - np. Bv
w - powstawanie zabarwienia (nieliuwialna
akumulacja żelaza) i/lub zmiany struktury
glebowej; dotyczy poziomu B cambic - Bw
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 29/38
Podział utworów glebowych (skał osadowychokruchowych) na grupy mechaniczne:
Grupa mechaniczna – utwóru glebowy (skała) o
podobnym uziarnieniu, charakteryzuje się
ściśle określoną zawartością poszczególnych
frakcji.
Kryteria podziału:
-zawartość frakcji dominującej
-zawartości części spławialnych
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 30/38
Podział skał (macierzystych gleb)nafrakcje granulometryczne (mechaniczne):
Podział skał na frakcje granulometryczne (mechaniczne):
części szkieletowe (o średnicy >1mm)
części ziemiste (o średnicy <1mm)
Szczegółowy podział na frakcje:
-części szkieletowe:
1.frakcja kamieni >20mm2.frakcja żwirowa 20-1 mm
-części ziemiste:
3.frakcja piasku 1,0-0,1mm
4.frakcje pyłowe 0,1-0,01mm
5.frakcje spławialne (ilaste) <0,01mm
a)ił pyłowy grubyb)ił pyłowy drobny
c)ił koloidalny <0,002mm
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 31/38
Grupy mechaniczne skał osadowych dot części ziemistych <1mmNazwa grupy mechaniczne Zawartość frakcji w %
Pył 0,1-
0,02mm
Cz. Spł.
<0,01mm
Piaski
-piasek luźny (pl)
-piasek słabogliniasty (ps)
-piasek gliniasty lekki (pgl)
-piasek gliniasty mocny(pgm)
0-20
0-5
6-10
11-15
16-20
Pyły
-pył zwykły (płz)
-pył ilasty (płi)
>40
-||-
-||-
do 50
do 35
36-50
Iły
-ił (i)
-ił pylasty (ip)
<25
25-40
>50
Gliny
-glina lekka (gl)
-glina średnia (gs)
-glina ciężka (gc)
różnoziarniste >20
21-35
36-50
>50
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 32/38
WILGOTNOŚĆ
Aktualny stan uwilgotnienia gleby:
suchy – materiał kruszy się i kurzy, brakwyczuwalnej wilgoci
świeży – w dotyku gleba wydaje się chłodna, alenie wilgotna
wilgotny – zwilża palce i bibułę, lecz woda niewycieka przy ściskaniu; gleby gliniaste, ilaste i
niektóre pyłowe mogą być plastycznemokry – woda wycieka z gleby, gleba rozmazuje się
OBECNOŚĆ WĘGLANÓW
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 33/38
OBECNOŚĆ WĘGLANÓW(CaCO3)
- brak reakcji <1 % CaCO3
- słaba („burzenie” niekiedy słyszalne lecz nie
widzialne) 1-3 %
- silna i krótka 3-5 %
- silna i długa > 5 %
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 34/38
odczyn gleby
• stan stężenia jonów wodorowych w glebie,
określany wskaźnikiem pH. Jeżeli w roztworze
glebowym przeważają jony tlenku wodoru OH
(pH > 7.2), to odczyn gleby jest zasadowy. Agdy jest przewaga jonów wodorowych H (pH <
6.8), wtedy odczyn gleby jest kwaśny. Odczyn
obojętny gleby (6.8 < pH < 7.2) występuje przyrównowadze liczby obu jonów.
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 35/38
Odczyn gleby
Bardzo ważną właściwością gleby jest jej
odczyn. Odczyn, określany w stopniach
pH, oznacza stężenie jonów wodorowych
do wodorotlenowych. Ilość tych jonówwyrażona jest ujemnym logarytmem
dziesiętnym koncentracji jonów
wodorowych, i tak np. pH oznaczakoncentrację jonów H+ wynoszącą 10-5.
Jeden stopień pH oznacza różnicę 10-
krotną.
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 36/38
Odczyn roztworu glebowego
Odczyn kwa
śny pH=6Odczyn
obojętny
pH=7
Odczyn
zasadowy
pH=8
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 37/38
7/21/2019 1Gleby Polski – Podejście Genetyczne
http://slidepdf.com/reader/full/1gleby-polski-podejscie-genetyczne 38/38