17. Standardizacija Kvaliteta Usluga

8/18/2019 17. Standardizacija Kvaliteta Usluga

1/36

AKTIVNOSTI NA STANDARDIZACIJIKVALITETA USLUGA U

TELEKOMUNIKACIJAMA

TELECOMMUNICATION QoS

STANDARDIZATION ACTIVITIES

UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA SAOBRAĆ AJ I KOMUNIKACIJE


2/36

UVOD Izraz „kvalitet usluga“ (engl. Quality of Service, QoS) danas se

široko koristi u telekomunikacijama. Nažalost, pri tome često

nije jasno šta se pod njim podrazumijeva, što dovodi donejasnoća i mistifikacija. Razlog za raznolika tumačenja kvaliteta usluga u

telekomunikacijama vjerovatno leži u činjenici da su se za ovu oblast u kratkom vremenskom periodu zainteresovali skorosvi – od istaknutih autora, preko proizvođača opreme, do međunarodnih organizacija.

Postalo je pitanje prestiža imati „svoju“ definiciju i „svoje“tumačenje kvaliteta usluga, pri čemu se, izgleda, nijeinsistiralo na konzistentnosti modela, već na razlikovanju odostalih. Stanje dodatno pogoršava činjenica da još uvijek ne

postoji telekomunikaciona mreža koja bi svojim korisnicimanudila funkcionalnosti kvaliteta usluga s kraja na kraj, te stoganije moguće porediti oprečne teorijske pristupe analizom na„živoj“ mreži.

U poslednjih nekoliko godina, primjećuje se težnja ka unificiranju

pristupa fenomenu kvaliteta usluga u telekomunikacionimmrežama i davanju sveobuhvatnog teorijskog modela.


3/36

2. DEFINICIJA KVALITETA SERVISA:

OD PREPORUKE E.800 DO PREPORUKE G.1000 Šarolikost u oblasti teorije kvaliteta usluga započinje već od

njegove definicije. Najčešće se navodi definicija koju je Međunarodna unija za telekomunikacije (ITU) dala u preporuciE.800, po kojoj kvalitet usluga predstavlja združeni efekatperformansi usluga koje određuju stepen zadovoljstva korisnikate usluge.

Ova definicija ponovljena je u preporuci I.350, koja se odnosi na

digitalne telekomunikacione mreže integrisanih usluga ISDN.Pored kvaliteta usluga, koji je korisnički orijentisan, u ovim

preporukama se govori i o performansi mreže (engl. Network Performance, NP), koja predstavlja sposobnost mreže ili njenog dijela da osigura funkcije povezane sa komuniciranjem

među korisnicima. Da se stalo na ovome mjestu, jedini prigovor koji bi se mogaoizreći odnosio bi se na opisni karakter definicije.

Očekivala bi se operativna „tehnička“ definicija, u kojoj bi se,govorilo o objektivnim kategorijama, jasno određenim i

jednoznačno m jerljivim parametrima kojima bi se izražavao kvalitet usluga.


4/36

Umjesto toga, imamo „stepen zadovoljstva korisnika“ kaoizrazito subjektivnu kategoriju. Problem je, međutim,

daleko ozbiljnije prirode. U preporukama serije X, koje seodnose na mreže za prenos podataka i sisteme otvoreneza međupovezivanje, kvalitet usluga se definiše kao skup zahtjeva u pogledu kvaliteta kolektivnog ponašanja

jednog ili više objekata. Citirana preporuka X.902 je novija od E.800 i I.350, pa se stoga postavlja pitanje da li

je njenim usvajanjem ITU de facto revidirala definicijukvaliteta usluga. Takođe, osim ITU, ostatak stručne

javnosti nedvosmisleno je stavljao znak jednakostiizmeđu kvaliteta usluga i performansi mreže.

Proizvođači opreme iskoristili su ovu nedorečenost da bi

istakli „svoje“ definicije. Tako se mogu pronaći tvrdnje dakvalitet usluga predstavlja sposobnost mreže da osigurabolju uslugu za zadato saobraćajno opterećenje, ili da je kvalitet usluga sposobnost elementa mreže da pružiodređeni nivo garancija u pogledu konzistentnogprenosa podataka.


5/36

Vjerovatno svjesni opasnosti, mnogi autorielegantno su izbjegli da se uhvate u zamkudefinisanja kvaliteta usluga time što su preskočiliovaj prvi korak (uz obrazloženje da je on već

detaljno obrađen u literaturi) i odmah prešli narazradu teorije.Dobar primjer za ovakav pristup pruža nekolikoradova. Ovakav pristup donio je i određeno zatišjeu oblasti teorije kvaliteta usluga – umjesto da sebave fundamentalnim teorijskim postavkama, poduticajem pritiska tržišta, autori (i stručna javnost) suse okrenuli protokolskom segmentu.

Taman kad se moglo pomisliti da je pitanje

definisanja kvaliteta usluga stavljeno ad acta, kaoimplicitno jasno, mada eksplicitno neizrečeno, uokviru ITU-T formirana je Radna grupa 17, s ciljemda razradi teorijski koncept i definicije

vezane za kvalitet usluga u telekomunikacijama.


6/36

Kao rezultat rada ove grupe, 2001. godine je usvojenapreporuka G.1000. Već na njenom početku, ukazuje

se na to da se danas pojam kvaliteta usluga koristi sanejasnim ili sasvim pogrešnim značnjem. Stoga se udefinisanju polazi od početka, tj. od definicije samogkvaliteta. Usvaja se tumačenje po kome kvalitetpredstavlja skup karakteristika entiteta koje počivajuna njegovoj sposobnosti da zadovolji izrečene iimplicirane potrebe. Ukazuje se i na mogućnost definisanja kvaliteta prema standardu ISO 9000.Kvalitet usluga-servisa u telekomunikacijama sada se

definiše na isti način kao u preporuci E.800, kaozdruženi efekat performansi usluga koje određujustepen zadovoljstva korisnika tih usluga. Ovapreporuka se reafirmiše i kroz ponovno insistiranje na razlikovanju kvaliteta usluga i performansi mreže.


7/36

• Preporukom E.800 ITU-T-a kvalitet usluga se definiše kaostepen zadovoljstva korisnika datom uslugom. Na sličannačin, u dokumentu Foruma za multimedijalnetelekomunikacije (oznake MMCF/95-100), QoS se definišekao skup karakteristika usluge koje određuju stepen

zadovoljstva korisnika ponuđenom telekomunikacionomuslugom.

Preporukom ITU-T X.92 kvalitet usluga se definiše kao skupzahtjeva u pogledu kvaliteta koji opisuju grupno ponašanje jednog ili više objekata medija. U ATM (Asynchronous Transfer

Mode) leksikonu, QoS se definiše kao termin koji se odnosi naskup parametara za opisivanje ATM karakteristika kvaliteta kojekarakterišu saobraćaj na datom virtuelnom putu ATM veze. Unekoj mreži za prenos multimedijalnih poruka, nivoi kvalitetanjenih QoS performansi mogu biti:

Garantovan u slučaju kada multimedijalna mreža korisnikuobezbjeđuje garantovan kvalitet usluga. Garantovani QoS seosigurava analizom tzv. 'najgoreg slučaja' saobraćaja irezervacijom resursa potrebnih za realizaciju zahtijevanog QoS-a. U slučaju kad se QoS ovako osigurava, mreža će imati malistepen iskorištenja resursa. Statistički, to je slučaj kad je mala

vjerovatnoća da zahtijevani QoS neće biti realizovan.


8/36

• Statistički QoS se realizuje na bazi analizestatističkih parametara saobraćaja. Na osnovutakve analize mreža sprečava degradaciju QoSispod prethodno definisanog minimuma.

Prediktivni kada mreža pokušava da osiguraQoS uz mogućnost neuspjelih pokušaja.Nadgledanjem stepena iskorištenja mrežnihresursa i QoS performansi, vrši se adaptacija uskladu sa promijenjenim uslovima u mreži, kakobi se time ostvario zadati QoS.

"Best effort", u slučaju kada se QoS ignorišepri osiguranju usluge, a tipičan primjer sutradicionalne LAN/WAN mreže. Ovakav QoS nijepogodan za distribuirane mreže jer ne uzima uobzir zahtjeve određene aplikacije koje

zahtijevaju određeni nivo QoS-a.


9/36

Imajući u vidu evidentnu konfuziju i nedosl jednost u oblastiteorijskog zasnivanja koncepta kvaliteta usluga utelekomunikacijama, očekivanja od preporuke G.1000bila su ogromna. Nakon donošenja ove preporuke, sa žaljenjem možemo reći da je očekivani efekat unifikacije definisanja kvaliteta servisa izostao. Steinmetz INahrstedtova tako u svojoj najnovijoj knjizi izbjegavaju

eksplicitno definisanje kvaliteta servisa, već opisno kažuda on označava definisano i kontrolisano ponašanje (telekomunikacionog) servisa, izraženo krozkvantitativno mjerljive parametre.

Moglo bi se reći da smo nakon više od decenije ponovo napočetku, doduše bogatiji za nekoliko (oprečnih) iskustava.


10/36

3. MODELI KVALITETA SERVISA

Za razliku od definicije, funkcionalni model kvaliteta usluge dobro jerazrađen u literaturi. Ovdje su opisani tzv. aspekatski i slojevitimodel.

U preporuci G.1000, govori se o četiri aspekta kvaliteta servisa. Njihovuzajamni odnos i veza sa performansom mreže ilustrovani su naslici 1.

Zahtjevi korisnika u pogledu kvaliteta usluge označavaju nivokvaliteta koji se traži od određene usluge. Po pravilu se iskazujulaičkim r iječnikom, koji ne zavisi od načina na koji se usluga nudi iliunutrašnje strukture mreže, već samo od rezultujućeg kvaliteta skraja na kraj. U vezi sa tim, ukazuje se na značaj preporuke G.1010,o kojoj će biti r iječi u nastavku našega rada.

Kvalitet usluge koju provajder (ponuđač-nudilac) nudi korisnikupredstavlja izjavu o nivou kvaliteta koji ponuđač očekuje da ćeponuditi korisniku usluge. Nivo kvaliteta se iskazuje krozvrednosti parametara kvaliteta usluge, pri čemu svaka usluga imasvoj skup parametara.


11/36

Kvalitet usluge koji ponuđač ostvaruje predstavljaizjavu o nivou kvaliteta koji nudilac zaista postiže iisporučuje korisniku servisa. Iskazuje se kroz

vrijednosti parametara koji su posmatrani u slučajukvaliteta koji se nudi, pa je tako moguće uporeditiočekivani i ostvareni kvalitet usluge. Odnos očekivanog iostvarenog kvaliteta između ostalog zavisi i odperformansi mreže.

Kvalitet usluge koji korisnik percipira predstavljaizjavu o nivou kvaliteta koji korisnik vjeruje dadoživljava. Ne izražava se tehničkim r iječnikom, većstepenima (subjektivnog) zadovoljstva, npr. krozpopunjavanje upitnika.

U idealnom slučaju, trebalo bi da postoji jednoznačna korespondencija ostvarenog i percipiranog kvaliteta.


12/36

Aspekti kvaliteta usluga i njihov

odnos sa performansom mreže


13/36

Slojeviti model kvaliteta usluge


14/36

U ovom modelu, razlikuju se:

• korisnik,• aplikacija,

• terminalski sistem,• pojedinačni uređaji neophodni za izvršavanje usluge i• telekomunikaciona mreža.

Na sprezi korisnika i aplikacije, definiše se perceptualni kvalitet usluge. Onpodrazumijeva opis kvaliteta percepcije usluge, poput kvaliteta medija

(npr. odličan, dobar, loš), veličine video-prozora (npr. veliki ekran, maliekran), vremena odziva (npr. da li se radi o interaktivnoj ili pozadinskojusluzi), stepena zaštite (npr. visok, nizak) I zahtjeva u pogledu cijeneusluge.

Aplikacioni kvalitet usluge se definiše na sprezi aplikacije i

terminalskog sistema. Obuhvata opis kvaliteta medija (npr. rezoluciju ifrekvenciju slike), zahtjeve u pogledu prijenosa (npr. kašnjenje i varijacijakašnjenja s kraja na kraj), odnosa između medija (npr. specificiranjemehanizma sinhronizacije) i definisanje postupaka koji će se preduzeti uslučaju poremećaja u isporučivanju usluge (npr. ako bude došlo do zagušenja u mreži).


15/36

Sistemski kvalitet usluge se posmatra na sprezi terminalskog sistema saostalim uređajima i mrežom.

Ovdje se posmatraju protoci, kašnjenja, v jerovatnoće greške, vremena obrade, kapacitet bafera, funkcije za sinhronizaciju, oporavak od greške,

discipline čekanja itd.U slučaju uređaja, kao što su npr. video-kartice, govori se o kvalitetu uslugeuređaja, koji obuhvata zahtjeve u pogledu procesorske moći, protoka itajminga.

U slučaju mreže, govori se o mrežnom kvalitetu usluge, koji bi prematerminologiji ITU odgovarao performansi mreže. Prosječan korisniktelekomunikacionih usluga nije tehnički obrazovan, nije i ne želi da bude

upućen u detalje vezane za isporučivanje usluga. Stoga se postavlja pitanjena koji se način njegovi apstraktni zahtevi u pogledu percipiranog kvalitetamogu preslikati u konkretne tehničke parametre kvaliteta koji nudilac nudi.Odgovor na ovo pitanje pruža preporuka G.1010, u kojoj se identifikuju ključnifaktori koji utiču na kvalitet servisa koji korisnik percipira.To su

– kašnjenje, – varijacija kašnjenja i – gubitak informacije.

U nastavku su posmatrane brojne aplikacije koje obuhvataju prenos govora,videa, slike i teksta, za koje su date granice protoka i ciljne vrijednosti trijuključnih parametara kvaliteta. Po operativnom značaju, ova preporuka daleko

prevazilazi preporuku G.1000.


16/36

MREŽNI QoS PARAMETRI Tipicni QoS paramteri na mrežnom nivou su:• Raspoloživost (Availability) – U idealnom slučaju mreža bi trebala biti raspoloživa u

100% radnog vremena, što nije slučaj u realnim uslovima eksploatacije. Po pitanjuraspoloživosti, kvalitetnim se smatraju one mreže, čija je raspoloživost jednaka99,9999 procenata radnog vremena ('šest devetki'), što odgovara jednom prekidumjesečno u trajanju od 2,6 sekundi.

• Efektivni kapacitet ili propusna sposobnost (Throughput) – Ovaj parametaroznacava efektivnu brzinu prenosa podataka u mreži, izraženu brojem prenesenihinformacionih bita u sekundi. Ova brzina je redovno manja od kapaciteta kanala ibitskog protoka u mreži, koji se često u literaturi naziva i propusnim opsegom mreže. U

multimedijalnim mrežama se definiše efektivna propusna sposobnost, odnosno najnižabrzina prenosa informacionih bita.• Gubitak paketa (Packet Loss) – Nastaje u mreži u slučaju kad dođe do prepunjavanja

bafera u komutacionim sistemima i ruterima, kao posljedica čekanja paketa u redovimaza komutaciju, odnosno rutiranje. Do gubitka paketa može doci i ako se paket usmjerina pogrešnu destinaciju. U mrežama sa dobro riješenim upravljanjem, gubitak paketaprosječno iznosi manje od jednog procenta mjesečno.

• Kašnjenje (Latency) – Vrijeme potrebno da se paketska poruka prenese od izvorišta

do odredišta se definiše kao kašnjenje. Veličina kašnjenja zavisi od niza faktora, kaošto su: kašnjenje pri kodovanju/dekodovanju, kompresiji/dekompresiji, kašnjenje pripaketizaciji, kašnjenje pri prenosu, kašnjenje uzrokovano propagacijom signala porazlicitim prenosnim medijima, kašnjenje pri komutaciji, zbog čekanja u baferima,kašnjenje pri reasembliranju poruke,...

• Varijacija kašnjenja (Jitter) – Na pojavu varijacije kašnjenja ili džitera utiču mnogifaktori, kao što su: varijacija dužine redova paketa u čekanju, varijacija vremenaobrade paketa, varijacija vremena reasembliranja paketa, različiti putevi prenosa itd.


17/36

Audio• Kao što smo naveli na početku, prve govorne komunikacije na

daljinu su urađene putem telefona. Jasna je potreba definisanja

minimuma kvaliteta audio signala.Ljudsko uho prima zvučne signale u frekventnom opsegu od 20 Hzdo 20 kHz, a najosjetljivije je u opsegu od 2 do 4 kHz . Normalniljudski glas zauzima opseg od 500 Hz do 2000 Hz. Dinamički opsegčujnosti je 96 dB.Najčešće korištene metode mjerenja subjektivne procjene kvalitetagovora i video slike su standardizovane i preporučene od straneInternacionalne telekomunikacione unije (ITU).ITU-T i ITU-R daje preporuke o subjektivnoj procjeni prenosa govorakroz telefonske mreže i kvaliteta slike za prenos kroz TV sisteme, aliisto tako daje seriju preporuka o subjektivnoj procjenimultimedijalnih aplikacija.

•

Za procjenu kvaliteta govora, preporučena je skala koje tretira isamo slušanje i test konverzacije, poznata kao kvalitativna skala u 5tačaka. Test 'samo slušanje' može biti napravljen kroz skaluuloženih napora pri slušanju, dok je za konverzaciju upotrijebljenabinarna skala teškoće. Preporučene skala kvaliteta slušanja je ukratko predstavljena uTabeli 2.4:

K li ij O j


18/36

Kvalitet percepcije govora Ocjena

Odličan 5

Dobar 4

Zadovoljavajući 3

Slab 2

Loš 1

Skala napora pri slušanju Ocjena

Kompletno opuštanjemoguće, ne zahtijeva naporpri slušanju

5

Potrebna pažnja, bezposebnih napora

4

Potrebni primjetni napori pri

slušanju3

Zahtijeva značajne napore 2

Nerazgovjetno, uz sve uloženenapore

1

Skala teškoćekonverzacije (da li ste vi

ili vaš partner imaliteškoće prilikomkonverzacije?)

Da 1

Ne 0


19/36

• Ovo su, dakle, bile zvanične skale preporučene od straneITU-T-a, međutim neki autori vide manjkavost takvogsistema procjene kvaliteta. Osnovne primjedbe se odnosena:

• Vokabular skale kvaliteta percepcije (smatra se da je uovakvoj podjeli ocjena kvaliteta, pažnja slušaocakoncentrisana većinom na donji dio skale)

• Dužinu trajanja testnog materijala (samo 10 sekundi premaITU-T, po nekim autorima je to veoma kratak vremenskiinterval, ako se zna da je uobičajeni saobraćaj u mrežipodvrgnut iznenadnim varijacijama raspoloživog proposnugopsega, džitera, itd)

• Skalu teškoće konverzacije – konačno, binarna skala zaocjenu teškoće komunikacije je neodgovarajuća s obziromna MMC (Multimedia Communication), jer potencijalno inajmanji gubitak paketa može uzrokovati degradacijuzvučnog signal


20/36

Tabela daje dodatni pregled QoS parametara za audio signal:

Parametri kvaliteta Definicija kvaliteta i zahtjevi

MOS (Mean Opinion Score) Subjektivna mjera kvaliteta dobijena testiranjem grupe

slušalaca. Kreće se od ocjene 5 (odlično) do 0(neprihvatljivo). Tipične vrijednosti za VoIP se kreću

od 3.5 do 4.2.

PSQM (Perceptual Speech Quality

Measure) – Percepcijska mjera kvalitetagovora

Objektivna mjera za kvalitet govornog signala, dobiva

se prenosom govornog test-signala kroz mrežu, pri

čemu se porede referentni i primljeni signal.

QDU Quantization Distortion Unit – Izobličenja signala pri kvantovanju

Mjera izobličenja govornog signala, koje nastaje prikvantovanju i kodovanju signala.

R – faktor Koristi se za ocjenjivanje kvaliteta govora kroz mrežuod usta do uha, primjenjuje se za procjenu MOS

rezultata.

Kašnjenje govornog signala pri obradi i

prenosu kroz komunikacionu mrežu

0 do 25 ms – odličan kvalitet

24 do 150 ms – dobar kvalitet150 do 300 ms – zadovoljava

300 do 450 ms – degradiran

veće od 450 ms - neprihvatljiv kvalitet

Varijacija kašnjenja (džiter) Video konferencija do 130 msGovorni signal ispred video signala – manje od 20 ms

Govorni signal iza video signala – manje od 120 msMPEG govorni signal – manje od 0.1 ms


21/36

Tabela daje pregled različitih kvaliteta zvučnog signala i njihove karakteristike

Tip audio

signala

Frekvencijski

opseg

Brzina

uzorkovanja

Bita po

uzorku

Nekomprimovan

a bitska brzina

max. stepen

kompresije

Uskopojasni govor

200-3200 Hz 8 16 128 kb/s 30:1

Širokopojasni govor

50-7000 Hz 16 16 256 kb/s 15:1

CD audio 20-20000 Hz 44.1 16 x 2

kanala

1.41 Mb/s 22:1


22/36

Mrežni parametri kod prenosa audio signala

Kao što ćemo poslije vidjeti, postoje različiti tipovi mreža koji namomogućavaju multimedijalnu komunikaciju. Jedna od najjeftinijih, a time inajpopularnijih je svakako Internet, zasnovan na paketskom prenosupodataka. Kvalitet prenosa preko paketskih mreža je u najvećoj mjeri funkcijaraspoloživog propusnog opsega, mada to nije i jedini faktor koji utiče naljudsku percepciju govornog i video signala. Paketi u mreži mogu stići skašnjenjem, ili biti izgubljeni usljed preopterećenja na mreži.

Ova preopterećenja se najčešće javljaju na mrežnim ruterima, koji suodgovorni za pravilno usmjeravanje podataka. Ako je paket i suviše dugozadržan na ruteru, može se desiti da stigne suviše kasno da bi odigrao svojuulogu na prijemnom kraju. Alternativno, ako je preopterećenje i suviše dugo,paket može biti odbačen u toj tački. Efekat je isti, gubitak paketa.

Gubitak paketa je, pojedinačno gledano, najznačajniji faktor u multimedijalnojkomunikaciji preko paketskih mreža. Ovo je naročito izraženo kod percepcijegovora. Kvalitet video signala je takođe afektiran gubitkom paketa, ali su tiefekti manje bolni za komunikacioni proces, pošto je audio komunikacijaširoko prihvaćena kao najkritičnija komponenta. U slučaju gubitka paketa,efekat na slušaoca zavisi od veličine izgubljenog paketa i učestalostigubitaka. Trajanja paketa koji nose infomaciju o audio signalu su 20 ms, 40ms ili 80 ms, dok najmanji element govora koji nosi informaciju je tzv. fonemkoji ima prosječno trajanje od 80 do100 ms, tako da gubici paketa ovih

veličina mogu da utiču na razgovjetnost govora.


23/36

QoS parametri na mrežnom nivousu dati u Tabeli

QoS parametar Opseg Opis

Kašnjenje od krajado kraja

0-150 ms

150-400 ms

Prihvatljivo za većinu

aplikacija

Degradacija kvaliteta kod

nekih signalaGubitak paketa manje od 10-2 Telefonija

Propusni opseg 16 kb/s

32 kb/s

64 kb/s

128 kb/s

192 kb/s

Telefonija

Audio konferencija

CD kvalitet

CD kvalitet

komprimovani MPEG audio

signali

Brzina uzorkovanja 8 kHz

44.1 kHz

Telefonski kvalitet

CD kvalitet


24/36


25/36

• Bitska brzina- Definisana je zavisno od tipa kodera i njegovetehnike kompresije. Danas su razvijeni različiti tipovi govornihkodera koji se primjenjuju zavisno od propusnog opsegaprenosnog medijuma. U Tabeli prikazani su danas

standardizovani tipovi govornih kodera i njihove karakteristike.

• Kašnjenje- Za komunikaciju u realnom vremenu kašnjenje nesmije prelaziti 150 ms. Kašnjenje od 150 do 300 ms stvaraprimjetne pauze u komunikaciji, a preko 300 ms degradacijakomunikacije u realnom vremenu je neprihvatljiva. Parametar

koji definiše kašnjenje je dužina rama, koja je prikazana u tabeliza različite govorne kodere.

• Kompleksnost- Definiše se brojem izvršenih instrukcija usekundi i predstavlja se sa MIPS (Millions of Instructions per

Second).

• Kvalitet- Parametri kvaliteta su odnos signal-šum koji definišekoder i tvz. parametar subjektivnog kvaliteta signala, kojidefiniše očuvanje prirodnog oblika govora.


26/36

• Pitanja?


27/36

Video komunikacija Standardi emitovanja video signala

Da bi se objasnila realizacija i karakteristike sistemamultimedijalnog prenosa, neophodno je prethodnoupoznati se sa osnovnim karakteristikama i standardimau oblasti video komunikacije. Danas postoje tri osnovnastandarda za emitovanje video signala:

• National Television Standards Committee (NTSC)-Standard za Kanadu, Japan, SAD i centralnu Ameriku.Definiše 525 vertikalnih linija u slici i 30 slika u sekundi.Skeniranje linija se izvodi s lijeva na desno i od vrhaprema dnu slike.

• Phase Alternation Line (PAL) - Standard u Evropi,

Srednjem istoku, Africi i Južnoj Americi. Definiše 625vertikalnih linija i osvježava sliku 25 puta u sekundi.• Systeme Electronique pour Couleur Avec Memorie

(SECAM) - Standard u Francuskoj, Rusiji i u nekimoblastima Afrike. SECAM je varijanta PAL standarda, sa

istom rezolucijom i brzinom osvježavanja slike.

• Slika se prikazuje tako što elektronski mlaz skenira ekran po


28/36

• Slika se prikazuje tako što elektronski mlaz skenira ekran pohorizontalnim linijama s lijeva na desno i odozgo prema dole.

Ako se skenira svaka horizontalna linija, dok mlaz stigne dodna vrh slike već blijedi, i iz tog razloga, u jednom prolaskuelektrona skenira se svaka druga linija, a u sljedećem prolasku

preostale linije. Prolazak elektrona duž ekrana čini "polje", adva polja formiraju jednu sliku. Brzina osvježavanja slike(ponavljanja slike) određena je frekvencijom signala. Iz ovograzloga se u Americi slika osvježava 30 puta u sekundi(frekvencija 60 Hz, generiše se 60 poluslika u sekundi), a uEvropi 25 puta (50 Hz, 50 poluslika u sekundi).

Prilikom digitalizacije video signala kritične su sljedećekomponente:

• Rezolucija - definiše gustinu vertikalnih i horizontalnihskenirajućih linija u slici. Cijeli ekran obično sadrži 640horizontalnih sa 480 vertikalnih tačaka. Ova rezolucija ekranase koristi jer podrazumijeva odnos 4:3 u odnosu na standardniTV. Od 525 vertikalnih linija u NTSC standardu, 483 linije sekoriste za video prikaz, dok se ostale linije koriste zasignalizaciju. Pošto NTSC standard koristi 483 vertikalne linije,

slika 640x480 izbacuje tri linije tokom digitalizacionog procesa.


29/36

• Dubina boja - definiše broj bita sa kojim se koduje svaka

tačka slike. 24-bitske boje koriste se za najkvalitetnijeslike, čime se predstavlja 16,7 miliona nijansi boja, kojese formiraju od 8 bita crvene, 8 bita zelene, 8 bita plaveboje. Sa 8 bita se izražava intenzitet od 0 do 255. Drugiuobičajeni formati za izražavanje boja su 16-bitski, 12-

bitski i 8 bitski, kojim se predstavlja 65.000, 4.096 i 256nijansi boja.

• Brzina osvježavanja slike - predstavlja broj slika koje seprikazuju na ekranu u jednoj sekundi. Za NTSC video

kvatitet koristi se 30 slika u sekundi, dok PAL i SECAMstandardi zahtijevaju 25 slika u sekundi.

FORMATI SLIKA I BITSKE BRZINE


30/36

FORMATI SLIKA I BITSKE BRZINETip slike Tački/Ram

u

Bita/Tački Nekomprimovana veličina Max.stepenkompresije

FAX1700 x

22001

3,74

Mb

100:1

VGA 640 x 480 82,46

Mb

100:1

XVGA 1024 x 768 2418,87

Mb

100:1

Tip videosignala

Tački/Ramu

Ramova/s Bita potački

Nekomprimovana brzina

Max.stepenkompresije

HDTV1920 x

108030 12

746,5 Mb/s100:1

NTSC 640 x 480 30 16 111,2 Mb/s 100:1

PAL 704 x 576 25 16 132,7 Mb/s 100:1

CIF 352 x 288 15 12 18,2 Mb/s 100:1

CIF-2 320 x 240 15 8 9,2 Mb/s 100:1

QCIF 176 x 144 10 12 3,0 Mb/s 100:1

QCIF-2 160 x 120 10 8 2,03 Mb/s 100:1


31/36


32/36


33/36


34/36


35/36


36/36

I na kraju: Šta je QoS? QoS se odnosi na sposobnost mreže da pruži bolji servis (uslugu) za

izabrani mrežni saobraćaj preko različitih osnovnih tehnologijauključujući Frame Relay, ATM, Ethernet i 802.3 mreže, SONET iIPrutirane mreže.

QoS osobine pružaju poboljšane i predvidljivije mrežne servisepružanjem sledećih servisa:

– Rezervisanu propusnost (Rezervisanu brzinu prenosa) - bandwidth – Poboljšanje u pogledu osobine gubitka paketa (smanjena gubitka) – Upravljanja i izbjegavanja zagušenja – Oblikovanja saobraćaja – Prioritiziranja saobraćaja

U mreži, cilj je da se prenose paketi od jedne tačke do druge, aosnovne karakteristike kojima se definiše kvalitet ovog prenosa su:

– Gubljenje paketa – Kašnjenje (u isporuci) – Varijacije kašnjenja koje se zovu jitter .

17. Standardizacija Kvaliteta Usluga

Documents

Transcript of 17. Standardizacija Kvaliteta Usluga