15 - Glikoliza
-
Upload
fatlum-rushiti -
Category
Documents
-
view
112 -
download
1
description
Transcript of 15 - Glikoliza
Glikoliza
glikis = mbllisis = tretje
Glikoliza
GLUKOZA karburanti kryesor pr shumicn e organizamave
GLUKOZA
SINTEZA e ATP-sDEPONIMglikogjeniglikogjeni
Prparsia e karbohidrateve ndaj lipideveKarbohidratet n qeliza jan m t prdorshm,
Jan t tretshm n uji dhe leht barten,
M shpejt metabolizohen duke liruar energji.
Marrja e glukozs lidhet me fosforilimglukozaHEKSOKINAZAATPADPglukoz-6-fosfati
Djegia e glukozs
Glukoza n prani t O2 oksidon deri n CO2 dhe H2O duke liruar sasi t konsiderueshme t energjis
sheqeriC6H12O66O2+6CO2 + 6H2O2840 kJ/molN kushte aerobe, qelizat prodhojn ATP me djegien e plot t kontrolluar t glukozs n tri shkall
1. glikoliza
2. Cikli i acidit t limonit
3. Fosforilim oksidativ1.2. 3.
Glikoliza
Otto Meyerhof1884-1951. Rruga e Embden-Meyerhof - it O. Warburg, G. Embden, O. Meyerhof
Procesi Metabolik: Zbrthimi i glukozs deri n 2 piruvate
Vndi: n eukariota, citosol
Glikoliza sht proces anaerob
N kushte aerobe piruvati oksidohet deri n CO2 dhe H2O
GLIKOLIZA paraqet zbrthimin e glukozs deri n piruvat nprmjet t 9 hapave reaktive
Kto reaksioneZhvillohen nTRI SHKALL
I. SHKALLA E PAR E GLIKOLIZS
AKTIVIZIMI I GLIKOZS
Formimi i komponimitI cili leht mund tNdahet n njisi trekarbonike tfosforiluarafosforilimiizomerizimiFosforilimi
Me harxhim t 2ATPREAKCIONET e shkalls s par t glikolizs
ATPADPglukoza-6-fosfat (G6P)glukoza (G)Pi
IZOMERIZIMI i G6P n fruktoz-6-fosfat (F6P)
Pi
Piglukoz-6-fosfat (G6P)fruktoz-6-fosfat(F6P)
fosfogluko-izomerazaFOSFORILIMI i F6P n fruktoz-1,6-difosfat (F1,6BP)
ATPADPPiPifruktoz-6-fosfat(F6P)fruktoz-1,6- difosfat(F1,6BP)PiII. Shkalla e dyt e hidrolizs
Ndarje n njisi trekarbonuike t fosforiluara (C3)
IzomerizimiII. Shkalla e dyt e hidrolizs
gliceraldehid-3-fosfat(GAP)dihidroksi-aceton-fosfat(DHAP)fruktoz- 1,6-difosfat (F1,6BP)
PiPiPiPitrioza-fosfat-izomerazaDrejt rrugs kryesore t glikolizs
III. Shkalla e tret e hidrolizs
Prfitimi i komponimeve t pasura me energji
Oksidoredukcioni: NAD+ i domosdoshm
Fosforilimi:Sinteza e ATP - s
Nikotinamid-adenin-dinukleotid (NAD+) oksidans n shum procese metabolike
REAKCIONET e shkalls s III.-t t glikolizs
gliceraldehid-3-fosfat(GAP)1,3-difosfo-glicerat(1,3-BPG)PiPiPi + NAD+
NADH + H+Pigliceraldehid-3-fosfat-dehidrogjenazaHIDROLIZA e anhidridit (1,3-difosfoglicerat)
ADPATP1,3-difosfo-glicerat(1,3-BPG)3-fosfo-glicerat(3PG)2-fosfo-glicerat(2PGfosfoglicerat-kinazafosfoglicero-mutaza
PiPiPiPiDEHIDRATIMI (largimi i molekuls s ujit)
PiPiADPATP2-fosfo-glicerat(2PG)fosfoenol-piruvat(PEP)piruvatpiruvat-kinazaenolazaDEFOSFORILIMI i fosfoenolpiruvatit (PEP) n piruvat
Glikoliza zhvillohet n dy faz: faza harxhimit t energjis dhe faza e lirimit t energjis
glukoza + 2Pi + 2ADP + 2NAD+ 2 piruvati + 2ATP + 2NADH + 2H+ + 2H2OUdhkryqet Metabolike
Rrugt metabolike grshetohen nprmjet t ndrmjet -produkteve
Kahja varet nga situata aktuale dhe nevojat e organizmitFati i piruvatit t fituar me glikoliz
Anaerob( fermentimi alkoolik)Anaerob(fermentimi homolaktik)Oksidimi AerobGlikoliza Aerobe: frymmarrja qelizoreGlukoza oksidohet deri CO2 dhe H2O
Lirim i energjis n form t kontrolluar nprmjet t m shum reakcioneve:
glikolizaDekarboksilimi oksidativ i piruvatitCikli i acidit t limonit Fosforilimi oksidativ Sinteza Efikase e ATP -s !
acetil-CoACLKfosforilacijglikolizaFermentimi Alkoolik N kushte anaerobe, kpurdhat dhe disa mikroorganizmaregjenerojn NAD+ in duke e shndruar piruvatin n etanol
QLLIMI: regjenerimi i NAD+ pr mirmbajtjen e kontinuitetit t glikolizsdekarboskilimi oksido-redukcijoni
Fermentimi HomolaktikN mikroorganizma dhe qelizat e organizmave,n munges t oksigjenit piruvati redukohet n laktat
oksido-reduktimQLLIMI: regjenerimi i NAD+ prmirmbajtjen e kontinuitetit t glikolizs
Lodhja e muskujve pH deri 6,4
Glikoliza Anaerobe: prodhim i prshpejtuar i laktatit krahasuar me harxhiminAktiviteti i shtuar i muskujve shoqrohet me harxhim t shtuar t ATP-s ATP + H2O ADP + Pi + H+
Transferi i bars metabolike t muskujve n mli CIKLI I CORI - jevit
Mekanizm me t cilin sigurohet mbijetesa e qelizave t trurit n situat stresi.Laktati sht karburant i muskulit t zemrs dhe i neuroneve
Fermentimi laktik
laktoza + H2O galaktoza + glukoza glukoza acidi i qumshtit (laktati)
Pasojat: n qumsht precipiton kazeina,Ndodh koagulimi spontan i qumshti
Produkti: jogurti. kosi
Fosfofruktokinaza-1 (PFK-1) enzimi kryesor pr kontrollin e rrugs glikolitike
Polisaharidet dhe disaharidet nga ushqimi zbrthehen n monosaharide t cilat hyn n proces t glikolizs dekstrina + nH2O n D-glukoza
maltoza + H2O 2 D-glukoza
laktoza + H2O D-glukoza + D-galaktoza
saharoza + H2O D-glukoza + D-fruktoza
Hyrja e fruktozs dh galaktozs n glikoliz
G6PF6Pgalaktozafruktoza(indi adipoz)F-1,6-BPGAPfruktoza(mlia)piruvatDHAPfruktoza(mlia)glikoliza
b
glukoza
glukoza-6-fosfat
fruktoza-6-fosfat
fruktoza-1,6-difosfat
dihidroksiacetonfosfat
gliceraldehid-3-fosfat
gliceraldehid-3-fosfat
1,3-difosfoglicerat
1,3-difosfoglicerat
3-fosfoglicerat
3-fosfoglicerat
2-fosfoglicerat
2-fosfoglicerat
fosfoenolpiruvat
fosfoenolpiruvat
piruvat
piruvat
glikoliza
Uglavnomendergone reakcije
Uglavnom egzergonereakcije