ПОСТИСТОРИЈА И КРАЈОТ НА ПОСТИСТОРИЈА И КРАЈОТ НА ИСТОРИЈАТАИСТОРИЈАТА

Поимите-постисторија и Поимите-постисторија и крај на историјатакрај на историјата

► Колку и да изгледаат чудни поимите Колку и да изгледаат чудни поимите ,,постисторија,,,,постисторија,, и и ,,крајот на историјата,, ,,крајот на историјата,, сепак се работи за поими сепак се работи за поими со кои социолозите се користат за да означат некои со кои социолозите се користат за да означат некои нови нови процеси процеси ии фази фази од развитокот на современото од развитокот на современото општество. општество.

► Имено, за прв пат, овие термини ги користеле Имено, за прв пат, овие термини ги користеле големите Германски филозофи Хегел и Маркс според големите Германски филозофи Хегел и Маркс според кои човечките општества се наоѓаат во еденкои човечките општества се наоѓаат во еден постојан постојан развитокразвиток од од

1.1. едноставни племенскиедноставни племенски заедницизаедници кои биле кои биле втемелени врз ропствотовтемелени врз ропството и земјоделието, и земјоделието,

2.2. преку најразлични преку најразлични теократии, монархии и теократии, монархии и феудални аристократиифеудални аристократии, се до , се до

3.3. модерната либерална демократијамодерната либерална демократија и технолошки и технолошки движениот капитализам. движениот капитализам.

Дали општествената Дали општествената еволуција има свој крај ?еволуција има свој крај ?

► И Хегел и Маркс верувале дека еволуцијата на И Хегел и Маркс верувале дека еволуцијата на човечките општества човечките општества не е неограниченане е неограничена туку туку дека дека ќе дојде до крајќе дојде до крај кога човештвото ќе кога човештвото ќе достигне таква форма на заедница која ќе ги достигне таква форма на заедница која ќе ги задоволи неговите најдлабоки и најосновни задоволи неговите најдлабоки и најосновни копнежи. копнежи.

► Така и обајцата посочиле некаков „Така и обајцата посочиле некаков „крај на крај на историјата„ историјата„

1.1. За Хегел тој крај е достигнат со појавата на За Хегел тој крај е достигнат со појавата на либералната државалибералната држава а а

2.2. За Маркс тој крај ќе биде постигнат со појавата За Маркс тој крај ќе биде постигнат со појавата на на комунистичкото општествокомунистичкото општество. .

Френсис фукујамаФренсис фукујама

Френсис фукујамаФренсис фукујама► Врз основа на ваквите размислувања Врз основа на ваквите размислувања

современиот американски филозоф Френсис современиот американски филозоф Френсис Фукујама во 198Фукујама во 19899 издава една статија под издава една статија под име ,,Крајот на Историјата,, а во 1992 година ја име ,,Крајот на Историјата,, а во 1992 година ја објавува и книгата објавува и книгата „Крајот на Историјата и „Крајот на Историјата и последниот човек„последниот човек„ каде што тој инспириран од каде што тој инспириран од очигледниот крај на студената војна и другите очигледниот крај на студената војна и другите актуелни светски политички збиднувања уште актуелни светски политички збиднувања уште еднаш го постава старото прашање: еднаш го постава старото прашање:

► Дали има некаква универзална и насочена Дали има некаква универзална и насочена историја на човештвото која поголемиот дел од историја на човештвото која поголемиот дел од луѓето ги води кон либералната демократија луѓето ги води кон либералната демократија како како крајна точкакрајна точка на ,,идеолошката еволуција на ,,идеолошката еволуција на човештвото и на човештвото и завршна форма на човечката завршна форма на човечката власт власт и дека како таква ќе го претставува и дека како таква ќе го претставува „крајот на историјата„?„крајот на историјата„?

Одговор на прашањетоОдговор на прашањето

► Одговорот кој Фукујама го дава на Одговорот кој Фукујама го дава на поставеното прашање е поставеното прашање е ДАДА и дека и дека е можно да се скицира една таква е можно да се скицира една таква Универзална ИсторијаУниверзална Историја заради две заради две причини. причини.

1.1. Едната од нив е поврзана со Едната од нив е поврзана со „економијата„„економијата„

2.2. другата е поврзана со она што е другата е поврзана со она што е наречено наречено „борба за признавање„.„борба за признавање„.

1. Економија заснована врз 1. Економија заснована врз научна основанаучна основа

► Развојот на Развојот на модерните природните наукимодерните природните науки имал имал подеднакво дејство врз сите оние општества кои тоа го подеднакво дејство врз сите оние општества кои тоа го искусиле поради две причини: искусиле поради две причини:

1.1. Прво,Прво, модерните природни науки, модерните природни науки, доведуваат до доведуваат до развиток наразвиток на технологијата која им дава технологијата која им дава решавачка предност на оние земји решавачка предност на оние земји кои ја поседувааткои ја поседуваат, а имајки ја предвид , а имајки ја предвид постојаната можност за војна во меѓународниот систем постојаната можност за војна во меѓународниот систем од држави, ниту една држава што си ја цени од држави, ниту една држава што си ја цени независноста не би можела да ја игнорира потребата од независноста не би можела да ја игнорира потребата од модернизација на одбраната. модернизација на одбраната.

2.2. Второ,Второ, модерните природни науки, воспоставуваат модерните природни науки, воспоставуваат можности за економично можности за економично производствопроизводство. Технологијата овозможува . Технологијата овозможува безгранично натрупување на богатство и со тоа безгранично натрупување на богатство и со тоа задоволување на спектарот од човечки желби што задоволување на спектарот од човечки желби што постојано се шири. постојано се шири.

Какви ефекти има научно Какви ефекти има научно заснованата економија врз заснованата економија врз

општествата ?општествата ?1.1. Овој процес гарантира се Овој процес гарантира се поголема поголема

хомогенизација на сите човечки заедницихомогенизација на сите човечки заедници, , без оглед на нивното историско потекло или без оглед на нивното историско потекло или културно наследство. културно наследство.

2.2. Сите земји кои минуваат низ економската Сите земји кои минуваат низ економската модернизација мораат се повеќе модернизација мораат се повеќе наликуваат наликуваат една на другаедна на друга. .

3.3. Тие мораат Тие мораат национално да се обединатнационално да се обединат врз врз основа на една централизирана држава, основа на една централизирана држава,

4.4. Сите тие забрзано Сите тие забрзано се урбанизираатсе урбанизираат, , 5.5. Сите тие ги Сите тие ги заменуваатзаменуваат традиционалните традиционалните

форми на општествена организација со форми на општествена организација со економски рационални форми економски рационални форми

6.6. на сите граѓани на сите граѓани им обезбеди универзално им обезбеди универзално образованиеобразование. .

7.7. Таквите општества Таквите општества меѓусебно се поврзанимеѓусебно се поврзани преку глобални пазари и распространетоста на преку глобални пазари и распространетоста на универзалната култура. универзалната култура.

2. Борбата за признавање2. Борбата за признавање на ниво на ниво на на

поединецпоединец ((според Хегелспоред Хегел))

► Според Хегел човечкото суштество освен што сака да го Според Хегел човечкото суштество освен што сака да го сочува сопственото тело сочува сопственото тело го сака и сакањето од го сака и сакањето од другите луѓедругите луѓе, односно , односно сака да сака да биде ,,признаен,, како човечко суштествобиде ,,признаен,, како човечко суштество, , односно како суштество со одредена вредност или односно како суштество со одредена вредност или достоинство. достоинство.

► Желбата да се биде признаен го потикнува човекот на Желбата да се биде признаен го потикнува човекот на почетокот на историјата да тргне кон смрта во крвавите почетокот на историјата да тргне кон смрта во крвавите битки за престиж и докажувањебитки за престиж и докажување. .

► Резултатот од таа битка е поделбата на општеството на Резултатот од таа битка е поделбата на општеството на класа на господарикласа на господари и и класа на робовикласа на робови која во поголем која во поголем дел од човечката историја не успеала во крајна линија да дел од човечката историја не успеала во крајна линија да ја задоволи желбата за признавање ниту на господарите ја задоволи желбата за признавање ниту на господарите ниту на робовите. ниту на робовите.

1.1. РоботРобот, бездруго, никако не бил признаван како човечко , бездруго, никако не бил признаван како човечко суштество. суштество.

2.2. Но и признавањето во кое „уживал„ Но и признавањето во кое „уживал„ господаротгосподарот имало имало недостатоци бидејки тој не бил признаен од другите недостатоци бидејки тој не бил признаен од другите господари.туку само од робовите чија човечка природа се господари.туку само од робовите чија човечка природа се уште не е целосна. уште не е целосна.

Универзално взаемно Универзално взаемно признавањепризнавање

► Хегел верувал дека со Француската и Хегел верувал дека со Француската и Американската револуција нерамноправното Американската револуција нерамноправното признавање на господарите и робовите е заменето признавање на господарите и робовите е заменето со со универзално взаемно признавање при универзално взаемно признавање при кое кое секој граѓанин ги признава секој граѓанин ги признава достоинството и човечноста на секој достоинството и човечноста на секој друг граѓаниндруг граѓанин а пак државата од своја а пак државата од своја страна го признава достоинството на страна го признава достоинството на сите преку доделувања на правасите преку доделувања на права. .

► Така Така историјата доаѓа до својот крајисторијата доаѓа до својот крај бидејки бидејки копнежот кој го движел историскиот процескопнежот кој го движел историскиот процес--борбата за признавање-борбата за признавање- сега бил задоволен во сега бил задоволен во општество што се карактеризира со универзално и општество што се карактеризира со универзално и взаемно признавање.взаемно признавање.

Борбата за признавање на Борбата за признавање на светско нивосветско ниво

► Борбата за признавање ни овозможуваБорбата за признавање ни овозможува објаснение и на современата објаснение и на современата меѓународна политика.меѓународна политика.

► Желбата за признавање што доведоа до Желбата за признавање што доведоа до првобитната крвава битка за престиж меѓу првобитната крвава битка за престиж меѓу две завојувани единки логички води кон две завојувани единки логички води кон таква состојаба да и таква состојаба да и нациитенациите како целина како целина бараат признавање и влегуваат во крвави бараат признавање и влегуваат во крвави борби за надмоќ. борби за надмоќ.

► Национализмот е една современа, но Национализмот е една современа, но не не наполно рационална форма на наполно рационална форма на признавањепризнавање, е средство во борбата за , е средство во борбата за признавање во текот на изминатите стотина признавање во текот на изминатите стотина години и извор на најдлабоките судири во години и извор на најдлабоките судири во 20 век20 век

Либералната демократија Либералната демократија како модел за универзално како модел за универзално

признавање ,,на сите од признавање ,,на сите од сите,,сите,,

► Либералната демократија ја заменува Либералната демократија ја заменува ирационалната желбаирационалната желба да бидеш да бидеш признат како поголем од другите со признат како поголем од другите со рационалната желбарационалната желба да бидеш да бидеш признаен како рамноправен со другите. признаен како рамноправен со другите.

► Следствено на тоа во светот кој е Следствено на тоа во светот кој е сочинет од држави кои се изградени како сочинет од држави кои се изградени како либерални демократии би требало да либерални демократии би требало да има многу има многу помалку побуди за војнапомалку побуди за војна бидејки сите нации меѓусебно би си ја бидејки сите нации меѓусебно би си ја признале легитимноста.признале легитимноста.

Трагањето за подобар Трагањето за подобар систем е завршеносистем е завршено

►Согледано од денешен аспект, а од Согледано од денешен аспект, а од гледна точка на теоријата на Фукујама, гледна точка на теоријата на Фукујама, може да се каже она што денес постои може да се каже она што денес постои како облик на општествена како облик на општествена организација во развиениот западен организација во развиениот западен свет свет претставува последно претставува последно скалилоскалило, во досегашното, со илјади , во досегашното, со илјади години долго трагање на човекот за години долго трагање на човекот за „подобро“ па затоа повеќе и „подобро“ па затоа повеќе и нема да нема да има трагања за нови промениима трагања за нови промени

Либералната демократија Либералната демократија пристигна секадепристигна секаде

►Krajot na istoruja ili istorija na krajot-Krajot na istoruja ili istorija na krajot-PisarevPisarev