148705994 E Drejta Administrative

8/13/2019 148705994 E Drejta Administrative

1/37

E DREJTA ADMINISTRATIVE

1. E drejta dhe normat juridike - E drejta nnkupton nj sistem normash juridike t cilat i sanksionon shteti me qllim t mbrojtjes s rendit shoqror.N shoqrin e civilizuar njerzit sillen sipas normave (rregullave shoqroret cilat i krijojn vet. !jo dmth q njeriu nuk mund t sillet ashtu siq do tdshironte ai vet ndaj antarve tjer t shoqris mirpo n baz trregullave shoqrore. Normat shoqrore jan t ndr"shme# ndrsa m tnjohurat jan$ morali# zakoni dhe e drejta.Normat juridike prbhen nga d" elemente$ dispozicioni dhe sanksioni.%ispozicioni prmban rregulln e sjelljes me t ciln urdhrohet ose ndalohetdiqka. &osrespektimi i asaj rregulle dmth dispozicionit shpie deri t aplikimi isanksionit# prkatsisht dhuns shtetrore# dnimit etj.

'. Nocioni i pushtetit - ushteti paraqet raportin midis d" subjekteve n tcilin njri subjekt i urdhron subjektit tjetr# ndrsa k" i d"ti at urdhr ekr"en dhe e respekton. ushteti shtetror sht i mveshur me aparatin e

dhuns. ushteti shtetror prbhet nga dhnia e urdhrave mbi sjelljen enjerzve n shoqri# prapa t cilve n rast mosrespektimit t t"re# qndronaparati ) shtetror ) dhuns. N kt mn"r shteti ushtron pushtetin e tij ndhnien e urdhrave mbi sjelljen (dispozicionin dhe mbi sanksionin qnnkupton krijimin e s drejts. *t" edhe krijohet lidhja e shtetit me tdrejtn.

+. Prkufi imi i administrats shtetrore - *dministrata shtetrorepr,aqson njrin nga instrumentet e aparatit shtetror prmes t cilit shtetiushtron veprimtarin e vet. *joveprimtari shtrihet n ,usha t ndr"shme t jets shoqrore# politike dheekonomike t nj vendi. Nj nga ,ormat e veqanta t ushtrimit tveprimtaris s shtetit sht administrata shtetrore. Nga pikpamja juridikeadministrata shtetrore edhe vet paraqitet n ,orma t ndr"shme# ndrsad" jan ,ormat themelore t shprehjes s saj. E para administrata shtetrorene ,ormn e instrumentit shtetror dhe e d"ta administrata n ,ormn eveprimtaris shtetrore. r kt ars"e nga nj kuptim i prgjithshm iadministrats shtetrore burojn d" kuptime t veqanta$) pari# kuptimi ,ormal ose organizativ ) administrats shtetrore dhe


2/37

) d"ti kuptimi material ose ,unksional ) administrats shtetrore.&e administratn shtetrore n kuptimin ,ormal organizativ tregohet trsiae sistemit t posaqm t at"re organeve shtetrore# t cilat njihen si organet administrats shtetrore dhe t cilat ngarkohen me ushtrimin e pushtetitshtetror n ,orm t veprimtaris s administrats shtetrore.&e administratn shtetrore n kuptimin material-,unksional tregohet jo maparati administrative ) shtetit# por vet veprimtaria shtetrore q zhvillon k"aparat dmth tregohet veprimtaria q zhvilohet n baz dhe pr zbatim tligjit.

. Akti juridik dhe akti administrati!e - *ktet juridike mund t jen t$prgjithshme dhe individuale. &e aktin e prgjithshm juridik krijohennorma t prgjithshme juridike# me t cilat rregullohen marrdhniet ecaktuara shoqrore.&idis akteve t prgjithshme juridike kushtetutaparaqet ,ormn juridike me prmbajtje m t lart sepseme t mvishennormat kr"esore juridike t cilat rregullojn marrdhniet m trndsishme n shoqri. /) ligj themelor !ushtetuta sht akti juridik me,uqi m t lart nga aktet tjera. rveq kushtetuts sht edhe ligji ) ciliparaqet nj ,orm tjetr juridike# burim tjetr ) rndsishm juridik (,ormal,uqia juridike e t cilit# n raporte me kushtetun# sht m ) ult# kurse nraport me aktet tjera juridike sht m e lart. ra me aktet e prgjithshme

juridike krijohen normat juridike dhe prgjithsisht rregullohen marrdhnietshoqrore# me aktet juridike individuale bhet konkretizimi ) t"re.*kti administrative &und t vshtrohet n d" aspekte$ at ,ormal dhematerial. /i akt administrative# n kuptimin ,ormal# konsiderohet akti )organit shtetror# ) cili n0irret sipas procedurs s caktuar (proceduaadministrative # ndrsa akti administrative n kuptimin material paraqet

shprehjen e vullnetit t organit shtetror.

. Nocioni I marrdhnies juridike dhe kuptimi I pr"jithshm Imarrdhnies juridike administrati!e - N kuptimin m tprgjithshm# marrdhnia juridike pr,aqson nj pozit shoqrore trregulluar# sipas s cils njerzit duhet t sillen. &arrdhnia juridike shtmarrdhnie shoqrore# ndrsa ndr"shon nga marrdhniet tjera# sepse pasmarrdhnies shoqrore qndron shteti# prkatsisht dhuna shtetrore#ndrsa pas marrdhnieve tjera jo.2do marrdhnie juridike shtmarrdhnie midis personave. !eta persona emrtohen n t drejtnsubjekte juridike# t cilat nuk jan elemente# po jan barts t marrdhnies

juridike. 2do marrdhnie juridike ka d" elemente$ autorizimin juridik dhedet"rimin juridik. *utorizimi do t thot mundsin e marrjes s veprimevet caktuara# sjelljen e caktuar t cilat i mbron normat juridike. Ndrsadet"rimi juridik nnkupton se nj subjekt sht i obliguar q t sillet sipasmn"rs q e krkon subjekti tjetr prej tij. *utorizimi juridik mund t jet itrajtuar si e drejt subjektive dhe si kompetenc.E drejta subjektive nnkupton autorizimin e subjektit t s drejts q ai t3vlersoj interesin e vet dhe t ndrrmar masa adekuate t mbrojtjes s


3/37

interesit t vet.&e kompetenc kuptohet e drejta dhe det"ra e subjektit t s drejts q tveproj sipas normave juridike. r dallim nga e drejta subjektive ku subjektivet cakton interesin e vet# dhe vet i ndrmerr drejtprdrejt masat enevojshme pr mbrojtejen e t drejtave t veta# kompetenca prmban edheobligimin q t veprohet sipas normave juridike. randaj kompetenca shtautorizim q t mbrohet interesi i subjektit t caktuar.&arrdhnia juridike administrative sht nj marrdhnie shoqrorespeci,ike# e cila sht e rregulluar me norm juridike. !to marrdhniekrijohen prmes aktit administrative dhe n kto marrdhnie paltparaqiten si bart t drejtash e det"rash t vendosura dhe t mbrojtura prejshtetit.

4. Rendi juridik dhe sistemi juridik - 5niteti i normave juridike dhe sjelljete njerzve sipas at"re normave prcaktojn nocionin e rendit juridik. 6endi

juridik pr,shin vetm at pjes t rendit shoqror# e cila sht e rregulluarme t drejtn# kurse rendi shoqror prveq rendit juridik# pr,shin edhe atmoral# ekonomik e politik. r nga struktura e tij rendi juridik mund tndahet n pjesn normative# e cila prbhet nga normat dhe pjesn ,aktike ecila prbhet nga sjellja konkrete e njerzve sipas normave.

r dallim nga rendi juridik# sistemi juridik pr,aqson trsin e t gjithanormave t prgjithshme dhe t veqanta t sistemuara n at mn"r qparaqesin nj unitet logjik t ndrlidhur dhe jot e kundrthnshm.2do s"stem juridik ka d" elemente kr"esore$ institucionin juridik dhe degn

juridike. )nstitucioni juridik nnkupton trsin e te gjitha normave# t cilat )prkasin marrdhnies s njejt shoqrore ose grupit m t vogl t saj dhet cilat kan bazat e njjta si dhe jan pjes prbrse e ndonj trsie t

caktuar m t lart. %eg juridike quhet trsia e institucioneve t cilatrregullojn t njjtn ,ush t marrdhnieve shoqrore mbi bazat e njjta.

7. Su#jekti juridik - /ubjekt ) s drejts sht titullari ) t drejtave dhedet"rave n marrdhniet juridike. N ,akt# subjektet e s drejts jantitullart e t drejtave dhe det"rave n rendin juridik$ personat juridik dhepersonat ,izik.

ersonat ,izik nuk jan konsideruar gjithmon subjekte t s drejts. Nkohn bashkohore t gjith njerzit t posalindur bhen subjekte t s drejt.2do person ka a,tsin juridike por jo edhe pr t vepruar. r dallim ngaa,tsia juridike# a,tsia pr t vepruar nnkupton ushtrimin ,aktik t a,tsis

juridike# prkatsisht realizimin e saj.*,tsia pr t vepruar ,itohet n moshn madhore. ersoni juridik pr dallimnga ai ,izik nnkupton shoqatn e organizuar t q"tetarve# organin punues#institucionin apo bashksin tjetr t cilave me ligj ose me aktin e bazuar nligj sht njohur e drejta q t jen titullar t drejtave dhe det"rimeve nrendin juridik.*,tsia juridike e personave juridik sht a,tsi juridikespeci,ike# ndrsa a,tsia e personave juridik pr t vepruar sht e barabartme a,tsin juridike t kt"re personave.


4/37

8. $r"ani ata administrati!e - E vshtruar pikrisht si dukuri realeshoqrore# organizata administrative paraqet at lloj organizate# n t cilnnjerzit kr"ejn pun t prgjithshm shoqrore t cilat konsistojn nushtrimin e pushtetit# n njrn an# dhe n ushtrimin e shrbimeve tcaktuara pr subjektet juridike me mundsin e sh,r"tzimit t autorizimitpublik n ann tjetr. &irpo vshtirsit lindin me rastin e prcaktimit tkuptimit pun t prgjithshme shoqrore. /e qka n t vrtet jan punt eprgjithshme shoqrore# varet nga rregullimet shoqrore t vendeve tndr"shme q prcaktojn prmbajetjen e t"re. 9akonisht mendohet se njpun merr karakter t prgjithshm shoqror ather kur at pun nukmund ta ushtroj secili pr vete ose# s paku# nuk mund ta ushtroj mir njindivid# siq e ushtron kt# p.sh nj organizat administrative.

:. Veprimtaria administrati!e - sipas nj koncepti shumica e autorveveprimtaris administrative ) japin nj kuptim m t gjer se sa q ai ka nt vertet dhe e prku,izon si veprimtari ekzekutive# ku veprimtaria eorganeve t administrats paraqet vetm nj dimension t ushtrimit t saj.*ta q pr,aqsojn kt concept# kan paras"sh se me ushtrimin e ksajveprimtarie nuk merren d" lloje t veqanta organesh shtetrore organetekzekutive# n njrn an dhe organet administrative n ann tjetr.;eprimtaria ekzekutive sht sipas t"re veprimtari e njejt dhe e vetme epushtetit# e cila sh,aqet n t njjtn koh n d" aspekte$ n aspektinekzekutiv dhe n at administrative. mbrojtja juridike e tdrejtave subjective> ndjenja e siguris s pals> zbatimi ) normave juridikemateriale etj. rku,izimi m ) ngusht ) procedurs administrative sht aiq pr,shin n vete elementin e zbatimit t normave juridike materiale prrregullimin e materieve t veqanta administrative.

11. E drejta administrati!e dhe shkenca e saj - E drejta administrativeprdoret n d" kuptime$1. /i deg e sistemit juridik ku pr,aqson nj trsi normash juridike# me tcilat rregullohen marrdhniet shoqrore t caktuara'. /i deg e shkencs juridike# ku merret me studimin e normave juridike met cilat rregullohen marrdhniet e caktuara shoqrore.


5/37

E drejta administrative prgjithsisht mund t prku,izohej si trsi normash juridike me t cilat rregullohen marrdhniet shoqrore q krijohen n,ushn e veprimtaris administrative.

1'. $#jekti I s drejts administrati!e - Normat juridike q rregullojnmarrdhniet shoqrore# t cilat prbjn objektin e s drejts administrativequhen norma juridike administrative. 6regullimi q u bn e drejtaadministrative marrdhnieve shoqrore q h"jn n objektin e saj quhetrregullim juridik administrative.N literaturn administrative sh,aqen pikpamje t ndr"shme lidhur meprcaktimin e objektit t s drejts administrative. ?bject ) s drejtsadministrative paraqesin normat juridike t caktuara# si dhe marrdhniet qkrijohen prmes at"re normave ose lidhur me to# edhe pse problemetparaqiten me rastin e prcaktimit se cilat norma juridike konsiderohen norma

juridike administrative dhe cilat marrdhnie juridike jan marrdhnie juridike administrative.Ekzistojn s paku d" grupe prku,izimesh t objektit t s drejtsadministrative$ rku,izimet negative sipas t cilave e drejta administrativestudion normat q ) prkasin administrats dhe nuk ) prkasin# prkatsishtnuk studiohen nga ndonj deg tjetr e s drejts dhe prku,izimet positiveq prcaktojn normat q studiohen nga e drejta administrative.

rku,izimet positive po ashtu mund t klas,ikohen n d" grupe$ n ato qpr object t s drejts administrative konsiderojn t gjitha normat q )prkasin administrats# pa marr paras"sh karakterin e marrdhnieve#prkatsisht t veprimtaris q ushtron administrate dhe n prku,izimet qpr object t s drejts administrative konsiderojn vetm ato norma t cilatrregullojn organizatat administrative dhe veprimtarin administrative# si dheveprimtarin e organeve t tjera lidhur me marrdhniet juridike

administrative.1+. %urimet e s drejts administrati!e -


6/37

po q se me t rregullohet nj marrdhnie e caktuar shqrore. !ur dekretika karakter normative dhe kur rregullon marrdhnie shoqrore n ,ushn eadministrats shtetrore# ai bhet edhe burim ) s drejts administrative.Ndisa vende dekretet paraqesin aktet m t shpeshta shtetrore prvendosjen e normave juridike administrative (n ato vende bnte pjes edhe/Bqipria .*ktet nnligjore jan gjithashtu burime t s drejts n prgjithsi dhe t sdrejts administrative n veqanti# mirpo ,uqia juridike e t"re sht m eult se ajo e ligjit. *to jan t tilla kur prmbajn norma juridike me t cilatrregullojn marrdhniet shoqrore. Nse ato norma rregullojnmarrdhniet n ,ushn administrative ather ato bhen burim i rndsishmpr t drejtn administrative.&egjithat pjesn m t madhe t burimeve t s drejts administrative eprbjn aktet e organeve t administrats shtetrore. *ktet e organeve tadministrats mbajn emrtime t ndr"shme varsisht nga organet q in0jerrin dhe vendi ku jan t themeluara e veprojn ato organe#respektivisht pozits q kan ato organe n aparatin e prgjithshm tpushtetit shtetror.

1 . Sistemi I s drejts administrati!e - N sistemin e s drejtsadministrative t nj vendi pr,shihen# s pari# normat juridike q prmbankushtetuta e atij vendi# t cilat sanksionojn organizimin dhe veprimtarin eorganeve t administrats shtetrore. N radh t d"t# n sistemin e sdrejts administrative pr,shihen edhe normat e akteve t tjera juridike# tcilat sanksionojn marrdhniet shoqrore n ,ushn e administratsshtetrore. !tu mendohet# si rregull# n normat juridike t ligjeve tveqanta# dekreteve dhe akteve t tjera.

1 . $r"ani atat administrati!e (nocioni ) prgjithshm ) administrats .*utor t ndr"shm m s shumti prqendrohen n kto pjes torganizats$ a njerzit# b qllimi ) caktuar# c mjetet (materiale dhe

juridike # q struktura organizative dhe d mvetsia n pun.


7/37

jan$a punt dhe det"ratb puntori-zbatuesi ) puns (nj ose m shum puntorc &jetet e puns dhed Bapsira pr pun

1 a. Ndarja e punve mund t bhet n shum mn"ra$ ndarja ,unksionale#ndarja resoriale# ndarja vertikale# ndarja horizontale dhe ndarja operative.Ndarja e punve ka ndikim n dukurit e specializimit# tipizimit dhe tstandardizimit. /pecializimi nnkutpon trsin e thirrjeve t veqanta dhe tnevojshme pr ushtrimin e punve pro,esionale t caktuara# ose t mshum punve t ngjashme.


8/37


9/37

e tij t brendshm# q sht pjes prbrse e aparatit administrativ#ndrsa shprehja person z"rtar tregon individin# njeriun konkret# personin ecaktuar q kr"en kt apo at ,unksion administrativ.

17b. ('asfikimi i or"ane!e t administrats - !lase,ikimi organeve tadministrats shtetrore sht n varsi t drejtprdrejt prej sistemitshoqror politik dhe juridik t nj vendi. !al,ikimi i organeve administrativesht i ndr"shm varsisht a bhet ,jal pr shtetin unitar apo ,ederativ# tcentralizuar apo t decentralizuar ejt./ipas kriterit t shtrirjes s veprimtaris s organeve t administratsshtetrore# organet qendrore shtrijn veprimtarin e vet brenda tr territoritt vendit# ndrsa organet lokale t administrats e kan t ku,izuar shtrirjene vet p.sh brenda nj komune. Aidhur me kt sht edhe ndarja n organetqendrore dhe regjionale t administrats shtetrore.!riter themelor pr ndarje n organet individuale dhe kolegjiale tadministrats sht mn"ra e vendosjes. ?rganet individuale tadministrats jan organe n t cilat si rregull shprehet vullneti ) individit# )atij q sht n kr"e t organit# prkatsisht eprorit t organit. ?rganetindividuale shtetrore jan p.sh ministrit.?rgane kolegjiale t administratsshtetrore jan ato organe n t cilat e drejta e vendosjes ) takon nj grupipersonash. ;endimi merret me mbledhje m shumic votash. &bledhja brenanj a,ati t caktuar quhet sesion# ndrsa numri ) antarve pr pun dhemarrjen e vendimeve t organit kolegjial quhet kuorum. Ekzistojn d" lloje tkuorumit.$ kuorumi ) t pranishmve dhe kuorumi ) votuesve. !uorumi ) tpranishmve sht numri ) antarve q nevoitet pr hapjen# prkatsisht,illimin e puns dhe mbajetjen e mbledhjes# ndrsa kuorumi ) votuesve shtnumri ) antarve q nevoitet pr marrjen e vendimeve n mbledhje.!riter pr ndarjen e organeve aktive dhe kshilluese t administrats

shtetrore shrben lloji ) punve q kr"ejn# prkatsisht ushtrojn atoorgane. ?rganet aktive jan t mvetsishme n ushtrimin e punveadministrative dhe ndr"she mund t emrohen edhe si organe t cilatn0jerrin vendime (ministrit . ?rganet kshilluese jan si rregull ato t cilatbjn kshilla# pra sh,aqin kr"esisht mendime pro,esionale pr organet tjeradhe kto n esenc dallohen prej organeve aktive. !riter themelor prklasi,ikimin e organeve t mvetsishme dhe n organet n prbrjen eorganeve t mvetsishme t organizats sht shkalla e mvetsis n pun#prkatsisht n ushtrimin e saj. ?rganet e mvetsishme jan ato organe q

jan n raport t drejtprdrejt me parlamentet dhe themelohen prej t"rep.sh ministrit . ?rganet n prbrjen e organeve t mvetsishme tadministrats shtetrore jan n raport t drejtprdrejt me organet emvetsishme dhe themelohen me ushtrimin e punve t caktuara ngarrethveprimi ) t"re p.sh inspektoratet n prbrjen e ministrive. !to organekrkojn shprbim t veqant dhe t organizuar# por edhe nj shkall tcaktuar t mvetsis n ushtrimin e punve.!riter themelor pr ndarjen n organe t larta dhe t ulta t administratsshtetore sht raporti ndrmjet t"re. *i raport shprehet si raport ) organeveeprore dhe varse# si raport ) koordinimit# prkatsisht bashkrendimit dhe siraport ) lidhjeve vertikale ndrmjet t"re# prkatsisht ) t drejtave dhe


10/37

det"rave t ndrsjellta.!las,ikimi n organet e administrats s shkalles s lart dhe t ult shtshprehje e shkallve t ndr"shme t njsive territoriale politike# pra edheshkallve t ndr"shme t organeve t pushtetit shtetror n prgjithsi dhet organeve t administrats shtetrore n veqanti.!riter themelor pr ndarje n organet e prgjithshme dhe organe t veqantat administrats shtetrore sht vllimi ) punve. ?rgane t prgjithshmet administrats shtetrore jan ato organe t cilave u sht dhn nkompetenc ushtrimi ) t gjitha punve administrative# t cilat n prgjithsimund ti kr"ejn organet administrative. ?rgane t veqanta administrative

jan ato organe veprimtaria e t cilave sht e ku,izuar n ,ush t caktuaradministrative# prkatsisht n shrbim t caktuar administrativ si p.shseksione# re,erate etj18. Parimet e or"ani imit t administrats shtetrore - arimet eorganizimit t administrats shtetrore kushtzohen drejtprsdrejti ngarendi shoqror ) nj vendi dhe organizimi ) tij shtetror ) ndrtuar mbi ktbaz. Ndr parimet themelore t organizimit t administrats shtetrore janato t cilat jan me interes pr shq"rtime komparative$ parimin e ndarjes s,unksionit ekzekutiv nga ,unksioni administrativ# parimin ekushtetutshmris dhe ligjshmris# si dhe parimin e ,ederalizmit# si tri ngaparimet kr"esore.%isa vende bjn ndarjen e ,unksionit ekzekutiv nga ai administrativ prdallim nga disa vende ku nuk ndeshim n ndarjen e kt"re ,unksioneve.Funksionin ekzekutiv e ushtrojn organet ekzekutive# ndrsa atadministrativ organet e administrats shtetrore. Funksionin administrativmund ta ushtrojn edhe organizatat# t cilat ushtrojn punt me interes prnjsin administrative politike prkatse# si dhe organizatat dhe institucionett cilat kan autorizime publike.

arimi ) kushtetutshmris dhe ligjmris paraqet parimin politik e juridik# qdo t thot se organizimi ) administrats shtetrore bazohet n parimet eprgjithshme t organizimit t pushtetit shtetror t prcaktuar nkushtetut dhe n ligje. !" parim prveq q sht parim ) organizimit# aisht edhe parim ) puns s organeve t administrats shtetrore.N vendet me rregullim ,ederativ qshtja e organizimit t administratsshtetrore shtrohet ndr"she nga vendet me rregullim unitar. randaj nvendet me rregullim ,ederativ nuk kemi prqndrim t veprimtarisadministrative vetm n nj hallk organizative# por n m shum hallka(komuna# krahina# republika# ,ederata .

'=. Shr#imet pu#'ike dhe institucionet pr ushtrimin e t)re'=a Nocioni ) shrbimit publike - /hrbimi publik si nocion u zhvillua nvendet e erndimit e sidomos n Franc. Aeon %igi q sht pr,aques ) sashtuquajturs teori e ,unksioneve sociale zhvillon teorin se e drejta publikesht n t vrtet e drejt e shrbimeve publike dmth se nuk ka karakter turdhrit# veqse prmban norma mbi rregullimin dhe drejtimin prkatsishtqeverisjen e shrbimeve publike.


11/37

/ipas tij shrbim publik paraqet secila veprimtari ushtrimi ) s cils do tduhet t sigurohej dhe t kontrollohej nga ata q qeverisin# sepse ushtrimi )ksaj veprimtarie sht ) domosdoshm pr realizimin dhe zhvillimin ereciprocitetit shoqror dhe k" shrbim sht ) asaj nat"re q nuk do t mundt realizohej pa intervenimin e ,orcs sunduese. Nga k" prku,izim kuptojmse shrbimi publik sht sigurim ) reciprocitetit shoqror# ndrsa mjetin met cilin arrihet ai qllim# paraqet ,orca e at"re q sundojn# prkatsishtat"re q qeverisin.&oris ?rju# shrbimin publik e konsideron sigurimin e interesit tprgjithshm dhe si mjet pushtetin publik.

'1. ('asifikimi I shr#ime!e pu#'ike - !r"esisht merren d" kritere tklasi,ikimit t shrbimeve publike$ objekti ) shrbimit publik dhe mn"ra sesi sigurohet interesi publik.

ro,esori 6iverio sipas objektit shrbimet publike ) klas,ikon n tri grupe$shrbimet publike t administrats# shrbime publike t industris dhe ttregtis dhe shrbime publike sociale./ipas mn"rs se si sigurohet interesi )prgjithshm ) njjti autor dallon tri grupe$ s pari shrbimet publike t cilatkan qllim t drejtprdrejt dhe individualisht# ti plotsojn nevojat eindividve# s d"ti shrbimet publike t cilat n mn"r indirekte ) o,rojndobi individve# s treti shrbimet publike t cilat nuk jan t destinuaradrejtprsdrejti pr dobin personale t individve# veqse ) shrbejninteresit t prgjithshm n kuptimin e drejt t ,jals# dmth interesit t trbashksis shoqrore.N Franc ndr ,ormat e reja t shrbimeve publike veqohen$a ndrrmarjet publike dheb ndrrmarjet mikse# prkatsisht ndrrmarrjet e przieraN shrbime publike n industri dhe tregti gjithnj e m shum aplikohen

rregullat e s drejts private dhe n at mn"r ato trans,ormohen nkategori t veqnt juridike n ndrrmaje publike. rveq ksaj si organe tveqanta q ushtrojn veprimtarin e shrbimit publik# ekzistojn ndrrmarjetmikse# prkatsisht t prziera# aksionart e t cilave jan n njrn ankapitalistt private# ndrsa n ann tjetr shteti# prkatsisht personatpublik juridik.

''. Autori imet pu#'ike - *utorizimet publike me nj pjes t vet )prkasin ushtrimit t veprimtaris administrative. %erisa organet eadministrats dhe organet tjera t pushtetit ushtrojn pushtet# organizatatshoqrore nuk ushtrojn pushtet (burimor # veqse kur jan me ligje tautorizuara# ushtrojn autorizime publike# pra nj,ar pushteti t deleguar.N sistemet kushtetuese juridike t vendeve t ndr"shme jan prcaktuarsubjekte joshtetrore pr ushtrimin e veprimtaris administrative. N /hqiprikto ishin organizata shoqrore gjendja juridike e t cilave prcaktohej mekushtetut# ndrsa n mn"r m t hollsishme ajo rregullohej me normat

juridike administrative# t vendosura me akte juridike t organeve prkatseshtetrore. Element kr"esor q prcaktonte gjendjen juridike administrative torganizatave shoqrore ishte zotsia juridike administrative q dmth trsiae t drejtave dhe e det"rimeve# me t cilat shteti ) pajis dhe ) ngarkon ato


12/37

n ,ushn e veprimtaris ekzekutive urdhrdhnse dhe s d"ti zotsia e t"repr tu paraqitur vet n marrdhnie t caktuara juridike si bartse t drejtashdhe det"rimesh me karakter administrativ.

'+. VEPRIMTARIA E $R*ANEVE T+ ADMINISTRAT+S S,TETR$RE* VEPRIMTARIA ADMINISTRATIVE'+a. Funksionet themelore t shtetit - ?rganet e administrats shtetrore

jan pjes prbrse e aparatit shtetror t nj vendi. ?rganet eadministrats shtetrore mbi t gjitha ushtrojn pushtet shtetror# me tcilin jan pajisur nga normat juridike n ,uqi t atij vendi. Nprmjet at"renormave ushtrimi ) pushtetit shtetror nga ana e organeve t administratsshtetrore merr ,orm dhe prmbajtje t caktuar# si dhe t shprehur e tkonkretizuar n aktet juridike q n0jerrin ato. ;eprimtaria e shtetit shtshum e gjer. Forma e par e veprimtaris q ushtron shteti sht ajoligjvnse dhe kt e bn arlamenti. ;eprimtaria e d"t sht ajoekzekutive dhe ushtrohet nga organet e pushtetit shtetror 2everja dheministrit. ;eprimtaria ekzekutive prku,izohet n d" kuptime t sajathemelore$ n kuptimin e gjer n t cilin prveq ,unksioneve ekzekutivepr,shihen edhe ,unksionet e organeve administrative dhe n kuptimin engusht n t cilin pr,shihen vetm ,unksionet e organeve administrative.&e kushtetutn e 6epublikes s !osovs (1::= dhe amandamentet e sajsht prcaktuar se pushtetin shtetror ekzekutiv dhe n kuadr t tij edheat administrativ e ushtron 2everia dhe ministrit prkatse t 6epubliksdhe organet e organizatat tjera administrative# ndrsa ,unksione t caktuaraadministrative mund t ushtrojn edhe subjektet tjera# kur kjo u shtbesuar me ligj.

' . Prkufi imi I !eprimtaris s or"ane!e t administrats

shtetrore - /i ,orm e veqant e veprimtaris shtetrore n kuptimin egjer administrata shtetrore# shprehet n d" drejtime$ /i veprimtariekzekutive dhe si veprimtari administrative n kuptimin e ngusht.;eprimtaria ekzekutive e organeve t administrats shtetrore qndron nkujdesin pr zbatimin e ligjeve# ndrsa veprimtaria administrative qndronn zbatimin e drejtprdrejt t ligjeve dhe akteve tjera t bazuara n to.Nbaz t prmbajtjes konkrete t qllimit# q administrata ndjek si dheveqorive juridike e politike q at e karakterizojn si ,orm e veqant eushtrimit t pushtetit shtetror# administrata shtetrore mund tprku,izohet si$ veprimtari administrative# q ushtrohet nga organetadministrative# n baz dhe pr zbatim t ligjit. !" prku,izim v n dukje setipari ) par kr"esor juridik ) administrats sht karakteri nnligjor ) saj. &e,jal tjera administrata shtetrore si ,orm e veqant e veprimtarisshtetrore varet nga ligji# ) nnshtrohet ligjit dhe ushtrohet gjithmon nbaz dh pr zbatim t ligjit.

' . &'ojet e pun!e- prkatsisht funksione!e t administratsshtetrore - ?rganet e administrats shtetrore ushtrojn d" llojethemelore t punve$ unt administrative dhe punt pro,esionale#


13/37

shoqrore dhe pun t tjera.a punt administrative n kuptim t ngusht konsistojn n n0jerrjen eakteve normative dhe t akteve administrative# ushtrimin e mbikq"rjesadministrative dhe ushtrimin e veprimtaris represive. !to jan tashtuquajturat pun autoritative.b unt pro,esionale shoqrore dhe punt tjera jan punt joautoritativedhe ato si rregull# organet e administrats ) ushtrojn pr nevoja t organevet tjera t pushtretit# n radh t par pr organet ligjvnse dheekzekutive.

'4. Parimet e puns s or"ane!e t administrates - arimi )ligjshmris arimi ) ligjshmris dhe zbatimi ) tij kan rndsi

jashtzakonisht t madhe sidomos pr administratn shtetrore. arimi )ligjshmris shtron krkesa dhe gjen zbatim si n veprimtarin ashtu edhen organizimin e aparatit administrativ. N ,ushn e veprimtaris s ktijaparati zbatimi ) prpikt ) saj krkon q t gjitha organet dhe personat e tijz"rtare t udhhiqen nga ajo si n kr"erjen e veprimeve t t"re juridikeashtu edhe t veprimeve jojuridike (materiale-teknike . arimi ) ligjshmrisgjen zbatim t plot edhe n ,ushn e organizimit t administratsshtetrore. ) tr ndrtimi ) saj n t gjitha strukturat dhe hallkat e tijmbshtetet ,uqimisht mbi kt parim. !jo prmbn nj nga ,aktort kr"esoret aparatit administrativ dhe sht n gjendje q ta realizoj me sukses tplot prmbajtjen e administrats shtetrore n kuptimin e saj material,unksional dhe pa respektimin e ktij parimi nuk mund t ket veprimtari trregullt administrative. arimi ) ligjshmris konsiderohet si parimi m )rndsishm dhe ) par juridik# q n kuptim t prgjithshm nnkuptonlidhshmrin e organeve t administrats pr normat juridike# prkatsishtpajtueshmrin e normave juridike t ulta me ato t larta# ndrsa n kuptim

t veqant# parimi ) ligjshmris s puns s administrats nnkupton se tgjitha aktet e organeve t administrats duhet t jen t ligjshme#prkatsisht n prputhje me ligjin dmth t bazuara me ligj dhe akte t tjeraq jan n0jerr n baz dhe pr zbatim t ligjit.6astet m t shpeshta tpaligjshmris q sh,aqen n punn e administrats jan$. inkompetenca. cenimi I t drejta!e n procedure. cenimi I t drejta!e materia'e juridike. !rtetimi I "a#ueshm I "jendjes faktike dhepa'i"jshmria n oportunitetin ose /''imin e aktit0

'4a. Inkompetenca - ?rganet e administrats duhet ti prmbahenkompetencs s caktuar. &osprmbajtja e t drejtave dhe det"rave tprcaktuara# prkatsisht autorizimeve nga ana e organeve nnkuptoninkompetencn e t"re dhe n kt mn"r nj rast eklatant tpaligjshmris. aligjshmria mund t sh,aqet me cenimin e t drejtave mbikompetencn lndore dhe territoriale. Nga inkompetenca duhet t dallojmuzurpimin e kompetencs# ) cili paraqitet ather kur individi apo grupi )individve# prkatsisht organi ,ar nuk kan cilsin e titullarit# ndrsan0jerrin aktin administrativ.!" sht ) ashtuquajturi akt in0istent () paqene


14/37

t cilin pala nuk duhet ta godas# por thjesht ta injoror.

'4b. 1animi I t drejta!e n procedure - njihet edhe si gabim ,ormal apoprocedural ) administrats. *i cenim mund t shkaktohet me cenimin enormave me t cilat rregullohet ,orma e aktit. abimet ,ormale oseprocedurale ndahen ne d" grupe$ n gabime esenciale dhe joesenciale.Esenciale jan ato gabime q ndikojn n vendosjen e qshtjes# ndrsagabime joesenciale jan ato gabime q nuk kan pasur ndikim nprmbajtjen e aktit.

'4c. 1enimi I 'i"jit materia' - mund t shkaktohet n d" mn"rathemelore$ q n rastin konkret t mos aplikohet norma# e cila sht dashurt aplikohet ose kur sht aplikuar norma# mirpo aplikimi sht brgabimisht prkatsisht n baz t interpretimit t gabueshm.

'4d. *a#imi n "jendjen faktike - @het ather nse nuk vertetohen tgjitha ,aktet q jan relevante pr n0jerrjen e aktit. !" gabim mund t bhetqo,t nse ,aktet nuk jan vertetuar plotsisht ose nse sht n0jerrpr,undim ) gabueshm mbi gjendjen ,aktike.

'4e. Pa'i"jshmria n oportunitetin ose /''imin e aktit - ekzistonather nse organi i administrats n0jerr aktin mbi realizimin e nj qllimitjetr dhe jo t atij q buron nga ligji. Norma administrative sht aplikuardrejt vetm nse aplikimi ) prgjigjet oportunitetit ose qllimit t vet.

'7. Parimi I diskrecionit (parimi ) qmuarjes s lir - Esenca e tij konsistonn at q normat ligjore nuk prmbajn zgjidhjen kategorike# por ia lnmundsin organit t administrats# n rastin konkret t zgjedh ndrmjet d"

a m shum alternativave prkatsisht mundsive# at q sht moportune. !" parim buron nga parimi ) ligjshmris dhe paraqetkonkretizimin e denj t tij# veqanrisht n procedurn administrative merastin e vendosjes s qshtjes konkrete administrative.

'8. Parimi I m!etsis - Edhe parimi ) mvetsis paraqet zbatim t denjt parimit t ligjshmris# sepse ai nnkutpon se administrata mund tpunoj vetm at pr t ciln sht e autorizuar. !shtu konsiderohet seasnj organ tjetr# nuk mund t przihet n rrethveprimin e administrats en ann tjetr administrata sht prgjegjse pr kr"erjen dhe ushtrimin edet"rave q ) jan prcaktuar. !jo mvetsi e organeve t administratssht relative q do t thot mundsi veprimi brendaprbrena kompetencavet prcaktuara me kushtetut e ligj.6rethveprimi dhe kompetenca paraqesininstrumentet kr"esore t prku,izimit horizontal ndrmjet organeve tadministrats shtetrore.

6rethveprimi nnkupton ,ushn e caktuar t veprimtaris nga trsia e,unksioneve t organeve t administrats# q ) takon nj organi tadministrats. !ompetenca prku,izohet si e drejt dhe det"r e organit tadministrats n ushtrimin e puns s caktuar administrative. !ompetenca


15/37

ndahet pr nga prmbajtja e veprimtaris# prkatsisht lloji ) punve# t cilatushtrohen dhe kompetencn pr nga territori n t ciln shtrihet mundsia eveprimit t organit t administrats. Ekzistojn d" drejtime t ndrrimit tkompetencs$ delegimi dhe substitucioni ) kompetencs. %elegimi )kompetencs nnkupton bartjen e kompetencs nga organi ) administratss shkalls m t lart n organin e administrats s shkalls m t ult#ndrsa substitucioni ) kompetencs nnkupton marrjen e kompetencs prejorganit m t ult nga organi m ) lart.

':. Parimi I efikasitetit - Ekzistojn shum parakushte q ndikojn nmn"r t drejtprdrejt n shkalln e e,ikasitetit t administrats. Ndr tosht edhe ligjshmria n punn e saj. arakushte tjera t rndsishme# ngat cilat varet e,ikasiteti n punn e administrats jan$ organizimi ,unksional) administrat# prkatsisht prcaktimi ) kompetencave t administrats#modernizimi ) puns n administrat# ngritja pro,esionale e kuadrove nadministrat# dhe in,ormimi e komunikimi n administrat.

+=. Parimi I puns s hapur t administrats - !" parim n esencnnkupton hapjen e administrats para shoqris# prkatsisht in,ormimin eq"tetarve mbi punn e saj.)n,ormimi pr punn e administrats mund tbehet n vllim t ndr"shm dhe n ,orma t ndr"shme. r kt si rregullsh,r"tzohen mjetet e in,ormimit publik. 6ealizimi praktik ) ktij parimi kamundsi t ku,izimit n rastet e ruajtjes s sekretit# prkatsisht ,shehtsiss puns n administrat./ecilat pun apo shrbime nga kompetenca eadministrats konsiderohen sekret# prkatsisht ,shehtsi# caktohen nlegjislacion t qdo vendi.

+1. MARRED,ENIET J2RIDI(E ADMINISTRATIVE

- u,izimi ) normave juridike administrative dhe dallimi ) t"re nga normattjera juridike. Norma juridike administrative quhen ato rregulla tdet"rushme t sjelljeve q vendosen ose sanksionohen nga shteti prrregullimin juridik t marrdhnieve shoqrore t cilat krijohen n procesin eveprimtaris s tij administrative. N aspektin e prgjithshm juridik normatadministrative nuk dallojn ndaj normave t degve t tjera t s drejts prakan prmbajtje dhe nat"r t njejt. Normat administrative nga normat edegve tjera ) dallon objekti ) veqant ) rregullimit juridik t t"re. N ktobjekt siq sht thn h"jn vetm marrdhniet shoqrore q krijohen nprocesin veprimtaris adminsitrative t shtetit. ;etm duke u nisur nga k"kriter ne mund t dallojm se nj norm juridike sht e s drejtsadministrative apo jo.a Norma juridike administrative sht baz pr lindjen e marrdhnies

juridike administrative. &egjithat vet marrdhnia administrative at nuk ekrijon. *jo prmban vetm mundsin abstrakte t krijimit t ksajmarrdhnie# duke ) parashikuar rastet e mundshme dhe n prgjithsi tlindjes s t drejtave e det"rimeve administrative pr subjektet e s drejtsadministrative.b Normat juridike administrative si rregull kan karakter imperativ. !"karakter ) saj sh,aqet nn urdhrimin e det"rueshm q ajo prmban pr


16/37


17/37

b Njra nga palt n marrdhniet juridike administrative duhet t jetdoemos shteti ) pr,aqsuar nga orgnai ) tij. /i rregull k" ) ,undit sht organ) administrats shtetrore. &e cilsin e pals tjetr mund t paraqiten tgjith subjektet e tjer t mundshm t kt"re marrdhnieve dmth.

ersonat ,izike dhe juridike. 2enia e organit shtetror si pal e domosdoshmeprkatsisht e det"rueshme e marrdhnieve juridike administrative#shpjegohet me ,aktin se veprimtaria administrative realizohet gjithnj nemr t shtetit# t cilin mund ta pr,aqsojn vetm organet e tij.c &rrdhniet juridike administrative nuk krijohen vetvetiu# krijimi ) t"rebhet ather kur vrtetohen ato rrethana me t cilat normat juridikeadministrative krijojn lindjen ndr"shimin dhe shuarjen e t"re. *to rrethanaquhen ,akte juridike administrative.d /ubjekte t marrdhnieve juridike administrative jan ata persona ,izike juridik q duke qen t mveshur me t drejta dhe t ngarkuar me det"ran ,ushn eveprimtaris administrative t shtetit h"jn n marrdhnie meorganet shtetrore. !to subjekte duhet t ken zotsin juridike dhe zotsinpr t vepruar pr t h"r n kto marrdhnie.

++. &'ojet e marrdhnie!e juridike administrati!e - &arrdhniet juridike administrative mund t ndahen n lloje t veqanta. /i rregull kriteretkr"esore pr ndarje t till jan$ prmbajtja konkrete e marrdhnieve

juridike administrative> karakteri ) vet marrdhnieve> karakteri ) subjektevet saj dhe metodat e mbrojtjes s marrdhnieve juridike administarive.

+ . Aktet administrati!e shteterore - %" vrejtje duhet theksuar$ E paraakte t organeve t administrats nuk jan vetm aktet administrative# tcilat n ,akt# jan vetm nj nga llojet e akteve q n0jerrin organet eadministrats shtetrore n ushtrimin e ,unksioneve t prcaktuara t t"re

me kushtetut dhe ligjeE d"ta# akte administrative nuk jan vetm aktet# t cilat i n0jerrin organet eadministrats shtetrore# veqse n0jerrin edhe organizatat dhe bashksit nushtrimin e autorizimeve publike# do t thot kur jan t pajisura me tdrejta dhe t ngarkuara me det"rime n marrdhniet juridikeadministrative. ?rganet administrative n0jerrin$ akte juridike dhe aktemateriale#

+ . Aktet juridike t administrates - *ktet juridike t administrats mundt klas,ikohen n$ akte normative ose t prgjithshme dhe akte konkreteose individuale.+ a. Aktet normative ose t prgjithshme - *ktet normative ose tpergjithshme jan aktet q organet e administrats shtetrore ) n0jerrin nveprimtarin e vet dhe me t cilat rregullojn norma t sjelljes n mn"rabdstrakte prkatsisht t prgjithshme. !to norma ju prkasin numrit tpacaktuar t njerzve dhe rasteve. *ktet normative t pergjithshme t cilat) n0jerrin organet administrative jan$ rregullore# urdhresat dhe udhzimet.

+ a1. Rregullorja - 6regullorja sht akt juridik normativ ose akt )prgjithshm ) organeve t administrats. !" akt ka karakter normativ#


18/37

sepse prmban dispozita t prgjithshme# t cilat duhet t zbatohen ngasubjektet juridike administrative n ,ushat prkatse t administratsshtetrore. 6regullorja n0irret pr d" qllime t caktuara$ e para pr tprcaktuar organizimin e brendshem t organit dhe e d"ta# pr tprcaktuar rrethveprimin e tij.

+ a'. Urdhresa - 5rdhresa sht akt juridik normativ ose akt )prgjithshm ) administrats# me t cilin behet zbatimi ) dispozitave ligjoredhe ) akteve t prgjithshme t kuvendeve t bashksive shoqrore-politikedhe t organeve ekzekutive t t"re. &ardhniet kr"esore q krijohen n

jetn e nj vendi# si rregull rregullohen n mn"r primare me akte ligjore(ligje dhe dekrete /) prjashtim pr rastet kur vet ligji e l rregullimin emarrdhnieve t caktuara shoqrore n kompetencn e organeve tadministrats shtetrore dhe kr"esisht n kompetencn e 2everis ajo )rregullon ato me 5rdhresa. randaj urdhresat nga nat"ra juridike jan akteme karakter t prgjithshm. *to zakonisht prcaktojn rregulla tdet"rueshme sjelljeje pr nj rreth t gjer personash dhe pr zbatimin ekt"re rregullave zakonisht parashikojn edhe sanksione administrative.

+ a+. Udhzimi - 5dhzimi sht akt juridik normati ose akt ) prgjithshm )administrats dhe n0irret me qllim t drejtimit# kshillimit ose dhnies sinstrukcioneve t ndr"shme# lidhur me zbatimin e ligjeve apo dispozitavetjera dhe t akteve t prgjithshme t kuvendeve e organeve ekzekutive tt"re. 5dhzimi ka karakter t det"rueshem por edhe ,akultativ. 5dhzimi )det"rueshem zakonisht n0irret nga organet e administrats m t lart dhe udrejtohet organeve t administrats m t ult kshtu q at"re u ndihmonpr t zbatuar m leht dispozitat e ndr"shme ligjore. 5dhzimi ,akultativn0irret si instruksion pro,esional nprmjet t cilit nj organ m ) lart )

udhzon organit tjetr m t ult t administrats se si duhet t kr"ej njpun pro,esionale.

+4. Aktet administrative - er aktin administrativ jan me rndsi ktokarakteristika$ konkretsia# autoritetsia dhe veprimi ) tij juridik. *ktiadministrativ m s shpeshti prk,izohet si akt juridik me t cilin n mn"rautoritative vendoset nj qshtje konkrete. *tributi juridik ose veprimi juridikshrben pr tu dalluar nga aktet materiale t cilat nuk e kan kt cilsi#ndrsa atributi konkret shrben pr ta dalluar nga aktet e prgjithshme

juridike# prkatsisht nga aktet t cilat ) prkasin nj numri t madh trasteve.

+7. &'ojet e akte!e administrati!e - *ktet administrative mund tklas,ikohen sipas kritereve t ndr"shme.- Aktet indi!idua'e dhe "jenera'n - Ndarja e akteve administrative n akteindividuale dhe akte gjenerale bhet n baz t kriterit themelor se akti iprket personave individualisht t caktuar apo t pacaktuar. r aktinadministrativ individual sht karakteristik se personi prkatsish personat

jan t shnuar me emrp.sh leja q i ipet personit konkret pr hapjen epuntoris zejtare. *kti gjeneral u prket shum personave t cilt nuk


19/37

shnohen me emr n akt. Edhe pse n akt nuk shnohen emrat epersonave t cilve u prket akti ata mund t caktohen p.sh akti me t cilinbanorve t nj lagjeje apo t nje rruge ) urdhrohet q t marrin pjes nshuarjen e zjarrit. *kti gjeneral ndr"shon prej ati t prgjithshm sepse nuksht ) karakterit t prgjithshm meq nuk prbman normn eprgjithshme por prmban noremn vetm pr nj rast (shuarjen e zjarrit#evitimi ) vrshimit etj .

+8. Aktet konstituti!e dhe dek'arati!e - *ktet me t cilat ,ormohenmarrdhniet juridike# pra ato akte me t cilat krijohen# ndr"shohen aprishen marrdhniet juridike quhen akte konsitutive p.sh vendmimi me tcilin lejohet ndrtimi ) objektit t caktuar n nj pronsi toksore# leja prbartjen e arms etj !tu sht karakterisike se marrdhnia juridike m parnuk ka ekzistuar ndrmjet organit dhe pals. rmes aktit n ,akt ,ormohetmarrdhnia. E,ekti ) ktij akti sht nga momenti ) n0jerrjes s tij pra e0nunc.*kte deklarative quhen aktet me t cilat vetm vrtetohet ekzistimi )marrdhnieve juridike administrative. !tu marrdhnia juridike m par kaekzistuar prandaj me akt vetm bht vrtetimi ) ekzistimit t saj. ;eprimimarrdhnies juridike sht nga momenti kur sht krijuar marrdhnia prae0 tunc. *kt deklarativ sht p#sh akti mbi pushimin e shrbimit personitushtarak t caktuar me ,uqin e ligjit etj.

+:. Aktet po iti!e dhe ne"ati!e - *ktet pozitive jan ato akteadministrative t cilat prodhojn ndonj ndr"shim n marrdhnietekzistuese juridike# qo,t nse krijohen marrdhniet e reja# qo,t nsendr"shojn ato ekzistuese apo prishen. *kt pozitiv sht p.sh vendimi me tcilin personit t caktuar ) prcaktohet lartsia e tatimit.

*kte negative ) quajm ato akte administrative me t cilat re,uzohetndr"shimi ) mardhnies ekzistuese juridike. !to akte n0irren sipaskrkess s pals. !shtu akte negative jan aktet me t cilat re,uzohetkrkesa pr n0jerrjen e lejeve pr bartjen e arms# pr hapjen e puntoriszejtare etj. !tu pra organi n0jerr aktin me t cilin deklaron se nuk dshironta ndr"shoj gjendjen ekzistuese. Ndodh q t mos deklarohet ,are meq rastkemi t bjm m heshtjen e administrats. Beshtje t administrats kemiather kur organi kompetent nuk n0jerr vendimin n a,atin e caktuar. Nseprocedura sht hapur me krkesn e pals# ai a,at sht tridhjet dit ngadita e dorzimit t krkess# ndrsa nse procedura hapet me krkesn eorganit# a,ati sht gjashtdhjet dit. Nse organi kundr vendimit t t cilitankesa sht e lejueshme# nuk e n0jerr kt brenda a,atit t caktuar#ather pala ka t drejt ankese n organ m t lart. Nse organi ) shkallss d"t nuk e n0jerr vendimin n a,atin e caktuar prej gjashtdhjet ditshdhe as n a,atin plotsues shtat ditsh# para mund t hap kon,liktinadministrativ sikunr t jet re,uzuar ankesa e saj (sipas legjislacionit tGugosllavis .

=. Aktet juridiksht t 'idhura dhe aktet n #a t /muarjes s 'ir -*ktet juridikisht t lidhura jan ato akte administravie te t cilat q m par


20/37

sht prcaktuar se duhet t n0irren dhe se q,ar do t jet prmbajtja et"re. )niciativa pr n0jerrjen e aktit dhe prmbajtja e tij shprehimisht shtprcaktuar me ligj. .sh vendimi mbi dhnien e lejes pr ndrtim.*ktet n baz t qmuarjes s lir jan ato akte te t cilat organit me ligj )sht dhn mundsia q sipas bindjes s vet t lir dhe vlersimit tinteresit t prgjithshm t vendos n rastin konkret. #sh %hnia shtetsis#mbi dhnien e ndihmave t caktuara etj.

1. Aktet e nj or"ani dhe aktet e pr#ra - *ktet administrative mundt klas,ikohen n akte administrative t nj organi dhe aktet administrativet prbra prkatsisht t shum organeve. 6ast m ) shpesht sht qaktin administrativ ta n0jerr nj organ qo,t individual ose kolegjial.

rjashtimisht nj akt administrativ mund ta n0jerrin d" a m shum organe..sh n0jerra e prbasht e akeve administrative# n0jerrja e aktit me plqimin

e mparshm t organit tjetr# n0jerrja e aktit me vrtetimin ose lejen eorganit tjetr ose n0jerrja e vendimit pasi t jet marr mendimi nga ana eorganit tjetr.

'. E'ementet prm#ajtsore t aktit administrati!e . jan$konkretizimi ) lnds dhe ) subjekteve t aktit# dispozitivi# ars"etimi dheudhzmet pr mjetin juridik. *kti administrative n radh t par prmbanlndn pr t ciln bhet ,jal edhe subjektet# prkatsisht palt t cilave uprket. Esenca e prmbajetjes s aktit administrative sht dispozitivi dmthvendimi me t cilin vendoset lnda. randaj dispozitivi prmban shprehjen evullnetit t organit t administrats me rastin e vendosjes s lnds scaktuar# prkatsisht marrdhnies s caktuar. %ispozitivi sht elementi mprmbajtsor dhe pa t nuk ka akt administrative. N asr"etim shnohet psesht vendosur ashtu siq sht thn n dispozitivin e vendimit.*rs"etimishpreh parimin e ligjshmris dhe n t pals ) pasq"rohet gjendja ,aktike

dhe dispozitat materiale# n baz t t cilave sht vendosur qshtja#prkatsisht sht n0jerr vendimi. N udhzim mbi mjetin juridik# palain,ormohet mbi mundsin prkatsisht pamundsin e prdorimit t mjetitt caktuar juridik. Nse pala ka mundsi ather n udhzim shnohet se paracilit organ mund ta sh,r"tzoj kt t drejt dhe n q,ar a,ati mund t bjkt.5dhzimi ka gjithashtu nnshkrimin# datn dhe vuln e organit.

+. Aktet materia'e t administrates - *ktet materiale jan akte n tcilat mbahen shnime t ndr"shme mbi dukurit e ndr"shme ose kumtohenshnime e t dhna dhe provohen ,aktet mbi ato t dhna. *ktet materialenuk jan akte n kuptimin teknik por veprime t thjeshta administrativepro,esionale. *ktet materiale jan t ndr"shme dhe ndahen n$

+a. Aktet e evidentimit ose dokumentacionit - !tu pr,shihen aktet n tcilat mbahet evidenca# prkatsisht dokumentacioni i dukurive dhe i tdhnave t ndr"shme p.sh regjistrat protokollet librat e ndr"shme etj.

+b. Aktet e dhnies e t marrjes s deklaratave - ?rganet administrativepr dukurit t ndr"shme n baz t krkess s subjekteve t ndr"shmemarrin deklarata t ndr"shme si p.sh deklarata me t cilat pasq"rohetgjendja ekonomike dhe personale e subjekteve t ndr"shme.

+c. Aktet e lajmrimit ose kumtimit - !tu pr,shihen lajmrime# kumtesa e


21/37

tregonjs t ndr"shm mbi t dhnat e caktuara pr subjektet e ndr"shme.

. Marrdhniet ndrmjet or"ane!e t administrats dhemarrdhniet e saj me or"anet tjera t pushtetit- Klasfikimi I veprimtaris s organeve t administrats - ;eprimtaria eorganeve t administrats shtetrore sht mundur t klas,ikohet nmn"ra t ndr"hsme p.sh sektore# deg# ,ush dhe shrbime administrative.

a. Sektort - /i rregull pr,shijn punt administrative n deg tadminsitrats shtetrore. ;arsisht nga vendet e ndr"shme sektortorganizohen n mn"ra t ndr"shme. !shtu p.sh sektort e veprimtaris sadministrats shtetrore n ish-Gugosllavi klas,ikohen n tre mkr"esoret./ektori ) administrats politike q pr,shin pun e administrats ndegt e mbrojtjes# punve t brendshme# t jashtme n ,ushn eadministrats gj"qsore dhe t prgjithshme# pastaj /ektori ) punveekonomike dhe /ektori ) administrats shtetrore n ,ushn e veprimtarisshoqrore.

b. Deg t administrats - konsiderohen punt# prkatsisht grupi )punve administrative# q kan nj ndrlidhje# kan ngjajshmri dheprmbjn nj trsi t vetme.

c. Fush t administrats shtetrore - emrtohen deg t coptuara t sajdmth trsi m t ngushta se ajo. !shtu p.sh deg t administrats paraqetindustria# ndrsa ,usha e saj jan$ industria ndrtimore# industria metalikeetj.

d. Shrbimet administrative - paraqesin nj nocion ende m t ngusht sesa ,usha e administrats. sht ,jala pr punt administrative tspecializuara# t cilat n rastet m t shpeshta jan t organizuara n organet mvetsishme dhe n prbrjen e organeve t mvetsishme# siq jan p.sh

inspektoratet.. Marrdhniet ndrmjet !et or"ane!e t administrates -

&arrdhniet ndrmjet organeve t administrats ndahen n tri grupethemelore$N t parin pr,shihen marrdhniet e t gjitha organeve t administrats pamarr paras"sh s a bhet ,jal mbi marrdhniet ndrmjet organeve t njnjsie territoriale# ose ndrmjet organeve t njsive t ndr"shme territoriale.!to marrdhnie shprehen n dhnien e ndihms juridike.N t d"tin bjn pjes marrdhniet ndrmjet organeve t administrats snjsive t ngushta dhe t gjera territoriale. !to jan t ashtuquajturatmarrdhniet vertikale ndrmjet organeve t administrats.N t tretin h"jn marrdhniet e ndrsjellta# prkatsisht ato reciproke torganeve t s njjts njsi territoriale. !to jan t ashtuquajturatmarrdhnie horizontale ndrmjet organeve t administrats.

a. Dhnia e ndihms juridike nnkupton ushtrimin e veprimeve tcaktuara t nj organi pr nj organ tjetr t administrats# pa marrparas"sh s a bhet ,jal mbi marrdhniet ndrmjet organeve t nj njsieterritoriale# apo t ndr"shme territoriale. N procedurn administrative njihen


22/37


23/37

Administrata radhitet si deg shum e rndsishme n sistemin juridik s*ashku me drejtn ivi#e dhe drejtn pena#e.Tipare $ e da##ojn pikrisht tek o*jketi i ve$ant $ e studion dhekarakteri i ve$ant i ktyre mrrdhenieve $ i re!eron ktij o*jekti.

+. Da##imi i drejts administrative si deg e sistemit juridik dhe e shken s juridike?

E drejta administrative si deg e sistemit juridik dhe si shken juridike nukmund ti identi!ikojm. Da##imi sht se e Drejta Aministrative si deg e sistemir juridik pr!shin nvete vetm nj kategori t aktuar t normave juridike $ kan t *jn meorgani"imin dhe veprimtarin e org. t administats sho$rore) kurse si dge shken s juridike pr!shin n mnyr m t prgjithshme $ ka t *j meo*jektin) *urimet dhe sistemin e prgjithshm.

,. %!ar rndsie ka o*jekti i nj dege?

-e rastin e pr aktimit t kriterit t prgjithshm dhe prm*ajtjestheme#ore t nj dege duhet t prku!i"ohet o*jekti.

. /ush sht o*jekt i nj dege?

0*jekt studimi i s drejts para$esin normat juridike t i#at rregu##ojnveprimtari administrative varsisht se !ar nnkupton me t rregu##imishtetror nj vendi t aktuar n koh t aktuar.

. Sa prku!i"ime njihen #idhur me o*jektin e drejts administrative?

Dy prku!i"ime 1. 3rku!i"imet 3o"itive 4 3r aktojn normat $ studiohennga e drejta administrative dhe 2. 3rku!i"imet 5egative 4 sipas t i#ave edrejta administrative studion normat $ i prkasin administrats dhe nuk iprkasin) prkatsisht studiohen nga ndonj deg tjetr e s drejts.

6. Si ndahen prku!i"imet po"itive?

3rku!i"imet po"itive ndahen n dy grupe:1. 5 ato $ pr o*jektin e drejts administrative konsiderojn t gjithanormat $ i prkasin) prkatsisht studiohen nga ndonj deg tjetr e sdrejts.2. 3rku!i"imet $ pr o*jekt t administats konsiderojn vetm ato normat i#at rregu##ojn organi"atat administrative) veprimtarin administrativedhe veprimtarit tjera #idhur me marrdhniet juridike7administrative.18. -e i#at deg t s drejts ka raporte e Drejta Administrative?


24/37

-e t drejtn kushtetuese) ivi#e) pena#e) t drejtn e puns) !ami#iare)ekonomike) !inan iare etj.

11. Si ndahen *urimet e s drejts administrative?

9urimet e drejts administrative ndahen n1. 9urime !orma#e dhe2. 9urimet materia#e.

12. i#at jan *urimet !orma#e t drejts administrative?

/ushtetuta) #igji) dekret#igji dhe aktet nn#igjore.

1&. i#at jan *urimet e dors s dyt?

;akoni) praktika gjy$sore) shken a juridike.

1(. %ka sht sistemi i drejts administrative?

E Drejta Administrative pr!shin normat juridike $ rregu##ojnmarrdhniet sho$rore n !ushn e administats shtetrore) trsia e ktyrenormave para$et sistemin e drejts administrative.

1+. %ka pr!shin n vete sistemi i drejts administrative?

5 sistemin e Drejts Administrative pr!shihen normat $ prm*ajnkushtetutn e nj vendi t aktuar $ sanksionojn organi"imin dheveprimtarin e administrats.5 radh t dyt jan normat $ sanksionojn marrdhniet sho$rore n!ushn e administats shtetrore si: #igji) dekreti dhe aktet tjera.

1,. Si sistemohen shken a e drejts administrative dhe pjesa e prgjithshme?

E Drejta Administrative sistemohet n:1. 5 pjesn e prgjithshme 4 organi"imi dhe veprimtaria e organeveadministrative shtetrore.2. 3jesa e ve$ant 4 normat juridike $ rregu##ojn "*atimin e parimeve tprgjithshme n deg konkrete t administats shtetrore.

1 . %ka studion pjesa !orma#e e ka ajo materia#e?

3jesa !orma#e studion normat juridike $ i prkasin pro edursadministrative) kontro##it gjy$sor m*i #igjshmrin e akteve administrativedhe s drejts n kundrvajtje.3jesa materia#e studion normat $ rregu##ojn organi"imin dhe veprimtarine organeve shtetrore.


25/37

1 . %


26/37


27/37

&8. /ujt i takojn autori"imet pu*#ike?

Autori"imet pu*#ike i prkasin ushtrimit t veprimtaris administrative)prkatsisht !unksioneve administrative.

&1. Si aktohet gjendja juridike e organi"atave?Bjendja juridike e organi"atave aktohet me kushtetut?

&2. i#at jan !uknsionet apo veprimtarit theme#ore t shtetit?

Can veprimtarit #igjvnse) ek"ekutive dhe gjy$sore #igjvnse)@par#amenti n jerr #igje= $everia ek"ekuton n dy kuptime/uptimi i gjer7!unksioni ek"ekutiv dhe !unksioni administrativBjykatat ndajn drejtsin dhe jan !unksione shka##s t ndryshme.

&&. Si prku!i"ohet veprimtaria ek"ekutive?eprimtaria ek"ekutive ushtrohet nga organet e pushtetit shtet$ror $

theme#ohen n *a" t #igjit dhe pr "*atimin e #igjit.eprimtaria ek"ekutive prku!i"ohet n dy kuptime:

1. 5 kuptim t gjer n t i#in prve$ !unksioneve ek"ekutive pr!shihenedhe !unksionet administrative dhe2. 5 kuptimin e ngusht ku pr!shihen vetm !unksionet ek"ekutive.

&(. %sht administrata shtetrore dhe pikpamjet #idhur me t?

Administrata shtetrore sht veprimtari shtetrore $ ushtrohet ngaorganet administrative t shtetit.@Administrata shtetrore mund tprku!i"ohet si veprimtari administrative $ ushtrohet nga organetadministrative n *a" t #igjit ./emi dy ##oje pikpamje:1. >orma#e2.

&+. 5 kuptimin e gjer si shprehet administrata shtetrore?

Shprehet n dy drejtime) si veprimtari ek"ekutive) @$ndron n kujdesin e"*atimit t #igjit dhe veprimtari administrative @$ndron n "*atimin edrejtprdrejt t #igjit .

&,. Tiparet kryesore t administrats shtetrore?

Tipare kryesore sht karakteri i tij nn#igjore dmth administrimi shtetrorsi veprimtari administrative $ ushtrohet nga organet e administtrats n


28/37

*a" t #igjit dhe pr "*atimin e #igjit.& . i#t jan parimet e puns n administrat?

3arimi i #igjshmrise) parimi i m


29/37

((. %ka kuptojm me pa#igjshmri t opurtunitetit?

Ek"iston kur organi i administrats n jerr aktim m*i rea#i"imin e $##imit

tjetr e jo t atij $ *uron nga #igji. Shken a juridike !ran e"e merret mekt $shtje 4 ke$prdorimi i autori"imit. 5 shtetet $ *a"ohen n parimin e#igjshmris "hvi##ohet edhe parimi i diskre ionit apo uarjes s #ir.

(+. %ka para$et parimi i m


30/37

5ormat juridike administrative jan ato rregu##a t detyrueshme t sje##jes$ vendosen ose sanksionohen nga shteti pr rregu##imin e marrdhnievesho$rore./rijohen n pro esin e veprimtaris administrative.

+&. 3se da##ojn kto normat juridike administrative nga tjerat?

/to norma da##ojn nga o*jekti i ve$ant i rregu##imit juridik.

+(. /ush jan karakteristika e normave juridike administrative?

5orma juridike administrative sht *a" pr #idhjen e marrdhnieveadministrative.5orma juridike administrative ka karakter imperativ ose urdhrime

kategorike $ i *hen su*jekteve prkatse.E#ementet e norms juridike administrative karakteri"ohen nga disandryshime n krahasim m normat tjera.

++. Si ndahen normat juridike administrative?

1. 5omat juridike administrative $ rregu##ojn marrdhniet sho$rore ti#at jan t pr*ashkta pr t administratn shtetrore.

2. 5ormat juridike administrative $ rregu##ojn marrdhniet sho$rore tnje dege t ve$ant t administrats shtetrore.

+,. Si rea#i"ohen normat juridike administrative?

Fea#i"ohen n dy !orma kryesore: 1. 5 !ormn e ek"ekutimit dhe 2. 5!ormn e "*atimit.Ek"ekutimi sht i detyrueshm pr su*jektet e drejts administrative.

+ . Si *ahet "*atimi i normave juridike administrative?

1. etm nga ai su*jekt i autori"uar me #igj)2. 5 rastet konkrete n prputhje me prm*ajtjen e vrtet&. Duke respektuar t gjitha rregu##at e pro edurs $ i ka aktuar nj shtet

+ . %ka jan marrdhniet juridike administrative?

-arrdhniet juridike administrative jan ato marrdhnie $ krijohen n!ushn e veprimtaris administrative.

+6. i#at jan ve orit kryesore t marrdhnieve juridike administrative?


31/37

Ato jan marrdhniet sho$rore juridike si t ti##a da##ohen ngamarrdhnia sho$rore n prgjithsi sepse rregu##ohen nga normat juridikeadministrative) ndrsa nga marrdhniet tjera sho$rore da##ohen se kryhenn !ushn e veprimtaris administrative.

,8. /ush sht pa n kto marrdhnie?5jra nga pa#t duhet t jet doemos shteti i pr!a$suar nga organi i tij.

,1. Si #indin GndryshohenH e shuhen kto marrdhnie?

>aktet $ shkaktojn #indjen) ndryshimin dhe shuarjen jan aktet mekarakter administrativ.

,2. Si ndahen marrdhniet juridike administrative?

Si kriter kryesor pr ndarjen jan:3rm*ajtja konkrete e marrdhnieve juridike administrative)/arakteri i vet marrdhnieve)/arakteri i su*jekteve)-etodat e m*ajtjes s marrdhnieve administrative.

,&. Si ndahen aktet administrative?

0rganet e administrats: aktet juridike dhe matet materia#e.

,(. %


32/37

, . %


33/37

-e akte materia#e nuk shprehet autoriteti i organeve te administrats./to akte ndahen n tri pjes:1. a2. *

&. Disa veprime nuk mund t pr!shihen n kategorin e #arprmendu si Gpunam pa#H.

&. i#i sht da##imi n ms organit administrativ dhe personit "yrtar?

-e shprehjen organ administrativ tregohet nj !orma ion individua# oseko#ektiv me organi"imin e tij t *rendshm $ sht pjese pr*rse eaparatit administrativ. -e shprehjen person "yrtar tregon njeriun konkret $ kryn !unksionadministrativ.

(. Si k#asi!ikohen veprimtarit administrative?

1. Sektort)2. deget)&. !ushat)(. shr*imet dhe+. makroorgani"imi i administrats.

+. %usha e veprimtaris sho$rore.

,. %


34/37

3una administrative t spe ia#i"uara t i#at jan t organi"uara me organet m


35/37

Sa*ordinimi para$et detyrimin e organeve t nnshtruara $ ti kryejurdhresat konkrete t organeve eprore.

(. %!ar marrdhnie kan organet administrative me ato #igjvnse?

-arrdhniet e organeve administrative shtetrire me organet #igjvnsevshtrohen n kuadr t disa grupeve @$shtjeve .1. T drejtat e karakterit organi"ativ @shprehen n autori"imet e organit#igjvns $ ti pr aktojn parimet e prgjithshme t organi"imit t tyre2. T drejtat e karakterit organi"ativ @shprehen n autori"imiet e organit#igjvns t n jerra dispo"itat t i#at jan t detyrueshme pr organin eadministrats shtetrore sepse para$esin *a"n pr punn e tyre .&. T drejtat e karakterit organi"ativ @shprehen n autori"imet $ temrojn dhe t shkarkojn !unksionet e organeve t administrats.>unksionet emrohen n !unksione pr periudh t aktuar) mund t

shkarkohen ende pa i skaduar mandati pr shka$e t ndryshme.

+. %!ar marrdhnie kan organet administrative me ato ek"ekutive?

/ti marrdhnie mund t vrtetohenn disa grupe:

1. T drejtat e karakterit organi"ativ @shprehen n autori"imet e organitek"ekutiv $ ti pr aktojn parimet e prgjithshme t organi"imit tm*rendshm t organeve t administrats shtetrore. 2. T drejtat e karakterit !unksiona# @shprehen n autori"imit e organitek"ekutiv $ t pr aktojn t drejtat dhe detyrat e organeve administrativeshtetrore $ rea#i"ohen prmes n jerrjes s akteve pr "*atimin e #igjeve .&. T drejtat e karakterit persona# @shprehen n autori"imet e organitek"ekutiv $ ti emrojn !unksionet e organeve administrative shtetroreadministrative $ nuk emrohen dhe shkarkohen nga organi #igjvns.(. T drejtat e karakterit !inan iar @shprehen n autori"imet e organitek"ekutiv $ t pr aktojn masat pr sh!ryt"im t mjeteve pr punn eorganeve t administrats .+. T drejtat e ushtrimit t kontro##it @ shprehen n autori"imet e organeveek"ekutive $ t ushtrojn kontro##in ndaj organeve t administratsshtetrore .

,. 3se organet gjy$sore mund t kontro##ojn organet administrative dhe!ar mund t jet?

-e gjith parimin e m


36/37

1. /ontro##i i kushtetutshmrise dhe #igjshmrise s akteve t prgjithshme torganeve administrative.2. /ontro##i i #igjshmris s akteve administrative.

. %!ar mund t jet kontro##i i puns s administrats?

-und t jet 2 ##ojesh:1. /ontro## administrativ i jashtm dhe2. /ontro## adminsitrativ i m*rendshm.

. %ka kuptojm me kontro## administrativ @t *rendshm .

-e kontro## administrativ kuptojm ndikimin $ ushtron organiadministrativ epror m*i organet varse) #idhur me kryerjen e suksesshme tdetyrave t tyre "yrtare.

6. %ka kuptojm me kontro## administrativ @t jashtm .5dikimi i organit t spe ia#i"uar administrativ m*i organet administrativedhe m*i "*atuesit tjer me $##im t siguritmit) t "*atimit t rregu##t nga anae atyre #igjeve e akteve nn#igjore t organeve m t u#ta.

shtrimi i kontro##it t *rendshm sht kontro##i i organeve m t #arta ndajorganeve m t u#ta.

68. %!ar karakteri juridik kan kontro##et e jashme dhe t *rendshme?

T dyja kto kontro##e kan karakter juridik t pushtetit.

61. i#i sht $##imi i kontro##ot administrativ?

'##imi kryesor sht $ t sigurohet "*atimi i p#ot dhe n koh i #igjeve dhei vendimeve n !ushn e administrats shtetrore.

62. %!ar sht kontro##i i *rendshm dhe si "hvi##ohet?

/ontro##i i *rendshm n organet e administrats shtetrore n esen shtkontro## i organeve m t #arta ndaj organeve m t u#ta t administrats./ontro##i i *rendshm "hvi##ihet n 2 !orma:1. /ontro##i instan iona# dhe2. /ontro##i kierarkik.

6&. i#at jan !ormat kryesore t de entra#i"imit?

>ormat kryesore t de entra#i"imit jan: ndarja e sovranitetit prkatsisht!ederata) kon!ederata) de entra#i"imi territoria#) vetadministrimi #oka#.


37/37

6(. i#a sht e drejta e ministrave $ t #irohen nga prgjegjsia?

' t #irohen nga prgjegjsia ministrat kan vetm nj akt7D0FKJE'CA

148705994 E Drejta Administrative

Documents

Transcript of 148705994 E Drejta Administrative