13STANDARDSMA4KU68Recognition of Revenue

การประยกตใชมาตรฐานการบญช เรองการรบรรายได กรณศกษา: ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร

โดย

นางสาวสภลกษณ ฝกแคเลก นางสาวกษมา ตงจารวฒนชย นางสาวพมพภทร คลมดวง นางสาวภาสร ศรปราช นางสาววรภรณ ศภประเสรฐ

ปญหาพเศษนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร บรหารธรกจบณฑต

สาขา การบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. 2554

ปญหาพเศษ

ของ

นางสาวสภลกษณ ฝกแคเลก นางสาวกษมา ตงจารวฒนชย นางสาวพมพภทร คลมดวง นางสาวภาสร ศรปราช นางสาววรภรณ ศภประเสรฐ

เรอง


ไดรบการตรวจสอบและอนมต ใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร บรหารธรกจบณฑต

สาขา การบญชบรหาร

เมอ วนท 31 มกราคม พ.ศ. 2555 อาจารยทปรกษาปญหาพเศษ

(ผชวยศาสตราจารย นตยา งามแดน, บธ.ม.) อาจารยผประสานงานรายวชา

(ผชวยศาสตราจารย พชนจ เนาวพนธ, บธ.ม.)


The Application of Accounting Standards in Recognition of Revenue Case Study: Businesses Consignment, Business Leases, Business Construction and Agribusiness.

โดย

นางสาวสภลกษณ ฝกแคเลก 49209240 นางสาวกษมา ตงจารวฒนชย 51205367 นางสาวพมพภทร คลมดวง 51205896 นางสาวภาสร ศรปราช 51205946 นางสาววรภรณ ศภประเสรฐ 51206019

ปญหาพเศษฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรบรหารธรกจบณฑต คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. 2554

สภลกษณ ฝกแคเลก และคณะ 2554: การประยกตใชมาตรฐานการบญช เรองการรบร

รายได กรณศกษา : ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และ

ธรกจเกษตร ปรญญาบรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการบญชบรหาร

อาจารยทปรกษาวชาปญหาพเศษ: ผชวยศาสตราจารยนตยา งามแดน, บธ.บ, บช.ม

83 หนา

การศกษาครงนมจดประสงคเพอศกษาแนวปฏบตทางการบญชตามมาตรฐานการบญช

เรองการรบรรายได ศกษาการรบรรายไดของธรกจรปแบบตางๆ และปญหาเกยวกบการรบรรายได

ทไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช โดยใชระเบยบวธวจยเชงการเปรยบเทยบ เพอแสดงใหเหน

อยางชดเจนระหวางธรกจตางๆ ทมการรบรรายไดทแตกตางกน มงเนนการศกษาในภาคทฤษฎ และ

สรปผลอยางละเอยด

การรบรรายไดเปนการรว บรวมรายการหรอเหตการณทางบญชเขาเปนสวนหนงของงบ

ก าไรขาดทน โดยบนทกบญชเปนรายได และน ารายไดดงกลาวไปค านวณก าไรสทธในงบก าไร

ขาดทน เพอเปนประโยชนตอผประกอบการธรกจตางๆนนเอง โดยท าการศกษามาตรฐานการบญช

เรองการรบรรายไดทน ามาประยกตใชในธรกจตางๆ

ในแตละธรกจจะมการรบรรายไดตามมาตรฐานการบญช ในการศกษาครงนผวจยไดเลอก

ศกษาธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร ผลการศกษา

พบวารายไดของแตละธรกจจะเกดขนในรปแบบทแตกตางกน จงน ามาตรฐานการบญชมาใชใน

การรบรรายไดทมวธแตกตางกนและชวงเวลาการรบรทแตกตางกน

_________________________ ______________________________ ____/____/_____

น.ส. สภลกษณ ฝกแคเลก ผชวยศาสตราจารยนตยา งามแดน

ข

กตตกรรมประกาศ

การเรยนวชาปญหาพเศษของการศกษาห ลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต (การบญชบรหาร) คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขตศรราชา เกดขนเพอตองการใหนสตสาขาการบญชบรหารไดน าความรทไดจากการเรยนมาใชในการศกษาปญหาพ เศษทเกยวกบดานบญชทตนสนใจ เพอเปนการเพมพนประสบการณและความรทางดานการบญชบรหาร โดยในการศกษาปญหาพเศษครงน คณะผจดท าไดท าการศกษาปญหาเรอง การประยกตใชมาตรฐานการบญชเรองการรบรรายได กรณศกษา : ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชา ระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร เนองจากเหนวาการศกษาครงนจะเปนประโยชนตอผจดท าบญชถงแนวทางปฏบตการบญชดาน ของการรบรรายไดตามมาตรฐานการบญชของ ธรกจตางๆ ในอนาคต การศกษาปญหาพเศษครงน จะไมสามารถส าเรจ ลลวงไปไดดวยด หากไมไดรบการอนเคราะหและการสนบสนนจากหลายฝายดงน ส านกหอสมดมหาวทยาลยบรพา และส านกหอสมดแหงชาตในดานของการเออเฟอสถานทใหคนควาหาขอมลทเปนประโยชนตอการท ารายงานปญหาพเศษฉบบน รวมถงผชวยศาสตราจารย นตยา งามแดน อาจารยประจ าสาขาการบญชบรหาร และคณะอาจารยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา ทกทานทชวยถายทอดวชาความรแก คณะผจดท า คอยใหค า แนะน า ค าปรกษา ขอชแนะ และใหความชวยเหลอในหลายสงหลายอยางจนกระทงรายงานฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผจ ดท าหวงวาปญหาพเศษฉบบน คงมประโยชนเปนอยางมากส าหรบหนวยงานทเกยวของ ตลอดจนผทสนใจ เกยวกบการประยกตใช มาตรฐานการบญช เรองการรบรรายไดกรณศกษา: ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร หากมขอผดพลาดประการใด ผจดท าตองขออภยมา ณ ทนดวย

คณะผจดท า

ค

สารบญ หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ข สารบญ ค บทท 1 บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 วตถประสงคของการศกษา 2 วธการศกษาและคนควา 3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 ขอบเขตของการศกษา 3 นยามศพท 4 บทท 2 งานวจยทเกยวของ 5 บทท 3 มาตรฐานการบญช มาตรฐานการบญชฉบบท 18 เรอง รายได (ปรบปรง 2552) 13 มาตรฐานการบญชฉบบท 17 เรอง สญญาเชา (ปรบปรง 2552) 20 มาตรฐานการบญชฉบบท 11 เรองสญญากอสราง (ปรบปรง 2552) 29 มาตรฐานการบญชฉบบท 41 เรองเกษตรกรรม (ปรบปรง 2552) 39

ง

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 4 กรณศกษา: การรบรรายไดของธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร ธรกจฝากขาย 51 ธรกจสญญาเชาระยะยาว 56 ธรกจกอสราง 63 ธรกจเกษตร 68 บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ สรปผลการศกษา 76 ขอเสนอแนะในการศกษา 82 บรรณานกรม 83

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

เศรษฐกจไทยในปลายป 2554 จะขยายตวไดเพยงเลกนอยเทานน ซงลดลงจากการประมาณการกอนเกดวกฤตนาทวมคอนขางมาก สาเหตหลกเกดจากการหยดการผลตของนคมอตสาหกรรมทมความสาคญตอเศรษฐกจของไทย ซงจะกระทบกบการผลตสนคาตนนาและปลายนาทเกยวของในนคมอตสาหกรรมอนๆดวย โดยรฐบาลไดมการวางแนวทางในการบรหารจดการเศรษฐกจไทยใหฟนตวไดอยางรวดเรวในป 2555 ในชวงครงปแรกจะมแรงสงจากการใชจายและการลงทนของภาครฐ เพอเรงสรางความมนใจใหกบนกลงทน สงผลทาใหมการกลบเขามาลงทนของภาคเอกชน การฟนฟความมนใจของนกลงทนจะตองเนนการแกปญหาการจดการทรพยากรนาอยางมประสทธภาพ ซงหากไมสามารถทาไดจะมผลเส ยตอการลงทน เชน ผประกอบการอาจไมกลบมาลงทนเพราะไมสามารถซอประกนภยความเสยหายจากอทกภยได ทงนการลงทนโดยตรงจากตางประเทศอาจยงชะลอในชวงแรก เนองจากยงตองมการประเมนความเสยหายและความพรอมของระบบสาธารณปโภคพนฐาน เชน การขนสง นาประปา และ ไฟฟา สวนในชวงครงปหลงจะเปนการขยายกาลงการผลตเพอใหสอดคลองกบอปสงคทงในประเทศและตางประเทศทเพมขน (ประชาชาตธรกจออนไลน, http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1321876748& grpid=00&catid=no, 6 ธนวาคม 2554) ภาคอตสาหกรรมยงคงขยายตวด โดยเฉพาะกลมทเนนการสงออกเปนหลกแตกมบางกลมทอาจตองเผชญกบขอจากดในการเตบโต โดยมปจจยบวกทสงผลดตอการขยายตว ไดแก เศรษฐกจไทยและเศรษฐกจโลกเรมฟนตวชดเจน การขยายการลงทนทงจากความตองการของตลาดตางประเท ศทปรบตวดขนและการยายฐานการผลตบางสวนมาไทย รวมถงตลาดเกดใหมและอาเซยนทยงมทศทางการขยายตวด อตสาหกรรมหลกทเนนการสงออกเปนหลก อาท ยานยนต เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส สงทอตนนา ผลตภณฑยาง รวมถงอตสาหกรรมทใชวตถดบในประเทศ เชน อตสาหกรรมอาหาร ยงคงมการเตบโตทด (สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม , http://www.oie.go.th/brief_economics/Jan2554.pdf, 6 ธนวาคม 2554) ซง

http://www.oie.go.th/brief_economics/Jan2554.pdf

2

การขยายตวของภาคอตสาหกรรมทาใหนกลงทนสนใจเขามาลงทนเพมมากขนและในการตดสนใจลงทนนนกลงทนจะตองใชขอมลประกอบการตดสนใจเฉพาะดาน ซงหนงในขอมลทสาคญคอขอมลจากงบการเงนของธรกจ ขอมลรายไดเปนขอมลทมความสาคญตอผลประกอบการของธรกจทผใชงบการเงนใหความสนใจ ดงนนธรกจควรใหความสาคญกบการรบรรายไดใหถกตองและเปนไปตามทมาตรฐานการบญชกาหนดไวใน พระราชบญญตการบญช พ .ศ. 2543 มาตรา 20 ไดมการกาหนดให ธรกจจดทาบญช ใหเปนไปตามมาตรฐานการบญช ซงมาตรฐานการบญชสาหรบธรก จในประเทศไทย ได ถกพฒนาและปรบปรงใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ อนสงผลใหงบการเงนของธรกจในประเทศไทยมมาตรฐานและเปนทยอมรบในระดบสากล (กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย , http://www.dbd.go.th/mainsite/index.php?id =670, 6 ธนวาคม 2554) ดงนนการบงคบใชของพ .ร.บ.การบญชฯ ยอมมผลกระทบตอผมหนาทจดทาบญชตองรบรรายไดตามมาตรฐานการบญช โดยธรกจแตละประเภทจะมวธการรบรรายไดทแตกตางกนไป ซงอาจกอใหเกดความสบสนและบนทกบญชผดพลาดทาใหงบการเงนไมสะทอนถงผลการดา เนนงานทแทจรงขาดความนาเชอถอ สงผลใหผใชงบการเงนนาไปประกอบการตดสนใจคลาดเคลอนจากความเปนจรง เนองจากการทาธรกจมหลายรปแบบกอใหเกดรายไดทมลกษณะแตกตางกนไป จงเปนทนาสนใจทจะศกษาเกยวกบการรบรรายไดของธรกจตางๆ

วตถประสงคของการศกษา

การศกษาปญหาพเศษเรอง การประยกตใชมาตรฐานการบญชเรองการรบรรายไดกรณศกษา : ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร มวตถประสงคในการศกษาดงน

1. เพอศกษาแนวปฏบตทางการบญชตามมาตรฐานการบญช เรอง การรบรรายได

2. เพอศกษาการรบรรายไดของธรกจรปแบบตางๆ 3. เพอศกษาปญหาเกยวกบ การรบรรายไดทไมเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไป

3

วธการศกษาและคนควา ขอมลระดบทตยภม (Secondary Data) เปนขอมลทไดรบจากการ ศกษาคนควางานวจย ทผวจยรวบรวมไว ทงจากหนวยงานภาครฐบาลและเอกชน ขอมลวชาการทเผยแพร อนเตอรเนต หนงสอวชาบญช บทความทางบญช ขาวและเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการรบรรายได

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ การศกษาปญหาพเศษเรองการประยกตใชมาตรฐานการบญชเรองการรบรรายไดกรณศกษา: ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร ผศกษามความคาดหวงวาจะกอใหเกดประโยชนดงน 1. เขาใจวธการรบรรายได ตามมาตรฐานการบญชเรองการรบรรายไดอยางลกซงมากขน 2. ทาใหทราบถงแนวทางปฏบตการบญชของธรกจในรปแบบตางๆ เพอประโยชนสาหรบการทางานในธรกจตางๆ ในอนาคต

ขอบเขตของการศกษา ในการศกษาปญหาพเศษเรอง การประยกตใชมาตรฐานการบญชเรองการรบรรายไดกรณศกษา: ธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร เนอหาททาการศกษาในครงน จะมงศกษา มาตรฐานการบญช เรองการรบรรายได ทนามาประยกตใชในธรกจตางๆ ซงรายไดของแตละธรกจจะเกดขนในรปแบบทแตกตางกน จงนามาตรฐานการบญชมาใชในการรบรรายได ทมวธแตกตางกนและ ชวงเวลาการรบรทแตกตางกน เพอไมใหเกดการรบรรายไดทไมเปนไปตามมาตรฐานการบญชแลวสงผลตองบการเงน

4

นยามศพท รายได หมายถง กระแสเขาของประโยชนเชงเศรษฐกจกอนหกคาใชจายทกจการไดรบหรอคางรบในรอบระยะเวลาบญช ซงเกดขนจากกจกรรมตามปกตของกจการเมอกระแสเขานนสงผลใหสวนของเจาของเพมขน ทงนไมรวมถงเงนทนทไดรบจากผมสวนรวมในสวนของเจาของกจการและเงนทกจการเรยกเกบแทนบคคลทสาม การรบรรายได หมายถง การรวบรวมรายการหรอเหตการณทางบญชเขาเปนสวนหนงของงบกาไรขาด ทน ดงนน เมอกจการมการรบรรายไดจะตองปฏบต คอ จะตองนารายการหรอเหตการณทางบญชนนไปบนทกบญชเปนรายได และนารายไดดงกลาวไปคานวณกาไรสทธใน งบกาไรขาดทน

บทท 2

งานวจยทเกยวของ ในการศกษา การประยกตใชมาตรฐานการบญชเ รองการรบรรายได กรณศกษา : ธรกจ ฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร โดยพจารณา ลกษณะธรกจและการรบรรายไดซงซบซอนแตกตางกนตามรปแบบของแตละธรกจ ฐตพร ฐตจ าเรญพร (2545: ง, จ) ศกษาแนวปฏบตของการบนทกบญชและรบรรายไดของกจการลสซงในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดยมความมงหมายทจะศกษาถงวธการบนทกบญช การรบรรายไดทกจการ ลสซงใชอยในปจจบนวาเปนไปตามทก าหนดไวในมาตรฐานการบญชหรอไม ใชวธการสอบถามจากผประกอบการกจการลสซงในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ทมสาขา 5 สาขาขนไปและสงเกตวธปฏบตงาน รวมทงการค นควาจากหนงสอทเกยวของโดยวเคราะหขอมลเชงพรรณน า ผลการศกษาพบวา กจการลสซงมวธการบนทกบญช และการรบรรายไดในลกษณะของสญญาเชาด าเนนงานมากกวาทจะจดท าในลกษณะของสญญาเชาทางการเงน ซงเปนสวนส าคญส า หรบกจการลสซงทพงปฏบต อกทงยงไดน าหลกการของการบนทกบญชเกยวกบการใหเชาซอและการใหกยมเงนมาใชในการบนทกบญชและการรบรรายไดอกดวย ในเรองของการรบรรายไดดอกเบยในปจจบนเปนไปตามเกณฑเงนคาง กลาวคอการรบรรายไดทเกดขนในงวดบญชนนทนท โดยไมค านงถงวาจะไดรบเงนจากการเชานนแลวหรอไมกตาม จนทรจรา รตนวทยากรณ (2552: 66, 68) ไดศกษาผลของการประยกตรางมาตรฐานการบญชอสงหารมทรพยเพอการลงทนทมตอธรกจพฒนาอสงหารมทรพยทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จากการส ารวจวธการทางบญชทถอปฏบตอยในปจจบนเกยวกบสญญาเชาของธรกจอสงหารมทรพยทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พบวากจการสวนใหญมรายการบญชเกยวกบสญญาเชาด าเนนงานมากกวาสญญาเชาการเงน โดยกจการทมสญญาเชาการเงนเปนสวนใหญจะรบรและวดมลคาสนทรพยภายใตสญญาเชาการเงนแสดงเปนลกหน และรบรรายไดทางการเงน โดยพจารณารปแบบทสะทอนถงอตราผลตอบแทนคงทในแตละงวดของเงนลงทนสทธคงเหลอ กจการทมสญญาเชาด าเนนงานเปนสวนใหญจะแสดงสนทรพยทอยภายใตสญญาเชาด าเนนงานในง บดลตามลกษณะของสนทรพย ซงจะรบรรายไดคาเชาจากสญญาเชาด าเนนงานตามเกณฑเสนตรงตลอดอายสญญาเชา และจากการส ารวจขอมลความคดเหนของผตอบ

6

แบบสอบถาม พบวากจการสวนใหญเลอกใชวธวดมลคายตธรรมในการวดมลคาอสงหารมทรพยเพอการลงทน เนองจากวธมลคายตธรรมแสดงมลคาทสะทอนความเปนจรงทเปนปจจบนของราคาสนทรพยไดดกวาราคาทน เรอนจตร ทองด (2551: ง, 65-68) ไดศกษาแนวปฏบตทางการบญชเกยวกบ กจการเชาซ อรถยนตตามมาตรฐานการบญชฉบบท 29 (ปรบปรง 2550) เรอง สญญาเชา ใชวธการศกษาคนควาจากหนงสอ เอกสาร บทความทางวชาการ มาตรฐานการบญช รวมทงตวอยางงบการเงน และใชวธการสมภาษณเจาะลกผประกอบการ ผท าบญช และสงเกตการณปฏบตงาน ผลการศกษาพบวา การรบรรายไดทางการเงน ผใหเชาจะตองปนสวนรายไดทางการเงน ตลอดอายของสญญาเชา ดวยเกณฑทเปนระบบและสมเหตสมผล การปนสวนรายไดตองขนอยกบรปแบบทสะทอนใหเหนถงผลตอบแทนทคงทในแตละงวดของเงนลงทนสทธของผใหเชาซงคงเหลอตามสญญาเชาการเงน กรณผใหเชาเปนผผลตหรอผแทนจ าหนายท าใหเกดรายได 2 ประเภทคอก าไรหรอขาดทนทเกดจากการขายเปนราคาขายปกตของสนทรพยทใหเชา และรายไดทางการเงนตลอดอายของสญญาเชา กรณผใหเชาทมใชเปนผผลตหรอผแทนจ าหนายจะเกดรายไดประเภทเดยว คอ รายไดทางการเงนตลอดอายของสญญาเชา เรองการค านวณดอกเบยท เกดจากการเชาซอเปนไปตามทมาตรฐานการบญชก าหนด นนคอ การรบรรายไดทางการเงนทสะทอนถงอตราผลตอบแทนคงทในแตละงวด ซงค านวณจากเงนลงทนสทธของผใหเชาทยงไมไดรบตามสญญาเชา การค านวณดอกเบยรบจะใชตารางเงนรายปในการค านวณจ านวนเงนงวดท ตองช าระในแตละงวด และกรณการปดบญชกอนครบก าหนดสญญา ตามมาตรฐานการบญชไดก าหนดแนวทางการรบรรายไดทางการเงน ผใหเชาตองปนสวนรายไดทางการเงนตลอดอายของสญญาและก าหนดใหผใหเชาตองรบรลกหนสญญาเชาซอเปนลกหนในงบดล ดงนนเมอมการปดบญชกอนครบก าหนดสญญาเชาซอ หมายถง สญญาเชาซอสนสดลงกอนวนครบก าหนดสญญา ลกหนตามสญญาเชาคงเหลอกจะหมดไป รายไดทางการเงนคงเหลอจะรบรเปนรายไดทงจ านวน แตในทางปฏบตกจการผใหเชาซอจะใหสวนลดแกผเชาซอ ดงนน การรบรรายไดในกรณทสญญาเชาซอสนสดลง จะเทากบรายไดทางการเงนคงเหลอหกสวนลดทใหแกผเชาซอ กรณการโอนสทธการเชาซอตามสญญาใหบคคลอน เปนไปตามมาตรฐานการบญชก าหนดไว นนคอแนวทางการรบรรายไดทางการเงน ผใหเชาตองปนสวนรายไดทางการเงนตลอดอายของสญญาเชาและก าหนดใหผใหเชาตองรบรลกหนสญญาเชาซอ เปนลกหนในงบดล ดงนนเมอมการโอนสทธการเชาซอตามสญญาใหบคคลอน ลกหนตามสญญาเชาคงเหลอและรายไดทางการเงนคงเหลอเดมกจะหมดไป และจะเรมตนการบนทกการรบรสญญาใหมตามแนวปฏบ ตของมาตรฐานการบญชตอไป กรณการผดสญญาและการยดคนสนคาเปนไปตาม

7

มาตรฐานการบญชไดก าหนดแนวทางการรบรรายไดทางการเงน ผใหเชาตองปนสวนรายไดทางการเงนตลอดอายสญญาเชาและก าหนดใหผใหเชาตองรบรลกหนสญญาเชาซอเปนลกหนใน งบดล ดงนนเมอมการผดสญญาและการยดคนสนคาจะมการบอกเลกสญญา และเมอสญญา เชาซอสนสดลง จะหยดรบรรายไดทางการเงน ลกหนตามสญญาเชาคงเหลอและรายไดทางการเงนคงเหลอกจะโอนไปยงบญชทรพยรอการขาย และการขายรถทยดคนถาหากราคานนตางจากราคาตามบญชทบนทกไวในทรพยรอการขายกจะรบรเปนก าไรหรอขาดทนในงบก าไรขาดทน สวนการปฏบตชวงเปลยนแปลงตามมาตรฐานการบญช ก าหนดใหกจการรบรรายไดดอกเบยดวยวธอตราดอกเบยทแทจรง โดยใชวธปรบยอนหลงส าหรบสญญาเชาซอระยะสน (3-4 ป) และใชวธผลรวมตวเลขในการค านวณจะใชวธเดมในการค านวณดอกเบยรบตอไป แตถาสญญาเชาซอคงเหลอยกมามระยะเวลาเกนกวา 4 ป จะใชมลคาตามบญชคงเหลอ ณ วนบงคบใชยอดเรมตนในการตดบญชตามวธอตราดอกเบยทแทจรง มลลกา ตรประเคน (2550: ง, 49-51, 87-89) ศกษาแนวปฏบตทางการบญชและการเสยภาษส าหรบธรกจใหเชาอสงหารมทรพย โดยการสมภาษณแบบเจาะลกจากผมสวนเกยวของกบการท าบญชและการเสยภาษของธรกจ พรอมกบรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของ ท าใหทราบวารายไดหลกของธรกจ คอรายไดจากการใหเชาอสงหารมทรพยและสงหารมทรพย มรายไดรองจากการใหบรการตางๆ ในทางปฏบตผประกอบการจะก าหนดใหช าระคาเชาหองพกภายในตนเดอนของเดอนทมการเชา สวนคาเฟอรนเจอรนนจะเรยกช าระตอนสนเดอนรวมกบคาบรการอนๆ ผประกอบการสวนใหญ ณ วนท าสญญาจะขอเกบคาเชาหองพกลวงหนา โดยจะเกบคาเชาลวงหนาประมาณ 2-3 เดอน ซงคาเชาหองนจะถกบนทกเปนคาเชารบลวงหนา ณ วนท าสญญา และจะรบรเปนรายไดของกจการในเดอนแรกทผเชาเขามา และจะรบรเปนรายไดใน 1-2 เดอนสดทายทผเชาไดเชาอย สวนร ายไดรอง เชน รายไดคาไฟฟา รายไดคาน าประปา รายไดคาเคเบลทว รายไดคาโทรศพท รายไดจากอนเตอรเนต รายไดจากการผดสญญาเชา เมอผเชาแจงออกจากหองพกเงนประกนความเสยหายทเคยไดจายไว ณ วนท าสญญานนจะไดคนไมเตมจ านวน โดยผประกอบการจะหกเงนประกนความเสยหายไวและจะรบรเงนประกนความเสยหายเปนรายไดในเดอนทผเชาแจงออกจากหองพก และในทางปฏบตผประกอบการจะคดคาบรการตางๆ กอนวนสนเดอน เพอทจะจดท าใบแจงหนและสงใหแกผเชาไดทนภายในสนเดอนแลวบนทกรบรรายไดของก จการทเกดขนนน จะเหนไดวาคาบรการจะเกบหลงจากใหบรการไปแลว และส าหรบรายไดอนๆ จะมลกษณะคลายกบธรกจอน

8

กจจา เหลองวโรจน (2547: ง, จ) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบระหวางมาตรฐานฉบบท 29 เรองการบญชส าหรบสญญาเชาระยะยาว (ปรบปรง พ.ศ.2546) กบมาตรฐานการบญชฉบบท 7 เรอง การบญชเกยวกบการเชาซอ-ทางดานผใหเชาซอ และมาตรฐานการบญชฉบบท 29 เรอง การบญชส าหรบสญญาเชาระยะยาว พบวา มความแตกตางในเรองวตถประสงค มการก าหนดขอบเขตเพมเตม เปลยนแปลงค านยาม เพมตวอย างในการจ าแนกประเภทสญญาเชาระยะยาว มการเปลยนแปลงการรบรรายการในเรองการปนสวนรายไดทางการเงนและมการอางถงมาตรฐานการบญช เรอง การดอยคาสนทรพย และจดออนหรอปญหาของมาตรฐานการบญชฉบบท 7 และฉบบท 29 คอ มสวนทแตกตางจากมาตรฐานการบญชระหวางประเทศโดยเฉพาะการเปดเผยขอมล ในการรบรรายการไมไดใหขอก าหนดทชดเจนเกยวกบคาเชาทอาจเกดขน มการอนญาตใหผใหเชาสามารถค านวณการปนสวนรายไดทางการเงนหลายวธ โดยความคดเหนของผจดการฝายบญชท มตอรางมาตรฐานการบญชฉบบท 29 (ปรบปรง พ .ศ. 2546) เรองสญญาเชา ระยะยาว ในแตละดาน พบวา ผจดการฝายบญชเหนดวยในดานการจ าแนกประเภทของสญญาเชาระยะยาว การรบรรายการ และการขายและเชากลบคน แตไมเหนดวยในดานการเปดเผยขอมล เฉดฉาย กตตมา (2551: 15-16) ไดศกษาเรองการทงดาวนเมอช าระเงนไปแลวรอยละ 20 ของธรกจบานจดสรร ปจจบนโดยใชกรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โครงการบานจดสรรมปจจยหลายดานทเขามากระทบเศรษฐ กจโดยรวมของประเทศ ผลจากวกฤตราคาน ามน สงขน และอตราเงน เฟอ เรมสงผลในวงกวา งตอก าลงซอและความเชอมนของผบรโภคเกดความไมมนใจในสภาวะเศรษฐกจและสถานภาพของตนเองรวมถงสภาพคลองทางดานการเงน ไมมนใจรายไดในอนาคตท าใหไมอยากผอนดาวนตอ ซงกเปนปจจยส าคญทลกคาหนมาทงเงนดาวน หรอการทงเงนดาวนเพอตองการซอโครงการใหม ขอก าหนดภายใตมาตรฐานการบญชฉบบท 26 ทระบใหกจการตองรบเงนไมนอยกวารอยละ 20 จงจะสามารถเรมรบรรายไดจากการขายอสงหารมทรพย จงเปนขอก าหนดทรดกมเพยงพอตอการรายงานทางการเงน ของกจการพฒนาอสงหารมทรพย และสามารถแบงตนทนออกเปนลกษณะใหญๆ คอ ตนทนโครงการ และตนทนทางออม ภวกา เลยดประถม (2548: 7-9, 77-81) ไดศกษาถงความสมพนธระหวางปจจยคดสรรกบการเกดภาระหนเสยของธรกจเชาซอรถยนตในอ าเภอเมอง จงหวดตราด ในลกษณะการด าเนนงานของธรกจเชาซอ สญญาเชาซอเรมนยมใชกนอยางแพรหลายในเชงธรกจ เพราะสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคไดอยางเตมท กลาวคอจ าเปนตองหาวธผอนช าระราคาซงอาจกระท าได

9

ในรปของสญญาซอขายผอนสง แตสญญานมขอบกพรองอย ตรงทวา หากไมมการตกลงเงอนไขการโอนกรรมสทธไวเปนอยางอนแลว กรรมสทธสนคายอมโอนไปยงผซอสนคาทนท แตหากกระท าในรปของสญญาเชาซอ แลวกมผลใหผเชาซอไดรบประโยชน คอ ไดรบสนคาทเชาซอไปใชทนท โดยทเจาของสนคากยงมหลกประกนในการทช าระราคา เพราะกรรมสทธในสนคายงไมโอนไปยงผเชาซอ จนกวาจะไดรบการช าระราคาครบถวนแลว เพอเปนการขจดปญหา จงไดมการจดหาบคคลทสามเขามาเกยวขอ ง ซงปกตไดแก บรษทการเงน โดยจะซอสนคาจากเจาของ จากนนกจะน าสนคาดง กลาวออกใหลกคาเชาซอ ในการนเจาของสนคากจะไดรบเงนคาสนคาจากบรษทการเงนไป ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค มภารกจหลก คอ การเผยแพรความรแกผบรโภคเพอสรางนสยการบรโภคทเปนการสงเสรมพลานามย ประหยด และใหเกดประโยชนสงสด ซ งไดด าเนนการมาอยางตอเนองทงทางโทรทศน วทย หนงสอพมพ สอสงพมพตางๆ รวมทงเผยแพรทางอนเตอรเนต คอ เวบไซต www.ocpb.co.th เพอคมครองผบรโภคในเรองตางๆ เหลาน ผศกษาเรองนยงอางองไปถ ง กรมสรรพากรทไดใหแนวทางปฏบตตอเจาพนกงานกรมสรรพากรในการพจารณาเกยวกบภาษมลคาเพม ส าหรบการขายสนคาตามสญญาใหเชาซอหรอสญญาซอขายผอนช าระทกรรมสทธในสนคายงไมโอนไปยงผซอเมอไดสงมอบ ตามมาตรา 78 (2) แหงประมวลรษฎากรโดยสรป ดงน ขอ 1 ในกรณการขายสนคาทผขายและผซอยงมไดตกลงวาจะท าการซอขายในลกษณะซอขายเดดขาดหรอซอขายตามสญญาใหเชาซอในลกษณะทมการช าระเงนจองหรอเงนมดจ าและตอมาผซอไดตกลงซอขายในลกษณะซอขายเดดขาด ความรบผดชอบในการเสยภาษมลค าเพมของผขายเกดขนเมอไดสงมอบสนคาใหแกผซอตามมาตรา 71 (1) แหงประมวลรษฎากร หากผขายใหสวนลดหรอคาลดหยอนดงกลาวออกจากราคาสนคา โดยแสดงใหเหนไวชดเจนวาไดมการหกสวนลดหรอคาลดหยอนไวในใบก ากบภาษทออกแลวถอเปนสวนลดหรอคาลดหยอนตามมาตรา 79 (1) แหงประมวลรษฎากร ผขายไมตองน าสวนลดหรอคาลดหยอน มารวมค านวณเสยภาษมลคาเพม

http://www.ocpb.co.th/

10

ขอ 2 ในกรณการขายสนคาตามสญญาใหเชาซอ ความรบผดในการเสยภาษมลคาเพม ผใหเชาซอเกดขนเมอถงก าหนดช าระราคาตามงวดทถอก าหนดช าระแตละงวด ตา มมาตรา 78(2) แหงประมวลรษฎากร ขอ 3 ในกรณสญญาโอนสทธการเชาซ อตามสญญาใหแกบคคลอน ถอเปนการแปลงหนใหมดวยการเปลยนตวลกหน ตามมาตรา 350 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ขอ 4 ในกรณทมการเลกสญญาใหเชาซอ ขอ 5 ในกรณทผซอไดช าระเงนลวงหนาจ านวนหนงใหแกผขายกอนท าการตกลงวาจะซอขายสนคาในลกษณะซอขายเสรจเดดขาดหรอซอขายตามสญญาใหเชาซอ ขอ 6 ใหน าความในขอ 1 ถง 5 มาใชบงคบส าหรบการขายสนคาตามสญญาขายผอนช าระทกรรมสทธในสนคายงไมโอนไปยงผซอเมอไดสงมอบตามมาตร า 78(2) แหงประมวลรษฎากรดวย ขอ 7 บรรดาระเบยบ ขอบงคบ ค าสง หนงสอตอบขอหารอทางปฏบตใดทขดแยงกบค าสงนใหเปนอนยกเลก

สมศกด ศรชยธ ารง (2549: ง, 10-11) ปจจยทมผลกระทบกบการเลอกวธการจดท าทางบญชสญญาเชาระยะยาวของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยมความ มงหมายทจะศกษาถงการเลอกวธการบญชสญญาเชาระยะยาว เลอกใชวธเฉพาะเจาะจง และขอมลทตยภมไดเกบรวบรวมผานทางงบการเงนรวม ประกอบดวย กจการซงเชาสนทรพยภายใตสญญาเชาด าเนนงาน และกจการซงเชาสนทรพยภายใตสญญาเชาการเงน ผลการศกษาพบวา หากเปนสญญาเชาด าเนนงาน ผเชา ณ วนทท าสญญาเชา จะไมมการบนทกบญช และตลอดอายสญญาเชา จะบนทกคาเชาเปนคาใชจายในงบก าไรขาดทน และเงนสดเปนกระแสเงนสดใชไปในการด าเนนงานในงบกระแสเงนสด หากเปนสญญาเชาการเงน ผเชา ณ วนทท าสญญาเชา บน ทกสนทรพยและหนสนเทากบมลคาปจจบนของจ านวนเงนทงหมดทตองจาย และตลอดอายสญญาเชา เงนสดทจายแตละงวด สวนหนงจะน ามาปนสวนเปนดอกเบยจาย อกสวนหนงจะน ามาลดยอดหนสน (เงนตน) และตองคดคาเสอมราคาตลอดอายการใชงานของสนทรพย

11

หนงฤทย อดมความสข (2543: ข) ศกษาการบญชสวนสม: กรณศกษาของสวนสมธนาธร โดยมวตถประสงคเพอศกษาเกยวกบระบบการจดท าบญชของธรกจสวนสมธนาธร ตลอดจนการน าเสนอขอมลในรปของรายงานทางการเงนทเกยวของกบธรกจ รวบรวมขอมลโดยการสมภาษณผบรหารระดบประธานกรรมการ จ านวน 1 คน กรรมการผจดการ จ านวน 1 คน สมหบญช จ านวน 1 คน และพนกงานฝายบญช จ านวน 3 คน ตลอดจน สงเกตจากขนตอนและวธการปฏบตเกยวกบระบบการจดท าบญชของบรษทฯ พบวา สวนสมธนาธรประกอบกจการในลกษณะธรกจเจาของคนเดยวมาตงแตเรมด าเนนงานจนถงปจจบน มการจดท าบญชในลกษณะของบญชเดยวโดยใชเก ณฑเงนสด คอ รบรรายไดและรายจายเฉพาะสวนทกจการไดรบหรอจายเงนสดไปแลวเทานน ซงมการจดบนทกขอมลและจดท าบญชโดยใชสมดเงนสดบนทกการรบจาย แลวน าขอมลจาก ระบบบญชเดยวมาจดท ารายงานการเงนตามระบบบญชค โดยใชเกณฑคงคางตามหลกการบญชทยอมรบทวไป กวน สงหโกวนท (2550: ง, จ) ท าการศกษาเปรยบเทยบแนวปฏบตการบญชของธรกจเกษตรทวไป กบ รางมาตรฐานการบญชไทยเรอง การบญชเกษตรกรรม มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบแนวปฏบตการบญชของธรกจเกษตรทวไป กบ รางมาตรฐานการบญชไทย เรองการบญชเกษตรกรรม ซงพบวามขอแตกตางในประเดนการรบรรายการ การวดมลคา และการแสดงรายงานในงบการเง น วธการศกษาใชวธการเกบขอมลจากการ สมภาษณแบบเจาะลกและเขาสงเกตการณผมหนาทเกยวของกบการท าบญช รวมทงการคนควาจากรายงานทางการเงนและเอกสารอนทเกยวของ ผลการศกษาพบวาแนวปฏบตการบญชของธรกจเกษตรทวไป จะรบรรายการในวนแรกทมการรบรและทกวนสนงวด โดยแสดงรายการในงบการเงนเปนสนคาคงเหลอทกกรณใชราคาทนในอดต ในการวดมลคา รบรก าไรหรอขาดทน เมอมการขาย ส าหรบแนวปฏบตการบญชตามรางมาตรฐานการบญชไทย เรองการบญชเกษตรกรรม จะรบรรายการเปนสนทรพยชวภาพและสนคาคงเหลอรบรเมอมการไดมาครงแรกโดยใชมลคายตธรรมในวนทไดมา โดยรบรเปนรายไดจากมลคายตธรรมของสนคาทผลตได และทกวนทในงบดลตองมการวดมลคายตธรรม ผลตางของราคาทนในอดตและมลคายตธรรมอาจกอใหเกดก าไรหรอขาดทนจากการเปลยนแปลงทางราคาก าไรหรอขาดทนจากปรมาณทเพมขนหรอลดลงของสนทรพยชวภาพและผลผลต ก าไรจากการเปลยนแปลงทางกา ยภาพของสนทรพยชวภาพและผลผลต ซงผลตางของราคาทนในอดตและมลคายตธรรม นอกจากกอใหเกดผลก าไรหรอขาดทนในกรณตางๆ ดงกลาวแลว และยงมผลกระทบตอก าไรสะสมในงบดลอกดวย

12

วรลกษณ วรรณโล (2544: 22-24) ไดศกษา เปรยบเทยบมาตรฐานการบญชและกฎหมายภาษอากรเกยวกบกจการเชาซอรถยนตไดพบวามาตรฐานการบญชฉบบท 7 ก าหนดใหรบรก าไรทเกดจากการขายเปนรายไดทงจ านวนในรอบระยะเวลาบญชทมการใหเชาซอหรออาจรบรก าไรเปนรายไดในแตละรอบระยะเวลาบญชตามงวดทถงก าหนดช าระกได สวนดอกผลของเชาซอนนใหรบรเปนรายไดตามงวดทถงก าหนดช าระ ในกรณทไมไดรบเงนคางวดตามงวดทถงก าหนดช าระหรอไมไดรบเงนคางวดทถงก าหนด ผขายสามา รถเลอนการรบรรายไดออกไป หากไมมเหตผลสนบสนนไดวาจะสามารถเรยกเกบเงนได สวนหลกเกณฑการรบรรายไดตามกฎหมาย และการจดเกบภาษเงนไดนตบคคลยดหลกเกณฑเกยวกบหลกเกณฑทางบญช ขอแตกตางทส าคญไดแกหลกเกณฑทางดานการจดเกบภาษมลคาเพมในการก าหนดใหผขายยงตองเสยภาษมลคาเพมจากคางวดทถงก าหนดจนกวาจะมการบอกเลกสญญาเชาซอตามกฎหมายแทจรง ทงนกฎหมายจดเกบภาษมลคาเพม จงท าใหผประกอบการตองมความรบผดชอบในการช าระภาษมลคาเพมในขณะทยงไมมการรบช าระเงนคางวดจงถอเปนภาระของผขาย

บทท 3

มาตรฐานการบญช

คณะผจดท าไดน าเสนอมาตรฐานการบญช ฉบบท 18 17 11 และ 41 มาไว ณ ทน ดวย เพอประกอบการศกษาในรายงานเลมน และจะกลาวถงโดยยอดงน มาตรฐานการบญชฉบบท 18 ไดกลาวถง ความหมายของรายไดประเภทตางๆ ระบถงสถานการณทเขาเกณฑการรบรรายไดและใหแนวทางในการปฏบตส าหรบแตละกรณ มาตรฐานการบญชฉบบท 17 ไดกลาวถงสญญาเชาการเงนและสญญาเชาด าเนนการทางดานผใหเชาและผเชา มาตรฐานการบญชฉบบท 11 กลาวถงประเดนหลกทางการบญช คอการปนสวนรายไดและตนทนใหกบงวดบญชทมการกอสราง เมอใดกจการตองรบรรายไดและคาใชจายไวในงบก าไรขาดทน และมาตรฐานการบญชฉบบท 41 ไดกลาวถง เกษตรกรรม การรบรรายไดและการวดมลคา การ เปดเผยขอมล และนโยบาย โดย จะกลา วรายละเอยดดงตอไปน

มาตรฐานการบญชฉบบท 18 เรอง รายได (ปรบปรง 2552) ประเดนหลกทางการบญชส าหรบรายได คอ การก าหนดวาเมอไหรทกจการตองรบรรายการเปนรายได แมบทการบญชก าหนดวารายไดตองรบรเมอมความเปนไปไดคอนขางสงทจะเกดประโยชนดานเศรษฐกจในอนาคตของรายการ ซงมผลตอกจการและกจการสามารถวดมลคาของรายการนนไดอยางนาเชอถอ มาตรฐานฉบบนจะก าหนดวธปฏบตทางบญชส าหรบรายได โดยก าหนดวา รายไดนนจะเกดจากรายการหร อเหตการณทางบญชทเกยวกบ 3 กรณ คอ 1) การขายสนคา 2) การใหบรการ และ 3) การใหผอนใชสนทรพยของกจการทกอใหเกดรายไดในรปของดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล รายได หมายถง การเพมขนของประโยชนเชงเศรษฐกจ (กอนหกคาใชจาย ) ในรอบระยะเวลาบญชในการไดรบมาหรอการเพมขนของสนทรพยหรอการลดลงของหนสน รวมทงรายไดทเกดขนจากการด าเนนงานตามปกตของกจการและผลก าไร แตจะไมรวมถงเงนลงทนทไดรบจากผมสวนรวมในสวนของเจาของ ดงนนการทกจการเรยกเกบเงนแทนบคคลอนแลวตอง

14

น าไปจายคนใหกบบคคลทกจการเรยกเกบเงนแทนนนจะไมจดเปนรายได เชน ภาษเงนไดหก ณ ทจาย ภาษมลคาเพม เปนตน ขอบเขต กอนทจะศกษารายละเอยดของมาตรฐานการบญชฉบบนควรทราบความหมายของค าตางๆ ตามมาตรฐานการบญชฉบบท 18 ซงไดใหความหมายไวดงตอไปน สนคา หมายถง สนคาทกจการผลตหรอทซอมาเพอขาย เชน สนคาทซอมาโดยกจการคาปลก หรอทดนและอสงหารมทรพยอนทกจการถอครองไวเพอขาย การใหบรการ หมายถง การทกจการไดปฏบตงานตามทตกลงไวในสญญาตลอดชวงเวลาทตกลงกนซงอาจเปนการใหบรการเพยงชวงเวลาเดยวหรอหลายชวงเวลา ซงไมครอบคลมถงรายไดซงเกดจากสญญาการใหบรการทเกยวของโดยตรงกบงานกอสรางตามสญญา ดอกเบย หมายถง คาตอบแทนอนเกดจากการใหผอนใชเงนสด รายการเทยบเทา หรอจ านวนคางรบของกจการ คาสทธ หมายถง คาตอบแทนจากการใหผอนใชสนทรพยระยะยาวของกจการ เงนปนผล หมายถง สวนแบงก าไรทผถอเงนลงทนในตราสารทนจะไดรบตามสดสวนของเงนลงทนทถอ มาตรฐานการบญชฉบบนไมครอบคลมถงรายไดทเกดจาก ในการรบรรายไดนนในรายละเอยดของมาตรฐานฉบบนจะไมรวมรายไดทเกดจากเรองตางๆ ดงน - สญญาเชา - เงนปนผลซงเกดจากเงนลงทนทถอปฏบตตามวธสวนไดเสย

15

- สญญาประกนภย - การเปลยนแปลงในมลคายตธรรม หรอการจดจ าหนายของสนทรพยทางการเงนและหนสนทางการเงน - การเปลยนแปลงมลคาของสนทรพยหมนเวยนอน - การรบรรายการเมอเรมแรกและการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพทเกยวของกบกจกรรมทางการเกษตร - การรบรผลตผลทางการเกษตรเมอเรมแรก - การขดสนแร การขายสนคา ในการรบรรายไดจากการขายสนคานนตองเปนไปตามเงอนไขหลกเกณฑทง 5 ขอ ดงน 1. กจการไดโอนความเสยง และผลตอบแทนทเปนนยส าคญของความเปนเจาของสนคาใหกบผซอแลว 2. กจการไมเกยวของในการบรหารสนคาอยางตอเนองในระดบทเจาของจะสามารถกระท าได หรอไมไดควบคมสนคาทขายแลวทงทางตรงและทางออม 3. กจการสามารถวดมลคาของจ านวนรายไดไดอยางนาเชอถอ 4. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 5. กจการสามารถวดมลคาของตนทนทเกดขนหรอทจะเกดขน อนเนองมาจากรายการบญชนนไดอยางนาเชอถอ สวนในเรองของความเสยงและผลตอบแทนนนพจารณาความเสยงและผลตอบแทนทเปนนยส าคญ โดยพจารณาหลกของเนอ หาส าคญกวารปแบบ ซงในการพจารณาวาเมอใดความเสยง

16

และผลตอบแทนทมนยส าคญของความเปนเจาของสนคาไดถกโอนใหกบผซอนน กจการตองค านงถงสถานการณแวดลอมของรายการบญชดวย โดยทวไปแลวการโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของมกจะเกดขนเมอโอนกรรมสทธหรอโอนการครอบครองสนคาใหกบผซอซงกรณนมกเกดขนกบธรกจคาปลก แตในบางกรณการโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของสามารถเกดขนในวนทไมใชวนทโอนกรรมสทธหรอโอนการครอบครองสนคาใหกบผซอกได ดงนนกจการตองไมรบรรายไดหากกจการยงคงความเสยงทมนยส าคญของความเปนเจาของสนคาซงรายการบญชนจะไมถอเปนขาย และหลกการจบครายไดและคาใชจายยงคงน ามาพจารณาในการรบรรายไดดวย โดยรายไดและคาใชจายทเกยวของกบรายการและเหตการณทางบญชเดยวกนตองรบรในงวดบญชเดยวกน โดยตองวดมลคาของคาใชจายไดนาเชอถอดวย ซงคาใชจายรวมถง คาใชจายในการรบประกนและคาใชจายทเกดหลงการสงคาสนคา นอกจากนยงมขอพจารณาเพมเตมวา รายการตอไปนถาเกดขนจะตองรบรเปนคาใชจายและไมน ามาปรบปรงกบรายไดทไดเคยรบรไปแลว 1. จ านวนทเคยบนทกเปนรายไดแตตอมาเกดความไมแนนอนในการเรยกเกบ 2. จ านวนเงนทกจการไมสามารถเรยกเกบได 3. จ านวนทคาดวาจะไมไดรบคน โดยทกจการไดเคยประมาณการทจะไดรบคนไวแตเนองจากปจจบนสถานการณเปลยนไปท าใหความเปนไปไดคอนขางแนหมดลง การใหบรการ การรบรรายไดของการใหบรการจะประมาณจากขนความส าเรจของรายการบญช ณ วนทในงบการแสดงฐานะทางการเงน โดยประมาณไดอยางนาเชอถอซงการประมาณไดอยางนาเชอถอนนตองเขาเกณฑทง 4 ขอตอไปน

17

1. กจการสามารถวดมลคาของจ านวนรายไดไดอยางนาเชอถอ 2. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบผลประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 3. กจการสามารถวดขนความส าเรจของรายการบญช ณ สนรอบระยะเวลารายงานไดอยางนาเชอถอ 4. กจการสามารถวดมลคาของตนทนทเกดขนแลวและทจะเกดขน เพอท าใหราย การบญชนนเสรจสมบรณไดอยางนาเชอถอ โดยการประมาณการขนของความส าเรจไดอยางนาเชอถอนนกเมอมการตกลงกบคสญญาในเรองตอไปน 1. สทธตามกฎหมายของแตละฝายซงเกยวกบการใหบรการหรอการรบบรการ 2. สงตอบแทนทจะแลกเปลยนกน 3. ลกษณะและเงอนไขการช าระเงน ในการรบรรายไดตามขนความส าเรจของรายการบญชจะเรยกวา “วธอตราสวนของงานทท า” โดยวธนกจการตองรบรรายไดในงวดบญชทมการใหบรการ การรบรรายไดตามเกณฑใหขอมลทเปนประโยชนเกยวกบขอบเขตของบรการทใหแ ละผลการปฏบตงานระหวางงวด ในการก าหนดขนของความส าเรจนนสามารถก าหนดขนความส าเรจไดหลายวธ 1. การส ารวจงานทไดท าแลว 2. อตราสวนของบรการทใหจนถงปจจบนเทยบกบบรการทงสนทตองใหบรการ

18

3. สดสวนของตนทนทเกดขนจนถงปจจบนกบปร ะมาณการตนทนทงสน ตนทนทเกดขนจนถงปจจบนใหรวมเฉพาะตนทนของบรการทใหแลวจนถงปจจบน สวนประมาณการตนทนทงหมดใหรวมตนทนของบรการทงทใหแลวและทจะใหในอนาคต ซงเงนจายลวงหนาหรอเงนรบลวงหนาจากลกคาจะไมมสวนเกยวของกบระดบของการใหบรการทใหไปแลว เมอกจการไมสามารถประมาณผลของรายการทางบญชทเกยวของกบการใหบรการไดอยางนาเชอถอ กจการตองรบรรายไดไมเกนจ านวนคาใชจายทร บรไปแลวซงคาดวาจะไดรบคน โดยกจการตองรบรตนทนทเกดขนเปนคาใชจายโดยไมรบรรายไดทเกยวของหากกจการไมสามารถประมาณผลของรายการบญชไดอยางนาเชอถอและมระดบความนาจะเปนไมเพยงพอทจะเชอถอไดวากจการจะไดรบตนทนทเกดขนคน ดงนนกจการจะรบรก าไรไมไ ดหากไมสามารถประมาณผลของรายการทางบญชไดอยางนาเชอถอเนองจากความไมแนนอนไดหมดไป กจการสามารถรบรรายไดตามขนความส าเรจ อยางไรกตามกจการสามารถรบรรายไดตอเมอมความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชนเชงเศรษฐกจจะเขาสกจการ ซงกจการตอง รบรรายการตอไปนเปนคาใชจายและตองไมน าไปปรบปรงกบจ านวนรายไดทไดรบรเมอเรมแรก 1. จ านวนทเคยบนทกเปนรายไดแตตอมาไดเกดความไมแนนอนในการเรยกเกบ 2. จ านวนทไมสามารถเรยกเกบได 3. จ านวนทคาดวาจะไมไดรบคน เนองจากสถานการณในปจจบนท าใหความเปนไปไดคอนขางแนทจะไดรบคนหมดไป ในการใหบรการหลายอยางในชวงเวลาเดยวกนและกจการไมสามารถแยกบรการทใหออกจากกนได ในการแสดงขนความส าเรจของบรการทใหนนกจการตองรบรรายไดดวยวธเสนตรงตลอดชวงเวลา เวนแตจะมหลกฐานทแสดงใหเหนวากจการสามารถใชวธอนทเหมาะสมกวาในการแสดงขนความส าเรจของบรการทให อยางไรกตามหากการใหบรการนนประกอบดวยการบรการหลกซงมความส าคญกวาการบรการอนๆ กจการตองไมรบรรายไดจนกระทงการใหบรหารหลกนนไดด าเนนการแลว

19

ดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ในการรบรรายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผล ทเกดจากการใหผอนใชสนทรพยของกจการนนตองเขาเกณฑทง 2 ขอ 1. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของรายการบญชนน 2. สามารถวดมลคาของจ านวนรายไดไดอยางนาเชอถอ โดยการรบรรายไดดอกเบย คาสทธ และเงนปนผลตองรบรตามเกณฑตอไปน

1. รายไดดอกเบยใหรบรตามเกณฑอตราผลตอบแทนทแทจรง รายไดคาสทธใหรบรตามเกณฑคงคางซงเปนไปตามเนอหาของขอตกลงทเกยวของ (เวนแตเนอหาตามขอตกลงจะแสดงใหเหนวาการรบรรายไดจะเหมาะสมยงขนหากใชเกณฑอนทมระบบและสมเหตผล) 2. รายไดเงนปนผลใหรบรเมอผถอหนมสทธไดรบเงนปนผล เมอกจการซอเงนลงทนทระบอตราดอกเบยและในขณะทซอนนมดอกเบยคงคางอยดวยโดยเปนดอกเบยคงคางทเกดขนกอนการซอเงนลงทน กจการตองปนสวนดอกเบยทไดรบในเวลาตอมาระหวางดอกเบยรบทเกดขนในชวงเวลาทเกดขนกอนการซอและหล งการซอ เพอทจะรบรเปนรายไดเฉพาะสวนทเกดหลงซอ สวนการทกจการซอตราสารทนทมประกาศจายเงนปนผลจากก าไรสทธทเกดขนกอนการซอตราสารทน เชน ซอหนสามญทมการประกาศจายเงนปนผลจากก าไรสทธทเกดกอนการซอตราสารทน ตองน าเงนปนผลจ านวนนนมาหกออกจากตนทนของตราสารทน ซงจะมผลท าใหตราสารทนมตนทนลดลงจากจ านวนเงนทจายไป แตถาไมสามารถปนสวนเงนปนผลจ านวนนไดกใหรบร

20

เงนปนผลทงจ านวนเปนรายได ยกเวนจะเหนไดชดเจนวาเงนปนผลนนเปนการคนทนใหตราสารทน นอกจากน การรบรรายไดประเภทดอกเบย คาสทธ และเงนปนผลนนยงคงมหลกปฏบตเหมอนการรบรรายไดประเภทรายไดจากการขาย รายไดคาบรการในเรองทเกยวกบการรบรรายการทจะใหรบรเปนคาใชจายและไมใหน าไปปรบปรงกบจ านวนรายไดทไดรบรไปเมอเรมแร ก ดงมรายการตอไปน 1. จ านวนทเคยบนทกเปนรายไดแตตอมาเกดความไมแนนอนในการเรยกเกบ 2. จ านวนทไมสามารถเรยกเกบได 3. จ านวนทคาดวาจะไมไดรบคนเนองจากสถานการณในปจจบนท าใหความเปนไปไดคอนขางแนทจะไดรบคนหมดไป

มาตรฐานการบญชฉบบท 17 เรอง สญญาเชา (ปรบปรง 2552) สญญาเชา หมายถง สญญาหรอขอตกลงทผใหเชาในการใชสนทรพยส าหรบชวงเวลาทตกลงกนเพอแลกเปลยนกบคาตอบแทน ซงไดรบช าระในงวดเดยวหรอหลายงวดรวมถง สญญาเชาสนทรพยทผเชามสทธทจะไดรบกรรมสทธในสนทรพยทเชาเมอผเชาปฏบตตามเงอนไขทตกลงกน ในบางครงเรยกวา สญญาเชาซอ มาตรฐานการบญชฉบบท 17 เรอง สญญาเชา จะครอบคลมส าหรบสญญาเชาทกรายการ วตถประสงคของมาตรฐานการบญ ชฉบบนเพอก าหนดนโยบายการบญชและการเปดเผยขอมลทเหมาะสมทงทางดานผเชาและผใหเชา เพอน าไปปฏบตกบสญญาเชาการเงนและสญญาเชาด าเนนงาน

21

ขอบเขต มาตรฐานการบญชฉบบนใหถอปฏบตกบการบญชส าหรบสญญาเชาทกรายการ ยกเวนรายการตอไปน 1. สญญาเชาเพอการส ารวจหรอการใชทรพยากรแร น ามน กาซธรรมชาต และทรพยากร อนทคลายกน ซงไมสามารถสรางขนใหมได 2. ขอตกลงในการใหใช สทธของรายการ ประเภทฟลมภาพยนตร การบนทก วดทศน ละคร บทประพนธ สทธบตร และลขสทธ มาตรฐานการบญชฉบบนไมใชกบการวดมลคาของรายการตอไปน 3. อสงหารมทรพยทผเชาถอครอง และบนทกเปนอสงหารมทรพยเพอการลงทน 4. อสงหารมทรพยเพอการลงทนทผใหเชาบนทกเปนสญญาเชาด าเนนงาน 5. สนทรพยชวภาพทผเชาถอครองภายใตสญญาเชาการเงน 6. สนทรพยชวภาพทผใหเชาบนทกเปนสญญาเชาด าเนนงาน ค านยาม ค าศพททใชในมาตรฐานการบญชฉบบนมความหมายโดยเฉพาะ ดงตอไปน สญญา เชาการเงน หมายถง สญญา เชาทท าให เกดการโอนความเสยง และผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดท ผเปนเจา ของพงได รบจากสนทรพยใหแกผเชา ไมวาในทสดการโอนกรรมสทธจะเกดขนหรอไม สญญาเชาด าเนนงาน หมายถง สญญาเชาทมใชสญญาเชาการเงน

22

ตนทนทางตรงเรมแรก หมายถง ตนทนสวนเพมทเกดขนโดย ตรงจากการตอรองและการท าสญญาเชา ตนทนดงกลาวนไมรวมถงตนทนในสวนของผใหเชาทเปนผผลตหรอผแทนจ าหนาย จ าแนกประเภทของสญญาเชา มาตรฐานการบญชฉบบนก าหนดใหกจการจดประเภทสญญาเชาโดยพจารณาถงขอบเขตความเสยงและผลตอบแทนทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยทเชาวาตกอยกบผเชา หรอผใหเชา ความเสยงดง กลาว รวมถง โอกาสทจะเกดความสญเสยจาก ก าลง การผลตทไม ไดใช หรอจากเทคโนโลยทลาสมย และจากความผนผวนของผลตอบแทนทเกดจากการเปลยนแปลงสถานการณทางเศรษฐกจ ผลตอบแทนดงกลาวอาจรวมถง การคาดการณวาการด าเนนงาน จะมก าไรตลอดอายการใชงานของสนทรพย และการคาดการณวาจะมผลก าไรจากราคาทเพมขนหรอจากมลคาคงเหลอทจะไดรบ กจการตองจดประเภทสญญาเชาเปนสญญาเชาการเงน หากสญญานนโอนความเสยงและผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยไปใหแกผเชา และตองจดประเภทสญญา เชาเปนสญญาเชาด าเนนงาน หากสญญานนไม ได โอนความเสยง หรอผลตอบแทนทงหมดหรอเกอบทงหมดทผเปนเจาของพงไดรบจากสนทรพยไปใหแกผเชา ส าหรบการ เชาทดนและอาคารตามสญญา เชาตองจดประเภท เปนสญญาเชา การเงนหรอสญญาเชาด าเนนงานในลกษณะเดยวกบการจดประเภทสญญา เชาส าหรบสนทรพยอน อยางไรกตามทดนมลกษณะพเศษคอ ตามปกตจะมอายการใหประโยชนเชงเศรษฐกจไมจ ากด หากคาดวาจะไมตองโอนกรรมสทธในทดนไปใหผเชา ณ วนสนสดสญญาเชา ผเชาจะไมไดรบความเสยงและผลตอบแทนของความ เปนเจาของทงหมดหรอเกอบทงหมด ในกรณ เชนน สญญาเชาทดนจะถอเปนสญญาเชาด าเนนงาน ดงนนจ านวนทจาย เมอเขาท าสญญาเชา หรอการได สทธการ เชาซงเปนสญญาเชาด าเนนงาน จงถอเปนการจายคาเชาลวงหนาตดจ าหนายตลอดอายสญญาเชา ตามรปแบบของประโยชนทไดรบ

23

สญญาเชาในงบการเงนของผเชา สญญาเชาการเงน การรบรเรมแรก ณ วนทสญญาเชา ผเชาตองรบรสญญาเชา การเงนเปนส นทรพยและหนสนในงบแสดงฐานะ การเงนของ ผเชาดวยจ านวน เงนเทากบมลคา ยตธรรมของ สนทรพยทเชา หรอมลคาปจจบนของเงนขนต าทตองจายแลวแตจ านวนใดจะต ากวา ซงพจารณา ณ วนเรมตนของสญญาเชา การแสดงงบแสดงฐานะการเงน ณ วนทสญญาเชาเรมมผลจงเปนการเหมาะสมทผเชาจะรบรรายการ เกยวกบสญญาเชา การเงนในงบแสดงฐานะ การเงน เปนสนทรพย และหนสนทจะตองจายในอนาคตดวยจ านวน เดยวกน และตนทนทาง ตรงเรมแรกของ ผเชาใหรบร เปนตนทนของสนทรพยทเชา ตนทนทางตรงเรมแรกมกเกดขนเนองจากกจกรรมทเฉพาะเจาะจงกบการเชา เชน การตอรองและการท าสญญาเชา ตนทนทเกยวของโดยตรงกบกจกรรมทเกด ขนกบผเชาเพอให ไดสญญาเชาการเงนตองรวมเปนสวนหนงของจ านวนทรบรเปนสนทรพยภายใตสญญาเชานน การวดมลคาภายหลงการรบรเรมแรก จ านวนเงนขนต าทตองจายตองน ามา แยกเปนคาใชจายทาง การเงนและสวนทจะน าไปลดหนสนทยงไมไดช าระ คาใชจายทางการเงนตองปนสวนใหกบงวดตางๆ ตลอดอายสญญาเชา เพอท าให อตราดอกเบย แตละงวด เปนอตรา คงท ส าหรบ ยอดคงเหลอของหนสนทเหลอ อย แตละงวด คาเชาทอาจเกดขนบนทกเปนคาใชจายในงวดทเกดรายการ สญญาเชา การเงน ท าใหเกดคา เสอมราคา ส าหรบสนทรพย เสอมสภาพ และคาใชจายทางการเงนส าหรบงวดบญชแตละงวด ผเชาตองปนสวนมลคาเสอมสภาพของ สนทรพยทเชาใหกบงวดบญชแตละงวดตลอดระยะเวลาท คาดวาจะใชสนทรพยนน การปนสวนตองเปนไป

24

ตามเกณฑทเปนระบบ และสอดคลองกบนโยบายการคดคาเสอมราคาส าหรบสนทรพย เสอมสภาพทผเชาเปนเจาของ การเปดเผยขอมล นอกจากทผเชาตองเปดเผยขอมลตามขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน ผเชาตองเปดเผยขอมลส าหรบสญญาเชาการเงนเพมเตมดงตอไปน 1. มลคาตามบญชสทธ ณ วนสนรอบระยะเวลา 2. การกระทบยอด ณ วนสนรอบระยะเวลาการรายงาน ระหวางจ านวนเงน ขนต าทตองจายทงสนกบมลคาปจจบนของจ านวนเงนขนต าทตองจายทงสน 3. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนคาใชจายในงบก าไรขาดทนส าหรบงวด 4. จ านวนเงน ขนต าทงสนท คาดวาจะ ไดรบในอนาคตจากการใหเชาชวงบอกเลกไมได ณ วนสนรอบระยะเวลา สญญาเชาด าเนนงาน ผเชาตองรบรจ านวนเงนทจายตาม สญญาเชาด าเนนงานเปนคาใชจาย ทจะแสดง ในงบก าไรขาดทนตามวธเสนตรงตลอดอายสญญาเชา การเปดเผยขอมล นอกจากทผเชาตองเปดเผยขอมลตามขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 7 เรอง การ เปดเผยขอมลส าหรบ เครองมอทางการเงน ผเชาตองเปดเผยขอมลส าหรบสญญาเชาด าเนนงานเพมเตมดงตอไปน

25

1. จ านวนเงนขนต าทตองจายในอนาคตทงสนภายใตสญญาเชาด าเนนงานทบอกเลกไมได 2. จ านวนเงนขนต าทงสนทคาดวาจะไดรบในอนาคตจากการเชาชวงทบอกเลกไมได ณ วนสนรอบระยะเวลา 3. จ านวนเงนทตองจายตามสญญาเชาและจ านวนเงนทจะไดรบตามสญญาใหเชาชวงทรบรในงบก าไรขาดทนส าหรบงวด ซงแยกแสดง จ านวนเงน ขนต าทตองจาย คาเชาทอาจ เกดขนและจ านวนเงนทจะไดรบจากสญญาใหเชา สญญาเชาในงบการเงนของผใหเชา สญญาเชาการเงน การรบรเรมแรก ผใหเชาตอง รบรสนทรพยภายใตสญญาเชา การเงน เปนลกหน ในงบแสดงฐานะการเงนดวยจ านวนทเทากบเงนลงทนสทธในสญญาเชา ผใหเชาโอนความเสยงและประโยชน ของความเปนเจาของทงหมดหรอเกอบทงหมด ใหแกผเชา ดงนนผใหเชาจงถอวา ลกหนสญญา เชา คอสนทรพยทจะท าใหผเชาไดรบเงนตนพรอมกบรายไดทางการเงน เพอชดเชยและตอบแทน ผใหเชาส าหรบการลงทนและบรการทให ผใหเชามกมตนทนทางตรงเรมแรก เชน คานาย หนาและคาธรรมเนยมทางกฎหมาย ตนทนทางตรงเรมแรกจะรวมค านวณอยในลกหนตามสญญาเชาการเงน และจะเปนสวนหกจากก าไรในชวงอายของสญญาเชา การวดมลคาภายหลงการรบรเรมแรก การรบร รายไดทางการเงนตองขนอย กบรปแบบท สะทอน ถงอตราผลตอบแทนคงทในแตละงวดของเงนลงทนสทธของผใหเชา ซงคงเหลอตามสญญาเชาการเงนนน ผใหเชาตอง

26

ปนสวนรายไดทางการเงนตลอดอายสญญาเชา ดวยจ านวนทจายตามสญญาเชาท เกยวของกบงวดบญช (ซงไมรวมตนทนในการใหบรการ ) ตองน ามา หกกบเง นลงทนขนตนทงสนในสญญาเชาการเงนเพอลดเงนตนและรายไดทางการเงนรอการรบร ผใหเชาทเปนผผลตหรอผแทนจ าหนายตองรบรก าไรจากการขายหรอขาดทนจากการขายในงบ ก าไรขาดทนส าหรบ งวดตามนโยบายการบญชทกจการ ณ วนทสญญา เชาเรมมผล ผใหเชาทเปนผผลต หรอ ผแทนจ าหนายจะ บนทกรายได จากการขาย ดวยมลคา ยตธรรมของสนทรพยหรอมลคาปจจบนของจ านวนเงนขนต าทผเชาตองจายผใหเชาคดลดดวยอตราดอกเบย ในทองตลาดแลวแตจ านวนใดจะต ากวา และจะบนทกตนทนขายดวยตนทนของสนทรพยทใหเชาหรอมลคาตามบญช หกดวยมลคาปจจบน ของมลคา คงเหลอทไม ไดรบการประกน ผลตางระหวางรายไดจากการขายกบตนทนขายถอเปนก าไรจากการขาย การเปดเผยขอมล นอกจากทผใหเชาตองเปดเผยขอมลตามก าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน ผใหเชาตองเปดเผยขอมลส าหรบสญญาเชาการเงนเพมเตมดงตอไปน 1. การกระทบยอด ณ วนสนรอบระยะเวลาการรายงาน ระหวางผลรวม ของเงนลงทนขนตนทงสนตามสญญาเชากบมลคาปจจบนของจ านวนเงนขนต าทลกหนตองจายตามสญญาเชา 2. รายไดทางการเงนรอการรบร 3. มลคาคงเหลอทไมไดรบการประกนซงรวมอยในผลประโยชนของผใหเชา 4. คาเผอหนสงสยจะสญของจ านวนเงนขนต าท ลกหนตองจายตาม สญญาเชาทคาดวาจะเกบไมได 5. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนรายไดในงบก าไรขาดทนส าหรบงวด

27

สญญาเชาด าเนนงาน ผใหเชาตองแสดงสนทรพยทอยภายใตสญญาเชาด าเนนงานในงบแสดงฐานะทางการเงน ตามลกษณะของ สนทรพยผใหเชาตอง รบร ตนทน (ซงรวมถงคา เสอมราคา ) ทเกดขนเนองจากการไดรบรายไดคาเชาเปนคาใชจายส าหรบงวด และรบรรายไดคาเชา (ไมรวมเงนรบจากการใหบรการ เชน การประกนภยและการบ ารงรกษา) ในงบก าไรขาดทนตามเกณฑเสนตรง ตลอดอายสญญาเชา การเปดเผยขอมล นอกจากท ผใหเชาตองเปดเผยขอมลตาม ทระบไว ในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 7 เรอง การ เปดเผยขอมลส าหรบ เครองม อทางการเงน ผใหเชาตองเปดเผยขอมลส าหรบสญญาเชาด าเนนงานเพมเตมดงตอไปน 1. จ านวนเงนขนต าทตองจายในอนาคตทงสนภายใตสญญาเชาด าเนนงานทบอกเลกไมได 2. คาเชาทอาจเกดขนทรบรเปนรายไดในงบก าไรขาดทน การขายและเชากลบคน การขายและเชากลบคน คอ การทผขายขายสนทรพยแลว และผขายท าสญญาเชาสนทรพยนนกลบคนมา จ านวนเงนทตองจายตามสญญาเชา และราคาขายจงมกมความ สมพนธกน เนองจากไดมการตอรองราคารวมกน วธปฏบตทางบญช ส าหรบการขายและเชากลบคนขนอยกบประเภทของสญญาเชาทเกยวของ สญญาเชาการเงน หากรายการขายและเชากลบคนกอใหเกดสญญาเชาการเงน สงตอบแทนจากการขายทสงกวามลคาตามบญชของสนทรพยจะตองไมรบรเปนก าไรในงบก าไรขาดทนของผขายทเปนผเชา

28

โดยทนท แตตองบนทกรบรเปนรายการรอตดบญช และตดจ าหนายไปตลอดอายสญญาเชา ส าหรบสญญาเชาการเงน กจการไม ตองปรบปรง ผลตางเวนแตสนทรพย นนเกดกา รดอยคาซงในกรณดงกลาวกจการตองปรบลดมลคาตามบญชของสนทรพยใหเทากบมลคาทคาดวาจะไดรบคน สญญาเชาด าเนนงาน ในกรณทการขายและเชากลบคนกอใหเกดสญญาเชาด าเนนงาน 1. หากราคาขายมจ านวนเทยบเทากบมลคายตธรรมอยางเหนไดชด ผขายตองรบรผลก าไรหรอผลขาดทนจากการขายในงบก าไรขาดทนทนท 2. หากราคาขายมจ านวนต ากวามลคายตธรรม ผขายตองรบรผลก าไรหรอผลขาดทนจากการขายในงบ ก าไรขาดทนทนท เวนแตผขาย จะไดรบชดเชยผลขาดทนทเกดขน โดยการจายคาเชาในอนาคตทต า กวาราคาตลาด ในกรณน ผขายตองบนทกผลขาดทนจากการขาย เปนรายการรอการตดบญชและตด จ าหนายตามสดสวน ของจ านวนคาเชาทจายในแต ละงวดตามระยะเวลาทผขายทเปนผเชาคาดวาจะใชประโยชนจากสนทรพยทเชา 3. หากราคาขายมจ านวนสงกวามลคายตธรรม ผขายตอง รบรจ านวนทสงกวามลคายตธรรมเปนรายการรอการตดบญชและตดจ าหนายตามระยะเวลาทคาดวาจะใชประโยชนสนทรพยทเชา ส าหรบสญญาเชาด าเนนงาน หากมลคายตธรรม ณ เวลาขาย และเชา กลบคนต ากวามลคาตามบญชของสนทรพย กจการตองรบรผลตางระหวางมลคาตามบญชและมลคายตธรรม เปนผลขาดทนในงบก าไรขาดทนทนท

29

มาตรฐานการบญชฉบบท 11 เรองสญญากอสราง (ปรบปรง 2552) วตถประสงค เพอก าหนดวธปฏบตเกยวกบรายไดและตนทนของสญญากอสราง ประเดนหลกทางการบญชเกยวกบสญญากอสราง คอ การปนสวนรายไดและตนทนใหกบงวดบญชทมการกอสราง เนองจากวนทเรมตนการกอสรางกบวนทสนสดการกอสรางตางงวดบญชกน และเกณฑการรบรรายการตามทระบไวนน ใชเพอก าหนดวาเมอใดกจการตองรบรรายไดและตนทนทเกดขนเปนรายไดและคาใชจายไวในงบก าไรขาดทนเบดเสรจ พรอมทงใหแนวทางปฏบ ตเกยวกบเกณฑการรบรรายการดงกลาว ขอบเขต 1. มาตรฐานการบญชฉบบนใหถอปฏบตกบการบญชส าหรบสญญากอสรางในงบการเงนของกจการทรบงานกอสราง 2. มาตรฐานการบญชฉบบนใชแทนมาตรฐานการบญช ฉบบท 11 (ปรบปรง 2550) เรองสญญากอสราง ค านยาม

ค าศพททใชในมาตรฐานการบญชฉบบนมความหมายโดยเฉพาะ ดงน สญญากอสราง หมายถง สญญาทท าขนโดยเฉพาะเพอกอสรางสนทรพยรายการเดยวหรอ

หลายรายการซงมความเกยวของหรอตองพงพากน เชน การกอสรางโรงงานและอปกรณซงตองมการใชเทคโนโลยรวมกน

สญญาราคาคงท หมายถง สญญากอสรางซงมการตกลงราคาหรออตราราคาคงทตอหนวย

ซงระบไวในสญญา ในทนสามารถเปลยนแปลงราคาได ขนอยกบการเปลยนแปลงของตนทนตามเงอนไขทระบไวในสญญา

30

สญญาตนทนบวกสวนเพม หมายถง สญญากอสรางซงกจการจะไดรบคนตนทนตามทตกลงกน ซงสวนเพมนนก าหนดเปนอตรารอยละ สญญากอสรางอาจท าขนเพอกอสรางสนทรพยเพยงรายการเดยว เชน สะพาน ตก หรอหลายรายการซงมความเกยวของกน เชน สญญากอสรางโรงกลนน ามนและสญญากอสรางโรงงานและอปกรณหลายรายการซงมความสมพนธกน มาตรฐานฉบบนก าหนดใหสญญากอสรางรวมถงสญญาตอไปน

1. สญญาการใหบรการทเกยวของโดยตรงกบสนทรพย เชน สญญาวาจางผจดการโครงการ 2. สญญาการซอมบ ารงรวมถงการรอถอนสนทรพย สญญากอสรางท าไดหลายลกษณะ มาตรฐานฉบบนระบถงสญญากอสราง 2 ลกษณะ คอสญญาราคาคงท และสญญาตนทนบวกสวนเพม สญญาบางสญญาอาจมลกษณะผสมของทงสองลกษณะ เชน สญญาตนทนบวกสวนเพมซงก าหนดราคาไวไมใหสงเกนกวาราคาทตกลงกนไว ซงจ าเปนตองพจารณาเงอนไขทกขอตามทระบไวในยอหนาท 23 และ 24 ในเรองของการรบรรายไดคากอสรางและตนทนคากอสราง การรวมและการแยกสญญากอสราง ขอก าหนดในมาตรฐานการบญชฉบบนใหใชปฏบตกบสญญากอสรางแตล ะสญญาแยกจากกน เพอแสดงใหเหนถงเนอหาของสญญาหรอกลมของสญญากอสราง เมอกจการท าสญญาเพอกอสรางสนทรพยหลายรายการ การกอสรางสนทรพยแตละรายการใหถอเสมอนวาไดมการท าสญญากอสรางแยกจากกน หากเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. สนทรพยแตละรายการมขอเสนอทแยกจากกน

31

2. สนทรพยแตละรายการมการตอรองแยกจากกนซงกจการและผวาจางสามารถยอมรบและปฏเสธสญญาสวนทเกยวของกบสนทรพยแตละรายการได

3. ตนทนและรายไดของสนทรพยแตละรายการสามารถระบได กจการตองปฏบตตอกลมสญญากอสรางเสมอนวาเปนสญญาเดยว ไมวากลมสญญานนจะท ากบผวาจางเพยงรายเดยวหรอหลายราย หากเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. สญญาเหลานนมการตอรองรวมกนในลกษณะของสญญาชดเดยวกน 2. สญญาทกสญญามความสมพนธกนอยางมากจนเปนสวนหนงของโครงการซงมอตราก าไรรวมกน 3. การปฏบตตามสญญาทกสญญาเกดขนในเวลาเดยวกนหรอเปนล าดบตอเนองกน สญญากอสรางอาจใหสทธกบผวาจางในการปรบปรงแกไขเพมเตมกจการตองปฏบตเสมอนวาเปนสญญากอสรางแยกตางหาก เมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนงตอไปน 1. สนทรพยทกอสรางเพมเตมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญจากสนทรพยทระบไวในสญญาเดม 2. การตอรองราคาของสนทรพยทกอสรางเพมเตมไมไดค านงถงราคาตามสญญาเดม รายไดคากอสราง

รายไดคากอสรางประกอบดวย

1. จ านวนรายไดเมอเรมแรกตามทตกลงกนไวในสญญา

32

2. จ านวนเงนทเกยวของกบการเปลยนแปลงสญญาทเกดจากการดดแปลงหรอการเรยกรองคาชดเชย หากเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 2.1 มความเปนไปไดคอนขางแนนอนทจะกอใหเกดรายได 2.2 สามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ กจการตองวดมลคารายไดคากอสรางดวยมลคายตธรรมของสงตอบแทนทไดรบหรอ คางรบ และจะถกกระทบจากความไมแนนอนตางๆ ซงขนอยกบผลของเหตการณในอนาคต ดงนนจ านวนรายไดคากอสรางในแตละงวดอาจเพมขนหรอลดลงดงตวอยางตอไปน 1. กจการและผวาจางอาจตกลงดดแปลงเกยวกบมลคาของรายไดในงวดตอมาทเพมขนหรอลดลงจากทเคยตกลงกนไว 2. จ านวนรายไดทตกลงไวอาจเพมขนเนองจากตนทนทเพมขน 3. จ านวนรายไดอาจลดลงเนองจากคาปรบทเกดจากความลาชา 4. สญญาราคาคงทก าหนดจากราคาคงทตอหนวยของผลผลตซงท าใหรายไดคากอสรางเพมขนเมอจ านวนหนวยของผลผลตเพมขน การดดแปลงงานตามค าสงของผวาจางจะท าใหขอบเขตงานตามสญญาเปลยนแปลงไป ซงอาจท าใหรายไดคากอสรางเพมขนหรอลดลง จ านวนเงนทเกยวของกบการดดแปลงงานจะรวมเปนรายไดคากอสรางไดกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. มความเปนไปไดคอนขางแนทผวาจางจะอนมตการดดแปลงงานและจ านวนรายไดทเกดจากการดดแปลงนน

2. สามารถวดมลคาของจ านวนรายไดไดอยางนาเชอถอ

33

คาชดเชย หมายถง จ านวนทกจการจะเรยกเกบจากผวาจางหรอบคคลทสามเพอเรยกคนตนทนทไมไดรวมอย ในราคาสญญา กจการจะรวมคาชดเชยเปนรายไดค ากอสรางไดกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. มการเจรจาซงท าใหมความเปนไปไดคอนขางแนนอนทผวาจางนนจะรบผดชอบตอการเรยกรองนน 2. มความเปนไปไดคอนขางแนทผวาจางจะยอมรบจ านวน เงนนนและเปนจ านวนเงนทสามารถวดมลคาทผวาจางจะรบผดชอบไดอยางนาเชอถอ จ านวนทจายใหเพอจงใจ หมายถง จ านวนเพมเตมทกจการไดรบหากผลงานเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดไวหรอสงกวากจการจะรวมเงนจงใจเปนรายไดคากอสรางไดกตอเมอเปนไ ปตามเงอนไขทกขอตอไปน 1. งานกอสรางแลวเสรจจนถงขนทมความเปนไปไดคอนขางแนทผลงานจะเปนไปตามมาตรฐานทก าหนดไวหรอสงกวา

2. สามารถวดมลคาของจ านวนเงนทจายไดอยางนาเชอถอ ตนทนการกอสราง ตนทนการกอสรางประกอบดวยรายการทกขอตอไปน 1. ตนทนทเกยวของโดยตรงกบงานกอสรางตามสญญา 2. ตนทนทเกยวของกบการกอสรางโดยทวไป 3. ตนทนอนทสามารถเรยกเกบจากผวาจางไดภายใตเงอนไขของสญญากอสราง

34

ตนทนทเกยวของโดยตรงกบงานกอสรางตามสญญารวมถงรายการตอไปน 1. ตนทนคาแรงงานและคาควบคมงานทเกดขน ณ สถานทกอสราง 2. ตนทนวสดทใชในการกอสราง 3. คาเสอมราคาของอาคารและอปกรณทใชในการกอสราง 4. ตนทนในการยายอาคาร เครองจกร และวสดไปหรอกลบจากสถานทกอสราง 5. ตนทนในการเชาอาคารและอปกรณ 6. ตนทนการออกแบบซงเกยวของโดยตรงกบสญญากอสราง 7. ประมาณการตนทนในการแกไขและประกนผลงาน 8. คาชดเชยทบคคลทสามเรยกรอง ตนทนทเกยวของกบกจกรรมการกอสรางโดยทวไปและสามารถปนสวนใหกบงานกอสราง กจการตองใชวธการปนสวนตนทนทเปนระบบและสมเหตสมผลอยางสม าเสมอตามหลกการบญช ตนทนทเกยวของกบงานกอสราง โดยทวไป กจการตองรวมตนทนการก ยมทเกยวของโดยตรงกบการไดมา การกอสราง หรอการผลตสนทรพยทเข าเงอนไขเปน สวนหนงของราคาทนของสนทรพยนน และกจการตองรบรตนทนการกยมอนเปนคาใชจายในงวดบญชทตนทนนนเกดขน ตนทนอนทสามารถเรยกเกบจากผวาจางอาจรวมถงตนทนการบรหารทวไปและตนทนในการพฒนา ซงตองเปนจ านวนทกจการสามารถเรยกเกบตามเงอนไขทระบไวในสญญา

35

ตนทนทไมเกยวของกบการกอสรางตองไมน าไปรวมเปนตนทนของสญญากอสราง โดยตนทนการกอสรางรวมถงตนทนทเกยวของกบงานกอสรางในชวงเวลา ตงแตวนทกจการแนใจวาไดรบงานกอสรางจนกระทงงานกอสรางนนแลวเสรจตามสญญา การรบรรายไดคากอสราง กจการตองรบรรายไดคากอสรางและตนทนคากอสราง เมอกจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ และกจการตองรบรผลขาดทนทคาดวาจะเกดขนเปนคาใชจา ยทนท กรณทสญญากอสรางถกก าหนดราคาคงทแลว กจการสามารถประมาณผลงานไดอยางนาเชอถอเมอรายไดคากอสรางทงสนสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ และม ความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจทเกยวของกบงานกอสราง ในกรณทสญญาเปนสญญาตนทนบวกสวนเพม กจการสามารถประมาณผลการกอสรางไดอยางนาเชอถอกตอเมอเปนไปตามเงอนไขทกขอตอไปน มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจ และสามารถวดมลคาไดอยางชดเจนและนาเชอถอ การรบรรายไดและคาใชจายโดยอางองกบขนความส าเรจของงานกอสรางตามสญญาเรยกวา วธอตราสวนของงานทท าส าเรจภายใตวธอตราสวนของงานทท าส าเรจ กจการรบรรายไดคากอสรางเปนรายไดในก าไรหรอขาดทนในงวดบญชทท าการกอสราง ตนทนการกอสรางทงสนตามสญญาสวนทคาดวาจะสงเกนกวารายไดคากอสรางทงสนตามสญญา ใหรบรเปนคาใชจายทนท กจการอาจมตนทนการกอสรางทเกดขนซงเกยวของกบกจกรรมการกอสรางทตองท าในอนาคต ใหรบรเปนสนทรพย หากมความเปนไปไดคอนขางแนนอนทกจการจะไดรบตนทนนนคน กจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอกตอเมอม ความเปนไปไดคอนขางแนทก จการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจทเกยวของกบงานกอสรางนนตามปกต กจการสามารถประมาณการไดอยางนาเชอถอภายหลงการท าสญญาทระบถงรายการทก

36

ขอตอไปน สทธตามกฎหมายของคสญญาแตละฝายในสนทรพยทกอสราง สงตอบแทนทจะแลกเปลยนกน และลกษณะและเงอนไขการช าระเงน กจการอาจก าหนดขนความส า เรจของงานกอสรางไดหลายลกษณะ โดยใชวธทสามารถวดผลของงานทท าไ ดอยางนาเชอถอ ทงน คางวดของงานและเงนรบลวงหนาจากผวาจางมกไมสะทอนใหเหนถงงานทท าเสรจเมอกจการก าหนดขนความส าเรจของงานกอสรางโดยอางองกบตนทนการกอสรางทเกดขนจนถงปจจบน ตองเปนตนทนทสะทอนใหเหนถงงานทท าเสรจเทานน เมอกจการไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ กจการตองปฏบตตามขอก าหนดทกขอตอไปน 1. กจการตองรบรรายไดไมเกนกวาตนทนการกอสรางทเกดขน และมความเปนไปไดคอนขางแนทจะไดรบตนทนนนคน 2. กจการตองรบรตนทนการกอสรางทเกดขนในระหวางงวดเปนคาใชจาย

กจการตองรบรผลขาดทนทคาดวาจะเกดขนจากงานกอสรางเปนคาใชจายทนทตามทระบไวในยอหนาท 36 กจการตองรบรรายไดเพยงไมเกนจ านวนตนทนการกอสรางทเกดขน ซงตองเปนจ านวนทสามารถเรยกคนจากผวาจางได เมอกจการไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอจะไมมการรบรก าไร และกจการตองรบรตนทนการกอสรางตามสญญาทไมมความเปนไปไดคอนขางแนนอนทจะเรยกคนจากผวาจางได เปนคาใชจายทนทเมอความไมแนนอนซงท าใหกจการไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอไดหมดไปกจการตองรบรรายไดและตนทนทเกยวของกบงานกอสรางตามขอก าหนดทระบไวในยอหนาท 22 แทนการปฏบตตามขอก าหนดทระบไวในยอหนาท 32

37

การรบรขาดทนทคาดวาจะเกดขน เมอมความเปนไปไดคอนขางแนทตนทนการกอสรางทงสนจะสงกวารายไดคากอสรางทงสนกจการตองรบรขาดทนทคาดวาจะเกดขนเปนคาใชจายทนท ขาดทนดงกลาวตองพจารณาโดยไมค านงวา งานกอสรางตามสญญาไดเรมแลวหรอไม ขนความส าเรจของงานกอสราง และจ านวนก าไรทคาดวาจะเกดขนจากสญญากอสรางอน ซงไมถอเปนสญญากอสรางเดยวตามทระบไวในยอหนาท 9 การเปลยนแปลงประมาณการ วธอตราสวนของงานทท าส าเรจตองใชจ านวนสะสมของรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางในแตละงวดบญชกบประมาณการรายไดคากอสรางและตนทนการกอสรางตามสญญาของงวดบญชปจจบน ดงนนผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการรายไดคากอสราง ตนทน หรอผลกระทบของการเปลยนแปลงประ มาณการผลของงานกอสราง ใหถอเปนการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2552) เรองนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ) และใหกจการน ามาพจารณาก าหนดจ านวนรายไดและคาใชจายรบรในก าไรหรอขาดทนในงวดทมการเปลยนประมาณการทางบญชและงวดตอๆ ไป การเปดเผยขอมล กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปน 1. จ านวนรายไดคากอสรางทรบรเปนรายไดในระหวางงวด 2. วธทใชในการก าหนดรายไดคากอสรางทรบรเปนรายไดในระหวางงวด

3. วธทใชในการก าหนดขนความส าเรจของงานระหวางกอสราง

38

กจการตองเปดเผยขอมลทกขอตอไปนเกยวกบสญญากอสรางระหวางท าทมอย ณ วน สนรอบระยะเวลารายงาน 1. จ านวนรวมของตนทนทเกดขนและก าไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) จนถงปจจบน

2. จ านวนเงนรบลวงหนา

3. จ านวนเงนประกนผลงาน เงนประกนผลงาน หมายถง จ านวนเงนงวดทเรยกเกบทยงไมไดรบช าระ จนกวาจะเปนไปตามเงอนไขทระบไวในสญญาทเกยวของกบการจายเงนดงกลาว เงนงวดทเรยกเกบ หมายถง จ านวนเงนทผรบจางเรยกเกบจากผวาจางส าหรบงานทไดท าแลวตามสญญาไมวาจ านวนดงกลาว ผวาจางจะไดจายแลวหรอไมกตาม เงนรบลวงหนา หมายถ ง จ านวนเงนทผรบจางไดรบกอนเรมปฏบตงาน กจการตองแสดงรายการทกขอตอไปน 1. จ านวนเงนทง สนทผวาจาง มสทธเรยกรองจาก กจการส าหรบงานกอสรางทกสญญา เปนสนทรพยของกจการ 2. จ านวนเงนทงสนทกจการมสทธเรยกรองจากผวาจา งส าหรบงานกอสรางทกสญญา เปนหนสนของกจการ จ านวนเงนทงสนทกจการมสทธเรยกรองจากผวาจางส าหรบงานกอสรางตามสญญาเปนจ านวนสทธของตนทนทเกดขนบวกดวยก าไรทรบรหกดวยผลรวมของขาดทนทรบรและเงนงวดทเรยกเกบส าหรบงานกอสรางทอยระหวางท าทกสญญา ซงตนทนทเกดขนบวกดวยก าไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) มจ านวนเกนกวาเงนงวดทเรยกเกบ จ านวนเงนทงสนทผวาจางมสทธเรยกรองจากกจการส าหรบงานกอสรางตามสญญาเปนจ านวนสทธของตนทนทเกดขนบวกดวยก าไรทรบรหกดวยผลรวมของขาดทนทรบรและเงนงวดท

39

เรยกเกบส าหรบงานกอสรางทอยระหวางท าทกสญญาซงเงนงวดทเรยกเกบมจ านวนเกนกวาตนทนทเกดขนบวกดวยก าไรทรบร (หกดวยขาดทนทรบร) กจการตองเปดเผยหนสนทอาจเกดขนและสนทรพยทอาจ เกดขนตามขอก าหนดทระบไวในมาตรฐานการบญชฉบบท 37 (ปรบปรง 2552) เรองประมาณการหนสน หนสนทอาจเกดขน และสนทรพยทอาจเกดขน ซงอาจเกดจากรายการตางๆ เชน ตนทนในการรบประกนผลงาน การเรยกรองคาเสยหาย หรอ ผลขาดทนอนๆ วนถอปฏบต มาตรฐานการบญช ฉบบท 11 (ปรบปรง 2552) เรองสญญากอสราง ใหถอปฏบตกบ งบการเงนส าหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2554 เปนตนไป

มาตรฐานการบญชฉบบท 41 เรองเกษตรกรรม (ปรบปรง 2552)

วตถประสงค เพอก าหนดวธปฏบตทางบญช การน าเสนองบการเงน และการเปดเผยขอมลทเกยวของกบกจกรรมการเกษตร ขอบเขต มาตรฐานการบญชฉบบนใหถอปฏบตกบการบนทกบญชของรายการตอไปน เมอรายการดงกลาวทเกยวกบกจกรรมทางการเกษตร 1. สนทรพยชวภาพ 2. ผลตผลทางการเกษตร ณ จดเกบเกยว 3. เงนอดหนนจากรฐบาล

40

นยามศพท

1. ธรกจการเกษตร หมายถง การด าเนนงานทงหลายในดานทเกยวกบการผลตและการจดจ าหนายปจจยทางการผลตสนคาเกษตร กจกรรมการเกษตรในฟารม การเกบรกษา การแปรรปและการจดจ าหนายสนคาเกษตร และผลตผลพลอยไดของสนคาเกษตร

2. สนทรพยชวภาพ หมายถง พชหรอสตวทมชวต 3. สนทรพยชวภาพเพอการอปโภคบรโภค หมายถง สนทรพยชวภาพทพรอมจะถกเกบ

เกยวเปนผลตผลทางการเกษตร เชน ตนไมทปลกเพอผลตเปนไมแปรรป ขาวโพด ขาวสาล เปนตน 4. สนทรพยชวภาพเพอการใหผลตผล หมายถง สนทรพยชวภาพทไมใชเพอการอปโภค

บรโภค เชน ตนไมทปลกเพอเอาฟนโดยทยงไมไดโคนตนไมนน ไมผล ตนองน เปนตน 5. ผลตผลทางการเกษตร หมายถง ผลตผลทเกบเกยวไดจากสนทรพยชวภาพของกจการ 6. ผลตผลจากกระบวนการหลงเกบเกยว หมายถง ผลตผลทางกา รเกษตรทผาน

กระบวนการผลตแลว เชน ตนออย เมอผานกระบวนการการผลตจะเปนน าตาล น าออย (ซงถอเปนผลตภณฑจากกระบวนการหลงเกบเกยว)

7. กจกรรมทางการเกษตร หมายถง การบรหารจดการกจกรรมแปร รปเชงชวภาพของ

สนทรพยชวภาพ เพอเปลยนเปนผลตผลทางการเกษตรเพอขายหรอเพมจ านวนสนทรพยชวภาพ 8. การแปรรปเชงชวภาพ หมายถง กระบวนการซงกอใหเกดการเปลยนแปลงในเชง

คณภาพหรอปรมาณของสนทรพยชวภาพ ไดแก การเจรญเตบโต การเสอมถอย การใหผลผลตและการขยายพนธ

9. กลมของสนทรพยชวภาพ หมายถง การรวมสตวหรอพชทมชวตคลายคลงกนเขาไว

ดวยกน

41

10. คาใชจาย ณ จดขาย หมายถง คานายหนาทจายใหแกพอคาคนกลางและผแทนจ าหนาย คาธรรมเนยมเรยกเกบจากหนวยงานก ากบดแลและคาธรรมเนยมในตลาดซอขายคลองสนคาเกษตรลวงหนารวมทงคาภาษอากรในการโอนสทธ คาใชจาย ณ จดขายแตไมรวมคาขนสงและคาใชจายอนทจ าเปนในการน าสนคาไปถงตลาด 11. เงนอดหนนจากรฐบาล หมายถง ความชวยเ หลอจากรฐบาลในรปของการโอนทรพยากรใหกบกจการเพอแลกเปลยนกบการทกจการตองปฏบตตามเงอนไขบางประการเกยวกบกจกรรมการด าเนนงานของกจการโดยไมวาจะเปนกจกรรมในอดตหรอในอนาคต

โดยตวอยางของสนทรพยชวภาพ ผลตผลทางการเกษตรและผลตภณฑทเปนผล จากกระบวนการหลงเกบเกยว

สนทรพยชวภาพ ผลตผลทางการเกษตร ผลตภณฑจากกระบวนการหลงเกบเกยว

ดานปศสตว แกะ โคนม สกร

ขนแกะ น านม สกรช าแหละ

เสนใยพรม เนยแขง ไสกรอก แฮม

ดานพช ตนไมในปาปลก ตนออย ตนองน

ทอนซง ออยทเกบเกยว ผลองน

ไมแปรรป น าตาล เหลาองน

การรบรและการวดมลคา ในการรบรสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรนนจะรบรเปนรายการไดกตอเมอเขาเงอนไข 3 ขอตอไปนทกขอ 1. กจการสามารถควบคมสนทรพยนนอนเปนผลจากเหตการณในอดตซงอ านาจในการควบคมน เชน กรรมสทธตามกฎหมายในโคทซอมา

42

2. มความเปนไปไดทกจกรรมจะไดรบผลประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพยนน 3. สามารถวดมลคายตธรรมหรอตนทนของสนทรพยชวภาพนนไดอยางนาเชอถอ

โดยการรบรรายการเปนการรวมรายการเขาเปนสวนหนงของงบแสดงฐานะการเงนและงบก าไรขาดทนเบดเสรจ หากรายการนนเปนไปตามค านยามขององคประกอบและเขาเกณฑการรบรรายการทกขอดงน 1. มความเปนไปไดคอนขางแนทประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตของรายการดงกลาวจะเขาหรอออกจากกจการ 2. รายการดงกลาวมราคาทนหรอมลคาทสามารถวดไดอยางนาเชอถอโดยปราศจากขอผดพลาดทมนยส าคญและปราศจากความล าเอยงซงท าใหผใชขอมลเชอไดวาขอมลนนเปนตวแทนอนเทยงธรรม ดงนนจากเกณฑการรบรรายการของสนทรพยชวภาพและผลตผลทา งการเกษตรจะสามารถสรปการรบรรายการไดดงตอไปน 1. สนทรพยชวภาพ ตองวดคาเมอมการรบรครงแรกและ ณ ทกวนทในงบแสดงฐานะการเงนดวยมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย เวนแตไมสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ เชน ไมใช สนคาทอยในตลาดซอขายคลองไมมราคาตลาดรองรบไดอยางนาเชอถอแลวใหแสดงสนทรพยชวภาพโดยการแสดงดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสมและคาเผอการดอยคาสะสม และเมอสนทรพยชวภาพนนสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอแลวกใหวดมลคาของสนทรพยชวภาพนนดวยมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย 2. ผลตผลทางการเกษตรทเกดขนจากสนทรพยชวภาพ ตองวดคาดวยมลคายตธรรม ณ จดเกบเกยวหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย โดยมลคายตธรรมทไดนจะถอเปนตนทนของสนคาคงเหลอ ณ วนนน

43

โดยการก าหนดมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรอาจท าไดโดยการจดแบงสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรนนเปนกลมๆ ตามคณลกษณะทส าคญ เชน แบงตามอายหรอแบงตามค ณภาพโดยทงนใหกจการเลอกใชคณลกษณะซงสอดคลองกบคณลกษณะทตลาดใชเพอเปนเกณฑในการก าหนดราคา จากทไดกลาวมาใหรบรรายการสนทรพยชวภาพและผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพดวยมลคายตธรรม โดยมหลกปฏบตเพมเตมดงน 1. ถาสนทรพยชวภาพและผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยเชงชวภาพนนม ตลาดซอขายคลอง มาตรฐานการบญชฉบบนก าหนดใหใชราคาปจจบนในตลาดซอขายคลอง อยางไรกตามถากจการมตลาดซอขายคลองไดหลายแหงนน ก าหนดใหกจการใชราคาของตลาดทคาดวาจะน าสนคานนไปจ าหนาย 2. ในกรณถาสนทรพยชวภาพและผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนน ไมมตลาดซอขายคลองรองรบ มาตรฐานฉบบนก าหนดใหวดมลคายตธรรมจากขอใดขอหนงหรอหลายขอเมอมขอมลดงตอไปน 2.1 ราคาของรายการธรกรรมลาสดทเกดขนในตลาด โดยในการก าหนดมลคายตธรรมดวยเกณฑน จะตองใชเมอภาวะเศรษฐกจทเกดขนในชวงระหวางวนทเกดธรกรรมดงกลาวกบวนทในงบแสดงฐานะการเงนตองไมมรายการเปลยนแปลงทมนยส าคญ 2.2 ราคาตลาดของสนทรพยอนทคลายกน โดยไดปรบปรงความแตกตางไวแลว เชน ในการก าหนดราคาของตนปาลมนนสามารถก าหนดมลคายตธรรมโดยใชราคาตลาดของตนปาลมพนธอนปรบดวยความแตกตาง 2.3 ราคาเทยบเคยง เชน ในการก าหนดมลคายตธรรมของตนปาลมนนจะก าหนดไดโดยใชการเทยบเปนหนวยของเมลดพ นธปาลมหรอผลปาลมสดเพอขาย หรอการก าหนดมลคายตธรรมของโคหรอกระบอนนจะสามารถใชมลคาของโคหรอกระบอทแสดงในหนวยของกโลกรมของเนอโคหรอกระบอ

44

ในบางสถานการณอาจไมสามารถหาราคาตลาดหรอมลคาเพอก าหนดมลคายตธรรมส าหรบสนทรพยชวภาพในสภาพปจ จบนได ในการก าหนดมลคายตธรรมภายใตสถานการณดงกลาวใหก าหนดโดยการใชมลคาปจจบนสทธของประมาณการกระแสเงนสดสทธทคาดวาจะไดรบจากสนทรพยนนคดลดดวยอตราดอกเบยในทองตลาดกอนหกภาษเงนได (อตราดอกเบยเงนกทก าหนดโดยธนาคารทกจการขอก ) โดยจะรวมกระแสเงนสดทใชเปนเงนทนในการจดหาสนทรพย การช าระภาษหรอจะไมรวมกระแสเงนสดทใชในการท าใหเกดสนทรพยชวภาพทดแทนขนใหมภายหลงการเกบเกยว เชน ตนทนของการปลกปาลมขนใหมหลงจากมการตดตนปาลมไปแลว 3. ในกรณทไมสามารถวดมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพไดอยางนาเชอถอแลวโดยการรบรสนทรพยชวภาพนนเปนครงแรกเทานน ไมมราคาตลาดรองรบและประมาณมลคายตธรรมดวยทางเลอกอนไมมความนาเชอถออยางชดเจนแลว การวดมลคาของสนทรพยชวภาพในสถานการณดงกลาวใหวดมลคาดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสมและขาดทนจากการดอยคาและเมอสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอแลวกจการตองวดมลคาของสนทรพยชวภาพดวยมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย นอกจากน ในมาตรฐานการบญชฉบบนไดก าหนดการวดมลคายตธรรมเพมเตมอกดงสรปไดดงน 1. บางกรณทตนทนอาจจะมคาใกลเคยงกบมลคายตธรรมไดในกรณท ก) การแปรรปเชงชวภาพเกดขนเพยงเลกนอยนบตงแตเกดตนทนครงแรก เชน การลงทนตนปาลมกอนวนทใ นงบแสดงฐานะการเงนเพยงเลกนอย ข) การแปรรปเชงชวภาพมผลกระทบตอราคาไมมากนก เชน การเจรญเตบโตในชวงแรกของตนปาลมทมวงจรการใหผลผลตยาวนานถง 25 ไร 2. กรณทสนทรพยชวภาพมลกษณะทางกายภาพอยตดกบทดนซงจะเหนไดวาโดยสวนใหญแลวสนทรพยชวภาพมกจะมลกษณะทางกายภาพอยตดกบทดน เชน ตนปาลมในสวนโดยสนทรพยชวภาพทอยตดกบทดนนน อาจไมมราคาตลาดรองรบแตอาจมราคาตลาดส าหรบสนทรพยชวภาพรวมกบทดน โดยถอวาทงหมดเปนสนทรพยรายการเดยวกนทงสนทรพยชวภาพ ทดนและคาพฒนาทดน ดงนนกจการอาจใชขอมลของสนทรพยรายการเดยวกนเพอก าหนดมลคา

45

ยตธรรมของสนทรพยชวภาพได โดยการน ามลคายตธรรมของทดนและคาพฒนาทดนมาหกออกจากมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพรายการเดยวกนเพอหามลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพ ในการรบรและวดมลคาของสนทรพยชวภาพและผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนน ไดก าหนดใหวดมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขายโดยมาตรฐานการบญชฉบบนจะท าใหเกดรายการก าไรหรอขาดทนโดยสรปได 2 ประเภทดงนคอ 1. รายการก าไรหรอขาดทนจากการรบรสนทรพยชวภาพโดยแยกพจารณาได 2 กรณดงนคอ 1.1 รายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการบรสทรพยชวภาพครงแรก 1.2 รายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพ ในการเกดรายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพนนจะเกดขนเมอมการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย โดยอาจเกดจากการเปรยบเทยบมลคา ณ วนตนงวดกบวนปลายงวดโดยการบนทกควรแยกเปนการเปล ยนแปลงทางดานกายภาพและการเปลยนแปลงทางดานราคาของสนทรพยชวภาพ 2. รายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการรบรผลตผลทางการเกษตรเปนครงแรก ในการเกดรายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการรบรผลตผลทางการเกษตรจะเกดขนในครงแรกทไดจากการเกบเกยวโดยในการบนทกรบรผลตผลทางการเกษตรในครงแรกจะใหบนทกดวยมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย ดงนนจะเกดรายการก าไรทเกดจากการรบรผลตผลทางการเกษตร

46

3. เงนอดหนนจากรฐบาลทเกยวกบสนทรพยชวภาพ ส าหรบเงนอดหนนจากรฐบาลทเกยวของสนทรพยชวภาพนนสามารถสรปหลกปฏบตได ดงน 3.1 เงนอดหนนจากรฐบาลโดยไมมเงอนไขนนจะตองเกยวกบสนทรพยชวภาพทมการวดมลคาดวยมลคายตธรรมหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย โดยตองรบรเงนอดหนนจากรฐบาลทไดมาโ ดยไมมเงอนไขเปนรายได เมอเงนอดหนนนนถอเปนลกหนแลวเทานน กลาวคอจะถอวาเงนอดหนนจากรฐบาลนนเปนลกหนไดตอเมอมความเปนไปไดคอนขางแนนอนทประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจะเขาสกจการและมการวดมลคาไดอยางนาเชอถอ 3.2 เงนอดหนนจากรฐบาลโดยมเงอนไขโดยเงนอดหนนจากรฐบาลโดยมเงอนไขทเงอนไขทเงนอดหนนนนเกยวกบสนทรพยชวภาพทมการวดมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย โดยเงนอดหนนจากรฐบาลดงกลาวมเงอนไขก าหนดในการมใหกจการท ากจกรรมทางการเกษตรบางอยาง ดงนนกจการจะสามารถรบรเงนอดหนนจากรฐบาลโดยมเงอนไขเปนรายไดกตอเมอกจการไดปฏบตตามเงอนไขทก าหนดนนแลว การน าเสนอและการเปดเผยขอมล ในการน าเสนอสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนนก าหนดใหแสดงมลคาตามบญชของสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพในรายการแยกตางหากในงบแสดงฐานะการเงน ส าหรบการเปดเผยขอมลนนไดก าหนดใหกจการเปดเผยรายการทเกยวกบสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพเปน 3 กรณดงน กรณท 1 กรณทสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนนสามารถวดคาดวยมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนนโดยสามารถวดคาไดอยางนาเชอถอ ซงในกรณนไดก าหนดเกณฑในการเปดเผยขอมลไวดงน

47

1. ยอดรวมของก าไรหรอขาดทนส าหรบงวดของสนทรพยชวภาพและผลตผลทางการเกษตรทเกดจากการรบรครงแรก 2. ยอดรวมของการเปลยนแปลงในมลคายตธ รรมหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขายของสนทรพยชวภาพ 3. รายละเอยด (เชน ค าอธบาย จ านวนปรมาณ ) ของสนทรพยชวภาพแตละกลมพรอมค าอธบาย 4. เกณฑทใชในการก าหนดสนทรพยชวภาพแตละกลม เชน แบงตามอาย แบงตามคณภาพ ซงการแบงนตองสอดคลองกบคณลกษณะทตลาดใชเปนเกณฑในการก าหนดราคาสนทรพยชวภาพ 5. ลกษณะกจกรรมทเกยวของกบสนทรพยชวภาพแตละกลม 6. การวดคาทไมเปนตวเงนหรอประมาณการปรมาณทางกายภาพของสนทรพยแตละกลมของกจการ ณ วนปลายงวดและปรมาณผลตผลทางการเกษตรส าหรบงวด 7. วธทใชและสมมตฐานทส าคญในการก าหนดมลคายตธรรมของผลตผลทางการเกษตรแตละกลม ณ จดเกบเกยวและของสนทรพยชวภาพแตละกลม 8. มลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขายของผลตผลทางการเกษตรซงไดเกบเกยวส าหรบงวดและวดมลคา ณ จดเกบเกยว 9. จ านวนทมอยและมลคาตามบญชของสนทรพยชวภาพซงมขอจ ากดในกรรมสทธและมลคาตามบญชของสนทรพยชวภาพทน าไปเปนหลกประกน 10. จ านวนเงนของภาระผกพนทเกดจากการพฒนาหรอการจดหาสนทรพยชวภาพ 11. กลยทธการบรหารความเสยงทางการเงนทเกยวกบกจกรรมทางการเกษตร

48

12. แสดงรายการกระทบยอดการเปลยนแปลงของสนทรพยชวภาพตนงวดกบปลายงวดดงน (โดยไมตองแสดงขอมลเปรยบเทยบ) 12.1 รายการก าไรหรอขาดทนทเกดจากการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย 12.2 ยอดทเพมขนเนองจากการซอและจากการรวมธรกจ 12.3 ยอดทลดลงเนองจากการขายและจากการเกบเกยว 12.4 ผลตางอตราแลกเปลยนสทธซงเกดจากการแปลงคางบการเงนของหนวยงานในตางประเทศ 12.5 รายการเปลยนแปลงอน 13. ขอมลการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขายของสนทรพยชวภาพทเกดจากการเปลยนแปลง ทางดานกายภาพและทางดานราคาตลาด การเปลยนแปลงดานกายภาพ เชน การเจรญเตบโต การเสอมถอย การขยายพนธของสนทรพยชวภาพ โดยใหเปดเผยขอมลทง 2 ดานแยกกนจะเปนประโยชนกบการประเมนผลการด าเนนงานของงวดปจจบนและการคาดหมายในอนาคต 14. ขอมลของลกษณะเหตการณและจ านวนเงนของรายการรายไดและคาใชจายทเกดจากความเสยงดานภมอากาศ โรคภยและภยธรรมชาตตางๆ ทเกยวกบกจกรรมทางการเกษตร เชน การเกดโรคระบาด อทกภย การแพรระบาดของแมลง เปนตน กรณท 2 กรณทสนทรพยชวภาพหรอผลตผลทางการเกษตรทเกดจากสนทรพยชวภาพนนไมสามารถวดมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ โดยพจารณาเฉพาะการรบรสน ทรพยชวภาพใน ครงแรกเทานน ซงในกรณนไดก าหนดเกณฑในการเปดเผยขอมลไวดงน

49

1. ณ วนปลายงวดถากจการวดมลคาของสนทรพยชวภาพดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสมและขาดทนจากการดอยคาใหเปดเผยขอมล ดงน 1.1 รายละเอยดเกยวกบสนทรพยชวภาพ 1.2 ค าอธบายถงสาเหตทไมสามารถวดคาดวยมลคายตธรรมไดอยางนาเชอถอ 1.3 ชวงประมาณการของมลคายตธรรมทจะมความเปนไปไดสงสด 1.4 วธการคดคาเสอมราคาของสนทรพยชวภาพ 1.5 อายการใหประโยชนหรออตราคาเสอมราคาของสนทรพยชวภาพ 1.6 ราคาทนและคาเสอมราคาสะสมของสนทรพยชวภาพ (รวมขาดทนจากการดอยคาสะสม) ณ วนตนงวดและปลายงวด 2. ในระหวางงวดบญชปจจบนตองเปดเผยรายการก าไรหรอขาดทนทรบรเนองจากการจ าหนายสนทรพยชวภาพและเปดเผยรายการกระทบยอดของจ านวนเงนของสนทรพยชวภาพตามขอ 12 ขางตน 3. ถาในงวดปจจบนกจการสามารถวดมลคายตธรรมของสนทรพ ยชวภาพไดอยางนาเชอถอหลงจากทเคยวดมลคาดวยราคาทนหกคาเสอมราคาสะสมและขาดทนจากการดอยคา กจการตองเปดเผยขอมล ดงน 3.1 รายละเอยดถงสาเหตทท าใหมลคายตธรรมสามารถวดไดอยางนาเชอถอ 3.2 ค าอธบายถงสาเหตทท าใหมลคายตธรรมสามารถวดไดอยางนาเชอถอ 3.3 ผลกระทบของการเปลยนแปลง

50

กรณท 3 กรณการเปดเผยขอมลเกยวกบกจกรรมทางการเกษตรโดยไดก าหนดเกณฑในการเปดเผยขอมลไวดงน

1. ลกษณะและขอบเขตของเงนอดหนนจากรฐบาล

2. เงอนไขตางๆ ทยงไมไดปฏบตและภาระอนๆ ทอาจเกดจากเงนอดหนนจากรฐบาล 3. ระดบของเงนอดหนนจากรฐบาลทคาดวาจะลดลงอยางมนยส าคญ

บทท 4

กรณศกษา: การรบรรายไดของธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร

ธรกจฝากขาย

การฝากขาย หมายถง การทบคคลฝายหนงซงเปนเจาของสนคาเรยกวา “ผฝากขาย ” (Consignor ) สงสนคาไปยงบคคลอกฝายหนง เรยกวา “ผรบฝากขาย ” (Consignee ) เพอชวยท าหนาทขายสนคาแทน ความแตกตางระหวางการขายสนคากบการฝากขาย

การขายสนคา การฝากขาย -บนทกรายไดเมอมการสงมอบสนคา -บนทกรายไดเมอไดรบรายงานจากผรบฝากขาย -กรรมสทธเปนของลกคาเมอมการสงมอบ -กรรมสทธเปนของผซอเมอผรบฝากขายสงมอบ

สนคาใหแกผซอ -สนคาคงเหลอสนงวดรวมอยในงบแสดงฐานะการเงนของผซอ

-สนคาคงเหลอสนงวดรวมอยในงบแสดงฐานะการเงนของผฝากขาย

-ผขายตองรอปนสวนการช าระหน -ผขายมสทธเรยกคนสนคา/เงนไดทนท -ผซอไมอาจคนสนคาไดถาหากสนคาอยในสภาพปกต

-ผรบฝากขายมสทธคนสนคาไดทกเมอ

ขนตอนการฝากขาย 1. ผฝากขายสงสนคาทตองการฝากขายไปยงผรบฝากขาย

2. เมอผรบฝากขายขายสนคาไดจะสงมอบสนคาไปยงผซอ

52

3. ผช าระเงนคาสนคาไปยงผรบฝากขาย 4. ทกสนเดอนผรบฝากขายจดท ารายงานการขาย ซงสรปยอดขายสนคา รบฝากขายหกคา นายหนาและคาใชจายตางๆ ทเกยวของกบการรบฝากขาย ดงภาพท 1

ภาพท 1 ขนตอนการฝากขาย การบนทกบญชเกยวกบการฝากขาย ผฝากขาย 1. บนทกแยกจากการขายปกต 2. บนทกรวมกบการขายปกต ตวอยางการฝากขาย 25X1 ม.ย. 1 บรษทดสตจ ากด สงโทรทศน 10 เครอง ราคาทนเครองละ 500 บาท ไปใหบรษทจงจงจ ากด ขายในราคาเครองละ 1,000 บาท เสยคาขนสงสนคาฝากขาย 750 บาท

53

ม.ย. 4 บรษทจงจงจ ากด จายคาประกนภยส าหรบสนคาฝากขาย 1,000 บาท 8 บรษทจงจงจ ากด ขายโทรทศนเปนเงนสด 4 เครอง และเสยคาขนสงในการขายใหลกคา 250 บาท 12 บรษทจงจงจ ากด สงเงนลวงหนาใหบรษทดสตจ ากด จ านวน 1,000 บาท 22 บรษทจงจงจ ากด ขายโทรทศนเปนเงนสด 6 เครอง เสยคาขนสงในการขายใหลกคา 650 บาท แตยงไมไดจายเงน

30 บรษทจงจงจ ากด สงรายงานการขายและเงนคงคางแกบรษทดสตจ ากด กรณผฝากขายบนทกบญชฝากขายแยกจากการขายปกต ว/ด/ป วธบญชสนคาแบบตอเนอง วธบญชสนคาสนงวด

25X1 ม.ย. 1 ฝากขาย – บ.จงจง 5,000 ฝากขาย – บ.จงจง 5,000 สนคา 5,000 สนคาสงฝากขาย 5,000 สงโทรทศนไปฝากขาย สงโทรทศนไปฝากขาย ฝากขาย – บ.จงจง 750 ฝากขาย – บ.จงจง 750 สนคา 750 สนคา 750 จายคาขนสงสนคาไปยงผรบฝากขาย จายคาขนสงสนคาไปยงผรบฝากขาย 4 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช 8 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช 12 เงนสด 1,000 เงนสด 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 บ.จงจงสงเงนลวงหนาใหบ.ดสต บ.จงจงสงเงนลวงหนาใหบ.ดสต 22 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช

54

ว/ด/ป วธบญชสนคาแบบตอเนอง วธบญชสนคาสนงวด 25X1 ม.ย. 30 เงนสด 6,100 เงนสด 6,100 ฝากขาย – บ.จงจง 1,000 ฝากขาย – บ.จงจง 1,000 คานายหนา 1,000 คานายหนา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 คาขนสงออก 900 คาขนสงออก 900 ขายโดยการฝากขาย 10,000 ขายโดยการฝากขาย 10,000 บนทกการขายสนคาฝากขายตามรายงาน

การขาย บนทกการขายสนคาฝากขายตามรายงานการขาย

ตนทนขายโดยการฝากขาย 5,000 ตนทนขายโดยการฝากขาย 5,000 คาใชจายในการฝากขาย 1,750 คาใชจายในการฝากขาย 1,750 ฝากขาย – บ.จงจง 6,750 ฝากขาย – บ.จงจง 6,750 บนทกตนทนสนคาฝากขายและคาใชจาย

ในการฝากขาย บนทกตนทนสนคาฝากขายและคาใชจายในการฝากขาย

30 ขายโดยการฝากขาย 10,000 ขายโดยการฝากขาย 10,000 ตนทนขายโดยการฝากขาย 5,000 ตนทนขายโดยการฝากขาย 5,000 คาใชจายในการฝากขาย 1,750 คาใชจายในการฝากขาย 1,750 คานายหนา 1,000 คานายหนา 1,000 คาขนสงออก 900 คาขนสงออก 900 ก าไรจากการฝากขาย 1,350 ก าไรจากการฝากขาย 1,350 ปดบญชเกยวกบการฝากขาย ปดบญชเกยวกบการฝากขาย 30 สนคาสงไปฝากขาย 5,000 ไมบนทกบญช ก าไรขาดทน 5,000 ปดบญชสนคาสงฝากขายทงหมด

55

กรณผฝากขายบนทกบญชฝากขายรวมกบการขายปกต ว/ด/ป วธบญชสนคาแบบตอเนอง วธบญชสนคาสนงวด

25X1 ม.ย. 1 ฝากขาย – บ.จงจง 5,000 ฝากขาย – บ.จงจง 5,000 สนคา 5,000 สนคาสงไปฝากขาย 5,000 สงโทรทศนไปฝากขาย สงโทรทศนไปฝากขาย คาขนสงออก 750 คาขนสงออก 750 เงนสด 750 เงนสด 750 จายคาขนสงสนคาไปยงผรบฝากขาย จายคาขนสงสนคาไปยงผรบฝากขาย 4 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช 8 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช 12 เงนสด 1,000 เงนสด 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 บ.จงจงสงเงนลวงหนาใหบ.ดสต บ.จงจงสงเงนลวงหนาใหบ.ดสต 22 ไมบนทกบญช ไมบนทกบญช 30 เงนสด 6,100 เงนสด 6,100 คาประกนภย 1,000 คาประกนภย 1,000 คานายหนา 1,000 คานายหนา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 เงนลวงหนาคาสนคา 1,000 คาขนสงออก 900 คาขนสงออก 900 ขาย 10,000 ขาย 10,000 บนทกการขายสนคาฝากขายตามรายงาน

การขาย บนทกการขายสนคาฝากขายตามรายงานการขาย

30 ตนทนขาย 5,000 ฝากขาย – บ.จงจง 5,000 ไมบนทกบญช บนทกตนทนสนคาฝากขาย

56

ธรกจสญญาเชาระยะยาว

สญญาเชาด าเนนงาน (Operating Lease) หมายถง สญญาเชาทรพยสน ซงมลกษณะดงน 1. สญญาจะมอายสนกวาอายการใชงานของสนทรพยนนๆ 2. ผเชาไมมโอกาสเลอกทจะซอทรพยสนทเชา ในราคาทต ากวามลคายตธรรม เมอหมดอายสญญาเชา 3. ผใหเชายงคงมความเสยง และไดรบผลประโยชนจากทรพ ยสนทใหเชา ในฐานะเจาของทรพยสน 4. ฝายใดฝายหนงอาจบอกเลกสญญาเชาโดยบอกกลาวลวงหนาใหอกฝายหนงทราบ ธรกจห อพกหรออพารทเม นทใหเชา ซงถอเปนสญญาเชาด าเนนงานอยางหนง และชองทางหนงทสรางก าไรใหกบเจาของธรกจดงกลาวเปนอยางด ถงแมวาการท า ธรกจดงกลาวจะมระยะเวลาในการคนทนชากวาธรกจอนๆ แตกเปนธรกจทเรามกเรยกกนวา “เสอนอนกน ” ธรกจหอพกเอกชนโดยรวมแลวมระบบการบรหารทคลายๆ กน โดยมรายไดทกเดอนจากคาเชาหองพก และมเงนคาประกนของเสยหาย หากผเชาคนใดท าสงของเสยหายทางผ ใหเชากจะปรบเงนคาประกนนนทนท แตเนองจากในปจจบนมการแขงขนกนสง หอพกแตละหอพกจงมคาใชจายในการปรบปรงเปลยนแปลงใหหอพกดขน และมเฟอรนเจอร ทพรอมพฒนาใหเหมาะกบยคสมยนนเองเพอรองรบลกคา และแขงขนกบหอพกทเปดใหมมากมาย ตวอยางสญญาเชาด าเนนงาน วนท 25 ธ.ค. 25X1 เยลลไดเขามาศกษาตอ ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา และไดท าการจองหอพกเยนสบาย โดยเสยเงนคามดจ าไป 2,000 บาท ตอมาวนท 30 ธ.ค. 25X1 ทางหอพกไดโทรแจงเยลลในวนท 1 ม.ค. 25X2 ใหเขามาท าสญญาและยายของเขามาอยไดเลย 1 ม.ค. 25X2 เยลลไดไปท าสญญาเชาหอพกโดยในสญญาระบไววาตองจายคาหองเดอนละ 4,000 บาท จายทกวนตนเดอน หากเกนเวลาทก าหนดจะคดคาปรบเปนเงน 20 บาทตอวน และมคาประกนความ

57

เสยหายหอพก 2,000 บาท หากของเสยหายจะคดตามมลคาของทเสยหาย แตหากไมมสงใดเสย หายจะคนเงนใหเตมจ านวน วนท 1 ม.ค. 25X2 จายคาเชาตนเดอนถงก าหนดเยลลมาจายคาหอง 4,000 5 ก.พ. 25X2 เยลลมาจายคาหองและโดนปรบคาจายเงนเกนเวลา 100 บาท 31 ธ.ค. 25X2 เยลลยายออก (พรอมท าของเสยหาย 1,000 บาท) การบนทกบญชส าหรบผใหเชาดงน 25X1 ธ.ค. 25 เงนสด 2,000 เงนมดจ า 2,000 ไดรบเงนคามดจ าหองพก 25X2 ม.ค. 1 เงนสด 2,000 เจาหนเงนประกน 2,000 ไดรบเงนคาประกนของเสยหาย ม.ค. 1 เงนมดจ า 2,000 รายไดคาเชา 2,000 รบช าระเงนคาเชาสวนทเหลอจากเงนมดจ า ก.พ. 1 ลกหน-เยลล 4,100 รายไดคาเชา 4,000 บนทกรบรรายไดคาเชา

58

ก.พ. 5 เงนสด 4,100 ลกหน-เยลล 4,000 รายไดคาปรบช าระลาชา 100 รบช าระเงนคาเชาและคาปรบลาชา 25X2 ธ.ค. 31 เงนสด 4,000 รายไดคาเชา 4,000 รบช าระเงนคาเชา 31 เจาหนเงนประกน 2,000 เงนสด 1,000 รายไดเงนประกน 1,000 คนเงนประกนของเสยหาย สญญาเชาการเงน (Financial Lease) ซงมลกษณะดงน 1. ผใหเชาจะซอสนทรพยตามทตกลงกบผเชา แลวน ามาใหผเชาท าการเชา และช าระคาเชาใหแกผใหเชา 2. ผเชาจะตองเสยคาบ ารงรกษาสนทรพยทเชาเอง 3. โดยทวไปสญญาจะมเงอนไขใหผเชาตองท าประกนภยความเสยหายตอสนทรพยทเชา 4. ผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนด โดยไมไดรบความยนยอมจากผใหเชาไมได 5. เมอสญญาครบก าหนด กรรมสทธในสนทรพยยงคงเปนของผใหเชา ผเชาจะเลอกซอสนทรพยนนหรอไมกได

59

สถานการณทจะจดวาเปนสญญาเชาการเงน 1. สญญาเชาระยะยาวโอนความเปนเจาของในสนทรพยใหแกผเชา เมอสนสดระยะเวลาของสญญาเชา

2. ผเชามสทธเลอกซอสนทรพยดวยราคาทคาดวาจะต ากวามลคายตธรรม ณ วนทสทธเลอกมผลบงคบใช (ประมาณราคาทจะซอต ากวา 5% ของมลคาทรพยสน) 3. ระยะเวลาของสญญาเชาระยะยาวครอบคลมการใหประโยชนเชงเศรษฐกจสวนใหญของสนทรพย แมวาจะไมมการโอนกรรมสทธเกดขน (ประมาณมากกวา 80% ของอายการใชงานของทรพยสน) 4. ณ วนเรมตนของสญญาเชาระยะยาวมลคาปจจบนของจ านวนเงนขนต าทตองจายมจ านวนเทากบ หรอมากกวามลคายตธรรมของสนทรพยทเชา (หรอมากกวารอยละ 90 ของราคายตธรรม) 5. สนทรพยทเชามลกษณะเฉพาะจนกระทงผ เชาเพยงผเดยวทสามารถใช สนทรพยนน โดยไมจ าเปนตองท าการดดแปลงในสาระส าคญของสนทรพย นอกจากนในมาตรการฐานบญชฉบบนไดเพมเตมอก 3 สถานการณในการบงชวาสญญาเชานนจดเปนสญญาเชาการเงน 6. ในกรณทผเชาสามารถยกเลกสญญาเชาระยะยาวได ผเชาตองรบผดชอบผลเสยหายทเกดขนกบผใหเชา เนองจากการยกเลกนน 7. ผเชารบผดชอบในรายการก าไรหรอรายการขาดทนจากการผนผวนของมลคายตธรรมของซาก 8. ผเชาสามารถตอสญญาเชาครงทสองโดยจายคาเชา ซงมจ านวนต ากวาคาเชาในตลาด

60

ทงนหากสญญาเชาเขาเกณฑขอใดขอหนงจะถอวาเปนสญญาเชาทางการเงน ตวอยางสญญาเชาการเงน บรษท บางกอก จ ากด ท าสญญาเชาเครองถายเอกสารจากบรษท Hiso Leasing จ ากด ณ วนท 1 มกราคม 25X1 ในสญญามขอตกลง ดงน 1. สญญาเชามระยะเวลา 3 ป ไมสามารถบอกเลกสญญาได 2. เครองถายเอกสารมมลคายตธรรม ณ วนทท าสญญาเชาเปนจ านวนเงน 200,000 บาท และคาดวาเครองถายเอกสารจะมอายการใชงาน 3 ป (บรษทคดคาเสอมราคาดวยวธเสนตรง) 3. ผใหเชาก าหนดใหจายคางวดทกสนป รวม 3 งวด เรมตงแต 31 ธนวาคม 25X1 งวดละ 75,000 บาท 4. อตราดอกเบยทผใหเชาใชในสญญา 10% ตอป และอตราดอกเบยเงนกยมสวนเพมของผเชา 12% ตอป 5. ผเชารบประกนมลคาคงเหลอของเครองถายเอกสาร ณ วนท 31 ธนวาคม 25X3 จ านวน 10,000 บาท 6. เมอสนสดสญญาเชาเครองถายเอกสารมมลคาเหลอจ านวน 5,000 บาท 7. สญญาเชาไมใหสทธผเชาในการเลอกซอสนทรพยเมอสนสดสญญาเชา การจดประเภทของสญญาเชาระยะยาว สญญาเชาดงกลาวเปนสญญาเชา ทมลกษณะเปนการใหกยมทางตรง เนองจากเขาหลกเกณฑ ดงน

61

1. อายของสญญาเชาครอบคลมอายการใชงานสวนใหญของสนทรพย กลาวคอคดเปนรอยละ 100 ของอายการใชงาน 2. มลคาปจจบนของเงนคาเชาขนต าทตองจายตามสญญาเชามากกวา 90% ของมลคายตธรรมของสนทรพย ณ วนเรมตนสญญา (ค านวณไดดงน) มลคาปจจบนของเงนคาเชาขนต าทตองจายตามสญญา มลคาปจจบนของคาเชารายป (ปละ 75,000 บาท อตราดอกเบย 10%) (75,000 X 2.4869) 186,517 บาท มลคาปจจบนของมลคาคงเหลอทไดรบการประกน (10,000 X 0.7513) 7,513 บาท รวม 194,030 บาท คดเปนรอยละ ( (194,030/200,000) X 100 ) = 97.02% ของมลคายตธรรม 3. สญญาเชาไมมก าไรขาดทนเกดขน ณ วนใหเชา

วนท คาเชารายป ดอกเบยจาย หนสนตามสญญาเชาทลดลง

หนสนตามสญญาเชาทคงคาง

194,030.00 1 ม.ค. 25X1 75,000.00 19,403.00 55,597.00 138,433.00 31 ธ.ค. 25X1 75,000.00 13,843.30 61,156.70 77,276.30 31 ธ.ค. 25X2 75,000.00 7,723.70 67,276.30 10,000.00 31 ธ.ค. 25X3 10,000.00 - 10,000.00 - 235,000.00 40,970.00 194,030.00

62

การบนทกบญชทางดานผใหเชา มดงน 25X1 ม.ค. 1 ลกหนตามสญญาเชาการเงน 235,000 เครองถายเอกสารใหเชา 194,030 ดอกเบยตามสญญาเชาทยงไมถอเปนรายได 40,970 บนทกการใหเชาเครองถายเอกสาร ธ.ค. 31 เงนสด 75,000 ลกหนตามสญญาเชาการเงน 75,000 รบช าระหนสนตามสญญาเชาการเงน 31 ดอกเบยตามสญญาเชาทยงไมถอเปนรายได 19,403 รายไดดอกเบยตามสญญาเชาการเงน 19,403 บนทกดอกเบยรบ คาเสอมราคาไมตองบนทกบญช 25X2 – 25X3 เหมอนกบป 25X1 แตดอกเบยจายจะเทากบในตารางทค านวณขางตน 25X3 ธ.ค. 31 เงนสด 5,000 สนทรพยรอการขาย 5,000 ลกหนตามสญญาเชาการเงน 10,000 บนทกการรบคนเครองถายเอกสาร

63

ธรกจกอสราง

การกอสราง คอ กจกรรม การกระท าใหเกดการประกอบ หรอการตดตงใหเกดเปนอาคาร โครงสราง ระบบสาธารณปโภค หรอสวนประกอบของสงทกลาวขางตน และมกจะหมายถงงานทางดานโยธาเปนสวนใหญ การกอสรางเปนการปฏบตวชาชพแขนงหนง ซงประกอบดวยงานไม งานคอนกรต งานปนกอฉาบ งานเหลก ชางซงปฏบตงานในงานแขนงนนๆ กจะเรยกตามประเภทของงานนนๆ เชน ชางไม ชางปน ฯลฯ ค าทเรยกโดยรวมกคอ ชางกอสราง และผทมอาชพลงทนรบจางท างานกอสรางจะเรยกทวๆไปวา ผรบเหมา สวนขนตอนการรบเหมางาน จะมขนตอนการรบงานทเปนขนเป นตอน เพอความเหมาะสม และประกอบการตดสนใจของเจาของงานทถกตองเปนขนเปนตอน และการตกลงทยอมรบกนไดทง 2 ฝาย ซงจะแบงขนตอนงาน เปน 2 ขนตอน คอ 1. งานเขยนแบบ และออกแบบ ทงดานงานสถาปตยกรรม และโครงสราง หากเปนงานทไมตองการใหไปดสถานทเพอประกอบการเขยนแบบ ลกคาสามารถบอกความตองการมาใหพรอมทงแนบโฉนดทดนมาเพอท าผงบรเวณประกอบกบงานออกแบบ หากเปนงานทตองการใหไปดงานกอนเพอเขยนแบบ ลกคาสามารถนดวนและเวลาในการใหผรบเหมาไดดสถานทจรงเพอประกอบการออกแบบใหถกตองตามพระราชบญญตควบคมอาคาร 2. งานรบเหมากอสราง และตอเตมบาน อาคาร โรงงาน 2.1 นดพดคยดหนางานประกอบการตดสนใจการท างาน ของทางลกคาเอง ประกอบกบการใหค าแนะน าเบองตนกบลกคาถงแนวทางการตอเตมหรอรบเหมากอสราง เพอเปนการตดสนใจในการนดพดคยงานดวยกนทงสองฝาย 2.2 นดดสถานทท างานเพอดสภาพหนางานกอนการตดสนใจท างาน หรอนดวดหนางานเพอเขยนแบบ ประกอบการจดจาง และความตองการทงหมดเพอเปนระบบกบการท างานทถกตองเปนการปองกนการท างานทผดไปจากส ญญาจางของทางผรบเหมา และเปนการ

64

ประกอ บการคดราคาตามจ านวนทระบในแบบ ถอวาเปนระบบการท างานทเปนระบบ และเหมาะสมกบทง 2 ฝาย 2.3 เขยนแบบเพอน าเสนองาน เพอใหลกคาไดเหน และสมผสกบบรรยากาศทสมจรง กบความตองการของลกคา เปนการชวยใหลกคาไดตดสนใจไดเปนอยางด และสามารถทจะตดสนใจไดวาจะแกไขเพมเตม หรอกอสรางไดทนท 2.4 เมอตกลงเรองแบบไดลงตวแลว กถงขนตอนการน าเสนอราค าเพอการรบเหมากอสรางเปนการถอดปรมาณวสดตามแบบแปลนทไดน าเสนอใหกบลกคา เพอใหลกคาไดเหนถงราคางานทถกตองและเหมาะสม เพอการตอรองราคาการท างานรบเหมากอสรางไดอยางถกตองและสมเหตสมผล และท าแผนงานการกอสราง และเปนการยนยนระยะเวลาการท างานทชดเจนใหกบลกคาไดอยางถกตองเหมาะสมกบเนองาน และคณภาพของงานทท า 2.5 นดเซน สญญารบเหมากอสราง เพอเรมงานเพอเปนไปตามระบบและรปแบบทเปนมาตรฐานการท างานทถกตอง และถอเปนการตกลงกนดวยลายลกษณอกษรสามารถน ามาเปรยบเทยบการท างาน และงวดงานทท าวาสามารถจะเบกเงนกบผวาจางไดอยางถกตองหรอไม รวมถงเปนหลกฐานในการฟองรองกรณฝายใดฝายหนงไมปฏบตตามสญญาทไดตกลงกนไว 2.6 ด าเนนงาน กอสราง ตามแผนงานทไดระบไวในสญญา การรบรรายไดและตนทนคากอสราง ใหพจารณาจากความนาเชอถอในการประมาณผลของงานกอสราง ดงน กรณท 1 กจการประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอ การบนทกบญชเกยวกบงานกอสรางตามวธอตราสวนของงานทท าเสรจ วธอตราสวนของงานทท า เสรจ (Percentage of Completion Method) ขนความส าเรจของงานสามารถก าหนดได 3 วธ คอ

65

1. อางองกบตนทนการกอสราง หรอเรยกวา Cost-to-cost method ตนทนงานกอสรางทงหมดตามสญญา = ความส าเรจ 100 % ตนทนการกอสรางทใชไปแลว = ความส าเรจ ? % 2. ส ารวจงานทท าเสรจ 3. อางองจากสดสวนของงานทท าไปแลวเทยบกบงานทงหมดตามสญญา ทงนจากตวอยางจะแสดงวธการค านวณตามวธ Cost-to-cost method เนองจากวธการค านวณดงกลาวเปนวธทนยมใชกนมากในปจจบน ตวอยาง บรษทท าสญญากอสรางอาค ารหลงหนงในวนท 1 เมษาย น 25 X1 ราคาตามสญญา 1,200,000 บาท คาดวาจะสรางเสรจภายในวนท 31 ธนวาคม 25X3 ณ วนท าสญญาไดประมาณการตนทนคากอสรางทงสน 800,000 บาท ขอมลการกอสรางมดงน ป 25X1 ป 25X2 ป 25X3 ตนทนคากอสรางเกดขนถงวนสนป ปจจบน 240,000 576,000 900,000 ตนทนทประมาณวาจะจายอกจนงานเสรจ 560,000 324,000 - คากอสรางทออกบลเรยกเกบเงน 300,000 480,000 420,000 เงนสดทไดรบจากผวาจางในแตละป 250,000 350,000 600,000 แสดงการค านวณรายได และก าไรขนตนจากการกอสราง ตามวธอตราสวนของงานทท าเสรจ และการประมาณขนความส าเรจของงานตามวธ Cost-to-Cost Method

66

ป 25X1 ป 25X2 ป 25X3 ตนทนกอสรางเกดขนถงสนป 240,000 576,000 900,000 ป 25X1 ป 25X2 ป 25X3 ตนทนทประมาณวาจะจายอกจนงานเสรจ 560,000 324,000 - ตนทนทงหมดโดยประมาณ 800,000 900,000 900,000 อตราสวนของงานทท าเสรจ สะสมถงสนป = 240,000/800,000 x100 = 30% = 576,000/900,000 x100 = 64% = 900,000/900,000 x100 = 100% รายไดคากอสรางสะสมถงสนป = 1,200,000×30% = 360,000 = 1,200,000×64% = 768,000 = 1,200,000×100% = 1,200,000 หก รายไดทรบรแลวสะสมถงสนปกอน - 360,000 768,000 รายไดจากการกอสรางในแตละป 360,000 408,000 432,000 ตนทนคากอสรางในแตละป 240,000 336,000 324,000 ก าไรขนตนในแตละป 120,000 72,000 108,000 แสดงการบนทกบญชเกยวกบงานกอสรางตามสญญา (หนวย: บาท) ป 25X1 ป 25X2 ป 25X3 บนทกตนทนเกยวกบงานกอสราง งานระหวางกอสราง 240,000 336,000 324,000 วตถดบ คาแรงงาน คาใชจายกอสราง 240,000 336,000 324,000 บนทกการออกบลเรยกเกบเงนจากผวาจาง ลกหน – ผวาจาง 300,000 480,000 420,000 งานระหวางกอสรางทออกบลแลว 300,000 480,000 420,000

67

ป 25X1 ป 25X2 ป 25X3 บนทกการไดรบเงนสดจากผวาจาง เงนสด 250,000 350,000 600,000 ลกหน – ผวาจาง 250,000 350,000 600,000 บนทกรายได ตนทน และก าไรขนตน ตนทนคากอสราง 240,000 336,000 324,000 งานระหวางกอสราง 120,000 72,000 108,000 รายไดคากอสราง 360,000 408,000 432,000 บนทกการสงมอบงานกอสรางทท าเสรจ งานระหวางกอสรางทออกบลแลว - - 1,200,000 งานระหวางกอสราง - - 1,200,000 กรณท 2 เมอกจการไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางตามสญญาไดอยางนาเชอถอ ตวอยาง ใน ป 25X1 บรษทรบกอสรางอาคารหลงหนง และสนป 25X1 บรษทไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ ตนทนคากอสรางทเกดขนในปนมจ านวน 500,000 บาท แตมความเปนไปไดคอนขางแนวากจการจะไดรบตนทนคนเพยง 400,000 บาทเทานน การบนทกงานระหวางกอสราง ตนทนคากอสราง รายไดคากอสราง ดงน เดบต งานระหวางกอสราง 500,000 เครดต วตถดบ คาแรงงาน คาใชจายการกอสราง 500,000 บนทกตนทนเกยวกบการกอสราง เดบต ตนทนคากอสราง 500,000 เครดต งานระหวางกอสราง 100,000 รายไดจากการกอสราง 400,000 บนทกรายไดจากการกอสราง และตนทนคากอสราง

68

ธรกจเกษตร

ในชวตประจ าวนของ มนษยทเกดมาและมชวตอยได ยอมตองการอาหารเพอการบรโภค การด าเนนงานธรกจการเกษตรเปนการตอบสนองความตองการของผบรโภค การทผบรโภคไดรบอาหารแตละมอในวนนเกดจากการคาดคะเนและการตดสนใจในการผลตสนคาเกษตรกอนหนานมาระยะหนง ระยะเวลานจะสนหรอยาว ขนอยกบชนดของผลผลต เชน พวกผกกใชเวลาส น แตถาเปนสตวขนาดเลก เชน สตวปกและสกรกจะใชเวลายาวขนไปอก เปนตน ประกอบกบการเกษตรในปจจบนมความแตกตางกบในอดต เพราะในอดตการท าการเกษตรเปนแบบเลยงตวเองทแตละครวเรอนจะตองพ ยายามผลตทกอยางทตองการใชในครอบครว ถามเหลอจงจะขายหรอน าไปแลกเปลยนกบเพอนบานในสวนทตนผลตไมได หรอผลตไดไมเพยงพอกบความตองการ แตในปจจบนสวนใหญประกอบการเกษตรเปนแบบการคา ผลตสนคามาเพอขาย แลวน ารายไดจากการขายมาเพอซอสนคาและบรการตางๆ ทครอบครวตองการ การท าการเกษตรจงจ าเปนตองพจารณาตลาดทรองรบผลผลตทผลตขนมา ดงนนการด าเนนงานธรกจการเกษตร ผท าธรกจตองมองภาพรวมทงในดานการผลตและการตลาดสนคาเกษตรควบคไปดวยกน นนคอ ตองตดตามการเปลยนแปลงการบรโภคของผบรโภค และปรบการผลตและการตลาดใหเขากบการเปลยนแปลงนน ธรกจการเกษตร คอ การด าเน นงานทงหลายในดานทเกยวกบ การผลตและการจ าหนายปจจยการผลตสนคาเกษตร กจกรรมการผลตในฟารม การเกบรกษา การแปรรป และการจดจ าหนายสนคาเกษตรและผลตผลพลอยไดจากสนคาเกษตร ดงนนธรกจทเกยวของกบการเกษตรทกประเภทจะถอวาเปนธรกจการเกษตรทงสน ปจจยทใชในการผลตทางการเกษตร หมายถง ธรกจทท าการผลตสนคาหรอบรการเพอเปนปจจยทงทางตรงและใกลชดตอการผลตทางการเกษตร อาทเชน การผลตรถไถนา การผลตปย การรบจางเกบเกยวผลตผลทางการเกษตร ฯลฯ อตสาหกรรมเกษตร หมายถง อตสาหกรรมทใชผลผลตเบองตนทเกดจากผลตผลทางการเกษตรเปนวตถดบในการผลต เปนมลคาไมนอยกวา 50% ของมลคาวตถดบทงหมด เชน โรงสขาว โรงงานน าตาล โรงงานท าวนเสน ฯลฯ

69

องคประกอบในงานของธรกจการเกษตร ไดแก • การผลตและการจ าหนายปจจยการผลตสนคาเกษตร • กจกรรมการผลตในฟารม • การแปรรป และการเกบรกษา • การจดจ าหนายสนคาเกษตรและผลตผลพลอยไดจากสนคาเกษตร ตวอยาง กจการโคนม (ตาม IAS #41) 1. 1 ม.ค. 25X1 ซอโคนม 2 ตว อาย 2 ป ราคา 1,000 บาท อาย 3 ป ราคา 2,000 บาท รวม 3,000 บาท 2. ตลอดปใชอาหารและยาไปในการเลยงโคนม 1,500 บาท จายคาใชจายดานบคลากร 1,000 บาท คาเสอมราคาอปกรณ 500 บาท 3. 30 ม.ย. 25X1 (วนทเรมผลตน านม ) โคนมอาย 3.5 ป ใหน านม 200 กก. มราคามลคายตธรรมของน านม ณ วนทใหผลผลต กก .ละ 3 บาท และมมลคายตธรรมของโคนมอาย 3.5 ป เทากบ 4,500 บาท (ราคามลคายตธรรมหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย) 4. 31 ส.ค. 25X1 ขายน านม 100 กก. ราคา 500 บาท มคาใชจาย ณ จดขาย 100 บาท 5. 31 ธ.ค. 25X1 (วนทในงบแสดงฐานะการเงน) มลคายตธรรมหกดวยประมาณคาใชจาย ณ จดขายของโคนมอาย 2 ป ราคา 1,200 บาท อาย 3 ป ราคา 2,500 บาท อาย 4 ป ราคา 4,000 บาท

70

วธการบนทกบญช 1. 1 ม.ค. 25X1 (วนทรบรครงแรก ) ซอโคนม 2 ตว อาย 2 ป ราคา 1,000 บาท อาย 3 ป ราคา 2,000 บาท รวม 3,000 บาท เดบต โคนม 3,000 เครดต เงนสด 3,000 บนทกซอโคนม 2. ตลอดป ใชอาหารและยาไปในการเลยงโคนม 1,500 บาท จายคาใชจายดานบคลากร 1,000 บาท คาเสอมราคาอปกรณ 500 บาท เดบต อาหารและยาใชไป 1,500 คาใชจายดานบคลากร 1,000 คาเสอมราคา-อปกรณ 500 เครดต อาหารและยา 1,500 เงนสด 1,000 คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 500 บนทกคาใชจายตางๆ 3. 30 ม.ย. 25X1 (วนทเรมผลตน านม ) โคนมอาย 3.5 ป ใหน านม 200 กก. มราคามลคายตธรรมของน านม ณ วนทใหผลผลต กก .ละ 3 บาท และมมลคายตธรรมของ โคนมอาย 3.5 ป เทากบ 4,500 บาท (ราคามลคายตธรรมหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย) เดบต น านม 600 เครดต รายไดจากมลคายตธรรมของน านมทผลตได 600 บนทกรายไดจากมลคายตธรรมของน านมทผลตได

71

4. 31 ก.ค. 25X1 ขายน านม 100 กก. ราคา 500 บาท มคาใชจาย ณ จดขาย 100 บาท เดบต เงนสด 400 คาใชจายขายน านม 100 เครดต ขายน านม 500 บนทกการขายน านม เดบต รายไดจากมลคายตธรรมของน านมทผลตได 300 เครดต น านม 300 บนทกตนทนขาย 5. 31 ธ.ค. 25X1 (วนทในงบแสดงฐานะการเงน) มลคายตธรรมหกดวยประมาณคาใชจาย ณ จดขายของโคนมอาย 2 ป ราคา 1,200 บาท อาย 3 ปราคา 2,500 บาท อาย 4 ปราคา 4,000 บาท เดบต โคนม 3,500 เครดต ก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานกายภาพ) 2,800 (อาย 3 ปไป 4 ป = 4,000-2,500+อาย 2 ปไป 3 ป = 2,500-1,200) ก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานราคา) 700 (ราคาเพมขนของอาย 3 ป = 2,500-2,000 + ของ 2 ป = 1,200-1,000) บนทกก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม กจการโคเนอ 1. 1 ม.ค. 25X1 (วนทรบรครงแรก ) ซอโคเนอ 3 ตว อาย 2 ป ราคา 3,000 บาท อาย 3 ป ราคา 4,000 บาท อาย 4 ป ราคา 5,000 บาท รวม 12,000 บาท 2. ตลอดปใชอาหารและยาไปในการเลยงโคเนอ 2,500 บาท จายคาใชจายดานบคลากร 1,500 บาท คาเสอมราคาอปกรณ 500 บาท

72

3. 1 ก.ค. 25X1 (วนทรบรครงแรก ) มลกโคเนอเกดใหม 1 ตว มราคามลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย 500 บาท 4. 31 ก.ค. 25X1 โคเนออาย 4 ป 5 เดอน เปนโรคตาย และไดมการท าลายซากทง 5. 31 ส.ค. 25X1 ขายโคเนออาย 3 ป 6 เดอน ราคา 6,000 บาท มคาใชจาย ณ จดขาย 200 บาท 6. 31 ธ.ค. 25X1 (วนทในงบแสดงฐานะการเงน) มลคายตธรรมหกดวยประมาณคาใชจาย ณ จดขายของโคเนอเกดใหมราคา 600 บาท อาย 6 เดอน ราคา 1,000 บาท อาย 2 ป ราคา 2,500 บาท อาย 2 ป 10 เดอน ราคา 3,500 บาท วธบนทกบญช 1. 1 ม.ค. 25X1 (วนทรบรครงแรก ) ซอโคเนอ 3 ตว อาย 2 ป ราคา 3,000 บาท อาย 3 ป ราคา 4,000 บาท อาย 4 ป ราคา 5,000 บาท รวม 12,000 บาท เดบต โคเนอ 12,000 เครดต เงนสด 12,000 บนทกการซอโคเนอ 2. ตลอดปใชอาหารและยาไปในการเลยงโคเนอ 2,500 บาท จายคาใชจายดานบคลากร 1,500 บาท คาเสอมราคาอปกรณ 500 บาท

73

เดบต อาหารและยาใชไป 2,500 คาใชจายดานบคลากร 1,500 คาเสอมราคา-อปกรณ 500 เครดต อาหารและยา 2,500 เงนสด 1,500 คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 500 บนทกคาใชจายตางๆ 3. 1 ก.ค. 25X1 (วนทรบรครงแรก ) มลกโคเนอเกดใหม 1 ตว มราคามลคายตธรรมหกประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย 500 บาท เดบต โคเนอ 500 เครดต ก าไรจากมลคายตธรรมของลกโคเนอเกดใหม 500 บนทกก าไรจากมลคายตธรรม 4. 31 ก.ค. 25X1 โคเนออาย 4 ป 5 เดอน เปนโรคตาย และไดมการท าลายซากทง เดบต ขาดทนจากโคเนอเปนโรคตาย 5,000 เครดต โคเนอ 5,000 บนทกขาดทนโคเนอเปนโรคตาย 5. 31 ส.ค. 25X1 ขายโคเนออาย 3 ป 6 เดอน ราคา 6,000 บาท มคาใชจาย ณ จดขาย 200 บาท เดบต เงนสด 5,800 คาใชจายขายโคเนอ 200 เครดต ขายโคเนอ 6,000 บนทกการขายโคเนอ

74

เดบต โคเนอขายไป 4,000 เครดต โคเนอ 4,000 บนทกตนทนขายโคเนอ 6. 31 ธ.ค. 25X1 (วนทในงบดล) มลคายตธรรมหกดวยประมาณคาใชจาย ณ จดขายของโคเนอเกดใหมราคา 600 บาท อาย 6 เดอน ราคา 1,000 บาท อาย 2 ปราคา 2,500 บาท อาย 2 ป 10 เดอน ราคา 3,500 บาท เดบต โคเนอ 1,000 ขาดทนจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานราคา) 400 (ราคาเพมขนของเกดใหม =600-500+ ราคาลดลงของอาย 2 ป = 2,500-3,000) เครดต ก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานกายภาพ) 1,400 (เกดใหมไป 6 เดอน =1,000-600+อาย 2 ปไป 2 ป 10 เดอน = 3,500-2,500) บนทกก าไรขาดทนจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม กจการสวนมะมวง 25X1 ม.ค. 1 ซอพนธมะมวง 2,000 บาท 8 ยาและปยใชไปในการปลกมะมวง 3,000 บาท จายคาใชจายดานบคลากร 4,000 บาท มคาเสอมราคาอปกรณ 1,000 บาท 16 วนเกบเกยว ไดมะมวง 100 กโลกรม ผลมะมวงมมลคายตธรรม ณ จดเกบเกยวกโลกรมละ 50 บาท และมประมาณการคาใชจาย ณ จดขายเทากบ 600 บาท 24 ขายมะมวง 50 กโลกรม ราคากโลกรมละ 80 บาท มคาใชจาย ณ จดขาย 200 บาท

75

วธบนทกบญช 25X1 ม.ค. 1 เดบต พนธมะมวง 2,000 เครดต เงนสด 2,000 ซอพนธมะมวง 8 เดบต ยาและปยใชไป 3,000 คาใชจายดานบคลากร 4,000 คาเสอมราคา-อปกรณ 1,000 เครดต ยาและปย 3,000 เงนสด 4,000 คาเสอมราคาสะสม-อปกรณ 1,000 บนทกยาและปยทใชไปและจายคาบคลากรพรอมทงบนทกคาเสอมราคาอปกรณ 16 เดบต มะมวง 4,400 เครดต ก าไรจากการรบรผลผลตทางการเกษตร-มะมวง 4,400 บนทกรบรผลมะมวงจากการเกบเกยว 24 เดบต เงนสด 3,800 คาใชจาย ณ จดขาย 200 เครดต ขายมะมวง 4,000 24 เดบต ตนทนสนคาขาย 2,500 เครดต มะมวง 2,500 บนทกขายและตนทนขายมะมวง

บทท 5

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

ในการศกษาปญหาพเศษเรองการประยกตใชมาตรฐานการบญช เรองการรบรรายไดส าหรบธรกจรปแบบตางๆ กบมาตรฐานการบญช มวตถประสงคเพอศกษาแนวปฏบต การรบรรายไดของธรกจฝากขาย ธรกจสญญาเชาระยะยาว ธรกจรบเหมากอสราง และธรกจเกษตร

สรปผลการศกษา

ธรกจฝากขาย มาตรฐานการรบรรายไดส าหรบธรกจฝากขาย คอ มาตรฐาน การบญชฉบบ ท 18 เรองรายได ซง การทเจาของสนคา ซงเรยกวา ผฝากขาย (Consignor) สงสนคาไปยง ผรบฝากขาย (Consignee) เพอใหชวยท าหนาทขายสนค าแทน โดยความเสยงและกรรมสทธ ในสนคานนยงคงเปนของผฝากขายจนกวาผรบฝากขายจะขายสนคาทรบฝากขายไปใหแกผซอ ผฝากขายจงจะบนทกเปนรายการขายได ส าหรบคาใชจายตางๆ ทเกยวของกบการฝากขาย โดยปกตผฝากขายจะเปนผรบผดชอ บทงจ านวน และเมอผรบฝากขายขายสนคาได กมกจะไดรบคาตอบแทนในรปของรายไดคานายหนา ผรบฝากขายบนทกการฝากขายแยกจากการขายปกต โดยจะเปดบญชรบฝากขายขนมาเพอใชบนทกรายการตางๆ ทเกยวกบการรบฝากขาย และผรบฝากขายมหนาทลางบญชรบฝากขายออกทงจ านวน ณ วนสนงวด ซงยอดคงเหลอของบญชรบฝากขายจะแสดงใหเหนสถานะของผรบฝากขายตอผฝากขาย วาจะตองรบเงน หรอคนเงนใหแกกนเทาไหรอยางไร ดานผฝากขาย แบงการบนทกได 2 วธ ตามวธการบนทกบญชสนคาคงเหลอ นนคอ - การบนทกบญชสนคาคงเหลอแบบตอเนอง (Perpetual Inventory Method)

77

- การบนทกบญชสนคาคงเหลอแบบสนงวด (Periodic Inventory Method) โดยผฝากขายจะท าการเปดบญชฝากขาย เพอใชบนทกรายการตางๆ ทเกยวของกบสนคาทฝากขาย ซงสามารถเปดบญชฝากขายแยกตามผรบฝากขายแตละราย และมการคมยอดบญชฝากขาย รวมทงหมดเพอออกงบการเงนตอไป ซงดานผฝากขาย จะแสดงสนคาฝากขายทยงไมสามารถขายไดเปนสวนหนงของสนคาคงเหลอในงบแสดงฐานะการเงน ธรกจสญญาเชาระยะยาว มาตรฐานการรบรรายไดส าหรบธรกจสญญาเชาระยะยาว คอ มาตรฐานการบญชฉบบท 17 เรองสญญาเชา ซงสญญาเชาระยะยาวจ าแนกตามลกษณะได 2 ลกษณะ คอ สญญาเชาด าเนนงานและสญญาเชาการเงน ส าหรบสญญาเชาด าเนนงาน ผใหเชาจะมอายสนกวาอายการใชงานของสนทรพย ผใหเชายงคงมความเสยง และไดรบผลประโยชนจากทรพยสนทใหเชาในฐานะเจาของทรพยสน จงตองรบรเปนรายกา รทรพยสนนน ในงบแสดงฐานะการเงน ของผใหเชา ควรรบรรายไดคาเชาตามวธเสนตรงตลอดอายสญญาเชา ผใหเชามสทธตดคาเสอมราคาของทรพยสนทใหเชาตามเกณฑทก าหนดในนโยบายคาเสอมราคาตามปกต - บนทกบญชเดบต เงนสด/ลกหนการคา/เงนฝากธนาคาร และเครดต รายไดคาเชา สญญาเชาการเงน เปนสญญาเชาระยะยาวมการโอนความเปนเจาของในสนทรพยใหแกผเชา เมอสนสดระยะเวลาของสญญาเชา ผเชามสทธเลอกซอสน ทรพยดวยราคาทคาดวาจะต ากวามลคายตธรรม ณ วนทสทธเลอกมผลบงคบใช โดยระยะเวลาการเชา มกครอบคลมอายการใชงานสวนใหญของทรพยสน และ ณ วนเรมตนของสญญาเชาระยะยาวมลคาปจจบนของจ านวนเงนข นต าทตองจายมจ านวนเทากบหรอมากกวามลคาย ตธรรมของสนทรพยทเชา ซงสนทรพยทเชา จะมลกษณะเฉพาะจนกระทงผเชาเพยงผเดยวทสามารถใช สนทรพยนน โดยไมจ าเปนตองท าการดดแปลงในสาระส าคญของสนทรพย

78

- บนทกบญชการน าทรพยสนออกใหเชาตามสญญาเช าทางการเงน ผใหเชาตองบนทกเปนการขายและตงลกหนไวในงบแสดงฐานะการเงน ดวยจ านวนเงนเทากบเงนลงทนสทธตามสญญาเชา โดยเดบต ลกหนตามสญญาเชาการเงนและตนทนสนคาทขาย เครดต ขายสนคา รายไดดอกเบยทยงไมไดรบตามสญญาเชาการเงน และทรพยสนทใหเชาการเงน - การบนทกคาเชาทไดรบตามสญญาเชาการเงน ผใหเชาท าการปรบปรงโอนรายไดดอกเบยท ยงไมไดรบตามสญญาเชาการเงน เปนรายไดทกครงทมการรบช าระเงน โดยเดบต เงนสด/ธนาคาร และรายไดดอกเบยทยงไมไดรบตามสญญาเชาการเงน เครดต ดอกเบยรบ ธรกจรบเหมากอสราง มาตรฐานการรบรรายไดส าหรบ ธรกจรบเหมากอสราง คอ มาตรฐานการบญชฉบบ ท 11 ตามมาตรฐานไดกลาว ไววา รายไดคากอสราง หมายถง จ านวนรายไดตามทตกลงกนเมอเรมท าสญญา และจ านวนเงนทเกยวกบการเปลยนแปลงสญญาอนเกดจากการดดแปลงงาน การเรยกรองคาชดเชย หรอการจายเงนเพอจงใจ ซงจ านวนเงนทเปลยนแปลงสญญาจะตองมความเปนไปไดคอนขางแนทจะกอใหเกดรายได และสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ การวดมลคาของรายได กจการตองวดมลคารายไดคากอสรางดวยม ลคายตธรรมของสงตอบแทนทไดรบหรอคางรบ และการวดมลคาของรายไดอาจเพมขนหรอลดลงเพราะผลของเหตการณในอนาคต เชน ผวาจางตกลงดดแปลงงาน หรอกจการตองจายคาปรบทเกดจากการปฏบตงานกอสรางลาชาไมเสรจตามสญญาท าใหจ านวนรายไดลดลง เปนตน การบนทกบญชเกยวกบงานกอสรางตามวธอตราสวนของงานทท าเสรจ วธอตราสวนของงานทท าเสรจ (Percentage of Completion Method) หมายถง วธบนทกตนทนคากอสรางทเกดขนตงแตเรมกอสรางจนกระทงสรางเสรจ และก าไรหรอขาดทนขนตนแตละงวดบญช เขาบญชงานระหวางกอสราง (Construction in process) จดเปนบญชหมวดสนทรพย เพอสะสมยอดไวจนกระทงงานเสรจตามสญญา และบนทกบญชงานระหวางกอสรางทออกบลแลว (Billing on Construction in Process) ดวยจ านวนเงนทกจการออกบลเรยกเกบเงน

79

จากผ วาจาง เมองานเสรจกจการตองโอนปดบญชงานระหวางกอสราง และบญชงานระหวางกอสรางทออกบลแลวออกจากบญช

- บนทกตนทนเกยวกบงานกอสราง โดยเดบต งานระหวางกอสราง และเครดตวตถดบ คาแรงงาน คาใชจายกอสราง - บนทกการออกบลเรยกเกบ เงนจากผวาจาง โดยเดบต ลกหน -ผวาจาง และเครดต งานระหวางกอสรางทออกบลแลว - บนทกการไดรบเงนสดจากผวาจาง โดยเดบต เงนสด และเครดต ลกหน -ผวาจาง - บนทกรายได ตนทน และก าไรขนตน โดยเดบต ตนทนคากอสรางและงานระหวางกอสราง และเครดต รายไดคากอสราง - บนทกการสงมอบงานกอสรางทท าเสรจ โดยเดบต งานระหวางกอสรางท ออกบลแลว และเครดต งานระหวางกอสราง

กจการรบเหมากอสรางจะรบรรายไดและตนทนคากอสรางในแตละงวดบญช โดยพจารณาจากความนาเชอถอใน การประมาณผลของงานกอสราง หากกจการสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ กจการตองรบรรายไดและตนทนงานกอสรางของสญญากอสรางเปนรายไดและคาใชจายเขางบก าไรขาดทนเบดเสรจ ตามวธอตราสวนของงานทท าเสรจ แตหากไมสามารถประมาณผลของงานกอสรางไดอยางนาเชอถอ ตองรบรรายไดไมเกนกวาตนทนคากอสรางทเกดขน และมความเปนไปไดคอนขางแนทจะไดรบตนทนนนคน โดยตองรบรตนทนคากอสรางทเกดขนในระหวางงวดเปนคาใชจาย และรบรขาดทนทคาดวาจะเกดขนเปนคาใชจายทนท นอกจากนนตองเปดเผยขอมลเกยวกบวธทใชก าหนดขนความส าเรจของงานกอสราง จ านวนเงนและวธทใชในก าหนดการรบรเปนรายได รวมทงจ านวนเงนรบลวงหนา เงนประกนผลงาน จ านวนรวมของตนทนทเกดขนและก าไรทรบร (หกขาดทนทรบร) จนถงปจจบน

80

ธรกจเกษตร

มาตรฐานการรบรรายไดส าหรบธรกจฝากขาย คอ มาตรฐาน การบญชฉบบ ท 41 เรองเกษตรกรรม ธรกจพชสวน เชน ทเรยน มงคด ลนจ ล าไย มะมวง เปนตน ธรกจสตวเลยงเพอเอาผลตผล ไข นม ลก เชน ไก เปด หม โคนม จระเข เปนตน ธรกจพชไร เชน ขาวโพด สปปะรด ขาว เปนตน ธรกจสตวเลยงเพอจ าหนายเนอสตว เชน โคเนอ ไก เปด หม เปนตน

บนทกรายไดเมอมการขายผลผลตทไดตามราคาตลาด

การวดมลคาและการรบรก าไรหรอขาดทน มลคายตธรรม 1. ราคาปจจบนในตลาดซอขายคลอง 2. ราคาตลาดลาสด 3. ราคาตลาดของสนทรพยอนทคลายกน 4. ราคาเทยบเคยง 5. มลคาปจจบนสทธ 6. ราคาตนทน (ในบางกรณ)

81

การเปลยนแปลงของมลคายตธรรม

1. การเปลยนแปลงดานกายภาพ 2. การเปลยนแปลงดานราคา

สนทรพยชวสาร รบรรายไดดวยมลคายตธรรม หกคาใชจาย ณ จดขาย ณ วนทรบรครงแรก ณ ทกวนทใน งบแสดงฐานะการเงน

- วนทเรมผลต (ราคามลคายตธรรมหกดวยประมาณการคาใชจาย ณ จดขาย ) เดบตน านม และเครดต รายไดจากมลคายตธรรมของน านมทผลตได - วนขาย เดบต เงนสดและคาใชจายขายน านม เครดต ขายน านม เดบต รายไดจากมลคายตธรรมของน านมทผลตได และเครดต น านม - (วนทในงบดล ) เดบต โคนม เครดต ก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานกายภาพ) และก าไรจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรม (ดานราคา) ปญหาเกยวกบการรบรรายไดทไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช 1. ธรกจฝากขาย มความแตกตางในวธปฏบตทางบญชและภาษอากร ซงอาจท าให การเขาใจผดและบนทกบญชทไมเปนไปตามมาตรฐานการบญชได เนองจากผฝากขายมก จะตดปญหาความสบสนโดยถอวาสนคาทกชนทน าไปฝากขายถ อเปนการขายเลย จงท าใหยอดรายไดจากการขายสงกวาทเกดจรง ซงอาจมผลตอยอดภาษเงนไดนตบคคลทตองช าระ และหากสนคาทบนทกรายไดไปแลวเกดเสยหายยงถามมลคามากกอาจจะสงผลตอความถกตองของงบการเงนได 2. การรบรรายไดในสวนของรายไดคากอสรางทไมสามารถเรยกเกบไดมกมการบนทกบญชผดพลาด

82

3. ในอดตธรกจเกษตรไมมการจดท าบญชทชดเจน แตปจจบนม รางมาตรฐานการบญชส าหรบธรกจเกษตรโดยเฉพาะแลว ท าใหผประกอบการธรกจ อาจยง เขาใจมาตรฐานการบญช ไมลกซงพอ และประสบการณนอย มผลตอการบนทกบญชผดพลาดไดโดยเฉพาะ บญชก าไรหร อขาดทนจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรมของสนทรพยชวภาพ ทซบซอนทงทเกดจากดานราคาและดานกายภาพ รวมถงการหามลคายตธรรมทนาเชอถอไดคอนขางยาก

ขอเสนอแนะในการศกษา

1. ธรกจควรท าการศกษาและท าความเขาใจใน มาตรฐานการบญช ทเกยวของกบธรกจของตนเอง เพอทจะไดจดท าบญชและการจดท ารายงานทางการเงนทถกตองของธรกจตอไป

2. ธรกจขนาดเลก ควรมการจดบนทกเหตการณตางๆ และจดท าลงในสมดบญชรายว นแทนทจะจดบนทกตามความเขาใจของตนเอง เพอทจะไดสะดวกในการจดท างบการเงนและเพอลดความเสยงตอภาวะขาดทนทอาจจะตามมา 3. ธรกจแตละธรกจ ควรมการศกษาธรกจอนๆ เพอคนหาชองทางในการพฒนาธรกจใหเจรญเตบโต โดยยดถอมาตรฐานการบญชเปนหลกในการ จดท างบการเงน และเปดเผยขอมลใหถกตองชดเจนมากทสด

83

บรรณานกรม กจจา เหลองวโรจน . 2547. การศกษาเปรยบเทยบระหวางมาตรฐานฉบบท 29 เรองการบญช

ส าหรบสญญาเชาระยะยาว (ปรบปรง พ .ศ. 2546) กบมาตรฐานการบญชฉบบท 7 เรอง การบญชเกยวกบการเชาซอ - ทางดานผใหเชาซอและมาตรฐานการบญชฉบบท 29 เรองการบญชส าหรบสญญาเชาระยะยาว. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการบญช, มหาวทยาลยหอการคาไทย.

กตตพล คอนซลแตนท จ ากด. ม.ป.ป. อางถง SME Thailandclub, ม.ป.ป. กวน สงหโกวนท. 2550. การศกษาเปรยบเทยบแนวปฏบตการบญชของ ธรกจเกษตรทวไปกบ

รางมาตรฐานการบญชไทยเรองการบญชเกษตรกรรม . วทยานพนธบญชมหาบณฑต , มหาวทยาลยเชยงใหม.

ขวญสกล เตงอ านวย. 2549. การบญชขนสง 1. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: ทพเอน เพรส. จนทรจรา รตนวทยากรณ. 2552. ผลของการประยกตรางมาตรฐานการบญชอสงหารมทรพยเพอ

การลงทนทมตอธรกจพฒนาอสงหารมทรพยทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วทยานพนธบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

ฐตพร ฐตจ าเรญพร. 2545. แนวปฏบตของการบนทกบญชและการรบรรายไดของกจการลสซง

ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม . วทยานพนธบญชมหาบณฑต สาขาวชาการบญช , มหาวทยาลยเชยงใหม.

ภวกา เลยดประถม. 2548. ความสมพนธระหวางปจจยคดสรรกบการเกดภาระหนเสยของธรกจ

เชาซอรถยนต ในอ าเภอเมอง จงหวดตราด . ปญหาพเศษรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารทวไป, มหาวทยาลยบรพา.

84

มลลกา ตรประเคน. 2550. แนวปฏบตทางการบญชและการเสยภาษ ส าหรบธรกจใหเชา อสงหารมทรพย. วทยานพนธบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

เรอนจตร ทองด. 2551. แนวปฏบตทางการบญชเกยวกบกจการเชาซอรถยนตตามมาตรฐานการ

บญชฉบบท 29 (ปรบปรง 2550) เรอง สญญาเชา . วทยานพนธบญชมหาบณฑต , มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศศวมล มอ าพล. 2553. ทฤษฎการบญช. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร: อนโฟไมนง. สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ. 2552. มาตรฐานการบญช (Online). www.fap.or.th

/st_accounting.php, 9 ธนวาคม 2554. สมศกด ศรชยธ ารง. 2549. ปจจยทมผลกระทบกบการเลอกวธการจดท าบญชสญญาเชาระยะยาว

ของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วทยานพนธบญชมหาบณฑต สาขาวชาการบญช, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ส านกยทธศาสตรและการวางแผนเศรษฐกจมหภาค. 2554. ภาวะเศรษฐกจไทยไตรมาสแรกและ

แนวโนมป 2554 (Online). www.nesdb.go.th/Portals/0/eco_datas/ economic/ eco_state/1_54/Press%20Thai%20Q1-2011.pdf, 6 ธนวาคม 2554.

หนงฤทย อดมความสข. 2543. การบญชสวนสม : กรณศกษาของสวนสมธนาธร. การคนควา

แบบอสระบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม. อาคม เตมพทยาไพสฐ. 2554. ทศทางแนวโนมเศรษฐกจไทยป 2554 (Online).

www.nesdb.go.th/Portals/0/news/article/data_0139280111.pdf, 6 ธนวาคม 2554.

http://www.fap.or.th/st_accounting.php

http://www.nesdb.go.th/Portals/0/eco_datas/economic/

http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/article/data_0139280111.pdf

13STANDARDSMA4KU68Recognition of Revenue

Documents

Transcript of 13STANDARDSMA4KU68Recognition of Revenue