13.Aplikimi Radionuklideve Ne Semundjet e Eshtrave
description
Transcript of 13.Aplikimi Radionuklideve Ne Semundjet e Eshtrave
Aplikimi radionuklideve ne semundjet e eshtrave
Prof ass. Rame Miftari.PhDQendra Klinike universitare e Kosoves
Skeleti human Skeleti human i adultit zakonisht permban
206 -305 eshtrave.Ka edhe perjashtime, prania e kockave shtese
sic eshte brinja cervikale shtese,unazat lumbare shtese etj.
Ka rol mbeshtetes, ne levizje, mbrojtes, hematopoetik etj.
Jane me strukture mahnitese, te lehta ne peshe por shume te forta dhe qendrueshme.
Anatomia Perbehet nga medula dhe
korteksi I cili eshte ind lidhor dhe paraqet shtresen e mineralizimit ku jonet e kalciumit depozitohen ne matriksin kockor.
Kalcium fosfati eshte perberesi kryesor mineral, por edhe kolagjeni qe jep elasticitetin e kockave
Rimodelimi i kockaveRimodelimi I kockave kerkon aktivitet te
koordinuar te Osteoklasteve qe nen ndikimin e faktorit te
rritjes dhe interleukines 6 shkaktojne demineralizimin e kockes dhe
Osteoblasteve te cilat shtresojne kolagjenin dhe mineralet ne shtratin e krijuar nga aktiviteti I osteoklasteve
Procesi i rimodelimit te kockave
Patologjia e kockaveSemundje infektive te eshtraveSemundje degjenerativeSemundje metabolikeFraktura traumatikeProcese tumoraleTumore beninjeTumore malinje te cilat munden me qene me
natyre primare por edhe lezione sekondare .
Ndikimi i hormoneve dhe faktoreve ne remodelimin e kockaveHormoni I rritjes –GH (gjigantizmi, xhuxhizmi)Parathormoni – demineralizimin e kockave,
rritjen e Ca ne gjak shton akivitetin e osteoblasteve
Tir.kalcitonina- depozitimi I Ca ne eshtra-inkibojne osteoklastet
Estrogjenet-ndikojne ne destrukcionin e osteoklasteve dhe pengojne destrukcionin kockor
Calcitrol (1.25[OH]2–vit D3 depoziton Ca ne eshtra
Ndikimi I faktoreve Osteoprotegerin –protein e sekretuar nga
osteoblastet –inkibon prodhimin dhe aktivitetin e osteoklasteve
Leptin-regullon balancin e aktivitetit te osteoblasteve dhe osteoklasteve
Serotonine- bllokon veprimin e osteoklasteveOsteoblastet prodhojne hormonin: FGF23(faktori I rrijes se fibroblasteve) qe rrite
eliminimin e fosfateve me urine dhe zvogelimin e tyre ne gjak.
Osteokalcin qe stimulon sekretimin e qelizave beta-insulinen dhe qel,sortolit-testosteron.
Procedurat radionuklide ne eshtraPreparatetet e difosfonateve qe kan
afinitet depozitimi ne kristalet e hidroxiapatiteve ne matriksin qelizor kockor (MDP-metilen diphosphonati)
Tekneciumi-99m-per lendimet traumatikeGaliumi-67-per inde te buta dhe
inflamacioneIn -111 –per infekcione kockore dhe Sulfur kolloid-per palcen kockore
Procedurat e zakonshmeAnamneza e pacientitSemundja me ankesat primarePesha dhe gjatesia e pacientitVendoset per tipin e studimitLlojin e radioizotopit qe do perdoretFormen e studimit:1. Dinamike 3 fazore apo2. Statike te vonshme3. Scintigrafine e tere trupit4. Parciale statike apo 5. SPECT e kockave
Pergatitja e preparatit dhe injektimi
Zakonisht perdoret Tc-99 I markuar me farmakun MDP ne forme te Tc-99m-MDP.
Pasi te markohen qendrojne per 20 minuta dhe pastaj ndahen dozat individuale te percaktuara sipas moshes dhe peshes trupore
Te adultet injektohen 10-20mCi TcMDP , zakonisht ne venen kubitale.
Te studimet 3 fazore, studimi fillon me rastin e injektimit te dozes
Te studimi statik- studimi kryhet zakonisht 3 ore pas injektimit te dozes, kjo kohe eshte koha maksimale e aktivitetit akumulues ne kocka
Skanimi tre fazorBehet me qellim te detektimit te rrjedhes
vaskulare ne indet kockore dhe te buta dhe fazat e hershme statike
Faza e pare zgjat 60 sek dhe zakonisht permban 30 frame /2 sekonda
Pas 5 minutave mirret skanimi i pare statik (koha intermitente)
Statika ose WBS pas 3 oreve
Skanimi i vonshem dhe i tere trupit
Pacienti ne pozite te shtrireGama kamera me dy koka siguron
projekcionet AP dhe PAParcialisht mirren sekvenca deri ne 500
KcountWBS pacienti I shtrire nen detektor, skanimi
fillon nga koka ne drejtim kraniokaudal me shpejtesi te predefinuar nga 10 cm/min deri 18 cm/min.
Interpretimi i rezultateve Interpretimi i rezultateve konsiston ne percaktimin e
aftesise akumuluese te radiofarmakut ne kristalet e hidroksiapatiteve, shperndarjen dhe intensitetin.
Akumulimi mund te jete me intensitet te zakonshem, te shtuar apo te ulur.
Ndryshimet mund te jene gjenerale apo fokaleNdryshimet mund te jene te nxehta(infekcionet,
frakturat, tumoret apo edhe rrjedhe e shtuar vaskulare te krijimi I kockave te reja
Ndryshime te ftohta te cilat manifestohen ne rastet e metabolizmit te zvogeluar(rasti I perfuzionit te zvogeluar ne kocke apo destrukcioni kockor nga tumoret (litike)
IMAZHERIA TE INFEKCIONETSkanimi radionuklid 3 fazor eshte metode perzgjedhese
qe sqaron me teper se 90% te osteomieliteveNe skanim verehet hiperperfuzion fokal (faza e I),
hiperemi fokale(faza II) si dhe shtim fokal i akumulit ne eshtra(faza e III)
Te njejtat kushte scintigrafike I japin edhe frakturat, neuropatit artikulare, tumoret, prandaj per specifikim shfrytezohen edhe:
Galium citrati-67 per infekcionet spinale dhe In-111 i markuar me leukocite autologe per skeletin
apendikularScintigrafia sidomos eshte e vlefshme ne evaluimin e
protezave dhe infekcioneve percjellese.
Osteomyeliti dhe skanimi 3 fazor
Arthriti infekcioz
Piogjen (septik) dhe jo piogjenScintigrafia shume e ndjeshme 90-100%por jo specifike 73-79%.Eshte shume specifike nese perdoren
radioleukocitet dhe granulocitetet e markuara me Tc-99 dhe Ga-67.
Scintigrafia eshte e nevojshme sidomos ne rastet kur ne ekzaminimet radiologjike fitohen imazhe normale
Arthriti septik ne gjurin e majte
Infekcionet post terapeutike te vendosja e implanteve
Osteomielit fokal ne humerusin e majte
Akumulim fokal ne skenin e kockave
Zone fotopenike ne scintigrafi palce kockore
Frakture kompresive e unazes L1 dhe L3
Tumoret kockoreTumore beninje: osteid osteoma Tumore malinjeTumore malinje primar: osteosarcoma,Ewing
Sarcoma, chondrosarcomaMetastazat ne kocka
Osteid osteomaLokalizimiPjesa proksimale e femuritTibiaUnazatHumerusiShplakat dhe falangjet.
Ne scintigrafi paraqitet si zone e nxehte ne te tri fazat me nje zone fotopenike per rreth qe flet per skelroze te indit perreth
Enchondroma neoplasme primare
beninje indolente intramedulare e kartilagos hialine
Perbene rreth 10% te tumoreve beninje priamr kockore .
Rritja e limituar maksimum deri 5 cm
Mosha prej 5-70 vjet.
Tumoret malinje primareEwing sarcomaKanceri i 4 me i
shpeshte ne eshtraEshte sarcome e
qelizave blu te vogela te rrumbullaketa
5% te biopsiveEWS ne 85% te rasteve
eshte e shoqeruar me translokacion t(11,22)(q24,q12) kromosomeve.
Metastazat ne kocka
Perhapen nga tumori primar permes rrugeve venoze dhe arteriale
Prezantohen si zona hiperakumuluese , fotopenike apo edhe mikse
Me shpeshe metastazon :Kanceri i mushkerise- 30-40%Kanceri i prostates-65-75%-jetojne 2-3 vjetKanceri i gjirit- 65-75% -jetojne 2-4 vjetMultiple mieloma- 70-95%Tumoret e tiroides- 60%Kancer i v.urinare- 40%Renal cell karcinoma-20-25%
Komplikacionet e metastazave kockore
Metastazat kockore
Menaxhimi I dhembjeve te metastazat ne kockaAnalgjeziket opiat Menagjimi I dhembjeve fillestareBifosfonatetMund te zvogelojne komplikimet dhe
bllokojne dhembjetRrezatimi eksternalRadiofarmaketAdministrohen si nje injeksion per
mielosuprimim, dhe ndalje te progredimitkemioterapia