1

Perone Kovanı

Yapım Planları

Oscar Perone

Claire McHale

Alexis Torres Yardımlarıyla

Çeviren

Gürkan Yeniçeri

2

Giriş

Permapikültür Nedir?

Permapikültür arının doğada yaşadığı ortamlara ve kurduğu yuvalara en yakın biçimde arıcılık yapmayı düstur edinmiş metoddur. Perone kovanlarının kullanıldığı bu metodda

arıların ihtiyacı olan 3 şey göz önüne alınmıştır:

Yeterince hacim Yeterince bal

Yeterince huzur

Bu üç gereksinimin sağlanması ve Perone kovanın tasarım özellikleri, güçlü ve

hastalıklarla başa çıkabilecek, bağışıklık sistemi kuvvetli ve sayıca fazla bir arı kolonisinin gelişmesine yardımcı olacaktır. Bu koloni rahatlıkla varroa ve hastalıklarla başa çıkabilir

ve kış soğuklarını kimyasal müdahele olmadan atlatabilir.

Perone kovanı iki kısma ayrılmıştır. Arıların bölümü. Buraya arılardan başkası girmez.

Kışlık stokları ve kuluçkaları buradadır. Arıcı burayı açamaz ve arıyı rahatsız edemez.

Arıcının bölümü. Burası arıcının mükafatı olan bal stoğudur. Sezon sonunda bir kere hasat yapılır.

Arjantinli Oscar Perone, Permapikültür için kendi kovanlarını ilk yapmaya başladığında Langstroth kutularını kullanıyordu. Ve bu standardın dışına çıkmak istemiyordu çünkü bu

kutular her yerde rahatça bulunabilmekteydi.

Oscar Perone 40 yıllık arıcılık deneyimi ile “arı süper organizmasının” 280 litre

civarında bir boşluğa yaz, kış farketmeksizin ihtiyacı olduğunu saptamış. Ancak bu yeterli boşluk olursa, süperorganizma kendi potansiyelini %100 kullanabiliyor.

Langstroth kutuları ile 280 litrelik bir kovan yapmaya kalktığınızda yaklaşık 1,6 metre boyunda, ilk 3 katı derin kuluçka ve diğer ballık katlarının yarım kutulardan meydana

gelmesi gerekiyordu. Lakin pek çok ülkede verdiği sunumlar sonucu bu şekilde kullanılmaya başlandı. Bu ülkelerden biri de Şili idi. Güney Amerikanın bu güzel ülkesi bir

deprem felaketinde çok büyük hasarlara uğradı ve bu yüksek kovanların pek çoğu yerle bir oldu.

Oscar Perone deprem sonrasında durumu farkedince Perone kovan modelini tekrar

gözden geçirerek yeni bir kovan tasarladı. Aşağıda anlatılan bu kovan bu çalışmanın bir ürünüdür. Ayrıca geometrinin Altın Oran diye bahsettiği oranlama metodunu da kullanır.

Bu kovan tamamı ile arının yararına düzenlenmiş ve arıcının kovana müdahelesi senede bir kereye indirilmiştir.

3

Kovanın daha az materyalden meydana gelmesi hem maliyeti düşürmüş, hemde işçiliği azaltmıştır. Kovan kutuları için tek ölçüde tahta kullanılmıştır. 57cm uzunluğunda ve

10cm genişliğinde (ek olarak tahtanın kalınlığı) tahta parçalarından meydana gelir. Tahtanın kalınlığı ise mevsim şartlarına ve imkanlara göre belirlenebilir. En az 25mm

kalınlığında tahta kullanılması tavsiye edilmektedir.

Bu kutulardan 8 adet hazırlayın.

4

Tahta olarak en iyi kovan ağacı Sedir olarak kabul ediliyor. İçinde barındırdığı yağlar

dolayısı ile zararlılardan korunur ve herhangi bir boya veya yağ sürmeden yıllarca hizmet verir. Oldukça pahallı olan bu ağaç bulması da zor olabilir. Permapikültür prensiplerine

göre çevrede yetişen ve sürdürülebilir kaynaklardan gelmiş her türlü ağaç kullanılabilir.

Kovanın tamamı içerden ve dışardan pürmüz ile yakılır. Bu kovanın su emmemesini

sağlar.

Yukarıda ki resimde yeşil ile işaretlenmiş kısım 4.4cm genişliğindeki minik parça görülüyor. Bu parça altın oranın tutturulabilmesi için koyulmuştur.

Taban

Taban tüm kutuyu kaplayacak ve ön taraftan 3cm uzayarak iniş tahtasını oluşturacaktır.

5

İniş deliği açıldıktan sonra taban tahtaları çakılır. Son tahta daha uzun olduğu için iniş

tahtası olarak da görev alır.

Tavan

Tavan ise ister düz tahta şeklinde, ister Varre modeli izolasyon kutusu, ister Delon tarzı

tek parça kapalı yalıtım usulü olabilir.

İki farklı çatı burada görülüyor.

Üçgen çatı yapmak için aşağıdaki resimlere bakınız.

6

7

Giriş deliği

1cm yüksekliğinde 5cm uzunluğunda en alttaki kutuya ortadan direk olarak kesilir.

Çıtalar

Ya Varre modelinde olduğu gibi kutulara çivilenmiş ve sabittir yada özel bir çıta taşıma

parçası yapılır. Her çıta 24mm genişliğindedir ve 9mm ara ile çakılır. Bu kural Perone kovanının en önemli kuralıdır ve harfiyen uyulmalıdır. Çıtalarda başlangıç şeridi

kullanılmaz. Bu şeritlere örülen peteklerin depreme dayanıklı olmadığı anlaşılmış ve arıların boş çıtalara daha sağlam petek ördüğü tesbit edilmiştir.

8

Kuluçka bölümündeki çıtalar sabit. O yüzden direk kutulara çakılıyor.

Diğer çıtaların tam ölçüleri.

9

Bitmiş çıta kısmının resmi. Çıtaların altındaki oluklara dikkat edin.

İşaretli yerlerdeki çıta bölümlerine dikkat edin.

10

Bir testere, çekiç ve çivilerle bu kovan yapılabilir.

Bu kovanın bir diğer özelliği ise geometrinin altın oran tekniğini kullanmasıdır.

Altın oran, bize doğada gerçekleşen hiç bir yapının 90 derece açıya sahip olmadığını gösterir. Bu sebepten dolayı Oscar Perone kuluçka kutularının köşelerine, aşağıdaki

resimdeki gibi 45 derece açıyla kesilmiş parçalar çivileyerek kovanın içerden sekizgen olmasını sağlamıştır. Bu yöntem ile ağaç kovuklarındaki silindirik yapı elde edilmeye

çalışılmış ve 90 derecelik kenarlar yumuşatılmıştır.

Köşelerdeki açılı çıtalara dikkat edin.

Mahrem kuluçka bölgesinin ballıklara olan oranı ise gene altın oran ile belirlenmiştir. Daha önce langstroth kutuları ile çalışan Oscar Perone bu yeni tasarımla beraber altın

oranı kullanma fırsatı da bulmuştur.

Eğer 5 kutu (57 X 57 X 10cm) kuluçka için kullanılacaksa 3 kutu da (aynı ölçülerde)

ballık olarak kullanılmalı ki altın oran yakalanabilsin. Kovanın hacmi gene 280 litre civarındadır.

Bu durumda kovanın iç ölçüleri aşağıdaki gibi olacaktır. Her ballık 20, 30 kilo arası bal

verecektir.

11

Hasat zamanında ballıklar alınır ve sirkelenir. Petekler kesilerek çıkarılır ve parçalanarak süzülür. Kutular kovana geri verilir. Ballıklar yaz kış kovanda kalır.

Ayrıca her ballığın üzerinde de bu petek çıtaları mevcuttur. Çıtaların kalınlığı yaklaşık

1.5cm dir ve altın oranı tamamlamaktadır.

Çıtaların 24mm genişlikte olması ve 9mm aralıkla çakılması Varroanın arılar tarafından

kontrolü için gereklidir. Çıtaları alternatif olarak kovan kutularına da çakabilirsiniz. Bu durumda Oscar Perone aşağıdaki gibi bir kılavuz öneriyor. Kutunun içine yerleştirilen bu

kılavuz çıtaların kovan kutusuna 9mm ara ile düzgün olarak çakılmasına yarıyor.

12

Kılavuzun üzerindeki her minik tahta parçası 9mm genişliğindedir.

Kılavuzun üstüne yerleştirilen tahtalar yanlardan kutuya çakılır

13

Tüm tahtalar çakıldıktan sonra kılavuz çıkartılır.

Çıtalar yerine ölçülere sadık kalarak çerçeve de yapılabilir. Bu durumda sağım işi daha

hızlı yapılabilir ve ticari üretim içinde uygun olur.

Değişiklikler

Çatı: Benim deneyimlerime göre bu kovandaki en büyük problem nem ve küflenmedir.

Çatı tasarımının muhakkak değiştirilmesi gerek. Çatıya Varre tarzı bir izolasyon kutusu koymak bu problemi çözebilir. Koloninin mevcudu fazla olduğu için nem oranı da fazla

olacaktır. Bu nemin uygun biçimde atılması lazımdır.

Taban: Tabanda bir kaç havalandırma deliği açarak ve telle örterek kullanılabilir.

Özellikle yazın nektar akışının bol olduğu zamanlar ve kışın nemli zamanlarda kovan içindeki nemin veya suyun atılması için iyi olabilir.

Üstten giriş: Kovanın üst kısımlarından yada ortasından bir giriş deliği açılır ve alttaki kapatılır. Bu doğada yaşayan kolonilerden esinlenilmiştir ve ısı ile nemin daha iyi regüle

edilebilmesine yarar. Yada her iki delikte açık bırakılarak kullanılabilir.

14

Çerçeveler: Ballıklarda çıta yerine çerçeve kullanmak ticari olarak üretim yapıyorsanız

işinize yarayabilir. Yada bel ağrısı çekenler ve emekli kişiler tarafından tercih edilmelidir.

Kuluçka kısmına kapı: Giriş deliğinin karşısında kalan kenarı bir menteşe ile monte edin. Bu kenar yekpare açılan bir kapı gibi olsun. Kuluçka kısmının gelişmesini ilk yıllarda

buradan kontrol edebilirsiniz.

Arıların kuluçka kısmına aşağıdaki resimde gösterildiği gibi çıtalar konularak peteklerin

sağlam olması sağlanabilir. Özellikle bu kovan ile gezici arıcılık yapacak arıcılar için peteklerin sağlam olmasını ve nakliye sırasında çökmemesini sağlar.

15

Permapikültür Prensipleri

5 Kattan oluşan 57 X 57 X 57cm boyutlarındaki mahrem kuluçka bölgesine hiç bir şekilde müdahele edilmez. Petekler değiştirilmez, ilaçlama yapılmaz. Bu bölge arıların kuluçka

bölgesi, üreme yeri, rahmidir. Buraya el değmez.

Perone kovanlarına kesinlikle ilk oğul koyulmalıdır. Kovanı terk eden ilk oğul en güçlü

oğuldur. Anası yaşlı olduğundan, hem bir an önce yuva kurmaya çalışır hem de anayı değiştirmeye uğraşır. Bu koloninin güçlü ve iyi bir başlangıç yapabilmesi için sayılarının

da yüksek olması gerekir.

Ballıklar da dahil olmak üzere kovanın hacmi her zaman 280 litre civarında tutulur.

Ballıklar boş olsa dahi kovanın üzerinde tutulur.

Koloni kovana yerleştirildikten sonra ballıklar da koyularak kapatılır. Koloni kovanın

büyüklüğünü ölçerek ne kadar gelişeceğine karar verir.

Perone kovanlarında hiç bir şekilde ilaçlama ve besleme yapılmaz. Doğal petek örüldüğü

için Varroa da otomatikman kontrol altına alınır.

Bu kovanlarda birden fazla ananın çalışması olasıdır. Zaten yapılan sayımlara göre birden fazla ana olması gerekmektedir (tahmini olarak bir Perone kovanında 120.000 ile

150.000 arası arı olduğu düşünülüyor). Fakat bu birden fazla ana olayı kanıtlanmış bir bulgu değildir. Kuluçka kısmı hiç ellenmediği için de anaları bulmak olası değildir.

Kuluçka kısmı yaklaşık 50cm derinliğinde olduğu için, çapraz yerleştirilecek dal parçaları ile peteklere destek sağlanması gerekir. Arılar bu dallara petekleri bağlayarak sağlam

olmasını sağlarlar.

Ana ızgarası kullanılmaz.

Perone kovanları senede bir kere hasat zamanında açılır. Bunun dışında kurcalanmaz ve kovanın ısısı ve nemi kaçırılmaz. Çok merak ediyorsanız kuluçka kısmına pencere

yapabilirsiniz.

16

Çıtalarda başlangıç şeridi kullanılmaz.

Bu kovanla gezgin arıcılık yapılamaz gibi görünse de uygun bir vinç sistemi ve taşıma yöntemi ile mümkün olabilir.

Kuluçka kısmının petekleri değiştirilmediği için koloninin haberleşmesinde büyük rol oynar. Sadece haberleşme için yapılan arı dansı değil, her dönem farklı aromalarda gelen

nektar ve polen, saklandığı peteklere koku sindirir. Bu farklı kokulu petekler koloninin hafızasıdır ve dönemsel değişen yiyecek kaynaklarının bir haritasını bu hafızada barındırır.

Arı bu kokuları kullanarak yılın belirli zamanlarında hangi çiçeklerin açtığını anlayabiliyor ve hatta koloninin gelişmesini hızlandırıp yavaşlatabiliyor. Bir langstroth kovanında ise bu

petekler değiştirildiği için koloninin de hafızası siliniyor.

Kovanın tek kapısı 1cm yüksekliğinde ve 5 cm genişliğinde bir deliktir. Başka giriş çıkış

veya havalandırma yoktur. Eğer nektar akış döneminde veya kışın nemden korkuyorsanız tavsiyem ilk kışınızı kovan tasarımında hiç değişiklik yapmadan geçirin. Daha sonra

duruma göre Varre modeli izolasyon kutusu veya tabanda havalandırma delikleri açabilirsiniz.

Kovanların günde en az 4 saat güneş almasına özen gösterin. Öğle vakti yakıcı

güneşinden de koruyun.

Perone kovanlarında oğul önleme çalışması yapılmaz.

Kovanların tahtalarını dıştan boyayarak güneşten koruyabilirsiniz.

Çatıyı teleskopik yaparak yağmurdan koruyabilirsiniz.