12.06.1995 Tarihinden Önce Sinema Eser Sahibi Sayılan Yapımcı ...€¦ · eser sahibinin...

* Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 05.04.2016 GÜN VE E.2015/6545, K.2016/3675 SAYILI sayılı kararı da içerik olarak aynı istikamette olduğundan değerlendirmeler anılan bu karar için de geçerlidir.

** Ankara Barosu. Ankara Fikri ve Sınai Hukuk Mahkemesi Emekli Hakimi.

12.06.1995 Tarihinden Önce

Yapımına Başlanan Sinema Eserinde

Rol Alan İcracı Sanatçılar İle

Sinema Eser Sahibi Sayılan

Yapımcı Haklarının Birlikte Kullanımı

ve

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin

05.04.2016 Gün ve E.2015/6889, K.2016/3668

Sayılı Kararının Değerlendirilmesi*

Av. Fethi MERDİVAN**

12.06.1995 Tarihinden Önce Yapımına Başlanan Sinema Eserinde Rol Alan İcracı Sanatçılar İle Sinema Eser Sahibi Sayılan Yapımcı Haklarının Birlikte Kullanımı ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 05.04.2016 Gün ve E.2015/6889, K.2016/3668 Sayılı Kararının Değerlendirilmesi

18 FMR 2019/ 1

I. GENEL OLARAK

Cumhuriyet döneminde eserle ilgili olarak tanınan telif hakları ilk olarak 8 Mayıs 1910 tarihinde yürürlüğe giren, edebiyat eserleri, resim, heykel ve musiki eserleri ile plân, harita, mimari gibi ürünleri kapsayan Hakkı Telif Kanunu ile korunmuştur� Hakkı Telif Kanunu 1 Ocak 1952 tarihinde yürürlüğe giren 5�12�1951 gün ve 5846 sayılı FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU (FSEK)[1] ile yürürlükten kaldırılmıştır�

Bugün için Türkiye’de fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahip-leri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yargı yollarını ve yaptırımları düzenleyen kanun, 5�12�1951 gün ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)’dur�

5846 sayılı FSEK’te 1�11�1983 gün ve 2936[2]; 7�6�1995 gün ve 4110[3]; 21�2�2001 gün ve 4630[4]; 3�3�2004 gün ve 5101[5]; 23�1�2008 gün ve 5728[6] sayılı kanunlarla değişiklikler yapılmıştır�

II. FSEK’TE ESER VE ESER SAHİPLİĞİ

12�06�1995 tarihine kadar FSEK’te icracı sanatçılar için, komşu hak sahipliği veya bağlantılı hak sahipliği şeklinde doğrudan ve etkili bir koruma bulunma-maktaydı� Zira FSEK odağına, eser ve eser sahipliğini almıştı�

FSEK’e göre eser, sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat (FSEK m�2), musiki (FSEK m�3), güzel sanatlar (FSEK m�4) veya sinema eserleri (FSEK m�5) olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsullerini ifade eder (FSEK m�1/B,1-a)� Eseri vücuda getiren kişi de eser sahibi sayılır (FSEK m�8)� Eser

[1] RG� 13�12�1951/7931�

[2] RG� 3�11�1983/18210�

[3] RG� 12�6�1995/22311�

[4] RG� 3�3�2001/24335 (mükerrer)�

[5] RG� 12�3�2004/25400�

[6] RG� 8�2�2008/26781�

Av. Fethi MERDİVAN

192019/1 FMR

sahipliği, maddi bir fiil olan eserin yaratılmasıyla kendiliğinden doğar[7]� FSEK’te eser sahibine tanınan manevi haklar; eserin umuma arz yetkisi (m� 14), adın belirtilmesi yetkisi (m� 15/I), eserde değişiklik yapılmasını menetmek yetkisi (m� 16 ve m� 17/II) ve eser sahibinin zilyet ve malike karşı hakları, başka bir ifadeyle sahibinin eserin aslına ulaşma ve eser sergileme hakkı (m� 17/1 ve 17/3) biçiminde; mali haklar ise, işleme hakkı (m� 21); çoğaltma hakkı (m� 22), yayma hakkı (m� 23) kiralama ve kamuya ödünç verme hakkı (m� 23), temsil hakkı (m� 24), işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla iletim hakkı (m� 25) şeklinde sayılmıştır� FSEK’in mali ve manevi hakları düzenleyen hükümlerinden farklı bölümlerde düzenlenmiş bulunsalar da pay ve takip hakkı[8] (FSEK m� 45), cayma hakkı (FSEK m� 58) ve vazgeçme hakkı (FSEK m� 60) da Yasa’nın eser sahibine tanıdığı haklardandır[9]�

Haklar sınırlı sayma yöntemi ile belirlenmiş[10] bulunduğundan, bunlar dışında yeni bir hak kategorisi yaratılması mümkün değildir� Başka bir ifadeyle eser sahibinin kanunda yer alanlar dışında bir mali hakkı yoktur[11]� Eser sahibi başka faydalanma imkânlarını kendisi için mahfuz tutamaz, ileri süremez[12]�

Mali hakların bir kısmı veya tamamı, eser sahibi tarafından devredilebilir (FSEK m� 48/I)� Üzerinde basit veya tam ruhsat (lisans) kurulabilir (FSEK m� 48/II)� Eser sahibine tanınan mali haklar miras yoluyla intikal eder (FSEK m� 63)� Rehin, haciz ve hapis gibi işlemlerin konusunu oluşturabilirler (FSEK m� 61, 62)� Ayrıca korunmaları süresiz olmayıp zamanla mukayyettir (FSEK m� 26/I)�

[7] Öztan, Fırat: Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara 2008, s� 279, 280; Tekinalp, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, Beşinci Bası, İstanbul 2012, s� 143, no: 1; Yarsuvat, Duygun: Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Hakları, Genişletilmiş İkinci Baskı, İstanbul 1984, s� 107; Karahan, Sami/ Suluk, Cahit/ Saraç, Tahir/ Nal, Temel: Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, 3�Bası, Ankara 2013, s� 74; Gökyayla, K� Emre: Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi, 2� Baskı, Ankara 2001, s� 141; Hirsch, fikrî bir eserin vücuda getirilmesiyle, sahibine, kanunda etraflı bir şekilde tayin edilmiş olan hukukî bir durumun bahşedilmiş olduğunu, eser sahipliği olarak vasıflandırdığı bu hukukî durumun, birçok hak ve yetkinin kaynağı olduğunu ifade etmektedir- Hirsch, Ernst E�: Hukukî Bakımdan Fikrî Say, İkinci Cilt, İstanbul 1943, (Kısaltma: Fikri Say II), s� 129�

[8] Öztan, s� 286�

[9] Karahan/Suluk/Saraç/Nal, s� 79�

[10] Tekinalp, s� 162, no: 5; Erel, s� 135; Gökyayla, s� 143; Erdil, Engin: “İçtihatlı ve Gerekçeli Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Şerhi”, Cilt 1, 2, Vedat Kitapçılık, İstanbul-2009, s� 420; Yargıtay 11� Hukuk Dairesi’nin 23�02�2004 gün ve E� 2003/7032, K� 2004/1586 sayılı kararı; Suluk/Orhan, s� 321�

[11] Erdil, s� 420�

[12] 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun Gerekçesinden�


20 FMR 2019/ 1

Mali haklara yönelik tecavüz gerçekleştiğinde, eser sahibi ref (FSEK m� 66, 68), men (FSEK m� 69) ve tazminat (FSEK m� 70) istemli davaları açabilir�

Mali haklardan farklı olarak, manevi haklar bir başkasına devir edilemez; üzerinde basit veya tam ruhsat kurulamaz; eser sahibinin borçları nedeniyle haciz edilemez; miras yoluyla intikal etmez; ölüme bağlı tasarrufların konusu olamaz ve korunmaları bir süre ile sınırlı değildir[13]�

Manevi haklara yönelik tecavüz gerçekleştiğinde, eser sahibi ref (FSEK m� 66, 67), men (FSEK m� 69) ve tazminat (FSEK m� 70) istemli davaları açabi-lir� Yakınların hakkı teorisine göre, FSEK’in 19� maddesinde sayılan kişiler de manevi haklara yönelik bir tecavüz gerçekleştiğinde anılan hukuk davalarını açabilirler[14]� Eser sahibinin ölümünden sonra, eserle ilgili manevi hakların ihlali durumunda FSEK’in 19� maddesinde yazılı kişiler (sağ kalan eş ile çocuklar ile mansup mirasçılar, ana-baba, kardeşler) ve mirasçılar da anılan hukuk davalarını açabilirler (FSEK m�19)�

III. 12.06.1995 TARİHİ ÖNCESİ FSEK’TE İCRACI SANATÇILAR, YAPIMCILAR VE YAYIN KURULUŞLARININ KORUNMASI

12�06�1995 tarihinden evvel FSEK’te icracı sanatçılar 81�madde hükümleri uyarınca sınırlı bir korumaya sahiptiler� Ses tespitlerinde icrası bulunanlar sadece çoğaltma ve yayma haklarına sahiptiler[15]� Sinema eserinde icrası bulunan icracı sanatçılar (aktör) ise sadece, işaret, resim ve ses nakline yarıyan vasıtalarla adla-rının zikredilmesini isteme hakkına sahiptiler[16]� Ses sanatçılarının icralarını fonogramlara ilk defa tespit eden yapımcılar, haksız rekabet hükümlerine göre

[13] Kılıçoğlu, Ahmet M�: “Telif Hakkı ve Yayın Sözleşmesinden Ayırdedilmesi”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR) C� 1, Yıl: 2001/1, (Telif Hakkı ve Yayın), s� 45, 46; Tekinalp, s� 163, no: 7; Bayamlıoğlu, İbrahim Emre: “Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Teknolojik Koruma”, I� Bası, İstanbul, Ocak 2008, s� 105; Erdil, s� 420�

[14] Ayiter, Nuşin: Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, Ankara 1981, s� 200, 203; Tekinalp, s� 162-163, no: 6; Öztan, s� 284�

[15] Madde 81- (2936 sayılı yasayla değişik fıkra) İlim, edebiyat veya musiki eserlerinin, çalınma veya temsili; doğrudan doğruya veya radyo veya televizyon veya buna benzer vasıtalarla yayımından faydalanılarak, işaret, ses ve resim tekrarına yarıyan aletler üzerine alınırsa bunlar ancak sanatkârın yazılı izni ile çoğaltılabilir, yayımlanabilir�

[16] Madde 81- Münferit sanatkârlar koro ve orkestralarda şef veya solistler, tiyatro gruplarında şeflik eden veya baş rol alan aktörler, işaret, resim ve ses nakline yarıyan vasıtalarla adlarının zikredilmesini istiyebilirler�

Av. Fethi MERDİVAN

212019/1 FMR

korunmaktaydı (FSEK m�84)[17]� Buna karşın sinema eserlerini imal ettiren yapımcılar, eser sahibi olarak korunmaktaydı (FSEK m�8/III)[18]� İmal ettiren yapımcının gerçek kişi veya tüzel kişi olması sonucu etkilememekteydi� Radyo televizyon kuruluşları için bkz� Tablo 1� Korumaya ilişkin hukuki durumu gösteren tablo aşağıdadır (Tablo 1)�

Tablo 1

Anılan dönemde yürürlükte bulunan hükümler gereği, sinema eserlerinde icraları bulunan icracı sanatçılar, eserdeki icraları üzerinde herhangi bir mali hak sahibi olmadıklarından, sinema eserinin temsiline, çoğaltılmasına, yayılmasına ve umuma iletilmesine yönelik herhangi bir yetki kullanamamaktaydı� Bu konudaki tüm yetkiler, sinema eserini imal ettiren ve eser sahibi sayılan yapımcı tarafından kullanılmaktaydı� Yapımcının, meydana gelen sinema eserinin çoğaltılması, yayılması, temsili ve umuma iletilmesinde icracı sanatçıların adını göstermek dışında, icracı sanatçılara karşı bir yükümlülüğü bulunmamaktaydı�

[17] Madde 84- Bir işareti, resmi veya sesi, bunları nakle yarıyan bir alet üzerinde tesbit eden veya ticari maksatlarla haklı olarak çoğaltan yahut yayan kimse, aynı işaretin, resmin veya sesin 3 üncü bir kişi tarafından aynı vasıtadan faydalanılmak suretiyle çoğaltılmasını veya yayımlanmasını menedebilir�

[18] Madde 8- Bir sinema eserinin sahibi onu imâl ettirendir�


22 FMR 2019/ 1

Elbette yapımcı, icracı sanatçıların sinema eserinin yapımı esnasında hizmet veya istisna akdi biçiminde gerçekleşen iş görme eylemleri ile ilgili olarak hak ettikleri ücret ve bedelleri ödemek borcu altında idi� Fakat yapımcının, icracı sanatçıya karşı olan bu borcunun, icra üzerindeki hakların kullanımı karşılığı olmadığı açıktır� Zira yasa tarafından tanınmayan bir hak için kullanım bedeli doğduğunun kabulü olanaksızdır� 12�06�1995 tarihine kadar sinema eserleri-nin koruma süresi ise aleniyet tarihinden itibaren 20 yıl idi (FSEK m�29)[19]� Hüküm gereği, sahibi gerçek kişi olsun, tüzel kişi olsun sinema eseri aleniyet tarihinden itibaren 20 yıllık sürenin tamamlanması ile herkesin kullanımına açık hale gelmekteydi�

Hukuki düzenlemelerin açıklığı karşısında sinema eserinin çoğaltılması, yayılması, temsili, televizyon yoluyla yayını konusundaki tek yetki eser sahibi sayılan yapımcı tarafından kullanıldığından, sinema eserinde icrası bulunan icracı sanatçı ile eser sahibi yapımcı arasında hakların kullanımı konusunda herhangi bir çatışma çıkması olanaksızdı� Sinema eseri sahibi ile eserde icraları bulunan sanatçılara ilişkin 1952-1995 yılları arasındaki korumayı ve hukuki durumu gösteren tablo aşağıdadır (Tablo 2)�

Tablo 2

[19] ç) El İşleri, Küçük Sanat Eserleri, Fotoğraf ve Sinema Eserlerinde SüreMadde 29- El işleri, küçük sanat eserleri, fotoğraf ve sinema eserleri için koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 20 yıldır�

Av. Fethi MERDİVAN

232019/1 FMR

Fakat bu durum FSEK’e icracı sanatçıların bağlantılı hak sahibi olarak korunmalarına ilişkin hükümlerin girmesi ile değişecekti�

IV. FSEK’TE BAĞLANTILI HAK KORUMASINA GİDEN YOL-1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYİ KARARI

6 Mart 1995 tarihinde Brüksel’de toplanan AET- Türkiye Ortaklık Konseyi, “1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYİ KARARI” olarak isimlendirilen kararları (OKK) almıştır� 6/3/1995 tarih ve 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı (Gümrük Birliği Kararı) 1/1/1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir� Bu kararın on madde-den oluşan sekiz numaralı eki “FİKRİ, SINAİ VE TİCARİ MÜLKİYETİN KORUNMASI” başlığını taşımaktadır�

OKK’nın EK 8-FİKRİ, SINAİ VE TİCARİ MÜLKİYETİN KORUNMASI hükümlerine göre; 1995 tarihli Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)’nın Türkiye tarafından yürürlüğe konulması gereklidir (m�1)[20]� OKK’da hüküm bulunmayan hallerde Fikri mülkiyet haklarının kap-samı, koruma düzeyi ve uygulanmasıyla ilgili TRIPS uygulanacaktır� Türkiye, Avrupa Topluluğunda yürürlükte bulunan koruma düzeylerine eşit koruma düzeylerini sağlamak üzere fikri, sınai ve ticari mülkiyet haklarının etkin bir şekilde korunmasını sağlayacak uygun tedbirleri alacaktır (m�2)�

Türkiye, bu Kararın yürürlüğe girmesinden önce, fikri, sınai ve ticari mülkiyet hakları ile ilgili olarak, Bern Sözleşmesi Paris Senedi (1971)[21], İcra sanatçıları, fonogram üreticileri ve yayın kuruluşlarının korunması hakkında Roma Söz-leşmesi (1961)[22] isimli çok taraflı sözleşmelere katılacaktır (m�3)�

Türkiye, bu Kararın yürürlüğe girmesinden önce, ilgili alanda Topluluk veya Üye Devletlerde kabul edilen telif hakları ve komşu haklar mevzuatı’na ilişkin 93/98/EEC sayılı Konsey Yönergesi’ne (OJ, L 290, 24�11�1993) uygun koruma kuralları; 92/100/EEC sayılı Konsey Yönergesi’ne (OJ L 346, 27�11�1992) uygun olarak komşu hakların korunması; 92/100/EEC sayılı Konsey Yönergesi’ne (OJ L 346, 27�11�1992) uygun olarak kiralama ve ödünç verme hakları; 91/250/EEC sayılı Konsey Yönergesi’ne (OJ L 122,17�05�1991) uygun olarak edebi ürünler zımnında bilgisayar programlarının korunması ile mevzuat ile aynı dahili mevzuatı yürürlüğe koyacaktır (m�4):

[20] 6�01�1995/4067 sayılı Kanun/RG 25�01�1995/22186�

[21] 1979 Metnine katılım RG 23�09�1994/22060�

[22] RG 12�7�1995/22341�


24 FMR 2019/ 1

V. 4110 SAYILI YASA İLE KOMŞU HAKLARIN FSEK’E GİRMESİ

“1/95 SAYILI ORTAKLIK KONSEYİ KARARI” daha yürürlüğe girmeden FSEK’te uyum çalışmaları başlamıştır� Nitekim 4110 sayılı Kanunun gerekçesi de “Gümrük Birliği çerçevesinde 1/95 sayılı AT-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı Ek No� 8’de yer alan yükümlülüklerimiz doğrultusunda Konsey Direktiflerine uyum tesisi” olarak belirtilmiştir� Bu cümleden olarak icracı sanatçılar, fonog-ram yapımcıları ve radyo-televizyon kuruluşlarının hakları FSEK’e ilk olarak 07�06�1995 tarih ve 4110 sayılı Yasa[23] ile 5846 sayılı FSEK’in 80� maddesinde yapılan değişiklik ile girmiştir� Anılan kişi ve kuruluşlar yasa tarafından “komşu hak sahibi” olarak tanımlanmıştır�

Düzenlemeyle eser sahibinin maddi-manevi haklarına halel getirmemek şartıyla, fikir ve sanat eserlerini özgün bir biçimde icra eden, yorumlayan icracı sanatçılarla bir icrayı ya da sesleri ilk defa tespit eden ses taşıyıcısı yapımcıları ve radyo-televizyon kuruluşlarının, eser sahibinin haklarına komşu haklarının varlığı FSEK’e girmiştir (4110 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�80)�

a) Komşu hak sahipleri ve hakları ile koruma süresi

Komşu hak sahiplerinden koro ve orkestralarda şef ve solist, tiyatro grupla-rında şeflik eden veya başrol alan aktörler gibi icracı sanatçılara işaret, resim ve ses nakline yarayan vasıtalarda adlarının belirtilmesini isteme gibi manevi ile icranın tespiti, bu tespitin çoğaltılması, kiralanması, telli-telsiz her türlü araçla yayınlanması ve temsili konusunda mali nitelikte münhasır haklar tanınmıştır (4110 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�80)�

Fonogram yapımcılarına bir kaydın doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak çoğaltılması, kiralanması, telli-telsiz her türlü araçla yayınlanması ya da kamuya açık yerlerde temsili; Radyo Televizyon kuruluşlarına da yapılan yayınların bütününü veya bir kısmını çoğaltılması, telli-telsiz her türlü araçla tekrar yayınlanması, girişi ücrete tabi yerlerde gösterilmesi gibi mali haklar tanınmıştır (4110 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�80)� Komşu hak sahiplerine tanınan hakları gösterir tablo aşağıdadır (Tablo 3)�

[23] RG 12�06�1995/22311� Öztan, s� 284�

Av. Fethi MERDİVAN

252019/1 FMR

Tablo 3

Komşu hak sahiplerine tanınan haklar için, icranın ilk yayınından (yoksa ale-nileşmesinden); fonogramın ilk yayınından ve yayının da ilk yayınından itibaren 70 yıllık koruma süresi getirilmiştir (4110 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�82)�

4110 sayılı Yasa ile FSEK’in 8�maddesinde yer alan sinema eserini imal ettiren yapımcının eser sahibi olduğuna ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılmış ve onun yerine aynı maddede “yönetmen, özgün müzik bestecisi ve senaryo yazarının sinema eserinin birlikte sahibi oldukları” ifade edilmiştir�

Sinema eserlerinin koruma süresinin sinema eserlerinin aleniyet tarihinden itibaren 20 yıl olduğunu gösteren FSEK m�29 hükmü değiştirilmiş ve koruma süresi ilk aleniyetten itibaren 70 yıla çıkarılmıştır[24]�

Sinema eseri sahipliği ile icracı sanatçı haklarının 1995-2001 yılları arasındaki hukuki durumunu gösterir tablo ektedir (Tablo 4)

[24] 4110 s� kanunla değişik:Madde 29 — El işleri, küçük sanat eserleri, fotoğraf ve sinema eserleri için koruma süresi, aleniyet tarihinden itibaren 70 yıldır�


26 FMR 2019/ 1

Tablo 4

b) Ek madde 2 hükmü[25]

FSEK’te 4110 sayılı Yasa ile yapılan değişikliklerle icracı sanatçılar komşu hak sahibi sayılmış, sinema eser sahipliği değiştirilmiş ve sinema eserlerinin koruma süresi uzatılmış, fakat bu değişikliklerin yasanın yürürlüğe girmesinden sonra alenileşen eserlere ve komşu hak konusu ürünlere uygulanması gerektiği ifade edilmiştir (4110 sayılı Yasa ile getirilen Ek Madde 2)� Bunun yanında 4110 sayılı Yasa ile getirilen sinema eseri sahipliği ile ilgili hükümlerin bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerine uygulanacağı belirtilmiştir (4110 sayılı Yasa ile getirilen Ek Madde 2)�

4110 sayılı Yasa 12�06�1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir� Hüküm gereği 12�06�1995 tarihinden evvel yapımına başlanan sinema eserlerinin sahibi, imal

[25] 4110 s� kanunla getirilen ek maddeler:Ek Madde 2 — Bu kanundaki koruma süreleri komşu haklar, sinema eserleri bilgisayar programları ve veri tabanları bakımından, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra alenileşen eserlere; işlenmelere ve mahsullere uygulanır� Bu kanunun sinema eseri sahipliği ile ilgili hükümleri bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerine uygulanır�

Av. Fethi MERDİVAN

272019/1 FMR

ettiren yapımcılar sayılmaya devam edilmiştir� Fakat hükümle koruma sürelerine ilişkin değişikliklerin 12�06�1995 tarihinden evvel alenileşmiş eserlere uygulan-mayacağı ifade edilerek sinema eserlerinden anılan tarihten evvel alenileşmemiş olanlar 20 yıl koruma süresine tabi olmaya devam etmişlerdir� Buna karşın, belirtilen tarihten sonra alenileşen sinema eserleri ise alenileşmeden itibaren 70 yıl korumaya kavuşmuştur� Yapımcılar Ek madde 2 hükmüyle 12�06�1995 tari-hinden evvel yapımına başlanan sinema eserlerinin sahibi olmayı sürdürmüşler ama uzatılan 70 yıllık koruma süresinden istifade edememişlerdir� Ek madde 2 hükmü gereği, icracı sanatçılar 12�06�1995 tarihinden evvel yapımına başlanan sinema eserlerindeki icraları üzerinde bir hak edinememişlerdir�

Ek madde 2 hükmüyle sinema eserleri ve icralar için, sahiplik ve koruma süresi bakımından 12�06�1995 tarihi esas alınarak ikili bir koruma oluşturul-muştur� Bu yönden 1995-2001 yılları arasındaki hukuki durumu gösterir tablo ektedir (Tablo 5)�

Tablo 5


28 FMR 2019/ 1

c) İcracı sanatçı ve sinema eser sahibi arasında sorun!

İcracı sanatçılara sağlanan komşu hak koruması 12�06�1995 tarihinden evvel alenileşen tespit edilmiş (fonogram ve sinema eserlerindeki) icralara tanınmadı-ğından, 12�06�1995 tarihinden evvel yapımı gerçekleşen veya alenileşen sinema eserleri içerisindeki icralar koruma altına alınmadı� Bu nedenle 12�06�1995 tarihinden önce yapımına başlanan sinema eserlerinin sahibi olan yapımcılar, 20 yıllık koruma süresi içerisinde, eser sahibi olarak tek başına sinema eserlerini kullanmayı ve ondan yararlanmayı sürdürdüler� Hukuki duruma göre herhangi bir sorun yoktu�

VI. 4630 SAYILI YASA İLE BAĞLANTILI HAKLARIN FSEK’TE DÜZENLENMESİ

FSEK’in 80� maddesine 21�02�2001 gün ve 4630 sayılı Yasa’nın[26] 32� maddesiyle film yapımcıları ile haklarına ilişkin hükümler eklenmiş ve yapılan değişiklik ile komşu hak sahipleri ile film yapımcılarının bağlantılı hak sahibi oldukları belirtilmiştir� Hükümdeki değişikliğin Avrupa Konseyi’nin 92/100/EEC sayılı Direktifine uyum, 4110 sayılı Kanunun kabulünden sonra “İcracı Sanatçılar, Fonogram Yapımcıları ve Yayın Kuruluşlarının Korunmasına Dair Roma Sözleşmesine” ve “Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesinde Değişiklik Yapan ve 1979’da Tadil Edilen Paris Metnine” katılmamız (RG-12�7�1995/22341), Ülkemizin katılmasının düşünüldüğü 1996 tarihli Telif Hakları Sözleşmesi ve İcralar ve Fonogramlar Sözleşmesi gibi Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından koordine edilen uluslararası sözleşmeler ile AB Müktesebatı ve sektörel talepler olduğu ifade edilmiştir�

a) Bağlantılı hak sahipleri ve hakları ile koruma süresi

4630 sayılı Yasa ile FSEK’in 80 maddesine film yapımcıları bağlantılı hak sahibi olarak eklenmiş, ilk tespitini yaptıkları hareketli görüntülerin ilk tespit-leri üzerinde kendilerine çoğaltma hakkı, yayma hakkı, temsil/kamuya sunma hakkı ve umuma iletim hakkı tanınmıştır� İcracı sanatçılar ile radyo televizyon kuruluşları ve fonogram yapımcılarının hakları yeniden düzenlenmiştir (4630 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�80)� 70 yıllık koruma süreleri korunmuş ancak başlangıç tarihleri yeniden düzenlenmiştir� (4630 sayılı Yasa ile değişik FSEK m�82)� Devam eden süreçte Radyo-televizyon kuruluşlarının hakları 03�03�2004 gün ve 5101 sayılı Yasa’nın[27] 23� maddesiyle yeniden düzenlenmiştir�

[26] RG 03�03�2001/24335 (mükerrer)�

[27] RG 12�03�2004/25400�

Av. Fethi MERDİVAN

292019/1 FMR

FSEK’te bir ayrım yapılmadığından icracı sanatçının haklarının korunması için, icranın bulunduğu ortamın önemi yoktur� Haklar canlı icra üzerinde de, tespit edilmiş icra üzerinde de vardır� Tespitin fonogram, sinema eseri ve film yapımı olması korumayı farklılaştırmaz� Başka bir ifadeyle 4630 sayılı Yasa sonrası icracı sanatçıların mali ve manevi haklarına ilişkin FSEK m�80 hükmü, icralar sinema eserinde, fonogramda veya herhangi bir film tespiti içerisinde olsa da uygulanacak ve icracı sanatçılar icra üzerindeki haklarını kullanabileceklerdir� Halen de geçerli olan, bağlantılı hak sahiplerine tanınan hakları gösterir tablo aşağıdadır (Tablo 6)�

Tablo 6


30 FMR 2019/ 1

b) 4630 sayılı Yasa ile değişik Ek madde 2 hükmü[28]

4630 sayılı Yasa ile değişik Ek madde 2 hükmü ile bu Kanunla sağlanan korumanın, bu madde ile getirilen değişikliğin yürürlüğe girdiği 03�03�2001 tarihinde, T�C� vatandaşı eser sahipleri ve eser sahiplerinin hakları ile bağlantılı hak sahipleri tarafından üretilmiş Türkiye’de mevcut bütün eserlere, tespit edilmiş icralara ve fonogramlara; ayrıca Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve anlaşmalara taraf diğer ülkelerde üretilmiş ve bu ülkelerde koruma süresi dolmadığı için kamuya mal olmamış yabancı eserlere, tespit edilmiş icralara ve fonogramlara uygulanacağı belirtilmiştir�

4630 sayılı Yasanın 36-b maddesiyle sinema eserlerinde koruma süresinin aleniyetten itibaren 70 yıl olduğunu ifade eden FSEK m�29 hükmü yürürlük-ten kaldırılmıştır� Beliren duruma göre sinema eserlerinin sahibi gerçek kişi ise koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıla, eser sahibinin tüzel kişi olması durumunda ise aleniyetten itibaren 70 yıla (FSEK m� 27/IV) dönüşmüştür�

4630 sayılı Yasanın yürürlüğü girdiği 03�03�2001 tarihinde Türkiye’de bulunan tespit edilmiş tüm icralar, -4110 sayılı Yasa ve Ek madde 2 hük-müyle getirilen ikili korumadan farklı olarak- FSEK’te icralara tanınan tüm haklardan istifade eder hale gelmiştir� Hakkın sahibi de icrayı üreten kişi yani icrayı yapan icracı sanatçı olacaktır� Ek Madde 2 hükmünde bir zaman kısıt-laması getirilmediğinden, icranın tespitinin yapılma tarihinin, -koruma süresi devam ediyor olmak şartıyla- haklardan istifade için önemi bulunmamaktadır�

[28] Ek madde 2- (Değişik: 21�2�2001-4630/35) Bu Kanunla sağlanan koruma, bu madde ile getirilen değişikliğin yürürlüğe girdiği sırada;1� T�C� vatandaşı eser sahipleri ve eser sahiplerinin hakları ile bağlantılı hak sahipleri tarafından üretilmiş Türkiye’de mevcut bütün eserlere, tespit edilmiş icralara ve fonogramlara;2� Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve anlaşmalara taraf diğer ülkelerde üretilmiş ve bu ülkelerde koruma süresi dolmadığı için kamuya mal olmamış yabancı eserlere, tespit edilmiş icralara ve fonogramlarauygulanır�Birinci fıkranın uygulanması sonucu koruma kapsamına alınan eserlerin, tespit edilmiş icraların ve fonogramların yasal kopyalarının mülkiyetini elinde bulunduran kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden altı aylık sürenin sonuna kadar yazılı bir izne gerek kalmaksızın bu kopyaları satabilir veya elden çıkarabilir�Bununla birlikte, eserler, tespit edilmiş icralar ve fonogramlara ilişkin olmak üzere bu Kanun çerçevesinde eser sahipleri ve diğer hak sahiplerine sağlanan hakların kullanılması eser veya bağlantılı hak sahiplerinin iznine tabidir�Bu Kanunun sinema eseri sahipliği ile ilgili hükümleri, 4110 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 12�06�1995 tarihinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerine uygulanır�

Av. Fethi MERDİVAN

312019/1 FMR

İcra 12�06�1995 tarihinden önce olsa da sonuç değişmeyecektir� İcranın kayıtlı bulunduğu materyalin önemi de yoktur� Buna göre ister fonogramlarda, isterse filmlerde ve bu arada sinema eserlerinde bulunsun, icracı sanatçılar icraları üze-rinde FSEK m� 80 hükmünde yazılı (Tablo 6) bağlantılı haklara sahip olmuştur�

Ek madde 2/IV hükmünde “Bu Kanunun sinema eseri sahipliği ile ilgili hükümleri, 4110 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 12�06�1995 tarihinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerine uygulanır�” şeklinde bir ibare bulunmak-tadır� Bu hüküm bir istisnaya işaret etmektedir� Ana kural ise, Ek Madde 2 hükmünün birinci fıkrasında ifade edilmiştir: Buna göre yeni kanunla sağlanan FSEK’teki eser ve bağlantılı hak koruması 4630 sayılı Yasanın yürürlüğü girdiği 03�03�2001 tarihinde Türkiye’de bulunan tüm eserlere uygulanacaktır� Ek madde 2/IV hükmü, sadece sinema eser sahipliği ile ilgili hükümleri istisna tutmaktadır� Asıl olan kuralın uygulanmasıdır� İstisnalar ise dar yorumlanır� Şu hale göre yeni getirilen FSEK korumasında 12�06�1995 tarihinden önce yapı-mına sinema eserlerine uygulanmayacak yeni sistemin tek hükmü, sinema eser sahipliğine ilişkin olandır� Bunun dışında getirilen korumaya ilişkin yeni tüm hükümler 12�06�1995 tarihinden evvel yapımına başlanan sinema eserlerine de uygulanacaktır� Yani 12�06�1995 tarihinden evvel yapımına başlanan sinema eserlerindeki icraların sahipleri de FSEK m� 80 hükmünde yazılı bağlantılı haklardan istifade edebilecektir�

Hüküm gereği, 12�06�1995 tarihinden önce yapımına başlanan sinema eserlerinin sahibi imal ettiren yapımcı olarak kalmaya devam edecektir� Buna karşın 12�06�1995 tarihinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerinin sahibi yönetmen, özgün müzik bestecisi ve senaryo yazarı olacaktır� Anılan eserlerde eski hükümlerin uygulanmasına yönelik tek hüküm eser sahipliğine ilişkin olan Ek Madde 2-IV hükmüdür�

Ek madde 2/IV hükmündeki istisna, 12�06�1995 tarihinden önce yapı-mına başlanan sinema eserlerinde icrası bulunan icracı sanatçıların, bu icraları üzerinde FSEK’te kendilerine tanınan bağlantılı haklara ilişkin hükümlerin uygulanmasını içermemektedir� Zira istisna, “sadece eser sahipliğine ilişkin hükümlerin uygulanmasını engellemektedir”� Kanun koyucu eğer istisnanın icracı sanatçılara ilişkin hükümleri de kapsamasını isteğini taşısaydı, icracı sanatçılara ilişkin hükümlerin de 12�06�1995 tarihinden önce yapımına başlanan sinema eserlerinde uygulanmayacağını bir hükümle ifade edebilirdi� Ancak böyle bir hüküm getirmemiştir� Sadece sinema eser sahipliğiyle ilgili getirilen istisnayı icracı sanatçılara teşmil etmek hukuk tekniği gereği olanaksızdır�

Sonuç olarak FSEK’in getirdiği koruma, bu arada icracı sanatçıların icraları üzerindeki mali ve manevi haklarına ilişkin FSEK m�80 hükmü, 12�06�1995


32 FMR 2019/ 1

tarihinden evvel yapımına başlanan sinema eserleri içerisinde bulunan icralar hakkında da uygulanacaktır�

4630 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 03�03�2001 tarihinden itibaren sinema eser sahibi ile bağlantılı hak sahibi olan icracı sanatçının haklarını ve hukuki durumu gösterir tablo ektedir (Tablo 7)�

Tablo 7

VII. 4110 ve 4630 SAYILI KANUNLARIN YÜRÜRLÜĞÜNDEN ÖNCE VÜCUDA GETİRİLMİŞ İCRA, FONOGRAM VE FİLM YAPIMLARI İLE YAYINLARIN YENİ DÜZENLEMELERLE KORUNMASI

4110 ve 4630 sayılı Yasalar ile yapılan değişiklikler sonrasında FSEK’te, 4110 ve 4630 sayılı Kanunların yürürlüğünden önce vücuda getirilmiş icra, fonogram ve film yapımları ile yayınların korunması bakımından aşağıdaki tespitlerde bulunulması mümkün hale gelmiştir:

Buna göre; icracı sanatçılar 12�06�1995 öncesi vücuda getirilen icralar için (Fonogram ve filmlerdekiler dahil) FSEK’te icracı sanatçılara tanınan bağlantılı hakların tamamından yararlanırlar�

Av. Fethi MERDİVAN

332019/1 FMR

Fonogram yapımcıları, 12�06�1995 öncesi vücuda getirilen ses tespitleri için aynı haklardan yararlanırlar�

Film yapımcıları, 03�03�2001 öncesi vücuda getirilen film tespitleri için yapımcı haklarından yararlanamazlar� Zira 12�06�1995 öncesi yapımına baş-lanmış ve içeriği sinema eseri olanlar için, yapımcı eser sahibi sayılmaya devam ediyor� İçeriği eser olmayan filmler ve 1995-2001 arası içeriği eser olmayan film yapımları ise FSEK m�84 hükmü gereği haksız rekabet hükümlerine göre korunacaktır�

Radyo televizyon kuruluşları, 12�06�1995 öncesi gerçekleştirilen yayınlar için yayıncı haklarından yararlanamazlar� Özel TV’lerin tespit edilen yayınları FSEK m�84 gereği haksız rekabet hükümlerine göre korunur� TRT yayınları ise öncesinde 1963 tarihli 359 sayılı Kanunun m�23, devam eden süreçte ise bunu yürürlükten kaldıran 1983 tarihli2954 sayılı Kanunun m�32 hükümlerine göre korunacaktır� Son hüküm gereği TRT yayınları tekrar yayınlanamaz, teda-vül için tespit olunamaz, çoğaltılamaz, girişi ücrete tabi yerlerde gösterilemez� Hukuki durumu gösterir tablo aşağıdadır (Tablo 8)�

Tablo 8

4110 ve 4630 sayılı Kanunların yürürlüğünden önce vücuda getirilmiş icra, fonogram ve film yapımları bakımından yeni getirilen haklarla ilgili koruma süresi icra, fonogram ve sinema film yapımının (eser sahibi sayılan yapımcı


34 FMR 2019/ 1

bakımından) ilk tespitinden başlayacaktır� Getirilen korumadan icracı sanatçı, fonogram yapımcısı ve (Koruma süresinin uzatılması bakımından) sinema eserinin sahibi sayılan yapımcı yararlanacaktır (1995 yılı sonrası sinema eser sahibi sayılan kişiler değil)� Fakat koruma bakımından geçmişten başlayacak olan sadece anılan ürünlerle ilgili koruma süresidir� Yoksa bu ürünler üzerinde yeni tanınan haklardan 4110 ve 4630 sayılı Kanunların yürürlüğünden önceki kullanımlar bakımından geçmişe dönük yararlanma mümkün olmayacak-tır� Başka bir ifadeyle anılan hükümlerle hak sahibi sayılan icracı sanatçı ve fonogram yapımcıları, koruma altına alınan icra ve fonogramların sadece yeni kullanımları için hak sahibi olduklarından, geçmişteki kullanımlar için bir bedel talep edemeyeceklerdir�

Getirilen düzenlemeler ile hak sahibi sayılanlar 4110 ve 4630 sayılı yasa hükümlerinin yürürlüğünden önce şayet anılan ürünler üzerindeki mali hak-ların devrini içeren sözleşmeler yapmışlarsa; sahip olunmayan mali hakların devri geçersiz olacaktır� Örneğin, 12�06�1995 tarihi öncesi icracı sanatçıların fonogramlardaki icralar için sadece çoğaltma ve yayma hakları vardı; sinema filmlerindeki icralar için ise hiçbir mali hakkı yoktu� Dolayısıyla 1995 ve 2001 yıllarında 4110 ve 4630 sayılı yasayla tanınan yeni hakları da içeren eski tarihli sözleşmeler geçersiz sayılacaktır� Sahip olunan mali hakların devri ile ilgili akitler ise, sözleşme yapıldığı andaki koruma kapsamıyla ve tanınan koruma süresi sonuna kadar geçerli kabul edilecektir� Hukuki durumu gösterir tablo aşağıdadır (Tablo 9)�

Tablo 9

Av. Fethi MERDİVAN

352019/1 FMR

VIII. 4110 VE 4630 SAYILI KANUNLARIN YÜRÜRLÜĞÜNDEN ÖNCE VÜCUDA GETİRİLMİŞ İCRA, FONOGRAM VE FİLM YAPIMLARININ (ESER SAHİBİ SAYILAN YAPIMCI İÇİN) KORUMA ALTINA ALINMASI SONRASINDA İCRACI SANATÇI VE SİNEMA ESER SAHİBİ ARASINDA SORUN!

Ek Madde 2 hükmüyle FSEK tarafından icracı sanatçılara sağlanan komşu/bağlantılı hak korumasının, 12�06�1995 tarihinden evvel alenileşen sinema eserleri içerisindeki icralar da dahil istisnasız tespit edilmiş tüm icralara ilk tespit anından itibaren tanınması; bununla beraber 12�06�1995 tarihinden evvel yapılmış veya yapımına başlanmış sinema eserlerinin de 20 yıllık koruma süresinin ilk tespit anından itibaren geçmişe dönük olarak 70 yıla çıkarılması karşısında; artık icra içeren sinema eserlerinin, koruma süresi içerisinde tek başına eser sahibi sayılan yapımcı tarafından ekonomik yararlanmaya konu edilme imkanı kalmamıştır� Çünkü, tespit edilmiş icra içeren sinema eserindeki icra ve eser üzerinde hem icracı sanatçının, hem de eser sahibinin ayrı ayrı çoğaltma, yayma, temsil, umuma iletim hakları bulunmaktadır�

Eser sahibi sayılan yapımcı ile icracı sanatçı arasında sorun burada başlamıştır� Bu sorun nasıl çözümlenecektir?

4630 sayılı Yasa ile değişik Ek madde 2 hükmü bu konuda çözümleri göstermiştir:

a) Ürünlerin çoğaltılmış kopyalarını bulunanlar ile ilgili olarak çözüm biçimi

Buna ilişkin çözüm şekli tasfiye hükmü olan FSEK Ek Madde 2/2 hükmünde gösterilmiştir� Anılan hüküm gereği “Birinci fıkranın uygulanması sonucu koruma kapsamına alınan eserlerin, tespit edilmiş icraların ve fonogramların yasal kopyalarının mülkiyetini elinde bulunduran kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden altı aylık sürenin sonuna kadar yazılı bir izne gerek kalmaksızın bu kopyaları satabilir veya elden çıkarabilir�”

Süre altı aydır� Burada eser, icra ve yapımların fiziki mülkiyetini elinde bulunduranlara yönelik süreli bir serbesti getirilmiştir�

b) Tanınan Hakların yeni kullanımı ile ilgili çözüm biçimi

Buna ilişkin çözüm şekli tasfiye hükmü olan FSEK Ek Madde 2/3 hükmünde gösterilmiştir� FSEK Ek Madde 2/3 hükmü, “Bununla birlikte, eserler, tespit edilmiş icralar ve fonogramlara ilişkin olmak üzere bu Kanun çerçevesinde


36 FMR 2019/ 1

eser sahipleri ve diğer hak sahiplerine sağlanan hakların kullanılması eser veya bağlantılı hak sahiplerinin iznine tabidir�” biçimindedir�

Yani yeni hak kullanımlarında her bir hak sahibinden izin alınması zorun-luluğu açık biçimde belirtilmiştir� Dolayısıyla 1994 yılında vücuda getirilmiş bir sinema eserinin çoğaltılması veya umuma iletilmesi için, eser sahibi sayılan yapımcı ile icracı sanatçıdan ayrı ayrı izin alınması gerekmektedir� Eser sahibi, icracı sanatçıdan; icracı sanatçı da eser sahibinden izinsiz, anılan eser veya icrayı kullanamayacaktır�

c) 12.06.1995 tarihinden önce yapımına başlanan sinema eseri üzerinde şu anda yapılacak tasarruflar

12�06�1995 tarihinden önce yapımına başlanan sinema eseri, yayın veya diğer bir yöntemle umuma iletildiğinde, eser sahibinin (yapımcı) eserle ilgili umuma iletim (FSEK m�25) ve icracı sanatçının da icrası ile ilgili umuma iletim (FSEK m�80) hakları kullanılmış olur� FSEK Ek m�2/3 gereği bu kullanım için her bir hak sahibinin izni gereklidir�

IX. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN 05.04.2016 GÜN VE E.2015/6889, K.2016/3668 SAYILI KARARI

Yargıtay 11� Hukuk Dairesinin kararı aşağıdaki biçimdedir:

İddia

Davacılar vekili, müvekkillerinin murisi olan K�S’nin davalı tarafın yapımcı olduğu filmlerde icracı sanatçı olarak yer almasına rağmen filmlerin televizyon kanalına ve televizyon dışındaki yayın kanalına müvekkillerden herhangi bir izin alınmaksızın kullanıldığını, bu nedenlerle davacıların bağlantılı haklarının ihlal edildiği ileri sürerek davaya konu 18 adet filmin davalı tarafça Televizyon kanallarında gösterimine ilişkin 20�000,00 TL sinema ve televizyon kanalı dışında satıştan doğan haklarına ilişkin 10�000,00 TL tazminatın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir�

Savunma

Davalı vekili, davacıların aktif husumetinin bulunmadığını, icracı sanatçıların ölümüyle hakkın sona ereceğini mirasçılara intikal etmeyeceğini, üzerinden 10 sene geçtiğinden davanın zamanaşımına uğradığını, dava konusu filmlerin yapım tarihi nedeniyle yasaların geriye yürümeyeceğini, kanunun geriye yürü-tülmesi müvekkilin kazanılmış hakkını ve anayasa haklarını ihlal edeceğini

Av. Fethi MERDİVAN

372019/1 FMR

ve anayasayla korunan mülkiyet hakkını ve hukuk güvenliği haklarını ihlal edeceğini savunarak davanın reddini istemiştir�

Mahkeme kararı

Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, somut olayda, davacıların miras bırakanının icracı sanatçı olarak rol aldığı dava konusu eser-ler bakımından davacıların bağlantılı hak sahibi oldukları, aynı hususta açılan emsal nitelikli davanın kabulüne dair kararın Yargıtay tarafından onandığı, yine bu emsal dosyada belirlenen 2�000 TL maddi tazminatın da bu davada esas alınabileceği gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir�

Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir�

Yargıtay kararı

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçe-sinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacılar vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir�

2- Davalı vekilinin temyiz itirazlarına gelince, dava, davacıların murisi K�S�’ın icracı sanatçı olarak yer aldığı dava konusu sinema filmlerinin davalı yapımcı tarafından TV ve diğer umuma iletim kanalları kullanılarak izinsiz yayınlanmasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir�

Uyuşmazlık konusu sinema eserleri 4110 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 12/06/1995 tarihinden önce meydana getirildiğinden, söz konusu eserlerde başrol oyuncusu olarak yer alan davacıların murisi K�S�’ın başlangıçta icracı sanatçı olarak komşu hak sahipliği bulunmamakla birlikte, 4110 sayılı Kanun ile değişik 5846 sayılı FSEK’in 80� maddesi ile icracı sanatçılara tanınan haklar, aynı Kanun’un 21/02/2001 tarih ve 4630 sayılı Kanun ile değişik ek 2� maddesi uyarınca 12/06/1995’ten önceki icraları da kapsadığından, davacıların murisi K�S� davada bahsi geçen sinema eserlerinde icracı sanatçı olarak 5846 sayılı FSEK’in 80� maddesi uyarınca komşu hak sahibi olmuştur�

Öte yandan, uyuşmazlık konusu sinema eserlerinin yapımının tamamlandığı 12/06/1995 tarihinden önce yürürlükte bulunan 5846 sayılı FSEK 8� maddesi uyarınca da bir sinema eserinin sahibi onu imal ettirendir� Dolayısıyla, 5846 sayılı FSEK uyarınca eser sahibine tanınan mali ve manevi hak ve yetkileri herhangi bir sözleşme veya izne tabi olmaksızın elde eder� Bu bakımdan, somut olayın çözümünde FSEK’in 4110 ve 4630 sayılı kanunlar ile değişikliğinden önceki ve sonraki hükümlerin birlikte değerlendirilmesi gerekir�


38 FMR 2019/ 1

4110 sayılı Kanun ile değişiklikten önceki FSEK 8� maddesi uyarınca sinema eserlerinin eser sahibi için koruma süresi 20 yıl ile sınırlı iken, 4630 sayılı Kanun ile sinema eserleri hakkındaki uzatılmış koruma süresinin eser sahiplerine avdet etmesi neticesinde dava konusu filmlerin yapımcısı olan davalı şirket halen söz konusu eserler üzerinde tüm mali haklar kapsar şekilde eser sahipliği hakkına sahip bulunmaktadır�

Yukarıda da açıklandığı üzere, 4110 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten önce meydana getirilen dava konusu filmlerde o tarihler itibariyle icracı sanatçı hakları mevcut olmadığından; yapımcı/eser sahibi olan davalı ile davacıların murisi olan K�S� arasında akdedilen sözleşme kural olarak belirli bir sonucun taahhüt edildiği işgörme sözleşmesi niteliği taşımaktadır� Bu sözleşmeler de kural olarak eser sözleşmesi (BK m�355 vd�, TBK m�470 vd�) niteliğindedir (E� Gökyayla, Film Yapım Sözleşmesi, s�85, İstanbul 2015)�

5846 sayılı FSEK 80/1-A maddesi 1� Bendine göre icracı sanatçının ancak eser sahibinin izniyle gerçekleştirdiği icrası üzerinde komşu hak sahipliği vardır� Yine aynı maddenin 5� bendi uyarınca da icracı sanatçılar haklarını uygun bir bedel karşılığında sözleşme ile yapımcıya devredebilirler� Dava konusu sinema eserlerinin meydana getirilmesi esnasında taraflar arasında yazılı bir sözleşme olmamakla birlikte, davalı şirket ile davacıların murisi K�S�’ın başrol oyuncu-luğuna ilişkin şifahi sözleşme taraflarca ifa edilip söz konusu sinema filmleri 12�06�1995 tarihinden önce meydana getirildiğine göre, film yapımcısının (imalatçının) herhangi bir sınırlama olmaksızın eserden doğan bütün mali hakları iktisap ettiği, sonradan çıkarılan 4630 S�K� ile sinema eserlerini de kapsayacak şekilde icracı sanatçılara bağlantılı hak hak sahipliği hakkı tanınmış olmasının da eser sahibi olan film yapımcısının mali haklarına herhangi bir kısıtlama getirmeyeceği, zira murisin FSEK m� 80 ile sahip olduğu mali hak-ları filmlerin yapımı öncesinde davalı yapımcıya uygun bir bedel karşılığında sözleşme ile devrettiği, davalı yapımcının eser sahibi olduğu ve FSEK 27/son maddesi uyarınca eser üzerindeki hakkının da 70 yıl süre ile koruma altında bulunduğunun kabulü gerekir�

Bu durumda, eser sahibi olan davalının 5846 sayılı FSEK uyarınca sahip olduğu ve koruma süresi devam eden eserlerin çoğaltılması, dağıtılması, temsil ve umuma iletimden oluşan mali haklarına dayalı olarak dava konusu eserler üzerindeki mutlak hak sahipliği kapsamında tasarruf yetkisi bulunduğundan muris K�S� mirasçısı olan davacıların eser sahibine karşı bu filmlerin sinema salonu dışındaki gösterimleri nedeniyle FSEK 80/1 uyarınca mali hak ihlali ya da elde edilen kazançtan sözleşmeye dayalı olarak uygun bir bedel talep hakkı bulunmamaktadır�

Av. Fethi MERDİVAN

392019/1 FMR

Mahkemece emsal alınan Dairemizin 29/05/2012 tarihli 16404/9213 sayılı kararında, “davaya konu eserlerin yalnızca sinemada gösterim hakkının devre-dildiğinin uyuşmazlık konusu olmadığı, taraflar arasındaki devir sözleşmesine aykırı olarak adı geçen eserlerin TV ve diğer alanlarda izinsiz kullanımının maddi tazminatı gerektireceği” hususu kabul edilmiştir� Oysa, bu davaya konu uyuşmazlıkta ise davalı eser sahibi/yapımcı ile muris K�S� arasında gösterim hakkının sinema salonu ile sınırlı olarak devredildiğine ilişkin bir sözleşme ya da davalı tarafın bu husustaki bir kabulü bulunmadığından anılan kararın işbu davada emsal olarak değerlendirilme olanağı bulunmamaktadır�

O halde, taraflar arasında başlangıçta aktedilen sözleşmeye aykırı bir kulla-nımdan söz edilemeyeceği gibi, muris K�S� mirasçılarının dava konusu sinema eserlerini eser sahipliğinin kendisine tanıdığı mutlak ve yasal haklar kapsamında kullanan davalıdan sinemada gösterim dışındaki kullanımlar nedeniyle icracı sanatçı olarak komşu hak sahipliğinden doğan bir hak talebinde bulunamayacağı gözetilmeksizin davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru bulunmamış hükmün bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir�

X. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN 05.04.2016 GÜN VE E.2015/6889, K.2016/3668 SAYILI KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Karar paragraf sırası nazara alınmaksızın değerlendirilecektir�

a) Yargıtay kararındaki hukuka uygun tespitler

Karar 2/1 prg: Yargıtay 1995 yılı öncesi vücuda getirilen filmlerin sinema eseri olduğunu, yapımcının eser sahibi, davacıların murisi K�S�’nin de icracı sanatçı olduğunu kabul etmektedir�

Karar 2/2 prg: Sinema eser sahibinin, eserin vücuda getirilmesi ile birlikte FSEK m�21-25 hükümlerinde yazılı mali hakları edindiğini bildirmektedir�

Karar 2/3 prg: Sinema eser sahibinin 2001 yılında yapılan değişiklikle uzatılan koruma süresinden yararlanacağını ifade etmektedir�

Karar 2/4 prg: Sinema eserlerinin vücuda getirildiği tarih itibariyle icracı sanatçıların mali haklarının bulunmadığını, bu nedenle eser sahibi yapımcı ile icracı sanatçı arasındaki ilişkinin bir iş görme sözleşmesi olduğunu ifade etmektedir�

Yukarıdaki tespitler olaya ve hukuka uygundur� Hukuki olarak sorunlu kabuller bu paragraftan sonra başlamaktadır�


40 FMR 2019/ 1

b) Yargıtay kararındaki hukuka aykırılıklar

1) Karar 2/5 prg: Sinema eser sahibi ile icracı sanatçı arasında şifahi bir söz-leşme olduğunu, sinema eserinin meydana getirilmesiyle eser sahibi yapımcının eserden doğan tüm mali hakları elde ettiği ifade edildikten sonra, 4630 sayılı yasa ile 1995 yılından önce vücuda getirilen ve tespit edilen icralar için icracı sanatçılara bağlantılı hak tanınmasının, eser sahibinin haklarını kısıtlamayacağı ifade olunmaktadır�

Bu yargı hatalıdır� Çünkü 4630 sayılı Yasa ile sinema filmi içerisinde icrası bulunan icracı sanatçılara, eser sahibinin haklarından (FSEK m�21-25) bağım-sız olarak, bağlantılı hak sahipliği (FSEK m�80) tanınmıştır� Tanınan hak, ilk tespit anına kadar geriye giderek hüküm doğurmaktadır (FSEK Ek madde 2)�

İcranın geçmişte ve hatta şimdi rıza ile gerçekleştirilmesi ve eser sahibinin (yapımcı) sinema eseri üzerinde hak sahipliğini kazanması, icracı sanatçının haklarının devrini, yok olmasını veya herhangi bir şekilde gerilemesi sonucunu doğurmaz� Kaldı ki icra üzerindeki mali haklar, icracı sanatçıya tespitten çok sonra 4110 ve 4630 sayılı kanunlarla tanınmıştır�

Sinema eseri üzerindeki hakları eser sahibi, hareketli görüntülerin tespiti ile birlikte kendiliğinden kazanır� Sinema eserinin içerisinde icrası bulunan sanatçının, icrasının tespitine rıza göstermesi, sinema eseri üzerindeki hakların kazanımının şartı değildir� İcranın tespitine dair sanatçının izni 4630 sayılı Yasa sonrası yapımı gerçekleştirilen filmlerdeki yapımcı haklarının kazanımının şartıdır�

Sinema eserinin vücuda getirilmiş bulunması, sadece sinema eseri üzerinde “eser sahipliğinden doğan hakları” eser sahibi sayılan yapımcıya kazandırır� Fakat “icra üzerindeki hakları” da yapımcıya kazandırmış olmaz� Eser sahipliğinden doğan hakların kazanılması, sinema eseri içerisindeki icra üzerindeki hakları yok etmez veya geriletmez� Sinema eseri içerisindeki icra üzerinde olan icracı sanatçının hakları ile sinema eser sahibinin hakları birbirinden bağımsızdır� Aralarında iştirak halinde veya müşterek mülkiyet yoktur� Sinema eseri üzerinde yapımcının eser sahibi sayılması, eserde icrası bulunan icracı sanatçının haklarını ortadan kaldırmaz veya sınırlandırmaz� Bunun gibi icracı sanatçının sinema eserindeki icrası üzerinde bağlantılı hak sahibi olması da, eser sahibinin haklarını ortadan kaldırmaz� Fakat, 4630 sayılı Yasa ile değişik Ek madde 2 hükmü gereği, 12.06.1995 tarihinden önce yapımı gerçekleşmiş veya henüz yapımına başlanan sinema eserinden artık eser sahibi sayılan yapımcının tek başına ekonomik olarak yararlanmasının yolunu kapatır� Çünkü eser sahibinin sinema eserinin çoğal-tılması, temsili veya yayınlanması yahut diğer biçimlerde umuma iletilmesine yalnız başına izin vermesi hallerinde, eserle birlikte icra da çoğaltılmakta, temsil

Av. Fethi MERDİVAN

412019/1 FMR

olunmakta ve umuma iletilmektedir� Oysa icracı sanatçının da eserdeki icra üzerinde çoğaltma, temsil ve umuma iletim gibi mutlak nitelikte mali hakları bulunmaktadır (FSEK m�80)� Dolayısıyla yargılama konusu olay bakımından anılan sinema eserlerinin üçüncü kişilerce televizyonda gösterilmesine izin verme konusunda eser sahibi yapımcı ile icracı sanatçı ayrı ayrı yetki sahibidir� Bu eylemlere sadece eser sahibinin izin verme hakkının olduğunun kabulü, icracı sanatçının mutlak nitelikteki mali haklarının yok sayılması sonucunu doğurur�

Yargıtay kararında ilk olarak bu noktada hukuki hata yapmıştır.

2) Karar 2/5 prg: Yine 5� paragrafta, “davacıların murisi icracı sanatçının, FSEK m� 80 ile sahip olduğu mali hakları filmlerin yapımı öncesinde davalı yapımcıya uygun bir bedel karşılığında sözleşme ile devrettiği” ifade edilmiştir�

Yargıtay’ın karadaki ikinci hukuki hatası da burada olmuştur. 4110 ve 4630 sayılı kanun hükümleriyle getirilen koruma sonrası, FSEK’in eser sahip-leri ve halefleri için öngörülmüş bulunan sözleşme ve tasarruflarla ilgili 48-65� madde hükümleri, komşu yahut bağlantılı haklara mahiyetine uyduğu oranda kıyasen uygulanacaktır[29],[30]� Dolayısıyla “Bağlantılı hak sahipleri de sadece kanun tarafından tanınmış olan mali hakları, yine kanun tarafından belirlenen sınırlar dahilinde devir edebilirler� Tasarrufun yapıldığı anda mevcut bulunmayan bir mali hak devir olunamaz� Tasarruf muameleleri, yapıldığı tarihteki koruma süresi ve hakların kapsamı gözetilerek geçerli kabul olunur� Hak sahipleri, sadece kanun tarafından tanınmış olan mali hakları, yine kanun tarafından belirle-nen sınırlar dahilinde devir edebilirler[31]� Tasarrufun yapıldığı anda mevcut

[29] Tekinalp, s� 232, no: 19�

[30] FSEK’in sözleşme ve tasarruflarla ilgili 52 ve müteakip maddeleri eser sahipleri ve halefleri için öngörülmüş olup, Kanun’un bu hükümlerin iş bu yargılamanın konusu olan mahsullere ve arada bağlantılı hakların devrine ilişkin uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin bir hüküm içermediği, FSEK’in 80/2� maddesi “filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren film yapımcısı, eser sahibinden ve icracı sanatçıdan mali hakları kullanma yetkisini devraldıktan sonra aşağıda belirtilen haklara sahiptir” biçimde, FSEK’in 80/2� maddesinin (1)� bendi hükmü ise; eser sahibinin ve icracı sanatçının izni ile yapılan tespit ile birlikte yapımcının anılan hükümde doğan mali hakları doğrudan doğruya, kendiliğinden ve başkaca bir işleme hacet kalmaksızın edineceği biçiminde düzenlendiği, bu hükümlerden hareketle FSEK’in 48 ilâ 65� maddesi hükümlerinin (kararda hataen 45 ila 46� madde hükümleri olarak yazılmış) bağlantılı haklarla ilgili sözleşme ve tasarruflara kıyasen uygulanacağı sonucuna varılabileceği hakkında Yargıtay 11� Hukuk Dairesi’nin 25�05�2010 gün ve E� 2008/10641, K� 2010/5880 sayılı kararı�

[31] Eser sahipleri bakımından Hirsch, (Fikrî Say II), s� 225�


42 FMR 2019/ 1

bulunmayan bir mali hak devir olunamaz[32]� Oysa yargılama konusu filmlerin yapımı 12�06�1995 tarihi öncesinde gerçekleşmiştir� 12�06�1995 tarihi önce-sinde sinema eserlerinde icrası bulunan icracı sanatçıların, bu icraları üzerinde herhangi bir mali hakkı bulunmamaktaydı� Bu durumda, icracı sanatçı K�S� yapımcıya sahip olmadığı mali hakları nasıl devretmiş olabilir? Bir an için böyle bir sözleşmenin var olduğu kabul olunsa bile, böyle bir devir zaten geçersizdir� Zira icracı sanatçılara mali hakları 1995 yılında 4110 ve 2011 yılında 4630 sayılı Yasalarla ve 2001 yılında 4630 sayılı Yasa ile değişik Ek Madde 2 hükmü ile tanınmıştır� Sahip olunmayan mali hakların devri hukuk tekniği icabı zaten mümkün değildir�

İcracı sanatçının, icrasını rızasıyla gerçekleştirmesi ve sinema eserine tespit ettirmesi, yıllar sonra kendisine kanun koyucu tarafından bu tespitteki icrası için tanınacak hakların devrini nasıl sağlar? Elbette sağlayamaz� Yazılı bir sözleşmenin dahi olmadığı halde, icranın tespitine ilişkin verilen iznin, ileride sahip olunması muhtemel mali hakların devri sonucunu doğurduğu şeklindeki bir çıkarımın kabulü, hukuken mümkün değildir� Yargıtay’ın kararındaki ikinci hatası da burada olmuştur.

3) Öte yandan kararda “Sinema eserlerinin vücuda getirildiği tarih itibariyle icracı sanatçıların mali haklarının bulunmadığı, bu nedenle eser sahibi yapımcı ile icracı sanatçı arasındaki ilişkinin bir iş görme sözleşmesi olduğu” ifade edilmektedir�

Sinema eserindeki icra üzerinde mali hakkı olsa da olmasa da, icracı sanatçı ile yapımcı arasındaki sözleşme herhalde bir iş görme sözleşmesidir� Ancak, iş görme sözleşmesi ile mali hak devir sözleşmesi aynı hukuki sonuçları doğur-maz. İş görme sözleşmesinin varlığı, sadece icranın rıza ile yapıldığını gösterir� Yoksa icra ile ilgili sonradan tanınmış olan mali hakların devrini de sağlamaz�

Eğer iş görme konusu fikri ürün (icra) üzerindeki mali hakkın devri de isteniyor veya amaçlanıyorsa, bunun için ayrıca yazılı bir mali hakkın devri sözleşmesi yapılması veya iş görme sözleşmesi içerisinde mali hakkın devrine ilişkin hüküm bulunması gerekir (FSEK m�48,52)�

Oysa Yargıtay sonraki paragraflarda iş görme olarak nitelediği bu sözleşmeye, sanki icra ile ilgili mali hakların devri sözleşmesiymiş gibi değer atfetmiştir� Hem de bu tespiti, iş görme sözleşmesi anında icracı sanatçının mali hakkının bulunmadığı tespitini yaptıktan sonra, kendi içerisinde çelişecek şekilde yapmıştır�

[32] Sözleşme tarihinde mevcut olmayan bir hakkın devredilemeyeceği hakkında Yargıtay 11� Hukuk Dairesi’nin 22�05�2008 gün ve E� 2007/4656, K� 2008/6765 sayılı kararı�

Av. Fethi MERDİVAN

432019/1 FMR

Bu yargı da hatalı olmuştur� Yargıtay’ın karardaki üçüncü hukuki hatası da burada olmuştur.

4) Karar 2/6 prg: 6�paragrafta, yukarıdaki paragraflarda yapılan hatalı değerlendirmelere bağlı olarak icracı sanatçının mirasçılarının, sinema eserini kendi başına ekonomik olarak değerlendiren yapımcıdan sözleşmeye dayalı uygun bedel talep edemeyecekleri, yapımcının yasal hakkını kullandığı ifade olunmuştur�

Bu yargı hiç şüphesiz hatalıdır. Çünkü icracı sanatçının mirasçıları olan davacılar murislerinden kendilerine intikal eden ve ihlal olunan, icracı sanat-çıya ait mali haklar karşılığı maddi tazminat istemektedir� Yargıtay tarafından kaleme alınan ve madde vakıa ve istemleri doğru olarak içerdiği kabul edilmesi gereken karar metninde “… dava, davacıların murisi K.S.’ın icracı sanatçı olarak yer aldığı dava konusu sinema filmlerinin davalı yapımcı tarafından TV ve diğer umuma iletim kanalları kullanılarak izinsiz yayınlanmasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olup,…” biçiminde ifade bulunmaktadır� Bu anlatım-dan da anlaşıldığı üzere davada, geçmişte eser sahibi yapımcı ile icracı sanatçı arasında yapılan icraya izin verme sözleşmesi dışında yeni bir sözleşmenin yapılması istenmemektedir� Öte yandan FSEK’te Yargıtay kararına konu olan olay tarihinde ve halen, icracı sanatçılar umuma iletim ve bu cümleden olarak yayın konusunda münhasır haklara sahiptirler (FSEK m�80)� İcracı sanatçıların münhasır hakkının bulunduğu yerde uygun bedelden söz edilmesi mümkün değildir� Uygun bedel, hakkın yasa tarafından inhisari olarak tanınmadığı halde söz konusu olabilir� Onun için kararda bu yönde ifadeler kullanılması da FSEK sistemine uygun düşmemiştir� Kaldı ki Yargıtay kararından davadaki istemin, maddi ve manevi tazminatın hüküm altına alınması olduğu anlaşılmaktadır� Bu sebeple yasada zaten olmayan ve işin niteliği ile uygun düşmeyecek şekilde uygun bedel şeklinde bir talebin bulunduğundan bahsedilmesi de hukuka uygun olmamıştır�

Karardaki ifadelerden anlaşıldığı üzere davalı eser sahibi sayılan yapımcı, yargılama konusu 18 adet sinema filmini, dava dışı yayıncı kuruluşlara kendi başına kullandırma, umuma iletme izni vermiştir� Bu şekildeki eylemi, kendisine ait FSEK m�21-25 hükümlerinde yazılı mali haklarının kullanımı konusunda hukuka uygunluk sağlayabilir� Fakat icracı sanatçıya ait FSEK m�80’de yazılı mali hakların kullanımı bakımından hukuka uygunluk sağlamaz� Eser sahibi sayılan davalı yapımcı, dava dışı üçüncü kişinin yayın yoluyla umuma iletim eylemini kendi rızasıyla sağlamasına ve bu konuda eylemin gerçekleşmesine katıldığına göre, umuma iletimi fiilen gerçekleştirenle birlikte, haksız fiil nite-liğindeki eylemden sorumludur� Vakıaların anlatımı taraflara, olayın hukuki tavsif ise mahkeme hakimine aittir� Davacı vakıayı bildirmiş ve maddi tazminat istemektedir� Atılı eylem haksız fiildir� Yerel mahkeme haksız fiil hükümlerine


44 FMR 2019/ 1

dayalı hüküm vermiştir� Dolayısıyla tesis edilen Yargıtay bozma kararı bu yönden de hatalı olmuştur.

5) Bir an için karardaki yargıların doğru olduğunu, yani icracı sanatçı ile yapımcı arasındaki iş görme sözleşmesinin icra üzerindeki hakları yapımcıya dev-rettiğini kabul etsek bile karar yine hatalıdır� Zira icranın tespiti anında sinema eserinin koruması aleniyetten itibaren 20 yıl idi� Bu halde icracı sanatçının da (zaten devretmediği) bu hakları 20 yıl için devrettiği kabul olunabilir� İcracı sanatçı ilk tespittin sonraki 20-50� yıllar arasındaki sağlanan yeni koruma için tanınan haklarını neden devretmiş olsun? Zira istikrar kazanan yargı kararla-rında ifade edildiği üzere mali hakların süresiz biçimde devri dahi, ancak devir anındaki koruma süresiyle sınırlıdır[33]� Dolayısıyla tesis edilen Yargıtay bozma kararı bu yönden de hukuken hatalı olmuştur.

XI – SONUÇ

12�06�1995 tarihinden önce vücuda getirilen veya yapımına başlanan sinema eserlerinde icrası bulunan icracı sanatçıların, icraları üzerinde mali hakları bulun-mamaktaydı� İcracı sanatçıların, sinema eserleri içerisindeki icraları üzerinde inhisari nitelikteki mali ve manevi hakları ilk olarak FSEK’e 4110 sayılı yasa ile girmiştir� Fakat 4110 sayılı Yasa ile FSEK’e eklenen Ek Madde 2 hükmüyle icracı sanatçıların 12�06�1995 tarihinden evvel vücuda getirilmiş veya anılan tarihten önce yapımına başlanmış sinema eserlerindeki icraları üzerindeki hakların kullanımı engellenmiştir� 2001 yılında FSEK Ek Madde 2 hükmünde 4630 sayılı kanun ile yapılan değişikle icracı sanatçıların 12�06�1995 tarihinden önce vücuda getirilmiş veya yapımına başlanmış sinema eserlerindeki icraları üzerinde de mali hak sahipliği tanınmıştır� Anılan değişiklikten sonra eski tarihlerde vücuda getirilmiş sinema eserlerinin kullanımı için eser sahibi ile icracı sanatçı gibi her bir hak sahibinden izin alınması gereği doğmuştur� Eser sahibinin hakları ile icracı sanatçının hakları birbirinden bağımsızdır� Eser sahibi ile icracı sanatçının hakları eser ve eser içerisindeki icra üzerindedir� Bu nedenle eserin kullanılması icranın, icranın kullanılması da eserin kullanımını zorunlu kılar� Bu nedenle icra içeren sinema eserinin kullanımı için eser sahibi

[33] Yargıtay 11� Hukuk Dairesi’nin 03�04�2012 gün ve E� 2010/5647, K�2012/5223 10�04�2008 gün ve E� 2007/3296, K� 2008/4799; 01�05�2007 gün ve E� 2005/14787, K� 2007/6668; 01�05�2007 gün ve E� 2005/14830, K� 2007/6669; 27�06�2003 gün ve E� 2003/754, K� 2003/6996; 14�02�2005 gün ve E� 2004/1836, K� 2005/1155; 08�04�2010 gün ve E� 2008/8157, K� 2010/3932; 23�03�2010 gün ve E� 2008/7627, K� 2010/3199; 21�03�2008 gün ve E� 2008/2094, K� 2008/3682; 24�01�2011 gün ve E� 2009/7677, K� 2011/511 sayılı kararları�

Av. Fethi MERDİVAN

452019/1 FMR

ile icracı sanatçı birlikte hareket etmek zorundadırlar� 4630 sayılı Kanunun yürürlüğünden evvel İcracı sanatçılara 12�06�1995 tarihinden önce vücuda getirilen veya yapımına başlanan sinema eserlerindeki icralar için mali hak tanınmadığından, sinema eserlerinin vücuda getirilmesi sırasında icracı sanat-çıyla yapımcı arasında iş görme sözleşmesi yapılmış bulunması, anılan tarihlerde sahip olunmayan ve 2001 yılı sonrasında tanınan mali hakların yapımcı eser sahibine devrini sağlamaz� Dolayısıyla belirtilen hukuki yapıya aykırı biçimde tesis edilen Yargıtay’ın yukarıdaki kararı FSEK hükümlerine uygun olmamıştır�

12.06.1995 Tarihinden Önce Sinema Eser Sahibi Sayılan Yapımcı ...€¦ · eser sahibinin...

Documents

Transcript of 12.06.1995 Tarihinden Önce Sinema Eser Sahibi Sayılan Yapımcı ...€¦ · eser sahibinin...