ทะเลเมดเตอรเรเนยน

อาวเปอรเซย

แมน ายเฟทส

แมน าไทกรส

สงคมของสเมเรยนยกยอง เกรงกลวเทพเจา นยมกอสรางศาสนสถานเรยกวา “ซกกแรต” สรางดวยอฐตากแหง

ชาวสเมเรยน เปนกลมแรกทประดษฐอกษร ไดแก อกษรลม หรอ “คนฟอรม” cuneiform นกประวตศาสตรจงนบเอาเปนเกณฑในการแบงยคประวตศาสตร

“กลกาเมซ” Epic of Gilgamesh เปนมหากาพย ทถกแตงขน เปนเรองเกยวกบน าทวมโลก

มความเจรญทางดานคณตศาสตร ปฏทน และการชง ตวง วด

ชาวอามอไรต Amorite ไดตง อาณาจกรบาบโลเนย ขนมา การปกครองแบบรวมศนย มการจดเกบภาษการเกณฑทหาร โดยมผน าส าคญคอกษตรยฮมมราบ ซงไดสรางความเขมแขงใหแกจกรวรรดบาบโลน

สมยพระเจาฮมมราบ ไดม “ประมวลกฎหมายฮมมราบ” เปนประมวลกฎหมายลายลกษณอกษรทเกาแกทสดในโลก จารกแผนศลา ยดถอหลก ตาตอตา ฟนตอฟน ในการลงโทษ

เผาเซมตกมาจากทะเลทรายอาหรบไดเขายดครองกรงบาบโลน มศนยกลางทนเนเวห ตงจกรวรรดอสซเรย Assyrianสามารถในการรบและการคา ขยายอ านาจถงฟนเชย ปาเลสไตน อยปตและเปอรเซย มกองทพแขงแกรง มระเบยบวนยสง

สวนลอยฟาบาบโลน ไดรบยกยองวาเปน “หนงในเจดสงมหศจรรยของโลก” สรางในสมยพระเจาเนบชดเนสซาร มระบบชลประทานชกน าจากแมน าไทกสไปท าเปนน าตกและน าไปเลยงตนไมตลอดป

ชาวคาลเดยน เปนชาตแรกทน าเอาความรดานดาราศาสตรมาพยากรณโชคชะตามนษย และยงสามารถค านวณดานดาราศาสตรไดอยางแมนย า ท าแผนทดวงดาวค านวณการเกดสรยปราคา จนทรปราคาแบงสปดาหเปน 7 วน

อารยธรรมลมแมน าไนล หรอ อารยธรรมอยปตโบราณกอก าเนดขนในบรเวณดนแดนสองฝงแมน าไนล ยาวตงแตปากแมน าไนลไปจนถงตอนเหนอของประเทศซดานในปจจบน

สภาพภมประเทศของอยปตแบงออกเปน อยปตลาง ตงอยบรเวณทราบปากแมน าไนลอารยธรรมของอยปตเจรญขนบรเวณแถบน และอยปตบน ไดแก บรเวณทแมน าไนลไหลผานหบเขา เปนทราบแคบๆขนาบดวยหนาผาและทะเลทราย

บรเวณทราบลมแมน าไนลเปรยบเหมอนโอเอซสทามกลางทะเลทราย เพราะเปนดนแดนทลอมรอบดวยทะเลทราย จงเปนปราการทางธรรมชาตปองกนการรกรานจากภายนอก ชาวอยปตจงอยอยางสนโดษสามารถพฒนาอารยธรรมใหมความตอเนองและมนคงไดเปนเวลานาน

ลกษณะภมอากาศของอยปตเปนทะเลทราย มอณหภมเฉลยประจ าปสงและปรมาณฝนนอย

เฮโรโดตส นกประวตศาสตรชาวกรกโบราณไดกลาวถงอยปตวา “อยปตเปนของขวญของแมน าไนล” เพราะถาขาดแมน าไนลเสยแลว อยปตกจะกลายเปนทะเลทรายไป

ชมชนหนเกาทอาศยอยในดนแดนอยปตบนเปนพวกเรรอน พกอาศยตามชะงอนหน ลาสตวและตกปลาเปนอาหาร

ในยคหนใหมชาวอยปตรจกการเพาะปลกขาวบารเลย ขาวฟาง ฝกสตวใหเชองเพอท ามาใชแรงงาน ท าเครองมอเครองใชตางๆทมประสทธภาพดขน

พฒนาการของอยปตโบราณมปจจยจากภมประเทศ คอ อยปตมพรมแดนธรรมชาต อนไดแก ทะเลเมดเตอรเรเนยนและทะเลทรายสะฮารา ปองกนการรกรานของศตร

ชาวอยปตนบถอเทพเจาหลายองค โดยมสรยเทพหรอเทพเจารา เปนเทพเจาสงสดมไอซส เปนเทพแหงแมน าไนลไอโซรส เทพเจาแหงความตาย

ชาวอยปตยกยองเทพเจาวามเมตตาตออยปต และยกฟาโรหองคประมขสงสดใหเปนเทพเจาองคหนง ค าสงของพระองคถอเปนประกาศต

ชาวอยปตนยมสรางสสานฝงพระศพฟาโรห เรยกวา พระมด พระศพจะถกน าไปช าระใหสะอาด และผานกรรมวธซบซอน แลวพนหรอหอดวยผาขาว สภาพศพจะแหงและไมเนาเปอย เรยกวา มมม

พระมดขนบนไดแหงซกคารา เปนพระมดแหงแรกของอยปต

พระมดทใหญทสด คอ พระมดทเปนสสานของฟาโรห คออปส หรอ คฟ ขางหนาพระมดม สฟงซ มลกษณะตวเปนสงโต หนาเปนคน

การสรางพระมดแตละแหงตองใชแรงงานอยปตและคาใชจายเปนจ านวนมหาศาล ระยะเวลากอสรางมากกวา 20-30 ป ซงเปนการบนทอนเศรษฐกจและแรงงานของอยปต อนน าความเสอมมาสราชวงศอยปตในทสด

ชาวอยปตไดประดษฐอกษรภาพทเรยกวา อกษรไฮโรกลฟก ตอมาไดรบการดดแปลงใหเขยนเขาใจมากขน เปนอกษรตวหวด เรยกวา อกษรไฮแรตก และไดววฒนาการเปนอกษรอลฟาเบตการเขยนหนงสอแรกๆ ท าโดยการแกะบนหน เขยนบนไม

หรอดนเผา ตอมาเรมเขยนตวหนงสอประเภทอกษรภาพลงบนกระดาษปาปรส ซงท าจากตนปาปรส และใชปลองหญามาตดเปนปากกาจมหมก สวนหมกท าดวยถานปนผสมยางไม

อกษรไฮโรกลฟก ไมมใครอานออก จนกระทง ชอง ฟรงซว ชองโปลยอง นกปราชญชาวฝรงเศส สามารถอานไฮโรกลฟกในจารกโรเซตตา ไดในครสตศตวรรษท 19

การอานจารกโรเซตตาชวยเปดเผยใหโลกไดทราบถงประวตศาสตรและเรองราวลลบเกยวกบอยปตโบราณเปนอนมาก

ในงานประพนธของอยปตไมวาจะเปนวรรณกรรมหรอบทเพลง จะเนนความสข ความรกในภพน ตลอดจนสงสอนใหด าเนนชวตดวยความสจรต อยในศลธรรมความดงาม

ชาวอยปตจงนยมเขยนเรองราวทแสดงความดและความบรสทธของตน เพอน าไปแสดงตอเทพโอไซรสเมอถงแกความตาย เรยกบนทกนวา บนทกของผตาย

นอกจากนอยปตยงถายทอดความรวชาการใหชนรนหลงอกมากมาย เชน วชาดาราศาสตร ปฏทนแบบสรยคตแบงออกเปน 365 วน วชาแพทยศาสตร วทยาศาสตรและดนตร

ในชวงแหงการเปนผน าดานอารยธรรมดงกลาวน อยปตไดผานทงความเจรญสงสดและความเสอม ในสมยอาณาจกรใหม เรยกวายคทองแหงอยปต มความเจรญรงเรองมาก ในสมยปลายราชวงศอ านาจฟาโรหนอยลง ฟาโรหจงพยายามกอบกศกดศรกลบคน โดยการเปลยนแปลงการนบถอเทพเจาหลายพระองค ใหเปนพระองคเดยว คอ สรยเทพอะตน โดยเชอพระวงศเทานนทเคารพเทพเจา สวนประชาชนตองเคารพบชาเทพเจาฟาโรหแตปรากฏวาไมเปนทนยม กอใหเกดความเกลยดชงโกรธแคนแกผนบถอเทพเจาหลายองค ท าใหอยปตทรดโทรมลงไปอก

ตอมาในชวง 620 ปกอนครสตศกราช อยปตสญเสยอ านาจใหพวกอสซเรยยดครองได ทายทสด อยปตเปลยนไปนบถอศาสนาอสลาม ดงนนอยปตจงไมสามารถรวมอยในกลมโลกตะวนตกไดอกตอไป เพราะความสมพนธทงศาสนา การเมอง ศลปวฒนธรรมใกลชดกนตะวนออกมากกวา แตถากลาวถงอยปตโบราณแลว กถอวาเปนตนก าเนดของอารยธรรมตะวนตกควบคกบอารยธรรมของเมโสโปเตเมย โดยถายทอดตอไปใหกรกและโรมน ถอวาเปนตนก าเนดอารยธรรมตะวนตก