1( یتمواقم داصتقا یلصف شیاپ -...

پایش فصلی اقتصاد مقاومتی )1(گزارش راهبردی

بهار و تابستان 1397

گروه اقتصادی اندیشکده برهان

رهبر‌معظم‌انقالب‌اسالمی‌حضرت‌امام‌خامنه‌ای‌)مدظله‌العالی(

این کار به طور دقیق پیشرفت بینایی وجود داشته باشد که بایستی مرکز رصد قوی و

]اقتصاد مقاومتی[ را پایش کند؛ اطالعات را گردآوری کنند، پردازش کنند، استنتاج

آن حرکتی را که باید در هر مقطعی و هر مرحله ای انجام بگیرد مشخص کنند، احیانا

کنند، برای هر بخشی شاخص سنجش معین کنند، و در نهایت اطالع رسانی به مردم

انجام بگیرد.

بیانات در جلسه تبیین سیاست های اقتصاد مقاومتی، 1392/12/20

خالصه مدیریتی

نرخ بیکاری در تابستان 1397 نسبت به فصل پیشین افزایش یافته و روند این نرخ . 1

بیکار مردان جمعیت همچنین است. بوده افزایشی آن به منتهی فصل طی در

کشور در این مدت افزایش یافته که با توجه به وظایف سرپرستی خانوار در خور

تأمل است.

بخش . 2 سهم می دهد نشان اقتصادی عمده بخش های شاغالن سهم بررسی

کاهش یافته و در تابستان 97 صنعت از کل شاغالن پس از مدتی افزایش مجددا

به حدود نرخ بهار سال 96 رسیده است.

و . 3 جاری هزینه های برای به خصوص دولت درامدهای تأمین در مالیات سهم

اجتناب ناپذیر آن کاهش یافته است.

پرداخت های . 4 پاسخگوی سرمایه ای دارایی های واگذاری و درآمدها مجموع

هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای نیست و این به معنای وجود کسری بودجه

قابل توجه است.

سهم نفت خام در تأمین هزینه های مصارف دولت نسبت به مدت مشابه سال های . 5

95 و 96 افزایش چشمگیری یافته و از سقف پیش بینی شده در بودجه نیز فراتر

رفته است.

نفتی . 6 درآمد به و گرفته بیشتری فاصله مالیاتی پایه از دولت درآمدی وضعیت

خام فروشی نفت گرایش جدی یافته است.خصوصا

پایش فصلی اقتصاد مقاومتی )1( 4

مقایسه رشد اقتصادی ایران در بهار و تابستان سال 1397 با فصول پیشین حاکی . 7

از روند کاهنده رشد اقتصادی و میل به منفی شدن در اواسط سال 1397است.

ارزش افزوده . 8 تولید در صنعت( و )کشاورزی اقتصاد مولد بخش های سهم

اقتصادی نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است.

عدد ارزش افزوده بخش های مولد اقتصاد )کشاورزی و صنعت( به قیمت ثابت . 9

نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است.

عالوه بر رشد منفی کل اقتصاد در تابستان. 10

پارسال . 11 مشابه مدت به نسبت صنعت و کشاورزی بخش در تولید شاخص

کاهش یافته است.

شاخص تولید بخش های استخراجی همچون معدن افزایشی است.. 12

درجه مولد بودن اقتصاد ایران در نیمه نخست سال 1397 کاهش یافته است.. 13

نرخ تورم نقطه به نقطه و نیز 12 ماهه روندی فوق العاده افزاینده داشته و نکته مهم تر . 14

این که این نرخ در خوراکی ها و آشامیدنی ها که در سبد مصرفی خانوار اهمیت

ویژه ای دارند به مراتب بیشتر است.

بودن . 15 بیشتر از قابل تجارت و غیرقابل تجارت نشان اقالم تورم در نرخ مقایسه

نقش واسطه گری در تورم در اقالم قابل تجارت است و این نکته حاکی از اوال

افزایش تورم و نیز خروج بی سابقه برخی کاالها از کشور دارد.

رشد چشمگیری شاخص بهای کاالی صادراتی به روشنی جذاب تر شدن صادرات . 16

کاال به جای تزریق آن در بازار داخلی را نشان می دهد و رشد چشمگیر صادرات

برخی اقالم )که در ادامه موردبررسی قرار خواهد گرفت( و نیز کمبودهای مقطعی

برخی کاالها در بازار داخلی که منجر به بر هم خوردن ناگهانی عرضه و تقاضا و

رشد قیمت ها شد را توجیه می کند.

خانگی . 17 و شخصی مصارف در انرژی حامل های برخی مصرف میزان بررسی

گاز مصرف کاهش و برق و موتور بنزین گاز، نفت مصرف افزایش از نشان

بیش برق و بنزین نفت گاز، افزایش مصرف حامل های دارد. در بخش خانگی

5خالصه مدیریتی

الگوی برهم خوردن و افزایش سرانه مصرف از بوده و حاکی از رشد جمعیت

مصرف و نیز احتمال قاچاق برخی حامل ها همچون بنزین و نفت گاز به خارج

از کشور دارد.

به دلیل موانع تحریمی در فروش نفت خام و افزایش ظرفیت پاالیش در داخل . 18

)به خصوص در پاالیشگاه ستاره خلیج فارس( نسبت خام فروشی علی رغم روند

افزایشی در سال 1396 و بهار 1397، در تابستان 1397 کاهشی بوده و در مقابل

نسبت پاالیش نفت افزایش یافته است.

این . 19 کاهش صادرات از بهار 1397 حاکی در نفتی فراورده های روند صادرات

فراورده ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. می توان تخمین زد این روند

کاهشی در تابستان 1397 تداوم یافته است.

گذشته . 20 سال مشابه مدت به نسبت 1397 تابستان و بهار در طبیعی گاز تولید

آن تولید رشد از کمتر انرژی حامل این صادرات رشد اما است، افزایش یافته

است.

آن ها . 21 مصرف کل از نفتی فراورده های واردات سهم و میزان ،1397 بهار در

کاهش یافته و البته بخش قابل توجهی از این کاهش ناشی از کاهش مصرف کل

فراورده های نفتی در داخل است.

تولید برق در بهار و تابستان 1397 افزایش اندکی را تجربه نموده و درعین حال . 22

صادرات این حامل انرژی روندی کاهشی را شاهد بوده است.

میزان تولید در کمباین، ماشین لباسشویی، انواع تلویزیون تخت، چینی بهداشتی . 23

افت شدیدی را تجربه نموده است.

و . 24 وانت و سواری خودرو انواع نئوپان، نباتی، آفات دفع سموم در تولید میزان

یخچال و فریزر افت متوسطی را شاهد بوده است.

میزان تولید در کامیون کشنده، روغن نباتی، تراکتور، دارو، کاغذ، الکتروموتور، . 25

اندکی پودر شوینده فیبر، شیشه جام، الستیک خودرو، سیمان، فرش ماشینی،

افت نموده است.


الیاف . 26 پاپوش و کفش، محصوالت فوالدی، چرم، انواع آلومینا، میزان تولید در

مصنوعی، الیاف ترکیبی و پنبه ای سیستم نخ سرامیک، و کاشی استر، پلی

پلی استر، دوده، آلومینیوم، نخ فیالمنت پتروشیمی، شمش خالص محصوالت

داشته اندکی رشد سنگ آهن و خام فوالد چینی، ظروف زغال سنگ، کنسانتره

است.

اول، . 27 تصفیه صنعتی و روغن موتور کارتن، شیشه ای، ظروف در تولید میزان

اتوبوس و مینی بوس، کولر آبی و کاتد مس رشد متوسط و باالیی را تجربه نموده

است.

ماده . 28 کاهشی و بخش معدنی )که استخراجی و معموال

تولید بخش صنعتی عمدتا

خام یا واسطه ای است( افزایشی بوده است.

سال 1397 . 29 در اعتباری مؤسسات و بانک ها پرداختی تسهیالت میزان بررسی

افزایش سهم و تولید و کاهش سهم صنعت از کاهش کلی سهم بخش حاکی

بخش کشاورزی از کل تسهیالت پرداختی است.

تراز تجاری کشور ابتدا روندی کاهشی و رو به منفی شدن داشته و سپس روندی . 30

فزاینده پیدا کرده و البته تراز تجاری بدون در نظر گرفتن میعانات گازی در ماه های

بیشتری منفی است.

دخانیات، . 31 دستباف، کف پوش های و فرش نفتی، فرآورده های کک، واردات

زغال سنگ ضایعات و پسماند صنایع دستی و آثار هنری و محصوالت کشاورزی

و دامی افزایش فوق العاده ای یافته است.

واردات در سایر محصوالت و کاالها، کاهش متوسط تا قابل توجهی یافته است.. 32

ارز . 33 افزایش یک باره و چندبرابری نرخ قابل توجه واردات، مهم ترین دلیل کاهش

وارداتی کاالهای برای تقاضا کاهش به منجر که است آزاد بازار ارز خصوصا

شده است.

اقالمی همچون . 34 وارداتی رشد از نشان وارداتی عمده کاالی قلم 10 اطالعات

اجزاء و قطعات آالت و دستگاه ها، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری،

7خالصه مدیریتی

نهاده هایی و گاو گوشت کوره ها، برای زغالی الکترودهای همراه تلفن گوشی

همچون سویا، جو و ذرت دامی دارد

علی رغم کاهش قابل توجه واردات در نیمه نخست سال 1397، کمترین کاهش . 35

مربوط به کاالهای واسطه ای است و این نکته حاکی از دو مسئله است: الف-

نهاده ها همچون اساسی کاالهای برای ریالی 42000 ارز تخصیص دلیل به

نموده حال آنکه ایجاد وارداتی مزیت کاالها این واردات برای قرمز، و گوشت

ب- باشد. اندازه این به واقعی تقاضای رشد نبایست داخل بازار نیاز قاعدتا

قطعات وارداتی نکته ای وابستگی صنعت داخلی به کاالهای واسطه ای خصوصا

در خور تأمل است.

سال . 36 نخست نیمه در کشاورزی و غذایی اساسی کاالهای برای سفارش ثبت

1397 نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد زیادی داشته است که این رشد

می تواند ناشی از مزیت واردات با ارز دولتی 42000 ریالی باشد.

و . 37 بهار در واردات این کاهش از واردات محصوالت کشاورزی حاکی بررسی

افزایش آن در تابستان 1397 دارد. جزئیات واردات نشان می دهد واردات غالت

در بهار و واردات گوشت قرمز در تابستان افزایش چشمگیری داشته و واردات قند

و شکر کاهش یافته است.

واردات گوشت قرمز در نیمه نخست سال های گذشته به طورکلی روندی فزاینده . 38

داشته و البته در سال 97 به باالترین رقم )بیش از 30 درصد( در طی سال های

بازار داخل گوشت قرمز به اخیر رسیده است که می تواند نشانه ای از وابستگی

واردات باشد.

به جز بخش معدن، میعانات گازی و پتروشیمی، صادرات نسبت به سال گذشته . 39

از نظر وزنی افزایش یافته و از نظر ارزشی نیز به بخش معدن، میعانات گازی و

فرش و صنایع دستی، افزایش یافته است.

بررسی اقالم عمده صادراتی حاکی برتری حوزه پتروشیمی و فرآورده های نفتی در . 40

صادرات غیرنفتی ایران دارد.


میزان صادرات به کره جنوبی، ترکیه، چین، امارات متحده عربی و هند کاهش یافته . 41

و به افغانستان، عمان، تایلند، پاکستان و عراق افزایش یافته است.

مقایسه سهم کاالهای اولیه و واسطه ای از کل کاالهای صادراتی حاکی از کاهش . 42

سهم کاالهای خام در نیمه نخست سال 1397 دارد.

بیشتر . 43 وضعیت ایران، کسب وکار محیط ملی پایش از حاصل نتایج اساس بر

به طور ،1397 تابستان بهار در ایران کسب وکار محیط بر مؤثر مؤلفه های

قابل توجهی نامساعدتر شده است.

محصوالت، . 44 و اولیه مواد قیمت تغییرات و بودن غیرقابل پیش بینی مؤلفه سه

بر کسب وکار و ناظر قوانین و مقررات و رویه های اجرایی بی ثباتی سیاست ها،

دشواری تأمین مالی از بانک ها نامناسب ترین مؤلفه های محیط کسب وکار کشور

نسبت به سایر مؤلفه ها است.

کسب وکار . 45 محیط وضعیت ،1397 تابستان در کشور سراسر اقتصادی فعاالن

بخش کشاورزی و بخش صنعت را به ترتیب، مساعدترین و نامساعدترین محیط

کسب وکار ارزیابی نموده اند.

فهرست

یتی��‌3 خالصه‌مدیر13‌�� مقدمه

گفتار‌اولاقتصاد‌کالن��‌1515 ......................................................................................................... اشتغال

وضعیت درآمدی دولت...................................................................................... 17

اقتصاد مولد................................................................................................... 20

ثبات اقتصادی................................................................................................ 23

گفتار‌دومالگوی‌مصرف��‌27

گفتار‌سوم29‌�� انرژی30 ............................................................................................... تولید نفت خام

31 .............................................................................................. خام فروشی نفت

صادرات فراورده های نفتی................................................................................... 33

صادرات گاز.................................................................................................. 33

34 ..................................................................... خودکفایی در تأمین فرآورده های نفتی

تولید و صادرات برق......................................................................................... 35

گفتار‌چهارمتولید‌ملی��‌37میزان تولید صنعتی و معدنی................................................................................ 38

تأمین سرمایه تولید............................................................................................ 41

گفتار‌پنجم45‌�� تراز‌تجاریواردات........................................................................................................ 47

گفتار‌ششم53‌�� کاالهای‌اساسیواردات کاالهای اساسی و غذایی.......................................................................... 53

ذخیره سازی.................................................................................................. 57

بازار کاالهای اساسی........................................................................................ 57

گفتار‌هفتم61‌�� صادراتمحصوالت صادراتی......................................................................................... 61

66 ............................................................................................. مقاصد صادراتی

خام فروشی در صادرات غیرنفتی........................................................................... 67

گفتار‌هشتماقتصاد‌دانش‌بنیان��‌69

گفتار‌نهم71‌�� محیط‌کسب‌وکار

گفتار‌دهمبرخی‌شاخص‌های‌بین‌المللی‌مرتبط��‌77شاخص عملکرد لجستیک................................................................................. 77

شاخص نوآوری جهانی..................................................................................... 79

81 ............................................................................... شاخص سهولت کسب و کار

82 .............................................................................. شاخص رقابت پذیری جهانی

85‌�� منابع

مقدمه

در 29 بهمن 1392، سیاست های کلی »اقتصاد مقاومتی« از سوی رهبر معظم انقالب

اسالمی ابالغ گردید. اکنون 5 سال از ابالغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی می گذرد

در ادبیات و یک ارزیابی ساده نشان می دهد که بخشی از تحقق اقتصاد مقاومتی صرفا

نیز دستگاه های ارائه گزارش و شعار مدیران اجرایی متوقف مانده است و در مرحله

اجرایی گاه گزارش اقدامات دیگر و معمول خود را که مرتبط به این سیاست ها نبوده

ارائه مقاومتی« اقتصاد کاری »بیالن به عنوان است، بوده و ساری هم جاری قبال و

می نمایند. مع األسف در کمال شگفتی مشاهده می شود که برخی مدیران حتی برخی

اقداماتی را که در تعارض جدی با این سیاست ها است، به عنوان گزارش کار پیشرفت

اقتصاد مقاومتی به جامعه عرضه می کنند.

اقدام ریزودرشتی که در حوزه های و طبیعی است که هر طرح انتظار کامال این

اقتصادی و سایر حوزه ها می افتد، رابطه مشخصی با این سیاست کالن داشته باشد،

اولویت بندی برنامه ها و اقدامات کلیه سیاست ها این اساس بر می رود انتظار حتی

اقتصاد مقاومتی هستند، با نه در تضاد- و انطباق کمتر - برنامه هایی که در تا شود

مسکوت گذارده شوند. بااین حال گاه مشاهده شده است که به نام اقتصاد مقاومتی فعال

انطباق یا هستند سیاست ها این با کامل تضاد در یا که می شود گزارش اقداماتی

کیدات امام خامنه ای )مدظله العالی( طی این سال ها، حداقلی با آن دارند. از جمله تأ

دولتی مسئوالن با دیدارها از در چنانکه است. بوده انطباق این بر مراقبت و حفظ


نیز آوردند: »هر حرکتی که دولت کید کرده و حتی شاهد مثالی نیز به همین نکته تأ

در زمینه مسائل اقتصادی می کند، بایستی برای ما روشن باشد که این کجای اقتصاد

متعدد خانه های از تشکیل شده جدول یک مقاومتی اقتصاد می گیرد. قرار مقاومتی

است؛ هر اقدامی که ما می کنیم، باید معلوم باشد که کجای این جدول را پر می کند.

یک معامله ای دولت می خواست بکند، دفتر ما تماس گرفتند و از آن مسئول مربوط

پرسیدند که خب این کجای اقتصاد مقاومتی است؟ باید تشریح کنند، باید توضیح

بدهند که این کجای اقتصاد مقاومتی قرار می گیرد؛ ضد اقتصاد مقاومتی نباشد، خنثی

هم نباشد؛ نه فقط ضدیت.«

مقاومتی اقتصاد حوزه با مرتبط نماگرهای مقطعی پایش پی در حاضر گزارش

ملی معتبر و رسمی داده های اساس بر ... و صنعتی بازرگانی، اقتصادی، حوزه در

و بین المللی است. البته برخالف بخشی از حوزه ها همچون بازرگانی خارجی و ...

داده ها به صورت فصلی و ماهانه منتشر می شود، در پاره ای از حوزه ها همچون تولید و

مصرف کشاورزی و انرژی، داده های متقن با تأخیر حتی چندساله به انتشار می رسد و

مقدماتی بوده و ممکن است بر طبق اعالم مراجع آماری ملی، داده های جدیدتر بعضا

با در ارزیابی های بعدی دچار تجدیدنظر گردد. از سویی مراجع بین المللی نیز معموال

تأخیر چندساله داده ها و تحلیل های خود را منتشر می کنند.

مختلف زیربخش های در اقتصادی مقاومت حوزه گستردگی دلیل به سویی از

راهبردی سیاست های مؤلفه های از بسیاری بودن بومی و نیز و اجتماعی اقتصادی

با کشور در مقاومتی اقتصاد وضعیت از جامع و کامل ارزیابی مقاومتی، اقتصاد

دشواری های بسیاری همراه است. همچنین در بخشی از حوزه ها و زیربخش ها به دلیل

پیچیدگی و ویژگی های خاص مقابله با تحریم ها، اطالعات آشکار و قابل اتکایی در

این حوزه ها منتشر نمی گردد. علی ای حال تالش گردیده تا حداکثر ممکن، شاخص ها

و نماگرهای ترسیم کننده وضعیت اقتصاد مقاومتی مورد پایش قرار گیرد، به امید آنکه

مورد رضایت باری تعالی و بهره برداری نخبگان و تصمیم گیران کشور قرار گیرد.

گروه‌اقتصادی‌اندیشکده‌برهان

گفتار اول �اقتصاد کالن

بند 1 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی:

»تأمین شرایط و فعال سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه های انسانی و علمی در جامعه آحاد مشارکت رساندن حداکثر به و کارآفرینی توسعه به منظور کشور کید بر ارتقاء درآمد فعالیت های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری های جمعی و تأ

متوسط.« و نقش طبقات کم درآمد و

اشتغالبر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در تابستان 1397 نسبت به فصل پیشین

افزایش یافته و روند این نرخ در طی فصل منتهی به آن افزایشی بوده است.

نرخ مشارکت )درصد(

نرخ بیکاری )درصد( فصل

40.6 12.6 بهار 96

41 11.7 تابستان 96

40.1 11.9 پاییز 96

39.7 12.1 زمستان 96

41.1 12.1 بهار 97

40.9 12.2 تابستان 97


به توجه با که افزایش یافته مدت این در کشور بیکار مردان جمعیت همچنین

وظایف سرپرستی خانوار در خور تأمل است:

جمعیت بیکار 29-15 ساله جمعیت بیکار 10 ساله و بیشترنقاط دوره

روستایینقاط شهری زن مرد کل نقاط

روستایینقاط شهری زن مرد کل

336 1547 720 1163 1883 550 2817 1119 2248 3367 بهار 96

320 1437 666 1091 1757 533 2623 1083 2073 3156 تابستان 96

319 1389 592 1116 1708 557 2585 999 2143 3142 پاییز 96

368 1309 561 1116 1677 651 2525 949 2227 3176 زمستان 96

313 1487 656 1144 1800 569 2753 1071 2251 3321 بهار 97

316 1457 619 1155 1774 536 2791 1075 2252 3327 تابستان 97

جمعیت‌بیکار‌کشور‌)هزار‌نفر(

بررسی سهم شاغالن بخش های عمده اقتصادی نشان می دهد سهم بخش صنعت

کاهش یافته و در تابستان 97 به حدود نرخ از کل شاغالن پس از مدتی افزایش مجددا

بهار سال 96 رسیده است.

سهم صنعت در اشتغال دوره31/5 بهار 96

31/4 تابستان 96

32/6 پاییز 96

32/6 زمستان 96

31/2 بهار 97

31/6 تابستان 97

17گفتار اول: اقتصاد کالن

وضعیت‌درآمدی‌دولتبند 16 تا 18 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی:

کید بر تحول اساسی در ساختارها، 16- صرفه جویی در هزینه های عمومی کشور با تأمنطقی سازی اندازۀ دولت و حذف دستگاه های موازی و غیرضرور و هزینه های زاید.

17- اصالح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی

18- افزایش ساالنه سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز تا قطع وابستگی بودجه به نفت.

درامدهای و نفتی درامدهای سهم یعنی دولت درآمدی مهم شاخص دو مقایسه

مالیاتی در کل منابع حاکی از افزایش سهم نفت و در مقابل کاهش سهم مالیات در

بهار و تابستان 1397 دارد:

سهم درآمدهای نفتی از کل منابع

)درصد(

سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع )درصد(

میزان تحقق درآمدهای

عمومی بودجه )درصد(

دوره

30/9 29/8 53/3 بهار 96

39/1 37/9 64/0 تابستان 96

20/8 27/2 89/8 پاییز 96

27/9 47/3 170/2 زمستان 96

37/0 25/7 48/0 بهار 97

38/0 34/5 000 تابستان 97

نشان تابستان 1397 و بهار در بودجه دولت بررسی جزئیات عملکرد همچنین

می دهد:

تحقق درامدهای مالیاتی پیش بینی شده برای نیمه نخست سال 1397، %70 . 1

بوده است.

6% بیش از رقم پیش بینی شده درامد حاصل از خام فروشی نفت محقق شده . 2

است.


درآمد . 3 سهم خام، نفت صادرات از حاصل درآمد سهم افزایش رغم علی

حاصل از صادرات فراورده های نفتی و میعانات گازی نسبت به مدت مشابه

سال قبل کاهش یافته است.

درصد تغییر سهم )درصد( مصوب شش ماهه 1397

مصوب سال 1397

عملکرد شش ماهه

1397 1396 1397 1396 1397 1396 1395

16/8 -4/0 79/3 75/9 724/0 1430/8 503/4 431/2 433/1درآمدهای

مالیاتی

21/9 13/0 100/0 100/0 1498/2 2939/9 1309/9 1074/9 951/0پرداخت هزینه ای )اجباری(

41/2 82/2 99/8 99/5 514/7 1010/1 630/6 446/6 245/1

منابع حاصل از نفت و

فرآورده های نفتی

76/0 67/4 82/2 65/7 488/9 959/3 519/3 295/1 176/2منابع حاصل

از ارزش نفت خام

-41/3 48/8 7/2 17/3 0/0 0/0 45/7 77/8 52/3

منابع حاصل از صادرات فرآورده های

نفتی و میعانات

گازی

* 208/0 8/3 3/0 0/0 0/0 52/2 1/4 0/4

منابع حاصل از فروش داخلی

میعانات گازی

-34/1 266/3 2/1 4/5 25/9 50/8 13/4 20/3 5/5

دو درصد فروش نفت خام برای

مناطق نفت خیز و محروم

یال( ‌عملکرد‌بودجه‌دولت‌)هزار‌میلیارد‌ر


مهم شاخص که رسید تحلیلی ای نسبت های به می توان فوق جدول اساس بر

بررسی بودجه را دقیق تر نشان می دهد:

مصوب شش ماهه 1397

مصوب سال 1397

عملکرد شش ماههنسبت های تحلیلی: )درصد(

1397 1396 1395

48/3 48/3 38/4 40/1 45/5 مالیات ها به پرداخت های هزینه ای

90/9 90/9 80/4 88/2 77/9مجموع درآمدها و واگذاری دارییهای

سرمایه ای به مجموع پرداخت های هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای

39/9 39/9 31/9 37/4 40/3مالیات ها به مجموع پرداخت های هزینه ای و

تملک دارایی های سرمایه ای

26/9 26/9 32/9 25/6 16/4فروش نفت خام به مجموع پرداختهای هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای

-9/1 -9/1 -23/6 -15/7 -23/7تراز عملیاتی و سرمایه ای به مجموع پرداختهای

هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای

بر این اساس در نیمه نخست سال 1397:

سهم مالیات در تأمین درامدهای دولت به خصوص برای هزینه های جاری و . 1

اجتناب ناپذیر آن کاهش یافته است.

پرداخت های . 2 پاسخگوی سرمایه ای دارییهای واگذاری و درآمدها مجموع

هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای نیست و این به معنای وجود کسری

بودجه قابل توجه است.

مشابه . 3 مدت به نسبت دولت مصارف هزینه های تأمین در خام نفت سهم

در پیش بینی شده سقف از و یافته چشمگیری افزایش 96 و 95 سال های

بودجه نیز فراتر رفته است.

به طور کلی باید گفت وضعیت درآمدی دولت از پایه مالیاتی فاصله بیشتری گرفته

خام فروشی نفت گرایش جدی یافته است.و به درآمد نفتی خصوصا


اقتصاد‌مولدمقایسه رشد اقتصادی ایران در بهار و تابستان سال 1397 با فصول پیشین حاکی است

از:

روند کاهنده رشد اقتصادی. 1

میل به منفی شدن در اواسط سال 1397. 2

رشد اقتصادی بدون نفت رشد اقتصادی فصل

6 5.7 بهار 96

5.5 5.2 تابستان 96

4.1 3.6 پاییز 96

2.9 1.4 زمستان 96

2.3 2.0 بهار 97

-1/6 -1/1 تابستان 97

سهم به است الزم کنونی شرایط در اقتصاد بودن مولد میزان مطالعه برای

ارزش افزوده بخش های مولد اقتصادی همچون کشاورزی و صنعت و ... بنگریم:

صنعت سایر معادن استخراج نفت و گاز طبیعی کشاورزی دوره

18/1 0/5 13/8 6/6 بهار 96

16/6 0/5 12/9 10/4 تابستان 96

17/4 0/5 14/9 9/8 پاییز 96

18/7 0/5 16/0 4/6 زمستان 96

17/4 0/5 19/2 5/6 بهار 97

17/3 0/5 17/8 8/9 تابستان 97سهم‌ارزش‌افزوده‌رشته‌فعالیت‌های‌اقتصادی‌از‌محصول‌ناخالص‌داخلی‌به‌قیمت‌های‌جاری


صنعت کشاورزی دوره

222477 86674 بهار 96

226959 139437 تابستان 96

229990 133502 پاییز 96

243635 66515 زمستان 96

219993 85824 بهار 97

220067 134165 تابستان 97ارزش‌افزوده‌رشته‌فعالیت‌های‌اقتصادی‌به‌قیمت‌های‌ثابت‌سال‌1390

فصل دوم 97 فصل اول 97 فصل چهارم 96 فصل سوم 96

-6.3 -0/8 1.9 1.0 گروه کشاورزی

3.3 2.5 3.5 5.0 معادن غیر نفت

-0.3 -1/1 2.3 3.6 صنعت

‌GDPو‌رشد‌اقتصادی‌بر‌حسب‌فعالیت‌های‌اقتصادی‌به‌قیمت‌ثابت‌سال‌1390

بر اساس اطالعات سه جدول فوق می توان گفت در بهار و تابستان 1397:

ارزش افزوده . 1 تولید در و صنعت( )کشاورزی اقتصاد مولد سهم بخش های

اقتصادی نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است.

قیمت . 2 به صنعت( و )کشاورزی اقتصاد مولد بخش های ارزش افزوده عدد

ثابت نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است.

مولد . 3 بخش های رشد ،1397 تابستان در اقتصاد کل منفی رشد بر عالوه

اقتصاد در کل نیمه اول سال 1397 منفی بوده است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران مقایسه شاخص مقدار تولید رشته فعالیت های

اقتصادی منتخب نشان می دهد:

شاخص تولید در بخش کشاورزی و صنعت نسبت به مدت مشابه پارسال . 1



شاخص تولید بخش های استخراجی همچون معدن افزایشی است.. 2

معدن )به جز استخراج نفت و گاز طبیعی( صنعت کشاورزی دوره

96/5 93/9 85/1 بهار 96

96/1 95/9 141/0 تابستان 96

98/4 97/3 135/6 پاییز 96

97/0 103/1 61/9 زمستان 96

98/4 93/0 84/0 بهار 97

99/2 93/0 135/3 تابستان 97

شاخص‌مقدار‌تولید‌رشته‌فعالیت‌های‌اقتصادی‌منتخب‌100=1390

به طور کلی باید گفت درجه مولد بودن اقتصاد ایران در نیمه نخست سال 1397



ثبات‌اقتصادیبند 9 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی:

اقتصاد نیازهای به با هدف پاسخگویی اصالح و تقویت همه جانبۀ نظام مالی کشور اقتصاد ملی در ایجاد ثبات ملی،

یکی از مهم ترین نماگرهای نشان دهنده ثبات اقصادی، نرخ تورم و تغییرات شاخص

کاالها و خدمات مصرفی است:

درصد تغییر شاخص کل و اجزای آن )100 = 1395(

تورم نقطه به نقطه تورم 12 ماههکاالهای 1397

غیرخوراکی و خدمات

خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات

شاخص کل

کاالهای غیرخوراکی و خدمات

خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات

شاخص کل

7.6 6.5 7.3 6.9 11.4 8.0 فروردین

8.6 8.7 8.6 7.1 10.8 8.1 اردیبهشت

9.2 13.1 10.2 7.4 10.7 8.2 خرداد

13.4 16.0 14.0 8.0 11.0 8.8 تیر

16.9 26.5 19.4 8.9 12.3 9.8 مرداد

22.0 36.3 25.7 10.3 14.6 11.4 شهریور

درصد‌تغییر‌شاخص‌کاالها‌و‌خدمات‌مصرفی‌خانوارهای‌شهری‌)تورم(-‌مرکز‌آمار‌ایران

جدول فوق نشان می دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه و نیز 12 ماهه روندی فوق العاده

افزاینده داشته و نکته مهم تر این که این نرخ در خوراکی ها و آشامیدنی ها که در سبد

مصرفی خانوار اهمیت ویژه ای دارند به مراتب بیشتر است.


شاخص اقالمغیرقابل تجارت

شاخص اقالمقابل تجارت شاخص کل

1397تورم

نقطه به نقطه تورم

12 ماههتورم


12 ماههتورم


12 ماهه

9.4 8.9 6.2 9.7 7.9 9.2 فروردین

9.7 8.9 9.7 9.3 9.7 9.1 اردیبهشت

11.1 9.1 16.8 9.8 13.7 9.4 خرداد

12.3 9.5 24.9 11.0 18.0 10.2 تیر

14.1 10.0 36.9 13.4 24.2 11.5 مرداد

15.9 10.6 51.1 17.0 31.4 13.5 شهریور

درصد‌تغییر‌شاخص‌کل،‌اقالم‌قابل‌تجارت‌و‌غیرقابل‌تجارت‌)‌100=‌1395(

مقایسه نرخ تورم در اقالم قابل تجارت و غیرقابل تجارت نشان از بیشتر بودن تورم

نقش واسطه گری در افزایش تورم در اقالم قابل تجارت است و این نکته حاکی از اوال

و نیز خروج بی سابقه برخی کاالها از کشور دارد.

صادراتی کاالهای قیمت شاخص به است الزم مووضع این دقیق تر فهم برای

مراجعه کنیم. شاخص بهای کاالهای صادراتی XPI در ایران یکی از انواع شاخصهای

قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کاالهای غیرنفتی صادراتی را بر اساس

ارزی قیمت شاخص، این تهیه در که این به توجه با می دهد. نشان FOB قیمت

نمایانگر شاخص این تغییرات می شود، تبدیل ریالی قیمت به شده صادر کاالهای

تغییرات قیمت کاالهای صادر شده در بازارهای جهانی و نوسانات نرخ ارز می باشد.

هدف بررسی و محاسبه شاخص بهای کاالهای صادراتی، نمایش نوسان و شاخص

قیمت کاالهای صادراتی، به صورت ماهانه توسط بانک مرکزی منتشر می شود.


شاخص کل1397

تورم نقطه به نقطه تورم12 ماهه

42.9 23.1 فروردین

74.9 28.3 اردیبهشت

84.9 34.2 خرداد

130.6 44.1 تیر

180.4 58.2 مرداد

240.6 77.4 شهریور

‌درصد‌تغییر‌شاخص‌بهای‌کاالهای‌صادراتی‌در‌ایران‌-‌سال‌پایه‌)‌100=‌1390(‌ماخذ:‌بانک‌مرکزی

رشد چشمگیر شاخص بهای کاالی صادراتی به روشنی جذاب تر شدن صادرات

صادرات چشمگیر رشد و می دهد نشان را داخلی بازار در آن تزریق جای به کاال

برخی اقالم )که در ادامه مورد برسسی قرار خواهد گرفت( و نیز کمبودهای مقعطی

برخی کاالها در بازار داخلی که منجر به بر هم خوردن ناگهانی عرضه و تقاضا و رشد

قیمت ها شد را توجیه می کند.

گفتار دوم �الگوی مصرف


کید بر اجرای سیاست های کلی اصالح الگوی مصرف مدیریت مصرف با تأ

بررسی میزان مصرف برخی حامل های انرژی در مصارف شخصی و خانگی نشان از

افزایش مصرف نفت گاز، بنزین موتور و برق و کاهش مصرف گاز در بخش خانگی

دارد.

مصرف برق خانگی )میلیون

کیلووات ساعت(

مصرف گاز خانگی )میلیارد

مترمکعب(

مصرف بنزین موتور )هزار بشکه

در روز(

مصرف نفت گاز )هزار بشکه در

روز(فصل

16553 88.7 428.4 500 بهار 95

26391 37.7 435.4 471.9 تابستان 95

20666 156.6 454.2 474.9 پاییز 95

14768 272.2 458.4 492.1 زمستان 95


مصرف برق خانگی )میلیون

کیلووات ساعت(

مصرف گاز خانگی )میلیارد

مترمکعب(

مصرف بنزین موتور )هزار بشکه

در روز(

مصرف نفت گاز )هزار بشکه در

روز(فصل

17982 92.7 534.1 505.5 بهار 96

28016 37.6 605 492.1 تابستان 96

22424 149.6 615.9 488.7 پاییز 96

16260 242.8 611.9 519.9 زمستان 96

18339 91.1 587.6 512.2 بهار 97

28755 26.8 - - تابستان 97

%1.99 -% 1.73 %10.02 %1.33رشد بهار 97

نسبت به مدت مشابه

%2.64 -% 28.72رشد تابستان 97 نسبت به مدت

مشابه

1.2% جمعیت در سال می توان گفت افزایش مصرف حامل های با توجه به رشد حدودا

افزایش سرانه مصرف از بوده و حاکی از رشد جمعیت بیش برق و بنزین نفت گاز،

بنزین و نیز احتمال قاچاق برخی حامل ها همچون و الگوی مصرف و برهمخوردن

نفت گاز به خارج از کشور دارد.

گفتار سوم �انرژی

بند 13 و 15 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی:

13- مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق:

انتخاب مشتریان راهبردی.

ایجاد تنوع در روش های فروش.

مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش.

افزایش صادرات گاز.

افزایش صادرات برق.

افزایش صادرات پتروشیمی.

افزایش صادرات فرآورده های نفتی.

توسعه گاز، و نفت ارزش صنعت زنجیره تکمیل از طریق ارزش افزوده افزایش -15تولید کاالهای دارای بازدهی بهینه )براساس شاخص شدت مصرف انرژی( و باال بردن کید بر برداشت صیانتی صادرات برق، محصوالت پتروشیمی و فرآورده های نفتی با تأ

از منابع.


تولید‌نفت‌خامآمارهای ارائه شده از میزان تولید نفت خام به طور ماهانه در سایت سازمان کشورهای

در گزارش هر ماه، آمار گزارشات قبل صادرکننده نفت )اوپک( منتشر می گردد و غالبا

تجدیدنظر شده و تغییر می کند. عالوه بر آدرس فوق، آخرین گزارش منتشره از صفحه

اصلی سایت نیز قابل دانلود می باشد. آخرین آمار موجود )بر اساس منابع ثانویه1( تهیه

شده از گزارش های ماهانه بازار نفت در دسامبر 2018 است.

اوپک ایران 2018

32,274 3,816 Jan

32,086 3,810 Feb

31,918 3,813 Mar

32,156 3,823 Apr

32,129 3,822 May

32,282 3,793 June

32,288 3,747 July

32,637 3,609 Aug

32,761 3,451 Sep

)tb/d2(تولید‌ماهانه‌نفت‌خام-‌هزار‌بشکه‌در‌روز‌

1. Secondary sources2. آمار ماه های سپتامبر، اکتبر و نوامبر جدید و آمار ماه های جوالی و آگوست تجدیدنظر شده است.

31گفتار سوم: انرژی

تولید‌نفت‌خام‌ماهانه‌ایران‌)هزار‌بشکه‌در‌روز(،‌‌9ماه‌سال‌1‌2018

الزم به ذکر است که تولید نفت خام ایران در اوپک، روندی کاهشی داشته و ایران

از جایگاه سوم به چهارم تنزل یافته است.

25

نفت فروشيخام فروشيخامبه كل توليد نشان دهنده وضعيت هاپااليشگاهنسبت صادرات نفت خام به توليد آن و نسبت خوراك

نفت است:

نفت توليد فصل هزار( خام

)روز در بشكه

نفت صادرات هزار( خام

)روز در بشكه

نفت خام تحويلي به هاپااليشگاه

پااليش نفت نفت فروشيخام

%44.77%2154.3173755.53 3879.8 96بهار %44.50%2182172156.42 3867.4 96تابستان

%44.44%2122.1170555.32 3836.3 96پاييز %45.05%2119.2171755.60 3811.7 96زمستان

%45.16%2210.4171858.10 3804.5 97بهار

سهم کشورهای عضو اوپک در توليد نفت خام(درصد) ٢٠١٨در نوامبر

سهم کشورهای عضو اوپک در توليد نفت خام(درصد) ٢٠١٨آگوست در

خام‌فروشی‌نفتنسبت صادرات نفت خام به تولید آن و نسبت خوراک پاالیشگاه ها به کل تولید نشان

1. Source: OPEC

24

May 3،822 32،129 June 3،793 32،282 July 3،747 32،288 Aug 3،609 32،637 Sep 3،451 32،761

tb/d(1( هزار بشكه در روز -توليد ماهانه نفت خام

20182ماه سال 9توليد نفت خام ماهانه ايران (هزار بشكه در روز)،

ته است.فالزم به ذكر است كه توليد نفت خام ايران در اوپك، روندي كاهشي داشته و ايران از جايگاه سوم به چهارم تنزل يا

.جوالي و آگوست تجديدنظر شده است هايماهسپتامبر، اكتبر و نوامبر جديد و آمار هايماهآمار 1

٢ Source: OPEC


دهنده وضعیت خام فروشی نفت است:

پاالیش نفت خام فروشی نفت

نفت خام تحویلی به پاالیشگاه ها

صادرات نفت خام )هزار بشکه

در روز(

تولید نفت خام )هزار بشکه در

روز( فصل

%44.77 %55.53 1737 2154.3 3879.8 بهار 96

%44.50 %56.42 1721 2182 3867.4 تابستان 96

%44.44 %55.32 1705 2122.1 3836.3 پاییز 96

%45.05 %55.60 1717 2119.2 3811.7 زمستان 96

%45.16 %58.10 1718 2210.4 3804.5 بهار 97

%45.91 %49.63 1742 1883 3794 تابستان 97

مقدار‌تولید‌و‌صادرات‌نفت‌خام‌و‌نفت‌خام‌تحویلی‌به‌پاالیشگاه‌ها‌‌)هزار‌بشکه‌در‌روز(

همانگونه که پیداست به دلیل موانع تحریمی در فروش نفت خام و افزایش ظرفیت

فارس( نسبت خام فروشی پاالیشگاه ستاره خلیج )به خصوص در پاالیش در داخل

علی رغم روند افزایشی در سال 1396 و بهار 1397، در تابستان 1397 کاهشی بوده

و در مقابل نسبت پاالیش نفت افزایش یافته است.

26

)روز در هكبش هزار ( هاپااليشگاه به يتحويل خام نفت و خام نفت صادرات و ديتول مقدار

همانگونه كه پيداست به دليل موانع تحريمي در فروش نفت خام و افزايش ظرفيت پااليش در داخل (به خصوص

، در 1397و بهار 1396ايشي در سال علي رغم روند افز فروشيخامدر پااليشگاه ستاره خليج فارس) نسبت است. يافتهافزايشكاهشي بوده و در مقابل نسبت پااليش نفت 1397تابستان

:نفتي يهافراوردهصادرات نسبت به مدت مشابه هافراوردهحاكي از كاهش صادرات اين 1397در بهار نفتي هايفراوردهصادرات روند

سال گذشته دارد:

(هزار بشكه در روز)نفتيهايفرآوردهصادراتفصل 247.9 96 بهار

264.6 96تابستان256 96پاييز

255.6 96زمستان 230 97 بهار

40/00%

45/00%

50/00%

55/00%

60/00%

خام فروشی و پاالیش نفت

خام فروشی نفت پاالیش نفت

%45.91%49.63 18831742 3794 97تابستان


صادرات‌فراورده‌های‌نفتیروند صادرات فراورده های نفتی در بهار 1397 حاکی از کاهش صادرات این فراورده ها

نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد:

صادرات فرآورده های نفتی )هزار بشکه در روز( فصل

247.9 بهار 96

264.6 تابستان 96

256 پاییز 96

255.6 زمستان 96

230 بهار 97

نفت وزارت سوی از هنوز 1397 تابستان در نفتی فراورده های صادرات میزان

منتشر نشده است اما بر اساس گزارش های بانک مرکزی در خصوص منابع حاصل از

صادرات فرآورده های نفتی و میعانات گازی می توان تخمین زد این روند کاهشی در

تابستان 1397 تداوم یافته است:

عملکرد شش ماهه )هزار میلیارد ریال(

1397 1396 1395

45/7 77/8 52/3 منابع حاصل از صادرات فرآورده های نفتی

و میعانات گازی

صادرات‌گازبر اساس اطالعات شرکت ملی گاز، تولید گاز طبیعی در بهار و تابستان 1397 نسبت

به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است، اما رشد صادرات این حامل انرژی کمتر

از رشد تولید آن است:


صادرات تولید گاز سبک دوره

32.6 551.7 بهار 96

39.7 540.2 تابستان 96

37.1 627.4 پاییز 96

35.5 726.4 زمستان 96

35.5 603.7 بهار 97

41.3 610 تابستان 97

%8.90 %9.43 رشد بهار 97 نسبت به مدت مشابه

%4.03 %12.92 رشد تابستان 97 نسبت به مدت مشابه

مقدار‌تولید‌و‌صادرات‌گاز‌طبیعی‌)میلیون‌مترمکعب‌در‌روز(

خودکفایی‌در‌تأمین‌فرآورده‌های‌نفتیدر بهار 1397، میزان و سهم واردات فراورده های نفتی از کل مصرف آن ها کاهش یافته

و البته بخش قابل توجهی از این کاهش ناشی از کاهش مصرف کل فراورده های نفتی

در داخل است:

سهم واردات از مصرف

مصرف فرآورده های نفتی )هزار بشکه در

روز( واردات فرآورده

)هزار بشکه در روز( فصل

%3.88 1512.8 58.7 بهار 96

%5.28 1501 79.3 تابستان 96

%5.80 1502.9 87.1 پاییز 96

%5.30 1506.4 79.9 زمستان 96

%3.38 1503.8 50.8 بهار 97

-% 12.94 -%0.59 -% 13.46 رشد بهار 97 نسبت به مدت مشابه


تولید‌و‌صادرات‌برقحال عین در و نموده تجربه را اندکی افزایش 1397 تابستان و بهار در برق تولید

صادارات این حامل انرژی روندی کاهشی را شاهد بوده است.

واردات صادرات مصرف برق تولید برق دوره

1141 2274 57977 76945 بهار 96

1188 2832 75954 100339 تابستان 96

709 1289 37.1 67705 پاییز 96

880 1476 35.5 67492 زمستان 96

971 2079 35.5 77209 بهار 97

691 951 41.3 100986 تابستان 97

-% 14.90 -% 8.58 %8.90 %0.34رشد بهار 97 نسبت

به مدت مشابه

-% 41.84 -% 66.42 %4.03 %0.64رشد تابستان 97 نسبت به مدت

مشابهمقدار‌تولید‌و‌صادرات‌برق‌)میلیون‌کیلووات‌ساعت(‌

گفتار چهارم �تولید ملی

سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی:

باال بردن قدرت رقابت و افزایش بهره وری عوامل تولید با:

اصالح و بازسازی ساختار تولید ملی

کاهش هزینه ها و بهبود کیفیت تولید

اتخاذ انواع تدابیر تشویقی و تنبیهی

بهینه سازی تعامل عوامل تولید

هدایت و تقویت تحقیق و توسعه و نوآوری ها و زیربناهای آن ها و بهره گیری از آن ها، با هدف:

ی ارتقاء کیفی و افزایش کمی تولید مل

باال بردن درجه ساخت داخل تا محصول نهایی

حمایت از تجاری سازی فناوری محصول و بهره گیری از جذب و انتقال دانش ی نوآوری

فنی و فناوری های روز و ایجاد نظام مل


یا عمومی مصارف نیاز مورد راهبردی ماهیت با محصوالت تولید از حمایت کشور. تولید بخش

رقابت اصل رعایت با نهایی محصوالت تا خام مواد از تولید زنجیره تکمیل معین. زمانی بازه در خام فروشی از گرفتن فاصله و پذیری

حمایت از تولید محصوالتی که عرضه رقابتی آن ها با خالص ارز آوری مثبت یا خالص ارزبری منفی همراه باشد.

گسترش منابع مالی و کارآمد سازی مدیریت آن در جهت افزایش ظرفیت تولید و با ساماندهی، گسترش بویژه نیاز مورد مالی تأمین و کاهش هزینه های ی

مل

حمایت از نهادهای مالی توسعه ای و بیمه ای.

میزان‌تولید‌صنعتی‌و‌معدنیبا توجه به نامگذاری سال 1397 به عنوان »حمایت از کاالی ایرانی« این انتظار وجود

دارد که در این سال وضعیت تولید ملی نسبت به گذشته بهبود یابد. با این حال آمارهای

رسمی چیز دیگری را نشان می دهند.

آمار تولید کاالهای منتخب صنعتی و معدنی بر اساس اطالعات منتشر شده از

سوی وزارت صنعت معدن و تجارت بدین شرح است:

تغییر نیمه اول 97 نیمه اول 96 واحد سنجش نام محصول

-%15.99 540.9 643.9 هزاردستگاه انواع سواری

-%15.77 27.6 32.7 هزاردستگاه وانت

%24.67 2193.0 1759.0 دستگاه اتوبوس و مینی بوس

-%10.71 6185.0 6927.0 دستگاه کامیون کشنده

-%62.37 146.0 388.0 دستگاه کمباین

-%9.55 7294.0 8064.0 دستگاه تراکتور

39گفتار چهارم: تولید ملی


-%9.71 666.9 738.6 هزارتن روغن نباتی

-%8.08 17.1 18.6 میلیاردعدد دارو

-%0.67 314.4 316.5 هزارتن پودر شوینده

-%4.03 102.3 106.6 هزارتن الستیک خودرو

-%5.82 356.4 378.4 هزارتن کاغذ

%14.08 248.7 218.0 هزارتن کارتن

-%18.23 281.5 344.2 هزارمترمکعب نئوپان

-%1.02 484.0 489.0 هزارمترمکعب فیبر

-%19.90 16.2 20.2 هزارتن سموم دفع آفات نباتی

%17.49 242.5 206.4 هزارتن روغن موتور و صنعتی تصفیه اول

%5.40 66.9 63.5 هزارتن دوده

%2.45 27.5 26.8 میلیون تن محصوالت پتروشیمی

%1.67 105.2 103.5 هزارتننخ سیستم پنبه ای و ترکیبی الیاف

مصنوعی

%0.96 97.0 96.1 هزارتن الیاف پلی استر

%5.17 120.5 114.6 هزارتن نخ فیالمنت پلی استر

-%1.61 40561.0 41223.0 هزار مترمربع فرش ماشینی

%0.73 20.7 20.6 میلیون فوت مربع چرم

%0.37 62.2 61.9 میلیون زوج انواع پاپوش و کفش

-%29.57 347.1 492.9 هزاردستگاه انواع تلویزیون تخت

-%15.66 470.9 558.3 هزاردستگاه یخچال و فریزر

-%39.48 245.4 405.6 هزاردستگاه ماشین لباسشویی



%54.16 513.4 333.0 هزاردستگاه کولر آبی

-%5.27 4167.3 4399.3 هزاردستگاه الکتروموتور

آمار‌تولید‌کاالهای‌منتخب‌صنعتی


%10.32 11205.5 10157.5 هزارتن فوالد خام

%0.62 9503.2 9444.3 هزارتن محصوالت فوالدی

%69.74 115.2 67.9 هزارتن کاتد مس

%5.12 184.0 175.0 هزارتن شمش خالص آلومینیوم

%0.10 122.0 121.9 هزارتن آلومینا

%10.40 18256.9 16537.1 هزارتن سنگ آهن

%6.94 758.4 709.1 هزارتن کنسانتره زغالسنگ

-%3.02 27836.2 28701.7 هزارتن سیمان

%1.63 178607.6 175746.5 هزارمتر مربع کاشی و سرامیک

-%5.05 462.3 487.0 هزارتن شیشه جام

%13.85 225.0 197.6 هزارتن ظروف شیشه ای

%9.38 23.9 21.9 هزارتن ظروف چینی

-%28.22 37.7 52.5 هزارتن چینی بهداشتی

آمار‌تولید‌کاالهای‌منتخب‌معدنی‌و‌صنایع‌معدنی

بر اساس اطالعات فوق میزان تولید در:

افت . 1 بهداشتی چینی تخت، تلویزیون انواع لباسشویی، ماشین کمباین،

شدیدی را تجربه نموده است.


سموم دفع آفات نباتی، نئوپان، انواع خودرو سواری و وانت و یخچال و فریزر . 2

افت متوسطی را شاهد بوده است.

کامیون کشنده، روغن نباتی، تراکتور، دارو، کاغذ، الکتروموتور، شیشه جام، . 3

الستیک خودرو، سیمان، فرش ماشینی، فیبر، پودر شوینده اندکی افت نموده

است.

پلی استر، . 4 الیاف پاپوش و کفش، محصوالت فوالدی، چرم، انواع آلومینا،

کاشی و سرامیکف نخ سیستم پنبه ای و ترکیبی الیاف مصنوعی، محصوالت

پتروشیمی، شمش خالص آلومینیوم، نخ فیالمنت پلی استر، دوده، کنسانتره

زغالسنگ، ظروف چینی، فوالد خام و سنگ آهن رشد اندکی داشته است.

ظروف شیشه ای، کارتن، روغن موتور و صنعتی تصفیه اول، اتوبوس و مینی . 5

بوس، کولر آبی و کاتد مس رشد متوسط و باالیی را تجربه نموده است.

کاهشی و بخش معدنی . 6به طور کلی می توان گفت تولید بخش صنعتی عمدتا

ماده خام یا واسطه ای است( افزایشی بوده است.)که استخراجی و معموال

تأمین‌سرمایه‌تولیدبررسی میزان تسهیالت پرداختی بانک ها و مؤسسات اعتباری در سال 1397 حاکی از

کاهش کلی سهم بخش تولید و کاهش سهم صنعت و افزایش سهم بخش کشاورزی

از کل تسهیالت پرداختی است:

کل تسهیالت کل بخش تولید صنعت معدن کشاورزی

دوره / حوزهمقدار سهم از

کل مقدار سهم از کل مقدار سهم از

کل مقدار

303.2 37 112.3 27.9 84.7 9.1 27.6 6 ماه اول 1397

270.4 38.3 103.6 30.5 82.6 7.8 21.0 6 ماه اول 1396

12.1 %8.40 - 2.5 - 31.4 درصد تغییر

تسهیالت‌پرداختی‌بانک‌ها‌و‌مؤسسات‌اعتباری‌به‌تفکیک‌بخش‌های‌اقتصادی‌واحد:‌هزار‌میلیارد‌تومان-‌درصد


بررسی روند ماهانه تخصیص تسهیالت نیز نشان می دهد سهم بخش کشاورزی با

توجه به ماهیت فصلی فعالیت ها روندی فزاینده و بخش صنعت و معدن روندی ثابت

با نوسان اندک داشته است:

صنعت معدن کشاورزی

سهم از کل مبلغ سهم از کل مبلغ

28.7 73,807 3.2 8,156 1 ماهه

30.8 212,446 6.7 46,075 2 ماهه

29.3 345,698 7.6 89,060 3 ماهه

28.0 468,362 6.5 109,135 4 ماهه

28.2 680,019 9.0 217,054 5 ماهه

27.9 846,745 9.1 276,434 6 ماهه

روند‌تسهیالت‌پرداختی‌به‌تفکیک‌بخش‌های‌اقتصادی‌در‌‌6ماهه‌اول‌‌1397واحد:‌هزار‌میلیارد‌تومان-‌درصد

کل بخش ها صنعت معدن کشاورزیدوره / حوزه

سهم از کل مبلغ سهم از

کل مبلغ سهم از کل مبلغ

7.8 26.5 6.1 5.1 17.9 4.9 ایجاد

61.4 186.1 82.0 69.4 66.3 18.3 تأمین سرمایه در گردش

1.8 5.6 0.1 0.1 0.2 0.1 تعمییر

5.1 15.6 6.0 5.1 6.3 1.7 توسعه

7.4 22.4 1.0 0.9 2.3 0.6 خرید کاالی شخصی

5.4 16.4 0.3 0.3 0.4 0.1 خرید مسکن


کل بخش ها صنعت معدن کشاورزیدوره / حوزه

سهم از کل مبلغ سهم از

کل مبلغ سهم از کل مبلغ

10.1 30.6 4.5 3.8 6.5 1.8 سایر

100 303.2 100 84.7 100 27.6 مجموع

گفتار پنجم �تراز تجاری

سیاست های کلی نظام در دوره چشم انداز:

تولید موانع رفع و غیرنفتی صادرات توسعه برای انگیزشی سازوکارهای ایجاد جهانی بازارهای عرصه در رقابت قابل

وضعیت مبادالت بازرگانی کشور به جز صادرات نفت و فراورده های نفتی به شرح ذیل

بوده است:

صادرات واردات سال

ارزش 1397واحد

مقدار )هزار تن(

ارزش )میلیون

دالر(ارزش واحد

مقدار )هزار تن(


دالر(377 7126 2684 1308 1933 2529 فروردین

411 9873 4054 1295 3731 4832 اردیبهشت

421 7892 3322 1438 2706 3891 خرداد

395 8930 3526 1234 3181 3926 تیر

429 8307 3562 1541 2411 3715 مرداد

360 9872 3557 1457 2258 3289 شهریور

398 52000 20705 1368 16220 22182 کل دوره

آمار‌ماهانه‌صادرات‌و‌واردات‌گمرکی‌کشور


مبادالت تجاری تراز بارگانی واردات صادرات ماه

662 ,5 604 2,529 3,133 فروردین

874 ,8 338 4,268 4,606 اردیبهشت

335 ,8 -577 4,456 3,879 خرداد

871 ,22 365 11,253 11,618 بهار 97

7,758 -94 3,926 3,832 تیر

7,582 154 3,714 3,868 مرداد

7,094 516 3,289 3,805 شهریور

45,305 941 22,182 23,123 تابستان 97

تراز‌بازرگانی‌و‌مبادالت‌تجاری-‌ماهانه‌با‌احتساب‌‌1397میعانات‌گازی‌)میلیون‌دالر(

35

صادرات غيرنفتي بدون ماه

احتساب ميعانات*تراز تجاري بدون واردات

احتساب ميعانات 106 ,1‐3,3504,456خرداد

400‐3,5263,926تير

152‐3,5623,714مرداد

3,5573,289268شهريور واردات، صادرات و تراز تجاري بدون احتساب ميعانات (ميليون دالر)

47گفتار پنجم: تراز تجاری

تراز تجاری بدون احتساب میعانات واردات صادرات غیرنفتی بدون

احتساب میعانات* ماه

-106 ,1 4,456 3,350 خرداد

-400 3,926 3,526 تیر

-152 3,714 3,562 مرداد

268 3,289 3,557 شهریور

واردات،‌صادرات‌و‌تراز‌تجاری‌بدون‌احتساب‌میعانات‌)میلیون‌دالر(

همانگونه که مقایسه جداول فوق نشان می دهد، تراز تجاری ابتدا روندی کاهشی و

رو به منفی شدن داشته و سپس روندی فزاینده پیدا کرده و البته تراز تجاری بدون درنظر

گرفتن میعانات گازی در ماه های بیشتری منفی است.

وارداتبر اساس اطالعات گمرک میزان واردات در بهار و تابستان سال های 96 و 97 به شرح

ذیل است:

رشد ارزش رشد وزنی

نیمه اول 1397 نیمه اول 1396


دالر( وزن

)هزارتن( ارزش

)میلیون دالر(

وزن)هزارتن(

%107.46 %13.97 2776.81 7253.85 2584.15 6364.65کشاورزی، شکار و

فعالیت های خدماتی وابسته

%88.82 -%0.99 3.79 11.46 4.26 11.57 جنگلداری، قطع اشجار

%109.91 -%18.06 4.17 0.12 3.80 0.15ماهیگیری، و مزرعه های

تکثیر و پرورش ماهی؛

%116.98 %22.85 39.45 167.55 33.72 136.38استخراج زغال سنگ و

لیگنیت؛ زغال سنگ نارس )تورب(

%78.40 -%33.94 0.10 0.00 0.13 0.01استخراج نفت خام و گاز

طبیعی؛





دالر( وزن




%90.91 %0.01 36.99 99.40 40.69 99.40 استخراج کانسارهای فلزی

%125.11 -%31.38 48.39 128.43 38.68 187.15استخراج سایر معادن طبقه

بندی نشده در جای دیگر

%79.84 -%33.28 2499.91 2373.29 3131.19 3556.99ساخت محصوالت غذایی

و انواع آشامیدنی ها

%189.09 %43.38 64.54 9.25 34.13 6.45ساخت محصوالت از

توتون و تنباکو

%57.98 -%49.17 238.28 69.57 410.99 136.88 ساخت منسوجات

%30.69 -%77.95 6.79 0.39 22.14 1.75ساخت پوشاک، عمل

آوردن و رنگ کردن پوست

%38.24 -%65.61 10.77 1.33 28.18 3.87

دباغی و پرداخت چرم؛ ساخت چمدان، کیف

دستی، زین و یراق و انواع پاپوش

%59.61 -%34.86 185.64 471.76 311.41 724.20

ساخت چوب و محصوالت چوب و چوب

پنبه، به استثنای مبلمان، ساخت کاال از نی و مواد

حصیر بافی

%87.02 -%21.76 553.97 494.06 636.63 631.46ساخت کاغذ و محصوالت

کاغذی

%112.85 -%32.93 6.56 0.77 5.82 1.14انتشار، چاپ و تکثیر رسانه های ضبط شده

%163.59 %82.90 149.87 256.73 91.61 140.36ساخت کک، فرآورده های حاصل از تصفیه نفت و

سوختهای هسته ای

%93.03 -%14.82 3201.41 1107.21 3441.18 1299.92ساخت مواد و محصوالت

شیمیایی

%64.19 -%45.48 364.10 103.14 567.23 189.17ساخت محصوالت از

الستیک و پالستیک





دالر( وزن




%63.34 -%48.53 181.06 118.49 285.85 230.20ساخت سایر محصوالت

کانی غیر فلزی

%67.96 -%47.36 1066.51 1056.85 1569.37 2007.53 ساخت فلزات اساسی

%124.63 -%49.22 488.24 64.46 391.74 126.94ساخت محصوالت فلزی

فابریکی به جز ماشین آالت و تجهیزات

%86.61 -%30.60 3403.73 352.82 3930.09 508.37ساخت ماشین آالت و

تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر

%77.05 -%53.85 403.63 7.18 523.83 15.57ساخت ماشین آالت دفتری، حسابداری و

محاسباتی

%100.72 -%29.35 847.63 107.69 841.61 152.43ساخت ماشین آالت و دستگاه های برقی طبقه بندی نشده در جای دیگر

%72.34 -%42.03 740.98 18.72 1024.31 32.30ساخت رادیو، تلویزیون و

وسایل ارتباطی

%83.80 -%28.37 742.46 10.97 885.96 15.31

ساخت ابزار پزشکی، ابزار اپتیکی و ابزار دقیق، ساعت های مچی و انواع

دیگر ساعت

%85.04 -%8.71 2769.89 301.34 3257.10 330.08ساخت وسایل نقلیه

موتوری، تریلر و نیم تریلر

%54.84 -%27.49 148.77 31.94 271.28 44.04ساخت سایر تجهیزات

جابجایی طبقه بندی نشده در جای دیگر

%58.57 -%56.91 107.90 19.68 184.23 45.67ساخت مبلمان، مصنوعات طبقه بندی نشده در جای

دیگر

%27.45 -%65.16 0.75 0.28 2.73 0.80 صنایع دستی و آثار هنری





دالر( وزن




%75.60 %15.22 16.64 54.96 22.01 47.70ضایعات و پسماند صنایع

دستی و آثار هنری

%58.81 -%27.73 0.16 0.03 0.27 0.05ضایعات و پسماند فرش و

کفپوش های دستباف

%92.91 %79.76 154.26 4.20 166.04 2.34فرش و کفپوش های

دستباف

%85.94 -%13.80 21264.17 14697.93 24742.36 17050.81 جمع

بر اساس اطالعات فوق در نیمه نخست سال 1397 نسبت به مدت مشابه سال

پیش واردات:

کک، فرآورده های نفتی، فرش و کفپوش های دستباف، دخانیات، زغال سنگ . 1

ضایعات و پسماند صنایع دستی و آثار هنری و محصوالت کشاورزی و دامی

افزایش فوق العاده ای یافته است.

در سایر محصوالت و کاالها، کاهش متوسط تا قابل توجهی یافته است.. 2

یک باره افزایش واردات، توجه قابل کاهش دلیل مهم ترین می رسد نظر به

برای تقاضا کاهش به منجر که است آزاد بازار ارز خصوصا ارز نرخ چندبرابری و

کاالهای وارداتی شده است.

اقالمی وارداتی رشد از نشان وارداتی عمده کاالی قلم 10 اطالعات همچنین

اتومبیل تولید جهت منفصله قطعات دستگاه ها، و آالت قطعات و اجزاء همچون

سواری، گوشی تلفن همراه الکترودهای زغالی برای کوره ها، گوشت گاو و نهاده هایی

همچون سویا، جو و ذرت دامی دارد.


رشد نسبت به مدت مشابه سال 96 نیمه نخست 97

شرح تعرفه وزن ارزش


دالر( وزن

)هزارتن(

77.89 88.06 978.44 123.58قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف 8703 بنزینی با حجم سیلندر 2000cc با ساخت

داخل 14% تا کمتر از 30% به استثنای الستیک

-5.85 -14.12 964.07 935.65برنج نیمه سفیدشده )Semi milled Rice( یا برنج کامل سفید شده )Wholly milled Rice( حتی

صیقلی یا براق شده

20.28 17.05 961.33 4,148.46 ذرت دامی

49.67 35.53 704.72 1,465.25 لوبیای سویا به جز دانه حتی به صورت خرد شده

382.46 9.86 287.48 52.56 الکترودهای زغالی برای کوره ها

774,113.84 149,308.63 267.55 0.88 اجزاء و قطعات آالت و دستگاه ها

53.54 23.2 242.69 0.48 گوشی تلفن همراه

-13.15 -22.46 238.82 535.71کنجاله )Oilcake( و سایر آخال های جامد، حتی خرد شده یا به هم فشرده به شکل حبه یا گلوله که از

استخراج روغن سویا به دست می آید.

-20.21 -4.93 233.2 25.13قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف 8703 بنزینی با حجم سیلندر 2000cc با ساخت

داخل 50% و بیشتر به استثنای الستیک

42.56 20.29 218.57 1,013.35 جو به استثنای بذر

-19.3 -33.32 217.87 233.72 موز سبز تازه یا خشک کرده

6.05 4.97 217.86 51.27 سایر قطعات بی استخوان منجمداز نوع گاو

33.02 7.26 192.57 21.29قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف 8703 بنزینی با حجم سیلندر 2000cc با ساخت

داخل 30% تا کمتر از 50% به استثنای الستیک

-40.41 -37.94 191.32 233.92روغن دانه آفتابگردان، روغن گلرنگ یا زعفران کاذب

)کارتام Carthame(، خام

-69.8 -70.34 176.38 9.55سایر وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500

سی سی تا 2000 سی سی بجز امبوالنس وهیبریدی


بررسی سهم کاالهای مصرفی و واسطه ای در سبد واردات کشور نشان می دهد

کاهش کمترین ،1397 سال نخست نیمه در واردات توجه قابل کاهش رغم علی

مربوط به کاالهای واسطه ای است و این نکته حاکی از دو مساله است:

به دلیل تخصیص ارز 42000 ریالی برای کاالهای اساسی همچون نهاده ها . 1

حال نموده ایجاد وارداتی مزیت کاالها این واردات برای قرمز، گوشت و

نیاز بازار داخل نبایست رشد تقاضای واقعی به این اندازه باشد.آنکه قاعدتا

وارداتی . 2 قطعات خصوصا ای واسطه کاالهای به داخلی صنعت وابستگی

نکته ای در خور تأمل است.

درصد تغییر ارزش وزننوع کاال

ارزش وزن6 ماه اول 1396

6 ماه اول 1397



-18.0 -30.8 4132.2 3388.1 413.9 286.3 سرمایه ای

-30.5 -26.3 5332.1 3703.3 2134.1 1572.8 مصرفی

-7.2 -11.5 15112.2 14018.5 14500.5 12834.6 واسطه ای

مقدار‌و‌ارزش‌واردات‌به‌تفکیک‌نوع‌کاال‌واحد:‌هزارتن-‌میلیون‌دالر

گفتار ششم �کاالهای اساسی

بند 6 و 7 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی:

»افزایش تولید داخلی نهاده ها و کاالهای اساسی )بویژه در اقالم وارداتی(، و اولویت تأمین کاالهای به تولید محصوالت و خدمات راهبردی و ایجاد تنوع در مبادی دادن

وارداتی با هدف کاهش وابستگی به کشورهای محدود و خاص.«

افزایش کمی و کیفی بر کید تأ با ایجاد ذخایر راهبردی و »تأمین امنیت غذا و درمان و کاال(.« اولیه تولید )مواد

واردات‌کاالهای‌اساسی‌و‌غذاییبر اساس اطالعات سازمان توسعه تجارت، ثبت سفارش برای کاالهای اساسی غذایی

و کشاورزی در نیمه نخست سال 1397 نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد زیادی

داشته است که این رشد می تواند ناشی از مزیت واردات با ارز دولتی 42000 ریالی

باشد:

درصد تغییر 6 ماه اول 1396 6 ماه اول 1397 واحدسنجش نام کاال

ارزش مقدار ارزش مقدار ارزش مقدار208.2 326.7 3632 1249 11195 5330 رأس دام زنده )گاو(

1361.8 1903.4 2495 10713 36471 214627 رأسدام زنده )گوسفند(

4.6 971.9 321247 74258 336105 796000 تنگوشت منجمد

گاو و گوساله


درصد تغییر 6 ماه اول 1396 6 ماه اول 1397 واحدسنجش نام کاال

ارزش مقدار ارزش مقدار ارزش مقدار56.6 51.1 213965 34207 335031 51703 تن گوشت گوسفند

0 0 0 0 0 0 تنگوشت مرغ

منجمد

235.2 206.2 6754 2221 29396 680 تنشیر خشک

صنعتی

8.0 -2.1 101305 17682 109449 17312 تن کره

-85.6 265.4 39972 3875360 5727 14159960 عددتخم نطفه دار مرغ و بوقلمون

0 0 0 0 2790 4070 تن سایر تخم مرغ

78.1 086.5 34114 031621 60746 58976 تن نخود

ثبت‌سفارش‌کاالهای‌اساسی‌‌6ماهه‌اول‌‌1397واحد:‌هزار‌دالر

همچنین اطالعات شرکت بازرگانی دولتی ایران که متولی تأمین کاالهای اساسی

است حاکی از رشد خرید خارجی کاالهای اساسی به جز شکر است:

درصد تغییر 6 ماه اول 1396 6 ماه اول 1397محصول

ارزش وزن ارزش وزن ارزش وزن

- - 0 0 79.1 87.3 گندم

-48.4 -63.6 112.7 117.4 58.2 64.6 برنج

184.9 240.1 29.8 41.9 84.9 142.5 روغن خام

- - 29.9 71.5 0 0 شکر

واردات‌کاالهای‌اساسی‌شرکت‌بازرگانی‌دولتی‌ایران‌واحد:‌هزارتن-میلیون‌یورو

البته میزان خرید داخلی گندم و دانه های روغنی این شرکت نیز افزایش یافته است:

55گفتار ششم: کاالهای اساسی

درصد تغییر 6 ماه اول 1396 6 ماه اول 1397محصول

ارزش وزن ارزش وزن ارزش وزن

8.2 6.6 115773.3 8859.3 125232.3 9444.6 گندم

74.3 68.6 5217.3 195.74 9094.2 329.95دانه های روغنی )کلزا، سویا، گلرنگ و آفتاب

گردان(یال ید‌داخل‌کاالهای‌اساسی‌شرکت‌بازرگانی‌دولتی‌ایران‌واحد:‌هزارتن-‌میلیارد‌ر خر

و بهار در واردات این کاهش از حاکی کشاورزی محصوالت واردات بررسی

افزایش آن در تابستان 1397 دارد:

سایر )هزار تن(

قند و شکر و محصوالت فرعی آن )هزار تن(

گوشت قرمز )هزار

تن(غالت )هزار

تن(کل واردات کشاورزی )هزار تن(

فصل

2131.8 421 32.5 2403.3 4988.7 بهار 96

1376.9 286.6 28.9 3118.5 4810.9 تابستان 96

1613.1 56.6 43.5 2437.4 4150.6 پاییز 96

1792.5 92 44.1 3413.9 5342.5 زمستان 96

1674.7 86.9 34 2930.2 4725.7 بهار 97

1670.1 1.2 38 3185.9 4895.2 تابستان 97

-%21.44 -%79.36 %4.62 %21.92 -%5.27رشد بهار 97 نسبت به

مدت مشابه

%21.29 -%99.58 %31.49 %2.16 %1.75رشد تابستان 97 نسبت

به مدت مشابهواردات‌محصوالت‌کشاورزی‌)هزارتن(

جزئیات واردات نشان می دهد واردات غالت در بهار و واردات گوشت قرمز در

تابستان افزایش چشمگیری داشته و واردات قند و شکر کاهش یافته است.

از آنجایی که واردات گوشت قرمز رشد قابل توجهی )بیش از 30 درصد( یافته


الزم است، روند واردات گوشت در سال های گذشته مورد بررسی قرار گیرد:

واردات گوشت قرمز در نیمه اول سال )هزار تن( فصل

38.2 1391

29.2 1392

53.1 1393

52.2 1394

44.6 1395

61.4 1396

72 1397

واردات گوشت قرمز در نیمه نخست سال های گذشته به طور کلی روندی فزاینده

داشته و البته در سال 97 به باالترین رقم در طی سال های اخیر رسیده است که می تواند

نشانه ای از وابستگی بازارداخل گوشت قرمز به واردات باشد.

43

-%4.62%21.92%5.27- به مدت مشابه نسبت 97رشد بهار 79.36%

-21.44%

نسبت به مدت 97رشد تابستان -%31.49%2.16%1.75 مشابه

99.58% 21.29%

(هزارتن) اورزيواردات محصوالت كش

واردات غالت در بهار و واردات گوشت قرمز در تابستان افزايش چشمگيري داشته دهدميجزئيات واردات نشان است. يافتهكاهشو واردات قند و شكر

درصد) يافته الزم است، روند واردات گوشت 30از انجايي كه واردات گوشت قرمز رشد قابل توجهي (بيش از ته مورد بررسي قرار گيرد:گذش هايسالدر

واردات گوشت قرمز در نيمه اول سال (هزار تن)

1391 38.2139229.2139353.1139452.2139544.6139661.4139772

0

10

20

30

40

50

60

70

80

139013911392139313941395139613971398

)هزار تن(واردات گوشت قرمز در نیمه اول سال


ذخیره‌سازیاطالعات شرکت بازرگانی دولتی ایران که متولی ذخیره سازی کاالهای اساسی است،

نشان از افزایش ذخیره راهبردی کاالهای اساسی، به جز شکر خام دارد.

سال 1397جمع کل سال

1396 رشد نسبت قلم آماریبه 97 شهریور

- 3200 3200 مقدار ذخیره استراتژیک )مصوب( گندم

)90 روز مصرف کشور(

%62.80 10084 6194 مقدار کل موجودی گندم کشور

%36.67 328 240 کفایت موجودی گندم کشور )به روز(

- 300 300 مقدار ذخیره استراتژیک )مصوب( برنج


%88.82 287 152 مقدار موجودی ذخیره استراتژیک برنج کشور

- 300 300 مقدار ذخیره استرتژیک )مصوب( شکرخام


-%84.21 15 95 مقدار موجودی ذخیره استراتژیک شکرخام کشور

%4.86 194 185 مقدار موجودی ذخیره استراتژیک شکرسفید کشور

%0.00 300 300 مقدار ذخیره استراتژیک )مصوب( روغن خام


%61.90 340 210 مقدار موجودی ذخیره استراتژیک روغن خام کشور

ذخایر‌راهبردی‌مواد‌غذایی‌شرکت‌بازرگانی‌دولتی‌ایران‌)هزارتن(

بازار‌کاالهای‌اساسیآمده ذیل در جدول به شهریور 97 منتهی ماه 12 در اساسی کاالهای قیمت تغییر

است:


درصد تغییر قیمت نام کاال

36.2 برنج پاکستانی باسماتی درجه 1

68.6 برنج تایلندی

25.0 پنیر

-19.8 پیاز

57.4 تخم مرغ

38.4 جو خارجی

36.8 جو داخلی

15.0 خرما مضافتی

64.3 خیار رسمی درجه یک

41.6 ذرت خارجی

46.4 ذرت داخلی

19.2 روغن موتور

11.4 روغن نباتی مایع

37.6 سبوس گندم

50.7 سیب زرد درجه 1

41.1 سیب زمینی درجه 1

20.1 سیب قرمز درجه 1

23.1 شکر سفید

2.2 عدس درجه 1

18.9 قند حبه

48.8 کره پاستوریزه

64.0 کنجاله سویا وارداتی


درصد تغییر قیمت نام کاال

96.6 گوجه فرنگی

33.1 گوشت گوساله

38.6 گوشت گوسفندی )مخلوط(

28.6 گوشت مرغ تازه

22.5 الستیک خودرو

-0.3 لپه درجه 1

10.2 لوبیا سفید درجه 1

4.5 لوبیا قرمز درجه 1

4.2 لوبیا چیتی درجه 1

28.5 ماست پاستوریزه

157.9 موز

1.8 نخود

22.2 پودر شوینده

14.5 شیر استریل

4.6 پرنج داخلی هاشمی درجه یک

گفتار هفتم �صادرات


با و ارزش افزوده تناسب به از صادرات کاالها و خدمات حمایت همه جانبه هدفمند از طریق: ارزآوری مثبت خالص

تسهیل مقررات و گسترش مشوق های الزم.

گسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت و زیرساخت های مورد نیاز.

تشویق سرمایه گذاری خارجی برای صادرات.

برنامه ریزی تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی، شکل دهی بازارهای جدید، و تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه با کشورهای منطقه.

استفاده از ساز و کار مبادالت تهاتری برای تسهیل مبادالت در صورت نیاز.

ایجاد ثبات رویه و مقررات در مورد صادرات با هدف گسترش پایدار سهم ایران در بازارهای هدف.

محصوالت‌صادراتیبر اساس اطالعات گمرکی میزان صادرات در نیمه نخست سال 1397 در مقایسه با

سال گذشته به این شرح است:

رشد ارزش

رشد وزنی



دالر( وزن



وزنهزارتن(

%149.37 %35.37 1387.46 2310.77 928.87 1707.03کشاورزی، شکار و

فعالیت های خدماتی وابسته

%114.11 %2.62 11.68 19.80 10.23 19.29جنگلداری، قطع اشجار و فعالیت های خدماتی وابسته

%134.10 %44.19 67.53 18.16 50.36 12.59ماهیگیری و مزرعه های تکثیر

و پرورش ماهی؛

%239.41 %45.29 9.91 159.15 4.14 109.54 زغال سنگ

%78.60 -%35.72 2828.83 6410.11 3599.12 9971.50استخراج نفت خام و گاز

طبیعی؛ فعالیت های خدماتی جنبی استخراج نفت و گاز

%59.00 -%28.37 477.33 7020.85 809.05 9800.91 استخراج کانسارهای فلزی

%95.63 -%6.05 151.08 3249.09 157.99 3458.28استخراج سایر معادن طبقه

بندی نشده در جای دیگر

%112.09 %14.96 1611.96 1133.14 1438.13 985.65ساخت محصوالت غذایی و

انواع آشامیدنی ها

%686.17 %675.60 3.21 0.63 0.47 0.08ساخت محصوالت از توتون

و تنباکو

%146.28 %48.37 423.34 92.60 289.41 62.42 ساخت منسوجات

%115.04 %39.62 23.74 2.19 20.64 1.57ساخت پوشاک، عمل آوردن

و رنگ کردن پوست

%142.34 %53.19 106.15 18.84 74.58 12.30دباغی و پرداخت چرم؛

ساخت چمدان، کیف دستی، زین و یراق و انواع پاپوش

%156.88 %86.94 33.16 56.93 21.13 30.45

ساخت چوب و محصوالت چوب و چوب پنبه، به استثنای مبلمان، ساخت کاال از نی و

مواد حصیر بافی

رشد ارزش

رشد وزنی



دالر( وزن



وزنهزارتن(

%289.07 %275.37 127.31 220.16 44.04 58.65ساخت کاغذ و محصوالت

کاغذی

%164.23 %73.62 4.05 1.20 2.47 0.69انتشار، چاپ و تکثیر رسانه های ضبط شده

%129.46 %6.82 4060.75 9008.99 3136.78 8434.08ساخت کک، فرآورده های حاصل از تصفیه نفت و

سوختهای هسته ای

%107.43 %3.50 5865.47 9963.95 5459.98 9626.70ساخت مواد و محصوالت

شیمیایی

%129.33 %29.09 898.51 336.82 694.73 260.91ساخت محصوالت از

الستیک و پالستیک

%111.12 %15.00 824.30 10901.87 741.80 9479.64ساخت سایر محصوالت

کانی غیر فلزی

%143.57 %14.72 2892.67 5207.98 2014.78 4539.92 ساخت فلزات اساسی

%128.52 %28.24 222.93 120.23 173.45 93.76ساخت محصوالت فلزی

فابریکی به جز ماشین آالت و تجهیزات

%66.34 %10.28 292.48 81.56 440.86 73.96ساخت ماشین آالت و

تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر

%82.08 %257.65 0.41 0.03 0.50 0.01ساخت ماشین آالت دفتری،

حسابداری و محاسباتی

%92.56 -%6.65 127.51 18.55 137.76 19.87ساخت ماشین آالت و

دستگاه های برقی طبقه بندی نشده در جای دیگر

%74.09 -%9.91 4.44 0.47 6.00 0.52ساخت رادیو، تلویزیون و

وسایل ارتباطی

%27.34 %70.57 22.56 2.13 82.51 1.25

ساخت ابزار پزشکی، ابزار اپتیکی و ابزار دقیق، ساعت های مچی و انواع

دیگر ساعت

%146.97 %58.33 69.58 18.06 47.34 11.40ساخت وسایل نقلیه موتوری،

تریلر و نیم تریلر


رشد ارزش

رشد وزنی



دالر( وزن



وزنهزارتن(

%9170.47 %585.98 281.55 8.44 3.07 1.23ساخت سایر تجهیزات

جابجایی طبقه بندی نشده در جای دیگر

%157.82 %125.78 45.53 14.45 28.85 6.40 ساخت مبلمان،

%194.78 %61.16 10.22 2.16 5.25 1.34 صنایع دستی و آثار هنری

%116.52 -%26.83 43.79 170.85 37.58 233.51 ضایعات و پسماند

%92.91 %79.76 154.26 4.20 166.04 2.34 فرش و کفپوش های دستباف

%111.91 -%4.14 23083.73 56574.35 20627.93 59017.79 جمع

از منظر گروه های عمده و بخش هاف ترکیب وزنی صادرات به شرح ذیل است:

برحسب ارزش )میلیون دالر( بر حسب وزن هزارتندرصد نام کاال

تغییر6 ماه اول 1396


درصد تغییر



20.9 14881.9 17995.9 10.3 33891.7 37384.9 گروه صنعت

24.5 7955.8 9907.5 16.0 19683.8 22837.7 صنعت

10.1 5520.5 6078.1 -1.1 10844.5 10727.1 پتروشیمی

43.0 1405.6 2010.3 13.6 3363.4 3820.1 گاز مایع

-34.2 971.6 639.8 -22.0 13371.9 10434.7 معدن

-28.9 3398.6 2417.8 -46.4 8664.0 4644.1 میعانات گازی

47.9 1004.5 1485.8 35.0 1782.4 2406.9 کشاورزی

-4.0 171.3 164.5 73.0 3.7 6.4 فرش و صنایع دستی

ترکیب‌وزنی‌و‌ارزشی‌صادرات‌به‌تفکیک‌بخش

65گفتار هفتم: صادرات

در نیمه نخست سال جاری به جز بخش معدن، میعانات گازی و پتروشیمی، صادرات

نیز به بخش معدن، افزایش یافته و از نظر ارزشی نسبت به سال گذشته از نظر وزنی

میعانات گازی و فرش و صنایع دستی، افزایش یافته است.

بررسی اقالم عمده صادراتی حاکی برتری حوزه پتروشیمی و فراوردهای نفتی در

صادرات غیرنفتی ایران دارد:

سهم از ارزش کلصادرات )درصد(

ارزش صادرات)میلیون دالر( اقالم صادراتی

10.46 2,418 میعانات گازی

4.65 1,074پروپان مایع شده در ظروف یک هزار سانتی متر مکعب

و بیشتر

3.72 861 سایر روغن های سبک و فرآورده ها بجز بنزین

3.00 693 متانول

2.64 610سایر فرآورده های غیر مذکور دارای 70% وزنی یا بیشتر

نفت یا روغن های معدنی قیری

2.60 601پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص )چگالی( کمتر

از %94

49

20,9 14881,9 17995,9 10,3 33891,7 37384,9 گروه صنعت 24,5 7955,8 9907,5 16,0 19683,8 22837,7 صنعت

10,1 5520,5 6078,1 -1,1 10844,5 10727,1 پتروشيمي 43,0 1405,6 2010,3 13,6 3363,4 3820,1 گاز مايع -34,2 971,6 639,8 -22,0 13371,9 10434,7 معدن

-28,9 3398,6 2417,8 -46,4 8664,0 4644,1 ميعانات گازي 47,9 1004,5 1485,8 35,0 1782,4 2406,9 كشاورزي

-4,0 171,3 164,5 73,0 3,7 6,4 فرش و صنايع دستي ارزشي صادرات به تفكيك بخشوزني و تركيب

مه نخست سال جاري به جز بخش معدن، ميعانات گازي و پتروشيمي، صادرات نسبت به سال گذشته از در ني

يافتهافزايشو از نظر ارزشي نيز به بخش معدن، ميعانات گازي و فرش و صنايع دستي، يافتهافزايشنظر وزني است.

:ي در صادرات غيرنفتي ايران داردحاكي برتري حوزه پتروشيمي و فراوردهاي نفت عمده صادراتي بررسي اقالم

ارزش صادرات اقالم صادراتي (ميليون دالر)

سهم از ارزش كل صادرات (درصد)

2,418 10.46 يعانات گازي. م1


سهم از ارزش کلصادرات )درصد(

ارزش صادرات)میلیون دالر( اقالم صادراتی

2.31 534 اوره حتی به صورت محلول در آب

2.29 529پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص )چگالی( %94

یا بیشتر

2.26 522بوتان مایع شده در ظروف یک هزار سانتی متر مکعب

و بیشتر

2.23 517 اتیلن گلیکول )اتان دی ئول(

36.15 8,358 جمع 10 قلم عمده

ده‌قلم‌عمده‌صادراتی-‌‌6ماهه‌1397

مقاصد‌صادراتیمیزان صادرات قطعی کاالهای غیر نفتی به تفکیک 10 کشور عمده در جدول زیر آمده

است:

درصد تغییرات شش ماهه نخست سال 1396 شش ماهه نخست سال 1397کشور ارزشمقصد وزن سهم

ارزشسهم وزن


دالر(

وزنهزارتن(

سهم ارزش

سهم وزن


دالر(

وزنهزارتن(

11.62 -15.50 20.28 27.69 4,151 16,216 20.04 24.19 4,633 13,703 چین

44.58 45.32 15.43 11.30 3,157 6,619 19.74 16.98 4,564 9,618 عراق

33.04 -0.85 14.92 15.47 3,054 9,061 17.57 15.86 4,063 8,984امارات متحده عربی

30.90 14.86 6.23 4.79 1,275 2,808 7.22 5.69 1,668 3,225 افغانستان

-3.82 -0.28 6.38 8.24 1,305 4,823 5.43 8.49 1,255 4,809 هند

-60.58 -68.03 10.46 8.54 2,140 5,004 3.65 2.82 844 1,600کره

جنوبی

-21.26 -51.30 4.57 3.62 934 2,117 3.18 1.82 736 1,031 ترکیه

67گفتار هفتم: صادرات

درصد تغییرات شش ماهه نخست سال 1396 شش ماهه نخست سال 1397کشور ارزشمقصد وزن سهم

ارزشسهم وزن


دالر(

وزنهزارتن(

سهم ارزش

سهم وزن


دالر(

وزنهزارتن(

65.81 37.61 1.68 1.56 345 914 2.47 2.22 572 1,257 پاکستان

54.61 23.94 1.44 1.34 295 788 1.97 1.72 457 976 تایلند

52.08 15.71 1.43 1.79 292 1,048 1.92 2.14 444 1,212 عمان

میزان‌صادرات‌قطعی‌کاالهای‌غیر‌نفتی‌به‌تفکیک‌‌10کشور‌عمده‌مقصد‌واحد:‌هزار‌تن‌-‌میلیون‌دالر

بر اساس اطالعات فوق میزان صادرات به:

کره جنوبی، ترکیه، چین، امارات متحده عربی و هند کاهش یافته است.. 1

افغانستان، عمان، تایلند، پاکستان و عراق افزایش یافته است.. 2

خام‌فروشی‌در‌صادرات‌غیرنفتیاز کاهش از کل کاالهای صادراتی حاکی ای واسطه و اولیه مقایسه سهم کاالهای

سهم کاالهای خام در نیمه نخست سال 1397 دارد.

درصد تغییر ارزش وزننوع کاال

ارزش وزن 6 ماه اول 1396




180.1 52.4 179.9 503.9 41.2 62.7 سرمایه ای

24.4 28.3 3149.7 3917.0 2686.5 3445.5 مصرفی

8.1 -5.6 17298.8 18693.9 56293.5 53134.7 واسطه ای

13 -3.3 20464 23123 58559 56644کل صادرات غیر

نفتی

- - %84.53 %80.85 %96.13 %93.80نسبت کاالی خام و واسطه ای به کل

صادراتمقدار‌و‌ارزش‌صادرات‌به‌تفکیک‌نوع‌کاال‌واحد:‌هزارتن-‌میلیون‌دالر

گفتار هشتم �اقتصاد دانش بنیان

به کشور بانکی اعطایی شبکه تسهیالت مرکزی، بانک اطالعات اساس بر

شرکت های دانش بنیان از خرداد 1396 تا خرداد 1397 به 50084.4 میلیارد ریال

رسید. بر این اساس در سه ماهه منتهی به خرداد ماه 1397 معادل 12785.5 میلیارد

ریال تسهیالت به 377 شرکت دانش بنیان )به طور متوسط به هر شرکت 33.9 میلیارد

ریال( اعطا شده است.

فصل تسهیالت پرداختی

2302.3 خرداد 96

2417.1 تیر 96

3480.4 مرداد 96

2208.1 شهریور 96

3113.0 مهر 96

4021.2 آبان 96

3709.7 آذر 96


فصل تسهیالت پرداختی

3323.3 دی 96

5014.6 بهمن 96

4813.6 اسفند 96

2895.5 فروردین 97

5346.5 اردیبهشت 97

7439.0 خرداد 97

50084.4 مجموع تسهیالت پرداختی بانک ها

از خرداد 96 تا خرداد 97یال(-‌خرداد‌‌1396تا‌خرداد‌1397 ماخذ:‌بانک‌مرکزی،‌تسهیالت‌پرداختی‌به‌شرکت‌های‌دانش‌بنیان‌)میلیارد‌ر

53

گفتار نهم �محیط کسب وکار

بند 8 سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی:

ی و اصالح زمینه های فرهنگی، بهبود فضای کسب و کار با هدف افزایش تولید مل

قانونی، اجرایی و اداری.

رقم ،1397 بهار در ایران کسب وکار محیط ملی پایش از حاصل نتایج اساس بر

شاخص ملی 6.15 )نمره بدترین ارزیابی 10 است( محاسبه شده که به مراتب بدتر

میانگین با ارزیابی فصل گذشته )زمستان 1396 به این شاخص نسبت از وضعیت

اقتصادی فعاالن دید از که است آن بیانگر ارزیابی این همچنین است. )5.80

بر مؤثر مؤلفه های بیشتر وضعیت استان ها، اکثر در پایش، این در مشارکت کننده

محیط کسب وکار ایران در بهار 1397، به طور قابل توجهی نامساعدتر شده است.

در بهار 1397، فعاالن اقتصادی مشارکت کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه:

غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصوالت. 1

دشواری تأمین مالی از بانک ها. 2

بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب وکار. 3

مؤلفه ها سایر به نسبت کشور کسب وکار محیط مؤلفه های نامناسب ترین را

دشواری این طرح، اجرای نخست دوره 4 در که است ذکر قابل نموده اند. ارزیابی


تأمین مالی از بانک ها به عنوان نامساعدترین مؤلفه کسب وکار ارزیابی شده بود اما در

3 دوره پاییز و زمستان 1396 و بهار 1397، غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت

مواد اولیه و محصوالت، نامساعدترین مؤلفه کسب وکار ارزیابی شده است.

شمالی، خراسان استان های ،1397 بهار در طرح این یافته های اساس بر

و بدترین وضعیت محیط کسب وکار دارای به ترتیب سیستان وبلوچستان و خوزستان

بهترین وضعیت محیط کسب وکار دارای به ترتیب فارس و زنجان استان های گیالن،

نسبت به سایر استان ها ارزیابی شده اند.

در تابستان 1397 نیز رقم شاخص ملی،6.40 )نمره بدترین ارزیابی 10 است(

محاسبه شده که به مراتب بدتر از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته

از که است آن بیانگر ارزیابی این است. همچنین میانگین 6.15( با )بهار 1397

دید فعاالن اقتصادی مشارکت کننده در این پایش، در اکثر استان ها، وضعیت بیشتر

توجهی قابل طور به ،1397 تابستان در ایران کسب وکار محیط بر مؤثر مؤلفه های

نامساعدتر شده است.

سه به ترتیب پایش، این در مشارکت کننده اقتصادی فعاالن ،1397 تابستان در

مؤلفه

غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصوالت. 1

بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب وکار. 2

دشواری تأمین مالی از بانک ها. 3

را نامناسب ترین مؤلفه های محیط کسب وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه ها ارزیابی

نموده اند. قابل ذکر است که در 4 دوره نخست اجرای این طرح، دشواری تأمین مالی

دوره 4 اما طی بود ارزیابی شده مؤلفه کسب وکار نامساعدترین به عنوان بانک ها از

تغییرات و بودن بینی پیش غیرقابل ،1397 تابستان تا 1396 پاییز از بعدی اجرای

قیمت مواد اولیه و محصوالت، نامساعدترین مؤلفه کسب وکار ارزیابی شده است.

تابستان 1397، استان های لرستان، کرمانشاه و یافته های این طرح در بر اساس

چهارمحال وبختیاری به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب وکار و استان های

73گفتار‌نهم:‌محیط‌کسب‌و‌کار

بهترین وضعیت محیط کسب وکار دارای به ترتیب آذربایجان شرقی و زنجان گیالن،

نسبت به سایر استان ها ارزیابی شده اند.

بر اساس نتایج این پایش در تابستان 1397، وضعیت محیط کسب وکار در بخش

)6.37( کشاورزی و )6.41( خدمات بخش های با مقایسه در )6.42( صنعت

نامناسب تر ارزیابی شده است.

شاخص‌کل‌محیط‌کسب‌وکار1

شاخص‌محیط‌کسب‌وکار‌بر‌حسب‌بخش‌های‌عمده‌اقتصادی

1. * مثبت بودن درصد تغییرات به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به دوره گذشته است.

55

مؤلفه ، وضعيت بيشترهااستاناكثر كننده در اين پايش، دربيانگر آن است كه از ديد فعاالن اقتصادي مشاركت .ي نامساعدتر شده استتوجه قابل طور به ،1397 تابستان در ايران وكاركسب محيط بر مؤثر هاي

ترتيب سه مؤلفهكننده در اين پايش، به، فعاالن اقتصادي مشاركت1397در تابستان

ه و محصوالتيمت مواد اوليبودن و تغييرات ق بينيپيشغيرقابل -1

وكاراجرايي ناظر بر كسب هايرويه، قوانين و مقررات و هاسياست ثباتييب -2

هابانكدشواري تأمين مالي از -3

اند. قابل ذكر است كه ها ارزيابي نمودهوكار كشور نسبت به ساير مؤلفههاي محيط كسبترين مؤلفهرا نامناسبوكار ارزيابي عنوان نامساعدترين مؤلفه كسببه هابانكدوره نخست اجراي اين طرح، دشواري تأمين مالي از 4در

ت ميبودن و تغييرات ق بينيش يرقابل پي، غ1397تا تابستان 1396اجراي بعدي از پاييز دوره 4شده بود اما طي .وكار ارزيابي شده استه و محصوالت، نامساعدترين مؤلفه كسبيمواد اول

ترتيب داراي وبختياري بههاي لرستان، كرمانشاه و چهارمحال، استان1397هاي اين طرح در تابستان بر اساس يافتهترتيب داراي بهترين وضعيت گيالن، آذربايجان شرقي و زنجان به يهاو استان وكاركسببدترين وضعيت محيط

.اندها ارزيابي شدهنسبت به ساير استان وكاركسبمحيط

در مقايسه با )6,42( در بخش صنعت وكاركسبعيت محيط ، وض1397بر اساس نتايج اين پايش در تابستان .است شده ارزيابي ترنامناسب )6,37( اورزيكش و )6,41( خدمات هايبخش

وكاركسبشاخص كل محيط

.مثبت بودن درصد تغييرات به معناي بدتر شدن وضعيت نسبت به دوره گذشته است *

56

اقتصادي عمده هايبخشبر حسب وكاركسبشاخص محيط

سراسر كشور ين اقتصادالدر سه بخش عمده كشاورزي، صنعت و خدمات، فعا هافعاليتا توجه به تقسيم رشته ب، مساعدترين و ترتيببهبخش كشاورزي و بخش صنعت را وكاركسبمحيط وضعيت ،1397در تابستان

.اندنمودهارزيابي وكاركسبنامساعدترين محيط


با توجه به تقسیم رشته فعالیت ها در سه بخش عمده کشاورزی، صنعت و خدمات،

فعاالن اقتصادی سراسر کشور در تابستان 1397، وضعیت محیط کسب وکار بخش

کشاورزی و بخش صنعت را به ترتیب، مساعدترین و نامساعدترین محیط کسب وکار

ارزیابی نموده اند.

تغییرات و بودن پیشبینی غیرقابل خدمات و صنعت کشاورزی، بخش های در

قیمت مواد اولیه و محصوالت نامساعدترین و در بخش صنعت و خدمات محدودیت

کشاورزی بخش در و و...( گازوئیل گاز، )برق، انرژی حاملهای به دسترسی

محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت، مساعدترین مؤلفه )مانع( در 28

مؤلفه پیمایشی پرسششده از فعاالن اقتصادی مشارکت کننده در طرح ارزیابی شده اند.

57

صنعت و خدمات غيرقابل پيشبيني بودن و تغييرات قيمت مواد اوليه و محصوالت كشاورزي، هايبخشدر

و )برق، گاز، گازوئيل و...(نامساعدترين و در بخش صنعت و خدمات محدوديت دسترسي به حاملهاي انرژي فه مؤل 28در ع)مان(در بخش كشاورزي محدوديت دسترسي به شبكه تلفن همراه و اينترنت، مساعدترين مؤلفه

.اندشدهن اقتصادي مشاركت كننده در طرح ارزيابي الپيمايشي پرسششده از فعا

75گفتار‌نهم:‌محیط‌کسب‌و‌کار

شاخص‌استانی‌محیط‌کسب‌و‌کار

58

شاخص استاني محيط كسب و كار

گفتار دهم �برخی شاخص های بین المللی مرتبط

شاخص‌عملکرد‌لجستیک هر دو سال یکبار توسط بانک

یک شاخص چند بعدی است که از سال 2007 غالبا

شناسایی جهت در کشورها به برای کمک مذکور، شاخص می یابد. انتشار جهانی

بخش عملکرد و شده طراحی لجستیک حوزه در پیش رو فرصت های و چالش ها

لجستیک کشورها را در شش حوزه که مهم ترین ابعاد صنعت لجستیک کنونی را شکل

ترخیص فرآیندهای کارایی شامل مذکور حوزه های می نماید. اندازه گیری می دهند،

کاال، کیفیت زیرساخت های لجستیکی، سهولت در ارسال محموله های بین المللی،

شایستگی و کیفیت خدمات لجستیکی، توانایی در تعقیب و ردیابی کاالهای اساسی

امتیازدهی )بهترین وضعیت( تا 5 1 بین نمره با که به موقع کاال می باشد و تحویل

می شوند.

بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، رتبه و امتیاز شاخص عملکرد لجستیک و

زیرشاخص هایش از سال 2010 تاکنون به شرح جدول زیر می باشد1:

1. Source: https://lpi.worldbank.orgتعداد کشورهای مورد بررسی در سال های 2010، 2012، 2016 و 2018 به ترتیب 155، 155، 160 و 160

بوده است.


رتبه و امتیاز ایران در شاخص عملکرد لجستیک – از سال 2010 تا 2018

2018 2016 2012 2010

رتبه نمره رتبه نمره رتبه نمره رتبه نمره

64 2.85 96 2.60 112 2.49 103 2.57 شاخص عملکرد لجستیک

71 2.63 110 2.33 126 2.19 106 2.22کارایی فرآیندهای ترخیص

کاال

63 2.77 72 2.67 100 2.42 86 2.36کیفیت زیرساخت های

لجستیکی

79 2.76 88 2.67 115 2.49 121 2.44سهولت در ارسال

محموله های بین المللی

62 2.84 82 2.67 87 2.66 69 2.65شایستگی و کیفیت خدمات

لجستیک

85 2.77 111 2.44 108 2.49 110 2.50توانایی در تعقیب و ردیابی

کاالهای اساسی

60 3.36 116 2.81 138 2.66 85 3.26 تحویل به موقع کاال

یرشاخص‌های‌عملکرد‌لجستیک‌در‌سال‌های‌‌2010تا‌2018 مقایسه‌نمره‌ز

60

2018تا 2010 هايسالعملكرد لجستيك در هايزيرشاخصمقايسه نمره

شاخص نوآوري جهاني، هاسياست، به عنوان يك مرجع پيشرو، از طريق فراهم نمودن ابزارهاي الزم و تدوين 1وري جهانيشاخص نوآ

. اين شاخص با ايجاد يك پايگاه اطالعاتي غني از كندميو اشتغال كمك وريبهرهبه بهبود وضعيت توليد، . شاخص نوآوري جهاني نمايدميمعيارهاي دقيق، فاكتورهاي نوآوري را براي كشورها به صورت مستمر ارزيابي

كشور را مورد ارزيابي قرار داده است. 126، تعداد 2018در يازدهمين ويرايش خود در سال

. زيرشاخص ورودي شامل پنج ركن شودمياين شاخص به دو زيرشاخص ورودي و خروجي نوآوري تقسيم در مؤثركار است كه عوامل وكسبي نهادها، سرمايه انساني و تحقيقات، زيرساخت، پيچيدگي بازار و پيچيدگ

. زيرشاخص خروجي نيز شامل دو ركن خروجي دانش و فناوري دهندمي ابتكاري را نشان هايفعاليتگسترش نوآوري دارند. هايخروجيو خروجي خالقانه است كه داللت بر

ترنزديك 100قم به . هر چه اين رشودميمشخص 100اندازه شاخص نوآوري جهاني با امتيازي بين صفر تا باشد، نشانگر وضعيت بهتر آن كشور در شاخص نوآوري است. آمارهاي مورد استفاده در گزارش شاخص نوآوري

1 Global Inovation Index

79گفتار دهم: برخی شاخص های بین المللی مرتبط

شاخص‌نوآوری‌جهانیشاخص نوآوری جهانی1، به عنوان یک مرجع پیشرو، از طریق فراهم نمودن ابزارهای

تولید، بهره وری و اشتغال کمک می کند. بهبود وضعیت به الزم و تدوین سیاست ها،

این شاخص با ایجاد یک پایگاه اطالعاتی غنی از معیارهای دقیق، فاکتورهای نوآوری را

برای کشورها به صورت مستمر ارزیابی می نماید. شاخص نوآوری جهانی در یازدهمین

ویرایش خود در سال 2018، تعداد 126 کشور را مورد ارزیابی قرار داده است.

می شود. تقسیم نوآوری خروجی و ورودی زیرشاخص دو به شاخص این

زیرشاخص ورودی شامل پنج رکن نهادها، سرمایه انسانی و تحقیقات، زیرساخت،

پیچیدگی بازار و پیچیدگی کسب و کار است که عوامل مؤثر در گسترش فعالیت های

نیز شامل دو رکن خروجی دانش و را نشان می دهند. زیرشاخص خروجی ابتکاری

فناوری و خروجی خالقانه است که داللت بر خروجی های نوآوری دارند.

اندازه شاخص نوآوری جهانی با امتیازی بین صفر تا 100 مشخص می شود. هر

چه این رقم به 100 نزدیک تر باشد، نشانگر وضعیت بهتر آن کشور در شاخص نوآوری

است. آمارهای مورد استفاده در گزارش شاخص نوآوری جهانی با همکاری دانشگاه

کورتل، موسسه INSEAD و سازمان جهانی مالکیت معنوی سازمان ملل متحد تهیه

و به صورت سالیانه منتشر می شود )وزارت صمت(.

رتبه و امتیاز ایران در شاخص نوآوری جهانی طی 5 سال اخیر

سال 2018)از 126 کشور(





امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه

33.4 65 32.1 75 30.5 78 28.4 106 26.1 120شاخص نوآوری

)GII( جهانی

48.3 110 46.6 106 45.9 112 44.3 126 43.0 131 نهادها

36.7 45 37.5 45 36.9 48 37.1 46 36.4 46سرمایه انسانی و

پژوهش

1. Global Inovation Index


رتبه و امتیاز ایران در شاخص نوآوری جهانی طی 5 سال اخیر






امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه امتیاز رتبه

38.3 87 36.2 99 36.7 91 39.9 68 33.6 81 زیرساخت

38.3 106 35.5 112 36.2 102 29.9 139 35.9 139 پیچیدگی بازار

21.9 108 22.8 115 22.8 111 22.6 130 17.3 136 پیچیدگی کسب و کار

30.8 41 26.7 47 24.0 65 22.5 90 20.0 113خروجی دانش و

فناوری

29.5 59 30.2 65 26.7 75 21.5 116 18.1 128 خروجی خالقانه

یرشاخص‌های‌نوآوری‌جهانی‌در‌سال‌های‌‌2014تا‌2018 مقایسه‌نمره‌ز

61

و سازمان جهاني مالكيت معنوي سازمان ملل متحد تهيه و INSEADجهاني با همكاري دانشگاه كورتل، موسسه (وزارت صمت). شودميبه صورت ساليانه منتشر

1سال اخير 5نوآوري جهاني طي شاخصايران در امتياز رتبه و 2014سال

كشور) 143از ( 2015سال



كشور) 127(از 2018سال

كشور) 126(از امتياز رتبه امتياز رتبه امتيازرتبهامتيازرتبهامتيازرتبه

GII( 12026.110628.478 30.5 75 32.1 65 33,4شاخص نوآوري جهاني ( 110 48,3 46.6 106 45.9 13143.012644.3112نهادها

45 36,7 37.5 45 36.9 4636.44637.148 سرمايه انساني و پژوهش 87 38,3 36.2 99 36.7 8133.66839.991 زيرساخت

106 38,3 35.5 112 36.2 13935.913929.9102 پيچيدگي بازار 108 21,9 22.8 115 22.8 13617.313022.6111 پيچيدگي كسب و كار

41 30,8 26.7 47 24.0 11320.09022.565 خروجي دانش و فناوري 59 29,5 30.2 65 26.7 12818.111621.575 خروجي خالقانه

2018تا 2014 هايسالنوآوري جهاني در هايزيرشاخصمقايسه نمره

1 S�� G�� I�� I�� 2018


شاخص‌سهولت‌کسب‌و‌کاربانک جهانی، گزارش »انجام کسب و کار« را از سال 2003 به صورت ساالنه منتشر

موجود چالش های شناسایی و کار و کسب محیط بررسی به گزارش این می سازد.

جهت بهبود آن می پردازد. گزارش مذکور به بررسی و ارزیابی قوانین و مقررات مؤثر بر

کسب و کار بنگاه های اقتصادی فعال در کشورها می پردازد و رتبه و امتیاز کشورها را

در این شاخص و زیرشاخص ها و متغیرهای آن مشخص می نماید. رتبه و امتیاز ایران و

کشورهای منطقه بر اساس آخرین گزارش انجام کسب و کار به قرار جدول زیر است:

رتبه و امتیاز ایران و امتیاز منطقه منا )1( در زیرشاخص های گزارش انجام کسب و کار- 2019 )2(

امتیاز منطقه)1-100(

امتیاز ایران)1-100(

رتبه ایران)در بین 190 کشور(

58.30 56.98 128 شاخص سهولت کسب و کار

82.00 67.79 173 1. شروع کسب و کار

59.17 69.11 86 2. اخذ مجوز ساخت و ساز

69.45 68.86 108 3. دسترسی به برق

62.11 63.98 90 4. ثبت مالکیت

36.00 50.00 99 5. اخذ اعتبارات

51.83 33.33 173 6. حمایت از سرمایه داران خرد

74.52 56.78 149 7. پرداخت مالیات

60.17 66.20 121 8. تجارت فرامرزی

55.04 58.21 89 9. اجرای قرارداد

32.69 35.57 131 10. ورشکستگی

1. MENA: Middle East and North Africa

2. ماخذ: بولتن بررسی مسائل روز اقتصاد ایران- آبان 1397، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران


مقایسه‌امتیاز‌ایران‌با‌متوسط‌منطقه‌منا‌در‌نماگرهای‌شاخص‌سهولت‌کسب‌و‌کار-2019

شاخص‌رقابت‌پذیری‌جهانیمنتشر اقتصاد جهانی مجمع توسط ساله همه که جهانی پذیری رقابت گزارش

میزان سنجش به جهانی رقابت پذیری شاخص در کشورها رتبه بندی با می گردد،

رقابت پذیری کشورها می پردازد. شاخص رقابت پذیری جهانی یک ابزار سیاستی دقیق

برای شناسایی اولویت ها و پایش پیشرفت اقتصادی کشورها است که میزان پیچیدگی

اقتصادی و نقاط ضعف و قوت هر کشور را در قالب اقتصاد کشورها، موانع توسعه

بهره وری ایجادکننده عوامل ارزیابی به رقابت پذیری، ارکان می دهد. نشان رکن 12

می انجامد زیرا بهره وری بیشترین نقش را در رشد اقتصادی بلندمدت کشورها دارد و

موجب رفاه اقتصادی کشورها می شود.

مجمع جهانی اقتصاد، در راستای هم سویی با عصر انقالب صنعتی چهارم و لحاظ

نمودن عوامل ایجادکننده بهره وری در این عصر، شاخص جدیدی را با عنوان شاخص

رقابت پذیری جهانی4 1 طراحی کرده است که با وجود حفظ 12 رکن رقابت پذیری، تغییرات

عمده ای در سطوح متغیرهای آن مشاهده می شود. در شاخص جدید مجمع جهانی اقتصاد،

1. The Global Competitiveness Index 4.0

63

2019-از ايران با متوسط منطقه منا در نماگرهاي شاخص سهولت كسب و كارمقايسه امتي

جهاني يريپذرقابتشاخص

كشورها در بنديرتبه، با گرددميجهاني كه همه ساله توسط مجمع جهاني اقتصاد منتشر پذيريگزارش رقابت جهاني يك پذيريرقابتخص . شاپردازدميكشورها پذيريرقابتجهاني به سنجش ميزان پذيريرقابت شاخص

و پايش پيشرفت اقتصادي كشورها است كه ميزان پيچيدگي اقتصاد هااولويتابزار سياستي دقيق براي شناسايي رقابت. اركان دهدميركن نشان 12كشورها، موانع توسعه اقتصادي و نقاط ضعف و قوت هر كشور را در قالب

بيشترين نقش را در رشد اقتصادي وريبهرهزيرا انجامدمي وريهبهر، به ارزيابي عوامل ايجادكننده پذيري .شودميبلندمدت كشورها دارد و موجب رفاه اقتصادي كشورها

بهرهو لحاظ نمودن عوامل ايجادكننده با عصر انقالب صنعتي چهارم سوييهممجمع جهاني اقتصاد، در راستاي ، طراحي كرده است كه با 0.41 پذيري جهاني رقابت در اين عصر، شاخص جديدي را با عنوان شاخص وري

. در شاخص جديد شودميدر سطوح متغيرهاي آن مشاهده ايعمده، تغييرات پذيريرقابت ركن 12وجود حفظ پوياي ناشي از انقالب صنعتي چهارم مورد توجه قرار گرفته و شاخص مجمع جهاني اقتصاد، معيارها و شرايط

، اين شاخص با رواينمتعاقب آن بازطراحي شده است. از هايپيشرفتبر مبناي انقالب صنعتي چهارم و 1 The Global Competitiveness Index 4.0


معیارها و شرایط پویای ناشی از انقالب صنعتی چهارم مورد توجه قرار گرفته و شاخص بر

مبنای انقالب صنعتی چهارم و پیشرفت های متعاقب آن بازطراحی شده است. از این رو، این

شاخص با بازتعریف ارکان رقابت پذیری و معیارهای سنجش آن، در هر دو بعد مفهومی و

محاسباتی، نگاه خود را نسبت به رقابت پذیری به روز کرده است.

امتیازها، محاسبه نحوه و نماگرها تعریف در گرفته صورت تغییرات اساس بر

کشورها نمی توانند رتبه و امتیاز رقابت پذیری و به طور کلی عملکرد سال جاری خود

را با سال های پیشین منطبق نمایند. در واقع، 114 متغیری که در گزارش های پیشین

رقابت پذیری، شاخص رقابت پذیری جهانی را تشکیل می دادند، به 98 متغیر تقلیل

یافته اند که از این میان، 64 متغیر جدید هستند. همچنین، وزن اطالعات حاصل از

نظرسنجی از مدیران اجرایی بنگاه های اقتصادی از 70 درصد به 30 درصد کاهش یافته

اندازه گیری شده اند. کشورها آماری داده های اساس بر امتیازات درصد 70 و است

تغییر دیگر مربوط به مقیاس اندازه گیری امتیازها است که امتیازدهی در یک مقیاس 0

تا 100 انجام می شود.

جمهوری اسالمی ایران به مدت 9 سال پیاپی در این گزارش حضور داشته است

اتاق اقتصادی معاونت همکاری با پذیری رقابت رکن 12 در کشور امتیاز و رتبه و

بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با مجمع جهانی اقتصاد محاسبه می گردد1.

این اطالعات به شرح جدول زیر می باشد2:

رتبه و امتیاز ایران در ارکان گزارش رقابت پذیری جهانی 2018



54.9 89 شاخص رقابت پذیری جهانی

77.5 84 1. بهداشت

74.5 19 2. اندازه بازار

1. بولتن بررسی مسائل روز اقتصاد ایران- آبان 1397)گزارش وضعیت رقابت پذیری ایران در سال 1397، بر اساس گزارش رقابت پذیری جهانی 2018(

2. Source: The Global Competitiveness Report 2018


رتبه و امتیاز ایران در ارکان گزارش رقابت پذیری جهانی 2018



66.9 117 3. ثبات اقتصاد کالن

65.4 76 4. زیرساخت ها

57 91 5. مهارت

52.5 98 6. نظام مالی

50 119 7. پویایی کسب وکارها

47.6 80 8. به کارگیری فناوری اطالعات و ارتباطات

44.3 121 9. نهادها

43.1 136 10. بازار نیروی کار

42 134 11. بازار محصول

37.6 65 12. توانایی نوآوری کسب وکارها

امتیاز‌ایران‌در‌ارکان‌شاخص‌رقابت‌پذیری‌جهانی‌2018

65

50 119 وكارهاكسب. پويايي 7 47.6 80 فناوري اطالعات و ارتباطات كارگيريبه. 8 44.3 121 . نهادها9

43.1 136 زار نيروي كار. با10 42 134 . بازار محصول11 37.6 65 وكارهاكسب. توانايي نوآوري 12

2018جهاني پذيريرقابتامتياز ايران در اركان شاخص

منابع

داده های آماری موجود در:

مرکز آمار ایران، گزارش فصلی اقتصاد ایران، بهار و تابستان 1397

بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران

گمرک جمهوری اسالمی ایران

وزارت صنعت معدن و تجارت

وزارت جهاد کشاورزی

ایران کسب وکار محیط ملی پایش ایران، معادن و صنایع و بازرگانی اتاق

تابستان 1397

مرداد - اقتصادی آمارهای چکیده ایران، معادن و صنایع و بازرگانی اتاق

وشهریور 97

اوپک

بانک جهانی

1( یتمواقم داصتقا یلصف شیاپ -...

Documents

Transcript of 1( یتمواقم داصتقا یلصف شیاپ -...