1 Non Ideal Op Amps Parameters - Naresuan University 1 Op Amp para.pdf ·...
Transcript of 1 Non Ideal Op Amps Parameters - Naresuan University 1 Op Amp para.pdf ·...
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 1
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
การทดลองท 1 Non Ideal Op – Amps Parameters
วตถประสงค
1. วดและค านวณคาแรงดนอนพตออฟเซทของออปแอมปได 2. วดหากระแสอนพตออฟเซทและกระแสอนพตไบอสของออปแอมปได 3. วดหาแรงดนอนพตสงสดของออปแอมปได 4. วดหาการเปลยนแปลงแรงดนเอาตพตสงสดของออปแอมปได 5. วดและค านวณคาอตราสลวของออปแอมปได 6. วดและค านวณคา Common-Mode Rejection Ratio (CMRR) ได 7. สามารถเปรยบเทยบความแตกตางระหวางออปแอมปในทางอดมคตกบในทางปฏบตได 8. สามารถใชงาน Voltage Offset Null เพอก าจด Offset Voltage ไดอยางถกตอง
เครองมอและอปกรณการทดลอง
1. ออปแอมปเบอร 741 1 ตว 2. ออปแอมปเบอร LF 351 2 ตว 3. มลตมเตอร 1 เครอง 4. ออสซลโลสโคป 1 เครอง 5. ฟงกชนเจนเนอเรเตอร 1 เครอง 6. แหลงจายแรงดนไฟตรง 1 เครอง 7. ตวเกบประจ 8. ตวตานทาน 100Ωx2, 1MΩ, 10KΩx2,100KΩx2, 1KΩ 1 ชด 9. ความตานทานปรบคาได K100,K10 10. สายตอวงจร
ทฤษฎ
ใน Data Sheet ของออปแอมปแตละเบอรจะมขอมลตาง ๆ ทผผลตก าหนด หรอทดสอบออกมา เพอประโยชนในการออกแบบวงจรของผใชงาน เนองจากในทางปฏบตโครงสรางในสวนอนพตของตวออปแอมปเองสงผลใหเกดคา Input Offset Voltage , Input Bias Current และ Input Offset Current ซงคาทงหมดทกลาวมาท าใหออปแอมปมความไมเปนอดมคต อกทงสรางปญหาขณะน าไปใชงานจรง โดยเมอน าไปใชงานกจะมผลท าใหแรงดนเอาตพตมคาผดพลาด และมผลกระทบอยางมากถาเปนวงจรทใชส าหรบสญญาณขนาดเลกและตองการความเทยงตรงแตกสามารถแกไขหรอลดคาดงกลาวไดโดยอาศยการออกแบบวงจรเพมเตม
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 2
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
Differential Input Resistance: Ri
เปนความตานทานอนพตระหวางขา Inverting Input และขา Non-Inverting Input ในทางอดมคต Z i มคาเทากบอนนต แตในทางปฏบตออปแอมปไมไดมคาดงกลาวออปแอมปบางตวอาจจะมคา 1 เมกกะโอหม หรอสงกวานน อยางไรกตามคานมกจะมก าหนดไวในคมอของโรงงานคมอผผลต ส าหรบออปแอมปทใชในการทดลองนคอเบอร 741 คาอนพตอมพแดนซจะมคาประมาณ 2 เมกกะโอหม
Zi
Zo
AVd
Vo
+VCC
-VCC
Vd
รปท 1 แสดงวงจรเทยบเคยงของออปแอมป
Output Impedance: Z 0
ในทางอดมคตมคาเทากบศนยโอหม แตในทางปฏบตคานอาจมคาไดถงหลายรอยโอหมส าหรบออปแอมป เบอร 741 จะมคาประมาณ 75 โอหม สวนออปแอมปเบอรอน ๆ จะมคาแตกตางกนออกไป
Input Voltage Range
เมออนพตถกตอไวทแรงดนคาเดยวกน แรงดนนจะเรยกวา Common-Mode Voltage (CMV) ส าหรบออปแอมปเบอร741 จะม Input Voltage Range ±13V (Max) หมายถงวาแรงดนอนพตจะสงไดไมเกน +13V หรอวาต าไมเกน –13V
Output Voltage Swing
คอการเปลยนแปลงแรงดนเอาตพตไดสงทสด ส าหรบ 741C จะม Output Voltage Swing = ±13V เมอ RL 2kΩ และ
แรงดน Supply = ±15V
Input Offset Voltage: U ios
เปนความตางศกยระหวางอนพตทง 2 ของออปแอมปซงมผลเนองมาจากการความไมสมพงษ (Mismatch) กนของแรงดน
ไบแอสระหวางขาเบสกบขาอมตเตอรของทรานซสเตอรทภาคอนพตขยายผลตางของตวออปแอมปนนเอง เราสามารถเขยน
วงจรเทยบเคยงของออปแอมปโดยมผลลพธของ Input offset Voltage ดวยการสมมตเปน Error Voltage Source ทอนพต
ของออปแอมปดง
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 3
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 2 แสดงผลของออปแอมปในทางปฏบต
รปท 2 แสดงผลของออปแอมปในทางปฏบต
รปท 3 รปวงจรสมมลของออปแอมป
คา Input Offset Voltage (U ios ) นจะมคาเปนบวกหรอลบกไดคา U ios นในออปแอมปแตละเบอรจะมคาไมเทากนตวอยางเชน U ios (741C) = 6 mV (Maximum) หรอ U ios (714C) = 150 μV (Maximum) เนองจาก 741C เปนออปแอมป
แบบ Precision
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 4
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
จาก
ถาเราตออนพตลงกราวด (ui = 0) ในทางทฤษฎเอาตพต ua จะตองมคาเทากบศนยดวย แตในทางปฏบตจะไมเปนเชนนน
เนองจาก Input offset Voltage นนเอง แรงดน ua ในขณะท ui = 0 นเราเรยกวา “Output Offset Voltage: uao ”
โดยค าจ ากดความแลว Input offset Voltage (uios ) จะหมายถงขนาดของแรงดนทระหวางขาอนพตของออปแอมปทสงผลให
แรงดนเอาตพต(ua ) มคาเปนศนยหรอแสดงเปนสมการไดวา
( )|
แตเมอเราวเคราะหแลว กจะหมายถง Input offset Voltage เปนขนาดของแรงดนท Input offset Voltage Source ออปแอมปแตละเบอรจะมคา Input offset Voltage แตกตางกนซงกพจารณาไดจาก Data Sheet ของออปแอมปเบอรนนส าหรบขนาดของ Output Offset Voltage นนขนอยกบโครงสรางของวงจรและคาของอปกรณทตออยกบออปแอมปตวนนยกตวอยางวงจรขยายแบบกลบเฟสในรปท 4
รปท 4 วงจรขยายแบบกลบเฟสเมอเกด Input Offset Voltage
จากวงจรเราสามารถหาคาแรงดนเอาตพต (uao) ไดจาก
(
)
ถาก าหนดให R1 = 1k Ω, Rf = 100k Ω และออปแอมปตวนม uios = 6mV จะได
VmVuao 6.0601001
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 5
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
นนคอจะเหนไดวา ในขณะท ui = 0 ทเอาตพตจะมแรงดนออกมาถง 0.6V ซงแรงดนขนาดนจะมผลตอการใชงานจรงเปนอยาง
มาก แตกจะเหนไดวาถาคา Rf ลดลงเหลอ 10 kΩ ขนาดของ uao กจะลดลงเหลอ 60mV เชนเดยวกน ถา Rf = 1MΩ เราจะ
เหนไดวา uao จะมขนาดถง 6V
Offset Voltage Compensation
ออปแอมปโดยทวไปแลวจะมจดตอเตรยมไวเพอตอกบตวตานทานปรบคาไดเพอใชในการปรบ Offset Voltage ดวยแตวธการตอตวตานทานปรบคาได เขากบออปแอมป เพอปรบ Offset Voltage นจะมหลกการทคลายคลงกนแตไมเหมอนกนทงหมด ดงนนเพอความแนนอนจงตองดการตอจากในดาตาชตเปนหลก เชน 741 จะมขาตอเตรยมไวส าหรบปรบแรงดนออฟเซทโดย
การตอ POT ในต าแหนงทระบมาใน Data Sheet เรยกวาขา OFFSET NULL (N1) และขา OFFSET NULL (N2) โดยวธ
ปรบนนจะตองตอวงจรปรบแรงดนเขากบขา N 1 และขา N 2 ชวงระดบแรงดน offset ทปรบไดเรยกวา Offset Voltage Adjustment Range
-
+
N2N1 10kΩ
741
-V
-
+
N2N1
10kΩ
741
+V
รปท 5 รปท 6
ออปแอมปแตละเบอรนนใชคาความตานทานแตกตางกนไปตามรปท 5 และรปท 56 ส าหรบ 741 จะม Offset Voltage Adjustment Range ±15mV เมอใช POT ขนาด 10k โดย การปรบศนย (Null Adjustment) คอการปรบแรงดนออฟเซตดวยการปอนไฟตรงคานอย ๆ คาหนงชดเชยใหกบอนพต (ขา+ หรอขา- กได) เพอใหแรงดนเอาทพตเทากบศนย
-
+
Vo
R2
R1
100Ω
100Ω
50kΩ
+VCC
-VCC
รปท 7 การปรบแรงดนออฟเซตทางขาอนพต + ในกรณทปอนขาสญญาณอนพต Vi ทขาอนพต –
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 6
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
-
+
Vo
R2
R1
50kΩ
+VCC
-VCC 100ΩVi
รปท 8 การปรบแรงดนออฟเซตทางขาอนพต - ในกรณทปอนขาสญญาณอนพต Vi ทขาอนพต +
Input Bias Current: IB and Input Offset Current: Ios
ในการใชงานออปแอมปนนหากเราตออนพตทงสองขางลงกราวดจะพบวามกระแส I(-) ไหลเขาสขา Non-Inverting Input อนเนองมาจากทรานซสเตอรทขาอนพตทงสองของออปแอมปตองการกระแสไบแอสตรงในการท างาน ซงจาก Datasheet ของอปกรณจะพบวา Input Bias Current หรอ IB หาไดจากคาเฉลยของกระแสทไหลเขาขาอนพตทงสองของตวออปแอมป
สวนผลตางของ I(-) และ I(+) จะเรยกวา Input Offset Current หรอ Ios
| |
Input Offset Current หมายถงผลตางของกระแสทไหลเขาสขาอนพตทงสอง ซงยงท าใหแรงดนเอาตพตมคาเปนศนย
โดยทวไป Ios จะอยในชวง pA ถง nA
จากสมการทงสองทกลาวมาจะไดวาทขา Inverting Input จะได Inverting Input Bias Current
และทขา Non-Inverting Input จะได Non-Inverting Input Bias Current
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 7
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 9 แสดงการค านวณเพอหาคา Output Error Voltage ของวงจรขยายแบบกลบเฟส
จากวงจรก าหนดให uos = 0V, Ios = 0mA และ IB = 100nA เมอท าการหาคา Output Error Voltage; จะได ดงนแรงดน
ทตกครอม R1 จะเทากบ 0V ท าใหไมมกระแสไหลผาน R1ดงนนกระแส I(-) กจะตองไหลจากเอาตพตผาน Rf เขาสขา
Inverting Input ดงนน จะหาไดจาก
ดงนนแสดงใหเหนวาถงแมออปแอมปจะม uos = 0V และ Ios = 0mA กตามแต Input Bias Current (IB) กสามารถท าใหเกด
คาผดพลาดทเอาตพตได ซงการแกไขนนจะท าไดโดยการตอตวตานทาน RP เพมเขาไปในวงจรระหวางขา Non-Inverting และ
กราวดโดยก าหนดให
10kΩ
10kΩ
-
++
-Vo
VA
รปท 10
การวดแรงดนออฟเซตทอนพต (VIOS)
วธท 1 ตอวงจรดงรปท 10 ปรบคาของ VA จนกวา VO มคาเทากบศนยโวลต
การปรบคาของ VA ในทางปฎบตนนกระท าไดยากเนองจากตวออปแอมปมความไวสงนนเอง (เนองจาก Open loop gain
มคาสงมาก) จะสงเกตไดวา VO จะกระโดดอยระหวางแรงดนอมตวตลอดเวลา
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 8
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
วธท 2 ตอวงจรดงรปท 11 ตวตานทาน R1 และ R2 (Feedback Network) ท าหนาทลดความไวของออปแอมปลง
-
+Vo
R2=10kΩ
R1=10kΩ
รปท 11
การวดท าไดโดยอานคาของ VO แลวหลงจากนน ท าการค านวณหาคา VIOS จากสมการดงตอไปน
oVRR
RV
IOS
21
1
โดยทจะสอดคลองตามเงอนไขดงตอไปน OARR 12
IOSIOS IRRRV 212 1
เมอ A 0 = Open Loop Gain
I ios = Input Offset Current
External Compensation of Offset Errors
สาเหตหลกของ Output Error Voltage เปนผลมาจากคาของ IB, IOS และ uios ซงเปนขนาดของกระแสและแรงดนดงนนจงม
ความเปนไปไดทเราจะสามารถใชแหลงจายกระแสตอเชอมในต าแหนงทเหมาะสมของวงจรเพอก าจดคาผดพลาดทอนพตเหลาน โดยวธนจ าเปนอยางยงทจะตองมการจ ากดขนาดคา Output Offset Error Voltage ใหอยในพกดทสามารถควบคมและปรบแตงคาไดโดยงาย ซงการตอวงจรเพมเขาไปจะตองมผลกระทบทเกดกบวงจรนอยทสด และตองสามารถแกปญหาของ Offset Error ไดโดยตรง
การออกแบบ Current Source Compensating Network
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 9
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 12 แสดงการตอแหลงจายกระแสเพอก าจดคา Offset Error
การตอแหลงจายกระแสเพมเขาไปทโนด A ของวงจรนนเพอก าจด Offset Error ของวงจรทเกดขน โดยกระแส Ik ท
เราจะตองจายเขาไปนนสามารถหาไดจาก
ดงนน
ซงแหลงจายกระแสทเราตองใชนนจะสามารถสรางไดจากแหลงจายแรงดนโดยก าหนดใหน าตวตานทาน Rk มาตออนกรมกบ
แหลงจาย US โดยคาของ Rk ทใชจะตองมคาทสงกวา R ทโหลดอย 10 เทา ดงวงจรตอไปน
รปท 13 เงอนไขของการสรางวงจรแหลงจายกระแส
จากวงจรจะได เมอ
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 10
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
แตเพอใหวงจรนอยในพกดความเพอทสามารถควบคมไดดงนนแรงดน US ควรปรบคาไดในชวง ±200mV ดงนนเราจะไดวงจร
แหลงจายกระแสดงตอไปน
รปท 14 แสดงวงจรแหลงจายกระแสทใชงานในทางปฏบต
จากวงจร ก าหนดใหกระแสทไหลผานตวตานทานปรบคาอยในชวง 1mA -10mA ดงนน
เมอ
แตเลอกใชคาความตานทาน
แรงดนทตกครอม
จะได (
) (
)
เพราะฉะนนจะไดวงจรเทยบเคยงของแหลงจายกระแสดงตอไปน
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 11
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 15 วงจรสมมลของแหลงจายกระแส
ซงหากพจารณาวงจรเทยบเคยงทไดหากเราน าวงทไดไปตอเพมเขาไปในวงจรขยายแบบไมกลบเฟส นนจะเหนไดวา Rk ของแหลงจายกระแสจะไปขนานกบ R1 ของวงจร ดงนนคา R1 ในวงจรจะเปลยนไปท าใหอตราขยายของวงจรเปลยนแปลงไป
ดวย
รปท 16 ลกษณะสมบตของวงจรขยายแบบไมกลบเฟสเมอชดเชย Offset ดวยแหลงจายกระแส
ซงวธการแกปญหา Offset ทเกดขนในวงจรลกษณะนเราจะอาศยวธการตอแหลงจายแรงดนเขาไปแทนแหลงจายกระแสในวงจรซงสามารถท าไดดงตอไปน
การออกแบบ Voltage Source Compensating Network
ออปแอมปกบ Offset Voltage Compensating Network ดงทแสดงในภาพขางลางน จะประกอบดวยตวตานทานปรบคาได
(Ra) ตวตานทาน Rb และ Rc ถาเราน าไปใชในวงจรขยายแบบกลบเฟส Compensating Network ควรตอกบขาอนพตไมกลบ
เฟสของออปแอมป ในวงจรท สามารถใชเปนวงจรขยายแบบไมกลบเฟสได ดงนน Compensating Network จงถกตอทขา
อนพตกลบเฟสของออปแอมป ซงตวตานทานปรบคาได (Ra) ตออยระหวาง +UCC และ -UEE โดยแรงดนทตกครอม Rc คอแรงดนทขาอนพตไมกลบเฟส U2 เราสามารถท าใหแรงดนท U2 เทากบ U1 ไดโดยการปรบ Ra นนคอ uios สามารถท าใหเปนศนยได และเปนผลให uo มคาเปนศนยดวย
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 12
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 17 การตอ Offset Voltage Compensating Network เขากบออปแอมป
ตวอยางเชน สมมตให uo มคาเปนบวก ซงบอกเปนนยวา U1 >U2 กรณนหมายความวา U2 ควรถกเพมจนกระทงมคาเทากบ
U1 ซงสามารถเพมไดโดยการปรบ Ra ไปทาง +UCC หรอกลาวอกนยหนงคอ ถา uo มคาเปนลบ กแสดงวา U2 >U1 จากนนจงท าการปรบ Ra ไปทาง –UEE จนกระทง uo ลดลงจนเปนศนย
การสรางความสมพนธระหวาง uios แหลงจายแรงดนและสวนประกอบของการชดเชย (Compensating) อนดบแรก จาก
วงจรเธวนนอยใหมองจากจด T กลบเขาไปหา Ra คาความตานทานสงสดของวงจรสมมลเธวนน Rmax จะปรากฎเมอต าแหนงของตวตานทานปรบคาไดอยกงกลางดงแสดงในรป (a) ดงนนแรงดนสงสดของวงจรสมมลเธวนน Umax จะมคาเทากบ +UCC
และ –UEE เมอตวตานทานปรบคาไดอย ณ ต าแหนงสงทสดและต าทสดตามล าดบ ดงแสดงในรป (b) และ รป (c)
รปท 18 (a) วงจรสมมลเธวนนส าหรบคาความตานทาน Rmax (b) และ (c) วงจรสมมลส าหรบแรงดน max
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 13
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
แหลงจายแรงดน +UCC และ –UEE มขนาดเทากนเพราะฉะนนใหเราแทนขนาดดวยแรงดน U ดงนน Umax=U ตอไปท าวงจร
ชดเชยอกครงโดยใชแรงดนเธวนนสงสดและความตานทานทแสดงในวงจรตอไปน แลวประยกตใชกฎของการแบงแรงดนกบวงจรจะได
U คอฟงกชนของแรงดนเธวนนสงสด Umax และคาความตานทานเธวนนสงสด Rmax แตคาของ U2 สามารถเปนคาเดยวกนกบ
uios ได จาก U1–U2 = uios ดงนนจะไดวา
ในสมการ ยงมตวแปรทยงไมทราบคาอย ใหเราท าการสมมตโดย Rb >Rmax >Rc เมอ
เหตผลของการสมมต
นกคอ กระแสไบอสในออปแอมปจะก าหนดใหคงทและมคาทนอยมาก (อยในชวงนาโนแอมป) เพราะฉะนนกระแสไบอสทขา
กลบเฟสของออปแอมปในวงจรจะมคาคงทและนอยมากตามไปดวย กระแสไบอสทขากลบเฟสและกระแสทไหลผาน Rc ไดมา
จากกระแสทไหลผาน Rb ซงกระแสทไหลผาน Rb จะมคานอยกวากระแสทไหลผาน Rc กตอเมอ Rb > Ra จงบอกเปนนยวา Rb > Rmax ดงนนการสมมตให Rb >Rmax >Rc จงดมเหตผล จากการสมมตสามารถกลาวไดวา
ดงนน สามารถเขยนสมการ uios ใหมไดดงน
เมอ
จากสมการจะเหนไดวา uios นน ไมขนอยกบขนาดของแหลงจายแรงดน +UCC และ -UEE
ตวอยาง ออกแบบ Compensating Network ส าหรบออปแอมปเบอร LM307 โดยจายแรงดนใหกบออปแอมป ±10V
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 14
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
(ก าหนดให LM307 ม Input Offset Voltage : uios สงสด 10mV )
วธท า LM307 ม Input Offset Voltage : uios สงสด 10mV
คาของแหลงจายแรงดนคอ
จากสมการ
ถาเลอก
จะได
เลอก เมอ
ดงนน
ถาไมม Potentiometer คา 4kΩ เราอาจใชคาทนอยกวาได เชน 3kΩ ทงนเนองจาก เงอนไข คอ Rb = 10Rmax เมอ
ดงนนถาเลอกใช Ra = 3kΩ จะยงคงเปนไปตามเงอนไขทก าหนดไว
Slew Rate: SR
เปนอตราสงสดของการเปลยนแปลงแรงดนเอาตพตตอเวลา มหนวยเปน โวลตตอวนาท สามารถแสดงเปนกราฟไดดงรปท 19 และสามารถหาคาไดจาก
|
V/s
คาอตราสลวจะท าการทดสอบท Unity Gain (+1) ซงจะเปนคาคงทของออปแอมปแตละเบอร ในการเลอกออปแอมปใชงานดานความถตองน าคา SR มาพจารณาดวย เพราะถาแรงดนตองการความชนซงมคาสงกวา SR มากกจะเกดความผดเพยนขนได
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 15
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 19 การเปลยนแปลงแรงดนเอาตพตของออปแอมป 741
รปท 20 ผลของการสลวส าหรบสญญาณสเหลยมและไซน
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 16
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
พจารณาสญญาณอนพต เปลยนแปลงระดบของ V i ขนอยกบความถ (f) และขนาดของ V p ซงอตราการเปลยนแปลง
ระดบสงสดของ V i หาไดจาก pfV2 ถาคาอตราดงกลาวมคามากกวาอตราสลวของออปแอมป ผลจะปรากฏวาสญญาณเอาทพต V o จะเปลยนรป (Distortion) หรอเพยนไปจากสญญาณ V i ทงนเพราะ V 0 ไมสามารถตดตามการเปลยนแปลงระดบของ V i ได เนองจากการเปลยนแปลงของ V 0 จะมคาสงสดไดเทากบอตราสลวของออปแอมปเทานน
ดงนนถา pfV2 มคาสงสดกวาอตราสลวของออปแอมปมากขนเทาใดจะพบวา V 0 จะมรปรางใกลเคยงรปสามเหลยมมากขนเทานน
pmax
Vf2 อตราสลว
ดงนน ความถสงสดท V O ไมเกดการลดทอน (f max ) = อตราสลว / p
V2
Gain-Bandwidth Product: GB
เปนคา Bandwidth ของออปแอมปเมอ Gain ลดลงเปน 1 บางครง Gain-Bandwidth Product อาจเรยกเปน Closed-loop Bandwidth, Unity Gain Bandwidth หรอ Small-Signal Bandwidth
Common-Rejection Ratio: CMRR
CMRR เปนคณสมบตอยางหนงของออปแอมปทไดมาจากภาคอนพต ทเปนดฟเฟอรเรนเชยลแอมป หมายความวาหากสญญาณทเขามายงขวอนพตทงสองมเฟสตรงกนขนาดเทากน (สวนสญญาณแบบนเรยกวาอยในคอมมอนโหมด)
สญญาณทงสองนจะถกก าจดทงไป ดงนนเอาทพตจะเปนศนย (สวนสญญาณทมขนาดตางกนหรอมเฟสแตกตางกนจะเรยกวา อยในดฟเฟอเรนเชยลโหมด)
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 17
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 21
CM
D
A
ACMRR
AD = Differential Gain, ACM= Common-Mode Gain
คา CMRR ของออปแอมปยงมคาสงเทาไร หมายความวาสญญาณรบกวนจะถกก าจดมากขนเทานน
เอกสารอางอง
[1] มนตร ศรปรชญานนท. เอกสารประกอบการสอนวชา 222210 การออกแบบวงจรอเลกทรอนกส. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ กรงเทพฯ.
[2] Clayton, George Burbridge. Operational Amplifiers, 2nd ed. Butterworth & Co (Publishers) Ltd, 1979.
[3] Dostál, Jirí. Operational amplifiers. (Studies in electrical and electronic engineering; v. 4). Elsevier scientific publishing company, 1981.
[4] Stata, Ray. User’s Guide to Applying and Measuring Operational Amplifier Specifications (AN – 356
Application Note). Analog Devices.
[5] Ramakant A. Gayakwad , Op-Amps and Linear Integrated Circuits, Prentice Hall International
Edition, 4th Edition, 2000.
การทดลอง
ตอนท 1 Input Offset Voltage, Input Offset Current และ Input Bias Current
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 18
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 22 วงจรทใชส าหรบหา Input Offset Voltage, Input Offset Current และ Input Bias Current
1.1 ตอวงจรตามรปท 22 โดยใชออปแอมปเบอร 741 จายแรงดน Supply 15 V ใหออปแอมปท างาน 2 – 5 นาทกอนท าการทดลอง
1.2 ลดวงจร R3 และ R4วดแรงดน UO ค านวณหาคาแรงดนอนพตออฟเซทจาก
[
]
บนทกคาลงในตารางท 1
1.3 วดแรงดน UO โดยไมตองลดวงจรตวตานทาน ค านวณหาคากระแสอนพตออฟเซทจาก
[
] [ ]
ใชคา Uios จากขอ 1.2 บนทกคาลงในตารางท 1
1.4 ลดวงจร R3 วดแรงดน UO ค านวณหาคา I(+) จาก
[
] [ ]
ใชคา Uios จากขอ 1.2
1.5 ลดวงจร R4วดแรงดน UO ค านวณหาคา I(-) จาก
[
] [ ]
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 19
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
ใชคา Uios จากขอ 1.2
1.6 ค านวณหาคากระแสอนพตไบแอสจาก
| |
บนทกคาลงในตารางท 1
1.7 เปลยนออปแอมปเปนเบอร LF 351 แลวทดลองซ าขอ 1.1 – 1.6
1.8 เปรยบเทยบคาทไดกบคาทระบใน Data Sheet
ตารางท 1 ตารางบนทกผลการทดลองตอนท 1
Uios Iios IB
Data sheet ทดลอง Data sheet ทดลอง Data sheet ทดลอง 741 351
ตอนท 2 Offset Voltage Adjustment Range
รปท 23 วงจรส าหรบปรบ Offset Voltage
2.1 ตอวงจรตามรปท 23 ใชออปแอมปเบอร 741 ซงก าหนดใหวงจรมอตราขยายเทากบ – 1 จายแรงดน Supply ± 15 V
2.2 วดแรงดน uo แลวท าการปรบ VR จนแรงดนเปน 0 สามารถท าไดหรอไม เพราะเหตใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 20
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
2.3 เปลยนออปแอมปเปนเบอร LF351 แลวทดลองซ าตามขอท 2.1-2.2
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2.4 จากรปท 1.4 ถาท าการตอวงจรโดยทไมก าหนดอตราขยายใหกบออปแอมป (ตอขาอนพตทงสองลงกราวด) กอนท าการปรบ Offset Voltage จะสามารถปรบคา Offset Voltage ไดหรอไม เพราะอะไร
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ตอนท 4 Input Voltage Range
รปท 24 วงจรทใชส าหรบวดหา Input Voltage Range
4.1 ตอวงจรตามรปท 24 โดยใชออปแอมปเบอร 741 และปรบ Ui ไวทแรงดนต า ๆ
4.2 ท าการปรบแรงดน Ui วดแรงดน Ui กอนทแรงดน Uo อมตว
แรงดนอนพตทางดานบวกมคา = …………….. V
4.3 เปลยน Ui เปนคาลบแลวท าการปรบแรงดน Ui วดแรงดน Ui กอนทแรงดน Uo อมตว
แรงดนอนพตทางดานลบมคา = …………….. V
4.4 เปลยนออปแอมปเปนเบอร LF 351 ทดลองซ าขอ 4.2 – 4.3
แรงดนอนพตทางดานบวกมคา = …………….. V
แรงดนอนพตทางดานลบมคา = …………….. V
4.5 เปรยบเทยบคาทไดกบคาทระบใน Data Sheet
…………………………………………………………………………………………………………………………………
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 21
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
ตอนท 5 Output Voltage Swing
รปท 25 วงจรทใชส าหรบวดหา Output Voltage Swing
5.1 ตอวงจรตามรปท 25 โดยใชออปแอมปเบอร 741
5.2 วดแรงดน +Usatและ -Usat
+Usat = ……………. V
-Usat = ……………. V
5.5 เปลยนออปแอมปเปนเบอร LF 351 ทดลองซ าขอ 5.2 – 5.4
+Usat = ……………. V
-Usat = ……………. V
5.6 เปรยบเทยบคาทไดกบคาทระบใน Data Sheet
…………………………………………………………………………………………………………………………………
ตอนท 6 อตราสลว
6.1 วดคาอตราสลว ( Slew Rate)
-
+
Vo
10kΩ
10kΩ +15V
-15V
2
34
76
CH1
CH2
Vin = Sine 5 Vpp 1kHz
Vi
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 22
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
รปท 26
6.2 ตอวงจรตามรปท 26 โดยใชออปแอมปเบอร 741 ปอนไฟ V15Vcc
ท Vi ปอน Square Wave ใหไดความถ 10 KHz Amplitude = 5 Vp-p
ΔVO
Δt
VO
Vi
รปท 27
6.3 สงเกต iV และ OV ท OSCILLOSCOPE บนทก Wave Form iV และ OV ลงในกราฟ
6.4 วดคา Vp-p OUTPUT และค านวณคา OV , OV = …………………… Vp-p
6.5 วดคา T ของ VO และบนทกคา T , T = …………………………. S
6.6 จาก V และ T ทวดไดค านวณหาคา SLEW RATE TV SLEW RATE = ………………………. SV /
6.7 เปลยนออปแอมปเปนเบอร LF 351 ทดลองซ าขอ 5.2 – 5.4
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 23
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
OV = …………………… Vp-p
T = …………………………. S
SLEW RATE = ………………………. SV /
6.8 เปรยบเทยบคาทไดกบคาทระบใน Data Sheet
…………………………………………………………………………………………………………………………………
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 24
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
ตอนท 10 หาคา Common-Mode Rejection Ratio [CMRR]
-
+
Vo
R2=100kΩ
R1=100kΩ +12V
-12V
2
34
76
R3=100kΩ
R4=100kΩ
Vi
รปท 28
สตรการค านวณเบองตน Differential Gain = 3412 RRRRAd
Common-Mode Gain 1VVA Ocm
Common-Mode Rejection Ratio )A/Alog(20]dB[CMMRond
10.1 ตอวงจรตามรปท 28 ปอนไฟ VVcc 12 และปอน Vi เปน Sine Wave ใหไดความถ 100 ZH
10.2 ปรบคา Amplitude ของ Vi โดยใชโวลทมเตอรวด rmsV อยางนอยทสด 2 rmsV
10.3 วดคา OV โดยใช AC โวลทมเตอร
OV = ………………………… rmsV
10.4 ค านวณคา Common Mode Gain iOcmVVA
Acm = ……………………………………….
ค านวณคา CMRR ของวงจร
12 RRAd ………………………….
CMRR = ……………………….dB
10.5 เปรยบเทยบคาทไดกบทระบใน Data Sheet
…………………………………………………………………………………………………………………………………
305426 Medical Electronic Engineering Lab 1 25
ภาควชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยนเรศวร
สรปผลการทดลอง
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
ค าถามทายการทดลอง
1. วเคราะหผลการทดลองคา PARAMETER ตาง ๆ ของ OP-AMP เบอร 741A เปรยบเทยบกบขอมลจาก Datasheet ของ OP-AMP เบอรนวาคาแตละคาททดลองนนอยในพกด (RATED) ของมนหรอไม ถาไมถกตองตามพกด จงใหเหตผลของสงของสงทผดพลาด
2. วเคราะหผลการทดลองคา PARAMETER ตาง ๆ ของ OP-AMP เบอร LF351 เปรยบเทยบกบขอมลจาก Datasheet ของ OP-AMP เบอรนวาคาแตละคาททดลองนนอยในพกด (RATED) ของมนหรอไม ถาไมถกตองตามพกด จงใหเหตผลของสงของสงทผดพลาด