1. Bölüm: Kütüphanelerin Fiziksel Kaynak ve Olanaklarından Yararlanma 6....
Transcript of 1. Bölüm: Kütüphanelerin Fiziksel Kaynak ve Olanaklarından Yararlanma 6....
1 Boumlluumlm Kuumltuumlphanelerin Fiziksel Kaynak ve Olanaklarından Yararlanma
6 HAFTA
TUumlR 102 TUumlRK DİLİ
Bu boumlluumlm tamamlandıktan sonra
Kuumltuumlphanelerin sundukları hizmetler ve kaynakların neler olduğu
nasıl sunulduğu ve
nasıl yararlanılabileceği konusunda bilgi sahibi olunması
amaccedillanmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 2
Amaccedillar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 3
Anahtar Kavramlar
Kuumltuumlphane
Bilgi merkezi
Bilgi kaynakları
Katalog
Buumltuumlnleşik arama
Kaynak keşfi
Oumlduumlnccedil alma
Materyal ayırtma
Suumlre uzatma
Sınıflandırma sistemleri
Koleksiyonlar
Ayrılmış (Rezerv) Ders Kitapları
Referans kaynakları
Suumlreli yayınlar
Nadir eserler
Yerleşim planı
Ccedilalışma ortamı olarak kuumltuumlphane
Davranış kuralları
Genel olarak kuumltuumlphaneler
Kuumltuumlphaneden yararlanma
Buumltuumlnleşik arama ve katalog
Katalogdan sisteme geccediliş ve yapılabilecek işlemler
Koleksiyonlar
Kuumltuumlphane yerleşim duumlzeni
Sınıflandırma sistemleri
Kuumltuumlphanelerin sunduğu diğer bazı hizmetler ve olanaklar
Diğer kuumltuumlphanelerden yararlanma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 4
İccedilindekiler
Kuumltuumlphaneler
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 5
Topraklarımızda Kuumlltepersquode raflarda duumlzenli bulunan MOuml 2000rsquolere ait kil tabletler yazılı kuumlltuumlruumln ilk oumlrneklerini oluştururken Antik doumlnemde duumlnyanın ikinci buumlyuumlk kuumltuumlphanesi olan Bergama Kuumltuumlphanesi Roma Doumlnemi Efesrsquoinin Celsus Kuumltuumlphanesi Selccediluklu Doumlneminin zengin medrese kuumltuumlphaneleri Osmanlı Doumlneminin vakıf kuumltuumlphanelerinden guumlnuumlmuumlze uzun bir geccedilmişi olan bir kuumlltuumlr kurumu olarak karşımıza ccedilıkar kuumltuumlphaneler
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Bu boumlluumlm tamamlandıktan sonra
Kuumltuumlphanelerin sundukları hizmetler ve kaynakların neler olduğu
nasıl sunulduğu ve
nasıl yararlanılabileceği konusunda bilgi sahibi olunması
amaccedillanmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 2
Amaccedillar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 3
Anahtar Kavramlar
Kuumltuumlphane
Bilgi merkezi
Bilgi kaynakları
Katalog
Buumltuumlnleşik arama
Kaynak keşfi
Oumlduumlnccedil alma
Materyal ayırtma
Suumlre uzatma
Sınıflandırma sistemleri
Koleksiyonlar
Ayrılmış (Rezerv) Ders Kitapları
Referans kaynakları
Suumlreli yayınlar
Nadir eserler
Yerleşim planı
Ccedilalışma ortamı olarak kuumltuumlphane
Davranış kuralları
Genel olarak kuumltuumlphaneler
Kuumltuumlphaneden yararlanma
Buumltuumlnleşik arama ve katalog
Katalogdan sisteme geccediliş ve yapılabilecek işlemler
Koleksiyonlar
Kuumltuumlphane yerleşim duumlzeni
Sınıflandırma sistemleri
Kuumltuumlphanelerin sunduğu diğer bazı hizmetler ve olanaklar
Diğer kuumltuumlphanelerden yararlanma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 4
İccedilindekiler
Kuumltuumlphaneler
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 5
Topraklarımızda Kuumlltepersquode raflarda duumlzenli bulunan MOuml 2000rsquolere ait kil tabletler yazılı kuumlltuumlruumln ilk oumlrneklerini oluştururken Antik doumlnemde duumlnyanın ikinci buumlyuumlk kuumltuumlphanesi olan Bergama Kuumltuumlphanesi Roma Doumlnemi Efesrsquoinin Celsus Kuumltuumlphanesi Selccediluklu Doumlneminin zengin medrese kuumltuumlphaneleri Osmanlı Doumlneminin vakıf kuumltuumlphanelerinden guumlnuumlmuumlze uzun bir geccedilmişi olan bir kuumlltuumlr kurumu olarak karşımıza ccedilıkar kuumltuumlphaneler
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 3
Anahtar Kavramlar
Kuumltuumlphane
Bilgi merkezi
Bilgi kaynakları
Katalog
Buumltuumlnleşik arama
Kaynak keşfi
Oumlduumlnccedil alma
Materyal ayırtma
Suumlre uzatma
Sınıflandırma sistemleri
Koleksiyonlar
Ayrılmış (Rezerv) Ders Kitapları
Referans kaynakları
Suumlreli yayınlar
Nadir eserler
Yerleşim planı
Ccedilalışma ortamı olarak kuumltuumlphane
Davranış kuralları
Genel olarak kuumltuumlphaneler
Kuumltuumlphaneden yararlanma
Buumltuumlnleşik arama ve katalog
Katalogdan sisteme geccediliş ve yapılabilecek işlemler
Koleksiyonlar
Kuumltuumlphane yerleşim duumlzeni
Sınıflandırma sistemleri
Kuumltuumlphanelerin sunduğu diğer bazı hizmetler ve olanaklar
Diğer kuumltuumlphanelerden yararlanma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 4
İccedilindekiler
Kuumltuumlphaneler
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 5
Topraklarımızda Kuumlltepersquode raflarda duumlzenli bulunan MOuml 2000rsquolere ait kil tabletler yazılı kuumlltuumlruumln ilk oumlrneklerini oluştururken Antik doumlnemde duumlnyanın ikinci buumlyuumlk kuumltuumlphanesi olan Bergama Kuumltuumlphanesi Roma Doumlnemi Efesrsquoinin Celsus Kuumltuumlphanesi Selccediluklu Doumlneminin zengin medrese kuumltuumlphaneleri Osmanlı Doumlneminin vakıf kuumltuumlphanelerinden guumlnuumlmuumlze uzun bir geccedilmişi olan bir kuumlltuumlr kurumu olarak karşımıza ccedilıkar kuumltuumlphaneler
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Genel olarak kuumltuumlphaneler
Kuumltuumlphaneden yararlanma
Buumltuumlnleşik arama ve katalog
Katalogdan sisteme geccediliş ve yapılabilecek işlemler
Koleksiyonlar
Kuumltuumlphane yerleşim duumlzeni
Sınıflandırma sistemleri
Kuumltuumlphanelerin sunduğu diğer bazı hizmetler ve olanaklar
Diğer kuumltuumlphanelerden yararlanma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 4
İccedilindekiler
Kuumltuumlphaneler
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 5
Topraklarımızda Kuumlltepersquode raflarda duumlzenli bulunan MOuml 2000rsquolere ait kil tabletler yazılı kuumlltuumlruumln ilk oumlrneklerini oluştururken Antik doumlnemde duumlnyanın ikinci buumlyuumlk kuumltuumlphanesi olan Bergama Kuumltuumlphanesi Roma Doumlnemi Efesrsquoinin Celsus Kuumltuumlphanesi Selccediluklu Doumlneminin zengin medrese kuumltuumlphaneleri Osmanlı Doumlneminin vakıf kuumltuumlphanelerinden guumlnuumlmuumlze uzun bir geccedilmişi olan bir kuumlltuumlr kurumu olarak karşımıza ccedilıkar kuumltuumlphaneler
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Kuumltuumlphaneler
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 5
Topraklarımızda Kuumlltepersquode raflarda duumlzenli bulunan MOuml 2000rsquolere ait kil tabletler yazılı kuumlltuumlruumln ilk oumlrneklerini oluştururken Antik doumlnemde duumlnyanın ikinci buumlyuumlk kuumltuumlphanesi olan Bergama Kuumltuumlphanesi Roma Doumlnemi Efesrsquoinin Celsus Kuumltuumlphanesi Selccediluklu Doumlneminin zengin medrese kuumltuumlphaneleri Osmanlı Doumlneminin vakıf kuumltuumlphanelerinden guumlnuumlmuumlze uzun bir geccedilmişi olan bir kuumlltuumlr kurumu olarak karşımıza ccedilıkar kuumltuumlphaneler
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Halk ccedilocuk okul kurum kuumltuumlphaneleri konuya oumlzel ihtisas kuumltuumlphaneleri
gibi ccedileşitli tuumlrler arasında uumlniversite kuumltuumlphaneleri insanlığın mevcut bilgi birikiminin ifadesi olan bilgi kaynaklarından amaca uygun olarak derlenmiş bir kesit oluşturan koleksiyonları ve buna bağlı bilgi hizmetleri ile gerek eğitim ve oumlğretime gerekse bilimsel araştırmalara destek olurlar Bilgi kaynaklarının etkin kullanılabildiği oranda harcanan ccedilabalar verimli sonuccedillar sağlayabilir Bazı uumlniversitelerde kuumltuumlphane yerine bilgi merkezi de denilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 6
Uumlniversite Kuumltuumlphaneleri
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 7
Neden Kuumltuumlphaneden Yararlanmalı
Yenilikccedili ve girişimci insanların ayakta kalabildiği rekabetccedili ortamda yeni fikirler bilgiyle beslenir
Bilgi yeni kapılar accedilan bir altın anahtardır
Guumlvenilir bilgi kaynaklarını ise kuumltuumlphane sunar
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Bir uumlniversitenin web sitesinde kuumltuumlphane sayfalarına geccediliş yapıldığında tipik olarak bulunacak oumlgelerin başlıcaları şunlardır
Bilgi kaynaklarına erişebilmek iccedilin arama kutusu Kuumltuumlphane kataloğu Yararlanılabilecek hizmetlerin neler olduğu ve yararlanma koşulları Elektronik kaynaklara yerleşke dışından erişim bilgileri Kuumltuumlphane sistemindeki kişisel hesaba giriş Konu kılavuzları Veri tabanları listesi Yeni gelen yayınlar vb
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 8
Kuumltuumlphane Hakkında Bilgilenme
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Oumlduumlnccedil materyal verme Elektronik kaynaklara erişim sağlama Bilgi verme ve bilgi kaynaklarına youmlnlendirme Belge Sağlama Akademik kurumsal accedilık arşiv sunumu Dijital koleksiyonlar oluşturarak sunma Ccedilalışma ortamları ve araccedilları sunma
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 9
Uumlniversite Kuumltuumlphanelerinin Sunduğu Hizmetler
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Uumllkemizde kuumltuumlphane kullanımı ccedilok yaygın
olmadığından kuumltuumlphane kaynaklarının adil kullanımı accedilısından belirlenmiş olan kurallara uymamanın yaptırımları olduğu bilinmeyebilmektedir
Haklar kısıtlar ve yaptırımların neler olduğunu kuumltuumlphane web sitesinden oumlğrenmek kuumltuumlphane youmlnergesinin ilgili maddelerini goumlzden geccedilirmek yararlı olur
Hangi tuumlr materyallerin oumlduumlnccedil alınabildiği suumlrelerinin ne olduğu ve kaccedil kere suumlre uzatılabileceği gecikme halinde oumldenecek bedellerin ne kadar olduğu gibi bilgiler oumlduumlnccedil materyal alanlar iccedilin oumlnemlidir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 10
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Yoğun kullanılan ders kitapları ayrılmış kitaplar (Rezerv)
koleksiyonunda saatle belirlenen suumlrelerle oumlduumlnccedil verilir Referans kitapları ve suumlreli yayın ciltleri gibi bazı
materyaller oumlduumlnccedil verilmez Kuumltuumlphaneden alınan materyaller geri verilip varsa
gecikme bedelleri oumldenmedikccedile Uumlniversiteden ilişik kesilemez
Her bir oumlğrencinin kendisine sunulan hakları diğer arkadaşlarının haklarının da korunması amacıyla bu haklara konan sınırlamaları oumlğrenmesi kuumltuumlphanenin etkin kullanımı accedilısından yarar sağlar
Haklar ve kısıtlar youmlnergelerle duumlzenlenir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 11
Kuumltuumlphaneden Yararlanma
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Taramalar genelde iki amaccedilla yapılır Belli bir eserin var olup olmadığı varsa hangi rafta yer aldığı ve o anda
rafta hazır olup olmadığını saptamak
Belli bir konuda hangi kaynakların mevcut olduğunu incelemek
Belli bir eser aranıyorsa kitap adından tipik bir soumlzcuumlk ile yazar soyadının kesiştirilmesi hızlı sonuccedil almak accedilısından sağlıklı olur
Bir konuyla ilgili araştırma yapılıyorsa anahtar soumlzcuumlklere başvurulur Uygun bir yayın saptandığında kaydında yer alan konu başlıkları LC numarası gibi oumlgelerden hareket ederek yeni taramalar yapılmak suretiyle daha kapsamlı sonuccedillara ulaşmak muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 12
Neden Nasıl Tarama Yaparız
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Katalog bir kuumltuumlphanede var olan kitap tez gibi bilgi kaynakları yanında VCD DVD gibi goumlrsel-işitsel materyallerin bazı elektronik kaynakların bibliyografik bilgilerini iccedilerebilir Ccediloğu katalog abone olunan dergilere de dergi başlığı bazında yer verir Ancak bu noktada guumlnuumlmuumlzde dergilerdeki makalelere erişimin daha ccedilok elektronik ortamda veri tabanları uumlzerinden gerccedilekleştirildiğini anımsamakta yarar vardır
Katalog bağımsız taranabileceği gibi elektronik kaynakları da kapsayacak şekilde buumltuumlnleşik tarama olanağı veren keşif araccedillarından da yararlanılabilir 6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 13
Katalog ve Mevcut Fiziksel Kaynakların Keşfi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 14
Buumltuumlnleşik Aramadan Kataloğa Geccediliş
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 15
Kullanılacak Kaynağın Kuumlnyesini Not Etme
Bir araştırma yuumlruumltuumlrken yararlanılan kaynaklara daha sonra doğru referans verebilmek iccedilin kuumlnyenin doğru olarak not alınması oumlnem taşır Eğer buumltuumlnleşik tarama yapılırsa aşağıda goumlruumllduumlğuuml gibi ccedileşitli formatlarda doğru biccedilimiyle kuumlnyeyi keşif aracından almak lsquoCitersquo uumlzerinden muumlmkuumln olur
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 16
Bibliyografik Kuumlnye
Bir katalog kaydında oumlgeleri alanlara yerleştirilmiş olarak goumlrduumlğuumlmuumlz bibliyografik kuumlnyenin bileşenleri başlık yazar veya kaynağın uumlretiminde sorumluluk almış diğer gerccedilek ya da tuumlzel kişiler yayınlayan kuruluş yayın yeri ve tarihi sayfa veya yayın ccedilok ciltli ise cilt miktarı bir serinin parccedilası ise seri kaydı kaccedilıncı basım olduğu bilgileridir
Bilgi kaynağından alınan bu bilgilerin oumltesinde kaynağın kapsadığı konuyu yansıtan konu başlıkları kuumltuumlphanedeki yerini belirleyen ve aynı zamanda yine konusunu yansıtan yer numarası da yer alır
İccedilerik listesi erişilebilir elektronik suumlruumlm varsa bağlantısı ve kitapla ilgili web sayfalarına youmlnlendirmeler bazen kapağın goumlruumlntuumlsuuml de katalog kaydını buumltuumlnleyen oumlgeler olabilmektedir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 17
Katalogda Oumlduumlnccedil Alma Bilgileri ve Ayırtma
Bir bilgi kaynağı ile ilgili olarak katalogda yukarıda sıralanan bilgilerin yanı sıra oumlduumlnccedil alınıp alınmamış olduğu
oumlduumlnccedil alınmışsa hangi tarihte geri getirilmesi gerektiği saptanabilmekte ve
iade edildiğinde ilgilenen kişi iccedilin ayrılarak soumlz konusu kişinin bilgilendirilmesi iccedilin ayırtma işlemi yapılabilmektedir
Ayırtma iccedilin sisteme giriş yapılmış olması gerekir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 18
Kuumltuumlphane Sistemi Kullanıcı Kişisel Hesabı
Kullanıcı kendi kişisel hesap alanına girdiğinde oumlduumlnccedil aldığı materyallerin neler olduğunu ne zaman iade etmesi gerektiğini goumlrebilmekte ve
Oumlrneğin bu sistemde saat ikonunu kullanarak suumlre uzatımı yapabilmektedir
Boumlylece bazı hizmetler artık web uumlzerinde 24 saat sunulabilmektedir
Kendi kendine suumlre uzatımı genelde saatle oumlduumlnccedil verilen ayrılmış ders kitapları (rezerv koleksiyonları) iccedilin uygulanmaz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 19
Kitap Sırtı Etiketini Anlamak (LC)
Kuumltuumlphanede bir materyalin sırtında yer alan etiketteki yer numarası konu kodu dışında o materyali belirleyici oumlgelere de sahiptir ve adeta adres niteliği taşır
Yanda Yaşar Kemalrsquoin İnce Memed adlı 2 ciltlik romanından iki kopyaya sahip bir kuumltuumlphanede 2 cildin 2 kopyasının etiketinde Kongre Kuumltuumlphanesi sistemine goumlre yer alacak bilgiler oumlrnek olarak goumlsterilmiştir
Cutter LC sistemi ile birlikte kullanılan ve aynı konudaki eserleri yazar soyadınaveya kitap adına goumlre alfabetik sıralama bir edebi kişilikle ilgili olarak eserlerini hakkında yazılmış kitapları eserlerinin ccedilevirilerini gruplar halinde kendi iccedillerinde alfabetik sıralama olanağı veren bir kodlama sistemidir
PL248 Tuumlrk edebiyatı konu kodu Y27 Yaşar Kemal iccedilin yazar Cutter kodu İ53 Kitap adı Cutter kodu 2004 Yayın yılı v2 Kaccedilıncı cilt olduğu c2 Kuumltuumlphanede mevcut kaccedilıncı kopya olduğu
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 20
Koleksiyonlar
Sırt etiketinde bir oumlnceki yansıda accedilıklanan oumlgelerin dışında materyalin hangi koleksiyonda yer aldığı veya ne tuumlr bir materyal olduğunu ifade eden kodlara da yer verilir Belli başlı koleksiyonlar ve kod oumlrnekleri
Referans Soumlzluumlk ansiklopedi gibi yerinde yararlanılan yani oumlduumlnccedil verilmeyen kitaplar (REF)
Ayrılmış ders kitapları (Rezerv) (RES)
Goumlrsel-işitsel Film muumlzik kayıtları iccedileren DVD CD vb materyaller (AV)
Nadir Eserler Sahaflarda bulunur tuumlrden piyasada mevcudu kalmamış eski değerli kitaplar (NADİRRARE) Normal kitap rafa sığmayacak buumlyuumlkluumlkte olan kitaplar da ayrı bir koleksiyon olarak yer alabilir (BUumlYUumlK OVERSIZE)
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Oumlduumlnccedil alınabilen materyalleri iccedileren laquoGenel Koleksiyonraquo dışında anılan
koleksiyonlar ayrı boumlluumlmlerde sunulur Kuumltuumlphane yerleşim planı fiziksel ortamda veya web sitesinde bulunmazsa koleksiyonların konumları kuumltuumlphane dolaşılarak veya kuumltuumlphanecilerden bilgi alınarak tespit edilebilir
TOBB ETUuml Kuumltuumlphanesi Uumlst Kat Yerleşim Planından bir kesit
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 21
Yerleşim Duumlzeni ve Planı
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 22
Kuumltuumlphanede Kaynak Bulma ve Sınıflandırma Sistemleri
Katalogda saptanan bir kaynak elektronik değilse ve rafta bulunması gerekiyorsa kuumltuumlphanenin kullandığı sınıflama sisteminin yerleşim duumlzeninin ve yer numaralarının yapısının iyi kavranmış olması kolaylık sağlar
Duumlnya ccedilapında en yaygın kullanılan iki sınıflandırma sistemi vardır
Amerikan Kongre Kuumltuumlphanesi Sistemi (LC - Library of Congress Classification) ve
Dewey Onlu Sınflama (DDC - Dewey Decimal Classification DOS - Dewey Onlu Sınıflandırma) sistemleri
Bu sistemlerin ana tabloları izleyen yansılarda sunulmuştur
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Kongre Kuumltuumlphanesi Sınıflandırma Sistemi Library of Congress Classification Scheme (LC)
A Genel L Eğitim B Felsefe Din M Muumlzik C Tarihe Yardımcı Bilimler N Guumlzel Sanatlar CB Uygarlık Tarihi P Dil ve Edebiyat CC Arkeoloji PE İngiliz Dili CT Biyografi PL101-271 Tuumlrk Dili ve Edebiyatı D Tarih (Amerika hariccedil) PQ Latin Edebiyatı DR Tuumlrk Tarihi PR İngiliz Edebiyatı E-F Amerika Tarihi PS Amerikan Edebiyatı G Coğrafya Antropoloji Turizm Q Bilim H Sosyal Bilimler QA Matematik QA755-7695 Bilgisayar bilimi HA - HJ İktisat ndash İşletme QS-QZ Temel tıp bilimleri (NLM) HM - HX Sosyal Bilimler S Tarım J-JL Siyaset Bilimi T Teknoloji K Hukuk (Genel) U - V Askeri ve Deniz Bilimleri KJE Avrupa Birliği Hukuku W Tıp (NLM) KKX Tuumlrk Hukuku Z Bibliyografya ve Bilgi Bilimi
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 23
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 24
Dewey Onlu Sınıflandırma (DDC) Ana Tablosu
000 Genel Konular
100 Felsefe
200 Dinler
300 Sosyal Bilimler
400 Diller
500 Temel Bilimler
600 Uygulamalı Bilimler
700 Guumlzel Sanatlar
800 Edebiyat
900 Tarih Coğrafya Gezi
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
PL1-8844 Doğu Asya Afrika ve Okyanusya dilleri
PL1-481 Ural-Altay dilleri
PL21-396 Tuumlrk dilleri
PL91-396 Guumlneybatı (Oğuz) grubu
PL101-271 Tuumlrkccedile (Osmanlıca)
PL248 Yazarlar ve eserler A-Z
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 25
LC Sınıflandırmasında Hiyerarşik Taksonomi
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
DR481 Earliest to 12811453 DR485-575 12811453-1918 DR492 Ertoghrul 1281-1288 DR493 Osman I 1288-1326 DR494 Orkhan 1326-1359 DR495 Murad I 1359-1389 Inclthe Battle of Kosovo 1389 etc hellip
DR576-603 20th century DR589 Mohammed VI 1918-1922 Incl Turkish Revolution 1918-1923
DR590 First Republic 1923-1960 Kemalism DR592A1-Z Biography and memoirs DR593-601 Second Republic 1960-1980 DR603-605 Third Republic 1980-
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 26
Tarih Konusunda Kronolojik Doumlnemsel Sınıflama
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
LC Yer Numaralarının Sıralaması
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 27
TK146E44 1996
TK454A43 2000
TK1545N38 2001
TK5101T325 2002
TK5105543C57 1999
TK51057C492 1998
TK5105875I57C47 1998
Alfanumerik yapıda olan LC yer numaralarında aynı harf grubundaki kitapların numerik kodlarının sıralaması noktaya kadar sayısal değerlerine goumlre 1rsquoden-9999rsquo a doğru ilerlerken noktadan sonraki sayılar desimal olarak haneler itibariyle duumlzenlenmektedir
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Dewey Onlu Sınıflandırma Sisteminde adından da
anlaşılacağı uumlzere tamamen nuumlmerik olan kodlama onlu sistem esas alınarak yapılmıştır
DDCrsquonin Tuumlrkccedile uyarlaması da mevcut olup orijinalinde Tuumlrkiye ile ilgili konular ccedilok uzun numaralar aldığından boumlyle bir uyarlamaya gereksinim duyulmuştur Oumlrneğin Tuumlrk edebiyatı DDCrsquode 89453rsquote yer alırken DOSrsquota 810rsquolarda yer almaktadır
Yazar kodlamasında Cutter yerine yazarın ilk uumlccedil harfi kullanılmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 28
DDCDOSrsquota Sıralama Duumlzeni
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
LC bir uumllke edebiyatından eserleri yazarlara goumlre alfabetik
duumlzende sunar Bir yazarın oumlzguumln eserlerini ccedilevirileri izler daha sonra eleştirileri kitapları sıralanır
DDCDOS da uumllke bazında gruplandırma yapmakla birlikte edebi eserleri şiir roman tiyatro vb tuumlrlere ayırmakta her bir tuumlruuml doumlnemler itibariyle gruplandırmakta ve bir tuumlrden bir doumlnemde eser veren yazarlar bir alt grubu oluşturmaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 29
LC ve DDCrsquode Edebiyata Farklı Yaklaşımlar
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 30
Raflarda Yerleşim Duumlzeni
Raflardaki yerleşim duumlzeni her bir birimin en uumlst sırasının sol başından sağa doğru olup en alt sıranın sağ koumlşesinden raf kuumlmesindeki bir sonraki birimin en uumlst sol başına doğru ilerler
Birim Birim Birim
Raf kuumlmesi
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Aradığınız bir kaynağı kuumltuumlphanenizde bulamazsanız ve bulunması gerektiğini duumlşuumlnuumlrseniz satın alınması iccedilin oumlneride bulunabilirsiniz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 31
İstekte Bulunmak
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinde genelde grup halinde ccedilalışmak
isteyenlerin yararlanması iccedilin Grup Ccedilalışma Odaları bulunur
Engelsiz hizmet iccedilin Braille baskı almak metni sese doumlnuumlştuumlrmek iccedilin gerekli donanım ve yazılım kabartma terminaller gibi araccedil ve gereccediller oumlzel boumlluumlmlerde sunulabilmektedir
Aradığı bilgiyi bulamayanlar kuumltuumlphanecilere
başvurarak yardım alabilirler
Yazar emeği geccedilen ve yayıncıların haklarını ihlal etmeksizin makul kişisel kullanım oumllccediluumlleri iccedilinde fotokopi hizmeti alınabilir
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 32
Sunulan Diğer Bazı Olanaklar ve Hizmetler
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Sunulan bilgi kaynaklarının ccediloğu artık elektronik ortamda olduğu halde
kullanıcılar kuumltuumlphane ortamında ccedilalışmayı yeğlemektedirler
Kuumltuumlphane atmosferinde olmak ve sessizlik okuduğuna yoğunlaşan kişi iccedilin oumlnemli olabilmektedir Bu ihtiyaca saygı iccedilinde kuumltuumlphanede sessiz davranmak gerekmektedir Buumlyuumlk kuumltuumlphaneler bazı boumlluumlmlerde konuşmaya izin vermekte sesli alanlardan duvarlarına kadar halı kaplı mutlak sessiz odalara uzanan farklı ortamlar sunabilmektedirler
Kırıntı ve doumlkuumlntuumllerin boumlceklenmeye yol accedilmaması ccedilevredekilerin rahatsız olmaması accedilısından yeme iccedilme konusunda da kısıtlar soumlz konusudur
Tuumlm kamusal alanlar gibi kuumltuumlphanelerde de karşılıklı saygının gerekleri oumlnem taşımaktadır
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 33
Kuumltuumlphane Ortamı ve Davranış Kuralları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Uumlniversite kuumltuumlphanelerinin yanı sıra halk kuumltuumlphaneleri oumlzel
kuumltuumlphaneler kurum kuumltuumlphaneleri gibi diğer kuumltuumlphanelerden de aranan kaynakların mahiyetine goumlre yararlanılması duumlşuumlnuumllmelidir
Oumlrneğin halk edebiyatı uumlzerine bir araştırma yaparken yerel ozanların ccedilalışmalarını yerel bir halk kuumltuumlphanesinde bulmak muumlmkuumln olabilir Tuumlrk Dil Kurumu kuumltuumlphanesi dil ndash edebiyat araştırmacıları iccedilin Tuumlrk Tarih Kurumu Kuumltuumlphanesi tarihccedililer iccedilin uzmanlık kuumltuumlphaneleri oumlzelliğini taşırlar
Sınırsız bilgi duumlnyasında dolaşırken oumlnuumlmuumlze dikilen engelleri aşmak iccedilin birden fazla kuumltuumlphaneden yararlanmayı duumlşuumlnebiliriz
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 34
Diğer Kuumltuumlphanelerden Yararlanma
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Aranan bir kaynağın hangi kuumltuumlphanede mevcut olduğu ulusal toplu kataloğumuz TO-KAT kanalıyla bulunur Ancak dahil olmayan bazı kuumltuumlphanelerin kataloglarının ayrıca taranması gerekebilir
httpankaratoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi il bazında coğrafi veya httparastirmatoplukataloggovtr oumlrneğinde olduğu gibi kuumltuumlphane tuumlruuml bazında kuumlmeler iccedilinde tarama yapmak muumlmkuumlnduumlr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 35
TO-KAT Ulusal Toplu Katalog
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 36
WorldCat Uluslararası Toplu Katalog
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
İlgilendiğiniz bir kitap ve bir konu seccediliniz kuumltuumlphanenizin ana
web sayfasına giderek bunlar iccedilin buumltuumlnleşik tarama ve katalog taraması yapınız Sonuccedilları karşılaştırarak ne zaman hangisini kullanmayı yeğleyeceğinizin değerlendirmesini yapınız
Buumltuumlnleşik taramada karşınıza ccedilıkan kitap kaydına ait ayrıntılı kuumlnye sayfasında laquoCite=Atıf verraquo seccedileneğini tıklayarak ulaşacağınız atıf verme formatlarından hangisinin sizden beklenen atıf verme formatına uygun olduğunu inceleyiniz
İlgilendiğiniz bir kitabı httparastirmatoplukataloggovtr adresinde tarayarak mevcut olduğu araştırma kuumltuumlphanelerini saptayınız Bu boumlluumlmle ilgili soru ve yorumlarınız iccedilin selmaetuedutr
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 37
Alıştırmalar
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları
Aslan S (2012) ldquoTurkish libraries and technology in the
early twenty-first centuryrdquo Libraries in the early 21st century volume 1 (IFLA adına R N Sharma ed)ss 341-360 De Gruyter Saur
Dewey Services OCLC httpswwwoclcorgdeweyenhtml
Library of Congress Classification Outline httpswwwlocgovcatdircpsolcco
6 HAFTA TUumlR 102 TUumlRK DİLİ 38
Başvuru Kaynakları