1

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชาสงคมศกษา

(สค21001) ระดบมธยมศกษาตอนตน

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2554)

หามจาหนาย

หนงสอเรยนเลมน จดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หนงสอเรยนสาระการพฒนาสงคม

รายวชาสงคมศกษา (สค21001)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2554)

เอกสารทางวชาการหมายเลข 21/2555

3

สารบญ

คานา

สารบญ

คาแนะนา

โครงสรางรายวชาสงคมศกษา (สค21001)

ขอบขายเนอหา

บทท 1 ภมศาสตรกายภาพทวปเอเชย ...................................................................... 1

เรองท 1 ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศ

ในทวปเอเชย .............................................................................. 3

เรองท 2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ ................................ 10

เรองท 3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร ................................................... 20

เรองท 4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทย

ทสงผลตอทรพยากรตางๆ ........................................................ 26

เรองท 5 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลอง

กบทรพยากรในประเทศ ........................................................... 33

บทท 2 ประวตศาสตรทวปเอเชย ........................................................................... 45

เรองท 1 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศในทวปเอเชย ....................... 47

เรองท 2 เหตการณสาคญทางประวตศาสตรทเกดขนในประเทศไทย

และประเทศในทวปเอเชย......................................................... 67

บทท 3 เศรษฐศาสตร ............................................................................................... 73

เรองท 1 ความหมายความสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาค

และจลภาค ................................................................................ 74

เรองท 2 ระบบเศรษฐกจในประเทศไทย ................................................ 76

เรองท 3 คณธรรมในการผลตและการบรโภค ........................................ 89

เรองท 4 กฎหมายและขอมลการคมครองผบรโภค ................................. 91

เรองท 5 ระบบเศรษฐกจของประเทศตางๆ ในเอเชย .............................. 95

เรองท 6 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.....................................................

บทท 4 การเมองการปกครอง .....................................................................................

เรองท 1 การเมองการปกครองทใชอยในปจจบน

ของประเทศไทย ...........................................................................

เรองท 2 เปรยบเทยบรปแบบทางการเมองการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยและระบบอนๆ ..........................................

แนวเฉลย ......................................................................................................

บรรณานกรม ......................................................................................................

คณะผจดทา ......................................................................................................

5

คาแนะนาในการใชหนงสอเรยน

หนงสอสาระการพฒนาสงคม รายวชาสงคมศกษา (สค21001) ระดบมธยมศกษาตอนตน

เปนหนงสอเรยนทจดทาขนสาหรบผ เรยนทเปนนกศกษานอกระบบในการศกษาหนงสอสาระ

การพฒนาสงคม รายวชาสงคมศกษา (สค21001) ระดบมธยมศกษาตอนตนผเรยนควรปฏบตดงน

ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในหวขอและสาระสาคญ ผลการเรยนรทคาดหวง และขอบขาย

เนอหาของรายวชานนๆ โดยละเอยด

1. ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยด และทากจกรรมตามทกาหนด แลว

ตรวจสอบกบแนวตอบกจกรรมตามทกาหนด ถาผเรยนตอบผดควรกลบไปศกษาและทาความเขาใจ

ในเนอหานนใหมใหเขาใจ กอนทจะศกษาเรองตอๆไป

2. ปฏบตกจกรรมทายเรองของแตละเรอง เพอเปนการสรปความร ความเขาใจของเนอหาใน

เรองนนๆ อกครง และการปฏบตกจกรรมของแตละเนอหา แตละเรอง ผเรยนสามารถนาไปตรวจสอบ

กบครและเพอนๆ ทรวมเรยนในรายวชาและระดบเดยวกนได

3. หนงสอเรยนเลมนม 4 บท คอ

บทท 1 ภมศาสตรกายภาพทวปเอเชย

บทท 2 ประวตศาสตรทวปเอเชย

บทท 3 เศรษฐศาสตร

บทท 4 การเมองการปกครอง

โครงสรางรายวชาสงคมศกษา (สค21001)

สาระสาคญ

การศกษาเรยนรเกยวกบความเปลยนแปลงของสงแวดลอมทางกายภาพทงของประเทศไทย

และทวปเอเชย ววฒนาการความสมพนธของมนษยกบสงแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยาง

จากดเพอใหใชอยางเพยงพอในการผลตและบรโภค การใชขอมลทางประวตศาสตรเพอวเคราะหเหต

การณในอนาคต การเรยนรเรองการเมองการปกครอง สามารถนาไปใชประโยชนในการดาเนนชวต

ประจาวนได

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายขอมลเกยวกบภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร การเมองการปกครองท

เกยวของกบประเทศในทวปเอเชย

2. นาเสนอผลการเปรยบเทยบสภาพภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร การเมองการ

ปกครองของประเทศในทวปเอเชย

3. ตระหนกและวเคราะหถงการเปลยนแปลงทเกดขนกบประเทศในทวปเอเชยทมผลกระทบ

ตอประเทศไทย

ขอบขายเนอหา

บทท 1 ภมศาสตรกายภาพทวปเอเชย

เรองท 1 ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชย

เรองท 2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ

เรองท 3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร

เรองท 4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทสงผลตอทรพยากรตางๆ

เรองท 5 ค ว า ม ส า ค ญ ข อ ง ก า ร ด า ร ง ช ว ต ใ ห ส อ ด ค ล อ ง ก บ ท ร พ ย า ก ร ใ น

ประเทศ

บทท 2 ประวตศาสตรทวปเอเชย

เรองท 1 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศในทวปเอเชย

เรองท 2 เหตการณสาคญทางประวตศาสตรท เกดขนในประเทศไทยและ

ประเทศในทวปเอเชย

7

บทท 3 เศรษฐศาสตร

เรองท 1 ความหมายความสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาคและจลภาค

เรองท 2 ระบบเศรษฐกจในประเทศไทย

เรองท 3 คณธรรมในการผลตและการบรโภค

เรองท 4 กฎหมายและขอมลการคมครองผบรโภค

เรองท 5 ระบบเศรษฐกจของประเทศตางๆ ในเอเชย

เรองท 6 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

บทท 4 การเมองการปกครอง

เรองท 1 การเมองการปกครองทใชอยในปจจบนของประเทศไทย

เรองท 2 รปแบบการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตยและ

ระบบอนๆ

สอประกอบการเรยนร

1. หนงสอเรยนรายวชาสงคมศกษา สาระการพฒนาสงคม ระดบมธยมศกษาตอนตน

หลกสตรการศกษานอกระบบและระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

2. เครองมอทางภมศาสตร เชน แผนท ลกโลก เขมทศ รปถายทางอากาศและ

ภาพถายจากดาวเทยม

3. เวบไซต

4. หนงสอพมพ วารสาร เอกสารทางวชาการตามหองสมดและแหลงเรยนรในชมชน และห

องสมดประชาชน หองสมดเฉลมราชกมารในทองถน

บทท 1 ภมศาสตรกายภาพทวปเอเชย

สาระสาคญ

ภมศาสตรกายภาพ คอวชาทเกยวของกบลกษณะการเปลยนแปลงของสงแวดลอมทางกายภาพ

(Physical Environment) ท อ ย ร อ บ ต ว ม น ษ ย ท ง ส ว น ท เ ป น ธ ร ณ ภ า ค

อทกภาค บรรยากาศภาค และชวภาค ตลอดจน ความสมพนธทางพนท (spatial Relation) ของ

สงแวดลอมทางกายภาพตางๆ ดงกลาวขางตน

การศกษาภมศาสตรทางกายภาพทวปเอเชย ทาใหสามารถวเคราะหเหตผลประกอบกบการ

สงเกตพจารณาสงทผนแปรเปลยนแปลงในภมภาคตางๆ ของทวปเอเชยไดเปนอยางด การศกษา

ภมศาสตรกายภาพแผนใหมตองศกษาอยางมเหตผล โดยอาศยหลกเกณฑทางภมศาสตร หรอ

หลกเกณฑสถต ซงเปนขอเทจจรงจากวชาในแขนงทเกยวของกนมาพจารณาโดยรอบคอบ

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชยได

2. มความรทางดานภมศาสตรกายภาพ สามารถเขาใจสภาพกายภาพของโลกวามองคประกอบ

และมการเปลยนแปลงทมผลตอสภาพความเปนอยของมนษยอยางไร

3. สามารถอธบายการใชและประโยชนของเครองมอทางภมศาสตรได

4. อธบายความสมพนธของสภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทสงผลตอทรพยากรตางๆ และ

สงแวดลอมได

5. อธบายความสมพนธของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากรในประเทศไทยและ

ประเทศในเอเชยได

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชย

1.1 ทตง และอาณาเขต

1.2 ลกษณะภมประเทศ

1.3 สภาพภมอากาศ

เรองท 2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ

2.1 การเปล ยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพทส งผลกระทบตอวถช วต

ความเปนอยของคน

2

เรองท 3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร

3.1 แผนท

3.2 ลกโลก

3.3 เขมทศ

3.4 รปถายทางอากาศและภาพถายจากดาวเทยม

3.5 เครองมอเทคโนโลยเพอการศกษาภมศาสตร

เรองท 4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทสงผลตอทรพยากรตาง ๆ และสงแวดลอม

เรองท 5 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากรในประเทศ

5.1 ประเทศไทย

5.2 ประเทศในเอเชย

สอประกอบการเรยนร

1. แบบเรยนรายวชาสงคมศกษา สาระการพฒนาสงคม ระดบมธยมศกษาตอนตน หลกสตร

การศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

2. เครองมอทางภมศาสตร เชน แผนท ลกโลก เขมทศ รปถายทางอากาศและภาพถายจาก

ดาวเทยม

3. เวบไซต

3

เรองท 1

1.1 ทตง และอาณาเขต ทวปเอเชยเปนทวปทมขนาดใหญทสดในโลก มพนทประมาณ

44,648,953 ลานตารางกโลเมตร มดนแดนทตอเนองกบทวปยโรปและทวปแอฟรกา แผนดนของทวป

ยโรปกบทวปเอเชย ทตอเนองกนเรยกรวมวา ยเรเชย พนทสวนใหญอยเหนอเสนศนยสตรมทาเลทตง

ตามพกดภมศาสตร คอ จากละตจด 11 องศาใต ถงละตจด 77 องศา 41 ลปดาเหนอ บรเวณแหลมเชล

ยสกน (Chelyuskin) สหพนธรฐรสเซย และจากลองจจดท 26 องศา 04 ลปดาตะวนออก บรเวณแหลม

บาบา (Baba) ประเทศตรก ถงลองจจด 169 องศา 30 ลปดาตะวนตก ทบรเวณแหลมเดชเนฟ

(Dezhnev) สหพนธรฐรสเซย โดยมอาณาเขตตดตอกบดนแดนตางๆ ดงตอไปน

ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชย

ทศเหนอ จรดมหาสมทรอารกตก มแหลมเชลยสกน ของสหพนธรฐรสเซย เปน

แผนดนอยเหนอสด ทละตจด 77 องศาเหนอ

ทศใต จรดมหาสมทรอนเดย มเกาะโรต (Roti) ของตมอร-เลสเต เปนดนแดนอยใตทสดท

ละตจด 11 องศาใต

ทศตะวนออก จรดมหาสมทรแปซฟก มแหลมเดชเนฟ ของสหพนธรฐรสเซย

เปนแผนดนอยตะวนออกทสด ทลองจจด 170 องศาตะวนตก

ทศตะวนตก จรดทะเลเมดเตอรเรเนยนและทะเลดา กบมทวเขาอราลกนดนแดนกบทวปยโรป

แ ล ะ ม ท ะ เ ล แ ด ง ก บ ค า บ ส ม ท ร ไ ซ ไ น (Sinai) ก น ด น แ ด น ก บ ท ว ป แ อ ฟ ร ก า

มแหลมบาบาของตรกเปนแผนดนอยตะวนตกสด ทลองจจด 26 องศาตะวนออก

1.2 ลกษณะภมประเทศ ทวปเอเชยมลกษณะภมประเทศแตกตางกนหลายชนดในสวนทเปน

ภาคพนทวป แบงออกเปนเขตตางๆ ได 5 เขต คอ

1) เขตทราบต าตอนเหนอ เขตทราบตาตอนเหนอ ไดแก ดนแดนทอย ทาง

ตอนเหนอของทวปเอเชย ในเขตไซบเรย สวนใหญอยในเขตโครงสรางแบบหนเกาทเรยกวา

แองการาชลด มลกษณะภมประเทศเปนทราบขนาดใหญ มแมนาออบ แมนาเยนเซ และแมนาลนาไหล

ผาน บรเวณนมอาณาเขตกวางขวางมาก แตไมคอยมผคนอาศยอย ถงแมวาจะเปนทราบ เพราะ

เนองจากมภมอากาศหนาวเยนมาก และทาการเพาะปลกไมได

2) เขตทราบลมแมนา เขตทราบลมแมนา ไดแก ดนแดนแถบลมแมนาตางๆ

ซงมลกษณะภมประเทศเปนทราบ และมกมดนอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก สวนใหญ อยทาง

เอเชยตะวนออก เอเชยใต และเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไดแก ทราบลมฮวงโห ทราบลมแมนาแยงซเกยง

ในประเทศจน ทราบลมแมนาสนธ ทราบลมแมนาคงคา และทราบลมแมนาพรหมบตรในประเทศ

ปากสถาน อนเดย และบงกลาเทศ ทราบลมแมนาไทกรส ทราบลมแมนายเฟรทส ในประเทศอรก ท

ราบลมแมนาโขงตอนลาง ในประเทศกมพชาและเวยดนาม ทราบลมแมนาแดง ในประเทศเวยดนาม

4

ทราบลมแมนาเจาพระยา ในประเทศไทย ทราบลมแมนาสาละวนตอนลาง ทราบลมแมนาอระวด ใน

ประเทศสาธารณรฐแหงสหภาพพมา

3) เขตเทอกเขาสง เปนเขตเทอกเขาหนใหมตอนกลาง ประกอบไปดวยทราบสงและ

เทอกเขามากมาย เทอกเขาสงเหลานสวนใหญเปนเทอกเขาทแยกตวไปจากจดรวมทเรยกวา ปามรนอต

หรอภาษาพนเมองเรยกวา ปามรดนยา แปลวา หลงคาโลกจากปามรนอตมเทอกเขาสงๆ ของทวป

เอเชยหลายแนว ซงอาจแยกออกไดดงน

เทอกเขาทแยกไปทางทศตะวนออก ไดแก เทอกเขาหมาลย เทอกเขาอาระกนโยมา และ

เทอกเขาทมแนวตอเนองลงมาทางใต มบางสวนทจมหายไปในทะเล และบางสวนโผลขนมาเปนเกาะ

ในมหาสมทรอนเดยและมหาสมทรแปซฟก ถดจากเทอกเขาหมาลยขนไปทางเหนอ มเทอกเขาทแยก

ไปทางตะวนออก ไดแก เทอกเขาคนลน เทอกเขาอลตนตก เทอกเขานานซาน และแนวทแยกไปทาง

ทศตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก เทอกเขาเทยนชาน เทอกเขาอลไต เทอกเขาคนแกน เทอกเขายาโบ

ลนอย เทอกเขาสตาโนวอย และเทอกเขาโกลมา เทอกเขาทแยกไปทางทศตะวนตก แยกเปนแนวเหนอ

และแนวใต แนวเหนอ ไดแก เทอกเขาฮนดกช เทอกเขาเอลบชร สวนแนวทศใต ไดแก เทอกเขาสไล

มาน เทอกเขาซากรอส ซงเมอเทอกเขาทง 2 น มาบรรจบกนทอารเมเนยนนอตแลว ยงแยกออกอกเปน

2 แนวในเขตประเทศตรก คอ แนวเหนอเปนเทอกเขาปอนตก และแนวใตเปนเทอกเขาเตารส

5

4) เขตทราบสงตอนกลางทวป เขตทราบสงตอนกลางเปนทราบสงอยระหวางเทอกเขา

หนใหมทสาคญๆ ไดแก ทราบสงทเบตซงเปนทราบสงขนาดใหญและสงทสดในโลก ทราบสงยน

นา น ท า ง ใต ข องป ระ เท ศ จน แล ะท ร า บส ง ท มล ก ษ ณะ เหมอนแอง ช อ

ตากลามากน ซงอยระหวางเทอกเขาเทยนซานกบเทอกเขาคนลนแตอยสงกวาระดบนาทะเลมาก และม

อากาศแหงแลงเปนเขตทะเลทราย

5) เขตทราบสงตอนใตและตะวนตกเฉยงใต เขตทราบสงตอนใตและตะวนตกเฉยงใต

ไดแก ทราบสงขนาดใหญ ทางตอนใตของทวปเอเชย ซงมความสงไมมากเทากบทราบสงทาง

ตอนกลางของทวป ทราบสงดงกลาว ไดแก ทราบสงเดคคาน ในประเทศอนเดย ทราบสงอหราน ใน

ประเทศอหรานและอฟกานสถาน ทราบสงอนาโตเลย ในประเทศตรกและทราบสงอาหรบ ใน

ประเทศซาอดอาระเบย

1.3 สภาพภมอากาศ สภาพภมศาสตรและพชพรรณธรรมชาตในทวปเอเชย แบงไดดงน

1) ภมอากาศแบบปาดบชน เขตภมอากาศแบบปาดบชน อยระหวางละตจดท 10 องศา

เหนอ ถง 10 องศาใต ไดแก ภาคใตของประเทศไทย มาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส มความ

แตกตางของอณหภม ระหวางกลางวนและกลางคนไมมากนก มปรมาณนาฝนมากกวา 2,000

มลลเมตร (80 นว) ตอป และมฝนตกตลอดป

พชพรรณธรรมชาตเปนปาดงดบ ซงไมมฤดทผลดใบและมตนไมหนาแนน สวนบรเวณ

ปากแมนาและชายฝงทะเลมพชพรรณธรรมชาตเปนปาชายเลน

2) ภมอากาศแบบมรสมเขตรอน หรอรอนชนแถบมรสม เปนดนแดนทอยเหนอละตจด

10 องศาเหนอขนไป มฤดแลงและฤดฝนสลบกนประมาณปละเดอน ไดแก บรเวณคาบสมทรอนเดย

และคาบสมทรอนโดจน เขตนเปนเขตทไดรบอทธพลของลมมรสม ปรมาณนาฝนจะสงในบรเวณดาน

ตนลม (Winward side) และมฝนตกนอยในดานปลายลม (Leeward side) หรอเรยกวา เขตเงาฝน (Rain

shadow)

พชพรรณธรรมชาตเปนปามรสม หรอปาไมผลดใบในเขตรอน พนธไมสวนใหญเปนไม

ใบกวางและเปนไมเนอแขงทมคาในทางเศรษฐกจ หรอปาเบญจพรรณ เชน ไมสก ไมจนทน ไมประด

เปนตน ปามรสม มลกษณะเปนปาโปรงมากกวาปาไมในเขตรอนชน บางแหงมไมขนาดเลกขนปก

คลมบรเวณดนชนลาง และบางแหงเปนปาไผ หรอหญา ปะปนอย

3) ภมอากาศแบบทงหญาเมองรอน มลกษณะอากาศคลายเขตมรสม มฤดแลงกบฤดฝน

แตปรมาณนาฝนนอยกวา คอ ประมาณ 1,000 - 1,500 มลลเมตร (40 - 60 นว)

ตอป อณหภมเฉลยตลอดป ประมาณ 21 องศาเซลเซยส (70 องศาฟาเรนไฮต) อณหภมกลางคนเยนกวา

กลางวน ไดแก บรเวณตอนกลางของอนเดย สาธารณรฐแหงสหภาพพมา

และคาบสมทรอนโดจน

6

พชพรรณธรรมชาตเปนปาโปรงแบบเบญจพรรณ ถดเขาไปตอนในจะเปนทงหญาสง

ตงแต 60 - 360 เซนตเมตร (2 - 12 ฟต) ซงจะงอกงามดในฤดฝน แตแหงเฉาตายในฤดหนาว เพราะชวง

นอากาศแหงแลง

4) ภมอากาศแบบมรสมเขตอบอน อยในเขตอบอนแตไดรบอทธพลของลมมรสมมฝน

ตกในฤดรอน ฤดหนาวคอนขางหนาว ไดแก บรเวณภาคตะวนตกของจน ภาคใตของญป น

คาบสมทรเกาหล ฮองกง ตอนเหนอของอนเดย ในสาธารณรฐประชาชนลาว และตอนเหนอของ

เวยดนาม

พชพรรณธรรมชาตเปนไมผลดใบหรอไมผสม มทงไมใบใหญทผลดใบและไมสนทไม

ผลดใบ ในเขตสาธารณรฐประชาชนจน เกาหล ทางใตของเขตนเปนปาไมผลดใบ สวนทางเหนอม

อากาศหนาวกวาปาไมผสม และปาไมผลดใบ เชน ตนโอก เมเปล ถาขนไปทางเหนออากาศหนาวเยน

จะเปนปาสนทมใบเขยวตลอดป

5) ภมอากาศแบบอบอนภาคพนทวป ไดแก ทางเหนอและตะวนออกเฉยงเหนอของ

ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน เกาหลเหนอ ภาคเหนอของญปน และตะวนออกเฉยงใตของไซบเรย

มฤดรอนทอากาศรอน กลางวนยาวกวากลางคน นาน 5 - 6 เดอน เปนเขตปลกขาวโพดไดด เพราะม

ฝนตกในฤดรอน ประมาณ 750 - 1,000 มม. (30 - 40 นว) ตอป ฤดหนาวอณหภมเฉลยถง 7 องศา

เซลเซยส (18 องศาฟาเรนไฮต) เปนเขตทความแตกตางระหวางอณหภมมมาก

พชพรรณธรรมชาตเปนปาผสมระหวางไมผลดใบและปาสน ลกเขาไปเปน ทงหญา

สามารถเพาะปลกขาวโพด ขาวสาล และเลยงสตวพวกโคนมได สวนแถบชายทะเลมการทาปาไมบาง

เลกนอย

6) ภมอากาศแบบทงหญากงทะเลทรายแถบอบอน มอณหภมสงมากในฤดรอนและ

อณหภมตามากในฤดหนาว มฝนตกบางในฤดใบไมผลและฤดรอน ไดแก ภาคตะวนตกของ

คาบสมทรอาหรบ ตอนกลางของประเทศตรก ตอนเหนอของภาคกลางของอหราน ในมองโกเลยทาง

ตะวนตกเฉยงเหนอของจน

พชพรรณธรรมชาตเปนทงหญาสน (Steppe) ทงหญาดงกลาวมการชลประทานเขาถง ใช

เลยงสตวและเพาะปลกขาวสาล ขาวฟาง ฝาย ไดด

7) ภมอากาศแบบทะเลทราย มความแตกตางระหวางอณหภมกลางวนกบกลางคนและ

ฤดรอนกบฤดหนาวมาก ไดแก ดนแดนทอยภายในทวปทมเทอกเขาปดลอม ทาใหอทธพลจาก

มหาสมทรเขาไปไมถง ปรมาณฝนตกนอยกวาปละ 250 มม. (10 นว) ไดแก บรเวณคาบสมทรอาหรบ

ทะเลทรายโกบ ทะเลทรายธาร และทราบสงทเบต ทราบสงอหราน บรเวณทมนาและตนไมขน

เรยกวา โอเอซส (Oasis)

7

พชพรรณธรรมชาตเปนอนทผลม ตะบองเพชร และไมประเภทมหนาม ชายขอบ

ทะเลทราย สวนใหญเปนทงหญาสลบปาโปรง มการเลยงสตวประเภททเลยงไวใชเนอและทาการ

เพาะปลกตองอาศยการชลประทานชวย

8) ภมอากาศแบบเมดเตอรเรเนยน อากาศในฤดรอน รอนและแหงแลง

ในเลบานอน ซเรย อสราเอล และตอนเหนอของอรก

พชพรรณธรรมชาตเปนไมตนเตย ไมพมมหนาม ตนไมเปลอกหนาททนตอความแหงแลง

ในฤดรอนไดด พชทเพาะปลก ไดแก สม องน และมะกอก

9) ภมอากาศแบบไทกา (กงขวโลก) มฤดหนาวยาวนานและหนาวจด ฤดรอนสน ม

นาคางแขงไดทกเวลา และฝนตกในรปของหมะ ไดแก ดนแดนทางภาคเหนอของทวปบรเวณไซบเรย

พชพรรณธรรมชาตเปนปาสน เปนแนวยาวทางเหนอของทวป ท เรยกวา

ไทกา (Taiga) หรอปาสนของไซบเรย

10) ภมอากาศแบบทนดรา (ขวโลก) เขตนมฤดหนาวยาวนานมาก อากาศหนาวจด ม

หมะปกคลมตลอดป ไมมฤดรอน

พชพรรณธรรมชาตเปนพวกตะไครนา และมอสส

11) ภมอากาศแบบทสง ในเขตทสงอณหภมจะลดลงตามระดบความสงในอตราความ

สงเฉลยประมาณ 1 องศาเซลเซยสตอความสง 10 เมตร จงปรากฏวายอดเขาสงบางแหงแมจะอยในเขต

รอน กมหมะปกคลมทงป หรอเกอบตลอดป ไดแก ทราบสงทเบต เทอกเขาหมาลย เทอกเขาคนลน

และเทอกเขาเทยนชาน ซงมความสงประมาณ 5,000 - 8,000 เมตร จากระดบนาทะเล มหมะปกคลม

และมอากาศหนาวเยนแบบขวโลก

พชพรรณธรรมชาตเปนพวกคะไครนา และมอสส

การแบงภมภาค

ทวปเอเชยนอกจากจะเปนอนภมภาคของทวปยเรเชย ยงอาจแบงออกเปนสวนยอยดงน

เอเชยเหนอ หมายถง รสเซย เรยกอกอยางวาไซบเรย บางครงรวมถงประเทศทางตอนเหนอ

ของเอเชยดวย เชน คาซคสถาน

เอเชยกลาง ประเทศในเอเชยกลาง ไดแก

- สาธารณรฐในเอเชยกลาง 5 ประเทศ คอ คาซคสถาน อซเบกสถาน ทาจกสถาน

เตรกเมนสถาน และครกซสถาน

- ประเทศแถบตะวนตกของทะเลสาบแคสเปยน 3 ประเทศ คอ จอรเจย อารเมเนย

และอาเซอรไบจานบางสวน

เอเชยตะวนออก ประเทศในเอเชยตะวนออก ไดแก

- เกาะไตหวนและญปน ในมหาสมทรแปซฟก

8

- เกาหลเหนอและเกาหลใตบนคาบสมทรเกาหล

- สาธารณรฐประชาชนจนและมองโกเลย

เอเชยตะวนออกเฉยงใต ดนแดนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ ประเทศ

บนคาบสมทรมลาย คาบสมทรอนโดจน เกาะตางๆ ในมหาสมทรอนเดยและมหาสมทรแปซฟก เอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ประกอบดวย

- ประเทศตางๆ ในแผนดนใหญ ไดแก สาธารณรฐแหงสหภาพพมา ไทย สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว กมพชา และเวยดนาม

- ประเทศตางๆ ในทะเล ไดแก มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร อนโดนเซย บรไน

และตมอรตะวนออก (ตมอร - เลสเต) ประเทศอนโดนเซยแยกไดเปน 2 สวน โดยมทะเลจนใต

คนกลาง ทงสองสวนมทงพนททเปนแผนดนใหญและเกาะ

เอเชยใต เอเชยใตอาจเรยกอกอยางวาอนทวปอนเดย ประกอบดวย

- บนเทอกเขาหมาลย ไดแก อนเดย ปากสถาน เนปาล ภฏาน และบงกลาเทศ

- ในมหาสมทรอนเดย ไดแก ศรลงกาและมลดฟส

เอเชยตะวนตกเฉยงใต (หรอเอเชยตะวนตก) ประเทศตะวนตกโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกามก

เรยก อนภมภาคนวาตะวนออกกลาง บางครง “ตะวนออกกลาง” อาจหมายรวมถงประเทศในแอฟรกา

เหนอ เอเชยตะวนตกเฉยงใตแบงยอยไดเปน

- อะนาโตเลย (Anatolia) ซงกคอเอเชยไมเนอร (Asia Minor) เปนพนทสวนทเปนเอเชย

ของตรก

- ประเทศตรก 97 % ของตรก

- ทเปนเกาะ คอ ไซปรส ในทะเลเมดเตอรเรเนยน

- กลมเลแวนตหรอตะวนออกใกล ไดแก ซเรย อสราเอล จอรแดน เลบานอน และอรก

- ในคาบสมทรอาหรบ ไดแก ซาอดอาระเบย สหรฐอาหรบเอมเรตส บาหเรน กาตาร

อมาน เยเมน และอาจรวมถงคเวต

- ทราบสงอหราน ไดแก อหรานและพนทบางสวนของประเทศอนๆ

- อฟกานสถาน

9

กจกรรมท 1.1 ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชย

1) ใหผเรยนอธบายจดเดนของลกษณะภมประเทศในทวปเอเชย ทง 5 เขต

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................

2) ภมอากาศแบบใดทมหมะปกคลมตลอดป และพชพรรณทปลกเปนประเภทใด

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................

10

เรองท 2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ

การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ หมายถง ลกษณะการเปลยนแปลงของสงแวดลอม

ทางกายภาพทอยรอบตวมนษย ทงสวนทเปนธรณภาค อทกภาค บรรยากาศภาคและชวภาค ตลอดจน

ความสมพนธทางพนทของสงแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ ดงกลาวขางตน

การเปลยนแปลงทางภมศาสตร กอใหเกดความเปลยนแปลงทางกายภาพ ทงภมประเทศและ

ภมอากาศในประเทศไทยและประเทศในทวปเอเชย สวนมากเกดจากปรากฏการณตามธรรมชาตและ

เกดผลกระทบตอประชาชนทอาศยอย รวมทงสงกอสราง ปรากฏการณตางๆ ทมกจะเกด มดงตอไปน

2.1 การเกดแผนดนไหว แผนดนไหวเปนปรากฏการณธรรมชาตทเกดจากการเคลอนทของ

แผนเปลอกโลก (แนวระหวางรอยตอธรณภาค) ทาใหเกดการเคลอนตวของชนหนขนาดใหญเลอน

เคลอนทหรอแตกหก และเกดการโอนถายพลงงานศกย ผานในชนหนทอยตดกน พลงงานศกยนอยใน

รปเคลอนไหวสะเทอน จดศนยกลางการเกดแผนดนไหว (focus) มกเกดตามรอยเลอน อยในระดบ

ความลกตาง ๆ ของผวโลก สวนจดทอยในระดบสงกวา ณ ตาแหนงผวโลก เรยกวา “จดเหนอ

ศนยกลางแผนดนไหว” (epicenter) การสนสะเทอนหรอแผนดนไหวนจะถกบนทกดวยเครองมอท

เรยกวา ไซสโมกราฟ

1) สาหตการเกดแผนดนไหว

- แผนดนไหวจากธรรมชาต เปนธรณพบตภยชนดหนง สวนมากเปนปรากฏการณ

ทางธรรมชาตทเกดจากการสนสะเทอนของพนดน อนเนองมาจากการปลดปลอยพลงงานทสะสมไว

ภายในโลกออกมาอยางฉบพลน เพ อปรบสมดลของเปลอกโลกใหคงท โดยปกตเกดจากการ

เคลอนไหวของรอยเลอนภายในชนเปลอกโลก ทอย ดานนอกสดของโครงสรางของโลก มการ

เคลอนทหรอเปลยนแปลงอยางชา ๆ อยเสมอ แผนดนไหวจะเกดขนเมอมการเปลยนแปลงมากเกนไป

ภาวะนเกดขนบอยในบรเวณขอบเขตของแผนเปลอกโลกทแบงชนเปลอกโลกออกเปนธรณภาค

(lithosphere) เรยกแผนดนไหวทเกดขนบรเวณขอบเขตของแผนเปลอกโลกนวา แผนดนไหวระหวาง

แผน (interpolate earthquake) ซงเกดไดบอยและรนแรงกวา แผนดนไหวภายในแผน (intraplate

earthquake)

- แผนดนไหวจากการกระทาของมนษย ซงมทงทางตรงและทางออม เชน การ

ทดลองระเบดปรมาณ การทาเหมอง สรางอางเกบนาหรอเขอนใกลรอยเลอน การทางานของ

เครองจกรกล การจราจร เปนตน

11

2) การวดระดบความรนแรงของแผนดนไหว โดยปกตจะใชมาตรารคเตอร ซงเปนการ

วดขนาดและความสมพนธของขนาดโดยประมาณกบความสนสะเทอนใกลศนยกลาง

ระดบความรนแรงของแผนดนไหว

1 - 2.9 เลกนอย ผคนเรมรสกถงการมาของคลน มอาการวงเวยนเพยงเลกนอยในบางคน

3- 3.9 เลกนอย ผคนทอยในอาคารรสกเหมอนมอะไรมาเขยาอาคารใหสนสะเทอน

4 - 4.9 ปานกลาง ผทอาศยอยทงภายในอาคารและนอกอาคาร รสกถงการสนสะเทอน

วตถหอยแขวนแกวงไกว

5 - 5.9 รนแรงเปนบรเวณกวาง เครองเรอน และวตถมการเคลอนท

6.69 รนแรกมาก อาคารเรมเสยหาย พงทลาย

7.0 ขนไป เกดการสนสะเทอนอยางมากมาย สงผลทาใหอาคารและสงกอสรางตางๆ

เสยหายอยางรนแรง แผนดนแยก วตถบนพนถกเหวยงกระเดน

3) ขอปฏบตในการปองกนและบรรเทาภยจากแผนดนไหว

กอนเกดแผนดนไหว

1. เตรยมเครองอปโภคบรโภคทจาเปน เชน ถานไฟฉาย ไฟฉาย อปกรณดบเพลง นา

อาหารแหง ไวใชในกรณไฟฟาดบหรอกรณฉกเฉนอนๆ

2. จดหาเครองรบวทยทใชถานไฟฉายหรอแบตเตอรสาหรบเปดฟงขาวสาร คา

เตอน คาแนะนาและสถานการณตางๆ

3. เตรยมอปกรณนรภย สาหรบการชวยชวต

4. เตรยมยารกษาโรค และเวชภณฑใหพรอมทจะใชในการปฐมพยาบาลเบองตน

5. จดใหมการศกษาถงการปฐมพยาบาล เพอเปนการเตรยมพรอมทจะชวยเหลอผท

ไดรบบาดเจบ หรออนตรายใหพนขดอนตรายกอนทจะถงมอแพทย

6. จาตาแหนงของวาลว เปด-ปดนา ตาแหนงของสะพานไฟฟา เพอตดตอนการสงนา

และไฟฟา

7. ยดเครองเรอน เครองใชไมสอย ภายในบาน ททางาน และในสถานศกษา ให

มนคง แนนหนา ไมโยกเยกโคลงเคลงเพอไมให ไปทาความเสยหายแกชวตและทรพยสน

8. ไมควรวางสงของทมนาหนกมากๆ ไวในทสง เพราะอาจรวงหลนมาทาความ

เสยหายหรอเปนอนตรายได

9. เตรยมการอพยพเคลอนยาย หากถงเวลาทจะตองอพยพ

10. วางแผนปองกนภยสาหรบครอบครว ททางานและสถานทศกษา มการชแจง

บทบาททสมาชกแตละบคคลจะตองปฏบต มการฝกซอมแผนทจดทาไว เพอเพมลกษณะและความ

คลองตวในการปฏบตเมอเกดเหตการณฉกเฉน

12

ขณะเกดแผนดนไหว

1. ตงสต อยในททแขงแรงปลอดภย หางจากประต หนาตาง สายไฟฟา เปนตน

2. ปฏบตตามคาแนะนา ขอควรปฏบตของทางราชการอยางเครงครด ไมตนตระหนก

จนเกนไป

3. ไมควรทาใหเกดประกายไฟ เพราะหากมการรวซมของแกสหรอวตถไวไฟ อาจ

เกดภยพบตจากไฟไหม ไฟลวก ซาซอนกบแผนดนไหวเพมขนอก

4. เปดวทยรบฟงสถานการณ คาแนะนา คาเตอนตางๆ จากทางราชการอยางตอเนอง

5. ไมควรใชลฟต เพราะหากไฟฟาดบอาจมอนตรายจากการตดอยภายใตลฟต

6. มดเขาไปนอนใตเตยงหรอตง อยาอยใตคานหรอททมนาหนกมาก

7. อยใตโตะทแขงแรง เพอปองกนอนตรายจากสงปรกหกพงรวงหลนลงมา

8. อยหางจากสงทไมมนคงแขงแรง

9. ใหรบออกจากอาคารเม อมการส งการจากผ ท ควบคมแผนปองกนภยหรอผ ท

รบผดชอบในเรองน

10. หากอยในรถ ใหหยดรถจนกวาแผนดนจะหยดไหวหรอสนสะเทอน หลงเกด

แผนดนไหว

11. ตรวจเชคการบาดเจบ และทาการปฐมพยาบาลผทไดรบบาดเจบ แลวรบนาสง

โรงพยาบาลโดยดวน เพอใหแพทยไดทาการรกษาตอไป

12. ตรวจเชคระบบนา ไฟฟา หากมการรวซมหรอชารดเสยหาย ใหปดวาลว เพอ

ปองกน นาทวมเออ ยกสะพานไฟฟา เพอปองกนไฟฟารว ไฟฟาดด หรอไฟฟาชอต

13. ตรวจเชคระบบแกส โดยวธการดมกลนเทานน หากพบวามการรวซมของแกส

(มกลน) ใหเปดประตหนาตาง แลวออกจากอาคารแจงเจาหนาทปองกนภยฝายพลเรอนผทรบผดชอบ

ไดทราบในโอกาสตอไป

14. ไมใชโทรศพทโดยไมจาเปน

15. อยากดนาลางสวม จนกวาจะมการตรวจเชคระบบทอเปนทเรยบรอยแลว เพราะ

อาจเกดการแตกหกของทอในสวม ทาใหนาทวมเออหรอสงกลนทไมพงประสงค

16. ออกจากอาคารทชารดโดยดวน เพราะอาจเกดการพงทลายลงมา

17. สวมรองเทายางเพอปองกนสงปรกหกพง เศษแกว เศษกระเบอง

18. รวมพล ณ ทหมายทไดตกลงนดหมายกนไว และตรวจนบจานวนสมาชกวาอย

ครบหรอไม

19. รวมมอกบเจาหนาทในการเขาไปปฏบตงานในบรเวณทไดรบความเสยหาย และ

ผไมมหนาทหรอไมเกยวของไมควรเขาไปในบรเวณนน ๆ หากไมไดรบการอนญาต

13

20. อยาออกจากชายฝง เพราะอาจเกดคลนใตนาซดฝงได แมวาการสนสะเทอนของ

แผนดนจะสนสดลงแลวกตาม

ผลกระทบตอประชากรทเกดจากแผนดนไหว

จากเหตการณแผนดนไหวครงรายแรงลาสดในทวปเอเชย ในมณฑลเสฉวน ประเทศจน

เมอวนท 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 มความรนแรงอยทขนาด 7.9 รกเตอร ทความลก : 19 กโลเมตร

โดยจดศนยกลางการสนอยท เขตเหวนฉวน มณฑลเสฉวน ทางตะวนตกเฉยงเหนอ ของนครเฉงต 90

กโลเมตร แผนดนไหวครงนสรางความเสยหายใหกบประเทศจนอยางมหาศาล ทงชวตประชาชน

อาคารบานเรอน ถนนหนทาง โดยมผเสยชวต 68,516 คน บาดเจบ 365,399 คน และสญหาย 19,350

คน (ตวเลขอยางเปนทางการ วนท 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2551)

นอกจากประเทศสาธารณรฐประชาชนจนแลว แผนดนไหวกยงสามารถรสกไดใน

ประเทศเพอนบานของจน อาทเชน ประเทศไทย ประเทศบงกลาเทศ ประเทศอนเดย ประเทศ

ปากสถาน

แมวาการเกดแผนดนไหวไมสามารถปองกนได แตเราควรเรยนรขอปฏบตในการปองกน

ทงกอนการเกดแผนดนไหว และขณะเกดแผนดนไหว เพอปองกนความเสยหายทเกดกบชวต

2.2 การเกดพาย พาย คอ สภาพบรรยากาศทถกรบกวนแบบใด ๆ กตาม โดยเฉพาะทม

ผลกระทบตอพนผวโลก และบงบอกถงสภาพอากาศทรนแรง เมอพดถงความรนแรงของพาย จะ

กลาวถงความเรวทศนยกลาง ซงอาจสงถง 400 กม./ชม. ความเรวของ การเคลอนตว ทศทางการ

เคลอนตวของพายและขนาดความกวางหรอเสนผาศนยกลางของตวพาย ซงบอกถงอาณาบรเวณทจะ

ไดรบความเสยหายวา ครอบคลมเทาใด ความรนแรงของพายจะมหนวยวดความรนแรงคลายหนวยรก

เตอรของการวดความรนแรงแผนดนไหว มกจะมความเรวเพมขนเรอยๆ

ประเภทของพาย พายแบงเปนประเภทใหญๆ ได 3 ประเภท คอ

1) พายฝนฟาคะนอง มลกษณะเปนลมพดยอนไปมา หรอพดเคลอนตวไปในทศทาง

เดยวกน อาจเกดจากพายทออนตวและลดความรนแรงของลมลง หรอเกดจากหยอมความกดอากาศตา

รองความกดอากาศตา อาจไมมทศทางทแนนอน หากสภาพการณแวดลอมตางๆ ของการเกดฝน

เหมาะสมกจะเกดฝนตก มลมพด

2) พายหมนเขตรอนตางๆ เชน เฮอรรเคน ไตฝน และไซโคลน ซงลวนเปนพายหมน

ขนาดใหญเชนเดยวกน และจะเกดขนหรอเรมตนกอตวในทะเล หากเกดเหนอเสนศนยสตร จะมทศ

ทางการหมนทวนเขมนาฬกา และหากเกดใตเสนศนยสตรจะหมนตามเขมนาฬกา โดยมชอตางกนตาม

สถานทเกด กลาวคอ

14

พายเฮอรรเคน (hurricane) เปนชอเรยกพายหมนทเกดบรเวณทศตะวนตกของ

มหาสมทรแอตแลนตก เชน บรเวณฟลอรดา สหรฐอเมรกา อาวเมกซโก ทะเลแครบเบยน เปนตน

รวมทงมหาสมทรแปซฟกบรเวณชายฝงประเทศเมกซโก

พายไตฝน (typhoon) เปนชอพายหมนทเกดทางทศตะวนตกของมหาสมทรแปซฟก

เหนอ เชน บรเวณทะเลจนใต อาวไทย อาวตงเกย ประเทศญปน

พายไซโคลน (cyclone) เปนชอพายหมนทเกดในมหาสมทรอนเดยเหนอ เชน บรเวณ

อาวเบงกอล ทะเลอาหรบ เปนตน แตถาพายนเกดบรเวณทะเลตมอรและทศตะวนออกเฉยงเหนอของ

ประเทศออสเตรเลย จะเรยกวา พายวลล-วลล (willy-willy)

พายโซนรอน (tropical storm) เกดขนเมอพายเขตรอนขนาดใหญออนกาลงลงขณะ

เคลอนตวในทะเล และความเรวทจดศนยกลางลดลงเมอเคลอนเขาหาฝงมความเรวลม 62 - 117

กโลเมตรตอชวโมง

พายดเปรสชน (depression) เกดขนเมอความเรวลดลงจากพายโซนรอน ซงกอใหเกดพาย

ฝนฟาคะนองธรรมดาหรอฝนตกหนก มความเรวลมนอยกวา 61 กโลเมตรตอชวโมง

3) พายทอรนาโด (tornado) เปนชอเรยกพายหมนทเกดในทวปอเมรกา มขนาดเนอทเลก

หรอเสนผาศนยกลางนอย แตหมนดวยความเรวสง หรอความเรวทจดศนยกลางสงมากกวาพายหมน

อน ๆ กอความเสยหายไดรนแรงในบรเวณทพดผาน เกดไดทงบนบกและในทะเล หากเกดในทะเล จะ

เรยกวา นาคเลนนา (water spout) บางครงอาจเกดจากกลมเมฆบนทองฟา แตหมนตวยนลงมาจาก

ทองฟาไมถงพนดน มรปรางเหมอนงวงชาง จงเรยกกนวา ลมงวง

ความเรวของพาย สามารถแบงออกเปน 5 ระดบ ไดแก

1) ระดบท 1 มความเรวลม 119 - 153 กโลเมตรตอชวโมง ทาลายลาง

เลกนอย ไมสงผลตอสงปลกสราง มนาทวมขงตามชายฝง

2) ระดบท 2 มความเรวลม 154 - 177 กโลเมตรตอชวโมง ทาลายลาง

เลกนอย ทาใหหลงคา ประต หนาตางบานเรอนเสยหายบาง ทาใหเกดนาทวมขง

3) ระดบท 3 มความเรวลม 178 - 209 กโลเมตรตอชวโมง ทาลายลางปานกลาง ทาลาย

โครงสรางทอยอาศยขนาดเลก นาทวมขงถงพนบานชนลาง

4) ระดบท 4 มความเรวลม 210 - 249 กโลเมตรตอชวโมง ทาลายลางสง หลงคา

บานเรอนบางแหงถกทาลาย นาทวมเขามาถงพนบาน

5) ระดบท 5 มความเรวลมมากกวา 250 กโลเมตรตอชวโมง จะทาลายลางสงมาก

หลงคาบานเรอน ตกและอาคารตาง ๆ ถกทาลาย พงทลาย นาทวมขงปรมาณมาก ถงขนทาลาย

ทรพยสนในบาน อาจตองประกาศอพยพประชาชน

ลาดบชนการเกดพายฝนฟาคะนอง

15

1) ระยะเจรญเตบโต โดยเรมจากการทอากาศรอนลอยตวขนสบรรยากาศ พรอมกบการ

มแรงมากระทา หรอผลกดนใหมวลอากาศยกตวขนไปสความสงระดบหนง โดยมวลอากาศจะเยนลง

เมอลอยสงขน และเรมทจะเคลอนตวเปนละอองนาเลก ๆ เปนการกอตวของเมฆควมลส ในขณะท

ความรอนแฝงจากการกลนตวของไอนาจะชวยใหอตราการลอยตวของกระแสอากาศภายในกอนเมฆ

เรวมากยงขน ซงเปนสาเหตใหขนาดของเมฆควมลสมขนาดใหญขน และยอดเมฆสงเพมขนเปน

ลาดบ จนเคลอนทขนถงระดบบนสดแลว (จดอมตว) จนพฒนามาเปนเมฆควมโลนมบส กระแส

อากาศบางสวนกจะเรมเคลอนทลง และจะเพมมากขนจนกลายเปนกระแสอากาศทเคลอนทลงอยาง

เดยว

2) ระยะเจรญเตบโตเตมท เปนชวงทกระแสอากาศมทงไหลขนและไหลลงปรมาณ

ความรอนแฝงทเกดขนจากการกลนตวลดนอยลง ซงมสาเหตมาจากการทหยาดนาฟาทตกลงมาม

อณหภมตา ชวยทาใหอณหภมของกลมอากาศเยนกวาอากาศแวดลอม ดงนนอตราการเคลอนทลงของ

กระแสอากาศจะมคาเพมขนเปนลาดบ กระแสอากาศทเคลอนทลงมา จะแผขยายตวออกดานขาง

กอใหเกดลมกระโชกรนแรง อณหภมจะลดลงทนททนใด และความกดอากาศจะเพมขนอยางรวดเรว

และยาวนาน แผออกไปไกลถง 60 กโลเมตรได โดยเฉพาะสวนทอยดานหนาของทศทาง การเคลอนท

ของพายฝนฟาคะนอง พรอมกนนนการทกระแสอากาศเคลอนทขน และเคลอนทลงจะกอใหเกดลม

เชยรรนแรงและเกดอากาศปนปวนโดยรอบ

3) ระยะสลายตว เปนระยะทพายฝนฟาคะนองมกระแสอากาศเคลอนทลงเพยงอยาง

เดยว หยาดนาฝนตกลงมาอยางรวดเรวและหมดไป พรอมๆ กบกระแสอากาศทไหลลงกจะเบาบางลง

การหลบเลยงอนตรายจากพายฝนฟาคะนอง เนองจากพายฝนฟาคะนองสามารถ ทาให

เกดความเสยหายตอทรพยสนและอนตรายตอชวตของมนษยได จงควรหลบเลยงจากสาเหตดงกลาว

คอ

1) ในขณะปรากฏพายฝนฟาคะนอง หากอยใกลอาคารหรอบานเรอนทแขงแรงและ

ปลอดภยจากนาทวม ควรอยแตภายในอาคารจนกวาพายฝนฟาคะนองจะยตลง ซงใชเวลาไมนานนก

การอยในรถยนตจะเปนวธการทปลอดภยวธหนง แตควรจอดรถใหอยหางไกลจากบรเวณทนาอาจ

ทวมได อยหางจากบรเวณทเปนนา ขนจากเรอ ออกหางจากชายหาดเมอปรากฏพายฝนฟาคะนอง เพอ

หลกเลยงอนตรายจากนาทวมและฟาผา

2) ในกรณทอยในปา ในทงราบ หรอในทโลง ควรคกเขาและโนมตวไปขางหนา แตไม

ควรนอนราบกบพน เนองจากพนเปยกเปนสอไฟฟา และไมควรอยในทตา ซงอาจเกดนาทวมฉบพลน

ได ไมควรอยในทโดดเดยวหรออยสงกวาสภาพสงแวดลอม

3) ออกหางจากวตถทเปนสอไฟฟาทกชนด เชน ลวด โลหะ ทอนา แนวรวบาน รถ

แทรกเตอร จกรยานยนต เครองมออปกรณทาสวนทกชนด รางรถไฟ ตนไมสง ตนไมโดดเดยวในท

16

แจง ไมควรใชอปกรณไฟฟา เชน โทรทศน ฯลฯ และควรงดใชโทรศพทชวคราว นอกจากกรณ

ฉกเฉน ไมควรใสเครองประดบโลหะ เชน ทองเหลอง ทองแดง ฯลฯ ในทแจงหรอถอวตถโลหะ เชน

รม ฯลฯ ในขณะปรากฏพายฝนฟาคะนอง นอกจากนควรดแลสงของตางๆ ใหอยในสภาพทแขงแรง

และปลอดภยอยเสมอโดยเฉพาะสงของทอาจจะหกโคนได เชน หลงคาบาน ตนไม ปายโฆษณา เสา

ไฟฟา ฯลฯ

ผลกระทบตอประชากรทเกดจากพาย

จากกรณการเกดพายไซโคลน “นารกส” (Nargis) ทสาธารณรฐแหงสหภาพพมา ถอเปน

ขาวใหญททวโลกใหความสนใจอยางยง เพราะมหนตภยครงน ไดคราชวตชาวพมาไปนบหมนคน

สญหายอกหลายหมนชวต บานเรอน ทรพยสน และสาธารณปโภคตางๆ เสยหายยบเยน

“นารกส” เปนชอเรยกของพายหมนเขตรอน มผลพวงมาจากการเกดภาวะโลกรอน

มความเรวลม 190 กโลเมตรตอชวโมง พาย “นารกส” เรมกอตว เมอวนท 27 เมษายน 2551

ในอาวเบงกอล ตอนกลางและพดเขาบรเวณสามเหลยมปากแมนาอระวด ทนครยางกงและบาสเซน

สาธารณรฐแหงสหภาพพมา ในเชาวนท 3 พฤษภาคม 2551

ความรนแรงของไซโคลน “นารกส” จดอยในความรนแรงระดบ 3 คอ ทาลายลางปาน

กลาง ทาลายโครงสรางทอยอาศยขนาดเลก นาทวมขงถงพนบานชนลางพดหลงคาบานเรอนปลววอน

ตนไมและเสาไฟฟาหกโคน ไฟฟาดบทวเมอง ในขณะททางภาคเหนอและภาคใตของประเทศไทยก

เจอหางเลขอทธพล “นารกส” เลกนอย ซงทาใหหลายจงหวดเกดฝนตกชก มนาทวมขง

พบตภยธรรมชาตไมมทางเลยงได ไมวาจะประเทศไหนหรอแผนดนใด แตมวธปองกนท

ดทสด คอ รฐบาลตองมหนวยงานซงทาหนาท early warning คอ เตอนประชาชนคนของตนแตแรก

ดวยขอมลทมประสทธภาพและทนการณ จากนนกตองรบดาเนนการตางๆ อยางเหมาะสม เชน ยาย

ผคนใหไปอยในทปลอดภย ทงน นบเปนโชคดของประเทศไทยทเมอ นารกส มาถงบานเรากลดความ

แรงลง คงมแตฝนเปนสวนใหญ แมจะทาความเสยหายแกพชไรของเกษตรกรไมนอยแตกเพม

ประมาณนาในเขอนสาคญๆ แตอยางไรกตามผลพวงภยพบตทางธรรมชาตทเกดขนทงหมด มาจาก

“ภาวะโลกรอน” ซงกเกดจากฝมอมนษยทงสน

17

2.3 การเกดคลนสนาม คลนสนาม (tsunami) คอ คลนในทะเล หรอคลนยกษใตนา จะเกด

ภายหลงจากการสนสะเทอนของแผนดนไหว แผนดนถลม การระเบดหรอการปะทของภเขาไฟทพน

ทองสมทรอยางรนแรง ทาใหเกดรอยแยก นาทะเลจะถกดดเขาไปในรอยแยกน ทาใหเกดภาวะนา

ลดลงอยางรวดเรว จากนนแรงอดใตเปลอกโลกจะดนนาทะเลขนมากอพลงคลนมหาศาล คลนสนาม

อาจจะเคลอนทขามมหาสมทร ซงหางจากจดทเกดเปนพนๆ กโลเมตร โดยไมมลกษณะผดสงเกต

เพราะมความสงเพยง 30 เซนตเมตร เคลอนทดวยความเรว 600 - 1,000 กโลเมตรตอชวโมง แตเมอ

เคลอนตว เขามาในเขตนาตน จะเกดแรงดนระดบนาใหสงขนอยางรวดเรว และมแรงปะทะอยาง

มหาศาลกลายเปนคลนยกษทมความสง 15 - 30 เมตร

สนาม สวนใหญเกดจากการเคลอนตวของเปลอกโลกใตทะเลอยางฉบพลน อาจจะเปน

การเกดแผนดนถลมยบตวลง หรอเปลอกโลกถกดนขนหรอยบตวลง ทาใหมนาทะเลปรมาตรมหาศาล

ถกดนขนหรอทรดตวลงอยางฉบพลน พลงงานจานวนมหาศาลกถายเทไปใหเกดการเคลอนตวของนา

ทะเลเปนคลนสนามทเหนอทะเลลก จะดไมตางไปจากคลนทวๆ ไปเลย จงไมสามารถสงเกตไดดวย

วธปกต แมแตคนบนเรอเหนอทะเลลกทคลนสนามเคลอนผานใตทองเรอไป กจะไมรสกอะไร เพราะ

เหนอทะเลลก คลนนสงจากระดบนาทะเลปกตเพยงไมกฟตเทานน จงไมสามารถแมแตจะบอกไดดวย

ภาพถายจากเครองบน หรอยานอวกาศ

นอกจากนแลว สนาม ยงเกดไดจากการเกดแผนดนถลมใตทะเล หรอใกลฝงททาใหมวลของ

ดนและหนไปเคลอนยายแทนทมวลนาทะเล หรอภเขาไฟระเบดใกลทะเล สงผลใหเกดการโยนสาด

18

ดนหนลงนา จนเกดเปนคลนสนามได ดงเชน การระเบดของภเขาไฟกระกะตว ในป ค.ศ. 1883 ซงสง

คลนสนาม ออกไปทาลายลางชวตและทรพยสนของผคนในเอเชย มจานวนผตายถงประมาณ 36,000

ชวต

คลนสนามกบผลกระทบตอสงแวดลอม การเกดคลนสนามกระทบตอสงแวดลอมและสงคม

ในหลาย ๆ ดาน เชน เกดการเปลยนแปลงของพนทชายฝงในชวงเวลาอนสน รวมทงการเปลยนแปลง

ทอย อาศยของสตวนาบางประเภท ปะการงถกทาลาย ประชาชนขาดทอย อาศย ไรทรพยสน

สนเนอประดาตว กระทบตออาชพไมวาจะเปนชาวประมง อาชพทเกยวกบการบรการดานทองเทยว

สงปลกสรางอาคารบานเรอนเสยหาย ฯลฯ

ผลกระทบตอประชากรทเกดจากคลนสนาม

จากกรณการเกดคลนสนาม ในวนท 26 ธนวาคม 2547 เวลา 0:58:50 น. (UT) หรอเวลา 7:58:50

น. ตามเวลาในประเทศไทย ไดเกดแผนดนไหวขนาด 8.9 ตามมาตรารกเตอร ทนอกชายฝงตะวนตก

ทางตอนเหนอของเกาะสมาตรา ประเทศอนโดนเซย จดศนยกลางอยลก 10 กม. หางจากเมองบนดาเอ

เช ประมาณ 250 กม. และหางจากกรงเทพฯ 1,260 กม. แผนดนไหวนเปนแผนดนไหวทใหญเปน

อนดบท 5 นบตงแตป ค.ศ. 1900 และใหญทสดนบตงแตแผนดนไหวอลาสกาในป ค.ศ. 1964

เหตการณดงกลาวทาใหเกดการสนสะเทอนรบรไดในประเทศมาเลเซย สงคโปร และไทย แรงคลนสง

ประมาณ 6 เมตร ไดถาโถมตามแนวชายฝงสรางความเสยหายในวงกวาง ทาใหเกดผเสยชวตและ

บาดเจบเปนจานวนมาก ในประเทศอนเดย ศรลงกา มาเลเซย และจงหวดทองเทยวทางใตของประเทศ

ไทย มผเสยชวตนบรอยและมผบาดเจบเปนจานวนมากในจงหวดภเกต พงงา ตรง และกระบ

19

กจกรรมท 1.2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ

1) ใหผเรยนอธบายวาการเกดแผนดนไหวอยางรนแรง จะสงผลกระทบตอประชากรและ

สงแวดลอมอยางไรบาง

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..................................................................................................

2) ใหบอกความแตกตางและผลกระทบทเกดตอประชากรและสงแวดลอมของพายฝน

ฟาคะนอง พายหมนเขตรอน และพายทอรนาโด

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..................................................................................................

3) คลนสนามกบผลกระทบตอสงแวดลอมมากมายหลายอยาง ในความคดเหนของผเรยน

ผลกระทบดานใดทเสยหายมากทสด พรอมใหเหตผลประกอบ

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...................................................................................

20

เรองท 3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร

เครองมอทางภมศาสตร หมายถง สงทมนษยสรางขนมาเพอตรวจสอบและบนทกขอมล

ทางดานภมศาสตร เครองมอภมศาสตรทสาคญ ไดแก แผนท ลกโลก เขมทศ รปถายทางอากาศ และ

ภาพถายจากดาวเทยม และเครองมอเทคโนโลยเพอการศกษาภมศาสตร ฯลฯ

3.1 แผนท เปนสงทมนษยสรางขนเพอแสดงลกษณะทตงของสงตางๆ ทปรากฏอยบน

พนผวโลก ทงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน โดยการยอสวนใหมขนาดเลกลง

ตามทตองการ พรอมทงใชเครองหมาย หรอสญลกษณแสดงลกษณะแทนสงตางๆ ลงในวสดพนแบน

ราบ

ความสาคญของแผนท แผนทเปนทรวบรวมขอมลประเภทตางๆ ตามชนดของแผนท จง

สามารถใชประโยชนจากแผนทไดตามวตถประสงค โดยไมจาเปนตองเดนทางไปเหนพนทจรง แผน

ทชวยใหผใชสามารถรสงทปรากฏอยบนพนโลกไดอยางกวางไกล ถกตองและประหยด

ประโยชนของแผนท แผนทมประโยชนตองานหลายๆ ดาน คอ

1. ดานการเมองการปกครอง เพอรกษาความมนคงของประเทศชาต ใหคงอยจาเปน

จะตองมความรในเรองภมศาสตรการเมอง หรอทเรยกกนวา “ภมรฐศาสตร” และเครองมอทสาคญ

ของนกภมรฐศาสตรกคอ แผนท เพอใชศกษาสภาพทางภมศาสตรและนามาวางแผนดาเนนการเตรยม

รบหรอแกไขสถานการณทเกดขนได

2. ดานการทหาร ในการพจารณาวางแผนทางยทธศาสตรของทหาร จาเปนตองหาขอมล

หรอขาวสารทเก ยวกบสภาพภมศาสตร และตาแหนงทางสงแวดลอมทถกตองแนนอนเกยวกบ

ระยะทาง ความสง เสนทาง ลกษณะภมประเทศทสาคญ

3. ดานเศรษฐกจและสงคม ดานเศรษฐกจ เปนเครองบงชความเปนอยของประชาชน

ภายในชาต การดาเนนงานเพอพฒนาเศรษฐกจของแตละภมภาคทผานมา แผนทเปนสงแรกทตอง

ผลตขนมาเพอการใชงานในการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กตองอาศยแผนทเปน

ขอมลพนฐานเพอใหทราบทาเลทตงสภาพทางกายภาพแหลงทรพยากร

4. ดานสงคม สภาพแวดลอมทางสงคมมการเปลยนแปลงอย เสมอ ทเหนชดคอ

สภาพแวดลอมทางภมศาสตร ซงทาใหสภาพแวดลอมทางสงคมเปลยนแปลงไป การศกษาสภาพการ

เปลยนแปลงตองอาศยแผนทเปนสาคญ และอาจชวยใหการดาเนนการวางแผนพฒนาสงคมเปนไปใน

แนวทางทถกตอง

21

5. ดานการเรยนการสอน แผนทเปนตวสงเสรมกระตนความสนใจ และกอใหเกดความ

เขาใจในบทเรยนดขน ใชเปนแหลงขอมลทงทางดานกายภาพ ภมภาค วฒนธรรม เศรษฐกจ สถตและ

การกระจายของสงตางๆ รวมทงปรากฏการณทางธรรมชาต และปรากฏการณตางๆ ใชเปนเครองชวย

แสดงภาพรวมของพนทหรอของภมภาค อนจะนาไปศกษาสถานการณและวเคราะหความแตกตาง

หรอความสมพนธของพนท

6. ดานสงเสรมการทองเทยว แผนทมความจาเปนตอนกทองเทยวในอนทจะทาใหรจก

สถานททองเทยวไดงาย สะดวกในการวางแผนการเดนทางหรอเลอกสถานททองเทยวตามความ

เหมาะสม

ชนดของแผนท แบงตามการใชงานได 3 ชนด ไดแก

1. แผนทภมประเทศ เปนแผนทแสดงความสงตาของพนผวโลก โดยใชเสนชนความสง

บอกคาความสงจากระดบนาทะเลปานกลาง แผนทชนดนเปนพนฐานทจะนาไปทาขอมลอนๆ

เกยวกบแผนท

2. แผนทเฉพาะเรอง เปนแผนททแสดงลกษณะใดลกษณะหนงโดยเฉพาะ ไดแก แผนท

รฐกจแสดงเขตการปกครองหรออาณาเขต แผนทแสดงอณหภมของอากาศ แผนทแสดงปรมาณนาฝน

แผนทแสดงการกระจายตวของประชากร แผนทเศรษฐกจ แผนทประวตศาสตร เปนตน

3. เปนแผนททรวบรวมเรองตาง ๆ ทงลกษณะทางกายภาพ ทางเศรษฐกจ ทางสงคม

ทางดานประชากร และอนๆ ไวในเลมเดยวกน

องคประกอบของแผนทมหลายองคประกอบ คอ

1. สญลกษณ คอ เครองหมายทใชแทนสงตางๆ ตามทตองการแสดงไวในแผนท เพอให

เขาใจแผนทไดงายขน เชน จด วงกลม เสน ฯลฯ

2. มาตราสวน คอ อตราสวนระยะหางในแผนทกบระยะหางในภมประเทศจรง

3. ระบบอางองในแผนท ไดแก เสนขนานละตจด และเสนลองจจด (เมรเดยน)

เสนละตจด เปนเสนสมมตทลากไปรอบโลกตามแนวนอนหรอแนวทศตะวนออก

ตะวนตก แตละเสนหางกน 1 องศา โดยมเสน 0 องศา (เสนศนยสตร) แบงกงกลางโลก เสนทอยเหนอ

เสนศนยสตร เรยกเสนองศาเหนอ เสนทอยใตเสนศนยสตร เรยกเสนองศาใต ละตจดมทงหมด 180

เสน

เสนลองจจด เปนเสนสมมตทลากไปรอบโลกในแนวตงจากขวโลกเหนอไปยง ขว

โลกใต แตละเสนหางกน 1 องศา กาหนดใหเสนทลากผานตาบลกรนช กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ

เปนเสน 0 องศา (เมรเดยนปฐม) ถานบจากเสนเมรเดยนปฐม ไปทางตะวนออก เรยกเสนองศา

ตะวนออก ถานบไปทางตะวนตกเรยกเสนองศาตะวนตก ลองจจด มทงหมด 360 เสน

22

พกดภมศาสตร เปนตาแหนงทตงของจดตางๆ บนพนผวโลก เกดจากการตดกนของ

เสนขนานละตจดและเสนเมรเดยน โดยเสนสมมตทงสองนจะตงฉากซงกนและกน

4. ขอบระวาง แผนททกชนดควรมขอบระวาง เพอชวยใหดเรยบรอย และเปนการ

กาหนดขอบเขตของแผนทดวย ขอบระวางมกแสดงดวยเสนตรงสองเสนหรอเสนเดยว

5. ระบบอางองบนแผนท คอระบบทกาหนดขนเพออานวยความสะดวกในการ

คานวณหาตาแหนงทตงและคานวณหาเวลาของตาแหนงตางๆ บนพนผวโลก ซงแยกไดดงน

การคานวณหาตาแหนงทตง จะใชละตจดและลองจจดเปนเกณฑ วธนเรยกวา การพกด

ภมศาสตร

การคานวณหาเวลา โดยใชหลกการวา 1 นาท = 15 ลบดา และ 4 นาท = 1 ลองจจด หรอ

1 องศา

6. สทใชในการเขยนแผนทแสดงลกษณะภมประเทศ

สดา หมายถง สงสาคญทางวฒนธรรมทมนษยสรางขน เชน อาคาร วด สถานท

ราชการ

สนาตาล หมายถง ลกษณะภมประเทศทมความสง

สนาเงน หมายถง ลกษณะภมประเทศทเปนนา เชน ทะเล แมนา หนองบง

23

สแดง หมายถง ถนนสายหลก พนทยานชมชนหนาแนน และลกษณะภมประเทศ

สาคญ

สเขยว พชพนธไมตาง ๆ เชน ปา สวน ไร

3.2 ลกโลก เปนเครองมอทางภมศาสตรอยางหนงทใชเปนอปกรณในการศกษาคนควา

หรอใชประโยชนในดานอนๆ ลกโลกจาลองเปนการยอสวนของโลกมลกษณะทรงกลม บนผวของ

ลกโลกจะมแผนทโลก แสดงพนดน พนนา สภาพภมประเทศ ทตงประเทศ เมอง และเสนพกดทาง

ภมศาสตร เพอสามารถบอกตาแหนงตางๆ บนพนผวโลกได ลกโลกจาลองสรางคลายลกโลกจรง

แสดงสแทนลกษณะภมประเทศตางๆ

องคประกอบของลกโลก ไดแก

เสนเมรเดยน เปนเสนสมมตทลากจากขวโลกเหนอไปยงขวโลกใต ซงกาหนดใหมคาเปน

0 องศาทเมองกรนช ประเทศองกฤษ

เสนขนาน เปนเสนสมมตทลากไปรอบโลกในแนวนอน ทกเสนจะขนานกบ เสนศนย

สตร

3.3 เขมทศ เปนเครองมอสาหรบใชในการหาทศทางของจดหรอวตถ โดยมหนวยเปน

องศา เปรยบเทยบกบจดเรมตน อาศยแรงดงดดระหวางสนามแมเหลกขวโลกกบเขมแมเหลก ซงเปน

องคประกอบทสาคญทสด เขมแมเหลกจะแกวงไกวอสระในแนวนอน เพอใหแนวเขมชอยในแนว

เหนอ - ใต ไปยงขวแมเหลกโลกตลอดเวลา เขมทศมประโยชนเพอใชในการเดนทาง ไดแก การ

เดนเรอทะเล เครองบน การใชเขมทศจะตองมแผนทประกอบ และตองหาทศเหนอกอน

3.4 รปถายทางอากาศและภาพถายจากดาวเทยม เปนรปหรอขอมลตวเลขทไดจากการ

เกบขอมลภาคพนดนจากกลองทตดอยกบยานพาหนะ เชน เครองบน หรอดาวเทยม

ประโยชนของรปถายทางอากาศและภาพถายจากดาวเทยม รปถายทางอากาศและ

ภาพถายจากดาวเทยมใหขอมลพนผวของเปลอกโลกไดเปนอยางด ทาใหเหนภาพรวมของการใชพนท

และการเปลยนแปลงตางๆ ตามทปรากฏบนพนโลกเหมาะแกการศกษาทรพยากรผวดน เชน ปาไม

การใชประโยชนจากดน หน และแร

3.5 เครองมอเทคโนโลยเพอการศกษาภมศาสตร เทคโนโลยทสาคญดานภมศาสตร คอ

1) ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) หมายถง การเกบ รวบรวม และบนทกขอมล

ทางภมศาสตรดวยระบบคอมพวเตอรโดยขอมลเหลานสามารถปรบปรงแกไขใหถกตองทนสมย และ

สามารถแสดงผลหรอนาออกมาเผยแพรเปนตวเลข สถต รปภาพ ตาราง แผนท และขอความทาง

หนาจอคอมพวเตอรหรอพมพออกมาเปนเอกสารได

24

ประโยชนของระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) คอ ชวยใหประหยดเวลาและ

งบประมาณ ชวยใหเหนภาพจาลองพนทชดเจนทาใหการตดสนใจวางแผนจดการและพฒนาพนทม

ความสะดวกและสอดคลองกบศกยภาพของพนทนนและชวยในการปรบปรงแผนทใหทนสมย

2) ระบบพกดพนผวโลก (GPS) เปนเครองมอรบสญญาณพกดพนผวโลกอาศย

ระยะทางระหวางเครองรบดาวเทยม GPS บนพนผวโลกกบดาวเทยมจานวนหนงทโคจรอยในอวกาศ

และระยะทางระหวางดาวเทยมแตละดวง ปจจบนมดาวเทยมชนดนอยประมาณ 24 ดวง เครองมอ รบ

สญญาณ มขนาดและรปรางคลายโทรศพทมอถอ เมอรบสญญาณจากดาวเทยมแลวจะทราบคาพกด ณ

จดทวดไว โดยอาจจะอานคาเปนละตจด และลองจจดได ความคลาดเคลอนขนอยกบชนดและราคา

ของเครองมอ

ประโยชนของเครองมอเทคโนโลยเพอการศกษาภมศาสตร จะคลายกบการใช

ประโยชนจากแผนทสภาพภมประเทศและแผนทเฉพาะเรอง เชน จะใหคาตอบวาถาจะเดนทางจาก

จดหนงไปยงอกจดหนง ในแผนทจะมระยะทางเทาใด ถาทราบความเรวของรถจะทราบวาใชเวลานาน

เทาใด บางครงขอมลมความสบสนมาก เชน ถนนบางชวงมสภาพถนนไมเหมอนกน คอ บางชวงเปน

ถนนกวางทสภาพผวถนนด บางชวงเปนถนนลกรง บางชวงเปนหลมเปนบอ ทาใหการคดคานวณ

เวลาเดนทางลาบากแตระบบสารสนเทศภมศาสตร จะชวยใหคาตอบได

25

กจกรรมท 1.3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร

1) ถาตองการทราบระยะทาง จากทหนงไปยงอกทหนง ผเรยนจะใชเครองมอทาง

ภมศาสตรชนดใด

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

2) ภาพถายจากดาวเทยม มประโยชนอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

3) แผนทมประโยชนอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................

4) ถาตองการทราบวาประเทศไทยอย พกดภมศาสตรทเทาไหร ผเรยนจะใชเครองมอ

ทางภมศาสตรชนดใดไดบาง

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................

26

เรองท 4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทสงผลตอทรพยากร

ตางๆ และสงแวดลอม

ประเทศไทยมความแตกตางกนทางสภาพภมศาสตรกายภาพ เนองจากมปจจยทกอใหเกด

ลกษณะภมประเทศ คอ

1) การผนแปรของเปลอกโลก เกดจากพลงงานภายในโลกทมการบบ อด ใหยกตวสงขน

หรอทรดตาลง สวนทยกตวสงขน ไดแก ภเขา ภเขาไฟ เนนเขา ทราบสง สวนทลดตาลง ไดแก หบเขา

ทราบลม

2) การกระทาของตวกระทาตางๆ เมอเกดการผนแปรแบบแรกแลว กจะเกดการกระทา

จากตวตางๆ เชน ลม นา คลน ไปกดเซาะพงทลายภมประเทศหลก ลกษณะของการกระทาม 2 ชนด

คอ การกดกรอนทาลาย คอ การทาลายผวโลกใหตาลง โดย ลม อากาศ นา นาแขง คลนลม และการ

สะสมเสรมสราง คอ การปรบผวโลกใหราบโดยเปนไปอยางชาๆ แตตอเนอง

3) การกระทาของมนษย เชน การสรางเขอน การระเบดภเขา

ดวยเหตดงกลาว นกภมศาสตรไดใชหลกเกณฑความแตกตางทางดานกายภาพ เชน ภม

ประเทศ ภมอากาศของทองถน มาใชในการแบงภาคภมศาสตร จงทาใหประเทศไทยมสภาพ

ภมศาสตรทแบงเปน 6 เขต คอ

1. เขตภเขาและหบเขาทางภาคเหนอ ลกษณะภมประเทศเปนภเขามากกวาภาคใดๆ และ

เทอกเขาจะทอดยาวในแนวเหนอใตสลบกบทราบหบเขา โดยมทราบหบเขาแคบๆ ขนานกนไป อน

เปนตนกาเนดของแมนาลาคลองหลายสาย แควใหญนอยในภาคเหนอทาใหเกดทราบลมแมนา ซงอย

ระหวางหบเขาอนอดมสมบรณไปดวยทรพยากรธรรมชาต ราษฎรสวนใหญประกอบอาชพเพาะปลก

เลยงสตว และทาเหมองแร นอกจากน ทรพยากรธรรมชาตยงเอออานวยใหเกดอตสาหกรรมใน

ครวเรอนทมชอเสยง เปนทรจกกนมาชานาน ภาคเหนอจะอยในเขตรอนทมลกษณะภมอากาศ

คลายคลงกบภมอากาศทางตอนใตของเขตอบอนของประเทศทม 4 ฤด

2. เขตเทอกเขาทางภาคตะวนตก ลกษณะภมประเทศเปนพนทแคบๆ ทอดยาวขนานกบ

พรมแดนประเทศพมา สวนใหญเปนภเขา มแหลงทรพยากรแรธาต และปาไมของประเทศ มปรมาณ

ฝนเฉลยตากวาทกภาค และเปนภมภาคทประชากรอาศยอยนอย สวนใหญอยในเขตทราบลมแมนา

และชายฝง และมกประกอบอาชพปลกพชไรและการประมง ลกษณะภมอากาศโดยทวไปมความแหง

แลงมากกวาในภาคอนๆ เพราะมเทอกเขาสงเปนแนวกาบงลม ทาใหอากาศในฤดรอนและฤดหนาว

27

แตกตางกนอยางเดนชด เนองจากแนวเทอกเขาขวางกน ทศทางลมมรสมตะวนตกเฉยงใตกอใหเกด

บรเวณเงาฝน หรอพนทอบลม ฝนจะตกดานตะวนตกของเทอกเขามากกวาดานภาคตะวนออก

3. เขตทราบของภาคกลาง ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทราบลมแมนาอนกวาง

ใหญ มลกษณะเอยงลาดจากเหนอลงมาใต เปนทราบทมความอดมสมบรณมากทสด เพราะเกดการทบ

ถม ของตะกอน เชน ทราบลมแมนาเจาพระยา และทาจน เปนแหลงททาการเกษตร (ทานา) ทใหญ

ทสด มเทอกเขาเปนขอบของภาค ทงดานตะวนตกและตะวนออก

4. เขตภเขาและทราบบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก ลกษณะภมประเทศเปนเทอกเขาสง

และทราบ ซงสวนใหญเปนทราบลกฟก และมแมนาทไหลลงสอาวไทย แมนาในภาคตะวนออก

สวนมากเปนแมนาสายสนๆ ซงไดพดพาเอาดนตะกอนมาทงไว จนเกดเปนทราบแคบๆ ตามทลม

ลกษณะชายฝงและมลกษณะภมประเทศเปนเกาะ อาว และแหลม ลกษณะภมอากาศ ภาคตะวนออกม

ชายฝงทะเลและมเทอกเขาเปนแนวยาว เปดรบลมมรสมตะวนตกเฉยงใตจากอาวไทยอยางเตมท จงทา

ใหภาคนมฝนตกชกหนาแนนบางพนท ไดแก พนทรบลมดานหนาของเทอกเขาและชายฝงทะเล

อณหภมของภาคตะวนออกจะมคาสมาเสมอตลอดทงป และมความชนคอนขางสง เหมาะแกการทา

สวน

5. เขตทราบสงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลกษณะภมประเทศเปนทราบสงขนาดตาทาง

บรเวณตะวนตกของภาคจะมภเขาสง ทางบรเวณตอนกลางของภาคมลกษณะเปนแองกะทะ เรยกวา

“แองทราบโคราช” มแมนาชและแมนามลไหลผาน ยงมทราบโลงอยหลายแหง เชน ทงกลารองไห ทง

หมาหว ซงสามารถทานาไดแตไดผลผลตตา และมแนวทวเขาภพานทอดโคงยาวคอนไปทาง

ตะวนออกเฉยงเหนอของภาค ถดเลยจากแนวทวเขาภพานไปทางเหนอมแองทรดตาของแผนดน เรยกวา

“แองสกลนคร”

6. เขตคาบสมทรภาคใต ลกษณะภมประเทศเปนคาบสมทรยนไปในทะเล มเทอกเขา

ทอดยาวในแนวเหนอใต ทเปนแหลงทบถมของแรดบก และมความสงไมมากนกเปนแกนกลาง

บรเวณชายฝงทะเลทงสองดานของภาคใตเปนทราบ มประชากรอาศยอยหนาแนน ภาคใตไดรบ

อทธพลความชนจากทะเลทงสองดาน มฝนตกชกตลอดป และมปรมาณฝนเฉลยสง เหมาะแกการ

เพาะปลกพชผลเมองรอน ทตองการความชนสง ลกษณะภมอากาศไดรบอทธพลของลมมรสมทง

สองฤด จงเปนภาคทมฝนตกตลอดทงป ทาใหเหมาะแกการปลกพชเมองรอนทตองการความชมชนสง

เชน ยางพารา ปาลมนามน เปนตน

องคประกอบของสงแวดลอมทางกายภาพของไทย ทสาคญม 3 องคประกอบ ไดแก

ลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต ซงมความเกยวพนซงกนและกน และมผลตอความ

เปนอยของมนษยทงทางตรงและทางออม

28

1) ลกษณะภมประเทศ ลกษณะของเปลอกโลกทเหนเปนรปแบบตางๆ

แบงเปน 2 ประเภท คอ ลกษณะภมประเทศหลก ไมเปลยนรปงาย ไดแก ทราบ ทราบ

สง ภเขา และเนนเขา ลกษณะภมประเทศรองเปลยนแปลงรปไดงาย ไดแก หบเขา หวย เกาะ อาว

แมนา สนดอนทราย แหลม ทะเลสาบ

2) ลกษณะภมอากาศ หมายถง คาเฉลยของลมฟาอากาศทเกดขนเปนประจาในบรเวณ

ใดบรเวณหนง ในชวงระยะเวลาหนง ซงมปจจยควบคมอากาศ เชน ตาแหนงละตจด

3) ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรธรรมชาต หมายถง สงทเกดขนเองตามธรรมชาตและ

มนษยสามารถนาไปใชประโยชนในการดารงชวตได แบงออกเปน 4 ประเภท คอ ทรพยากรดน

ทรพยากรนา ทรพยากรปาไม และทรพยากรแรธาต ทรพยากรธรรมชาต แบงเปน 3 ประเภท คอ

- ทรพยากรทใชแลวหมดไปไมสามารถเกดมาทดแทนใหมได เชน นามน แรธาต

- ทรพยากรทใชแลวสามารถสรางทดแทนได เชน ปาไม สตวบก สตวนา

- ทรพยากรทใชแลวไมหมดไป เชน นา อากาศ เปนตน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาต การอนรกษ หมายถง การรจกใชทรพยากรธรรมชาต

อยางคมคา และใหเกดประโยชนมากทสด โดยมวตถประสงค คอ

1. เพอปรบปรงคณภาพชวตของมนษย หมายถง การใชประโยชนสงสด และรกษา

สมดลของธรรมชาตไวดวย โดยใชเทคโนโลยททาใหเกดผลเสยตอสภาพแวดลอมนอยทสด

2. เพอรกษาทรพยากรและสงแวดลอมใหอยในสภาพสมดล โดยไมเกดสงแวดลอมเปน

พษ (Polution) จนทาใหเกดอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม

1) ทรพยากรดน ดนเกดจากการสลายตวของหน แรธาตและอนทรยวตถตาง ๆ อน

เนองมาจากการกระทาของลม ฟา อากาศและอนๆ สวนประกอบทสาคญของดน ไดแก อนนทรยวตถ

หรอแรธาต

ปญหาของการใชทรพยากรดน เกดจาก

1. การกระทาของธรรมชาต เชน การสกกรอนพงทลายทเกดจากลม กระแสนา และการ

ชะลางแรธาตตางๆ ในดน

2. การกระทาของมนษย เชน การทาลายปาไม การปลกพชชนดเดยวซาซาก การเผาปา

และไรนา ทาใหสญเสยหนาดน ขาดการบารงรกษาดน

การอนรกษทรพยากรดน โดยการปลกพชหมนเวยน การปลกพชแบบขนบนไดปองกนการ

เซาะของนา ปลกพชคลมดน ปองกนการชะลางหนาดน ไมตดไมทาลายปา และการปลกปาในบรเวณ

ทมความลาดชน เพอปองกนการพงทลายของดน

29

30

2) ทรพยากรนา นาเปนทรพยากรทจาเปนตอการดารงชวตของมนษยและสงมชวต ใช

แลวไมหมดสนไป แบงเปน

- นาบนดน ไดแก แมนา ลาคลอง หนอง บง ทะเลสาบ ปรมาณนา ขนอยกบปรมาณ

นาฝน

- นาใตดน หรอนาบาดาล ปรมาณนาขนอยกบนาทไหลซมลงไปจากพนดน และ

ความสามารถในการกกนาในชนหนใตดน

- นาฝน ไดจากฝนตก ซงแตละบรเวณจะมปรมาณนาแตกตางกน ซงในประเทศไทย

เกดปญหาวกฤตการณเกยวกบทรพยากรนา คอ เกดภาวะการขาดแคลนนาและเกดมลพษทางนา เชน

นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม

การอนรกษทรพยากรนา โดยการ

1. การพฒนาแหลงนา ไดแก การขดลอกหนอง คลองบง และแมนาทตนเขน เพอให

สามารถกกเกบนาไดมากขน ตลอดจนการสรางเขอนและอางกกเกบนา

2. การใชนาอยางประหยด ไมปลอยใหนาสญเสยไปโดยเปลาประโยชน และสามารถนา

นาทใชแลวกลบมาหมนเวยนใชไดใหมอก เชน นาจากโรงงานอตสาหกรรม

3. การควบคมรกษาตนนาลาธาร ไมมการอนญาตใหมการตดตนไมทาลายปา

อยางเดดขาด

4. ควบคมมใหเกดมลพษแกแหลงนา มการดแลควบคมมใหมการปลอยสงสกปรกลงไป

ในแหลงนา

3) ทรพยากรปาไม ปาไมมความสาคญตอมนษยทงทางตรงและทางออม เชน ชวยรกษา

สภาพดน นา อากาศ บรรเทาความรนแรงของลมพาย และยงไดรบผลตภณฑจากปาไมหรอใชเปน

แหลงทองเทยว พกผอนหยอนใจได ปาไม แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. ปาไมไมผลดใบ เชน ปาดงดบ หรอปาดบ เปนปาไมบรเวณทมฝนตกชก พบมากทาง

ภาคใต และภาคตะวนออก ปาดบเขา พบมากในภาคเหนอ ปาสนเขา พบทางภาคเหนอและภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ ปาชายเลนนาเคม เปนปาไมตามดนเลน นาเคมและนากรอย

2. ปาไมผลดใบ เชน ปาเบญจพรรณ เปนปาผลดใบผสม พบมากทสดในภาคเหนอ ปา

แดง ปาโคก ปาแพะ เปนปาโปรงพบมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ปาชายหาด เปนตนไมเลกๆ ขน

ตามชายหาด ปาพร หรอปาบง เปนปาไมทเกดตามดนเลน

การอนรกษทรพยากรปาไม สามารถทาไดโดยการออกกฎหมายคมครองปาไม คอ

พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 การปองกนไฟไหมปา การปลกปาทดแทนไมทถกทาลาย

ไป การปองกนการลกลอบตดไม และการใชไมใหเกดประโยชนและคมคามากทสด

31

4) ทรพยากรแรธาต แรธาต หมายถง สารประกอบเคมทเกดขนเองตามธรรมชาต แบง

ออกเปน

- แรโลหะ ไดแก เหลก ทองแดง สงกะส ดบก ตะกว

- แรอโลหะ ไดแก ยปซม ฟลออไรด โปแตช เกลอหน

- แรเชอเพลง ไดแก ลกไนต หนนามน ปโตรเลยม กาซธรรมชาต

การอนรกษทรพยากรแรธาต

1. ขดแรมาใชเมอมโอกาสเหมาะสม

2. หาวธใชแรใหมประสทธภาพและไดผลคมคามากทสด

3. ใชแรอยางประหยด

4. ใชวสดหรอสงอนแทนสงทจะตองทาจากแรธาต

5. นาทรพยากรแรกลบมาใชใหม เชน นาเศษเหลก เศษอลมเนยม มาหลอมใชใหม เปน

ตน

ปจจยทมผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดแก

1. การเพมประชากรมผลทาใหตองใชทรพยากรและสงแวดลอมมากขน จงเกดปญหา

ความเสอมโทรมของสภาพแวดลอมตามมามากขน

2. การใชเทคโนโลยทนสมย ซงอาจทาใหเกดทงผลดและผลเสยตอธรรมชาตและ

สงแวดลอม

32

กจกรรมท 1.4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทสงผลตอทรพยากรตางๆ และ

สงแวดลอม

1) ใหผเรยนอธบายวาสภาพภมศาสตรของประเทศไทย ทง 6 เขต มอะไรบาง และแตละ

เขตสวนมากประกอบอาชพอะไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...........................................................................................

2) ผ เรยนคดวา ประเทศไทยมทรพยากรอะไรท มากท สด บอกมา 5 ชนด

แตละชนดสงผลตอการดาเนนชวตของประชากรอยางไรบาง

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..................

33

34

เรองท 5 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากร

ในประเทศ

5.1 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากรของประเทศไทย

จากท ไดกลาวมาแลววา ประเทศไทยมความแตกตางกนทางดานกายภาพ เชน

ภมประเทศ ภมอากาศของทองถน จงทาใหแตละภาคมทรพยากรทแตกตางกนตามไปดวย สงผลให

ประชากรในแตละภมภาคประกอบอาชพตางกนไปดวย เชน

ภาคเหนอ ในภาคเหนอมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ จากการทลกษณะ ภม

ประเทศของภาคเหนอสวนใหญเปนทวเขา และมทราบหบเขาสลบกน แตพนทราบมจากด ทาให

ประชากรตงถนฐานอยางหนาแนนตามทราบลมแมนา ทรพยากรทสาคญ คอ

1) ทรพยากรดน ทงดนทราบหบเขา ดนทมนาทวมถง และดนทเหลอคางจากการกด

กรอน

2) ทรพยากรนา แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. นาบนผวดน ไดแก แมนาลาธาร หนองบง และอางเกบนาตางๆ แมวาภาคเหนอจะ

มแมนาลาธาร แตบางแหงปรมาณนากไมเพยงพอ เนองจากเปนแมนาสายเลกๆ และปจจบนปรมาณนา

ในแมนาลาธารในภาคเหนอลดลงมาก ทงนเนองจากการตดไมทาลายปาในแหลงตนนา แตอยางไรก

ตามยงมแมนาหลายสาย เชน แมนาปง วง ยม นาน แมนาปงจงหวดเชยงใหม และแมนากกจงหวด

เชยงราย ทมนาไหลตลอดป แมในฤดแลงกยงมนาททาการเกษตรไดบาง นอกจากน ยงมบงนาจด

ขนาดใหญ คอ กวานพะเยา จงหวดพะเยา บงบอระเพด จงหวดนครสวรรค

2. นาใตดน ภาคเหนอมนาใตดนทอยในรปของนาบอและบอบาดาล จงสามารถใช

บรโภคและทาการเกษตรได

3) ทรพยากรแร มเหมองแรในทกจงหวดของภาคเหนอ แรทสาคญไดแก ดบก ทงสเตน

พลวง ฟลออไรด ดนขาว ถานลกไนต และนามนปโตรเลยม

4) ทรพยากรปาไม ภาคเหนอมอตราพนทปาไมตอพนททงหมดมากกวาทกภาค จงหวด

ทมปาไมมากทสด คอ เชยงใหม ปาไมสวนใหญเปนปาเบญจพรรณและปาแดง ไมทสาคญคอ ไมสก

5) ทรพยากรดานการทองเทยว ภาคเหนอมธรรมชาตทสวยงาม สามารถดงดด

นกทองเทยว ใหมาชมววทวทศน มทง นาตก วนอทยาน ถา บอนารอน เชน ดอยอนทนนทจงหวด

เชยงใหม ภชฟาจงหวดเชยงราย

ประชากร ภาคเหนอเปนภาคทประชากรอาศยอยเบาบาง เนองจากภมประเทศ เตมไป

ดวยภเขา ประชากรสวนใหญอาศยอยหนาแนนตามทราบลมแมนา สวนใหญสบเชอสายมาจากไทย

35

ลานนา นยมเรยก คนภาคเหนอวา “คนเมอง” ประชากรในภาคเหนอสามารถรกษาวฒนธรรมดงเดม

ไวไดอยางเหนยวแนน เชน ประเพณสงกรานต ประเพณทานสลากหรอตานกวยสลาก ประเพณลอย

กระทง

นอกจากนยงมชาวไทยภเขาอาศยอยเปนจานวนมาก เชน เผามง มเซอ เยา ลซอ อกอ กะเหรยง

ฯลฯ จงหวดทมชาวเขามากทสด คอ เชยงใหม แมฮองสอนและเชยงราย การอพยพของชาวเขาเขามา

ในประเทศไทยจานวนมาก ทาใหเกดปญหาตดตามมา คอ ปญหาการตดไมทาลายปา เพอทาไรเลอน

ลอย ปญหาการปลกฝน รฐบาลไดแกไขปญหาโดยหามาตรการตาง ๆ ททาใหชาวเขาหนมาปลกพช

เมองหนาว เชน ทอ กาแฟ สตรอเบอร บวย อะโวคาโด และดอกไมเมองหนาว ฯลฯ นอกจากน

หนวยงานทเกยวของ ยงไดจดการศกษาเพอใหชาวเขาไดเรยนภาษาไทย ปลกจตสานกความเปนคน

ไทย เพอใหเขาใจถงสทธหนาท การเปนพลเมองไทยคนหนง

การประกอบอาชพของประชากรในภาคเหนอ ประชากรในภาคเหนอจะมอาชพทานา ซงปลก

ทงขาวเจาและขาวเหนยว ในพนทราบลมแมนา เนองจากมดนอดมสมบรณและมการชลประทานทด

จงสามารถทานาไดปละ 2 ครง แตผลผลตรวมยงนอยกวาภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

นอกจากน ยงประกอบอาชพทาไร (ขาวโพด ถวเหลอง ถวลสง หอม กระเทยม ออย) การทาสวน

ผลไม (ลนจ ลาไย) อตสาหกรรม (โรงบมใบยาสบ การผลตอาหารสาเรจรปและอาหารกระปอง)

อตสาหกรรมพนเมอง (เครองเขน เครองเงน การแกะสลกไมสก การทารมกระดาษ) อตสาหกรรมการ

36

ทองเทยว เนองจากภาคเหนอ โดยเฉพาะจงหวดเชยงใหม มทศนยภาพทสวยงาม มโบราณสถาน

มากมายและมวฒนธรรมทเกาแกทงดงาม

ภาคตะวนตก เนองจากทวเขาในภาคตะวนตกเปนทวเขาททอดยาวมาจากภาคเหนอ ดงนน

ลกษณะภมประเทศจงคลายกบภาคเหนอ คอ เปนทวเขาสงสลบกบหบเขาแคบ ซงเกดจากการเซาะ

ของแมนา ลาธารอยางรวดเรว ทวเขาสวนใหญเปนหนคอนขางเกา สวนใหญเปนหนปน พบมากท

จงหวดกาญจนบร ราชบร และเพชรบร ภเขาหนปนเหลานจะมยอดเขาหยกแหลมตะปมตะปา

นอกจากนยงมหนดนดาน หนแกรนต และหนทราย และมทราบในภาคตะวนตก ไดแก ทราบลม

แมนาแควใหญ ทราบลมแมนาแควนอย ทราบลมแมนาแมกลอง ทรพยากรทสาคญคอ

1) ทรพยากรดน ดนในภาคตะวนตกสวนใหญเกดจากการผพงของหนปน ดนจงม

สภาพเปนกลางหรอดาง ซงถอวาเปนดนทอดมสมบรณ เหมาะกบการเพาะปลก

2) ทรพยากรนา ภาคตะวนตกเปนภาคทมฝนตกนอยกวาทกภาคในประเทศ เพราะอยใน

พนทอบฝน แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. นาบนผวดน ไดแก แมนา ลาธาร หนองบงและอางเกบนาตางๆ แมวาจะมฝนตก

นอย เพราะมทวเขาตะนาวศรและทวเขาถนนธงชย ขวางลมมรสมตะวนตกเฉยงใต

ดงนนฝนจงตกมากบนภเขา ซงในภาคตะวนตกมปาไมและแหลงตนนาลาธารอดมสมบรณ จงทาให

ตนนาลาธารมนาหลอเลยงอยเสมอ เชน แมนาแควใหญ แมนาแควนอย และแมนาแมกลอง นอกจากน

ลกษณะภมประเทศในภาคตะวนตก มลกษณะเปนหบเขาจานวนมาก จงเหมาะอยางยงในการสราง

เขอน เชน เขอนภมพล เขอนศรนครนทร เขอนวชราลงกรณ เขอนเขาแหลม เขอนแกงกระจาน และ

เขอนปราณบร

2. นาใตดน ภาคตะวนตกมการขดบอบาดาล ปรมาณนาทขดไดไมมากเทากบนา

บาดาลในภาคกลาง

3) ทรพยากรแร ภาคตะวนตกมหนอคน และหนแปร มดบก ซงพบในหนแกรนต

ทงสเตน ตะกว สงกะส เหลก รตนชาต และหนนามน

4) ทรพยากรปาไม ภาคตะวนตกมความหนาแนนของปาไมรองจากภาคเหนอ จงหวดท

มปาไมมากทสด คอ จงหวดกาญจนบร

5) ทรพยากรดานการทองเทยว สถานททองเทยวสวนใหญเปนภเขา ถา นาตก เขอน

อทยานแหงชาต ฯลฯ

ประชากร ภาคตะวนตกเปนภาคทมความหนาแนนของประชากรนอยทสด จงหวดทม

ประชากรหนาแนนทสด คอ จงหวดราชบร เพราะมพนทเปนทราบลมแมนา

การประกอบอาชพของประชากร ภาคตะวนตกมลกษณะภมประเทศเปนภเขาคลายกบ

ภาคเหนอ และมพนทราบคลายกบภาคกลาง ประชากรสวนใหญจงอาศยในพนทราบและมอาชพ

37

เกษตรกรรม อาชพทสาคญคอการทาไรออย (โดยเฉพาะทจงหวดกาญจนบร และราชบร) ปลก

สบปะรด ขาวโพด มนสาปะหลง ฝาย องน การทานา ตามทราบลมแมนา การเลยงโคนม การทาโอง

เคลอบดนเผา ทานาเกลอ อาชพการประมง การทาเครองจกสาน นอกจากนยงมการทาเหมองแรดบก

ทงสเตน ตะกว สงกะส เหลก รตนชาต และหนนามน

ภาคกลาง ภมประเทศในภาคกลางเปนทราบลมแมนา เพราะแมนาหลายสายไหลผานทาใหเกด

การทบถมของตะกอนและมภเขาชายขอบ พนทแบงไดเปน 2 เขตยอย คอ ภาคกลางตอนบน เปนท

ราบลมแมนาและทราบลกฟก และมเนนเขาเตยๆ สลบเปนบางตอน และเขตภาคกลางตอนลาง คอ

บรเวณจงหวดนครสวรรคลงมาถงอาวไทย มลกษณะเปนทราบลมนาทวมถงและเปนลานตะพกนา

ทรพยากรทสาคญคอ

1) ทรพยากรดน ภาคกลางมดนทอดมสมบรณกวาภาคอน ๆ เพราะเกดจากการทบถม

ของโคลน ตะกอนทมากบแมนาประกอบกบมการชลประทานทด จงทาการเกษตรไดด เชน การทานา

2) ทรพยากรนา ภาคกลางเปนภาคทมนาอดมสมบรณ แบงเปน 2 ประเภท คอ

1. นาบนผวดน มแมนาทสาคญหลอเลยง คอ แมนาเจาพระยา ซงจะมนาไหลตลอด

ทงป เนองจากมแมนาสายเลก ๆ จานวนมากไหลลงมาสแมนาเจาพระยา และยงมการชลประทานทด

เพอกกเกบนาไวใชในฤดแลง นอกจากนยงมทะเลสาบขนาดใหญ คอ บงบอระเพด ซงเปนแหลง

เพาะพนธปลาทใหญทสดในโลก

2. นาใตดน เนองจากภาคกลางมลกษณะเปนแองขนาดใหญ จงมบรเวณนาบาดาล

มากทสดของประเทศ

3) ทรพยากรแร หนในภาคกลางสวนใหญเปนหนเกดใหมทมอายนอย มหนอคนซงเปน

หนเกา พบไดทางตอนเหนอและชายขอบของภาคกลาง และมนามนทจงหวดกาแพงเพชร

4) ทรพยากรปาไม ภาคกลางมพนทปาไมนอยมาก จงหวดทมปาไมมากคอจงหวดทอย

ทางตอนบนของภาค คอ จงหวดเพชรบรณ พษณโลก และจงหวดอทยธาน สโขทย และกาแพงเพชร

5) ทรพยากรดานการทองเทยว สถานททองเทยวสวนใหญเปนนาตก และแมนา ซง

ปจจบนแมนาหลายสายจะมตลาดนาใหนกทองเทยวไดมาเยยมชม วนอทยาน (หวยขาแขง จงหวด

อทยธาน) นอกจากนยงมโบราณสถานทเปนมรดกโลก เชน ทจงหวดพระนครศรอยธยา

ประชากร ภาคกลางเปนภาคท มประชากรมากเปนอนดบสอง รองจากภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ ประชากรสวนใหญจะหนาแนนมากในบรเวณทราบลมแมนาเจาพระยา เพราะ

ความอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก จงหวดทตดกบชายทะเลกจะมประชากรอาศยอยหนาแนน

นอกจากนภาคกลางจะมอตราการเพมของประชากรรวดเรวมาก เนองจากมการอพยพเขามาหางานทา

ในเมองใหญกนมาก

38

การประกอบอาชพของประชากร ภาคกลางอดมสมบรณ ทงทรพยากรดนและนา

นบเปนแหลงอขาวอนาของประเทศในภาคกลางตอนบนประกอบอาชพทานาขาวและทาไร (ขาวโพด

ออย มนสาปะหลง) รองลงมาคอ อตสาหกรรม ภาคกลางตอนลางจะมอาชพปลกขาวในบรเวณราบลม

แมนา เนองจากทดนเปนดนเหนยวมนาแชขง และมระบบการชลประทานด จงสามารถทานาไดปละ

2 ครง นบเปนแหลงปลกขาวทใหญทสดในประเทศ และมการทานาเกลอ นากง ในแถบจงหวด

ชายทะเล

ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเปนภาคทเลกทสด ตอนเหนอของภาคมภมประเทศ เปนทราบ

ลม เกดจากการเคลอนไหวและการบบอดตวของเปลอกโลก ทาใหตอนกลางของภาคโกงตวเปนทว

เขา ไปจนถงดานตะวนออกเฉยงใต ขณะเดยวกนตอนเหนอของภาคเกดการทรดตวเปนแองกลายเปน

ทราบลมแมนา และเกดการทบถมของโคลนและตะกอน ตอนกลางของภาคเปนทวเขา ภมประเทศ

สวนใหญเปนหบเขาแคบ ๆ มทราบตามหบเขา เรยกวา ทราบดนตะกอนเชงเขาตอนใตของภาคเปนท

ราบชายฝงทะเลภาคตะวนออก มทรพยากรทสาคญคอ

1) ทรพยากรดน ดนสวนใหญไมคอยสมบรณ เพราะเปนดนรวนปนทรายและนาฝนจะ

ชะลางดน เหมาะแกการปลกพชสวน เชน ทเรยน เงาะ ระกา สละ มงคด ฯลฯ และใชปลกพชไร เชน

มนสาปะหลง ออย ฯลฯ การทานากมบางบรเวณตอนปลายของแมนาบางปะกง

2) ทรพยากรนา ภาคตะวนออกมนาอยางอดมสมบรณ แตเนองจากแมนาในภาค

ตะวนออกเปนแมนาสายสนๆ ทาใหการสะสมนาในแมนามนอย เมอถงชวงหนาแลงมกจะขาดแคลน

นาจด เพราะเปนภมภาคทมนกทองเทยวจานวนมาก นอกจากนในหนาแลงนาทะเลเขามาผสมทาให

เกดนากรอย ซงไมสามารถใชบรโภคหรอเพาะปลกได การสรางเขอนกไมสามารถทาได เพราะสภาพ

ภมประเทศไมอานวย

3) ทรพยากรแร ภาคตะวนออกมแรอยบาง เชน เหลก แมงกานส พลวง แตมแรทม

ชอเสยง คอ แรรตนชาต เชน พลอยสแดง พลอยสนาเงนหรอไพลน และพลอยสเหลอง โดยผลตเปน

สนคาสงออกไปขายยงตางประเทศ

4) ทรพยากรปาไม ปาไมในภาคตะวนออกจะเปนปาดงดบ และปาชายเลน แตกลด

จานวนลงอยางรวดเรว เพราะมการขยายพนทการเกษตร สรางนคมอตสาหกรรม ฯลฯ

5) ทรพยากรดานการทองเทยว เปนภาคทมทรพยากรทองเทยวมากมาย โดยเฉพาะ

จงหวดทอยชายทะเล เกาะตางๆ นาตก ฯลฯ

ประชากร ภาคตะวนออกเปนอกภาคหนงทมการเพมของประชากรคอนขางสง เนองจาก

มการยายมาทามาหากน การเจรญเตบโตของเขตอตสาหกรรม รวมทงการทองเทยวเปนเหตจงใจให

คนเขามาตงถนฐานเพมมากขน

39

การประกอบอาชพของประชากร มอาชพทสาคญ คอ

1. การเพาะปลก มการทานา ทาสวนผลไม ทงเงาะ ทเรยน มงคด ระกา สละ สวน

ยางพารา ทาไรออย และมนสาปะหลง

2. การเลยงสตว เปนแหลงเลยงเปดและไก โดยเฉพาะทจงหวดชลบร และฉะเชงเทรา

3. การทาเหมองแร ภาคตะวนออกเปนแหลงทมแรรตนชาตมากทสด เชน ทบทม ไพลน

บศราคม สงผลใหประชากรประกอบอาชพเจยรนยพลอยดวย โดยเฉพาะจงหวดจนทบรและตราด

4. อตสาหกรรมในครวเรอน เชน การผลตเสอจนทบร เครองจกสาน

5. การทองเท ยว เนองจากมทศนยภาพทสวยงามจากชายทะเลและเกาะตางๆ

อตสาหกรรมการทองเทยวจงสรางรายไดใหกบภมภาคนเปนอยางมาก

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลกษณะภมประเทศสวนใหญ เปนทราบสงแองกะทะและยงมทราบ

ลมแมนาชและแมนามลท เรยกวา แองโคราช ซงเปนทราบล มขนาดใหญทสดของภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ เพราะมแมนามลและแมนาชไหลผาน จงมกจะมนาทวมเมอฤดนาหลาก ม

ทรพยากรทสาคญ คอ

1) ทรพยากรดน ดนในภาคนมกเปนดนทราย ไมอมนา ทาใหการเพาะปลกไดผลนอย

แตกสามารถแบงไดตามพนท คอ

บรเวณทราบลมแมนาแมนาช แมนามล และแมนาโขง จะมความอดมสมบรณ

คอนขางมาก นยมปลกผกและผลไม สวนทเปนนาขงมกเปนดนเหนยว ใชทานา

บรเวณลาตะพกลานา สวนใหญเปนดนทราย ใชทานาไดแตผลผลตนอย เชน ทงกลา

รองไห บรเวณทสงกวาน นยมปลกมนสาปะหลง

บรเวณทสงและภเขา เนอดนหยาบเปนลกรง ทดนนมกเปนปาไม

2) ทรพยากรนา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะมปญหาในเรองของนามากกวาภาคอนๆ

แมวาฝนจะตกหนก และในหนาแลงจะขาดแคลนนาเพอการเกษตรและการบรโภค นาในภาคนจะ

แบงเปน 2 ประเภท คอ

นาบนผวดน ไดแก นาในแมนาช แมนามล และแมนาสายตางๆ ในฤดฝน จะม

ปรมาณนามาก แตในฤดแลงนาในแมนาจะมนอย เนองจากพนดนเปนดนทราย เมอฝนตกไมสามารถ

อมนาได สวนนาในแมนาลาคลองกมปรมาณนอย เพราะนาจะซมลงพนทราย แตภาคนถอวาโชคดทม

เขอน อางเกบนา และฝายมากกวาทกๆ ภาค

นาใตดน ปรมาณนาใตดนมมาก แตมปญหานากรอยและนาเคม การขดบอตองขดใกล

แหลงแมนาเทานน หรอตองขดใหลกจนถงชนหนแขง

3) ทรพยากรแร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมแรโพแตซมากทสด จะมอยมากบรเวณ

ตอนกลางและตอนเหนอของภาค นอกจากนยงมเกลอหนมากทสดในประเทศไทย

40

4) ทรพยากรปาไม ปาไมในภาคตะวนออกเฉยงเหนอจะเปนปาแดง ซงเปนปาผลดใบ

เปนปาโปรง ปาแดงชอบดนลกรงหรอดนทราย เชน ไมเตง รง พลวง พะเยา ฯลฯ

5) ทรพยากรดานการทองเทยว มแหลงทรพยากรธรรมชาตและทมนษยสรางขน เชน วว

ทวทศน (ภกระดง) เขอน ผาหน (จงหวดอบลราชธาน) หลกฐานทางโบราณคด (จงหวดอดรธาน)

ประชากร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมประชากรหนาแนนอาศยอยตามแองโคราชบรเวณ

ทราบลมของแมนาชและแมนามล

การประกอบอาชพของประชากร ประชากรประกอบอาชพทสาคญ คอ

- การเพาะปลก เชน การปลกขาว การทาไร (ขาวโพด มนสาปะหลง ออย ปอ ยาสบ)

- การเลยงสตว เชน โค กระบอ และการประมงตามเขอนและอางเกบนา

- อตสาหกรรม สวนใหญเปนการแปรสภาพผลผลตทางการเกษตร เชน โรงสขาว

โรงงานมนสาปะหลงอดเมด โรงงานทาโซดาไฟ (จากแรหนเกลอ และโปแตซ)

ภาคใต ลกษณะภมประเทศของภาคใตเปนคาบสมทร มทวเขาสงทอดยาวจากเหนอจรดใต ม

ทะเลขนาบทง 2 ดาน ทวเขาทสาคญ คอ ทวเขาภเกต ทวเขานครศรธรรมราช และทวเขาสนกาลาคร

และมแมนาตาป ซงเปนแมนาทยาวและมขนาดใหญทสดของภาคใต ทเหลอจะเปนแมนาสายเลกๆ

และสน เชน แมนาปตตาน แมนาสายบร และแมนาโก-ลก และมชายฝงทะเลทงทางดานอาวไทย ซงม

ลกษณะเปนชายฝงแบบยกตว เปนทราบชายฝงทเกดจากคลนพดพาทรายมาทบถม จนกระทง

กลายเปนหาดทรายทสวยงาม และชายฝงทะเลดานทะเลอนดามนทมลกษณะเวาแหวง เพราะเปนฝง

ทะเลทจมนาและมปาชายเลนขนอยางหนาแนน

1) ทรพยากรดน ลกษณะดนของภาคใตจะม 4 ลกษณะ คอ

1. บรเวณชายฝง เปนดนทราย ทเหมาะแกการปลกมะพราว

2. บรเวณทราบ ดนบรเวณทราบลมแมนา เกดจากการทบถมของตะกอนเปนชนๆ

ของอนทรยวตถ นยมทานา

3. บรเวณทดอนยงไมไดบอกลกษณะดน นยมปลกปาลมนามน และยางพารา

4. บรเวณเขาสง มลกษณะเปนดนทมหนตดอย จงไมเหมาะแกการเพาะปลก

2) ทรพยากรนา แมนาสวนใหญในภาคใตเปนสายสน ๆ แตกมนาอดมสมบรณ

เนองจากมฝนตกเกอบตลอดป แตบางแหงยงมการขดนาบาดาลมาใช

3) ทรพยากรแร แรทสาคญในภาคใต ไดแก ดบก (จงหวดพงงา) ทงสเตน เหลก

ฟลออไรด ยปซม ดนขาว ถานหนลกไนต

4) ทรพยากรปาไม ปาไมในภาคใตเปนปาดงดบ และปาชายเลน

41

5) ทรพยากรดานการทองเทยว มทรพยากรดานการทองเทยวมาก เชน ทวทศนตาม

ชายฝงทะเล เกาะ และอทยานแหงชาตทางทะเล นาตก สสานหอยลานปทจงหวดกระบ

ประชากร ประชากรอาศยอยหนาแนน ตามทราบชายฝงตงแตจงหวดนครศรธรรมราชลง

ไปถงจงหวดปตตาน เพราะเปนทราบผนใหญ

การประกอบอาชพของประชากร อาชพทสาคญ คอ

- การทาสวน เชน ยางพารา ปาลมนามน และสวนผลไม

- การประมง ทากนทกจงหวดทมชายฝงทะเล

- การทาเหมองแรดบก

- การทองเทยว ภาคใตมภมประเทศทสวยงาม ทาใหมแหลงทองเทยวตามธรรมชาต

มากมายหลายแหง เชน ทวทศนชายฝงทะเล เกาะแกงตาง ๆ ฯลฯ สามารถทารายไดจากการทองเทยว

มากกวาภาคอนๆ

5.2 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากรของประเทศในเอเชย

ลกษณะประชากรของทวปเอเชย เอเชยเปนทวปทใหญและมประชากรมากเปนอนดบ 1

ของโลก ถอเปนทวปแหลงอารยธรรม เพราะเปนดนแดนทความเจรญเกดขนกอนทวปอน ๆ

ประชากรรจกและตงถนฐานกนมากอน สวนใหญอาศยอยหนาแนนบรเวณชายฝงทะเลและทราบลม

แมนาตาง ๆ เชน ลมแมนาเจาพระยา ลมแมนาแยงซเกยง ลมแมนาแดงและลมแมนาคงคาสวนบรเวณ

ทมประชากรเบาบางจะเปนบรเวณทแหงแลงกนดารหนาวเยนและในบรเวณทเปนภเขาซบซอน ซง

สวนใหญจะเปนบรเวณกลางทวป

ประชากรในเอเชยประกอบดวยหลายเชอชาต ดงน

1) กลมมองโกลอยด มจานวน 3 ใน 4 ของประชากรทงหมดของทวป มลกษณะเดน คอ

ผวเหลอง ผมดาเหยยดตรง นยนตาร จมกแบน อาศยอยในประเทศ จน ญปน เกาหล และไทย

2) กลมคอเคซอยด เปนพวกผวขาว หนาตารปรางสงใหญเหมอนชาวยโรป ตา ผมสดา

สวนใหญอาศยอยในเอเชยตะวนตกเฉยงใตและภาคเหนอของอนเดย ไดแก ชาวอาหรบ ปากสถาน

อนเดย เนปาล

3) กลมนกรอยด เปนพวกผวดา ไดแก ชาวพนเมองภาคใตของอนเดย พวกเงาะซาไก ม

รปรางเลก ผมหยก นอกจากนยงอยในศรลงกาและหมเกาะในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

4) กลมโพล เนเซยน เปนพวกผวสคล า อาศยอย ตามหม เกาะแถบเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต ไดแก ชนพนเมองในหมเกาะของประเทศอนโดนเซย

ประชากรของทวปเอเชยจะกระจายตวอย ตามพ นท ตางๆ ซ งข นอย กบความ

อดมสมบรณของพนท ความเจรญทางดานวชาการในการนาเทคโนโลยมาใชกบทรพยากรธรรมชาต

เพอใหเกดประโยชนสงสด และทาเลทตงของเมองทเปนศนยกลาง สวนใหญจะอยกนหนาแนน

42

บรเวณตามทราบลมแมนาใหญๆ ซงทดนอดมสมบรณ พนทเปนทราบเหมาะแกการปลกขาวเจา เขต

ประชากรทอยกนหนาแนน แบงไดเปน 3 ลกษณะคอ

1. เขตหนาแนนมาก ไดแก ทราบลมแมนาฮวงโห แมนาแยงซเกยง ชายฝงตะวนออก

ของจน ไตหวน ปากแมนาแดง (ในเวยดนาม) ทราบลมแมนาคงคา (อนเดย) ลมแมนาพรหมบตร (บง

คลาเทศ) ภาคใตของเกาะฮอนช เกาะควช เกาะซโกก (ในญปน) เกาะชวา (ในอนโดนเซย)

2. เขตหนาแนนปานกลาง ไดแก เกาหล ภาคเหนอของหมเกาะญปน ทราบดนดอน

สามเหล ยมปากแมนาโขงในเวยดนาม ทราบล มแมนาเจาพระยา ทราบปากแมนาอระวด

ในพมา คาบสมทรเดคคานในอนเดย ลมแมนาไทกรส-ยเฟรตสในอรก

3. เขตบางเบามาก ไดแก เขตไซบเรยในรสเซย ทะเลทรายโกบในมองโกเลย แควน

ซนเกยงของจน ทราบสงทเบต ทะเลทรายในคาบสมทรอาหรบ ซงบรเวณแถบนจะมอากาศหนาวเยน

แหงแลงและทรกนดาร

ลกษณะการตงถนฐาน

ประชากรสวนใหญ อาศยอยหนาแนนบรเวณชายฝงทะเลและทราบลมแมนาตาง ๆ เชน ลม

แมนาเจาพระยา ลมแมนาแยงซเกยง ลมแมนาแดงและลมแมนาคงคา และในเกาะบางเกาะทมดนอดม

สมบรณ เชน เกาะของประเทศฟลปปนส อนโดนเซย และญปน สวนบรเวณทมประชากรเบาบาง จะ

เปนบรเวณทแหงแลงกนดาร หนาวเยนและในบรเวณทเปนภเขาซบซอน ซงสวนใหญจะเปนบรเวณ

กลางทวป มเพยงสวนนอยทอาศยอยในเมอง เมองทมประชากรอาศยเปนจานวนมาก ไดแก โตเกยว

บอมเบย กลกตตา โซล มะนลา เซยงไฮ โยะโกะฮะมะ เตหะราน กรงเทพมหานคร เปนตน

ลกษณะทางเศรษฐกจ ประชากรของทวปเอเชยประกอบอาชพทตางกน ข นอย กบ

สภาพแวดลอมทางธรรมชาต ไดแก ภมอากาศ ภมประเทศ ทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอม

ทางวฒนธรรม ไดแก ความเจรญในดานวชาการ เทคโนโลย การปกครองและขนบธรรมเนยม

ประเพณ แบงได 3 กลมใหญๆ คอ

1) เกษตรกรรม

การเพาะปลก นบเปนอาชพทสาคญในเขตมรสมเอเชย ไดแก เอเชยตะวนออก เอเชย

ตะวนออกเฉยงใตและเอเชยใต ทาการเพาะปลกประมาณรอยละ 70 - 75 % ของประชากรทงหมด

เนองจากทวปเอเชยมภมประเทศเปนทราบลมแมนาอนกวางใหญหลายแหง มทราบชายฝงทะเล ม

ภมอากาศทอบอน มความชนเพยงพอ นอกจากนยงมการนาเทคโนโลยททนสมยเขามาชวย หลาย

ประเทศกลายเปนแหลงอาหารทสาคญของโลก จะทาในทราบลมของแมนาตางๆ พชทสาคญ ไดแก

ขาว ยางพารา ปาลม ปาน ปอ ฝาย ชา กาแฟ ขาวโพด สม มนสาปะหลง มะพราว

43

การเลยงสตว เลยงมากในชนบท มทงแบบฟารมขนาดใหญและปลอยเลยงตาม ทง

หญา ขนอยกบลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ และความนยม ซงเลยงไวใชเนอและนมเปนอาหาร

ไดแก อฐ แพะ แกะ สกร โค กระบอ มา และจามร

การทาปาไม เนองจากเอเชยตงอยในเขตปาดงดบ มรสมเขตรอนและเขตอบอน จง

ไดรบความชนสง จงเปนแหลงปาไมทใหญและสาคญของโลกแหงหนง มทงปาไมเนอออนและปาไม

เนอแขง

การประมง นบเปนอาชพทสาคญของประชากรในเขตรมฝงทะเล ซงมหลายประเภท

ไดแก ประมงนาจด ประมงนาเคม การงมหอยมก และเลยงในบรเวณลาคลอง หนองบงและชายฝง

ทะเล

2) อตสาหกรรม ไดแก

1. การทาเหมองแร ทวปเอเชยอดมสมบรณไปดวยแรธาตและแรเชอเพลง ไดแก แร

เหลก ถานหน ปโตรเลยม และกาซธรรมชาต ซงจนเปนประเทศทมการทาเหมองแรมากทสดในทวป

เอเชย สวนถานหน เอเชยผลตถานหนมากทสดในโลก แหลงผลตสาคญคอ จน อนเดย รสเซย และ

เกาหล แรเหลก ผลตมากในรสเซย อนเดยและจน สวนนามนดบและกาซธรรมชาต เอเชยเปนแหลง

สารองและแหลงผลตนามนดบและกาซธรรมชาตมากทสดในโลก ซงมมากบรเวณอาวเปอรเซย ใน

ภมภาคเอเชย ตะวนออกเฉยงใต ไดแก อหราน สหรฐอาหรบเอมเรตส อรก คเวต โอมาน กาตาร

ประเทศทผลตนามนดบมาก คอ ซาอดอาระเบยและจน นอกจากนยงพบในอนโดนเซย มาเลเซย

บรไน ปากสถาน พมา อซเบกสถาน เตรกเมนสถาน อาเซอรไบจาน

44

2. อตสาหกรรมทอผา ผลตภณฑจากไมและหนงสตว ซงอตสาหกรรมเหลาน หลาย

ประเทศในเอเชยเรมจากอตสาหกรรมในครวเรอน แลวพฒนาขนเปนโรงงานขนาดเลก ขนาดกลาง

ขนาดใหญ นอกจากนยงมอตสาหกรรมอาหารสาเรจรป เครองจกรกล ยานพาหนะ เคม

3) พาณชยกรรม ไดแก การสง

สนคาออกและสนคานาเขาประเทศ สนคาท

ผลตในทวปเอเชยทเปนสนคาออกสวนมาก

จะเปนเครองอปโภคบรโภคและวตถ ดบ

ไดแก ขาวเจา กาแฟ ชา นาตาล เครองเทศ

ยางพารา ฝาย ไหม ปอ ปาน ขนสตว หนง

สตว ดบก ฯลฯ ญปนและจนมปรมาณการคา

กบตางประเทศมากทสดในทวป

สนคาออก เปนประเภทเครองจกร

ประเทศทสงออกมาก คอ ญปน สวนประเภทอาหาร เชน ขาวเจา ขาวโพด ถวเหลอง ไดแก ไทย พมา

และเวยดนาม

สวนสนคานาเขาประเทศ สวนมากจะสงซอจากยโรปและอเมรกา ไดแก ผลตภณฑจาก

อตสาหกรรม เครองโลหะสาเรจรป เชน เครองจกร เครองยนต เครองไฟฟา เคม เคมภณฑ เวชภณฑ

ตางๆ

45

กจกรรมท 1.5 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากรในประเทศ

1) ใหผเรยนอธบายวาในภาคเหนอของไทย ประชากรจะอาศยอยหนาแนนในบรเวณใดบาง

พรอมใหเหตผล และสวนมากจะประกอบอาชพอะไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.........................................................

2) ผเรยนคดวาภาคใดของไทยทสามารถสรางรายไดจากการทองเทยวมากทสด พรอมให

เหตผล และสถานททองเทยวดงกลาว คออะไรบาง พรอมยกตวอยาง

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.........................................................

3) ปจจยใดททาใหมประชากรอพยพเขามาอาศยอยในภาคตะวนออกมากขน

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

................................................................................................

46

4) ทวปใดทกลาวกนวา เปนทวป “แหลงอารยธรรม” เพราะเหตใดจงกลาวเชนนน

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...........................................................................................

5) ในทวปเอเชย ประชากรจะอาศยอยกนหนาแนนบรเวณใดบาง เพราะเหตใด

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...........................................................................................

47

บทท 2 ประวตศาสตรทวปเอเชย

สาระสาคญ

ทวปเอเชยประกอบดวย ประเทศสมาชกหลายประเทศ ในทนจะกลาวถงประวตศาสตรของ

ประเทศในแถบเอเชยทมพรมแดนตดและใกลเคยงกบประเทศไทย ไดแก ประเทศสาธารณรฐ

ประชาชนจน อนเดย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สาธารณรฐแหงสหภาพพมา

อนโดนเซย ฟลปปนส และประเทศญปน โดยสงเขป นอกจากนไดเกดเหตการณสาคญๆ ในประเทศ

ไทยและประเทศในทวปเอเชยทนาสนใจ เชน ยคลาอาณานคม และยคสงครามเยน เปนตน

ผลการเรยนรทคาดหวง

หลงจากผเรยนเรยนเรองประวตศาสตรทวปเอเชยจบแลว ทาใหผเรยนสามารถ

1. บอกถงประวตศาสตรโดยสงเขปของสาธารณรฐประชาชนจน อนเดย สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว สาธารณรฐแหงสหภาพพมา อนโดนเซย ฟลปปนสและประเทศญปนได

2. บอกเหตการณสาคญทางประวตศาสตรทเกดขนในประเทศไทยและประเทศในทวปเอเชย

ได

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศในทวปเอเชย ไดแก

1.1 ประวตศาสตรประเทศสาธารณรฐประชาชนจน

1.2 ประวตศาสตรประเทศอนเดย

1.3 ประวตศาสตรสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

1.4 ประวตศาสตรประเทศสาธารณสาธารณรฐแหงสหภาพพมา

1.5 ประวตศาสตรประเทศอนโดนเซย

1.6 ประวตศาสตรประเทศฟลปปนส

1.7 ประวตศาสตรประเทศญปน

เรองท 2 เหตการณสาคญทางประวตศาสตรทเกดขนในประเทศไทยและประเทศใน

ทวปเอเชย

2.1 ยคลาอาณานคม

2.2 ยคสงครามเยน

48

สอประกอบการเรยนร

สอทผเรยนสามารถใชในการศกษาเรยนรประกอบดวย

1. สอแบบเรยน หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน

2. หนงสอพมพ วารสาร เอกสารทางวชาการตามหองสมดและแหลงเรยนรในชมชนและ

หองสมดประชาชน หองสมดเฉลมราชกมารในทองถน

3. เครอขายอนเทอรเนต

การวดผลการเรยนร

1. ศกษาจากหนงสอเรยนหมวดวชาการพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน

2. ทากจกรรมทายบททกาหนดให

3. ทดสอบปลายภาคเรยน

49

เรองท 1 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศในทวปเอเชย

1.1 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศสาธารณรฐประชาชนจน

ประเทศจนหรอสาธารณรฐประชาชนจน เปนประเทศทมความเจรญรงเรอง และมอารยธรรม

ยาวนานทสดประเทศหนงของโลก โดยหลกฐานทางประวตศาสตรทสามารถคนควาทมการบนทก

เปนลายลกษณอกษรและมหลกฐานทางประวตศาสตร ศลปวฒนธรรมทหลากหลายสวยงาม ไดบงชวา

อารยธรรมจนทบงบอกถงความเจรญงอกงามของจนโบราณ ตงแตชวง 2,500 - 2,000 ป กอน

ครสตศกราช เรมจากสมยราชวงศตาง ๆ มาจนถงจนยคใหมคอยคปจจบน ป ค.ศ. 2009 รวมมอาย

ยาวนานถง 4,000 - 5,000 ป

ประเทศจน เปนประเทศทใหญทสดในภมภาคเอเชยตะวนออก มประชากรมากทสดในโลก คอ

มประชากรกวา 1.3 พนลานคน หรอประมาณหนงในหาของประชากรโลก โดยประชากรสวนใหญ

เปนชาวจนฮน มพนทกวางใหญมขนาดเปนอนดบ 3 ของโลก เปนรองเพยงรสเซยและแคนาดา เปน

50

ประเทศทคดคนเขมทศ การผลตกระดาษ ดนปน ระบบการพมพ ระบบชลประทาน การกอสราง

กาแพงเมองจน และการขดคลองขน ถอเปนโครงการดานวศวกรรมอนยงใหญแตโบราณกาลทมมากวา

2000 ป ดวยเหตน ประเทศจนจงเปนสญลกษณของความมงคงทางศลปะ วฒนธรรมทชาวจนไดผาน

ประวตศาสตรรปแบบสงคมแบบตางๆ ทงสงคมแบบยคมนษยหน สงคมทาส สงคมศกดนา สงคมกง

ศกดนา สงคมกงเมองขน จนเขาสสงคมนยมในปจจบน

ประเทศจนมพรมแดนตดกบ 15 ประเทศ คอ เวยดนาม ลาว พมา อนเดย ภฏาน สกขม เนปาล

ปากสถาน อฟกานสถาน ทาจกสถาน ครกซสถาน คาซคสถาน รสเซย มองโกเลย และเกาหลเหนอ

ตงแตกอตงสาธารณรฐเมอป พ.ศ. 2492 ประเทศจนอยภายใตการปกครองของพรรค

คอมมวนสตจน ประเทศจนอางอธปไตยเหนอเกาะไตหวน เผงห เอหมงและหมาจ แตไมไดปกครอง

โดยทเกาะเหลานปกครองโดยสาธารณรฐจน ซงมเมองหลวงอยทกรงไทเป ฐานะทางการเมองของ

สาธารณรฐจนนน ยงเปนทโตแยงกนอย

คาวา “จนแผนดนใหญ” ใชเรยกสวนของจน ทอย ภายใตการปกครองของสาธารณรฐ

ประชาชนจน (ยกเวนเขตบรหารพเศษ 2 แหง คอ ฮองกง และมาเกา) นยมเรยกสาธารณรฐประชาชน

จนวา “จนแดง” (Read Chaina) ปจจบนประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและประเทศญปนเปน

มหาอานาจในภมภาคเอเชย มเศรษฐกจและกาลงทางทหารใหญทสดในภมภาคเอเชย

ในดานภาษาในการตดตอสอสารนน จนใชภาษาจนกลาง หรอภาษาธรรมดา เปนภาษาประจา

ชาต ซงเปนภาษาหนงในหาภาษาทางการทใชในองคการสหประชาชาต ประเทศจนมชนเผาตางๆ 56 ชน

51

เผา ซงสวนใหญจะมภาษาประจาเผาของตวเอง ภาษากวางตง เปนหนงในภาษาถนทใชพดในทางใต

ของประเทศ สาหรบภาษาเขยนนน ภาษาจนมมากวา 6000 ปแลว

จากชนเผาทงหมด 56 เผา มชนเผาฮน เปนชนเผาทใหญทสด มจานวนประชากรถง 91.02 %

ของประชากรทงหมด ทเหลออก 8.98 % เปนชนกลมนอยซงประกอบไปดวย 55 เผา โดยทกชนเผาม

สทธเทาเทยมกนภายใตกฎหมาย

รากฐานทางอารยธรรมทสาคญของจนคอ การสรางระบบภาษาเขยน ในยคราชวงศฉน (ศตวรรษท

3 กอน ค.ศ.) และการพฒนาแนวคดลทธขงจอ เมอประมาณ ศตวรรษท 2 กอน ค.ศ. ประวตศาสตรจน

มทงชวงทเปนปกแผนและแตกเปนหลายอาณาจกรสลบกนไป ในบางครงกถกปกครองโดยชนชาต

อน วฒนธรรมของจนมอทธพลอยางสงตอชาตอนๆ ในทวปเอเชย ซงถายทอดดวยการอพยพของ

ประชากร การคา และการยดครอง

1.2 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศอนเดย

ประเทศอนเดย หรอมชอเรยกอยางเปนทางการวา สาธารณรฐอนเดย ตงอยในทวปเอเชย

ใต เปนพนทสวนใหญของอนทวปอนเดย มประชากรมากเปนอนดบทสองของโลก และเปนประเทศ

ประชาธปไตยทมประชากรมากทสดในโลก โดยมประชากรมากกวาหนงพนลานคน มภาษาพด

ประมาณแปดรอยภาษา

ในดานเศรษฐกจอนเดยมอานาจการซอมากเปนอนดบทสของโลก โดย

อาณาเขตทางทศเหนอตดกบสาธารณรฐประชาชนจน เนปาล และภฏาน

ทศตะวนตกเฉยงเหนอตดปากสถาน

ทศตะวนออกเฉยงเหนอตดสาธารณรฐแหงสหภาพพมา

ทศตะวนออกเฉยงใตและตะวนตกเฉยงใตจรดมหาสมทรอนเดย

ทศตะวนออกตดบงกลาเทศ

อนเดย มพนท 3,287,590 ตารางกโลเมตร ซงใหญกวาไทยประมาณ 6 เทา

ประวตศาสตรอนเดยเรมตนเมอ 3,000 ปกอนครสตกาล หลกฐานทางโบราณคด ทพบใน

แควนปญจาบและแควนคชราตของอนเดยบงบอกถงความรงเรองของสงคมเมองและอารยธรรมกลม นา

สนธในยคสมยนน ในศตวรรษท 6 กอนครสตศกราช ชนเผาอนโด-อารยนทปกครองอนเดยอยใน

ขณะนน ไดตงอาณาจกรทปกครองโดยกษตรยนกรบขนเปนผปกครองดนแดนทราบลมแมนาคงคา

(Gangaplain) มชนเผาตางๆ เปนบรวารอยรอบๆ ตอมามการตอตานความมอานาจของพวกพราหมณท

มอทธพลตอชวตความเปนอยของชาวอนเดย สวนใหญพวกทไมเหนดวยตางพากนแสวงหาศาสดา

ใหม เปนบอเกดของศาสนาใหมๆ ความเชอใหมๆ ขน จงทาใหเกดศาสนาสาคญขน 2 ศาสนา คอ ศาสนา

พทธ (Buddhism) กบศาสนาเชน (Jainism) ในขณะทศาสนาฮนดรงเรองและมอทธพลอยางมากอยใน

อนเดย พวกมคธ (Magodh) มอานาจปกครองอยในแถบทราบตอนเหนอ พระเจาจนทรคปตแหง

52

ราชวงคโมรยะ (Chandragupta Maurya) เปนกษตรยองคสาคญในประวตศาสตรของอนเดย พระเจา

จนทรคปตทรงตงเมองปาฏะลบตร (Pataliputra) เปนเมองหลวงของอนเดยซงกลาวกนวาเมองปาฏะล

บตรเปนเมองใหญทสดของโลกในเวลานน

ตอมาพระเจาจนทรคปตหนไปนบถอศาสนาเชนและบาเพญทกขรกรยา ดวยการอดอาหารตาม

ความเชอของศาสนาเชนจนกระทงสนพระชนม จากนนราชวงคโมรยะซงเจรญรงเรองมากทสดในยค

สมยของพระเจาอโศกมหาราช ผแผอทธพลและขยายอาณาจกรอนเดยออกไปไกลจนทศเหนอจรด

แควนกศมรหรอแคชเมยร (Kashmir) ดานทศใตจรดไมเซอร (Mysore) ทศตะวนออกจรดโอรสสา

(Orissa) เมอขนครองราชยใหมๆ พระเจาอโศกมหาราชทรงใชวธปราบปรามผตอตานพระองคอยาง

โหดเหยม ทรงขยายอาณาจกรดวยกองทพทเกรยงไกร เขนฆาผคนลมตายเปนใบไมรวง แตภายหลง

เมอพระเจาอโศกมหาราชหนมานบถอพทธศาสนา ทรงเปลยนวธการขยายอาณาจกรดวยกองทพธรรม

เผยแผศาสนาพทธโดยสงสมณทตไปทวโลก โดยเฉพาะประเทศในเอเชย และประเทศไทยนบเปนอก

ประเทศหนงทไดรบอทธพลพทธศาสนาเขามาเผยแผอยางกวางขวาง

ตอมาไดมการรวมพลงกนตอสเพ ออสรภาพของอนเดย มการตงพรรคการเมองชอพรรค

National Congress ขน จดประสงคมไดเลนการเมอง แตมงไปทการหาทางปลดปลอยอนเดยใหเปนเอก

ราช มการรณรงคใหความรและปลกระดมความเปนชาตนยมขนในอนเดย นาโดยมหาบรษคนสาคญ

ของอนเดย คอ ทานโมหนทาสการามจน คานธ (Mohandas Karamchand Gandhi) ซงชาวอนเดยเรยก

ดวยความยกยองวา “มหาตมะ” (Mahatama แปลวา Great Soul) ผใชวธอหงสา (nonviolence) ตอสกบ

ผปกครององกฤษอยางเงยบๆ มหาตมะ คานธ เปนผนาชาวอนเดยทงประเทศทาการประทวงอยาง

สนตในป ค.ศ. 1922 และไดนาชาวอนเดยตอตานกฎหมายเรยกเกบภาษเกลอขององกฤษในป ค.ศ.

1930 และเดนขบวนครงใหญเรยกรองใหองกฤษปลดปลอยอนเดย ในป ค.ศ. 1942 มการกอการจลาจล

กลางเมองจนถงขนนองเลอดเกดขนในหลายเมองของอนเดย

เหตการณเหลานบบบงคบใหองกฤษตองทาความตกลงยอมยกอานาจการปกครองประเทศให

อนเดย ในวนท 15 สงหาคม ค.ศ. 1947 ซงชาวอนเดยถอวาเปนวนประกาศอสรภาพ และ

วนหยดราชการของประเทศดวย ในป ค.ศ. 1947 อนเดยไดเอกราชจากองกฤษแตอนเดยตองแบง

ประเทศออกเปน 2 ประเทศ คอ อนเดยทมประชากรสวนใหญเปนประเทศสาธารณรฐอนเดย อนเดย

สวนนอยทมประชาชนเปนมสลมแยกตวไปตงประเทศใหมเปนรฐอสลามชอ ปากสถาน

ประชากรอนเดยมประมาณ 1,000 ลานคน โดยมเชอชาตอนโด-อารยน รอยละ 72 ดราวเดยน

รอยละ 25 มองโกลอยด รอยละ 2 และอน ๆ รอยละ 1 อตราการเพมของประชากร รอยละ 1.8 พ.ศ. 2542

(ค.ศ. 1999) และอตราการรหนงสอ รอยละ 52.1

ประชากรกวา 1,000 ลานคนเหลาน มความแตกตางทางดานชาตพนธ และวฒนธรรม มภาษา

หลกใชพดถง 16 ภาษา เชน ภาษาฮนด ภาษาองกฤษ ภาษาเบงกาล ภาษาอรด เปนตนและมภาษาถน

53

มากกวา 100 ภาษา ภาษาฮนด ถอวาเปนภาษาประจาชาต เพราะคนอนเดยกวารอยละ 30 ใชภาษาน คน

อนเดยทอาศยอยรฐทางตอนเหนอและรฐทางตอนใต นอกจากจะใชภาษาทแตกตางกนแลว การแตง

กาย การรบประทานอาหารกแตกตางกนออกไปดวย

1.3 ประวตศาสตรสงเขปของสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

ลาวหรอสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว เปนประเทศหนงทสบเชอสายบรรพ

บรษเดยวกบชาวไทย แตลาวประกอบดวยชนกลมนอยมากมายหลายเผา ลาวแทๆ มเพยง 50

เปอรเซนตเทานน ซงสวนใหญอาศยอยรมนาโขงบนทราบ สวนชาวเขานยมอยบนเทอกเขา

ตามหลกฐานทางประวตศาสตรเมอประมาณ 4,000 - 5,000 ปกอน กลมชนทพดภาษาไต ได

อพยพเขามาอยในประเทศลาวและทราบสงในภาคอสาน รวมถงพวกไท-กะได มง-เมยนทเปนบรรพ

บรษของชาวลาวลม และพวกมง-เยาทอพยพจากตอนใตของประเทศจน แรกเรมกลมชนเหลานไมม

การตงหลกแหลงทแนนอน ตอมาเมอชนเผาตางๆ ทงไท พมา และเวยดนามอพยพลงมาในเขต

เทอกเขาและหบเขาของดนแดนเอเชยอาคเนย ซงเปนถนทอยของชนชาตมอญ-เขมร ความจาเปนใน

การสรางบานเรอนกเรมมขนจนพฒนาตอมาเปนเมองเกษตรกรรม และตงถนฐานอยบรเวณหบเขา

และทราบลมภายใตอานาจของอาณาจกรเขมร

ตอมาในป พ.ศ.1896 พระเจาฟางม ทรงทาสงครามตเอานครเวยงจนทน หลวงพระบาง

หวเมองพวนทงหมด ตลอดจนหวเมองอกหลายแหงในทราบสงโคราชเขารวมเปนอาณาจกรเดยวกน

ภายใตการชวยเหลอของกษตรยเขมร กอตงเปนอาณาจกรลานชางขนบนดนแดนทตงอยก งกลาง

ระหวางลมแมนาโขงกบเทอกเขาอนหนา มศนยกลางอยทเมองเชยงดง-เชยงทอง เปนอาณาจกรทรงเรอง

ในทกดาน หลงจากสถาปนาเมองเชยงดง-เชยงทองแลว พระเจาฟางมทรงรบพทธศาสนาลทธลงกา

วงศ จากราชสานกเขมรมาเปนศาสนาประจาชาต และไดอญเชญพระบางเปนพระพทธรปศลปะสงหล

จากราชสานกเขมรมายงลานชาง เจาฟางมทรงเปลยนชอเปน “เมองหลวงพระบาง”

เมอพระเจาฟางมสนพระชนม พระยาสามแสนไทไตรภวนาถ โอรสของพระเจาฟางมไดขน

ครองราชยอาณาจกรลานชางเรมเสอมลง เพราะสงครามแยงชงอานาจและเกดกบฏตางๆ นานนบรอยป

จนถง พ.ศ. 2063 พระโพธสารราชเจาขนครองราชย และรวบรวมแผนดนขนใหมใหเปนปกแผน และ

ใหยายเมองหลวงของอาณาจกรลานชางไปอยทเมองเวยงจนทน เพอใหไกลจากการรกรานของสยาม

และสรางความเจรญใหกบอาณาจกรลานชางเปนอยางมากและทรงมสายพระเนตรยาวไกล ทรงโปรด

ใหพระเจาไชยเชษฐาธราชพระราชโอรสไปครองอาณาจกรลานนา เพอเปนการคานอานาจพมา ครน

เมอพระเจาโพธสารราชเจาเสดจสวรรคต พระเจาไชยเชษฐาธราชเสดจกลบมาลานชาง และทรง

อญเชญ พระแกวมรกตจากเชยงใหมไปยงเวยงจนทน ในรชสมยของพระองคพระพทธศาสนาทรงม

ความเจรญรงเรองมาก ทรงสรางวดพระธาตหลวง หรอทเรยกวา “พระธาตเจดยโลกจฬามณ” และสรางวด

พระแกวขนเพอประดษฐานพระแกวมรกต

54

หลงแผนดนพระเจาไชยเชษฐาธราช อาณาจกรลานชางมกษตรยปกครองสบตอกนมาหลาย

รชกาล เจรญสงสดในรชกาลพระเจาสรยวงศาธรรมกราช ถอวาเปนยคทองแหงอาณาจกรลานชาง

พระองคทรงเปนกษตรยทตงมนอยในทศพธราชธรรมและเปนทนบถอของประชาชน หลงสมเดจ

พระเจาสรยวงศาธรรมกราชสวรรคตแลว ลานชางแตกออกเปน 3 อาณาจกร คอ อาณาจกรลานชาง

หลวงพระบาง อาณาจกรลานชางเวยงจนทน และอาณาจกรลานชางจาปาศกด โดยตกอยภายใตการ

ยดครองของประเทศเพอนบาน รวมทงจน เวยดนาม และสยาม กองทพสยามพชตหวเมองลาวตอน

เหนอลงได จงไดผนวกหลวงพระบางเขาเปนดนแดนสวนหนงของตน ราชวงศเหวยนของเวยดนาม

แผอานาจยดครองลาวทางตอนกลางของแมนาโขงรอบ ๆ นครเวยงจนทน จนถง พ.ศ. 2322 กองทพ

สยามเขายดครองแผนดนลานชางทแตกแยกออกเปน 3 อาณาจกรไดทงหมด ครนถงป พ.ศ. 2365 เจา

อนวงศ แหงเวยงจนทนวางแผนกอกบฏเพอกอบกเอกราช แตไมสาเรจถกตดสนโทษประหารชวต

กองทพสยามในรชกาลท 3 ยกมาตนครเวยงจนทนไดรอทาลายกาแพงเมอง เอาไฟเผาราบทงเมอง

ทรพยสนถกปลนสะดม ผคนถกกวาดตอน วดในนครเวยงจนทนเหลออยเพยงวดเดยวทไมถกไฟไหม

คอ วดสสะเกด อาจมสาเหตสาคญจากสถาปตยกรรมของวดสสะเกดแหงนสรางตามแบบอยางของ

สถาปตยกรรมไทยในสมยรตนโกสนทรตอนตน

ตอมาในป พ.ศ. 2428 พวกจนฮอจากมณฑลยนนาน ยกทพมารกรานลาวและตเมองตางๆ ไล

จากทางตอนเหนอไลมาถงนครเวยงจนทนตอนใต รชกาลท 5 ทรงแตงตงใหกรมหมนประจกษ -

ศลปาคม เปนขาหลวงใหญมาประจาอยหวเมองลาวฝายเหนอ และยกกองทพขามแมนาโขงมาตฮอท

เวยงจนทน พวกจนฮอพายแพหนขนไปเชยงขวาง ไทยตามตจนถงเมองเชยงขวาง จนพวกฮอแตกพาย

ไปหมด จนถงป พ.ศ. 2436 ไทยตองเสยดนแดนแถบฝงซายของแมนาโขงใหแกฝรงเศส หลงจากทได

ปกครองลาวมาถง 114 ป

เมอมหาอานาจตะวนตกเรมแผนอทธพลเขาสอนโดจน ฝรงเศสไดใชสนธสญญา ทไมเปน

ธรรมบบสยามใหยกดนแดนฝงซายของแมนาโขงทงหมดใหกบตน (ประเทศลาวในปจจบน) ฝรงเศส

ปกครองลาวแตละแขวงโดยมคนฝรงเศสเปนเจาแขวงหรอขาหลวง คอยควบคมเจาเมองทเปนคนลาว

อกตอหนง ซงตองเกบสวยตวเลขจากชายฉกรรจใหขาหลวงฝรงเศส ตลอดเวลาทลาวตกเปนเมองขน

นน ฝรงเศสไมรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ โดยรอสรางเปนถนนไมไดสนใจกบประเทศลาว

เทาไรนก เพราะถอวาเปนดนแดนบานปาลาหลงไมมคาในเชงเศรษฐกจ

ตอมาในสงครามโลกครงทสอง เยอรมนน มชยเหนอประเทศฝรงเศสและกอตงคณะรฐบาลขน

ทเมองวซ คณะขาหลวงฝรงเศสในอนโดจนใหการหนนหลงรฐบาลวซ และตกลงเปนพนธมตรกบ

ญปน ครนถงป พ.ศ. 2484 รฐบาลภายใตการนาของพลตรหลวงพบลสงครามเรมดาเนนการตอตาน

อานาจของฝรงเศสทเรมเสอมถอย ดวยการยดแขวงไชยบรและจาปาศกดกลบคนมา ญปนยใหลาว

ประกาศเอกราช แตกองทพฝรงเศสกยอนกลบคนมาอกครงหลงสงครามยตไดไมนาน ลาวหนมา

55

ปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราช โดยมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดภายใตการควบคมดแล

ของฝรงเศส

พ.ศ. 2492 สหรฐอเมรกาและสหราชอาณาจกรฯ (องกฤษ) ขบวนการลาวอสระ

ลมสลาย แนวรกรวมชาตไดพฒนาเปนขบวนการคอมมวนสตประเทศลาว ในเวลาตอมาโดยไดรบการ

สนบสนนจากโฮจมนหและพรรคคอมมวนสตของเวยดนาม

พ.ศ. 2495 ลาวในหวเมองดานตะวนออกเฉยงเหนอเรมกอการจลาจลตอตานการปกครองของ

ฝรงเศสภายใตการสนบสนนจากรฐบาลกรงฮานอย

เมอฝรงเศสแพสงครามทคายเดยนเบยนฟ ลาวจงไดรบเอกราชอยางสมบรณ ฝรงเศสถอนกาลง

ออกจากประเทศลาวซงแตกแยกออกเปน 2 ฝาย คอ ฝายสนบสนนระบบกษตรยในเวยงจนทน (ฝาย

ขวา) กบฝายขบวนการประเทศลาว (ฝายซาย)

พ.ศ. 2498 ลาวไดรบการยอมรบใหเขาเปนสมาชกขององคการสหประชาชาต

พ.ศ. 2500 เจาสวรรณภมา ขนดารงตาแหนงนายกรฐมนตรเปนผนารฐบาลผสมในนคร

เวยงจนทน

พ.ศ. 2506 รฐบาลคอมมวนสตเวยดนามหนมาใชเสนทางโฮจมนหในภาคตะวนออกของลาว

เปนเสนทางหลกในการสงกาลงพลไปปราบปรามพวกตอตานคอมมวนสตในเวยดนามใต กอง

กาลงอเมรกนเรมเขามาปฏบตการลบในลาว พ.ศ. 2516 สหรฐอเมรกาถอนตวออกจากสงคราม

เวยดนาม “การทาสงครามหลงฉาก” ในประเทศลาวจงตองเลกราไปดวย

พ.ศ. 2518 หลงจากรฐบาลคอมมวนสตมชยเหนอเวยดนามทงประเทศไดไมนาน โดยยดกรง

พนมเปญเปนแหงแรก ตอมาไดไซงอน ขบวนการประเทศลาวยดอานาจไดทงหมดในเดอนธนวาคม

เจามหาชวตศรสวางวฒนาถกปลดออกจากราชบลลงก ตามมาดวยการสถาปนาประเทศใหมชอวา

“สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว” หรอ สปป.ลาว เมอวนท 2 ธนวาคม พ.ศ. 2518

ระยะ 5 ป หลงการเปลยนแปลงการปกครอง ลาวใชนโยบายคอมมวนสตปกครองอยางเขมงวด

ควบคมพทธศาสนา ตดสมพนธกบประเทศไทย ปราบปรามชนกลมนอย ราษฎรหลายหมนคนถกจบ

สงผลใหปญญาชนและชนชนกลางจานวนมากหลบหนออกนอกประเทศ เจาสวางวฒนาและพระญาต

วงศสนพระชนมอยในคายกกกน ชาวบานยากจนลง

พ.ศ. 2535 นายไกสอน พรหมวหาร ประธานประเทศผเชอมนในระบอบคอมมวนสตถงแก

อสญกรรม นายหนฮก พมสะหวน ข นดารงตาแหนงแทน การจากดเสรภาพคอยๆ

ถกยกเลกไป ชาวลาวทอพยพไปอยตางประเทศไดรบการเชอเชญใหกลบคนสบานเกดเมองนอน ลาว

เรมเปดประเทศตอนรบนกทองเทยวและฟนฟความสมพนธกบประเทศไทย

พ.ศ. 2537 มพธเปด “สะพานมตรภาพ” ขามแมนาโขงเชอมลาว-ไทย เขาดวยกน สงผลใหไทย

มอทธพลตอลาวมากขน ทงในดานวฒนธรรมและเศรษฐกจ และการทประธานหนฮก พมสะหวน

56

เดนทางมาเยอนไทยอยางเปนทางการและไดเขาเฝาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ

การปฏรปเหลาน ทาใหลาวไดรบการยอมรบเขาเปนสมาชกอาเซยนในป พ.ศ. 2540

พ.ศ. 2548 ลาวครบรอบ 30 ป การสถาปนาประเทศใหมเปนสาธารณรฐประชาธปไตย

ประชาชนลาว (สปป.ลาว) และในปเดยวกนนเอง สะพานมตรภาพไทย - ลาว กไดเปดใชอกเปนแหง

ทสองทจงหวดเลย

1.4 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศพมาหรอสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร

ประวตศาสตรของพมานนยาวนาน มประชาชนหลายเผาพนธเคยอาศยอยในดนแดนแหงน

เผาพนธ เกาแกท สดท ปรากฏไดแก มอญ ตอมาราวศตวรรษท 13 ชาวพมาไดอพยพ

ลงมาจากบรเวณพรมแดนระหวางจนและทเบต เขาสทราบลมแมนาอระวด และกลายเปนชนเผาสวน

ใหญทปกครองประเทศในเวลาตอมา

ประวตศาสตรของสาธารณรฐแหงสหภาพพมา มความเกยวของกบชนชาตตางๆ หลายเชอชาต

ไดแก มอญ พย รวมถงมการเกยวพนธกบอาณาจกรและราชวงศตางๆ เชน

57

มอญ เปนชนเผาแรกทสามารถสรางอารยธรรมขนเปนเอกลกษณของตนได กคอชาวมอญได

อพยพเขามาอาศยอยในดนแดนแหงนเมอราว 2400 ปกอนพทธกาล และไดสถาปนาอาณาจกรสวรรณ

ภม อนเปนอาณาจกรแหงแรกขนในราวพทธศตวรรษท 2 ณ บรเวณใกลเมองทาตอน (Thaton) ชาว

มอญไดรบอทธพลของศาสนาพทธผานทางอนเดยในราว พทธศตวรรษท 2 ซงเชอวามาจากการ

เผยแพรพระพทธศาสนาในรชสมยของพระเจาอโศกมหาราช บนทกของชาวมอญสวนใหญถกทาลาย

ในระหวางสงคราม วฒนธรรมของชาวมอญเกดขนจากการผสมเอาวฒนธรรมจากอนเดย จงเปน

เอกลกษณของตนเองจนกลายเปนวฒนธรรมลกษณะลกผสม ในราวพทธศตวรรษท 14 ชาวมอญได

เขาครอบครองและมอทธพลในดนแดนตอนใตของพมาและไดเกดอาณาจกรใหมข น เรยกวา

อาณาจกรสธรรมวด ทเมองพะโค (หงสาวด)

ปย : พย : เพยว

ชาวปยหรอพยหรอเพยว คอ กล มทเขามาอาศยอย ในดนแดนประเทศสาธารณรฐแหง

สหภาพพมาต งแตพทธศตวรรษท 4 และไดสถาปนานครรฐข นหลายแหง เชนท

พนนาคา (Binnaka) มองกะโม (Mongamo) ศรเกษตร (Sri Ksetra) เปยทะโนมโย (Peikthanomyo)

และหะลนย (Halingyi) ในชวงเวลาดงกลาว ดนแดนพมาเปนสวนหนงของเสนทางการคาระหวางจน

และอนเดย จากเอกสารของจนพบวามเมองอยภายใตอานาจปกครองของชาวพย 18 เมอง และชาวพย

เปนชนเผาทรกสงบ ไมปรากฏวามสงครามเกดขนระหวางชนเผาพย ขอขดแยงมกยตดวยการคดเลอก

ตวแทนใหเขาประลองความสามารถกน ชาวพยสวมใสเครองแตงกายททาจากฝาย อาชญากรมกถก

ลงโทษดวยการโบยหรอจาขง เวนแตไดกระทาความผดอนรายแรงจงตองโทษประหารชวต ชาวพย

นบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาท เดกๆ ไดรบการศกษาทวดตงแตอาย 7 ขวบจนถง 20 ป

นครรฐของชาวพยไมเคยรวมตวเปนอนหนงอนเดยวกน แตนครรฐขนาดใหญมกมอทธพล

เหนอนครรฐขนาดเลก ซงแสดงออกโดยการสงเครองบรรณาการใหนครรฐทมอทธพลมากทสด

ไดแก ศรเกษตร ซงมหลกฐานเชอไดวา เปนเมองโบราณทมขนาดใหญทสดในสาธารณรฐแหง

สหภาพพมา ไมปรากฏหลกฐานวาอาณาจกรศรเกษตรถกสถาปนาขนเมอใด แตมการกลาวถงใน

พงศาวดารวามการเปลยนราชวงศเกดขนในปพทธศกราช 637 ซงแสดงใหเหนวาอาณาจกรศรเกษตร

ตองไดรบการสถาปนาขนกอนหนานน มความชดเจนวา อาณาจกรศรเกษตรถกละทงไปในป

พทธศกราช 1199 เพออพยพยายขนไปสถาปนาเมองหลวงใหมทางตอนเหนอ แตยงไมทราบอยางแน

ชดวาเมองดงกลาวคอเมองใด นกประวตศาสตรบางทานเชอวาเมองดงกลาวคอเมองหะลนคย อยางไร

กตามเมองดงกลาวถกรกรานจากอาณาจกรนานเจาในราวพทธศตวรรษท 15 จากนนกไมปรากฏ

หลกฐานกลาวถงชาวพยอกเลย

58

อาณาจกรพกาม

ชาวพมาเปนชนเผาจากทางตอนเหนอทคอยๆ อพยพแทรกซมเขามาสงสมอทธพลใน

ดนแดนสาธารณรฐแหงสหภาพพมาทละนอย กระทงปพทธศกราช 1392 จงมหลกฐานถงอาณาจกร

อนทรงอานาจ ซงมศนยกลางอยทเมอง “พกาม” (Bagan) โดยไดเขามาแทนทภาวะสญญากาศทาง

อานาจภายหลงจากการเสอมสลายไปของอาณาจกรชาวพย อาณาจกรของชาวพกามแตแรกนนมได

เตบโตขนอยางเปนอนหนงอนเดยวกน กระทงในรชสมยของพระเจาอโนรธา (พ.ศ. 1587 - 1620)

พระองคจงสามารถรวบรวมแผนดนพมาใหเปนอนหนงอนเดยวกนสาเรจ และเมอพระองคทรงตเมอง

ทาตอนของชาวมอญไดในปพทธศกราช 1600 อาณาจกรพกามกกลายเปนอาณาจกรทเขมแขงทสดใน

ดนแดนพมา อาณาจกรพกาม มความเขมแขงเพมมากขนในรชสมยของพระเจากยนสทธา (พ.ศ. 1624

- 1655) พระเจาอลองสทธ (พ.ศ. 1655 - 1710) ทาใหในชวงปลายพทธศตวรรษท 17 ดนแดนใน

สวรรณภมเกอบทงหมดถกครอบครองโดยอาณาจกรเพยงสองแหง คอ เขมร (เมองพระนคร) และ

พกาม

อานาจของอาณาจกรพกามคอย ๆ เสอมลง ดวยเหตผลหลกสองประการ สวนหนงจากการถก

เขาครอบงาโดยคณะสงฆผมอานาจ และอกสวนหนงจากการรกรานของจกรวรรดมองโกล ทเขามาทาง

ตอนเหนอ พระเจานราธหบด (ครองราชย พ.ศ. 1779 - 1830) ไดทรงนาทพสยนนานเพอยบยงการ

ขยายอานาจของมองโกล แตเมอพระองคแพสงครามในปพทธศกราช 1820 ทพของอาณาจกรพกามก

ระสาระสายเกอบทงหมด พระเจานราธหบด ถกพระราชโอรสปลงพระชนมในปพทธศกราช 1830

กลายเปนตวเรงททาใหอาณาจกรมองโกลตดสนใจรกรานอาณาจกรพกามในปเดยวกนนน ภายหลง

สงครามครงน อาณาจกรมองโกลกสามารถเขาครอบครองดนแดนของอาณาจกรพกามไดทงหมด

ราชวงศพกามสนสดลงเมอมองโกลไดแตงตงรฐบาลหนขนบรหารดนแดนพมาในปพทธศกราช 1832

องวะและหงสาวด

หลงจากการลมสลายของอาณาจกรพกาม พมาไดแตกแยกออกจากกนอกครง ราชวงศองวะ ซง

ไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากอาณาจกรพกามไดถกสถาปนาขนทเมององวะในปพทธศกราช 1907

ศลปะและวรรณกรรมของพกามไดถกฟนฟจนยคนกลายเปนยคทองแหงวรรณกรรมของพมา แต

เน องดวยอาณาเขตท ยากตอการปองกนการรกรานจากศตร เมององวะจงถกชาวไทใหญเขา

ครอบครองไดในปพทธศกราช 2070

สาหรบดนแดนทางใต ชาวมอญไดสถาปนาอาณาจกรของพวกตนขนใหมอกครงทเมองหงสาว

ด โดยกษตรยธรรมเจดย (ครองราชย พ.ศ. 1970 - 2035) เปนจดเรมตนยคทองของมอญ ซงเปน

ศนยกลางของพทธศาสนานกายเถรวาทและศนยกลางทางการคาขนาดใหญในเวลาตอมา

59

อาณาจกรตองอ

หลงจากอาณาจกรพกามถกรกรานจากไทใหญ ชาวองวะไดอพยพลงมาสถาปนาอาณาจกรแหง

ใหม โดยมศนยกลางทเมองตองอภายใตการนาของพระเจามงคยนโย ในปพทธศกราช 2074 พระเจา

ตะเบงชะเวต (ครองราชย พ.ศ. 2074 - 2093) ซงสามารถรวบรวมพมาเกอบทงหมดใหเปนอนหนงอน

เดยวกนไดอกครง

ในชวงระยะเวลาน ไดมการเปลยนแปลงขนาดใหญเกดขนในภมภาค ชาวไทใหญมกาลง

เขมแขงเปนอยางมากทางตอนเหนอ การเมองภายในอาณาจกรอยธยาเกดความไมมนคง ในขณะท

โปรตเกสไดเรมมอทธพลในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและสามารถเขาครอบครองมะละกาได เกยวกบ

การเขามาของบรรดาพอคาชาวยโรป พมากลายเปนศนยกลางทางการคาทสาคญอกครงหนง การท

พระเจาตะเบงชะเวตไดยายเมองหลวงมาอยทเมองหงสาวด เหตผลสวนหนงกเนองดวยทาเลทาง

การคา พระเจาบเรงนอง (ทรงครองราชย พ.ศ. 2094 - 2124) ซงเปนพระเทวน (พเขย) ของพระเจา

ตะเบงชะเวต ไดขนครองราชยสบตอจากพระเจาตะเบงชะเวต และสามารถเขาครอบครองอาณาจกร

ตางๆ รายรอบได อาท มณประ (พ.ศ. 2103) อยธยา (พ.ศ. 2112) การทาสงครามของพระองคทาให

พมามอาณาเขตกวางใหญไพศาลทสด อยางไรกตาม ทงมณประและอยธยาตางกสามารถประกาศตน

เปนอสระไดภายในเวลาตอมาไมนาน

เม อตองเผชญกบการกอกบฏจากเมองขนหลายแหง ประกอบกบการรกรานของโปรตเกส

กษตรยแหงราชวงศตองอจาเปนตองถอนตวจากการครอบครองดนแดนทางตอนใต โดยยายเมอง

หลวงไปอยทเมององวะ พระเจาอะนอกะเพตลน (Anaukpetlun) พระนนดาของพระเจาบเรงนอง

สามารถรวบรวมแผนดนพมาใหเปนอนหนงอนเดยวกนอกครงในพทธศกราช 2156 พระองค

ตดสนใจ ทจะใชกาลงเขาตอตานการรกรานของโปรตเกส พระเจาธารน (Thalun) ผสบทอดราช

บลลงก ไดฟนฟหลกธรรมศาสตรของอาณาจกรพกามเกา แตพระองคทรงใชเวลากบเรองศาสนามาก

เกนไป จนละเลยทจะใสใจตออาณาเขตทางตอนใต ทายทสด หงสาวดทไดรบการสนบสนนจาก

ฝรงเศสซงตงมนอยในอนเดย กไดทาการประกาศเอกราชจากองวะ จากนนอาณาจกรของชาวพมาก

คอยๆ ออนแอลงและลมสลายไปในปพทธศกราช 2259 จากการรกรานของชาวมอญ

ราชวงศอลองพญา

ราชวงศอลองพญา ไดรบการสถาปนาขนและสรางความเขมแขงจนถงขดสดไดภายในเวลา

อนรวดเรว อลองพญาซงเปนผนาทไดรบความนยมจากชาวพมา ไดขบไลชาวมอญทเขามาครอบครอง

ดนแดนของชาวพมาไดในป พ.ศ. 2296 จากนนกสามารถเขายดครองอาณาจกรมอญได อกครงในป

พ.ศ. 2302 ทงยงสามารถกลบเขายดครองกรงมณประ ไดในชวงเวลาเดยวกน พระองคสถาปนาให

เมองยางกงเปนเมองหลวงในป พ.ศ. 2303 หลงจากเขายดครองตะนาวศร (Tenasserim) พระองคได

60

ยาตราทพเขารกรานอยธยา แตตองประสบความลมเหลวเมอพระองคทรงสวรรคตในระหวางสงคราม

พระเจาสนบหชน (Hsinbyushin , ครองราชย พ.ศ. 2306 - 2319) พระราชโอรส ไดนาทพเขารกราน

อาณาจกรอยธยาอกครงในป พ.ศ. 2309 และประสบความสาเรจในปถดมา ในรชสมยน แมจนจะ

พยายามขยายอานาจเขาสดนแดนพมา แตพระองคกสามารถยบยงการรกรานของจนไดทงสครง (ในชวง

ป พ.ศ. 2309 - 2312) ทาการขยายพรมแดนของจนทางดานนถกยตลง ในรชสมยของพระเจาโบดอ-

พญา (Bodawpaya ครองราชย พ.ศ. 2324 - 2362) พระโอรสอกพระองคของพระเจาอลองพญา พมา

ตองสญเสยอานาจทมเหนออยธยาไป แตกสามารถผนวกดนแดนยะไข (Arakan) และตะนาวศร

(Tenasserim) เขามาไวได ในชวงเดอนมกราคมของป พ.ศ. 2366 ซงอยในรชสมยของพระเจา

บาคยดอว (Bagyidaw) ขนนางชอมหาพนธละ (Maha Bandula) เขารกรานแควนอสสมไดสาเรจ

ทาใหพมาตองเผชญหนาโดยตรงกบองกฤษทครอบครองอนเดยอยในขณะนน

สงครามกบองกฤษและการลมสลายของราชอาณาจกรพมา

สงครามระหวางพมาและองกฤษครงทหนง (พ.ศ. 2367 2369) ยตลงโดยองกฤษเปนฝายไดรบ

ชยชนะ ฝายพมาจาตองทาสนธสญญายนดาโบ (Yandaboo) กบองกฤษ ทาใหพมาตองสญเสยดนแดน

อสสม มณประ ยะไข และตะนาวศรไป ซงองกฤษกเรมตนตกตวงทรพยากรตางๆ ของพมานบแตนน

เพอเปนหลกประกนสาหรบวตถดบทจะปอนสสงคโปร สรางความแคนเคองใหกบทางพมาเปนอยาง

มาก กษตรยองคตอมาจงทรงยกเลกสนธสญญายนดาโบ และทาการโจมตผลประโยชนของฝาย

องกฤษ เปนตนเหตใหเกดสงครามระหวางพมาและองกฤษครงทสอง ซงกจบลงโดยชยชนะเปนของ

องกฤษอกครง หลงสนสดสงครามครงน องกฤษไดผนวกหงสาวดและพนทใกลเคยงเขาไวกบตน

โดยไดเรยกดนแดนดงกลาวเสยใหมวาพมาตอนใต สงครามครงนกอใหเกดการปฏวตครงใหญใน

พมา เรมตนดวยการเขายดอานาจโดยพระเจามนดง (Mindon Min) จากพระเจาปะกน (Pagin Min) ซง

เปนพระเชษฐาตางพระชนน พระเจามนดงพยายามพฒนาประเทศพมาเพอตอตานการรกรานของ

องกฤษ พระองคไดสถาปนากรงมณฑะเลย ซงยากตอการรกรานจากภายนอก ขนเปนเมองหลวงแหง

ใหม แตกยงไมเพยงพอทจะหยดยงการรกรานจากองกฤษได

รชสมยตอมา พระเจาธบอ (Thibow) ซงเปนพระโอรสของพระเจามนดง ทรงมบารมไมพอทจะ

ควบคมพระราชอาณาจกรได จงทาใหเกดความวนวายไปทวในบรเวณชายแดน ในทสดพระองคได

ตดสนพระทยยกเลกสนธสญญากบองกฤษทพระเจามนดงไดทรงกระทาไว และไดประกาศสงคราม

กบองกฤษเปนครงทสามในปพทธศกราช 2428 ผลของสงครามครงนทาใหองกฤษสามารถเขา

ครอบครองดนแดนสาธารณรฐแหงสหภาพพมาสวนทเหลอเอาไวได

พมาตกเปนอาณานคมขององกฤษในป พ.ศ. 2429 และระยะกอนการเกดสงครามโลกครงท 2

เลกนอย ญปนไดเขามามบทบาทในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตะขนเปนกลมนกศกษาหนมทหวรนแรง

ม อองซาน นกชาตนยม และเปนผนาของนกศกษาในมหาวทยาลยยางกง พวกเขาคดวาญปนจะ

61

สนบสนนการประกาศอสรภาพของพมาจากองกฤษ แตเมอญปนยดครองพมาไดแลว กลบพยายาม

หนวงเหนยวมใหพมาประกาศเอกราช

ดงนนอองซานไดกอตง องคการสนนบาตเสรภาพแหงประชาชนตอตานฟาศซสต (Anti-

Fascist Peoples Freedom League : AFPEL) เพอตอตานญปนอยางลบๆ และ ไดกลายเปนพรรค

การเมองชอพรรค AFPEL เมอญปนแพสงครามโลกครงท 2 แลว พรรค AFPEL ไดเจรจากบองกฤษ

โดยองกฤษยนยนทจะใหพมามอสรภาพปกครองตนเองภายใตเครอจกรภพ และมขาหลวงใหญ

องกฤษประจาพมาชวยใหคาปรกษา แตพรรคการเมอง AFPEL ตองการเอกราชอยางสมบรณ องกฤษ

ไดพยายามสนบบสนนพรรคการเมองอนๆ ขนแขงอานาจพรรค AFPEL ของอองซานแตไมเปน

ผลสาเรจ จงยนยอมใหพรรค AFPEL ขนบรหารประเทศ

อองซานมนโยบายสรางความมนคงทางเศรษฐกจ และตองการเจรจากบรฐบาลองกฤษโดย

สนตวธ จงทาใหเกดความขดแยงกบฝายนยมคอมมวนสตในพรรค AFPEL อองซานและ

คณะรฐมนตรอก 6 คน จงถกลอบสงหาร

เมอวนท 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2490 ขณะเดน

ทางออกจากทประชมสภา ตอมาตะขนนหรอ

อนไดข นเปนนายกรฐมนตรแทนและมการ

ประกาศใชรฐธรรมนญเมอวนท 17 ตลาคม

2490 โดยองกฤษไดมอบเอกราชใหแกพมา

แตยงรกษาสทธทางการทหารไว วนท 4

มกราคม พ.ศ. 2491 องกฤษจงไดมอบเอก

ราชใหแกพมาอยางสมบรณ

ปจจบนประเทศพมาปกครองในคณะ

รฐบาลทหารทมาจากการเลอกตง และยงมปญหาการสรบกนในชนเผานอยอยตลอดเวลา

1.5 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศอนโดนเซย

อนโดนเซย (Indonesia) หรอชอทางการคอ สาธารณรฐอนโดนเซย (Requblic

of Indonesia) เปนหมเกาะทใหญทสดในโลก ตงอยระหวางคาบสมทรเอเชยตะวนออกเฉยงใตและ

ทวปออสเตรเลยและระหวางมหาสมทรอนเดย และแปซฟก มพรมแดนตดกบประเทศมาเลเซยบน

เกาะบอรเนยว (อนโดนเซย : กาลมนตน), ประเทศปาปวนวกนบนเกาะนวกน (อนโดนเซย : อเรยน)

และประเทศตมอรตะวนออกบนเกาะตมอร

อนโดนเซยประกอบดวยหมเกาะทมความเจรญรงเรองมาชานาน แตตอมาตองตกอย

ภายใตการปกครองของเนเธอรแลนดอยนานประมาณ 300 ป ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2485 ซงเปนชวง

62

สงครามโลกครงท 2 ญป นบกอนโดนเซย และทาการขบไลเนเธอรแลนดเจาอาณานคมของ

อนโดนเซยออกไปไดสาเรจ จงทาใหผนาอนโดนเซยคนสาคญๆ ในสมยนนใหความรวมมอกบญปน

แตไมไดใหความไววางใจกบญปนมากนก เพราะมเหตเคลอบแคลง คอ เมอมผรกชาตชาวอนโดนเซย

จดตงขบวนการตางๆ ขนมา ญปนจะขอเขารวมควบคมและดาเนนงานดวย

เมอญปนแพสงครามและประกาศยอมจานนตอฝายพนธมตร อนโดนเซยไดถอโอกาส

ประกาศเอกราชในวนท 17 สงหาคม พ.ศ. 2488 แตเนเธอรแลนดเจาอาณานคมเดมไมยอมรบการ

ประกาศเอกราชของอนโดนเซย จงยกกองทพเขาปราบปราม ผลจากการสรบปรากฏวาเนเธอรแลนด

ไมสามารถปราบปรามกองทพของชาวอนโดนเซยได องกฤษซงเปนพนธมตรกบเนเธอรแลนดจงเขา

มาชวยไกลเกล ย เพ อใหยตความขดแยงกน โดยใหทงสองฝายลงนามในขอตกลงลงกดยาต

(Linggadjati Agreement) เมอ พ.ศ. 2489 โดยเนเธอรแลนดยอมรบอานาจของรฐบาลอนโดนเซยใน

เกาะชวาและ สมาตรา ตอมาภายหลงเนเธอรแลนดไดละเมดขอตกลง โดยไดนาทหารเขาโจมต

อนโดนเซย ทาใหประเทศอนๆ เชน ออสเตรเลยและอนเดย ไดยนเรองใหคณะมนตรความมนคงแหง

สหประชาชาต เขาจดการ สหประชาชาตไดเขาระงบขอพพาท โดยตงคณะกรรมการประกอบดวย

ออสเตรเลย เบลเยยม และสหรฐอเมรกา เพอทาหนาทไกลเกลยประนประนอม และไดเรยกรองใหม

การหยดยง แตเนเธอรแลนดไดเขาจบกมผนาคนสาคญของอนโดนเซย คอ ซการโนและฮตตาไป

กกขง ตอมาทหารอนโดนเซยนาตวผนาทงสองออกมาได ในระยะนทกประเทศทวโลกตางตาหนการ

กระทาของเนเธอรแลนดอยางยง และคณะมนตรความมนคงไดกดดนใหเนเธอรแลนดมอบเอกราชแก

อนโดนเซย

ในวนท 27 ธนวาคม พ.ศ. 2492 อนโดนเซยไดรบเอกราช และปกครองระบบ

ประชาธปไตยมประธานาธบดเปนประมขของประเทศแตความย งยากยงคงมอย เน องจาก

เนเธอรแลนดไมยนยอมใหรวมดนแดนอเรยนตะวนตกเขากบอนโดนเซย ทงสองฝายจง

ตางเตรยมการจะสรบกนอก ผลทสดเนเธอรแลนดกยอมโอนอานาจใหสหประชาชาตควบคมดแล

ดนแดนอเรยนตะวนตก และใหชาวอเรยนตะวนตกแสดงประชามตวาจะรวมกบอนโดนเซยหรอไม

ผลการออกเสยงประชามต ปรากฏวาชาวอเรยนตะวนตกสวนใหญตองการรวมกบอนโดนเซย

สหประชาชาตจงโอนอเรยนตะวนตกใหอยในความปกครองของอนโดนเซยเมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ.

2506

1.6 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศฟลปปนส

ฟลปปนส (the Philippines) หรอชอทางการคอ สาธารณรฐฟลปปนส

(Republic of the Philippines) เปนประเทศทประกอบดวยเกาะจานวน 7,107 เกาะ

ตงอยในมหาสมทรแปซฟก หางจากเอเชยแผนดนใหญทางตะวนออกเฉยงใต ประมาณ 100 กม. และม

ลกษณะพเศษคอ เปนประเทศเพยงหนงเดยวทมพรมแดนทางทะเลทตดตอระหวางกนยาวมากทสดใน

63

โลก นวสเปน(พ.ศ. 2064 - 2441) และสหรฐอเมรกา (พ.ศ. 2441 - 2489) ไดครองฟลปปนสเปนอาณานคม

เปนเวลา 4 ศตวรรษ และเปนสองอทธพลใหญทสดตอวฒนธรรมของฟลปปนส

ฟลปปนสเปนชาตเดยวในเอเชยทประชากรสวนใหญนบถอศาสนาครสต และเปนหนงใน

ชาตทไดรบอทธพลจากตะวนตกมากทสด เปนการผสมผสานกนระหวางตะวนตกและตะวนออก ท

เปนเอกลกษณเฉพาะ อารโนลด โจเซฟ ทอยนบ (Arnold Joseph Toynbee) นกประวตศาสตรชาวองกฤษ

ไดกลาวไวในงานของเขาวา ประเทศฟลปปนสเปนประเทศลาตนอเมรกาทถกพดพาไปยงตะวนออก

โดยคลนทะเลยกษ

หลกฐานทางโบราณคดและโบราณชววทยาบงบอกวามมนษยโฮโมเซเปยนส เคยอาศย

อย ในเกาะปาลาวนตงแตประมาณ 50,000 ปกอน ชนเผาท พดภาษาในตระกล

ออสโตรนเซยไดเขามาตงรกรากในฟลปปนส และจดตงเสนทางเครอขายการคากบเอเชยอาคเนยสวน

ทเหลอทงหมดตงแต 5,000 ปกอนครสตกาลภาษาทชาวฟลปปนสใชพดคอ ภาษาตากาลอค

เฟอรดนนด มาเจลลน มาถงหมเกาะฟลปปนสในป ค.ศ. 1521 (พ.ศ. 2064) มเกล โลเปซ

เดเลกสป มาถงฟลปปนสในป ค.ศ. 1565 (พ.ศ. 2108) และตงชมชนชาวสเปนขน ซงนาไปสการตง

อาณานคมในเวลาตอมา หลงจากนน นกบวชศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกไดทาให ชาวเกาะ

ทงหมดใหหนมานบถอศาสนาครสต ในชวง 300 ปนบจากนน กองทพสเปนไดตอสกบเหตการณ

กบฏตางๆ มากมาย ทงจากชนพนเมองและจากชาตอนทพยายามเขามาครอบครองอาณานคม ซงไดแก

องกฤษ จน ฮอลนดา ฝรงเศส ญปน และโปรตเกส สเปน สญเสยไปมากทสดในชวงทองกฤษเขา

ครอบครองเมองหลวงเปนการชวคราวในชวงสงครามเจดป (Seven Years’ War) หมเกาะฟลปปนส

อยใตการปกครองของสเปนในฐานะอาณานคมของสเปนใหม (New Spain) นบตงแตป ค.ศ. 1565

(พ.ศ. 2108) ถงป ค.ศ. 1821 (พ.ศ. 2364) และนบจากนนฟลปปนสกอยใตการปกครองของสเปน

โดยตรง การเดนเรอมะนลาแกลเลยน (Manial Galleon) จากฟลปปนสไปเมกซโก เรมตนขนในชวง

ปลายศตวรรษท 16 และหมเกาะฟลปปนสเปดตวเองเขาสการคาโลกในป ค.ศ. 1834

ปจจบนประเทศฟลปปนสปกครองดวยระบบประชาธปไตยมประธานาธบดเปนผนาประเทศ

1.7 ประวตศาสตรสงเขปของประเทศญปน

ญปน (Nihon/Nippon นฮง/นปปง) มชอทางการคอ ประเทศญปน (Nihon-koku/Nippon-

koku-นฮงโกะก/นปปงโกะก) เปนประเทศหมเกาะในภมภาคเอเชยตะวนออก ตงอยในมหาสมทร

แปซฟกทางตะวนตกตดกบคาบสมทรเกาหล และสาธารณรฐประชาชนจน โดยมทะเลญปนกน สวน

ทางทศเหนอ ตดกบประเทศรสเซย มทะเลโอคอตสก เปนเสนแบงแดน ตวอกษรคนจของชอญปน

แปลวาถนกาเนดของดวงอาทตย จงทาใหบางครงถกเรยกวาดนแดนแหงอาทตยอทย

ญป นมเนอท กวา 377,835 ตารางกโลเมตร นบเปนอนดบท 62 ของโลก

หม เกาะญป นประกอบไปดวยเกาะนอยใหญกวา 3,000 เกาะ เกาะท ใหญท สดกคอเกาะ

64

ฮนช ฮกไกโด ควช และ ชโกก ตามลาดบ เกาะของญปนสวนมากจะเปนหมเกาะภเขา ซงในนนม

จานวนหนงเปนภเขาไฟ เชนภเขาไฟฟจ ภเขาทสงทสดในประเทศ เปนตน ประชากรของญปนนนม

มากเปนอนดบท 10 ของโลก คอ ประมาณ 128 ลานคน เมองหลวงของญปนคอกรงโตเกยว ซงถารวม

บรเวณปรมณฑลเขาไปดวยแลว จะกลายเปนเขตเมองทใหญทสดในโลกทมประชากรอยอาศย

มากกวา 30 ลานคน

สนนษฐานวามนษยมาอาศยในญปนครงแรกตงแตยคหนเกา การกลาวถงญปนครงแรก

ปรากฏขนในบนทกของราชสานกจนตงแตครสตศตวรรษท1 ญปนไดรบอทธพลจากจนในหลายดาน

เชน ภาษา การปกครองและวฒนธรรม แตในขณะเดยวกนกมการปรบเปลยนใหเปนเอกลกษณของ

ตนเองจงทาใหญป นมวฒนธรรมทโดดเดนมาจนปจจบน อกหลายศตวรรษตอมา ญปนกรบเอา

เทคโนโลยตะวนตกและนามาพฒนาประเทศจนกลายเปนประเทศทกาวหนาและมอทธพลมากทสดใน

เอเชยตะวนออก หลงจากแพสงครามโลกครงทสอง ญปนกมการเปลยนแปลงทางการปกครองโดยการ

ใชรฐธรรมนญใหมใน พ.ศ. 2490

ญปนเปนประเทศผนาทางเศรษฐกจ โดยมจดพสงเปนอนดบสองของโลก ญปนเปน

สมาชกของสหประชาชาต จ 8 โออซด และเอเปค และมความตนตวทจะมสวนรวมในการแกไข

ปญหาของตางประเทศ ญปนมมาตรฐานความเปนอยทด และยงเปนผนาทางเทคโนโลยเครองจกร

และเครองยนต

ประวตศาสตรญ ป นเร มตนดวย ยคยะโยอ เร มเม อประมาณ 300 ปกอน

ครสตศกราช เปนยคทผ คนเรมเรยนรวธการปลกขาว การตโลหะ ซงไดรบความรมาจาก

ผอพยพชาวจนแผนดนใหญ การกลาวถงญปนครงแรกปรากฏขนในบนทกของราชสานกจนสมย

ราชวงศฮน โฮวฮนช ในป 57 กอนครสตกาล ซงเรยกชาวญปนวา วะ ในชวงพทธศตวรรษท 8

อาณาจกรททรงอานาจมากทสดในญปนคอ ยะมะไทโคะก ปกครองโดยราชนฮมโกะ ซงเคยสงคณะ

ทตไปยงประเทศจนผานทางเกาหลดวย

ยคโดะฮง ซงตงชอตามสสานทนยมสรางขนกนในยคดงกลาวเรมตนตงแตประมาณพทธ

ศตวรรษท 9 จนถง 12 เปนยคทญปนเรมมการปกครองแบบราชวงศ ซงศนยกลางการปกครองนนอย

บรเวณเขตคนไซ ในยคนพระพทธศาสนาไดเขามาจากคาบสมทรเกาหลสหมเกาะญปนไดรบอทธพล

มาจากจนเปนหลก เจาชายโชโตะกทรงสงคณะราชทตไปเจรญสมพนธไมตรกบจน ญปนจงไดรบ

นวตกรรมใหมๆ จากจน นอกจากนยงทรงตรารฐธรรมนญสบเจดมาตรา ซงเปนกฎหมายญปนฉบบ

แรกอกดวย และในทสดพระพทธศาสนากไดรบการยอมรบมากขนตงแตสมยอะซกะ ซงตงชอตาม

สสานทนยมสรางขนกนในยคดงกลาวเรมตนตงแตประมาณพทธศตวรรษท 9 จนถง 12 เปนยคทญปน

เรมมการปกครองแบบราชวงศ ซงศนยกลางการปกครองนนอยบรเวณเขตคนไซ ในยคน

พระพทธศาสนาไดเขามาจากคาบสมทรเกาหลสหมเกาะญปน แตพระพทธรปและพทธศาสนาใน

65

ประเทศญปนหลงจากนนไดรบอทธพลจากจนเปนหลก เจาชายโชโตะกทรงสงคณะราชทตไปเจรญ

สมพนธไมตรกบจน ญปนจงไดรบนวตกรรมใหมๆ จากแผนดนใหญมาเปนจานวนมาก นอกจากนยง

ทรงตรารฐธรรมนญสบเจดมาตรา ซงเปนกฎหมายญปนฉบบแรกอกดวยและในทสดพระพทธศาสนา

กไดรบการยอมรบมากขนตงแตสมยอะซกะ

ยคนะระ (พ.ศ. 1253 - 1337) เปนยคแรกท มการกอตวเปนอาณาจกรท

เขมแขง มการปกครองอยางมระบบใหเหนไดอยางชดเจน โดยการนาระบอบการปกครองมาจากจน

แผนดนใหญ ศนยกลางการปกครองในขณะนนกคอเฮโจเกยวหรอจงหวดนะระในปจจบน ในยคนะระ

เรมพบการเขยนวรรณกรรม เชน โคจก (พ.ศ.1255) และนฮงโชะก (พ.ศ. 1263) เมองหลวงถกยายไปท

นะงะโอกะเกยว เปนชวงเวลาสนๆ และถกยายอกครงไปยงเฮองเกยว ซงเปนจดเรมตนของยคเฮอง

ระหวาง พ.ศ. 1337 จนถง พ.ศ. 1728 ซงเปนยคเฮองนน ถอไดวาเปนยคทองของญปน

เนองจากเปนยคสมยทวฒนธรรมของญปนเองเรมพฒนาขน สงทเหนไดอยางชดมากทสดคอ การ

ประดษฐตวอกษร ฮรางานะ ซงทาใหเกดวรรณกรรมทแตงโดยตวอกษรนเปนจานวนมาก เชน ในชวง

กลางพทธศตวรรษท 16 ไดมการแตงนวนยายเรองนทานเกนจขน ซงเปนนยายทบรรยายเกยวกบการ

ใชชวต การปกครองของตระกลฟจวาระ และบทกลอนทถกใชเปนเนอเพลงของเพลงชาตญปน

คมงะโยะ กถกแตงขนในชวงนเชนเดยวกน

ย ค ศ ก ด น า ญ ป น เ ร ม ต น จ า ก ก า ร ท ผ ป ก ค ร อ ง ท า ง ก า ร ท ห า ร เ ร ม ม อ า น า จ ข น

พ.ศ.1728 หลงจากการพายแพของตระกลไทระ มนะโมะโตะ โน โยรโตโมะ ไดแตงตงตนเองเปน

โชกน และสรางรฐบาลทหารในเมองคะมะกระ ซงเปนจดเรมตนของยคคะมะกระ ซงมการปกครอง

แบบศกดนา แตรฐบาลคามากระกไมสามารถปกครองทงประเทศได เพราะพวกราชวงศยงคงมอานาจ

อยในเขตตะวนตก หลงจากการเสยชวตของโชกน โยรโตโมะ ตระกลโฮโจ ไดกาวขนมาเปนผสาเรจ

ราชการใหโชกน รฐบาลคะมะกระสามารถตอตานการรกรานของจกรวรรดมองโกลใน พ.ศ. 1817

และ พ.ศ. 1824 โดยไดรบความชวยเหลอจากพายกามกาเซ ซงทาใหกองทพมองโกลประสบความ

เสยหายมาก

อยางไรกตาม รฐบาลคะมะกระกออนแอลงจากสงครามครงน จนในทสดตองสญเสย

อานาจใหแกจกรพรรดโกไดโกะ ผซงพายแพตออาชกางะ ทากาอจในเวลาตอมาไมนานอาชกางะ

ทากาอจ ยายรฐบาลไปตงไวทมโรมะจ จงหวดเกยวโต จงไดชอวายคมโรมะจ ในชวงกลางพทธศตวรรษท

20 อานาจของโชกนเรมเสอมลงและเกดสงครามกลางเมองขน เพราะบรรดาเจาครองแควนตางทาการ

สรบเพอแยงชงความเปนใหญ ซงทาใหญปนเขาสยคสงครามทเรยกวายคเซงโงก

ในระหวางพทธศตวรรษท 21 มพอคาและมชชนนารจากโปรตเกสเดนทางมาถงญปน

เปนครงแรก และเรมการคาขายและแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางญปนกบโลกตะวนตก

66

สงครามดารงอยหลายสบปจนโอดะ โนบนากะเอาชนะเจาครองแควนอนหลายคน โดย

ใชเทคโนโลยและอาวธของยโรปและเกอบจะรวมประเทศญปนใหเปนปกแผนไดแลวเมอเขาถกลอบ

สงหารใน พ.ศ. 2125 โทโยโทม ฮเดโยช ผสบทอดเจตนารมณตอมาสามารถปราบปรามบานเมองให

สงบลงไดใน พ.ศ. 2133 ฮเดโยชรกรานคาบสมทรเกาหลถง 2 ครง แตกไมประสบความสาเรจ จนเมอ

เขาเสยชวตลงใน พ.ศ. 2141 ญปนกถอนทพ

หลงจากฮเดโยชเสยชวต โทกงะวะ อเอะยะส แตงตงตนเองขนเปนผสาเรจราชการใหแก

ลกชายของฮเดโยช โทโยโทม ฮเดโยร เพอทจะไดอานาจทางการเมองและการทหาร อเอะยะส

เอาชนะไดเมยวตางๆ ไดในสงครามเซะกงะฮะระ ใน พ.ศ. 2143 จงขนเปนโชกนใน พ.ศ. 2146 และ

กอตงรฐบาลใหมทเมองเอะโดะ ยคเอะโดะจงเรมตนขน รฐบาลใชวธหลายอยาง เชน บเกโชฮตโต

เพอควบคมไดเมยวทงหลาย ในพ.ศ. 2182 รฐบาลเรมนโยบายปดประเทศและใชนโยบายนอยางไม

เขมงวดนก ตอเนองถงประมาณสองรอยหาสบป ในระหวางนญปนศกษาเทคโนโลยตะวนตกผานการ

ตดตอกบ ชาวดตชทสามารถเขามาทเกาะเดจมะ (ในจงหวดนะงะซะก) เทานน ความสงบสขจากการ

ปดประเทศเปนเวลานานทาใหชนทอยใตอานาจปกครองอยางเชนชาวเมองไดมโอกาสทจะประดษฐ

สงใหมๆ ขนมาในทางของตนเอง ในยคเอะโดะนยงมการเรมตนการใหศกษาประชาชนเกยวกบประเทศ

ญปนอกดวย

แตญปนกถกกดดนจากประเทศตะวนตกใหเปดประเทศอกครง ในวนท 31 มนาคม พ.ศ.

2394 นาวาเอก (พเศษ) แมทธว เพอรร และเรอดานาของกองทพเรอสหรฐอเมรกาบกมาถงญปนเพอ

บงคบใหเปดประเทศดวยสนธสญญาสมพนธไมตรกบประเทศสหรฐอเมรกา หลงจากนนญปนกตอง

ทาสนธสญญาแบบเดยวกนกบประเทศตะวนตกอนๆ ซงสนธสญญาเหลานทาใหญปนประสบปญหา

ทงทางเศรษฐกจและการเมอง เพราะการเปดประเทศและใหสทธพเศษกบชาวตางชาตทาใหชาวญปน

จานวนมากไมพอใจตอรฐบาลเอะโดะ และเกดกระแสเรยกรองใหคนอานาจอธปไตยแกองค

จกรพรรด (ซงมกเรยกวาการปฏรปเมจ) จนในทสดรฐบาลเอะโดะกหมดอานาจลง

ในยคเมจ รฐบาลใหมภายใตการปกครองของสมเดจพระจกรพรรดเมจไดยายฐานอานาจ

ขององคจกรพรรดมายงเอะโดะ และเปลยนชอเมองหลวงจากเอะโดะเปนโตเกยว มการเปลยนแปลง

ระบบการปกครองตามแบบตะวนตก เชน บงคบใชรฐธรรมนญใน พ.ศ. 2443 และกอตงสภานต

บญญตแหงชาตโดยใชระบบสองสภา นอกจากน จกรวรรดญปนยงสนบสนนการรบเอาวทยาการจาก

ประเทศตะวนตก และทาใหมความกาวหนาทางอตสาหกรรมเปนอยางมาก จกรวรรดญปนเรมมความ

ขดแยงทางทหารกบประเทศขางเคยงเมอพยายามขยายอาณาเขต หลงจากทไดชยชนะในสงครามจน -

ญปน ครงทหนง (พ.ศ. 2437 - 2438) และสงครามรสเซย - ญปน (พ.ศ. 2447 - 2448) ญปนกไดอานาจ

ปกครองไตหวน เกาหล และตอนใตของเกาะซาคาลน

67

ญปนยอมแพสงครามโลกครงท 2

สงครามโลกครงทหนงทาใหญปนซงอยฝายไตรภาค ผชนะสามารถขยายอานาจและ

อาณาเขตตอไปอก ญปนดาเนนนโยบายขยายดนแดนตอไป โดยการครอบครองแมนจเรยใน พ.ศ.

2474 และเมอถกนานาชาตประณามในการครอบครองดนแดนน ญปนกลาออกจากสนนบาตชาตใน

สองปตอมา ในป 1936 ญปนลงนามในสนธสญญาตอตานองคการคอมมวนสตสากลกบนาซเยอรมน

และเขารวมกบฝายอกษะในป 1941

ในยคสงครามโลกครงทสอง ญปนไดเสรมสรางอานาจทางการทหารใหเขมแขงยงขน

หลงจากญปนถกกดกนทางการคาจากสหรฐอเมรกา ตอมาจงไดเปดฉากสงครามในแถบเอเชยแปซฟก

(ซงรจกกนทวไปในชอ สงครามมหาเอเชยบรพา) ในวนท 7 ธนวาคม พ.ศ. 2484 โดยการโจมตฐาน

ทพเรอสหรฐอเมรกาทอาวเพรล และการยาตราทพเขามายงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงสวนใหญเปน

ดนแดนอาณานคมของสหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกรและเนเธอรแลนด ตลอดสงครามครงนน ญปน

สามารถยดครองประเทศตางๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดทงหมด แตหลงจากญปนพายแพใหแก

สหรฐอเมรกาในการรบทางนาในมหาสมทรแปซฟกหลงจากยทธนาวแหงมดเวย (พ.ศ. 2485) ญปนก

ตกเปนฝายเสยเปรยบมากขนเรอยๆ แตกยงไมยอมแพแกฝายสมพนธมตรโดยงาย เมอตองเผชญหนา

กบระเบดปรมาณของสหรฐอเมรกา ซงถกทงทเมองฮโรชมาและนางาซาก (ในวนท 6 และ 9 สงหาคม

พ.ศ. 2488 ตามลาดบ) และการรกรานของสหภาพโซเวยต (วนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2488) ญปนจง

ประกาศยอมแพอยางไมมเงอนไขในวนท 15 สงหาคม ปเดยวกน สงครามทาใหญปนตองสญเสยพลเมอง

นบลานคนและทาใหอตสาหกรรมและโครงสรางพนฐานของประเทศเสยหายอยางหนก ฝาย

สมพนธมตรซงนาโดยสหรฐอเมรกาไดสงพลเอกดกลาส แมกอารเธอรเขามาควบคมญปนตงแตหลง

สงครามจบ

68

ใน พ.ศ. 2490 ญปนเรมใชรฐธรรมนญฉบบใหมซงเนนเรองประชาธปไตยอสระการ

ควบคมญปนของฝายสมพนธมตรสนสดเมอมการลงนามในสนธสญญาซานฟรานซสโกใน พ.ศ. 2499

และญปนไดเปนสมาชกสหประชาชาตในป 1956 หลงจากสงครามญปนสามารถพฒนาทางเศรษฐกจ

ดวยอตราการเจรญเตบโตทสงมากจนกลายเปนประเทศทมเศรษฐกจใหญเปนอนดบสองของโลก

บรรยากาศในตอนกลางคนและ อาคารโตเกยวทาวเวอร ประเทศญปน

ประเทศญปนปกครองดวยระบอบประชาธปไตยแบบเสรภายใตรฐธรรมนญ โดยมสมเดจพระ

จกรพรรดทรงเปนประมข แตพระจกรพรรดไมมพระราชอานาจในการบรหารประเทศ โดยมบญญต

ไวในรฐธรรมนญแหงญปนวาสญลกษณแหงรฐและความสามคคของชนในรฐ อานาจการปกครอง

สวนใหญตกอยกบนายกรฐมนตรและสมาชกอนๆ ในสภานตบญญตแหงชาต อานาจอธปไตยนนเปน

ของชาวญปน พระจกรพรรดทรงทาหนาทเปนประมขแหงรฐในพธการทางการทต พระองคปจจบน

คอ จกรพรรดอะกฮโตะ สวนรชทายาทคอมกฎราชกมารนะรฮโตะ

องคกรนตบญญตของญปน คอ สภานตบญญตแหงชาต หรอทเรยก “ไดเอต” เปนระบบสอง

สภา ประกอบดวย สภาผแทนราษฎร (องกฤษ : House of Representatives) เปนสภาลาง มสมาชกสรอย

แปดสบคนซงมวาระดารงตาแหนงสป และ มนตรสภา (องกฤษ : House of Councillors) เปนสภาสง ม

สมาชกสองรอยสสบสองคนซงมวาระดารงตาแหนงหกป โดยมการเลอกตงสมาชกมนตรสภาจานวน

ครงหนงสลบกนไปทกสามป สมาชกของสภาทงสองมาจากการเลอกตงทวประเทศ สวนผมสทธ

69

เลอกตงนนมอายยสบปบรบรณเปนตนไป พรรคเสรประชาธปไตยเปนพรรครฐบาลมาโดยตลอดตงแต

กอตงพรรคใน พ.ศ. 2498 ยกเวนชวงสนๆ ใน พ.ศ. 2536 ทเกดรฐบาลผสมของพรรคฝายคาน ทงน

แกนนาฝายคานคอพรรคประชาธปไตยญปน

สาหรบอานาจบรหารนน พระจกรพรรดทรงแตงตงนายกรฐมนตรจากสมาชกสภา

ผ แทนราษฎรท ไดรบเลอก โดยสมาชกดวยกนเองใหเปนหวหนารฐบาล นายกรฐมนตร

มอานาจแตงตงรฐมนตรและใหรฐมนตรพนจากตาแหนง

นโยบายตางประเทศและการทหาร

ญปนรกษาความสมพนธทางเศรษฐกจและทางทหารกบสหรฐอเมรกาซงเปนพนธมตรหลก

โดยมความรวมมอทางความมนคงระหวางสหรฐอเมรกาและญป นเปนเสาหลกของนโยบาย

ตางประเทศ ญปนเปนสมาชกของสหประชาชาตตงแตป 1956 ไดเปนสมาชกไมถาวรของคณะมนตร

ความมนคงแหงสหประชาชาต รวม 9 ครง (ลาสดเมอป 2005 - 2006) และยงเปนหนงในกลม G4 ซง

มงหวงจะเขาเปนสมาชกถาวรในคณะมนตรความมนคง ญปนซงเปนสมาชกของ G8 และเอเปค ม

ความตนตวทจะมสวนรวมในการแกไขปญหาของตางประเทศและกระชบความสมพนธทางการทต

กบประเทศคคาทสาคญทวโลก นอกจากนยงเปนผทใหความชวยเหลอเพอการพฒนาอยางเปน

ทางการ (ODA) รายใหญของโลก โดยบรจาค 7.69 พนลานดอลลารสหรฐในป 2007 จากการสารวจ

ของบบซพบวานอกจากประเทศจนและเกาหลใตแลว ประเทศสวนใหญมองอทธพลของญปนทมตอ

โลกเชงบวก

ญ ป นมปญหาขอพพาทเร องสทธในดนแดนตางๆ กบประเทศเพ อนบาน เชน

กบรสเซย เรองเกาะครล กบเกาหลใตเรองหนลองคอรท (หรอทะเกะชมะ ในภาษาญป น)

กบจนและไตหวนเรองเกาะเซงกาก กบจนเรองเขตเศรษฐกจจาเพาะรอบๆ โอะกโนะ โทะรชมะ

เปนตน นอกจากน ญป นยงคงมปญหากบเกาหลเหนอกรณการลกพาตวชาวญป นและเรองการ

ครอบครองอาวธนวเคลยร และเนองจากขอพพาทเรองเกาะครล ในทางกฎหมายแลวญปนยงคงทา

สงครามอยกบรสเซย เพราะไมเคยมการลงนามในขอตกลงใดๆ เกยวกบปญหาน

70

เรองท 2 เหตการณสาคญทางประวตศาสตรทเกดขนใน

ประเทศไทยและประเทศในทวปเอเชย

2.1 ยคลาอาณานคม

ยคลาอาณานคมเกดขนเนองจากประเทศทางโลกตะวนตก ไดแก องกฤษ ฝรงเศส

โปรตเกส ฮอลนดา ฯลฯ พยายามขยายอาณานคมของตนเองไปยงประเทศตางๆ ทวโลก โดยเฉพาะ

ประเทศในแถบทวปเอเชย เปนประเทศเปาหมายสาคญทประเทศมหาอานาจเหลานเดนทางมาเพอลา

เปนเมองขน ทงประเทศอนเดย พมา อนโดนเซย ฟลปปนส ลาว เวยดนาม เปนตน ในบทนจะกลาวถง

ประเทศทถกยดเปนอาณานคมพอเปนสงเขปดงน

ประเทศพมาตงอยในเขตพนทเอเชยตะวนออกเฉยงใต มระบบการปกครองทมอบ

อานาจใหแกกษตรยและขนนางซงเปนเพยงกลมคนจานวนนอยในสงคม สวนไพรและทาสซงเปนคน

สวนใหญและมหลากหลายชาตพนธจะมหนาทในการสงสวยหรอใชแรงงานแกรฐตามกลไกระบบ

ศกดนา

หลงสงครามองกฤษกบพมาครงท 3 สนสด พระเจาธบอและมเหสกถกเนรเทศ องกฤษกได

ผนวกพมาเขากบอนเดยทาใหระบบการปกครองของพมาลมเหลว ขนนางขาดแหลงอางอง ในการใช

อานาจทชอบธรรม พระราชวงมณฑะเลยกลายเปนศนยกลางรวมกองบญชาการทหาร นอกจากนน

องกฤษยงทาการเลกระบบไพรและทาสดวย

ขนนางของพมาจานวนมากยอมใหความรวมมอกบองกฤษและตอมาไมนานกถกระบบ

ขององกฤษดดกลน หลงจากนนองกฤษกไดขนมาเปนชนชนปกครองของพมา พมาไดถกสราง

ภาพลกษณใหมใหซมซาบถงทกชนชนซงนกศกษาสวนใหญเช อวาพมาสมยใหมเปนผลผลตของ

องกฤษ

ICS เปนกลมนกบรหารอาณานคม ทเกดจากการคดเลอกซงจะทางานอยในอนเดยและพมา

เจาหนาท 1 คน ตองรบผดชอบคนราว 300,000 คน ทาใหคอนขางทางานหนก การทางานของ ICS

จาเปนจะตองปฏสมพนธกบคนพนเมอง เชน ในพมา แตดวยความทมอคตมองวาชาวพมาเปนชนชนท

ตาตอยจงทาให ICS สวนใหญไมสนใจทจะเรยนรเกยวกบพนเมองพมามากนก ทาให ICS และคน

พนเมองพมาคอนขางทจะเกดความรสกแปลกแยกทงจากเชอชาตเดยวกนและตางเชอชาต

การปกครองขององกฤษในดานการเกบภาษ โดยเฉพาะสวยทรฐบาลเรยกเกบรายบคคลทา

ใหภาวะราคาขาวตกตาจนชาวพมาเกดความกดดนและนาไปสการตอตานเกดกบฏหยาซาน แตการเกด

71

ความขดแยงนนองกฤษมองวาเปนการกระทาทเกดจากไสยศาสตร ความคดแบบจารตไมไดกลาววา

เปนการเกดจากปญหาสงคม - เศรษฐกจ

ครนถงชวงปลายพทธศตวรรษท 24 ตอชวงตนพทธศตวรรษท 25 ประเทศฝรงเศสเรมให

ความสนใจทจะขยายอานาจเขามาสดนแดนในแถบลมแมนาโขง เพอหาทางเขาถงดนแดนตอนใตของ

จนเพอเปดตลาดการคาแหงใหมแขงกบองกฤษ ซงสามารถยดพมาไดกอนหนานนแลว โดยฝรงเศสเรม

จากการยดครองแควนโคชนจนหรอเวยดนามใตกอนในป พ.ศ. 2402 รกคบเขามาสดนแดนเขมร สวน

นอก

ซงไทยปกครองในฐานะประเทศราชในป พ.ศ. 2406 (ไทยตกลงยอมสละอานาจเหนอเขมรสวน

นอกอยางเปนทางการในป พ.ศ. 2410) จากนนจงไดขยายดนแดนในเวยดนามตอจนกระทงสามารถยด

เวยดนามได ทงประเทศในป พ.ศ. 2426 พรมแดนของสยามทางดานประเทศราชลาวจงประชดกบ

ดนแดนอาณานคมของฝรงเศสอยางหลกเลยงไมได

ในระยะเวลาเดยวกน ในประเทศจนไดเกดเหตการณกบฏไทผงตอตานราชวงศชง

กองกาลงกบฏชาวจนฮอทแตกพายไดถอยรนมาตงกาลงซองสมผคนอยในแถบมนฑลยนนานของจน

ดนแดนสบสองจไทย และตามแนวชายแดนประเทศราชลาวตอนเหนอ กองกาลงจนฮอไดทาการ

ปลนสะดมราษฎรตามแนวพนทดงกลาวอยางตอเนอง สรางปญหาตอการปกครองของทงฝายไทยและ

ฝรงเศสอยางยง เพราะสงกาลงไปปราบปรามหลายครงกยงไมสงบ เฉพาะกบอาณาจกรหลวงพระบาง

นน ทางกรงเทพถงกบตองปลดพระเจามหนทรเทพนภาธร เจาผครองนครหลวงพระบางออกจาก

ตาแหนง เนองจากไมสามารถรกษาเมองและปลอยใหกองทพฮอเขาปลนสะดมและเผาเมองหลวงพระ

บางลงและตงเจาคาสกขนเปนพระเจาสกรนทรฤทธปกครองดนแดนแทน

ไทย (หรอสยามในเวลานน) จงรวมกบฝรงเศสปราบฮอจนสาเรจ โดยทงสองฝายไลตกองกาลง

จนฮอจากอาณาเขตของแตละฝายใหมาบรรจบกนทเมองแถง (เดยนเบยนฟในปจจบน) แตกเกดปญหา

ใหม คอ ฝายฝรงเศสฉวยโอกาสอางสทธปกครองเมองแถงและสบสองจไทย โดยไมยอมถอนกาลง

ทหารออกจากเมองแถงเพราะอางวาเมองนเคยสงสวยใหเวยดนามมากอน ปญหาดงกลาวนมทมาจาก

ภาวะการเปนเมองสองฝายฟาของเมองปลายแดน ซงจะสงสวยใหแกรฐใหญทกรฐทมอทธพลของ

ตนเองเพอความอยรอด

พระยาสรศกดมนตร (เจม แสง-ชโต) แมทพฝายไทย เหนวาถาตกลงกบฝรงเศสไมไดจะทาให

ปญหาโจรฮอบานปลายแกยาก จงตดสนใจทาสญญากบฝรงเศสในวนท 22 ธนวาคม พ.ศ. 2431 ใหฝาย

ไทยตงกาลงทหารทเมองพวน (เชยงขวาง) ฝรงเศสตงกาลงทหารทสบสองจไทย สวนเมองแถงเปนเขต

กลางใหมทหารของทงสองฝายดแลจนกวารฐบาลทงสองชาตจะเจรจาเรองปกปนเขตแดนได ผลจาก

สนธสญญานแมจะทาใหฝายไทยรวมมอปราบฮอกบฝรงเศสจนสาเรจ และสามารถยตความขดแยง

72

เรองแควนสบสองจไทย เมองพวน และหวพนทงหาทงหกยตลงไปชวคราว แตกตองเสยดนแดนสบ

สองจไทยโดยปรยายไป

การลาอาณานคมขององกฤษ

ในยคลาอาณานคมนน กลมประเทศมหาอานาจตะวนตกหลายประเทศตางแสวงหาอาณานคม

ของตนเอง เชน ประเทศองกฤษ โปรตเกส ฝรงเศส ไดแผอทธพลเขามาในทวปเอเชยหลายประเทศและ

ประเทศหนงทตกเปนเมองขนขององกฤษคออนเดยนนเอง

บรษทอสตอนเดยขององกฤษเขามาทาการคาในประเทศอนเดย เปนประวตศาสตรทศนยอานาจ

ชาวองกฤษทเขามาสอนเดยนนมาในนามของพอคา ความจรงแลวมหลายชาตทเขามาทาการคากบ

อนเดย ทสาคญ เชน ชาวโปรตเกส ชาวฮอลนดา ชาวฝรงเศส เปนตน

โปรตเกส นบเปนยโรปชาตแรกๆ ทเขามาทาการคาบนแผนดนอนเดย นบตงแต วสโก ดา

กามา เดนทางมาถงเมองกาลกตทางตะวนตกของอนเดย ตงแตปลายครสตศตวรรษท 15 และสามารถ

สรางเมองทาของตวเองขนเปนผลสาเรจทเมองกว (Goa) หลงจากชาวโปรตเกสแลว กมชาวฮอลนดา

และชาวฝรงเศส สวนองกฤษนนเขามาในภายหลงเมอชาวโปรตเกส ฮอลนดา และฝรงเศสไดมกจการท

อนเดยอยกอนแลว และนาศาสนาครสตมาเผยแผในอนเดยดวย

บรษทอสตอนเดยขององกฤษ ทาใหเกดเปนปฏปกษกบชาวอนเดย ทงทเปนมสลมและ

ฮนด เพราะบทเรยนเชนน พอคาชาวองกฤษจงไมปรารถนาจะใหเรองศาสนามาเปนอปสรรคในการทา

ธรกจการคา ทสาคญคอ ชาวองกฤษเองกลบเปนผสนบสนนชาวอนเดยไมวาจะเปนมสลมหรอฮนดใน

การตอสกบพอคาตางศาสนา

แมจะเขามาสอนเดยหลงชาตอน แตองกฤษกลบประสบความสาเรจอยางรวดเรวและ

มากกวาชาตอน ภายในเวลาไมนาน บรษทอสตอนเดยขององกฤษ กสามารถจดตงศนยการคาของตวเอง

ไดตามเมองทาสาคญ นบตงแตแถบตะวนตกทเมองสรต บอมเบย มาจนถงแถบตะวนออก คอ มทราส

และกลกตตา ทงนกดวยความชวยเหลอจากเจาผครองนครตางๆ

เมอมาถงชวงกลางครสตศตวรรษท 18 เปนชวงทอานาจปกครองรวมศนยโดยกษตรย

มสลมเรมเสอมลง เปนโอกาสใหพอคาชาวองกฤษมโอกาสเขาไปแทรกแซงดวยการชวยเหลอฝายใดฝาย

หนงทมความขดแยงกน จนในทสดบรษทอสตอนเดยกมอทธพลเหนอเจาผปกครองเหลานน และ

นาไปสการมอานาจเหนอแผนดนอนเดยในเวลาตอมา

ลวงมาถงศตวรรษท 19 ประเทศอนเดยทงหมดกตกอยภายใตอทธพลขององกฤษ นนคอ

บางสวนเปนเขตปกครองขององกฤษโดยตรง เรยกวา บรทช ราช (British Raj) เขตปกครองโดยตรงนม

ประมาณ 3 ใน 5 ของอนเดยทงหมด สวนทเหลอเปนการปกครองโดยมหาราชาผครองนคร ทแตกแยก

73

เปนแควนเลกแควนนอย ทแมจะปกครองตนเองไดแตกตกอยภายใตอานาจขององกฤษ กลาวคอ ไม

สามารถปฏเสธอานาจขององกฤษได

ชวงประมาณ 100 ป ตงแตตนศตวรรษท 19 ถงตนศตวรรษท 20 เปนรอยปแหงความ

เปนไปของอนเดย ทถกกาหนดทศทางโดยผปกครองชาวองกฤษ อนเดยทแตกเปนแควนเลก แควน

นอยมานานหลายรอยป ถกเชอมโยงใหตดกนเปนหนงเดยว ดวยระบบทางรถไฟและการสอสาร

ไปรษณยทองกฤษจดสรางขนบนแผนดนอนเดย

นบตงแตชวงตนศตวรรษท 20 มา จนถงชวงไดรบอสรภาพในชวงกลางศตวรรษ

กระบวนการเรยกรองเอกราชจากการปกครองขององกฤษกทวรนแรงขนเรอยๆ จนในทสด อนเดย

สามารถประกาศเอกราชไดสาเรจ ผนาซง มหาตมะคานธซงตอตานองกฤษดวยวธการ “อหงสา” ซงเปน

วธการสงบสนต พรอมๆ กบการแตกอนเดยออกเปนฮนดสถาน (เขตประเทศชาวฮนด) และปากสถาน

(เขตประเทศชาวมสลม)

2.2 ยคสงครามเยน

ยโรปยคสงครามเยน

สงครามเยน (Cold war) เปนสงครามทเกดจากการปะทะกนระหวางสหรฐอเมรกา (เสร

ประชาธปไตย) และสหภาพโซเวยต (คอมมวนสต) ซงจะขอรวมเอาไวทงหนวยงานสาคญ, สถานทตางๆ

เปนตน

สงครามเยน เปนลกษณะการเผชญหนา ภายหลงสงครามโลกครงทสอง คาวาสงครามเยน

เปนคาใหม ทเกดขนกอนสงครามยตลง และเรยกตอมาเปนการอธบายลกษณะความตงเครยดระหวาง

ประเทศ หรอระหวางกลมทดาเนนไปอยางตอเนอง โดยไมมการจบอาวธขนตอส เพราะถามการใช

อาวธ สถานการณจะเปลยนไปเปนสงครามรอน (hot war) ซงจะมขอบเขตกวางขวางและกออนตราย

อยางใหญหลวงแกมนษยชาต วธการทใชมากในสงครามเยน คอ การโฆษณาชวนเชอ สงครามจตวทยา

การแขงขนกนทางกาลงอาวธ และการสรางความนยมลทธของตน ในประเทศเลกๆ ทอาจถกรวมเขามา

เปนประเทศบรวารของแตละฝาย

สมยเรมตนสงครามเยน นาจะอยในสมยวกฤตการณทางการทตในตอนกลางและปลาย

ค.ศ. 1947 เมอสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตเกดขดแยงเรองการจดตงองคการสนตภาพในตรก

ยโรปตะวนออกและเยอรมน ซงทาใหสหรฐอเมรกาเรมตระหนกวาเปนหนาทของตน ทจะตองเปนผนา

ตอตาน แผนการยดครองโลกของสหภาพโซเวยต ทเปนผนาฝายคอมมวนสต

การแบงสถานภาพของประเทศตางๆ ในสมยสงครามเยน คอ

1) ประเทศมหาอานาจ (Big Powers) คอ ประเทศพฒนาแลว หมายถง ประเทศทมการ

พฒนาอตสาหกรรม มภาระหนาทนาอารยธรรมไปเผยแพรยงประเทศทลาหลง ทงหมดเปนการสราง

74

ลกษณะจกรวรรดนยมใหมในครสตศตวรรษท 19 คอ การลาเมองขนและยดครองประเทศอาณานคม

ในแอฟรกาและเอเชย มจดประสงคคอความตองการตลาดระบายสนคา ตองการแรงงานราคาถก และ

ตองการทรพยากรในประเทศนนมาใชประโยชนในงานอตสาหกรรมของตน

2) ประเทศดอยพฒนา (Underdeveloped Countries) คอ ประเทศทยงไมมการพฒนา

อตสาหกรรม หรอมการพฒนาในระดบตา ประเทศเหลานจะมความลาหลงทางเทคโนโลย มฐานะเปน

ประเทศพงพา (dependent) และตองเผชญหนาการลาอาณานคมของชาตตะวนตก สวนมากเปนประเทศ

ในเอเชยและแอฟรกา

3) ประเทศอภมหาอานาจ (Super Powers) คอ ประเทศทปรากฏความสาคญขนมาแทน

มหาอานาจตะวนตก ภายหลงสงครามโลกครงทสอง มลกษณะเปนประเทศภาคพนทวป (Continental

Character) มการพฒนาเทคโนโลยระดบสง และเปนผนาลทธการเมองสองฝายคอฝายโลกเสรและฝาย

คอมมวนสต

ระยะสงครามเยน

1) ค.ศ. 1947 - 1949 เปนระยะความตงเครยดเนองจากการเผชญหนากนระหวาง

อภมหาอานาจ แตยงไมมการประกาศสงครามหรอใชกาลง เปนสมยการประกาศแผนการทรแมน

(Truman Doctrine) วนท 12 มนาคม ค.ศ. 1947 กบการประกาศแผนการมารแชลล เพอฟนฟบรณะ

ยโรป (The marshall Plan) การขยายอทธพลของสหภาพโซเวยตในยโรปตะวนออก และการแบงแยก

เยอรมน เปนตน

2) ค.ศ. 1950 - 1960 เปนระยะทสาธารณรฐประชาชนจนไดเขามามบทบาทในวงการเมอง

ระหวางประเทศ เกดวกฤตการณหลายอยาง เชน สงครามเกาหล สงครามเวยดนามและการรกรานทเบต

ของจน เปนตน

3) ทศวรรษท 1960 เปนระยะการอยรวมกนโดยสนต (Peaceful Co-existence) คอการสราง

ความสมพนธแบบไมเผชญหนา ซงเปนนโยบายของ นายนกตา ครสชอฟ ทาใหเกดความคดแตกแยก

ระหวางสหภาพโซเวยตกบสาธารณรฐประชาชนจน

4) ทศวรรษท 1970 เปนระยะการผอนคลายความตงเครยด (Détente) คอ การแตกขวอานาจ

ระหวางสองคายประชาธปไตย และคอมมวนสตทสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยตเผชญหนากนอยได

เพมขวจนคอมมวนสตเขามา เรมจากการไปเยอนสาธารณรฐประชาชนจน ในป ค.ศ. 1972 ของ

ประธานาธบดรชารด นกสน ของสหรฐอเมรกา เยอนสหภาพโซเวยต ค.ศ. 1973 และตอมา

ประธานาธบดเบรสเนฟ ของสหภาพโซเวยตกเดนทางไปเยอนสหรฐอเมรกาดวย

5) ค.ศ. 1985 - 1991 นายมคาอล กอรบาชอฟ (Mikhail Gorbachev) เสนอนโยบาย กลา

สนอสต-เปเรสทรอยกา (Glasnost-Perestroika) หรอนโยบายเปด-ปรบ (openness-reconstructuring) ทาง

การเมองและเศรษฐกจของสหภาพโซเวยต จนถง ค.ศ. 1989 เรมมการทาลายกาแพงเบอรลน และ

75

เยอรมนตะวนออกกบตะวนตกสามารถรวมประเทศสาเรจ ใน ค.ศ. 1990 - 91 ประเทศกลมบอลตก

(ลทวเนย ลตเวย เอสโตเนย) กขอแยกตวออกจากสหภาพโซเวยต

นายมคาอล กอรบาชอฟ ไดเปนประธานาธบดจากการเลอกตงในสภาแทนการแตงตง โดย

พรรคคอมมวนสตดงทผานมา มการประชมสดยอดทกรงวอชงตน สหรฐอเมรกา เปนการยตสงคราม

เยน แตเกดรฐประหารใน ค.ศ. 1991 เปดทางใหนายบอรส เยลตซน โดงดงในฐานะผสามารถปราบ

กบฏ และเตรยมการตงเปนประเทศเครอรฐเอกราช (Commonwealth of Independent States) ในเดอน

ธนวาคม นายกอรบาชอฟลาออกจากตาแหนงประธานาธบดของสหภาพโซเวยต เปนการยตความคงอย

ของสหภาพโซเวยต คงใหสหรฐอเมรกาเปนอภมหาอานาจผนาโลกเพยงชาตเดยวและถอวาเปนการยต

สงครามเยนดวย

จากเหตการณประวตศาสตรทผานมาสงผลใหประเทศตางๆ ในเอเชยมการเมองการปกครองใน

รปแบบประชาธปไตยมากยงขน และแมแตประเทศสงคมนยม เชน สหภาพโซเวยต รสเซยไดพฒนา

การเมองการปกครองมาเปนสงคมนยมสมยใหมมการเปดประเทศและพฒนาประเทศใหแขงแกรงดาน

เทคโนโลยและเศรษฐกจยงขน

การสนสดสงครามเยนในทวปเอเชย

ประเทศทวปเอเชยอยภายใตอทธพลของสงคมเยน ระหวางรสเซยและอเมรกาซงพยายามขยาย

อทธพลมายงประเทศตางๆ ในเอเชย เปนการแยงชงทรพยากรของมหาอานาจทงสองแตรสเซยซงเปน

ตนแบบการปกครองแบบคอมมวนสตทจนรบมาและพฒนาใหเหมาะสมกบตนเอง จนจงเปนประเทศ

มหาอานาจในเอเชยทมอทธพลตอประเทศตางๆ แทนรสเซยดงนน สงครามเยนทเรมมในเวยดนาม

กมพชา เกาหล จนปะท มาเปนสงครามเยนชงประชาชนเพอลทธการเมองการปกครองจงมประเทศ

ผสนบสนน คอ อเมรกา และจน คนละฝายจนกระทงเวยดนามแบงประเทศเปน 2 ฝาย และมารวมกนเปน

ประเทศเดยวในทสด แตเกาหลยงแบงแยกเปน 2 ประเทศอย คอ ลทธการเมองแบบประชาธปไตยและ

สงคมนยม จงเปนการสนสดสงครามเยนในเอเชย

76

บทท 3 เศรษฐศาสตร

สาระสาคญ

เศรษฐศาสตรเปนวชาทวาดวยเรองเกยวกบการกระจายทรพยากรทมอยอยางจากดใหสามารถ

สนองตอความตองการของคนในสงคมอยางเปนธรรม การพฒนาเศรษฐกจ เปนการเปลยนแปลง

โครงสรางทางสงคม การเมอง และเศรษฐกจ ใหอยในภาวะทเหมาะสม โดยแตละประเทศจะม

จดมงหมายในการพฒนาเศรษฐกจทไมเหมอนกน ทงนขนอยกบทรพยากรการผลต สภาพภมศาสตร

ตลอดจนพนฐานทางวฒนธรรมทแตกตางกน โดยมเปาหมายเหมอนกน คอ ตองการใหเกดความ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ประชากรของประเทศมมาตรฐานการครองชพสงขน

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายความหมาย ความสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาคและจลภาคได

2. อธบายพรอมยกตวอยางระบบเศรษฐกจไทยได

3. เปรยบเทยบเศรษฐกจของไทยกบประเทศในอาเซยนได

4. ยกตวอยางผลกระทบของการเปลยนเศรษฐกจทมตอประเทศไทยได

5. รและเขาใจสทธพนฐานของผบรโภคได

6. นาเสนอผลการเปรยบเทยบสภาพเศรษฐศาสตรของประเทศในทวปเอเชย

7. รและเขาใจบทบาทและความสาคญของการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ความหมาย ความสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาคและจลภาค

เรองท 2 ระบบเศรษฐกจในประเทศไทย

เรองท 3 คณธรรมในการผลตและการบรโภค

เรองท 4 กฎหมายและขอมลการคมครองผบรโภค

เรองท 5 ระบบเศรษฐกจของประเทศตางๆ ในเอเชย

เรองท 6 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

77

เรองท 1

และจลภาค

ความหมาย ความสาคญของเศรษฐศาสตรมหภาค

ความหมาย เศรษฐศาสตร เปนวชาวาดวยการผลต การจาหนาย จายแจก และการบรโภค ใช

สอยสงตางๆ ของชมชนม 2 สาขา คอ เศรษฐศาสตรจลภาค ไดแก เศรษฐศาสตรภาคทศกษาปญหา

เศรษฐกจสวนเอกชน หรอปญหาการหาตลาด เปนตน และเศรษฐศาสตรมหภาค ไดแก เศรษฐศาสตร

ภาคทศกษาปญหา เศรษฐกจของประเทศโดยสวนรวม เชน ปญหาเรองรายไดของประชาชาต การ

ออมทรพยของประชากร ปญหาการลงทน (พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 :

http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp)

เศรษฐศาสตร เปนศาสตรหรอสาขาความรทวาดวยการจดสรรทรพยากรทมจากดอยางม

ประสทธภาพ เพอประโยชนสงสดของสงคม ดงนน ไมวาจะเปนดานธรกจ การผลต การขาย

การตลาด ดานสขภาพ ดานการกอสราง ดานสถาปตยกรรม วศวกรรม ดานการคา การขนสง จะ

เกยวของกบการจดสรรทรพยากรอยางไร จะใชอยางไร จะระดมและแบงทรพยากรอยางไรใหเกด

ประสทธภาพ คมคาสงสด จะเปนเรองทเกยวของกบเศรษฐศาสตรทงสน เศรษฐศาสตรจงนามาใช

อยางกวางขวาง นอกเหนอจากการใชเพอดาเนนนโยบายและมาตรการเพอการบรหารจดการประเทศ

เพอใหเกดผลดตอเศรษฐกจและสงคม นอกจากนเศรษฐศาสตร เปนศาสตรทมพลวตและการพฒนา

เสมอ เรยกวาเปนศาสตรทไมตาย ทงดานเทคนค ทฤษฎ และการประยกต จงเปนศาสตรทจะอยคโลก

เสมอ และทสาคญนกเศรษฐศาสตรตองใฝร ใชสตปญญาเสมอ และดานคณธรรม จรยธรรม ความเปน

ธรรม กเปนประเดนทนกเศรษฐศาสตรไมละเลย เพราะจะจดสรรทรพยากรเพอใหสงคมไดประโยชน

สงสด ตองใชทงหลกประสทธภาพและเสมอภาคดวย

ความสาคญของเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรสามารถจาแนกไดเปน 3 ลกษณะ ดงน

1. ผบรโภค ชวยใหผบรโภคสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณทางเศรษฐกจของประเทศ

และของโลกได รและเขาใจในนโยบายทางเศรษฐกจทรฐบาลกาหนดจะสงผลกระทบผบรโภค

อยางไร ชวยใหเตรยมตวในการวางแผนใชจาย หรอออมภายในครอบครว หรอการประกอบอาชพได

2. ผผลต ชวยใหผผลตสนคาและบรการสามารถวเคราะหและวางแผนการผลตไดวาจะผลต

อะไร จานวนเทาไร ผลตอยางไร สาหรบใคร ซงตองคานงถงในทกขนตอนกอนสนคาและบรการถง

มอผบรโภค เพอใหสามารถแขงขนในตลาดได

3. เศรษฐศาสตร ชวยใหรฐบาลเขาใจพฤตกรรมการบรโภคของประชาชน ผผลต ปจจยในการ

กาหนดสนคาตางๆ ความสมพนธระหวางตลาดตางๆ ในระบบเศรษฐกจ การกาหนดนโยบายและ

มาตรการเพอมาใชแกปญหาและพฒนาเศรษฐกจ

78

เศรษฐศาสตรจลภาค เปนการศกษาถงหนวยเศรษฐกจยอยซงเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจ

ทงระบบ เชน การศกษาพฤตกรรมในการบรโภค ความชอบ การเลอก ความพงพอใจตอสนคาและ

บรการ เพอนาผลการศกษามากาหนดราคา การคดตนทน การกระจายสนคาและบรการ เปนตน

ขอบขายของเศรษฐศาสตร แบงเปน 2 ดานใหญๆ คอ

1. เศรษฐศาสตรมหภาค เปนการศกษาถงหนวยเศรษฐกจเปนสวนรวม เชน การผลต

รายได การบรโภค การออม การลงทน การจางงาน การภาษอากร การธนาคาร รายไดประชาชาต

การคาระหวางประเทศ เปนตน

2. เศรษฐศาสตรจลภาค (Micro Economics) หมายถง การศกษาพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจ

สวนยอย ซงเปนสวนประกอบของระบบเศรษฐกจสวนรวม เชน ศกษาพฤตกรรมของผบรโภคแตละ

ราย หรอกลมของผบรโภคสนคาแตละชนด พฤตกรรมของผผลตแตละราย กลมผผลตสนคาแตละชนด

การกาหนดปรมาณซอของผบรโภค การกาหนดปรมาณการผลตของผผลต การกาหนดราคาปจจยการผลต

ตลอดจนการทางานของกลไกราคา

เศรษฐศาสตรมหภาค (Macro Economics) เปนการศกษาพฤตกรรมของระบบเศรษฐกจโดย

สวนรวม ศกษาถงภาวะเศรษฐกจของประเทศในขณะหนง เชน ศกษาเรองรายไดประชาชาต การจางงาน

การออม การลงทน การเงน การธนาคาร การคลงรฐบาล การคาระหวางประเทศ การพฒนาเศรษฐกจ

เปนตน

เศรษฐศาสตรทงสองแนวนมความสาคญเทาเทยมกน การศกษาแขนงใดแขนงหนง จะทาให

ความเขาใจในการทางานของระบบเศรษฐกจเปนไปอยางไมครบถวน เพราะทงสองแขนงตางเปน

สวนประกอบซงกนและกน

ฐานความรของการศกษาเศรษฐศาสตร ในการศกษาเศรษฐศาสตรควรเขาใจแนวคด และ

คาศพทเพอเปนพนฐานในการศกษาดงน

1. ความตองการ (Wants) หมายถง ความปรารถนาทจะไดสงตาง ๆ มาบรโภค เพอตอบสนอง

ความจาเปนในการดารงชวต และเพออานวยความสะดวกตาง ๆ ซงความตองการจะเปนกลไกสาคญ

เบองตนทกอใหเกดกจกรรมตาง ๆ ทางเศรษฐกจตามมาอกมากมาย

2. ทรพยากร หมายถง สงทงหลายทสามารถนามาใชในการผลตหรอสรางใหเกดเปนสนคา

และบรการ ทรพยากร แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ

2.1 ทรพยากรมนษย เปนทรพยากรทสาคญเปนอยางยงในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

2.2 ทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรทมนษยสรางขน ทรพยากรธรรมชาตเปนทรพยากร

ทมอยอยางจากด เชน แรธาต ทดน นามน ปาไม แหลงนา เปนตน

ทรพยากรทมนษยสรางขน เปนทรพยากรทผลตขนจากการใชทรพยากรธรรมชาต เปน

วตถดบ เชน เครองมอ เครองใช เครองจกร อาหาร เสอผา เปนตน

79

ตวอยางเชน ถารฐบาลใชจายงบประมาณแผนดน สรางถนน 1 สาย ใชเงน 20,000 ลานบาท การ

ใชจายของรฐบาลผานบรษทธรกจทรบเหมากอสรางถนน ทาใหมการจางงานมากขน ซอวสดกอสราง

มากขน ทาใหประชาชนทเกยวของมรายไดมากขน เมอมรายไดมากขนกจะมอานาจซอสนคาและ

บรการมากขน คอ จะมอปสงคตอสนคาบรการมากขน

เรองท 2

ระบบเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจในประเทศไทย

กอนทจะเรยนรถงระบบเศรษฐกจของประเทศไทย เราควรเขาใจถงความหมายของระบบ

เศรษฐกจกนกอน

ระบบเศรษฐกจ คอ กลมหรอหนวยธรกจทรวมตวกนดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยอย

ภายใตรปแบบของการปกครอง จารตประเพณ สงคม และวฒนธรรมของแตละประเทศ เพอกาหนด

วาจะผลตอะไร ปรมาณมากนอยเทาใด และใชวธการผลตอยางไร เพอตอบสนองความตองการของ

หนวยครวเรอน หรอกลมผบรโภคหรอประชาชนนนเอง

ระบบเศรษฐกจของแตละประเทศในโลก มความแตกตางกน ทงนข นอยกบรปแบบการ

ปกครองและจารตประเพณ โดยทวไปแลวแตละประเทศไดมการพฒนาระบบเศรษฐกจแบบตางๆ ขน

เพอแกไขขอบกพรองของระบบเดมทมอย ดงนนจะเหนวาในปจจบนจะมระบบเศรษฐกจอย 3 แบบ

คอ ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม และระบบเศรษฐกจแบบผสม

ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม หมายถง ระบบเศรษฐกจทเอกชนหรอประชาชนทวไป ม

เสรภาพในการตดสนใจทากจกรรมตางๆ ทางเศรษฐกจ มทงการผลต การบรโภค การซอขาย

แลกเปลยน การประกอบอาชพ การจดตงองคการทางเศรษฐกจ รวมทงการเปนเจาของทรพยสน โดย

รฐบาลจะไมเขามาเกยวของ

ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม หมายถง ระบบเศรษฐกจทรฐบาลจะเปนผกาหนดและวางแผน

ในการทากจกรรมทางเศรษฐกจ โดยรฐบาลเปนผตดสนใจในการดาเนนเศรษฐกจทงหมด เอกชนไมม

เสรภาพในการตดสนใจในการดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจแบบผสม หมายถง ระบบเศรษฐกจแบบผสมนเกดขนเนองจากปญหาและ

ขอบกพรองของระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมและแบบสงคมนยม โดยจะมทงการใชกลไกราคา เปน

การกาหนด และการวางแผนมาจากรฐบาลสวนกลาง กลาวคอ มทงสวนทปลอยใหประชาชน

ตดสนใจดาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจเอง และสวนทรฐบาลพรอมทงเจาหนาทเขาไปควบคมและวาง

แผนการทากจกรรมตางๆ ทางเศรษฐกจ

ระบบเศรษฐกจของประเทศไทย

80

ระบบเศรษฐกจของประเทศไทยในยคปจจบนมแนวโนมจะเขาสระบบเศรษฐกจแบบผสม

มากขน จะเหนไดจากการทรฐบาลไดใหโอกาสประชาชนมเสรภาพทากจกรรมทางธรกจไดมากขน โดย

อาศยกลไกราคาเปนเครองมอในการตดสนใจแตกจกรรมทางธรกจในบางลกษณะกยงมความ

จาเปนตองใชวธการควบคมหรอดาเนนการโดยรฐ เชน กจการไฟฟา ประปา โทรศพท ถนน เปนตน

อยางไรกตามระบบเศรษฐกจของประเทศไทยนบตงแตสมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1800 - 1892) ซง

เปนระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม มการสงเสรมใหมการคาโดยเสรและกวางขวาง พอมาถงสมย

กรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - 2310) จะเปนระบบเศรษฐกจแบบศกดนา ทาการเกษตรเปนพนฐาน

ประชาชนทาการผลตแบบพอยงชพ รายไดหลกของรฐบาลมาจากสวยและภาษอากร และเรม

เปลยนแปลงเปนระบบเศรษฐกจแบบผสมในสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2325 - 2398) โดย

ลกษณะระบบเศรษฐกจจะเปนแบบกากงกนระหวางเศรษฐกจแบบพอยงชพ และเศรษฐกจแบบตลาด

กลาวคอ มการทาการเกษตรเพอบรโภคเอง และทาเกษตรเพอการคา แตการทาเพอการคาจะเปนลาดบ

รอง นอกจากการทาการเกษตรแลว ในสมยกรงรตนโกสนทรตอนตนน ยงไดเรมมการอตสาหกรรม

ขนตนเกดขนดวย เชน อตสาหกรรมเหมองแร และนาตาลทราย เปนตน

ตอจากนน หลงชวงการเปลยนแปลงการปกครอง ระหวาง พ.ศ. 2475 - 2504 ระบบเศรษฐกจ

ไทยเปลยนแปลงไปมาก เนองจากประเทศไทยไดเปดการคาเสรกน ประเทศตะวนตกตามขอตกลงใน

“สนธสญญาเบาวรง” เปนผลใหพลงการผลตไมพฒนา และไมสามารถจะแขงขนกบคแขงทางการคา

ทงหลายได ผลผลตทพอจะกาวหนาและมคณภาพสง กถกจากดดวยนายทนตางชาต และนายทน

เหลานนสามารถควบคมเศรษฐกจไทยได นอกจากนภายหลงจากสงครามโลกครงท 2 (พ.ศ. 2488)

สนสดลง ประเทศไทยตองประสบกบปญหาทางเศรษฐกจหลายประการ เชน ปญหาการขาดแคลน

81

สนคาอปโภคบรโภค ปญหาเงนเฟอ ปญหาการขาดแคลนเงนตราตางประเทศ และปญหาจากการท

ตองปฏบตตามขอตกลงตามสญญาสมบรณแบบกบประเทศองกฤษ ดงนนในชวงนประเทศไทยไดม

การแกปญหา โดยไดมการออกกฎหมายควบคมราคาสนคา หามกกตนสนคา ใหใชของทผลตขนใน

ประเทศ มการเปดธนาคารของคนไทยเพมมากขน และใหธนาคารเปนแหลงเงนทนไปทาธรกจ

รฐบาล จอมพล ป. พบลสงคราม ไดใชนโยบายเศรษฐกจชาตนยม และการขยายตวของทนนยมโดยรฐ

เชน รฐเขามาสงเสรมใหมการประกอบการอตสาหกรรม พาณชยกรรม สาธารณปโภค ฯลฯ สงเสรมให

คนไทยมบทบาททางเศรษฐกจมากขน เชน มการสงวนอาชพบางประเภทใหคนไทย สวนดาน

อตสาหกรรม รฐบาลกจะเขาไปดาเนนการเอง

นบตงแต พ.ศ. 2504 เปนตนมา ระบบเศรษฐกจของไทยเปลยนแปลงมาก

อนเนองมาจากการเจรญเตบโตทางดานประชากร และปญหาดานทรพยากรซงมจากด โดยรฐบาลซง

เปนตวแทนของสงคมตองเขามาทาหนาทเปนผจดทาเพอแกไขปญหาตางๆ ในชวงนเองจงทาให

ประเทศไทยใหความสาคญในการวางแผนการพฒนาเศรษฐกจ โดยรฐบาลและประชาชนรวมกน

ดาเนนการ ซงอาจกลาวไดวาระบบเศรษฐกจไทยไดเขาสระบบเศรษฐกจแบบผสม โดยมการวาง

แผนการพฒนาเศรษฐกจและไดเรมจดทาเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตขน โดยเรม

ตงแตฉบบท 1 เมอ พ.ศ. 2504 มาจนถงปจจบน คอ ฉบบท 10 ซงมกาหนดวาระของแผน ดงน

(1) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 พ.ศ. 2504 - 2509

(2) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2510 - 2514

(3) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2515 - 2519

(4) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 4 พ.ศ. 2520 - 2524

(5) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 พ.ศ. 2525 - 2529

(6) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 พ.ศ. 2530 - 2534

(7) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 พ.ศ. 2535- 2539

(8) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 พ.ศ. 2540 - 2544

(9) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545 - 2549

(10) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550 - 2554

ปญหาเศรษฐกจของไทย

ประเทศไทยไดชอวาเปนประเทศทกาลงพฒนา (Developing country) เหมอนกบประเทศตางๆ

ในแถบเอเชยอกหลายประเทศ ทงน เนองจากประเทศไทยประสบปญหาทางเศรษฐกจหลายประการท

สาคญคอ

1. ความแตกตางของรายได ผลจากการพฒนาเศรษฐกจของประเทศในอดตท

ผานมา มการขยายตวทางเศรษฐกจเปนไปในลกษณะทขาดความสมดล ระหวางประชาชนในเมองกบ

82

ชนบท ยงผลใหเกดปญหาความแตกตางทางรายไดอยางเหนไดชด ประชาชนในชนบทยงยากจนมากกวา 10

ลานคน หรอประมาณรอยละ 90 ของประชาชนในชนบท จากการสารวจพบวาผประกอบอาชพ

เกษตรกรรม มรายไดตากวาผทประกอบอาชพอตสาหกรรม 6 เทาตว พาณชยกรรม เกอบ 10 เทาตว

และดานบรการกวา 4 เทาตว อกทงยงตากวารายไดเฉลยของประชาชนในชาตดวย ความแตกตางของ

รายได ผประกอบอาชพดานตางๆ ยงคงปรากฏอยในปจจบน ประชาชนทมรายไดเฉลยตาสดของ

ประเทศอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

2. สนคาขนปฐม เปนสนคาพนฐานของคนไทย อนไดแก สนคาดานการเกษตร เปนสนคา

ผลตผลจากการทานา ทาไร ทาสวน เลยงสตวและการประมง ลกษณะสนคาเกษตรไทย ในปจจบน

ราคาผลผลตตกตา เปนสาเหตใหเกษตรกรมรายไดนอย รายไดไมคอยจะพอกบรายจาย ถาเปน

เกษตรกรรายยอย มกจะประสบปญหาเกยวกบราคาผลผลตเสมอ

อยางไรกตามสนคาผลผลตขนปฐมของคนไทย ถาพจารณาในภาพรวมของประเทศสนคา

ประเภทนยงเปนสนคาสงออกทสาคญของประเทศ และทารายไดใหกบประเทศปละมากๆ

3. การตลาด เปนกลไกททาใหผซอและผขายมาพบกน และเกดมการแลกเปลยนกนใน

กระบวนการแลกเปลยนนน ตลาดตองทาหนาทเกยวกบการจดซอสนคา การเกบรกษาสนคา การขาย

สนคาและบรการ การจาหนายมาตรฐานสนคา การขนสง การยอมรบความเสยงภยและการเงน

ลกษณะทางการตลาดของไทยมทงเปนตลาดแบบผกขาดและตลาดแบบกงแขงขน กงผกขาด

ทวาเปนตลาดแบบผกขาดนน เปนตลาดทมผซอและผขายเพยงรายเดยว เชน การผลตบหรของ

83

โรงงานยาสบ ลกษณะของตลาดแบบน ผขายเปนผกาหนดราคาสนคาแตเพยงผเดยว โดยไมตอง

ระมดระวงวาจะมผแขงขน สาหรบลกษณะของตลาดอกแบบหนงทเปนกงแขงขนกงผกขาดนน เปน

ลกษณะของผลผลตทมาจากผผลตรายใหญเพยงไมกราย เชน บรษทผผลตเครองดม บรษทผผลตสรา

บรษทผผลตเหลานจะมผผลตนอยราย และมการแขงขนกนในการทจะขายสนคาของตน แตจะรวมตว

กนเพอขนราคาสนคาหรอกาหนดราคาสนคาไดงาย

ตลาดสนคาไทยอกอยางหนง เปนตลาดสนคาทมผซอและผขายจานวนมาก ซงตลาดเหลานม

อยทวไปทกจงหวด อาเภอ ตาบลและหมบาน การตลาดของไทยยงมปญหาสนคาสวนใหญตกอยใน

กลมบคคลเพยงไมกกลม การทมกลมผลประโยชนเหลานขน ถาเปนกลมทมคณธรรมกจะกระจาย

รายไดโดยกาหนดราคาทเหมาะสม ไมคดกาไรมาก แตถากลมบคคลเหลานเปนบคคลทเหนแกได กลม

เหลานกจะรวมกนบบผผลตใหขายผลผลตในราคาตา ซงสรางความเดอดรอนใหแกประชาชน

นอกจากนน การกาหนดราคาสนคาของเมองไทยเรายงไมมมาตรฐานโดยเฉพาะอยางยง สนคาดาน

การเกษตร

4. การขาดดลการคา และดลการชาระเงน คาวา ดลการคา หมายถง รายรบรายจายจากการคา

ระหวางประเทศ ดลการคาเปนเพยงสวนหนงของดลการชาระเงนเทานน เพราะดลการชาระเงน

หมายถง รายงานทแสดงถงยอดรายได - รายจาย ทประเทศไดรบหรอรายจายใหแกตางประเทศใน

ระยะเวลา 1 ป ฉะนนประเทศอาจมดลการคาขาดดล แตมดลการชาระเงนเกนดลกได สาหรบ

ดลการคาของประเทศไทย ในชวงทมการพฒนาอตสาหกรรมน จะขาดดลการคากบบางประเทศ

เพราะจะตองเสยคาใชจายในการสงซอเครองจกร

84

5. การวางงาน การวางงานยอมมผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และรวมถงการเมองดวย

ผลกระทบทางเศรษฐกจ เชน กอใหเกดความยากจน เปนผลกระทบถงปญหาครอบครว ปญหา

อาชญากรรม ฯลฯ และมผลถงการฝกใฝในลทธเศรษฐกจและลทธการเมอง ทาใหเกดปญหา

ผกอการรายได ในทางเศรษฐศาสตรมการศกษาและกาหนดไววา ถาประเทศใดมอตราการวางงานเกน

4% ของจานวนแรงงานทงหมดแลว จะมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของประเทศนนอยางรนแรง

อยางไรกตาม ถงแมอตราการวางงานจะไมถง 4% ดงกลาว กสามารถทาใหเกดปญหาสงคมขนได

6. การเงนและการชาระหน การกาหนดและควบคมปรมาณเงนใหพอดกบความตองการและ

ความจาเปนในการหมนเวยนของระบบเศรษฐกจ เปนสงจาเปนทรฐบาลจะตองกาหนดเปนนโยบาย

ไว เพราะถาปรมาณเงนทใชหมนเวยนในระบบเศรษฐกจมมากเกนไป หรอนอยเกนไป เมอเปรยบเทยบ

กบปรมาณสนคาหรอบรการ รฐบาลจะตองเขาไปแกไข โดยมอบหมายใหธนาคารแหงประเทศไทยเปนผ

ควบคมปรมาณเงน ทาได 3 ทาง คอ

1. การนาหลกทรพยออกขายสตลาด ถารฐบาลตองการเกบเงนกขายหลกทรพยรฐบาล

ถาเงนในมอฝดลงรฐบาลกรบซอหลกทรพยกลบมาอก ซงจะเปนการปลอยเงนไปสประชาชนเพอให

เกดเงนหมนเวยน

2. การเพมหรอลดอตรารบชวงซอลดตวเงน ทาใหธนาคารพาณชยกยมเงนจากธนาคาร

แหงประเทศไทยเพมขนหรอลดลง ดวยวธใหเงนสดในทองตลาดลดลง หรอถาใหเงนสดในทองตลาด

มหมนเวยนคลองตวกตองกเงนจากธนาคารกลางเพมขน เงนสดในมอประชาชนจะมมากขน

3. การเพมหรอลดอตราเงนสดสารองตามกฎหมาย เมอพจารณาฐานะการคลงของรฐบาล

ปงบประมาณ 2540 - 2541 เปนชวงทเศรษฐกจของประเทศตกตามาก จะพบวาสถานภาพเงนคงคลง

ยงไมมความมนคง รฐบาลตองประหยดและจะตองก เงนจากตางประเทศมาชดเชยการขาดดล

งบประมาณ ซงปจจบนประเทศไทยเปนหนตางประเทศจานวนมาก รฐบาลตองตงงบประมาณชดใช

หนสนปละนบเปนหมนลานบาท ซงยงผลใหงบประมาณทจะนามาใชในงานพฒนามนอยมาก

7. เงนเฟอ (Inflation) เงนเฟอ หมายถง ภาวะทราคาของสนคาสงขน หรอหมายถงภาวะทคา

ของเงนลดลง สงทจะทาใหเหนชดถงภาวะเงนเฟอ คอ ดชนผบรโภค เงนเฟอม 2 ประเภท คอ

1. เงนเฟออยางออน คอ ภาวะทราคาของสนคาและบรการสงขนเรอย ๆ ในอตรา

เลกนอยราวปละ 2.3 % และไมเกน 5 %

2. เงนเฟออยางรนแรง คอ ภาวะทราคาสนคาเพมขนอยางรวดเรว ดชนราคา จะสงขน

กวารอยละ 10 ตอป

การทเกดภาวะเงนเฟอนน ยอมจะทาใหเกดผลกระทบกระเทอน ดงน คอ

1. ทาใหเกดผลเสยหายแกการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชาต

2. ทาใหเกดภาวะชะงกงนทางเศรษฐกจ เพราะคาของเงนลดลง

85

3. เจาหนทวไปจะเสยประโยชนจากมลคาหนทเปลยนแปลง คอ

4. ผมรายไดจากคาจาง เงนเดอน และผมรายไดคงทอนๆ จะเดอดรอนจากการครองชพ

เพราะรายไดไมทนกบรายจาย

5. รฐบาลประสบปญหามากขนในการบรหารประเทศเพราะรฐบาลตองกเงนมากขน

รฐบาลตองหาเงนมาใชใหพอกบอตราการเฟอของเงนทาใหเงนทนสารองทเปนเงนตราตางประเทศ

ลดลง

ผลจากการทรฐบาลกาหนดใหคาเงนบาทลอยตวเมอเดอนกรกฎาคม 2540 ทาใหสนคาม

ราคาสงขน คาของเงนบาทลดลง ทาใหเกดเงนเฟอ ปจจบนเงนเฟอเรมลดลง

การเกดเงนเฟอมไดมแตผลเสยอยางเดยว ยงมประโยชนอยบาง กลาวคอ

1. เปนผลดแกลกหน ลกหนจะใชเงนลดลงเมอเปรยบเทยบกบภาวะเงนปจจบน

2. เกษตรกรมรายไดเพมขน เพราะเมอเกดเงนเฟอ ราคาผลผลตทางการเกษตรจะมราคา

สงขน

3. ผประกอบธรกจการคา จะไดรบผลประโยชนเนองจากเงนเฟอ จะชวยสงเสรมการลงทน

การคาทวๆ ไปใหขยายตวมากขน

แนวทางพฒนาเศรษฐกจของไทย

การพฒนาอาชพและรายได การประกอบอาชพของคนไทยมความหลากหลาย มทงขาราชการ

พลเรอน ขาราชการตารวจ ทหาร ลกจางของทางราชการ พนกงานรฐวสาหกจ พอคา แมคา ฯลฯ

อาชพตางๆ เหลานถาจะจดเปนกลมอาชพจะได 3 กลมอาชพ ไดแก อาชพเกษตรกรรม อาชพ

อตสาหกรรม และอาชพบรการ

1. อาชพเกษตรกร ประชากรสวนใหญประกอบอาชพทางการเกษตร ดงนนอาชพเกษตรจงม

ความสาคญยงสาหรบคนไทย อาชพเกษตรมทงการทานา ทาสวน ทาไร และเลยงสตว สนคาเกษตร

เปนสนคาขนปฐมของไทย และเปนสนคาทสงไปขายตางประเทศปละหลายหมนลานบาท รฐบาล

พยายามสงเสรมอาชพเกษตรมากขน และพยายามเชญชวนใหเกษตรกรไทยเปลยนแปลงการปลกพช

บางชนด เมอเหนวาพชนนมผผลตมาและลนตลาด ทาใหสนคาราคาถก

2. อาชพอตสาหกรรม จากขอมลของกรมโรงงานอตสาหกรรมพบวา โรงงานอตสาหกรรมใน

ประเทศไทยเปนอตสาหกรรมขนาดใหญเพยงรอยละ 6 อกรอยละ 94 เปนโรงงานอตสาหกรรมขนาด

ยอม อตสาหกรรมขนาดใหญแทนทจะจางคนงานมาก แตกลบจางคนงานนอย เพราะมการใช

เครองจกรแทนแรงคน ฉะนนความหวงทจะเขาไปรบจางทางานในโรงงานอตสาหกรรมจงเปนเรอง

ยาก

แนวโนมของการขยายตวทางอตสาหกรรมนน รฐบาลไดพยายามสงเสรมให เอกชนลงทน

โดยรฐบาลใหหลกประกน พรอมทงเชญชวนใหชาวตางประเทศมาลงทนในประเทศไทยมากขน

86

ถงกบมการจดตงเขตอตสาหกรรมขนท อาเภอบางละมง จงหวดชลบร อยางไรกตามการสรางโรงงาน

ขนาดใหญ ไมสงผลตอการจางงานเพมขน รฐบาลจงพยายามทจะสงเสรมใหมการลงทนใน

อตสาหกรรมขนาดยอมเพมขน และขยายการลงทนไปยงตางจงหวดใหมาก เพอหวงจะใหมการจาง

งานในสวนภมภาค มแผนขยายเมองหลกทง 4 ภาคของประเทศ และขยายเขตอตสาหกรรมไปยง

จงหวด ใหญๆ ดวย

3. อาชพบรการ ถาจะแบงเปนกลมยอยจะได 3 กลม คอ

กลมทหนง ประกอบดวย ขาราชการและลกจางหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ ขาราชการ

หมายรวมถง ทหาร ตารวจ ดวย กลมอาชพนมหนาทใหบรการแกประชาชนเพราะเปนลกจางของรฐ

กลมทสอง เปนพวกทเปนลกจางหนวยงานเอกชน ตามโรงงานอตสาหกรรม ไร สวน และ

ตามบรษทหางรานตางๆ การจางงานจากสถานบรการเหลาน จะอยในวงจากดรบไดจานวนไมมาก

และจากความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทาใหความจาเปนในการจางงานลดลง

กลมทสาม เปนกลมทประกอบอาชพอสระ แนวทางพฒนาอาชพในอนาคตนน เนองจาก

ทางราชการรบบคคลเขาทางานนอย หนวยงานเอกชนกมการจางงานนอยลง ดวยเหตนแนวโนมตอไป

ในแผนพฒนา ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) อาชพอสระมความจาเปนมากสาหรบประชาชน รฐบาลก

ไดกาหนดเปนนโยบายไววา “ใหจดการศกษาใหตรงกบความตองการของตลาดแรงงาน และให

สามารถประกอบอาชพสวนตวหรอสรางงานดวยตนเองใหมากขน เนนการพฒนาคณภาพของ

ประชากรเปนสาคญ”

การพฒนาตลาดแรงงาน

ในป พ.ศ. 2540 ปญหาแรงงานในประเทศไทยเรมรนแรงมากขน โรงงานตางๆ หยดกจการ ม

การเลกจางงานมากขน ทาใหเกดปญหาการวางงานทงในลกษณะทเปนการวางงาน โดยเปดเผย

การวางงานของผมความรแตทางานตากวาระดบรายไดและความสามารถ ตลอดจนปญหาแรงงานเดก

รฐบาลจงไดเรงหาแนวทางและมาตรการตางๆ ทจะลดความรนแรงดานปญหาใหนอยลง ตลอดจน

กาหนดนโยบายทจะพฒนาเศรษฐกจเพอใหมงานทามากขนดวยวธการตาง ๆ เชน

1. การพฒนาการเกษตรในรปการเกษตรครบวงจร ตงแตการพฒนาผลผลตการเกษตร

อตสาหกรรมทตอเนอง ตลอดจนการจดการเรองตลาดและเสถยรภาพของราคาในพชหลกทมอย การ

พฒนาการเกษตรแบบผสมผสานทเปนการขยายชนดพชและใชพนทมากขนในเขตชลประทานและ

เขตนาฝน

2. การสรางงานเกษตรในฤดแลง เปนททราบกนทวไปวาปญหาในเขตชนบทสวนใหญนน

เกดขนในฤดแลง มาตรการทจะชวยสรางงานทางการเกษตร ไดแก การนาเทคโนโลยคดคนมาไดไป

ปฏบต เชน การทาฝนเทยม ซงสวนใหญเปนพนทชนบทยากจน เทคโนโลยใหมๆ เหลานไดแก การ

เพมประสทธภาพการเพาะปลกพช การเลยงสตว การใชประโยชนจากแหลงนาใหมนาพอเพยงในฤด

87

แลงสงผลใหเกดผลดในดานการประมง การเลยงสตว การเพาะปลก ตลอดจนการเพมมาตรการเกยวกบ

ไมยนตนไมโตเรว เพอใชสอยในระดบหมบาน การสนบสนนเรองตางๆ เหลานอยางพอเพยง จะ

กอใหเกดงานทมผลผลตและรายไดขนอยางกวางขวางโดยเฉพาะในฤดแลงซงเปนฤดทมปญหาการ

วางงานสง

3. การสรางงานโดยการสนบสนนอตสาหกรรมชนบท สงเสรมอตสาหกรรมชนบททใช

วตถดบทางการเกษตร การสรางงานใหมากขนในตางจงหวดจะเปนการรองรบแรงงานจานวนมาก

และลดความจาเปนทจะอพยพเขามาหางานทาในกรงเทพมหานคร หรอนอกทองถน ในขณะนไดม

การทดลองการใหบรการสนบสนนอตสาหกรรมตางจงหวดโดยวธระดมสรรพกาลงภาครฐบาลทมอย

ในดานทน เทคโนโลย การจดการและการตลาดในหลายจงหวด คอ พษณโลก สงขลา ขอนแกน และ

กาญจนบร

4. การสรางงานโดยการพฒนาอาชพนอกการเกษตร การขยายการจางงานในสาขาเกษตร

จาเปนทจะตองขยายงานนอกการเกษตรภายในชนบท เชน โครงการสงเสรมหตถกรรมและ

อตสาหกรรมในครวเรอน ซงเปนสนคาออกทสาคญประเภทหนงของประเทศไทย โดยเนนการใช

วตถดบในทองถนใหมากทสด โดยรฐบาลตองใหความชวยเหลอ จดใหมการประสานงานระหวาง

หนวยงานทเกยวของทเขาไปดาเนนการสงเสรมในเรองน ฝกอบรมผทสนใจใหมความรพจารณา

แหลงสนเชอสาหรบผประกอบกจกรรมและการตลาด อยางไรกดการทจะขยายการผลตในกจกรรม

นอกการเกษตร จาเปนตองคานงถงการเตรยมคนและฝกคนใหมฝมอสอดคลองกบความตองการของ

งานนอกการเกษตร

อยางไรกด แมจะมแนวนโยบายทชดเจนดงกลาวขางตนแลวกตาม แตปญหาเรองการ

วางงานในชนบทจะยงคงเปนปญหาอยตอไปอกนาน ดงนน การปรบปรงนโยบายการพฒนาการ

เกษตร เพอใหสามารถรองรบแรงงานชนบทไดเพมขน รวมทงการเรงรดขยายอตสาหกรรม

ตางจงหวดเพอจางแรงงานจากภาคชนบทเปนสงทจะตองดาเนนการอยางเอาจรงเอาจงมากขน

5. การเตรยมตวเขาสตลาดแรงงาน ถานกศกษาตดตามขาวทางหนงสอพมพ จะพบขาวอย

เสมอเกยวกบการทมเดกๆ ไปทางานในโรงงานอตสาหกรรม ทงทอายยงนอย ยงไมพรอมทจะเขาส

ตลาดงาน เดกเหลานจะไดคาจางตาและบางครงตองประสบภยอนตรายจากการทางาน ทงนเนองจาก

เดกเหลานนยงไมพรอมทจะเขาสตลาดแรงงาน การเตรยมตวเขาสตลาดแรงงานนนจะตองพยายามให

การศกษาดานวชาชพแกเดกๆ โดยการปลกฝงใหเดกมความรสกทดตอการประกอบอาชพการฝก

ทกษะอาชพทเหมาะสมกบวย มผลงานอาชพของผเรยนทกอใหเกดรายได ซงทาไดโดยการให

การศกษา ขยายการศกษาใหกวางขวางทวถง ใหเดกไดเรยนอยางนอย 12 ป

การใหการศกษาแกเดกนน ตองจดหลกสตรวชาชพเขาไวในหลกสตรในโรงเรยนดวย ซง

ปจจบนกไดมการจดหลกสตรวชาชพใหเดกไดเรยนแลว ถาเปนผทไมไดเรยนอยในโรงเรยนกควร

88

ตองขยายการฝกอบรมวชาชพระยะสน โดยใชวชาการทางการศกษานอกโรงเรยน จดบรการฝกอบรม

ใหทวถงทงในเมองและชนบทหางไกล เพอประชาชนเหลานนจะไดมความรและทกษะพรอมทจะ

ประกอบอาชพได

การพฒนาผลผลตและการใชเทคโนโลยทเหมาะสม

ในการพฒนาผลผลตการเกษตรนนเทคโนโลยมความสาคญ

เทคโนโลย (Technology) คอ วทยาการซงไดมาโดยวธการทางวทยาศาสตร รวมทงสงทเปน

หลกการ วธการ และเครองมอตางๆ

เทคโนโลยทไดนามาใชเกยวกบการเพมผลผลตทางการเกษตร ในประเทศไทยเรามมากมาย

เชน การรจกใชเครองทนแรง รจกการใชปยชนดตางๆ รนกการปรบปรงดน รจกการผสมพนธและ

พนธสตว ทงนเพอชวยเพมปรมาณและคณภาพของผลผลตทางการเกษตร

ผลผลตทางการเกษตร หมายถง สงทไดจากการทาเกษตรกรรม และรวมถงผลตภณฑททา

จากผลตผลนนๆ ดวย

ชาวนามอาชพในการทานา โดยการเพาะปลกขาวในนา จะเปนโดยการปกดาหรอการหวาน

กได จนขาวออกรวงและไดเกบเกยวเพอนามานวด เมลดขาวทไดนเรยกวาขาวเปลอก ถาเรานา

ขาวเปลอกไปสในโรงสหรอเอาไปดา กจะไดเปนเมลดขาวสขาว เรยกวา ขาวสาร คนเราจงไดนาเอา

ขาวสารนไปหงตมหรอนงเสรจแลวนจงเรยกวาขาว ดงนนขาวจงเปนผลผลตทางการเกษตร

ชาวไรกมอาชพในการทาไร เชน การทาไรขาวโพด ไรมนสาปะหลง ไรพรก ในการทาไรนนก

ตองเรมตงแตการคดเลอกพนธ การเตรยมดนเพอการเพาะปลก การบารงรกษาพชไรจนกวาพชชนด

นน ๆ จะไดดอกไดผล เชน ขาวโพดจะตองใหฝกแลวชาวไรกเกบฝกขาวโพดมาสนาไปเปนอาหาร

ของสตว ดงนนขาวโพดทไดออกมาจงเปนผลผลตทางการเกษตร

89

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชากรประมาณรอยละ 75 มอาชพทางการเกษตร

ดงนน รายไดสวนใหญของประเทศจงไดมาจากการนาผลตผลทางการเกษตรออกไปจาหนายใน

ตางประเทศ เชน ขาว ขาวโพด ยางพารา มนสาปะหลง เปนตน จากหลกฐานของกระทรวงเกษตรและ

สหกรณ บอกวา ประเทศไทยมเนอทในการเพาะปลกเพยงรอยละ 20 ของเนอททงหมด ทเหลอ

นอกนนกเปนทอยอาศย แมนาลาคลอง ถนนหนทาง ปาเขา ปากจาเปนอยางยงทตองสงวนไวเพอเปน

การรกษาตนนา ลาธาร ปองกนนาทวม และเปนการสงวนพนธสตวปาอกดวย

ผลผลตทางการเกษตร มประโยชนมากมาย หรอแทบจะกลาวไดวาผลผลตทาง การเกษตรเปน

ปจจยสาคญในการดารงชวตของมนษยเลยทเดยว ซงอาจจะจาแนกไดดงน

1. อาหาร จะเหนวามนษยบรโภคอาหารท ไดมาจากผลตผลทางการเกษตรแทบ

ทงสน ดงจะเหนไดจากมนษยบรโภคขาว ขาวสาล ขาวโพด เปนอาหาร ถงแมวามบางประเทศท

ประชากรของเขาบรโภคอาหารจาพวกขนมหรอขนมปง แตขนมเหลานนกทามาจากขาว หรอขาวสาล

ดงทเราเคยเหนแปงชนดตางๆ ททามาจากขาว เชน แปงสาลกทามาจากขาวสาล แปงขาวจาวกทามา

จากขาวเจา เปนตน แปงเหลานกนาไปผลตเปนพวกขนมตางๆ ได หรออาจจะเปนพวกเครองดมตางๆ

เชน กาแฟ นาสม ลวนไดมาจากผลตผลทางการเกษตรทงสน

2. เครองนงหม กเปนปจจยสาคญของมนษย โดยทมนษยสามารถนาผลตผลทางการเกษตร

ทใหเสนใยมาทอเปนผา แลวทาเปนเครองนงหมได พชทใหเสนใย ไดแก ฝาย ปอ และอนๆ ผลตผลทาง

เกษตรทนามาใชเปนเครองนงหมน ถอวาเปนเครองอปโภค

90

3. ยารกษาโรค ผลตผลทางการเกษตรบางชนดสามารถนามาสกดทาเปนยารกษาโรคตางๆ

ได เชน กระเทยม ขง ขา และอนๆ เมอจานวนประชากรเพมมากขนเรอยๆ ความจาเปนในการผลตยา

รกษาโรคยงมมากขน ในสภาพของการดาเนนชวตและมนษยแลวจะหนไมพน การเกด แก เจบ ตาย ไป

ได

4. ทอยอาศย การสรางสถานทอยอาศยมความจาเปนตอชวตมนษยมาก ในสมยโบราณ

คนเราไดอาศยอยตามถา พอนานเขากมววฒนาการไปเรอยๆ รจกการกอสรางทอยอาศยเอง ซงอาจจะ

เรมจากการนาเอาใบไมใบหญามามงหลงคา หรออาจจะเปนการนาเอาหนงสตวมาทาเปนทอยอาศย

ตอมากรจกการนาเอาตนไมมาแปรรป เพอใชกอสรางอาคารบานเรอน เพอใหคงทนและถาวรตอไป

เมอคนใชตนไมมากเขาตนไมกนอยลงทกท จนถงปจจบนนกไดมการปลกปาขน ซงการปลกปาหรอ

ปลกตนไมนลวนแตเปนผลผลตทางการเกษตรทงสน

5. ผลตภณฑ เปนผลตภณฑทไดจากผลตผลทางการเกษตรแทบทงสน อนไดแก อาหาร

กระปอง ไมอด ผมผง และเครองหนงตางๆ เปนตน

การอตสาหกรรม

อตสาหกรรม หมายถง การผลตสงของปรมาณมากเพอจาหนายเปนสนคา อตสาหกรรมไดแบง

ออกตามลกษณะและขนาดของกจการไดเปน 3 ประเภท คอ

1. อตสาหกรรมขนาดใหญ หมายถง อตสาหกรรมทตองใชเครองจกรกล อปกรณและ

เงนทนจานวนมาก เชน โรงงานผลตปนซเมนต โรงงานผลตเครองดม เปนตน

2. อตสาหกรรมขนาดยอม เปนอตสาหกรรมทมขนาดเลก ใชคนงานตงแต 7 คนขนไป แตไม

เกน 50 คน และใชเงนทนไมเกน 2 ลานบาท อตสาหกรรมขนาดยอมนใชวตถทไดจากอตสาหกรรม

ขนาดใหญมาผลตของสาเรจรปอกตอหนง เพอจะไดเปนเครองอปโภคบรโภค เชน การทานาตาล การ

ฟองหนง การทานาแขง การทารองเทา เปนตน

3. อตสาหกรรมในครอบครว หมายถง อตสาหกรรมขนาดเลกททากนในครอบครว ใช

แรงงานของคนในครอบครวเปนสวนใหญ ทาผลตภณฑท ใชความชานาญทางฝมอแลวนา

ออกจาหนาย เชน การประดษฐดอกไม การทาอาหารหมกดอง การทาขนม เปนตน ประเทศท

เจรญกาวหนาทางดานอตสาหกรรมได จะตองเปนประเทศทมความเจรญทางดานวชาการสง สามารถ

ผลตสนคาทมคณภาพดออกไปจาหนายแขงขนกบประเทศอนๆ ได ในกรณของประเทศไทยยงม

อตสาหกรรมอยไมมากนก และอตสาหกรรมทมอยแลวสวนใหญกเปนอตสาหกรรมขนาดเลกลงทน

ไมมาก

91

แนวโนมในการพฒนาเศรษฐกจของไทย

ประเทศไทยไดเรมมการวางแผนพฒนาเศรษฐกจเปนครงแรกเมอ พ.ศ. 2504 แผนแรกเปนแผน

ระยะ 6 ป สวนแผนท 2 - 5 เปนแผนระยะ 5 ป ปจจบนกาลงอยในชวงของแผนพฒนาเศรษฐกจของ

ประเทศ ในแผนพฒนาฉบบท 8 เนน “คน” เปนศนยกลางของการพฒนาไดกาหนดยทธศาสตรการ

พฒนาไวดงตอไปน

1. ยทธศาสตรการเพมศกยภาพของคนทกกลมเปาหมาย อายและเพศ ใหคน มทางเลอกใน

ชวตและเขามามสวนรวมในการพฒนาประเทศอยางยงยน โดย

1.1 ปรบปรงกระบวนการเรยนร และฝกอบรมใหคดเปนทาเปน มการเรยนร จาก

ประสบการณและของจรง ไดรบการศกษาอยางตอเนองหลากหลาย สนบสนนใหเกดความเชอมโยง

องคความรสากลเขากบภมปญญาไทยทมววฒนาการจากพนฐานสงคมการเกษตรภายใตบรบทของ

วฒนธรรม คานยมดงเดมทไมแปลกแยกจากธรรมชาต สรางแนวการดารงชวตทประชาชนรเทาทน

การพฒนาและสามารถรกษาระดบการพฒนาทเหมาะสมไดดวยตนเองอยางตอเนองและยนนาน

1.2 สนบสนนใหเกดการกระจายอานาจการศกษาเพอเปดโอกาสใหครอบครว ชมชน และ

ทองถนเขามามบทบาท สามารถจดการศกษาไดพรอมๆ ไปกบผอนคลายกฎระเบยบขอบงคบตางๆ

และใหสงจงใจเพมเตมแกภาคเอกชนใหเขามามบทบาทในการจดการศกษามากขน

1.3 ใหความสาคญเปนลาดบสงในการปฏรปการฝกหดครเพอใหครเปนวชาชพทมเกยรตม

ศกดศร สามารถดงดดคนเกงคนดเขาเรยนวชาคร รวมทงเรงรดการพฒนาครประจาการและบคลากร

ทางดานการศกษาและปฏรปการเรยนการสอนในการผลตครอยางจรงจง

1.4 เสรมสรางศกยภาพของส อสารมวลชน เพ อใหสนบสนนการพฒนาโดยเปน

ยทธศาสตรทสามารถดาเนนการไดทนทอยางตอเนองไปพรอมๆ กบการเพมทกษะของการเปนผรบ

สารหรอผบรโภคสอทมคณภาพ โดยเนนบทบาทของสอมวลชนในการสงเสรมกระบวนการเรยนร

และการสรางปญญาทงในระดบทองถนและในกระแสโลกาภวตน

1.5 สรางบรรยากาศแวดลอมทเออตอการพฒนาเดกและเยาวชน

1.6 สนบสนนใหมการพฒนาจตใจคนใหเปนคนดมวนย คณธรรม และจรยธรรม ตลอดจน

สงเสรมวฒนธรรมไทย โดยเนนศกดศรและศกยภาพของคนไทยในการสรางสรรคผลงานศลปะ

1.7 ปรบปรงระบบบรการสาธารณสข ใหสามารถบรการประชาชนไดอยางมประสทธภาพ

และบรรลเปาหมายของการมสขภาพดถวนหนา โดยเนนการปองกนโรคและสงเสรมสขภาพ รวมทง

ใหมการพฒนาภมปญญาทางดานการรกษาพยาบาลแบบพนบาน เชน แพทยแผนโบราณ สมนไพร

เปนตน

92

2. ยทธศาสตรการเสรมสรางการมสวนรวมของคนในกระบวนการพฒนา โดย

2.1 สงเสรมความเขมแขงของสถาบนครอบครว และชมชนใหมบทบาทและสวนรวมใน

การพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สงแวดลอม และการเมองการปกครอง โดยใหความสาคญใน

การสรางความเขมแขงและมความตอเนอง

2.2 สนบสนนการเพมศกยภาพและขดความสามารถของผดอยโอกาสในสงคมใหสามารถ

มรายไดและพงตนเองได เพอชวยลดชองวางระหวางรายได

2.3 สงเสรมบทบาทของสตรใหเปนพลงในการพฒนา และเปนผมสวนรวมในการตดสนใจ

ในทกระดบ ทงน เพอบรณาการและสรางความสมดลของการพฒนา

2.4 เรงรดการพฒนาชนบทและกระจายความเจรญไปสภมภาค โดยเนนใหมโครงสรางขน

พนฐาน ทงทางเศรษฐกจและสงคมเพอกระตนใหเกดการพฒนาชนบททยงยน

2.5 เพมบทบาทของประชาชนในการเรยนรการพทกษทรพยากรธรรมชาต และจดการ

สงแวดลอมควบคไปกบการเตรยมคนและชมชนเพอรองรบผลกระทบของการพฒนาจากภาคนอก

ชนบท

2.6 พฒนาและปรบปรงระบบประกนสงคมใหสามารถเขาถงกลมเปาหมายตางๆ ให

กวางขวางยงขน

2.7 พฒนาระบบการเมองใหมอดมการณประชาธปไตยอยางเปนวถชวต ใหมคานยม

วฒนธรรม กตกา และวธการบรหารจดการทด มประสทธภาพและเหมาะสมกบสงคมไทยเพอ

สนบสนนการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมใหยงยน

สรป ในปจจบนน ระบบเศรษฐกจของประเทศ จะมทงภาครฐและเอกชนตางมสวนเปน

เจาของทรพยากรและปจจยการผลตตางๆ โดยเอกชนใชกาไรเปนสงจงใจเขามาทาการผลตและอาศย

กลไกราคาในการจดทรพยากร และมบางกจกรรมทควบคมโดยรฐ ทงนเพอแกไขปญหาพนฐานทาง

เศรษฐกจและคมครองผลประโยชนของสงคมโดยรวม นอกจากนรฐจะเขามามบทบาทในกจกรรมทาง

เศรษฐกจเทาทจาเปน ไดแก

1) ดาเนนการเกยวกบการปองกนประเทศ เชน ดานการทหาร ตารวจและศาล เปนตน

2) ดาเนนการดานเศรษฐกจพนฐาน เชน สรางสะพาน ถนน เขอน เปนตน

3) ควบคมและดาเนนการดานการศกษาและสาธารณสข

4) ดาเนนกจการดานสาธารณปโภค เชน การรถไฟ การประปา สอสารไปรษณย เปนตน

5) ดาเนนการเพอพฒนาเศรษฐกจ เพอกระจายรายไดและทรพยากรจากชมชนเมองไปยง

ชนบท โดยกาหนดเปนนโยบายสาคญ ๆ เชน การกระตนเศรษฐกจ ไดแก กองทนหมบาน SME

93

วสาหกจชมชน โครงการพฒนาการศกษา โครงการพฒนาแหลงนา และการสรางงานในรปแบบตางๆ

โดยรฐบาลไดกาหนดเปนโยบายไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 - 9 เปนตน

หลกการ และวธการเลอกใชทรพยากรเพอการผลต

ในการผลตเพอสนองตอความตองการของมนษย ผผลตตองคานงถงสงตอไปน

ปจจยการผลต ปจจยการผลต หมายถง ทรพยากรทใชเพอการผลตเปนสนคาและบรการ ใน

ความหมายทางเศรษฐศาสตรแบงปจจยการผลตเปน 4 ประเภท ดงน

1. ทดน หมายรวมถง ทดนและทรพยากรธรรมชาตทงหมด เชน ปาไม สตว นา

แรธาต ปรมาณนาฝน เปนตน สงเหลานจะมอยตามธรรมชาต มนษยสรางขนเองไมได แตสามารถ

พฒนาปรบปรงคณภาพของทรพยากรธรรมชาตไดบาง เชน การปรบปรงทดนใหอดมสมบรณขน เปน

ตน ผลตอบแทนจากการใชทดน เราเรยกวา คาเชา

2. แรงงาน หมายถง แรงกาย แรงใจ ความร สตปญญา และความคดทมนษยทมเทใหแกการ

ผลตสนคาและบรการ แตในทนแรงงานสตวจะไมถอเปนปจจยการผลตประเภทแรงงาน แตถอเปนทน

ประเภทมชวต ผลตอบแทนของแรงงานเรยกวา คาจางและเงนเดอน โดยทวไปแลวแรงงานแบงเปน 3

ประเภทคอ

- แรงงานฝมอ เชน นกวชาการ แพทย นกวชาชพตางๆ เปนตน

- แรงงานกงฝมอ เชน ชางไม ชางเทคนค พนกงานเสมยน เปนตน

- แรงงานไรฝมอ เชน กรรมกรใชแรง นกการภารโรง ยาม เปนตน

3. ทน ในความหมายทางเศรษฐศาสตร หมายถง สงกอสราง และเครองจกร เครองมอทใชใน

การผลต นอกจากนทนยงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

3.1 เงนทน หมายถง ปรมาณเงนตราทเจาของเงนนาไปซอวตถดบ จายคาจาง คาเชา และ

ดอกเบย

3.2 สนคาประเภททน หมายถง สงกอสราง รวมถงเครองมอ เครองจกร ทใชในการผลต เปน

ตน ผลตอบแทนจากเงนทน คอ ดอกเบย

4. ผประกอบการ หมายถง บคคลทสามารถนาปจจยการผลตตาง ๆ มาดาเนนการผลตใหม

ประสทธภาพทสด โดยอาศยหลกการบรหารทด การตดสนใจจากขอมลหรอจากเกณฑมาตรฐานอยาง

รอบคอบ รวมถงความรบผดชอบ ผลตอบแทน คอ กาไร

94

เรองท 3

การบรโภค หมายถง การแลกเปลยนสนคาและการบรการโดยใชเงนเปนสอกลาง เพอตอบสนอง

ความตองการบรโภคของบคคล เชน การใชเงนซออาหาร การใชเงนซอทอยอาศย การใชเงนซอ

เครองนงหม การใชเงนซอยารกษาโรค การใชเงนซอความสะดวกสบายเพอการพกผอนหยอนใจ เปน

ตน

คณธรรมในการผลตและการบรโภค

การผลต หมายถง การสรางสนคาและบรการเพอตอบสนองการบรโภคของบคคล

คณธรรม เปนคณงามความด ทจะตองเสรมสรางใหเกดทงในผผลตและผบรโภค

ในแงผ ผลต ตองมความซ อสตยในการไมปลอมปนสารมพษหรอสารท มประโยชน

เขามาในกระบวนการผลต หรอหากจาเปนตองใชกตองใชในปรมาณทปลอดภยและไมเอาเปรยบ

ผบรโภค รวมทงควรแจงใหผบรโภคทราบ เพอใหอยในวจารณญาณของผบรโภคทจะเลอกใช

ขณะเดยวกนกตองไมปลอยสารพษหรอสงทกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอมซงจะมผลกระทบตอคน

อน

คณธรรมของผผลตทสาคญมดงน

1. ความขยน เปนความพยายาม มมานะทจะประกอบการในการผลตและบรการใหประสบ

ผลสาเรจอยางไมยอทอตอปญหาและอปสรรค

2. ความซอสตย โดยเฉพาะซอสตยตอผบรโภค เชน ไมคากาไรเกนควร ไมโฆษณาสนคาเกน

ความเปนจรง ไมปลอมปนสนคา ไมผลตสนคาทไมไดคณภาพ หรอสนคาทผดกฎหมาย ฯลฯ

3. ความรบผดชอบ ในการผลตสนคาและบรการเพอสนองตอความตองการของผบรโภค และ

ไมสงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม รบผดชอบตอความเสยหายอนเกดจากการผลตและบรการ

4. พฒนาคณภาพสนคา เนนใหสนคาและบรการเปนทพงพอใจของผบรโภค

5. ดแลสงคม คอ แบงสวนกาไรทไดรบคนสสงคม เชน ทากจกรรมเพอสวนรวม เชน สงทเปน

สาธารณะประโยชน การใหความรทถกตอง ชวยเหลอผดอยโอกาสในรปแบบตางๆ ฯลฯ

ในแงผบรโภค กตองใชสตปญญาในการพจารณาวาควรเชอคาโฆษณาของสนคาหรอไม และจะ

ใชอยางไรใหคมคาและไมทงของเหลอใชใหเปนมลภาวะตอสงแวดลอม ใหความรวมมอในการกาจด

ขยะอยางถกวธเพอสขภาวะของทกคนในครอบครวและในชมชน

คณธรรมของผบรโภค ในการเลอกสนคาและบรการผบรโภคควรคานงถงความจาเปนหรอ

ประโยชนตอการดารงชวต คณธรรมทสาคญมดงน

95

1. ใชตามความจาเปน ในการบรโภคสนคาหรอบรการใหสอคคลองกบวถการดาเนนชวตไม

กกตนสนคา

2. พจารณาประโยชนทจะไดรบ จากการซอสนคาและบรการ

3. ประหยด ซงควรพจารณาถงคณภาพ ราคาสนคา การบรการทมคณภาพ ยตธรรมเหมาะสมกบ

คาบรการ

4. มคานยมในการบรโภคสนคาผลตภณฑไทย

ในปจจบนหนวยธรกจตางๆ มการโฆษณา ประชาสมพนธ ขายสนคาและบรการมากขน ซง

เมอบางครงมการโฆษณาชวนเชอเกนจรง ทาใหผบรโภคไมทราบความจรงเกยวกบคณภาพของสนคา

ดงนนในการซอสนคาและบรการใดๆ ผบรโภคจงควรพจารณาถงคณภาพ ความจาเปนของสนคาและ

บรการเพอประโยชนของผบรโภค

ปจจยทมอทธพลตอการบรโภค

1. ราคาของสนคา ผบรโภคโดยทวไปจะซอสนคาบรการทเปนไปตามความตองการ ความ

จาเปนตอการดารงชวต และมราคาทไมแพงเกนไปแตมคณภาพด

2. รสนยมของผบรโภค ผบรโภคมรสนยมทแตกตางกน บางคนมรสนยมทชอบสนคาและ

บรการทมาจากตางประเทศ ผบรโภคบางคนมรสนยมของความเปนไทย กมกจะซอสนคาและบรการท

ผลตขนภายในประเทศเทานน

3. รายไดของผบรโภค รายไดของผบรโภค เปนปจจยทมอทธพลตอการบรโภค ถาผบรโภคม

รายไดนอยมกตองการสนคาและบรการทราคาถก เพอใหสามารถดารงชวตอยไดไมขดสน ถาผบรโภค

มรายไดสงมกตองการสนคาและบรการทมคณภาพด แมจะราคาสงกตาม

4. ระบบซอขายเงนผอน เปนระบบซอขายทชวยใหผมรายไดนอยมโอกาสไดบรโภคสนคาทม

ราคาแพงได

5. การโฆษณา การโฆษณาเปนการทาตลาด ทาใหผบรโภครจกสนคาและบรการ สนคาและ

บรการทมการทมทนโฆษณามากๆ มสวนทาใหผบรโภคหนไปซอสนคาและบรการนนมากขน

6. การคาดคะเนราคาภายหนา ถาผบรโภคมการคาดวาสนคาใดมผลผลตนอยและราคาจะแพง

ขน ผบรโภคกจะมการซอสนคานนกนมาก

7. ฤดกาล เชน ฤดรอน ผบรโภคจะหาซอเสอผาทสวมใสสบายไมรอน ฤดฝน ผบรโภคจะหาซอ

เสอผาและเครองปองกนฝนกนมาก เปนตน

เรองท 4

หนวยงานทคมครองผบรโภค

กฎหมายและขอมลการคมครองผบรโภค

96

กองคมครองผบรโภคดานโฆษณา 0-2629-7037-9 , 0-2629-7041-3

กองคมครองผบรโภคดานฉลาก 0-2629-7048-50 , 0-2629-7052-5

กองคมครองผบรโภคดานสญญา 0-2629-7061-3 , 0-2629-7065-8

กองเผยแพรและประชาสมพนธ 0-2629-8250-2 , 0-2629-8254-6

กองนตการ 0-2629-8259-60 , 0-2629-8262-4

สานกงานเลขานการกรม 0-2629-8243 , 0-2629-8245-8

การพทกษสทธผบรโภค

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เปนรฐธรรมนญฉบบแรกทใหความสาคญ

ของการคมครองผบรโภค โดยบญญตถงสทธของผบรโภคไวในมาตรา 57 วา “สทธของบคคลซงเปน

ผบรโภคยอมไดรบความคมครอง ทงนตามทกฎหมายบญญต”

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครอง

ผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ.2541 ไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบความคมครองตามกฎหมาย 5

ประการ ดงน

1. สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอ

บรการ ไดแก สทธทจะไดรบการโฆษณาหรอการแสดงฉลากตามความเปนจรงและปราศจากพษภยแก

ผบรโภค รวมตลอดถงสทธทจะไดรบทราบขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการอยางถกตองและเพยง

พอทจะไมหลงผดในการซอสนคาหรอรบบรการโดยไมเปนธรรม

2. สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะเลอกซอสนคาหรอรบ

บรการโดยความสมครใจของผบรโภค และปราศจากการชกจงใจอนไมเปนธรรม

3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ ไดแก สทธทจะไดรบสนคาหรอ

บรการทปลอดภย มสภาพและคณภาพไดมาตรฐานเหมาะสมแกการใช ไมกอใหเกดอนตรายตอชวต

รางกายหรอทรพยสน ในกรณใชตามคาแนะนาหรอระมดระวงตามสภาพของสนคาหรอบรการนนแลว

4. สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา ไดแก สทธทจะไดรบขอสญญาโดยไมถกเอา

รดเอาเปรยบจากผประกอบธรกจ

5. สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย ไดแก สทธทจะไดรบการคมครองและ

ชดใชคาเสยหาย เมอมการละเมดสทธของผบรโภคตามขอ 1, 2, 3 และ 4 ดงกลาว

ขอควรปฏบตสาหรบผบรโภคในการซอสนคาหรอบรการ

ขอควรปฏบตหลงจากซอสนคาหรอบรการ ผบรโภคมหนาทในการใชความระมดระวงตาม

สมควร ในการซอสนคาหรอบรการ ไดแก การใหความสาคญกบฉลากของสนคาและการโฆษณา

สนคาหรอบรการ

97

1. ผบรโภคตองตรวจดฉลากของสนคา เพอเปนขอมลในการเปรยบเทยบสนคา แตละยหอ

กอนตดสนใจเลอกสนคา ฉลากของสนคาทควบคมจะตองระบขอความดงตอไปน

ชอประเภท หรอชนดของสนคาทแสดงใหเขาใจ ไดวาสนคานนคออะไร ในกรณทเปนสนคา

สงหรอนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายใหระบชอประเทศทผลตดวย

ชอหรอเครองหมายการคา ทจดทะเบยนในประเทศไทย ของผผลตเพอขายในประเทศไทย

ชอหรอเครองหมายการคา ทจดทะเบยนในประเทศไทย ของผสงหรอนาเขามาในราชา

อาณาจกรเพอขาย

สถานทตงของผผลตเพอขาย หรอของผสงหรอผนาเขามาในราชอาณาจกรเพอขายแลวแต

กรณ

ตองแสดงขนาดหรอมต หรอปรมาณ หรอปรมาตร หรอนาหนกของสนคาแลวแตกรณ

สาหรบหนวยทใชจะใชชอเตมหรอชอยอหรอสญลกษณแทนกได

ตองแสดงวธใช เพอใหผบรโภคเขาใจวาสนคานนใชเพอสงใด

ขอแนะนาในการใชหรอหามใช เพอความถกตองในการใหประโยชนแกผบรโภค

วน เดอน ป ทผลต หรอวน เดอน ป ทหมดอายการใช หรอ วน เดอน ป ทควรใชกอน วน

เดอน ป ทระบนน เพอใหเขาใจในประโยชนของคณภาพหรอคณสมบตของสนคานน (ถาม)

ราคาโดยระบหนวยเปนบาท และจะระบเปนเงนสกลอนกได

2. สอบถามขอเทจจรงเกยวกบคณภาพของสนคาจากผขาย หรอผทเคยใชสนคานนแลว

3. ศกษาเงอนไข หรอขอจากดของสนคา เชน วน เดอน ป ทผลตหรอหมดอาย วธการใช การ

เกบรกษา คาเตอนหรอขอควรระวงของสนคาใหเขาใจอยางถองแท เพอผบรโภคสามารถใชสนคาได

อยางเตมประสทธภาพและประหยด

4. รองขอใหหนวยงานทเกยวของตรวจสอบคณภาพ และปรมาณของสนคาวาเปนจรงตามทระบ

ไวทฉลากของสนคาหรอไม เพอใหไดสนคาทมคณภาพและเปนธรรมแกผบรโภค

98

5. ผ บรโภคอยาดวนหลงเช อคาโฆษณาของสนคาหรอบรการ ตองศกษาเง อนไข

รายละเอยดอนๆ ของตวสนคา หรอบรการทอาจไมไดระบไวในการโฆษณา เนองจากการโฆษณา

สนคาหรอบรการของผ ประกอบธรกจสวนใหญจะเสนอแตขอดและเง อนไขทเปนประโยชนตอ

ผบรโภค สวนขอเสยมกจะไมกลาวถงในการโฆษณา จงจาเปนทผบรโภคตองศกษาหาความรเพมเตม

จากการสอบถามผขายหรอบรษทผผลตตลอดจนผมความร ผเคยมประสบการณในการใชสนคานนๆ

มาแลว

ขอความโฆษณาตอไปน ถอวาเปนขอความทไมเปนธรรมตอผบรโภค หรอเปนขอความทอาจ

กอใหเกดผลเสยหายตอสงคมเปนสวนรวม

ขอความทเปนเทจหรอเกนความจรง

ขอความทกอใหเกดความเขาใจผดในสาระสาคญเกยวกบสนคาหรอบรการ ไมวาจะเปนการ

กระทา โดยใชหรออางองรายงานทางวชาการ สถตหรอสงใดสงหนงอนเปนความจรง หรอเกนความ

จรงหรอไมกตาม

ขอความท เปนการสนบสนนโดยตรงหรอโดยออมใหมการกระทาผดกฎหมายหรอ

ศลธรรม หรอนาไปสความเสอมเสยในวฒนธรรมของชาต

ขอความทจะทาใหเกดความแตกแยกหรอเสอมเสยความสามคคในหมประชาชน

ขอความอยางอนตามทกาหนดในกระทรวงทผประกอบธรกจตองระบขอความใหครบถวน หาก

ฝาฝนมโทษตามกฎหมาย

ขอควรปฏบตหลงจากซอสนคาหรอบรการ

ผบรโภคมหนาทในการเกบรกษาพยานหลกฐานตางๆ ทแสดงถง การละเมดสทธของผบรโภค

ไว เพอการเรยกรองตามสทธของตน พยานหลกฐานดงกลาว อาจเปนสนคาทแสดงใหเหนวามปรมาณ

หรอคณภาพไมเปนไปตามมาตรฐานทระบไวในฉลาก มความสกปรก หรอมพษทกอใหเกดอนตราย

ควรจาสถานทซอสนคาหรอบรการนนไว เพอประกอบการรองเรยนและตองเกบเอกสารโฆษณาและ

ใบเสรจรบเงนเอาไวดวย

เมอมการละเมดสทธของผบรโภคขน ผบรโภคมหนาทในการดาเนนการรองเรยน ตามสทธของ

ตน โดยรองเรยนไปยงหนวยงานทเกยวของกบการกากบดแลสนคาหรอบรการนนหรอรองเรยนมาท

สานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ตางจงหวดรองเรยนทคณะอนกรรมการการคมครอง

ผบรโภคประจาจงหวด

การเตรยมตวเพอรองทกขสาหรบผบรโภค

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตม โดยพระราชบญญตคมครอง

ผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 4 ไดบญญตสทธของผบรโภคทจะไดรบการคมครอง 5 ประการ

ไดแก

99

สทธทจะไดรบขาวสารรวมทงคาพรรณนาคณภาพทถกตองและเพยงพอเกยวกบสนคาหรอ

บรการ

สทธทจะมอสระในการเลอกหาสนคาหรอบรการ

สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาหรอบรการ

สทธทจะไดรบความเปนธรรมในการทาสญญา

สทธทจะไดรบการพจารณาและชดเชยความเสยหาย

ดงนน การรองทกขเมอไมไดรบความเปนธรรมจากการซอสนคาหรอบรการ ถอเปนเรองทชอบ

ธรรม ทผบรโภคควรกระทา เพอใหผประกอบธรกจชดใชความเสยหายและเพอเปนการลงโทษหรอ

ปรามมใหผประกอบธรกจเอารดเอาเปรยบผบรโภค

การเตรยมตวของผบรโภค เพอจะมารองทกขเปนขนตอนทมความสาคญ หากเอกสาร หลกฐาน

ทผบรโภคนามาไมครบถวน จะทาใหผบรโภคเสยเวลาในการยนเรอง

การเตรยมเอกสาร หลกฐานของผรองเรยน

ผรองเรยนจะตองเตรยมเอกสาร หลกฐานใหพรอม เพอจะนามาใชประกอบกบการบนทกคา

รองเรยน

ใหผบรโภคยนเรองรองเรยน ทสานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (กรงเทพมหานคร) หรอ

คณะอนกรรมการการคมครองผบรโภคประจาจงหวด ในจงหวดททานอาศยอย โดยมขนตอนดงน

1. ผรองเรยนกรอกรายละเอยดในแบบบนทกคารองเรยนพรอมแนบเอกสาร (เอกสารลงชอ

รบรองสาเนาทกฉบบ) มอบใหเจาหนาท

2. ผรองเรยนกรอกรายละเอยดในแบบหนงสอมอบอานาจ (มอบอานาจให สคบ.ดาเนนการ

แทนผรอง)

3. กรณผบรโภคไมสามารถรองเรยนดวยตนเองได ผมารองเรยนแทนจะตองมหนงสอรบรอง

มอบอานาจจากผบรโภค (พรอมตดอากรแสตมป จานวน 30 บาท) นามายนตอเจาหนาทดวย หากมขอ

สงสยประการใดโปรดสอบถามเจาหนาทเพมเตม หรอโทรศพทตดตอหนวยงานทใหการคมครอง

ผบรโภค

100

เรองท 5

ความสาคญของกลมทางเศรษฐกจในเอเชย

ระบบเศรษฐกจของประเทศตางๆ ในเอเชย

การรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ

หลกการการรวมกลมทางเศรษฐกจ ความสมพนธของการคาระหวางประเทศมววฒนาการ

เปลยนแปลงไปจากการคาในอดต ทงในรปแบบทางการคา ขอบขายกจกรรมทางการคา ประเทศคคา

และเทคโนโลยสารสนเทศทอานวยความสะดวกทางการคา การเจรจาทางการคาเปนเรองสาคญ และ

เปาหมายหลกของผเจรจาทางการคาทมาจากภาครฐ คอ เพอสทธประโยชนทางการคาของชาตตนเอง

เนองจากการแขงขนทางการคา ประเทศตางๆ จงมนโยบายและมาตรการทใชบดเบอนทางการคา ซงทา

ใหการคาระหวางประเทศขาดความเปนธรรมและขาดความเปนเสร การเจรจาทางการคานน มงหวงวา

จะเปนการแลกเปลยนหรอลดหยอนสทธพเศษทางการคา จดทาขอตกลงทางการคา ความรวมมอและ

พฒนารปแบบการคา และเพอแกไขขอพพาททางการคาระหวางประเทศ รปแบบการเจรจาตอรองทาง

การคานนสามารถแบงไดตามระดบของการเจรจา คอทวภาค (Bilateral) ซงเปนความสมพนธระหวาง

ประเทศตอประเทศการเจรจามากฝาย (Plurilateral) อาทเชน การเจรจา 3 ฝาย หรอการเจรจา 4 ฝาย การ

เจรจาหลายฝายหรอพหภาค (Multilateral) ซงเปนการเจรจาทมประเทศเขารวมและใชเวลายาวนานกวา

จะไดขอสรป การเจรจาตอรองทางการคาเหลานนาไปสระดบความสมพนธทางการคาระหวางประเทศ

ในรปแบบตาง ๆ ปจจบนระดบความสมพนธในระดบกลมประเทศในภมภาคใกลเคยงกนและม

ขอตกลง ตอกน (Regional Trade Arrangements) เปนกลมเศรษฐกจและเปนเรองสาคญตอการพฒนาท

นาไปสการคาเสรของโลก

รปแบบของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

การรวมกลมทางเศรษฐกจมไดหลายรปแบบและมววฒนาการแตกตางกนโดยแตละรปแบบจะม

ความเขมขนของความสมพนธซงกนและกนแตกตางกนไป เชน

1. ขอตกลงการใหสทธพเศษทางศลกากร (Preferential Tariff Agreement) เปนขอตกลงเพอลด

ภาษใหแกกนและกน โดยอตราภาษทเรยกเกบจะนอยกวาอตราภาษทเรยกเกบจากประเทศทสาม เชน

การรวมตวกนของกลม LAIA (Latin American Integration Association) , ASEAN และ Trade

Expansion and Cooperation Agreement เปนตน

2. สหภาพศลกากรบางสวน (Partial Customs Union) การรวมตวทางเศรษฐกจในรปแบบน

ประเทศททาขอตกลงกนยงคงอตราภาษไวในระดบเดม แตมการกาหนดอตราภาษศลกากรในการคากบ

ประเทศภายนอกกลมรวมกน

101

3. เขตการคาเสร (Free Trade Areas) ในเขตการคาเสร การซอขายสนคาและบรการระหวาง

ประเทศภาค สามารถทาไดอยางเสรปราศจากขอกดกนทางการคา ทงมาตรการทางภาษและมาตรการ

กดกนทางการคาทมใชภาษ ในขณะเดยวกนแตละประเทศสมาชกยงคงสามารถดาเนนนโยบายกดกน

ทางการคากบประเทศนอกกลมไดอยางอสระ เชน การรวมตวกนของกลม EFTA , NAFTA และ CER

เปนตน

4. สหภาพศลกากร (Customs Union) เปนรปแบบของการรวมกลมทางเศรษฐกจทมระดบความ

เขมขนสงขนมาอกระดบหนง โดยการรวมกลมในลกษณะน นอกจากจะขจดขอกดกนทางการคา

ออกไปแลว ยงมการกาหนดพกดอตราภาษศลกากรในการคากบประเทศภายนอกกลมรวมกน และใหม

อตราเดยวกนดวย

5. ตลาดรวม (Common Market) รปแบบของการรวมกลมประเภทน นอกจากจะมลกษณะ

เหมอนกบสหภาพศลกากรแลว การเคลอนยายปจจยการผลต (แรงงาน ทน และเทคโนโลย) สามารถทา

ไดอยางเสร เชน การรวมตวกนของกลม EU กอนป 1992

6. สหภาพทางเศรษฐกจ (Economic Union) นอกจากจะมการคาเสร การเคลอนยายปจจยการ

ผลตอยางเสร และนโยบายการคารวมแลว ยงมการประสานความรวมมอกนในการดาเนนนโยบายทาง

เศรษฐกจ ทงนโยบายการเงน และการคลงอกดวย เชน การรวมตวของกลม EU ในปจจบน

7. สหภาพทางเศรษฐกจแบบสมบรณ (Total Economic Union) เปนการรวมตวทางเศรษฐกจทม

ความเขมขนมากทสด จะมการจดตงรฐบาลเหนอชาต และมนโยบายทางเศรษฐกจเดยวกน

การมขอตกลงทางการคาเสรและบทบาทของ WTO

แกตตหรอองคการการคาโลก (WTO) ในปจจบนมวตถประสงคทสาคญประการหนงคอ ตองการ

ใหการคาโลกดาเนนไปอยางเสร บนพนฐานของความเทาเทยมกน คอ ไมมการเลอกปฏบตระหวาง

ประเทศภาคสมาชก

การจดตงกลมเศรษฐกจในระดบภมภาคไมวาจะอยในรปทวภาคหรอพหภาคความเปนเสรทาง

การคามากขนระหวางประเทศในกลม แตไมอาจหลกเลยงการกดกนทางการคาตอประเทศนอกกลมไป

ได เมอพจารณาจากบทบญญตของ WTO จะเหนไดวา การรวมกลมหรอการทาความตกลงทางการคา

ระดบภมภาคเชนนเปนสงทดาเนนการได ถอวาเปน “ขอยกเวน” อยางหนงของ WTO ทประเทศภาค

สมาชกสามารถเลอกปฏบตได ระหวางประเทศในกลมกบประเทศนอกกลม แตจะตองดาเนนการให

สอดคลองกบเงอนไขทกาหนดไวในบทบญญตมฉะนนอาจจะขดกบพนธกรณภายใต WTO ได

การจดตงกลมเศรษฐกจตามมาตรา 24 นน มอย 3 รปแบบ คอ

1. สหภาพศลกากร

2. เขตการคาเสร

102

3. ขอตกลงชวคราวกอนทจะจดตงสหภาพศลกากรหรอเขตการคาเสร

103

เหตผลของการรวมกลมทางเศรษฐกจ

ประเทศเลกทกาลงพฒนากอตวเปนกลมเศรษฐกจมากขน เพราะนานาประเทศตระหนกวาการท

มตลาดใหญ การรวมใชทรพยากร การแบงงานกนทาอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะประเทศทอยใน

อาณาบรเวณใกลเคยงกนจะนาไปสพฒนาการทางเศรษฐกจทแขงแกรงและสามารถแขงขนกบตลาด

ใหญๆ ได

ประเทศไทยไดรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศอนๆ อยางกวางขวาง และไดเขารวมเปนสมาชก

ขององคกรระหวางประเทศหลายองคกรดงน

1. กลมอาเซยน หรอ สมาคมประชาชาตเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast

Asian Nations : ASEAN) ประกอบดวย 6 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร

บรไน และไทย สานกงานใหญตงอยทเมองจาการตา ประเทศอนโดนเซย

องคกรนมวตถประสงค เพอสงเสรมความรวมมอทางเศรษฐกจ วทยาศาสตร และเทคโนโลย

สงคม และวฒนธรรม ตลอดจนการเมองระหวางประเทศสมาชก

จากการกอตงกลมอาเซยน มาตงแต พ.ศ. 2510 มาจนถงปจจบน ประเทศสมาชกอาเซยนมการ

ขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรว โครงสรางทางเศรษฐกจกเปลยนแปลงจากภาคเกษตรไปส

ภาคอตสาหกรรมมากขน สงผลใหประเทศสมาชกประสบปญหาทงทางดานการขาดดลการคา การเพม

อตราคาจางแรงงาน และการขาดแคลนการบรการพนฐาน

2. กลมเอเปค (Asia-Pacific Economic Cooperation : APEC) กอตงขนเมอ พ.ศ. 2532 มสมาชก

12 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา เกาหลใต สงคโปร ฟลปปนส นวซแลนด มาเลเซย ญปน อนโดนเซย

แคนาดา บรไน ออสเตรเลย และไทย

องคกรนมวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอในการแกปญหารวมกน สงเสรมการคาเสร

ตลอดจนการปรบปรงแบบแผนการตดตอการคาระหวางกน และเพอตงรบการรวมตวเปนตลาด

เดยวกนระหวางประเทศสมาชก

3. คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมสาหรบเอเชยและแปซฟก (Economic and Social

Commission for Asia and pacific : ESCAP)

องคกรนเปนองคกรทจดตงขนโดยองคการสหประชาชาต มวตถประสงคเพอสงเสรมความ

รวมมอในการพฒนาดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศสมาชกทอยในเอเชยและแปซฟก รวมทง

ประเทศไทยดวย ESCAP เปนองคกรทขยายมาจากคณะกรรมาธการเศรษฐกจแหงเอเชย และตะวนออก

ไกล (Economic commission for Asia and the Far East : ECAFE) ซงจดตงขนเมอ พ.ศ. 2490 และใน

พ.ศ. 2517 ไดขยายมาเปน ESCAP ทงนเพอใหครอบคลมประเทศในพนทเอเชยและแปซฟกทงหมด

104

ประเทศทเปนสมาชกจะไดรบความชวยเหลอในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม สานกงานตงอยท

กรงเทพมหานคร ประเทศไทย

4. ขอตกลงทวไปวาดวยภาษศลกากรและการคา (General Agreement of Tariffs and Trade :

GATT) กอตงเมอวนท 30 ตลาคม พ.ศ. 2490 มประเทศสมาชกเกอบทวโลก ประเทศไทยเขาเปน

สมาชกเมอวนท 20 พฤศจกายน 2525 องคกรนมวตถประสงคเพอสงเสรมระบบการคาเสร และสงเสรม

สมพนธภาพทางการคาและเศรษฐกจระหวางประเทศ โดยทกประเทศสมาชกตองปฏบตตาม

กฎระเบยบของ GATT ประเทศไทยไดรบการสงเสรมดานการขยายตวทางการคา ทาใหความ

เสยเปรยบดานการเจรจาการคาระหวางประเทศกบมหาอานาจทางเศรษฐกจลดลงไปมาก

ลกษณะ ประเภทสนคาของประเทศในเอเชย

ประเทศตางๆ ในเอเชยมการผลตสนคาทมลกษณะคลายคลงกน เนองจากลกษณะภมประเทศท

เปนทตงของประเทศ ทสามารถผลตสนคาไดด โดยเฉพาะผลผลตทเปนอาหารของโลกทไดจาก

การเกษตร เชน ขาว ยางพารา มนสาปะหลง แตกมหลายประเทศ เชน จน ญปน อนเดย ทพลกผนไป

ผลตสนคาทเปนเทคโนโลยสมยใหม เชน ยานยนต อปกรณไฟฟา คอมพวเตอร และอนๆ

ประเทศไทย มการผลตสนคาทสงออกขายทวโลก สนคาเกษตรสงออกสาคญทนารายไดเขา

ประเทศสงสด 10 อนดบแรก ไดแก ยางพาราและผลตภณฑ ขาวและผลตภณฑ ปลาและผลตภณฑ กง

และผลตภณฑ ไมและผลตภณฑ มนสาปะหลงและผลตภณฑ นาตาลและผลตภณฑ ผลไมและ

ผลตภณฑ กระดาษและผลตภณฑ 47,235 ลานบาท และเนอไก

นอกจากนนยงมสนคาท ประเทศไทยทาการคาระหวางประเทศ เชน สงทอและวสด

สงทอ การออกแบบผลตภณฑ อญมณ และอตสาหกรรมการทองเทยว

อนโดนเซย มทรพยากรปาไม พนทสวนใหญเปนปาดงดบ เปนประเทศทมปาไมมากทสดใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใต ผลตผลจากปาไมสวนใหญเปนไมเนอแขง แรธาต แรธาตทสาคญไดแก นามน

ปโตรเลยม ทารายไดใหกบประเทศมากทสด อนโดนเซยเปนสมาชกขององคการประเทศ ผสงนามน

เปนสนคาออก เกษตรกรรม มการปลกพชแบบขนบนได พชเศรษฐกจ ไดแก ขาว ยาสบ ขาวโพด

เครองเทศ ประมง ลกษณะภมประเทศเปนหมเกาะทาใหอนโดนเซยสามารถจบสตวนาไดมาก

อตสาหกรรม อตสาหกรรมทสาคญ ไดแก การกลนนามน การตอเรอ

ญปน การสงออกของญปนสนคาสงออกของญปนทสาคญเปนประเภทยานพาหนะและอปกรณ

ขนสง เครองจกร และสนคาอเลกทรอนกส เรอ ผลตภณฑเภสชกรรม เครองสาอาง รถไฟ/รถรางและ

อปกรณ รวมถงผลตภณฑจากกระดาษ เชน การบรรจภณฑ

สงคโปร ไมมทรพยากรธรรมชาตของตนเอง ไมมแรธาตใดๆ แมกระทงนาจดยงไมมเพยงพอ ตอง

พงแหลงนาจดจากมาเลเซย อตสาหกรรมสาคญๆ โดยนาเขาวตถดบจากประเทศเพอนบาน เชน

อตสาหกรรมกลนนามน โดยซอนามนดบจากอนโดนเซยและบรไน นอกจากนยงมอตสาหกรรมถลง

105

แรเหลกและดบก อตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมเครองใชไฟฟา อตสาหกรรมผลตรถยนตและชนสวน

อะไหล ฯลฯ

สาธารณรฐประชาชนลาว สนคาสงออกของลาว ไดแก ไมและไมแปรรป สนคาประมงและ

สตว แรธาต สนคาการเกษตร เชน ชา กาแฟ เครองเทศ ฯลฯ เครองนงหม พาหนะและอะไหล หนงสตว

และผลตภณฑหนงฟอก เครองจกรกลทไมใชไฟฟาและสวนประกอบ เครองพลาสตก ผลตภณฑและ

เครองอปโภค

เวยดนาม สนคาสงออกทสาคญของเวยดนาม ไดแก ขาว นามนดบ สงทอและเสอผา

สาเรจรป รองเทา ผลตภณฑสตวนาทะเล ไมและเฟอรนเจอร กาแฟ

สาธารณรฐแหงสหภาพพมา(เมยนมาร) รฐบาลพมาประกาศนโยบายตงแตเขายดอานาจการ

ปกครองใหมๆ ทจะเปลยนแปลงเศรษฐกจพมาจากระบบวางแผนสวนกลาง (Centrally-planned

economy) เปนระบบตลาดเปดประเทศ รองรบและสงเสรมการลงทนจากภายนอก สงเสรมการสงออก

การทองเทยว และขยายความรวมมอทางเศรษฐกจกบภมภาค แตในทางปฏบตการปรบโครงสราง

เศรษฐกจของพมาไมคบหนา รฐบาลพมาไมไดดาเนนการในทศทางดงกลาวอยางเตมท รฐบาลยงคงคม

และแทรกแซงภาคการผลตตางๆ อยางเขมงวด มการเปลยนแปลงกฎระเบยบดานการคาการลงทน

106

ดานเกษตรกรรม รฐบาลพมาใหความสาคญตอการผลตและสงออกผลผลตถว ขาว ยางพารา

ไดปรบระบบการสงออกถวขนใหม เพอใหเกดความคลองตวและจงใจใหเกษตรกร ขยายการเพาะปลก

และรฐบาลพมาพยายามสงเสรมโครงการปลกขาวเพอการสงออก ปจจบนแมวารฐบาลพมา ยงไมได

ดาเนนการใดๆ ทสาคญเพอปฏรประบบเศรษฐกจมหภาค แตพยายามเรงการพฒนาภาคการเกษตร การ

สงเสรมการลงทนจากตางประเทศ การสงเสรมการทองเทยว การนาทรพยากรมาใชโดยเฉพาะกาซ

ธรรมชาตและพลงนา

ประเทศจน มประชากรมาก และอาณาเขตกวางขวางเปนทสองของโลก ผลผลตตางๆ สวนใหญ

เพอเลยงชพคนในประเทศ แตอยางไรกตามรฐบาลไดกาหนดนโยบายเพอการพฒนาเศรษฐกจให

สามารถสงออกไปยงนานาประเทศได โดยเนนศกยภาพของพลเมองเปนสาคญ เชน ทางตะวนตกเฉยงเหนอ

มแรเหลกมาก กจะเนนการเจรญเตบโตดานการผลตเหลกกลา และผลตภณฑททาจากเหลก เมองทเปน

กลางการคากเนนการบรการสงออก การผลตสนคายานยนต เครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกส เชน

เซยงไฮ เมองทมทรพยากรธรรมชาตสวยงาม กเนนธรกจการทองเทยว และทสาคญผลผลตทางการ

เกษตรทเปนของจนสามารถสงออกจาหนายเปนคแขงทสาคญของประเทศในภมภาคเอเชย เชน ผก

ผลไม และอาหารทะเล เปนตน

เรองท 6 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

1. ความเปนมา

107

อาเซยนหรอสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ( Association of South

East Asian. Nation : ASEAN) เปนองคกรระหวางประเทศระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอตง

ขน เมอวนท 8 สงหาคม 2510 จนถงปจจบนมสมาชกรวมทงสน 10 ประเทศ ไดแก ประเทศไทย ,

มาเลเชย , สาธารณรฐฟลปปนส , อนโดนเชย , สาธารณรฐสงคโปร , บรไนดารสซาลาม , สาธารณรฐ

สงคมนยมเวยดนาม , สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว , สหภาพพมา และราชอาณาจกร

กมพชา การกอตงมวตถประสงคเพอสรางสนตภาพในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต สงเสรมความ

รวมมอซงกนและกนอนจะนามาสความมนคงทางการเมองความเจรญทางเศรษฐกจ สงคม และ

วฒนธรรม

ในยคทสถานการณโลกมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว การรวมตวกนของ

ประเทศในกลมอาเซยนทง 10 ประเทศ ใหเขมแขง จะทาใหประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยง

ใต สามารถเผชญกบการเปลยนแปลงและปญหาไดดยงขน อกทงยงเปนการเพมขดความสามารถใน

การแขงขน เพราะการทมสมาชกถง 10 ประเทศ มทาทเปนหนงเดยวในเวทระหวางประเทศ ทาให

อาเซยนมความนาเชอถอและมอานาจตอรองในเวทระหวางประเทศมากขน ดงนนในการประชมผนา

อาเซยน ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2546 ทบาหล ผนามความเหนตรงกนวาอาเซยนควรรวมมอกนให

เหนยวแนนเขมแขงและมนคงยงขน จงมการลงนามในปฏญญาวาดวยความรวมมออาเซยนเพอ

กาหนดใหมการสรางประชาคมอาเซยนขนภายในป 2563 ตอมาไดมการเลอนกาหนดการรวมตวในป

พ.ศ. 2558 โดยประชาคมอาเซยนประกอบดวย 3 เสาหลก ไดแก ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ประชาคมสงคม – วฒนธรรมอาเซยน และประชาคมความมนคงอาเซยน ซงในทนเราจะเรยนรเฉพาะ

เรองประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ประชาคมเศรษฐกจ (ASEAN Economic Comunity : AEC) เปนการรวมกลมของ

ประเทศสมาชกของอาเซยนทง 10 ประเทศ ทเนนใหความสาคญในเรองการสรางความแขงแกรงทาง

เศรษฐกจอยางตอเนอง โดยทประชมสดยอดอาเซยน (ASEAN Summit) ครงท 8 เมอ เดอน

พฤศจกายน 2545 โดยเหนชอบใหอาเซยนกาหนดทศทางการดาเนนงานเพอมงไปสการเปนประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน เพอใหอาเซยนปรบปรงกระบวนการดาเนนงานภายในของกลมอาเซยนใหม

ประสทธภาพยงขน ซงในการประชมสดยอดอาเซยนในป 2546 ผนาอาเซยนไดออกแถลงการณ

เหนชอบใหมการรวมตวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายใน ป 2558 และเรงรดการ

รวมกลม เพอเปดเสรสนคาและบรการสาคญใน 12 สาขา ไดแก การทองเทยว การบน ยานยนต

ผลตภณฑไม ผลตภณฑยาง สงทอ อเลกทรอนกส สนคาเกษตร ประมง เทคโนโลยสารสนเทศ

สขภาพ และ โลจสตกส

108

2. ความสาคญ

ทามกลางบรบททางเศรษฐกจ การคาและการลงทนระหวางประเทศทมการแขงขน

สงอนสงผลใหประเทศตางๆตองปรบตวเองเพอใหไดรบประโยชนจากระบบเศรษฐกจโลก รวมถง

การรวมกลมการคากนของประเทศตางๆ อาท สหภาพยโรป และเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ ผนา

ประเทศสมาชกอาเซยนไดเหนชอบ ใหจดตง “ประชาคมเศรษฐกจของอาเซยน” ภายในป 2585

เพอทจะใหภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความมนคง มงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆได

โดย ยดหลกดงน

1. มงทจะจดตงใหอาเซยนเปนตลาดเดยวและเปนฐานการผลตรวมกน

2. มงใหเกดการเคลอนยายเงนทน สนคา การบรการ การลงทน แรงงานฝมอระหวาง

ประเทศสมาชกโดยเสร

3. ใหความชวยเหลอแกประเทศสมาชกใหมของอาเซยน (ราชอาณาจกรกมพชา

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สหภาพพมา และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม หรอ

CLMV) เพอลดชองวางของระดบการพฒนาของประเทศสมาชกอาเซยน และชวยใหประเทศสมาชก

เหลานเขารวมในกระบวนการรวมตวทางเศรษฐกจของอาเซยน สงเสรมใหอาเซยนสามารถรวมตวเขา

กบประชาคมโลกไดอยางไมอยในภาวะทเสยเปรยบและสงเสรมขดความสามารถในการแขงขนของ

อาเซยน

4. สงเสรมความรวมมอในนโยบายการเงนและเศรษฐกจมหภาค การพฒนา

โครงสรางพนฐานและการคมนาคมความรวมมอดานกฎหมาย การพฒนาความรวมมอดานการเกษตร

พลงงาน การทองเทยว การพฒนาทรพยากรมนษย โดยการยกระดบการศกษาและการพฒนาฝมอ

ประชาคมเศรษฐกจของอาเซยน จะเปนเครองมอสาคญทจะชวยขยายปรมาณการคา

และการลงทนภายในภมภาค ลดการพงพาตลาดของประเทศในโลกทสาม สรางอานาจการตอรอง

และศกยภาพในการแขงขนของอาเซยนในเวทเศรษฐกจโลก เพมสวสดการและยกระดบความเปนอย

ของประชาชนของประเทศสมาชกอาเซยน

หากอาเซยนสามารถสรางประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดสาเรจ ประเทศไทยจะได

ประโยชนจากการขยายการสงออก โอกาสทางการคา และเปดโอกาสการคาบรการในสาขา ทประเทศ

ไทยมความเขมแขง เชนการทองเทยว โรงแรมและภตตาคาร สขภาพ ฯลฯ ซงอาเซยนยงมความ

ตองการดานการบรการเหลานอกมาก นอกจากนยงชวยเสรมสรางโอกาสในการดงดดการลงทน

โดยตรงจากตางประเทศมายงอาเซยน ซงจะเพมอานาจการตอรองของอาเซยนในเวทการคาโลก และ

ยกระดบความเปนอยของประชาชนในอาเซยนโดยรวมใหดยงขน

109

3. กฎบตรอาเซยน

กฎบตรอาเซยนเปรยบเสมอนรฐธรรมนญของอาเซยนทจะทาใหอาเซยนมสถานะ

เปนนตบคคล เปนการวางกรอบทางกฎหมายและโครงสรางองคกรใหกบอาเซยน

ผนาอาเซยนไดลงนามรบรองกฎบตรอาเซยนในการประชมสดยอดอาเซยน ครงท

13 เมอวนท 20 พฤศจกายน 2550 ในโอกาสครบรอบ 40 ป ของการกอตงอาเซยน ณ ประเทศสงคโปร

เพอใหประชาคมโลกไดเหนถงความกาวหนาของอาเซยนทจะกาวเดนไปดวยกนอยางมนใจระหวาง

ประเทศสมาชกทง 10 ประเทศ และถอเปนประวตศาสตรจะปรบเปลยนอาเซยนใหเปนองคกรทม

สถานะเปนนตบคคลในฐานะทเปนองคกรระหวางรฐบาล ทงนประเทศสมาชกไดใหสตยาบนเปนกฎ

บตรอาเซยนครบทง 10 ประเทศแลว เมอวนท 15 พฤศจกายน 2551 ดงนนกฎบตรอาเซยนจงมผล

บงคบใชตงแตวนท 15 ธนวาคม 2551 เปนตนไป

วตถประสงคของกฎบตรอาเซยน

1. เพอใหองคกรทมประสทธภาพ มประชาชนเปนศนยกลางและเคารพกฎกตกาใน

การทางานมากขน

2. เพอเสรมสรางกลไกตรวจสอบเฉพาะและตดตามการดาเนนการตามความตกลง

ตางๆ ของประเทศสมาชก ใหมผลเปนรปธรรม

3. เพอปรบปรงโครงสรางการทางานและกลไกตางๆ ของอาเซยนใหมประสทธภาพ

มากขน และเพมความยดหยนในการแกไขปญหา

4. ความรวมมอดานเศรษฐกจ

ความรวมมอดานเศรษฐกจของอาเซยนเรมมเปาหมายชดเจนเรมนาไปสการรวมตวทาง

เศรษฐกจของประเทศในภมภาคอาเซยน นบตงแตการจดตงเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) ขนและ

นบแตนนมากจกรรมอาเซยนไดขยายครอบคลมไปสทกสาขาหลกทางเศรษฐกจ รวมทงในดานการคา

สนคาและบรการการลงทนมาตรฐานอตสาหกรรมและการเกษตรกรรม ทรพยสนทางปญญา การ

ขนสง พลงงาน และการเงน การคลง เปนตน ความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยนทสาคญ มดงน

4.1 เขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area หรอ AFTA)

เขตการคาเสรอาเซยน หรอ AFTA เปนขอตกลงทางการคาสาหรบสนคาท ผลต

ภายในประเทศสมาชกอาเซยนทงหมด ทาข นเมอป พ.ศ. 2535 มวตถประสงคเพอเพ มขด

ความสามารถในการแขงขนของอาเซยน ในฐานะทเปนการผลตทสาคญในการปอนสนคาสตลาดโลก

โดยอาศยการเปดเสรดานการคา การลดภาษ และยกเลกอปสรรคขอกดขวางทางการคาทมใชภาษ

110

4.2 เขตการลงทนอาเซยน (ASEAN Investment Area หรอ AIA)

ทประชมสดยอดอาเซยนครงท 5 เมอเดอนธนวาคม 2538 ทกรงเทพฯ ไดเหนชอบให

จดตงเขตการลงทนอาเซยน เปนเขตการลงทนเสรทมศกยภาพโปรงใสเพอดงดดนกลงทนทงจาก

ภายในและภายนอกภมภาค ความตกลงครอบคลมการลงทนในอตสาหกรรม 5 สาขา คอ สาขา

อตสาหกรรมการผลต เกษตร ประมง ปาไม และเหมองแร และภาคบรการทเกยวเนองกบ 5 สาขาการ

ผลตดงกลาว ยกเวนการลงทนดานหลกทรพยและการลงทนในดานซงครอบคลมโดยความตกลง

อาเซยนอน ๆ

4.3 ความรเรมเพอการรวมตวของอาเซยน (Initiative for ASEAN Integration หรอ IAI)

การรวมตวของประเทศสมาชก เพอลดชองวางดานการพฒนาระหวางประเทศสมาชก

เกา (ไทย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร บรไน อนโดนเซย) กบสมาชกใหมของอาเซยน (สหภาพพมา

สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ราชอาณาจกรกมพชา และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม)

โดยใหประเทศสมาชกเการวมกนจดทาโครงการใหความชวยเหลอแกประเทศใหม ครอบคลม 4 ดาน

ไดแก โครงสรางพนฐาน การพฒนาทรพยากรมนษย เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

4.4 ความรวมมอดานอตสาหกรรม (ASEAN Industrial Cooperation Scheme หรอ

AICO)

ความรวมมอดานอตสาหกรรมของอาเซยน เปนโครงการความรวมมอทมงสงเสรมการ

ลงทนในอตสาหกรรมทใชเทคโนโลยเปนฐานการผลต โดยยดหลกของการใชทรพยากรรวมกน การ

แบงสวนการผลตตามความสามารถ และความถนด

4.5 กรอบความตกลงดานการคาบรการ (ASEAN Framework Agreement on Services

หรอ AFAS)

เปนการกาหนดกรอบการเปดเสรการคาการบรการในสาขาการบรการตาง ๆ ของ

อาเซยน โดยจดทาขอผกพนในดานการเปดตลาด (market access) การใหการปฏบตเยยงคนในชาต

(National Treatment) และดานอนๆ (additional commitments) นอกจากน สมาชกอาเซยนยงตอง

เรงรดเปดตลาดในสาขาบรการทเปนสาขาสาคญ 5 สาขา ไดแก สาขาโทรคมนาคมและเทคโนโลย

สารสนเทศ สาขาสขภาพ สาขาการทองเทยว สาขาการบน และสาขาบรการโลจสตกส ทงนเพอให

อาเซยนมความพรอมในการกาวไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 ตอไป

111

4.6 ความรวมมอดานเทคโนโลยสารสนเทศและอเลกทรอนกส (e-ASEAN Framework

Agreement)

ผนาของอาเซยน ทง 10 ประเทศ รวมกนลงนามในกรอบความตกลงดานอเลกทรอนกส

ของอาเซยน ซ งเปนขอตกลงท กาหนดแนวทางเสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศสมาชก

อาเซยนในดานเทคโนโลยสารสนเทศและสอสาร(Information Technology and Communication-

ICT) เพอพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและสอสาร ในภมภาคใหสอดคลองกนและเปนไปในทศทาง

เดยวกน โดยมมาตรการทครอบคลมทง 5 ดานดงน

1) การพฒนาเชอมโยงโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศของอาเซยน

(ASEAN Information Infrastructure) ใหสามารถตดตอถงกนไดอยางทวถงกนและดวยความเรวสง

2) การอานวยความสะดวกดานพาณชยอเลกทรอนกส (e-Commerce) โดยการออก

กฏหมายและระเบยบดานพาณชยอเลกทรอนกสทสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศ และม

ระบบรกษาความปลอดภยทเปนมาตรฐานสากล เพอสรางความเชอมนแกผบรโภค

3) สงเสรม และเปดเสรดานการคาสนคา บรการ และการลงทนดานเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสาร (ICT) โดยประเทศสมาชกอาเซยนจะยกเลกภาษและอปสรรคทางการคาท

มใชภาษสาหรบสนคา ICT

4) สรางสงคมอเลกทรอนกส (e-Society) เสรมสรางความสามารถและพฒนา

อเลกทรอนกสเพอประโยชนตอสงคม

5) สรางรฐบาลอเลกทรอนกส (e-Government) สงเสรมใหมการใช ICT ในการบรการ

ของภาครฐใหมากขน

4.7 ความรวมมอดานการเงนการคลง (Financial Cooperation)

เปนกรอบความตกลงความรวมมอทเนนการสรางกลไกการสนบสนนเกอกลระหวางกน

ในเรองการเงนการคลงของประเทศสมาชกเพอดแลสภาวะเศรษฐกจดานการเงน

1) อาเซยนไดจดตงระบบระวงภยอาเซยน (ASEAN Surveillance Process) ขน เมอ

วนท 4 ตลาคม 2541 เพอสอดสองดแลสภาวะเศรษฐกจและการเคลอนยายเงนทนในภมภาค โดยใหม

การหารอและแลกเปลยนขอคดเหนเกยวกบภาวะเศรษฐกจในประเทศสมาชกในภมภาค และในโลก

โดยธนาคารพฒนาเอเชย (ADB) ไดสนบสนนและใหความชวยเหลอทางวชาการและเงนทนโดยการ

จดการฝกอบรมดานเทคนคแกเจาหนาทประเทศสมาชก และในการจดตง ASEAN Surveillance

Technical Support Unit ในสานกงานเลขาธการอาเซยนเพอสนบสนนระบบดงกลาว

112

2) การเสรมสรางกลไกสนบสนนและเกอกลระหวางกนในภมภาคเอเชยตะวนออก

(Enhancing self-help and support mechanism in East Asia) โดยไดกาหนดแนวทางความรวมมอกบ

จน ญปน และเกาหลใต ทสาคญ ไดแก จดทาความตกลงทวภาคดานการแลกเปลยนการซอ-ขายคน

เงนตราหรอหลกทรพยตางประเทศ หารอเก ยวกบการจดตงระบบเตอนภยในภมภาค และการ

แลกเปลยนการหารอเกยวกบภาวะเศรษฐกจในภมภาค

3) ความรเรมเชยงใหม (Chiang Mai Initiative) ซงไดจดตงขนเมอวนท 6 พฤษภาคม

2543 เปนการปรบปรงความตกลงแลกเปลยนเงนตราอาเซยน (ASEAN Swap Arrangement - ASA)

ในดานโครงสราง รปแบบและวงเงน และใหเสรมดวยเครอขายความตกลงทวภาคระหวางประเทศ

อาเซยนกบจน ญปนและสาธารณรฐเกาหล (Bilateral Swap Arrangment-BSA) โดยไดขยายให ASA

รวมประเทศอาเซยนทง 10 ประเทศแลว

4.8 ความรวมมอดานการเกษตรและปาไมของอาเซยน และอาเซยน +3 (สาธารณรฐ

ประชาชนจน สาธารณรฐประชาชนเกาหล และญปน)

เปนโครงการความรวมมอระหวางอาเซยน และประเทศอาเซยน + 3 (สาธารณรฐประชาชน

จน สาธารณรฐประชาชนเกาหล และญปน) ทครอบคลมความรวมมอในดานการประมง ปาไม ปศ

สตว พช และอาหารการเกษตร เพอสงเสรมความมนคงทางดานอาหารและความสามารถในการ

แขงขนของอาเซยนในดานอาหารและผลผลตปาไม

4.9 ความรวมมอดานการขนสง

เปนกรอบความตกลงทเนนการอานวยความสะดวกในการขนสงทงสนคาและบรการ

รวมกนระหวางประเทศสมาชกทจะสงผลใหสภาพเศรษฐกจโดยรวมในภมภาคเจรญเตบโตอยาง

รวดเรว

1) โครงการพฒนาทางหลวงอาเซยน (ASEAN Highway Network Project) ลกษณะ

ของโครงขายทางหลวงอาเซยน คอ มทางหลวงครอบคลม 23 สาย ทวทงภมภาคอาเซยน และจดทา

มาตรฐานทางหลวงอาเซยน (ปายจราจร สญญาณ และระบบหมายเลข)ใหเปนแบบเดยวกน

2) การอานวยความสะดวก ในการขนสงสนคาผานแดน มวตถประสงคใหประเทศ

สมาชกอาเซยนอนญาตใหรถยนตขนสงทจดทะเบยนในประเทศสมาชกหนงสามารถขนสงสนคาผาน

แดนไปยงอกประเทศหนงได

3) การเปดเสรบรการขนสงเฉพาะสนคาของอาเซยน มวตถประสงคทจะสงเสรมการ

ขนสงสนคาในอาเซยนดวยกน

113

4) การเปดเสรบรการขนสงผ โดยสารทางอากาศของอาเซยน เปนการสงเสรม

อตสาหกรรมการทองเทยวและการสงออกสนคาของไทยและสอดคลองกบนโยบายของรฐบาลท

ตองการใหมการเปดเสรการบน และสงเสรมใหประเทศไทยเปนศนยกลางการบนในภมภาคนดวย

4.10 ความรวมมอดานพลงงานในอาเซยน (ASEAN Energy Cooperation)

เพอเสรมสรางความมนคงและความยงยนในการจดหาพลงงาน การใชพลงงานอยางม

ประสทธภาพในภมภาคอาเซยน และการจดการดานความตองการพลงงานอยางเหมาะสม โดย

คานงถงปจจยดานสภาพสงแวดลอม และการชวยเหลอกนในการแบงปนปโตรเลยมในภาวะฉกเฉน

4.11 ความตกลงดานการทองเทยวอาเซยน (ASEAN Tourism Agreement)

เปนความรวมมอเพอสงเสรมใหอาเซยนเปนจดหมายปลายทางการทองเทยว โดยเนน

ความรวมมอใน 7 ดาน คอ การอานวยความสะดวกการเดนทางในอาเซยนและระหวางประเทศ การ

อานวยความสะดวกดานขนสง การขยายตลาดการทองเทยว การทองเทยวทมคณภาพ ความปลอดภย

และความมนคงของการทองเทยว การตลาดและการสงเสรมรวมกน และการพฒนาทรพยากรมนษย

ซงตอมาการตกลงดานการทองเทยวอาเซยนนยงไดขยายไปยงประเทศอาเซยน +3 (สาธารณรฐ

ประชาชนจน สาธารณรฐประชาชนเกาหล และญปน) เรยกวา “ความรวมมอดานการทองเทยวใน

กรอบอาเซยนและอาเซยน +3 โดยใหประเทศอาเซยน +3 เสนอแนวทางความรวมมอกบประเทศ

สมาชกอาเซยนทชดเจนเพอสงเสรมความรวมมอระหวางกน

5. ประโยชนและผลกระทบตอประเทศไทย

5.1 ประโยชนทประเทศไทยไดรบจากการเขารวมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

หากอาเซยนสามารถสรางประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดสาเรจตามเปาหมายท ต งไว

ประเทศไทยจะไดประโยชนหลายประการ เชน

1) ขยายการสงออกและโอกาสทางการคา จากการยกเลกอปสรรคภาษและทมใชภาษจะ

เปดโอกาสใหสนคาเคลอนยายเสร

2) คาดวาการสงออกไทยไปอาเซยนจะสามารถขยายตวไดไมตากวา 18 - 20% ตอป

3) เปดโอกาสการคาบรการ ในสาขาทไทยมความเขมแขง เชน ทองเทยว โรงแรมและ

อาหาร สขภาพ ทาใหไทยมรายไดจากการคาบรการจากตางประเทศเพมขน

4) สรางเสรมโอกาสการลงทน เมอมการเคลอนยายเงนทนไดเสรยงขน อปสรรคการลงทน

ระหวางอาเซยนจะลดลง อาเซยนจะเปนเขตการลงทนทนาสนใจทดเทยมประเทศจนและอนเดย

114

5) เพมพนขดความสามารถของผประกอบการไทย เมอมการใชทรพยากรการผลตรวมกน/

เปนพนธมตรทางธรกจรวมกบอาเซยนอนๆ ทาใหเกดความไดเปรยบเชงแขงขน (Comparative

Advantage) และลดตนทนการผลต

6) เพมอานาจการตอรองของไทยในเวทการคาโลก สรางความเชอมนใหประชาคมโลก

7) ยกระดบความเปนอยของประชาชนในประเทศ ผลการศกษา แสดงวา AEC จะทาให

รายไดทแทจรงของอาเซยนเพมขนรอยละ 5.3 หรอคดเปนมลคา 69 พนลานเหรยญสหรฐฯ

5.2 ผลกระทบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ถงแมประเทศไทยจะไดประโยชนจากการเขารวมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) แต

ประเทศไทยกไดรบผลกระทบดวยเชนกน เชน

1) การเปดตลาดเสรการคาและบรการยอมจะสงผลกระทบตออตสาหกรรมและ

ผประกอบการในประเทศทมขดความสามารถในการแขงขนตา

2) อตสาหกรรมและผประกอบการในประเทศตองเรงปรบตว

115

กจกรรมทายบทท 3 เศรษฐศาสตร

กจกรรมท 1 ให ผ เ รยนตอบคาถามตอไปน เพ อ เสรมความร จากในหนงสอเรยน

โดยถามจากผร

1.1 ใหผเรยนศกษาคนควาเรอง สถานการณเศรษฐกจไทยปจจบนเปนอยางไร มจดออน จด

แขงอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

1.2 เพอปองกนถกเอาเปรยบการใชสนคาหรอรบบรการทานมวธปองกนหรอแกไขอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

กจกรรมท 2 ถาผ เรยนเปนผผลตในระบบเศรษฐกจ ทานคดว าท านจะผลตอะไรใน

ชมชนท คาดวาจะมผลกาไรเพยงพอตอการดา เ นนชวต และจะใช

ปจจยการผลตและกระบวนการผลตอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

116

กจกรรมท 3 ใหผเรยนตอบคาถามตอไปน

3.1 เศรษฐศาสตร หมายถงวชาทวาดวยการศกษาอะไร มความสาคญอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

3.2 ความตองการ (Wants) ในวชาเศรษฐศาสตรหมายถงอะไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

3.3 คณธรรมของผผลตมอะไรบาง

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

3.4 ระบบเศรษฐกจแบบผสมหมายถงอะไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

117

กจกรรมท 4 จงเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. วชาเศรษฐศาสตรสวนใหญเปนเรองเกยวกบสงใด

ก. การผลตสนคา ข. การใหบรการ

ค. การใชทรพยากร ง. การทามาหากนในชวตประจาวน

2. การแขงขนทางการคาจะกอใหเกดผลดทางเศรษฐกจอยางไรบาง

ก. พอคาจะไดกาไรจากการขายสนคา

ข. ปองกนไมใหรฐบาลเขาไปควบคมในกจการคา

ค. ชวยปองกนการคากาไรเกนควร

ง. ประชาชนใชสนคามากขน

3. ขอใดทแสดงวาผบรโภคนาวชาเศรษฐศาสตรมาใชในชวตประจาวน

ก. ซอสนคาเฉพาะทจาเปนและราคาไมแพง

ข. กกตนสนคาเมอรวาจะขนราคา

ค. เลอกซอสนคาทถกทสด

ง. ซอสนคาจากการโฆษณา

4. ขอใดอธบายความหมายของ “ระบบเศรษฐกจ” ไดถกตองมากทสด

ก. สงคมทมแนวปฏบตทางเศรษฐกจภายใตรปแบบเดยวกน

ข. สงคมทอนญาตใหเอกชนเปนเจาของปจจยการผลต

ค. สงคมทใชกลไกของราคาเขามาแกไขปญหาเศรษฐกจ

ง. สงคมทมการผลตภายใตการควบคมของรฐบาล

5. ประเทศไทยตองกเงนจากสถาบนการเงนระหวางประเทศ เพอมาแกไขสภาวะเศรษฐกจจาก

สถาบนการเงนในขอใด

ก. โอเปค (OPEC) ข. ไอ เอม เอฟ (IMF)

ค. อซ (EC) ง. อาเซยน (ASEAN)

118

กจกรรมท 5 ใหผ เรยนพดคยกบเพ อนและสรปสาระสาคญของการศกษาเอกสารเรองประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนในแบบบนทกทกาหนด

119

แบบบนทก

1. ใหสรปความสาคญของประเทศไทยทไดรบจากการเปนประเทศสมาชกประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

2. กจกรรมทางเศรษฐกจใดบางทประเทศตองเขารวมกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

3. ใหอธบายถงประโยชนทประเทศไทยจะไดรบจากการเปนสมาชกประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน 1 ขอ

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

120

บทท 4 การเมองการปกครอง

สาระสาคญ

รฐธรรมนญเปนหวใจสาคญของระบอบประชาธปไตย กลาวคอ เปนกฎหมายสงสด วาดวยการ

จดระเบยบการปกครองโดยยดมนหลกการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปน

ประมข มรปแบบการปกครองแบบอานาจอธปไตย ซงเปนอานาจสงสดในการปกครองประชาชน

และการใชอานาจตองเปนไปตามรฐธรรมนญ โดยมบทบญญตกฎหมายรองรบ ประชาชนจงตองม

หนาทปฏบตตนตอบานเมองตามทกาหนดไวในกฎหมายรฐธรรมนญ

ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายสาระสาคญของรฐธรรมนญและการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข

2. ตระหนกในปญหาการไมปฏบตตามกฎหมาย

3. มสวนรวมสงเสรมและสนบสนนทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การเมองการปกครองทใชอยในปจจบนของประเทศไทย

1.1 การปกครองในระบอบประชาธปไตย

1.2 รฐธรรมนญของไทย

1.3 กฎหมายและหนาทของพลเมอง

เรองท 2 เ ป ร ย บ เ ท ย บ ร ป แ บ บ ท า ง ก า ร เ ม อ ง ก า ร ป ก ค ร อ ง ร ะ บ อ บ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย

และระบอบอนๆ

121

ประเทศไทยไดยดหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข

มรฐธรรมนญการปกครองแผนดนมาตงแตพทธศกราช 2475 จนถงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พทธศกราช 2550 เปนแนวทางสาคญตลอดมา

เรองท 1 การเมองการปกครองทใชอยในปจจบนของประเทศไทย

1.1 การปกครองในระบอบประชาธปไตย

การปกครองในระบอบประชาธปไตย หมายถง การปกครองทประชาชนมอานาจสงสดหรอ

แบงการปกครองของประชาชนโดยประชาชนและเพอประชาชน อนมพระมหากษตรย

เปนประมขและทรงอยใตรฐธรรมนญ

หลกการสาคญของการปกครองระบอบประชาธปไตย

เปาหมายของการปกครองระบอบประชาธปไตยเพอจดระเบยบการอยรวมกนของผคนใน

ลกษณะทเอออานวยประโยชนตอประชาชนทกคนในรฐ ใหความคมครองสทธและเสรภาพอยาง

เสมอภาคและยตธรรม มหลกการสาคญดงน

1. มรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดท ใชในการปกครองประเทศ ซ งไดกาหนด

ความสมพนธระหวางสถาบนการเมอง การปกครองและประชาชน รวมถงสทธเสรภาพและหนาท

ของประชาชนทกคน

2. มอานาจสงสดในการปกครอง คอ อานาจอธปไตย ประกอบดวย อานาจนตบญญต

อานาจบรหารและอานาจตลาการในระบอบประชาธปไตย ประชาชนมอานาจสงสดในการปกครอง

ประเทศและการใชอานาจตองเปนไปตามรฐธรรมนญทกาหนด

3. การปกครองระบอบประชาธปไตยใหถอวาเสยงขางมากหรอเหตผลของคนสวนใหญ

เปนมตทตองยอมรบ

4. มความเสมอภาค โดยประชาชนทกคนมสทธเทาเทยมกนในทกๆ ดาน เพราะทกคนอย

ภายใตการปกครองของรฐธรรมนญฉบบเดยวกน

รปแบบของการปกครองในระบอบประชาธปไตย

รปแบบของการปกครองในระบอบประชาธปไตย แบงอานาจในการบรหารประเทศ

ออกเปน 3 สวน รวมเรยกวา “อานาจอธปไตย” ประกอบดวย

1. อานาจนตบญญต พระมหากษตรยทรงเปนผใชพระราชอานาจนตบญญตผานทางรฐสภา

ซงเปนอานาจทใชในการตรากฎหมาย ควบคมการบรหาราชการแผนดนของฝายบรหารและกาหนด

122

นโยบายใหฝายบรหารปฏบต สถาบนทางการเมองทเกยวของกบอานาจนตบญญต ไดแก รฐสภา

ประกอบดวย สภาผแทนราษฎรและวฒสภา และใหถอวารฐสภาเปนตวแทนของประชาชนทง

ประเทศและเปนผรกษาผลประโยชนของประชาชน

2. อานาจบรหาร พระมหากษตรยทรงเปนผใชพระราชอานาจบรหารผานทางรฐบาล

หรอคณะรฐมนตร มหนาทในการวางนโยบาย กาหนดเปาหมายดาเนนกจการตางๆ ของรฐ เพอบาบด

ทกขบารงสขของประชาชน ดวยเหตนอานาจบรหารจงมความสาคญตอระบบการปกครองของรฐ

3. อานาจตลาการ พระมหากษตรยทรงเปนผใชพระราชอานาจตลาการฝายทางศาล ม

อานาจหนาทรกษาความยตธรรมตามทกฎหมายกาหนด รกษาเสรภาพของบคคล ปองกนและแกไขม

ใหบคคลลวงลาเสรภาพตอกน ตลอดจนคอยควบคมมใหเจาหนาทของรฐใชอานาจเกนขอบเขต

การกาหนดใหมการแยกใชอานาจอธปไตย 3 สวน และมสถาบน รฐสภา รฐบาลและศาล คอย

รบผดชอบเฉพาะสวน ทงนเปนไปตามหลกการประชาธปไตยทไมตองการใหมการรวบอานาจ แต

ตองใหมการถวงดลอานาจซ งกนและกน เปนการปองกนมใหเกดการใชอานาจแบบเผดจการ

ยกตวอยางเชน ถาใหคณะรฐมนตรใชอานาจนตบญญตและอานาจบรหาร คณะรฐมนตรกอาจจะออก

กฎหมายทไมสอดคลองกบความตองการของประชาชน และเพอนากฎหมายนนมาบงคบใชกจะไม

เกดประโยชนตอทกฝายโดยเฉพาะประชาชน ดงนนการบรหารประเทศไทยทง 3 สถาบนจงเปน

หลกประกนการคานอานาจซงกนและกน และประการสาคญเปนการปองกนการใชอานาจเผดจการ

ความสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชนในระบอบประชาธปไตย

ดงไดกลาวแลววาการปกครองแบบประชาธปไตย ประชาชนเปนผมอานาจสงสด มสทธ

เสรภาพและหนาท ตามกฎหมายกาหนด ทสาคญคอประชาชนเลอผแทนราษฎรซงสงกดพรรค

การเมองและรฐบาลมาจากผแทนราษฎรตามทกาหนดไวในกฎหมายรฐธรรมนญดงนน รฐบาลกบ

ประชาชนจงมความเกยวพนกนตลอดเวลา กลาวคอ รฐบาลกมหนาทออกกฎหมายบรหารประเทศ

ตามเจตนารมณของประชาชน จงตองอาศยความสมพนธกบประชาชนอยางใกลชด เชน คอย

สารวจตรวจสอบปญหาและความตองการของประชาชนอยเสมอและตองปฏบตตอประชาชนอยาง

เสมอภาคกนทกคน ขณะเดยวกนประชาชนกตองประพฤตปฏบตตนตอบานเมองตามทกาหนดไวใน

กฎหมายรฐธรรมนญเหมอนกน จงอาจกลาวไดวา ความสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชนใน

ระบอบประชาธปไตย จงเปนไปในลกษณะการปกครองทตองพงพาอาศยซงกนและกน

การใชอานาจอธปไตยของประชาชนตามระบอบประชาธปไตย

อานาจอธปไตยเปนอานาจสงสดในการปกครองประเทศตามระบอบประชาธปไตย

ประชาชนสามารถใชอานาจอธปไตยของตนได 2 วธ คอ

1. โดยทางตรง หมายถง การใชอานาจอธปไตยดวยตนเองโดยตรง จะใชไดกบรฐเลกๆ

ทมประชากรไมมาก

123

2. โดยทางออม หมายถง การใชอานาจอธปไตยโดยผานผแทนของประชาชนเนองจาก

จานวนของประชากรในประเทศมมาก ไมสามารถใหทกคนใชอานาจอธปไตยไดดวยตนเอง จงตองม

การเลอกผแทนของประชาชนไปใชอานาจอธปไตยในการปกครองประชาชน ปจจบนมหลายประเทศ

ทวโลกทใชวธนรวมทงประเทศไทยดวย

ขอดของการปกครองระบอบประชาธปไตย

1. ประชาชนมสทธเสรภาพในการดารงชวตในทกๆ ดาน ทงการเมองการปกครอง การ

ประกอบอาชพ สทธในทดน ครอบครองทรพยสน การนบถอศาสนาและอนๆ โดยไมละเมดกฎหมาย

2. ประชาชนทกคนมสทธเสรภาพในดานตางๆ อยางเทาเทยมกนไมวาจะรารวย ยากจน

รางกายสมบรณหรอพการเพราะทกคนตองปฏบตตามกฎหมายเชนเดยวกน

3. ประชาชนมความกระตอรอรนในการประกอบอาชพ เพราะสามารถประกอบอาชพ

ตามความตองการของตน ทาใหเศรษฐกจของประเทศสามารถพฒนาไปสความเจรญได

4. รฐบาลไมสามารถผกขาดอานาจได เนองจากประชาชนเปนผคดเลอกรฐบาลและหาก

ไมพอใจยงสามารถถอดถอนรฐบาลได ดงนนรฐบาลจงตองมความสามารถในการบรหารราชการ

แผนดนและมจรยธรรมในการทางาน

5. มความรนแรงระหวางประชาชนและรฐบาลในระดบนอย เนองจากกฎหมายใหอานาจ

ประชาชนในการคดเลอกรฐบาลและการชมนมเรยกรองโดยสนตวธ มการเจรจาอยางมเหตผล อกทง

มหนวยงานทรองรบกรณพพาทระหวางรฐและเอกชน เชน ศาลปกครอง เปนตน

6. ในกรณทมปญหาตองแกไขจะตองใหความสาคญกบเสยงสวนใหญและเคารพเสยง

สวนนอย

124

1.2 รฐธรรมนญของไทย

รฐธรรมนญ หมายถง กฎหมายสงสดในการปกครองประเทศทออกโดยฝายนตบญญต

คอ รฐสภา ซงมบทบญญตกาหนดหลกการสาคญตางๆ เชน รปแบบการปกครอง การใชอานาจ

อธปไตย ความสมพนธระหวางสถาบนการปกครอง ตลอดจนสทธเสรภาพและหนาทของประชาชน

ความสาคญของรฐธรรมนญ

รฐธรรมนญเปนกฎหมายหลกท สาคญท สด มรปแบบการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยทเรยกวา อานาจอธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข ปกครองในระบบรฐสภา

การบรหารประเทศหรอการออกกฎหมายยอมตองดาเนนการภายในกรอบของบทบญญตใน

รฐธรรมนญ บทบญญตแหงกฎหมายใดถาขดแยงกบรฐธรรมนญยอมไมมผลบงคบใช

ประเภทของรฐธรรมนญ

1. รฐธรรมนญลายลกษณอกษร เปนรฐธรรมนญทเขยนไวเปนลายลกษณอกษรทชดเจน

ดงเชน รฐธรรมนญของประเทศไทยและประเทศสหรฐอเมรกา

2. รฐธรรมนญจารตประเพณ เปนรฐธรรมนญทไมไดเขยนไวเปนลายลกษณอกษรอยาง

ชดเจน ครบถวนในเอกสารฉบบเดยวและไมไดบญญตไวในรปของกฎหมาย เชน ขนบธรรมเนยม

ประเพณในการปกครองตางๆ ประเทศองกฤษเปนประเทศหนงทมรฐธรรมนญประเภทน

ววฒนาการรฐธรรมนญของประเทศไทย

นบตงแตประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย

ตงแตพทธศกราช 2475 มาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

จนถงปจจบนมการเปลยนแปลงแกไขและประเทศใชรฐธรรมนญและรฐธรรมนญการปกครองแลว

รวม 18 ฉบบ ทงนเพอใหเหมาะสม สอดคลองกบสถานการณในประเทศในแตละยคสมย อยางไรก

125

ตามรฐธรรมนญท มมาทกฉบบมหลกการสาคญเหมอนกนคอ ยดมนการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมขและแตละฉบบจะสะทอนใหเหนถงรปแบบและ

วธการของการปกครองของประเทศเปนอยางด สาหรบรฐธรรมนญของไทยทประกาศใชอยใน

ปจจบนเปนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ฉบบท 18 โดยรฐธรรมนญฉบบน

ไดยดตามแนวทางและแกไขจดออนของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เพอให

ประชาชนไดรบประโยชนจากรฐธรรมนญนรวม 4 ประการ คอ

1. คมครอง สงเสรม ขยายสทธและเสรภาพของประชาชนอยางเตมท

2. ลดการผกขาดอานาจรฐและเพมอานาจประชาชน

3. การเมองมความโปรงใส มคณธรรมและจรยธรรม

4. องคกรตรวจสอบมความอสระ เขมแขงและทางานอยางมประสทธภาพ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ประกาศใชเมอวนท 24 สงหาคม

2550 ประกอบดวยหมวดตางๆ ดงน

หมวดท 1 บททวไป มาตรา 1 - 7

หมวดท 2 พระมหากษตรย มาตรา 8 - 25

หมวดท 3 สทธและเสรภาพของชนชาวไทย มาตรา 26 - 69

หมวดท 4 หนาทของชนชาวไทย มาตรา 70 - 74

หมวดท 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ มาตรา 75 - 87

หมวดท 6 รฐสภา มาตรา 87 - 162

หมวดท 7 การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน มาตรา 163 - 165

หมวดท 8 การเงนการคลงและงบประมาณ มาตรา 166 - 170

หมวดท 9 คณะรฐมนตร มาตรา 171 - 196

หมวดท 10 ศาล มาตรา 197 - 228

หมวดท 11 องคกรตามรฐธรรมนญ มาตรา 229 - 258

หมวดท 12 การตรวจสอบการใชอานาจรฐ มาตรา 259 - 278

หมวดท 13 จรยธรรมของผดารงตาแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐ

มาตรา 279 - 280

หมวดท 14 การปกครองสวนทองถน มาตรา 281 - 290

หมวดท 15 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ มาตรา 291

บทเฉพาะกาล มาตรา 292 - 309

126

1.3 กฎหมายและหนาทของพลเมอง

กฎหมาย คอ ขอบงคบทงหลายของรฐหรอประเทศทใชบงคบความประพฤตของบคคล

ซงผใดจะฝาฝนไมปฏบตตามจะตองมความผดและตองถกลงโทษ กฎหมายจงมความสาคญตอ

บทบาทของทกๆ สงคม ทงในดานใหความคมครองและถกลงโทษตามเหตการณ

ความสาคญของกฎหมาย แยกไดเปน 2 ประการหลก คอ

1. กฎหมายเปรยบเสมอนเปนเครองมอบรหารประเทศโดยตรง เชน กฎหมาย

รฐธรรมนญ เปนหลกเกณฑสาคญในการวางรปแบบโครงสรางและกลไกการบรหารงาน และ

กฎหมายปกครองเปนกฎหมายทจดระเบยบการปกครองประเทศหรอการบรหารรฐ เปนตน

2. กฎหมายเปนเครองมอในการรกษาความสงบเรยบรอยในสงคมใหสมาชกในสงคม

สามารถอยรวมกนไดดวยความสงบสข เชน กฎหมายอาญา กฎหมายแรงงาน กฎหมายคมครอง

ผบรโภค เปนตน ซงกฎหมายเหลานนอกจากจะมงเนนใหประโยชนสขแกประชาชนแลว ยงปองกน

การกระทาทเปนผลราย มใหมการรงแก เอาเปรยบซงกนและกน ผทกอใหเกดผลภย กระทาการไมด

ถอวากระทาตนไมถกตองตามกฎหมายตองถกลงโทษ เพอมใหผอนเอาเยยงอยางและเพอความสงบ

สขของคนสวนใหญในสงคม

กฎหมายเปนขอบงคบทประชาชนตองปฏบตตาม ผใดจะฝาฝนไมปฏบตตามไมได

กฎหมายจงมความเกยวของกบการดาเนนชวตของมนษยตงแตเกดจนตาย ดงนน ประชาชนจงมความ

จาเปนตองรและเขาใจถงประโยชนของกฎหมายดงน

1. ไดรจกระวงตน ไมพลาดพลงกระทาความผดอนเนองมาจากไมรกฎหมาย

2. รจกการปองกนไมใหผอนเอาเปรยบและถกโกงโดยไมรกฎหมาย

3. เหนประโยชนในการประกอบอาชพ เพราะหากมความรในหลกกฎหมายทเกยวของ

กบการประกอบอาชพของตน ยอมจะปองกนความผดพลาดอนเนองมาจากความไมรกฎหมายได

4. เปนประโยชนในทางการเมองการปกครอง เชน เมอประชาชนรในสทธ หนาท

ตลอดจนปฏบตตนตามหนาทอยางครบถวนกจะทาใหสงคมสงบสข ปราศจากความเดอดรอน

บานเมองกจะสงบสขดวย

ประเทศไทยมการปกครองระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข ม

รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ หนาททสาคญของประชาชนทกคนคอ ตองประพฤตปฏบต

ตนใหถกตองตามขอบงคบของกฎหมายและตองมความเคารพยาเกรงตอกฎหมาย หลกเลยงการกระทา

ทละเมดขอบงคบของกฎหมาย เพอใหสงคมไทยเปนสงคมทปกครองโดยกฎหมายอยางแทจรง ดงนน

การปกครองในระบอบประชาธปไตยจงมความสาคญตอการดารงชวตของประชาชนชาวไทยและ

ตระหนกถงคณคาของประชาธปไตย ซงกลาวโดยสรปไดดงน

127

ประชาชนชาวไทยทกคนเปนสมาชกในสงคมประชาธปไตย จงตองมคณลกษณะ

ประจาตวและพงปฏบตในสงตอไปน

1. คดและปฏบตดวยความเปนประชาธปไตย

2. ตระหนกวาตนเปนสวนหนงของสงคมดวยการมสวนรวมในกจการตางๆ และเมอม

ปญหาควรชวยกนแกไขดวยการใชเหตผลและยอมฟงความคดเหนของผอน

3. เปนผนาและผตามทดของสงคม ตามบทบาทและหนาทของตน

4. ยดมนในวฒนธรรม จารตประเพณและพฒนาตนเองและสงคมอยเสมอ

คณคาของประชาธปไตย

1. คณคาทางการเมองการปกครอง เชน ประชาชนสามารถเลอกบคคลทเปนตวแทน

ปกครองตวเองไดดวยการใชสทธลงคะแนนเสยงเลอกผแทนราษฎร

2. คณคาทางเศรษฐกจ เชน มสทธเสรภาพในการซอขายจากการผลต การบรการ โดย

ไดรบการคมครองจากรฐอยางเปนธรรม

3. คณคาทางสงคม เชน ไดรบความคมครองจากรฐทงชวตและทรพยสนภายใตกฎหมาย

เทาเทยมกน

การปกครองระบอบประชาธปไตยเปนลกษณะการปกครองเพ อความสงบสขของ

ประชาชนโดยแทจรง การดาเนนชวตของบคคลจะเปนไปอยางสงบสขไดนน ตองมความเขาใจ

ตระหนกถงความสาคญและเหนคณคาของประชาธปไตยเปนแนวทางดาเนนชวตประจาวน

128

กจกรรมเรองท 1 การเมองการปกครอง

ใหนกศกษาเลอกคาตอบขอทถกตองทสดเพยงขอเดยวในขอคาถามดงตอไปน

1. การปกครองระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาเปดโอกาสใหฝายบรหารควบคมฝายนต

บญญตไดดวยวธใด

ก. ยบรฐสภา

ข. ลงมตไมไววางใจ

ค. ยบสภาผแทนราษฎร

ง. แตงตงวฒสมาชกใหม

2. บทบาทและหนาทของรฐสภาคอขอใด

ก. ออกกฎหมายควบคมรฐบาลและประชาชน

ข. ยบยงกฎหมายและอภปรายลงมตไมไววางใจ

ค. ถวายคาแนะนาแกพระมหากษตรยในการตรากฎหมายฉบบตางๆ

ง. ออกกฎหมายและควบคมการบรหารราชการแผนดนของราชการ

3. คาวา “อานาจอธปไตย” ตามทบญญตไวในกฎหมายรฐธรรมนญหมายความวาอยางไร

ก. อานาจสงสดของรฐสภาในการรางกฎหมาย

ข. อานาจสงสดของประชาชนในการบรหารประเทศ

ค. อานาจสงสดของฝายบรหารในการปกครองประเทศ

ง. อานาจสงสดของคณะรฐมนตรในการบรหารประเทศ

4. หวใจสาคญของระบบการปกครองแบบประชาธปไตยคอขอใด

ก. ประชาชน

ข. การเลอกตง

ค. รฐธรรมนญ

ง. พรรคการเมอง

5. การจดระเบยบสงคมเกยวของกบสถาบนใดมากทสด

ก. สถาบนศาสนา

ข. สถาบนการศกษา

ค. สถาบนครอบครว

ง. สถาบนการปกครอง

129

6. ขอใดคออานาจของรฐสภา

ก. ศาล

ข. บรหาร

ค. ตลาการ

ง. นตบญญต

7. การปกครองแบบรฐสภา ผทดารงตาแหนงหวหนารฐบาลคอใคร

ก. องคมนตร

ข. นายกรฐมนตร

ค. ประธานวฒสภา

ง. ประธานรฐสภา

8. ผทมหนาทใชอานาจในการบรหารคอใคร

ก. นายกรฐมนตร

ข. คณะรฐมนตร

ค. ประธานวฒสภา

ง. ประธานรฐสภา

9. ผทมหนาทตราพระราชบญญตคอใคร

ก. คณะรฐมนตร

ข. นายกรฐมนตร

ค. สภาผแทนราษฎร

ง. พระมหากษตรย

10. การปกครองระบอบประชาธปไตยผทมอานาจสงสดคอใคร

ก. พระมหากษตรย

ข. นายกรฐมนตร

ค. ผบญชาการเหลาทพ

ง. ประชาชนชาวไทย

11. วฒนธรรมในการทางานแบบใดท จะสงเสรมใหมความเจรญกาวหนาของการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตยเพมมากขน

ก. การทางานคนเดยว

ข. การทางานเปนทม

ค. การทางานตามทตนถนด

130

ง. การทางานกบคนทชอบพอกน

12. รฐธรรมนญจะประกอบไปดวยสวนตางๆ หลายสวน สวนใดทมผลโดยตรงตอ

อานาจอธปไตยของประชาชน

ก. หมวดทวไป

ข. หมวดหนาทของปวงชน

ค. หมวดแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

ง. หมวดสทธและเสรภาพของประชาชนชาวไทย

13. สทธของปวงชนตามกฎหมายรฐธรรมนญในการมสวนรวมทางการเมองระดบ

ทองถนคอขอใด

ก. การเลอกตงสมชชาแหงชาต

ข. การเลอกตงสมาชกวฒสภา

ค. การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

ง. การเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร

14. สทธเสมอภาคทางกฎหมาย หมายถงอะไร

ก. ประชาชนทกคนมสทธออกกฎหมายเหมอนกน

ข. ประชาชนทกคนมสทธรบรกฎหมายโดยเทาเทยมกน

ค. ประชาชนทกคนมสทธไดรบสวสดการจากรฐโดยเทาเทยมกน

ง. ประชาชนทกคนมสทธไดรบการคมครองตามกฎหมายโดยเทาเทยมกน

15. เพราะเหตใดจงตองมการจากดสทธของประชาชนใหอยภายใตกฎหมาย

ก. เพอรกษาความมนคงของชาต

ข. เพอรกษาความสงบสขของบานเมอง

ค. เพอปองกนไมใหเกดการละเมดสทธซงกนและกน

ง. ถกหมดทกขอ

16. กฎหมายจราจรทางบกไดเพมโทษสงแกผฝาฝนในลกษณะใด

ก. เมาสรา

ข. ขบรถฝาไฟแดง

ค. ขบรถโดยประมาท

ง. ขบรถโดยไมมใบอนญาตขบข

17. สทธเสรภาพถกควบคมโดยขอใด

ก. รฐบาล

ข. จรยธรรม

ค. กฎหมาย

ง. เจาหนาทตารวจ

131

18. ใครคอบคคลไดรบความคมครองสทธและเสรภาพจากรฐ

ก. ประชาชน

ข. ขาราชการ

ค. เดกและคนชรา

ง. ถกทกขอ

19. ตามรฐธรรมนญประชาชนไมมสทธในดานใด

ก. การนบถอศาสนา

ข. การวารายผอน

ค. การประกอบอาชพ

ง. การเลอกทอยอาศย

20. ตามรฐธรรมนญของไทยสทธในดานใดของมนษยจะไดรบการปกปองเปนพเศษ

ก. สทธสวนบคคล

ข. การเมองการปกครอง

ค. สทธดานการพดในทสาธารณะ

ง. สทธดานการถอครองทรพยสน

132

กจกรรมเรองท 2

ใหนกศกษาตอบคาถามโดยอธบายใหเขาใจดงน

1. เพราะเหตใดระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยจงถอวาเหมาะสมทสดในปจจบน

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

2. รฐธรรมนญกาหนดใหประชาชนมสวนรวมในทางการเมองอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

3. รฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษร มลกษณะแตกตางกบรฐธรรมนญทไมเปน ลายลกษณ

อกษรอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

133

134

เรองท 2 เปรยบเทยบรปแบบทางการเมองการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยและระบอบอนๆ

ระบอบการเมองการปกครอง หมายถง การจดระบบใหคนสวนใหญในสงคมสามารถดาเนน

ชวตอยรวมกนไดอยางมระเบยบแบบแผน มความสมพนธกนอนกอใหเกดขอตกลงอนดงามรวมกน

บงเกดความผาสกและความสามคคในสงคม ซงแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ

1. ระบอบการเมองการปกครองแบบประชาธปไตย

2. ระบอบการเมองการปกครองแบบมประธานาธบดเปนประมข

ระบอบการเมองการปกครองแบบประชาธปไตย

ประชาธปไตยเปนระบบการปกครองทประเทศสวนใหญในโลกนยมใชเปนหลกในการจดการ

ปกครองและบรหารประเทศ รวมทงประเทศไทยซงใชมานานกวา 70 ปแลว การปกครองระบอบ

ประชาธปไตยเกดจากความศรทธาในคณคาของความเปนมนษยและเชอวาคนเราสามารถปกครอง

ประเทศได จงกาหนดใหประชาชนเปนเจาของอานาจในการปกครอง ซงถอวาการเมอง การปกครอง

มาจากมวลชน รปแบบการปกครองแบบประชาธปไตย แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ระบอบประชาธปไตยแบบมพระมหากษตรยเปนประมข รฐธรรมนญและ การปกครองของ

ไทยทกฉบบกาหนดไวอยางชดแจงวา เทดทนพระมหากษตรยเปนสถาบนสงสด ดารงอยในฐานะอน

เปนทเคารพ สกการะผใดจะละเมดมได รฐธรรมนญกาหนดวา ผใดจะกลาวหาหรอฟองรอง

พระมหากษตรยในทางใดๆ มได พระราชอานาจของพระมหากษตรยจงมกาหนดไวในรฐธรรมนญ

โดยปกตรฐธรรมนญกาหนดใหพระมหากษตรยเปนผใชอานาจอธปไตย ซงเปนของประชาชนโดยใช

อานาจนตบญญตผานทางรฐสภา อานาจบรหารผานทางคณะรฐมนตรและอานาจตลาการผานทางศาล

การกาหนดเชนนหมายความวา อานาจตาง ๆ จะใชในพระปรมาภไธยของพระมหากษตรยซงในความ

เปนจรง อานาจเหลานมองคกรเปนผใช ฉะนนการทบญญตวาพระมหากษตรยเปนผใชอานาจนต

บญญต อานาจบรหารและอานาจตลาการผานทางองคกรตางๆ นนจงเปนการเฉลมพระเกยรต แต

อานาจทแทจรงอยทองคกรทเปนผพจารณานาขนทลเกลาฯ ถวายเพอพระมหากษตรยทรงลงพระ

ปรมาภไธย

อยางไรกตาม แมกระทงพระมหากษตรยในระบอบรฐธรรมนญ จะไดรบการเชดชใหอยเหนอ

การเมองและกาหนดใหมผรบสนองพระบรมราชโองการในการปฏบตการทางการปกครองทกอยาง

แตพระมหากษตรยกทรงมพระราชอานาจบางประการทไดรบการรบรองโดยรฐธรรมนญและเปน

135

พระราชอานาจททรงใชไดตามพระราชอธยาศยจรงๆ ไดแก การตงคณะองคมนตร การพระราชทาน

เครองราชอสรยาภรณ เปนตน

พระราชอานาจทสงผลกระทบตอการเมองการปกครองอยางแทจรง คอ พระราชอานาจใน

การยบยงรางพระราชบญญต ในกรณทพระมหากษตรยทรงไมเหนดวยกบรางพระราชบญญตทผาน

การเหนชอบของรฐสภามาแลว และนายกรฐมนตรนาขนทลเกลาฯ ถวายเพอพระมหากษตรยทรงลง

พระปรมาภไธยประกาศใช กอาจใชพระราชอานาจยบย งเสยกได ซงรฐสภาจะตองนาราง

พระราชบญญตทถกยบยงนนไปพจารณาใหม แตในทางปฏบตไมปรากฏวา พระมหากษตรยทรงใช

พระราชอานาจน

2. ระบอบประชาธปไตยแบบมประธานาธบดเปนประมข ระบบนไดถกสรางขนมานานกวา

200 ปแลว โดยมประเทศสหรฐอเมรกาเปนแมแบบ ซงมบทบาทสาคญทางการเมอง คอ ตว

ประธานาธบด จะเปนทงผนาทางการเมองและเปนผนาประเทศ ประธานาธบดมาจากการเลอกตงของ

ประชาชนทวประเทศ โดยผานคณะผเลอกตง สวนสมาชกวฒสภาจะมาจากการเลอกตงของประชาชน

แตละมลรฐและสมาชกสภาผแทนราษฎรมาจากการเลอกตงของประชาชนในแตละเขตเลอกตง มการ

บรหารประเทศโดยมรองประธานาธบดและรฐมนตรรวม

136

ปจจบนมระบอบการเมองการปกครองแบบประชาธปไตยแบบมประธานาธบดเปนประมข

เรยกวา ระบบกงประธานาธบด ซงมมาเมอประมาณ 40 ปน โดยมประเทศฝรงเศสเปนแมแบบ ระบบ

นประชาชนจะเปนผเลอกตงประธานาธบดและผแทนราษฎรโดยตรง แตการเลอกวฒสภาจะเลอกโดย

สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกสภาจงหวดและผแทนสภาเทศบาลจะเปนผเลอกแทนประชาชน

ประธานาธบดจะเปนทงประมขและผนาประเทศทสาคญทสด แตจะไมมตาแหนงรองประธานาธบด

จะมนายกรฐมนตรเปนผจดตงคณะรฐมนตร โดยมความเหนชอบและไววางใจจาก สภาผแทนราษฎร

และสภาผแทนราษฎรนมอานาจปลดนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรได แตนายกรฐมนตรไมมสทธยบ

สภา ผมอานาจยบสภา คอ ประธานาธบดและคณะรฐมนตรสามารถเสนอรางกฎหมายไดเหมอน

ระบบรฐสภาโดยทวไป

ระบอบการเมองการปกครองแบบเผดจการ

การปกครองแบบเผดจการ เปนระบบการเมองทรวมอานาจแบบเบดเสรจไวทผนาคนเดยวหรอ

คณะเดยว ใหอานาจการตดสนใจทรฐ การปกครองและการบรหารประเทศใหความสาคญกบรฐ

มากกวาประชาชน รวมทงประโยชนทรฐจะไดรบ ประชาชนเปรยบเสมอนเปนสวนประกอบ ของรฐ

เทานน และทสาคญรฐจะตองสงสดและถกตองเสมอ การปกครองแบบเผดจการ แบงออกเปน 2

รปแบบ คอ แบบอานาจนยมและแบบเบดเสรจนยม

เผดจการแบบอานาจนยม หมายถง การใหอานาจแกผปกครองประเทศเปนสาคญ ประชาชนไม

มสวนรวมและรบรความเปนไปของบานเมอง จะรกตอเมอผนาหรอคณะผปกครองประเทศมความ

ตองการใหรบรเทานน โดยถอวาเรองการเมองเปนเรองเฉพาะของผปกครองประเทศเทานน ประชาชน

จะเขาไปเก ยวของไดในกรณท ผ ปกครองตองการสรางความชอบธรรมในบางเรองและบาง

สถานการณ แตกเปนไปโดยจากด ประชาชนตองอยใตการปกครองและจะตองฟงคาสงอยางเครงครด

แตประชาชนจะไดรบสทธเสรภาพในการนบถอศาสนา สาหรบเรองทางเศรษฐกจและสงคมทวไป

ผปกครองทมกจะเปดโอกาสใหประชาชนไดดาเนนกจการตางๆ ไดอยางเตมท แตตองระมดระวง

ไมใหกระทบอานาจของผปกครอง

ลกษณะการปกครองแบบอานาจนยม

1. อานาจทางการเมองเปนของผนา มงหมายทจะควบคมสทธเสรภาพของทางการปกครอง

ของประชาชนเปนสาคญ

2. การบรหารประเทศดาเนนไปอยางมเอกภาพ รวมอานาจไวทรฐบาลกลาง ประชาชนไมมสวน

รวมในการปกครองประเทศ

3. ประชาชนตองปฏบตตามคาสงของผนาอยางเครงครดและตองไมดาเนนการใดๆ ทขดขวาง

นโยบายของผนา

4. ควบคมประชาชนดวยวธการลงโทษอยางรนแรงแตกมการใชกระบวนการยตธรรมอยบาง

137

5. ลกษณะการปกครองแบบนปจจบนยงใชกนอยหลายประการ ทงในทวปอเมรกาใต

แอฟรกาและเอเชย

เผดจการแบบเบดเสรจนยม หมายถง รฐบาลจะใชอานาจอยางเตมท ควบคมกจกรรมทงดาน

การเมอง เศรษฐกจและสงคมของประชาชนทกคน แสดงใหเหนถงประชาชนไมมสทธเสรภาพอนใด

ระบบเผดจการแบบนยงแบงรปแบบออกไดอก 2 รปแบบคอ

1. ระบบเผดจการแบบเบดเสรจนยมของพวกฟาสซสต รปแบบของระบบนจะเหนการใช

อานาจรฐควบคมกจกรรมตางๆ ของประชาชนอยางทวถง นโยบายสงเสรมชาตนยมเปนไปอยาง

รนแรงและสรางความแขงแกรงเพอแสดงถงความยงใหญของชาต

2. ระบบเผดจการแบบเบดเสรจนยมคอการปกครองแบบคอมมวนสต รปแบบของระบบน

เนนการใชอานาจรฐควบคมกจกรรมตางๆ ของประชาชนอยางทวถง คลายกบพวกฟาสซสตแตจะเชด

ชชนชนกรรมาชพและทาลายลางชนชนอนๆ ใหหมดสน รวมทงชนชนอนๆ ทกสงคมทวโลก เปาหมาย

ตองการใหมสงคมโลก มการปกครองแบบคอมมวนสต

ลกษณะการปกครองแบบเผดจการเบดเสรจนยม

1. สรางศรทธาใหประชาชนยดมนในระบบการปกครองและผนาอยางมนคงและตอเนอง

ตลอดไป

2. ควบคมการดาเนนกจกรรมตางๆ ของประชาชนทงดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม

ประชาชนไมมสทธเสรภาพใดๆ ทงสน

3. ประชาชนตองเชอฟงคาสงของผนาอยางเครงครดจะโตแยงไมได

4. มการลงโทษอยางรนแรง

5. รฐบาลมอานาจอยางเตมท กจการในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม ศาสนา วฒนธรรม

และการศกษาจะตองอยภายใตการควบคมของรฐ

6. มการโฆษณาชวนเชอและอบรมประชาชนในรปแบบตางๆ

7. ลกษณะการปกครองแบบน ปจจบนยงใชกนอยหลายประเทศ เชน โซเวยตรสเซย

สาธารณรฐประชาชนจน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว เขมร เวยดนามและเยอรมน เปนตน

แตสงคมในโลกปจจบน การแขงขนเศรษฐกจสงสงผลใหประเทศตางๆ เหลานพยายามผอนคลาย

กฎเกณฑลงมความเปนประชาธปไตยเพมขนเพอใหมความสามารถในทางเศรษฐกจ

138

เปรยบเทยบขอด ขอเสย ของการปกครองระบอบประชาธปไตยและการปกครองระบอบเผดจการ

ขอดของการปกครองระบอบประชาธปไตย ขอดของการปกครองระบอบเผดจการ

1. ประชาชนทกคนมความเทาเทยมกนในดาน

กฎหมาย

2. ประชาชนทกคนมสทธเสรภาพในทกๆ ดาน

เพราะทกคนตองปฏบตตามกฎหมาย

เชนเดยวกน

3. รฐบาลไมสามารถผกขาดอานาจได เนองจาก

ประชาชนเปนผคดเลอกรฐบาลและหากไม

พอใจยงสามารถถอดถอนรฐบาลได

4. การแกไขปญหาตางๆ ยดถอแนวทางสนตวธม

การเจรจาอยางมเหตผลและมหนวยงาน

รองรบกรณพพาทระหวางรฐและเอกชน เชน

ศาลปกครอง

1. รฐบาลมความเขมแขง

2. รฐบาลมความมนคงเปนปกแผน

3. การตดสนใจในกจการตางๆ เปนไปอยาง

รวดเรว

ขอเสยของการปกครองระบอบประชาธปไตย ขอเสยของการปกครองระบอบเผดจการ

1. การแกไขบานเมองบางครงมความลาชา

เนองจากมกระบวนการหลายขนตอนทตอง

ผานความเหนชอบ ซงบางครงอาจแกไขไดไม

ทนเวลา

2. ในบางประเทศประชาชนสวนใหญยงขาด

ความรในดานการเมองการปกครอง ในกรณ

คดเลอกผแทนบรหารอาจไมเหมาะสม จะ

สงผลกระทบตอรฐบาลได

3. ในการเลอกตงแตละครงจาเปนตองใชเงนเปน

จานวนมาก ดงนนประเทศยากจนจงเหนวา

เปนการเสยเงนโดยไมกอใหเกดประโยชน

และควรนาเงนไปใชในการพฒนาประเทศ

สงเสรมใหประชาชน มงานทาหรอชวยเหลอ

ประชาชนทยากจน

1. ประชาชนไมมสวนรวมในการปกครอง

2. ไมคานงถงความตองการของประชาชน

3. รฐบาลและประชาชนไมมความสมพนธ กน

อยางใกลชด

4. ประชาชนไมไดรบความเปนธรรมเทาทควร

5. ผนาอาจใชอานาจเพอประโยชนสวนตน

และพวกพองได

6. การบรหารประเทศอยทผนาหรอคณะเพยง

กลมเดยว การตดสนใจ การแกไขปญหาอาจ

ผดพลาดไดงาย

7. ประชาชนไมมอสระในการประกอบอาชพ

อยางเตมท สงผลใหความเปนอยของ

ประชาชนไมคอยดและอาจทาใหไมม

ความสข

139

กจกรรมท 3

ใหนกศกษาตอบคาถามตอไปน โดยอธบายใหเขาใจและไดใจความทสมบรณ

1. รปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตยแบบมพระมหากษตรยเปนประมข รฐธรรมนญ

การปกครองของไทยทกฉบบกาหนดสาระไวอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

2. การปกครองระบอบประชาธปไตยระบบประธานาธบดมลกษณะการปกครองอยางไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

3. การปกครองระบอบประชาธปไตยของทกประเทศจะมรปแบบการปกครองแตกตางกน แต

หลกการใหญ ๆ จะมเหมอนกนคออะไร

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

140

4. ใหนกศกษาบอกขอดและขอเสยของการปกครองระบอบประชาธปไตยและการปกครอง

ระบอบเผดจการ

ขอด ของการปกครองระบอบประชาธปไตย

1. ..........................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................

ขอเสย ของการปกครองระบอบประชาธปไตย

1. ..........................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................

ขอด ของการปกครองระบอบเผดจการ

1. ..........................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................

ขอเสย ของการปกครองระบอบเผดจการ

1. ..........................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................

3. ..........................................................................................................................

141

กจกรรมท 4

ใหนกศกษาเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวในขอคาถามตอไปน

1. หนาทของคนไทยทตองดารงความเปนไทย คอขอใด

ก. การปองกนประเทศ

ข. เคารพสทธเสรภาพของผอน

ค. การรบราชการทหารและเสยภาษอากร

ง. ดารงไวซงชาต ศาสนาและพระมหากษตรย

2. ขอใดไมใชสทธของประชาชนชาวไทยทกฎหมายรฐธรรมนญบญญตไว

ก. สทธในทรพยสน

ข. สทธทางการเมอง

ค. สทธเสนอเรองราวรองทกข

ง. สทธทจะไดรบสวสดการเมอสงอาย

3. ประชาชนทกคนมสทธและเสรภาพเพยงใด

ก. ไมมขอบเขตจากด

ข. มจากดโดยอานาจของผปกครอง

ค. มจากดโดยขอบญญตของกฎหมาย

ง. มจากดตามฐานะของแตละบคคล

4. พฤตกรรมในขอใดทแสดงวาประชาชนยงไมตระหนกถงสทธและหนาทของตนเอง

ตามระบอบประชาธปไตย

ก. ลงบญม ฟงขาวสารการเมองจากวทยกอนนอนทกคน

ข. นายออน รวมเดนขบวนประทวงนโยบายปรบคาจางแรงงาน

ค. สมหญง เขยนบทความลงหนงสอพมพเสนอวธแกปญหายาเสพตด

ง. สมชาย ไมไปลงคะแนนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรเพราะไมวาง

5. เพราะเหตใดการปกครองแบบประชาธปไตยจงไดรบความนยมมากกวาการปกครอง

แบบอน

ก. พระมหากษตรยทรงเปนประมข

ข. มการจดตงพรรคการเมองไดหลายพรรค

ค. มการเลอกตงผนาฝายบรหารเขาไปปกครองประเทศ

ง. ประชาชนมโอกาสทจะเขาไปมสวนรวมในการปกครอง

142

6. ความมอสระในการกระทาของบคคลโดยไมขดตอกฎหมายคออะไร

ก. สทธ

ข. หนาท

ค. อานาจ

ง. เสรภาพ

7. ลกษณะการสงเสรมการปกครองแบบประชาธปไตยทดคอขอใด

ก. เปดโอกาสใหประชาชนแสดงออก

ข. ใหการศกษาแกประชาชนอยางเตมท

ค. ใหมการเลอกตงสมาเสมอเปนประจา

ง. สงเสรมรายไดประชาชนอยางตอเนอง

8. นกศกษาคดวาการเมองเปนเรองของใคร

ก. คณะรฐมนตร

ข. รฐสภาเทานน

ค. ประชาชนทกคน

ง. พรรคการเมองเทานน

9. ขอความใดกลาวถกตอง

ก. ประเทศจนและลาวมระบบการปกครองแตกตางกน

ข. ประเทศรสเซยกบจนมระบบการปกครองแตกตางกน

ค. ประเทศไทยและประเทศองกฤษมระบอบการปกครองเหมอนกน

ง. ประเทศองกฤษและประเทศสหรฐอเมรกามระบบการปกครองแตกตางกน

10. ขอใดเปนเรองทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวองคปจจบนทรงใหความชวยเหลอ

ประชาชนมากทสด

ก. สนบสนนใหมอาชพ

ข. ใหทนการศกษาเดกยากจน

ค. ใหยารกษาโรค ชวยเหลอผปวย

ง. แสวงหาแหลงนาเพอการเกษตร

143

แนวเฉลยกจกรรม

บทท 1 ภมศาสตรกายภาพทวปเอเชย

กจกรรมท 1.1 ลกษณะทางภมศาสตรกายภาพของประเทศในทวปเอเชย

1) ใหผเรยนอธบายจดเดนของลกษณะภมประเทศในทวปเอเชย ทง 5 เขต

1. เขตทราบตาตอนเหนอ สวนใหญอยในเขตโครงสรางแบบหนเกา มลกษณะภมประเทศเปน

ทราบขนาดใหญ มแมนาออบ แมนาเยนเซ และแมนาลนาไหลผาน แตไมคอยมผคนอาศยอย เพราะ

เนองจากมภมอากาศหนาวเยนมากและทาการเพาะปลกไมได

2. เขตทราบลมแมนา มลกษณะภมประเทศเปนทราบ และมกมดนอดมสมบรณ เหมาะแกการ

เพาะปลก สวนใหญอยทางเอเชยตะวนออก เอเชยใต และเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก ทราบลมฮ

วงโห แยงซ จน สนธ คงคา พรหมบตร ในประเทศปากสถาน อนเดย และบงกลาเทศ ทราบลมแมนา

ไทกรส ยเฟรทส ในประเทศอรก ทราบลมแมนาโขงตอนลาง ในประเทศกมพชาและเวยดนาม ทราบ

ลมแมนาแดง ในประเทศเวยดนาม ทราบลมแมนาเจาพระยา ในประเทศไทย ทราบลมแมนาสาละว

นตอนลาง ทราบลมแมนาอระวด ในประเทศสาธารณรฐแหงสหภาพพมา

3. เขตเทอกเขาสง เปนเขตเทอกเขาหนใหม เทอกเขาสงเหลานสวนใหญเปนเทอกเขา ท

แยกตวไปจากจดรวมทเรยกวา ปามรนอต ตอนกลางประกอบไปดวยทราบสง มเทอกเขาทแยกไปทาง

ทศตะวนออก ไดแก เทอกเขาหมาลย เทอกเขาอาระกนโยมา และเทอกเขาทมแนวตอเนองลงมาทางใต

มบางสวนทจมหายไปในทะเล และบางสวนโผลขนมาเปนเกาะ ในมหาสมทรอนเดยและมหาสมทร

แปซฟก ถดจากเทอกเขาหมาลยขนไปทางเหนอ มเทอกเขาทแยกไปทางตะวนออก ไดแก เทอกเขาคน

ลน เทอกเขาอลตนตก เทอกเขานานชาน และแนวทแยกไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก เทอกเขา

เทยนชาน เทอกเขาอลไต ฯลฯ เทอกเขาทแยกไปทางทศตะวนตก แยกเปนแนวเหนอและแนวใต แนว

เหนอ ไดแก เทอกเขาฮนดกช เทอกเขาเอลบชร สวนแนวใต ไดแก เทอกเขาสไลมาน เทอกเขาซากรอส

4. เขตทราบสงตอนกลางทวป เปนทราบสงอยระหวางเทอกเขาทหนใหม ไดแก ทราบสงทเบต

ซงเปนทราบสงขนาดใหญและสงทสดในโลก ทราบสงยนนาน ทางใตของประเทศจน และทราบสงท

มลกษณะเหมอนแอง ชอ ตากลามากน ซงอยระหวางเทอกเขาเทยนชานกบเทอกเขาคนลน แตอยสงกวา

ระดบนาทะเลมาก และมอากาศแหงแลง เปนเขตทะเลทราย

5. เขตทราบสงตอนใตและตะวนตกเฉยงใต เปนทราบสงตอนใต และตะวนตกเฉยงใต ไดแก ท

ราบสงขนาดใหญทางตอนใตของทวปเอเชย ซงมความสงไมมากเทากบทราบสงทางตอนกลางของ

ทวป ทราบสงดงกลาว ไดแก ทราบสงเดคคาน ในประเทศอนเดย ทราบสงอหราน ในประเทศอหราน

และอฟกานสถาน ทราบสงอนาโตเลย ในประเทศตรกและทราบสงอาหรบ ในประเทศซาอดอาระเบย

144

2) ภมอากาศแบบใดทมหมะปกคลมตลอดป และพชพรรณทปลกเปนประเภทใด

ภมอากาศแบบทนดรา (ขวโลก) พชพรรณธรรมชาตเปนพวกตะไครนา และมอสส

กจกรรมท 1.2 การเปลยนแปลงสภาพภมศาสตรกายภาพ

1) ใหผเรยนอธบายวาการเกดแผนดนไหวอยางรนแรง จะสงผลกระทบตอประชากร

และสงแวดลอมอยางไรบาง

- ประชาชนไดรบความเดอดรอน อาจถงขนเสยชวต หรอบาดเจบสาหส

ขาดทอยอาศย

- ประชาชนปวยเปนโรคจตเวช ซงเกดขนกบเหยอภยพบตทกชนด

- อาคารและสงกอสรางตางๆ เสยหาย

- อาชพการใหบรการ เชน คาขาย

ฯลฯ

2) ใหบอกความแตกตางและผลกระทบทเกดตอประชากรและสงแวดลอมของพายฝนฟาคะนอง พาย

หมนเขตรอน และพายทอรนาโด

1. พายฝนฟาคะนอง มลกษณะเปนลมพดยอนไปมา หรอพดเคลอนตวไปในทศทาง

เดยวกน อาจเกดจากพายทออนตวและลดความรนแรงของลมลง หากสภาพแวดลอมตางๆ เหมาะสม ก

จะเกดฝนตก

ผลกระทบ คอ อาจจะถกฟาผา เกดนาทวมขง

2. พายหมนเขตรอนตางๆ เชน เฮอรรเคน ไตฝน และไซโคลน ซงลวนเปนพายหมนขนาด

ใหญเชนเดยวกน จะเรมตนกอตวในทะเล หากเกดเหนอเสนศนยสตร จะมทศทางการหมนทวนเขม

นาฬกา และหากเกดใตเสนศนยสตรจะหมนตามเขมนาฬกา โดยมชอตางกนตามสถานทเกด

ผลกระทบ คอ ฝนตกชก นาทวม ประชาชนอาจไดรบบาดเจบหรอเสยชวต อาคารบานเรอน

ทรพยสนและสาธารณปโภคตางๆ เสยหาย ถาพายมความเรวสงกจะทาใหสงกอสรางและอาคาร

บานเรอนพงเสยหาย ราบเปนหนากลอง

3. พายทอรนาโด เปนชอเรยกพายหมนทเกดในทวปอเมรกา มขนาดเนอทเลกหรอ

เสนผาศนยกลางนอย แตหมนดวยความเรวสง หรอความเรวทจดศนยกลางสงมากกวาพายหมนอนๆ

กอความเสยหายไดรนแรงในบรเวณทพดผาน เกดไดทงบนบกและในทะเล

ผลกระทบ คอ ประชาชนอาจไดรบบาดเจบหรอเสยชวต สงกอสรางและอาคารบานเรอนพง

เสยหาย ราบเปนหนากลอง

145

3) คลนสนามสงผลกระทบตอสงแวดลอมมากมายหลายอยาง ในความคดเหนของผเรยนผลกระทบดาน

ใดทเสยหายมากทสด พรอมใหเหตผลประกอบ

ผลกระทบตอชวตของประชากรและทรพยสนทอยอาศย เพราะเมอเกดเหตการณแลว ประชาชน

จะรสกกลววาจะเกดเหตการณแบบนอกในอนาคต ทาใหเกดวตกจรตการสญเสยชวตของญาตมตร

ครอบครว ภมทศนในการประกอบอาชพ เปลยนแปลงไปเพราะทกอยางโดนกวาดตอนลงทะเลไปใน

เวลาฉบพลนเปนการสญเสยครงยงใหญ ดงนนผทอาศยอยในบรเวณน จงมความวตกจรตอยตลอดเวลา

กจกรรมท 1.3 วธใชเครองมอทางภมศาสตร

1) ถาตองการทราบระยะทางจากทหนงไปยงอกทหนง ผเรยนจะใชเครองมอทางภมศาสตรชนดใด

แผนท

2) ภาพถายจากดาวเทยม มประโยชนในดานใดบาง

ใหขอมลพนผวของเปลอกโลก ทาใหเหนภาพรวมของการใชพนท และการเปลยนแปลงตางๆ

ตามทปรากฏบนพนโลก ซงเหมาะแกการศกษาทรพยากรผวดน เชน ปาไม การใชประโยชนจากดน

หน และแร

3) แผนท มประโยชนในดานใดบาง

1. ดานการเมองการปกครอง เพอใชศกษาสภาพทางภมศาสตรและนามาวางแผนดาเนนการ

เตรยมรบหรอแกไขสถานการณทเกดขนได

2. ดานการทหาร ในการพจารณาวางแผนทางยทธศาสตรของทหาร ตองหาขอมลหรอขาวสารท

เกยวกบสภาพภมศาสตร และตาแหนงทางสงแวดลอม

3. ดานเศรษฐกจและสงคม ดานเศรษฐกจ ใชงานในการวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ใชเปนขอมลพนฐานเพอใหทราบทาเลทตงสภาพทางกายภาพ แหลงทรพยากร

4. ดานสงคม สภาพแวดลอมทางสงคมมการเปลยนแปลงอยเสมอ การศกษาสภาพการ

เปลยนแปลงตองอาศยแผนทเปนสาคญ และอาจชวยใหการดาเนนการวางแผนพฒนาสงคมเปนไปใน

แนวทางทถกตอง

5. ดานการเรยนการสอน แผนทเปนตวสงเสรมกระตนความสนใจ และกอใหเกดความเขาใจใน

บทเรยนดขน ใชเปนแหลงขอมลทงทางดานกายภาพ ภมภาค

6. ดานสงเสรมการทองเทยว แผนทมความจาเปนตอนกทองเทยวในอนทจะทาใหรจกสถานท

ทองเทยวไดงาย สะดวกในการวางแผนการเดนทางหรอเลอกสถานททองเทยวตามความเหมาะสม

146

4) ถาตองการทราบวาประเทศไทยอยพกดภมศาสตรทเทาไหร ผเรยนจะใชเครองมอทางภมศาสตรชนด

ใดไดบาง

แผนท และลกโลก

กจกรรมท 1.4 สภาพภมศาสตรกายภาพของไทยทส งผลตอทรพยากรตางๆ และสงแวดลอม

1) ใหผเรยนอธบายวาสภาพภมศาสตรของประเทศไทย ทง 6 เขต มอะไรบาง และแตละเขต

สวนมากประกอบอาชพอะไร

1. เขตภเขาและหบเขาทางภาคเหนอ ลกษณะภมประเทศเปนภเขาและเทอกเขา จะทอดยาวใน

แนวหรอใตสลบกบทราบหบเขา โดยมทราบหบเขาแคบๆ ขนานกนไป อนเปนตนกาเนดของแมนา ลา

คลองหลายสาย ทาใหเกดท ราบล มแมน า ซ งอย ระหวางหบเขาอนอดมสมบรณไปดวย

ทรพยากรธรรมชาต ภมอากาศคลายคลงกบภมอากาศทางตอนใตของเขตอบอนของประเทศทม 4 ฤด

ประกอบอาชพเพาะปลก เลยงสตว และทาเหมองแร

2. เขตเทอกเขาทางภาคตะวนตก ลกษณะภมประเทศเปนพนทแคบๆ ทอดยาวขนานกบ

พรมแดนประเทศพมา สวนใหญเปนภเขา มแหลงทรพยากรแรธาต และปาไมของประเทศ มปรมาณฝน

เฉลยตากวาทกภาค ประชากรสวนใหญอยในเขตทราบลมแมนาและชายฝง ลกษณะภมอากาศ

โดยทวไปมความแหงแลงมากกวาในภาคอนๆ

ประกอบอาชพปลกพชไรและการประมง

3. เขตทราบของภาคกลาง ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทราบลมแมนาอนกวางใหญ ม

ลกษณะเอยงลาดจากเหนอลงมาใต เปนทราบทมความอดมสมบรณมากทสดเพราะเกดการทบถมของ

ตะกอน

ประกอบอาชพการเกษตร (ทานา)

4. เขตภเขาและทราบบรเวณชายฝงทะเลตะวนออก ลกษณะภมประเทศเปนเทอกเขาสงและท

ราบซงสวนใหญเปนทราบลกฟก และมแมนาทไหลลงสอาวไทย แมนาในภาคตะวนออกสวนมากเปน

แมนาสายสนๆ ซงไดพดพาเอาดนตะกอนมาทงไว จนเกดเปนทราบแคบๆ ตามทลมลกษณะชายฝงและ

มลกษณะภมประเทศเปนเกาะ อาว และแหลม ลกษณะภมอากาศมลมมรสมตะวนตกเฉยงใตจาก อาว

ไทย จงทาใหมฝนตกชกหนาแนนบางพนทประกอบอาชพการประมง ทาสวนผลไม ปจจบนมการทา

สวนยางพารา

5. เขตทราบสงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลกษณะภมประเทศเปนทราบสงขนาดตาทางบรเวณ

ตะวนตกของภาคจะมภเขาสง ทางบรเวณตอนกลางของภาคมลกษณะเปนแองกระทะ มแมนาชและ

แมนามลไหลผาน ยงมทราบโลงอยหลายแหง โดยมแนวทวเขาภพานทอดโคงยาวคอนไปทาง

ตะวนออกเฉยงเหนอของภาค ถดเลยจากแนวทวเขาภพานไปทางเหนอมแองทรดตาของแผนดน

ประกอบอาชพทานา การประมงนาจด

147

6. เขตคาบสมทรภาคใต ลกษณะภมประเทศเปนคาบสมทรยนไปในทะเล มเทอกเขาทอดยาว

ในแนวเหนอใต ทเปนแหลงทบถมของแรดบก บรเวณชายฝงทะเล ทงสองดานของภาคใตเปนทราบ ม

ประชากรอาศยอยหนาแนน ภาคใตไดรบอทธพลความชนจากทะเลทงสองดาน มฝนตกชกตลอดป และ

มปรมาณฝนเฉลยสง ประกอบอาชพยางพารา ปาลมนามน การประมง

2) ผเรยนคดวา ประเทศไทยมทรพยากรอะไรทมากทสด บอกมา 5 ชนด แตละชนดสงผลตอการดาเนน

ชวตของประชากรอยางไรบาง

ปาไม ประชากรประกอบอาชพ ทาเฟอรนเจอร ทาของปาขาย

แรดบก ประชากรประกอบอาชพ อตสาหกรรมเหมองแร

ลกไนต ประชากรประกอบอาชพ อตสาหกรรมเหมองแร

พลอย ประชากรประกอบอาชพ การเจยรนยพลอย

ทรพยากรสตวนา ประชากรประกอบอาชพ การประมง

148

กจกรรมท 1.5 ความสาคญของการดารงชวตใหสอดคลองกบทรพยากร

ในประเทศ

1) ใหผเรยนอธบายวาในภาคเหนอของไทยประชากรจะอาศยอยหนาแนนในบรเวณใดบาง พรอมให

เหตผล และสวนมากจะประกอบอาชพอะไร

ประชากรสวนใหญอาศยอยหนาแนนตามทราบลมแมนา ประกอบอาชพทานา ทาไร

2) ผเรยนคดวาภาคใดของไทย ทสามารถสรางรายไดจากการทองเทยวมากทสด พรอมใหเหตผลและ

สถานททองเทยวดงกลาวคออะไรบาง พรอมยกตวอยาง

ภาคใตและภาคตะวนออก เพราะมชายฝงทะเลทงดงาม มเกาะแกงมากมาย มการบรการท

ประทบใจ

ภาคเหนอมปาไม มวฒนธรรมดงเดมคอจงหวดเชยงใหม เชยงราย

3) ปจจยใดททาใหมประชากรอพยพเขามาอาศยอยในภาคตะวนออกมากขน

การเจรญเตบโตของเขตอตสาหกรรมมาบตาพต และทาเรอนาลกเพอขนสงลงทะเลและมแหลง

ทองเทยวอนงดงาม

4) ทวปใดทกลาวกนวาเปนทวป “แหลงอารยธรรม” เพราะเหตใดจงกลาวเชนนน

ทวปเอเชยเพราะเปนดนแดนทความเจรญเกดขนกอนทวปอนๆ ประชากรรจกและตงถนฐาน

กนมากอนอารยธรรมทสาคญๆ คออารยธรรมจน อนเดย ขอม

5) ในทวปเอเชย ประชากรจะอาศยอยกนหนาแนนบรเวณใดบาง เพราะเหตใด

รมชายฝงทะเลและทราบลมแมนาตาง ๆ เชน ลมแมนาเจาพระยา ลมแมนาแยงซเกยง ลมแมนา

แดงและลมแมนาคงคา และในเกาะบางเกาะทมดนอดมสมบรณ เชน เกาะของประเทศฟลปปนส

อนโดนเซย และญปน

149

แนวเฉลยกจกรรม

บทท 2 ประวตศาสตรทวปเอเชย

คาชแจง ใหผเรยนเขยนเครองหมายถก ( ) หนาขอความทถกและเขยนเครองหมายผด ()

หนาขอความทผด

............. 1. ประเทศจนเปนประเทศในแถบภมภาคเอเชยตะวนออกทมพนทใหญทสดในโลก

............ 2. ประเทศอนเดยเปนประเทศประชาธปไตยทมประชากรมากทสดในโลก

............ 3. กษตรยพมาทสามารถรวบรวมประเทศใหเปนปกแผนเดยวกนไดสาเรจเปนครงแรกคอ

พระเจาอโนรธา กษตรยเมองพย

............ 4. พระเจาตะเบงชะเวต กษตรยพมาทสามารถตกรงศรอยธยาแตกในป พ.ศ. 2112

............ 5. ประเทศอนโดนเซยเปนประเทศทเปนหมเกาะทใหญทสดในโลก

............ 6. สงครามเจดป (Seven Years’ War) เปนสงครามทเกดขนในฟลปปนสจนทาใหญปนเกด

การสญเสยมากทสด

............ 7. ประเทศญปนไดชอวา “ดนแดนแหงพระอาทตยอทย”

............ 8. ยคศกดนา หมายถง ยคทจกรพรรดเปนใหญทสดในญปน

............ 9. การทงระเบดทเมองฮโรชมาและนางาซาก ทาใหญปนตองยอมแพสงครามโลกครงท 1

............ 10. ญปนเปนประเทศหนงทตอตานสหรฐเมรกาสงกองกาลงทหารไปสรบในอรก

............ 11. ประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจนมการลงทนในประเทศไทยเปน อนดบ

2 รองจากญปน

............ 12. กลม ICS เปนกล มชนช นกรรมกรท องกฤษคดเลอกใหทางานในอนเดย

และพมา

............ 13. ประเทศไทยตกเปนอาณานคมของชาตตะวนตกและทาให เสย ดนแดนไปถง

14 ครง

............ 14. ส ง ค รา ม เ ดย นเบ ย นฟ เป นส ง ค รา ม ท ป ระ เท ศ ไ ท ย ร วม ม อก บ ฝ ร ง เศ ส ข บ ไ ล

จนฮอออกจากเวยดนามจนสาเรจ

............ 15. สงครามเยนทาให เกดการแบงสถานภาพกล มประเทศเปน 3 กลม ไดแก

กลมประเทศมหาอานาจ กลมประเทศกาลงพฒนา และกลมประเทศดอยพฒนา

150

เฉลยกจกรรมทายบท

.... …. 1. ….…. 2. ….…. 3. ….…. 4.

….…. 5. .... …. 6. ….…. 7. .... …. 8.

.... …. 9. ….…. 10. ….…. 11. .... …. 12.

….…. 13. ….…. 14. .... …. 15.

151

แนวเฉลยกจกรรม

บทท 3 เศรษฐศาสตร

กจกรรมท 3.1 เศรษฐศาสตร หมายถง วชาทวาดวยการศกษาอะไร มความสาคญอยางไร

เศรษฐศาสตร หมายถง การเลอกใชทรพยากรทมจากดและหายากในการผลตสนคาและบรการ

ใหมประสทธภาพมากทสด ซงรวมถงการกระจายสนคาและบรการเพอใหความเปนธรรม และความ

อยดกนดของประชาชนทงในปจจบนและอนาคต

กจกรรมท 3.2 ความตองการ (Wants) ในวชาเศรษฐศาสตรหมายถงอะไร

ความตองการ (Wants) ในวชาเศรษฐศาสตร หมายถง ความปรารถนาทจะไดสงตางๆ มาบรโภค

เพอตอบสนองความจาเปนในการดารงชวตและเพออานวยความสะดวกตางๆ

กจกรรมท 3.3 คณธรรมของผผลตมอะไรบาง

คณธรรมของผผลตมดงน

1. ความขยน เปนความพยายามมมานะทจะประกอบการในการผลตและบรการใหประสบ

ผลสาเรจอยางไมยอทอตอปญหาอปสรรค

2. ความซอสตย โดยเฉพาะซอสตยตอผบรโภค เชน ไมคากาไรเกนควร ไมโฆษณาสนคาเกน

ความเปนจรง ไมปลอมปนสนคา ไมผลตสนคาทไมไดคณภาพ หรอสนคาทผดกฎหมาย

3. ความรบผดชอบ ในการผลตสนคาและบรการเพอสนองตอความตองการของผบรโภค

รบผดชอบตอความเสยหายอนเกดจากการผลตและบรการ

4. พฒนาคณภาพสนคาใหเปนสนคาและบรการเปนทพงพอใจของผบรโภค

5. ดแลสงคม แบงสวนกาไรทไดรบคนสสงคม เชน ทากจกรรมเพอสวนรวม ชวยเหลอ

ผดอยโอกาสในรปแบบตางๆ

กจกรรมท 3.4 ระบบเศรษฐกจแบบผสมหมายถงอะไร

ระบบเศรษฐกจแบบผสม หมายถง ระบบเศรษฐกจทเกดขนจากปญหาและขอบกพรองของ

ระบบเศรษฐกจแบบเสรนยมและสงคมนยม โดยมกลไกราคาเปนตวกาหนด มการวางแผนจากรฐบาล

สวนกลาง บางสวนใหเอกชนตดสนใจดาเนนกจกรรมเอง

กจกรรมท 4 จงเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว

1. ง 2. ค 3. ก 4. ค 5. ข

152

แนวเฉลยกจกรรม

บทท 4 การเมองการปกครอง

กจกรรมท 1

1. ค 2. ก 3. ข 4. ก 5. ง 6. ง 7. ข 8. ข 9. ง 10. ง 11. ข

12. ง 13. ง 14. ง 15. ง 16. ก 17. ค 18. ง 19. ข 20. ก

กจกรรมท 2

1. เพราะเหตใดระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยจงถอวาเหมาะสมทสด ในปจจบน

แนวตอบ

เปนระบอบการปกครองทยอมรบสทธเสรภาพและความเสมอภาคของประชาชน เปดโอกาส

ใหประชาชนทกคนมสวนรวมในการใชอานาจปกครองประเทศอยางท วถงและมกลไกท ม

ประสทธภาพในการปองกนการผกขาดอานาจทางการเมองของคนกลมใดกลมหนง

2. รฐธรรมนญกาหนดใหประชาชนมสวนรวมในทางการเมองอยางไร

แนวตอบ

ใหประชาชนกาหนดนโยบายการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาเศรษฐกจ สงคม

และการเมอง รวมถงการตรวจสอบการใชอานาจของรฐ

3. รฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษร มลกษณะแตกตางกบรฐธรรมนญทไมเปนลายลกษณ

อกษรอยางไร

แนวตอบ

รฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษร เปนรฐธรรมนญทรวบรวมกฎหมายการปกครองประเทศไว

ในเอกสารฉบบเดยว สวนรฐธรรมนญทไมเปนลายลกษณอกษร มลกษณะเปนรฐธรรมนญทอาศย

จารตประเพณทปฏบตสบตอกนมาเปนกฎหมาย

กจกรรมท 3

1. รปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตยแบบมพระมหากษตรยเปนประมข รฐธรรมนญ

การปกครองของไทยทกฉบบกาหนดสาระไวอยางไร

แนวตอบ

153

พระมหากษตรยดารงอยในฐานะอนเปนทเคารพสกการะ ผใดจะละเมดและกลาวหาหรอ

ฟองรองในทางใดๆ มได

2. การปกครองระบอบประชาธปไตย ระบบประธานาธบด มลกษณะการปกครองอยางไร

แนวตอบ

ผทมบทบาทสาคญทางการเมอง คอ ประธานาธบด เปนทงผนาทางการเมองและเปนผนา

ประเทศ มาจากการเลอกตงของประชาชน บรหารประเทศรวมกบรองประธานาธบดและ

คณะรฐมนตร มประเทศสหรฐอเมรกาเปนแมแบบ

3. การปกครองระบอบประชาธปไตยของทกประเทศ จะมรปแบบการปกครองแตกตางกน แต

หลกการใหญๆ จะมเหมอนกนคออะไร

แนวตอบ

ประชาชนปกครองตนเอง โดยประชาชนทกคนมสทธเสรภาพและความเสมอภาคภายใต

กฎหมาย ซงบญญตขนตามเสยงสวนใหญของประชาชน

4. ใหบอกขอด ขอเสย ของการปกครองระบอบประชาธปไตยและการปกครองระบอบเผดจ

การ

แนวตอบ

ขอด ขอด

ของการปกครองระบอบประชาธปไตย ของการปกครองระบอบเผดจการ

1. ประชาชนทกคนมความเทาเทยมกน 1. รฐบาลมความเขมแขง

ในดานกฎหมาย 2. รฐบาลมความมนคงเปนปกแผน

2. ประชาชนทกคนตองปฏบตตามกฎหมาย 3. การตดสนใจในกจการตางๆ เปนไป

และมสทธเสรภาพในทกๆ ดาน อยางรวดเรว อาจเกดการผดพลาด

3. การแกไขปญหาตางๆ ยดถอแนวทาง ไดงาย

สนตวธ มการเจรจาอยางมเหตผล

ฟงเสยงขางมาก

ขอเสย ขอเสย

ของการปกครองระบอบประชาธปไตย ของการปกครองระบอบเผดจการ

1. การแกไขบานเมอง บางเรองอาจมความ 1. ประชาชนไมมสทธเขารวมในการ

ลาชาหลายขนตอน ปกครอง

2. ประชาชนสวนใหญยงขาดความรในดาน 2. ไมคานงถงความตองการของ

การบรหารประเทศ ประชาชน

154

3. ประชาชนขาดความสข รฐบาลและ

ประชาชนไมมความสมพนธกนอยาง

ใกลชด

กจกรรมท 4

1. ง 2. ก 3. ค 4. ง 5. ง

6. ง 7. ก 8. ง 9. ค 10. ง

155

บรรณานกรม

การศกษานอกโรงเรยน, กรม. ชดการเรยนทางไกล หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบ

มธยมศกษาตอนตน. พฤษภาคม 2540.

การศกษาทางไกล. สถาบน. กรมการศกษานอกโรงเรยน. ชดการเรยนทางไกล ระดบมธยมศกษา

ตอนตน หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,

2546.

การรวมตวทางเศรษฐกจของอาเซยน เอกสารเผยแพรออนไลน กรมอาเซยน กระทรวง

การตางประเทศ (ออนไลน). เขาถงไดจาก www.mfa.go.th/asean/asean_web/docs/

asean_economy.doc

โกเมน จรฐกล, รศ.ดร.และเสร ลลาลย, รศ. หนงสอเรยน ส.504 สงคมศกษา

ชนมธยมศกษาปท 5. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช จากด.

คม ไชยแสนสข, รศ.และศนสนย วรรณาวกร. ชดปฏรปการเรยนรหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

พ.ศ. 2544 กลมสาระการเรยนร สวนศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชวงชนท 4 สาระ

3 เศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ : สานกพมพประสานมตร, 2545.

เคน จนทรวงษ สรปเขมลยโจทยคลงขอสอบสงคม ศาสนาและวฒนธรรม สานกพมพ SCIENEC

CENTER, มปป.

ชาญ นพรตน และสทธา มชอบธรรม หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน

ตามหลกเกณฑและวธการจดการศกษานอกโรงเรยน หลกสตรการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2544 บรษท ปยมตร มลตมเดย จากด, 2546.

ถนอม พนธมณ. หนงสอเรยนหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 หมวดวชาพฒนาสงคมและ

ชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เสนาธรรม, มปป.

นชา แกวพาณช. เสรมสาระการเรยนรพนฐานสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ม.3 : สานกพมพ

เดอะบคส จากด, 2551.

ประเวศ วะส. เศรษฐกจพอเพยงและประชาสงคม : แนวทางผลตฟนฟเศรษฐกจสงคม. กรงเทพฯ พมพ

ด, 2544.

ปยพร บญเพญ. หลกเศรษฐศาสตร 3200-0101, 005-110-103. กรงเทพฯ:

บรษท บณฑตสาสน จากด, มปป.

เพญสรตน หอมแยม และคณะ. คมอเตรยมสอบ สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ม.1-2-3 กรงเทพฯ : ไฮเดดพบลชชง จากด, “มปป.”

เพญสรตน หอมเยน และคณะ. คมอเตรยมสอบ สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ม.1-2-3 : บรษท ไทเนรมตกจ อนเตอรโปรเกรสซฟ จากด, 2537.

156

ไพฑรย พงศะบตร และวนชย ศรรตน. หนงสอเรยนสงคมศกษา ส.504 สงคมศกษา

ชนมธยมศกษาปท 5. กรงเทพมหานคร : บรษท โรงพมพไทยวฒนา

พานชย จากด, 2537.

มานต กตตจงจต และสรพล เอยมอทรพย. กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ชวงชนท 3 : แสงจนทรการพมพ, 2546.

รจเรจ โลหารชน และคณะ. หนงสอเรยนชดการศกษานอกโรงเรยน (กศน.) หมวดวชาพฒนาสงคมและ

ชมชน. (สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม) ระดบมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพฯ :

ประสานมตร (ปมส.), 2549.

วไล ทรงโฉม, หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษาตอนตน การศกษานอกโรงเรยน :

บรษท สามเจรญพาณชย (กรงเทพฯ) จากด, 2546.

สมนก ปฏปทานนท และคณะ. คมอเตรยมสอบสงคมศกษา ชวงชนท 3 (ม.1-ม.3) กรงเทพฯ : ภม

บณฑตการพมพ, 2537.

สมสวย เหนงาม และคณะ. ตวเขมกอนสอบ สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ชวงชนท 3 : บรษท ฐานบณฑต จากด กรงเทพฯ, 2537.

สพชฌาย สวสดราษฎร และกลธดา รตนโกศล. หมวดวชาพฒนาสงคมและชมชน ระดบมธยมศกษา

ตอนตน : บรษท สานกพมพ ลองไลฟ เอด จากด นนทบร, 2549.

อภนนท จนตะน และชยยศ ผลวฒนา. ระบบเศรษฐกจไทยและการสหกรณ. กรงเทพฯ : สานกพมพ

พทกษอกษร, 2538.

อภนนท จนตะน. เอกสารคาสอนเศรษฐศาสตรมหภาค 1. ภาควชาเศรษฐศาสตร

คณะวทยาการจดการ สถาบนราชภฏพระนครศรอยธยา. กรงเทพฯ :

สานกพมพ พทกษอกษร, 2538.

ขอมลทวไปของอาเชยน. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.mfa.go.th/web/1694.php เวบไซต

กองอาเชยน กระทรวงตางประเทศ

ประโยชนทไทยไดรบจากการเขารวมกลมอาเซยน. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.mfa.go.th

หนงสอ “มารจกอาเซยนกนเถอะโดยกรมอาเซยน กระทรวงการตางประเทศ

ประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) เอกสารเผยแพรและสอประชาสมพนธ กรมอาเซยน

กระทรวงการตางประเทศ (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.mfa.go.th/

internet/document/1808.doc)

เอกสาร “ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” ฉบบประชาชน โดยกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวง

พาณชย.

เอกสาร เรองคลนสนามกบผลกระทบสงแวดลอม โดย พชรยา ฉตรเท

http://earthquake.usgs.gov/

157

http://www.thaigoodview.com

http://www.vcharkarn,com/varticle/33610

http://www.bloggang.com

http://www.thaipr.net

http://www.thai.cri.cn

http://www.thaigoodview.com

http://th.wikipedia.org

http://rirs3.royin.go.th/dictionvary,asp

http://www.thaigoodview.com/node/76621

http://www.mwit.ac.th

158

คณะผจดทา

ทปรกษา

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายวชรนทร จาป รองเลขาธการ กศน.

4. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ทปรกษาดานการพฒนาหลกสตร กศน.

5. นางรกขณา ตณฑวฑโฒ ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยนและเรยบเรยง

1. นางสาวสดใจ บตรอากาศ สถาบน กศน. ภาคเหนอ

2. นางสาวพมพาพร อนทจกร สถาบน กศน. ภาคเหนอ

3. นางดษณ เหลยมพนธ สถาบน กศน. ภาคเหนอ

4. นางดวงทพย แกวประเสรฐ สถาบน กศน. ภาคเหนอ

5. นายนพนธ ณ จนตา สถาบน กศน. ภาคเหนอ

6. นางอบลรตน มโชค สถาบน กศน. ภาคเหนอ

7. นางกรรณการ ยศตอ สถาบน กศน. ภาคเหนอ

8. นางณชากร เมตาภรณ สถาบน กศน. ภาคเหนอ

ผบรรณาธการและพฒนาปรบปรง

1. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางสาวพมพาพร อนทจกร สถาบน กศน. ภาคเหนอ

3. นางสาวสรตนา บรณะวทย สถาบน กศน. ภาคตะวนออก

4. นางสาวสปรดา แหลมหลก สถาบน กศน. ภาคตะวนออก

5. นางสาวสาลน สมทบเจรญกล สถาบน กศน. ภาคตะวนออก

6. นายอดมศกด วรรณทว สานกงาน กศน. อ.โขงเจยม

7. นายเรองเวช แสงรตนา สานกงาน กศน. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

8. นางพฒนสดา สอนซอ ขาราชการบานาญ

9. นางธญญาวด เหลาพาณชย ขาราชการบานาญ

10. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

11. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

12. นายเรองเดช แสงวฒนา สถาบน กศน. ภาคตะวนนออกเฉยงเหนอ

159

13. นางมยร สวรรณเจรญ สถาบน กศน. ภาคใต

14. นางสาวสรตนา บรณะวทย สถาบน กศน. ภาคตะวนออก

15. นางสาววาสนา โกสยวฒนา สถาบนการศกษาทางไกล

16. นางธญญาวด เหลาพาณชย ขาราชการบานาญ

17. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผพฒนาและปรบปรงครงท 2

1. นางสาวสดใจ บตรอากาศ ศกษานเทศกเชยวชาญ

2. นางพรทพย เขมทอง ขาราชการบานาญ

3. นางบษบา มาลนกล ครชานาญการพเศษ

4. นางพรทพย พรรณนตานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวกรวรรณ กววงษพพฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวศรญญา กลประดษฐ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผพมพตนฉบบ

1. นางปยวด คะเนสม กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวกรวรรณ กววงษพพฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวอรศรา บานช กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผออกแบบปก

นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน