Пачатак выкарыстання металаў на беларускіх

землях

Пачатак бронзавага векуПач. 2 тыс. да н.э. – пачатак бронзавага веку на Беларусі.Бронза – сплаў медзі і волава.На Беларусі няма радовішчаў медзі і волава

Да нас яны траплялі з Прыкарпацця і Каўказа

У нас бронзавы век пазней

Вытворчасць бронзы на Беларусі

Бронза лёгка плавіцца ў звычайным вогнішчы

Стварэнне бронзавых і медных прылад

Павяшэнне выніковасці працы людзей

Прыклады прылад• Нажы;• Наканечнікі дзідаў;• Шылы;• Сякеры;• Сярпы і г.д.

Але!Выкарыстоўваюцца і

каменныя прылады працы

Удасканальванне каменных прыладШліфоўка;Свідраванне.

Свідраванне• З дапамогай трубчастай

косткі з пяском;• Пасля – рух косткі з

дапамогай лучковай цецівы;• Выкарыстоўвалася для

свідравання адтулін у камні;• Для свідраваных сякер

(добра трымаліся на ручцы).

Жалезны век7 ст. да н.э. – пачатак жалезнага веку на Беларусі.

Тэхнічны пераварот

Жалезная рудаВельмі распаўсюджана ў прыродзе;

Назвы вёсак “Рудня”, “Рудакова” і г.д.

Руда – на берагах рэк і азёр, лугах, балотах

Балотная руда

Балотная рудаЖалеза асядае на дно возера

Утвараецца бурая жалезная руда

Побач – бурая трава

Па колеру травы знаходзілі руду

Праблемы выкарыстання жалеза

Медзь і бронза – больш рэдкія і менш трывалыя

Але!Жалеза пачалі выкарыстоўваць

пазней

Плавіцца пры высокай тэмпературы

Плаўленне пры больш нізкай тэмпературы

1. Збіралі балотную руду.2. Награвалі ў пячах-домніцах.

Печ-домніца:• Зроблена з гліны;• Дыяметр – менш за 1 м;• Рэшткі захаваліся каля в.

Лабеншчына Мінскага р-на (каля Заслаўя).

Плаўленне пры больш нізкай тэмпературы

3. Кавалкі руды спякаліся – утваралася крыца (порыстая маса).

4. Печ астывала.5. Крыцу даставалі.6. У кузні крыцу награвалі і

плюшчылі молатамі.7. Утваралася крычнае жалеза.

Значэнне адкрыцця жалезаБольш хуткая і якасная апрацоўка

дрэва, косці, скуры.Ачыстка ад лесу значных

тэрыторый.Больш трывалыя пабудовы.Больш якасная зброя.Няма неабходнасці ўвесь час

падтрымлівасць агонь:Металічнае крэсіва аб крэмень – іскры – агонь