04 Serbian approach Identification 2010 S.Milutinovic AZ · Məlumatın təhlili ¾Kimyəvi...
Transcript of 04 Serbian approach Identification 2010 S.Milutinovic AZ · Məlumatın təhlili ¾Kimyəvi...
Konvensiya Konvensiya ççəərrççivivəəsindsindəəttəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin rin mmüüəəyyyyəən edilmn edilməəsi si üçüüçün n
Serbiya yanaSerbiya yanaşşmasmasıı
Təhlükəli fəaliyyətlərin müəyyən edilməsinə dair təlim
27-28 Oktyabr 2010, Bakı
Suzana MilutinovićƏtraf Mühit və Ərazi Planlaşdırılması NazirliyiSebiya Respublikası
SERBISERBIYAYA QANUNVERQANUNVERİİCCİİLLİİYYİİ
SSəənaye qnaye qəəzalarzalarıınnıın transsn transsəərhrhəəd td təəsiri haqqsiri haqqıında nda KonvensiyanKonvensiyanıın Ratifikasiyasn Ratifikasiyasıına dair Qanunna dair Qanun((RRəəsmi Qsmi Qəəzetzet RS No. 42/09)RS No. 42/09)ƏƏtraf Mtraf Müühitin Mhitin Müühafizhafizəəsi haqqsi haqqıında Qanunnda Qanun((RRəəsmi Qsmi Qəəzetzet RS No. 135/04)RS No. 135/04)ƏƏtra Mtra Müühitin Mhitin Müühafizhafizəəsi haqqsi haqqıında Qanuna nda Qanuna ddüüzzəəlilişşlləər haqqr haqqıında Qanunnda Qanun ((RRəəsmi Qsmi Qəəzetzet RS RS No. 36/09)No. 36/09)KimyKimyəəvi maddvi maddəəlləər haqqr haqqıında Qanunnda Qanun ((RRəəsmi smi QQəəzet zet RS No. 36/09)RS No. 36/09)
kimykimyəəvi qvi qəəzalarzalarıın qarn qarşışıssıınnıın aln alıınmasnmasııvvəə kimykimyəəvi maddvi maddəəlləərin idarrin idarəə olunmasolunmasıı
haqqhaqqıında nda Hüquqi ssəənnəədldləər r TTəəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin vrin vəə onlaronlarıın miqdarn miqdarıınnıın siyahn siyahııssııhaqqhaqqıında Qaydanda Qayda ƏƏlavlavəə I ilI iləə uyuyğğunlaunlaşışıbb
MMəəlumatlandlumatlandıırma haqqrma haqqıında Qaydanda Qayda
QQəəzalarzalarıın qarn qarşışıssıınnıın aln alıınmasnmasıı siyassiyasəəti vti vəəmetadologiyasmetadologiyasıı, T, Təəhlhlüükkəəsizlik hesabatsizlik hesabatıı vvəə FFöövqvqəəlada lada hallar planhallar planıı haqqhaqqıında Qaydanda Qayda
KimyKimyəəvi maddvi maddəəlləərin vrin vəə mmüüəəyyyyəən mn məəhsullarhsullarıın n ttəəsnifatsnifatıı, qabla, qablaşşddıırrıılmaslmasıı, markalanmas, markalanmasıı vvəə reklamreklamııhaqqhaqqıında Qaydanda Qayda
BMTBMT--ıın tn təəsnifatlasnifatlaşşma vma vəə markalanmaya dair GHSmarkalanmaya dair GHS--a a mmüüvafiq kimyvafiq kimyəəvi maddvi maddəəlləərin vrin vəə mmüüəəyyyyəən n mməəhsullarhsullarıın tn təəsnifatsnifatıı qabla, qablaşşddıırrıılmaslmasıı markalanmas, markalanmasıı
TTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin mrin müüəəyyyyəən n edilmedilməəsi si üçüüçün n MeMexanizmlxanizmləərr
CAVABDEHLİK METODOLOGİYA
MÜƏYYƏN ETMƏPROSESİ
CavabdehliklCavabdehlikləərr
LEP LEP cavabdehliklcavabdehlikləəri mri müüəəyyyyəən edirn edirTTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləə mməşəşgul olan fgul olan fəəaliyyaliyyəət gt gööststəərdiyi rdiyi sahsahəəddəə ttəəyin edilmiyin edilmişş vvəə ya onu aya onu aşşan miqdarda bir van miqdarda bir vəəya bir neya bir neççəə ttəəhlhlüükkəəli maddli maddəə istifadistifadəə edirsedirsəə NazirliyNazirliyəəMMəəlumat tlumat təəqdim etmqdim etməəlidirlidirNazirlik MNazirlik Məəlumatlumatıın tn təəqdim edilmqdim edilməə formasformasıınnıımmüüəəyyyyəən etmn etməəlidirlidir-- MMəəlumatlandlumatlandıırma haqqrma haqqıında nda Qayda Qayda
CavabdehliklCavabdehlikləərr
TTəəftiftişş nnəəzarzarəətt –– Qanunla mQanunla müüəəyyyyəən edilmin edilmişş ööhdhdəəlikllikləər r yerinyerinəə yetirilirmi vyetirilirmi vəə mməəlumat hlumat həəqiqqiqəəttəə uyuyğğundurmuundurmu..ToplanmToplanmışış mməəlumata lumata əəsassasəən, Nazirlik transsn, Nazirlik transsəərhrhəəd d ttəəsirli kimysirli kimyəəvi qvi qəəzaya szaya səəbbəəb ola bilb ola biləəccəək tk təəhlhlüükkəəli li ffəəaliyyaliyyəətltləəri mri müüəəyyyyəən edir vn edir vəə bu tbu təəhlhlüükkəəli li ffəəaliyyaliyyəətltləərin reyestrrin reyestrıınnıı aparaparıırr. . Nazirlik belNazirlik beləə qqəəzanzanıın nn nəəticticəəlləərinin trinin təəsirinsirinəə mməəruz qala ruz qala bilbiləəccəək k öölklkəənin mnin müüvafiq orqanlarvafiq orqanlarıınnıı ttəəhlhlüükkəəli li ffəəaliyyaliyyəət haqqt haqqıında mnda məəlumatlandlumatlandıırrıırr..
CavabdehliklCavabdehlikləərrƏtraf Mühit və Ərazi
Planlaşdırılması Nazirliyi
Riskin İdarə edilməsi üçün qrup
Ətraf Mühitə Nəzarət, Kimyavi maddələrin və Seveso-un həyata keçirilməsinin idarə edilməsi
Milli səviyyədə təhlükəli fəaliyyətlər üzrə məlumatın toplanması və işlənməsinə cavabdeh dövlət organıƏtraf Mühit və Ərazi Planlaşdırılması nazirliyidir
(ƏMƏPN)
MMüüəəyyyyəən etmn etməə prosesinin prosesinin metodikasmetodikasıı
MMəəlumatlumatıın toplanmasn toplanmasıı
MMəəlumatlumatıın tn təəhlilihlili
MMəəlumatlumatıın yoxlanmasn yoxlanmasıı
MMəəlumatlumatıın yenidn yenidəən nn nəəzzəərdrdəən ken keççirilmirilməəsisi
MMəəlumatlumatıın toplanmasn toplanmasıı
TTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləə mməşəşgul olangul olanıın vn vəəzifzifəəsi fsi fəəaliyyaliyyəətin tin yerlyerləşəşmməəsi vsi vəə istifadistifadəə edilediləən/saxlann/saxlanıılan/emal edillan/emal ediləən n ttəəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləər vr vəə onlaronlarıın miqdarn miqdarıı haqqhaqqıında nda MMəəlumatlumatıı NazirliyNazirliyəə ttəəqdim etmqdim etməəkdirkdirMMəəlumat tlumat təəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin Siyahrin Siyahııssıında gnda gööststəərilriləən n hhüüdudlarda vdudlarda vəə ya onu aya onu aşşan iqdarda tan iqdarda təəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləəri ri olan bolan büüttüün mn müüəəssisssisəəlləərdrdəən toplann toplanııllıırr ((TTəəhlhlüükkəəli li maddmaddəəlləərin vrin vəə onlaronlarıın miqdarn miqdarıınnıın siyahn siyahııssıı haqqhaqqıında nda QaydaQayda))MMəəlumat mlumat müüvafiq formada toplanvafiq formada toplanııllıırr ((MMəəlumatlandlumatlandıırma rma haqqhaqqıında Qaydanda Qayda))
MMəəlumatlumatıın toplanmasn toplanmasııOperator (tOperator (təəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləə mməşğəşğul olan) tul olan) təəqdim qdim ediredir::
-- Yeni vYeni vəə ya mya möövcud tvcud təəsisatlar haqqsisatlar haqqıında mnda məəlumatlumat,,-- TTəəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin miqdarrin miqdarıı mmüüəəyyyyəən edilmin edilmişş
miqdardan az olmumiqdardan az olmuşş, bu maddd, bu madddəəlləərin miqdarrin miqdarıımmüüəəyyyyəən edilmin edilmişş miqdara qmiqdara qəəddəər artdr artdııqda mqda möövcud vcud ttəəsisatlar haqqsisatlar haqqıında mnda məəlumatlumat,,
-- TTəəsisatsisatıın, texnoloji prosesin yeniln, texnoloji prosesin yeniləənmnməəsi halsi halıında, nda, ttəəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin xrin xüüsusiyysusiyyəətinin vtinin vəə ya miqdarya miqdarıınnıın n ddəəyiyişşmməəsi vsi vəə ya digya digəər dr dəəyiyişşiklikliklikləər, hansr, hansıılar kimylar kimyəəvi vi qqəəzanzanıın ban başş vermverməə ttəəhlhlüükkəəsinsinəə ttəəsir edsir edəə bilbiləərr. .
MMəəlumatlumatıın toplanmasn toplanmasıı
MMəəlumatlumatıın toplanmasn toplanmasıı üçüüçün mn müüddddəət mt müüəəyyyyəən n edilir edilir (LEP)(LEP)
MMəəlumatlumatıın yenidn yenidəən nn nəəzzəərdrdəən ken keççirilmirilməəsi ilsi iləəəəlaqlaqəə
NNəəzarzarəət tt təəftiftişş Qanunla mQanunla müüəəyyyyəən edilmin edilmişşööhdhdəəlikllikləər icra olunurmur icra olunurmu
MMəəlumatlumatıın tn təəhlilihlili
KimyKimyəəvi maddvi maddəəlləərin fiziki rin fiziki -- kimykimyəəvi, vi, toksikoloji vtoksikoloji vəə ekotoksikoloji xekotoksikoloji xüüsusiyysusiyyəətltləərinrinəəggöörrəə ttəəsniflsnifləşəşdirilmdirilməəsi si üçüüçün sistemdn sistemdəən istifadn istifadəəetmetməəkk::-- TTəəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin siyahrin siyahııssıı ((QadaQada) ) -- KimyKimyəəvi maddvi maddəəlləər haqqr haqqıında Qanunnda Qanun//kimykimyəəvi vi maddmaddəəlləərin vrin vəə mmüüəəyyyyəən mn məəhsullarhsullarıın tn təəsnifatsnifatıı, , qablaqablaşşddıırrıılmaslmasıı, markalanmas, markalanmasıı vvəə reklamreklamııhaqqhaqqıında Qayda nda Qayda -- UN/ADR UN/ADR KimyKimyəəvi maddvi maddəəlləərin trin təəsnifatsnifatıı-- SDS (SDS (TTəəhlhlüükkəəsizlik Msizlik Məəlumat Vlumat Vəərrəəqiqi))
MMəəlumatlumatıın tn təəhlilihlili
ToplanToplanıılan mlan məəlumatlumatıın real vn real vəəziyyziyyəəttəə cavab cavab verib vermverib verməədiyini toxlamaqdiyini toxlamaq
MMöövcud tvcud təəhlhlüükkəəli maddli maddəəlləərin vrin vəə onlaronlarıın n hhəəcminin siyahcminin siyahııssıınnıı hazhazıırlamaqrlamaq
ƏƏlavlavəə I I –– maddmaddəə vvəə miqdar kriteriasmiqdar kriteriasıına na uyuyğğunluunluğğu yoxlamaqu yoxlamaq
MMəəlumatlumatıın tn təəhlilihlili
KonvensiyanKonvensiyanıın n əəhathatəə dairdairəəsinsinəə baxmaqbaxmaq ––İİstisna kriterialarstisna kriterialar ((MadMad.2.2).2.2)
YerlYerləşəşmməə kriteriaskriteriasıınnıın tn təəbiqibiqi
RRiskin qiymiskin qiyməətltləəndirilmndirilməəsi, ehtiyac varsasi, ehtiyac varsa
15
Serbiya Serbiya RespublikasRespublikasıında nda
ttəəhlhlüükkəəli li ffəəaliyyaliyyəətltləərr
Yuxarı yarus
Aşağı yarusKonvensiyaya uyğun
Konvensiya çərçivəsində təhlükəli fəaliyyətlərin ilkin siyahısıTTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətt CoCoğğrafi yerlrafi yerləşəşmməə FFəəaliyyaliyyəətin ntin nöövvüü
11 Chemical industry PrahovoChemical industry Prahovo PrahovoPrahovo Mineral gMineral güübrbrəəlləərin rin istehsalistehsalıı
22 BorBor mis mmis məəddəənini BorBor TailingTailing
33 MajdenpekMajdenpek mis mmis məəddəənini MajdanpekMajdanpek TailingTailing
44 PancevoPancevo neft emalneft emalıı PancevoPancevo Neft emalNeft emalıı
55 GGüübrtbrtəə şşirkirkəətiti PancevoPancevo Mineral gMineral güübrbrəə,, nitric nitric birlbirləşəşmməəlləərr and and ammoniaammonia istehsalistehsalıı
66 NeftNeft--kimya kimya şşirkirkəətiti PancevoPancevo Polimer istehsalPolimer istehsalıı
77 Novi SadNovi Sad neft emalneft emalıı Novi SadNovi Sad Neft emalNeft emalıı
88NIS NIS Benzin Jugoneft Benzin Jugoneft –– mmüüəəssisssisəəsi si PrahovoPrahovo
PrahovoPrahovo Neft mNeft məəhsullarhsullarıırezervuarrezervuarıı
99NIS NIS BenzinBenzinJugoJugoneftneft–– IImmüüəəssisssisəəsisiSmederevoSmederevo
SmederevoSmederevo Neft mNeft məəhsullarhsullarıırezervuarrezervuarıı
MMəəlumatlumatıın yoxlanmasn yoxlanmasıı,,yenidyenidəən nn nəəzzəəddəən ken keççirilmirilməəsisi
TTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin ilkin siyahrin ilkin siyahııssııyoxlanyoxlanıılmallmalııddıırrYoxlama prosesinin mYoxlama prosesinin müüəəyyyyəən edilmn edilməəsi si vacibdirvacibdirMMəəlumatlumatıın hazn hazıırlanmasrlanmasıı, yoxlan, yoxlanıılmaslmasıı vvəəyenidyenidəən nn nəəzzəərdrdəən ken keççirilmirilməəsi si üçüüçün Birgn BirgəəMMüüttəəxxəəssis Grupunu formalassis Grupunu formalaşşddıırmaqrmaq (MESP, (MESP, MoI, MAFW, MLSPMoI, MAFW, MLSP ttəərrəəflfləəriri, , digdigəər institutlarr institutlar, , mmüüttəəxxəəssislssisləərr))
Mexanizmin mMexanizmin məəlumatlumatıın n qiymqiyməətltləəndirilmndirilməəsinsinəə ttəətbiqitbiqi
Təhlükəli maddələrin Dunabe çayına axmasında, fövqəlada halların birgə idarə edilməsinə dair Bolgariya, Rumuniya və Serbiya üçün birgə layihə çətçivəsindəPrahovo regionunda çöl təcrübəsində baş tutmuşdurSerbiyanın Prahovo regionunda Dunabe çayının sahilindəyerləşən neft rezervuarları qəza olduqda transsərhəd təsirəsəbəb ola biləcək mənbə kimi müəyyən edilmişdirBu layihə çərçivəsində təsdiq edilmişdir ki, təhlükəli fəaliyyətlərin ilkin siyahısı çərçivəsində müəyyən edilmişfəaliyyətlər transsərhəd təsirə səbəb ola bilər
MaddMaddəə vvəə miqdar kriteriasmiqdar kriteriasıı
Neft mNeft məəhsullarhsullarıınnıın rezervuarn rezervuarııBenzin vBenzin vəə dizel yanacadizel yanacağığı ççəənlnləəri ri –– ƏƏlavlavəə II--ddəəki kriterialara ki kriterialara uyuyğğundurundurBBöölmlməə II II –– siyahsiyahııssıı verilmiverilmişş maddmaddəəlləərrNeft mNeft məəhsullarhsullarıı: : benzin vbenzin vəə nafta kerosinnafta kerosin ((hhəəmmççinin reaktiv yanacainin reaktiv yanacağığı); ); neftneft--qaz qaz ((hhəəmmççinin dizel yanacainin dizel yanacağığı, m, məəiişəşət qt qıızdzdıırrııccıılarlarıı üçüüçün neft vn neft vəə qaz, neft qaz, neft qarqarışıışıqlqlıı axaxıımm)) –– əətraf mtraf müühit hit üçüüçün tn təəhlhlüükkəəli 25 000 ton hli 25 000 ton hüüdudududu
RezervuarRezervuarıın n üümumi hmumi həəcmi cmi : : neft mneft məəhsullarhsullarıı 224000 m4000 m33 ((≈≈ 20 20 000 ton) 000 ton) –– ƏƏlavlavəə I I ––ddəə ggööststəərilriləən hn hüüdudlar dudlar ççəərrççivivəəsindsindəə
YerlYerləşəşmməə kriteriaskriteriasıı
MMüüəəssisssisəəlləər/qurr/qurğğular ular ŞəŞərqi Serbiyada Dunabe rqi Serbiyada Dunabe ççayayıınnıın san sağğ sahilindsahilindəə yerlyerləşəşmimişşdirdir. . RumRumııniya ilniya iləə ssəərhrhəəd Dunabe d Dunabe ççayayıındadndadıırr..Rezervuar BolqarRezervuar Bolqarııstandan hava xstandan hava xəətdi iltdi iləə ttəəqribqribəən n 9 km m9 km məəsafsafəəddəədirdir; ; Su yolu ilSu yolu iləə BolqarBolqarııstana stana ttəəqribi mqribi məəsafsafəə 13 km13 km--dirdir. . QurQurğğularularıın n əətraftrafıında 3 kmnda 3 km--lik diametrdlik diametrdəəmmüühafizhafizəə olunan tolunan təəbii ehtiyat, mbii ehtiyat, məəddəəni vni vəə sosial sosial obyekt yoxduobyekt yoxdu. .
ÜçÜç öölklkəə arasarasıında snda səərhrhəədd
Serbia
Romania
Bulgaria
rezervuar
• Neft məhsullarının rezervuarı• Neft məhsulları rezervuara tankerlər (çayla) və dəmir yolu vasitəsiləgəlir• Operator ərazidəki fəaliyyətlərə nəzarət edir• sxem avtomatik və yarı avtomatik tədbirlərlə aparılır
Axma müddəti = 3 dəq.Axma müddəti = 3 dəq.
Ümumi axan miqdar = 21250 kg dizel yanacağı
senariSenari üçün məlumat Tədbirlər
• yükləmə qanadının birdən yarılması(diametr 200 mm)
• 118 kg/s dizel yanacağınınDanube çayına axması
• Operatorların fasiləsis iştirakı• nasosların dayandırılması vəxətdin izolyasiyası imkanı
9:00 a.m.
1 m/s
Rezervuardan aşağıda bəzi qeyd olunmuş müəssisələr/qurğular
Çirkləndiric Serbiya sahilində qalır
Sahildə çirkləndiricinin yayıla biləcəyi ərazi
MODELLƏŞMƏ – NƏTİCƏNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİAxıntının yayılmasınıqiymətləndirərkən modelləşmə vasitələrindən istifadə etMODELLƏŞMƏ – NƏTİCƏNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİAxıntının yayılmasınıqiymətləndirərkən modelləşmə vasitələrindən istifadə et
Yağışlı mövsümdə Timoka çayında suyun səviyyəsi
çirkləndiricini çayın ortasına yönəldməyə çalışır.
Çirkləndirici Timok çayının qovşağına yönəlir
Ekoloji qiymətli ərazi
Buna baxmayaraq, isti dövrdəTimoka çayında suyun
səviyyəsi çox aşağı ola bilər vəçirkləndiricini sahildən kənara itələk üçün yetərli olmaya bilər.
13:00 p.m. Çirkləndirici Timoko çayına çox yaxındı
Vidin (Bolqarıstan) sahildən 50 km aşağıdadır
Suyun aşağı səviyyəsində(sentyabrr) , neft axıntısının Vidin ərazisinə çatması ən azı 12 saat
çəkəcək
NNəəticticəəTTəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətt maddmaddəə kkriteriaskkriteriasıına uyna uyğğundurundurHHəəcm kriteriascm kriteriasıı –– hhəəcm hcm hüüdudu altdudu altıındandaTranssTranssəərhrhəəd vd vəə ssəərhrhəəd d ççayayıın hn höövzvzəəsindsindəə –– ssəərhrhəəddddəən n 13 km 13 km mməəsafsafəəddəəRiskRiskin qiymin qiyməətltləəndirilmndirilməəsisi –– ççirklirkləənmnməənin nin hhəərrəəkkəətinin qiymtinin qiyməətltləəndirilmndirilməəsisiHesablanmHesablanmışışddıır ki, r ki, ççirklirkləəndirici sndirici səərhrhəəddddəə ddöörd saata rd saata ççatacaqatacaqKonvensiya Konvensiya ççəərrççivivəəsindsindəə ttəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəət.t.
YekunYekunTranssTranssəərhrhəəd td təəsirli kimysirli kimyəəvi qvi qəəzalara szalara səəbbəəb ola bilb ola biləəccəək k ttəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin Siyahrin Siyahııssıınnıı hazhazıırlayan, yoxlayan vrlayan, yoxlayan vəəyenidyenidəən nn nəəzarzarəətdtdəən ken keççirirəən Birgn Birgəə MMüüttəəxxəəssis Qrubunun ssis Qrubunun yaradyaradıılmaslmasııTranssTranssəərhrhəəd td təəsirli kimysirli kimyəəvi qvi qəəzalara szalara səəbbəəb ola bilb ola biləəccəək k ttəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin mrin müüəəyyyyəən edilmn edilməəsi si üçüüçün prosedurun n prosedurun hazhazıırlanmasrlanmasıı, y, yəəni tni təəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətin vtin vəə istehsalistehsalıın n yoxlanyoxlanıılmaslmasıı üçüüçün riyestrn riyestrıın aparn aparıılmaslmasııTranssTranssəərhrhəəd td təəsirli kimysirli kimyəəvi qvi qəəzalara szalara səəbbəəb ola bilb ola biləəccəək k ttəəhlhlüükkəəli fli fəəaliyyaliyyəətltləərin mrin müüəəyyyyəən edilmn edilməəsi si üçüüçün prosedurun n prosedurun ttəətbiq edilmtbiq edilməəsi si üçüüçün cavabdeh n cavabdeh şəşəxslxsləər r üçüüçün tn təəlimllimləərin trin təşəşkil kil edilmedilməəsisi