ps

Laatbloeier: acteur Ian Bok dacht lang dat hij een academischetitel nodig had 26 / 10 x in politieke discussie gaan 33 / Smakken enkraken: lunchen aan het bureau kan de hel zijn 36 / Weekendtips 43

DONDERDAG 5 JANUARI 201726 PS HET PAROOL

Geboren 17 augustus 1972,Aerdenhout1999 eerste rol, in de politiefilm Lekvan Jean van de Velde2001 Shakespearecourse bij TheRoyal Academy of Dramatic Art,Londen2004- 2007 AmsterdamseToneelschool en KleinkunstacademieAmsterdam (toneel)2006 de voorstelling De huilende kerswint de IT’s award en de Fringe Award.Optredens in onder meer in Praag enEdinburgh2013 eerste hoofdrol in een tv-serie,als Ger van Woerkom in Deontmaskering van de vastgoedfraude,samen met Jeroen Willems2014 hoofdrol als Johan Cruijff in degelijknamige tv- serie. De jonge Cruijffwordt gespeeld door ReinoutScholten van Aschat2016 voorstelling The galaxy insideop de Parade

Ian Bok

DONDERDAG 5 JANUARI 2017 PS 27HET PAROOL

‘Ik heb minder angst en meer zin’Acteur en theatermaker Ian Bok (44) is een laatbloeier. Hijstudeerde op zijn 35ste af, haalde op z’n 40ste zijn rijbewijs.Nu staat hij in het DeLaMar met de legende van De huilendekers. ‘Ik dacht dat ik mijn intelligentie moest bewijzen.’tekst Willeke Keulen, foto Charlotte Odijk

“Zo, hallo kuiken!” roept Ian Bok als hij zijn wollen mutsvan zijn hoofd trekt en er een warrige bos blond haar vrij-komt. “Ben ik even blij dat er vandaag geen foto wordt ge-maakt.”

Met zijn zeiljack, hoge bruine laarzen en shagpijpje ishet moeilijk voor te stellen dat hij de komende dagen inde huid zal kruipen van kungfumeesters, draken, theeda-mes en andere figuren uit de Oost-Aziatische cultuur.

“Kunugurukaaii, ushimiya tanggango, ghai!” In eenmum van tijd verandert de oer-Hollandse man in een im-posante samoerai, een lid van de oude Japanse krijgsadel,met bijbehorende klank, houding en handgebaren.

Het is slechts een voorproe!e, want de komende wekenvertelt Bok met Maarten Heimans in een vijftig minutendurend theaterstuk de legende van De huilende kers. Zon-der kostuums, decors of andere ingewikkelde opsmukdoet het stuk denken aan kinderspel, waarin wordt ge-vochten met stokken als zwaarden. Toch won de voorstel-ling in 2006 de IT’s award en de Fringe Award, waarna zemet de voorstelling door Europa trokken. Nu, tien jaar la-ter, speelt het duo de voorstelling opnieuw, in de RodeFoyer in het DeLaMar Theater.

Toen ik je net bezig zag, met al die gekke stemmetjes,extreme mimiek en vechtbewegingen, dacht ik: is dezevoorstelling niet doodvermoeiend?“Dodelijk! Terwijl we geen moeilijke vechtmoves doen,maar vooral veel onzinvechtstijlen. Zo heeft Maarten eenjazzmusical kungfustijl, waardoor hij klappen blokt met‘jazzhands’. In een bloedhete punkrockkelder in Praagwaren we zo aan het zweten dat we wit wegtrokken enMaarten flauwviel. We persen onszelf echt uit voor hetpubliek.”

Hoe zou je jullie samenwerking omschrijven?“Maarten en ik delen een soort creatieve ruimte in onzehersenen. Als ik een liedje inzet, valt hij direct in. Tochheeft dat wel even geduurd. Ik kwam op mijn 32ste in detweede klas van de Toneelschool in een klas met kinderendie twaalf jaar jonger waren. Onder wie Maarten. Tijdenseen les moesten we iemand noemen die ‘présence’ had.

Velen noemden Michael Jackson of Nelson Mandela,maar ik zei: Maarten. Hij is drie maanden doodsbang voorme geweest, omdat hij dacht dat die oude man in zijn klasverliefd op hem was.”

Wat was er de oorzaak van dat je pas zo laat in de toneel-wereld terechtkwam?“Ik heb heel lang geleefd met het idee dat ik een academi-sche titel nodig had. Dat ik mijn intelligentie moest bewij-zen. Voer voor psychologen. Het idee dat ik in mijn le-vensonderhoud kon voorzien als acteur, vond ik heelmoeilijk. Ik heb eerst industrieel ontwerpen gestudeerdin Delft, maar ik acteerde wel bij mijn studentenvereni-ging. Toen ik ervoor durfde te gaan, werd ik afgewezen bijalle toelatingen. Maastricht, Arnhem en Amsterdam. Ikbesloot communicatiewetenschappen te gaan studeren.”

De studie voor mensen die het echt niet meer weten.“Klopt. Toen ik op een gegeven moment drie weken naardezelfde pagina in een boek had zitten staren, dacht ik:Ian Bok, je wilt al eeuwen acteur worden. Is het na zes jaaraanklooien niet eens tijd? Dat is het kantelpunt geweest.Ik schreef me uit en begon als freelance acteur.”

Maar zeiden castingdirectors dan niet: ‘En wie ben jij?’“Ik kreeg wel vragen, maar ik was niet meer bang. Bij deeerste filmrol die ik kreeg, zei ik: 750 gulden voor eendraaidag. Ik dacht: nu gaan we het ook echt doen en nietsanders. Het besef dat ik hier echt van moest zien te leven,werd ineens een gigantische motor.”

Je werd pas op je 32ste toegelaten tot de Toneelschool.Wat zagen ze toen in je wat ze eerder niet zagen?“Het is uniek hoe dat is gegaan. André Veltkamp, toendramaturg op de opleiding, had me zien spelen en vondme goed. Van hem mocht ik in het tweede jaar instromen,geheel buiten alle regels om. Ruut Weissman zei een halfjaar later tegen me: ‘Ik had jou nooit binnengelaten. Jehebt zo’n mazzel gehad dat ik er die dag niet was.’”

En hadden je klasgenoten daar geen moeite mee?“Ik moest me wel bewijzen. Ik had dan wel geen auditiegedaan, toch voelde het alsof ik tot het begin van het vier-de jaar auditie deed. Ik moest me elke les bewijzen.”

Ben je eigenlijk in meer dingen in je leven een laatbloeier?“Nou, ik ben op mijn 35ste afgestudeerd, heb op mijnveertigste mijn rijbewijs gehaald, had op mijn 42ste mijnleven financieel een beetje op de rit en nu ben ik 44 enzoek ik nog een leuke vrouw. Dus tja…”

“André Veltkamp zei: ‘Ian, als het over anderen gaat, zieje dingen glashelder, maar als het over jezelf gaat, trekt eren dikke mist op.’ Dat kan onhandig en zelfs pijnlijk zijn.”

Pijnlijk omdat je mogelijk al veel verder had kunnen zijn?“Ik zeg niet dat ik dan geen andere rare omzwervingenhad gemaakt, maar ik denk dat het handiger was geweestals ik op mijn twintigste naar de Toneelschool was ge-gaan. Dan had ik wat flexibeler geleerd. En ik zag er ooknog teringgoed uit toen ik twintig was.”

Vis je nu naar een compliment? “Haha, ja.”

Zeg, de voorstelling gaat over de legende van De huilendekers. Vanwaar die naam?“Vergeet de ondertitel niet: De kersenbloesem waait ver-der dan men de pit kan spuwen. Diep, he? Veel Chineseopera’s hebben soortgelijke namen. De droevige peer ofDe dappere druif.”

Een huilende kers dus. Wat houdt de legende van De hui-lende kers precies in?“We spelen een tweeling die door een vloek gedoemd is el-kaar te vermoorden. Onze moeder besluit ons daarom tescheiden, maar uiteraard worden we beiden grote samoe-rais en tre"en we elkaar op latere leeftijd alsnog. Net zoalsin Oedipus.”

“Het leuke aan de voorstelling is dat we doen wat ieder-een doet als kind. Riddertje spelen met een stok alszwaard. Zelfs voor mensen die niet gewend zijn aan moei-lijke highbrow theatervoorstellingen is dit herkenbaar.”

De voorstelling hebben jullie tien jaar geleden algespeeld, hoe ben je gegroeid in die jaren? “Ik heb er wat minder angst voor en er meer zin in.”

Minder angst waarvoor? “Om te falen.”

Is waardering belangrijk voor je? “Natuurlijk. Dit is een applausgerelateerd beroep, duswaardering hoort bij het ritueel. Het is onderdeel van detransactie. Als ik iemand niet mee krijg in een fantasie -wereld, is het product niet goed.”

Je tegenspeler ontving voor zijn rol als Ramses Shaffyeen Gouden Kalf, de Zilveren Nipkowschijf, zelfs eenEmmy. Hoe kijk je daar tegenaan?“Voordat hij zo bekend werd was er al zo’n enorme klik endat is godzijdank nooit veranderd. Het is zo veel groterdan het succes. Op sommige collega’s ben ik zeker jaloers,maar niet op Maarten.”

Op wie dan wel? “Op van die mannen van mijn leeftijd die weer de zoveel-ste grote filmrol krijgen over wie je mensen hoort roepen:‘Oh, die is zo leuk!’. Dan denk ik: flikker toch op! Maar hetzijn er maar weinig hoor. De meesten gun ik het.”

Maar je gunt het jezelf toch ook?“Ja, maar ho, ho, ho, mevrouwtje, ik heb ook heel mooieprojecten gedaan. Het beeld dat je pas geslaagd bent als jesuperberoemd bent, klopt niet. Dat Holtkamp beroemd iswil niet zeggen dat de bakker verderop slecht is.”

Maar zou je graag Holtkamp willen zijn?“Nee, ik wil een heel goede bakker zijn. Die Ian Bok heet.”

De huilende kers. 5 t/m 7/1; 12 t/m 14/1 en 19 t/m 21/1 in deRode Foyer van het DeLaMar Theater. Tickets: online !12,50,aan de kassa !15.

z